ΕΞΕΛΙΞΗ ΙΙ


+++++
ΕΞΕΛΙΞΗ-ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣΗ
ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ
                         ΙΙ     
               (ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΑΠΟΨΕΩΝ)

…240

Αυτό να επεξεργάζομαΤimes New Roman 12 d 1,5

 

Ενδεικτικός για /έννοια –Πρόοδος-Τελειότητα 9

Εξέλιξη και  τελειότητα 15

Εξέλιξη και καθημερινότητα  25

Η εξέλιξη συνεχίζεται; 34

Ειδικώτερα ως προς τον άνθρωπο 39

Ιστορία-εμφάνιση-εξήγηση της ζωής 47

Οι 5 προηγούμενες εξαφανίσεις ειδών 56

Προϋποθέσεις για την  ανάπτυξη της ζωής 44

Η προέλευση  της ζωής 50

Η πορεία των ιδεών για την εξέλιξη 56

Ο Δαρβίνος και η φυσική επιλογή 63

Κληρονομούνται οι επίκτητες ιδιότητες  και συμπεριφορές ;89

Εξέλιξη και επιθετικότητα  75

Ο LUCA -75

Αποδεικτικά στοιχεία  για την εξέλιξη 78

Χρόνος και ρυθμός εμφάνισης της ζωής 82

Η καθυστέρηση στην εμφάνιση της ζωής 84

Η Κάμβριος Περίοδος 87

Οι χαμένοι κρίκοι 10 1

Κριτική στη θεωρία του Δαρβίνου 106

Δαρβίνος  Θεός Θρησκεία 143

Κοινωνικός δαρβινισμός 138

Εξελικτικός ουμανισμός 140

Ο μηχανισμός της εξέλιξης –φυσική επιλογή και άλλοι παράγοντες  Gould 141

CATASTROPHISM–GRADUALISM `148

Δημιουργιστές  και εξελικτικοι 150

Η Αγ.Γραφή και η Εξέλιξη `154

Η Θεοσοφία και η εξέλιξη 158

Δαρβίνος και τελεολογία 163

Βιοηθική164

Γλώσσα σκέψεις-γονίδιο- κύτταρο 174

Ανθρωπική Αρχή 186

Ατέλειες και Θεός 188

Εξέλιξη-εγκέφαλος –Αναγκαιότητα ύπαρξής του 189

Η έννοια της τελειότητας 192

Ο Ιησούς και η εξέλιξη 194

Ανθρωπογένεση 196

Ετυμολογία της λέξεως Ανθρωπος 196

Απόψεις για την καταγωγή του Ανθρώπου 197

Ο άνθρωπος του Νεάντερνταλ 210

Ο χιμπατζής και ο άνθρωπος 217

Εγκέφαλος , γλώσσα Εξέλιξη 224

Ο Διποδισμός 237

Ο άνθρωπος και η γεωργία  226

Ο κανιβαλισμός 228

Ψηλαφίζοντας το Θαύμα 230

Το μυστικό της μήτρας 232

Στο αίμα της μαμάς 233

Το RNA μιλάει 235

Η Εξοδος  236

Ο Πλακούς 237

Η Ανθρωπόκαινος  239

Η Αλήθεια(;) για την Εξέλιξη  237

Αν δεν είχε  εμφανισθεί ο άνθρωπος ποιο  είδος θα επικρατούσε στη γη; 243

Γιατί η εξέλιξη 262

Τύχη-Αναγκαιότητα,Ανθρωπος,Σύμπαν. 244

Το μέλλον της Ανθρωπότητας  258

 

 

Ο Άνθρωπος και το Σύμπαν 267

 

 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1.-Andrew Parker   «Το αίνιγμα τής Γενέσεως» Ουρανός  2010,πρωτοτύπου 2009.
2.- Michel Morange,« Τα  Μυστικά τής Ζωής», Δαίδαλος 2008.
3.- Ernst Mayer « Τι είναι η εξέλιξη» (What evolution is)–Κάτοπτρο  2002 (πρωτοτύπου 2001)
4.-Claude Allegre « Ολίγη Επιστήμη για  όλους»(Un peu de science  pour tout le monde) Πόλις 2004 (πρωτοτύπου Artheme Fayard 2003)

5.-Explore Nature Τεύχος 21-Μάρτιος 2010

6.-Burton Guttman « Evolution » One world 2005

7.-Ι.Γ.Γεωργάτσος « Γένεση και πρώιμη βιοχημική εξέλιξη τής ζωής» Παν.Εκδ.Κρήτης,2008
8.-Pierre Teilhard de Chardin « Le phenomene Humain» Seuil 1955
9.- Richard Dawkins « Υφαίνοντας το ουράνιο τόξο»  Τραυλός2000(Unweaving the Rainbow-Science,Delusion and the Appetite for wonder 1999)

10.-Francisco J.Ayala  «Είμαστε πίθηκοι;»Κάτοπτρο,2011(Am I a monkey?Six big questions  about evolution, Johns Hopkins University Press 2010)
11.- Ο ίδιος «Το Δώρο τού Δαρβίνου στην Επιστήμη και τη Θρησκεία» Ενάλιος 2009 (Darwin’s gift to Science and Religion -2007)

12.-Victor Weisskopf  «Η Κβαντική Επανάσταση»Κάτοπτρο1994 (La revolution des quanta-Hachette 1989)
13.-Ed.Regis « Ποιός πήρε την καρέκλα τού Αινστάιν;» Τροχαλία1995(Who got  Einstein’s office? 1986)

15.-Ιάσων Ευαγγέλου «Εγκέφαλος-Ανθρώπινος και Ηλεκτρονικός» Σαββάλα 1993.-
16.- A.G.Cairns-Smith  «Τα Επτά Ιχνη» Κάτοπτρο 1992(Seven clues to the origin of life-Cambridge University Press 1987)

17.-Arthur Koestler «Ένα φάντασμα στη μηχανή» Χατζηνικολή 1977(The Ghost  in the Machine-1967)

18.-J.Douglas Kenyon « Forbidden History» Bear & Company 2005
19.- Daniel Goleman « Η συναισθηματική νοημοσύνη» Πεδίο 2011(Emotional Intelligence 1995)

20.-Κωστής Μελισσαρόπουλος « Μελετήματα» 1965

21.-Ε.Π.Μπλαβάτσκυ « Η Μυστική Δοξασία»Τόμοι 1-4. Πνευματικός Ηλιος (1990-1993)
22.-Θ.Ι.Αμπατζόπουλος .Παρουσίαση της 8-5-2007 (διαδίκτυο)

23.-Elie Gourin « Pourquoi La Vie?» F.Sorlot F.Lanore 1986.-
24.- Βασίλ.Ξανθόπουλος « Περί Αστέρων και Συμπάν των» Παν.Εκδ.Κρήτης 1985.  
 25.-Sir Cyril Burt  « ESP and Psychology» Weidenfeld and Nicolson1975(ιδίως σελ.83 επ.)

 26.-Ρομπέρ Μπαρμπώ « Ο Ελέφαντας που παίζει κορίνες» Ενάλιος 2010(Robert Barbault”Un Elephαnt dans un jeu de quilles” 2006 Seuil:

  27.-Annie Besant  «Η εξέλιξη της Ζωής και της Μορφής» Θεοσοφικές Εκδόσεις 1990( ομιλίες  γύρω  στα 1898;)

28.-Teilhard de Chardin εν Claude Cuenot «  ce que Teilhard a vraiment dit » marabout university 1973

29.-Surendra Verma «Το μικρό βιβλίο των Επιστημών»’Ελληνικά Γράμματα (The little book of Scientific  principles ,theories and things »  New Holland ublishers,2006)

30.-Neil Shubin «Το ψάρι μέσα μας» Κάτοπτρο 2009(Your inner fish-2008)
 31.- Raymond Moody « Ματιές στην Αιωνιότητα»Διόπτρα 2011( glimpses of eternity 2010)

 32.- H.Maturana-F.Varela « Το Δέντρο της Γνώσης» Κάτοπτρο 1992(El arbor del conocimiento 1984)

 33.-Erwin Schrodinger « Τι είναι η Ζωή» Τραυλός 1995(“What is Life” Cambridge University Press,1944)
34.-«Εισαγωγή στη Φιλοσοφία τής Επιστήμης» Πανεπ.Εκδόσεις Κρήτης. 1995(Introduction to the Philosophy of Science  Prentice-Hall.inc.1992) ιδίως σελ.374 επ.
35.-Amotz – Avishag Zahavi «Η Αρχή της Μειονεξίας» Καστανιώτης 1998( The Handicap principle 1997)
36.-Α.Κ.Νάσιουτζικ « Το Σήμερα και το Αύριο» Κέδρος 1982
37.-Jared Diamond   «Το ανθρώπινο  ζώο»Κάτοπτρο 2014(The third Chimpanzee for  Young people –On the evolution and future of the Human
38.-  «Εξέλιξη» Gerard Cheshire  Αλεξάνδρεια  2015( A little histoty of a great idea 2008)
39.-Χρ.Γιανναράς « Το αλφαβητάρι της πίστης» Δόμος 1999
40.-Kim Sternely «Ντώκινς κατά Γκούλντ» Εκδ.Αλεξάνδρεια 2014(Dawkins  vs Gould .Survival of the Fittest 2007)
41.-Christiane Nusslein-Volhard  « Ο ερχομός στη ζωή»Kάτοπτρο 2013( Das Werden des lebens .Wie Werden des Lebens .Wie Gene die Entwicklung steuern-2008)
42.-Σ.Γκίκας΄-Ι.Ευαγγέλου « Προσωκρατικοί φιλόσοφοι » Σαββάλα 1995
43.-Michael Corbalis «  Στο Λαβύρινθο του μυαλού» Αιώρα  2013( Pieces of Mind 2011)
44.-John Maynard –Eors Sathmary  « The Origins of Life-From the birth of  life to the origins of language» Oxford University Press 1999 reprinted 2009)
45.-Addy Pross « What is life» Oxford University Press” 2012
 46.-George Williams  « Σχέδιο και σκοπός στη φύση»Κάτοπτρο 2001  (“The  Pony fish’s glow” Basic Books 1998)
 47.- Albert Jacquard  «  H  επίγνωση των ορίων» Κάτοπτρο 1994  (“ Voici le temps du monde fini “ Seuil 1991)
48.-Philip Whitfield «Η εξέλιξη τής ζωής»Σιρρις
49.- «Περισκόπιο τής Επιστήμης» Τεύχη 415/Οκτ.2016 σελ.20 επ---.417/Νοε 2016  σελ.18-425,(όπου και σχετική βιβλιογραφία)
50.- Sean Carroll “The Big Picture”Duttton 2016
 51.-Nick Lane»

 «The Vital Question»w.w.Norton & Compaly Ltd.2016(First edition 2015)
52.-Κ.Κριμπάς « Κοινωβιολογία» Κάτοπτρο 2007
53.- Lee Smolin   « Ο Χρόνος»Τραυλός" 2016   Time Reborn Spin networks Ltd 2013
54 .-Paul Davies  «Συμπαντικό Τζακποτ»
55.--Yuval Noah Harari «Sapiens»  Αλεξάνδρεια 2015(A brief history of Humankind –Harvill Secker 2014)
56.- «Η Βιολογία του 21ου αιώνα,»Τόμος 2 Περισκόπιο τής Επιστήμης
57.-Περισκόπιο τής Επιστήμης “ Τεύχος 424/ Ιούλιος 2017 (“Από τη Χιονόμπαλα Γή στην Εκρηξη ζωής του Καμβρίου”
58.-Michael Ruse  « Ο Δαρβινισμός και οι επικριτές του»"Ροπή 2017( Darwinism and its discontents-Cambridge University Press 2006)

59.-Λευτέρης  Ζούρος « Σε αναζήτηση σκοπού σε ένα κόσμο χωρίς σκοπό»Παν.Εκδ.Κρήτης  2014.
60.-Γιάννης Μανέτας « Η ζωή,σήμερα,άλλοτε,αλλού και στο μέλλον» Παν.Εκδ.Κρήτης 2018
61.- Yuval Noah Harari    « Homo Deus»    2015
62.-Jim-Al-Kahlili-Johnjoe McFadden «Η Ζωή στη Κόψη» Τραυλός 2017(Life on the edge 2015)

63.-Κώστας Καμπουράκης «Κατανοώντας την εξέλιξη»Παν.Εκδ.Κρήτης  2015(Understanding Evolution Cambridge University Press 2014)
64.-Francis S.Collins  «Η Γλώσσα Του Θεού» 2007)(The Language of God (2006)

65.-John Hands”Cosmo Sapiens” 2015

66.-Gary Zukav «Η έδρα της Ψυχής» Διόπτρα  2001
67.-“Science et Vie” No 1218/2019

68.-Gottfried Schatz «Βιολογία,ένας κήπος γεμάτος  θαύματα» Παν.Εκδ.Κρήτης 2018

69.-Michio Kaku « Το Μέλλον της Ανθρωπότητας» Τραυλός 2019( The Future of Humanity 2018)
70.-Nassim Nicholas Taleb “Antifragile.Things that Gain from Disorder

71.-    Claude Hagège « Οι Θρησκείες,ο Λόγος,η Βία» Εξάντας 2018( Les Religions,la Parole et la Violence Ρenguin Books 2012

73.-Martin  Rees «Περί του Μέλλοντός μας» Κάτοπτρο 2020 ( On the Future-Prospects for Humanity 2018  Princeton University Press)

74.-Sang-Heen Lee/Shin-Young Yoon .  «Η εξελιξη του Ανθρώπινου Είδους¨»¨Ψυχογιός  2019,(Close encounters with humankind 2018) 

75. - Teilhard de Chardin «Comment  Je Crois» Seuil 1969

76.-Αρθουρ Καίσλερ «Οι Υπνοβάτες»Χατζηνικολή  1975(Arthur Koestler « The Speewalkers »1959

77.- -Edward O.Wilson « Για την Ανθρώπινη Φύση» Εκδόσεις Σύναλμα 1998.(«“Οn Human Nature»” –Harvard  University Press-1995)

78.- Michael S.Gazzaniga « ΑΝΘΡΩΠΟΣ, Η επιστήμη πίσω από όσα μας κάνουν μοναδικούς» Κάτοπτρο 2011(« Human-The science behind what makes us unique» Harper Collins Publishers 2008

79.-Nassin Nicholas Taleb « Antifragile-Things that gain from disorder  » Penguin books 2012

8

80.- Robert Lanza .MD.”The  Grand Biocentric Design”BenBella Books,Inc.Dallas,TX 2020

81.- Stuart Kauffman “A World Beyond Physics.The Emergency and Evolution of Life”Oxford Univesity Press 2019.

 

 

 

 

 

Η ΕΞΕΛΙΞΗ

 ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ

Ιούνιος 2022  

Προσθήκες 25-1-2018,10-2-2018—3.5.2018---23-5-2018—16-12-2018—26-1-2019---11-2-2019====24-4-2019==16-6-2019---21-7-2019=22-5-2022

12-8-2019===29-8-2019---22-10-2019—19-11-2019—7-1-2020.—2-2-2020—8-2-2020—13-2-2020---24-2-2020---6-3-2020—14-5-2020—13-//5-2021---19-5-2021=26-8-2-21—11-2-2022---8-3-2022----16-5-2022
-

Times New Roman 14

 Αναρτήθηκε 20-9-2019

            ΕΞΕΛΙΞΗ-ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣΗ

     ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

                         ΙΙ      

               (ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΑΠΟΨΕΩΝ)

ΠΡΟ_ΣΧΕΔΙΟ
ΥΠΟ ΣΥΝΕΧΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ

 

Ξέρω-το εννοώ- ότι,όσα γράφονται πιό κάτω,(και που  συνεχώς συμπληρώνω και διορθώνω) απέχουν όχι απλώς από το τέλειο, το πλήρες,(και το οριστικό, τουλάχιστον για μένα)αλλά και από αυτό που θα ήθελα και εγώ.Εκτός άλλων η κατανομή της ύλης  δεν είναι καλή..Δεν έχω όμως  τον χρόνο (και την ικανότητα;) να συμπληρώσω, να διορθώσω,να ταξινομήσω ,να καταλήξω.Τα γράφω λοιπόν έτσι ,με την προσδοκία,ότι, ίσως, -παρά τα πολλά ελαττώματα-αποτελέσουν εφαλτήριο,για κάποιον που θα θελήσει να  σταθεί πάνω στα στοιχεία και στις σκέψεις που τα πλαισιώνουν,  να συμβουλευθεί (κυρίως) την  βιβλιογραφία που παραθέτω(και ελπίζω όχι μόνον αυτή), να ερευνήσει,να προχωρήσει,Ισως κυρίως για τον ερευνητή αυτόν,που θέλει να ερευνήσει και να προχωρήσει, με αφορμή τα όσα εκτίθενται τοποθετείται η χρησιμότητα του πονήματος.και η ελπίδα του γράφοντα.Τα  λίγα και ελλιπέστατα αυτά στοιχεία ,όπως τα έχω συλλέξει,έτσι,χύδην, θάταν κρίμα να  μείνουν  αδιάβαστα, να πάν χαμένα. Ολοι μας,πέρα από κάθε ματαιοδοξία  οφείλουμε,να δίνουμε « το κατά δύναμη»(Και ασφαλώς σε όλους τους τομείς). Χωρίς την  σκέψη ότι, έτσι  θα θιγεί ο εαυτός  μας με την αποκάλυψη των πολλών ατελειών .Ο καλύτερος  τρόπος να μην κάνουμε λάθη είναι να μην επιχειρούμε τίποτε,πράγμα όμως που συνιστά  το μεγαλύτερο λάθος.
Θα μού  συγχωρηθεί επίσης το φαινόμενο, της παράθεσης αντιφατικών απόψεων .Οφείλεται κατά μεγάλο ποσοσστό στο ότι,καταχωρώ,ό,τι, νεώτερο υποστηρίζεται και ανακαλύπτεται ,χωρίς να διαγράψω παλαιότερες γνώμες.
Ας μου συγχωρηθούν  επίσης οι υπογραμμίσεις  .Το κείμενο γράφηκε για να  διευκολύνει  συζητήσεις  και οι υπογραμμίσεις  ,υπηρετούν την ταχύτερη αναφορά στα στοιχεία του. Και επί πλέον στοχεύουν στο βοηθήσουν τον αναγνώστημνα εστιασει την προσοχή του σε ορισμενα σημεία         κρίσιμα κατάτην γνώμη του γ ράφοντα.

   Βασικός αν μή αποκλειστικός   στόχος του πονήματος είναι να  αναδείξει προβλήματα και να υποδείξει δρόμους  για αναζήτηση και για έρευνα.

Η σνέχεια ανήκει στον κάθε αναγνώστη

            Η ΕΞΕΛΙΞΗ

( ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΑΠΟΨΕΩΝ)

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1.-Andrew Parker   «Το αίνιγμα τής Γενέσεως» Ουρανός  2010,πρωτοτύπου 2009.
2.- Michel Morange,« Τα  Μυστικά τής Ζωής», Δαίδαλος 2008.
3.- Ernst Mayer « Τι είναι η εξέλιξη» (What evolution is)–Κάτοπτρο  2002 (πρωτοτύπου 2001)
4.-Claude Allegre « Ολίγη Επιστήμη για  όλους»(Un peu de science  pour tout le monde) Πόλις 2004 (πρωτοτύπου Artheme Fayard 2003)

5.-Explore Nature Τεύχος 21-Μάρτιος 2010

6.-Burton Guttman « Evolution » One world 2005

7.-Ι.Γ.Γεωργάτσος « Γένεση και πρώιμη βιοχημική εξέλιξη τής ζωής» Παν.Εκδ.Κρήτης,2008
8.-Pierre Teilhard de Chardin « Le phenomene Humain» Seuil 1955
9.- Richard Dawkins « Υφαίνοντας το ουράνιο τόξο»  Τραυλός2000(Unweaving the Rainbow-Science,Delusion and the Appetite for wonder 1999)

10.-Francisco J.Ayala  «Είμαστε πίθηκοι;»Κάτοπτρο,2011(Am I a monkey?Six big questions  about evolution, Johns Hopkins University Press 2010)
11.- Ο ίδιος «Το Δώρο τού Δαρβίνου στην Επιστήμη και τη Θρησκεία» Ενάλιος 2009 (Darwin’s gift to Science and Religion -2007)

12.-Victor Weisskopf  «Η Κβαντική Επανάσταση»Κάτοπτρο1994 (La revolution des quanta-Hachette 1989)
13.-Ed.Regis « Ποιός πήρε την καρέκλα τού Αινστάιν;» Τροχαλία1995(Who got  Einstein’s office? 1986)

15.-Ιάσων Ευαγγέλου «Εγκέφαλος-Ανθρώπινος και Ηλεκτρονικός» Σαββάλα 1993.-
16.- A.G.Cairns-Smith  «Τα Επτά Ιχνη» Κάτοπτρο 1992(Seven clues to the origin of life-Cambridge University Press 1987)

17.-Arthur Koestler «Ένα φάντασμα στη μηχανή» Χατζηνικολή 1977(The Ghost  in the Machine-1967)

18.-J.Douglas Kenyon « Forbidden History» Bear & Company 2005
19.- Daniel Goleman « Η συναισθηματική νοημοσύνη» Πεδίο 2011(Emotional Intelligence 1995)

20.-Κωστής Μελισσαρόπουλος « Μελετήματα» 1965

21.-Ε.Π.Μπλαβάτσκυ « Η Μυστική Δοξασία»Τόμοι 1-4. Πνευματικός Ηλιος (1990-1993)
22.-Θ.Ι.Αμπατζόπουλος .Παρουσίαση της 8-5-2007 (διαδίκτυο)

23.-Elie Gourin « Pourquoi La Vie?» F.Sorlot F.Lanore 1986.-
24.- Βασίλ.Ξανθόπουλος « Περί Αστέρων και Συμπάν των» Παν.Εκδ.Κρήτης 1985.  
 25.-Sir Cyril Burt  « ESP and Psychology» Weidenfeld and Nicolson1975(ιδίως σελ.83 επ.)

 26.-Ρομπέρ Μπαρμπώ « Ο Ελέφαντας που παίζει κορίνες» Ενάλιος 2010(Robert Barbault”Un Elephαnt dans un jeu de quilles” 2006 Seuil:

  27.-Annie Besant  «Η εξέλιξη της Ζωής και της Μορφής» Θεοσοφικές Εκδόσεις 1990( ομιλίες  γύρω  στα 1898;)

28.-Teilhard de Chardin εν Claude Cuenot «  ce que Teilhard a vraiment dit » marabout university 1973

29.-Surendra Verma «Το μικρό βιβλίο των Επιστημών»’Ελληνικά Γράμματα (The little book of Scientific  principles ,theories and things »  New Holland ublishers,2006)

30.-Neil Shubin «Το ψάρι μέσα μας» Κάτοπτρο 2009(Your inner fish-2008)
 31.- Raymond Moody « Ματιές στην Αιωνιότητα»Διόπτρα 2011( glimpses of eternity 2010)

 32.- H.Maturana-F.Varela « Το Δέντρο της Γνώσης» Κάτοπτρο 1992(El arbor del conocimiento 1984)

 33.-Erwin Schrodinger « Τι είναι η Ζωή» Τραυλός 1995(“What is Life” Cambridge University Press,1944)
34.-«Εισαγωγή στη Φιλοσοφία τής Επιστήμης» Πανεπ.Εκδόσεις Κρήτης. 1995(Introduction to the Philosophy of Science  Prentice-Hall.inc.1992) ιδίως σελ.374 επ.
35.-Amotz – Avishag Zahavi «Η Αρχή της Μειονεξίας» Καστανιώτης 1998( The Handicap principle 1997)
36.-Α.Κ.Νάσιουτζικ « Το Σήμερα και το Αύριο» Κέδρος 1982
37.-Jared Diamond   «Το ανθρώπινο  ζώο»Κάτοπτρο 2014(The third Chimpanzee for  Young people –On the evolution and future of the Human
38.-  «Εξέλιξη» Gerard Cheshire  Αλεξάνδρεια  2015( A little histoty of a great idea 2008)
39.-Χρ.Γιανναράς « Το αλφαβητάρι της πίστης» Δόμος 1999
40.-Kim Sternely «Ντώκινς κατά Γκούλντ» Εκδ.Αλεξάνδρεια 2014(Dawkins  vs Gould .Survival of the Fittest 2007)
41.-Christiane Nusslein-Volhard  « Ο ερχομός στη ζωή»Kάτοπτρο 2013( Das Werden des lebens .Wie Werden des Lebens .Wie Gene die Entwicklung steuern-2008)
42.-Σ.Γκίκας΄-Ι.Ευαγγέλου « Προσωκρατικοί φιλόσοφοι » Σαββάλα 1995
43.-Michael Corbalis «  Στο Λαβύρινθο του μυαλού» Αιώρα  2013( Pieces of Mind 2011)
44.-John Maynard –Eors Sathmary  « The Origins of Life-From the birth of  life to the origins of language» Oxford University Press 1999 reprinted 2009)
45.-Addy Pross « What is life» Oxford University Press” 2012
 46.-George Williams  « Σχέδιο και σκοπός στη φύση»Κάτοπτρο 2001  (“The  Pony fish’s glow” Basic Books 1998)
 47.- Albert Jacquard  «  H  επίγνωση των ορίων» Κάτοπτρο 1994  (“ Voici le temps du monde fini “ Seuil 1991)
48.-Philip Whitfield «Η εξέλιξη τής ζωής»Σιρρις
49.- «Περισκόπιο τής Επιστήμης» Τεύχη 415/Οκτ.2016 σελ.20 επ---.417/Νοε 2016  σελ.18-425,(όπου και σχετική βιβλιογραφία)
50.- Sean Carroll “The Big Picture”Duttton 2016
 51.-Nick Lane»

 «The Vital Question»w.w.Norton & Compaly Ltd.2016(First edition 2015)
52.-Κ.Κριμπάς « Κοινωβιολογία» Κάτοπτρο 2007
53.- Lee Smolin   « Ο Χρόνος»Τραυλός" 2016   Time Reborn Spin networks Ltd 2013
54 .-Paul Davies  «Συμπαντικό Τ

ζακποτ»
55.--Yuval Noah Harari «Sapiens»  Αλεξάνδρεια 2015(A brief history of Humankind –Harvill Secker 2014)
56.- «Η Βιολογία του 21ου αιώνα,»Τόμος 2 Περισκόπιο τής Επιστήμης
57.-Περισκόπιο τής Επιστήμης “ Τεύχος 424/ Ιούλιος 2017 (“Από τη Χιονόμπαλα Γή στην Εκρηξη ζωής του Καμβρίου”
58.-Michael Ruse  « Ο Δαρβινισμός και οι επικριτές του»"Ροπή 2017( Darwinism and its discontents-Cambridge University Press 2006)

59.-Λευτέρης  Ζούρος « Σε αναζήτηση σκοπού σε ένα κόσμο χωρίς σκοπό»Παν.Εκδ.Κρήτης  2014.
60.-Γιάννης Μανέτας « Η ζωή,σήμερα,άλλοτε,αλλού και στο μέλλον» Παν.Εκδ.Κρήτης 2018
61.- Yuval Noah Harari    « Homo Deus»    2015
62.-Jim-Al-Kahlili-Johnjoe McFadden «Η Ζωή στη Κόψη» Τραυλός 2017(Life on the edge 2015)

63.-Κώστας Καμπουράκης «Κατανοώντας την εξέλιξη»Παν.Εκδ.Κρήτης  2015(Understanding Evolution Cambridge University Press 2014)
64.-Francis S.Collins  «Η Γλώσσα Του Θεού» 2007)(The Language of God (2006)

65.-John Hands”Cosmo Sapiens” 2015

66.-Gary Zukav «Η έδρα της Ψυχής» Διόπτρα  2001
67.-“Science et Vie” No 1218/2019

68.-Gottfried Schatz «Βιολογία,ένας κήπος γεμάτος  θαύματα» Παν.Εκδ.Κρήτης 2018

69.-Michio Kaku « Το Μέλλον της Ανθρωπότητας» Τραυλός 2019( The Future of Humanity 2018)
70.-Nassim Nicholas Taleb “Antifragile.Things that Gain from Disorder

71.-    Claude Hagège « Οι Θρησκείες,ο Λόγος,η Βία» Εξάντας 2018( Les Religions,la Parole et la Violence Ρenguin Books 2012

73.-Martin  Rees «Περί του Μέλλοντός μας» Κάτοπτρο 2020 ( On the Future-Prospects for Humanity 2018  Princeton University Press)

74.-Sang-Heen Lee/Shin-Young Yoon .  «Η εξελιξη του Ανθρώπινου Είδους¨»¨Ψυχογιός  2019,(Close encounters with humankind 2018) 

75. - Teilhard de Chardin «Comment  Je Crois» Seuil 1969

76.-Αρθουρ Καίσλερ «Οι Υπνοβάτες»Χατζηνικολή  1975(Arthur Koestler « The Speewalkers »1959

77.- -Edward O.Wilson « Για την Ανθρώπινη Φύση» Εκδόσεις Σύναλμα 1998.(«“Οn Human Nature»” –Harvard  University Press-1995)

78.- Michael S.Gazzaniga « ΑΝΘΡΩΠΟΣ, Η επιστήμη πίσω από όσα μας κάνουν μοναδικούς» Κάτοπτρο 2011(« Human-The science behind what makes us unique» Harper Collins Publishers 2008

 

 

 –ΟΡΙΣΜΟΙ ( ΕΝΝΟΙΑ)  –ΠΡΟΟΔΟΣ-ΤΕΛΕΙΟΤΗΤΑ



 -Εξέλιξη είναι η αλλαγή στην γενετική σύνθεση εντός πληθυσμού.
 -  Εξέλιξη  είναι η  ιστορία των μεταβολών των ζωντανών οργανισμών από την πρώτη εμφάνισή τους στη Γή.

- Ernst Mayer:Εξέλιξη σημαίνει κατευθυνόμενη αλλαγή.

-Εξέλιξη είναι (κατά κανόνα)  μια πορεία προς το πολυπλοκότερο.
-Lee Smolin : "(Σε συμπαντική κλίμακα ) Πορεία από μιά λιγώτερο δομημένη σε μιά περισσότερο δομημένη κατάσταση ,από την ισορροπία  στην πολυπλοκότητα."

-H Sang-Hee Lee,αποδεσμεύουσα την εξέλιξη από την έννοια της προόδου,την ορίζει(όπ.σελ.287) ως «αλλαγή,όχι αναγκαία πρόοδο»

- John Hands :(βιολογική)  εξέλιξη είναι η διαδικασία αλλαγής  στους οργανισμούς  που έχει ως αποτέλεσμα ένα νέο είδος.Εξέλιξη(απλώς) είναι η  διαδικασία αλλαγών που συμβαίνει σε κάτι,ειδικώς από μια απλή σε μια πιο σύνθετη κατάσταση. -Ο ίδιος(ό.π.σελ.303) γράφει  πώς η τάση προς πολυπλοκότητα  γενικώς έχει μια αυξη τική πορεία και πώς η  μελέτη των απολιθωμάτων δεν αποδεικνύει με πειστικό τρόπο μια πορεία από το πολυπλοκότερο προς το απλούστερο.Αλλά η παρατήρηση αυτή, που  έχει ως βάση την μελέτη απολιθωμάτων δεν μπορεί ασφαλώς να ανατρέψει τα προαναφερόμενα  συμπεράσματα .Επισημαίνει (ό.π.σελ.573) πως πολλοί  σύγχρονοι νεοδαρβινιστές   αρνούνται  ότι, η βιολογική εξέλιξη  αποδεικνύει την ύπαρξη  ενός σχεδίου προοδευτικής πολυπλοκότητας γιατί  αντιμάχεται   την άποψή τους  ότι,όλα  τα είδη είναι ίσα.
-  Paul Davieς,(αναφερόμενος ειδικότερα στην πολυπλοκότητα (ό.π.σελ.280)  «Πολλά μη έμβια συστήματα …..η πορεία τους προς την πολυπλοκότητα, είναι τελείως αυθόρμη τη χωρίς να εμπλέκονται δαρβινικοί μηχανισμοί της ποικιλότητας και τής φυσικής επιλογής.Οι νιφάδες του χιονιού για ) παράδειγμα σχηματίζουν περίτεχνες εξαγωνικές  δια,ούτε όμως και κάποιον ευφυή σχεδια στή.Αυτοοργανώνονται…αυθόρμητα. Αυτού του είδους η μη δαρβινική εξέλιξη μέσω της αυτοοργάνωσης,είναι συνήθης στη φυσική ,την χημεία την αστρονομία ,τις επιστήμες της Γής,ακόμη και στο Ιντερ νετ.Θα μου προξενούσε μεγάλη έκπληξη εάν ο  μηχανισμός αυτός δεν εντοπιζόνταν πουθενά και στη βιολογία,μπορεί όμως να κάνω λάθος. Ακόμη όμως και εάν έχω δί καιο ,αυτό δεν σημαίνει  ότι, καταρρίπτεται ο δαρβινισμός,αλλά ότι θα έχουμε ανακαλύψει ένα ακόμη στοιχείο του εξελικτικού μηχανισμού. »
- (Αλλά:Οι McShea  και  Wim Hordijk,) προτείνουν ,με αναφορά σε συγκεκριμένες περιπτώσεις,  ότι ,ενίοτε η εξέλιξη ακολουθεί αντίθετο δρόμο, δηλαδή,από το πολυπλοκότερο προς το απλούστερο. Ο McShea λέγει.  « Βλέπουμε μια μείωση στον αριθμό των οστών τού κρανίου,στις εξελικτικές  διαδικασίες και μεταβάσεις, από τα ψάρια, στα αμφίβια ,στα ερπετά,στα θηλαστκά.Σε ορισμένες περιπτώσεις, οστά τού κρανίου έχουν απολεσθεί,σε άλλες, παραπλήσια οστά έχουν λυώσει.Το ανθρώπινο κρανίο έχει λιγώτερα οστά,από το κρανίο των ψαριών.». Ο Wim Hordijk   λέγει τα ίδια:Υποστηρίζει την  ίδια άποψη ,χρησιμοποιώντας προσομειώσεις σε  υπολογι στές.Αναφέρει και αυτός  προς στήριξη τής άποψής του,το κρανίο των ψαριών, πού όπως δείχνουν  τα σχετικά απολιθώματα,έχουν περισσότερα,οστά.Χωρίς να θριαμβολογεί και να γενικεύει  προσθέτει ότι, το επόμενο βήμα,θα είναι να διαπιστωθεί το κατά πόσο συχνά συμβαίνει το φαινόμενο αυτό στην φύση. Ο  Ernst Mayer παρατηρεί επίσης ότι,  πολλές φυλετικές γενεαλογικές γραμμές επιδεικνύουν απλουστευτικές τάσεις και αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε διάφορα είδη εξειδικευμένων οργανισμών : ανάδρομη εξέλιξη. Προσθέτει(ό.π. σελ.43 επ.) γράφει πώς η εξέλιξη σήμερα θεωρείται γεγονός.(Ετσι και  Francisco J.Ayala ό.π.). Επίσης ο Addy Pross, (ό.π.σελ  167) που δέχεται και αυτός,ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, παρατηρείται   περισσότερο μια διαδικασία απλοποίησης,παρά μια πορεία προς την πολυπλοκότητα ,τόσο στο χημικό όσο και στο βιολογικό επίπεδο.Το δικαιολογεί με το ότι, η φύση δεν έχει « αντίρρηση»  για ένα εξελικτικό βήμα προς την απλοποίηση εφόσο ένα τέτοιο βήμα  ενισχύει την  δυναμική κινητική σταθερότητα----)
-Μια  άλλη περίπτωση    πού δεν  φαίνεται να συμβιβάζεται με την άποψη της πορείας προς το πολυπλοκότερο παρέχει μια δημοσίευση στο διαδίκτυο,τον Οκτώβριο του 2017. Σύμφωνα με αυτή,τα πρώτα δέντρα που αναπτύχθηκαν στον πλανήτη μας, φαίνεται πως ήταν και τα πιο πολύπλοκα - περισσότερο από ό,τι είναι τα σημερινά . Αυτό αποκαλύπτουν δύο απολιθώματα ενός δέντρου ηλικίας 374 εκατομμυρίων ετών, τα οποία βρέθηκαν σε μια απομονωμένη περιοχή στην βορειοδυτική Κίνα.«Δεν υπάρχει άλλο γνωστό δέντρο στην ιστορία της Γης, που να έχει ποτέ κάνει κάτι τόσο απίστευτα περίπλοκο. Είναι τρελό ότι, τα αρχαιότερα δέντρα είχαν και την πιο πολύπλοκη ανάπτυξη», δήλωσε ένας από τους ερευνητές, ο παλαιοντολόγος Κρις Μπέρι της Σχολής Γεωεπιστημών του βρετανικού Πανεπι στημίου του Κάρντιφ. (Στο παράρτημα δημοσιεύεται ολόκληρη η σχετική είδηση υπό τον τίτλο,»  «τα σημερινά  δένδρα λιγότερο πολύπλοκα από τα παλαιά»)-

Stuart Kauffman (ό.π.σελ.123)  « Εξέλιξη είναι η ιστορία μιας  αυξανόμενης και   ευρείας  πολυπλοκότητας και οργάνωσης  των οργανισμών και οικοσυστημάτων  συμπεριλαμβανόμενης της βιόσφαιρας»

 

-Κατά τoν J.Monod, « η εξέλιξη υφίσταται….είναι μια συνέχεια ατυχημάτων  στα οποία παρεμβαίνει ένα σημαντικό μέρος του τυχαίου που διαιωνίζονται χάρις στην χωρίς μεταβολές αναπαραγωγή….Η διαδικασία είναι προσανατολισμένη σε μια αποκλειστική κατεύθυνση, τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων και την   πολυπλο κότητα, που δίνουν την εντύπωση ότι,  αντιφάσκουν με  τις αρχές που σέβεται ……… …… (πράγμα που ταράσσει  τον  Monod,)…..μια παγκόσμια θεωρία δεν θα μπορούσέ να συμπεριλαμβάνει την βιόσφαιρα, ….η βιόσφαιρα ( για την οποία ισχυρίζεται ότι,εξηγείται αλλά στα μάτια του είναι ουσιαστικώς, απρόβλεπτη) …... η πράξη της ζωής, δεν εγγράφεται σε ένα κλασσικό ντετερμινισμό, ,(εφαρμόσιμο στην άβια ύλη).  Στην βιολογική εξέλιξη συμβαίνει κάτι που σχετίζεται με τους στατιστικούς νόμους.Αλλά η εξέλιξη  γίνεται με ένα τρόπο συνεπή και ομογενή. Υπάρχει στην διαδικασία αυτή, κάτι που σου προξενεί μια ταραχή σαν να υπάρχει ένα είδος παγκόσμιου νόμου, που διέπει τόσο τα στοιχεία όσο και τα άτομα σε συλλογικά πεπρωμένα.»

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ.    

 Η  πρώτη  ίσως νύξη τής ανθρωπότητας, για την βιολογική εξέλιξη, αποδίδεται,όπως ήδη γράφηκε  στον Αναξίμανδρο (περ.610-546 π.Χ),που ξεκινώντας από το ότι, τα ανθρώπινα βρέφη  είναι αβοήθητα κατά την γέννηση τους και επομένως αν ο πρώτος άνθρωπος είχε κατά κάποιον τρόπο εμφανισθεί επί τής Γής ως βρέφος δεν θα μπορού σε να επιβιώσει,συμπέρανε  πώς οι άνθρωποι   θα πρέπει να έχουν εξελιχθεί από άλλα ζώα. Κατά τον  Γιάννη Κορδάτο  (βλ.προχείρως Εισαγωγή του,   στο Πλάτω νος «Ευθύφρων» Εκδόσεις Ι.Ζαχαροπούλου, 1939,σελ.8) ο Αναξίμανδρος ασχολήθηκε και με την βιολογία  και  με την ιδέα του νόμου τής κληρομικότητας και της προσαρμογής.

- Μεταξύ των προδρόμων τής εξέλιξης αναφέρονται και ο Εμπεδοκλής  (493;-423; π.Χ.) που και αυτός,προτείνει εξελικτικές ερμηνείες τού κόσμου,και επισημαίνει τις προσαρμογές των οργανισμών στις συνθήκες τού περιβάλλοντος. Ειδικότερα  αξιό λογη, είναι η θεωρία  του για την γένεση των οργανικών όντων, η οποία αναπτύσσε ται με βασικό άξονα την εξέλιξη, γεγονός που έκανε τον αρχαίο στοχαστή να θεωρεί ται από μερικούς ως πρόδρομος τού Δαρβίνου. Η εξελικτική αυτή θεωρία  του αποτε λείται από τέσσερα στάδια: στο πρώτο η γη γεννά τα οργανικά μέλη τού σώματος των ζώων διαχωρισμένα, στην  δεύτερη τα μεμονωμένα οργανικά μέλη συνενώνον ται σε τερατώδεις μορφές,  στην Τρίτη, οι τερατώδεις μορφές που προέκυψαν δεν κατορθώνουν να επιβιώσουν και παραχωρούν τη θέση τους σε νέους τύπους ζώων που έχουν την ικανό τητα να συνεχίσουν τη ζωή τους, στην τέταρτη περίοδο γεννιούν ται τα οργανικά όντα, όχι από την γη, αλλά το ένα από το άλλο.Είναι χαρακτηρι στικά και καταπληκτικά για την εποχή του τα λόγια του:  «ηδη γαρ ποτ’εγώ γενόμην κούρος τε  κόρη τε θάμνος τ’ οιωνός τε και έξαλος έλλοπος ιχθύς»(Ηδη εγώ κάποτε υπήρξα αγόρι και κορίτσι και θάμνος και πτηνό και αναδυόμενο λεπιδωτό  ψάρι) .

-Ο Πλάτων  ήταν, σύμφωνα με τον ιστορικό και βιολόγο Ernst W. Mayr, ο «μεγάλος αντιήρωας της εξέλιξης», καθώς εθεμελίωσε την φιλοσοφία της ουσιοκρατίας, την οποία αποκαλούσε Θεωρία των Μορφών,και υπεστήτιξε ότι, τα παρατηρούμενα αντικείμενα στον πραγματικό κόσμο είναι ανακλάσεις περιορισμένου αριθμού ουσιών. Η ποικιλία είναι απλώς το αποτέλεσμα ατελών αντικατοπτρισμών αυτών των σταθερών ουσιών. Στον Τίμαιο, ο Πλάτων έθεσε την ιδέα τού δημιουργού του κόσμου και των πάντων εντός αυτού, γιατί όντας καλός, και συνεπώς «… χωρίς φθόνο, επιθυμούσε όλα τα όντα να είναι σαν Αυτόν όπως μπορούσαν να είναι». Ο δημιουργός δημιούργησε όλες τις δυνατές μορφές ζωής, καθώς «… χωρίς αυτές το σύμπαν θα ήταν ατελές, καθώς δεν θα περιείχε κάθε είδος ζώου που θα όφειλε να περιέχει, αν επρόκειτο να είναι τέλειο».

-Αυτή η ιδέα, ότι ,όλες οι μορφές ζωής είναι αναγκαίες για την τέλεια δημιουργία, αποκαλείται αρχή της πληρότητας, και επηρέασε πολύ την χριστιανική σκέψη. Ο  Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.), ένας από τους αρχαίους φιλόσοφους που άσκησαν μεγάλη επιρροή, είναι ο πρωιμότερος φυσικός ιστορικός του οποίου το έργο διατη ρήθηκε λεπτομερώς. Τα γραπτά του στην βιολογία ήταν αποτέλεσμα της έρευνάς του στην φυσική ιστορία της περιοχής της Λέσβου, και επιβίωσαν σε τέσσερα βιβλία, Περί ψυχής, Περί τα Ζώα Ιστορίαι, Περί Ζώων Γενέσεως και Περί ζώων μορί ων. Τα έργα του Αριστοτέλη περιέχουν αξιοσημείωτες οξείς παρατηρήσεις και ερμηνείες, μαζί με διάφορους μύθους και λάθη — που αντικατοπτρίζουν την άνιση κατάσταση της γνώσης στην εποχή του. Εντούτοις, σύμφωνα με τον Τσαρλς Σίνγκερ, «τίποτα δεν είναι πιο αξιοσημείωτο από τις προσπάθειες του Αριστοτέλη να εκθέσει τις σχέ σεις των ζωντανών οργανισμών ως μία scala naturae ». Αυτή η scala naturae που περιγράφεται στο Περί των ζώων ιστορίαι, καταχωρούσε τους οργανι σμούς σε μία ιεραρχική κλίμακα ή αλυσίδα της ύπαρξης, τοποθετώντας τους ανάλογα με την πολυπλοκότητα της δομής και της λειτουργίας τους, σχετικά με οργανισμούς που έδειχναν μεγαλύτερη ζωτικότητα και ικανότητα κίνησης που περιγράφονταν ως ανώτεροι οργανισμοί.
-Ενώ οι ελληνικές και ρωμαϊκές εξελικτικές ιδέες εξαφανίστηκαν στην Ευρώπη με την πτώση τής Ρωμαϊκής αυτοκρατορία, διερευνήθηκαν από τους ισλαμικούς φιλοσόφους και επιστήμονες. Στην Ισλαμική Χρυσή Εποχή, διδάχτηκαν πρώιμες εξελικτικές ιδέες στα ισλαμικά σχολεία. Ο Τζον Ουίλιαμ Ντράπερ, επιστήμονας, φιλόσοφος και ιστορικός του 19ου αιώνα, αντιμετώπισε τα γραπτά του 12ου αιώνα του Αλ Χαζίνι ως μέρος αυτού που αποκαλούσε «Μωαμεθανική θεωρία της εξέλιξης».  Συνέκρινε αυτές τις πρώιμες ιδέες με μεταγενέστερες βιολογικές θεωρίες, ισχυριζό μενος, ότι, οι πρώτες αναπτύχθηκαν «...  πολύ παραπέρα από ό,τι είμαστε διατεθειμένοι να δεχτούμε, εκτεινόμενες ακόμα και σε ανόργανα ή ορυκτά  αντικείμενα».
-Ο πρώτος μουσουλμάνος βιολόγος και φιλόσοφος που στοχάστηκε λεπτομερώς πάνω στην εξέλιξη ήταν ο Αφροάραβας  συγγραφέας Αλ Γιαχίζ τον 9ο αιώνα. Στο «Βιβλίο των Ζώων», εξέτασε τα αποτελέσματα του περιβάλλοντος στις πιθανότητες ενός ζώου για επιβίωση και περιέγραψε τον αγώνα για επιβίωση. Ο Αλ Γιαχίζ έγραψε επίσης ζωηρές περιγραφές της τροφικής αλυσίδας. Ο Αλ Γιαχίζ διετύπωσε υποθέσεις για την επιρροή του φυσικού περιβάλλοντος στα ζώα και ανέπτυξε μια πρώιμη θεωρία εξέλιξης. Εξήτασε τα αποτελέσματα του περιβάλλοντος στην πιθανό τητα ενός ζώου να επιβιώσει και περιέγραψε πρώτος τον αγώνα για επιβίωση, περιγράφοντάς τον –όπως αρκετοί υποστηρίζουν-με όρους που προεξοφλούσαν τη φυσική επιλογή. Οι ιδέες του Αλ Γιαχίζ για τον αγώνα για επιβίωση στο Βιβλίο των Ζώων έχουν συνοψιστεί ως εξής:    Τα ζώα εμπλέκονται σε ένα αγώνα για επιβίωση, για πόρους, για να αποφύγουν να φαγωθούν και για να αναπαραχθούν. Περιβαλ λοντικοί παράγοντες επηρεάζουν τους οργανισμούς στο να αναπτύξουν νέα χαρα κτηριστι και να εξασφαλίσουν την επιβίωση, μετασχηματιζόμενοι έτσι σε νέα είδη. Τα ζώα που επιβιώνουν ώστε να αναπαραχθούν μπορούν να μεταωβιβάσουν σουν τα επιτυχημένα χαρακτηριστικά τους στους απογόνους τους.
-Το έργο του Ιμπν Μισκαβάιχ al-Fawz al-Asghar και η Εγκυκλοπαίδεια των Αδελφών της Αγνότητας διετύπωσαν ιδέες πάνω στο πως αναπτύχθηκαν τα είδη, από ύλη σε ατμό και μετά σε νερό, κατόπιν τα ορυκτά σε φυτά και μετά σε ζώα, που καταλήγουν σε πιθήκους και τελικά στους ανθρώπους. Ο πολυμαθής Ιμπν αλ Χαϊτάμ συνέγραψε  βιβλίο στο οποίο διετύπωσε απόψεις υπέρ της εξέλιξης χωρίς, όμως, φυσι κή επιλογή.

-Πολυάριθμοι άλλοι λόγιοι και επιστήμονες του Ισλάμ, όπως ο Αμπού Ραγιάναλ Μπιρούνι, Νασίρ αλ Ντιν αλ Τούσι. και ο Ιμπν Χαλντούν ανέπτυξαν αυτές τις ιδέες. Τα έργα τους μεταφράστηκαν στα λατινικά και εμφανίστηκαν στην Ευρώπη μετά την Αναγέννηση, ενώ ενδέχεται να είχαν επίδραση στη Δυτική επιστήμη.
-Ιδέες πάνω στην εξέλιξη εκφράστηκαν  και από αρχαίους Κινέζους στοχαστές όπως ο Τζουάνγκ Τσι (Zhung Z), ταοϊστής φιλόσοφος που έζησε περί τον 4ο αιώνα π.Χ. Σύμφωνα με τον Joseph Needham, ο ταοϊσμός αρνείται ρητά την σταθερότητα των βιολογικών οντοτήτων, και οι ταοϊστές φιλόσοφοι υπέθεσαν ότι, τα είδη ανέπτυξαν διαφορετικά χαρακτηριστικά ως αντίδραση σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Οι άνθρω ποι, η φύση και οι ουρανοί θεωρούνται ότι, υπάρχουν σε μία κατάσταση διαρκούς μετασχηματισμού, γνωστή ως Τάο, εν αντιθέσει με την τυπική στατική αντίληψη της φύσης της Δυτικής σκέψης.
-Ο Τίτος Λουκρήτιος Κάρος , Ρωμαίος φιλόσοφος και ατομικός, έγραψε το ποίημα De rerum natura («Περί της φύσεως των πραγμάτων»)που παρέχει την καλύτερη εξήγηση των ιδεών των επικούρειων φιλοσόφων. Περιγράφει την ανάπτυξη του σύμ παντος, της Γης, των ζωντανών όντων και της ανθρώπινης κοινωνίας, μέσα από καθαρά φυσικούς μηχανισμούς, χωρίς καμία αναφορά σε μεταφυσική ανάμιξη. Το De rerum natura επηρέασε τις κοσμολογικές και εξελικτικές υποθέσεις φιλοσόφων και επιστημόνων κατά την  διάρκεια και μετά την Αναγέννηση.
`-Ολοι γενικώς  οι πολιτισμοί έχουν  διατυπώσει θεωρίες για την καταγωγή τού κόσμου  και των ζώντων όντων, συμπεριλαμβανομένου τού Ανθρώπου.Ο παραδο σιακός Ιουδαισμός και Χριστιανισμός,εξηγούν  την καταγωγή των ζώντων όντων ,ως  έργο ενός παντογνώστη Θεού.Ο Γρηγόριος ο Νύσσης(335-394) και ο Αυγουστίνος,(354-430) υπεστήριζαν ότι ,ο Θεός δεν εδημιούργησε αρχικώς,όλη την πλάση,αλλά κάποια είδη εξελίχθηκαν σε ιστορικούς  χρόνους.
 -Το ότι, οι οργανισμοί μπορούσαν να αλλάξουν μέσα από φυσικές διαδικασίες, δεν εξετάστηκε σαν βιολογικό θέμα από τους Χριστιανούς του Μεσαίωνα.Αντιμετωπί στηκε μόνον  συμπτωματικά, σαν πιθανότητα από πολλούς,όπως ο Αλβέρτος ο Μέγας και ο μαθητής του Θωμάς ο Ακινάτης.(1224-1274).Ο τελευταίος έκρινε πώς  η ιδέα ότι, σκουλήκια  και  μυίγες παράχθηκαν από άψυχη ύλη όπως το σάπιο κρέας, δεν ήταν αντίθετη με την χριστιανική πίστη,είπε όμως ότι, ήταν έργο των επιστημόνων  να αποφανθούν αν όντως κάτι τέτοιο συνέβαινε.Τέσσα ρες  αιώνες  αρ γότερα, το ερώτημα  αν οι ζωντανοί οργανισμοί μπορούσαν να δημιουργηθούν από άψυχη ύλη,απαντήθηκε από τον Ιταλό Φραντσέσκο Ρέντι, που τοποθέτησε φλασκι ά   με διάφορα είδη κρέατος, άλλα σφραγισμένα και άλλα ακάλυπτα, και είδε ότι, τα σκουλήκια εμφανίστηκαν μόνον στο ακάλυπτο κρέας.Ο  γάλλος Ζαν Μπατίστ ντε Μονέ ιππότης τού Λαμάρκ,(1744-1829) ήταν ο πρώτος,που διετύπωσε την πρώτη   ευρεία θεωρία τής εξέλιξης. Υποστήριξε ότι, οι ζώντες οργανισμοί αποτελούν μια πρόοδο,με τους ανθρώπους να αποτελούν την υψηλότερη μορφή. Πίστευε ,ότι, οι μακρινοί πρόγονοι των ανθρώπων ήταν σκουλήκια, και άλλα κατώτερα πλάσματα,και ότι, κληρονομούνται και τα επίκτητα χαρακτηριστικά,---πράγμα που σήμερα δεν δέχεται η  επιστή= μη( βλ.όμως πιο κάτω και αντίθετη μειοψηφούσα  άποψη) για τα χαρακτηριστικά αυτά---και ,ότι ,η  ζωή έχει την έμφυτη ιδιότητα να βελτιώνεται με τον χρόνο,από τους κατώτερους οργανισμούς μέχρι τους πολυπλοκώτερους .Ένα αιώνα αργότερα  μια σχεδόν παρόμοια θεωρία διατυπώθηκε από τον γάλλο  φιλόσοφο Ανρί Μπερξόν(1859-1940)  στο έργο του, «L évolution créatrice» .Ετσι φθάνουμε στον Κάρολο Δαρβίνο,για τον οποίο αναφερόμαστε εκτενέστερα πιο κάτω.O A.G.Cairns-Smith γράφει ότι,  «η άργιλος θα πρέπει να ήταν η πρώτη ύλη τής πρώτης ζωής-πράγμα που κατά κάποιο τρόπο είναι γραμμένο στην Βίβλο…»(ό.π.σελ.182)---,( :Πριν από 2.500 περίπου χρόνια ο Ξενοφάνης έλεγε ;  «Πάντες με γάρ γαίης τε και ύδατος  εκγενόμεθα»)--- ότι, οι δομές των αργίλων συναρμολογούνται από μόνες τους και δεν είναι αποτέλεσμα μηχανικής δράσεως κάποιων οργανισμών ,ούτε προιόντα αλλόκοτων  γεωχημικών συνθηκών (σελ.137), ότι, τα απλά αμινοξέα είναι προβιοτικά προιόντα,σε αντίθεση με τα ενεργοποιημένα νουκλεοτίδια( σελ.83) πράγμα που τον οδηγεί στην σκέψη ότι, ίσως να υπήρξαν πρωτόγονοι οργανισμοί που δεν χρειάζονταν νουκλεοτίδια,αλλά εξελισσόμενοι, να  τα δημιούργησαν ( σελ.87), ότι, η εξέλιξη δεν ακολουθεί κάποιο σχέδιο, δεχόμε νος (σελ.72) ότι, όλες οι γνωστές έμβιες οντότητες είναι κατά βάση οι ίδιες,άποψη ---που βασικώς βρίσκουμε,από πλευράς σχεδιασμού, και στον Neil Shubin που -—αναφερόμενος   ειδικότερα στο μάτι,( σελ.98) γράφει « Αυτό που δεν είναι ξεκαθαρισμένο για το μάτι,-και αποτελεί προσφιλή πρόκληση για τον Δαρβίνο-είναι το πώς εξελίχθηκαν τα συστατικά ,αφού ο μηχανισμός ,λειτουργεί μόνον, όταν τα συστατικά βρίσκονται στην θέση τους ,και λειτουργούν.Όχι πώς αυτό είναι πρόβλημα τού ματιού. Οι οργανισμοί είναι γεμάτοι τέτοιους μηχανισμούς, και επικρατεί γενικά η άποψη πώς το γνώρισμα κλειδί, των ζωντανών οργανισμών, είναι ακριβώς ότι,  φαίνονται να έχουν σχεδιασ

1. Μια πληρέστερη αποτύπωη αποτύπωσηΕμφάνιση και ανάπτυξη των εξελικτικών θεωριών

 

Πριν από τον Δαρβίνο

 

 

Η ιδέα της μεταβλητότητας των οργανισμών παρουσιάζεται από πολύ παλαιά

στην ανθρώπινη σκέψη και είναι γνωστοί μέσα από πολλούς μύθους. Νύξεις όμως

σκέψης.

Ήδη όμως από τον 6ο αιώνα ο Αναξίμανδρος (611-547 π.Χ) αποφεύγοντας

τους μύθους της εποχής του ανέφερε ότι τα ζωντανά όντα προέρχονται από ένα

πρωτογενές υγρό ή μια πρωτογενή λάσπη στην οποία και επιστρέφουν τελικά. Η

άποψη αυτή παρόλο που συνδέεται και με την αρχή της αυτόματης γένεσης,

συνδέεται καθαρά και με εξελικτική διαδικασία παρά τον πρωτογενή χαρακτήρα της,

καθώς για παράδειγμα ανέφερε ότι ο άνθρωπος στην αρχή είχε σχήμα ψαριού, που

όταν βγήκε στην ξηρά, έσπασε το περίβλημα που του έδινε αυτό το σχήμα, όπως το

βομβύκιο από το οποίο βγαίνει η πεταλούδα. Ο μαθητής του Ξενοφάνης (576-480

π.Χ.) αργότερα είναι ο πρώτος που αναγνώρισε ότι τα απολιθώματα είναι λείψανα

οργανισμών που έζησαν σε παλαιότερες περιόδους, αναφέρει δε χαρακτηριστικά ότι

τα θαλάσσια απολιθώματα που βρέθηκαν στην ξηρά καταδεικνύουν πως η θάλασσα

παλαιότερα κάλυπτε την ξηρά.

Ο Εμπεδοκλής (495-435 π.Χ.) αργότερα ανέφερε πως πρώτα εμφανίστηκαν τα

φυτά από τα οποία προέρχονταν τα ζώα. Ήδη στην σκέψη του μεγάλου αυτού

φιλοσόφου εμφανίζεται σπερματικά η ιδέα της «Φυσικής Επιλογής» καθώς

διατύπωσε την άποψη πως τα διάφορα μέρη των ζώων σχηματίζονταν χωριστά και

ενώνονταν κατόπιν τυχαία με αποτέλεσμα τα περισσότερα να ήσαν ελαττωματικά

αλλά στο τέλος μερικά θα επιβίωναν. Η σύνδεση αυτή των μερών λάμβανε χώρα

κάτω από την ενεργοποίηση της αγάπης και του μίσους που ήσαν οι παράγοντες που

συνέδεαν ή διαχώριζαν και τα τέσσερα στοιχεία. Ο Εμπεδοκλής ήταν και αυτός

οπαδός της αυτόματης γένεσης των οργανισμών, άποψη που έλυνε για την εποχή του

το πρόβλημα της προέλευσης της ζωής με σχετικά απλό τρόπο.

Ο Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.) επηρέασε βαθύτατα την επιστημονική σκέψη

και ήταν προφανές πως θα διατύπωνε μια ισχυρή θέση για την προέλευση των

οργανισμών μέσα από το φιλοσοφικό οικοδόμημα που δημιούργησε. Ο Αριστοτέλης

κατέτασσε τους ζωντανούς οργανισμούς σε μία ιεραρχημένη δομή προοδευτικής

τελειότητας. Η κατάταξη αυτή είχε ως αφετηρία την ανόργανη ύλη, ακολουθούσαν τα

κατώτερα φυτά και διαμέσου αυτών ανερχόταν στα πρωτόγονα ζώα. Ακολουθούσαν

τα ψάρια, μετά τα πουλιά και τέλος τα θηλαστικά. Μεσολαβούσε ο άνθρωπος και

στην κορυφή βρισκόταν ο Θεός. Ο Αριστοτέλης παρότι οπαδός της αυτόματης

γένεσης δεν πίστευε στην εξέλιξη της μίας ομάδας οργανισμών από άλλη. Η ιδέα της

τελειοποίησης που διέτρεχε την φιλοσοφική σκέψη του Αριστοτέλη ερμήνευε την

προσαρμοστικότητα των οργανισμών και δεν την θεωρούσε ως αποτέλεσμα ούτε της

διαφορικής επιβίωσης, ούτε των λειτουργικών τροποποιήσεων. Η κλίμακα αυτή του

Αριστοτέλη ήταν στατική και συνδεόταν συχνά από μεταγενέστερους ως μια

ερμηνεία διατήρησης της παραδοσιακής δομής και της σταθερότητας της κοινωνίας.

Μπορεί να ισχυριστεί κανείς εδώ ότι ο Αριστοτέλης παρά την τεράστια συμβολή του

στις βιολογικές επιστήμες με την πρόταση που έκανε για την στατικά ιεραρχημένη

δομή των ζωντανών όντων, παγίωσε μια φιλοσοφική στάση που δεν επέτρεψε στην

φιλοσοφική σκέψη να προσεγγίσει την εξελικτική θεωρία για πάρα πολλούς αιώνες.

Ο Etienne Gilson επισημαίνει και σχολιάζει ορισμένα στοιχεία από τις

βιολογικές πραγματείες του Αριστοτέλη που σχετίζονται με την τελεολογική του

αντίληψη για τα έμβια.38 Στο πρώτο κεφάλαιο του έργου Τῶν περὶ τὰ ζῷα

ἱστοριῶν, εμφανίζεται η κρίσιμη για την μετέπειτα επιστήμη και φιλοσοφία

εννοιολογική διάκριση μεταξύ “ομοιομέρειας” και “ανομοιομέρειας” (“homogeneity”

και “heterogeneity” στην αγγλική μετάφραση): τα μέρη των ζώων διακρίνονται στα

ασύνθετα, που διαιρούνται σε όμοια μέρη (“ὁμοιομερῆ”), και στα σύνθετα, που

διαιρούνται σε ανόμοια μέρη (“ἀνομοιομερῆ”), καθένα εκ των οποίων είναι

ασύνθετο. Στο Περὶ ζῴων μορίων ο Αριστοτέλης επιλέγει να εξετάσει πρώτα τα

έμβια όντα ως έχουν (συγχρονική μέθοδος) και ύστερα το πώς δημιουργήθηκαν

(αναφορά στην οντογένεση – διαχρονική μέθοδος) και υποστηρίζει ότι η δομή των

ομοιομερών εξηγείται με το ποιητικό αίτιο ενώ αυτή των ανομοιομερών προϋποθέτει

και την αναφορά στον τελικό σκοπό (δεδομένου ότι κάθε αίτιο εξηγεί ένα ορισμένο

πράγμα). Τα ανομοιομερή και η μεταξύ τους δομή-οργάνωση είναι αναγκαίες

προϋποθέσεις για την μεταβολή (“κίνηση”) – και μάλιστα την εκούσια – που

χαρακτηρίζει εκ φύσεως τα έμβια, διότι αφενός έχουν στο εσωτερικό τους τόσο την

αρχή κάθε μεταβολής όσο και το μεταβαλλόμενο μέρος και αφετέρου αυτά τα δύο

υπάγονται αναγκαία σε μία σχέση αιτίου αιτιατού. Γι΄ αυτό άλλωστε καλούνται

οργανισμοί.

Ο Gilson σημειώνει ότι ο Αριστοτέλης έχει επίγνωση τόσο του ανθρωπομορφισμού της τελεολογικής θεωρίας του όσο και του λόγου για τον οποίο καταφεύγει σε αυτόν: επειδή συνιστά τον πιο γνώριμο σε εμάς τρόπο. Επιπλέον,παρατηρεί ότι, ενώ η νεω τερική επιστήμη θα επιχειρήσει να αναγάγει όλες τις εξηγήσεις σε μηχανικές, το πρόβλημα παραμένει: για να ανάγουμε τα ανομοιομερή στις αρχές με τις οποίες εξηγούμε τα ομοιομερή είμαστε υποχρεωμένοι να παραβλέψουμε την ανομοιομέρειά τους. Το ίδιο είχαν επιχειρήσει να κάνουν και ορισμένοι Προσωκρατικοί φιλόσοφοι, αποδίδοντας τις ανώτερες δομές στην τύχη ή την αναγκαιότητα. Απέναντι σε αυτές τις θέσεις ο Αριστοτέλης επεσήμανε ότι, τα έμβια δεν προκύπτουν ως αποτέλεσμα τυχαίων συμβάντων αλλά με μια διαδικασία αναπαραγωγής μέσω σπόρων που έχουν προκαθορισμένη ανάπτυξη. Η αναφορά στα ελάχιστα υλικά συστατικά στοιχεία δεν είναι επαρκής περιγραφή για ένα ζώο, όπως δεν είναι και για ένα κρεβάτι. Για να περιγραφούν τα προϊόντα της τέχνης χρειάζεται να γίνει αναφορά και στην μορφή τους (περισσότερο από ότι στην ύλη τους), δηλαδή στη δομή και στη σύνθεσή τους από ανομοιομερή τμήματα, η οποία οφείλεται στον σχεδιασμό του τεχνίτη. Επομένως, ανάλογη εξήγηση θα πρέπει να δοθεί και για τη δομή και τα ανομοιομερή των έμβιων, μιας και τα πρώτα είναι απομιμήσεις των

δεύτερων. Η πρώτη και σημαντικότερη εξήγηση για μία δομημένη κατασκευή είναι ο

σκοπός για τον οποίο δομείται με την συγκεκριμένη μορφή, και δευτερεύουσες οι

υλικές και μηχανικές εξηγήσεις. Στην περίπτωση του τεχνίτη ο σκοπός αυτός εδράζεται στον ανθρώπινο νου, ο οποίος συλλαμβάνει αυτό που πρόκειται να δομηθεί. Στην περίπτωση των έμβιων, ωστόσο δεν είναι φανερή η απάντηση.

Πάντως, η φύση φαίνεται να παρουσιάζει σχεδιασμό και τελεολογία, τελειότερες

μάλιστα από αυτές που βλέπουμε στις ανθρώπινες κατασκευές.

Σύμφωνα με τον Gilson, ο Αριστοτέλης φαίνεται να παρουσιάζει όχι τόσο την

φύση σαν ένα τεχνίτη αλλά, ακριβέστερα, τον άνθρωπο τεχνίτη ως επιμέρους

 

περίπτωση της λειτουργίας της φύσης (αφού σημειώνει ότι ο πρώτος μιμείται την

δεύτερη). Η πρώτη, ανθρωπομορφική προσέγγιση εμφανίζεται επειδή ως άνθρωποι

έχουμε γνώση του πώς λειτουργεί η ανθρώπινη τέχνη αλλά όχι του πώς λειτουργεί η

φύση, της οποίας είμαστε μέρος. Το ερώτημα της τελεολογίας στη φύση, μπορεί να

τεθεί σε σχέση με φαινόμενα όπως η λειτουργία του ενστίκτου, διά του οποίου ένα

ζώο προσαρμόζεται στο εξωτερικό περιβάλλον, ή η αμοιβαία προσαρμογή των μερών

του από την σκοπιά της εσωτερικής λειτουργίας του. Η βεβαιότητα και η ταχύτητα με

την οποία επιτελούνται είναι συγκρίσιμη μόνο με τις τελειότερες εκφάνσεις της

ανθρώπινης τέχνης. Ο Gilson υποστηρίζει ότι η σύγκριση της φύσης με την τέχνη,

που δοκιμάζει ο Αριστοτέλης, αναδεικνύει ένα πραγματικό ερώτημα σχετικά με την

τελεολογία στην πρώτη, το οποίο δεν θα πρέπει να το παραβλέψουμε, παρότι δεν

εμφανίζεται μία αντίστοιχη συνείδηση πίσω από τα βιολογικά φαινόμενα. Κάθε φορά

που γίνεται αναφορά στην παθολογική λειτουργία ενός οργάνου και την

αποκατάσταση στην φυσιολογική, υποκρύπτεται μία τελεολογική αντίληψη.

Διαφορετικά θα θεωρούσαμε τα πάντα φυσιολογικά. Η τάση πολλών επιστημόνων

της βιολογίας να απορρίπτουν κάθε αναφορά στην τελεολογία οφείλεται στο ότι

αναζητούν απαντήσεις αποκλειστικά και μόνο για το πώς συμβαίνουν τα φαινόμενα

αυτά, δηλαδή περιορίζονται σε μία μηχανιστική προσέγγιση. Με ανάλογο τρόπο, ο

Δημόκριτος φαίνεται να περιέγραφε τους έμβιους οργανισμούς περιοριζόμενος στην

σύστασή τους. Όμως, ο Αριστοτέλης παρατηρεί ότι με αυτόν τον τρόπο δεν μπορεί να

διαχωριστεί ο ζωντανός οργανισμός από αυτόν που έχει μόλις πεθάνει. Η εξήγηση

της φυσιολογίας ενός οργανισμού δεν μπορεί να περιοριστεί στο ποια είναι η δομή

και η σύστασή του αλλά προϋποθέτει και απαντήσεις σχετικά με το γιατί είναι όπως

είναι. Όπως επισημαίνει ο Gilson, τα ερωτήματα στα οποία απαντά η τελεολογική

θεωρία εντάσσονται στο χώρο της μεταφυσικής ή γενικότερα της φιλοσοφίας και όχι

στην περιοχή της βιολογικής επιστήμης.

Στο σημείο αυτό αξίζει να γίνει αναφορά στον Επίκουρο (341-270 μ.Χ.), όχι τόσο για τη συμβολή του στην εξελικτική σκέψη, όσο για το ότι προσπάθησε να ερμη νεύσει τα φυσικά φαινόμενα μέσα από φυσικές αιτίες ερχόμενος σε

αντιπαράθεση με το τελεολογικό μοντέλο του Αριστοτέλη. Τον Επίκουρο

ακολούθησε σε αυτή την άποψη και ο ρωμαίος ποιητής Λουκρήτιος (99-55 μ.Χ.).

 

Από τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες διαπιστώνεται μια κάμψη στην

εξελικτική σκέψη που από κάποιους συνδέεται με την εμφάνιση του χριστιανισμού,

αν και αυτό αμφισβητείται λόγω της μικρής επιρροής που είχε αρχικά η χριστιανική

σκέψη ,στην επιστημονική. Στους αιώνες που ακολούθησαν όμως η Εκκλησίες ήταν

τα κύρια κέντρα θεραπείας και παραγωγής γνώσης, επιστημονικής και φιλοσοφικής

και στο πλαίσια αυτά διατυπώνονταν οι όποιες απόψεις για την προέλευση των

ζωντανών οργανισμών.

Ο Αυγουστίνος και ο Θωμάς Ακινάτης είχαν απορρίψει την φιλολογική

ιστορία της ειδικής δημιουργίας που αναφέρεται στην Γένεση και πρότειναν μια

αλληγορική, μάλλον φυσιοδιφική ερμηνεία. Στην συνέχεια ο Ισπανός Ιησουΐτης

Suarez (1548-1617 μ.Χ.) υποστήριξε την άποψη της δημιουργίας των επτά ημερών

της Γένεσης αναιρώντας τις απόψεις των παραπάνω. Η αναγέννηση δεν προσέφερε

ουσιαστική πρόοδο στο πρόβλημα της καταγωγής των ειδών. Η περίπτωση του

Leonardo Da Vιnci (1452-1519) είναι χαρακτηριστική. Παρόλο που διαπίστωσε πως

τα θαλάσσια απολιθώματα που εντόπισε στα Απέννινα συνδέονταν με την κάλυψη

της επιφάνειας της ξηράς σε εκείνη την περιοχή από θαλάσσιο νερό, δεν μπόρεσε να

συνδέσει την διαπίστωση αυτή με καμία εξελικτική διαδικασία στους οργανισμούς.

Έκτοτε και για τους επόμενους αιώνες έως τον 19ο αιώνα κυριαρχούσαν οι απόψεις

της ειδικής δημιουργίας και οποιαδήποτε άλλη άποψη αντιμετωπιζόταν ως αίρεση και

καταδικαζόταν, όπως στην περίπτωση του Buffon στο τέλος του 18ου αιώνα.

Συνεισφορά στην εξελικτική σκέψη διαπιστώνουμε από τους φυσικούς λεγόμενους φιλοσόφους που επιχειρούν την ερμηνεία του σύμπαντος με την ανάπτυξη ενοποι ημένων συστημάτων. Παρόλο που οι απόψεις τους δεν είχαν εγγενή βιολογικό χαρακτήρα, είχαν μεγάλη συνεισφορά στο πρόβλημα της εξελικτικής διαδικασίας. Έτσι ο Bacon (1561-1626) πρότεινε στους συγχρόνους του την΄παρατήρηση, το πείραμα και τον επαγωγικό συλλογισμό ως μέσα κατάκτησης της γνώσης και την υπέρβαση της Αριστοτέλειας φιλοσοφίας. Υπεστήριξε δε την ανάγκη της μελέτης της ποικιλότητας στην Φύση για να διερευνηθούν οι αιτίες που την προκαλούν. Διεπίστωσε τον ρόλο της τεχνητής επιλογής στις διάφορες ποικιλίες,καθώς και την δυνατότητα αλλαγής ενός είδους και παρατήρησε την ύπαρξη των διαφόρων μετα βατικών τύπων μεταξύ των ειδών.

Ο Descartes (1596-1650) επηρέασε την βιολογία με την άποψη του για ερμηνεία όλων των φαινομένων στην φύση με βάση τους φυσικούς νόμους. Με τον Leibnitz (1646-1716) ανεβίωσε η Αριστοτελική αλυσίδα των όντων, ο οποίος παρόλο που γνώριζε πολλά για την προέλευση των απολιθωμάτων, την κατάταξη των φυτών

και των ζώων και τις αποκαλύψεις του μικροσκοπίου δεν διατύπωσε απόψεις

σχετικές με την εξελικτική διαδικασία.

Ο Kant (1724-1804) αν και από ορισμένους θεωρείται προκάτοχος του Δαρβίνου αφού δεχόταν τις αλλαγές στα είδη, δεν φαίνεται να είχε εξελικτικές ιδέες για τους οργανισμούς.

Κορυφαία επίδραση είχε στις απόψεις των φυσικών φιλοσόφων της εποχής η

ανακάλυψη των συστημάτων κατάταξης των ζώων και των φυτών από τους Linnaeus

(1707-1778) και Ray (1627-1705). Ο Ray αν και δεν πίστευε στην σταθερότητα του

είδους  δεν διετύπωσε εξελικτικές ιδέες. Ο Linnaeus προς το τέλος της ζωής του,

δεχθηκε την δυνατότητα εξέλιξης όμως μόνο μέσα στο γένος και θεωρούσε ως αίτια

την υβριδοποίηση ή την περιβαλλοντική επίδραση.

Ένας επιστήμονας που ήταν πολύ μπροστά από την εποχή του στην διατύπωση εξελικτικών θεωριών ήταν ο Maepertius (1698-1779) που ανέπτυξε ειδική θεωρία της κληρονομικότητας μετά από πειράματα σε ζώα και έρευνες στον άνθρωπο εφαρ μόζοντας την θεωρία των πιθανοτήτων στα ευρήματά του έναν αιώνα πριν από

τον Mendel. O Maepertius ανέπτυξε μια εξελικτική θεωρία που βασιζόταν στις

μεταλλάξεις, στην επιλογή και την γεωγραφική απομόνωση. Οι θεωρίες του  όμως δεν κατανοήθηκαν και αγνοήθηκαν.

Ο Buffon (1707-1778) συνεισέφερε σημαντικά στη εξελικτική σκέψη επηρεάζοντας τους μεταγενέστερους επιστήμονες παρόλο που δεν υποστήριξε με θέρμη την θεωρία της εξέλιξης, ίσως για να αποφύγει τις τριβές με το ιερατείο. Η προσφορά  του συντίθεται στην ανάπτυξη της Συγκριτικής Ανατομίας με την αναγνώριση των βασικών ομοιοτήτων μεταξύ των διαφορετικών ειδών, στην πρόβλεψη της θεωρίας του Malthus σχετικά με την αύξηση των πληθυσμών και των αποθεμάτων τροφής και στην αναγνώριση της ποικιλότητας μεταξύ των οργανισμών και της δυνατότητας βαθμιαίας μεταβολής τους. Προβληματίστηκε για την εξελικτική συσχέτιση μεταξύ ανθρώπων και πιθήκων λόγω της ομοιότητάς τους και αντιλήφθηκε την εξαιρετική σημασία των απολιθωμάτων. Σε αντιδιαστολή με αυτές τις απόψεις είναι η άποψή του για την αμεταβλητότητα των ειδών που αντιφάσκει με τις προηγούμενες θέσεις του.

Η σημασία της συσχέτισης των γεωλογικών στρωμάτων και των απολιθωμάτων που εντοπίζονται σε αυτά, υπήρξε ουσιαστική στην ανάπτυξη των εξελικτικών θεωριών. Ο Smith (1769-1875) διεπίστωσε την ομοιότητα των απολιθωμάτων των ανωτέρων στρωμάτων με τους ζωντανούς τύπους σε σχέση με την σαφή απόκλιση στην ομοιότητα που παρουσίαζαν τα απολιθώματα των κατώτερων στρωμάτων.

Όταν ο Δαρβίνος έκανε το περίφημο ταξίδι του με το Beagle είχε ήδη δημοσιευθεί η εργασία του διαμορφωτή της σύγχρονης Γεωλογίας Lyell (1797-1875) και θεωρείται ότι τον επηρέασε βαθιά. Ο Lyell διασαφήνισε την μεγάλη διάρκεια των γεωλογικών διαστημάτων στην διάρκεια των οποίων μπορούσαν να γίνουν εξελικτικές αλλαγές και συνέβαλε στην ανάπτυξη της εξελικτικής θεωρίας.O Lamarck ανέπτυξε την πρώτη συστηματική εξελικτική θεωρία. Η θεωρία του χαρακτηρίζεται από δύο στοιχεία: την αποδοχή της επίκτητης κληρονομικότητας - την άποψη δηλαδή ότι οι οργανισμοί μεταβάλλονται ανταποκρινόμενοι σε περιβαλλοντικές αλλαγές και οι αλλαγές αυτές κληρονομούνται- και στην ασυνεχή πρόοδο, στην μετάβαση δηλαδή από απλούστερους σε πιο πολύπλοκους οργανισμούς. Αν και οι απόψεις αυτές δεν επιβεβαιώθηκαν πειραματικά και δεν γίνονται σήμερα δεκτές, ήταν ο πρώτος φυσιοδίφης που απέρριψε το αξίωμα της σταθερότητας των ειδών. Από μια άποψη λοιπόν θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ο εισηγητής της εξελικτικής θεωρίας. Να σημειωθεί εδώ ότι, ο πρώτος που ανέπτυξε την θεωρία της κληρονόμησης των επίκτητων χαρακτηριστικών ήταν ο παππούς του Καρόλου Δαρβίνου (Charles Darwin) ο Έρασμος Δαρβίνος (1731-1802).

Οι απόψεις του Lamarck δέχθηκαν έντονη κριτική από τον Cuvier (1769-

1832), έναν επιστήμονα με μεγάλη πολιτική και επιστημονική επιρροή τότε στην

Γαλλία, πατέρα της Παλαιοντολογίας και της Συγκριτικής Ανατομίας. Ο Cuvier

αποσαφήνισε το κλαδογενετικό σύστημα της αποκλίνουσας εξέλιξης παρόλο που

συνολικά παρεμπόδισε την ανάπτυξη της εξελικτικής θεωρίας.

 

 

Η περίοδος από την εποχή του Charles Darwin μέχρι την σύγχρονη συνθετική θεωρία

 

Ο Charles Darwin (1809-1882) αποτελεί την τομή στην ιστορία των

εξελικτικών θεωριών καθώς διατύπωσε μαζί με τον Alfred Russel Wallace την θεωρία της εξέλιξης των οργανισμών. Το μεγαλείο του Δαρβίνου ως εξελικτικού δεν αφορά προέλευση και δεν αξιοποίησε την μεθοδολογία της στατιστικής επεξεργασίας των αποτελεσμάτων. Η κυριαρχία της άποψής του στην ΕΣΣΔ είχε σαν αποτέλεσμα τον αποκλεισμό της διδασκαλίας της Μεντελικής Γενετικής. Το θέμα ήταν μάλλον περισσότερο πολιτικό.τόσο στην σύλληψη και ανάπτυξη της ιδέας της Φυσικής Επιλογής – αφού είχαν ήδη προηγηθεί άλλοι ερευνητές – όσο στην εξαιρετική ικανότητά του να προχωρεί σε συνθέσεις, αξιοποιώντας λεπτομερειακές και βαθιές αναλύσεις και στην ικανότητά του να σχεδιάζει προσεκτικά πειράματα, αξιοποιώντας όλη την διαθέσιμη επιστημονική γνώση της εποχής του. Πολύ σημαντικό στην διατύπωση της θεωρίας του υπήρξε το πολύχρονο ταξίδι του με το καράβι Beagle, όπου και έκανε σημαντικές παρατηρήσεις και πολλά από τα φαινόμενα που παρετήρησε τα συμπεριέλαβε στην σύνθεσή του.

Ο Δαρβίνος απέρριψε τον Λαμαρκισμό παρόλο που δεν διαφωνούσε με την

θεωρία της κληρονόμησης των επίκτητων χαρακτηριστικών διότι δεν βρήκε στον

Lamarck τα στοιχεία που χρειαζόταν για να επεξεργασθεί την δική του σύνθεση.

Αξιοποίησε όμως στοιχεία από το Μαλθουσιανικό Δόγμα. Σημαντική επιρροή στην

διατύπωση της θεωρίας του είχαν, τόσο οι σημαντικές πρόοδοι στους τομείς της

Συγκριτικής Ανατομίας και Εμβρυολογίας, όσο και η παρατήρηση της τεχνητής

επιλογής που εφάρμοζαν οι Άγγλοι αγρότες.

Ο Δαρβίνος για πλέον από είκοσι χρόνια προσπαθούσε να βρει όσοπερισσότερα στοιχεία μπορούσε για στηρίξει την θεωρία του. Επίσπευσε όμως την δημοσίευση του βιβλίου του “The Origin of Species” («Η καταγωγή των ειδών») όταν διαπίστωσε πως ένας ερευνητής που εργαζόταν ανεξάρτητα από αυτόν ο Alfred Russel Wallace είχε ήδη και αυτός προχωρήσει στην σύνθεση της θεωρίας της εξέλιξης. Μάλιστα ο Wallace είχε πρώτος στείλει με γράμμα στον Δαρβίνο περίληψη της εργασίας του, κάτι που κινητοποίησε τον Δαρβίνο να προχωρήσει σε ανακοίνωση της δικής του εργασίας. Οι εργασίες και των δύο παρουσιάστηκαν στο συνέδριο της Linnean Society το 1858 από το οποίο απουσίαζαν και οι δύο. Ο Δαρβίνος προηγήθηκε χρονικά του Wallace και είχε περισσότερο τεκμηριωμένη θεωρία γι αυτό και επικράτησε ο όρος Δαρβινισμός.

Και οι δύο επιστήμονες αλληλογραφούσαν συχνά και είχαν μεγάλο σεβασμό

μεταξύ τους, αλλά και επιστημονικές διαφωνίες. Για παράδειγμα, ο Wallace πίστευε

στην ειδική καταγωγή του ανθρώπου, ενώ ο Δαρβίνος θεωρούσε ότι η εξέλιξή του

υπάκουε στους ίδιους εξελικτικούς νόμους με τους άλλους οργανισμούς και τον

θεωρούσε και αυτόν ως ένα εξελικτικό βήμα. Η σύλληψη της ιδέας της Φυσικής

επιλογής ως παράγοντα των εξελικτικών αλλαγών συνελήφθη από τον Δαρβίνο κατά

την διάρκεια ενός περιπάτου του σε έναν εξοχικό δρόμο με άμαξα ενώ του Wallace

κατά την διάρκεια ενός παροξυσμού πυρετού ελονοσίας!

Την εποχή του Δαρβίνου πειραματιζόταν και δημοσίευσε τις εργασίες του ο θεμε λιωτής της σύγχρονης Γενετικής Georg Mendel, αλλά ο Δαρβίνος δεν ήρθε σε

επαφή με τις δημοσιεύσεις του, που θα μπορούσαν να τον είχαν επηρεάσει στην

σύνθεση της θεωρίας του.

Ο Δαρβίνος δέχθηκε κριτική για την πειραματική μεθοδολογία που εφάρμοζε. Η αποδοχή της θεωρίας του από τον επιστημονικό κόσμο έγινε αργότερα. Υπήρξαν όμως και πολλοί που δεν την αποδέχθηκαν, όπως ο μεγάλος εμβρυολόγος Von Baer που δεχόταν μεν την εξέλιξη, αλλά απέρριπτε την φυσική επιλογή ως υλιστικό σύστημα. Μεγάλος υποστηρικτής του Δαρβίνου υπήρξε ο Huxley, που υπερα σπιζόταν την θεωρία του σε επιστημονικό και φιλοσοφικό επίπεδο.

Η διατύπωση της θεωρίας της Φυσικής Επιλογής προκάλεσε ερευνητική έκρηξη στους συγχρόνους του Δαρβίνου, κάτι που οδήγησε στην συγκέντρωση και άλλων ενδείξεων για τον ρόλο της Φυσικής Επιλογής. Παρόλα αυτά υπήρχαν σημαντικά προβλήματα στην διευκρίνιση του μηχανισμού δράσης της Φυσικής Επιλογής Η ουσιαστική απουσία μια θεωρίας κληρονομικότητας ήταν από τα κύρια εμπόδια, καθώς θα μπορούσε να συνδεθεί με την δράση της φυσικής επιλογής και να

ερμηνεύσει τα αποτελέσματα. Η συμβολή της Γενετικής και των νόμων του Mendel

δεν είχε αναγνωρισθεί ακόμη από τους επιστήμονες, μέχρι το 1900 όταν και

ανακαλύφθηκαν πάλι οι νόμοι που διατύπωσε. Οι μεντελικοί αποδυνάμωσαν για ένα

διάστημα την Δαρβινική θεωρία επειδή μεταφέρθηκε η σημασία του εξελικτικού

παράγοντα από την Φυσική Επιλογή στην Γενετική.

Ο Morgan το 1932 πρότεινε την μετάλλαξη ως κύριο παράγοντα των εξελικτικών

αλλαγών και μαζί με τους de Vries και Bateson θεωρούσε τα μεταλλαγμένα άτομα ως

τα πιο σημαντικά στον πληθυσμό που ανήκουν. Ο Coldschmidt το 1940 ανέφερε τις

απότομες «συστηματικές μεταλλάξεις» ως παράγοντα δημιουργίας των ειδών.

 Η μεθοδολογία του Δαρβίνου δεν μπορεί να συγκριθεί με την σημερινή. Ακόμη ο μεθοδολογικός πειραματισμός που είχε τότε αναπτυχθεί στις επιστήμες της Φυσικής και της Χημείας ήταν πολύ λιγότεροι γνωστός στην Βιολογία.Κάτι που είχε αναγνω ρίσει και ο ίδιος ο Δαρβίνος.

Οι παραπάνω επιστήμονες δεν κατάφεραν να αποδώσουν την εξελικτική

Διαδικα σία στις αλλαγές των γονιδιακών συχνοτήτων που αποτελεί και τον πυρήνα

της σκέψης των σύγχρονων εξελικτικών γενετιστών.

Η Γενετική Πληθυσμών είναι η αιτία για την επαναφορά και αποκατάσταση

του Δαρβινισμού και της θεωρίας της Φυσικής Επιλογής στον επιστημονικό κόσμο με

τις εργασίες των Chetverikov, Fischer Haldane και Wright, κατά την δεκαετία του

1920. Ο Chetverikov δημοσίευσε πρώτος στα ρώσικα την πρώτη γενετική μελέτη που αφορούσε τις πληθυσμιακές συχνότητες, η οποία και έγινε γνωστή πολύ αργότερα στην Δύση. Η πρώτη προσπάθεια με συστηματικό χαρακτήρα δημοσιευμένη στα

Αγγλικά για την εναρμόνιση των παρατηρήσεων του Δαρβίνου στην Φυσική Επιλογή

και της Μεντελικής Γενετικής έγινε από τον Fischer στο βιβλίο του “The Genetical

Theory of Natural Selection”. Σημαντική επίσης ήταν και η συνεισφορά του μεγάλου

γενετιστή Haldane στην Γενετική των Πληθυσμών που απετέλεσε ένα εργαλείο της

εξελικτικής επιστήμης. Ο Wright παρουσίασε για πρώτη φορά ολοκληρωμένα

μαθηματικά μοντέλα με την θεωρία των «προσαρμοστικών κοιλάδων και κορυφών».

 

 

Η σύγχρονη Συνθετική Θεωρία της Εξέλιξης

 

Το 1937 είναι το γενέθλιο έτος της Συνθετικής Θεωρία της Εξέλιξης, η οποία

αποτελεί έναν αποδεκτό πλέον σήμερα τρόπο προσέγγισης των προβλημάτων της

εξέλιξης. Η δημοσίευση του βιβλίου του κορυφαίου γενετιστή Dobzhansky Genetics and The Origin of Species” (Η Γενετική και η Καταγωγή των Ειδών) έδωσε την δυνατότητα επισκόπησης όλων των προηγηθέντων ερευνών της Γενετικής Πληθυ σμών. Ήταν η πιο ολοκληρωμένη εξελικτική θεωρία που είχε παρουσιασθεί

που συνοδεύθηκε από την δημοσίευση αρκετών σχετικών βιβλίων και πλατιά

αποδοχή από τον επιστημονικό κόσμο.

Ουσιαστική επίδραση στην Συνθετική Θεωρία άσκησε η γέννηση και ανάπτυξη της Μοριακής Γενετικής χωρίς να αλλάξει τις βασικές κατευθύνσεις της.

Προώθησε όμως την έρευνα και προσέφερε εργαλεία για την μελέτη των εξελικτικών

μηχανισμών. Τα μορφολογικά χαρακτηριστικά και φυσιολογικές αντιδράσεις ελέγχονται από τα γονίδια που κωδικοποιούν πρωτεΐνες με λειτουργικό και δομικό

χαρακτήρα. Μέσω των βιοσυνθετικών οδών της μοριακής σύνθεσης κωδικοποιούνται

και εκφράζονται ένζυμα με καταλυτικό ρόλο και έλεγχο σε σύνθετα συστήματα

ρύθμισης της γονιδιακής δράσης. Τα εργαλεία της Μοριακής Γενετικής που

αξιοποιούνται από την Συνθετική Θεωρία είναι τα αλλοένζυμα, ως μάρτυρες της

γενετικής ποικιλότητας των οργανισμών, η συγκριτική αμινοξική ακολουθία των

πρωτεϊνών και η συγκριτική νουκλεοτιδική ακολουθία για τις φυλογενετικές σχέσεις

καθώς και οι πολυγονιδιακές οικογένειες.

Η ουσιαστικές διαφορές της Συνθετικής Θεωρίας από την Δαρβινική Θεωρία

της Φυσικής Επιλογής συνίστανται στην Μεντελική Γενετική και στα μεθοδολογικά

εργαλεία των μαθηματικών της δυναμικής των πληθυσμών και των νέων μοριακών

τεχνικών.

Από την εγκαθίδρυση της Συνθετικής Θεωρίας της Εξέλιξης, οι ιδρυτές και οι

συνεχιστές έχουν συνεισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξή της. Η θεωρία βασίζεται

ακόμη στις μεταλλάξεις, στην Φυσική Επιλογή και στους μηχανισμούς απομόνωσης,

αλλά είναι σημαντικά διαφοροποιημένη από ότι παλαιότερα. Κυρίως σε ότι αφορά

στην προώθηση ερευνών στην γενετική σύσταση σε φυσικούς πληθυσμούς και σε

μελέτες στην τροποποίηση των γενετικών δεξαμενών, σε πειραματικούς και φυσικούς

πληθυσμούς.

Ο Fischer παρουσίασε τη υπόθεση ότι, η επίδραση των γονιδίων μπορεί να τροπο ποιηθεί σε φυσικές συνθήκες από πιέσεις της φυσικής επιλογής επάνω στο γενετικό υπόβαθρο. Η υπόθεση αυτή τον οδήγησε στην άποψη ότι η επιρροή της φυσικής επιλογής στο γενετικό επίπεδο τροποποιεί την κατάσταση υποτέλειας ή υπεροχής

των γονιδίων.

Ο Haldane ανέπτυξε την άποψη ότι η ετεροζυγωτεία (Heterozygosity) στα

άτομα και η ετερογένεια στους πληθυσμούς, δημιουργούν ένα εξελικτικό

πλεονέκτημα καθώς αυξάνουν τον αριθμό των βιοχημικών εργαλείων και κατά

συνέπεια την προσαρμοστικότητα και την μικροεξελικτική δυναμική των πληθυσμών.

Για παράδειγμα στους ανθρώπινους πληθυσμούς το γονίδιο που προκαλεί την

 Υπεροχή (Domonance): όταν κυριαρχεί η έκφραση ενός αλληλόμορφου γονιδίου σε σχέση με άλλα εναλλακτικά αλληλόμορφα σε κατάσταση ετεροζυγωτίας.

Ετεροζυγώτης είναι το άτομο που για ένα συγκεκριμένο γονίδιο διαθέτει διαφορετικά

αλληλόμορφα που κωδικοποιούν διαφορετικά την γενετική πληροφορία για το ίδιο χαρακτηριστικό.

Ο Teissier και o L’ Heritier έδειξαν σε πειραματικούς πληθυσμούς ότι η φυσική επιλογή δεν απομακρύνει κάποια από τα αλληλόμορφα γονίδια στην φρουτόμυγα Drodosphila melanogaster σε σχέση με κάποια άλλα ευνοεί την συνύπαρξή τους σε πολύ χαρακτηριστικές ρυθμιστικές ισορροπίες, οι οποίες μπορεί

να τροποιηθούν αν τροποιηθούν και οι οικολογικές συνθήκες ή το γενετικό υπόβαθρο

των πληθυσμών.

Οι Timofeed – Ressovsky, Tchetverikov, Dubinin και άλλοι μελέτησαν την ποικιλομορφία των φυσικών πληθυσμών της Drosophila. Ο Ford συνεισέφερε

σημαντικά στην μελέτη της Οικολογικής Γενετικής και εισήγαγε τον όρο Γενετικός

Πολυμορφισμός μελέτησε δε τον Γενετικό Πολυμορφισμό στα Λεπιδόπτερα.

Απέδειξε ότι η Φυσική Επιλογή μπορεί να δράσει σε πιο υψηλούς εξελικτικούς

ρυθμούς, από ότι θεωρείτο ότι ένα αλληλόμορφο μπορεί από υποτελές να γίνει

επικρατές αν ευνοείται εξελικτικά ο οργανισμός και ότι η φυσική επιλογή έχει την

τάση να οργανώνει ομάδες γονιδίων με συνεργατικές δράσεις σε υπεργονίδια. Ο

Lerner το 1954 ανέπτυξε την ιδέα της Περιβαλλοντικής Ομοιόστασης και της πολύ

σημαντικής ιδέας της Γενετικής Ομοιόστασης.

Η πλέον σημαντική συνεισφορά στην μοντέρνα θεωρία της εξέλιξης έγινε από

τον Dobzansky το 1970. Η εργασία του στην ετερογονικότητα των φυσικών

πληθυσμών της Drosophila, μαζί με την κατανόηση της γενετικής δομής των

φυσικών πληθυσμών και τους μηχανισμούς της Φυσικής Επιλογής, επέδρασαν

ουσιαστικά στην εξέλιξη της Γενετικής Πληθυσμών. Σε μεγάλο βαθμό στον

Dobzansky οφείλουμε την ανανέωση της εξελικτικής θεωρίας και την ενίσχυση της

με ουσιαστικά επιχειρήματα. Οι παρατηρήσεις του επάνω στα θανατογόνα και σε

άλλα επιβλαβή γονίδια, η εκτεταμένη εργασία του στην ποικιλομορφία των δομικών

τύπων των χρωμοσωμάτων καθώς και οι μεταγενέστερες εργασίες των συνεργατών

διαφοροποιείται από άλλες μορφές του γονιδίου. Ο αριθμός των αλληλόμορφων ενός γονιδίου μπορεί να είναι μεγάλος (πολλαπλά αλληλόμορφα) με την κάθε μορφή να έχει περίπου την ίδια γενετική δομή με κάποιες ελαφρές διαφορές συνήθως στην αλληλουχία των βάσεων του DNA. Στα διπλοειδή άτομα μπορεί να υπάρχουν μέχρι δύο αλληλόμορφα για κάθε γονίδιο στο γενετικό υλικό κάθε ατόμου του στην βιοχημική ποικιλομορφία των φυσικών πληθυσμών της Drosophila, έρευνα μαζί με άλλες έρευνες που αυτός ενέπνευσε, έχουν αλλάξει δραματικά τις απόψεις

μας για την δομή των φυσικών πληθυσμών.

Όλα αυτά δεικνύουν ότι, οι φυσικοί πληθυσμοί είναι εξαιρετικά ετερογενείς

και κάθε άτομο έχει έναν μοναδικό γενότυπο. Ο βαθμός αυτής της ετερογένειας είναι

πολύ μεγαλύτερος από ό,τι είχε αρχικά υποτεθεί. Στους περισσότερους οργανισμούς η φυσική επιλογή δεν δρα απλά και μόνον ως κόσκινο που εξαλείφει τα λιγότερο

κατάλληλα αλληλόμορφα γονίδια, για να ευνοήσει τα πλέον κατάλληλα  αλληλόμορφα κάθε γενετικής θέσης στο χρωμόσωμα, αλλά διατηρεί πολλά από αυτά

παθογενή αλληλόμορφα σε ετεροζυγωτική κατάσταση. Αυτή η ιδέα ανατρέπει την

αντίληψη της γενετικής δεξαμενής καθώς ο Dobzansky έδειξε ότι η Φυσική Επιλογή

είναι πολύ πιο σύνθετη δρώντας με πολλούς τρόπους, είτε εξαλείφοντας τα

θανατογόνα και επιβλαβή αλληλόμορφα γονίδια ως Κανονιστική Φυσική Επιλογή ,

είτε διατηρώντας διαφορετικά αλληλόμορφα σε ετεροζυγωτία στους γονότυπους των

ατόμων των πληθυσμών ως Εξισιρροπιστική Φυσική Επιλογή, είτε προκαλώντας

εξελικτικές αλλαγές ως κατευθύνουσα επιλογή.

Ο Dobzansky έδωσε με την εργασία του μια έξοχη σύνθεση της θεωρίας της

εξέλιξης. Η σύνθεσή του απάντησε σε πολλά ερωτήματα και μείωσε το βάρος των

αμφισβητήσεων κάποιων νεολαμαρκιστών. Έδειξε πως δεν υπάρχει καμία παράδοξη

σύγκρουση ανάμεσα στην τύχη και στην τάξη στην εξέλιξη. Οι μεταλλάξεις εντός

κάποιων βιοχημικών ορίων, είναι τυχαία γεγονότα. Αλλά η φυσική επιλογή είναι ένας

ρυθμιστικός παράγοντας, με μη τυχαίο χαρακτήρα, διατηρώντας την απαραίτητη

συσχέτιση μεταξύ των οργανισμών και του περιβάλλοντος. Αυτό δεν σημαίνει πως

υπάρχει κάποιο προκαθορισμένο σχέδιο εξέλιξης. Η φυσική επιλογή είναι αρκετή για

να διατηρεί τις απολύτως απαραίτητες προσαρμογές καθώς πολλά είδη εξαφανίζονται

σαν αποτέλεσμα της έλλειψης εξελικτικών προσαρμογών και λύσεων, ενώ άλλα

εξελίσσονται.

 

 

 

Υπάρχει παντού εξέλιξη;

- Ο J.Monod( «Le Hasard et la nécessité»  σελ. 158)  αναφερόμενος   στην ύπαρξη ειδών που δεν μεταβλήθηκαν ούτε στο ελάχιστο,για εκατομμύρια χρόνια,γράφει ότι,  η σταθερότητα των  μορφών  είναι εκείνο  που είναι δύσκολο να εξηγηθεί και όχι η εξέλιξη ,  και  ο Elie Gourin κινούμενος στο ίδιο μήκος κύματος.(ό.π.σελ.31 επ.) ,εκφράζει την απορία γιατί ο μηχανισμός της εξέλιξης  δεν  λειτούργησε  για εκατομμύρια χρόνια  σε ορισμένα είδη,  όπως φυτά χωρίς νευρικό σύστημα, και έντομα.

 

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ  ΠΟΛΥΠΛΟΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΠΡΟΟΔΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΕΛΕΙΟΤΗΤΑΣ.

 

-Ο J.Monod βλέπει την πρόοδο ως μια πορεία αντίθετη με την εντροπία και την εξέλιξη στο συνολό της υποταγμένη στο τυχαίο,με τον σχετικό κώδικά της, να φαίνεται  ομοίως να έχει  γραφεί απ’αυτό.

-Το 1988 ο Matthew Nitecki ,έγραψε πώς η έννοια   της προόδου είναι απαγορευμέ νο για την εξελικτική βιολογία, ως καθαρώς ανθρωπομορφικό και σε κάθε περίπτωση ως αμφίβολης χρησιμότητας, ενώ απαξιωτικά αναφέρθηκε στην έννοια της προόδου και ο Stephen Jay Gould,που χαρακτήρισε την ιδέα της προόδου, ως βλαβερή.

- Ο John Hands  παρατηρεί(ό.π.σελ. 355) ότι,παρόλο που πολλοί Νεοδαρβινιστές απορρίπτουν την ιδέα της προόδου,οι ιδρυτές του ΝεοΔαρβινισμού, αντιθέτως   την αναγνωρίζουν  λέγοντας ότι ,η μεγαλύτερη πρόοδος,παρατηρείται  στον άνθρωπο, ,’αψοψη που φαίνεται ως ορθή,ιδίως αν κανείς σκεφθεί τους παράγοντες νοημοσύνη και συνείδηση,που προβάλλουν με αξιώσεις,ότι, συνιστούν τον σκοπό τής εξελίξεως..

-Ο  Ernst Mayer απορρίπτει κι αυτός την ιδέα τής καθολικής προόδου στην εξέλιξη. Δεν δέχεται ότι, η μεγαλύτερη πολυπλοκότητα ταυτίζεται με την πρόοδο-ο.π.263-.)

Άποψη ,που για  παραπάνω λόγους, δεν κλονίζεται από το ότι,ατελέστερες και απλούστερες μορφές, αντέχουν περισσότερο στο χρόνο και  στις συνθήκες του περι βάλλοντος.

-Ο Kim Sternely(ό.π.σελ.153) παράλληλα με την πορεία προς το πολυπλοκότε ρο,προσθέτει και την προσαρμοστικότητα .

-Η Blavatsky βλέπει την εξέλιξη ως απελευθέρωση από το σώμα και  μια πορεία προς την Ενωση με το αιώνιο Πύρ.    

-Οι σύγχρονοι εξελικτικοί –όπως και σε άλλο κεφάλαι ο σημειώνεται-απορρίπτουν την ιδέα ότι, η εξέλιξη μπορεί τελικώς να παράγει τελειότητα,οι περισσότεροι όμως απ΄αυτούς,δέχονται ότι, από την αρχή τής ζωής,έχει παρουσιαστεί, κάποιο είδος εξελικτικής προόδου-ο ίδιος ο Δαρβίνος  διευκρινίζει ότι, η εξέλιξη δεν σημαίνει κατανάγκη πρόοδο. Οπως γράφει ο δαρβινιστής   M.Ruse(ό.π.σελ.253) « Ο Δαρβίνος, ήρθε να φρενάρει …χαρούμενες σκέψεις σχετικά με την πρόο δο….μπορούσε να δεί  την σχετικότητα  στον μηχανισμό της φυσικής επιλογής, ή επιτυχία    στον αγώνα και οι επακόλουθες προσαρμογές, δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα,το ωραιότερο ή το καλύτερο ή το υψηλότερο. Αυτό που μπορεί να λειτουργήσει είναι και αυτό που πετυχαίνει και αυτό που πετυχαί νει μπορεί τόσο να βελτιωθεί όσο και να εκφυλιστεί.Ωστόσο ο Δαρβίνος, υπεστήριζε  απόμιά θεώρηση την  φιλοσοφία τής προόδου,…άρχισε να υποστηρίζει  την πρόοδο,επικεν τρώνοντας σ’ αυτό που οι σημερινοί εξελικτικοί ,αποκαλούν κούρσα των εξοπλισμών..  καθώς   βελτιώνεται ένας κλάδος, βελτιώνεται  αυτόματα και ένας άλλος για να συμβαδίζει.» Το θέμα θέλει μεγάλη συζήτηση,τής οποίας ασφαλώς  πρέπει να προηγηθεί η απάντηση στο ερώτημα,τι από βιολογική άποψη είναι τέλειο (: οι σχετικώς πρωτόγονοι προκαρυώτες  εξακολουθούν να επιβιώνουν για περισσότερο από 3 δισεκατομμύρια χρόνια) και σε τι φαίνεται να κατευθύνεται η εξέλιξη.Ο M.Ruse   αναφερόμενος στο υποστηριζόμενο πώς  κάτι παρόμοιο με τον άνθρωπο επρόκειτο να εξελιχθεί αργά ή γρήγορα,λέγει(ό.π. σελ.259) πώς δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε πώς οι άνθρωποι είναι ανώτεροι,ότι , είναι άλλο  το θέμα αν είναι διαφορετικοί και ότι, δεν έχει αποδειχθεί πως η φυσική επιλογή οδηγεί στην απόλυτη πρόοδο.

Αν η εξέλιξη έχει ένα σκοπό,τότε τέλειο θάναι εκείνο που εξυπηρετεί τον σκοπό αυτό, που σχετίζεται με το σκοπό αυτό.

-Ο E.Wilson όπως τον μεταφέρει ο M.Ruse(ό.π.σελ.264) στο βιβλίο του «Το Μέλλον της ζωής» γράφει για  « μια αίσθηση γενετικής ενότητας, συγγένειας και μακροχρό νιας ιστορίας,είναι κάποιες από τις αξίες που μας δένουν με τα έμβιο περιβάλλον. Πρόκειται για μηχανισμούς επιβίωσης για μας και για το είδος μας.Το να διατηρούμε την βιοποικιλότητα αποτελεί επενδυση στην αθανασία»

-Από άλλη , ειδικότερη άποψη μπορούμε να δούμε την εξέλιξη   και  ως αύξηση τής συνειδητότητας, διανοητικής ικανότητας και πνευματικότητας, με το περιεχόμενο των εννοιών αυτών να εκφεύγει  των στόχων τού  προκείμενου πονήματος,(: άραγε η αύξηση αυτή,είναι ο (υποτιθέμενος) σκοπός τής εξέλιξης και αν ναι γιατί; ) πράγμα που ασφαλώς δεν αποκλείει την σχετική συζήτηση,πάνω στις έννοιες αυτές,από την οποία πολλές ενδιαφέρουσες απόψεις  θα μπορούσαν να προκύψουν.
-Ο Vernadsky ( εν Εrnst Mayer ό.π. σελ.260) λέγει πώς  υπάρχει μια συνεχιζόμενη συνεξέλιξη μεταξύ των οργανισμών που παράγουν οξυγόνο και εκείνων που το καταναλώνουν.

 

 Η ΕΞΕΛΙΞΗ  ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΕ ΜΗ ΕΜΒΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

Η ΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΑΡΧΗ

- Υπό την ευρεία έννοια των μεταβολών που καθορίζονται από την φυσική επιλογή ,η εξέλιξη αφορά και μη ζώντα συστήματα,για παράδειγμα σε ομάδες αλληλεπι δράσεων χημικών αντιδράσεων.(  Ετσι και P.Whitfield  ό.π.σελ.47) .Για την περίπτωση  αυτή που αφορά (και)   το  Σύμπαν δεν γίνεται εκτεταμένος λόγος  στο προκείμενο πόνημα.Μόνον ορισμένες  νύξεις.Ετσι έχουμε ότι , η «Κοσμολογική φυσική επιλογή»  κατά τους επιστήμονες  του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ανα

πτύσσει την υπόθεση μιας ιδέας που διατυπώθηκε για πρώτη φορά την δεκαετία του 1990 για να εξηγήσει την τροποποίηση των βασικών παραμέτρων του σύμπαντος, που συνέβη ώστε να καταστεί δυνατή η ύπαρξη των ατόμων, των γαλαξιών, και της ίδιας της ζωής.Η θεωρία της κοσμολογικής φυσικής επιλογής προτείνει ότι.

, εάν τα νέα σύμπαντα γεννιούνται μέσα σε μαύρες τρύπες, τότε ένα «πολυσύμπαν» αποτελούμενο από πολλά πιθανά σύμπαντα θα μπορούσε να διαμορφωθεί από μία διαδικασία παρόμοια με την φυσική επιλογή, έτσι ώστε οι διαδοχικές γενιές συμπάντων να εξελίσσονται και να γίνονται καλύτερες στο να δημιουργούν μαύρες τρύπες.Οι ερευνητές της Οξφόρδης, με επικεφαλής τον θεωρητικό της εξέλιξης Άντυ Γκάρντνερ και τον θεωρητικό φυσικό Τζόζεφ Κόνλον, διεπίστωσαν ότι, μια βασική εξίσωση από την εξελικτική γενετική, το θεώρημα του Πράις, μπορεί να συλλάβει την διαδικασία της κοσμολογικής φυσικής επιλογής και να εξηγήσει πώς το σύμπαν φαίνεται να είναι σχεδιασμένο για τον σκοπό της δημιουργίας μαύρων οπών . Σύμφωνα με τους Γκάρντνερ και Κόνλον, πρόκειται για κάτι ανάλογο με το πώς ένα ψάρι μπορεί να φαίνεται ότι «σχεδιάστηκε» ώστε να μπορεί να κολυμπήσει υποβρύχια ή ένα πουλί να εμφανίζεται σαν να  «σχεδιάστηκε» να μπορεί να πετάει.Η εξίσωση του Πράις είναι μία εξίσωση συνδιακύμανσης, η οποία περιγράφει μαθηματικά την εξέλιξη και την φυσική επιλογή. Διατυπώθηκε για πρώτη φορά από τον Αμερικανό Τζωρτζ Πράις, ενώ έχει  εφαρμογές και στην οικονομική θεωρία. Το θεώρημα μάς παρέχει έναν τρόπο κατανόησης της επίδρασης της μετάδοσης των γονιδίων και της φυσικής επιλογής πάνω στο ποσοστό των γονιδίων μέσα σε κάθε νέα γενιά ενός πληθυσμού.

«Η ιδέα της κοσμολογικής φυσικής επιλογής είναι αμφιλεγόμενη, και οι φυσικοί έχουν επισημάνει όλα τα προβλήματα που παρουσιάζει. Αλλά αυτό που μας ενδιέ φερε ήταν να δούμε εάν η θεμελιώδης εξελικτική λογική που το χαρακτηρίζει, λειτουργεί πραγματικά », δήλωσε ο Γκάρντνερ, που είναι επίσης επικεφαλής του Τμήματος Ζωλογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.: «Ανακαλύψαμε ότι, μια γενική εξίσωση από την εξελικτική γενετική, το λεγόμενο θεώρημα του Πράις, μπορεί να μας βοηθήσει να μοντελοποιήσουμε το πώς η φυσική επιλογή μπορεί να λειτουργήσει όχι μόνο στο επίπεδο γονιδίων και οργανισμών, αλλά και σε κάτι τόσο αφάνταστα μεγάλο, όπως τα πολλαπλά σύμπαντα», πρόσθεσε ο Γκάρντνερ. «Το μοντέλο μας χρησιμοποιεί μαθηματικά παρόμοια με την μαθηματική θεωρία στην οποία υπόκειται η δαρβινική προσαρμογή στον τομέα της βιολογίας. Η προσαρμογή αυτή εξηγεί πώς η δυναμική της φυσικής επιλογής οδηγεί τους οργανισμούς να εμφανίζονται σαν να έχουν σχεδιαστεί ώστε να μεγιστοποιούν την καταλληλότητά τους στο περιβάλλον».Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι, η εξέλιξη των συμπάντων είναι από πολλές απόψεις πολύ διαφορετική από την εξέλιξη των ζώων. Για αρχή, σε ένα πολυσύμπαν αποτελούμενο από πολλά πιθανά σύμπαντα δεν υφίσταται πραγμα τικά η έννοια της αλλαγής με την πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, τα μοντέλα των εξελισσομένων συμπάντων της ομάδας του Γκάρντνερ είναι αρκετά παρόμοια με τα μοντέλα της βακτηριακής εξέλιξης, όπου γενιές εξελίσσονται από την άφυλη αναπα ραγωγή των κυττάρων.Επίσης:  Σύμφωνα με την μέχρι σήμερα αποδεκτή κοσμολογική θεωρία του Big Bang, η δημιουργία του σύμπαντος βασίζεται στην δράση των τεσσάρων γνωστών θεμελιωδών δυνάμεων ή αλληλεπιδράσεων (Βαρυτική, ηλεκτρομαγνητική, ισχυρή και ασθενής  ). Οι δυνάμεις αυτές δρουν με απόλυτα εξειδικευμένο τρόπο και εμφανίζονται κατά περίπτωση με απόλυτα ακριβείς και συγκεκριμένες σταθερές, οι οποίες προσδιορίζουν μια αλληλουχία κινήσεων, γεγονότων και φαινομένων, που καταλήγουν στην  δημιουργία του συγκεκριμένου «δικού» μας σύμπαντος.Έτσι, μπορούμε να πούμε πως το Big Bang πυροδότησε την έναρξη μιας σειράς συγκεκριμένων δυναμικών διεργασιών της άβιας ύλης, που καταλήγουν στη δημιουργία της έμβιας ύλης.Το συμπέρασμα αυτό δεν έχει βάση αμφισβήτησης, γιατί δεν εμπίπτει στη περίπτωση μιας επαγωγής ή απαγωγής στην διαδικασία του λογικού συμπεράσματος, αλλά αφορά την πραγματικότητα καθαυτή.Μάλιστα, αυτή η διαπίστωση γίνεται από το ανώτερο, μέχρι τώρα, τελικό δημιούργημα αυτής της διαδικασίας, τον άνθρωπο, ο οποίος είναι σε θέση να παρατηρεί, να διερωτάται, να διερευνά και να απαντά. Αλλά, αυτές ακριβώς οι ξεχωριστές ιδιότητες – ικανότητες του ανθρώπου αποτελούν για τον ίδιο κι ένα βασικό μέτρο στη προσπάθεια ερμηνείας του ανερμήνευτου, με την καθιέρωση της «ανθρωπικής αρχής» ή του «ανθρωπικού αξιώματος».Η αρχή αυτή στηρίζεται στην βασική απαίτηση που λέει ότι: κάθε ερμηνεία για την ύπαρξη του σύμπαντος πρέπει να περιλαμβάνει και την ύπαρξη του ανθρώπου μέσα σ’ αυτό. Δηλαδή, κάθε Κοσμολογική θεωρία πρέπει να αναπτύσσεται στην βάση της ερμηνείας των κατά στάσεων και των σχέσεων που μεσολαβούν μεταξύ των δυο αναμφισβήτητων πραγματικών γεγονότων: του Σύμπαντος (δηλ. του Κοσμικού γίγνεσθαι) και του παρατηρητή του (δηλ. του ανθρώπου). Έτσι, στην επιστημονική έρευνα της Κοσμολογίας επικαιροποιείται, μετά από 2400 χρόνια περίπου, η βασική φιλοσοφική θέση του Πρωταγόρα που λέει ότι: «Μέτρο όλων των πραγμάτων είναι ο άνθρωπος, αυτών που υπάρχουν, πως υπάρχουν και αυτών που δεν υπάρχουν,».Η ανθρωπική αρχή λοιπόν, που ονομάστηκε έτσι από τον μαθηματικό Brandon Carter το 1974, βασίζεται στη διαπίστωση της επιστήμης πως αν δεν υπήρχε το συγκεκριμένο Σύμπαν, δηλαδή αν δεν υπήρχαν οι απόλυτα συγκεκριμένες σταθερές στο Συμπαντικό γίγνεσθαι, δεν θα είχαν αναπτυχθεί οι συνθήκες που επέτρεψαν την ύπαρξη του παρατηρητή του, δηλ. του ανθρώπινου όντος. Η διαπίστωση αυτή δεν αναφέρεται στον άνθρωπο για να επισημάνει μόνο κάποια βιολογική τελειότητα στο φαινόμενο της ζωής, αλλά και για να δείξει το πώς μέσα στο Κοσμικό γίγνεσθαι ανα δεικνύεται το φαινόμενο της νόησης. Το πώς δηλαδή μια συγκεκριμένη αλληλουχία διεργασιών της άβιας ύλης καταλήγει στην εμφάνιση της νοήμονος έμβιας ύλης.
Όμως, αυτή η διαπίστωση αναδεικνύει ταυτόχρονα και το πρόβλημα της μηχανι στικής θεώρησης του Κόσμου, διότι, «εκ του αποτελέσματος» φανερώνεται η ύπαρξη σκοπού στην όλη γεγονική εξέλιξη της σύμφυτης κίνησης της ύλης. Έτσι, παρ’ όλο που τόσο η «μηχανή παραγωγής», δηλ. το συγκεκριμένο Σύμπαν, όσο και το «τελικό νοήμον προϊόν» , δηλ. το ανθρώπινο ον, είναι συνεχώς παρόντα και διαθέσιμα στην έρευνα, εν τούτοις, ένα μεγάλο μέρος της επιστημονικής κοινότητας παραμένει προσκολλημένο στην μονοδιάστατη υλιστική ερμηνεία του κόσμου, και αρκείται να «βλέπει» μόνο αυτό που «φαίνεται». Σ’ αυτή την περίπτωση λοιπόν, η ανθρωπική αρχή εφαρμόζεται με μια Δαρβινική αντίληψη, για να αποδείξει πως υπάρχουμε έτσι όπως υπάρχουμε, σαν μια έκφανση των υπαρκτικών δυνατοτήτων της ύλης. Η νόηση δεν είναι τίποτε άλλο πέρα από μια αναγκαία διεργασία της έμβιας ύλης. Δηλαδή, το ότι, υπάρχουμε έτσι όπως υπάρχουμε δεν σημαίνει πως αποτελούμε την υλοποίηση κάποιου σκοπού, παρά το ότι, η ύπαρξή μας αποδεικνύει πως η ύλη, μεταξύ των άλλων, μπορεί να παράγει και διάφορες μορφές ζωής.
Στο συγκεκριμένο Σύμπαν, απ’ όσο μπορεί να διαπιστώσει ο άνθρωπος, οι περισσότεροι πλανήτες δεν πρέπει να βρίσκονται σε κατάλληλες τροχιές γύρω απ’ τον ήλιο τους για να μπορούν ν’ αναπτυχθούν συνθήκες εμφάνισης ζωής. Όμως, σύμφωνα με τον νόμο των πιθανοτήτων, και λόγω του απίθανα μεγάλου αριθμού πλανητών, αφού υπάρχει η Γη κι εμείς βρισκόμαστε σ’ αυτή, τότε, έστω και σπάνια θα υπάρχουν κι άλλοι πλανήτες που μπορεί να έχουν συνθήκες εμφάνισης ζωής. Έτσι, ο Richard Dawkins υποστηρίζει ότι, σύμφωνα με την ανθρωπική αρχή μπορούμε να συζητάμε το ζήτημα μόνο σε κείνο το είδος σύμπαντος το οποίο υπήρξε ικανό να μας παράγει. Συνεπώς, η ύπαρξή μας ορίζει ότι, οι θεμελιώδεις φυσικές σταθερές έπρεπε να εμπίπτουν στις ζώνες τροχιάς του πλανήτη που είναι ευνοϊκές για τη ζωή. Αλλά αυτή η εφαρμογή της ανθρωπικής αρχής, που εξηγεί την ύπαρξη της νοήμονος έμβιας ύλης με την ταυτολογία ότι, υπάρχουμε έτσι όπως υπάρχουμε επειδή έτσι υπάρχουμε, δεν φαίνεται ικανοποιητική για πολλούς εξελικτικούς υλιστές, κι έτσι, προσφεύγοντας πάλι σε μια επαγωγική πιθανολόγηση, αναφέρονται στην θεωρία του «πολυσύμπαντος» (multiverse) ή «μεγασύμπαντος» (megaverse). Η θεωρία αυτή έχει να κάνει με την ιδέα μιας «φυσικής επιλογής» μεταξύ πολλών διαφορετικών περιπτώσεων της ύπαρξης ενός σύμπαντος, λόγω διαφοροποίησης των φυσικών νόμων και σταθερών, που τελικά καταλήγει στην ύπαρξη του συγκεκρι μένου «δικού» μας σύμπαντος. Αλλά, αυτή η πιθανολόγηση δεν σταματάει εδώ, παρά αναφέρεται και στην θεωρία του φυσικού Lee Smolin κατά τον οποίο, «θυγατρικά» σύμπαντα γεννιούνται από «μητρικά» σύμπαντα, όχι σε μια καθολική Μεγάλη Σύνθλιψη αλλά πιο τοπικά, σε μαύρες τρύπες. Ο Smolin εδώ, προσθέτει μια μορφή κληρονομικότητας: Η κληρονομικότητα αποτελεί ουσιώδες συστατικό της Δαρβινικής φυσικής επιλογής, κι έτσι ο Smolin θεωρεί ότι, υπήρξε μια φυσική επιλογή συμπάντων στο πολυσύμπαν, η οποία ευνόησε άμεσα την εξέλιξη της ικανότητας γέννησης μαύρων τρυπών και έμμεσα την παραγωγή ζωής.

Με την εκτενή αναφορά του Dawkins στην θεωρία του πολυσύμπαντος, μέσα από το πρίσμα μιας εφαρμογής της Δαρβινικής εξελικτικής διαδικασίας, ο ίδιος καταλήγει στο συμπέρασμα ότι: «Ενδεχομένως το πολυσύμπαν φαίνεται εξωφρενικό ως προς το τεράστιο πλήθος συμπάντων. Εάν όμως το καθένα από αυτά τα σύμπαντα είναι απλό όσον αφορά τους θεμελιώδεις νόμους του, τότε δεν υποθέτουμε τίποτε εξαιρετικά απίθανο. Το ακριβώς αντίθετο πρέπει να λεχθεί για κάθε είδος διάνοιας».Εδώ λοιπόν διαπιστώνουμε ότι, προκειμένου ο υλισμός να αποφύγει την οποιαδήποτε έκφανση νόησης στην όποια εξηγητική εκδοχή των διαδοχικών διαδικασιών της άβιας ύλης – που καταλήγουν στην γένεση των έμβιων όντων – καταφεύγει σε επιστημονικά αναπόδεικτες θεωρητικές ακροβασίες, που δημιουργούν αντιφάσεις : Ο ίδιος έγκριτος επιστήμονας, ενώ από μια πλευρά παραδέχεται ότι, «η δαρβινική εξέλιξη προχωρεί απρόσκοπτα αφότου δημιουργήθηκε η ζωή… διότι η φυσική επιλογή δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς αυτή», απ’ την άλλη ,υποστηρίζει την θεωρία που ομιλεί για τη διαδικασία της φυσικής επιλογής μεταξύ πολλών συμπάντων, για να υπάρξει το συγκεκριμένο «δικό» μας σύμπαν.Η αντίφαση είναι φανερή,διότι,όπως υποστηρίζεται,η εξέλιξη με την διαδικασία της φυσικής επιλογής δεν μπορεί να υπάρξει στην άβια ύλη. Αν λοιπόν η ζωή είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την φυσική επιλογή, τότε το «δικό» μας σύμπαν αναδείχθηκε μ’ αυτήν την διαδικασία μεταξύ πολλών άλλων ζωντανών συμπάντων. Όμως, αυτή η συλλογιστική παραπέ μπει άμεσα σ’ αυτό που ακριβώς θέλει ν’ αποφύγει, δηλαδή στην ύπαρξη ενός είδους διάνοιας. Διότι δεν υπάρχει έκφανση ζωής χωρίς νόηση, έστω κι’ αν τη δούμε σαν ένα μοναδικό μηχανιστικό παράγωγο της ύλης. Με βάση αυτή την αντίληψη, δηλαδή την ύπαρξη της νόησης ως ένα μηχανιστικό φαινόμενο της ύλης, οι απόλυτα συγκε κριμένες σταθερές του σύμπαντος είναι προϊόν της δαρβίνειας εξελικτικής διαδικα σίας, όπως και εμείς οι ίδιοι. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη την θεώρηση του υλισμού ότι, η νόηση δεν είναι τίποτε άλλο πέρα από κάποιο είδος «ηλεκτρονικών προγραμ μάτων», τότε δεν θα είναι καθόλου περίεργο να οδηγηθούμε στην ιδέα κάποιου φυσικού «υπερσυμπαντικού ηλεκτρονικού υπολογιστή»! Γίνεται πλέον κάτι περισσότερο από φανερή η αντίφαση στην οποία καταλήγει ο τρόπος εφαρμογής της «ανθρωπικής αρχής», στην εξηγητική θεώρηση του Κοσμικού γίγνεσθαι, στα πλαίσια του υλισμού, από ένα σημαντικό «κομμάτι» της επιστημονικής κοινότητας. Κι αυτό, γιατί η οποιαδήποτε προσπάθεια αποσύνδεσης της νόησης από την αλληλουχία των διεργασιών του Σύμπαντος, οδηγεί στο αντίθετο αποτέλεσμα. Αν θεωρήσουμε σωστή την αντίληψη ενός σύμπαντος απόλυτα μηχανιστικού, που κινείται με τους προκαθορισμούς και την ακρίβεια μιας μηχανής, τότε, οδηγούμαστε στην αναζήτηση του κατασκευαστή της μηχανής, διότι οι εγγενείς κινήσεις μιας μηχανής προϋποθέτουν την εκδήλωση μιας προηγούμενης νοητικής διεργασίας. Αν πάλι θεωρήσουμε σωστό ότι, το «δικό» μας σύμπαν είναι αποτέλεσμα της διαδικα σίας της φυσικής επιλογής μεταξύ πολλών συμπάντων, τότε, καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως η λεγόμενη άβια ύλη έχει πολλά απ’ τα χαρακτηριστικά που, σύμφωνα με την βιολογία, προσδιορίζουν την έμβια ύλη, όπως: κίνηση, «ενστικτώ δης διεργασία», «αναπαραγωγή», κληρονομικότητα, μεταλλαγμένες παραλλαγές κληρονομούμενων στοιχείων. Αλλά κι’ αυτή η εκδοχή οδηγεί στην προϋπόθεση της ύπαρξης μιας εγγενούς νοητικής λειτουργίας.

Συμπερασματικά λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι, όπως εφαρμόζεται από τον υλισμό η «ανθρωπική αρχή», μπορεί να αφετηριάζεται από μια ταυτολογία και να καταλήγει σ’ ένα Σύμπαν μηχανιστικό, που κινείται στα πλαίσια μιας τουλάχιστον περίεργης φυσικής επιλογής, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι λογικοί συνειρμοί που προα ναφέραμε.
Απ’ την άλλη πλευρά, υπάρχουν κι αυτοί που, στα πλαίσια μιας εξήγησης των Κοσμολογικών δεδομένων, αρνούνται να δεχθούν την ανθρωπική αρχή και θεωρούν το Σύμπαν σαν πεδίο δράσης χαοτικών συστημάτων, που η εξέλιξή τους δεν εξαρτά ται από ντετερμινιστικούς μηχανισμούς, αλλά από απροσδιόριστους και διαφο ρετικούς κάθε φορά συνδυασμούς γεγονότων και καταστάσεων. Οι απόψεις αυτές, που βασίζονται τόσο στις ανακαλύψεις των χαοτικών συστημάτων όσο και στην διάψευση της καθολικότητας της Νευτώνειας φυσικής, με τη διατύπωση των θεωριών της σχετικότητας και της κβαντομηχανικής, δεν θεωρούν την παρουσία του ανθρώπου ως σκοπό του Σύμπαντος, παρά σαν τη συμπτωματική υλοποίηση μιας απιθανότητας. Αλλά η έννοια του τυχαίου αμφισβητείται τόσο από πολλούς εξελικτικούς υλιστές όσο κι απ’ αυτούς που θεωρούν ότι, στη βάση της έννοιας του χάους υποκρύπτεται η αδυναμία του ανθρώπου να καταγράψει και να κατανοήσει την εσωτερική αλληλουχία του Σύμπαντος. Μάλιστα, με βάση μια ερμηνεία ενός πιθανοκρατικού ενδεχομένου της κβαντομηχανικής, έχουμε την διατύπωση μιας ακραίας παραλλαγής της ανθρωπικής αρχής από τον J. Wheeller, που θεωρεί ότι, το Σύμπαν είχε ανάγκη να δημιουργήσει τον άνθρωπο για να υπάρξει το ίδιο! Η άποψη αυτή στηρίχθηκε σε μια θεώρηση της κβαντομηχανικής που λέει ότι: ένα γεγονός στον μικρόκοσμο υπάρχει μόνο αν παρατηρηθεί.

Ετσι: η οποιαδήποτε κοσμολογική ερμηνεία, που λαμβάνει υπόψη την ανθρωπική αρχή, οδηγεί στο συμπέρασμα της ύπαρξης μιας ακατανόητης δυναμικής ενέργειας, που βρίσκεται πίσω από συγκεκριμένες συμπαντικές διεργασίες και που προσιδιάζει σε ότι, ο άνθρωπος αποκαλεί «Νόηση».

 

ΑΤΕΛΕΙΕΣ ΚΑΙ  Η ΥΠΑΡΞΗ ΘΕΟΥ

  Ότι, υπάρχουν ατέλειες  στα έμβια όντα δεν μπορεί σοβαρώς να αγνοηθεί (για μερικούς οι ατέλειες βρίθουν).Εχουμε τα τερατώδη κέρατα τής ιρλανδικής έλκης,τις χελώνες και ορισμένα έντομα που είναι τόσο πανώβαρα,που όταν για κάποιο λόγο αναποδογυρίσουν δεν μπορούν να επανέλθουν στην  θέση τους,και έτσι πεθαίνουν στην ύπτια θέση από τη πείνα,τα  σφάλματα στον  εγκέφαλο και στο ανθρώπινο μάτι, και πολλά άλλα παραδείγματα,όπως αυτά που μάς δίνει ο δαρβινιστής Fr.Ayala(ό.π.σελ. 174,.222 επ).  Για παράδειγμα γράφει: «Το ανθρώπινο μάτι»: Οι οπτικές ίνες συγκλίνουν σχηματίζοντας, το οπτικό  νεύρο,το οποίο διαπερνά τον αμφιβληστροειδή (στον δρόμο προς τον εγκέφαλο) ,δημιουργώντας,έτσι ένα τυφλό σημείο,μια υπαρκτή,αν και ήσσονος σημασίας ,σχεδιαστική ατέλεια (.Στα χταπόδια..δεν υπάρχει το ελάττωμα αυτό!…………..) Η πάλι σκεφθείτε την ανθρώπινη γνάθο. Σε σχέση με το μέγεθός της ,έχουμε υπερβολικά μεγάλα δόντια,ώστε κάποιοι φρονιμίτες πρέπει να βγούν» Η σπονδυλική μας  στήλη δεν είναι κατάλληλη για την όρθια στάση.Υπάρχει επομένως , ένα σχέδιο, ατελές, που δεν συμβιβάζεται με την έννοια τού Θεού αλλά που-κατ΄αυτόν (τον συγγραφέα) δημιουργείται με την φυσική επιλογή.( Σημειώνεται και πάλι ότι, αφήνεται βεβαίως η διαφυγή,στην άποψη,ότι ,ο Θεός επέλεξε την φυσική επιλογή, για την Δημιουργία) Λογικώς, η άποψη αυτή δεν αναιρείται σε τίποτε από το ότι, ο σχεδιασμός αυτός, δεν είναι ή δεν υλοποιήθηκε ,έτσι ώστε να παράγει τέλεια έμβια όντα. Οι ατέλειες αυτές που οδήγησαν μερικούς (ιδίως βλέποντας την παραφροσύνη που διακρίνεται στη συμπεριφορά τού ανθρώπου),να χαρακτηρίσουν τον homo sapiens  ως βιολογικό τέρας και να μην αποκλείουν ότι, το δόγμα τού προπατορικού αμαρτήματος,να καθρεφτίζει την επίγνωση που έχει ο άνθρωπος, για την ανικανότητά του ,που οφείλεται στις ατέλειες αυτές,ίσως να αποτυπώνει και να εδραιώνει την άποψη,ότι ,η στρατηγική τής εξέλιξης,είναι μια στρατηγική αλλεπάλληλων δοκιμών. -Αλλά ,οι ατέλειες αυτές δεν οδηγούν κατά λογική αναγκαιότητα, στη παραδοχή τής ανυπαρξίας ενός αρχικού σχεδιασμού,με την έννοια ίσως τού σχεδιασμού μιάς τάσεως,και στην άρνηση ενός  «σχεδιαστού» Λογικώς,μπορεί να δεχθεί κανείς, ότι, ο σχεδιασμός αυτός, δεν είναι ή δεν υλοποιήθηκε ,έτσι ώστε να παράγει τέλεια έμβια όντα.( Ένα ατελές-ιδίως στην σύλληψή του - σχέδιο,δεν αποκλείει λογικώς  την ύπαρξη ενός   σχεδιαστή-και επί πλέον η ύπαρξη ενός τέλειου σχεδίου, δεν αναιρείται λογικώς, από την μη πιστή εφαρμογή του και την  μη υλοποίησή του, ιδίως όταν δεν γνωρίζουμε σε τι αποβλέπει το σχέδιο αυτό ή τι είχε να αντιμετωπίσει στην εφαρμογή του).Όπως η ύπαρξη τού κακού δεν αποκλείει την αγαθότητα τής Υπέρτατης Αρχής.  Και παρατηρεί (.ο.π. σελ.128) ότι, ένας κόσμος  ατελής,στον οποίο η ζωή συνεχώς εξελίσσεται είναι πολύ πιό συναρπαστικός ,είναι ένας δημιουργικός κόσμος  στον οποίο μπορούν να εμφανιστούν νέα είδη, και να εξελιχθεί το ανθρώπινο είδος.(: άρα  η  φαινόμενη ατέλεια μπορεί να ληφθεί ως ηθελημένη,ως μέρος ενός σχεδίου--- δίνει μιά δυναμική ,δίνει ευκαιρίες ..)Μπορεί άριστα να πρόκειται για θεική επιλογή.(...Μήπως έχει αφεθεί κάτι για να το τελειώσει ο άνθρωπος;;;) Ο ίδιος τα αναπτύσσει όλα αυτά, στο βιβλίο του «Το Δώρο τού Δαρβίνου στην Επιστήμη και τη θρησκεία». Δέχεται ότι,λογικώς,τίποτε δεν αποκλείει ότι, ο Θεός επέλεξε την οδό τής φυσικής επιλογής.Ούτε μπορεί κανείς να προεξοφλήσει ότι, η  εξέλιξη έχει περατωθεί,ότι, αποκλείεται μια συνεχής βελτίωση και προσαρμογή, ούτε  ότι, σκοπός τής δημιουργίας είναι η κατασκευή, όντων τέλειων,από πλευράς σωματικών ικανοτήτων.
Αντιγράφω:  «Καθώς οι πλημμύρες και οι ξηρασίες ήταν μια αναπόφευκτη συνέπεια τής δομής  τού φυσικού κόσμου, τα αρπακτικά και τα παράσιτα ,οι δυσλειτουργίες και οι ασθένειες ήταν μια συνέπεια τής εξέλιξης τής ζωής. Δεν ήταν αποτέλεσμα ελλιπούς ή μοχθηρού σχεδιασμού: τα χαρακτηριστικά των  οργανισμών δεν είχαν σχεδιασθεί από τον Δημιουργό» .Όπως έχει παρατηρηθεί,με την θεωρία τού Δαρβίνου ,ο σχεδιασμός ή αν προτιμά κανείς η υλοποίησή του,  αφήνεται στη φυσική επιλογή. Ο ίδιος αναφερόμενος στις ατέλειες αυτές και την Θεωρία τού Δαρβίνου, γράφει (ό.π.125) «……. επιτρέπει,(η θεωρία) να αποδοθούν τέτοια ατυχή γνωρίσματα  σε φυσικές διεργασίες (οι οποίες δεν έχουν ηθική διάσταση) παρά στην άμεση δημιουργία  η στον επί τούτο σχεδιασμό από τον Δημι ουργό.» Το κόστος τής εξέλιξης, ο σχεδιασθείς  τρόπος τής εξέλιξης, (είναι δυνατόν να) προβλέπει ακριβώς τα λάθη,ή δεν τα αποκλείει (και αφήνει τη ζωή , τη φυσική επιλογή να τα εξηγήσει και να  διορθώσει.   Δηλαδή, η θεωρία τής εξελίξεως, δίνει απάντηση, στην «απορία» για τις ατέλειες που παρουσιάζονται στον έμβιο κόσμο. « Αν είναι σωστή η άποψη ότι, το Σύμπαν, η ζωή ,είναι τυχαία συμβάντα, που δεν έχουν ανάγκη την παραδοχή μιάς υπέρτατης διάνοιας, τότε θα δεχθούμε ότι, ο Θεός είναι προιόν  εξελίξεως,με την έννοια ,ότι εδώ και πολλά πολλά χρόνια, μετά την εμφάνιση τού πρώτου ζωντανού οργανισμού, δημιουργήθηκε Θεός, όχι στην φαντασία των ανθρώπων, αλλά σαν νέο στοιχείο τού Σύμπαν τος,  καθοριστικό τής παραπέρα πορείας του» (‘όπ.σελ.123)

 Ο Teilhard de Chardin, γράφει ότι «Η ζωή  στο σύνολό της,και όχι στα στοιχεία της είναι αλάθητη» (:  C’ est la Vie dans son ensemble et non dans ses elements qui  est infaillible” Mon univers 23)  Και σε άλλο σημείο: («  Le phenomεne humain » σελ.346 επ.)  γράφει «Το Κακό,όχι από ατύχημα,αλλά σαν δομικό στοιχείο τού Σύμπαντος εμφανίζεται αναγκαίο και σε ποσότητα ή βαρύτητα…………..στο αυλάκι τής εξέλιξης….Σύμπαν,που αμαρτάνει,Σύμπαν που υποφέρει…. Τακτοποίηση και συγκέντρωση………….διπλή συνδεδεμένη  ενέργεια…..για λόγους και κόστος  τέτοια που αν μπορούσαμε να τα γνωρίζουμε θα γνωρίζαμε το μυστικό τού κόσμου, που μας περιβάλλει…είναι βέβαιο ..ότι, από μια οπτική γωνία, το Κακό……………ίσως προδίδει μια ανεξήγητη υπερβολή εάν στο κανονικό γεγονός τής εξέλιξης δεν προστίθεται το εξαιρετικό γεγονός μιάς καταστροφής ή αρχικής απόκλισης; Στον τομέα αυτό, δεν αισθάνομαι ικανός να πάρω θέση……Κατά ένα τρόπο……………τίποτε δεν μού φαίνεται να μοιάζει τόσο για την ανθρώπινη εποποία ,όσο ο δρόμος προς την Σταύρωση .Πόνος και λάθη,δάκρυα και αίμα,τόσα υποπροιόντα ( συχνά  εξάλλου πολύτιμα  και που μπορούν να ξαναχρησιμοποιηθούν) γεννημένα στο δρόμο προς την νοογέννηση………Αλλά  αλήθεια είναι αυτό όλο ……………η ποσότητα και η πονηρία τού Κακού,εδώ και τώρα …………αλλά τότε ….υπάρχει ελευθερία για την Θεολογία να  προβάλλει  και αναφερθεί στα δεδομένα και στους υπαινιγμούς   που δίνει η εμπειρία »

-Σχετική και η θέση του W.J.Schelling. (Philosophical Inquiries into the Nature of Human Freedom, 1809).Γράφει.Εχει η Δημιουργία ένα τελικό σκοπό; Και αν είναι έτσι  γιατί δεν έγινε μονομιάς; Γιατί η ολοκλήρωση δεν πραγματοποιήθηκε από την αρχή; Στις ερωτήσεις αυτές υπάρχει μόνον μια απάντηση: Γιατί ο Θεός είναι Ζωή και όχι απλώς ύπαρξη.

:

 

-Ο αθεϊστής, R.Dawkins  ακολουθώντας ίσως, τον επίσης  αθεϊστή Daniel C.Dennett (: Breaking the Spell :Religion as a natural Phenomenon,New York,Viking Penguin, 2006) θεωρεί ως πιθανόν η πίστη στο Θεό, να είναι υποπροιόν  κάποιου άλλου εξελικτικού μηχανισμού.

 

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΕΥΦΥΟΥΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ  ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΤΕΛΕΙΕΣ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ Ο ΕΜΒΙΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

1.      Ορισμένες διευκρινίσεις  ως προς την σημασία των όρων είναι απαραίτητες,
 - Ο ευφυής σχεδιασμός( intelligent design) αναφέρεται  σ’ένα πρόγραμμα έρευνας, επιστημόνων φιλοσόφων και άλλων, που αναζητούν αποδείξεις  για  την ύπαρξη ενός σχεδιασμού στη φύση. Η σχετική θεωρία διατυπώνει την άποψη ότι,  ορισμένα χαρακτηριστικά  στο σύμπαν αλλά και στην έμβια ύλη,εξηγούνται καλύτερα,αν δεχθεί κανείς ένα ευφυές αίτιο, και όχι μια  χωρίς προσανατολισμό  διαδικασία όπως  η φυσική επιλογή. Ενας θεωρητικός τού σχεδιασμού, είναι σε θέση ,μετά από ανάλυση των  συστατικών ενός συστήματος, να προσδιορίσει  κατά πόσον  ποι κίλες φυσικές δομές είναι δυνατόν να εξηγηθούν  ως αποτέλεσμα  τύ χης,φυσικού νόμου, ευφυούς σχεδιασμού,ή από κάποιον συνδυασμό όλων αυτών.
 Η έννοια τού   Ευφυούς σχεδιασμού συνιστά μια επιστημονική μέθοδο που περιλαμβάνει μια διαδικασία τεσσάρων σταδίων, παρατήρηση, υπόθεση, πείραμα και συμπέρασμα . Όταν οι ερευνητές τού ευφυούς σχεδιασμού, ανακαλύπτουν μια αμείωτη πολυπλοκότητα στην βιολογία, συμπεραίνουν ότι,  τέτοιες δομές είχαν σχεδιασθεί.
 -Η έννοια τού ευφυούς σχεδιασμού δεν είναι συνώνυμη τού Δημιουργι σμού (creationism).Η θεωρία τού ευφυούς σχεδιασμού είναι απλώς μια προσπάθεια  να ανιχνευθεί, εμπειρικώς  το κατά πόσον ο « φαινομενικός σχεδιασμός» στην  φύση, που βλέπουν οι βιολόγοι είναι γνήσιος  σχεδιασμός ,δηλαδή αποτέλεσμα  ευφυούς αιτίας,ή είναι απλώς το αποτέλεσμα μιάς χωρίς προσανατολισμό   διαδικασίας όπως η φυσική επιλογή, που οδηγεί σε τυχαίες παραλλαγές. Σε αντίθεση με τον Δημιουρ γισμό, δεν υποστηρίζει ότι, η σύγχρονη βιολογία μπορεί   να αποφανθεί ότι, το  ευ φυές αίτιο έχει υπερφυσική αφετηρία.
  -(Σε μιά τηλεοπτική εκπομπή τού Δεκεμβρίου 2005,άκουσα πως η κρατούσα σήμερα  άποψη για την ζωή και το Σύμπαν, είναι ότι, υπάρχει ένας ευφυής σχεδιασμός, ένα business plan, σε κοσμικό συμπαντικό επίπεδο.Και θυμήθηκα την διδασκαλία της  Θεοσοφίας για παγκόσμιο σχέδιο εξέλιξης.)
 -Αντιθέτως ο Δημιουργισμός ( Creationism) τυπικώς  αφετηριάζεται  με ένα θρησκευτικό κείμενο  και προσπαθεί, να δεί πως τα πορίσματα  τής  επιστήμης, μπορούν να συμφιλιωθούν μ΄αυτόν.Ο  ιστορικός της  επιστήμης  Ronald Numbers  τού Πανεπιστημίου  Wisconsin,παρόλο που  ίσταται με κριτική διάθεση απέναντι στον ευφυή σχεδιασμό,δέχεται ότι, ο Δημιουργισμός, είναι ανακριβής, όταν αναφέρεται στον ευφυή σχεδιασμό. -Γιατί λοιπόν ορισμένοι Δαρβινιστές προσπαθούν να συγχέουν   τον ευφυή σχεδιασμό με τον Δημιουργισμό; Σύμφωνα με τον   Ronald Numbers  αυτό οφείλεται στο ότι, νομίζουν πώς έτσι απαξιώνουν τον ευφυή σχεδιασμό, με άλλες λέξεις η κατηγορία πώς ή έννοια τού ευφυούς σχεδιασμού είναι ταυτόσημη  με τον Δημιουργισμό, συνιστά  στρατηγική από την πλευρά  των Δαρβινι στών, που επιθυμούν  να απονομιμοποιήσουν  την θεωρία τού ευφυούς σχεδιασμού.
- Ο Andrew Parker (ό.π. σελ.325 επ.) αναφερόμενος στον ευφυή σχεδιασμό, γράφει ότι, κατά την γνώμη του πρέπει να θεωρηθή  ως ατυχές επινόημα, θεωρούμενο καταγέλαστο απ΄όλη σχεδόν την επιστημονική κοινότη τα,  και ότι, ειδικότερα,η αποδοχή τής άποψης ότι, για κάθε είδος υπάρχει  ένας εγγενής σχεδιασμός και ότι, κατά προέκταση, πρέπει αναγκαστικώς  να συμπεράνουμε για την ύπαρξη κάποιου σχεδιαστή, συνιστά ένα μη λογικό συμπέρασμα. Επισημαίνει ότι, η θεωρία αυτή, εξα φανίζει κάθε περιθώριο  για μια σταδιακή δημιουργία. Απευθυνόμενος δε στους υποστηρικτές του γράφει ότι, θα τους παρακαλούσε « ..να στρέψουν την προσπάθειά τους,προς την ανάπτυξη μιάς εναλλακτικής θρησκευτικής στάσης.» και ότι,«Το έως τώρα  έργο τους δεν είναι απλώς καταστροφικό για την επιστήμη αλλά περιττό και για τον ίδιο τον Χρι στιανισμό»

  Ο A.G.Cairns-Smith(ό.π. σελ.72) έχει την άποψη πώς η εξέλιξη δεν ακολουθεί κάποιο σχέδιο,δεχόμενος πάντως,ότι, όλα  οι γνωστές έμβιες οντότητες είναι κατά βάση οι ίδιες,άποψη που βασικώς βρίσκουμε,από πλευράς σχεδιασμού, και στον Neil Shubin.Ο ίδιος πάντως (A.G.Cairns-Smith σελ. ,98 επ.) αναφερόμενος ειδικότερα στο μάτι, γράφει « Αυτό που δεν είναι ξεκαθαρισμένο για το μάτι,-και αποτελεί προσφιλή πρόκληση για τον Δαρβίνο-είναι το πώς εξελίχθηκαν τα συστατικά ,αφού ο μηχανισμός,λειτουργεί μόνον, όταν τα συστατικά βρίσκονται στην θέση τους,και λειτουργούν.Όχι πώς αυτό είναι πρόβλημα τού ματιού .Οι οργανισμοί είναι γεμάτοι  από τέτοιους μηχανισμούς και επικρατεί γενικά ή άποψη πώς το γνώρισμα κλειδί, των ζωντανών οργανισμών, είναι ακριβώς ότι,  φαίνονται να έχουν σχεδιασθεί (Θυμηθείτε τον Κόλεριτζ για την ζωή. «Ένα όλον που προυποτίθεται από όλα τα μέρη του») (Για το πρόβλημα του ματιού υπέρχει αντίλογος.Χρησιμοποιήθηκαν δομές προορισμένες για άλλες χρήσεις)
   -O A.Zee γράφει  για μια καθαρά αισθητική προσέγγιση . Πιστεύει  ότι, μόνον μέσα από αισθητικές αξίες μπορούν ν΄αποκαλύψουν οι επιστήμονες τους βασικούς νόμους τής φύσης και υποστηρίζει  την αυξανόμενη  σημασία τής συμμετρίας και τής ενότητας στην φύση. Σαφώς αναφερόμενος σ΄έναν αρχικό σχεδιασμό,προσθέτει ότι, βρισκόμαστε στα πρόθυρα τού να γνωρίσουμε πραγματικώς την σκέψη  « Εκείνου»
 O αθειστής Daniel Dennett βλέπει την εξέλιξη με την φυσική επιλογή,ως μια αλγοριθμική διαδικασία και παραδέχεται ότι, υπεισέρχεται σ΄αυτή μερικές φορές το στοιχείο τής τυχαιότητας, (:algorithms as simple as long division often incorporate a significant degree of randomness).

  -Προσπάθεια για να εξηγήσει πώς από την  Υπέρτατη τελειότητα προήλθαν (και ορισμένες ) ατέλειες, καταβάλλει και η Annie Besant, η οποία  συνδέουσα την σκέψη της και την εξήγησή της με τον σκοπό τής « ατέλειωτης εξέλιξης» και αποδεχόμενη ερμηνεία των γραφών,και πειό συγκεκριμένως τής Chandhogyopanishad  γράφει.( : ιδίως σελ.79 επ.) « Η Μοναδική Ύπαρξη πόθησε να πολλαπλασιασθεί.Από την στιγμή που συλλαμβάνουμε την ιδέα τού πολλαπλασιασμού, και τι σημαίνει η ιδέα αυτή, αντιλαμβανόμαστε ότι, πολλαπλασιασμός σημαίνει αναγκαστικά « διαίρεση» και στη συνέχεια «περιορισμό», καθώς και ότι, ο περιορισμός συνεπάγεται « ατέλει ες».
  -Η ιδέα  που βλέπει μια εξήγηση της ατέλειας, μάς θυμίζει την θέση για το κακό-που και αυτό συνιστά μια ατέλεια- στη πορεία  από το  έν στη πολλαπλότητα. Μας έρχεται στο νου και πάλι  ο Teilhard de Chardin, που  διαλογίστηκε βαθειά στις έννοιες  τού Ενός και τού πολλαπλού  (Ας παραμερίσουμε το ερώτημα «το γιατί» τής πορείας αυτής).

 

 - Μερικοί θέλουν να βλέπουν ότι , η δημιουργία ίσως ήταν  και είναι ένα διακύβευμα με βασικό ρόλο για τον Ανθρωπο.Το κόστος της εξέλιξης,ο σχεδιασθείς  τρόπος τής εξέλιξης, προβλέπει ακριβώς τα λάθη ,ή δεν τα αποκλείει.. (: Μια αυθαίρετη  σκέψη,που πέρα από το ότι, δεν αποδεικνύεται, μπορεί να προβάλλει για τους πιστούς και θρησκευόμενους, και  ως ασεβής;)

 

 

 

 ΕΞΕΛΙΞΗ  ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ   ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ

    Η εξέλιξη  έχει και πρακτική σημασία  στην ανθρώπινη καθημερινότητα. Οι βιολογικές γνώσεις  με τις αντίστοιχες εφαρμογές της στην ιατρική, έχει έλθει ως συνέπεια, της μελέτης κλάδων της βιολογίας.Εχει χαρακτηριστικώς γραφεί,ότι,δεν θα είχε  επιτευχθεί καμία ουσιαστική πρόοδος,  χωρίς την κατανόηση  των εξελικτικών αλλαγών στα βακτήρια και τους ιούς και ότι, οι αγροτικές δραστηριότητες που περιλαμβάνουν καλλιέργειες φυτών και εκτροφές ζώων με επιλεκτικές διασταυρώσεις βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην εφαρμογή των αρχών τής εξέλιξης. Όπως επίσης έχει γραφεί,η ηθολογία,δεν έχει ακόμη ανακαλύψει την εξελικτική βάση επί τις οποίας στηρίζεται η διεστραμμένη ροπή( για κείνους που δέχονται τη ροπή αυτή ως έμφυτη,γιατί υπάρχει και η αντίθετη άποψη,ότι, δηλαδή οφείλεται σε εξωγενείς παράγοντες) τού ανθρώπου,να σκοτώνει τους  ομοίους του,σε μεγάλους αριθμούς,κάτι που δεν  παρατηρείται  σε άλλα ζώα για  άτομα τού ιδίου είδους.
Και για τα θέματα αυτά δεν  ασχολούμαστε στο προκείμενο πόνημα .(Ο αναγνώστης παραπέμπεται στο  κείμενο μας ,υπό τον τίτλο Επιθετικότητα-Aggressivity)


Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ;

 Υπάρχουν περιθώρια  για περαιτέρω εξέλιξη τού Ανθρώπου;

Βελτιώνεται ο Ανθρωπος;

 -O Aναξίμανδρος βλέπει τον άνθρωπο ως τον τελευταίο κρίκο μιάς αλυσίδας εξελισσόμενων ζωικών μορφών (Γκίκας-Ευαγγέλου « Προσωκρατικοί κλπ».77)
 -Ο Νάσιουτζικ ( « Το σήμερα κλπ.») υποστηρίζει πώς όλες οι ανθρώπινες κοινωνίες  «εξελίσσονται είτε το θέλουν είτε όχι,προς τον σχηματισμό ενός νέου όντος το οποίο θα είναι σε σχέση με τον άνθρωπο, ό,τι είναι ο άνθρωπος σε σχέση με το ζωντανό κύτταρο ….προικισμένο με νέες ιδιότητες σε  σχέση με τον Ανθρωπο, αυτό το όν που είναι εγγεγραμμένο  μέσα στη γενική εξέλιξη ολόκληρου τού Σύμπαντος,είναι η Κοινωνία.»

\ -O Gerard Cheshire γράφει : « Αν καταφέρουμε να επιβιώσουμε  από την σημερινή εποχή βασικής εξαφάνισης ειδών την οποία ενορχηστρώνουμε για τους συνταξειδιώτες  μας σε αυτή την πύρινη μπάλα με το γήινο κέλυφος θα μεταμορφωθούμε στην πορεία, σε κάτι άλλο»

 -O Gould (εν Chrisiane Nusslein-Volhard κλπ. σελ.24) δέχεται ότι , σίγουρα η εξέλιξη δεν έχει σταματήσει,όσον αφορά την επινόηση νέων προσαρμογών,αλλά έχει διακοπεί ως προς την εμφάνιση νέων συνομοταξιών. Ειδικώς για τον Ανθρωπο λέγει ότι, αποτελεί προιόν εξέλιξης, επισημαίνοντας όμως ότι, απόπειρες ερμηνείας τής ανθρώπινης κοινωνικής συμπεριφοράς, που στηρίζονται σε τεχνικές της εξελικτικής βιολογίας,έχουν αποτύχει σε μεγάλο βαθμό. 

-Aναφερόμενος στην Βίβλο ο Andrew Parker γράφει:  «Μήπως αυτή η προοδευτική εμφάνιση των φυτών και των ζώων υποδηλώνει ότι, ο Θεός εχρησιμοποίησε την εξέλιξη για να φέρει σε ύπαρξη την τεράστια ποικιλία των ζωντανών πλασμάτων; Όχι. Το υπόμνημα δείχνει καθαρά ότι, ο Θεός δημιούργησε όλα τα βασικά «είδη» της φυτικής και της ζωικής κτίσης. (Γένεση 1:11, 12, 20‐25) Μήπως αυτά τα αρχικά «είδη» φυτών και ζώων προγραμματίστηκαν με την ικανότητα να προσαρμόζονται σε μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες; Τι καθορίζει τα όρια κάποιου “είδους”; Η Γραφή δεν αναφέρει. Ωστόσο, λέγει ότι, τα ζωντανά πλάσματα “βγήκαν κατά τα είδη τους”. (Γένεση 1:21) Αυτή η δήλωση αφήνει να εννοηθεί ότι, υπάρχει όριο στην ποικιλία που μπορεί να συναντάται μέσα σε ένα «είδος». Τόσο το αρχείο των απολιθωμάτων όσο και η σύγχρονη έρευνα υποστηρίζουν την άποψη ότι, οι θεμελιώδεις κατηγορίες φυτών και ζώων έχουν υποστεί ελάχιστες αλλαγές παρά τις τεράστιες χρονικές περιόδους που έχουν παρέλθει.

 -Ο Ayala(όπως πιο κάτω αναφέρεται),γράφει ότι, πιθανόν, η εξέλιξη να μην έχει τελειώσει.

-Ο Λ.Ζούρος  είναι πιο κατηγορηματικός .Γράφει (ό.π..σελ.183 επ.): « Η απάντηση της βιολογίας είναι ,ότι, η εξέλιξη θα σταματήσει όταν σταμα τήσει και η ζωή…βρισκόμαστε μπροστά σε μιά νέα μορφή εξέλιξης όπου το κέντρο βάρους,έχει μετατοπισθεί,από το άτομο στο κοινωνικό σύνολο. Δεν εξελισσόμαστε  πιά σαν άτομα ε,ξελισσόμαστε σαν κοινωνία…Εχει φθάσει η εξέλιξη στο τέλος; Ασφαλώς όχι, Ούτε με την συνηθισμένη  της έννοια  αφού λειτουργεί σε κάθε  μορφή ζωής αλλά ούτε και με την αν θρωπομορφική έννοια της « ανέλιξης « του είδους μας. Το που μπορεί να φθάσει επαφίεται στη  φαντασία μας.Εχω αλλού προτείνει την ιδέα  της μεταδαρβινικής  εξέλιξης…..μεταδαρβινική εξέλιξη είναι κάθε μορφή εξέλιξης που επηρεάζεται καθ ολοκληρίαν ή σε κάποιο βαθμό από δυνά μεις που εκπορεύονται από το μέλλον  και ο πρώτος  ίσως μοναδικός υπο ψήφιος είναι ο άνθρωπος…Ας τον θεωρήσουμε ως « ένα νοητικό πείραμα»

 

-Ο Edward O.Wilson,(ό.π.σελ57 επ.) γράφει:  « Θα  επιχειρήσω τώρα να απαντήσω στο ακόλουθο σημαντικό αλλά λεπτό ερώτημα : πόσο ποικίλλει γενετικά η κοινωνική συμπεριφορά ΄μέσα- στο ανθρώπινο είδος; Το ότι, η δομή της ανθρώπινης συ­μπεριφοράς ακόμη στηρίζεται στην φυσιολογία και είναι χαρακτηριστική-των συγγενών μας θηλαστικών, υποδεικνύει ότι, ήταν αντικείμενο  της πρόσφατης γενετικής εξέλιξης. Αν αυτό είναι αληθές, η γενετική μεταβολή που επηρεάζει τη συμπεριφορά πιθανόν να λειτουργούσε  στην εποχή που εμφανίστηκε ο πολιτισμός. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι, και τώρα υφίσταται μια τέτοια μεταβολή.

Εδώ μπορούμε να φανταστούμε δύο δυνατότητες.

 1.-Η πρώτη είναι  ότι,στο σημερινό στάδιο, το ανθρώπινο είδος έχει εξαντλήσει όλη την δυνατή  γενετική του ποικιλότητα. Από την εποχή της προϊστορίας- έχει επιβιώσει μόνο ένα ανθρώπινο γονιδιακό σύνολο που επηρεάζει την κοινωνική συμπεριφορά. Αυτή την άποψη προτιμούν πολλοί  κοινωνιολόγοι και, ανάλογα με τις πολιτικές ιδεολογίες στις οποίες τίθενται τέτοια ζητήματα, πολλοί αριστεροί διανοούμενοι. Δέχονται  ότι, οι άνθρωποι εξελίχθηκαν μόνο ώσπου να γίνουν ένα άμορφο, ομιλούν, πολιτισμικό είδος. Από τα ιστορικά γρόνια το ανθρώπινο είδος διαπλάστηκε από το περιβάλλον. Σήμερα  είναι δυνατή μόνο η πολιτισμική εξέλιξη.

2.- Η δεύτερη δυνατότητα είναι ότι ,μπορεί  να υφίσταται ακόμη κάποια γενετική μεταβολή. Το ανθρώπινο είδος μπορεί να σταμάτησε να εξελίσσεται, με την έννοια ότι , έχει χαλαρώσει ο παλιός βιολογικός τρόπος της φυσικής επιλογής, αλλά  τα είδη μπορούν να εξελίσσοντα καιγενετικά και πολιτισμικά/-

 

Πρέπει  να τονίσουμε ότι, και οι δύο δυνατότητες —η βιωσιμότητα του πλήρως πολιτισμικού ντετερμινισμού απέναντι στο μικτό πολιτισμικό - και γενετικό ντετερμινισμό— είναι συμβατές με τη γενικότερη κοινωβιολογική άποψη για την ανθρώπινη φύση, ότι, δηλαδή  τα διαγνωστικά  χαρακτηριστικά της ανθρώπινης συμπεριφοράς εξελίχθησαν μέσω της φυσικής επιλογής και σήμερα περιορίζονται για το όλο το είδος σε συγκεκριμένα γονιδιακά σύνολα…….Σε μικρότερο και ακόμη άγνωστο βαθμό, θα μπορούσαμε να προβλέψουμε στατιστικά την συμπεριφορά των ανθρώπινων κοινω­νιών αν ξέραμε καλά την ανθρώπινη φύση, την ιστορία των κοινω­νιών και το φυσικό τους περιβάλλον.

Ο γενετικός ντετερμινισμός στενεύει τη λεωφόρο στην οποία θα: συμβεί η περαιτέρω πολιτισμική εξέλιξη. Προς το παρόν δεν μπο­ρούμε να προβλέψουμε πόσο μακριά θα πάει αυτή η εξέλιξη, αλλά μπορούμε να ερμηνεύσουμε την πορεία της στο παρελθόν και, πιθα­νόν με λίγη τύχη και αρκετή επιδεξιότητα, να προδιαγράψουμε την μελλοντική της κατεύθυνση. Σε μια τέτοια ανάλυση η ατομική ψυ­χολογία θα παίξει σημαντικό ρόλο. Παρά την εντυπωσιακή ολιστι­κή θεώρηση της κοινωνιολογίας από τον Ε.Durkheim. και της αν­θρωπολογίας από την Radcliff-Bown, οι πολιτισμοί δεν είναι. υπερ-οργανισμοί που εξελίσσονται μέσω της δικής τους δυναμικής. Αντίθετα, η πολιτισμική αλλαγή είναι το στατιστικό προϊόν από διακριτές συμπεριφορικές αποκρίσεις πολλών ανθρώπων που αντιμε­τωπίζουν την κοινωνική τους ύπαρξη με τον καλύτερο δυνατό τρό­πο. Η σχέση ανάμεσα στον πολιτισμό και στην κληρονομικότητα μπορεί να οριστεί με μεγαλύτερη ακρίβεια αν οι κοινωνίες θεωρη­θούν αυστηρά ως πληθυσμοί. Η κοινωνική εξέλιξη του ανθρώπου προχωρεί πάνω σε μια διττή τροχιά κληρονομικότητας: την πολιτι­σμική και τη βιολογική. Η πρώτη είναι λαμαρκιανή και πολύ γρήγο­ρη ενώ η δεύτερη δαρβινική και συνήθως πολύ αργή.Η λαμαρκιανή εξέλιξη συντελείται μέσω της κληρονόμησης επί­κτητων χαρακτηριστικών, δηλαδή τη μεταβίβαση στους απογόνους χαρα κτηριστικών που απέκτησαν οι γονείς στη διάρκεια της ζωής τους. …..»

-«Ελαφρώς» σχετικό με το ερώτημα αν η εξέλιξη συνεχίζεται  είναι το ότι, όπως έχει παρατηρηθεί,τα πλάσματα που ζουν στις θάλασσες τού πλανήτη  μας τείνουν να γίνουν ολοένα μεγαλύτερα κατά μέσο όρο, από τότε που τα ζώα εξαπλώθηκαν στην Γη, μετά την «Κάμβρια» έκρηξη πριν από περίπου 550 εκατομμύρια χρόνια. Σ’ αυτό το συμπέρασμα κατέληξε μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα, που ανέλυσε τις διαχρονικές τάσεις  στην τωρινή και στην παρελθούσα θαλάσσια ζωή.
-Οι επιστήμονες γνώριζαν ότι, τα σημερινά μεγαλύτερα ζώα είναι μεγαλύτερα  από ό,τι τα μεγαλύτερα ζώα κατά την πρώτη περίοδο εμφάνισης τής ζωής (αν και ενδιάμεσα έχουν υπάρξει μεγαλύτερα ζώα από ό,τι σήμερα, όπως οι δεινόσαυροι). Η νέα μελέτη για πρώτη φορά επιβεβαιώνει κάτι που ήταν αβέβαιο έως τώρα, ότι, στην εξέλιξη των ζώων υπάρχει μια γενική τάση: το μέσο ζώο γίνεται σταδιακά μεγαλύ τερο.
Αυτό σημαίνει(;) πως η εξελικτική διαδικασία δεν είναι τυχαία, αλλά έχει μια κατευθυντικότητα, τουλάχιστον όσον αφορά το μέγεθος των έμβιων οργανισμών.
 Παραμένει ερωτηματικό, σε ποιο βαθμό ισχύει κάτι ανάλογο και σε άλλα χαρακτηριστικά των ζώων, πέρα από το μέγεθός τους.Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Νοέλ Χάϊμ τού Πανεπιστημίου Στάνφορντ τής Καλιφόρνια, που προέβησαν

στην σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Science", σύμφωνα με το BBC και το πρακτορείο Ρόιτερς, υπελόγισαν ότι, από τότε που υπάρχει ζωή στους ωκεανούς, το μέσο μέγεθος των θαλάσσιων ζώων έχει αυξηθεί κατά 150 φορές στη διάρκεια μισού δισεκατομμυρίου ετών. Αυτή η αύξηση τού μεγέθους αποδίδεται κυρίως στο ότι, το μεγαλύτερο μέγεθος βοηθάει τα ζώα να τα επιβιώνουν καλύτερα  στο υδάτινο περιβάλλον τους.Το σημερινό μεγαλύτερο πλάσμα των θαλασσών, η γαλάζια φάλαινα, που έχει μήκος περίπου 30 μέτρων, είναι τουλάχιστον 100.000 φορές με γαλύτερη από το μεγαλύτερο θαλάσσιο ζώο της Κάμβριας περιόδου. Η ανακάλυψη επιβεβαιώνει τον παλαιότερο «Κανόνα τού Κόουπ», μία βιολογική θεωρία τού αμερικανού παλαιοντολόγου τού 19ου αιώνα Έντουαρντ Ντρίνκερ Κόουπ ,ότι, η φυσική επιλογή οδηγεί σταδιακά σε ζώα με μεγαλύτερο μέγεθος. Πάντως ο κανόνας αυτός έχει εξαιρέσεις, αφού π.χ. τα σημερινά πουλιά εξελίχθηκαν από τους πολύ μεγαλύτερους δεινό σαυρους.

-Πολυπληθής ερευνητική ομάδα υπό τον Νοέλ Χάιμ ανέλυσε στοιχεία για 17.208 ομάδες θαλασσίων ειδών (γένη) ζώων, δηλαδή σχεδόν το 75% όλων των θαλασσίων γενών και τουλάχιστον το 60% όλων ανεξαιρέτως των γενών ζώων που έζησαν ποτέ. Η ανάλυση απεκάλυψε μια σαφή τάση για την διαχρονική αύξηση του μεγέθους. Αυτό πάντως, όπως επεσήμαναν οι επιστήμονες, δεν σημαίνει ότι, κάθε ξεχωριστό ζώο γίνεται ολοένα μεγαλύτερο με το πέρασμα του χρόνου.Το μεγαλύτερο μέγεθος παρέχει διάφορα εξελικτικά πλεονεκτήματα, καθώς έτσι ένα ζώο μπορεί να κινηθεί ταχύτερα, να σκάψει πιο βαθιά στο χώμα ή στον βυθό, να βρει πιο εύκολα τροφή ή, αντίστροφα, να γίνει πιο δύσκολα τροφή ενός άλλου ζώου κ.α.Στην περίπτωση των ωκεανών, όταν ορισμένα ζώα της ξηράς, όπως τα ερπετά και μερικά θηλαστικά, επέστρεψαν στο νερό, το μέγεθός τους αυξήθηκε στη συνέχεια. Άλλωστε, το μεγαλύτερο πλάσμα των θαλασσών σήμερα, οι φάλαινες, είναι ένα θηλαστικό, που κάποτε ζούσε έξω από το νερό. Οι θαλάσσιοι οργανισμοί που εισπνέουν οξυγόνο, μπορούν να μεγαλώσουν περισσότερο.(Η αμέσως παραπάνω είδηση δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο,  την 23-2-2015

-Ο Martin Rees (ό.π.σελ.146) λέγει ότι, η εξέλιξη στους καιρούς μας,επιταχύνεται  μέσω « ευφυούς σχεδιασμού» σε τεχνολογική χρονική κλίμακα πολύ ταχύτερα από την φυσική επιλογή, και  με την καθοδήγηση των προόδων στην γενετική και στην τεχνητή νοημοσύνη.

-Για τους πατέρες της εκκλησίας τα είδη εξελίχθηκαν. Ειδικότερα, οι Καππαδόκες (Μ. Βασίλειος, Γρηγόριος Νύσσης, Γρηγόριος Θεολόγος ή Ναζιανζηνός) υποστηρίζουν ότι, εξελίχθηκαν και συνεχίζουν να εξελίσσονται. Μάλιστα, ο Μ. Βασίλειος στο έργο του για την εξαήμερο υποστηρίζει ότι ,τα πρώτα είδη προήλθαν από το νερό.

 

-Κατά τον Ray Kurzweil η βιολολογική εξέλιξη της ζωής τείνει να ακολουθήσει ένα σχέδιο μακράς διάρκειας εκθετικής ανάπτυξης στην πολυπλοκότητα,ακολουθούμενο από μια Τεχνολογική Ανωμαλία (“Technological Singularity”)όπου οι μηχανές θα κάνουν ένα άλμα πέρα από τα ανθρώπινα πεδία ευφυίας,που θα είναι πιθανώς το επόμενο βήμα στην διαδικασία της φυσικής εξέλιξης. Δηλαδή ,κατά την άποψή του η βιολογική εξέλιξη οδηγεί στην τεχνολογία που με την σειρά της οδηγεί στους υπολογιστές.
Δυστυχώς, αυτά αποσιωπούνται.

- Αν και  το πόνημα μας ασχολείται αν μη αποκλειστικώς ή  τουλάχιστον προεχόντως  με την εξέλιξη τής ζωής,παραθέτουμε  σκέψεις πού αφορούν το Σύμπαν στο σύνολο του ,αφού άλλλωστε μιλώντας  για το Σύμπαν,μιλούμε και για τη ζωή.

Παρατηρούν λοιπόν επιστήμονες,ότι, στο  Σύμπαν,η «σκοτεινή ενέργεια»

στην οποία χρεώνεται η με αυξανόμενο ρυθμό-μεγαλύτερο απ΄ό,τι στο παρελθόν- διαστολή του Σύμπαντος,σε αντίθεση μάλιστη με την σκοτεινή ύλη  ή την κανονική ύλη,της οποίας η πυκνότητα ,με ην διαστολή  φαίνεται να μειώνεται, αυξά νεται.Αυτό μας οδηγεί στην σκέψη ότι, η εξελιξη,με μια από τις έννοιες που  δόθηκαν στην αρχή του πονήματος αυτού στην λέξη  αυτή, συνεχίζεται,με την συνεχή΄  παραγωγή,μιάς άγνωστης δυνάμεως,άποψης όχι ξένης στην μη κρατούσα θεωρία της συνεχούς Δημιουργίας(solid state theory,των Hoyle κλπ.)

- ανθρωπολόγος του 1960 ,Leslie  White  έλεγε «Ο πολιτισμός είναι το εξωσωματικό μέσο προσαρμογής για τον ανθρώπινο οργανισμό» Η άποψη αυτή δηλαδή υποστηρίζει ότι ,ο άνθρωπος προσαρμόζεται στο περιβάλλον μέσω του πολιτισμού του ,με ισοδύναμη διατύπωση  εκείνο που θα προσαρμόζει τον  άνθρωπο στο περιβάλλον  είναι περισσότερο τα εργαλεία του παρά το σώμα του.(Αν  κρυώνω  δεν αντιμετωπίζω το κρύο με παραγωγή λίπους αλλά…ανάβοντας την σόμπα).

-Παρά την  λογική της βάση,η άποψη αυτή δεν είναι ακαταμάχητη

Ειδικότερα  η θέση του Leslie  White κατά τις αρχές του 21^ου αιώνα αντιμετώπισε τα αποτελέσματα νέων ερευνών.Το ανθρώπινο γονιδίωμα  χαρτογραφήθηκε  και   διαπιστώθηκε ότι, ο αριθμός των ατομικών γονιδιωμάτων αυξάνεται ταχύτατα  με αυξανόμενο ρυθμό Κατέστη δυνατόν να εντοπισθούν αλλαγές που έγιναν σε γονίδια.Βρέθηκαν γονίδια που εμφάνισαν πρόσφατες αλλαγές ,λόγω φυσικής επιλογής.Και εξελικτικές αλλαγές είναι ο πολιτισμός.

Ενα τέτοιο παράδειγμα είναι το πιο ανοιχτό χρώμα στο  δέρμα Οι ανθρωπίνοι πέρασαν το μεγαλύτερο μέρος της εξελικτικής τους πορεία  στην  Αφρική, στο ύψος του ισημερινού ,όπου η υπεριώδης ακτινοβολία είναι ισχυρή οπότε η μετάλλαξη η οποία παρήγαγε περισσότερη μελανίνη για να την μπλοκάρει είχε εξελικτικό πλεονέκτημα. Σύμφωνα με την -υπόθεση αυτή, αυτός ήταν πιθανόν ο λόγος για τον οποίο ανέπξαν σκούρο δέρμα. Αργότερα, μερικοί. ανθρωπίνοι εξαπλώθηκαν εκτός Αφρικής σε περιοχές μέσου γεωγραφικού πλάτους, όπου η υπεριώδης ακτινοβολία ήταν ασθενέστερη ιδίως σε ορισμένες περιόδους όπως λ.χ. την  εποχή των παγετώνων,όπου η ηλιοφάνεια ήταν ασθενέστερη. Το δέρμα με μεγάλη ποσότητα μελανίνης που απέτρεπε τις υπεριώδεις ακτίνες να εισέλθουν στο σώμα ήταν πλέον μειονέκτημα.Η υπεριώδης ακτινοβολία είναι αναγκαία για την σύνθεση της βιταμίνης  C. Xωρίς αυτή,δεν μπορεί να γίνει ο μεταβολισμός του ασβστείου ,η έλλειψη του ι είναι καταστροφική για τον άνθρωποαφού η έλλειψή του  συνεπάγεται την παραμόρφωση των οστών που νμε τν σειρά της  απειλεί την επιίωση και την αναπαραγωγή.. Ετσι το ανοικτό χρώμα των ανθρώπων που έφυγαν έφυγαν από την Αφρική, δεν  χρειάζονταν πλέον την μελανίνη. Η  υπεριώδης ακτινοβολία τους ήταν απαραίτητη. (Ενα από τα γονίδια  σημαντικό για το χρώμα που έχει το ανθρώπινο δέρμα ανακαλύφθηκε το 1999 αλλά υπάρχουν και άλλα που χρησιμοποιούνται για τον σκοπό αυτό.)

 

Παράδειγμα.

Υπάρχουν παραδείγματα όπου μια πολιτισμική αλλαγή( λ.χ. η γεωργία) πυροδότησε μια βιολογική αλλαγή(αύξηση της συχνότητας του λευκού δέρματος.)

.

Το τέλος της ανθρώπινης εποχής;

 

Μελλοντολόγοι όπως ο Nick Bostrom, ο Stephen Hawking, ο Bill Gates και ο Elon Musk έχουν εκφράσει ανησυχίες σχετικά με το ότι η τεχνητή νοημοσύνη είναι ένας υπαρξιακός κίνδυνος που απειλεί το μέλλον της ανθρωπότητας και η Μοναδικότητα είναι ένας από τους κύριους λόγους ανησυχίας τους.

Ο Kurzweil, από την άλλη πλευρά, παραμένει αισιόδοξος και προτείνει ότι, αντί να βλέπουμε την ανθρωπότητα να εκτοπίζεται από ευφυείς μηχανές, κάποια στιγμή θα συγχωνευθούμε μαζί τους σε ένα νέο είδος ικανό να κατοικεί άνθρακα,στο πυρίτιο και οτιδήποτε ενδιάμεσο.

Οι πρόσφατες εξελίξεις στα τεχνητά άκρα, τα κοχλιακά εμφυτεύματα και τις διεπαφές εγκεφάλου-υπολογιστή παρέχουν κάποια υποστήριξη στην άποψη του Kurzweil. Η νοημοσύνη μηχανών μπορεί να εμφανίζεται ως μια διακριτή οντότητα ξεχωριστή από τους δημιουργούς της, αλλά με βάση τις ραγδαίες εξελίξεις στην κυβερνητική, δεν είναι πιθανό να παραμείνει έτσι για πολύ.

.

 

 

 

 

. Είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη μια νέα μορφή ζωής;

Εάν ο Kurzweil έχει δίκαιο , τότε η βιολογική εξέλιξη της ίδιας της ζωής τείνει να ακολουθεί ένα μακροπρόθεσμο μοτίβο εκθετικής αύξησης της πολυπλοκότητας — και νοημοσύνης μηχανών, που ακολουθείται από μια «Τεχνολογική Μοναδικότητα» όταν οι μηχανές υπερπηδούν τα ανθρώπινα επίπεδα νοημοσύνης και μπορεί να είναι το επόμενο βήμα σε μια φυσική εξελικτική διαδικασία.

Ο  Kurzweil το  πρότεινε υποδεικνύοντας ότι, η εξέλιξη μπορεί να αλλάζει σε ένα νέο υπόστρωμα για τη ζωή, όπως οι σχεδιαστές τσιπ μετάβασης από σωλήνες κενού σε τρανζίστορ πριν από δεκαετίες. Αν και αυτό θυμίζει κάπως ένα επιχείρημα «ευφυούς σχεδιασμού», υποδηλώνει επίσης ότι, εάν η εξέλιξη είναι η δύναμη πίσω από αυτήν την εξέλιξη, τότε όπως κάθε εξέλιξη ,αυτό που δημιουργείται είναι μια νέα μορφή ζωής.

Αυτό θα αποτελούσε μια πραγματική ανακάλυψη, γιατί για πρώτη φορά στη Γη θα μπορούσαμε να επισημάνουμε μια νέα μορφή ζωής με βάση το πυρίτιο που βασίζεται σε θεμελιωδώς διαφορετικές αρχές ως εναλλακτική λύση στο υγρό υλικό άνθρακα που εξελίσσεται εδώ και εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια.

 

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ:

 Καταρχάς πρέπει να διευκρινισθεί σε ποιόν τομέα αναφέρεται κανείς. Στον καθαρώς σωματικό,στον διανοητικό,(και για μερικούς στον πνευματικό και ψυχικό);
  Μετά την παρατήρηση αυτή έχουμε,ότι,στον καθαρά διανοητικό τομέα ορισμένοι διατυπώνουν την άποψη (που  έχει εγείρει σοβαρές αμφισβητήσεις)  πώς παρατηρείται μια οπισθοδρόμηση. Ετσι ο  Gerald Crabtree, καθηγητής τής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο τού Στάφορντ,στη Καλιφόρ νια,  σ΄ένα άρθρο του, με τον τίτλο  « Η εύθραυστη νόησή μας»  που δημοσιεύθηκε  την 12 Νοεμβρίου 2012,στην Επιθεώρηση «Trends in Genetics» υποστηρίζει ,προκαλώντας  μ΄αυτό έντονες αντιδράσεις από την επιστημονική κοινότητα,ότι, η ανθρωπότητα,βραδέως αλλά σταθερά,οδεύει προς την αποβλάκωση.Η άποψή του είναι,πώς οι επιδόσεις τού  μυαλού μας, έφθασαν στο απόγειό τους εδώ και χιλιάδες χρόνια,και από τότε μειώνονται. Ως στήριγμα της θεωρίας του, αναφέρεται στον μεγάλο αριθμό γονιδίων(2.000 έως 5.000) που έχουν σχέση με τις νοητικές ικανότητες και το εύθραυστό τους.Υπολογίζοντας την συχνότητα  των επιβλαβών μεταλλάξεων στο γονιδίωμα, εκτιμά πώς σε 3.000 χρόνια, έχουμε όλοι υποστεί τουλάχι στον  δύο  μεταλλάξεις καταστροφικές για την νοητική ή συναισθηματική  μας σταθερότητα , πώς οι σημερινές γνωστικές μας ικανότητες,  κατά πάσαν πιθανότητα δημιουργήθηκαν πριν από την έξοδο από την Αφρική των προγόνων μας,τότε  που η ευφυία,ήταν κρίσιμος παράγοντας για την επιβίωση, πράγμα που είχε ως επακόλουθο μια ισχυρή πίεση στο θέμα της επιλογής και  πώς τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν,όταν ο πληθυσμός έγινε πυκνός με την εφεύρεση της γεωργίας, οπότε η διαδικασία της επιλογής εστιάστηκε στην αντίσταση και αντιμετώπιση των ασθενειών που  προκάλεσε η αστικοποίηση.Τα συμπεράσματα αυτά συμμερίζεται και ο γιατρός Laurent Alexandre, που επαυξάνει και  δηλώνει  ακόμη περισσότερο ανήσυχος,γιατί το άρθρο ,ασχολείται μόνον με τα γονίδια ενώ τα μη κωδικοποιημένα τμήμα τα τού DNA διαδραματίζουν επίσης πρωτεύοντα ρόλο στην καλωδίωση των νεύρων,και επομένως στις γνωστικές λειτουργίες.Στο έργο του  « Ο θάνατος τού Θανάτου» βλέπει τον εγκέφαλο ως  πρώτο θύμα της  υποβάθμισης τού γονιδιώματός μας ,και μάς καλεί να   σκεφθούμε τεχνικές για να ανακουφίσουμε μελλοντικές χειροτερεύσεις τού είδους.

- Την 31-1-2013 η Γαλλική Εφημερίδα  LE MONDE, δημοσίευσε σχετικό  άρθρο με τίτλο « θα γίνουμε ηλίθιοι;»  (Allons-nous devenir debiles ?) ---που θεωρήθηκε πραγματική βόμβα,---κατά το οποίο,οι διανοητικές μας ικανότητες βαίνουν  μει ούμενες, εξαιτίας μιάς συσσώρευσης δυσμενών μεταλλάξεων στις ζώνες τού DNA  που ρυθμίζουν την εγκεφαλική μας οργάνωση.( Το γαλλικό κείμενο στο « Παράρτημα»)

- Στην αντίθετη πλευρά,ο  νευρολόγος και ερευνητής Lionel Naccache,χαρακτηρίζει τη θεωρία ως απλή υπόθεση, επισημαίντας τον ρό λο   παραγόντων μη γενετικών,όπως η παιδεία κλπ.που διεγείρουν τις νοητικές μας ικανότητες, ,παράγοντες που σήμερα  παίζουν πολύ μεγαλύτερο ρόλο,απ΄ό,τι πριν από 100.000  χρόνια.Οι οπαδοί της εξέλιξης επιμένουν στην σπουδαιότητα των  κοινωνικών αλληλεπιδράσεων ,που  κατ’ αυτούς,ο Gerald Crabtree  παρα γνωρίζει.Οι Evelyne Heyer και Frιedchic Austerlitz,τού  οικο-ανθρωπολογικού και εθνολογικού εργαστηρίου στο Παρίσι, λέγουν ότι, το άρθρο τού  Gerald Crabtree  εί ναι   γεμάτο από λάθη και ότι, ο συγγραφέας δεν είναι ειδικός σε θέματα εξέλιξης  .Ο Michel Raymond, ερευνητής  σε θέματα εξελικτικής βιολογίας  έχει και αυτός τις αντιρρήσεις του

- Ο Schrodinger(ό.π.σελ.140 επ.)   αφού λέγει ότι, το ερώτημα είναι δύσκολο να απαντηθεί, θεωρεί μάλλον απίθανη μια περαιτέρω εξέλιξη για την περίπτωση τού ανθρώπου,  επικαλούμενος εκτός άλλων την μικρή (ή και αμφισβητούμενη) σημασία των  μεταλλάξεων και το « μπλοκάρισμα» τού μηχανισμού δημιουργίας απογό νων.Ειδικότερα  όμως στο θέμα της διανοητικής ανάπτυξης, όχι μόνον δεν ομιλεί, για βελτιωτική εξέλιξη, αλλά αντιθέτως (ό.π.σελ.153) πιστεύει ότι,  η αυξημένη βιομη χανοποίηση και « ανοησοποίηση»των περισσότερων κατασκευαστικών διαδικασιών, επιφυλάσσουν τον σοβαρό κίνδυνο ενός γενικού εκφυλισμού, των οργάνων της νοημοσύνης μας.      

  -Σε μια συνέντευξη  του,o  Freeman Dyson μαθηματικός  και καθηγητής στο Ινστιτούτο προχωρημένων σπουδών ( Institute for Advanced Studies) στο  Princeton, υποστηρίζει ότι,υπάρχει  ένα τέλος σ’ αυτό που αποκαλεί Δαρβίνεια εποχή, όπου η βιολογική εξέλιξη  θα αντικατασταθεί από την πολιτισμική εξέλιξη ,με την έννοια ότι, οι μεγάλες αλλαγές  στον τρόπο  ζωής,θα αποτελούν  την μεγάλη δύναμη.-Ο  διδακτορικός  φοιτητής της εξελικτικής ανθρωπολογίας στο Global Brain Institute, Cadell Lasτ(ο οποίος εκθέτει τις απόψεις του σε μια μελέτη,δημοσιευθείσα στο Current Aging Science,όπου επικαλούμενος κι άλλους μελλοντολόγους, όπως  τούς Ray Kurzweil και Francis Heylighen, θεωρητικολογεί -όπως  γράφει η Christina Sterbenz στο Business Insi er -  για την ανθρώπινη αλληλεπίδραση με την τεχνολογία----, βασιζόμενος σε παρατηρήσεις τού παρελθόντος γύρω από την εξέλιξη των πρωτευόντων και την βιολογία --,μελέτη που  περιληπτικώς αναρτήθηκε  στο διαδίκτυο ,  την 25-12-2014, υπό τον τίτλο «Έρχεται νέο είδος ανθρώπου»)-λέγει ότι,το προσδόκιμο όριο ζωής των ανθρώπων έχει αυξηθεί από περίπου 45 έτη στις αρχές τού 20ου αιώνα στα 80 στις μέρες μας , όριο που  θα αυξηθεί στα 120 χρόνια έως το 2050,ότι, το  ανθρώπινο είδος περνά μια σημαντική εξελικτική μετάβαση, συγκρίσιμη με αυτή της μετάβασης από τους προπιθήκους σε πιθήκους και από εκεί στους ανθρώπους, λόγω των εξελίξεων στον τομέα της τεχνολογίας, οι οποίες θα επηρεάσουν τη φυσική επιλογή, άποψη γνωστή ,  ως «ριζική επέκταση τής ζωής». Ότι, εκτός από πιο μεγάλης διάρκειας ζωή,  οι , άνθρωποι θα καθυστερήσουν πιθανόν κι άλλο το χρονοδιά γραμμαβιολογικής αναπαραγωγής και θα μειώσουν τον αριθμό των απογόνων τους,ότι,όλες οι αλλαγές μαζί θα μπορούσαν να υποδηλώνουν ένα «νέο είδος ανθρώπου», περισσότερο εστιασμένο στον τομέα τού πολιτισμού παρά στη βιολογία,ότι,από το «ζήσε γρήγορα και πέθανε νέος»  θα μεταβούμε στο «ζήσε αργά και πέθανε γέρος» ,ότι, σύμφωνα με την θεωρία τής ιστορίας της ζωής, η φυσική επιλογή διαμορφώνει την διάρκεια της ζωής ενός οργανισμού και το χρονοδιάγραμμα σημαντικών γεγονότων για την παραγωγή  πιο   δυνατών –και κατά συνέπεια πιο πιθανόν να επιζήσουν-   απογόνων.  Και καταλήγει :«Οι οργανισμοί πρέπει να επιλέγουν πώς θα περνούν τον  χρόνο τους, ανάμεσα στο «αποκτώ» όσο περισσότερους απογόνους  στο «μπορώ ή το προσέχω περισσότερο εκείνους που θα μπορούν να επιτύχουν στη ζωή» και ότι, καθώς ο εγκέφαλος συρρικνώνεται, οι οργανισμοί απαιτούν περισσότερη ενέργεια και χρόνο για να αναπτύξουν το πλήρες δυναμικό τους. Ότι, προέκυψαν τρεις σημαντικές αλλαγές στην ιστορία των πρωτευόντων ως προς τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και την καθυστέρηση της αναπαραγωγής μεταξύ προπιθήκων και μαϊμούδων, μαϊμούδων και πιθήκων και πιθήκων και ανθρώπων,ότι, οι άνθρωποι αφιερώνουν ήδη τον περισσότερο χρόνο και την ενέργειά τους στην ανατροφή των απογόνων τους από οποιοδήποτε άλλο είδος πρωτευόντων και μάλιστα, αυτό το μοτίβο γίνεται όλο και πιο ακραίο. Οτι, η ιστορία της ανθρώπινης ζωής σε όλη την εξέλιξη τού ανθρώπινου είδους μπορεί να ειδωθεί ως μια μεγάλη τάση για καθυστερημένη σεξουαλική ωρίμανση και βιολογική αναπαραγωγή –ότι, ενώ οι φυσικές ανάγκες τροφοδότησαν τις προηγούμενες εξελι κτικές αλλαγές, οι πολιτιστικές και τεχνολογικές καινοτομίες θα οδηγήσουν στην επό μενη στροφή, η οποία έχει επιταχυνθεί από τη Βιομηχανική Επανάσταση,ότι ,«Καθέθας μας έχει περιορισμένο χρόνο και ενέργεια από την γέννησή του μέχρι το θάνατό του και πρέπει να καταλήξει αν θέλει να αφιερώσει αυτό το χρόνο και ενέργεια στην βιολογική αναπαραγωγή ή στην πολιτιστική αναπαραγωγή» Ότι, ακόμη και τώρα μπορεί κανείς να δει αποδείξεις καθυστερημένης αναπαραγωγής και μικρότερη αναλογία απογόνων ανά άτομο σε πολλές χώρες.Παρά τους φόβους για υπερπληθυσμό,  πάνω από τις μισές χώρες (σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία) έχουν φτάσει σε ένα ποσοστό γονιμότητας μικρότερο από 2,1.«Καθώς οι χώρες γίνονται πιο εξελιγμένες κοινωνικοοικονομικά, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι –ειδικά οι γυναίκες- έχουν την επιλογή να συμμετάσχουν στην πολιτιστική αναπαραγωγή» .Επιπλέον, η εμφάνιση τις τεχνητής νοημοσύνης θα αντισταθμίσει την ανάγκη για  προσόντα, για θέσεις εργασίας με χαμηλότερα προσόντα και θα δώσει στα άτομα την ευκαιρία να «εξερευνήσουν την πολιτιστική   αναπαραγωγή ως ένα λειτούργημα»  Σε πολλές περιπτώσεις η βιολογική αναπαραγωγή έχει γίνει πολύ ακριβή, στο πλαίσιο της αυξανόμενης πίεσης για προσαρμογή στις τεχνολογικές εξελίξεις.»
  Συμπερασματικά, ο Last προβλέπει την εμφάνιση μιας «ποικιλίας» ανθρώπων που θα μπορούν να ζουν πολύ περισσότερο και να κάνουν παιδιά πολύ αργότερα στη ζωή τους, σε σύγκριση με τους σύγχρονους ανθρώπους.

-Ο John Hands(.ό.π.σελ. 456 επ). αναφερόμενος στον άνθρωπο, λέγει ότι ,τα απολιθώματα δείχνουν  πώς  αν εξαιρέσει κανείς   μια βαθμιαία και μικρή μείωση του κρανίου και του σκελετού, ο άνθρωπος έπαυσε να εξελίσσε ται μορφολογικώς, τουλάχιστον εδώ και 10.000 χρόνια,ότι,(ό.π.σελ.458) το να δεχθούμε όμως ότι, ο άνθρωπος  έπαυσε να εξελίσσεται γενετικώς εδώ και 5.00 χρόνια, δεν σημαίνει ότι, δεν εξελίχτηκε   σε άλλα σημεία,όπως νοητικώς.Γενικώς υπάρχουν δύο  απόψεις.
 -Η  πρώτη είναι θετική:  η μείξη τού ανθρώπου επιτρέπει   βιολογικούς νεωτερισμούς-γενετικές παραλλαγές.To ανθρώπινο είδος όντως   διασπάστηκε   εδώ και 75000 χρόνια   σε διάφορες ομάδες που κάθε μια γνώρισε   γενετικές αλλαγές.Η τωρινή μείξη εξασφαλίζει  μια ζύμωση  γενετική μεταξύ των διαφόρων  κλάδων  που είχαν διαχωρισθεί

 -Η δεύτερη τάση είναι πολύ πιο ανησυχητική  και έρχεται σαν αντίβαρο της πρώτης. Οι  δυσμενείς γενετικές παραλλαγές συσσωρεύονται στο ανθρώπινο γονιδίωμα. Η  πρόσφατη αυτή,συσσώρευση είναι ήδη φανερή

-Μια μελέτη δημοσιευθείσα στην Επιθεώρηση Nature ,στα τέλη Νοεμβρίου 2012,αποκαλύπτει ότι, το  80 % των επιβλαβών  γενετικών παραλλαγών  στο ανθρώπινο είδος εμφανίστηκαν μόνον τα τελευταία 5. 000 έως 10.000 χρόνια.
Σε κάθε γενιά 70 χημικές βάσεις τού DNA μας,αντιγράφονται κακώς από τον κυτταρικό μηχανισμό, κατά την κατασκευή των ωαρίων και των σπερμάτων. Αυτά τα αντιγραφικά λάθη, είναι η ρωγμή  από την οποία γεννάται η αλλαγή.Εάν το κόστος τού σφάλματος ήταν μηδενικό, δεν θα υπήρχε καμμιά εξέλιξη των ειδών και θα είμασταν για πάντα βακτήρια! Οι αρνητικές μεταλλάξεις, εξοβελίζονται  από την φυσική επιλογή: τα σχετικά γονίδια  δεν μεταβιβάζονται γιατί ο « ιδιοκτήτης» δεν έφθανε στην ηλικία της αναπαραγωγής. Με την ανάπτυξη τού εγκεφάλου,όμως η δαρβινική εξέλιξη εδημιούργησε το δικό της ξερίζωμα : μειώσαμε σημαν τικώς  την δύναμη τής επιλογής,οργανώνοντας μια ανθρώπινη άλληλέγγυ η κοινωνία . Η κατάρρευση τής νηπιακής θνησιμότητας,είναι η « μετάφραση» αυτής τής μειωμένης πιέσεως επιλογής.Αφορούσε το 20 %  περίπου των παιδιών στον XVII αιώνα,ενώ σήμερα αφορά  περίπου το 0,3 %...Πολλά παιδιά που επιβιώνουν σήμερα,δεν θα είχαν φθάσει  την ηλικία  τής αναπαραγωγής  παλαιότερα. Τελικώς η επιλογή,  καταλήγει ώστε   αυτό να  καταργείται:  Συγκεκριμένως, -και ευτυχώς –υπάρχει μεγαλύτερος αποκλεισμός    ατόμων που έχουν  μικρότερες γνωστι κές  ικανότητες.Η ιατρική,η  κουλτούρα ,η παιδαγωγική, θα μειώσουν αυτήν την υποβάθμιση,για ένα διάστημα.Αλλά η γενετική μας κληρονομιά, έχει μια τάση: Να υποβαθμίζεται. Συνεχώς  χωρίς δαρβινική επιλογή.Σημαίνει άραγε αυτό,ότι, οι απόγονοί μας,θα γίνουν όλοι ηλίθιοι στους επόμενους αιώνες ή χιλιετίες; Ισως  όχι. Η βιοτεχνολογία (ίσως) αντισταθμίσει αυτές τις καταστροφικές εξελίξεις.
 Βραχυπρόθεσμα η αλληλουχυία τού DNA τού μέλλοντα νεογέννητου είναι επαναστατική.Είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί ένα σχέδιο γονιδιακό τού εμβρύου με το αίμα που θα πάρει κανείς από την μέλλουσα μητέρα.Η τεχνική αυτή,θα επεκτείνει το πεδίο τού διανοητικού ευγονισμού,που το κράτος προωθεί,ήδη, με την διαλογή τής τρισωμίας (:χρωμοσωμική ανωμαλία στην οποία παρατηρείται η παρουσία ενός επιπλέον χρωμοσώματος σε μερικά ή όλα τα κύτταρα του σώματος)21 (97 %  των τρισωμιών αποβάλλονται) .Μετά το 2025,οι γενετικές θεραπείες θα μάς επιτρέπουν να διορθώνουμε τις γενετικές ανωμαλίες που απειλούν την εγκεφαλική μας λειτουργία.Το τέλος τής δαρβινικής επιλογής,θα μάς ωθήσει  σε μια γενετική μηχανική τού εγκεφάλου μας,που θα μπορούσε να ανατρέψει το μέλλον μας Και ασφαλώς όλα τα παραπάνω,σχετικά με το θέμα τής ανθρώπινης ευφυίας,  αφήνουν έξω το θέμα αν ο Ανθρωπος,βαίνει βελτιούμενος ή όχι,στο θέμα τής πνευματικότητας. Θέμα που ίσως είναι  το σπουδαιό τερο.

(Περισσότερα στο Παράρτημα)

Στο φύλλο της 2-1-2017  της γαλλικής εφημερίδας  Le Monde, δημοσιεύθηκε μικρό  απόσπασμα άρθρου,υπό την ερώτηση « Ο άνθρωπος έφθασε στα όριά του;»( L’être humain a-t-il atteint ses limites ?)

, Αντιγράφουμε:
«Μετά από δεκαετίες βελτιώσεων στην  μακροζωία, το μέγεθος, την σωματική και  την διανοητική απόδοση,  πολλά στοιχεία δείχνουν ότι,ο  άνθρωπος έφθασε στα όριά του  σε όλα  τα επίπεδα..

Η κατάσταση της γνώσης και της διαμάχης  συνεχίζεται. Το ρεκόρ της μακροζωίας που κράτησε εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες η  Γαλλίδα Jeanne Calment, που  πέθανε το 1997 σε  ηλικία122 ετών, θα κονιορτοποιηθεί από τις επόμενες γενιές; Μετά το  "πιο γρήγορα,πιο ψηλά,πιο δυνατά. ταχύτερη, υψηλότερη, ισχυρότερη", η επόμενη πρόκληση του ανθρώινου όντος θα είναι απλά να αγωνιστεί για να μείνει  στο ίδιο επίπεδο; Μετά από δεκαετίες βελτίωσης των ανθρώπινων χαρακτηριστικών (μακρο ζωία, σωματική και πνευματική απόδοση, το μέγεθος ...), πολλά στοιχεία  δείχνουν, ότι, τα όρια αυτά έχουν επιτευχθεί σε όλα τους τομείς. ..»

Το ζήτημα των ορίων της ανθρώπινης ζωής γοητεύει  και διαιρεί.Μιά από τις τελευταίες  πολεμικές, περιέχεται σε μια αμερικανική μελέτη, που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο στο περιοδικό  Nature. Σύμφωνα με τον βιολόγο Jan Vijg και τους συναδέλφους του, η μέγιστη ηλικία θανάτου ήταν περίπου 115 χρόνια από το 1995 και η πιθανότητα υπέρβασης των 125 ετών είναι πολύ χαμηλή. Με βάση τα συμπεράσματα αυτά που προέκυψαν από δημογραφικά στοιχεία  από περίπου σαράντα χώρες, διάφοροι ειδικοί αντέδρασαν επισημαίνοντας στατιστικές αδυναμίες που θεωρήθηκαν δύσκολα παραδεκτές για δημοσίευση  στο περιοδικό Nature

 

-Η  ΙΣΤΟΡΙΑ—ΡΥΘΜΟΣ ΧΡΟΝΟΣ  ΕΜΦΑΝΙΣΗ-ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ-  ΚΑΙ ΕΞΗΓΗΣΗ  ΤΗΣ ΖΩΗΣ

-Η ΚΑΘΥΣΤΕΡΓΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ 

 

.«Μέχρι πολύ πρόσφατα το ανθρώπινο είδος καλλιεργούσε συστηματικά την αυταπάτη ότι μπορεί κάλλιστα να υπάρχει και να ζει χωρίς τη βιόσφαιρα. Στην πραγματικότητα όμως η βιόσφαιρα δεν χρειάζεται καθόλου ένα δίποδο θηλαστικό που, ενώ αυτοβαφτίστηκε «σοφό» (sapiens), κάνει ό,τι μπορεί για να αυτοκτονήσει βιολογικά.»

 

H ηλικία τού σύμπαντος τοποθετείται γύρω στα 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια ( Η ακτίνα του  γύρω στα 50 δισεκατομμύρια),τής Γής γύρω στα 5 δισεκατομμύρια. Η ζωή εμφανίστηκε στη Γή,πριν από 3,8,γι άλλους 3,6 δισεκατομμύρια χρόνια, με  πρώτους οργανισμούς τους προκαρυώτες, (βακτήρια)  που βρέθηκαν σε απολιθώματα 3,5 δισεκατομμυρίων  ετών. Για  τα επόμενα 1.000 εκατομμύρια χρόνια η ζωή στη Γή,  αποτελούνταν από προκαρυώτες. (Παρατηρείται δηλαδή μιά καθυστέρηση, σχετικά με την εξέλιξη ,στην συνένωση των κυττάρων,ώστε να εμφανισθούν οι πολυκύτταροι οργανισμοί- για την οποία γράφουμε πιο κάτω). Τα βακτήρια  τοποθετούνται πριν από 3.5 διεσεκατομμύρια χρόνια και ήσαν η μόνη μορφή ζωής για το 85% τής ιστορίας.Λιπίδια  παραπροιόντα  τού ευκαριωτικού μεταβολισμού, ανακαλύφθηκαν σε πετρώματα ηλικίας 2.7 δισεκατομμυρίων ετών.(:οι ευκαριώτες  διαφέρουν από τους προκα ρυώτες,λόγω τής ύπαρξης  ενός πυρήνα περιβάλλεται από μεμβράνη και περιέχει μεμονωμένα χρωμοσώματα-τα βακτήρια δεν έχουν πυρήνα) Τις πρώτες συνενώσεις κυττάρων τοποθετούμε πριν από 1,6 δισεκατομμύρια χρόνια. Πριν από 635 εκατομμύρια χρόνια εξελίχθηκαν τα πρώτα πολυκύτταρα ζώα, και συνέχισαν να εξελίσσονται μέχρι να σχηματίσουν  τις 37 συνο μοταξίες που γνωρίζουμε σήμερα.Πριν από 521 εκατομμύρια χρόνια εξελίχθηκαν οι τριλοβίτες ,τα πρώτα ζώα που είχαν σκληρούς σκελετούς και μάτια,με τόν σωματότυπό τους,να ομοιάζει με αυτόν των σύγχρονων ζώ ων.Τα παλαιότερα γνωστά απολιθωμένα ζώα, έχουν ηλικία 550 εκατομμυρίων ετών.Τα πρώτα χερσαία φυτά, χρονολογούνται   450. εκατομμύρια χρόνια,νωρίτερα. Οι  πίθηκοι τού Παλαιού κόσμου,έδωσαν τους ανθρωποειδείς πιθήκους πριν από 33 έως 24 εκατομμύρια χρόνια.Οι χιμπατζήδες  τοποθετούνται πριν από 8-6 εκατομμύρια χρόνια. Οι Hominidae, εμφανίζονται στην ανατολική Αφρική πριν από 2 εκατομμύρια περίπου χρόνια,...οι άνθρωποι τού Νεάντερνταλ,ήκμασαν πριν από περίπου 250.000 χρόνια.Η γενεαλογική γραμμή τού ανθρώπου τού Νεάντερνταλ και τού Homo sapiens είχε διαχωρισθεί,περίπου  πριν από 450.000 χρόνια π.Χ.(Μαγιερ ό.π.σελ.297),Ο Homo sapiens  τοποθετεί ται  0,2 εκατομμύρια χρόνια από σήμερα.  

-Εχει υποστηριχθεί ότι,οι ομάδες που ζουν στην ξηρά πολλαπλασιάζονται ταχύτερα από ό,τι εκείνες στο νερό.Ο αριθμός των ειδών σπονδυλωτών οργανισμών όπως ψάρια, αμφίβια, ερπετά, πτηνά και θηλαστικά ποικίλει ιδιαίτερα και αυτό ενδεχόμενως οφείλεται στη φύση των βιοτόπων τους. Για παράδειγμα, υπάρχουν περίπου 10.000 είδη πτηνών και 9.700 είδη σαυρών και φιδιών, αλλά μόνο 25 είδη κροκοδειλών.Νέα έρευνα του εξελικτικού βιολόγου Τζον Γουίνς από το Πανεπιστήμιο τής Αλαμπάμα, δείχνει ότι, τα ποσοστά διαφοροποίησης των χερσαίων ομάδων είναι πολύ υψηλότερα από ό,τι των υδροβίων.Ο βιότοπος είναι πιθανόν  να αποτελεί την πιο σημαντική μεταβλητή για την εξήγηση τής πληθώρας ειδών και όχι άλλοι παράγοντες, όπως το κλίμα ή ο μεταβολικός ρυθμός.«Ήθελα να καταλάβω γιατί αυτές οι διαφορετικές ομάδες ποικίλουν σε αριθμό ειδών», δήλωσε ο Γουίνς.«Ανεκάλυψα ότι, κατά κανόνα υπάρχει μια απλή εξήγηση, ότι, οι ομάδες που ζουν στην ξηρά πολλαπλασιάζονται ταχύτερα από ό,τι εκείνες στο νερό».Για να απαντηθεί αυτό το ερώτημα, η ομάδα του Γουίνς υπελόγισε τα καθαρά ποσοστά διαφοροποίησης για 12 μεγάλες ομάδες σπονδυλωτών. Το καθαρό ποσοστό διαφοροποίησης είναι ο αριθμός των ειδών σε μια ομάδα διαιρούμενος με την ηλικία του.Χρησιμοποιώντας αυτή την προσέγγιση , ο Γουίνς ήταν σε θέση να συγκρίνει πόσο γρήγορα πολλαπλασιάζονται τα είδη μέσα σε κάθε κλάδο.Για παράδειγμα ένας κλάδος με υψηλό καθαρό ποσοστό διαφοροποίησης είναι τα πουλιά, τα οποία, σε μια χρονική κλίμακα των εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών, είναι μια σχετικά νέα ομάδα. Αντιθέτως, οι καρχαρίες και τα σαλάχια έχουν μικρότερο αριθμό ειδών και είναι μια πολύ παλαιότερη ομάδα, συνεπώς έχουν χαμηλότερο ποσοστό.Ο Γουίνς πιστεύει επίσης ότι, το φαινόμενο μπορεί να σχετίζεται με υψηλότερα ποσοστά εξαφάνισης των σπονδυλωτών τόσο στον ωκεανό όσο και σε γλυκό νερό.Για παράδειγμα, η αύξηση της οξύτητας των ωκεανών μπορεί να καταστρέψει πολλά είδη θαλάσσιων οργανισμών .Αντιθέτως, ένα ζώο στην ξηρά αντιμέτωπο με ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να έχει τη δυνατότητα να μεταναστεύσει αλλού.Επίσης τα υδάτινα στρώματα όπως οι λίμνες και τα ποτάμια είναι συχνά ωγραφικά απομονωμένα, περιορίζοντας τον πολλαπλασιασμό των ειδών. 
- Κατά τον Hoyle όλες οι βασικές διαδικασίες που συνέβησαν στην Γή συμπληρώθηκαν στο πρώτο δισεκατομμυριοστό τής ζωής της.

 `-Ο Arthur Koestler(Ένα φάντασμα κλπ.ό.π.σελ.246) γράφει ότι ,« Αν συμπι έζαμε  ολόκληρη την ιστορία τής ζωή πάνω στην Γή,από τις αρχές της, 2.000.000 χρόνια πριν ( :Μάλλον η ζωή εμφανίστηκε νωρίτερα,όπως γράφουμε πιο πάνω) ως τα σήμερα,σ΄ένα και μοναδικό εικοσιτετράωρο, από μεσάνυκτα σε μεσάνυκτα,η ζωή των θηλαστικών ,θ΄άρχιζε στις 11 το βράδυ,και η εξέλιξη τού Pithecantropous (τού Πιθηκάνθρωπου τής Ιάβας )  σε  homo sapiens –με άλλα λόγια η εξέλιξη τού άνθρώπινου  νεοεγκεφάλου-  θα είχε συμβεί,μέσα στα  τελευταία σαράντα πέντε δευτερό λεπτα.»

 

Η Μεγάλη έκρηξη της  ζωής-Η Κάμβριος Περίοδος
Η μεγάλη μεγάλη έκρηξη ζωής,  συμπίπτει ,κατά τον  Andrew Parker με την εμφάνι ση τής όρασης. Για τα αίτια τής έκρηξης αυτής ,έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις.

Μία θεωρία βλέπει την εξήγηση στην    θεαματική αύξηση των επιπέδων τού οξυγόνου,ή μια  εξίσου θεαματική μείωση τού διοξειδίου τού άνθρακα, μια άλλη  υποστηρίζει ότι, όλα τα εξελικτικά εργαλεία  βρίσκονταν έτοιμα μέσα στα γονίδια,μια τρίτη η θεωρία τής Χιονόμπαλας (Snowball Earth Theory),,για την οποία γφράφουμε εκτενέστερα  πιό κάτω.  -με την οποία παρομοιάστηκε η Γή,- κατά την οποία το λυώσιμό της,ήταν αυτό που προκάλεσε την έκρηξη τής Καμβρίου περιόδου .Μια άλη,η θεωρία τού θηρευτή,που αντιμετωπίζει την περίπτωση που ένας θηρευτής, βρι σκόνταν αιφνιδίως ανάμεσα σε ανυπεράσπιστα ζώα, πράγμα που θα οδηγούσε σε νέες εξελικτικές καινοτομίες, Τέλος η θεωρία τού   «διακόπτη των φώτων» που διετύπωσε ο Andrew Parker, κατά την οποία  η εμφάνιση τής όρασης οδήγησε γρήγορα στην ενίσχυση των σωμάτων των θηρευτών και ανάγκασε τα ζώα για να προστατευθούν να αναπτύξουν σκελετούς,ή χημικές άμυνες,ή να υιοθετήσουν χρώματα τέτοια, ώστε να μην διακρίνονται από το περιβάλλον και έτσι να καθί σταναι δυσδιάκριτα για τους θηρευτές,κλπ.Μερικά ασφαλώς εξαφανίστηκαν.(Ας σημειωθεί ότι, σήμερα παρόλο που  μάτια έχουν μόνον οι εξ από τις τριάντα επτά συνομοταξίες,πάνω από το 95% τού συνόλου των πολυκύτταρων οργανισμών  έχουν αισθητήρια όρασης.).

Ολες οι θεωρίες αυτές,  μέχρι σήμερα έχουν εντόνως αμφισβητηθεί ,
 

-Από πλευράς διατήρησης και εξαφάνισης των ειδών,(και οικολογικής) έχουμε ,ότι,τα είδη που ζούν σήμερα στον πλανήτη μας, αποτελούν λιγώ τερο από το 2% τού συνολικού  πλήθους των ειδών που εμφανίστηκαν ποτέ στη Γή,ότι, η μέση διάρκεια  ζωής των ειδών είναι περίπου πέντε εκατομμύρια χρόνια,ότι, κάθε χρόνο εξαφανίζονται  πολλά  είδη (40.000   κατά τον Νόρμαν Μαγιερς,250.000 κατά τον Πώλ Ελριχ, 100.000 κατά τον τον Εντουαρντ Γουίλσον)  και ότι, η καταγραφή των ζωντανών ειδών που έχουν αναλάβει οι βοτανολόγοι   και   οι ζωολόγοι, εδώ και τρείς αιώνες,περιλαμβάνει σήμερα 1,7 εκατομμύρια καταγεγραμμένα είδη.Και  ο Robert Βarbault,από τον  οποίο λαμβάνονται τα στοιχεία αυτά,συνεχίζει.  « Αν μπορούμε να παραδεχθούμε ότι, απομένει να ανακαλυφθούν ελάχιστα ζωντανά είδη  μεταξύ  των σπονδυλωτών, (όπου μετράμε 46.700 είδη) και ακόμη ότι, τα ψάρια με τα αμφίβια μάς  επιφυλάσσουν εκπλήξεις,-υπάρχουν μεγάλα περιθώρια όσον  αφορά τα φυτά, (270.000 καταγεγραμμένα είδη,320.000 υποτιθέμενα) και ακόμα μεγαλύτερο όσον αφορά τα φύκια,(400.000 υποτιθέμενα έναντι των 40.000 κατά γεγραμμένων) όσον αφορά τα έντομα ( που θα μπορούσαν να φθάνουν τα 8 εκατομμύρια παρόλο που αναγνωρίζουμε μόνον 950.000)-για να μην αναφερθούμε στα βακτήρια  και στους ιούς,όπου το πλήθος των ειδών που δεν έχουν ανακαλυφθεί,είναι τής τάξεως  που υπερβαίνει κατά διακόσιες φορές το γνωστό πλήθος,για τα πρώτα,και  πάνω από εκατό φορές για τα δεύτερα»

-Όπως γράφει  ο Martin Rees (ό.π.σελ.39) οι ρυθμοί εξαφάνισης ειδών καταγράφουν άνοδο. Ετσι οι πληθυσμοί των  «χαρισματικών »θηλαστικών έχουν μειωθεί σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις σε επίπεδα απειλητικά για το βιολογικό είδος,  ενώ ιδιαίτερη ευαισθησία εμφανίζουν πολλά από τα 6.000 είδη βατράχου,φρύνου και σαλαμάνδρας.
- Κατά τον Dr. Terry Gosliner  τής Ακαδημίας των Επιστημών τής Καλιφόρνιας,σε έκθεσή του που δημοσιεύθηκε το 2013, οι καλύτερες εκτιμήσεις μας,είναι, ότι, μέχρι σήμερα έχουμε ανακαλύψει και περιγράψει  λιγότερα από το 10% των έμβιων μορφών που υπάρχουν στη Γή. 

 

- Σύμφωνα με δημοσίευμα στο  διαδίκτυο τής 30-5-2014,ο πλανήτης μας βρίσκεται στα πρόθυρα μιας νέας μαζικής εξαφάνισης των ειδών του, τής έκτης στα 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια της ύπαρξής του,  όπως υποστηρίζει  νέα διεθνής επιστημονική έρευνα.Τα ζώα και τα φυτά εξαφανίζονται με ρυθμό τουλάχιστον 1.000 φορές πιο γρήγορο σε σχέση με τη φυσιολογική εξαφάνιση λόγω εξέλιξης, που συνέβαινε κατά την περίοδο προτού εμφανιστούν οι άνθρωποι στο προσκήνιο. Η έρευνα εκτιμά ότι, 100 έως 1.000 είδη ανά εκατομμύριο εξαφανίζονται πια κάθε χρόνο, μερικά από τα οποία δεν έχουν καν ανακαλυφθεί από τους επιστήμονες! Μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί και «βαφτιστεί» περίπου 1,9 εκατ. είδη, αλλά πιστεύεται ότι, υπάρχουν πολλά περισσότερα, από 5 έως 11 εκατομμύρια . Η κυριότερη ανθρωπογενής αιτία εξαφάνισης των ειδών στην εποχή μας, είναι η καταστροφή των  ενδιαιτημάτων των ζώων και των φυτών, καθώς δεν μπορούν να βρουν μέρος να ζήσουν, αφού οι άνθρωποι συνεχώς επεμβαίνουν στη φύση, συχνά με καταστροφικό (και αυτοκαταστροφικό) τρόπο. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον βιολόγο Στιούαρτ Πιμ τού Πανεπιστημίου Ντιουκ στις Ηνωμένες Πολιτείες .προχώρησαν σε μια προς το χειρότερο επικαιροποίηση τής προηγούμενης εκτίμησης που είχαν κάνει προ 20ετίας και σημειώνουν ότι, ο ρυθμός εξαφάνισης είναι 1.000 φορές πιο γρήγορος από το παρελθόν.Μελετώντας το DNA των ζώων διαχρονικά, οι βιολόγοι υπελόγισαν ότι, κατά μέσο όρο ένα είδος σπονδυλωτού «γεννά» ένα άλλο συγγενικό είδος κάθε 10 εκατομμύρια. χρόνια. Είναι όμως πιο δύσκολο να υπολογιστεί το αντίθετο, δηλαδή κάθε πότε εξαφανίζεται ένα είδος χωρίς ο άνθρωπος να έχει βάλει το «χεράκι»  του, δηλαδή με βάση αποκλειστικά τις εξελικτικές διαδιαδικασίες στη φύση. Αυτό που θεωρείται σίγουρο, είναι ότι, προτού εμφανιστεί ο άνθρωπος ως κυρίαρχο είδος στην Γη, τα νέα είδη εμφανίζονταν με ταχύτερο ρυθμό από ό,τι τα παλαιά εξαφανίζονταν, πράγμα που οδηγούσε σταδιακά σε μεγαλύτερη βιοποικιλότητα. Σήμερα, αυτή η τάση διαφαίνεται πια να έχει αναστραφεί  τελείως.Οι επιστήμονες προς το παρόν δεν μπορούν να αποφανθούν με βεβαιότητα τι σημαίνει για την υγεία των οικοσυ στημάτων αυτός ο αυξημένος ρυθμός εξαφάνισης των ειδών. Δεν υπάρχει ακόμη κάποιος επιστημονικός τρόπος να προβλεφθεί σε ποιό σημείο τελικά οι συσσωρευμένες εξαφανίσεις θα επιφέρουν την τελική κατάρρευση ενός οικοσυ στήματος. Όμως, όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, φαίνεται απίθανο να διαρκέσουν για πολύ καιρό ρυθμοί εξαφάνισης 1.000 τουλάχιστον φορές πιο γρήγοροι σε σχέση με τους αναμενόμενους από τους ρυθμούς τής ίδιας τής φύσης.

 

Ειδικώτερα:Η καθυστέρηση της εμφάνισης τής ζωής
  Για την καθυστέρηση αυτή, υπάρχουν εξηγήσεις.Περιοριζόμαστε  εδώ να τονίσου με, ότι,οι πολυπλοκότερες μορφές ζωής, καθυστέρησαν και εμφάνισαν μια εκθετική εκρηκτική εμφάνιση και ανάπτυξη:Κατά τον    τιμηθέντα με τρία Εθνικά βραβεία, ερευνητή στο Κέντρο Μαθηματικών και Φυσικής  των Επιστημών τής ζωής, και τής όπειραματικής Βιολογίας  στο University College  , Ντάρτνελ (ό..π.ε,σελ85) «η πρώτη απόδειξη για τη ζωή, είναι υπό έντονη αμφισβήτηση,και  μπορεί να οφείλεται σε κακή ερμη νεία Τα πρώτα σημεία τής ζωής,που γίνονται ευρέως αποδεκτά,δεν εμφανίζονται για άλλα τριακόσια εκατομμύρια χρόνια (:the first evidence of life is  higlhy controversial and may well be a misinterpretaτion ; the first widely accepted  signs of life  do not appear for another  three hundred  million years-) Ο Χώκιγκ(ό.π.σελ.165)  αποδίδει την καθυστέρηση αυτή,στις πολύ υψηλές θερμο κρασίες που επικρατούσαν στη Γή στο μεγαλύτερο τμήμα τής ιστορίας της  και ότι, μόνον στα τελευταία 1.000 εκατομμύρια χρόνια ο ήλιος ψύχθηκε αρκετά,ώστε να εκλείψει ο περιορι σμός αυτός ,που εμπόδισε την συνένωση των κυττάρων.Πράγματι στις υψηλές θερμοκρασίες,μπορούσαν να υπάρξουν μόνον περιορισμένες μορφές ζωής,όπως,  βακτήρια,πράσινα και κυανοπράσινα φύκη.Ετσι λοιπόν για μερικούς εξηγείται ότι, στις πρώτες μορφές ζωής,υπάρχει μια σχετική απλότητα, αρκετά αργότερα,έχουμε την μεγάλη πολυπλοκό τητα,και τελικώς τον Ανθρωπο. Ο Gottfried  Schatz (ό.π.σελ.91) αναφέρεται στην γνώμη ορισμένων βιολόγων κατά τους οποίους  η καθυστέρηση εμφάνισης ανώτερων μορφών ζωής, κατά ένα δισεκατομμύριο χρόνια, οφείλεται στον πόλεμο για την απόκτηση σιδήρου και τονίζει ότι,  για  την ιστορία τής ανθρωπότητας η Εποχή τού Σιδήρου, ήταν η απαρχή μιάς εντυπωσιακής προόδου. Υπάρχουν όμως και άλλες εξηγήσεις, όπως η θεωρία τής πανσπερμίας,τής εμφάνισης τού οξυγόνου κλπ.Μένει να συγκρατήσουμε,την αλήθεια ότι,οι πολυπλοκότερες μορφές ζωής, καθυστέρησαν και εμφάνισαν μια εκθετική, εκρηκτική εμφάνιση και ανάπτυξη.Κατά τον Hoyle(ό.π. σελ.143) « Ολες οι πολύπλοκες μορφές ζωής,που βλέπουμε γύρω μας, αρχίζουν πριν από 570 εκατομμύρια χρόνια από σήμερα………η ζωή υπήρχε στη Γη πριν από 3.500 εκατομμύρια χρόνια,αλλά  μόνο με την μορφή των βακτηρίων. Αργότερα,πριν από 3.000 εκατομμύρια χρόνια εμφανίστηκαν τα πράσινα και κυανοπράσινα φύκη…………..μπορούν να ζήσουν σε αρκετά ψηλές θερμοκρασίες» Ως προς την ταχύτητα ανάπτυξης του είδους μας και ειδικώτερα των θηλαστικών ο Gottfried Schatz (ό.π.σελ..160) γράφει  «. Αν  ανατρέχοντας στο παρελθόν με βάση τα γενετικά απολιθώματα ανιχνεύσουμε προσεκτικά τις επιθέσεις των ρετροιών :Οι ρετροϊοί –μια οικογένεια σημαντικών για την υγεία ιών που περιλαμβάνει και τον ιό HIV του AID)θα  διαπιστώ σουμε ότι, η ξαφνική επιτάχυνση στην  πορεία των θηλαστικών πρίν από 170 εκατομμύρια χρόνια  σχετίζεται άμεσα με την εμφάνιση ενός κύματος  εισβολής ρετροϊων σ' αυτούς τους οργανισμούς  Ένα παρόμοιο κύμα εμφανίστηκε πριν από 6 εκατομμύρια χρόνια  λίγο πριν οι άνθρωποι χωριστούν απ' τους χιμπατζήδες. Αυτές οι βιολογικού χαρακτήρα πολεμικές  περιπέτειες ανάγκασαν προφανώς τα κύτταρα των προγόνων μας,να τροποποιήσουν με πολλούς και ποικίλους τρόπους το γενετι κό  υλικό που διέθεταν, ώστε να σφυρηλατήσουν νέου τύπου όπλα ενάντια στους εισβολείς. Οπότε  το ερώτημα: Είναι όλα αυτά απλώς χρονικές συμπτώσεις ή μήπως τα κύματα μολύνσεων που οφείλονταν  σε ρετροιούς  προκάλεσαν απρόσμενα άλματα στην εξελιξη  τού ανθρώπι νου είδους; Υπάρχει πιθανότητα ο πόλεμος αυτός, να ήταν η αιτία για ό,τι εμφανίστηκε και να τού χρωστούμε είτε την εξέλιξη τού είδους μας, ή τη θεαματική ταχύτητα της; Μήπως μερικά κερματισμένα γονίδια ιών εκτελούν λειτουργία που  αγνοούμε; Και τα θραύσματα τους μέσα  στο γενετικό υλικό μου είναι άραγε μόνο απομεινάρια εισβολέων ή αποτε λούν σημαντικό κομμάτι  τού ίδιου μου τού εαυτού;» 

Η αναπαράσταση τής ιστορίας τής ζωής,στη Γή,δεν είναι πάντοτε ασφαλής.

.-Οι βιολόγοι για να τοποθετήσουν στο χρόνο τα διάφορα στάδια, μεταχειρίζονται δύο μεθόδους:
.Αφενός χρονολογούν τα πετρώματα στα οποία βρίσκουν  τα απολιθώματα, αφετέρου,λαμβάνουν υπόψη τα μοριακά ωρολόγια στο  DNA των   ζωντανών οργανισμών. Υποστηρίζεται όμως ότι, υπάρχουν προβλήματα,και με τις δύο αυτές μεθόδους.Τα αρχεία των απολιθωμάτων ομοιάζουν με ταινία,με κομμένα πολλά πλαίσια. Καθώς είναι τόσο μη πλήρης,μπορεί να καθίσταται δύσκολο να εντοπίσει κανείς πότε συνέβη μια συγκεκριμένη εξελικτική αλλαγή.Η σύγχρονη γενετική     επιτρέπει να υπολογίσει κανείς,πώς διαφορετικά είδη,προήλθαν το ένα από το άλλο,σε μοριακό επίπεδο και με τον τρόπο αυτό,να εκτιμηθεί,πόσος χρόνος παρήλθε από τότε που μια  γενεαλογική  γραμμή  χωρίστηκε σε διάφορα είδη.Αλλά η μέθοδος αυτή,δεν καταλήγει σε σίγουρα συμπερά

σματα.Ολες αυτές οι δυσκολίες δηλώνουν ότι,οι χρονολογήσεις πρέπει να νοούνται ως κατά προσέγγιση.Και η αβεβαιότητα αυτή επιτείνεται ,όσο , βαθύτε ρα   ανατρέχουμε προς το παρελθόν.

 

Ο εξελικτικός Ρυθμός
 Για τον εξελικτικό ρυθμό έχουν βασικώς  διατυπωθεί δύο θεωρίες.Τής διακοπτόμενης ισορροπίας και τη σταδιακής μεταβολής.Κατά την πρώτη οι περισσότερες μακροεξελικτικές μεταβολές  ήταν αποτέλεσμα κυρίως τής απότομης δημιουργίας ενός νέου είδους μετά από μια περίοδο απραξί

ας ή εξελικτικής στάσης.Κατά τη δεύτερη έχουμε σταδιακή εξέλιξη.( ο αναγνώστης μπορεί να εύρει λεπτομερή έκθεση των εκατέρωθεν απόψεων και επιχειρημάτων εν Whitfield ό.π.σελ.. 178 επ.) Ο Roger Lewin, προλογίζοντας το βιβλίο τού Whitfield « Η εξέλιξη» γράφει πώς κατά την τελευταία δεκαετία,αποδείχτηκε ότι,η εξελικτική αλλαγή είναι άλλοτε διακοπτόμενη και άλλοτε βαθμιαία.

ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΜΑΖΙΚΕΣ  ΕΞΑΦΑΝΙΣΕΙΣ.
Λέγοντας μαζικές εξαφανίσεις,εννοούμε  εκείνες που αφορούν όλες της μορφές ζωής.
Στην ιστορία τής Γης έχουν συμβεί πέντε μαζικές εξαφανίσεις ειδών, που εξάλειψαν τουλάχιστον τα μισά είδη.( Ο Γ.Μανέτας διερωτάται --ό.π.σελ.152---μήπως σήμερα  συντελείται η έκτη μεγάλη μαζική εξαφά νιση.) Οι εξαφανίσεις αυτές συνέβησαν πριν από 440 εκατομμύρια  χρόνια, 375 έως 359 εκατομμύρια., 252 εκατομμύρια. (η μεγαλύτερη από όλες, προκάλεσε την καταστροφή τουλάχιστον τού 90% των ειδών), 201 εκατομμύρια. και 66 εκατομμύρια. χρόνια (εξαφάνιση δεινοσαύρων πιθανώς από πτώση αστεροειδούς).

Ας θυμηθούμε τις περίφημες «Big Five»:

 Πρώτη μαζική εξαφάνιση: πριν από 438 εκατομμύρια χρόνια. Κατά το τέλος της Ορδοβικίου Περιόδου εξαλείφθηκε το 84%-85% των υπαρχουσών μέχρι τότε ταξινομικών κατηγοριών. Από την Ορδοβίκιο εξαφάνιση επλήγησαν οι περισσότεροι θαλάσσιοι οργανισμοί (γραπτόλιθοι, κωνόδοντα, δίθυρα, τριλοβίτες).

 Δεύτερη μαζική εξαφάνιση: πριν από 367 εκατομμύρια χρόνια. Κατά τα τέλη της Δεβονίου Περιόδου εξαλείφθηκε το 74%-83% των ειδών. Τότε εξαφανίστηκαν τα βραχιόποδα, μεγάλος αριθμός κοραλλίων, αμμωνίτες, ορισμένα πλακόδερμα ψάρια και χερσαία φυτά.

 Τρίτη μαζική εξαφάνιση: πριν από περίπου 280 εκατομμύρια χρόνια. Κατά τα τέλη του Πέρμιου, ίσως η μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή της ζωής στον πλανήτη μας. Αποδεκατίστηκε περίπου το 95% των ειδών: στη θάλασσα οι περισσότεροι σπόγγοι, τα κοράλλια, τα βρυόζωα, ενώ στη στεριά τα περισσότερα αμφίβια και πολλά φυτοφάγα ερπετά.

Τέταρτη μαζική εξαφάνιση: πριν από 208 εκατομμύρια χρόνια. Κατά το Τριάσιο. Εξαφανίστηκε πάνω από το 79% των ειδών. Επλήγησαν θανάσιμα σπόγγοι, κοράλλια, αμμωνίτες, γαστερόποδα, δίθυρα, κωνόδοντα.

 Πέμπτη μαζική εξαφάνιση: πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια.

Εξαλείφθηκε περίπου το 75% των ειδών. Εκτός από τους δεινόσαυρους και τα μαρσιποφόρα, επλήγησαν και πολλά πλαγκτονικά είδη, πολλά θαλάσσια σπονδυλωτά (π.χ. οι ιχθυόσαυροι, οι μονόσαυροι) και μεγάλο μέρος των φυτών στη Βόρεια Αμερική.

Το σχετικά πάντως αισιόδοξο μήνυμα μας  νέας μελέτης είναι ότι, ακόμη υπάρχει κάποιος χρόνος για αλλαγή πορείας, ώστε να αποτραπεί μια νέα μαζική καταστροφή στη βιοποικιλότητα τού πλανήτη μας. Η νέα τεχνολογία (π.χ. δορυφορικές φωτογραφήσεις απομονωμένων περιοχών) και η ενεργός εμπλοκή των πολιτών στις προσπάθειες προστασίας των ειδών αποτελούν παράγοντες ελπίδας για το μέλλον. «Είμαστε όχι στο μέσον, αλλά στα πρόθυρα μιας έκτης μαζικής εξαφάνισης. Το αν θα την αποφύγουμε, θα εξαρτηθεί από τις πράξεις μας», δήλωσε ο Πιμ.

(Η  μελέτη αυτή  δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Science». )

H EKTH MAZIKH EΞΦΑΝΙΣΗ

Οι μαζικές εξαφανίσεις ειδών είναι γεγονότα τα οποία οδήγησαν στον αφανισμό του μεγαλύτερου μέρους των ειδών της Γης σε σχετικά σύντομη γεωλογική χρονική περίοδο. Ο πλανήτης μας έχει ήδη περάσει πέντε τέτοια γεγονότα, τα οποία είτε οφείλονται σε ακραίες θερμοκρασίες, χαμηλές ή υψηλές, οι οποίες προήλθαν από αστεροειδείς ή ηφαιστειακή δραστηριότητα.

Επιστήμονες του Tohoku University στην Ιαπωνία προσπάθησαν να ποσοτικοποιήσουν τη σταθερότητα των μέσων θερμοκρασιών στην επιφάνεια της Γης σε συνδυασμό με τη βιοποικιλότητα, με σκοπό να προβλέψουν πότε θα φτάσει η έκτη εξαφάνιση των ειδών. Τα αποτελέσματα που βρήκαν ήταν κυρίως γραμμικά. Όσο μεγαλύτερη η αλλαγή θερμοκρασίας, τόσο μεγαλύτερος και ο βαθμός αφανισμού.

Στην περίπτωση ψύξης της Γης, οι μεγαλύτεροι αφανισμοί έλαβαν χώρα όταν η μέση θερμοκρασία έπεφτε κατά 7 βαθμούς Κελσίου. Στις περιπτώσεις θέρμανσης όμως, οι μεγαλύτεροι αφανισμοί έλαβαν χώρα όταν η μέση θερμοκρασία αυξανόταν κατά 9 βαθμούς Κελσίου. Αυτό είναι αρκετά μεγαλύτερο από προηγούμενες εκτιμήσεις που έκαναν λόγο πως μία αύξηση 5.2 βαθμών Κελσίου θα ξεκινήσει την επόμενη εξαφάνιση των ειδών.

Η ομάδα εκτιμά μάλιστα πως μία αύξηση της τάξης των 9 βαθμών, δεν αναμένεται να εμφανιστεί στην Ανθρωπόκαινο περίοδο τουλάχιστον για 2.500 χρόνια ακόμα. Ωστόσο δεν αρνείται πως πολλές εξαφανίσεις ειδών έχουν ήδη ξεκινήσει σε γη και θάλασσα εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.

Η μεγαλύτερη μαζική εξαφάνιση των ειδών στη Γη σκότωσε το 95% των ειδών της και έλαβε χώρα πριν 250 εκατομμύρια χρόνια, ενώ διήρκησε 60.000 χρόνια. Αλλά οι αλλαγές που συμβαίνουν σήμερα στη Γη, κινούνται με πολύ ταχύτερους ρυθμούς και η ομάδα εκτιμά πως η 6η μαζική εξαφάνιση θα σκοτώσει περισσότερα είδη, όχι λόγω του μεγέθους της θέρμανσης αλλά λόγω της ταχύτητας της αλλαγής, αφήνοντας πολύ λίγο χρόνο στα είδη για να προσαρμοστούν.

Η πρόβλεψη του μεγέθους των μελλοντικών ανθρωπογενών εξαφανίσεων χρησιμοποιώντας μόνο τις θερμοκρασίες επιφάνειας είναι δύσκολη, επειδή οι αιτίες της ανθρωπογενούς εξαφάνισης διαφέρουν από τις αιτίες των μαζικών εξαφανίσεων σε γεωλογικές περιόδους.

Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο Biogeosciences.

Ειδικώς για τα έντομα,σχετική μελέτη ,προβλέπει,ότι, στην Ευρώπη,μέσα στα τριάντα επόμενα χρόνια θα έχει εξαφανισθεί το 50% των εντόμων.( Απόσπασμα της μελέτης αυτής,δημοσιευθέν στην γαλλική εφημε ρίδα " Le Monde"τον Οκτώβριο του 2017, παρατίθεται στο στο Παράρτημα.

Η ιστορία της ζωής μας διδάσκει ότι παρά τα «σκαμπανεβάσματα η  βιοποικιλότητα μακροπρόθεσμα αυξάνεται

Ειδικώς γα  την εξαφάνιση των δεινοσαύρων 
  Παραθέτουμε απόσπασμα από δημοσίευση στο διαδίκτυο της 1-11-2017
«Οι δεινόσαυροι κυριαρχούσαν στην Γη για περίπου 200 εκ. έτη όταν μυστηριωδώς πριν από περίπου 66 εκ. έτη εξαφανίστηκαν από τον πλανήτη…………Η κρατούσα θεωρία αναφέρει ότι. υπεύθυνος για την εξαφάνιση των δεινοσαύρων ήταν ένας τεράστιος αστεροειδής που έπεσε πριν από 66 εκ. έτη στην χερσόνησο του Γιουκατάν στο Μεξικό. Στην πραγματικότητα βέβαια δεν ήταν αυτός κάθε αυτός ο αστεροειδής που εξόντωσε τους δεινοσαύρους σε όλο τον πλανήτη, αλλά οι αλυσιδωτές επιπτώσεις που είχε η πτώση του και ειδικότερα οι κλιματικές αλλαγές που προκλήθηκαν από αυτή. Θεωρείται δεδομένο ότι,η  σύγκρουση του αστεροειδή με την επιφάνεια της Γης προκάλεσε το φαινόμενο που οι ειδικοί ονομάζουν «ηφαι στειακό χειμώνα». Η έκρηξη δημιούργησε ένα πυκνό πέπλο τέφρας και τοξικών αερολυμάτων που από την μια πλευρά έκρυψαν για μεγάλο χρονικό διάστημα τον Ηλιο και από την άλλη δηλητηρίαζαν συνεχώς το περιβάλλον. Ετσι οι δεινόσαυροι όπως φυσικά και το 80% της πανίδας και της χλωρίδας στην Γη δεν κατόρθωσαν να επιβιώσουν μέσα σε αυτές τις συνθήκες και εξαφανίστηκαν.

-Ομάδα ερευνητών με επικεφαλής την Τζούλια Μπρίγκερ του Πανεπιστημίου του Πότσνταμ στη Γερμανία παρουσίασαν μια μελέτη στην οποία ενισχύουν την θεωρία του ηφαιστειακού χειμώνα. Οι ερευνητές περιγράφουν με λεπτομέρεια το τι συνέβη μετά την πτώση του αστεροειδή. Οπως αναφέρουν, η σύγκρουση του αστεροειδή με την επιφάνεια της Γης εξαέρωσε πολλά δισεκατομμύρια τόνους πετρωμάτων και εκτόξευσε στον αέρα ανυπολόγιστες ποσότητες τέφρας. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι, η σύγκρουση απελευθέρωσε επίσης στην ατμόσφαιρα περί τους 325 δισ. τόνους θειαφιού και 425 δισ. τόνους διοξειδίου του άνθρακα! Το πέπλο που σχηματίστηκε στην ατμόσφαιρα μπλόκαρε τις ακτίνες του Ηλιου και έτσι η θερμοκρασία έπεσε δραματικά. Σύμφωνα με τους ερευνητές η θερμοκρασία στον πλανήτη έπεσε κάτω από το μηδέν και παρέμεινε έτσι για πολλά χρόνια η Γη ενώ την σκυτάλη στην συνέχεια πήρε το διοξείδιο του άνθρακα η καταστροφική επίδραση του οποίου στο περιβάλλον διήρ κεσε για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι, οι αρνητικές επιπτώσεις αυτής της κατάστασης στους ωκεανούς διήρκεσαν για πολλούς αιώνες μετά την πτώση του αστεροειδή.
«Πάντοτε πιστεύαμε ότι, υπεύθυνος για την εξαφάνιση της ζωής και των δεινοσαύ ρων  ήταν ένας παγκόσμιος χειμώνας αλλά η νέα μελέτη ενισχύει αυτή την θεωρία και τα στοιχεία που περιέχει μας δίνουν μια καλή εικόνα του τι συνέβη» αναφέρει η Τζοάνα Μόργκαν καθηγήτρια γεω φυσικής του Imperial College London η οποία μετέχει σε ερευνητική ομάδα που μελετά τον κρατήρα που πιστεύεται ότι, δημιουργήθηκε από την επίμαχη σύγκρουση.

Όπως παρατηρεί και ο Martin Rees(ό.π.σελ.129) η εξαφάνιση των δεινοσαύρων είχε ως συνέπεια την μεγάλη εξέλιξη τωνθηλαστικών με κατάληξη τον άνθρωπο.

 

Τέλη Δεκεμβρίου 2019 μια μεγάλη οικολογική  καταστροφή σημειώθηκε στην Αυστραλία,που ήλθε να διαδεχθεί την μεγάλη,επίσης από πυρκαιά καταστροφή στον Αμαζόνιο. Μέχρι την στιγμή που γράφονται οι γραμμές αυτές,(7-1-2020) και ενώ η πυρκαία  εξακολουθεί να μαίνεται,οι πληροφορίες λέγουν ότι,ήδη έχουν καεί περίπου 500.000.000 ζώα και κατσαστραφει έκταση που υπερβαίνει  το Βέλγιο.
(Στο Παράρτημα ολόκληρο το δημοσίευμα) 


ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ  ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ.

(Μεταξύ άλλων-τόσο στην Γή,όσο κατά τον  Benner και σ΄ολόκληρο το Σύμπαν )

  Συμφώνως με τη χημεία του Σύμπαντος,(που την λαμβάνουμε ότι, είναι αυτή που γνωρίζουμε στη Γή) η ζωή βασίζεται  στον άνθρακα και το νεό σε υγρή μορφή.Οπως γράφει ο Whitfield (ό.π.σελ.54) οι περισσότεροι επι στήμονες είναι πεπεισμένοι για την ύπαρξη μιάς καθολικής χημείας τού σύμπαντος και ότι, τα άτομα,οι πυρήνες τους,τα ιόντα  και τα ισότοπα που μπορούν να μελετηθούν άμεσα στη Γή, προέρχονται από μια και μοναδική «εργαλειοθήκη  ατομικών υλικών».Γεννάται όμως ασφαλώς η επιφύλαξη αν η γνώμη αυτή, μπορεί να ταυτίζεται με   την βεβαιότητα.
Μετά την παρατήρηση-επιφύλαξη  αυτή,έχουμε ως προυποθέσεις για την ύπαρξη της ζωής:
1.-2.-Έλλειψη θερμοδυναμικής ισορροπίας(far–from-equilibrium state).(Ένα σύστημα σε ισορροπία είναι ένα νεκρό σύστημα).Για να διατηρηθεί η κατάσταση αυτή,που από πρώτη θεώρηση παραβιάζει θερμοδυναμικό νόμο απαιτείται   σταθερά η πρόσληψη ενέργειας από το περιβάλλον πράγμα όμως που-όπως παρατηρεί ο βιολόγος Addy Pross (ό.π. σελ.26)- δεν λύνει το πρόβλημα  πώς τα μακράν από την ισορροπία χημικά συστήματα,εμφανίστηκαν στην πρώτη θέση.Γράφει : « Στο πλαίσιο του δεύτερου νόμου της θερμοδυναμικής , η εμφάνιση ασταθών συστημάτων μακρυά  από την ισορροπία μπορεί να παραφράζεται: Δεν μπορείτε να φτάσετε εκεί από εδώ.Αλλά το κάναμε! Η ανησυχητική ερώτηση  είναι τότε πώς το κατορθώσαμε.»
Πέρα από την παραπάνω προυπόθεση απαιτείται    και κατάλληλη θερμοκρασία (απαραίτητη για  την δημιουργία και σταθερότητα των χημικών δομών)

3.- Υποστηρίζεται ότι ,η ζωή στην Γή εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικώς από το ηλιακό φώς Λ.χ. Τα φυτά απορροφούν ηλιακή ενέργεια και την μετατρέπουν σε χημική και προσπαθούν με κάθε τρόπο  να βρούν θέση που να τους επιτρέπει να συλλέγουν το ηλιακό φώς.Ισως ορθότερα να πούμε από την  θερμότητα. Πράγματι το 1977 ο Jack Corlιss καταδύθηκε με βαθυσκάφος  σε βάθος 2,5 χιλιομέτρων στην θαλάσσια περιοχή των Γκαλαπάγκος, όπου παρετήρησε έντονη ηφαιστειογενή δρά ση,και απουσία  ηλιακής ακτινοβολίας και παρόλα αυτά  αναπτυσσόμενο πλούσιο οικοσύστημα  με νέα είδη ζώων,όπως καβούρια κλπ.
4.-Κατάλληλες γενικώς  συνθήκες σε συμπαντική κλίμακα. Ο Χώκιγκ   δέχεται,ότι,  « οι περισσότερες καταστάσεις στο Σύμπαν θα πρέπει να είναι πολύ αφιλόξενες για οποιαδήποτε μορφή ζωής ότι, υφίστανται πολλά σύμπαντα με πολλά και διαφορετικά είδη νόμων( ό.π.σελ.170) ότι, ναι μεν φαίνεται ότι, υπάρχει ένα αχανές τοπίο από δυνατά σύμπαν τα,αλλά τα σύμπαντα στα οποία μπορεί να υπάρξει ζωή σαν τη δική μας σπανίζουν και απ’ό,τι φαίνεται αν δεν υπήρχε μια σειρά από εκπληκτικές συμπτώσεις στις ακριβείς  λεπτομέρειες των φυσικών νόμων, οι άνθρω ποι και οι παρόμοιες μοφές ζωής δεν θα είχαν ποτέ εμφανισθεί.( ό.π.σελ.198)  Ετσι( σε αναφορά με τις συμπτώσεις αυτές) έχουμε ότι:. Η γήινη τροχιά ……………….είναι σχεδόν κυκλική,………..όπως αποδεικνύεται εδώ είχαμε μεγάλη τύχη…..αν η εκκεντρότητα τής Γής(:εκκεντρότητα= βαθμός επιμήκυνσης μίας έλλειψης)   που κυμαίνεται ανάμεσα στο 0 και το 1,.εκκεντρότητα κοντά στο 0 σημαίνει ότι, το σχήμα  μοιάζει με κύκλο, εκκεντρότητα κοντά στο 1  σημαίνει ότι, είναι πολύ επίμηκες) ήταν  κοντά στο 1 ,οι ωκεανοί μας θα έβραζαν,όταν θα πλησιάζαμε στον ήλιο ,ενώ θα πάγωναν όταν θα απομακρυνόμασταν.Οι μεγάλες τροχιακές εκκεντρότητες  δεν είναι ευεπίφορες  για το φαινόμενο τής ζωής.,άρα είμαστε τυχεροί  που η εκκεντρότητα είναι κοντά στο 0)………....τυχεροί και στήν  σχέση μάζας Ηλίου προς την απόστασή μας απ΄αυτόν (έτσι έχουμε την θερμοκρασία που απαιτείται-η κατοική σιμη ζώνη στο ηλιακό μας σύστημα έχει ελάχιστη έκταση)—Σήμερα γνωρίζουμε ότι, μια ανεπαίσθητη μεταβολή τής τάξεως τού μόλις 0,5% στην ένταση τής ισχυρής πυρηνικής δύναμης η τού 4% στην ηλεκτρική δύναμη,θα κατέστρεφε όλον σχεδόν τον άνθρακα, ή το οξυγόνο σε κάθε άστρο ως εκ τούτου την δυνατότητα ύπαρξης ζωής όπως την γνωρίζουμε.Αν ήσαν διαφορετικοί οι κανόνες τού Σύμπαντος ,έστω  και λίγο, οι συνθήκες που υποστηρίζουν την ύπαρξή μας εξαφανίζονται………..δεν είναι μόνον η ένταση  τής ισχυρής πυρηνικής και τής ηλεκτρομαγνητικής δύναμης,που έχουν φκιαχτεί κατά παραγγελία για την ύπαρξή μας..Οι περισσότερες  από τις θεμελιώδεις σταθερές….αν άλλαζαν έστω και λίγο …..το Σύμπαν θα ήταν απρόσφορο για την ανάπτυξη τής ζωής…… …αν η ασθενής πυρηνική δύναμη,ήταν ακόμη ασθενέστερη,το σύνολο τού κοσμικού υδρογόνου στο πρώιμο Σύμπαν  θα είχε μετατραπεί σε ήλιο  με αποτέλεσμα  να μην σχηματίζονται κανονικά άστρα,αν είχε μεγαλύτερη ένταση, οι εκρηγνυόμενοι  υπερκαινοφανείς αστέρες δεν θα απέβαλλαν  το εξωτερικό τους περίβλημα  και έτσι δεν θα έσπερναν τον διαστρικό χώρο, με τα βαριά χημικά στοιχεία,που χρειάζονται οι πλανήτες  για να προάγουν τη ζωή.Αν τα πρωτόνια ήταν βαρύτερα  κατά 0,2% θα είχαν διασπασθεί σε νετρόνια ,οδηγώντας στην αποσταθεροποίηση των ατόμων.Αν το άθροισμα των μαζών των κουάρκ που συγκροτούν ένα πρωτόνιο,μεταβάλλονταν έστω  και κατά 10%,θα υπήρχαν πολλοί λιγώτεροι σταθεροί ατομικοί πυρήνες,από τους οποίους αποτελούμαστε (ό.π.σελ. 197)………………….Η ανάδυση πολύπλοκων δομών να υποστηρίξουν την εμφάνιση νοήμονων παρατηρητών,μοιάζει εξαιρετικά εύθραυ στη……………….Η πιο εντυπωσιακή σύμπτωση ….έχει  να κάνει με την ….  « κοσμολογική σταθερά»( παράμετρος στις εξισώσεις του Αινστάιν,που προσδίδει στον χωρόχρονο  την εγγενή τάση να διαστέλλεται) στις εξισώσεις τής γενικής σχετικότητας… ……..παραμένει το ερώτημα γιατί έχει την τιμή που έχει………….αν η τιμή τής κοσμολογικής σταθεράς ήταν πολύ μεγαλύτερη απ΄ό,τι είναι, το Σύμπαν μας θα είχε κυριολεκτικώς ανατιναχθεί πριν σχηματισθούν οι γαλαξίες οπότε η ζωή όπως την γνωρίζουμε θα ήταν αδύνατη… …………Το Σύμπαν και οι νόμοι του,μοιάζουν εξίσουν κομμένα και ραμμένα στα μέτρα μας,ενώ προκειμένου για την ύπαρξή μας,ελάχιστα περιθώρια αφήνουν για τροποποιήσεις(ό.π.σελ. 198-201)……………» - Hoyle ( ό.π. σελ.156) παρατηρεί ότι, τα απαραίτητα για τη ζωή συστατικά  υπάρχουν  σε μεγάλη αφθονία στο Σύμπαν)……. η σχετικά πρόσφατη ανακάλυψη  τής εξαιρετικά λεπτής  ρύθμισης πολλών νόμων τής φύσης, θα μπορούσε να οδηγήσει  ορισμένους από μάς,εκ νέου πίσω στην παλιά ιδέα, ότι, αυτό το μεγάλο σχέδιο αποτελεί το έργο κάποιου μεγάλου σχεδιαστή,……ο τύπος αυτός ιδέας ονομάζεται ευφυές σχέδιο… ..δεν είναι όμως αυτή η απάντηση τής σύγχρονης επιστή μης ………, …………….οι λεπτές ρυθμίσεις μπορούν να εξηγηθούν με βάση την ύπαρξη πολλαπλών συμπάντων………η ιδέα τού πολυσύμπαντος,μπορεί να εξηγεί τις λεπτές ρυθμίσεις των φυσικών νόμων,χωρίς επίκληση …δημιουργού(ό.π.σελ.202)  »«

  - Ο  αναγνώστης,μπορεί να βρεί ενδιαφέρουσες απόψεις και πληροφορίες,από την Εξωβιολογία,την Επιστήμη που ασχολείται και μελετά τις πιθανότητες ύπαρξης ζωής στο Σύμπαν.
( Σχετικά με την αναφορά σ΄ολόκληρο το Σύμπαν,βλ.και πιο κάτω υπό τον αρ.7,την άποψη Τραχανά)
5.- Κατάλληλα υλικά.Όπως γράφει ο Γ.Γραμματικάκης, μέχρι τώρα πιστε

ύαμε  ότι, μόνον, εξ χημικά στοιχεία, είναι επιτρεπτά για να ανθίσει ο κύκλος τής ζωής.Ανθρακας, οξυγόνο,άζωτο,υδρογόνο φώσφορος και πυρίτιο.Το αρσενικό είναι εχθρικό. Αλλά όπως ανεκοίνωσε η ΝΑΣΑ στις 2-12-2010, στην λίμνη Μόνο τής Καλιφόνιας,ανακαλύφθηκε ένα βακτή ριο με μια απίστευτη  δομή. Εχει αντικαταστήσει στο DNA του, το  φώς φορο με αρσενικό, πού θεωρείται δηλητήριο για τη ζωή.Αλλά ο « εισβολέας »   αυτός   ναι μεν από τη μία πλευρά ανατρέπει,απόψεις,αλλά από την άλλη ανοίγει νέες δυνατότητες.Μπορεί δηλαδή κανείς να  θεω ρήσει ως πιθανή ,στους δεκάδες (δηλητηριώδεις για μάς) πλανήτες,που ανήκουν είτε στο δικό μας είτε σε άλλο ηλιακό σύστημα, την  ύπαρξη « ζωής» όχι με την μορφή που εμείς την γνωρίζουμε,αλλά με διαφορετική ζωή που ακολούθησε άλλους δρόμους.Πέρα από την παρατήρηση αυτή,φαίνεται ότι, μορφές ζωής  είναι δυνατές στη Γή,υπό συνθήκες αδιανόητες μέχρι σήμερα.
6.-Το οξυγόνο έπαιξε επίσης σημαντικότατο ρόλο στην ανάπτυξη τής ζωής.Το οξυγόνο εμφανίστηκε ως αποτέλεσμα τού μεταβολισμού των κυττάρων.Εχει υποστηριχθεί,ότι,η εμφάνιση της ζωής,αν αυτή πρωτοδημι ουργήθηκε στη Γή,προυποθέτει μια «υποξική ατμόφαιρα» δηλαδή ατμό σφαιρα χωρίς, ελεύθερο οξυγόνο.Ο Haldane  παρετήρησε,ότι,αν η ατμό σφαιρα έμοιαζε με την σημερινή, δηλαδή με οξυγόνο 20% στην ατμό σφαιρα, τα απαραίτητα μόρια δεν θα μπορούσαν να δημιουργηθούν.Η υπόθεση είναι ότι ,τότε υπήρχαν  αέρια όπως το μεθάνιο, η αμμωνία, το διοξείδιο τού ανθρακα, και το υδρόθειο.Η υπόθεση όμως αυτή,αμφισβη τήθηκε.Μερικοί υποστηρίζουν ότι, υπήρχε   και τότε ικανή ποσότητα ελεύθερου οξυγόνου.Διαφυγή στην διαμάχη αυτή, υπάρχει με την « υπόνοια» ότι, τα αρχικά μόρια  ήταν « εισαγόμενα» (M.Ruse ό.π. σελ.89).Πάντως στη συνέχεια το οξυγόνο διεδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην περαιτέρω  διαδικασία τής εξέλιξης.Η γενετήσια πράξη  και η γρήγορη ανάπτυξη χρήσιμων γονιδίων οφείλονται  στην αύξηση τού επιπέδου οξυγόνου.Στο ερώτημα το πώς οι ευκαρυώτες που αναπνέουν οξυγόνο,εξελίχθηκαν από τους προκαρυώτες, την στιγμή που η ιστορία τής νεαρής Γης,απαιτεί να μην υπάρχει ελεύθερο οξυγόνο, είναι ότι ,ο ξυγόνο παρήχθη όπως και σήμερα, με  την φωτοσύνθεση.Κατά την διαδικασία αυτή,το οξυγόνο χάρις στην ενέργεια που αντλεί από τον Ηλιο,απαλλάσσεται από το διοξείδιο του άνθρακα.
7.-Σε μια διάλεξή του στις 23-1-2013 στην Αγριά (Πορφυρογένειο ίδρυμα) αλλά και στο βιβλίο του,που σημειώνεται στην παρατιθέμενη βιβλιογραφία ,ο καθηγητής Στέφανος Τραχανάς,ως  θεμελιώδεις πρου ποθέσεις για την ύπαρξη ζωής,θέτει τρείς:Την σταθερότητα των ατόμων και των μορίων(; η σταθερότητα στο ανθρώπινο σώμα οφείλεται στο  ότι, ενώ τα ηλεκτρόνια κινούνται σαν τρελλά η ενέργειά τους, παραμένει σταθερή.),την κατάλληλη θερμοκρασία,(κατάλληλη θερμοκοιτίδα) και το κατάλληλο Σύμπαν (με την έννοια ότι, απαιτείται η συνεργασία ολοκλή ρου τού Σύμπαντος για τη δημιουργία ζωής).

 

 

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΓΙΑ  ΤΗΝ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

 Δεν θα γίνει  εκτενής αναφορά στη θεωρία τής πανσπερμίας,(: κατά τον Bernal   προτάθηκε για πρώτη φορά από τον Αναξαγόρα) που συζητή θηκε αρκετά  γύρω στα 1900. Σύμφωνα μ΄αυτήν ,μικροσκοπικά κύτταρα,όπως βακτηριακοί σπόροι, θα μπορούσαν να διασκορπισθούν στο διάστημα,υπό την ώθηση αστρικής ακτινοβολίας.Η θεωρία αυτή, που στην συνέχεια εγκαταλείφθηκε , με την αιτιολογία ότι, απροστάτευτα κύτταρα, δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν στο ταξείδι τους,  προς την Γή,επανήλθε τελευταίως,---(με την σκέψη ότι, τα κύτταρα αυτά θα μπορούσαν να μεταφερθούν με τους μετεωρίτες),--- στηριζόμενη σε αρκετά στοιχεία.Υπολογισμοί και πειράματα  δείχνουν ότι,  δεν υπάρχουν  έντονα προβλήματα στην αποδοχή τής θεωρίας αυτής,ιδίως υπό την παρατήρηση ότι,ναι μεν οι πιθανότητες για επιβίωση στο διαπλανητικό αυτό ταξίδι είναι πολύ μικρές ,-μια στα εκατό εκατομμύρια,-πλήν όμως,  αρκεί ένα μοναδικό βακτήριο, που θα επιβιώσει στο  ταξίδι  του, που θα  αφυπνισθεί, θα αναπτυχθεί, και  θα διαιρεθεί  για να γεμίσει παρθένο περιβάλλον. Αξίζει να προστεθεί ότι, κομμάτια από βράχους με προέλευση τον πλανήτη Αρη βρέθηκαν στη Γή,ότι, αποδείχθηκε πειραματικώς, ότι, τα κύτταρα που θα υπήρχαν στους μετεωρίτες και  που θα έπλητταν  στη Γή, θα μπορούσαν να επιβιώσουν ,σε μεγάλο ποσοστό,μετά το ταξίδι τους στο διάστημα, και ότι, σπόροι και βακτήρια που βρέθηκαν  στη Γή, αφυπνίστηκαν μετά από μακρό λήθαργο,όπως σπόροι σε Αιγυπτιακούς τάφους που υπήρχαν εκεί, για 3.500 χρόνια, και βακτήρια μετά από 40.000.000 χρόνια.(Lewis Dartnell ό.π. σελ46 επ.) . Δεν θα γίνει επίσης αναφορά,  ούτε στην πιθανότητα να ήρθαν αστροναύτες από κάποιο άλλο πλανήτη και από τα απορρίμματα τους να προέκυψε η ζωή. Και τα δύο αυτά, για τους περισσότερους,βιοχημικούς είναι λιγότερο πιθανά και πολύ θεωρητικά ( όχι όμως για την σύγχρονη επιστήμη τής  αστροβιολογίας ).  Παραλλαγή τής   άποψης για πανσπερμία,είναι η κατευθυνόμενη πανσπερμία, που προτάθηκε από τους Φράνσις Κρίκ και Λέσλι Οργκελ.Σύμφωνα μ΄αυτή,είμαστε το αποτέλεσμα,ενός ερευνητικού προγράμματος, που επεξεργάστηκαν  νοήμονα όντα.
Είναι φανερό ότι, οι παραπάνω απόψεις ,απλώς μεταθέτουν το πρόβλημα,γιατί αφήνουν αναπάντητο το ερώτημα,πώς δημιουργήθηκε (ενδεχομένως πρωτο-δημιουργήθηκε) η ζωή(  ίσως ,πρώτα  έξω από τη Γή) και  πώς εξελίχθηκαν τα (νοήμονα) αυτά όντα.

-Ο J.Hands(ό.π. σελ.157) γράφει πώς ακαταμάχητα στοιχεία,δείχνουν πώς η ύλη  εξελίχτηκε  σε κατάσταση αυξανόμενης πολυπλοκότητας,από τους απλούς πυρήνες υδρογόνου, σε οργανικά μόρια,(με βάση τον άνθρακα) και απλά αμινοοξέα.

Οι τρεις βασικές θεωρίες για την προέλευση τής ζωής
Αν θέλουμε να σχηματοποιήσουμε τα πράγματα έχουμε ότι, σήμερα υπάρχουν τρεις τουλάχιστον θεωρίες για το πώς προήλθε η ζωή, οι οποίες θα παρατεθούν πολύ περιληπτικά .
 -Η πρώτη είναι η θεωρία τής προβιοτικής «σούπας» . Σε μεγάλες λεκάνες (μεγάλες λίμνες) πιστεύεται ,ότι, συσσωρεύτηκαν υλικά που συμπυκνώθηκαν μετά από μεγάλη ακτινοβολία και υψηλές θερμοκρασίες. Η πρωταρχική μας ατμόσφαιρα ήταν αναγωγι κή και περιείχε μεθάνιο, υδρόθειο, αμμωνία, μονοξείδιο και διοξείδιο τού άνθρακα. Οταν αυτά τα μόρια βρέθηκαν σε μια τέτοια «σούπα», μπόρεσαν και άρχισαν να δίδουν τις πρώτες αντιδράσεις σχηματισμού των πρώτων βιομορίων και στην συνέχεια τον σχηματισμό τού πρώτου κυττάρου, τον πιθανό προγονό μας. Η μεμβράνη που σχηματίζεται από απλά μόρια λιπιδίων, χοληστερόλης και πρωτεϊνών έχει τη δομή μωσαικού και μπορεί σε υδατικό διάλυμα να πάρει την μορφή σφαίρας εμπερικλείοντας πολλά άλλα νεοσχηματισθέντα  μόρια. Το 1953 γίνονται τα πρωταρχικά πειράματα προσομοίωσης από τον Harold Urey , που είχε κερδίσει ήδη το βραβείο Νόμπελ το 1934 και τον μαθητή του ,  Stanley Miller  υποψήφιο διδάκτορα με σκοπό να συνθέσουν τα πρώτα βιογενή μόρια. Ο  Stanley Miller,  για μερικούς,πιθανώς εμπνευσμένος από τον νομπελίστα δάσκαλό του, τού οποίου είχε ,όπως λέγεται παρακολουθήσει σχετική διάλεξη, απέδειξε πειραματικώς,ότι, σε συνθήκες παρόμοιες μ΄αυτές πού υπήρχαν,αρχικά στην γήινη ατμόσφαιρα,μπορούν να κατασκευαστούν αμινοξέα,που είναι η βάση των πρωτεινών.Το πείραμά του συνίστατο στο ότι, υπέβαλε σε ηλεκτρικές εκκενώσεις μείγμα  αερίων ενώ διοχέτευε σ΄αυτό επί αρκετές ημέρες υδρατμούς. (Γεωργάτσος ο.π.σελ.27) Συγκεκριμένως ο Miller είχε κατασκευάσει μια συσκευή, στην οποία εισήγαγε υδρόθειο, νερό, αμμωνία, μεθάνιο  με αποτέλεσμα , με την βοήθεια καταλυτών ή ηλεκτρι κών  εκκενώσεων,  και με θερμοκρασία 350-400° C για δύο ή τρεις βδομάδες,  να συντεθούν  σε μικρές ποσότητες βιογενή μόρια, όπως ριβόζη, αμινοξέα, κ.λπ. (Η ριβόζη είναι το πρώτο δομικό λιθάρι για να φτιαχτεί το RNA και από την ριβόζη μπορεί να φτιαχτεί δεοξυριβόζη). Με το πείραμα  αυτό δηλαδή, μπορεί κανείς να συμπεράνει πώς από μεθάνιο, αμμωνία και νερό μπορεί να παραχθούν αμινοξέα, που είναι τα δομικά λιθάρια από τα οποία φτιάχνονται οι πρωτεΐνες, τα ένζυμα, κλπ. Συνεπώς, από απλές προβιοτικές ενώσεις μπορούμε να δούμε τον σχηματισμό in vitro σακχάρων, αμινοξέων, νουκλεοτιδίων (αδενίνης, κυτοσίνης).

 Με νέο πείραμα στο οποίο  είχε χρησιμοποιήσει  καυτό ατμό στη φιάλη, ο Stanley Miller,επέτυχε να παράξει είκοσι δύο αμινοξέα.(Andrew Parker ό.π. σελ.167).
 Και ο A.Parker συμπεραίνει:  « Σήμερα  τα περισσότερα ηφαίστεια εκτοξεύουν αέρια σαν εκείνα που χρησιμοποιήθηκαν στα επαναληπτικά πειράματα  τού Miller και οι εκρήξεις τους συνοδεύονται σχεδόν πάντοτε από ηλεκτρικές καταιγίδες. Πιστεύουμε ότι, η πρώιμη Γή εμφάνιζε υψηλή ηφαιστειακή δραστηριότητα και έτσι είναι πιθανόν εκείνα τα αρχέγονα ηφαίστεια να λειτουργούσαν ως προβιοτικά εργο στάσια,παράγοντας αμινοξέα που κατέληγαν να συγκεντρώνονται σε μεγάλες ποσότητες σε μικρές λίμνες ή σε κλειστούς παράκτιους κόλπους.Μιά  προβιοτική σoύπα-ένα λίκνο για τη ζωή  είχε ετοιμασθεί,……….. Φυσικά απαιτείται ένα ακόμη βήμα για να καταστή δυνατή η εμφάνιση τής ζωής: τα αμινοξέα πρέπει να συνενω θούν για να σχηματίσουν πρωτείνες και στη συνέχεια κύτταρα.Ο σχηματισμός των πρωτεϊνών είναι το εύκολο μέρος τής διαδικασίας Τα αμινοξέα μπορούν άνετα να συνενώνονται μόνα τους έστω και  χάνοντας στην πορεία κάποια άτομα υδρογόνου και οξυγόνου  υπό την μορφή νερού (μια αντίδραση γνωστή ως αφυδατική σύνθεση). Το κύτταρο όμως δεν έχει τόσο απλή δομή παρά το γεγονός ότι, τα πρώτα κύτταρα που εμφανίστηκαν στη Γή ήταν πράγματι απλά σε σχέση με πολλά σημερινά. Το κύτταρο ενός  ζώου, για παράδειγμα, περιέχει μικροσκοπικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας που ονομάζονται μιτοχόνδρια, ένα οργανωτικό κέντρο που ονομάζεται πυρήνας (ο οποίος περιέχει το DNA) και μια συνοριακή περίπολο που έχει τη μορφή μιάς μεμβράνης η οποία αποφασίζει με αυστηρά κριτήρια τι θα μπεί στο  κύτταρο και τι θα βγει από αυτό και επιπλέον, μεταξύ των δύο στρώσεων τής μεμβράνης διεξάγονται  ένα σωρό χημικές διαδικασίες…..είναι απολύτως  εφικτή στην θεωρία και πλέον σχεδόν και στην εργαστηριακή πράξη ,η αυτόματη δημιουργία ενός πρωτο κύτταρου…………………».
  Γύρω στο 1960,    έγιναν κι άλλα πειράματα προσομοίωσης σε υψηλές  θερμοκρασίες, (,επανελείφθησαν και προσφάτως) που προσπαθούν να μιμηθούν τις συνθήκες τής προβιοτικής εποχής. Οι Σίντεϊ και Φοξ, για παράδειγμα, δημιούργησαν τις πρωτεινοειδείς  μικρό-σφαίρες . Αμινοξέα που θερμάνθηκαν για πολλές μέρες (περίπου δέκα) σε υψηλή θερμοκρασία (350° C) φτιάχνουν στοιχειώ δεις μορφές που προσομοιάζουν στα πρωταρχικά κύτταρα. Το ίδιο μπορεί να γίνει σήμερα in vitro με υπερήχους και λιποειδή:Παράγονται λιποσωμάτια που ονομάζον ται κύτταρα-φαντάσματα.
Παραπλήσια άποψη είδε το φώς της δημοσιότητας πρόσφατα με σχετική ανάρτηση την 11 -5-2017 στις ειδήσεις του διαδικτύου,υπό τον τίτλο :Η ζωή μπορεί πράγματι να γεννήθηκε σε μία ζεστή λιμνούλα.
Παραθέτουμε σχετικό απόσπασμα:
“Πού ήταν η κοιτίδα της ζωής: Στην ξηρά ή μέσα στη θάλασσα; Οι περισσότεροι επιστήμονες τείνουν προς τη δεύτερη εκδοχή, αλλά μια νέα ανακάλυψη γέρνει την ζυγαριά προς την πρώτη -αν και σίγουρα δεν θα είναι η οριστική απάντηση στο κρίσιμο αυτό ερώτημα.Επιστήμονες ανεκάλυψαν σε πανάρχαια κοκκινωπά ηφαι στειακά πετρώματα της Δυτικής Αυστραλίας ίχνη απολιθωμάτων της πιο πρώιμης ζωής με «στεριανή» προέλευση που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα, καθώς χρονολογούνται προ περίπου 3,48 δισεκατομμυρίων ετών.Την εποχή εκείνη, η συγκεκριμένη περιοχή μπορεί να ήταν ένα μικρό ηφαιστειακό νησί γεμάτο θερμοπηγές και λιμνούλες. Σε κάποια από αυτές ίσως ξεκίνησε η ζωή στη Γη.Έως σήμερα, οι αρχαιότερες ενδείξεις μικροβιακής ζωής με προέλευση την ξηρά προέρχονταν από απολιθώματα σε πετρώ ματα της Νότιας Αφρικής με ηλικία 2,7 έως 2,9 δισεκατομμυρίων ετών. Αν η ανακά λυψη στην κατάξερη και απομονωμένη περιοχή Πιλμπάρα της Αυστραλίας επιβεβαιω θεί, τότε ίσως δικαιώσει τον Κάρολο Δαρβίνο, ο οποίος το 1.871 δήλωσε ότι ,η ζωή πιθανότατα ξεκίνησε σε κάποια θερμή λιμνούλα της ξηράς και όχι στη θάλασσα.Οι ερευνητές από την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, με επικεφαλής την γεω επιστήμονα Τάρα Ντζόκιτς του Πανεπιστημίου της Νέας Νότιας Ουαλίας (UNSW) στο Σίδνεϊ, προέβησαν στην σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Nature Communica tions.Όπως είπε η Ντζόκιτς, «τα συναρπαστικά ευρήματα δεν επεκτείνουν μόνο κατά τρία δισεκατομμύρια χρόνια τις αρχαιότερες ενδείξεις ζωής σε θερμοπηγές, αλλά επίσης δείχνουν ότι, η ζωή κατοικούσε στην ξηρά πολύ νωρίτερα, περίπου 580 εκατομμύρια χρόνια παλαιότερα από ό,τι θεωρούσαμε έως τώρα».Αυτό, πρόσθεσε, «μπορεί να υποδηλώνει την προέλευση της ζωής σε θερμοπηγές γλυκού νερού στην ξηρά μάλλον, παρά την πιο ευρέως διαδεδομένη ιδέα ότι η ζωή αναπτύχθηκε αρχικά στον ωκεανό και μετά προσαρμόσθηκε στην ξηρά».
-Η δεύτερη θεωρία, η οποία προτάθηκε το 1992, υποστηρίζει ότι, μπορεί να έχουμε ζωή σε υδρόθερμες υπόγειες περιοχές . Δηλαδή στον πυθμένα τής θάλασσας, περίπου σε 3.000 χιλιόμετρα βάθους, είναι δυνατόν να δούμε καπνοδόχους,  (οπές) απ’ όπου βγαίνει μαύρος ή άσπρος καπνός. Ο μαύρος καπνός είναι συνήθως υδρόθειο και θειούχο σίδηρο, μείγμα αναγωγικών ενώσεων . Καθώς οι καπνοδόχοι ανεβαίνουν προς τα πάνω, φαίνεται πως σχηματίζονται μικροοργανισμοί. Τέτοιοι μικροοργα  νισμοί, δηλαδή νηματοειδή βακτήρια, σήμερα έχουν απομονωθεί σε υπόγειες περιοχές με θερμοκρασίες πάνω από 300° C. Οι παλαιοντολόγοι έχουν υπολογίσει ότι, τα νηματοειδή βακτηρίδια εμφανίστηκαν περίπου πριν 3,2 δισεκατομμύρια χρόνια. Αρα, η ύπαρξη αυτών των νηματοειδών βακτηριδίων, σε τέτοιες υπόγειες, υποθαλάσσιες περιοχές, δημιουργεί ζωή και με πειράματα προσομοίωσης έχει αποδειχθεί στο εργαστήριο ότι, μπορούμε να παραχθούν αμινοξέα, πεπτίδια, διπε πτίδια.   Από το 1988 γνωρίζουμε ότι, χιλιάδες σύνθετα μόρια,είναι δυνατόν να σχηματιστούν με παρόμοια πειράματα. Στην νεογέννητη Γή  σύνθετα μόρια σχημα τίζονταν  στην ατμόσφαιρα, και έπεφταν στους ωκεανούς,σαν βιολογική βροχή.(Trefil, ό.π.σελ.214 )
-Η τρίτη θεωρία  ουσιαστικά εξηγεί μερικές παρατηρήσεις που είχε κάνει ο Δαρβίνος. Οταν έκανε τις μελέτες του στα νησιά Γκαλαπάγκος, ο Δαρβίνος είχε παρατηρήσει ότι, σε περιοχές όπου τα νερά ήταν ζεστά υπήρχαν υπερπληθυσμοί, δηλαδή περισσό τερη ζωή. Σήμερα, χάρη σε πειράματα  παλαιοντολόγων, βιοχημικών,  και βιολό γων  διαπιστώθηκε ότι ,από  τέτοιες σχισμές, με θερμοκρασία 1.200°C, ανέρχονται υλικά στην επιφάνεια τής θάλασσας και όταν αναμιχθούν με το νερό δημιουργούνται θερμόφιλοι, αυτότροφοι μικροοργανισμοί. Συνεπώς, έχουμε μαρτυρίες και γι’ αυτή την   θεωρία, ότι, δηλαδή δημιουργείται ζωή δίπλα από σχισμές, δίπλα από υποθα λάσσιες ρωγμές.
Ανεξαρτήτως από την διαφορά που παρουσιάζουν οι παραπάνω θεωρίες,παραμένει το ότι,  η ζωή ξεκίνησε βασισμένη σε λίγα απλά μόρια, και ειδικότερα τού νερού,τού υδροκυάνιου,τού διοξειδίου τού άνθρακα, και τής αμμωνίας  και ,ότι, τα απαραίτητα για την ζωή συστατικά υπάρχουν σε μεγάλη αφθονία στο Σύμπαν.

Ο ΔΑΡΒΙΝΟΣ-Η ΦΥΣΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ

Ο Charles Darwin  γεννήθηκε  το 1809.Το βιβλίο του( On the origin of Species by means of  Natural selection) σχετικά με την εξέλιξη εδημοσίευσε το 1859.Δεν θα επεκταθούμε σε βιογραφικά στοιχεία.  Προ τού Charles Darwin και τού Alfred Wallace (που αδίκως έχει παραγνωρισθεί και που πριν από τη δημοσίευση τού βιβλίου τού Δαρβίνου   τού είχε στεί λει τις δικές του παρατηρήσεις σχετικά με την εξέλιξη  και είχε πεί  ότι « τα είδη τείνουν γενικώς να απομακρύνονται από την αρχική μορφή τους», )  ένας  Σκωτσέζος,ο Patrick Matthew (1790-1874) είχε προβάλει την ιδέα μιας εξέλιξης σε μεγάλη κλίμακα  δια τής φυσικής επιλογής. Αλλά για λόγους που δεν θα εκτεθούν εδώ, και τους οπoίους ο αναγνώστης μπορεί να βρεί στο αναφερόμενο πιο πάνω  βιβλίο τού  P.Whitfield ,η δόξα κερδήθηκε  από τον Δαρβίνο.
        Ο δαρβινισμός είναι η κρατούσα σήμερα άποψη.Ο Δαρβίνος δέχθη κε ότι, οι ανθρώπινοι οργανισμοί έχουν σχεδιασθεί για ορισμένους σκοπούς,δηλαδή να πραγματοποιούν ορισμένες λειτουργίες,ότι, η εξέλιξη δεν σημαίνει κατανάγκη πρόοδο,έδωσε μια φυσική εξήγηση τού σχεδί ου,(:φυσική επιλογή) που εξηγούσε την προσαρμοστική οργάνωση των ζώντων οργανισμών, είπε ότι, φυσική επιλογή είναι  η διαφορική αναπαραγωγή κληρονομικών  παραλλαγών  με την έννοια ότι, οι χρήσιμες παραλλαγές  πολλαπλασιάζονται  πιο αποτελεσματικά, με το χρόνο  από τις λιγότερο χρήσιμες,   ότι, επομένως  η εξέλιξη  συνίσταται  σε αλλαγές   στην κληρονομική δομή τού οργανισμού, και ότι, καταγόμαστε από τον ίδιο κοινό πρόγονο,ένα μονοκύτταρο οργανισμό( LUCA :Last Universal Common Ancestor)
Για  να μην προδώσουμε τον Δαρβίνο  πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι, και ο ίδιος δεν εξέφρασε βεβαιότητα για την άποψή του ως προς την εξέλιξη. Περιορίστηκε να πεί  ότι, υπάρχει μεγαλείο στην άποψη ότι, πιθανόν όλα τα οργανικά όντα πού έζησαν στη Γή,κατάγονται από μια πρωταρχική μορφή,στην οποία πρωτοεμφανίστηκε η ζωή και υπάρχει μεγαλείο στην άποψη αυτή( "Therefore I should infer from analogy that probably all the organic beings which have ever lived on this earth have descended from some one primordial form, into which life was first breathed.". The very last sentence is a restatement of the hypothesis: "There is grandeur in this view of life, with its several powers, having been originally breathed into a few forms or into one.")
    Δύο σημεία σχετικά με τις απόψεις του Δαρβίνου,πρέπει νά επισημανθούν:
` α.Ο Δαρβίνος ασχολείται με την εξέλιξη τού ζωντανού,τής ζωής  όχι του άβιου κόσμου.Δεν εξηγεί  ούτε προσεπάθησε να εξηγήσει τον τρόπο με τον οποίο η « άψυχη» ύλη, μεταμορφώθηκε σε ζωή. Θεωρούσε χάσιμο χρόνου ν΄ασχοληθεί με το πρόβλημα ΄τής προέλευσης τής ζωής. Σε μια επιστολή του σ’ένα βοτανολόγο φίλο του έγραφε :it is mere rubbish thinking at present of the origin of life,one might as well think of the origin of matter” Και σε άλλο σημείο  αναφερόμενος στο πώς αναδύθηκε η ζωή ,πώς ο σχεδιασμός,η λειτουργία και ο σκοπός ήσαν ενσωματομέ

να στην άβια ύλη,έλεγε ότι ,το πρόβλημα είναι είναι άλυτο , είναι ένα αγκάθι για τις φυσικές επιστήμες : (The central question of how life emerged –how design ,function  and purpose were generated and incorporated  into non living matter remained unresolved ,a perpetual thorn in the side of the physical sciences(  εν Addy Pross ό.π.σελ.35) .β.Παρόλα αυτά,(δια)φαίνεται μια προσπάθεια,ή τουλάχιστον μια σκέψη τού να εμφανίσει την εξέλιξη ως εφαρμογή  ενός γενικώτερου νόμου. Σε μια επιστολή του  στον George Wallich το 1882,έγραφε:

"Πιστεύω ότι, έχω πει κάπου (αλλά δεν μπορώ να βρω το χωρίο) ότι, η αρχή της συνέχειας καθιστά πιθανό ότι ,η αρχή της ζωής θα αποδειχθεί στη συνέχεια, ως μέρος ή συνέπεια,  γενικού νόμου (“ I believe that I have somewhere said(but cannot find the passage) that the principle of continuity renders it probable that the principle of life will hereafter be shown,to be part or consequence ,of general law.”( εν Addy Pross ό.π.ΧΙΙΙ)
 -Σε μια προσπάθεια (τουλάχιστον συμβολικής)  σχετικής πληρότητας,παραθέτουμε απόσπασμα,κειμένου γραμμένου από το ίδιο τον Δαρβίνο,ως προς το πώς αντιλαμβάνεται ο ίδιος  την  φυσική επιλογή.
«Εάν στο διάβα των αιώνων και κάτω από μεταβαλλόμενες συνθήκες ζωής τα οργανικά μετασχηματίζονται έστω και λίγο όσον αφορά τα διάφορα μέρη τής οργάνωσης τους, πράγμα που πιστεύω  ότι ,δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, και αν κατά τη διάρκεια κάποιας χρονικής περιόδου, εποχής ή έτους,διεξάγεται ένας σκληρός αγώνας για την ζωή, οφειλόμενος στη γεωμετρική αύξηση κάθε είδους, πράγμα που είναι σίγουρα αναμφισβήτητο,τότε λαμβάνοντας υπ' όψιν την άπειρη πολυπλοκότητα των σχέσεων όλων τόσο μεταξύ τους όσο και με τις συνθήκες ύπαρξής τους, πολυπλοκότητας η οποία προξενεί μία απέραντη ποικιλία,από δομές, συστατικά και συνήθειες, ποικιλία που αποβαίνει πλεονεκτική γι΄αυτά τα όντα, πιστεύω ότι, θα ήταν πολύ παράξενο αν δεν προέκυπτε κάποτε για κάθε είδος μία παραλλαγή ωφέλιμη για την ευημερία του,όπως ακριβώς έχουν προκύψει τόσες και τόσες παραλλαγές ωφέλιμες για τον άνθρωπο. Αλλά αν πράγματι προκύπτουν ωφέλιμες παραλλαγές για κάθε οργανικό είδος, χωρίς αμφιβολία τα άτομα που χαρακτηρίζονται από αυτές θα   έχουν  περισσότερες πιθανότητες να συντηρηθούν στον αγώνα τής ζωής, στη βάση  δε τής ισχυρής αρχής τής κληρονομικότητας, τα άτομα αυτά θα έχουν την τάση να παράγουν απογόνους που χαρακτηρίζονται από τις ίδια παραλλαγές. Αυτήν την αρχή συντήρησης ονόμασα, χάριν συντομίας Φυσική Επιλογή.» (Δαρβίνος [1859] 1964, 126 - 127).
(περισσότερα στο ¨Παράρτημα)
 -Πρέπει να διευκρινισθεί,ότι, ακόμη και αν ο Δαρβίνος,είχε εδραιώσει πλήρως το ρόλο τής φυσικής επιλογής,όσον αφορά την προέλευση των ειδών,αυτό δεν θα σήμαινε ότι, η εν λόγω διαδικασία,αποτελεί και τον μοναδικό τρόπο ανάδυσης νέων ειδών.Δεν απέκλεισε  ο Δαρβίνος,τις μεταλλάξεις, δεχόμενος ότι, δεν υπάρχει καμιά αιτιώδης συνάφει α,  μεταξύ τής εμφάνισης μιάς μετάλλαξης  και τής όποιας χρησιμότητάς .Ο Δαρβίνος  συνέλαβε την θεωρία τής εξέλιξης,μέσω φυσικής επιλο γής,ως αφορώσας μεγάλους πληθυσμούς,δηλαδή ως μια στατιστική θεωρία.
.Εκτός από την φυσική επιλογή ως πρωτεύονται μοχλό ανάπτυξης, ο Δαρ βίνος  στην"Καταγωγή του ανθρώπου,"που δημοσιεύθηκε 12 χρόνια μετά την "Καταγωγή των ειδών"στράφηκε,σε ένα δευτερεύοντα μοχλό ανάπτυξης,την σεξουαλική επιλογή.Σήμερα και οι δαρβινιστές δέχονται  ότι, ο σεξουλαλικός προσανατολισμός, οδηγεί πολλές φορές σε αποτελέσματα, διαφορετικά από εκείνα που θα υπαγόρευε η φυσική επιλογή.Παράδειγμα τα κέρατα του ισλανδικού ταράνδου,και οι πολυχρωμίες του παγωνιού.Δυσκολεύουν αναμφισβήτητα την επιβίωση, που θυσιάζουν στο βωμό ανεύρεσης ενός ερωτικού συντρόφου.( Η παρατήρηση αυτή  έχει την θέση της και στο κεφάλαιο που αναφέρει ατέλειες των έμβιων όντων,που  δυσκολέουν την επιβίωση) .
 Όπως προκύπτει,από τα ήδη γραφέντα,η Δαρβινική άποψη δεν συνιστά επιστημονική  γνώση.Υπάρχουν όμως   παρατηρήσεις σύγχρονες, που επιβεβαιώνουν την εξέλιξη  σε έμβια όντα στην εποχή μας. Ο αναγνώστης,εκτός από άλλα βοηθήματα στα οποία μπορεί να ανατρέξει ,έχει την ευχέρεια να συμβουλευθεί και το ωραίο βιβλίο τού  Robert Barbault που αναφέρεται στην παρατιθέμενη στην αρχή βιβλιογραφία. 
-Η φυσική επιλογή,μπορεί να παράγει καινοτομία,  αυξάνοντας την πιθα νότητα κατά τα άλλα απίθανων γενετικών συνδυασμών.Παρόλο που δεν δημιουργεί  τις συστα τικές οντότητες,πάνω στις οποίες λειτουργεί (γενετικές μεταλλάξεις) ωστόσο αποφέρει προσαρμοστικούς συνδυασμούς, που δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν διαφορετικά.Τούτο εξηγείται από ένα σχετικό χαρακτηριστικό πείραμα που έγινε με μονοκύτταρα  βακτήρια,τα Εscherichia Coli (Ayala,»Το Δώρο κλπ»68).Ένα παράδειγμα φυσικής επιλογής μάς δίνει και  ο Robert Barbault (ό.π.σελ.43) με την περίπτωση μιάς νυκτόβιας πεταλούδας ,τού « γεωμέτρη τής σημύδας» που  είναι αν οικτού χρώματος,με λευκά στίγματα, και   η οποία ,εμφάνισε μια μελανόχρωμη ποικιλία,που ονομάστηκε carbonaria, στην περιοχή τού βιομηχανικού Μάντσεσερ.Η αλλαγή αυτή αποδόθηκε,σ΄ένα συγκεκριμένο γονίδιο.Διατυπώθηκε η υπόθεση, ότι, τα τυπικά άτομα πού είναι λευκά, διακρίνονται εύκολα,στους μαύρους,καλυμμένους με βρύα(πολύ ευαίσθητα στη μόλυνση) κορμούς των μολυσμένων δασών και υφίστανται περισσότερες απώλειες από τους θηρευτές απ΄ό,τι τα μεταλλαγμένα μελανικά άτομα που « χάνονται» μέσα στο σκουρόχρωμο περιβάλλον.Το αναφερόμενο αμέσως πιο πάνω φαινόμενο τού « καμουφλάζ» συνιστά κατά  τον Βρεττανό βιολόγο Χ.Κέτλγουελ, μια απόδειξη τής φυσικής επιλογής εν δράσει.Απέδειξε ο Κέτλ γουελ,ότι, ο μελανισμός αυτός οφείλεται  σε ένα κυριάρχο γονίδιο.(Barbault   ό.π.σελ.43 επ.).

-Η ορθότητα του συμπεράσματος αμφισβητήθηκε.

-Ο James G.Lennox τού Πανεπιστημίου τού Pittsburg, λέγει ( Εισαγωγή στη Φιλοσοφία κλπ.) ότι ,  ο Δαρβίνος στις  τέσσερες πρώτες σελίδες της «Καταγωγής» εκθέτει ένα αιτιακό μοντέλο, και όχι μια λογική απόδειξη, και το κύριο μέλημά του είναι ο αφη ρημένος προσδιορισμός ενός συνόλου  διαδικασιών τέτοιων  ώστε αν αλληλοεπιδρούσαν κατά συγκεκριμένο τρόπο, και για μεγάλες χρονικές περιόδους, θα οδηγούσαν «μηχανικώς» σε ορισμένους τύπους αλλαγών, πληθυσμών,  ότι ,είναι δυνατόν να συμβεί εξελικτική διαδικασία,και χωρίς την παρέμβαση τής φυσικής επιλογής, εν  τούτοις η αρχή τής φυσικής επιλογής, παραμένει ο ουσιώδης πυρήνας  τής εξελικτικής εξήγησης,ότι, ο Δαρβίνος,σκέφθηκε την  θεωρία της εξέλι ξης μέσω φυσικής επιλογής ως μια θεωρία μεγάλων πληθυσμών   δηλαδή ως μια στατιστική θεωρία. 

- Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Γ.Μανέτας, που λέγει ότι ,  οι μεταλλάξεις, που ως γνωστόν μεταβάλλουν την γονιδιακή σύσταση ενός πληθυσμού  και είναι η  πηγή της καινοτομίας είναι τυχαίες και ανεξέλεγκτες ,δοκιμάζονται όμως  και επικυρώνονται από την φυσική επιλογή, δηλαδή από την αναγκαιότητα(σελ.91), και ότι, η τεχνολογία βραχυπρόθεσμα αμβλύνει την δύναμη της φυσικής επιλογής,αλλά μακροπρόθεσμα οδηγεί σε βιολογική εξασθένηση(σελ.308) και θέτει νέους εξελικτικούς επιλεκτικούς κανόνες, χωρίς όμως να αίρονται οι παληοί(σελ.307)  επιβε βαιώνοντας τον Jacques Monod, που είπε πώς «  ο έμβιος κόσμος είναι αποτέλεσμα τύχης και αναγκαιότητας»


 ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΥΝΤΑΙ ΕΠΙΚΤΗΤΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ  ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ;
 Η απάντηση είναι αρνητική.Το περιβάλλον δεν αφήνει άμεσο αποτύπωμα στον οργανισμό ,αλλά επιδρά  επιτρέποντας ,επάγοντας ή εξαναγκάζοντας, έναν οργανισμό επί προυπαρχουσών παραλλαγών, εκείνων που καθιστούν τον οργανισμό ικανό να αντιμετωπίσει περι βαλλοντικές προ κλήσεις.
 Για την  σχετική εξήγηση  η Christiane Nusslein-Volhard παρατηρεί (ό.π.σελ.30)ότι, «οι όποιες μεταβολές στα σωματικά κύτταρα δεν ασκούν καμία  επίδραση στις κληρονομούμενες πληροφορίες τού απογόνου.Επί πλέον οι γονιδιακές μεταλλάξεις  κληρονομούνται μόνον αν συμβού ν   στα  κύτταρα  τής αναπαραγωγικής σειράς.Ετσι εξηγείται γιατί δεν κληρονομούνται οι επίκτητες ιδιότητες.»
-Μερικοί βλέπουν εξαιρέσεις: ( Koestler εν « Το φάντασμα κλπ.σελ. 125    « Οι Ρίζες κλπ» σελ.96 )
 Παραθέτουμε τρείς περιπτώσεις. 

Πρώτη περίπτωση:Το πυκνό δέρμα που έχουν τα πέλματά μας.Το μωρό γεννιέται έτσι.Η πυκνότητα αυτή,δεν δημιουργείται με το βάδισμα

Δεύτερη περίπτωση:Οι κάλοι στα γόνατα τής καμήλας.Η καμήλα γεν νιέται μ΄αυτά.
Τρίτη περίπτωση.Τα δερμάτινα εξογκώματα που χρησιμοποεί η στρουθοκάμηλος στα καθίσματά της.Γεννιέται μ΄αυτά.

  Ο Koestler λέγει ότι, πρέπει να δεχθούμε πώς  στις  περιπτώσεις αυτές ,έχουμε κληρονομικότητα επίκτητων χαρακτηριστικών.

-Ο Edward O.Wilson(ό.π.σελ.95) που ακολουθεί την άποψη ότι, επίκτητα χαρακτηριστικά δεν μεταβιβάζονται, γράφει :  «..κάθε καμηλοπάρδαλη έχει διαφορετική κληρονομική ιδιότητα για μακρύ λαιμό. Αυτές που αναπτύσσουν μακρείς λαιμούς, τρώνε περισσότερο και αφήνουν περισσότερους απογόνους.Ετσι το μέσο μήκος λαιμού για τον πληθυσμό της καμηλοπάρδαλης, αυξάνετγαι από γενιά σε γενιά. Ακόμη και άν συμβούν από καιρό σε καιρό  γενετικές αλλαγές που επηρεάζουν το μήκος του λαιμού,η διαδικασία τής εξέλιξης μπορεί να συνεχισθεί στο διηνεκές»
-O Paul Davies( ό.π.σελ.280) γράφει ότι ,δεν είναι απίθανο  καί ότι, από επιστημονική άποψη είναι αναμφίβολα εφικτό, να ισχύει σε ορισμένες περιπτώσεις κάποια πιό περίπλοκη εκδοχή τής κατά Λαμάρκ εξέλιξης ,η οποία  να λειτουργεί συμπληρωματικά στο βασικό δαρβινικό μηχανισμό.

Η Sang-Hee Lee  παρόλο που δέχεται ότι, η κληρονομικότητα των επίκτητων χαρακτηριστικών του Lamarck  θεωρείται μέχρι τώρα εσφαλμένη, δεν αποκλείει ότι με τις ραγδαίες εξελίξεις στην επιγεννητική, να επιτευχθεί τελικώς η κληρονόμηση και των επίκτητων χαρακτηριστικών.
ΑΛΛΑ:
  Τα επίκτητα όμως χαρακτηριστικά συμπεριφορών δεν είναι χωρίς σημασία.
  Ηδη από το 1896, ο Τζέημς Μαρκ Μπάλντουιν  είχε υποστηρίξει πώς  οι επίκτητες ευεργετικές συμπεριφορές, μπορούσαν στη πορεία να μετατραπούν σε ένστικτα  και ότι,  παράγοντες πολιτισμικοί,χημικοί και συμπεριφορικοί, ήταν δυνατόν να επηρεάσουν το γονιδίωμα.Είχε δηλαδή προβλέψει την μιμητική που περιγράφει το φαινόμενο  της μόδας  που έρχεται και παρέρχεται σαν μολυσματική νόσος.
Σήμερα θεωρείται ότι, πολλά ένστικτα  μπορούν να   ενεργοποιηθούν μέσω τής κατάλληλης  διατροφήςΕχει επίσης γραφεί πώς σύμφωνα με την επιγενετική (:νέα επιστήμη που περιέγραψε  το 1942 ο Κόνραντ Χαλ Ουάντινγκτον) τα συναισθήματα,οι φόβοι,οι εθισμοί, καθώς και άλλα ερεθίσματα και ορμονικές εξάρσεις, μπορούν να κληρονομηθούν τους απογόνους μας. Ο Gerard Cheshire (ό.π. 18) λέγει χαρακτηριστικώς ότι, είναι δυνατόν να επηρεάσουμε την έκφραση τού   DNA  μας απλώς κάνοντας σκέψεις.

 -Εδώ έχει τη θέση της η θεωρία τού μιμιδίου ή μιμήματος(meme).Ο όρος  εισήχθη από τον Richard Dawkins  το 1976. κατ' αναλογία προς το γονίδιο, την βασική μονάδα γενετικής πληροφορίας. Ο πολιτισμός εξελίσσεται και μεταδίδεται από γενιά σε γενιά, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τα γονίδια στο φυσικό κόσμο. Τα μιμήματα δεν κληρονομούνται μέσω του αίματος αλλά μέσω της επικοινωνίας, των εθίμων, της γλώσσας, της κουλτούρας γενικότερα, από τα γηραιότερα προς τα νεότερα μέλη κάθε κοινωνίας. Ορίζοντας την ανθρώπινη συμπεριφορά σαν στρατηγική γονιδιακής αναπαραγωγής, ο Richard Dawkins υποστηρίζει πώς  η συμπεριφορά αυτή δεν υπαγορεύεται αποκλειστικά από εσωτερικές πηγές αλλά και από εξωτερικές. Αναζητεί λοιπόν στο πολιτισμικό πεδίο το ανάλογο τού βιολογικού αντιγραφέα (replicator) - της κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση αναπαράξιμης οντότητας που συνιστά το γονίδιο (gene) - εισάγοντας έτσι για τον σκοπό αυτό την έννοια τού μιμιδίου (meme).Το μιμίδιο είναι η «μονάδα πολιτισμικής μεταβίβασης ή μονάδα μίμησης» με την ευρύτερη σημασία του όρου. Περιλαμβάνει τις ελάχιστες μονάδες πληροφοριών που εδράζονται στο ανθρώπινο μυαλό και μπορούν να μεταβιβασθούν ως εννοιολογικά ή συμπεριφορικά αντίγραφα μέσα από περισσότερο ή λιγότερο συνειδητές πρακτικές μίμησης τόσο από την πλευρά του μιμούμενου όσο και από εκείνη του μιμητή. Ως μιμήματα λοιπόν ταξινομούνται αντιλήψεις, πρακτικές αλλά και πάσης φύσεως υλικές κατασκευές που τις αντανακλούν ή/και τις εξυπηρετούν: « Παραδείγματα μιμιδίων αποτελούν οι μελωδίες, οι ιδέες, τα σλόγκαν, ενδυματολο γικοί συρμοί, τεχνοτροπίες κεραμικής ή κατασκευής αψίδων ».Η μεταβίβαση των μιμημάτων μπορεί να πραγματοποιείται είτε ως ασυνείδητη ή συνειδητή αντιγραφή αντιλήψεων, συμπεριφορών και τεχνουργημάτων εκ μερους του μιμητή, είτε ως διδασκαλία, έκθεση ή άλλη μορφή διάχυσής τους εκ μέρους του μιμούμενου. Στην τελευταία αυτή περίπτωση τα μιμήματα χαρακτηρίζονται "ενεργά". Όπως ακριβώς και στην θεωρία του περί εγωϊστικών γονιδίων, που γίνονται αντιληπτά ως βιολογικές οντότητες των οποίων η τάση διευρυμένης αναπαραγωγής υπαγορεύει πρωτίστως εγωϊστικές και δευτερευόντως αλτρουϊστικές ατομικές συμπεριφορές, έτσι και τα μιμήματα κατανοούνται ως ελάχιστες πολιτισμικές οντότητες που τείνουν να αναπαραχθούν και να διαχυθούν. Η ικανότητά τους να το επιτύχουν εξαρτάται από τρία ποιοτικά χαρακτηριστικά:

 Την πιστότητα, ήτοι την ικανότητά τους να παράγουν ή να επιβάλουν την ακριβή αναπαραγωγή των διακριτικών τους γνωρισμάτων.

,Την γονιμότητα, ήτοι την δυνατότητά τους να μεγιστοποιούν τον αριθμό των αντιγράφων τους σε δεδομένο χρόνο και

Την μακροζωία, ήτοι την διάρκεια διατήρησης της κλωνοποιητικής ισχύος δεδομένου μιμήματος.

 -Ο Barbault (ό.π.σελ.51 επ.)ασχολούμενος με το θέμα τής οικογενειακής σταθερότητας και παιδοκτονίας  αναφέρεται σε κάτι που παρατηρείται,όταν ένα νέο αρσενικό ή μια ομάδα αρσενικών οικειοποιείται μια αγέλη.Βλέπουμε  λ.χ.τότε ο εισβολέας ή  οι εισβολείς να σκοτώνουν τα μικρά λιονταράκια.Δεν μας ενδιαφέρει στο σημείο αυτό,η εξήγηση που δίνει ο συγγραφέας.Ενδιαφέρον είναι ότι, η τάση αυτή της παιδοκτονίας συνιστά  κατ’ αυτόν κληρονομήσιμο χαρακτηριστικό που μεταδίδεται μέσω της φυσικής επιλογής.

 -O Δαρβίνος ασχολούμενος με την αλτρουισμό θεωρούσε ότι, η σποραδική χρήση  από τους πρώτους ανθρώπους,μιάς αλτρουιστικής συμπεριφοράς, υιοθετήθηκε αργότερα ως μονιμότερη  λόγω των συνεπειών της για την κοινωνική συνοχή,και έτσι από συνήθεια έγινε κληρονομική. (Κριμπάς ό.π .σελ.133)

    - Όπως γράφει ο Edward O.Wilson που ασχολείται εκτενώς με την επίδραση της κληρονομικότητας στο βιβλίο του ( ό.π.σελ.29 επ.). η λαμαρκιανή  άποψη ,κατά την οποία κληρονομούνται τα επίκτητα χαρακτηριστικά  δεν ισχύει  για την βιολογική εξέλιξη ,ισχύει όμως για την πολιτισμική.. (ό.π.σελ.94 επ.)

 

Ας προστεθεί εδώ.ότι ,η παντοκρατορία του γονιδίου,έχει στις μέρες μας  κλονισθεί.Οπως γράφει ο   Gottfried Schatz στο βιβλίο  του   «Βιολογία,ένας κήπος γεμάτος  θαύματα»   κατά την αμφιγονική εγγενή παραγωγή το  γενετικό υλικό των δύο γονέων  συνδυάζεται τυχαίως  για την δημιουργία του ζυγωτού, δηλαδή του κυττάρου που είναι προιόν  της συνενώσεως των δύο γεννητικών κτυττάρων,( λ.χ.του ωαρίου  και του σπερματοζωρίου στον ανθρωπο.)Ετσι χάρη στην τύχη, εξασφαλίζεται η μοναδικότητα κάθε παιδιού,που γεννιέται,ενώ συγ χρόνως ανανεώνεται  η ποικιλομορφία του ανθρώπινου είδους και ενισχύεται η βιολογική του ευρωστία.Και όλα αυτά ο συγγραφέας τα στηρίζει σε παρατη ρήσεις,που αναδεικνύουν τον ρόλο  της τύχης και εξαφανίζουν την έννοια του «πεπρωμένου».Η ύπαρξη του τυχαίου, επιτρέπει  στα γονίδια των δύο γονέων να έχουν στην διάθεσή τους,ένα ανεξάντλητο αριθμό πιθανών συνδυασμών  κατά την διαδικασία της συνένωσης ωαρίου  και σπερματοζωρίου.

Γιατί,διερωτάται ο συγγραφέας επιστήμονας, δεν ταυτίζονται  μεταξύ τους τα μονοζυγωτικά   δίδυμα; Αφού πρόκειται  για αδέλφια που έχουν  το ίδιο γενετικό υλικό θα ανέμενε κάποιος μια πλήρη ταύτιση και ομοιότητα μεταξύ τους,Πώς λοιπόν δικαιολογείται ότι, το ένα εκδηλώνει΄ μια ασθένεια και το άλλο όχι; Και γιατί στην συνέχεια,με την ανάπτυξή τους,εμφανίζουν μεταξύ τους,όλο και περισσότερες διαφορές; Επομένως τα γονίδιά μας δεν είναι απαράβατοι και αναλλοίωτοι νόμοι, αλλά ενδέχεται να μεταβληθούν ως αντίδραση στο περιβάλλον,ή στον τρόπο ζωής μας.

 -Εδώ και αρκετά χρόνια,γίνεται δεκτό, ότι ,περιβαλλοντικές τοξίνες, ραδιενέργεια,ιοί, λάθη κατά την κυτταρική διαίρεση,είναι πιθανόν να οδηγήσουν στην  μεταβολή και αλληλουχία των νουκλεοτιδίων σε ένα  γονίδιο ,με αποτέλεσμα  την εμφάνιση μεταλλάξεων ή να αναστείλουν την λειτουργία τους ή να απενεργοποποιηθούν μέσω χημικών τροποιήσεων,μερικές από τις οποίες  μερικές φορές,κληροδοτούνται στους απογόνους μας. Κατά τον συγγραφέα η χημική ουσία που προκαλεί την τροποποίηση είναι ένα μεθύλιο (μια μεθυλομάδα), δηλαδή ένα μικρό  μόριο. Αυτός ο μηχανισμός χημικής τροποποίησης ονομάζεται μεθυλίω ση.Οταν ένα μεθύλιο προσδεθεί πάνω σε ένα νουκλεοτίδιο, ασκεί  χημική έλξη στις πρωτείνες οι οποίες περιβάλλουν το μεθυλιωμένο τμήμα του γονιδίου και εμποδίζουν έτσι  τη λειτουργία του ή το απενεργοποιούν, Σε αντίθεση με τις κλασικές γονιδιακές μεταλλάξεις, αυτές οι επιγενετικές τροποποιήσεις δεν  μεταβάλλουν την αλληλουχία των νουκλεοτιδίων  σε ένα γονίδιο, παρά μόνο τον χαρακτήρα μεμονω μένων νουκλεοτιδίων.Κατά την κυτταρική  διαίρεση τα μεθυ λιωμένα νουκλεοτίδια αντιγράφονται πιστά  και μεταφέρονται στα νέα κύτταρα που προκύπτουν απ΄αυτήν. (θυγατρικά κύτταρα)

Τα γονίδια ενός γονιμοποιημένου ωαρίου-δεν είναι μεθυλιωμένα'  σε μεγάλο βαθμό και, κατά συνέπεια είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμα να αναπτύξουν πλήρη δράση ανταποκρινόμενα σε σχετικές εντολές. Όταν όμως από το γονιμοποιημένο ωάριο αρχίζουν να αναπτύσσονται διάφοροι  τύποι κυττάρων, αυτά μεθυλιώνουν τα γονίδιά τους,. ακολουθώντας ένα συγκεκριμένο ενδοκυτταρικό πρόγραμμα . Αυτό γίνεται προκειμένου να αποφευχθεί η έκφραση γονιδίων σε λανθασμένη χρονική στιγμή ή θέση  που θα έβλαπτε την ανάπτυξη του εμβρύο.Μεθυλιώσεις, παρουσιάζονται ακόμα και στους ενήλικες, με την διαφορά, ότι, στην περίπτωση αυτή δεν καθορίζοντα μόνο από ενδοκυτταρικά προγράμματα, αλλά και από  ην επίδραση του τρόπου ζωής, καθώς και από το περιβάλλον.

Συνοψίζοντας, λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι,οι επιγενετικές αλλαγές  προκαλούνται από την μεθυλίωση που οφείλονται τόσο σε ενδοκυτταρικούς όσο και σε εξωκυτταρικούς, παράγοντες. Οι εξωθεν επιδράσεςι, παρουσιάζουν μεγάλο  φάσμα.: μπορεί να αφορούν τις διατροφικές μας συνήθειες χρήση ναρκωτικών, την αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους. Όλοι αυτοί οι παράγοντες μπορεί να αφήσουν τα  δικά τους «σημάδια» μεθυλίωσης πάνω στα δικά μας γονίδια. Στα φυσιολογικά σωματικά κύτταρα  τα σημάδια αυτά σβήνουν με τον θάνατο του οργανισμού, ενώ στα ωάρια και  τα σπερματοζωάρια εξαφανίζονται κατά την ωρίμανση ή , την γονιμοποίηση τους· μερικά όμως παραμένουν. Ετσι το γονιμοποιημένο ωάριο διατηρεί «αναμνήσεις από εκείνο που είχε υπάρξει  πριν γονιμοπιηθεί, και καθιστά δυνατή την μεταφορά ιδιοτήτων που  απέκτησαν οι γονείς, κατά την διάρκεια της ζωής  τους στον νέο οργανισμό., και κατόπιν στους απογόγους  του.

 

-Σε μερικά είδη ψαριών και αμφιβίων η θερμοκρασία των αυγών κατά την εκκόλαψη, είναι εκείνο που προσδιορίζει το φύλο του  απογόνου, που  αναπτύς σεται μέσα τους.Η χαμηλή,θερμοκρασία,ανάλογα με το είδος του ψαριού,αλλοτε οδηγεί στο αρσενικό και άλλοτε στο θηλυκό

Ο Edward O.Wilson (ό.π. σελ.48) γράφει : «Αν η κατοχή ορισμένων γονιδίων προδιαθέτει  . τα άτομα για ένα  συγκεκριμένο χαρακτηριστικό,  ας πούμε για μια  συγκεκριμένη κοινωνική συμπεριφορά,  και το ίδιο χαρακτηριστικό έχει μεγαλύτε ρη καταλληλότητα ,τα γονίδια θα έχουν αυξημένη αντιπροσώπευση στην επόμενη γενεά .Αν η  φυσική επιλογή συνεχισθεί επί πολλές γενεές, τα πλεονεκτικά γονίδια  θα απλωθούν στον πληθυσμό ,  και το χαρακτηριστικό θα είναι το ιδιαίτερο γνώρι μα του είδους.

-Ο Martin Rees (ό.π.σελ.143) γράφει ότι  η γενετική συνταγή  για ένα ανθρώπινο όν   είναι κωδικευμένη  στα 3 δισεκατομμύρια ζεύγη του DNA.Ωστόσο  δεν καθοριζόμαστε εξ ολοκλήρου,από τα γονίδιά μας,γιατι  διαμοφωνόμαστε και από περιβάλλον μας και τις εμπειρίες μας.

Επομένως, δεν είμαστε σκλάβοι των γονιδίων μας.

Ανακεφαλαιώνοντας.

-Είναι δυνατόν να κληροδοτούνται και σύνθετα μοντέλα συμπεριφοράς.

-Οποιος πιστεύει ότι, τα γονίδιά μας αποτελούν το «σχεδιο κατασκευής ενός ανθρώπου»,αυτός δεν περιφρονεί  μόνον την επιστημονική ή βιολογική  γνώση  αλλά και την ευφυία του ανθρώπινου είδους

-Δίκτυο  χημικών μηχανισμών,συμβάλλει στην διαμόρφωση του χαρακτήρα μας. Στον εγκέφαλο εδρεύει  ένα ασύλληπτα  περίπλοκο   δίκτυο νημάτων του οποίου  η ισορροπία είναι εν μέρει κληρομομήσιμη

-Ο Δαρβίνος δεν είχε απόλυτα δίκαιο,ιδίως με το θέμα της φυσικής επιλογής

-Και για να αντιγράψουμε και πάλι τον συγγραφέα«Αν η ζωή είχε περιορίσει την συχνότητα  των τυχαίων γεγονότων  και των σφαλμάτων θα ήμασταν ακόμη βακτήρια»

 

ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η  άποψη πολλών επιστημόνων  είναι ότι, δεν υπάρχει έμφυτη τάση προς την επιθετικότητα,αλλά ότι ,η εμφανιζόμενη επιθετική συμπεριφορά οφείλεται  στο περιβάλλον.
  Από παρατηρήσεις  επιστημόνων σε παλαιούς πολιτισμούς έχει εξαχθεί το συμπέρασμα ότι, διαπιστώθηκε  σε άλλες κοινωνίες  η ύπαρξη  πολύ ισχυρών πολεμιστών  και σε άλλες  ειρηνόφιλων και ήσυχων ανθρώπινων   πράγμα που οδήγησε στο συμπέρασμα ότι, η επιθετικότητα συνιστά μιά απάντηση  στην κουλτούρα,και όχι ένα ανθρώπινο ένστικτο.Κατά τούς ίδιους επιστήμονες το τμήμα τού εγκεφάλου μας  που ελέγχεται από το ένστικτο,είναι ασήμαντο σε σχέση με το φλοιό,ότι, ο ρόλος της σκέψης και της θέλησης είναι μεγάλος και ότι, η ικανότητα του ανθρώπου  για συνεργασία  και κουλτούρα,είναι εκείνη που έχει μεγαλύτερη σημασία  για την εξέλιξη και όχι ο ανταγωνισμός. Ο  Δαρβίνος λέγει ότι, το  υψηλότε ρο σημείο της εξέλιξης είναι η ικανότητα που απέκτησαν οι άνθρωποι να μην υπακούουν στην φύση, ότι είμαστε από την φύση συνηθισμένοι στην έκφραση  συμπάθειας και ότι ,αν δεν ακολουθούμε αυτή τη  φυσική μας   κλίση,  δεν είμαστε σύμφωνοι με το πιο ευγενικό τμήμα της φύσης μας.

-Το 2009 ένα Δικαστήριο της Τεργέστης,  επικαλέστηκε  ένα γενετικό τρωτό που οδηγεί  στην βία  και με την αιτιολογία αυτή οδηγήθηκε σε ελαφρότερη ποινή για έναν δολοφόνο. Ειδικότερα,για να στηρίξει την άποψη αυτή, επικαλέστηκε μια  μελέτη  τού 2002, με τίτλο «Γενετική και ανθρώπινη συμπεριφορά»( Gεnεtique et comportement humain ) και έκρινε ότι, ένας κατηγορούμενος  ο Abdelmalek Bayout εμφάνιζε μια προδιάθεση προς τον φόνο ,κοινωνική και ταυτοχρόνως και γενετική.
 -Τέτοιες αναφορές στο γονίδιο δεν γίνονται δεκτές από την πλειονότητα των επιστημόνων(βλ. «  ανθρωπολογία/Η επιθετικότητα και η ανθρώπινη φύση»)

 

Η ανθρώπινη επιθετικότητα είναι εγγενής στον άνθρωπο;

 Γεννήθηκε το ερώτημα αν η ανθρώπινη επιθετικότητα είναι εγγενής στο άνθρωπο,ή όχι.Στη πρώτη περίπτωση η ευθύνη στον άνθρωπο θάταν ανύπαρκτη,-αφού   εγγενώς θα στερούνταν την σχετική ελεύθερη βούληση,το αντίθετο στη δεύτερη.Είναι φανερό λοιπόν,ότι,το  κεφάλαιο αυτό ,υπηρετεί το προκείμενο πόνημα.

  -Το 1986 μια ομάδα είκοσι επιφανών επιστημόνων της συμπεριφοράς, ψυχολόγων, νευροφυσιολόγων, ηθολόγων και άλλων από διάφορους κλάδους των φυσικών και κοινωνικών επιστημών, προερχομένων από δώδεκα χώρες συναντήθηκαν στην Σεβίλλη για να συζητήσουν  για το θέμα. Κατέληξαν στο συμπέρασμα πώς δεν υπάρχει επιστημονική βάση, στην άποψη,για το εγγενές στην ανθρώπινη φύση τής επιθετικότητας. Το συμπέρασμα αυτό υιοθετήθηκε από την  Αμερικανική Ψυχολο γική Ενωση,(American Psychological Association), την Αμερικανική Ανθρωπο λογική Ενωση (American Anthropological Association,)και από άλλες οργανώσεις.

Τα κυριότερα σημεία τού συμπεράσματος αυτού είναι:

     Είναι επιστημονικώς εσφαλμένο, να υποστηρίζεται πώς κληρομομήσαμε  από τους προγόνους   μας τού ζωικού βασιλείου μας μια ροπή προς το πόλεμο. Ο πόλεμος είναι  ειδικό ανθρώπινο φαινόμενο και δεν εμφανίζεται σε άλλα ζώα. Ο πόλεμος είναι βιολογικώς δυνατός αλλά όχι αναπόφευκτος.

   Είναι επιστημονικώς εσφαλμένο να υποστηρίζεται ότι, ο πόλεμος ή οποιαδήποτε άλλη συμπεριφορά είναι γενετικώς προγραμματισμένη στον άνθρωπο.Με εξαίρεση σπάνιες παθογένειες, τα γονίδια δεν δημιουργούν άτομα με προδιάθεση προς την βία,ούτε και το αντίθετο.

    Είναι επιστημονικώς εσφαλμένο να υποστηρίζεται  ότι, στη πορεία τής ανθρώπινης εξέλιξης υπήρξε συσσώρευση επιθετικής συμπεριφοράς, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη συμπεριφορά. Στα είδη που έχουν επαρκώς μελετηθεί,παρατηρείται μια ικανότητα για συνεργασία και για την εκπλήρωση κοινωνικών λειτουργιών σχετικών,με την συγκρότηση των ομάδων των ειδών αυτών.

    Είναι επιστημονικώς εσφαλμένο, να υποστηρίζεται πώς ο άνθρωπος έχει ένα « βίαιο» εγκέφαλο.Εχουμε βεβαίως την κατάλληλη νευρική δομή να ενεργούμε βιαίως αλλά δεν υφίσταται τίποτε στην ανθρώπινη νευροφυσιολογία,πού να μας εξαναγκάζει προς αυτό.

   Είναι επιστημονικώς εσφαλμένο, να υποστηρίζεται πώς  ο πόλεμος προκαλείται εξ ενστίκτου ή από  άλλη παρόρμηση.Η τεχνολογία τού συγχρόνου πολέμου έχει υπεραναπτύξει χαρακτηριστικά  συνδεόμενα με τη βία,τόσο σε σχέση με την εκπαίδευση των υποψήφιων μαχητών,όσο και με την προετοιμασία τού πληθυσμού, για τον πόλεμο.

   Η ανθρωπότητα μπορεί να απελευθερωθεί από τα δεσμά τής βιολογικής απαισιοδοξίας.Η βία δεν ευρίσκεται ούτε στην εξελικτική μας κληρονομιά, ούτε στα γονίδιά μας.Το ίδιο είδος που επινόησε τον πόλεμο είναι ικανό να επινοήσει την ειρήνη.

 

   Η άποψη   που αποτυπώθηκε στη Σεβίλλη,τόσο παληότερα,όσο και σχετικώς πρόσφατα είχε και υποστηρικτές της και αρνητές.

Ετσι οι υποστηρικτές προέβαλαν:

 -Ότι, αναφορικώς με την σύνδεσή μας με τους προγόνους μας τού ζωικού βασιλείου πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στο να αντλούμε απ΄αυτούς μαθήματα για να εξηγήσουμε τη συμπεριφορά μας,γιατί παρεμβάλλεται ο παράγοντας τού πολιτισμού και της ικανότητάς  τής σκέψης μας.Oπως λέγει ο ανθρωπολόγος Ashley Montagu,η συγγένειά μας με τα άλλα ζώα δεν σημαίνει ,ότι, επειδή η συμπεριφορά τους φαίνεται συχνά να επηρεάζεται από τα ένστικτα ότι, αυτό πρέπει οπωσδήποτε να  συμβαίνει και με τον άνθρωπο.

 -Ότι,τα ζώα δεν  είναι τόσο επιθετικά όσο μερικοί  νομίζουν εκτός αν στην επιθετικότητα  περιλαμβάνεται και  ο «φόνος» με  σκοπό την ανεύρεση τροφής.Η οργανωμένη ομαδική επιθετικότητα, σπανίζει σε  είδη,και όπου  αυτή υπάρχει έχει σχέση με το περιβάλλον μέσα στο οποίο ευρίσκονται τα ζώα.Οι επιστήμονες ανεκάλυψαν,ότι, η μεταβολή τού περιβάλλοντος έχει μεγάλη  επίπτωση στα επίπεδα επιθετικότητας. Επί πλέον σε πολλά ζώα παρατηρείται μια τάση για συνεργασία.  Ο ασχοληθείς με την συμπεριφορά των ζώων John Paul Scott, καθηγητής Πανεπιστημίου, έγραφε «Όλα τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι, η επιθετική συμπεριφορά  μεταξύ των ανωτέρων θηλαστικών συμπεριλαμβανομένου τού ανθρώπου,έχει την καταγωγή της σε εξωτερικά ερεθίσματα και ότι, δεν υπάρχει απόδειξη για αυθόρμητη εσωτερική παρόρμηση»

 

-Όταν μελετούμε την ανθρώπινη ιστορία συναντούμε μια εντυπωσιακή πραότητα επιθετικότητας αλλά κανένα λόγο για  να πιστέψουμε ότι, αυτή είναι εγγενής.

 

 Στην αντίθετη όχθη:

 -Ο Sigmund Freud και  ο ζωλόγος Konrad Lorenz επίστευαν ότι, ο άνθρωπος έχει μέσα του  από τη φύση του και αυθορμήτως δεξαμενή επιθετικής ενέργειας που μπορεί να μειωθεί, με διάφορους τρόπους ,όπως με τον συναγωνισμό σε αθλήματα κλπ… Ο πρώτος την  ερμηνεύει ως αποτέλεσμα μιάς ενόρμησης που ζητά να απελευθερωθεί.,ο δεύτερος  ομιλεί για ένα γενικό ένστικτο επιθετικότητας στο .ανθρωπο και τα άλλα ζώα.

-Ο Ε.Φρόμμ στο βιβλίο του The Anatomy  of Human Destructiveness γράφει ότι,  στον άνθρωπο λειτουργεί  το μοναδικό ένστικτο του θανάτου  που συνήθως τον οδηγεί  σε παθολογικές μορφές επιθετικότητας,πέρα απ’αυτές που συναντάμε στα ζώα.

            -O Edward O.Wilson(ό.π.σελ.113 επ.)υποστηρίζει ότι,ο άνθρωπος είναι από την φύση του επιθετικός….οι εχθροπραξίες είναι ενδημικό φαινόμενο σε κάθε μορφή κοινωνίας…το σημαντικώτερο  είναι ότι, όλοι οι τύποι επιθετικότητας είναι χαρακτη ριστικά του είδους,:αν και η μορφή τους  είναι βασικά αυτή των πρωτευόντων ….υπάρχουν ισχνές μειοψηφίες κοινωνιών που είναι τελείως ειρηνικές… η προδιάθεση για επιθετική συμπεριφορά στον ανθρωπο είναι κληρονομική…  σε πολλά ζώα  η επιθετικότητα δεν έχει την μορφή γενικού ενστίκτου,….στην πραγματικότητα η επιθετική συμπεριφορά είναι ένα από τα πιο ασταθή γενετικά περιστατικά,…οι οικολογικές έρευνες έδειξαν ότι, δεν υπάρχει ένα γενικό ένστικτο  επιθετικότητας,…..πολλά ζώα  είναι ειρηνικά μεταξύ τους, γιατί σπάνια γίνονται τόσο πολλά ώστε να αναπτύξουν επιθετική συμπεριφορά,που  δεν τους δίνει κανένα πλεονέκτημα …δεν είναι ορθό να χαρακτηρισθεί ο άνθρωπος ως το πιό βίαιο ζώο…οι πιο βίαιες μορφές μορφές επιθετικότητας  του άνθρώπου δεν  αποτελούν εκδηλώσεις έμφυτων παρορμήσεων…

Παρατίθεται αυτούσιο απόσπασμα από το κεφάλαιο «επιθετικότητα» του βιβλίου του «Για την Ανθρώπινη Φύση»

 « Για να ανακεφαλαιώσουμε,η επιθετικότητα του ανθρώπου δεν  είναι  κάποιο σκοτεινό αγγελικό ελάττωμα ούτε κτηνώδες ένστικτο .Δεν είναι ούτε παθολογικό σύμπτωμα  λόγω της ανατροφής σε ένα εχθρικό περιβάλλον.Οι άνθρωποι έχουν μια ισχυρή προδιάθεση  να αποκρίνονται στις εξωτερικέες απειλές, με ένα μη έλλογο μίσος, και να κλιμακώνουν  επαρκώς την εχθρότητά τους ώστε να συντρίβουν την πηγή της απειλής κρατώντας ένα μεγάλο περιθώριο ασφαλείας.Φαίνεται πώς ο εγκέφαλός μας είναι προγραμματισμένος με μια τάση να χωρίζει τους ανθρώπου σε  φίλους και ξένους,με τον ίδιο τρόπο που τα πουλιά, έχουν την τάση να μαθαίνουν τραγούδια της χωροκράτειας ή να ταξιδεύουν προσανατολιζόμενα από τους πόλικούς,ς αστερισμούς. Έχουμε την τάση να φοβόμαστε πολύ τις πράξεις  των ξένων και να επιλύουμε με επιθετικότητα και συγκρούσεις τις διαφορές . Αυτοί οι κανόνες μάθησης πιθανότατα εξελίχθηκαν τις  τελευταίες εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια και, συνεπώς, όσοι τους εφήρμοσαν με τη μέγιστη πιστότητα απέκτησαν ένα βιολογικό πλεονέκτημα.

Οι κανόνες μάθησης για την βίαιη επιθετικότητα είναι σε μεγάλο βαθμό  απηρχαιωμένοι.Δεν είμαστε τροφοσυλλέκτες-κυνηγοί ώστε  να  διευθετούμε τις διαφωνίες με λόγχες, βέλη ή λίθινα τσεκούρια.Το να αναγνωρίζουμε όμως ότι, οι κανόνες είναι απηρχαιωμένοι  δεν σημαίνει ότι, τους καταργήσαμε. Μπορούμε απλώς να τα καταφέρνουμε μαζί τους. Για να παραμείνουν σε λανθάνουσα κατάσταση και σε αχρηστία πρέπει να ακολουθήσουμε συνειδητά τα δύσκολα και δυσεύρετα μονοπάτια της ψυχολογικής ανάπτυξης που οδηγούν  στον έλεγχο και στην εξασθένιση της ισχυρής ανθρώπινης τάσης  για  μάθηση της βίας.

Οι Γιανομανό ακούστηκε να λένε: «Βαρεθήκαμε να πολεμάμε, δεν θέλουμε άλλους σκοτωμούς. Όμως οι άλλοι είναι πανούργοι και δεν τους εμπιστευόμαστε.» Εύκολα βλέπουμε πως έτσι σκέπτονται-  οι περισσότεροι άνθρωποι. Με στόχο την ειρήνη, θα ήταν πολύ χρήσιμο οι λόγιοι και οι πολιτικοί αρχηγοί να εμβαθύνουν στη μελέτη της ανθρωπολογίας και της κοινωνικής ψυχολογίας και να εκφράσουν αυτή την τεχνική γνώση ανοιχτά ως μέρος των πολιτικών επιστημών και της καθημερινής διπλωματίας. Για να εδραιωθεί μόνιμα η ειρήνη πρέπει να προωθηθούν πολιτικοί και πολιτισμικοί δεσμοί  που θα δημιουργήσουν μια σύγχυση στις διαπλεκόμενες σχέσεις κομματικής αφοσίωσης. Αυτό το κάνουν εδώ και μερικές   γενιές ,λιγότερο ή περισσότερο συνειδητά ,επιστήονες ,μεγάλοι συγγραφείς, επιτυχημένοι επιχειρηματίες και Μαρξιστές-Λενινιστές.Αν το κουβάρι στριφογυρίσει ακόμη πιό σφικτά,θα είναι απογητευτικά δύσκολο, για τους μελλοντικούς πληθυσμούς, να θεωρούνται μεταξύ τους εντελώς ξεχωριστοί,με βάση μόνιμους διαχωρισμούς, σε φυλή,γλώσσα,εθνικότητα ,θρησκεία, ιδεολογία και οικονομικό συμφέρον.Είναι σίγουρο πως θα υπάρχουν και άλλες τεχνικές, με τις οποίες αυτή η όψη της ανθρώπινης φύσης, μπορεί να περεμποδιστεί με ήπιο τρόπο, για το καλό της ανθρωπότητας.»

 

  -Γενικώς ,από ορισμένους υποστηρίζεται πως ο άνθρωπος δεν μπορεί να ξεφύγει από την κληρονομιά που μας έδωσαν σύμφωνα με την εξέλιξη, οι πρόγονοί μας,ότι, η ανθρώπινη ιστορία,είναι γεμάτη από πολέμους και ότι, ορισμένες περιοχές τού εγκεφάλου και ειδικές ορμόνες συνδέονται με την επιθετικότητα τού ανθρώπου και  γενικώς ότι, οι άνθρωποι είναι βίαια πλάσματα και ότι,η βία όπως και ο εγωισμός είναι συνυφασμένα με την ανθρώπινη φύση. 

 

 Μια άποψη δέχεται ότι, η συσσώρευση επιθετικής ενέργειας θα έπρεπε να οδηγήσει στην μείωση τής επιθετικότητας,άποψη που παραπέμπει στην κάθαρση τού Αριστοτέλη.(,Ετσι λ.χ.θα επιτυγχάναμε μια τέτοια μείωση παρακολουθώντας ένα τραγικό δραματικό θεατρικό έργο)

  Υπάρχει και εδώ, και η αντίθετη άποψη κατά την οποία  κάτι τέτοιο  θα αύξανε την επιθετικότητα,όπως υποστηρίζει και  ο ψυχολόγος Leonard Berkowitz.

-Σχετικές δημοσκοπήσεις,-που ασφαλώς δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την ειδική επιστημονική γνώση-μεταξύ αμερικανών σπουδαστών απέδωσε ότι, ένα ποσοστό 60% δέχεται πώς ο άνθρωπος δεν πρόκειται να αλλάξει και ότι, θα υπάρχουν πάντοτε πόλεμοι.-

 

 (Περισσότερα στο κείμενο " Επιθετικότητα -Aggressivity " υπό την ετικέτα ΕΠΙΣΤΗΜΗ) 


   ΕΙΔΙΚΩΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ LUCA

 Υπάρχει διχογνωμία μεταξύ των εξελικτικών βιολόγων ως προς την φύση  του LUCA( J.Hands ό.π.215)
  Μελέτη όπως αυτή,  που είναι δημοσιευμένη στην Εφημερίδα Biology Direct,  και στηρίζεται σε έρευνες αρκετών ετών σχετικές με τα    χαρακτηριστικά των μικροβιακών κυττάρων,που  δεν είχαν μέχρι σήμερα  επαρκώς μελετηθεί, προτείνει ότι ,ο LUCA ,ήταν ένας πιο περίπλοκος οργανισμός,απ΄ό,τι εθεωρείτο,με σύνθετη δομή, έτσι που να πλησιάζει στο κύτταρο.
 Πάντως γίνεται  δεκτό σχεδόν από τους περισσότερους, ότι, όλοι είμαστε απόγονοι των  βακτηριδίων, όπως ακλόνητα (κατά τους υποστηρικτές της άποψης αυτής) αποδεικνύει το DNA,αφού όλοι οι ζωντανοί,οργανισμοί, φέρουν την γενετική τους κληρονομιά κωδικοποιημένη στις διπλές έλικές του---,(με την σημείωση ότι, τα διάφορα DNA,δεν έχουν το ίδιο μήκος,τα διπλά τμήματά τους -τα χρωμοσώματα- είναι περισσότερα και περιπλοκότερα στον Ανθρωπο,απ΄ό,τι στο βακτηρίδιο- στον άνθρωπο το  DNA περιλαμβάνει 3,5 δισεκατομμύρια  νουκλεοτίδια--:κάθε έλικα ,κάθε νήμα αποτελείται από ένα κομπολόι μικροτέρων μορίων ,τα νουκλεοτίδια-)--- και παρόλο που κάθε βιολογικό είδος,έχει την δική του χαρακτηριστική ακολουθία και το δικό του χαρακτηριστικό αριθμό  γραμμάτων, χωρίς βεβαίως να αλλάζει η θεμελιώδης αρχιτεκτονική. Είναι αδιανόητο να μπόρεσε η φύση να δημιουργήσει χωριστά το DNA κάθε ζωντανού οργανισμού.Επομένως, το επιχείρημα είναι, ισχυρότατο,παρόλο που  οι σχετικές διαδικασίες είναι ακατανόητες( Allegre,ό.π. σελ.332 επ.)
-Ο Γιάννης Μανέτας (ό.π.σελ.102) γράφει  ότι, όσο απλός και αν ήταν  ο μακρινός αυτός πρόγονός μας,πρέπει να ήταν ένα αυτοσυντηρούμενο χημικό σύστημα,ικανό να υφίσταται δαρβινική εξέλιξη,ότι, ήταν μάλλον ένα  υπερθερμόφιλο βακτήριο, πιθανόν της επικράτειας των αρχαίων,με την ικανότητα να  ανταλλάσσει με το περι βάλλον όχι μόνον ενέργεια αλλά και ύλη, να αντιλαμβάνεται το περιβάλλον αυτό  και να αντιδρά στις προκλήσεις του κατά τρόπο που να εξασφαλίζει την επιβίωσή του. Συνεχίζει  δε ( ό.π.σελ.224) λέγοντας ότι, παρόλο που μπορεί  οι οργανισμοί  αυτοί να μην είχαν  εγκέφαλο και εμφανή αισθητήρια όργανα ,αντιλαμβάνονταν ό,τι ήταν  ζωτικό και χρήσιμο για τη ζωή τους, και  συνεννοούνταν κυρίως με μια γλώσσα φυσική ή φυσικοχημική.
-Οι  Jim Al-Khalili-Johnjoe  McFadden  στην “ Ζωή στη Κόψη»  (σελ.427) διατυπώνον την άποψη πώς «η ζωή πρέπει να ξεκίνησε από κάτι πολύ πιο απλό  από ένα βακτήριο»

 

-Η  κρατούσα ορθόδοξη άποψη είναι ότι, η ζωή αναδύθηκε άπαξ μόνον στην Γή με την πλειοψηφούσα άποψη να δέχεται  ότι,  οι ρίζες της βρίσκονται  στα αρχαία και τα βακτήρια( J.Hands ό.π.215)

 

ΑΛΛΑ:

Ηδη από το 1980 ο  φυσικός Freeman Dyson,στο βιβλίο του «Origins of Life »  είχε διατυπώσει την υπόθεση μιάς ζωής ,  που είχε ξεκινήσει σε μικρούς σάκκους,( που έβλεπε ως προδρόμους των κυττάρων),με μικρές ποσότητες ακάθαρτου ύδατος και διαφόρων detritus.(:απορρίμματα παντός είδους)Η ιδέα αυτή είναι και πάλι επίκαιρη.Μιλούν για τα lipidεs (: μικρά λιπαρά οργανικά σώματα,μη διαλυτά στο νερό,) ...που θεωρούνται  από μερικούς η πρώτη μορφή ζωής---- πριν από τον Luca του Δαρβίνου και πριν  από το ARN ,που το βρίσκουν πολύ  πολύπλοκο,ώστε να αποκλείεται η «αρχαιότητά»  του,------που μπορούν να αναπαράγονται και να εξελίσσονται (ό.π.  “Science et Vie No 1218/2019 σελ.70 επ.)

ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΑ ΟΠΟΙΑ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ  
        1.-Τα απολιθώματα εξαφανισθέντων οργανισμών. Οσο παλαιότερα είναι στα στρώματα στα οποία βρίσκεται ένα απολίθωμα, τόσο πιο πολύ διαφέρει από τους ζωντανούς οργανισμούς, πράγμα αναμενόμενο κατά τον Δαρβίνο(που διετύπωσε την θεωρία του για « κοινή καταγωγή μέσω τροποποίησης») Η πανίδα και η χλωρίδα είχαν εξελιχθεί βαθμιαία στους διαδόχους τους στα μεταγενέστερα ,πιο πρόσφατα στρώματα. Κατά τον Δαρβίνο, όλοι οι οργανισμοί στη Γή, είχαν κοινούς προγόνους, πιθανότατα,ολόκληρη η ζωή στη Γή, είχε ξεκινήσει από μια και μοναδική έμβια αρχή.(: υπενθυμίζουμε την σχετική σκέψη του που αναφέρουμε και πιο πάνω).Οι ομοιότητες διαφορετικών οργανισμών οφείλονται στην κληρονομιά που έλαβαν από τον κοινό πρόγονο, ενώ οι διαφορές, αποκτήθηκαν αφότου διαχωρίστηκαν οι προγονικές γραμμές (:οι παλαιοντολόγοι έχουν αποδείξει πώς όλα τα σαρκοφάγα προήλθαν από κοινό πρόγονο.)Το στοιχείο αυτό, για στήριξη της άποψης τού Δαρβίνου,εμφανίζει ως προς την αξιοποίηση του σοβαρές δυσκολίες,αν λάβει κανείς υπόψη του,ότι, πάνω από το 99% των ειδών που έζησαν ποτέ στη Γή έχουν εξα φανισθεί, ότι, μόνον ένα μικρό ποσοστό,από αυτά διατηρείται υπό την μορφή απολιθωμάτων και ότι, ακόμη ένα μικρότερο ποσοστό, ανακαλύπτεται κάποτε από τους ερευνητές.

 2.-Πέρα από τα απολιθώματα,υπάρχουν και άλλα αποδεικτικά στοιχεί α,όπως-η συγκριτική ανατομία,δηλαδή το ίδιο όργανο σε διαφορετικά ζώα ανεξαρτήτως της ποικιλίας  στη μορφή και την λειτουργία του   ,με τις προσαρμοστικές τροποποιήσεις-,όπως λ.χ.στα πρόσθια  άκρα  των θηλαστικών, ανθρώπου,γάτας φάλαινας ,νυχτερίδας—Η προκύπτουσα από την συγκριτική ανατομία  ομολογία (:ο Δαρβίνος είχε υποστηρίξει ότι, ορισμένα χαρακτηριστικά  δύο ειδών ήσαν ομόλογα εάν είχαν παραχθεί με εξέλιξη από ένα ισοδύναμο χαρακτηριστικό τού πλησιέστερου κοινού προγόνου) οφείλεται στη μερική κληρονομικότητα τού ιδίου γονοτύπου, από τον κοινό πρόγονο και αφορά όχι μόνον δομικούς χαρακτήρες αλλά και κάθε κληρονομήσιμο γνώρισμα, όπως  η συμπεριφορά. 

 Παράδειγμα:Εχουν περιγραφεί πάνω από 1.000.000 είδη εντόμων που παρά την τεράστια ποικιλότητά τους, που παρατηρείται στις λεπτομέρειες  δομής τους, σε όλα διακρίνεται διαίρεση τού σώματος,σε κεφαλή θώρακα και κοιλία κλπ.Στα σπονδυλόζωα  ο σκελετός των μπροστινών άκρων είναι  και εδώ,υπέροχο παρά δειγμα ομολογίας.Το παράδειγμα είναι σημαντικό για ένα επί πλέον λόγο,γιατί  ενώ τα οστά τους, έχουν τροποποιηθεί προσαρμοστικά  σε διαφορετικούς τρόπους ζωής,όπως βάδιση, κολύμβηση,πτήση, διετήρησαν το ίδιο πρότυπο δομής.
(Για το θέμα των ομολόγων υπάρχουν σκέψεις που αφαιρούν τα σχετικά επιχειρήματα,από τους Δαρβινιστές.Οι σκέψεις αυτές παρατίθενται πιό κάτω).
  Σχετικώς ο Neil Shubin παραθέτει   ωραία και εντυπωσιακά παραδείγματα για στήριξη τής εξέλιξης.Ετσι εντοπίζει ομοιότητες στον σχεδιασμό,ως προς το ανθρώπινο χέρι, μεταξύ ανθρώπου, δεινόσαυρου,φώκιας, πτηνού,σαύρας, πτερόσαυρου, νυχτερίδας, πιγκουίνου,και μεγάπτερης   φάλαινας,λέγοντας,ότι, ο βασικός σκελετός των χεριών μας και των ποδιών μας,αναδύθηκε στην διάρκεια εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών πρώτα στα ψάρια  και κατόπιν στα αμφίβια και τα ερπετά..(ό.π.σελ.53 επ.), ως προς τα άνω άκρα, από τα ψάρια μέχρι τον άνθρωπο σημειώνοντας, πώς η γενετική συνταγή για την δημιουργία των πτερυγίων είναι εν πολλοίς όμοια με εκείνη για τη δημιουργία των άκρων των τετραπόδων, ( ό.π.σελ.46,275) , ως προς τα κρανιακά μας νεύρα που μοιάζουν με τού καρχαρία ( ό.π.σελ.131) ως προς τα ομοιοτικά γονίδια στις μύγες και στον άνθρωπο (ό.π.σελ.152) ως προς  τη πρόσθια και οπίσθια όψη  των μεδουσών,θαλάσσιων ανεμώνων και ανθρώπου(ό.π.σελ. 158) ως προς τα ρινικά ανοίγματα αρουραίου, ψαριού,λάμπραινας και ανθρώπου(ό.π.σελ.195)ως προς το μάτι ανθρώπου, πεταλί δας,ναυτίλου,και χτένι(ό.π.σελ.204) κλπ.Καταλήγει δε με τη φράση.  « Δεν είμαστε κάτι το εντελώς ξεχωριστό,από τον υπόλοιπο έμβιο κόσμο,ανήκουμε σε αυτόν βαθιά μέχρι τα κόκκαλά μας  και …μέχρι τα γονίδιά μας»Από το ίδιο εξαιρετικό βιβλίο,στο οποίο παραπέμπουμε τον αναγνώστη,προπύπτουν συγκλονιστικά ,για τον αμύητο, στοιχεία.
. Παραθέτουμε  μερικά:
:Ο λόξυγγας( :ο μακρύτερος σε άνθρωπο διήρκεσε από το 1922 μέχρι το 1990),έχει τις ρίζες του,στην κοινή ιστορία με τα ψάρια και τους γυρίνους ,(ό.π.σελ.252), η τάση μας να παθαίνουμε κήλες έχει τις ρίζες της,στον  μετασχηματισμό τού σώματος τού ψαριού σε σώμα θηλαστικού που(ό.π.σελ..255) ολόκληρος ο μηχανισμός παραγω γής ενέργειας  των μιτοχονδρίων μας, εμφανίστηκε για πρώτη φορά, στα αρχαία βακτήρια(ό.π.σελ..260).

 3.-Η εμβρυολογία, κατά την οποία τα έμβρυα συγγενικών  ζώων,ήταν συχνότατα πολύ  πιο όμοια μεταξύ τους,απ΄όσο οι ενήλικες μορφές.Η εμβρυική ομοιότητα οφείλεται στην κληρονομική προέλευση,τής δομής των εμβρύων, από το έμβρυο ενός κοινού προγόνου.(Τόσο η συγκριτική ανατομία όσο και η εμβρυο λογία,παρουσιάζουν φαινόμενα μετασχηματισμού οργάνων, δηλαδή δομών που άλλαξαν μορφή και λειτουργία κατά την διάρκεια τής εξέλιξης)
 4.-Η  ανακεφαλαίωση; εμφάνιση και μετά απώλεια ενός προγονικού χαρακτήρα,η διατήρηση όμως τού ιδίου χαρακτήρα, στα σημερινά είδη άλλων γενεαλο γικών  γραμμών που  προήλθε από τον ίδιο κοινό πρόγονο
5.-Οι υπολειμματικές δομές( πολλοί οργανισμοί έχουν δομές,που δεν είναι πλήρως ή καθόλου λειτουργικές,όπως η σκωληκοειδής απόφυση που δεν έχει λειτουργική σημασία για την πέψη, αλλά  αντιστοιχεί στο τυφλό έντερο των χορτοφάγων θηλαστικών και των προγόνων τού ανθρώπου. Επίσης τα υποτυπώδη άκρα στα φίδια κλπ. που αποτελούν κατάλοιπο δομών που ήσαν λειτουργικές στους προγόνους μας,αλλά περιορίσθησαν λόγω αλλαγής στην  χρήση της οικόθεσης-τρόπου ζωής (δεν προστατεύονται πλέον από την φυσική επιλογή και βαθμιαίως αποδομούνται)
 -Ο  Francisco J.Ayala(ό.π.σελ.53 επ.), γράφει , ότι,  από την εποχή τού Δαρβίνου, τα στοιχεία που αποδεικνύουν τις απόψεις του, έχουν γίνει  περισσότερα και πειστικότερα  και  από νεώτερους κλάδους τής βιολογίας, όπως η γενετική,η βιοχημεία ,η οικολογία,η ηθολογία (:από καλύπτει  ομοιότητες ανάμεσα σε διαφορετικά είδη,που επιβεβαιώνουν την κοινή καταγωγή),η νευροβιολογία (:Ο  ψυχολόγος  τού Χάρβαρντ και δημοσιογράφος,Daniel Goleman (ό.π.  σελ.32 επ,) γράφει «Οι κοινωνιοβολόγοι,υπογραμμίζουν την υπεροχή της καρδιάς πάνω στο μυαλό,όταν εικάζουν για ποιους λόγους,η εξέλιξη έδωσε ένα τόσο κεντρικό συναίσθημα στην ανθρώπινη ψυχή…η αξία τού συναισθηματικού μας πλούτου,ως στοιχείου επιβίωσης   εντυπώθηκε  στο νευρικό μας σύστημα, μετατρέποντας τα  συναισθήματα σε έμφυτες αυθύπαρκτες τάσεις της ανθρώπινης υπόστασης…μια συναισθηματική κληρονομιά τής ανθρώπινης ψυχής είναι ο φόβος ……………αυτόματες αντιδράσεις  αυτού τού τύπου, έχουν χαραχθεί βαθειά στο νευρικό μας σύστημα  σύμφωνα με τους ισχυρισμούς  των εξελικτικών βιολόγων……….οι πρώτοι ηθικοί κανόνες (Δέκα εντολές κλπ) μπορούν να ερμηνευθούν  ως απόπειρες  να καθυποταχθεί και να εξημερωθεί η ανθρώπινη ζωή….) και ιδίως η μοριακή βιολογία, που  έχουν δώσει πρόσθετες ισχυρές ενδείξεις που  επιβεβαιώνουν τον Δαρβίνο.»

 

Η ΕΚΡΗΞΗΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ  ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΜΒΡΙΟ ΠΕΡΙΟΔΟ
Κατά την Κάμβριο περίοδο  και πειό συγκεκριμένα περίπου πριν από 541—515 χρόνια,παρατηρήθηκε μια΄ « Μεγάλη Εκρηξη» στη Ζωή. Δημιουργήθηκε μια τεράστια ποικιλομορφία  και διαφορετικά φύλλα   οργανισμών  εμφανίστηκαν μέσα σε πολλή σύντομη περίοδο έτσι ώστε  αυτή να χαρακτηριστεί ένα από τα σπουδαιότερα επεισόδια στην ιστορία της Γής. Σε μια χρονική περίοδο 30 μόλις εκατομμυρίων ετών, πρωτοεμφανίστηκαν,όλα σχεδόν τα κύρια φύλα των ασπον δύλων το πρώτο χορδωτό,το πρώτο άγναθο ψάρι, κλπ.και στηn Γή έχουμε πλέον τα 34 από τα 35 φύλα ζωντανών οργανισμών που αναγνωρίζονται σήμερα .Ετσι ο χαρακτηρισμός ως η Μεγάλη Εκρηξη  δικαιολογείται αφού από την εμφάνιση των πρώτων ζωντανών οργανισμών στη Γή, πριν από 3,85 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια,μέχρι την Κάμβρια περίοδο, δεν είχε συμβεί κανένα όμοιο γεγονός. Οι επιστήμονες λοιπόν προσπάθησαν να εύρουν την σχετική εξήγηση, με αποτέλεσμα να διατυπωθούν ορισμένες θεωρίες, χωρίς όμως καμία απ΄αυτές να  μπορεί να διεκδικήσει ότι, περιβάλλεται το ένδυμα της βεβαιότητας.

Το οξυγόνο.

Μιά μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2014 αναζητεί την αιτία,;ή   τουλά χιστο μια από τις αιτίες,  στην αύξηση της ποσότητας του οξυγόνου.0 καθηγητής Noha Planavsky  τού Πανεπιστημίου τού Yale λέγει ότι, κατά την προκαμβριανή περίοδο,που  αποκαλεί «βαρετή περίοδο»το οξυγόνο που υπήρχε στη Γή,ήταν μόλις το 0,1% του σημερι νού που ήταν ανεπαρκές να υποστηρίξει το τυχόν υπάρχον γενετικό υπό βαθρο,ώστε να έχουμε παραγωγή ειδών.Και συνεχίζει λέγοντας ότι, η ανάπτυξη αυτή κατέστη δυνατή,μόλις το οξυγόνο,  παραγόμενο από τα φύκια των ωκεανών αυξήθηκε σε ποσοστά που να πλησιάζουν τις σημερι νές τιμές. Ο εμπλου τισμός της γήινης ατμόσφαιρας με οξυγόνο,οδήγησε  και στην δημιουργία της στιβάδας  τού όζοντος, που λειτουργεί ως ασπίδα κατά της υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας επικίνδυνης για τους ζώντες οργανισμούς. Ετσι με τη βοήθεια του οξυγόνου,είχαμε όχι μόνον ραγδαία αύξηση της βιοπικοιλότητας αλλά και του μεγέθους των ειδών κατά 1.000.000 φορές!!!

Η «συνεισφορά» των παγετώνων.
Υποστηρίζεται ότι , με την τήξη  ,των παγετώνων ανυψώθηκε η στάθμη της θάλασσας πάνω από την στεριά,με αποτέλεσμα οι δημιουργηθείσες έτσι αβαθείς εκτάσεις, να καταστούν το λίκνο για την διαφοροποήση της θαλάσσιας ζωής.

Η μετακίνηση των ηπείρων,

που προκάλεσε την απελευθέρωση μεθανίου,με συνέπεια την αύξηση τής θερμοκρασίας στη Γή,που είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση τής βιοποικιλό τητας,χωρίς όμως να εξηγείται  πώς η αύξηση αυτή οδήγησε και στην ραγδαία αύξηση της ποικιλομορφίας.

Η εξαφάνιση των Εδιάκαρα.

(ζώα που το σώμα τους αποτελείται από μαλακούς ιστούς όπως η μέδουσα) . Η θεωρία  αυτή   προσπαθεί να  εγκαθιδρύσει μιά αναλογία με την περίπτωσή των δεινοσαύρων των οποίων η εξαφάνιση ευνόησε την έλευση των θηλαστικών(τα οποία όμως ανήκαν στην ίδια  αδελφή,ομάδα με τους δεινοσαύρους όρος που ελλεί πει στην θεωρία αυτή, για τα Εδιάκαρα),

 

Ο «διακόπτης των φώτων» και η δημιουργία του Ήλιου
Ιδιαίτερη ερμηνευτική πρόταση του βιβλίου τού Andrew  Parker “To αίνιγμα της Γενέσεως» αποτελεί η συσχέτιση της τοποθέτησης από την Γένεση της δημιουργίας τού Ήλιου, της Σελήνης και των άστρων την 4η δημιουργική ημέρα – αντί της 1ης – με την εμφάνιση των πρώτων ζώων με μάτια, στην οποία αναφερθήκαμε προηγου μένως. Αυτό είναι και το μόνο σημείο στο οποίο η Γένεση φαίνεται να μην ακο λουθεί την σειρά εμφάνισης των μερών του κόσμου που ανακαλύπτει η σύγχρονη επιστήμη. Η εμφάνιση των πρώτων οφθαλμών όχι μόνο κατέστησε δυνατή την όραση του φωτός (γι’ αυτό, κατά το συγγραφέα, η Γένεση αναφέρει τότε την δημιουργία των ουράνιων σωμάτων), αλλά και προκάλεσε την εξελι κτική έκρηξη των ζώων της περιόδου του Καμβρίου  αφού ο οφθαλμοφόρος τριλοβίτης είχε εξελιχθεί σε ένα τρομερά επικίνδυνο κυνηγό, άρα τα λοιπά ζώα, που κινούνταν ακόμη όλα στους ωκεανούς, έπρεπε να εξελιχθούν για να προστατευθούν

Αντιγράφουμε από τα. κεφ. 5 και 6 ΄του βιβλίου του:
«Όταν έκαναν την εμφάνισή τους στο προσκήνιο της ζωής εκείνοι οι πρώτοι οφθαλμοφόροι, ίδιοι με τορπίλες, τριλοβίτες, οι γείτονές τους με τα μαλακά σώματα κατέστησαν ξαφνικά για πρώτοι φορά ορατοί ως ανυπεράσπιστες πρωτεϊνούχες μπουκιές. Και οι τριλοβίτες άρχισαν το τσιμπούσι. Τα περισσότερα από εκείνα τα σκωληκοειδή ή σφαιρικά πλάσματα φαγώθηκαν μέχρις εξαφανίσεως. Κάποια όμως διέφυγαν την κατανάλωσή τους από τους φρικτούς τριλοβίτες. … Είναι μια περίπτωση όπου η εξέλιξη λέει: “Αν δεν μπορείς να τους νικήσεις, πήγαινε με το μέρος τους”. Η εποχή κατά την οποία εξελίχθηκαν οι πρώτοι τριλοβίτες, τα πρώτα ζώα που είχαν μάτια, ήταν πριν από περίπου 521 εκατομμύρια χρόνια. εκείνη ήταν η εποχή που έχει γίνει γνωστή ως η «Κάμβριος περίοδος» ( ό.π.σελ. 220).«Εκείνη ακριβώς την στιγμή, όλα τα ζώα αναγκάστηκαν να προσαρμοστούν στο φως, δηλαδή στην όραση. Τις εκπομπές των ήχων και των οσμών τους μπορούσαν να τις ελέγχουν κατά βούληση, αλλά όχι και την εικόνα τους υπό το συνεχές φως του Ηλίου, η οποία ήταν πλέον διαθέσιμη ανά πάσα στιγμή στον κάθε θηρευτή και έτσι ξεκίνησε ο αγώνας για την ανάπτυξη του πιο αποτελεσματικού εξοπλισμού. Κάποια από τα σκωληκοειδή πλάσματα θωρακίστηκαν με εξωσκελετούς, κάποια ανέπτυξαν χημικές άμυνες με συμπληρωματικά προει δοποιητικά χρώματα, άλλα υιοθέτησαν τα χρώματα του περιβάλ λοντός τους για να καθίστανται κατά κάποιον τρόπο αόρατα, ή ανέπτυξαν κολυμβητικές ικανότητες χάρη στις οποίες μπορούσαν να ξεφεύγουν από τους θηρευτές με δυνατούς ελιγμούς. Κάποια άλλα εξαφανίστηκαν εντελώς από το οπτικό πεδίο των θηρευτών αρχίζοντας να ζουν σε διάφορες κρυψώνες, κάτω από βράχια, στην άμμο του βυθού… οπουδήποτε που  θα αγνοούσαν την ύπαρξή τους οι θηρευτές. Όλες αυτές οι προσαρμογές δημιούργησαν ένα νέο είδος εξελικτικού αγώνα εξοπλισμών. … Μετά τον αρχικό πανικό, οι περαιτέρω διαφοροποιήσεις θα γίνονταν σταδιακά – η εξέλιξη θα καταστάλαζε στο συνηθισμένο ρυθμό της. Η έκρηξη της Καμβρίου περιόδου είχε τελειώσει.
Έτσι λοιπόν είχαν ανάψει τα φώτα για τα ζώα του πλανήτη. Μην ξεχνάτε ότι, το φως του Ηλίου προϋπήρχε αυτού του γεγονότος – θυμηθείτε τις αναλύσεις των προηγού μενων κεφαλαίων σχετικά με την δημιουργία του σύμπαντος και του Ηλίου και εκείνη την πρώτη εντολή του Θεού στην Γένεσιν, το “γενηθήτω φως” – αλλά τα ζώα δεν μπορούσαν να το χρησιμοποιήσουν για να βρίσκουν το ένα το άλλο ή για να αναγνωρίζονται μεταξύ τους» (  ό.π.σελ. 240-241)

 

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΧΑΜΕΝΟΥΣ ΚΡΙΚΟΥΣ
  Υποστηρίζεται ότι, η εξελικτική αναπτυξιακή βιολογία,μπορεί να εξηγήσει   γιατί μερικές φορές,  δεν είναι καθόλου απαραίτητη η ύπαρξη μεταβατικών σταδίων, μεταξύ διαφόρων ειδών που συγγενεύουν μεταξύ τους,εκείνων δηλαδή των « χαμένων κρίκων» που τόσο σημαντικούς θεωρούν οι δημιουργιστές, για την απόδειξη της ορθότητας της εξέλιξης.
Ένα παράδειγμα : Ένα έμβρυο ζέβρας  και συγκεκριμένα η περιοχή των κυττάρων, που θα εξελιχθούν στο δέρμα της πλάτης της.Αν τα γονίδια για την μαύρη χρωστική ουσία ενεργοποιηθούν και στην συγκεκριμένη περιοχή υπάρχουν 64 κύτταρα, τότε η ενήλικη ζέβρα θα διαθέτει 32 μαύρες  και 32 λευκές ρίγες.Αν η κυτταρική διαίρεση προχωρήσει κατά ένα στάδιο ακόμη, έτσι ώστε να υπάρχουν 128 κύτταρα σ΄αυτήν την περιοχή, κατά την ενεργοποίηση των χρωστικών γονιδίων, τότε το ενήλικο ζώο θα έχει 64 μαύρες και λευκές ρίγες αντιστοίχως.Ως αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας, οι κοντινότεροι  συγγενείς της ζέβρας, θα έχουν είτε 64,είτε 128,μαύρες και λευκές ρίγες και ο συνολικός αριθμός των ριγών δεν θα κινείται σε καμία περίπτωση,κάπου μεταξύ των δύο αυτών αξιών.Η πιθανότητα ύπαρξης μιάς ζέβρας που να διαθέτει 76 ή 92 μαύρες και λευκές ρίγες-οι υποτιθέμενοι « χαμένοι κρίκοι» απλώς δεν υφίσταται.( Andrew Parker ό.π. σελ.162).
- Κατά τον Ernst Mayer η αδυναμία να αντικατοπτρίσει  κανείς στο αρχείο των απολιθωμάτων την βαθμιαία αλλαγή κατά τον Δαρβίνο, οφείλεται «στην αφάνταστη έλλειψη πληρότητας τού αρχείου των απολιθωμάτων που καταστράφηκαν κατά την διαδικασία της τεκτονικής των πλακών.. ……. πέρα από το ότι, τα περισσότερα νεκρά ζώα και φυτά, είτε τρώγονται από τα νεκροφάγα ζώα είτε αποσυντίθεν ται.»Εχουμε επομένως  τούς λεγόμενους ελλείποντες κρίκους. ( βλ.όμως και προπα ρατιθέμενη άποψη τού  A. Parker) Επομένως ελάχιστες γενεαλογικές γραμμές είναι εντυπωσιακά πλήρεις.(όπως λ.χ.  η γενεαλογική γραμμή, που οδηγεί από την τάξη των Θηριαψιδωτών στα θηλαστικά).
-(Η ηλικία των απολιθωμάτων, μπορεί πλέον να προσδιορισθεί με ακρίβεια,εάν γνωρίζουμε  το γεωλογικό στρώμα στο οποίο έχει βρεθεί ………….σήμερα χρησιμοποιείται η μέθοδος τού άνθρακα 14.)
   -Κατά τον J.Ayala  «ο χαμένος κρίκος,έχει πιά βρεθεί.Το απολίθωμα ( ανθρωπίδη)της Ιάβας(που ανακαλύφθηκε το 1889),δείχνει ένα άτομο που περπατού σε στα δύο πόδια και πού έζησε 1,8 εκατομμύρια χρόνια από σήμερα.Πρόκειται για  τον Homo erectus .Δύο είδη ανθρωπιδών που εξελίχθηκαν μετά τον Homo erectus είναι ο Homo neanderalthaensis και o Homo sapiens.Η εξέλιξη από τον Homo erectus,στον Homo sapiens φαίνεται να ξεκίνησε εδώ και 400.000 χρόνια.Ο ίδιος γράφει(« Το Δώρο τού Δαρβίνου κλπ.» ό.π.σελ.97) ότι, στα τελευταία χρόνια έχουν  βρεθεί  πολλά απολιθώματα  που αποτελούν ενδιάμεσους κρίκους,όπως ο Αρχαιοπτέρυξ,  ζώο ενδιάμεσο ανάμεσα σε ερπετά και πτηνά,και το Τικτάαλικ,ζώο ενδιάμεσο ανάμεσα στα ψάρια και τα τετράποδα,για το οποίο γράφουμε αμέσως πιο

κάτω..
-Ο Neil Shubin,  διάσημος παλαιοντολόγος και καθηγητής ανατομίας ‘ηταν εκείνος που, ανεκάλυψε, το Tiktaalik,τον χαμένο κρίκο μεταξύ ψαριών και χερσαίων ζώων. Βρέθηκε σε πετρώματα ηλικίας 375 εκατομμυρίων ετών,δηλαδή ,προερχόταν  από την αναμενόμενη χρονική περίοδο της ιστορίας τής Γής.
  -Ειδικώς και σε αναφορά  στον Δαρβίνο,και με  άλλη έννοια,ο Ayala( « Το Δώρο κλπ.» ό.π. σελ.225) γράφει,ότι, ο χαμένος κρίκος,στη θεωρία τής φυσικής επιλο γής,τού Δαρβίνου,ήταν η έλλειψη μιάς επαρκούς θεωρίας της κληρονομικό τητας που έλειπε.Σχεδόν δέκα χρόνια μετά την δημοσίευση τού βιβλίου  για την Καταγωγή των ειδών τού Δαρβίνου, ο Γκρέγκορ Μέντελ, διετύπωσε μια θεωρία κληρονομι κότητας,τα θεμελιώδη στοιχεία της οποίας γίνονται αποδεκτά μέχρι σήμερα  και η οποία  ήταν σύμφωνη  με την εξήγηση που έδωσε ο Δαρβίνος,σχετικά με το βιολο γικό σχέδιο  μέσω φυσικής επιλογής.

-Η Sang-Hee Lee αναφερόμενη στο ίδιο θέμα γράφει( ό.π.σελ.295) «Επί  πλέον πολλές θεωρίες πού είναι υπέρ της εξελίξεως,ανάμεσα στις οποίες και το μοντέλο της εστιγμένης ισορροπίας των Jay Gould και  Niles Eldredge ,υποστηρίζουν ότι ,οι αλλαγές υποστηρίζουν ότι, οι αυτές εμφανίζονται όχι σταδιακά και ομαλά,αλλά μάλλον με συμπυκνωμένες χρονικά εκρήξεις,που ακολουθούνται από μακρές περιόδους στασιμότητας.Η ιδέα του χαμένου κρίκου έχει αποδειχθεί μέχρι τώρα όχι πειστική»
(Βλ.όμως και πιο κάτω,υπό το κεφάλαιο «ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΛΠ–)

Η ΤΕΛΕΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΔΑΡΒΙΝΟΥ
  Υποστηρίζεται συχνά ότι ,το «Περί   της καταγωγής των Ειδών »     υπήρξε το πρώ το κείμενο που πιστοποιεί την οριστική απαλλαγή τις βιολογίας από την τελεολογία (Chiselin 1974 Hull 1974).

O συγγραφέας του δεν θα συμφωνούσε. Σε μια παρουσίαση τού έργου τού Δαρβίνου στο περιοδικό Nature, ο διακεκριμένος Αμερικανός φυσιοδίφης Αsa Grey ισχυρίσθηκε ότι, ο Δαρβίνος επανέφερε την τελεολογία στις επιστήμες της φύσης. Ο Δαρβίνος έστειλε αμέσως ένα σημείωμα στον Γκρέυ, γράφοντας του: «Αυτά που λές  σχετικά με την τελεολογία με ευχαριστούν ιδιαίτερα  και νομίζω  ότι, κανένας άλλος δεν πρόσεξε ποτέ αυτό το σημείο. Πάντοτε πίστευα ότι, εσύ πετυχαίνεις διάνα» (Δαρβίνος [1982] 1958, 308). Η ανεπιφύλακτη προσυπογραφή της παρατήρησης τού Γκρέυ υπογραμμίζεται και από την πλούσια χρήση τελεολογικών εξηγήσεων που έκανε  ο Δαρβίνος σε όλη τη διάρκεια τις σταδιοδρομίας του. Ο Δαρβίνος μπορεί να ήταν δεδηλωμένος εχθρός της ανθρωπομορφικής τελεολογίας στη βιολογία,αλλά ανεγνώριζε ότι, οι εξηγήσεις που χρησιμοποιούν τη φυσική επιλογή είναι τελεολογικές.

 

ΕΠΙΦΥΛΑΞΕΙΣ- ΑΠΟΡΙΕΣ -ΣΤΗ ΔΑΡΒΙΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ—ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

 

Ο αναπληρωτής καθηγητής βιολογίας στο ΑΠΦ. Θ.Αμπατζόπουλος,σε μια παρουσίασή του την 28 Φεβρουαρίου 2006,που είναι δημοσιευμένη στο διαδίκτυο,υπό τον τίτλο « Θεωρία της Εξελίξεως και  Νεοδαρβινισμός» διερωτάται πώς είναι δυνατόν σε μια διαδικασία τόσο βαθμιαία και συνεχή, να προκύπτουν απόλυτα διακριτές οντότητες, όπως είναι τα είδη. Και σε άλλο σημείο λέγει: «Υπακούουν τα έμβια αντικείμενα στους  νόμους τής φυσικής; Υπάρχει υπερφυσικό στοιχείο ή ζωτική δύναμη;»Για να συνεχίσει:  «Είναι λάθος να προσπαθούμε να εφαρμόσουμε τους φυσικούς νόμους, στο σύνολο και όχι στα μέρη. Το πρόβλημα τού φυσικού, είναι να κατανοήσει την αρχή των φυσικών νόμων ,το πρόβλημα τού βιολόγου να κατανοήσει την πολυπλοκότητα».

 

 Μετά την εισαγωγή αυτή έχουμε:

Εκτός από το πρόβλημα των χαμένων κρίκων ,που για μερικούς συνιστά πρόβλημα για την αποδοχή της Θεωρίας τού Δαρβίνου  πρέπει να τονισθούν και άλλα σημεία .
Δηλαδή:
 1- Η θεωρία τού Δαρβίνου,δεν είναι επιστημονική γνώση ,αφού δεν αποδεικνύεται από την παρατήρηση ή το πείραμα,όπως  απαιτεί η επιστήμη.( Αντίθετος,ο Μ.Ruseι( ό.π.σελ.370) ο οποίος δέχεται ότι ,«κατά βάση,» είναι επιστημονική θεωρία,που όμως δεν δίνει απάντηση σε όλα και δεν έχει μεταφυσικές προεκτάσεις,που αν υπάρχουν, δεν είναι καθαρά δαρβινικές.) Ετσι ο    Will Hart, ( J.Douglas Kenyon” Forbidden History’’ ό.π.σελ.8 ε.π) πού   παρατηρεί ότι, «το δίλημμα δεν είναι η επιλογή, μεταξύ της Δημιουργίας όπως την παρουσιάζει η Βίβλος και όπως την παρουσιάζει η εξέλιξη,αλλά αν η θεωρία τού Δαρβίνου αποδεικνύεται επιστημο νικώς. Ειδικότερα για την φυσική επιλογή που επικαλείται ο Δαρβίνος, παρατηρεί ότι, δεν δίνει εξήγηση γιατί και πώς το περιβάλλον ευνόησε την διαδικασία αυτή της φυσικής επιλογής,πως καθιερώθηκε η διαδικασία  αυτή, πράγμα που μάς φαίνεται τώρα απλό,αλλά αν κανείς το καλοσκεφθεί, βλέπει ότι ,ελλείπει η πειστική εξήγηση  και ερμηνεία που απαιτεί η επιστήμη»..

 2.-Ο J.Ayala  δέχεται ότι, εξακολουθούν να υπάρχουν, σημαντικά αινίγματα τής ανθρώπινης εξέλιξης,(«Το Δώρο κλπ.» σελ.11)

 .      α.- Ενα αίνιγμα είναι η γενετική βάση τής μεταμόρφωσης τού πιθήκου σε άνθρωπο.Τα γονιδιώματα τού ανθρώπου και τού χιμπατζή, διαφέρουν κατά λίγο περισσότερο από ένα τοις εκατόν και παρόλα αυτά, είμαστε τόσο διαφορετικοί με σημαντικούς τρόπους (πολύ μεγαλύτερο εγκέφαλο -γλώσσα-τεχνολογία-τέχνη-ηθική-θρησκεία).

Για το ότι,η διαφορά μεταξύ ανθρώπου και χιμπατζή,είναι τελικώς πολύ μεγάλη και για το που οφείλεται τούτο, η  Christiane Nusslein-Volhard(ό.π.σελ.227) γράφει: «Μολονότι η διαφορά μεταξύ ανθρώπου και χιμπατζή,ανέρχεται περίπου στο 1% των αζωτούχων βάσεων,το ποσοστό αυτό λόγω τού μεγάλου μεγέθους των γονιδιωμά των,μεταφράζεται σε δεκάδες εκατομμύρια μεμονωμένες βάσεις.Σε άλλο σημείο του προκείμενου πονήματος παραθέτουμε εκτενέστερο απόσπασμα από το βιβλίο  τής Christiane Nusslein-Volhard

.          β.-Αλλο αίνιγμα είναι η μεταμόρφωση από εγκέφαλο σε νού. Γνωρίζουμε ότι, οι  100  δισεκατομμύρια νευρώνες στους εγκεφάλους μας, επικοινωνούν μεταξύ τους και με άλλα νευρικά κύτταρα μέσω ηλεκτρικών και χημικών σημάτων.Με ποιόν τρόπο τα σήματα αυτά,μετατρέπονται σε αντιλήψεις,συναισθήματα ,ιδέες,κριτική, επιχειρήματα, αισθητικά συναισθήματα , ηθικές και θρησκευτικές αξίες; Και πώς από την ποικιλία αυτή των εμπειριών προκύπτει μια ενιαία  πραγματικότητα, ο  νους  ή ο εαυτός;Και καταλήγει  ίσως κανείς στο ότι, η  ψυχή που δημιουργήθηκε από τον Θεό (για μερικούς αυτό  είναι αποκλειστικό γνώρισμα τού ανθρώπου),θα μπορούσε να πεί κανείς, ότι, εξηγεί και τις δύο μετατροπές και ότι, η απάντηση αυτή είναι ασφαλώς ικανοποιητική για ανθρώπους με θρησκευτική πίστη, όχι όμως και για τον επιστήμονα.

 3.-Άλλο στοιχείο(όπως γράφουμε και πιό πάνω) κατά της αποδοχής τής  θεωρίας τού Δαρβίνου, ή τουλάχιστον για την διατύπωση επιφυλάξεων, είναι ότι, υπάρχουν  πολύ λίγα στοιχεία μεταξύ των μεγάλων ομάδων και ειδικότερα ως προς την μετάβαση από τους πιθήκους στον άνθρωπο.(αν  πρόκειται για μια τέτοια μετάβαση και όχι για διαχωρισμό δύο κλάδων από  αρχικό κοινό πρόγονο) Παρατηρείται,ότι ,ενώ βρίσκουμε σωρεία απολιθωμάτων,για τους πρώτους πρωτεύοντες, ανθρωπο ειδή,ανθρώπους τού Νεάντερνταλ, και τού Homo sapiens,δεν βρίσκουμε απολιθώματα, που να δείχνουν την μετάβαση από τον πίθηκο στον άνθρωπο (Will Hart ό.π.10). Με ισοδύναμη διατύπωση υπάρχουν πολλοί ελλείποντες κρίκοι.Ο διάσημος παλαιοντολόγος  Louis  B.Leakey ,όταν κάποτε σε μια διάλεξη που έδωσε το 1967,ρωτήθηκε σχετικώς, απάντησε « Δεν υπάρχει ένας ελλείπων κρίκος ,υπάρχουν εκατοντάδες».

 Σ΄αυτό οι υποστηρικτές τού Δαρβίνου,--που σημειωτέον επιμένουν στο  ότι,η Θεωρί α τού Δαρβίνου  δεν είναι θεωρία αλλά  γεγονός,-- προβάλλουν ότι, είναι χαρακτηριστικό και ενισχυτικό της ορθότητας των απόψεων τού Δαρβίνου, το ότι,κάθε τύπος  απολιθώματος  βρίσκεται στο χρονι κό  επίπεδο, που θα περίμενε κανείς να το βρεί, και ότι, οι ελλείποντες κρίκοι, κάποτε θα βρεθούν(εκτός βεβαίως αν υποστηριχθεί ότι,έχουν όλοι καταστραφεί ως απολιθώματα).

Εδώ έχει θέση και ο Ν.Shubin  για τον οποίο γράφουμε σε άλλο σημείο και κατά τον οποίο  ο βασικός ελλέιπων κρίκος έχει βρεθεί.

 4.- Οι αρνητές τού Δαρβίνου διερωτώνται ως προς το γιατί,βρίσκουμε αντιπροσωπευτικά μη ανθοφόρα φυτά για εδώ και τριακόσια εκατομμύρια  χρόνια και  ανθοφόρα για εδώ  και εκατό εκατομμύρια χρόνια ,που  υπάρχουν ακόμη και σήμερα,και δεν βρίσκουμε τα μεταξύ αυτών ενδιάμεσα είδη.Λέγουν ότι, υπάρχει ένα πρόβλημα με την αιφνίδια εμφάνιση των ανθοφόρων φυτών. Υπάρχει  ένας υψηλός βαθμός οργάνωσης στα φυτά. Πολλά φυτά,είναι ειδικώς σχεδιασμένα για να φιλοξενούν μέλισσες και άλλα έντομα που βοηθούν στην γονιμοποίηση.Τι λ.χ. εμφανίστηκε πρώτο,το άνθος ή η μέλισσα. Η πρώτη ερώτηση είναι: Πώς τα μη ανθοφόρα αυτά φυτά που για αιώνες είχαν βασισθεί σε α-σεξουαλική αναπαραγωγή,ξαφνικά ανέπτυξαν τις απαιτούμενες δομές για σεξουαλική αναπαραγωγή; Οι δαρβινιστές  λέγουν ότι, αυτό συνέβη όταν ένα γυμνόσπερμο υπέστη μετάλλαξη  και με την πάροδο τού χρόνου μεταβλήθηκε σε ανθοφόρο φυτό.Αυτό όμως πολλοί θεωρούν απίθανο για τους εξής λόγους:Στα ανθοφόρα φυτά,η μεταφορά της γύρης  από το αρσενικό στο θηλυκό, πρέπει να έγινε πριν τα φυτά μπορούν να αναπαραχθούν σεξουαλικώς.Η μετάλλαξη πρέπει να άρχισε  με ένα φυτό   κάπου,κάποτε.Δεν υπήρχαν έντομα ή ζώα  ειδικώς προσαρμοσμένα  ώστε να γονιμοποιούν φυτά,γιατί δεν υπήρχαν άνθη πριν από την χρονική αυτή περίοδο. Εδώ λοιπόν, συνεχίζουν, πάσχει η ιδέα  τού συνδυασμού μεταλλάξεων,φυσικής επιλογής και gradualism.Όταν οι Δαρβινιστές αντιμετωπίζουν το δίλημμα  της προχωρημένης οργάνωσης  και το άλμα από την α-σεξουαλική αναπαραγωγή  στην σεξουαλική,λέγουν ,ότι, απλώς η εξέλιξη ενεργεί πολύ βραδέως ώστε οι δεσμοί, να είναι εμφανείς.Αλλά αυτό είναι ανακόλουθο.Αν ενεργεί βραδέως,θα έπρεπε να υπάρχει υπεραφθονία  απολιθωμάτων που να αποδεικνύουν την ύπαρξη των δεσμών που ελλείπουν. Ο  ίδιος ο Δαρβίνος,αντιλαμβανόμενος το πρόβλημα  με τα  ανθοφόρα φυτά ,(που χαρακτηρίζεται ως Αχίλλειος πτέρνα τής Θεωρίας του)το αποκαλούσε  απαίσιο μυστήριο,( an abominable mystery).

-Παραθέτουμε από  δημοσίευση στις Ειδήσεις της 9-8-2015 στο διαδίκτυο  μια ανακοίνωση σχετική με τα ανθοφόρα φυτά.  «Tο απολίθωμα ενός ανθοφόρου φυτού που ζούσε μέσα στο γλυκό νερό πριν από 125 έως 130 εκατομμύρια χρόνια ανεκάλυψαν αμερικανοί και ευρωπαίοι επιστήμονες. Πρόκειται για σημαντική ανακάλυψη, καθώς αποκαλύπτει ότι, το μυθικό «πρώτο λουλούδι» τής Γης (το οποίο είναι μάλλον αδύνατο να βρεθεί) μπορεί να αναπτύχθηκε αρχικά μέσα σε κάποια λίμνη και όχι στην ξηρά. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή παλαιοβοτανολογίας Ντέιβιντ Ντίλχερ από το Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα, μέσα από δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences» (PNAS), εξηγούν ότι, το σκουροπράσινο υδρόβιο φυτό Montsechia vidalii με τα μικρά φύλα, που ανήκει στην κατηγορία των αγγειόσπερμων, είχε γνωρίσει μεγάλη ανάπτυξη κατά την πρώιμη Κρητιδική περίοδο. Αναπτύχθηκε, παράλληλα με τους δεινόσαυρους, στις λίμνες στην περιοχή της Ισπανίας όπου σήμερα υψώνονται βουνά.Το φυτό δεν είχε πέταλα και διέθετε μόνο έναν σπόρο. Είχε ανακαλυφθεί στην Ιβηρική χερσόνησο (στα Πυρηναία όρη και στην κεντρική Ισπανία) πριν από 150 χρόνια, αλλά μόλις τώρα έγινε αντιληπτό πόσο παλιό είναι. Μέχρι σήμερα, ως αρχαιότερο φυτό με άνθη εθεωρείτο το κινεζικό και επίσης υδρόβιο Archaefructus sinensis, που έχει περίπου την ίδια ηλικία.Το «πρώτο λουλούδι», σύμφωνα με τον Ντίλχερ, αποτελεί έναν επιστημονικό μύθο, όπως και ο «πρώτος άνθρωπος». Οι επιστήμονες προσπαθούν να ανασυνθέσουν την εξελικτική πορεία των ανθοφόρων φυτών τα οποία, ξεκινώντας από λίγα είδη, σήμερα έχουν σκεπάσει πια τον πλανήτη μας με τα πιο όμορφα και διαφορετικά λουλούδια. Οι βοτανολόγοι εκτιμούσαν έως τώρα ότι, τα πρώτα φυτά με λουλούδια αναπτύχθηκαν στην ξηρά από άλλα προϋπάρχοντα φυτά, κατά την Ιουράσια περίοδο πριν από περίπου 160 εκατ. Χρόνι α.Αυτό πιστεύεται ότι, έγινε παράλληλα με την έκρηξη στην εξέλιξη των εντόμων, τα οποία λειτούργησαν ως επικονιαστές των νέων φυτών. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να σημαίνει ότι, μερικά αγγειόσπερμα φυτά, όπως η Montsechia  vidalii, ίσως να «βούτηξαν» στο γλυκό νερό, χρησιμοποιώντας πλέον τα ρεύματα τού νερού αντί για τα έντομα, προκειμένου να πολλαπλασιάζονται. Όμως ο Ντίλχερ υποστηρίζει ότι, το ξεκίνημα των ανθοφόρων φυτών ενδεχομένως να έγινε απευθείας μέσα στο γλυκό νερό. Το ζήτημα για την «πατρίδα» των ανθοφόρων φυτών παραμένει ανοιχτό, ωστόσο φως στο μυστήριο της καταγωγής τους αναμένεται να ρίξουν νέες ανακαλύψεις απολιθωμάτων.»
  Η σημασία των ανθοφόρων φυτών είναι τεράστια.Οπως λέγει και ο Poinar τα ανθοφόρα φυτά,μετέβαλαν  οριστικώς την όψη της Γής, προ σθέτοντας ομορφιά, βιοποικιλότητα και τροφή ιδίως στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές.Η συνεργασί α  ανθοφόρων φυτών και εντόμων και άλλων είδών ζώων είχε ως αποτέλεσμα την επιτυχημένη διανομή και εξέλιξη των φυτών αυτών σχεδόν σ ΄ολόκληρο τον πλανήτη μας»
(Περισσότερα στο Παράρτημα)
-Συμφώνως με δημοσίευση  σε γαλλική εφημερίδα, της 1-8-2017,υποστηρίζεται ότι   ,το πρώτο άνθος ήταν ερμαφρόδιτο.-όπως είναι σήμερα τα περισσότερα  άνθη-’όπως ανακοινώθηκε  την 31-7-2017 από το Πανεπιστήμιο του Παρισιού, πληροφορία που  δεν φαίνεται να εξέπληξε τους βοτανολόγους.Τα ανθοφόρα φυτά,κατά την ίδια δημοσίευση,εμφανίστηκαν μόλις πριν από 140 εκατομμύρια χρόνια κατά την εποχή των δεινοσαύρων,που εξαφανίστηκαν πριν από 66 εκατομ μύρια χρόνια περίπου.Από τότε παρουσίασαν μια θεαματική  ποικιλία. 
5.- Ειδικώς ως προς τις μεταλλάξεις  ,ο Michael Behe, στο βιβλίο του  «Darwin’s black box» λέγει ότι ,η ζωή μέσα στο κύτταρο είναι τόσο πολύπλοκη που δεν μπορεί να οφείλεται στη τύχη.
 6.- Ο Sir Cyril Burt(ό.π. σελ.90 επ.) δέχεται ότι, το περιβάλλον διεδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στην καταγωγή και την εξέλιξη των ειδών,αλλά παραλλή λως ,υφίσταται και μια εσωτερική επιλογή, στην οπoία κυρίως οφείλεται η αυξανόμενη πολυπλοκότητα και οργάνωση.Με αποκλειστική την  « εξωτερική επιλογή» θα είχαμε απλώς πολλαπλασιασμό παρασίτων και άλλων μικροοργανισμών.Γιατί αν μόνον η επιβίωση μετρούσε,τότε τα βακτήρια και τα έντομα  θα ήσαν οι πλέον επιτυχημένοι   τύποι,αφού είναι πολύ περισσότεροι,από τα ανώτερα θηλαστικά.Και συνεχίζει:  « Συχνά,τα αποτελέσματα της εσωτερικής οργάνωσης,φαίνεται να βαίνουν πολύ πιο  πέρα απ΄ό,τι χρειάζεται για την επιβίωση,έτσι ώστε στην εξέλιξη να υπεισέρχεται ο παράγοντας  τού σκοπού ή τής λειτουργίας».
Πρέπει να σημειωθεί ότι-όπως αναγράφεται εν Noam Chosky “Για τη Φύση και τη Γλώσσα)- ο  ίδιος ο Δαρβίνος επανειλημμένα  είχε εκφράσει την πεποίθηση ότι, « η φυσική επιλογή  είναι το  κύριο,αλλά όχι το αποκλειστικό μέσο μεταβολής»   
 7.-Ο Remy Chauvin  καθηγητής στην Σορβόννη στο εργαστή ριο      της  κοι νωνιολογίας των ζώων,πιστεύει σε Θεό, αρνείται την κατηγορηματική βεβαιότητα τού Μονό,ως προς την τύχη και ξανατοποθετεί,τον δαρβινισμό, στο ιστορικό του πλαίσιο. Ισχυρίζεται ότι, είναι λάθος να υποστηρίζεται ότι, το περιβάλλον  ρυθμίζει την εξέλιξη  γιατί το περιβάλλον δεν κατευθύνει κάτι μεγάλο ( « Elie Gourin ,ό.π.σελ 120 επ.) Γράφει  μεταξύ άλλων :«η λειτουργία δεν δημιουργεί το όργανο….ο τρόπος με τον οποίο ο εγκέφαλός μας ενεργεί στο σώμα μας,είναι πιθα νώς ο ίδιος με την εξελικτική θέληση,που ενεργεί στην ζωντανή ύλη……Οσο λιγώτερο είναι ειδικευμένα τα όντα,τόσο μεγαλύτερη πιθανότητα έχουν να προσαρμοσθούν σε νέες συνθήκες…………μια ειδίκευση υπερβολική είναι συχνά θανατηφόρα   στην φύση……………το πλήθος των λύσεων είναι ο κανόνας….. αυτό που φαίνεται να ενδιαφέρει την εξέλιξη είναι ο στόχος όχι τα μέσα……Και,( συνεχίζοντας ο

συγγραφέας λέγει): παρατηρεί κανείς ότι, η εξέλιξη είναι προσανατολισμένη με την έννοια αυτή,ότι, δηλαδή δεν είδε κανείς  ποτέ ένα ψάρι ή ένα πτηνό να ξαναγίνει ερπετό………Υπάρχει κάτι το θελημένο στους μηχανισμούς τής φύσεως.Και  η κλείδα τής εξέλιξης,βρίσκεται στο εσωτερικό τού ζωντανού…..Ένα πρόγραμμα εκτελείται μέσω μηχανισμών,των οποίων οι οργανισμοί δεν έχουν συνείδηση και αυτό είναι η εξέλιξη.»

O συγγραφέας δεν δίδει απάντηση στο πρόβλημα της ζωής.Μας ωθεί να ερευνήσουμε σε νέους δρόμους, μια πειστική εξήγηση της εξέλιξης. Η ζωή γι΄αυτόν είναι προσανατολισμένη  προς μεγαλύτερη πολυπλοκότητα,ψυχισμό και τελικώς συνείδηση. Ελευθερία και ευφυία  φαίνονται συνδεόμενες. Πιστεύει ότι, τόσο στην φύση όσο και στον άνθρωπο υπάρχει κάτι που πρέπει να ονομάσουμε πνεύμα.Αναφερόμενος στον προγραμματισμό τού ζώντος, και στην πηγή του, καταλήγει «θάλεγε κανείς ότι, κάτι θέλει να εκφρασθεί μέσα από  το ζωντανό.Φαίνεται ότι, υπάρχει κάτι το θελημένο…Γιατί στην βιόσφαιρα  να υπάρχουν μέσα τόσα πολύπλοκα  και παράξενα για να φθάσει κανείς  και να καταλήξει σε  λύσεις που είναι τόσο κοντά; Είναι  λοιπόν ο ΄Ανθρωπος που είναι τρελός; Ας πούμε ότι, υπάρχει μια μεγάλη  έλλειψη κατανοήσεως, μεταξύ τού πνεύματος αυτού,που κρυσταλλοποιήθηκε στον εγκέφαλο τού Ανθρώπου και στο άλλο πνεύμα που βλέπω ενεργό σε όλη την εξέλιξη»(:on dirait  que quelque chose veut a  travers elle s’ exprimer. Il semble qu’il y ait quelque chose de voulu…. Pourquoi dans la biosphεre constant-t  on des moyens aussi compliques  et bizarres pour parvenir a des fins obtenues simplement et εgalement juste a cotee?.Est-ce l’ homme  qui est fou…?Disons qu’  il y a une incomprehension assez grande entre cet esprit qui s ‘ est cristallise  dans le cerveau de l ‘ homme

et cet autre esprit que je vois en oeuvre dans toute l ‘ evolution )
8.-Εχει γραφεί-ως μειονέκτημα της θεωρίας τού Δαρβίνου-  (David Lewis  εν J.Douglas Kenyon” Forbidden  History’ σελ.16)  ότι ,για τούς Δαρβινιστές,η ζωή,μπορεί να υφίσταται μόνον μέσα σ΄ένα  πλαίσιο αυστηρώς υλιστικό: μια σειρά από τυχαία γεγονότα και χημικές αντιδράσεις ,που είναι υπεύθυνες για κάθε τι που υπάρχει στο σύμπαν,πράγμα που για πολλούς δεν εξηγεί τα πάντα. Στην περίπτωση τού ανθρώπινου μυαλού λ.χ.οι προχωρημένες ικανότητές του όπως να υπολογίζει,να παίζει ένα μουσικό όργανο,η γλώσσα, (καθαρά ανθρώπινο φαινόμενο)  κλπ.δεν είναι δυνατόν-λέγουν- να εξηγηθεί με την θεωρία τής επιβίωσης τού  πιο κατάλληλου. Αλλά  εκτός από τα τελευταία παραδείγματα,που πραγματικώς απαιτούν μια ιδιαί τερη προσοχή και αντιμετώπιση,-το αν είναι ή όχι υλιστική η Δαρβινική άποψη, για κείνους που η μόνη πραγματικότητα είναι η ύλη,  το ερώτημα μπορεί να μην λέγει τίποτε.
Αξίζει  η παράθεση μιας σχετικής άποψης. Ετσι (J.Ayala  « Το Δώρο κλπ.σελ.195) σημειώνεται ότι ,ενώ στο ερώτημα, αν ο Δαρβίνος αποκλείει τις θρησκευτικές πεποι θήσεις, η απάντηση είναι αρνητική, στο ερώτημα αν γενικώς η επιστήμη είναι υλι στική, εξαρτάται από το αν αφορά το επιστημονικό πεδίο και την  μεθοδολογία ,ή μεταφυσικές φαντασίες. Η επιστήμη  είναι  μεθοδολογικώς υλιστική, χωρίς όμως αυτό να συνεπάγεται, ότι,η επιστήμη αποκλείει την εγκυρότητα μιάς γνώσης εκτός επιστήμης.Μια τέτοια γνώση, μπορεί να είναι έγκυρη,χωρίς να είναι επιστημο νική,πέρα από την παρατήρηση,ότι,η επιστήμη δεν έχει  ουσιαστικώς τίποτε να πεί,για τις αξίες, αισθητικές,ηθικές ,για το νόημα της ζωής,για τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, κλπ. εκτός βεβαίως όταν οι τελευταίες, διατυπώνουν απόψεις για τον φυσικό κόσμο. Η αμερικανική Εθνική Ακαδημία Επιστημών, έχει κατηγορηματικώς υποστηρίξει ότι, η « Θρησκεία και η Επιστήμη δίδουν απαντήσεις σε διαφορετικά ερωτήματα για τον κόσμο.Πολλοί άνθρωποι μεταξύ των οποίων και  πολλοί επιστή μονες, πρεσβεύουν ισχυρές θρησκευτικές πεποιθήσεις και ταυτοχρόνως δέχονται την εξέλιξη»
8.-Όπως  γράφει ο David Lewis ( εν J.Douglas Kenyon” Forbidden History’ σελ.14) οι Richard Thomson  και Michael Cremo   συγγραφείς τού Forbidden Archeology   ,συνέλεξαν πολλά στοιχεία, αποδεικνύοντα την παρουσία τού σύγχρονου ανθρώπου, πολλά εκατομμύρια χρόνια πριν από την  υποτιθέμενη εμφάνισή του στη νότια Αφρική. Κατά την άποψή τους, ο άνθρωπος δεν προέρχεται από τους πιθήκους.Στο βιβλίο τους, ”The Mysterious Origins of Man”  αναφέρουν ότι, στο Τέξας,βρέθηκαν δίπλα-δίπλα πατημασιές ανθρώπινες, με ίχνη  δεινοσαύρων και λίθινα εργαλεία,  ηλικίας 55 εκατομμυρίων ετών και λεπτομερείς χάρτες άγνωστης αρχαιότητας  καθώς και μαρτυρίες προηγμένης τεχνολογίας στην προϊστορία.  Και καταλήγουν  στο ότι, τα απολιθώματα, δείχνουν ότι, ο άνθρωπος, είναι πολύ αρχαιότερος,απ΄ό,τι δέχεται η καθιερωμένη θεωρία, και ότι, δεν προήλθε από τους πιθήκους. Κατά τον David Lewis ,η θεωρία αυτή, αποσιωπήθηκε ως αντιμέτωπη με το κατεστημένο, δεδομένου ότι, οι επιστήμονες που θα αμφισβη τούσαν τα ισχύοντα δόγματα, όχι απλώς θα παραγκωνίζονταν από κάθε σχετική επιστημονική συζήτηση, αλλά και θα έχαναν τη δουλειά τους.   
9-Ως συμβολή σε μιά προσπάθεια για μια στοιχειώδη πληρότητα,στην κριτική κατά τής θεωρίας τού Δαρβίνου,αναφέρουμε και το λεγόμενο  σημαντικό πρόβλημα της μη απλοποιήσιμης πολυπλοκότητας με ειδική αναφορά στο θέμα τού ματιού. Κατά τον βιοχημικό και πολέμιο της θεωρίας τού Δαρβίνου M.Behe, (: «Το μαύρο κουτί τού Δαρβίνου») ένα μη απλοποιήσιμο  πολύπλοκο σύστημα, προσδιορίζεται ως μία οντότητα, που αποτελείται από αρκετά ταιριαστά πράγματα  που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, και τα οποία συμβάλλουν στην βασική λειτουργία  με αποτέλεσμα η απομάκρυνση  κάποιου από τα μέρη αυτά, να έχει ως συνέπεια το σύστημα να σταματήσει  να λειτουργεί αποτελεσματικά. Κατά τους υπέρμαχους τού «Ευφυούς σχεδιασμού»,τα μη απλοποιήσιμα  πολύπλοκα συστήματα, δεν μπορούν να είναι αποτέλεσμα τής εξέλιξης.Κατά τον Behe ,  «ένα μη απλοποιήσιμο  σύστημα, δεν μπορεί να παραχθεί άμεσα, από ελαφρές διαδοχικές τροποποιήσεις ενός προδρομικού συστήματος, προπομπού, επειδή κάθε προπομπός, σε ένα μη απλοποιήσιμο πολύπλοκο σύστημα, από το οποίο λείπει ένα μέρος ,είναι εξ ορισμού μη λειτουργικό και εφόσον η  φυσική επιλογή, μπορεί μονάχα να επιλέξει  συστήματα, τα οποία λειτουργούν ήδη, τότε  αν ένα βιολογικό σύστημα, δεν μπορεί να  παραχθεί σταδιακώς, θα έπρεπε να προκύψει μονομιάς, ως μια ενσωματωμένη μονάδα, έτσι ώστε η φυσική επιλογή, να έχει κάτι στο οποίο να μπορεί να ενεργήσει» Ετσι το  μάτι δεν μπορεί να λειτουργήσει ,εκτός αν όλα τα  μέρη του,δημιουργηθούν ταυτοχρόνως. Δεν ωφελεί ένα οργανισμό προπομπό να έχει απλώς ένα αμφιβληστροειδή, ή ένα φακό ,αν τα άλλα μέρη λείπουν. Πάντοτε με αναφορά στο μάτι, υποστηρίζεται ότι , αυτό, δεν μπορεί να εξελίχθηκε   με μικρά βηματάκια, κατά τον τμηματικό τρόπο, με τον  οποίο λειτουργεί η φυσική επιλογή.
-  Σ΄αυτά οι εξελικτικοί (Ayala “Το Δώρο κλπ.σελ.164)  προσκομίζοντες αποδείξεις , αμφισβητούν την βάση και την αφετηρία τού ισχυρισμού των αντιπάλων τους. Λέγουν δηλαδή ότι, τα όργανα και άλλα συστατικά  των ζωντανών όντων δεν είναι μη απλοποιήσιμα πολύπλοκα συστήματα-δεν προκύπτουν ξαφνικά ή μονομιάς. Και για απόδειξη των ισχυρισμών τους,προσθέτουν ότι, λιγότερο περίπλοκες εκδοχές, των ίδιων συστημάτων έχουν υπάρξει στο παρελθόν και μπορούν να εντοπιστούν στους σημερινούς οργανισμούς. Ειδικώς για το ανθρώπινο μάτι,λέγουν ότι, δεν εμφανίστηκε αιφνιδίως με ολόκληρη την σημερινή του πολυπλοκότητα και ότι, η διαμόρφωσή του, χρειάστηκε   την ενσωμάτωση, πολλών γενετικών μονάδων, η κάθε μια από τις οποίες εβελτίωσε   την απόδοση των προηγούμενων λειτουργικώς ατελώς ματιών. Πριν από 700 εκατομμύρια χρόνια οι πρόγονοι των σημερινών σπονδυλω τών, διέθεταν ήδη όργανα που είχαν ευαισθησία στο φώς. Διαφορετικά είδη ματιών, τα οποία παρουσιάζουν ένα πλήρες φάσμα πολυπλοκότητας, και προτύπων, έχουν εξελιχθεί ανεξάρτητα, τουλάχιστον σαράντα φορές, αν και ένα τουλάχιστο γονίδιο (το Pax6) είναι αρχαίο και έχει παίξει ρόλο στην εξέλιξη πολλών διαφορετικών ειδών ματιών. Το πιο απλό όργανο της όρασης εντοπίζεται σε κάποιους μονοκύτταρους οργανισμούς, που έχουν ένζυμα, ή σημεία με ευαισθησία στο φώς, τα οποία τους  βοηθούν να κινηθούν προς την επιφάνεια της λίμνης, όπου τρέφονται με την άλγη που μεγαλώνει εκεί. Κάποια πολύ κύτταρα ζώα εμφανίζουν σημεία με ευαι σθησία στην επιδερμίδα τους.
(Περισσότερα και  αναλυτικότερα, στον  Ayala (Το Δώρο κλπ.165 επ.)
 -Αναφερόμενος στο ίδιο θέμα ο Gerard Cheshire  γράφει(ό.π.σελ.40)«Οι πολέμιοι της εξελικτικής θεωρϊας μερικές φορές στρέφουν τα πυρά τους   σε χαρακτηριστικά που φαίνεται απίθανο να έχουν  υπάρξει μέσω μιας διαδοχής εξελικτικών βημάτων. Δυό παραδείγματα είναι το σαρκοβόρο φύλλο της μυγοπαγίδας της Αφροδίτης και το μάτι των θηλαστικών.  Το επιχείρημα τους λοιπόν είναι ότι, αυτά είτε λειτουργούν είτε όχι, δεν υπάρχει μέση εξελικτική κατάσταση. Φανταστείτε όμως για μια στιγμή μια αντίστροφη εξελικτική πορεία. Το μάτι των θηλαστικών είναι ένας  φακός που στηρίζεται από ένα σάκκο  γεμάτο υγρό μπροστά από ένα αμφιβληστροειδή. Φανταστείτε ότι, ο σάκκος προοδευτικά συρρικνώνεται οπότε τελικώς ο  φακός ακουμπάει πάνω στον αμφιβληστρο ειδή.Επειτα ο φακός και ο αμφιβληστροει δής  συνενώνονται και ο αρι θμός των φωτοευαίσθητων κυττάρων  μειώνεται σε μονάχα ένα. Το αποτέλεσμα είναι ένα απλό  μάτι κοινό μεταξύ πολλών διαφορετικών οργανισμών.Εξακολουθεί  να  μπορεί να διακρίνει την κίνηση γύρω του,  ειδικά  ένα θηρευτή που πλησιάζει και κρύβει το φώς…….»
- Στην άποψη που διετύπωσε ο Κ.Δαρβίνος, το 1859   κατά την οποία :  « Η διατύπωση της υπόθεσης ότι, ο οφθαλμός  θα μπορούσε να σχηματισθεί διά της φυσικής επιλογής, ο Andrew Parker διαφωνεί. Αποκρούει (ό.π.σελ.206) το επιχείρημα ότι, οι οφθαλμοί, δεν θα μπορούσαν να εξελιχθούν, καθώς τα ενδιάμεσα στάδια δεν θα ήσαν λειτουργικά.

-Οι Νταν-Ερικ Νίλσον και η Σούζαν Πέλγκερ   δημιούργησαν ένα μοντέλο  στον ηλεκτρονικό υπολογιστή,για να δείξουν  πως ένα τμήμα φωτοευαίσθητου δέρματος, θα μπορούσε σταδιακά να μετατραπεί σε περίπλοκο μάτι, με θάλαμο μέσα από μια αλληλουχία δύο χιλιάδων μεταλλάξεων-με τους πλέον απαισιόδοξους υπολογι σμούς,-χρονικό διάστημα που αντιστοιχεί μόνον σε τριακόσιες εξήντα τέσσερες χιλιάδες γενιές,προσθέτοντας το γνωστό, ότι, υπήρχε επομένως άφθονος γεωλογικός χρόνος για να επιτετευχθεί κάτι τέτοιο.
-Ο Γ.Μανέτας,ασχολούμενος με το θέμα  και θέλοντας ν’ αντιμετωπίσει την παρατήρηση,ότι,για ενα τόσο πολυσύνθετο όργανο όπως είναι το μάτι,είναι απίθανο, να δημιουργήθηκε από συρροή τυχαίων μεταλλάξεων που να δικαιολογούν   την εμφάνιση του,δέχεται καταρχήν ότι, πειστική εξήγηση δεν υπάρχει αλλά  για την ώρα δεν διαθέτουμε  άλλη ερμηνεία   εκτός από την φυσική επιλογή και συνεχίζει εισφέροντας την άποψη ότι  οι πρώτες ύλες  για την κατασκευή  του ματιού, προυπήρχαν και προσέφεραν άλλες υπηρεσίες.Δεν χρειάστηκε δηλαδή να γίνει εξ αρχής ολόκληρη η συσκευή χρησιμοποιήθηκαν προυπάρχοντα εξαρτήματα. (ό.π.σελ.90 επ.)
  - Για τον χρόνο εμφάνισης της όρασης :  Σύμφωνα με δημοσίευση τής 30/10/2012  που  αναρτήθηκε την 6-11-2012 στο διαδίκτυο « οι οψίνες, οι φωτοευαίσθητες πρωτεΐνες που είναι βασικές για την όραση, εμφανίστηκαν πριν από 700 εκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences».Το ακριβές χρονικό σημείο κατά το οποίο εμφανίστηκε η πρώτη στοιχειώδης ικανότητα των οργανισμών να βλέπουν το φως αποτελεί πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ των ειδικών. Οι επιστήμονες ήταν επί μακρόν διχασμένοι σχετικά με το ποιά είδη σπόγγων ή μεδουσών απέκτησαν πρώτα οψίνες, στα κύτταρα-φωτοϋποδοχείς τού αμφιβληστρο ειδούς. Ερευνητές της Σχολής Επιστημών τής Γης τού Πανεπιστημίου τού Μπρίστολ και τού Εθνικού Πανεπιστημίου της Ιρλανδίας Maynooth μελέτη σαν μια ομάδα σπόγγων που ονομάζεται Oscarella carmela και της οποίας η αλληλουχία αποκωδικοποιήθηκε προσφάτως καθώς και μέδουσες που ανήκουν στο φύλο Κνιδάρια (Cnidarians) – το συγκεκριμένο φύλο περιλαμβάνει περισσότερα 9.000 διαφορετικά είδη παγκοσμίως και εκτιμάται ότι, ήταν το πρώτο που απέκτησε μάτια. Μέδουσες που ανήκουν στο φύλο Κνιδάρια θεωρείται ότι, είναι από τα πρώτα όντα που... είδαν το φως .Με χρήση υπολογιστικών μοντέλων ο δρ Νταβίντε Πιζάνι από το Πανεπιστήμιο τού Μπρίστολ και οι συνεργάτες του μελέτησαν όλες τις υποθέσεις που έχουν εκφραστεί μέχρι σήμερα σχετικά με την εμφάνιση των οψινών. Στην ανάλυση περιελήφθη το σύνολο των γενετικών πληροφοριών σχετικά με όλα τα είδη ζώων που έχει μέχρι σήμερα θεωρηθεί ότι ,είναι πιθανό να αποτελούν τα πρώτα ζώα με μάτια.Τελικώς δημιουργήθηκε ένα χρονοδιάγραμμα το οποίο έδειξε έναν κοινό πρόγονο των οψινών ο οποίος εμφανίστηκε πριν από περίπου 700 εκατομμύρια χρόνια. Η πρωτόγονη εκείνη οψίνη ήταν «τυφλή», ωστόσο υπέστη βασικές γενετικές αλλαγές κατά τη διάρκεια 11 εκατομμυρίων ετών οι οποίες και της επέτρεψαν να ανιχνεύει το φως.Όπως σημείωσε ο δρ Πιζάνι «το σημαντικότερο στοιχείο τής μελέτης μας ήταν ότι, εντοπίσαμε την αρχαιότερη προέλευση τής όρασης και ανακαλύψαμε πως εμφανίστηκε μόνο μια φορά στα ζώα. Πρόκειται για μια εκπληκτική ανακάλυψη καθώς μαρτυρεί πώς και πότε η όραση αναπτύχθηκε κατ’ επέκταση και στους ανθρώπους»
 -Για το μάτι ο  Cyril Burt( ό.π.σελ. 85) παρατηρεί, ότι,  σχεδόν όλα τα έμβια όντα, φυτά όπως και ζώα, ακόμη και μονοκύτταροι οργανισμοί, είναι ευαίσθητα στο φώς, ότι, οι μεταβολές που αποδεικνύονται ευνοϊκές για μια επιβίωση μεταβιβάζονται στους  απογόνους, έτσι ώστε σιγά –σιγά, το σύνολο τού είδους τροποποιείται.
 -Ο Andrew  Parker (ό.π.ιδίως  ελ.201 επ.),δέχεται ότι, η όραση εμφανίστηκε κυριολεκτικά  με μια  έκρηξη...  περίπου 520 εκατομμύρια χρόνια  από σήμερα,ότι, οι τριλοβίτες (εξαφανισμένα ασπόνδυλα ζώα της συνομοταξίας των αρθροπόδων)  ήταν τα πρώτα ζώα που ανέπτυξαν μάτια … …ότι, κάποια στιγμή  στην Κάμβριο περίοδο υπήρξε μια τεράστια έκρηξη ζωής σ΄ολόκληρο το ζωικό βασίλειο,που οφείλε ται  στην εμφάνιση της όρασης, ότι, δηλαδή η εξέλιξη οφείλεται περισσότερο σε μια βιολογική αλλαγή και λιγότερο στο φυσικό περιβάλλον.Ο συγγραφέας στην προσπάθειά του να αποδείξει ότι, η αφήγηση τής Βίβλου, συμβιβάζεται με την επιστήμη διατυπώνει την θεωρία για τον «διακόπτη των φώτων» (Lihgt Switch Theory). Γράφει ειδικότερα,ότι, η εμφάνιση των πρώτων οφθαλμών  στα ζώα όχι μόνο κατέστησε δυνατή την εμπειρία τού φωτός  αλλά και προκάλεσε την εξελικτική έκρηξη των ζώων της περιόδου τού Καμβρίου ,570-510 εκατομμύρια χρόνια πριν από σήμερα, αφού ο οφθαλμοφόρος τριλοβίτης είχε εξελιχθεί σε ένα τρομερά επικίνδυνο κυνηγό, άρα τα λοιπά ζώα, που κινούνταν ακόμη όλα στους ωκεανούς, έπρεπε να εξελιχθούν για να προστατευθούν. Για τους ισχυρισμούς και τα επιχειρήματά του γράφουμε πιό πάνω.

 . .- Επιστήμονες, μη βρίσκοντας ικανοποιητική, σε όλα τουλάχιστον τα σημεία ,την δαρβινική άποψη, στο να εξηγήσει την παρατηρούμενη πολυπλοκότητα, δημοσί ευσαν   τον Απρίλιο τού 2013,τις σχετικές απόψεις τους  στο National Evolutionary Synthesis Center (NESCent). Εκεί  γράφουν  ότι ,ορισμένες βιολογικές δομές,όπως ο εγκέφαλος και ο οφθαλμός, δεν μπορούν να εξηγηθούν με την φυσική επιλογή. Προτείνουν την υπόθεση ότι, αντιθέτως  και αντιστρόφως, με όσα υποστηρίζει ο Δαρβίνος, ορισμένες δομές, είχαν ως αφετηρία, πολύπλοκες κατασκευές,που στην συνέχεια απλοποιήθηκαν.  Οι επιστήμονες αυτοί, μιλούν για πολυπλοκότητα δια της αφαιρέσεως( «complexity by substraction»).Γι αυτούς, ορισμένες βιολογικές δομές, είναι τόσο πολύπλοκες, ώστε να μην μπορεί κανείς να δεχθεί,ότι, δημιουργήθηκαν βαθμιαίως με την προσθή κη ορισμένων τμημάτων τους.
 10.-  Ο  Henri Bergson δεν αρνείται την επίδραση τού περιβάλλοντος, αποκρούει όμως την σκέψη ότι,το περιβάλλον  έδωσε την ζωτική δύναμη ,ή τον προσανατολισμό τής εξέλιξης.(:δηλαδή δέχεται΄ τουλάχιστον ΚΑΙ- έναν άλλο   προσανατολισμό). Σχεδόν στο ίδιο μήκος κινούμενος ο  James  Ward (  εν C.Burt ό.π.σελ.93) πολέμιος τού υλισμού ,διετύπωσε κατά τα τέλη τού 19ου αιώνα, την θεωρία  τις συνειδητής ή, υποκειμενικής επιλογής (conscious or subjective selection) .Συμφώνως με αυτήν, το ατομικό υποκείμενο, οδηγείται αμέσως ή εμμέσως, να επιλέξει  κάποιο νέο τρόπο, συμπεριφοράς, που τελειοποιεί στην πράξη. Επιλέγει μια ικανοποιητική αντίδραση, που επαναλαμβάνει μέχρις ότου αυτή αυτοματοποιηθεί ή μπορεί να μεταβάλλει την συμπεριφορά του, περισσότερο ή λιγώτερο , τυχαίως,μέχρις ότου, ρυθμισθεί,η πλέον επιτυχημένη μορφή δράσης,  που θα το ικανοποιεί. Από τις δύο περιπτώσεις,η δεύτερη είναι η σπουδαιότερη ιδίως στα ανώτερα είδη. Υπό φυσικές συνθήκες, αυτό συνεπάγεται εκείνο που οι πειραματιστές των εργαστηρίων, συνήθως παραβλέπουν, μια σταθερή εξερευνητική παρόρμηση, αυτό,που με συντομία ο McDougall αποκαλεί « γενικό ένστικτο περιέργειας». Η συμπεριφορά που αποκτήθηκε, ανοίγει το δρόμο για εγγενείς τάσεις. Όταν ο νέος τύπος  συμπεριφοράς καταστεί, πολύπλοκος  ,όπως στα  ανώτερα είδη των  ζώων τότε,όπως ο Ward,υποστηρίζει , η απλή φυσική επιλογή, θα απαιτούσε  τον συντονισμό, ενός αριθμού αυθόρμητων μεταβολών ,που χωριστές θα ήταν άχρηστες. Αλλά η πιθανότητα  εναντίον των ταυτόχρονων, συμβάντων θα πρέπει να αυξάνει,  καθώς αυξάνει ο αριθμός των μεταβολών. Επομένως σε αντίθεση με την υποκειμενική επιλογή, ο τυφλός  Δαρβίνειος τύπος της επιλογής, πρέπει να χάνει την σπουδαιότητά  του καθώς προχωρούμε σε ανώτερα επίπεδα ζωής.

(Την επίδραση του περιβάλλοντος και των εμπειριών στην εξέλιξη, δέχεται και ο Martin Rees όπως αναφέρουμε σε άλλο σημείο)
11.-Ως προς τις ομόλογες δομές υποστηρίζεται ότι, αυτές δεν μπορούν να αχθούν ως αποδεικτικά στοιχεία της Δαρβινικής άποψης. Και τούτο ,γιατί ενώ η ορθόδοξη δαρβινική άποψη δέχεται ότι, οι ομόλογες αυτές δομές σε διάφορα είδη, οφείλονται στα ίδια γονίδια που κληρονομήθηκαν από ένα κοινό πρόγονο,(που τροποποιήθηκαν από μεταλλάξεις στην πορεία) υπάρχουν μαρτυρίες που δείχνουν ότι, και διαφορετικά γονίδια είναι σε θέση να δώσουν ομόλογες δομές. (περισσότερα (Α.Κέσλερ « Ένα φάντασμα κλπ»  σελ..110 επ.)

 12.-Βιολόγοι όπως η Lynn Margulis ,κατηγορούν τον  Δαρβίνο, γιατί, ενώ δίνει,πολύ μεγάλη σημασία για την  εξέλιξη, στον ανταγωνισμό, που θεωρεί την κύρια δύναμη για την επιβίωση, παραγνωρίζει ότι, η συνεργασία,είναι εξίσου σημαντική και ότι, η φύση παρέχει πολλά παραδείγματα συμβίωσης, όπως λ.χ. οι μέλισσες και τα άνθη. Τα λουλούδια χρειάζονται τις μέλισσες και αντιστρό φως.Υπάρχουν βακτήρια που δίνουν το άζωτο στα φυτά,και πολλά άλλα τέτοια παραδείγματα.Και επισημαίνει η βιολόγος ,ότι, στο ανθρώπινο σώμα διάφορα είδη κυττάρων και ιών, συνεργάζονται  για τη δημιουργία ενός πολύπλοκου οργανισμού.Τι άλλο είναι το ανθρώπινο σώμα,παρά μια συλλογή διαφορετικών κυττάρων και ιών που  συνεργάζονται στη δημιουργία ενός σύνθετου οργανισμού; Με μια δόση υπερβολής--- για ορισμένους---,ανάγει την συμβίωση   ως την  κύρι α   πηγή εξελικτικού νεωτερισμού, με  μεγαλύτερη σημασία από την φυσική επιλογή.Δέχεται ότι, τα πολύπλοκα κύτταρα εξελίχθησαν όχι με βάση την κλασσική φυσική επιλογή αλλά από ένα όργιο συνεργασίας,  στην οποία τα κύττα ρα   εμπλέκονται το ένα με το άλλο τόσο στενώς ώστε μπορούν ακόμη  το ένα να εισέρχεται μέσα στο άλλο, για καταλήξει ότι, βλέπει ολόκληρο τον κόσμο ως ένα ευρύ δίκτυο συνεργασίας των βακτηρίων(:collaborative network of  bacteria).

Υποστηρίζεται  ότι.η ροπή προς συνεργασία,έχει βιολογική προέλευση.’ότι οι κοινω νικές σχέσεις κοινωνικός νούς,  αποτελούν υποπροιόντα  της συμπεριφοράς που είχε αρχικώς  επιλεγεί,για να αποφύγουμε τούς θηρευτές.(Gassaniga  ό.π.σελ .136)

-Στην σημασία της συνεργασίας αναφέρεται και ο Barbault,που την θεωρεί ως μία από τις σημαντικές στρατηγικές που δημιουργούν τη ζωή.Την συνεργασία αυτήν την βλέπει παντού στην ιστορία της ζωής ,(συνεργασία) που αποβλέπει στο κοινό όφελος και εξηγεί έτσι φαινόμενα,που θάταν ακατανόητα από πρώτη θεώρηση,ώς αντιστρατευόμενα το ένστικτο τής επιβίωσης και τις δαρβινικές απόψεις.Ομιλεί για πολλαπλές διαδοχικές ακτινωτές διαφοροποιήσεις προς την ανάπτυξη στενών σχέσεων, μεταξύ των φυτών και των ζώων,για μια ταχεία αύξηση της ποικιλίας  και των μεν και των δε. Αυτό συνιστά την συνεξέλιξη, που κατά τον ίδιο, είναι ίσως το ισχυρότερο κίνητρο, διαφοροποίησης της ζωής, έτσι, ώστε η φυσική επιλογή ενεργεί μέσω των αλληλοεπιδράσεων μεταξύ των ειδών (θήρευση,παρασιτισμός, συνεργα σία, ανταγωνισμός). Συνεργασία  που εκδηλώνεται με την δωρεά αίματος ανάμεσα στις νυκτερίδες-βαμπίρ, από  την ομαδική φροντίδα των μικρών στις οικογένειες των μελισσών(: εργάτριες που αποκηρύσσουν την δική τους αναπαραγωγή) και των μυρμηγκιών.  Συνεργασία που οδηγεί στην δημιουργία σχέσεων, ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητες  πολλαπλασιασμού που εξηγεί σε ένα (τουλάχιστον ποσοστό), τον αλτρουισμό. Μήπως αλήθεια η επιτυχία τού homo sapiens δεν συνδέεται άμεσα  με το ότι ,είναι κοινωνικό ζώο και από μια σκοπιά δημιούργημα μιάς συνεργασί ας;(όπως τονίζει και ο  Harari)   Συνεργασία όχι  μόνον μεταξύ έμβιων όντων αλλά και μεταξύ εμβιων όντων και περιβάλλοντος (Maturana κλπ,ό.π. σελ.210).

-Ο Nick Lane,( ό.π.σελ. 242) αφού κι αυτός παρατηρεί ότι, βακτήρια ζούν μέσα σε άλλα βακτήρια,συνεχίζει  στο ίδιο μήκος κύματος ,λέγοντας ότι :  «χωρίς ένα τέτοιο είδος ενδοσυμβίωσης (χρησιμοποιεί την ελληνική λέξη endosymbiosis)  μια πολύπλοκη ζωή θα ήταν αδύνατη. 

-Ο Κέσλερ λέγει ότι, η έννοια τού ατόμου, ως αδιαίρετης αυθύπαρκτης μονάδας, με μια ανεξάρτητη, ύπαρξη, δεν βρίσκεται πουθενά στη φύση, ή στην κοινωνία. ( Περισσότερα Αρθουρ Κέσλερ,» Ένα φάντασμα κλπ. σελ.58) Οι παραπάνω σκέψεις (πρέπει να ) οδηγούν σε σκέψεις.Μήπως υποδεικνύουν κάτι που έχει σχέση με τον σκοπό της εξέλιξης,μήπως υποδει κνύουν την δέουσα ανθρώπινη-κατά φύσιν- συμπεριφορά;

-Για το θέμα  της συνεργασίας(χρησιμοποιεί την ισοδύναμη κατά την άποψή μας  λέξη «αλληλοβοήθεια»  και η Sang-_Hee Lee(ό.π.σελ 161) . Αποδίδει το γεγονός στο ότι οι, πρόγονοί μας ήσαν μικροί και αδύναμοι και ότι, η δύναμη θα μπορούσε να συγκεντρωθεί, μόνο μέσω κοινωνικών συμμαχιών.

Κατά την ίδια για να προσαρμοστούν στις περιβαλλοντικές αλλαγές, οι άνθρωποι έγιναν πιο προσαρμοστικοί και συνεργατικοί και όχι πιο δυνατοί σωματικά  .Η ίδια (ό.π.σελ.203) αναφερόμενη στα θηλαστικά,γράφει: «Τα περισσότερα πρωτεύοντα θηλαστικά,περιποιούνται το ένα το άλλο μεταξύ τους,και καθώς λόγου χάρη  αφαιρούν την λάσπη ή κάποια άλλη βρωμιά,κτίζουν φιλίες και δεσμούς

.Η περιποίηση είναι  μια σημαντική πτυχή της κοινωνικής ζωής.»

13.-Ο διάσημος φυσικός Steven Weinberg στο βιβλίο του « Dreams of a Final Theory”  λέγει ότι, το πραγματικό πρόβλημα είναι η συνειδητότητα, γιατί αυτή κείται πέρα από μια υλιστική διαδικασία.

 14.-Ειδικώς ως προς τον τελευταίο κοινό πρόγονο(LUCA)-πέρα από τα όσα ήδη εκτέθηκαν- υπάρχουν αρκετές επιφυλάξεις. Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν πολλά για τον LUCA, τον τελευταίο παγκόσμιο κοινό πρόγονο, όλων των ζωντανών οργανι σμών. Το ερώτημα,για το οποίο γράφουμε και πιο πάνω είναι: Υπήρχε ένας ή πολλοί κοινοί πρόγονοι; Ο Carl Woese, προβάλλει την υπόθεση ότι, δεν υπήρχε ένας μοναδικός τελευταίος κοινός πρόγονος, αλλά μια κοινότητα γονιδίων συνεργαζομέ νων με κύτταρα. (Και άλλοι επιστήμονες αμφισβητούν ότι, ο πρόγονος αυτός ήταν ένας μονοκύτταρος οργανισμός). Το 1998,ο Carl Woese επρότεινε ότι, κανένας ατομικός οργανισμός δεν μπορεί να θεωρηθεί ώς LUCA και ότι, η γενετική κληρονομιά όλων των σύγχρονων οργανισμών προέρχεται  από οριζόντια μεταφορά γονιδίων από μια αρχαία κοινότητα οργανισμών. Το 2010 ένα πείραμα οδήγησε στην παραδοχή ενός παγκοσμίου κοινού προγόνου, μέσω πολλών εναλλακτικών υποθέσεων, που περιλάμβαναν και την οριζόντια μεταφορά γονιδίων.Το πείραμα δεν απέκλειε την πιθανότητα,ο παγκόσμιος κοινός πρόγονος να μην είναι ένας  μόνος οργανισμός, αλλά ένας πληθυσμός οργανισμών  διαφόρων γονοτύπων που έζησαν σε διαφορετικούς τόπους και χρόνους.Το πείραμα επίσης δεν απέκλειε το ενδεχόμενο της ύπαρξης πολλών πληθυσμών, με ανεξάρτητες καταγωγές, που είχαν την ικανό τητα να ανταλλάσσουν ουσιώδες γενετικό υλικό ώστε να δημιουργηθεί ένα είδος. Πολλοί επιστήμονες διερωτώνται: Τι μπορεί να ήταν στην αρχαία «σούπα χημικών» της Γης; Πολλοί πιστεύουν ότι, ο LUCA ήταν κάτι παραπάνω από μια αργή συνάθροιση  μοριακών τμημάτων, μια σούπα από την χημική εξέλιξη τής οποίας κατασκευάστηκαν σταδιακά πιο πολύπλοκες μορφές. Νέα στοιχεία δείχνουν ότι, ο LUCA ήταν ένας εκλεπτυσμένος οργανισμός, με μια περίπλοκη δομή ,αναγνωρίσι μος ως ένα κύτταρο. Μερικοί δέχονται ότι, ίσως στο παρελθόν  από ένα κοινό πρόγονο προήλθαν δύο ομάδες ζωής: Τα βακτήρια και τα αρχαία.(: μικροοργανισμοί που ομοιάζουν ως προς το μέγεθος και την απλότητα  της δομής,προς τα βακτήρια, αλλά διαφέρουν ριζικώς ως προς την ν μοριακή οργάνωση.Πιστεύεται ότι συνιστούν μια αρχαία ομάδα μεταξύ βακτηρίων καί ευκαρυωτών) Διερωτώνται  επίσης  το πώς συνέβη τούτο, και με ποια σειρά και τάξη, πράγμα που  μέχρι σήμερα  είναι αβέβαιο.
 (Περισσότερα στο Παράρτημα)

  15.-Οι Maturana  και  Varela( Tο Δέντρο κλπ.ό.π. σελ.134) γράφουν: « Στην πραγματικότητα ακόμη και σήμερα δεν διαθέτουμε  ενοποιημένο θεωρητικό πλαίσιο για το πώς πραγματοποιείται η εξέλιξη των έμβιων όντων σ΄όλες τις πτυχές. Υπάρχουν διάφορες σχολές σκέψεις που αμφισβητούν σοβαρά την ερμηνεία τής εξέλιξης μέσω της φυσικής επιλογής… ……… ..( οι νέες ιδέες)μάς απελευθερώνουν από την πολλή διαδεδομένη ιδέα ότι, η εξέλιξη αποτελεί μια διαδικασία κατά την οποία υπάρχει ένας περιβάλλων κόσμος στον οποίο οι οργανισμοί, προσαρμόζο νται… …..Εμείς προτείνουμε  ότι, η εξέλιξη επιτελείται ως φαινόμενο φυσικής κίνησης, υπό διαρκή φυλογενετική επιλογή. Στο φαινόμενο αυτό, δεν υπάρχει πρόοδος ούτε βελτιστοποίηση  τού περιβάλλοντος αλλά απλώς διατήρηση τής προ σαρμογής και της αυτοποίησης σε μια διαδικασία, όπου οργανισμός και περιβάλλον βρίσκονται σε διαρκή σύζευξη»

16.-Ο Teilhard de Chardin (  εν Claude Cuenot ό.π. σελ. 44 επ. )  δέχεται βασικώς τη  δαρβινική άποψη,αλλά με τροποποιήσεις.Λέγει ότι, οι πολύ  περισσότερες μεταλλάξεις είναι τυχαίες και μερικές φορές  βλαβερές ότι,το εξωτερικό  τυχαίο είναι ο κύριος παράγοντας στην εξέλιξη. Παράλληλα όμως υποστηρίζει ότι,κάθε ζωή, αντιστοιχεί σ΄ένα ψυχισμό.Το ζωντανό,όπως λέγει,έχει ένα « εσωτερικό» στοιχείο( :un dedans). Καταλήγει στο ότι, πράγματι η ζωή προχωρεί με τυχαία βήματα, αλλά με τυχαία βήματα που αναγνωρίζει και συλλαμβάνει,δηλαδή που επιλέγει ψυχικώς, ότι, είναι κατανοητό ότι, το  νέο λαμαρκιανό « αντιτυχαίο» δεν είναι η απλή άρνηση,αλλά αντιθέτως εμφανίζεται ως η χρησιμοποίηση τού δαρβινικού τυχαίου, ότι, μεταξύ των δύο αυτών παραγόντων υπάρχει μια λειτουργική συμπληρω ματικότητα,ότι,  θα μπορούσε να πεί κανείς μια συμβίωση( χρησιμοποιεί την  ελληνική λέξη: symbiose.) Προστίθεται ότι,ο Teilhard de Chardin  δεν αποκρούει την τελεολογία, που την βλέπει ως συνδυασμό, σαν ένα παιχνίδι δύο παραγόντων τού τυχαίου (φυσικού) και ενός τελεολογικού (ψυχικού). Ειδικότερα για τον άνθρωπο δέχεται ότι, ενώ σωματικώς,είναι ένα είδος,όπως τόσα άλλα ,,ψυ χικώς  σχηματίζει ένα ολόκληρο βασίλειο.          
-Συναφής είναι και  η άποψη τού Theodosious Dobzhnansky  (  εν Claude Cuenot, ό.π.σελ. 46  ) κατά τον οποίο οι σύγχρονοι  « εξελικτικοί» δέχονται πώς η  εξέλιξη είναι μια δημιουργική απάντηση,της ζώσας ύλης στις προκλήσεις τού περιβάλλο ντος,τού οποίου ο ρόλος είναι να παρέχει ευκαιρίες για τις βιολογικές επινοήσεις.\

17.- Ο αλτρουισμός…- Από τους μη ειδικούς, ο αλτρουισμός ορίζεται ως η απλή αφοσίωση και φροντίδα για την ευημερία των άλλων,ενώ από τους βιολόγους,ως η προς φορά βοήθειας με κόστος τού αρωγού.
 Από το 1859 και μετά εγείρεται το θέμα πώς συμβιβάζεται η φυσική επιλογή, με τον αλτρουισμό.Και τούτο γιατί στον αλτρουισμό,ο οφελών εμφανίζεται αντίθετα με την δαρβινική άποψη τής φυσικής επιλογής, να χάνει (δαπανά) ένα πλεονέκτημα προσαρμοστικότητας.Προβλήθηκε  ειδικώτερα το ερώτημα πώς μπορεί να εξελίσσονται οργανισμοί,πώς μπορεί να διευκολύνεται η επιβίωσή του, όταν έχουν απώλειες, βοηθώντας τους άλλους κι΄έτσι  βλάπτουν την δική τους αναπαραγωγική ικανό τητα.Καταβλήθηκε προσπάθεια,ιδίως με την εισαγωγή το 1970 τής Κοινωβιολογίας(Wilson)  να ερμηνευθούν όλα αυτά με την σκέψη  ότι, η φυσική επιλογή αφορά ομάδες όχι μεμονωμένα άτομα,ή ότι, (όταν ο αλτρουισμός αφορά συγγενείς) ότι, στοχεύει  στο γονίδιο,όχι στα άτομα λ(Hamilton, Smith,Price)ή ότι, τελικώς ευνοείται ο πληθυσμός. Ο  Wilson( που ασχολείται εκτενώς με το θέμα στο βιβλίο του «¨Για μια Ανθρώπινη φύση» (σελ.163 επ.)- υποστηρίζει πώς ο αλτρουισμός είναι η βάση της ηθικής.  Γράφει: «Η βαθιά δομή της αλτρουιστικής συμπεριφοράς, βασισμένη στην εκμάθηση κανόνων και στην προστασία που της πα ρέχουν τα συναισθήματα, είναι ανελαστική και παγκόσμιας ισχύος». Η κοινωνιοβιολογία βοηθά να γνωρίσουμε καλύτερα τις βιολογικές βάσεις της ηθικής, τις γενετικές της εγγραφές και τους περιορισμούς που τίθενται. Η εξελικτική αυτή προέλευση ερμηνεύει και δυσεξήγητα αλλιώς φαινόμενα —γιατί φέρ' ειπείν ενδιαφερόμαστε και συμπάσχομε με τους κοντινούς μας συνανθρώπους, συγγενείς, φίλους, συγχωριανούς, κατοίκους της ίδιας με εμάς συνοικίας, αλλά έχομε μεγαλύ τερη αδιαφορία για τους μακρινούς, τους ανθρώπους άλλου κράτους και μάλιστα μιας άλλης ηπείρου. Η προσπάθεια να θεσμοθετηθούν κανόνες που αντίκεινται σε αυτές τις βάσεις γίνεται πρόξενος πολλής δυστυχίας και συχνά καταλήγει σε αποτυ χία. Ο Wilson  αρνείται ότι, η πολιτισμική εξέλιξη για ανώτερες ηθικές αξίες μπορεί να αποκτήσει μία κατεύθυνση, να τελεσφορήσει και από μόνη της να «υποκαταστήσει  την γενετική εξέλιξη. Το νόημα της ζωής έγκειται στο ότι, το άτομο είναι παροδικό, η διαιώνιση του γενετικού κεφαλαίου (δηλαδή της ανθρωπότητας με τον γενετικό της πλούτο) αποτελεί σκοπό του. Η βιολογική γνώση των βάσεων της ηθικής μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση και ενδεχομένως στην επίλυση αδιεξόδων, όταν έχομε διισταμένες ηθικές επιταγές. Ο Wilson θεωρεί ότι, η «επιβίωση» τού ανθρωπίνου γενετικού κεφαλαίου υπερτερεί τής επιβίωσης τού ατόμου και ότι, η διευκόλυνση τού εμπλουτισμού τού κεφαλαίου τούτου είναι επιθυμητή. Δεδομένου ότι, καθένας μας είναι ξεχωριστός γενετικά, η ενίσχυση των δικαιωμάτων του ατόμου, εκάστου ατόμου, κρίνεται ιδιαιτέρως επιθυμητή. Ειδικώτε ρα ο ίδιος στο ίδιο βιβλίο του(σελ.201) γράφει: « Η γενετική ικανότητα για πλήρη συμμόρφωση απλώνεται σε βάρος της γενετικής αδυναμίας. Μ’ αυτόν τον τρόπο μπορεί να  ενισχυθεί  ακόμη και το δυναμικό για αυτοθυσία, γιατί η προθυμία των ανθρώπων να εγκαταλείψουν αμοιβές ή και να προσφέρουν την ίδια την ζωή τους, θα ευνοήσει την επιβίωση της ομάδας. Η απώλεια γονιδίων  από τον θάνατο των πειθαρχημένων ατόμων  θα εξισορροπηθεί  από την απολαβή γονιδίων  που θα προκύψει από την διεύρυνση  της ευεργετούμενης ομάδας» Σε άλλο σημείο.  Γράφει,ότι, εκτός από τον ανθρωπο, οι πιο αλτρουιστές είναι οι χιμπατζή δες,.ότι,…υπάρχουν δύο είδη ανθρώπινου  αλτρουισμού,ο « σκληρουρηνικός»,στον οποίο ο αλτρουιστής  δεν επιθυμεί καμιά ανταπόδοση και επιτελεί συνειδητές πράξεις, ….   βλέπει   ως εχθρό της πολιτισμικής εξέλιξης τον καθαρο σκληρονοπυηνικό, βασισμένο στην επιλογή συγγενών  ,και ο «ήπιος»,που είναι τελικώς εγωιστικός, και όπου ο  αλτρουιστής,αναμένει ανταπόδοση από την κοινω νία  σ’αυτόν ή στους στενούς συγγενείς του,και όπου ο άνθυρωπος έχει φθάσει  σε ακραία όρια, για να καταλήξει,στο ίδιο βιβλίο με  την άποψη ότι,  η πολιτισμική εξέλιξη των ανωτέρων ηθικών αξιών , δεν μπορεί κατά την γνώμη του, να βρει μια κατεύθυθυνση και ορμή, τέτοια ώστε να αντικαταστήσει  πλήρως την γενετική εξέλιξη και ,ότι το γενετικό υλικό  διατηρήθηκε και θα διατηρηθεί άθικτο .

 

 Ο Wilson υπεστήριξε σθεναρά την προστασία των απειλουμένων ζωντανών, ειδών από εξάλειψη και την προστασία των οικοσυστη μάτων.-

 -  Μερικοί φιλόσοφοι άσκησαν κριτική στις απόψεις του αυτές, τις οποίες εθεώρη σαν αυθαίρετες, μη βασιζόμενες σε αποδεικτικά στοιχεία.    Ιδιαίτερο εμφανίζεται το  πρόβλημα τού αλτρουισμού ως προς τους παρείσακτους,(μη  συγγενείς, αγνώστους κλπ) όπου προβάλλεται το ερώτημα αν  τούτο οφείλεται σε μια γενετική προδιάθεση ή είναι αποτέλεσμα εκπαίδευσης ή   απόρροια των πολιτισμικών ηγετών.Για την παρατήρηση αυτή(αλτρουισμός προς τους  παρείσακτους-αγνώστους,η Sang –Hee Lee   εισφέρει μια έρμηνεία:  Λέγει (ό.π.σελ.156 επ,)ότι ,στην περίπτωση αυτή,η θυσία  είναι απλώς μια συνήθεια που έμεινε ως κατάλοιπο από την μακρά μας εξελικτική ιστορία συμβίωσης με τους συγγενείς.   Ο Κ.Κριμπάς γράφει πώς« οι άνθρωποι φαίνεται να  έχουν  μια εγγενή τάση  να συνεργάζονται και με μη συγγενείς  και να νοιώθουν το  αίσθημα της συμπάθειας,  δηλαδή του συμπάσχειν με τρίτους » και ότι,αλτρουιστικές συμπεριφορές ,όπως  πουλιών που ελαττώνουν την αναπαραγωγική τους ικανότητα ώστε να αποφύγουν υπερπληθυ σμό, δεν  είναι κατανοητές με τον απλό δαρβινισμό

 Ο ίδιος  γράφει ότι, στις αρχές του 1960 χρεώθηκε ως λάθος  στον Δαρβίνο, ότι, «πριμοδοτούσε» την ατομική επιλογή,  και όχι το είδος,.Οι σχετικοί ερευνητές εχρησιμοποίησαν παραδείγματα.:Ετσι ισχυρίστηκαν  ότι, τα έντομα δεν ζούν για τον εαυτό τους,αλλά είναι αφιερωμένα στην επιβίωση του είδους,και ότι, το ίδιο παρατηρείται και  στα πουλιά.

Ας σημειωθεί ότι ,ερμηνεία του αλτρουισμού,δεν έχει αποτυπωθεί σε μια ομόφωνα δεκή άποψη.

-Στην συνεργασία,με μεγάλους αριθμούς και την ευελιξία,αποδίδει και ο Harari,την επιτυχία του Homo Sapiens

-Ο διάσημος  δαρβινιστής, Ε.Mayer( ό.π. σελ.303) δέχεται ότι, δεν  υπάρχει πειστική  σχετική εξήγηση για τον αλτρουισμό

-O Michael S.Gazzaniga (ό.π.σελ.136),λέγει ότι,η κοινωνική συμπεριφορά μας,-που οπωσδήποτε συνδέεται με τον αλτρουισμό-έχει βιολογική προέλευση και ότι ειδικώτερα , η φυσική επιλογή ήταν εκείνη  που μας υπαγόρευσε να ζούμε σε ομάδες,ώστε να αντιμετωπίζουμε τους θηρευτές και να μπορούμε έτσι να επιβιώνουμε. Είμαστε κοινωνικοί μέχρι το κόκκαλο. 

 -Ο Gerard Cheshire( ό.π σελ. 30)  δέχεται ότι, οι περιπτώσεις  φαινομενικής αυταπάρνησης προστατεύουν το γονιδίωμα των  στενών συγγενών, ακόμη και ολόκληρης τής φυλής,  ότι ,ο αλτρουισμός λειτουργεί ως εξελικτικός   μηχανισμός  και η αλτρουιστική συμπεριφορά  διασφαλίζει  την επιβίωση ομαδικών χαρακτηριστικών ,τόσο γενετικών όσο και μιμητικών.

-Ο Γ.Μανέτας(ό.π.σελ.335 επ.) υποστηρίζει πώς    « ..η ανθρώπινη συμπεριφορά,αυτό το πολύπλοκο συναισθημάτων ,το ευέλικτο μείγμα αλτρουισμού και ανταγωνιστικότητας , διαμορφώθηκε  κατά την  μακρά περίοδο που ο άνθρωπος έζησε   σε μικρές ομάδες των 150 ατόμων περίπου με σχετικά απλή κοινωνική δομή…  οι πληθυσμοί των πρώτων νεολιθικών οικισμών….   Ο κύκλος των πραγματικών φίλων και γνωριμιών  κυμαίνονται πεισματικά  γύρω από τον αριθμό 150 ..ο αριθμός του Dunbar»

 

-Μια άλλη περίπτωση,που φαίνεται να μην συμβιβάζεται με την δαρβινική θεωρία έρχεται από τον κόσμο των εντόμων και πειό συγκεκριμένως από τις μέλισσες. Όπως γράφουν οι  Αμοτζ και Αβισάγκ Ζαχάβι,στην φυσική επιλογή, «επιτυχία» σημαίνει αναπαραγωγή. Από δεκάδες χιλιάδες σπορόφυτα στο έδαφος τού δάσους,  μια φουχτιά  μόνο επιβιώνουν και γίνονται δέντρα που παράγουν καρπούς. Από χιλιάδες αυγά ψαριών, ,….λίγα αναπτύσσονται σε παραγωγικά ενήλικα. Τα περισσότερα άτομα πεθαίνουν πριν τους δοθεί η ευκαιρία να αναπαραχθούν. Αυτό το ελαχι στότατο ποσοστό επιβίωσης  δεν αντιτίθεται στην θεωρία της φυσικής επιλογής μάλλον την προβάλλει σε όλη της την ισχύ: Αποτυχημένα σποριόφυτα που δεν  έφτασαν στην ωριμότητα, πεθαίνουν και εξαφανίζονται. Στις μέλισσες, μόνο ένα άτομο ανάμεσα στις δεκάδες χιλιάδες τής κυψέλης μπορεί να παραγάγει απογόνους. Το γεγονός αυτό από  μόνο του δε θα ξένιζε. Όμως τα σποριόφυτα ή τα αυγά των ψαριών απλώς τυχαία εξαφανίζονται, ενώ οι θηλυκές εργάτριες -δηλαδή τα άτομα που τελικά θα είναι οι χαμένοι στον αναπαραγωγικό ανταγωνισμό- αντί να συγκεν τρώσουν τις προσπάθειές τους, στην επιβίωση τους και στην δική τους αναπαρα γωγή  καταβάλλουν προσπάθειες  να βοηθήσουν την βασίλισσα να αναπαραχθεί.

Πώς είναι δυνατόν μια τέτοια συμπεριφορά να εξελίσσεται μέσω της φυσικής επιλογής;

 -Το θέμα  έχει αντιμετωπιστεί από διαφορετικές σκοπιές σε διάφορες περιόδους. Για τον Δαρβίνο, το βασικό ερώτημα ήταν τεχνητής φύσεως: Πώς μπορεί μια βασίλισσα, που είναι τόσο διαφορετική από τις εργάτριες, να περάσει στους απογόνους της τα χαρακτηριστικά των εργατριών; Η σωματική κατασκευή και η συμπεριφορά της εργάτριας είναι πολύ διαφορετικές από εκείνες μιας βασίλισσας. Στην  περίπτωση των μυρμηγκιών και των τερμιτών, οι διάφοροι τύποι των εργατριών διαφέρουν όχι μόνο από την βασίλισσα, αλλά και αναμεταξύ τους. Ο Δαρβίνος δεν είδε κανένα πρόβλημα στην ύπαρξη στείρων ατόμων, που βοηθούν την ομάδα. Έκανε απλώς την υπόθεση ότι, μια βασίλισσα της οποίας οι θυγατέρες είναι καλύτερες εργάτριες έχει ένα πλεονέκτημα έναντι μιας άλλης βασίλισσας, της οποίας οι θυγατέρες είναι  λιγότερο κατάλληλες για την αποστολή τους. Όμως οι εργάτριες των μελισσών, των σφηκών και μυρμηγκιών πολλών ειδών, δεν είναι εγγενώς στείρες  στην πραγματικότητα, μερικές αναπαράγονται.Ετσι οι  ερευνητές τώρα θέτουν ένα άλλο ερώτημα ως κεντρικό ζήτημα στην εξέλιξη των κοινωνικών εντό μων: Γιατί οι εργάτριες, που  διατηρούν την δυνατότητα αναπαραγωγής, εργάζονται για την κυψέλη αντί να επικεντρώσουν τις προσπάθειες τους σε όποια ευκαιρία  έχουν να παραγάγουν  δικούς τους απογόνους;

-Για τον Δαρβίνο όπως γράφουμε και πιό πάνω η σποραδική χρήση  από τους πρώτους ανθρώπους,μιάς αλτρουιστικής συμπεριφοράς  ενισχύει την κοινωνική συνοχή και έτσι από συνήθεια έγινε  κληρονο μική.
 -Ένα άλλο παράδοξο ,που φαίνεται να έρχεται αντίθετο με τη φυσική επιλογή  επισημαίνει ο Barbault (ό.π. σελ.52). Η λέαινα,όταν θηλάζει εμφανίζει μια ανεξήγητη για την φυσική επιλογή ,νοοτροπία, και για τον διάσημο οικολόγο συγγραφέα εμφανίζει συμπεριφορά που εκπλήσσει τους ειδικούς που έχουν γαλουχηθεί με την άποψη τού Δαρβίνου. Δίνει το γάλα της στα μικρά λιονταράκια των φίλων της, όταν εκείνες απουσιάζουν, έτσι που όπως παρατηρεί ο συγγραφέας, αυτό μπορεί να λείψει από τα λιονταράκια τής ανεύθυνης μητέρας. Ο ίδιος όμως δίνει μια εξήγηση, που αποκαθιστά τα πράγματα (και τον Δαρβίνο) : « Οι λέαινες μιάς αγέλης, συγγενεύουν από γενετική άποψη, αφού όλες είναι αδελφές ή εξαδέλφες. Ετσι η βοήθεια προς τα μικρά των αδελφών, ισοδυναμεί με βοήθεια προς τα  δικά της γονίδια, πέρα από την « υστερόβουλη» σκέψη, ότι, η λέαινα που θηλάζει τα μικρά των αδελφών της, θα δεί αύριο  τα δικά της μικρά να τρέφονται  από τις  αδελφές της. »

 Oπως ήδη γράφηκε, ο Barbault, εξηγεί τον αλτρουισμό  με βάση την  συνεργασία που  την βλέπει παντού στην ιστορία τής ζωής ,(συνεργασία) που αποβλέπει στο κοινό όφελος και εξηγεί έτσι φαινόμενα,που θάταν ακατανόητα από πρώτη θεώρηση,ώς αντιστρατευόμενα,το ένστικτο της επιβίωσης και τις δαρβινικές απόψεις που την θεωρεί ως μία από τις ση μαντικές στρατηγικές που δημιουργούν τη ζωή.
  -Ο Kim Sternely ( ό.π.σελ.64 επ.) προτείνει τρείς υποθέσεις για την εξήγηση τού φαινομένου:.
 α.Οτι, ο αλτρουισμός μπορεί να  είναι ακούσιος,ιδίως με την έννοια, ότι, καθώς τα ζώα  δεν είναι τέλεια προσαρμοσμένα στο περιβάλλον,τα λάθη τους  είναι αναπόφευκτα.( λ.χ. η λέαινα που προτιμά να θηλάσει    το   μικρό μιάς άλλης ,περίπτωση  για την οποία  γράφουμε αμέσως πιο  πάνω ).Παραδέχεται όμως ο ίδιος,ότι, η  υπόθεση  αυτή δεν καλύπτει όλες τις περιπτώσεις  της συλλογικότητας και  δεν είναι πλήρως ικανοποιητική,γιατί   δεν εξηγεί « πώς ένα ζώο από φόβο ενός λάθους, θα αγωνιζόνταν για την υπεράσπιση της ομάδας του,ή θα ειδοποιούσε άλλα για την εμφάνιση αρπακτικών.»( αν το λάθος δεν είναι συνειδητό;)
 β.Οτι,η συνεργασία δεν είναι αλτρουιστική, καθώς όλοι ωφελούνται απ΄αυτήν.Ο  γερμανός βιολόγος  Berdn Heinrich,πρόβαλε την υπόθεση αυτή που τον προβλημάτισε, παρατηρώντας ένα κοράκι,που όταν ανεκάλυψε ένα ψοφίμι, που συνιστούσε  γι αυτό μια πλούσια πηγή τροφής,έδινε την εντύπωση ότι,αντί να μονοπωλήσει για τον εαυτό του τη λεία του, απλώς την διαφήμιζε. Η εξήγηση πού πρότεινε ήταν ,ότι,το κοράκι δεν ήθελε να μείνει μόνο του,γιατί έτσι θα  υπήρχε κίνδυνος να εκδιωχθεί από τον κύριο τής περιοχής οπότε θα έχανε όλη την λεία του. Ετσι  προτίμησε να καλέσει άλλους συντρόφους  οι οποίοι θα εξουδετέρωναν την άμυνα του  νόμιμου κατόχου τής περιοχής. Με τον τρόπο αυτό, το κοράκι θα μοιρασθεί ασφαλώς την λεία του με τους συντρόφους του, θα εξασφαλίσει όμως και  ένα μερίδιο  για τον εαυτό του.Καταλήγουμε έτσι στην συνεργασία που έχει ανταλλακτικά –ανταποδοτικά, οφέλη .
 γ.Οτι,η συνεργασία  διαπνέεται συχνά από έναν ατομικιστικό αλτρουισμό, με την έννοια ότι, όταν ένα άτομο,προσφέρει την βοήθειά του      στους  άλλους  ναι μεν πληρώ νει ένα τίμημα,αλλά έτσι  βελτιώνει την προσαρμοστικότητα  της συλλογικότητας,στην οποία ανήκει .(: ο Gould επεκτείνει την σκέψη προβάλλοντας την ιδέα,ότι, η αλτρουιστική συμπεριφορά,αφορά τις συλλογικότητες και όχι τα άτομα.) Υπόστρωμα τής άποψης αυτής,είναι ότι,η  ομάδα, είναι ένας υπερ-οργα νισμός. (:ο Dawkins δέχεται ότι ,οι οργανισμοί  διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην εξέλιξη και ότι,η συνεργασία είναι πραγματική ενώ ο αλτρουισμός όχι ).

-Οι διερευνήσεις όμως , οι ενδιαφέρουσες περιπτώσεις  και οι απορίες, δεν σταμα τούν εδώ. Γίνεται δεκτό ότι, η φυσική επιλογή, ευνοεί  τους οργανισμούς εκείνους που αποδεικνύουν, επιδόσεις στην αναπαραγωγή. Με ισοδύναμη διατύπωση,θα λέγαμε ότι, η φυσική επιλογή, ευνοεί τα γονίδια που φέρουν τα άτομα αυτά. Πώς λοιπόν συμβιβάζεται το « εγωιστικό» γονίδιο,(για να θυμηθούμε τον R.Daw kins,)   στις περιπτώ σεις, που ο στόχος αυτός της φυσικής επιλογής, φαίνεται  να εγκαταλείπεται από τον φορέα-άτομο, που εξυπηρετώντας μια συνεργατική συμπε ριφορά, θυσιάζεται; Ερχεται στο νού μας την στιγμή αυτή,η περίπτωση των μελις σών,των μυρμηγκιών για την οποία γράφουμε και πιο πάνω.Οι « εργάτριες» (που θυσιάζουν τη δική τους αναπαραγωγή, οδηγούμενες σε μια αυτοκτονία) και οι « στρατιώτες»  που εγκαταλείπουν, την δική τους αναπαραγωγή, χάριν τού συνόλου. Διερωτάται κανείς, πώς στους πληθυ σμούς των μελισσών και των μυρμηγκιών, διαδόθηκαν, δημιουργήθηκαν ,τα γονίδια εκείνα, που  ελέγχουν συνθήκες αναστολής των ωοθηκών, που   δεν θα μπορούσαν  να  μεταδοθούν από άτομα που τα έφεραν, αφού τα τελευταία αυτά ήσαν στείρα; Πώς η έννοια της συνεργασίας συνδυαζόμενη με την θυσία οδηγεί σε τέτοιες συμπεριφορές. Ο Barbault( ό.π.σελ.126) δίνει μια εξήγηση.Μας λέγει,ότι,το γονίδιο ή το DNA, εκτός από μια υλοποιημένη φυσική δομή, συνιστά και μια πληροφορία που αναπαράγεται σε πολλά αντίγρα φα  ,μεταδιδόμενα από γενιά δε γενιά,  « και υπάρχουν  πολλές πιθανότητες να επανεμφανιστεί μεταξύ των συγγενών μας ,……Με άλλα λόγια η πληροφορία που περιλαμβάνει το DNA, των δικών μας χρωμοσωμάτων  , μπορεί να μεταδοθεί όχι μόνον μέσω της δικής μας αναπαραγωγής, αλλά και μέσω  της αναπαραγωγής των συγγενών μας »

Ο άγγλος γενετιστής, Haldane ΄.διατυπώνει την άποψη ότι ,η συχνότητα των γονιδίων, πού φέρει το αλτρουιστικό άτομο,(που  θυσιάζεται για να σώσει τους απογό νους του, ή που εγκαταλείπει την αναπαραγωγή  για να ασχοληθεί με τα μικρά παιδιά συγγενούς του,) αποζημιώνεται περισσότερο, με την αύξηση της συχνότητάς τους, μέσω αυτού ,ή των ατόμων  που επωφελούνται από την αλτρουιστική πράξη. Υπογραμμίζει βεβαίως ο ίδιος,ότι, το υποτιθέμενο γονίδιο, που προδιαθέτει προς τον αλτρουισμό, δεν μπορεί να διαδοθεί μέσα σ’ένα πληθυσμό, αν τα άτομα  δεν συγγενεύουν μεταξύ τους, αφού τότε δεν θα υπάρχει καμία πιθανότητα να το φέρουν. Επομένως κατά τον ίδιο,σε τελική ανάλυση, ο αλτρουισμός μπορεί να συνιστά επιλογή, που οδηγεί στην αύξηση των ατόμων που φέρουν το γονίδιο.
 Εχουμε έτσι τον αναπαραγωγικό αλτρουισμό των κοινωνικών υμενοπτέρων, των μελισσών και των μυρμηγκιών.
 -  O James G.Lennox.( Εισαγωγή στη Φιλοσοφία κλπ, σελ.410 επ.)προσπαθεί να συμβιβάσει τα πράγματα,( τουλάχιστον ως προς τους συγγενείς) και να καταδείξει ότι,ο αλτρουισμός συμβιβάζεται με τη Δαρβινική θεωρία. Γράφει :« Τα υποδείγματα συγγενικής επιλογής, με τα οποία  μπόρεσε να προσεγγισθεί η λεγόμενη «αλτρουιστι κή» συμπεριφορά. («altrouistic behaviour) πού φαίνεται να επιφέρει κάποιο ελαφρό μειονέκτημα σε αυτόν που την επιτελεί και πλεονεκτήματα σε άλλα μέλη του είδους του, συν στούν καλά παραδείγματα εν προκειμένω. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι, μια τέτοια συμπεριφορά διαψεύδει τον νεοδαρβινισμό, δεδομένου ότι, η επιλογή θα έπρεπε να είχε εξαλείψει το ζώα που συμπεριφέρονται κατ' αυτόν τον τρόπο. Ωστόσο, τα υποδείγματα συγγενικής επιλογής απέδειξαν ότι, τα γονίδια της αλτρουιστικής συμπεριφοράς μπορούν να διατηρηθούν απέναντι στην επιλογή, υπό την προϋπόθεση ότι, ο κίνδυνος που προέρχεται από την εν λόγω συμπεριφορά είναι κκτού ζώου πού συμπεριφέρεται αλτρουιστικά. Κι’ αυτό γιατί έτσι υπάρχει μεγάλη πιθα νότητα αυτοί οι «συγγενείς» να διαθέτουν τα εν λόγω γονίδια. Η χρήση υποδειγμά των της γενετικής πληθυσμών απέδειξε, λοιπόν," ότι το φαινόμενο είναι εξηγήσιμο στα πλαίσια τής δαρβινικής θεωρίας. Χρειάζεται, βεβαίως, να ελεγχθεί αυτή η λύση σε ένα ποικίλο φάσμα πληθυσμών. Αλλά και μόνο η απόδειξη ότι, μία εμφανής ανωμαλία μπορεί να λυθεί, συνιστά πολύτιμη συνεισφορά της θεωρίας και καθιστά δυνατή την έρευνα προς την προτεινόμενη λύση…….. ………… Περιπτώσεις …………παρείχαν καθοριστική στήριξη σε ιδέες πού έκαναν την εμφάνιση τους ως επεξεργασίες θεωρητικών δυνατοτήτων βασισμένων σε μαθηματικές τεχνικές τής γενετικής πληθυσμών. Τα υποδείγματα αυτά λοιπόν, έχουν να παίξουν σημαντικό ρόλο τόσο στα πλαίσια αιτιακών εξηγήσεων της εξελικτικής βιολογίας, όσο και ως μέσα διερεύνησης των εξηγητικών δυνατοτήτων που ανοίγονται στο δαρβινισμό ως   εργαλεία.»
-Oι Αμοτζ και Αβισάγκ Ζαχάβι(ο,π,σελ.200 επ,349 επ.),που κάνουν λόγο για μια έμφυτη τάση δοσμένη από την φυσική επιλογή να διακιν δυνεύουμε για χάρη κάποιου άλλου, δίνουν μια άλλη εξήγηση στον αλτρουισμό,που θεωρεί κοινό σε οργανισμούς που ζούν ομαδικώς και κατ επέκταση και στους ανθρώπους,  με βάση μελέτες τους επί σειρά ετών  στην συμπεριφορά κοινωνικών πουλιών, των μουρμουριστών.Αφού ση μειώνουν και αυτοί ότι,ο αλτρουισμός δεν συμβιβάζεται τουλάχιστον ευθέως με την Δαρβινική θεωρία και αρνούμενοι τον « ανταποδοτικό ΄-αμοιβαίο» αλτρουισμό, καθώς και τον αλτρουισμό της επιλογής τού συγγε νούς»υποστηρίζουν ότι, ο αλτρουιστής με την πράξη του επιδιώκει  το κύρος,που τον καθιερώνει στην ομάδα,γι΄αυτό εκείνο πού τον ενδιαφέρει,είναι όχι το αποτέλεσμα της πράξης του,ή το όφελος της ομάδας, αλλά η πράξη αυτή καθ’ εαυτή.Το κύρος αυτό,που προβάλλει την ικανότητα του δότη, τον διευκολύνει να αποκτήσει,μέσα στην ομάδα,κάτι,για το οποίο διαφορετικώς, θα έπρεπε να καταβάλει μεγαλύτερη προσπάθεια και  τον  πιστώνει κατά τον-Kim Sternely,  με μια υψηλή γενετική ποιότητα.

-Οι ίδιοι συγγραφείς βλέπουν  και ένα πρόβλημα με την θεωρία τού Δαρβίνου,στη« σπατάλη» κατά την επίδειξη που προηγείται τής σεξουαλικής αναπαραγω γής.Διερωτώνται πώς συμβιβάζεται αυτό, πώς μπορεί να κριθεί ότι, βοηθά την αποτελεσματικότητα τού δράστη;» Για τον Δαρβίνο τούτο ήταν ακατανόητο και όρισε την σεξουαλική  επιλογή ως ανταγωνισμό με μέλη τού ιδίου φύλου.Ο Fisher υπεστήριξε πώς το αρσενικό που επιδεικνύεται, δεν είναι ικανότερο από ένα άλλο αρσενικό που δεν επιδεικνύεται, και ότι, η σπατάλη αυτή τού « σήματος»μειώνει την επιδεξιότητά του,πολλά όμως ευρήματα,δείχνουν πώς  τα πιο σπάταλα αρσενικά είναι και  τα πιο ικανά. Oι ίδιοι (ό.π.σελ.72) λέγουν ότι, η σπατάλη αυτή,καθιστά ποιό αξιόπιστη την επίδειξη,πράγμα που προσελ κύει περισσότερο το θηλυκό.

-Ενδιαφέροντα  είναι τα αποτελέσματα μιάς μελέτης που δημοσιεύθηκε το 2014:Επιστήμονες από την Ελβετία,την Αυστρία,την Ιταλία  και την Μεγάλη Βρεταννία με επικεφαλής την ανθρωπολόγο, Judith Burkart τού Πανεπιστημίου τής Ζυρίχης, μετά από σχετικά πειράματα σε διάφορα πρωτεύοντα,διεπίστωσαν ότι, παρόλο που ο αλτρουισμός διαφέρει από το ένα είδος στο άλλο,φαίνεται να υπάρχει ένα σαφές  πλάνο και πλαίσιο και ότι, ο κύριος παράγοντας,(πέρα δηλαδή από εκείνους που είναι κοινοί με των ανθρώπων,όπως μεγάλοι εγκέφαλοι ,μεγάλη κοινωνική ανοχή κλπ) στην ανθρώπινη αλτρουιστική συμπεριφορά,ευρίσκεται αποκλει στικώς,σ΄εκείνα τα είδη,όπου τα νεαρά άτομα,έχουν την φροντίδα όχι μόνον τής μητέρας  των αλλά και άλλων μελών τής οικογένειας.Η σημασία τής παραδοχής αυτής,δεν αφορά όμως μόνον τις ρίζες τού αλ τρουισμού. Η συνεργασία  αυτή ευνοεί την ανάπτυξη γνωστικών ικανοτήτων.Κατά την ανάπτυξή τους οι νεαροί απόγονοι των ανθρώπων ,βαθμιαίως δημιουργούν τις γνωστικές τους ικανότητες, συνδεόμενες με την φροντίδα που δέχονται από τους γονείς των και άλλους.Αυτή η φροντίδα είναι εκείνη που οδηγεί στην μεγάλη  γνωστική ανάπτυξη. Όπως λέγει προτείνει η Burkart : “Όταν οι πρόγονοί μας,άρχισαν να ανατρέφουν τους απογόνους τους,με συνερ γασία,έθεσαν τις βάσεις  και για τον αλτρουισμό και για την  εξαιρετική μας γνώση”
(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό :« Οι ρίζες τού αλτρουισμού»)
-Ανεξάρτητα από την ορθότητα  αυτών των παρατηρήσεων,εξηγήσεων και  συμπε ρασμάτων   ,που φαίνεται να συμμερίζεται ικανός αριθμός επι στημόνων,παραμένει η απορία,για τις ακραίες μορφές αλτρουισμού ,εκείνες  που εγγίζουν την θυσία, εκείνες όπου  η αλτρουιστική πράξη,εξαφανίζει τον αλτρουιστή( που αποδέχεται τον κίνδυ νο),   και επομένως δεν μπορεί να γίνει λόγος για προσδοκώμενο όφελος. Εκτός βεβαίως ,αν ως λογική διαφυγή δεχθεί κάποιος,ότι ,ο σχετικός «προγραμματισμός» λειτουργεί  χωρίς συνειδητοποίηση ενός τρομερού κόστους ή (προκειμένου ιδίως για τον άνθρωπο) με την προσδοκία ενός μεταφυσικού οφέλους, από την υπηρέτηση και εκπλήρωση μιας αποστολής ,για την οποία η επιβίωση,έρχεται σε δεύτερη μοίρα.
- Όπως και σε άλλο σημείο γράφεται ,υποστηρίζεται,ότι, υπάρχει  μεν και στα ζώα μια εγγενής τάση για τέλεση αλτρουιστικών πράξεων, με την διαφορά ότι, στον άνθρωπο δεν υπάρχει απλώς μια τέτοια εγγενής τάση, αλλά αποτελεί υλοποίη ση  μιάς  πρόθεσης  προς το καλό(Κριμπάς ό.π.  σελ.134)

-Ο Daniel Goleman   φαίνεται να συνδέει τον αλτρουισμό   με την ενσυναίσθηση και την ηθική.Γράφει (ό.π.  σελ.163): «   Η ενσυναισθηματική στάση  συνδέεται με την σφαίρα της ηθικής … …  Αυτά τα ηθικά  ερωτήματα τίθενται από τον ερευνητή  ενσυναίσθησης  Μάρτιν Χόφμαν, ο οποίος ισχυρίζεται ότι ,οι ρίζες της ηθικής πρέπει να αναζητηθούν  στην ενσυναίσθηση,επειδή ακριβώς αυτή η ενσυναισθηματική  αντίδραση,….είναι που παρακινεί   τους ανθρώπους να προσφέ ρουν την βοήθειά τους.Πίσω από τον άμεσο δεσμό μεταξύ ενσυναίσθησης και αλτρουισμού,στις ανθρώπινες σχέσεις,λέγει ο Χόφμαν,η ίδια αυτή ικανότητα ενσυναισθηματικής επαφής,ώστε να μπεί κάποιος στην θλέση άλλου,είναι που οδηγεί τους ανθρώπους να ακολουθήσουν συγκεκρι μένες ηθικές αρχές»

- Στην γαλλική γλώσσα η λέξη αλτρουισμός εισήχθη από τον Auguste Comte  που της έδωσε την έννοια εκείνη του ανθρώπου  να υποκαταστήσει τον εγωισμό του, και που αντανακλά την «ευτυχία  να ζεί κανείς για τους άλλους».

 Όπως γράφει ο Claude Hagège (ό.π.σελ.189 επ.) o  αλτρουισμός που προτείνει ο  Comte θεμελιώνεται ουσιαστικώς, στον ορθό λόγο, δηλαδή στο «θετικό  στάδιο» ανώτερη βαθμίδα με βάση τον νόμο των τριών σταδίων  τον οποίο είχε διατυπώσει. Τα δύο προηγούμενα  στάδια στην εξέλιξη του ανθρώπινου πνεύματος είναι το θεολογικό  και το μεταφυσικό, τα οποία θεμελιώνονται σε μύθους, αφού αναζητούν το «γιατί;» αντί να εστιάζουν στο «πως»  και στον εντοπισμό των νόμων που διέπουν τα φαινόμενα. Κατά τον  Comte ο εντοπισμός αυτών των νόμων πρέπει να  υπηρετεί την κοινωνική αλληλεγγύη, η οποία υπερβαίνει το  μεμονωμένο άτομο και διαμορφώνει στενούς μεταξύ των ανθρώπων, δεσμούς οι οποίοι επιτρέπουν να  γίνεται λόγος για αλτρουισμό.

Αυτή η θεωρία, έστω και αν ο θεμελιωτής  ήθελε να της δώσει χαρακτηριστικά θρησκείας, εδράζεται σε μία  προσέγγιση της ανθρώπινης ύπαρξης η οποία αντλεί από την γνώση των φυσικών νόμων και θέτει την επιστημονική έρευνα στην υπηρεσία της κοινωνικής ζωής. Ο  Comte επιχειρεί έτσι να δημουργήσει μια αυθεντική και συνολική επιστήμη της κονωνικής  πραγματικότητας. Για αυτήν την νέα επιστήμη την  οποία θεωρεί κορωνίδα των επιστημών, θα επινοήσει, ήδη από το 1836, τον όρο κοινωνιολογία.

-Τελευταίως γίνεται λόγος για την ύπαρξη αλτρουισμού και στα φυτά. Σε ανάρτηση της 12-2013 στο διαδίκτυο ,αναφέρεται.ότι εκτός από τον αλτρουισμό που έχει παρατηρηθεί στα ζώα(σκυλιά που φροντίζουν ορφανές γάτες κλπ) μια πρόσφατη μελέτη, ερευνητών  από τά Πανεπιστήμιο τού Κολοράντο στο Μπόλντερ και από το Χάρβαρντ,λέγει ότι, βρέθηκαν ενδείξεις αλτρουιστικής συμπεριφοράς στο καλα μπόκι. Κάθε γονιμοποιημένος καρπός αραβοσίτου περιέχει ένα έμβρυο και ένα κομμάτι ιστού, το ενδοσπέρμιο, το οποίο τρέφει το έμβρυο καθώς ο καρπός αναπτύσσεται. Όπως εξηγεί η καθηγήτρια Πάμελα Ντιγκλ, επικεφαλής τής ερευνητικής ομάδας, οι επιστήμονες συνέκριναν την ανάπτυξη και την συμπεριφορά των εμβρύων και των ενδοσπερμίων σε καρπούς με την ίδια μητέρα και τον ίδιο πατέρα, με την ανάπτυξη και την συμπεριφορά εμβρύων και ενδοσπερμίων που είχαν γενετικά διαφορετικούς γονείς.«Τα αποτελέσματα κατέδειξαν ότι, τα έμβρυα που είχαν την ίδια μητέρα και τον ίδιο πατέρα με το ενδοσπέρμιο που βρισκόταν μέσα στον καρπό τους, ζύγιζαν σημαντικά περισσότερο σε σχέση με τα έμβρυα που είχαν την ίδια μητέρα, αλλά διαφορετικό πατέρα», λέει η Ντιγκλ. «Βρήκαμε ότι, το ενδοσπέρμιο που δεν έχει τον ίδιο πατέρα με το έμβρυο, δεν τού δίνει την ίδια ποσότητα τροφής και μοιάζει  να είναι λιγότερο συνεργάσιμο.»Η έρευνά  ήταν ιδιαίτερα επίπονη - «σαν να ψάχνεις βελόνα στα άχυρα», όπως λένε οι ίδιοι οι επιστήμονες, καθώς μέσα σε τρία χρόνια καλλιέργησαν πάνω από 100 βλαστούς, απομακρύνοντας, καταγράφοντας και ζυγίζοντας κάθε πυρήνα καλαμποκιού.Παρότι τα περισσότερα είχαν ενδοσπέρμια και έμβρυα τού ιδίου χρώματος – μια ένδειξη ότι, είχαν την ίδια μητέρα και τον ίδιο πατέρα – ελάχιστα ήταν αυτά που είχαν ενδοσπέρμια και έμβρυα διαφορετικού χρώματος, άρα και δύο διαφορετικούς πατέρες.Όπως επισημαίνςεται, παλαιότερες μελέτες έχουν δείξει ότι, τα φυτά «μπορούν να στερήσουν, κατά την προτίμησή τους, θρεπτικές ουσίες από υποδεέστε ρους απογόνους τους, όταν οι πόροι είναι περιορισμένοι». Η  έρευνά , τα αποτε λέσματα τής οποίας δημοσιεύονται στην επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences, ρίχνει για πρώτη φορά φως σε μια τέτοια «συνεργασία μεταξύ αδελφών στα φυτά» «Ένας από τους πλέον θεμελι ώδεις νόμους της φύσης είναι ότι, αν είσαι αλτρουιστής, καλύτερα να είσαι απέναντι στους στενότερους συγγενείς σου. Ο αλτρουισμός εξελίσσεται μόνο εάν ο ευεργέτης είναι στενός συγγενής του ευεργετούμενου», λέει ο καθηγητής Νεντ Φρίντμαν από το Χάρβαρντ, ο οποίος μετείχε στις έρευνες. «Το ενδοσπέρμιο δίνει όλη του την τροφή στο έμβρυο κι έπειτα πεθαίνει - δεν υπάρχει πιο αλτρουιστική πράξη από αυτήν.»

-Οι Maturana  και  Varela( Tο Δέντρο κλπ.ό.π.208) υποστηρίζουν ότι, όλα συμβαίνουν σαν  να υπήρχε μια ισορροπία ανάμεσα στη συντήρηση και την επιβίωση τού ατόμου  και στην συντήρηση και επιβίωση της ομάδας και ότι, είναι εσφαλμένη η εικόνα ενός ζωικού κόσμου,ως εγωιστικού. Γι΄αυτούς η φυσική ιστορία μάς διδάσκει ότι, οι λεγόμενες αλτρουιστικές συμπεριφορές συνιστούν ένα  σχεδόν καθολικό φαινόμενο και ότι, οι μηχανισμοί που μπορούμε να προτείνουμε  για την κατανόηση της ζωικής εξέλιξης δεν προδιαθέτουν καθόλου για ατομιστική εικόνα,και ότι, η  ύπαρξη των έμβιων όντων  δεν στηρίζεται στον ανταγωνιασμό,αλλά στην διατήρηση τής προσαρμογής μέσα σε μια αλληλεπίδραση των ατόμων με το περιβάλλον . 

‘Ο  Richard Dawkins , καταφεύγει πάλι στο γονίδιο. Ετσι ως παράδειγμα ,λέγει ότι ,στον οικογενειακό κύκλο,όταν ένα άτομο θυσιάζεται για να προστα= τεύσει την ζωή μελών της οικογένειάς  του,ενεργεί για το συμφέρον των δικών του γονιδίων. 

Ως προς το ερώτημα  αν  ο αλτρουισμός είναι έμφυτος ή όχι,υποστηρίζεται  από μερικούς η πρώτη άποψη.

Ειδικώτερα, έχει γραφεί, πώς έχουμε την έμφυτη τάση να είμαστε αλτρουιστές κι αυτό εκδηλώνεται πολύ πρώιμα στην ανάπτυξη του παιδιού, πριν αυτό αναπτύξει πλήρως τη λεκτική επικοινωνία. Επειδή το παιδί είναι το αντικείμενο της φροντίδας, συχνά δεν συνειδητοποιούμε το γεγονός ότι, έχει αυτή την τάση. Ωστόσο, σε πειράματα που στόχευσαν ακριβώς σε αυτό το φαινόμενο, αποδείχτηκε σαφώς ότι, τα πολύ μικρά παιδιά, π.χ. δύο ετών, αμέσως μόλις καταλάβουν ότι, μπορούν να βοηθήσουν κάποιον, προστρέχουν αυθόρμητα και πρόθυμα! Για παράδειγμα, όταν σε ένα τέτοιο πείραμα κάποιος είναι φορτωμένος και προσκρούει σε μια κλειστή ντουλάπα, το παιδάκι που παρακολουθεί τη σκηνή τρέχει να ανοίξει την πόρτα της ντουλάπας. Σε ένα άλλο πείραμα, όταν κάποιος δεν φτάνει να πιάσει κάτι, αλλά το παιδάκι τον βλέπει και μπορεί να φτάσει το αντικείμενο, τότε παίρνει αυτό το αντικείμενο και του το δίνει.

Ανεξάρτητα και πέρα από την τα αμέσως παραπάνω,γίνεται σχεδόν ομόφωνα δεκτό πώς η  ύπαρξη ενσυναίσθησης και η αλτρουιστική τάση  συνιστούν τα θεμέλια της ανθρώπινης κοινωνίας και  ίσως έχουν εξελικτικές βάσεις.Οτι,αν  θεωρήσουμε πως η συνεργασία και η αλληλοβοήθεια και κατά προέκταση το ομαδικό πνεύμα είναι οι βάσεις για τη συγκρότηση της ανθρώπινης κοινωνίας, και της επιτυχίας του homo sapiens , τότε θα πρέπει να δεχτούμε ότι, αυτές οι βάσεις θεμελιώνονται στη φύση του ανθρώπινου ψυχισμού. Κι’ αυτά τα έμφυτα θεμέλια είναι η ενσυναίσθηση και ο αλτρουισμός που χαρακτηρίζουν τις κοινωνικές σχέσεις του ανθρώπου, όχι μόνο τις στενές και συγγενικές αλλά και όλες τις άλλες. Λέγεται  ότι, είναι έμφυτα χαρακτηριστικά επειδή εμφανίζονται αυθόρμητα κατά την ανάπτυξη του ατόμου. Αλλά γνωρίζουμε επίσης ότι, είναι χαρακτηριστικά που προέκυψαν στην πορεία της εξέλιξης των ειδών. Για παράδειγμα, και οι χιμπατζήδες δείχνουν ενσυναίσθηση, παρότι σε πιο περιορισμένη κλίμακα, αλλά και γνήσια αλτρουιστική συμπεριφορά - και μάλιστα παρέχοντας βοήθεια προς τον άνθρωπο σε πειράματα αντίστοιχα με αυτά που περιγράφονται πιο πάνω..

Κατά πόσο  αληθώς τα αναφερθέντα παραδείγματα θεμελιώνουν αρκούντως την υποστηριζόμενη  αμέσως παραπάνω άποψη για το έμφυτο το αλτρουισμού,;;; Το πρόβλημα εμφανίζεται ασφαλώς πιο έντονο με τους «παρείσακτους»

-Είναι πολύ παράτολμο αυθαίρετο και αντιεπιστημονικό να σκεφθούμε πάνω σε μια σκέψη;.  Ο άνθρωπος από τη φύση του,έχει αποτυπωμένο   στο «γονίδιό »  το μήνυμα: . «Είσαι μέλος, όπως και  ο συνάνθρωπός σου  ενός ενιαίου ΟΛΟΥ.Με την βοήθεια στον συνάνθρωπό  σου υπηρετείς  το  ΟΛΟ αυτό,δηλαδή σε τελευταία ανάλυση (και)   τον εαυτό σου»

.Επομένως ο αλτρουιστής ενεργεί κατά φύση.

 

…Όπως γράφει η καθηγήτρια ανθρωπολόγος,  Sang-Hee Lee (ό.π.σελ.158) η  αλτρουιστική συμπεριφορά,κατά εκτιμήσεις ανθρωπολόγων, πρέπει να τοποθετείται πριν από 1,8 εκατομμύρια χρόνια, την εποχή των Νεάντερνταλ.Το πώς κατέληξαν  οι επιστήμονες στο συμπέρασμα αυτό εκτίθεται  από την ίδια συγγραφέα στο αναφερόμενο στο βιβλίο της (σελ.159 επ),που σημειώνεται  στην παρατιθέμενη στην αρχή, βιβλιογραφία.

Παρατίθεται σχετικώς,ένα μικρό απόσπασμα;

 ¨  «Κατοπινές  έρευνες έδειξαν ότι, τα οστά του Νεάντερταλ του Λα Σα πέλ (ονομάσηκε έτσι το γιατί το  απολίθωμα  που βρέθηκε στις αρχές του 20υ αιώνα στο Λα-Σαππελ–ο Σεν της Γαλλίας),είχε στραβώσει λόγω σοβαρής φλεγμονής από αρθρίτιδα στη μεγάλη του ηλικία. Το βαθουλωτό στόμα  του οφείλεταν στα σπασμένα δόντια. Το δείγμα του Λα Σαπέλ είχε χάσει τα περισσότερα  από τα δόντια  του  όσο ζούσε, ίσως λόγω της μεγάλης ηλικίας του ή για άλλους λόγους. Όταν πέφτει ένα δόντι μετά ή λίγο πριν τον θάνατο, το κενό που αφήνει παραμένει απλήρωτο.Αντιθέτως εάν το άτομο έζησε μετά την απώλεια των δοντιών το κενό στα ούλα γεμίζει με νέο οστικό ιστό και γίνεται και γίνεται λείο,ωςαποτέλεσμα της επαναρρόφησης του οστού. Η κάτω γνάθος του Λα Σαπέλ είχε ίχνη ξεκάθαρα ότι ,το άτομο αυτό είχε χάσει τα δόντια του πολύ πριν τον θάνατο του. Το κενό είχε καλυφθεί και το οστό ήταν λείο.

Τι μπορούμε να συμπεράνουμε από αυτά τα στοιχεία; Το άτομο τού Λα Σαπέλ, φαίνεται πως υπέφερε από αρθρίτιδα λόγω μεγάλης ηλικίας  και ότι έζησε αρκετά χρόνια μετά αφότου είχε χάσει τα δόντια του..Οι άνθρωποι άρχισαν να αποκαλούν το δείγμα αυτό «ο γέρος του Λα Σαπέλ,», μολονότι «γέρος» για τα δεδομένα των Νεάντερνταλ,σήμαινε πιθανόν μια ηλικία ανάμεσα στα τριάντα και στα σαράντα χρόνια  αν λάβουμε υπόψη την σύντομη και σκληρή ζωή των ανθρωπίνων. Το δείγμα του Λα Σαπέλ θέτει ένα συναρπαστικό ερώτημα: Πώς μπόρεσε ένας «γέρος» Νεάντερνταλ σχεδόν χωρίς δόντια ο οποίος επίσης δεν ήταν πλήρως κινητικός εξαιτίας της αρθρίτιδος,να επιβιώσει μέσα στην Εποχή των Παγετώνων και σε απέραντα χιονοσκπεπαστα βουνά χωρίς την βοήθεια από κάποιον συγγενή ή γείτονα.; Θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να βρεί,φαγητό και, κυρίως, να το μασήσει, ακόμα και αν κάπως κατάφερνε να  βρει κάτι να φάει….Κάποιος πρέπει να είχε αναλάβει την  φροντίδα του.Οι παλαιοανθρωπολόγοι κατέληξαν…ότι δεν θα μπορούσε να επιβιώσει χωρίς την βοήθεια από κάποιον συγγενή ή γείτονα-

Σαφές δείγμα αλτρουισμού.

 

18.-19. Ο Dennett βλέπει την εξέλιξη μέσω φυσικής επιλογής,ως μιά αλγοριθμική διαδικασία, παρόλο  που δεν αποκλείει την παρεμβολή ,σε σημαντικό ποσοστό, του στοιχείου της τυχαιότητας. Αντιθέτως  ο Stephen Jay Gould, προτιμά να τονίζει τον " πλουραλισμό"τής εξέλιξης, δηλαδή την εξάρτησή της,από πολλούςς κρίσιμους παράγοντες ,από τους οποίους η φυσική επιλογή είναι απλώς ένας -

(Περισσότερα στο Παράρτημα)

20.-Ο Arthur Koestler, στην αρχή τού βιβλίου του  «Ένα φάντασμα στη μηχανή» γράφει ότι ,οι σημερινές, κυριώτερες τέσσερες,κολώνες  παραλογισμού,που αντιπροσωπεύουν ,μνημειώδεις προκαταλήψεις είναι η άποψη ότι, η βιολογική εξέλιξη είναι αποτέλεσμα τυχαίων μεταλλάξεων ,ότι, η πνευματική εξέλιξη είναι αποτέλεσμα τυχαίων δοκιμών,ότι, όλοι οι οργανισμοί, συμπεριλαμβανομένου και τού ανθρώπου, είναι βασικώς παθητικά αυτόματα, ελεγχόμενα από το περιβάλλον και τέλος ότι, η μόνη αξιόλογη επιστημονική μέθοδος, είναι η ποσοτική μέτρηση και συνεπώς τα σύνθετα φαινόμενα πρέπει ν΄ανάγονται σε απλά στοιχεία.»Στην συνέχει α ο συγγραφέας  απορρίπτει την άποψη ότι, η φυσική επιλογή,οφείλεται αποκλει στικώς, σε περιβαλλοντικές πιέσεις,που εξαφανίζουν τον ακατάλληλο και ευνοούν τον κατάλληλο με άφθονους απογόνους και προτείνει την έννοια  τής εσωτερικής επιλογής, «από μια ιεραρχία ελέγχων που εξουδετερώνουν τις συνέπειες  των βλαβερών γονιδιακών μεταλλάξεων (: ο συγγραφέας δεν αποκλείει τις τυχαίες μεταλλάξεις ) που συντονίζει τα αποτελέσματα    των  ωφέλιμων μεταλλάξεων»(έννοια που  γι’ αυτόν, είναι ο κρίκος που λείπει από την ορθόδοξη θεωρία).Αυτές οι εσωτερικές διεργασίες επιβάλλουν σοβαρούς περιορισμούς, στην γκάμα των δυνατών μεταλλάξεων και μειώνουν με τον τρόπο αυτό  την σπουδαιό τητα τού παράγοντα  τύχη. Μεταξύ των επιχειρημάτων του, είναι τα ομόλογα όργανα (: εκείνα δηλαδή που επιδεικνύουν το ίδιο δομικό σχέδιο- οστών,μυών-αιμοφόρων αγγείων και νεύρων-και είναι απόγονοι τού ίδιου προγονικού οργάνου) συνδυαζό μενα με μαρτυρίες ότι, ομόλογες δομές είναι δυνατόν να παραχθούν από διαφορετικά γονίδια. Και συνεχίζει: Ζώα και φυτά, είναι φκιαγμένα από ομόλογα οργανίδια ,ομόλογα όργανα ,ομόλογα άκρα κλπ.που κατά τον ίδιο πάντοτε, είναι τα σταθερά ολόνια  τής εξέλιξης………….Στην πραγματικότητα το φαινόμενο της  ομολογίας, υπονοεί την ιεραρχική αρχή,στην φυλογένεση,όπως και στην οντογένεση…………..κάποιος ενιαίος νόμος θα πρέπει να κρύβεται κάτω από κάθε εξελικτική ποικιλία,που επιτρέπει απεριόριστες παραλλαγές πάνω σ΄ένα περιορι σμένο αριθμό από θέματα…………η εξελικτική διεργασία κυβερνιέται από σταθερούς κανόνες…………η εξέλιξη της ζωής, είναι ένα παιχνίδι που παίζεται σύμφωνα με σταθερούς κανόνες που περιορίζουν τις δυνατότητές της…η εξέλιξη είναι μια διεργασία  με σταθερό κώδικα  κανόνων ,αλλά με προσαρμοστικά στρατηγήματα,ο κώδικας είναι εγγενής………..ομόλογα όργανα ….και παρεμφε

ρείς  ζωικές μορφές πηγάζουν από ανεξάρτητες πηγές, και προμηθεύουν αρχετυπική ενότητα στην ετερότητα………η Δαρβινική επιλογή, λειτουργεί μέσα στους περιορισμένους  σκοπούς της……………η εξέλιξη προοδεύει κάνοντας και απορρίπτοντας υποθέσεις  στην διεργασία της άρθρωσης μιάς ιδέας.»

- Είναι βεβαίως αληθές ότι, αρκετοί υποστηρίζουν πώς δεν υπάρχουν κανόνες που να καθορίζουν την  διαδικασία της εξελικτικής προσαρμογής και ότι,  η εξέλιξη είναι ένας αυτοσχεδιασμός. Γι΄αυτούς οι μόνοι περιορισμοί στην προσαρμογή είναι δύο:Ο γενότυπος και το περιβάλλον. Ετσι,για παράδειγμα ο Whitfield  γράφει (ό.π.σελ.95) πώς ένα θηλαστικό δεν θα μπορέσει ποτέ,να βελτιώσει τη διαδικασία θρέψης φωτοσυνθέτοντας όπως τα φυτά,αν και κάτι τέτοιο θα συνιστούσε την ιδανικότε ρη  προσαρμογή για κλιματικές συνθήκες με πολύ ήλιο, και τούτο γιατί τα θηλα στικά δεν ξεκινούν από ένα γενότυπο, που να περιέχει γονίδια ικανά  να κατασκευάσουν τα μοριακά εργαλεία της φωτοσύνθεσης.

-Εχουν προβληθεί  και  αντίθετες απόψεις, όπως,αυτές εκτίθενται σε άλλα  σημεία τής προκείμενης εργασίας ότι, δηλαδή ,υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που καθορίζουν την εξέλιξη, Αληθώς λ.χ.τι ικανοποιητική   απάντηση δίδουν όσοι αναγνωρίζουν μόνον, τους παραπάνω δύο παράγοντες για την μετάβαση από τον ασεξουαλικό στον  σεξουαλικό πολλαπλασιασμό; Πώς τα απλά ευκαρυωτικά κύτταρα έδωσαν με την εξέλιξη τα πολυκύτταρα ασπόνδυλα, και πώς αργότερα φθάσαμε στα σπονδυλωτά; Το πρόβλημα με το ανθρώπινο μάτι έχει λυθεί οριστικώς; Είναι «νόμιμο» και παραδεκτό να ταυτίσουμε  την υπόθεση με την απόδειξη  ιδίως όταν η σειρά των απολιθωμάτων εμφανίζει τεράστια κενά; Το ολιγώτερο λοιπόν που δικαιούμαστε ( η που υποχρεούμαστε;) να πούμε   είναι ,ότι δεν δικαιολογείται η βεβαιότητα αυτών που αναγνωρίζουν ως παράγοντες της εξέλιξης μόνον τον γενότυπο και το περιβάλλον. Και οι αντίθετες απόψεις ,όπως του Κέσλερ,  και πολλών άλλων,δεν είναι (το ολιγώτερο) απορριπτέες « άνευ ετέρου».

 

-Την στιγμή αυτή,έρχεται στη μνήμη μας, μια άλλη περίπτωση,που για πολλούς επιχειρείται να αποδοθεί (με τρόπο  ασαφή, αναιτιολόγητο και ήκιστα πειστικό) στην εξέλιξη. Εννοούμε το πρόβλημα της   γλώσσας. Πρόκειται για φαινόμενο και χαρακτηριστικό  καθαρώς ανθρώπινο, έμφυτο κατά μιά άποψη στο οποίο οι υλιστές εξελικτικοί δεν μπορούν  να δώσουν  πειστική απάντηση. Δεν υπάρχει ζώο που να εμφανίζει τέτοιο χαρακτηριστικό, ούτε από πλευράς κατάσκευής,ούτε από πλευράς γλώσσας. Μεθόδους επικοινωνίας έχουν ασφαλώς και τα ζώα,αλλά αυτό σε καμία περίπτωση  αυτό δεν συνιστά γλώσσα. Η τύχη και αναγκαιότητα δεν φαίνεται  να αρκούν ως εξηγήσεις. Ετσι αρκετοί βλέπουν και εδώ το χέρι τού Θεού,που δημιούργησε τον Ανθρωπο κατ΄εικόνα και ομοίωση.(Γεν. 1:26-27) και άλλοι έναν  υπέρτατο νού.
 21 .- Συμφώνως με πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν στις 27-4-2013 στο διαδί κτυο  γερμανοί ερευνητές, εξετάζοντας το γονιδίωμα τού ανθρώπου τού Νεάντερνταλ, επρότειναν την άποψη, ότι, συμφώνως με έρευνα μέσω υπολογιστών, προκύπτει πώς η λαική αντίληψη,τού συναγωνισμού στην φύση,ίσως να μην είναι αναγκαία,για να εξηγήσει την εξέλιξη ,ότι η εξελιξιμότητα, είναι δυνατόν να αυξάνεται δια μέσου των γενεών ασχέτως με την ύπαρξη συναγωνισμού για τροφή,περιβάλλον,ή άλλους παράγοντες, δηλαδή με ισοδύναμη διατύπωση, ότι ,τα  έμβια όντα μπορούν να εξελίσσσονται χωρίς την πίεση τού ανταγωνισμού,απλώς με το  να γίνονται ολοέν και περισσότερο διαφορετικά, όπως λέγει ο Kenneth O. Stanley.
 

-Ο άθεος  ,διάσημος ( έχει  ψηφιστεί, ως ένας από τους  από τους κορυφαίους διανοούμενος τού  αιώνα,) βιολόγος, Richard Dawkins,καθηγητής της ευρείας κατανόησης, της Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο τού  Καίμπριτζ, σε σχόλιό του στο Devil’s Chaplain, γράφει: «Πρέπει να δεχθούμε την πιθανότητα να έρθουν στο φώς νέα δεδομένα  που θα αναγκάσουν τους επιγόνους μας στον εικοστό πρώτο αιώνα,να εγκαταλείψουν τον δαρβινισμό,ή να τον τροποποιήσουν έτσι ώστε να μην αναγνωρί ζεται»
(Περισσότερα στο Παράρτημα στον τίτλο  «study proposes alternative way to explain life's complexity” ,  στο παράρτημα τής « Ζωή-Νόηση –Θάνατος», και στο  Φάκελλο « Γλώσσα»)

22.- Ο Richard Lewontin, βάλλει κατά τού Δαρβίνου υποστηρίζοντας ότι,ο Δαρβίνος δεν ήταν απολύτως βέβαιος για την άποψή του για την φυσική επιλογή. Παραπέμπουμε συναφώς, στην άποψη τού αμερικανού  αυτού εξελικτικού βιολόγου γενετιστή  ,όπως αυτή αναφέρεται σε συνέντευξη που έδωσε ο μαθημα τικός   Dyson  στην  Suzan Mazur. Σ΄αυτήν, όπως την αναφέρει η ερωτώσα, ο Richard Lewontin θέλει τον Δαρβίνο να μεταχειρίζεται την έννοια φυσική επιλογή, μεταφορικώς, όχι κυριολεκτικώς.
 Την  ερμηνευτική αυτή άποψη  ο Freeman Dyson είπε ότι, αγνοεί,αλλά ανεξάρτητα απ’ αυτό δεν την θεωρεί λογική.

(Βλέπετε σχετικώς στο Παράρτημα)
 -23.-Ο Sean Carroll  διακρίνει τις δύο  έννοιες «εξέλιξη» και «φυσική επιλογή».Λέγει,ότι,η πραγματικότητα είναι πολύ πιο πολύπλοκη απ’ότι θα ήθελε η φυσική επιλογή, ότι, υπάρχουν δυνάμεις στην ιστορία της ζωής πέρα από εκείνες που αφορούν οργανισμούς που προσαρμόζονται στο περιβάλλον,ότι, πολλά χαρακτη ριστικά, του γονιδιώματος  κάθε ατομικού είδους, οφείλονται περισσότερο σε ατυχήματα  και όχι  σε ειδική προσαρμογή,  και ότι,είναι δυνατόν  η πίεση της επιλογής που ασκείται σε ένα χαρακτηριστικό υπό ορισμένες προυποθέσεις,  να επηρεάσει κάποιο άλλο.
24..-Κατά τον ερευνητή Richard Boyle του Πανεπιστημίου της νότιας Δανίας το πραγματικό αίνιγμα δεν είναι η εμφάνιση των πολυκύτταρων οργανισμών,αλλά η κυτταρική διαφοροποίηση,δηλαδή η εμφάνιση κυττάρων με συγκεκριμένους ρόλους,όπως κύτταρα για τη καρδιά ,το ήπαρ κλπ.Ο ίδιος προβάλλει την υπόθεση ότι ,οι ελάχιστοι πληθυσμοί που επιβίωσαν κατά τις τις παγετώδεις περιόδους,συνερ γάστηκαν μεταξύ τους, προς κοινό όφελος ώστε να επωφεληθεί ό ένας από τα γονίδια τού άλλου.Πιθανώς αυτή η εποχή να ανάγκασε τα κύτταρα και στην συνέχεια τους οργανισμούς,να συμπεριφερθούν “αλτρουιστικώς” με μόνο στόχο την επιβίωση

 

-Καθώς όπως ήδη σημειώθηκε το θέμα του αλτρουισμού  παραπέμπει πολλές φοές στην θυσία,ή και ταυτίζεται μ’ αυτήν,, μια προσθήκη είναι επιτρεπτή.

 

-Ο Σαλούστιος συγγραφέας του 4ου αιώνα, στην πραγματεία  του  «Περί Θεών και του  Κόσμου», γράφει :(σύμφωνα με αρχαίζουσα μετάφραση)

«Επειδή τα πάντα έχομεν εκ των Θεών, είναι δίκαιον να δίδωμεν εις τους παρέχοντας τμήμα εκ των δωρεών των. Ούτω, προσφέρομεν εκ των αγαθών μας τα διάφορα αναθήματα, εκ του σώματός μας την κόμην μας και εκ της ζωής μας τας θυσίας. Αι προσευχαί χωρίς θυσίας είναι κενοί λόγοι, ενώ εκείναι που συνοδεύονται δια θυσιών, είναι λόγοι έμψυχοι, διότι ο λόγος ενισχύει την ζωήν και η ζωή εμψυχώνει τον λόγον»

 

Στο « Συμπόσιο» τού Πλάτωνος, βρίσκουμε μια άλλη εξήγηση της αυ τοθυσίας.Στο διάλογο της Διοτίμας με τον Σωκράτη,η πρώτη ως δικαιολογία της αυτοθυσίας  θέτει την υστεροφημία. Λέγει: « Μην έχεις καμία αμφιβολία Σωκράτη…χάριν τής αθανασίας τής αξίας των,  της προσωπικής και χάριν υστεροφημίας  τοιαύτης μεγαλοδόξου οι πάντες τα πάντα ενεργούν ….διότι προς την αθανασίαν  είναι ο έρως  των(  «…  ως δεινώς διάκεινται έρωτι τού ονομαστοί γενέσθαι  και κλέος εις τον αεί χρόνον  αθάνατον καταθέσθαι ….»)

 

          Ο ΔΑΡΒΙΝΟΣ ΜΕ ΤΗ  ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ  ΔΕΝ ΑΝΤΙΜΑΧΕΤΑΙ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ-ΔΕΝ ΑΠΟΚΛΕΙΕΙ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΡΕΡΙΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣΕΩΣ-ΔΕΧΕΤΑΙ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΚΑΚΟ.

                      Προεισαγωγικές παρατηρήσεις-επαναλήψεις .                  

 Α.-Ο Δαρβίνος δεν ασχολείται με την εμφάνιση της ζωής. Και εδώ εισβάλλει και  το θέμα της υπάρξεως Θεού.Η θεωρία της φυσικής επιλογής,από μια άποψη ευνοεί την ύπαρξη Θεού και σε κάθε περίπτωση δεν την αποκλείει όπως αναπτύσσεται σε άλλο σημείο τού πονήματος.( οι υπάρχουσες ατέλειες στον έμβιο κόσμο,δεν αναιρούν την ύπαρξη Θεού, ). -Ο Κάρολος Δαρβίνος, δεν έκανε τίποτε για να ανατρέψει την πίστη προς  τον Θεό,( Parker  ό.π.353-απάντηση στον Μάρξ,όπως σημειώνεται σε άλλο σημείο κλπ. )Σαφέστερα ο Δαρβίνος πίστευε στην ύπαρξη Θεού( κατά άλλη άποψη εγκατέλειψε τον Χριστιανισμό και κατέληξε αγνωστι κιστής- John Hands ό.π.σελ.16). Στο έργο του  The Origin of Species   αναφέρεται στην Δημιουργία ως έργον του Θεού. Και αποκαλεί τον Θεό Δημιουργό.( «works of God,”  « God the “Creator”) παρατήρηση που  ενοχλεί τον αθειστή  Richard Dawkins, ο οποίος  παρόλο που είναι οπαδός τού Δαρβίνου,διαφοροποιείται  προς αυτόν ως προς την ύπαρξη Θεού, και  φαίνεται σαν να λέγει ότι, ο Δαρβίνος δεν κατενόησε την σημασία της θεωρίας του.(!)  Γράφει: « Οσο περισσότερο κατανοείς την σημασία της εξέλιξης τόσο περισσότερο, απομακρύνεσαι από τον αγνωστικισμό και κινείσαι προς την Αθεία.(:“The more you understand the significance of evolution, the more you are pushed away from the agnostic position and towards atheism.” ). Ο Δαρβίνος θεωρούσε τον Θεό δημιουργό  τού πρώτου αιτίου,όχι των αιτιών.
Παραθέτουμε την τελευταία παράγραφο από το βιβλίο τού Δαρβίνου για την Προέλευση των ειδών.
« Υπάρχει μια μεγαλοπρέπεια στην θεώρηση αυτής της ζωής ,όπου οι διάφορες δυνάμεις  της,έχουν αρχικώς εμφυσηθεί από τον Δημιουργό σε ορισμένες μορφές ή σε μια μορφή,κι ενώ ο πλανήτης αυτός εξακολουθούσε να περιστρέφεται σύμφωνα με τους νόμους της βαρύτητας,από μια και τόσο απλή αρχή,εμφανίστηκαν μορφές ατέρμονες από τις πλέον καλλίμορφες και θαυμαστές,οι οποίες διαρκώς εξελίσσονται»
(There is grandeur in this [natural selection] view of life, with its several powers, having been originally breathed by the Creator into a few forms or into one; and that, whilst this planet has gone cycling on according to the fixed law of gravity, from so simple a beginning endless forms most beautiful and most wonderful have been, and are being evolved)

-Όμως η  θεωρία  τής φυσικής επιλογής τού Δαρβίνου και τού Γουά λας, έβλαψαν την θρησκεία,και τούτο  για ένα απλό λόγο:Ο Θεός εχρησιμοποιείτο από την θρησκεία   για να εξηγούνται τα κενά στις επιστημονικές μας γνώσεις. Γι΄αυτό και πολλοί μιλούσαν για τον « Θεό των κενών» .Καθώς λοιπόν με την πρόοδο της επιστήμης τα κενά αυτά συμπληρώνονταν, αναπόφευκτα  και κατά  φυσική-ψυχολογι κή   συνέπεια,η θρησκεία έχανε κύρος. Και ασφαλώς η θεωρία της φυσικής επιλογής εξαφάνισε ένα μεγάλο κενό.Ως πρώτο λοιπόν  αποτέλεσμα τής θεωρίας του Δαρβίνου ,ήταν η συνεχής φθορά των παραδοσιακών θρησκευτικών δοξασιών και η επίθεση κατά τής Βίβλου (Ράνταλ ό.π. σελ.88)
 -Και όλα αυτά ,παρόλο,όπως παρατηρεί ο Andrew Parker (ό.π σελ..320)  ότι ,ναι μεν ο Δαρβίνος δέχονταν ότι, οι απόψεις του έθεταν την θρησκεία υπό αμφισβή τηση,αλλά τούτο δεν σημαίνει  σε καμία περίπτωση,ότι, επλησίασε τις απόψεις των σύγρονων αθειστών « που κατασυντρίβουν όσους πιστεύουν σ΄έναν υπερφυσικό Δημιουργό»
  Ο Γουάλας πού τεκμηρίωσε  από μόνος του την φυσική επιλογή είχε πάντοτε  μια ισχυρή κλίση προς τα πνευματικά ζητήματα .Πολλοί επιστήμονες ,και σήμερα  ακόμη δεν είναι αθειστές παρόλο που δεν Τον αντιλαμβάνονται και δεν τον εννούνμε τον ίδιο τρόπο.
- Ο  Stephen Jay Gould ,όπως τον παραθέτει ο  Alister McGrath (« η  αυταπάτη» κλπ σελ..42)  γράφει  «….ή οι μισοί από τους συναδέλφους μου είναι υπερβολικά ηλίθιοι,ή στην αντίθετη περίπτωση η επιστήμη τού δαρβινισμού,   είναι εντελώς συμβατή,  με τις συμβατικές θρησκευτικές πεποιθήσεις και είναι εντελώς συμβατή με τον αθεισμό».  

Β.-1.-Η ύπαρξη Θεού,η έννοια τού  Θεού,είναι Μυστήριο.Όπως μυστήριο είναι και η Δημιουργία τού Σύμπαντος, της ζωής και τού Ανθρώπου, και ειδικότερα, όχι μόνον το πώς,αλλά και το γιατί.( : Και αν πρόκειται για μυστήριο,καθίσταται μάταια  κάθε απόπειρα επιστημονικής-«λογικής»  προσέγγισης στο θέμα,μέσα από την λογική και την Επιστήμη).
   2.-Η επιστήμη ασχολείται με τον φυσικό κόσμο,-για την ακρίβεια με τα φαινόμενα-τους πλανήτες την σύνθεση τής ύλης ,την προέλευση των οργανισμών κλπ.. Η Θρησκεία, με τις σχέσεις τού ανθρώπου με τον Δημιουργό, και (μερικές θρησκείες  και)με το Σύμπαν-καθώς και με τις σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους.Θρησκεία και επιστήμη   διαπραγματεύονται επομένως  εντελώς διαφορετικά θέματα, και είναι ως εκ τούτου,   λάθος, να υπεισέρχεται η μία στα οικόπεδα τής άλλης. Μόνον όταν διαπράττεται το λάθος αυτό, προκύπτουν οι μεταξύ τους αντίθετες θέσεις   και αντιπαλότητες.(περιττές και χωρίς νόημα-Η  Βίβλος δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως εγχειρίδιο βιολογίας ,ή αστρονομίας).
.         3- Η επιστήμη- και η λογική (εννοούμε την κοινή,-δίτιμη- λογική) συνιστούν τρόπο προσέγγισης προς την γνώση, σε καμία όμως περίπτωση τον μοναδικό. (Ισως να είναι  ένα βήμα προς κάτι περισσότερο) Ο δρόμος προς την Αλήθεια,δεν είναι  προνόμιο (τουλάχιστον, μόνον) της Επιστήμης(που  -υπενθυμίζουμε και πάλι- ερευνά κυρίως, τα φαινόμενα και  είναι σφόδρα αμφίβολο αν  η έρευνα αυτή των  φαινομένων, μπορεί να  την οδηγήσουν στην κατανόηση της πραγματικότητας.(Πρβλ ,συζητήσεις μεταξύ τού θετικιστή Χώκιγκ και τού ρεαλιστή Πενρόουζ και τις θέσεις της κβαντομηχανικής για την επίδραση τού παρατηρητή, επί τού παρατηρούμενου).Το Σύμπαν δεν είναι μόνο πιο  παράξενο απ΄όσο υποθέτουμε,αλλά και πιο παράξενο απ’ όσο μπορούμε να υποθέσουμε,γράφει ο   J.B.S.Haldane (εν Regis  σελ.211) « Υπάρχουν περισσότερα πράγματα στον  ουρανό και στη γή,Οράτιε, απ΄όσα έχει ονειρευτεί η φιλοσοφία σου» γράφει ο Σαίξπηρ στον Αμλετ και ο Victor Weisskopf , διάσημος στο τομέα της σύγχρονης φυσικής, καθηγητής στο ΜΙΤ, τελειώνει το βιβλίο του με την   ακόλου θη   σκέψη (ό.π.σελ.111) .  «……εκφράζω  την  πεποίθηση ότι, είναι ανοιχτός ο δρόμος, για να αναγνωρίσουμε ταυτόχρονα  την αξία των μη επιστημονικών τρόπων σκέψης και την εσωτερική αξία της επιστήμης, που σήμερα τόσο συχνά αποδοκιμάζεται »(Για θέματα όπως αυτό στο οποίο αναφερόμαστε( το πώς και κυρίως το γιατί της Δημιουργίας) θα μπορούσε να λεχθεί, ότι, η επιστήμη  ΔΕΝ είναι  τρόπος γνώσης)  Πέρα όμως απ’αυτό, έχει ήδη σημειωθεί πιο πάνω, ο Δαρβίνος και η θεωρία του όχι απλώς δεν αντιμάχονται την έννοια του Θεού,αλλά επί πλέον  « τον απαλλάσσουν και από  όλα τα μειονεκτήματα για τις ατέλειες,τής ζωής» όπως προσφυέστατα έχει γραφεί.

 -Είναι   λάθος να υποστηρίζεται, ότι,  η  εξέλιξη είναι ασυμβίβαστη με την Θρησκεία και την πίστη  στην ύπαρξη Θεού,( και στην θεωρία για ένα ευφυή σχεδιασμό;). Δεν υπάρχει λογική αντίφαση, αν  υποστηρίξει κανείς ότι, ο  Θεός  εδημιούργησε την ζωή (και το Σύμπαν στο σύνολό του)   ότι, η εξέλιξη μέσω τής φυσικής επιλογής, είναι ο τρόπος που επέλεξε να το πράξει (ιδίως όσον αφορά τη ζωή) και  ότι ,υπάρχει ένα σχέδιο με βάση το οποίο έγινε και λειτουργεί ο Κόσμος. Η άποψη αυτή έχει γίνει ήδη  δεκτή   από την πλειονότητα των χριστιανών συγγραφέων. Και γενικώς την εξέλιξη ως γεγονός δέχονται πολλές Χριστιανικές Εκκλησίες και θρησκευτικοί ηγέτες,τού Ιουδαισμού και άλλων μεγάλων θρη σκειών.  Ετσι, ο πάπας Πίος ΙΒ, σε εγκύκλιό του, τού 1950,με τίτλο Humani Generis (περί τού ανθρώπινου γένους)  δέχθηκε ότι, η βιολογική εξέλιξη  είναι καθ’όλα συμβατή  με τη Χριστιανική πίστη.Επίσης, και ο πάπας  Ιωάννης Παύλος Β   από το βήμα τής  Ακαδημίας Επιστημών τού Βατικανού την 22 Οκτωβρίου 1996,δέχθηκε ως ορθή τη θεωρία της εξελίξεως.Ο Χρ.Γιανναράς  κινούμενος στο ίδιο μήκος κύματος γράφει( :  «Το αλφαβητάρι της γνώσης» σελ.102)  « Η παρέμβαση της κλήσης Τού Θεού συνιστά τον  Ανθρωπο,γι΄αυτό και η Εκκλησία δεν θορυβείται ,ούτε προσβάλλεται η αλήθειά της  αν η επιστήμη δεχθεί την εξέλιξη των ειδών και αποδειχθεί ότι, ο άνθρωπος κατάγεται βιολογικά από τον πίθηκο»
-   Επί πλέον επαναλαμβάνεται:Εκείνοι που  αποκλείουν, την ύπαρξη Θεού ως Δημιουργό,(που αποκλείουν την υπέρτατη διάνοια,) και θέτουν ως αφετηρία, κάθε ζωντανού, ένα αρχικό μονοκύτταρο οργανισμό, ή και κάτι λιγώτερο ή περισσότε ρο  απ’αυτόν, δεν  δίνουν καμία  πειστική επιστημονική απάντηση και εξήγηση,στο πώς  γεννήθηκε,ο αρχικός αυτός  μονοκύτταρος οργανισμός ή και κάτι λιγώτερο απ΄αυτό, πώς δημιουργήθηκε η  αρχική ενέργεια,πώς δημιουργήθηκε ο κώδικας, με βάση τον οποίο δημιουργήθηκε η ζωή και το Σύμπαν. Λησμονούν   ότι, ο Δαρβίνος προυποθέτει την ύπαρξη ενός ζωικού συστήματος,ενός αρχικού ζωντανού, κυττάρου και  ότι, για την δημιουργία αυτή,δεν παρέχεται καμία εξήγηση.( ο παράγων τύχη  ,συνιστά ισχνό επιχείρημα).Ο Σπύρος Μανουσέλης,στην Εισαγωγή του ,στην ελληνική έκδοση τού « Δέντρου της  Γνώσης» των Maturana και  Varela γράφει « Ανακύπτει το…ερώτημα ..πώς γεννήθηκε η πρωταρχική ζωική πληροφορία και πώς  συγκρο τήθηκε το πρώτο ζωικό πρόγραμμα .Η μοριακή βιολογία έχοντας αναγά γει την ζωική οργάνωση στο γενετικό πρόγραμμα, μεταθέτει απλώς χωρίς να το επιλύει ,το πρόβλημα της προέλευσης τού πρώτου γενετικού προγράμματος και τού πρώτου γενετικού κώδικα.Αξιοσημείωτο είναι επί σης,ότι, σ΄αυτά τα αινιγματικά ερωτήματα,η ορθόδοξη σήμερα εξελικτι κή θεωρία----  η ιδέα τής εξέλιξης μέσω της φυσικής επιλογής,συνυφασμένη με τις κατακτήσεις της σύγχρονης γενετικής----η λεγόμενη νέα σύνθεση,- είναι ανίκανη να δώσει ικανοποιητική απάντηση, για τον απλούστερο λόγο ότι, η φυσική επιλογή και κατά συνέπεια η βιολογική εξέλιξη, για να λειτουργήσουν προυποθέτουν την ύπαρξη διαμορφωμένων ήδη ζωικών συστη μάτων»
 Γ.Ο Δαρβινισμός,δεν αποκλείει την ελευθερία της βουλήσεως. Ετσι ο M.Ruse, « φανατικός» δαρβινιστής,φιλόσοφος ,ασχοληθείς ιδιαίτερα,με την φιλοσοφία της βιολογίας,αφετηριαζόμενος από την παρατήρηση ορισμένων  ,που υποστηρίζουν ,πως εφόσον ο δαρβινισμός είναι επιστημονική θεωρία,με νόμους,η ύπαρξη των νόμων αυτών και η αναγκαστική υποταγή του άνθρώπου σ΄αυτούς δεν επιτρέπουν ελευθερία βουλήσεως, παρατηρεί (ό.π.σελ.355): «Η ελευθερία δεν αντιτίθεται στο να υπόκειται κανείς σε νόμους.Αν κάποιος δεν υπόκειται σε νόμους,αυτό δεν σημαίνει ότι, είναι ελεύθερος.Σημαίνει πως είναι τρελός.»

 Ο γράφων πιστεύει ότι,η συνειδητή υποταγή τού ανθρώπου σε κάτι ανώτερο( μη προσδιορίσιμο;), και  μια συμπεριφορά σε όλα τα επίπεδα, σύμφωνη με την υποταγή αυτή,είναι αυτό που τον καθιστά ελεύθερο.

    Δ.-Η φυσική επιλογή που δέχεται ο Δαρβίνος προυποθέτει αγώνα και ο αγώνας είναι συνυφασμένος με τον πόνο,που συνιστά κακό(τουλάχιστον φυσικό κακό).Με το πρόβλημα αυτό ασχολούμαστε σε άλλο πόνημα.

 

Ο ΔΑΡΒΙΝΟΣ ΚΑΙ Ο ΜΑΡΞ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΔΑΡΒΙΝΙΣΜΟΣ
 Η προσπάθεια αναγωγής μιας θεωρίας σε μια άλλη, πιο βασική, είναι μια θετική γενικά επιστημονική φιλοδοξία. Η ερμηνεία όμως της εξέλιξης των κοινωνιών τού ανθρώπου με αναγωγή στο βιολογικό επίπεδο και μόνο, ενέχει πέραν των άλλων και ρατσιστικές προεκτάσεις. Μεγάλοι  κοινωνικοί μεταρρυθμιστές, όπως ο Μαρξ, άρχι σαν να εμφανίζονται στο προσκήνιο μετά την αντίληψη των αλλαγών στη φύση (που επεξεργάστηκε ο Δαρβίνος) και την κατάρριψη της αριστοτελικής κλίμακας κατάτα ξης των ειδών με την  οποία κλίμακα δινόταν μια στατική εικόνα στη φύση που  ήταν ιδιαίτερα ελκυστική σε όσους είχαν συμφέρον να διατηρηθεί η παραδοσιακή δομή της κοινωνίας, καθώς δικαίωνε τις ανισότητες στους ανθρώπους και πρόβαλλε ένα μοντέλο όπου εδικαιολογείτο η κοινωνική διαστρωμάτωση……… (: ο καθένας ήξερε πού βρισκόταν η θέση του  και κανένας δεν είχε πρόθεση να εξεγερθεί.) Γι' αυτό η δαρβινική άποψη προκάλεσε την προσοχή τού Μαρξ, ο οποίος το 1873 έστειλε στον Δαρβίνο ένα γράμμα  μ΄ ένα βιβλίο του ,που θεωρούσε ότι, είχε πολλά κοινά με τη θεωρία τού Δαρβίνου, εκφράζοντας τον θαυμασμό του για την αντιτελεολογική  (χωρίς προκαθορισμένο δηλαδή σκοπό), άποψη τού Δαρβίνου αντίθετα με την αριστοτελική κλίμακα, αλλά με την  προοδευτική διάσταση που προσέδιδε στην εξέλιξη τής ζωής με την θεωρία του.
Ο Δαρβίνος απάντησε ευγενικά τονίζοντας γενικόλογα την επιθυμία εξάπλωσης της γνώσης για το καλό τής ανθρωπότητας. Επτά χρόνια αργότερα ο Μαρξ, με άλλο γράμμα του, προτείνει στον Δαρβίνο, να τού αφιερώσει τον Β' τόμο τού έργου που επρόκειτο να εκδώσει. Μαθαίνοντας όμως ο Δαρβίνος για τις μάλλον αντικληρικές αντιλήψεις τού Μαρξ απαντά αρνητικά υποστηρίζοντας ότι, είναι ανώφελο και άδικο να τα έλθει κανείς  αντιμέτωπος με τη χριστιανοσύνη και να εμπλέκεται ως επιστήμο νας σε ξένα χωράφια, σημειώνοντας ότι, η ελευθερία της σκέψης προωθείται καλύτερα με τη σταδιακή διαφώτιση τού νου των ανθρώπων που συνεπάγεται η πρόοδος της επιστήμης.
-Το 1944 ο Αμερικανός ιστορικός Richard Hofstadter εχρησιμοποίησε τον όρο "Κοινωνικός Δαρβινισμός" για να περιγράψει την ανάπτυξη των σκέψεων τού 19ου και 20ου αιώνα από τις ιδέες των Τόμας Μάλθους και Χέρμπερτ Σπένσερ, που εφάρμοσαν τις ιδέες τής εξέλιξης και της "επιβί ωσης των ανταγωνιστικότερων" σε ολόκληρες κοινωνίες και έθνη που ανταγωνίζονταν σε ένα αφιλόξενο κόσμο. Αυτές οι ιδέες όμως έχουν κατηγορηθεί για ρατσισμό και ιμπεριαλισμό. Κατά την διάρκεια της ζωής τού Δαρβίνου, η διαφορά μεταξύ τού τι αποκαλέστηκε αργότερα "Κοινω νικός Δαρβινισμός και τού απλού "Δαρβινισμού" δεν ήταν και τόσο ξεκάθαρη. Ο Δαρβίνος όμως δεν πίστευε ότι, η επιστημονική του θεωρία συνδέεται με οποιαδήποτε  θεωρία διακυβέρνησης τής κοινωνίας.
Η χρήση της φράσης "Κοινωνικός Δαρβινισμός" για να περιγράψει τις ιδέες τού Μάλθους είναι ιδιαίτερα  εσφαλμένη, δεδομένου ότι ,  ο Μάλθους απεβίωσε το 1834, πριν από την καθιέρωση της θεωρίας τού Δαρβίνου .Ο επαναστατικός προοδευτισμός τού Σπένσερ και οι κοινωνικές και πολιτικές του ιδέες ήταν εμπνευσμένες κυρίως από τον Μάλθους, και τα βιβλία του περί οικονομικών το 1851 και περί εξέλιξης το 1859, προηγήθηκαν της έκδοσης τής Καταγωγής των Ειδών τού Δαρβίνου το 1859.

(Περισσότερα στο Παράρτημα)

Ο ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΟΣ  ΟΥΜΑΝΙΣΜΟΣ

Ολίγα για τον  « εξελικτικό Ουμανισμό»

Με αφετηρία  την θεωρία του Δαρβίνου, κηρύχθηκε  ότι,οι συγκρούσεις μεταξύ των ανθρώπων,είναι κάτι  που πρέπει να επαινείται  και όχι κάτι για το οποίο να θρηνούμε. Κρίθηκε  ότι,  η σύγκρουση είναι το ακατέργαστο υλικό  της φυσικής επιλογής,εκείνο που προωθεί την εξέλιξη. Μερικοί άνθρωποι είναι απλώς  ανώτεροι  άλλων και όταν οι ανθρώπινες εμπειρίες συγκρούονται,οι πλέον  ικανοί  συντρίβουν τους άλλους.Η εξέλιξη δεν σταμάτησε με την εμφάνιση του homo sapiens  και εάν στο όνομα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή της ισότητας, αποδυναμώσουμε τους πλέον ικανούς, αυτό θα αποτρέψει  την δημιουργία υπερανθρώπου  και ίσως οδηγήσει  στον εκφυλισμό και την εξαφάνιση του homo sapiens.Σε αρμονία με την άποψη αυτή,ο εξελικτικός ουμανισμός ,υποστηρίζει  πως η ανθρώπινη εμπειρία του πολέμου, είναι  πολύτιμη και ουσιώδης. (Περισσότερα  εν  Yuval Noah Harari “ Homo Deus” ό.π. ιδίως σελ.295 επ.)

Βλέπουμε την άποψη αυτή,ως  εσφαλμένη .απάνθρωπη,επικινδυνηκαι ειδικώτερα καταστροφική για τον Άνθρωπο και την ζωή.

ΕΙΔΙΚΩΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΤΗΝ ΚΙΝΟΥΝ.(Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ( κυρίως ΚΑΤΑ ΤΟΝ GOULD).

Ο Gould βλέπει  τον μηχανισμό τής εξέλιξης διαφορετικώς  απ΄ό,τι ο Dawkins, ως προς τρία σημεία:

 1.Δίνει μεγαλύτερη σημασία στον παράγοντα τύχη.Ετσι αναφέρεται στην περίπτωση μαζικής εξαφάνισης ειδών, που την θεωρεί σημαντικό παράγοντα.Σ΄ ένα τέτοιο ενδεχόμενο,πολλά είδη χάνονται με επακόλουθο να μεταβάλλεται  σημαντικώς το βιολογικό τοπίο και να δημιουργούνται απρόβλεπτες ευνοικές ευκαιρίες  για τα «τυχηρά» είδη που επιβίωσαν. Και ασφαλώς η τύχη αυτή δεν έχει σχέση με  την προσαρμοστικότητα.
2.Δίνει μικρότερη σημασία στα γονίδια υποστηρίζοντας, πως οι μεταβολές και διακυμάνσεις των γονιδιακών γενεαλογικών γραμμών, αποτυπώνουν μεν επιτυχίες ή αποτυχίες,αλλά όμως δεν τις προκαλούν. Συγκεκριμένως αντιμετωπίζει με σκεπτισμό, την θεωρία τις επιλογής των γονιδίων  μη πιστεύοντας ότι, είναι συνηθισμένο κάποια συγκεκριμένα γονίδια  να επιδρούν συστηματικά στην προσαρμοστικότητα των φορέων,όπως είναι η άποψη  τού Dawkins. Λέγει ο Gould ότι ,η επίδραση που ασκεί ένα συγκεκριμένο γονίδιο σε ένα οργανισμό, εξαρτάται από τα υπόλοιπα γονίδια καθώς και από πολλά χαρακτηριστικά τού περιβάλ λοντος,στο οποίο αναπτύσσεται,για να συμπεράνει ότι, η φυσική επιλογή δρά επί μεμονωμένων οργανισμών.-

 -Πράγματι το πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται ένα γονίδιο , προσδιορίζει /διαφοροποιεί την λειτουργία του.  Ετσι τα γονίδια που είναι υπεύθυνα για την  δημιουργία τού πέους παρόλο που υπάρχουν και σε  γυναίκες, δεν αναπτύσσουν σ΄αυτές πέος. Και με μια ισοδύναμη ίσως διατύπωση, έχουμε ότι, και αν ακόμη ,όπως από πολλούς υποστηρίζεται η συσσωρευμένη επιλογή  δια δραματίζει  θεμελιώδη ρόλο στην εξέλιξη, από μόνη  της   όμως δεν αποδεικνύει ότι,οι γονιδιακές γενεαλογικές γραμμές είναι οι κύριοι δρώντες στην εξέλιξη,όπως οι σκεπτικιστές, υστηρίζουν.   

 3.Δέχεται ότι, η φυσική επιλογή  είναι λιγότερο ισχυρή γιατί για να δράσει  απαιτεί  ικανοποιητική παροχή ποικιλομορφίας.Ειδικότερα , λέγει ότι, μπορεί να δράσει  μόνον για να ενισχύσει και να σμιλεύσει τις παραλλαγές που  απαντώνται σ΄ένα πληθυσμό και ότι, το εύρος των παραλλαγών αυτών είναι περιορισμένο. Αναφερόμενος στα παγωμένα χαρακτηριστικά για τα οποία γράφουμε πιο κάτω  λέγει ότι, στο βαθμό που είναι απίθανο να υπάρχει ποικιλομορφία στα παγωμένα από τον χρόνο  χαρακτηριστικά, η επίμονη παρουσία τους δεν μπορεί να εξηγηθεί με την φυσική επιλογή. Ειδικώς για τον ανθρώπινο εγκέφαλο θεωρεί   ότι ,πολλές υψηλές λειτουργίες του είναι ακατανόητες.Και γενικώς ο Gould υποστηρίζει πώς  πολλά χαρακτηριστικά μεμονωμένων οργανισμών δεν μπορούν να εξηγηθούν με την φυσική επιλογή, ότι, οι εξελικτικές δυνατότητες των περισσοτέρων γενεαλογικών γραμμών    είναι εξαιρετικά περιορισμένες, ότι, όταν ορισμένα  γνωρίσματα μιάς γενεαλογικής γραμμής, έχουν παγώσει στο πέρασμα τού χρόνου,έχουν δηλαδή εδραιωθεί αναπτυξιακά,  είναι δύσκολο ν΄αλλάξουν, ότι, στην μεγάλη κλίμακα της ιστορίας της ζωής υπάρχουν σημαντικά πρότυπα που δεν εξηγούνται με την φυσική επιλογή, και ότι, η φυσική επιλογή, συνιστά ένα μόνον από τους  παράγοντες για την ερμηνεία μικροεξελικτικών συμβάντων και μακροεξελικτικών προτύπων  . (Οι περισσότεροι βιολόγοι συμφωνούν ότι ,πολλά χαρακτηριστικά των οργανισμών, δεν  είναι αποτέλεσμα φυσικής επιλογής.)
-Αντιγράφουμε  τον Kim Sternely.   «. Ας πάρουμε για παράδειγμα, τον αρσενικό βασιλικό παπαγάλο. Το ζωηρό κόκκινο χρώμα του  είναι πιθανόν άμεσο αποτέλεσμα της σεξουαλικής επιλογής: τα θηλυκά  προτιμούν τα  κόκκινα αρσενικά. Αυτό όμως δεν ισχύει και για το χρώμα τού αίματός του, το οποίο αποτελεί παράπλευρο προιόν της δράσης της επιλογής για την πραγματική λειτουργία τού αίματος, δηλαδή την μεταφορά οξυγόνου στους ιστούς. Χιλιάδες τέτοια παραδείγματα μπορεί να αναφερθούν. Ορισμένα γνωρίσματα των οργανισμών προκύπτουν από την τυχαία παγίωση χαρακτηριστικών, κάτι που φαίνεται να ισχύει για πολλά γενετικά χαρακτηριστικά μας. Άλλα πάλι, κληρονομήθηκαν από  μακρινούς προγόνους και ενσωματώθηκαν στον οργανισμό κατά την διαδικασία τής εξέλιξής του. Οπως επισημαίνει ο Gould σ’ ένα από τα  δοκίμιά  του,έτσι πιθανόν εξηγείται γιατί έχουμε από πέντε δάχτυλα στα χέρια και στα πόδια. Πολλά αποτελούν κατάλοιπο μιας προσαρμοστικής εξέλιξης.»
Η παράγραφος αυτή κλείνει με την παράθεση μιάς άλλης γενικής διαφοράς τού Gould   με τον   Dawkins και αποτυπώνει  δύο βασικές αντίθετες απόψεις.    Ο πρώτος,   δεν πιστεύει ότι, η επιστήμη είναι ολοκληρωμένη,  ενώ αντιθέτως ο δεύτερος, λέγει ότι, πρέπει να υιοθετήσουμε  την επιστημονική περιγραφή τού εαυτού μας και τού κόσμου, γιατί είναι αληθινή και/ ή είναι η πιο κοντινή  προσέγ γιση της αλήθειας που μπορούμε να πετύχουμε. Συμφωνούν όμως και οι δύο ότι, τόσο η τύχη όπως και η φυσική επιλογή,έπαιξαν σημαντικό ρόλο  στη μορφή που πήρε η ζωή.
-Για  την ειδογένεση ο Mayer λέγει ,ότι, συμβαίνει μόνον, εάν τμήμα τού αρχικού προγονικού είδους, απομονωθεί ( συνήθως εξαιτίας  κάποιου γεωγραφικού  διαχω ρισμού) από τον υπόλοιπο πληθυσμό και αποκλίνει έτσι απ΄αυτόν.

-Ο Wilson(.ό.π.σελ.101)  γράφει ότι ,η γενετική εξέλιξη μέσω της φυσικής επιλογής, αύξησε την ικανότητα για τον πολιτισμό και ο πολιτισμός, αύξησε την γενετική ικανότητα αυτών  που τον χρησιμοποίησαν στο μέγιστο, με την παρατήρηση (ό π.σελ.95). ότι, οι πολιτισμικές  αλλαγές, προτρέχουν πάντοτε της  βιολογικής εξέλιξης.

 

Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ
Για τον μηχανισμό της εξέλιξης  υποστηρίζεται πώς είναι προφανές ότι, η Εξέλιξη δεν εποίησεν τα πάντα εν σοφία. Και αυτό επειδή η φυσική επιλογή ακολουθεί τον «δρόμο της ελάχιστης αντίστασης» και δίνει πρακτικές λύσεις που δεν είναι πάντα οι βέλτιστες, επισημαίνει ανάλυση στο περιοδικό Science.
«Οι παλαιοντολόγοι συνήθως συμπεραίνουν την συμπεριφορά [εξαφανισμένων ειδών] βασιζόμενοι στην υπόθεση ότι, η λειτουργία ακολουθεί την μορφή» λέει ο Πίτερ Ούνγκαρ, καθηγητής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο του Άρκανσας. Εννοεί ότι, οι παλαιοντολόγοι μελετούν για πα ρά δειγμα τη δομή τού σκελετού και από εκεί συμπεραίνουν τον τρόπο με τον οποίο ζούσε το ζώο.Η πρακτική αυτή μπορεί να οδηγήσει σε λάθη, επισημαίνουν στο άρθρο τους ο Ούνγκαρ και η Λέσλια Χλούσκο τού Πανεπιστημίου τής Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ.Αυτό που πάντα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη, λένε οι ερευνητές, είναι ότι, η Εξέλιξη τείνει να προτιμά  τις λύσεις που απαιτούν τις ελάχιστες ανατομικές μεταβολές, έστω κι αν αυτές οι λύσεις δεν είναι οι βέλτιστες. «Πρέπει να εξετάσουμε τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο και να λάβουμε υπόψη τα γενετικά βήματα που απαιτούνται για να φτάσουμε από την μία μορφή σε μια άλλη. Μπορεί να υπάρχουν περισσότερες από μια λειτουργίες για μια οποιαδήποτε μορφή και διαφορετικές δομές μπορεί να εξυπηρετούν διαφορετικές λειτουργίες» λέει ο Ούνγκαρ.Το παράδειγμα που χρησιμοποιεί η μελέτη είναι τα δόντια δύο μακρινών προγόνων τού ανθρώπου που έζησαν σε διαφορετικές περιοχές της Αφρικής πριν από 4,2 έως 1,3 εκατομμύρια χρόνια και κατατάσσονται στα συγγενικά είδη Paranthropus boisei και Paranthropus robustus. Και τα δύο είχαν παρόμοια ανατομία κεφαλής και δοντιών, η οποία χαρακτηρίζεται από ισχυρούς μασητικούς μυς και μεγάλους  επίπεδους γομφίους.Τα χαρακτηριστικά αυτά θεωρούνται συνήθως προσαρμογές στην κατανάλωση σκληρών τροφίμων όπως οι ρίζες και οι καρποί με κέλυφος. Κι όμως, η εξέταση των σημείων φθοράς στα δόντια, σε συνδυασμό με δημοσιευμένες ισοτοπικές αναλύσεις, δείχνει ότι, και τα δύο είδη σπάνια τρέφονταν με τέτοια τρόφιμα. Επιπλέον, τα δύο είδη είχαν διαφορετικές δίαιτες: σε σύγκριση με τον συγγενή του τον P.robustus, ο P.boisei κατανάλωνε περισσότερο ινώδη φυτικά τρόφιμα όπως τα αγρωστώδη.«Επομένως, παρά την παρόμοια μασητική μορφολογία, τα χημικά ίχνη των τροφίμων και οι φθορές των δοντιών υποδεικνύουν ότι, αυτά τα δύο είδη διέφεραν σημαντικά ως προς την διατροφή» επισημαίνει ο Ούν γκαρ. Για την μάσηση τροφίμων με σκληρές ίνες, το ιδανικό θα ήταν γομφίοι με πιο έντονα εξογκώματα, όπως οι γομφίοι τού γορίλλα, τάση όμως που ακολουθήθηκε στην εξελικτική γραμμή τού ανθρώπου ήταν οι επίπεδοι γομφίοι με παχύτερο σμάλτο, όπως αυτοί που διαθέτει και ο σύγχρονος άνθρωπος.Ο λόγος είναι ότι, αυτή η δομή είναι απλούστερη και πιο ευπροσάρμοστη σε διαφορετικές δίαιτες. Η δομή των δοντιών μπορεί να μην ήταν η ιδανική για κάθε είδος, απήτησε  όμως  λιγότερα  γενετικά  βήματα για την εμφάνισή της.«Οι λύσεις στις οποίες καταλήγει κανείς θα είναι λειτουργικές αλλά όχι οι βέλτιστες αν απαιτούν μικρότερο αριθμό γενετικών μεταλλάξεων» συνοψίζει ο Ούνγκαρ.«Πρέπει να αρχίσουμε να βλέπουμε τα πράγματα με νέο τρόπο και να λαμβάνουμε υπόψη το εξελι κτικό μονοπάτι της ελάχιστης αντίστασης».
- Κατά τον Bergson  στον μηχανισμό της εξέλιξης υπάρχει μια « ζωτική ορμή» .Η ύλη ανεξάρτητα από τις αλληλοεπιδράσεις στις οποίες υπόκειται σε συνάρτηση με τα  φυσικά χαρακτηριστικά της  διαπερνιέται από ένα  ρεύμα που την υποχρεώνει να παράγει τάξη και οργάνωση.Κατά τον  Teilhard de Chardin το σύμπαν τίθεται σε κίνηση ,όχι απλώς από τις δυνάμεις που ασκούνται στην ύλη,αλλά από  ικανότη τες  και από μιά ενέργεια που επιτρέπει σ΄αυτήν να εξελίσσεται  προς ολοένα και μεγαλύτερη συνείδηση και πνευματικότητα υποχρεώνοντάς την να συγκλίνει προς το « σημείο ωμέγα»

Σ΄αυτά ο Albert Jacquard(ό.π.σελ.80) παρατηρεί πώς μια τέτοια θεώρηση,κα ταλήγει  σε μια από δύο παραδοχές.Δηλαδή,είτε να διαχωρίσουμε οριστικά το άψυχο από το ζωντανό ,αποδίδοντας στο πρώτο ικανότητες που δεν μπορούν να αναχθούν σε φυσικές δυνάμεις ,είτε  να δεχθούμε   την  ενότητα τού άψυχου και τού ζωντανού, φανταζόμενοι  μια γενική κίνηση της ύλης προς το πνεύμα που όμως δεν παρατηρείται  σ΄ολόκληρο το Σύμπαν .

 -Υπάρχει μιά  απόπειρα εκλογίκευσης των φυσικών φαινομένων,που θέλουμε να  είναι το αποτέλεσμα φυσικών νόμων,πράγμα που θα μπορούσε να παραπέμψει στην ύπαρξη μιας νοήμονας αρχής που διέπει την δημιουργία και την  λειτουργία  τού Σύμπαντος και τον μηχανισμό τής εξέλιξης της ζωής.Ισως για την περίπτωση που αφορά  το σημείωμά μας, αξίζει νάσχολοηθούμε με την σχέση τής Γεωμετρίας  στη φύση.
  -Η εξέλιξη χαρακτηρίζεται(τουλάχιστο κατά κανόνα) από μια πορεία από το απλό προς το πολυπλοκότερο .Εχει υποστηριχθεί ότι,η  ανάγκη αύξησης προς το πολυπλοκότερο,προκειμένου ο  λόγος τής επιφανείας προς όγκο να διατηρείται σε υψηλές τιμές καθώς αυξάνεται το μέγε θος   επιδρά στη βιολογική εξέλιξη των ειδών και πειό συγκεκριμένα στη εμφάνιση πολυκύτταρων οργανισμών. Η αύξηση τού όγκου  οργανισμού,   επιφέρει   την μείωση τού λόγου επιφάνειας προς όγκο, πράγμα που σημαίνει  ότι, υφίσταται, ένα όριο στο μέγεθος ενός μονοκύτταρου οργανισμού, έτσι,ώστε να εμφανίζεται ως αναγκαία η εμφάνιση πολυκύτταρων μορφών ζωής με περαιτέρω συνέπεια αύξησης τού επιπέδου οργά νωσης,που αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικά τού έμβιου όντος.Η ανάγκη να διατηρηθεί υψηλή τιμή τού λόγου επιφανείας προς όγκο,(που έχει σχέση μεταξύ άλλων  με θερμικές απώλειες-: οι απώλειες αυτές μειώνονται  με την αύξηση τού όγκου σε σχέση  με την επιφάνεια για τα θερμόαιμα ζώα που εκτίθενται σε χαμηλές θερμοκρασίες) )  ικανοποιείται με την διαμόρφωση σύνθετων δομών,όπως λ.χ.οι πνεύμονες,η ύπαρξη των οποίων αυξάνει την  διαθέσιμη επιφάνεια  για την απορρόφηση και απελευθέρωση οξυγόνου και διοξειδίου τού άνθρακος.(Οπου ελλείπουν οι πνεύμονες ,όπως στα έντομα η αύξηση αυτή είναι αδύνατη και η  παρατήρηση αυτή δεν χάνει την αξία της,για τον γιγαντισμό που  παρατηρήθηκε σε απολιθώματα εντόμων παλαιών εποχών πριν από 300 εκατομμύρια χρόνια,όταν η αυξημένη περιεκτικότητα οξυγόνου στην ατμό σφαιρα επέτρεπε τέτοιες αυξήσεις).Υπάρχουν και άλλα παραδείγματα ,όπου η δομή των ζώντων οργανισμών είναι τέτοια ώστε να εμφανίζεται αυξημένη αναλογία της επιφανείας προς τον όγκο,όπως λ.χ. το πεπτικό σύστημα των θηλαστικών.Αλλά η σχέση επιφανείας-όγκου έχει και άλλες συνέπειες.Ετσι η αντοχή των ατόμων μικρής ηλικίας  στην πτώση  ο φείλεται κυρίως στον υψηλότερο λόγο επιφανείας προς τον όγκο τους. Τέλος μια γενική παρατήρηση είναι ότι, η μείωση τού μεγέθους ζώντων όντων,ενισχύει τον ρόλο διαφόρων φαινομένων.Ετσι η επίδραση τού νερού,στους οργανισμούς αυτούς, καθώς η αναλογία επιφανείας προς όγκο,μειώνεται, καθιστά γι΄αυτούς επικίνδυνη  την επαφή με το νερό, (ένα έντομο αν βραχεί δεν μπορεί να πετάξει). Κι’άλλο ένα παράδειγμα:  Η αυξημένη αναλογία επιφάνειας στον άνθρωπο σε σχέση με τον ποντικό, καθιστά ακίνδυνο για τον πρώτο,την επαφή με το νερό,όχι όμως και για τον δεύτερο.

Στο κεφάλαιο αυτό έχει την θέση της και η θέση της Γεωμετρίας στην φύση,στον  μηχανισμό της εξέλιξης.

Το θέμα σχετίζεται  και με την ύπαρξη ευφυούς σχεδιασμού και με τον μηχανισμό εξέλιξης.Ο ερευνητής αναγνώστης, θα ανατρέξει στα σχετικά κείμενα,μεταξύ των οποίων κι΄αυτά που αναφέρονται στην παρατιθέμενη στην αρχή,βιβλιογραφία. Για τη  παρουσία τής γεωμετρίας στην φύση, αξίζει κανείς να σκεφθεί και  την ακολουθία Φιμπονάτσι,κατά την οποία.  κάθε όρος μετά τον πρώτο, ισούται με το άθροισμα των δύο προηγούμενων με το ενδιαφέρον του πράγματος,να μην σταματά στο σημείο αυτό. Συνεχίζεται και σχείζεται με δύο άλλες συνέπειες.Το πηλίκον δύο διαδοχι κών αριθμών τής ακολουθίας, τείνει στην χρυσή τομή.Τα πηλίκα είναι 1/1,1/2,2/3 3/5,5/8 κλπ.Αλλά οι αριθμοί αυτοί πλησιάζουν όλο και περισσότερο  την χρυσή τομή,( κλάσμα με αριθμητή την τετραγωνική ρίζα του 5-1 και παρονομαστή το 2) δηλαδή τον αριθμό 0,618. Αλλά το κυριώτερο και συναρπαστικότερο : Εχει παρατηρηθεί ( Amir Aczel, ό.π.σελ.58) ότι, η ακολουθία αυτή απαντάται παντού στην φύση(όπως στα άνθη),καθώς και στη τέχνη όπου προβάλλει ως κλασικό ιδεώδες ομορφιάς.

Η  ύπαρξη της ακολουθίας αυτής,συνιστά άραγε την υλοποίηση ενός σχεδίου;

CATASTROPHISM –GRADUALISM
 Κατά  την Δαρβινική άποψη,η ζωή εξελίχθηκε  στην Γή  σε μια συνέχεια και χωρίς διακοπές.(Gradualism).

 Κατά την αντίθετη άποψη, (Catastrophism) υπήρξαν βίαια γεγονότα,στη Γή που αλλοίωσαν την πορεία τής εξέλιξης. Παράδειγμα για την δεύτερη αυτή περίπτωση, η εξαφάνιση των δεινοσαύρων ,που γι΄άλλους οφείλεται σε πλήγμα που δέχθηκε η Γή από αστεροειδή, για  άλλους   σε αιφνίδια κλιματική μεταβολή. (Ως  επιχείρημα  υπέρ τής δεύτερης αυτής θεωρίας θα μπορούσε να είναι, ότι, εκατοντάδες σκελετοί, από παληά θηλαστικά,  στην Σιβηρία, βρέθηκαν με φυτά στους στομάχους των ,από τροπικές ζώνες, πράγμα που θα μπορούσε να υποδηλώνει απότομη θανατηφόρα  μεταβολή (πτώση) της θερμοκρασίας.(-David Lewis εν J.Douglas Kenyon” Forbidden History’’ 14). Ο Gould πρώτος, διετύπωσε την θεωρία τής διακοπτόμενης ισορρο πίας  (punctuated equilibrium)-,κατά την οποία η εξέλιξη χαρακτηρίζεται από μακρές περιόδους εξελικτικής σταθερότητας, διακοπτόμενης  από αραιά διαστήματα,εξελικτικής δραστηριότητας.
-Σχετική ,με τη δεύτερη άποψη,είναι και η θεωρία της Γής «Χιονόμπα λας»  που υποστηρίχθηκε για πρώτη φορά  την δεκαετία τού 1960,από τον παλαιοντολόγο Τζό Κίρσβνικ,ο οποίος επινόησε και τον όρο,αλλά που βασικός της αρχιτέκτονας  είναι ο Πώλ Χόφμαν  .Η θεωρία αυτή,αμφισβητεί  την άποψη για αργές και σταδιακές αλλαγές  στη Γή, και  προβάλλει την ιδέα, ότι, περίπου πριν από 600 εκατομμύρια χρόνια,η Γή αντιμετώπισε αιφνιδίως έναν ακραίο χειμώνα ,με αποτέλεσμα  μέσα σε λίγες χιλιάδες χρόνια να καλυφθεί από ένα στρώμα  πάγου,πάχους  χιλίων περίπου μέτρων.Η χιονόμπαλα αυτή,που διήρκεσε εκατομμύρια χρόνια ήταν η ψυχρότερη και πιο ακραία περίοδος που αντιμετώπισε ποτέ η Γή.Τελικώς η θερμοκρασία της άρχισε να ανέρχεται εξαιτίας των ηφαιστειακών αερίων ,που μετέτρεψαν την ατμόσφαιρα σε θερμοκήπιο.Ετσι,πάντοτε κατά την θεωρία αυτή,μέσα σε λίγους αιώνες,ο πάγος έλιωσε  και το κλίμα τής Γής έγινε πιο θερμό,και πιο υγρό.Μόλις το φαινόμενο τού θερμοκηπίου υπεχώρησε,άρχισαν να εμφανίζονται   σύνθετες μορφές ζωής σε απίστευτη αφθονία κατά την διάρκεια αυτού που σήμερα  ονομάζουμε « Μεγάλη Κάμβρια Εκρηξη» ( Verma ό.π. σελ.198) (: Πριν από 2.3 δισεκατομμύρια χρόνια,η θερμοκρασία υπεχώρησε σημαντικώς,πιθανώς από έλλειψη ηφαιστειακής δραστηριό τητας.

 

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΟΙ
 .-Οι Δημιουργιστές, βασίζονται στη Βίβλο,και  θέλουν Τον Θεό ως Δημιουργό. Βασικώς ισχυρίζονται ότι, δεν είναι δυνατόν η ζωή με την πολυπλοκότητά της,να οφείλεται στην τύχη ή την φυσική επιλογή. Προβάλλουν βασικώς τα ακόλουθα επιχειρήματα: Καταρχάς ότι, ούτε η τύχη ούτε γενικώτερα η θεωρία τού Δαρβίνου μπορεί να διεκδικεί μια επιστημονική θέση,ειδικώτερα δε ως προς την τύχη, ότι,  δεν υπήρξε ο απαιτούμενος  χρόνος για να δοκιμασθούν όλοι οι πιθανοί συνδυασμοί. (πρβλ.σχετική σκέψη τού Hoyle) ότι,παραμένουν τα αινίγματα της μεταμορφώσεως τού πιθήκου σε άνθρωπο και τού εγκέφαλου σε νού, ότι, ελλείπουν πολλοί κρίκοι, κλπ.Για όλα αυτά γίνεται λόγος και σε άλλα σημεία τού προκείμενου πονήματος στο τμήμα πού αφορά την κριτική και τις επιφυλάξεις για τη θεωρία τού Δαρβίνου

.-Ο Andrew Parker , φυσικός και βιολόγος,στο βιβλίο του « Το αίνιγμα τής Γενέσεως,» αφού σημειώνει (σελ.357) πώς  « Η ύπαρξη τού Θεού εξηγεί με απολύτως ορθολογικό τρόπο το πώς βρεθήκαμε στη Γή»  και  εισφέρει μια άλλη άποψη για την ύπαρξη του Θεού.Γράφει ότι ,η Βίβλος, αναφερόμενη στην διαδικασία τής Δημιουργίας,αποδεικνύεται επιστημονικώς ακριβής και ότι, καθώς γράφηκε πολύ πριν από πολλές σχετικές επιστημονικές ανακαλύψεις λογικώς θα πρέπει να δεχθούμε είτε ότι, ο συγγραφέας ήταν μάντης,είτε  ότι,  όντως το  Βιβλίο τής Γένεσης που  περιγράφει την Δημιουργία θα πρέπει να είναι θεόπνευστο.Λέγει ειδικότερα ο συγγραφέας(ό.π.σελ.425) «… Το συμπέρασμα είναι ότι , αυτή η σελίδα τής Βίβλου(: που αναφέρεται στην Δημιουργία) θα μπορούσε ίσως περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη να μας αποδείξει πως πίσω από την Βίβλο υπάρχει το χέρι του Θεού.Η πραγματική ιστορία της ίδιας μας τής δημιουργίας μπορεί να δόθηκε σε μας τους ανθρώπους από τον ίδιο τον Θεό….»
.  2.-Οι εξελικτικοί  που είναι και οι περισσότεροι βιολόγοι,αρνούνται Τον  Θεό,ως δημιουργό τού (ευφυούς) σχεδιασμού στην  ζωή,επισημαίνοντας:
          .α) Πρώτον τις ατέλειες  που παρατηρούνται στο έμβιο κόσμο και που δεν συμβιβάζονται με την έννοια ενός Παντοδύναμου,(ο Καζαντζάκης αποκαλεί Τον Θεό Μεγαλοδύναμο,όχι παντοδύναμο) τέλειου και αγαθού Θεού.(: πρβλ. Ντέιβιντ Χιούμ.:« Ο Θεός θέλει να αποτρέψει το κακό αλλά δεν μπορεί;Τότε είναι ανίκανος; Μπορεί αλλά δεν θέλει; Τότε εί ναι  μοχθηρός.Και μπορεί και θέλει; Πόθεν άραγε το κακό.;»- (Αφήνουμε  την έρευνα  τού τι είναι κακό σε τι στοχεύει η Δημιουργία, καθώς και την     θρησκευτική άποψη, ότι, σ΄εκείνο που διαφέρει ο άνθρωπος από όλα τα άλλα έμβια όντα είναι η ψυχή,που δεν θίγεται απ’όσα  κακά για τα οποία γράφει ο Χιούμ , που θα μπορουσαν(;) να ληφθούν  ως απαραίτητες δοκιμασίες για την άνοδο και οδοδείκτες στην πορεία προς την εξέλιξη-- η άποψη αυτή περί ψυχής,ασφαλώς μπορεί να αληθεύει σαφώς όμως και  δεν είναι επιστημονική )
)       .β) Δεύτερον .Προβάλλουν σαφή επιχειρήματα  και στοιχεία,υπέρ τής ορθότητας της εξελίξεως,που έχουν εκτεθεί πιο πάνω.

ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΕΚΑΤΕΡΩΘΕΝ ΑΠΟΨΕΩΝ
 Η άποψη των Δημιουργιστών ότι,  η θεωρία τού Δαρβίνου  δεν είναι μια επιστημονική θεωρία απαντάται πιο πάνω.Αλλωστε ο Δαρβίνος χρησιμοποίησε την λέξη  «πιθανώς»( probably). Δηλαδή ναι μεν δεν επιβεβαιώνεται από την παρατήρηση και το πείραμα,αλλά   ενισχύεται   με στοιχεία. Λ.χ.κάθε τύπος  απολιθώματος  βρίσκεται στο χρο νικό επίπεδο, που θα περίμενε κανείς να το βρεί κλπ.όπως ό λα αυτά προεκτίθενται.Η άποψη των Δημιουργιστών ότι,  η θεωρία τού Δαρβίνου αντιμάχεται την έννοια Τού Θεού και τής Θρησκείας, (επιχείρημα που ασφαλώς έχει ως αποδέκτες,κυρίως αν μη αποκλειστικώς, τους θρησκευόμενους) είναι επίσης,όπως ήδη εκτέθηκε  εσφαλμένη.Αναφέρεται  πιο πάνω ,ότι, κάτι τέτοιο,δεν μπορεί να υποστηριχθεί για πολλούς λόγους,ενώ επιπρόσθετα « απαλλάσσει» Τον Θεό από την ευθύνη για τις ατέλειες τού έμβιου κόσμου, για την Δημιουργία και εξέλιξη της ζωής.Επί πλέον παραγνωρίζει μιά απλή αλήθεια.Ότι, δηλαδή με άλλα (πρέπει να )ασχολείται η θρησκεία και με άλλα η επιστήμη. (όσο για την Βίβλο, ,καλόν είναι να θυμόμαστε ότι, δεν είναι εγχειρίδιο ούτε βιολογίας,ούτε αστρονομίας ούτε κοσμολογίας και ότι, μεταξύ άλλων εμφανίζει πολλές αντιφάσεις που σημειώνει και  o Ayala «Το Δώρο κλπ.» σελ. 189), Όπως χαρακτηριστικώς, γράφει  ο Στίβεν Μάουτνερ,στην Εισαγωγή τού βιβλίου τού Αγιάλα « Το Δώρο τού Δαρβίνου στην Επιστήμη και τη Θρησκεία» ,οι ιερείς  τού μοναστηριού τού Σαν Σεμ πάστιαν στην Σαλαμάνκα της Ισπανίας,όπου ο Αγιάλα εκπαιδεύτηκε αρχικά,για μια σταδιοδρομία στην Καθολική ιερωσύνη, (σταδιοδρομία που δεν ακολούθησε) χάρηκαν όταν οι δαρβινιστές,απήλλαξαν τον Θεό,από την άμεση ευθύνη του,για τις ασήμαντες λειτουργίες τού φυσικού κόσμου. Και ο Francisco J.Ayala  αναφέρεται στο βιβλίο αυτό, σε  κάτι που ο θεολόγος Aybrey Moore,είχε ήδη διαγνώσει από το 1891,λέγοντας, « Ντυμένος τον μανδύα τού εχθρού,ο δαρβινισμός προσέφερε(στην έννοια Τού Θεού) τις υπηρεσίες ενός φίλου». Λέγουν επίσης αναφερόμενοι σε ατέλειες της θεωρίας τού Δαρβίνου και σε αναφορά με το ότι, εκείνοι που αρνούνται τον  Υπέρτατο Δημιουργό, την Υπέρτατη Διάνοια και Δύναμη και θέτουν ως αφετηρία, κάθε ζωντανού,ένα αρχικό μονοκύτ ταρο οργανισμό,ή και κάτι λιγώτερο ή περισσότερο  απ’αυτόν,δεν   δί νουν καμία απάντηση και εξήγηση,στο πώς ο αρχικός αυτός μονοκύτταρος οργανισμός, δημιουργήθηκε,πώς δημιουργήθηκε η  αρχική ενέργεια,πώς δημιουργήθηκε ο κώδικας,με βάση τον οποίο δημιουρ γήθηκε η ζωή,και το Σύμπαν. Δεν  αξιολογούν, εκείνο που δέχεται σήμερα η επιστήμη,(και το ανθρωπικό αξίωμα)το ότι, δηλαδή, αν οι δυνάμεις και οι νόμοι και οι σταθερές  της φύσεως,τής ύλης,ήσαν διαφορετικές,δεν θα  υπήρχε ζωή Δεν δίνουν απάντηση,στο ότι, η τύχη δεν εξηγεί την δημιουργία, παρόλη την επιστράτευση της έννοιας της φυσικής επιλογής.,

(Η άποψη των Δημιουργιστών ότι, αν αποδειχθεί, ότι δεν ισχύει ή πάσχει η θεωρία τού Δαρβίνου, τούτο πρέπει να οδηγήσει   αναποφεύκτως στη δική τους θέση, έχει αμφίβολο «λογικό»΄στήριγμα..
 -Το βασιζόμενο στις ατέλειες επιχείρημα των εξελικτικών ,με το οποίο θέλουν Τον Θεό ως ανύπαρκτο στη Δημιουργία τής ζωής,δεν  είναι ακαταμάχητο-όπως τονίζεται σε άλλο σημείο τού παρόντος- πέρα από την (ασφαλώς μη αποφασιστικής σημασίας) παρατήρηση ότι, οι ατέλειες αυτές,τουλάχιστο στον ηθικό τομέα (: με την ύπαρξη(;) του κακού) για τον άνθρωπο ήταν κάτι,που οι πρόγονοί μας,δέχθηκαν συμβατό με την έννοια Ττού Θεού, ως προκύπτει και από την Βίβλο.Αντιγράφουμε.: « Ιδών δε  Κύριος ο Θεός, ότι, επληθύνθησαν αι  κακίαι των ανθρώπων επί τής γής, και πάς τις διανοείται εν τη καρδία αυτού επιμελώς επί τα πoνηρά, πάσας τας ημέρας,…..καί είπεν ο Θεός απαλείψω τον άνθρωπον ,όν εποίησα από προσώπου   τις γής, από ανθρώπου έως κτήνους,και από ερπετών έως πετεινών τού ουρανού ,ότι μετεμελή θην,ότι, εποίησα αυτούς;,…………»(Γεν.Κεφ.ΣΤ ,5 επ.)
 -Μήνες μετά την ανακάλυψη το 2009 για τον  ελλείποντα κρίκο ο συγγραφέας Ray Comfort,στο βιβλίο του «Nothing Created Everything,»,(: το τίποτε εδημιούργησε το κάθε τι)  λέγει ότι, όταν πρόκειται για εξήγηση,της αφετηρίας τής ζωής, οι αθειστές και οι εξελικτικοί εισφέρουν πίστη και όχι γεγονότα.Οτι, κατά ειρωνικό  τρόπο οι  αθειστές υποστηρίζουν  ότι, το πάν δημιουργήθηκε από το τίποτε πράγμα που συνιστά επιστημονικώς  αδύνατο.Το βιβλίο απευθύνεται τόσο στους αθειστές όσο και στους πιστούς, και προβάλλει την επιτακτική ανάγκη για πλήρη απόδειξη ,οπότε θα αποδειχθεί ότι, η εξέλιξη δεν είναι άποψη επιστημο νική.
-Μια  "αιρετική" -και ασφαλώς αυθαίρετη και ατεκμηρίωτη(όπως οι περισσότερες που έχουν σχέση με τη δημιουργία και  που ίσως έχει έρεισμα στο "Τίμαιο" του Πλάτωνα ,είναι ότι,ο Θεός βρήκε μιά πρώτη ύλη (  για την οποία δεν ευθύνεται...αστοχία υλικού)και με αυτή προχώρησε κι’αυτή θέλει να τελειοποιήσει.

 Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ  ΘΕΟΣΟΦΙΑ

  Παρατίθενται απόψεις αυτούσιες, της « Θεοσοφίας», όπως αυτές  περιέχονται στο διαδίκτυο, Δεν πρόκειται για επιστημονική γνώση,με την έννοια που δίνουμε στην λέξη.
Για την  Θεοσοφία ο νόμος της εξελίξεως (από τις βασικές παραδοχές της,μαζύ με τις έννοιες της μετενσαρκώσεως και τού Κάρμα),έχει ένα ιδιαίτερο περιεχόμενο. Γι΄αυτήν κάθε όν είναι ένα τμήμα της μοναδικής παγκόσμιας ζωής, ένας σπινθήρας από το αιώνιο πύρ, μια ακτίνα  εκπορευόμενη από το Κέντρο της υπάρξεως, με το οποίο κέντρο,διατηρεί μόνιμους και αδιάσπαστους, δεσμούς,---(:κάτι που θυμίζει ανατολική γενικώς σκέψη και απόψεις από την σύγχρονη φυσική –πρβλ.Κάπρα,: «Το Σύμπαν  δεν είναι μια τεράστια μηχανή,κατασκευασμένη από το πλήθος χωριστών αντικειμένων αλλά ένα πλέγμα  δυναμικών σχέσεων που περιλαμβάνουν τον ανθρώπινο παρατηρητή……….»-)--- καίτοι στον κόσμο που παρατηρούμε, εμφανίζεται ως  μια ξεκομμένη και αυθύπαρκτη μονάδα. Εξέλιξη είναι  η σταδιακή, απελευθέρωση,  από τα δεσμά    σωμάτων (φυσικού, αστρικού, νοητικού κλπ.) και η ένωση με το αιώνιο  Πύρ.Η σταδιακή αυτή δράση της εξέλιξης, ξεκινά από το ορυκτό βασίλειο, συνεχίζεται στο φυτικό,μετά στο ζωικό, και καταλήγει στο αν θρώπινο,όπου η μονάδα,-ψυχή-πνεύμα –συνείδηση, ατομικοποιείται και έχει  για  περίβλημα ένα ανθρώπινο σώμα.Ετσι  ο άνθρωπος,καθίσταται μια ατομικότητα,πέρα από την φανερή προσωπικότητα,και συνεχίζει ,με την νέα αυτή κατάσταση,να εξελίσσεται σύμφωνα με τον νόμο τής μετενσαρκώσεως, που όπως και η εξέλιξη ρυθμίζονται από τον νόμο τού Κάρμα. Κατά την «Μυστική Δοξασία» της Μπλαβάτσκυ ,   η ανθρωπογένεση,προηγήθηκε τής κοσμογένεσης (Ι,256) ,η ίδια  (ΙV, 284)αποκλείει ότι, ο άνθρωπος  προέρχεται από κάποιο πίθηκο ή κάποιο πρόγονο κοινό και για τους δυό,δεχόμενη ότι, προέρχεται από   κάποιον ανώτερο από τον ίδιο, από τον «Ουράνιο Πατέρα» , και ότι ειδικότερα ο πίθηκος είναι ένας εκφυλισμένος άνθρωπος,(Ι V,32).Η ίδια δεν δέχεται μια συνεχή γραμμή καταγωγής(ΙV 344).Υπάρχει ήδη το ιδεατό  πρότυπο τού ανθρώπου, στο υποκειμενικό πεδίο,και, καμιά  μορφή ή σχήμα δεν μπορεί να εισέλθει στην συνείδηση τού ανθρώπου ή να αναπτυχθεί στη φαντασία του, η οποία να μην έχει κάποιο υπαρκτό πρωτότυπο τουλάχιστον κατά προσέγγιση. Ούτε η μορφή τού ανθρώ που ούτε η μορφή κανενός ζώου, φυτού ή ορυκτού, δημιουργήθηκε ποτέ, αλλά μόνο σε αυτό το δικό μας πεδίο άρχισε να «γεννιέται», δηλαδή να αντικειμενοποιείται στην παρούσα υλικότητά της ή να επεκτείνεται από τα μέσα προς τα έξω, από την πιο λεπτή και υπεραισθητή ουσία, στη χονδροειδέστερη εμφάνισή της.Οι ανθρώπινες μορφές μας υπήρχαν στην Αιωνιότητα σαν αστρικά ή αιθερικά πρότυπα (…θυμίζουν όλα αυτά τις ιδέες του Πλάτωνα…;;) και σύμφωνα με αυτά τα μοντέλα, τα Πνευμα τικά Όντα (ή Θεοί), που είχαν καθήκον να τις φέρουν σε αντικειμενική ύπαρξη και σε γήινη ζωή, ανέπτυξαν τις πρωτοπλασματικές μορφές των μελλοντικών Εγώ από την δική τους ουσία. Ύστερα απ’αυτό, όταν το ανθρώπινο Ουπάντι ή το βασικό ανθρώπινο καλούπι, ήταν έτοιμο, οι φυσικές γήινες δυνάμεις άρχισαν να διαμορφώνουν αυτά τα υπεραισθητικά καλούπια που περιείχαν εκτός από τα δικά τους και  τα στοιχεία όλων των περασμένων φυτικών και μελλοντικών ζωικών μορφών αυτής της σφαίρας. Επομένως το εξωτερικό κέλυφος τού ανθρώπου πέρασε μέσα από κάθε φυτικό και ζωικό σώμα, πριν πάρει το ανθρώπινο σχήμα του… (Η Μυστική Δοξασία, Ι, 279-282).

Άλλες σκέψεις της καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων

Γράφει:  
Το Σύμπαν είναι η περιοδική εκδήλωση αυτής τής άγνωστης Ουσίας, που είναι  Πνεύμα, ενώ το Σύμπαν είναι Μάγια ή Χίμαιρα, γιατί μέσα σε αυτό όλα είναι μεταβλητά και παροδικά. Το Πνεύμα είναι το αθάνατο στοιχείο που είναι αιώνιο, απεριόριστο και πάνσοφο.
Το καθετί μέσα στο Σύμπαν όντας απόρροια της Μίας Θείας Ουσίας, είναι συνειδητό, δηλαδή προικισμένο με μια συνείδηση τού δικού του είδους και πάνω στο δικό του πεδίο αντίληψης. Κάθε Μονάδα είναι ένα απειροελάχιστο τμήμα αυτής της Θείας Ουσίας. Αυτό το θείο τμήμα της κάθε Μονάδας είναι αθάνατο αν και δανείζεται πλήθος θνητών σωμάτων για να υπάρξει στα διαφορετικά πεδία τού Κόσμου.
Η απόσταση ανάμεσα στο Πνεύμα και την Ύλη γεφυρώνεται με τον Νου, που είναι η δύναμη που αναπτύσσει την ατομική πνευματική  νοημοσύνη και παράλληλα μέσω αυτής της διαδικασίας πνευματοποιείται η ύλη.
Ο άνθρωπος είναι μια Μονάδα που αναπτύσσει και καλλιεργεί τις αρχές της επιθυμίας και της νοημοσύνης και ο πλανήτης που τον φιλοξενεί είναι το σχολείο όπου εκπαιδεύεται να διακρίνει το Καλό (ό,τι συνάδει με το Θείο Αρχέτυπο και την Αρμονία) από το Κακό, μέσω των νόμων της Ανταποδοτικής Δικαιοσύνης και της Μετενσάρκωσης. Οι Πρεσβύτεροι Αδελφοί, που είναι οι Πνευματικοί Διδάσκαλοι, τον εκπαιδεύουν μέσω θρησκείας και μύησης, επιστήμης και πολιτισμού με σκοπό να κατακτήσει την θεία αυτοσυνειδητότητα, γεγονός που θα τον εξομοιώσει με τη Θεία Ουσία του.
Η εκδηλωμένη Ζωή πορεύεται μέσω τού Μεγίστου Νόμου της Περιο δικότητας, τού οποίου η παρουσία μέσω των νόμων του Κάρμα και της Μεντενσάρκωσης, καθορίζει την τάξη και την αρμονία των συμπαντικών πεδίων, καθώς και της ατομικής ζωής.
Ο Κόσμος είναι το  σύνολο της Ζωής, στο Σώμα τού οποίου, οι λιγότερο εξελιγμένες ζωές αποτελούν τμήματα σε πιο εξελιγμένα τμήματα Ζωής. Τα  πλέον εξελιγμένα είδη στην ύπαρξη των οποίων, εμείς οι άνθρωποι αποτελούμε μέρη τους, είναι τα τελειωμένα (σε σύγκριση με μάς) πνευματικά Όντα, που ονομάζονται Θεοί, Αρχάγγελοι, Πλανητικοί και Ηλιακοί Λόγοι.
Το Σύμπαν είναι Μία Ενιαία Ύπαρξη, στην οποία όλες οι Μονάδες είναι τμήματα και απόρροιές της, βρίσκονται σε συνένωση αλλά όχι στην ίδια κατάσταση ουσίας, δηλαδή δεν βρίσκονται όλες στην ίδια συχνότητα, επομένως δεν εκφράζουν ίδιες  δυνάμεις και ποιότητες. Στην ατομική εξέλιξη εκάστης Μονάδας (ψυχής) οφείλεται η διαφορά της σοφίας, της αγνότητας και της ευφυϊας τους και ανάλογα με την αξιολόγηση της ποιότητάς τους σε θεία, πνευματική, νοητική και φυσική, έγκειται η πνευματική τους ιεράρχηση και η απελευθέρωσή τους από τον κύκλο τής Ανάγκης.
Η βάση της Ζωής όντας Ενιαία και Μία, προκαθορίζει την ενότητα των εκδηλωμένων. Αυτή η ενότητα ως θεμελιώδες και πρωταρχικό στοιχείο της Μίας Ύπαρξης, γίνεται ο Παγκόσμιος Νόμος που αποτυπώνεται στους νόμους της Φύσης και τον άνθρωπο. Η επιταγή του είναι αρμονική συνύπαρξη των ατομικών ψυχών με σεβασμό στη φυσική, νοητική και  πνευματική αξιολόγηση των ενεργών δυνάμεών τους. Οι ανθρώπινες δυνάμεις αξιολογούνται ανάλογα από την μικρή ή μεγάλη προσέγγισή τους προς το θείο στοιχείο, και αυτό αξιολογεί τον εξευγενισμό της ανθρώπινης φύσης, την αρετή της και την ευφυϊα της.Υπάρχει Μία Απόλυτη Θεία Ουσία-Αρχή, η οποία αποτελεί τον πυρήνα τού εκδηλωμένου σύμπαντος. Γύρω από το κέντρο Της έλκονται τα εκδη λωμένα, που είναι οι δικές της απόρροιες. Αυτή η Αρχή-Ουσία είναι απρόσωπη στον αφηρημένο Χώρο, αλλά Πανταχού Παρούσα στο Εκδηλωμένο Σύμπαν, γιατί περιέχεται στο καθετί και περιέχει το καθετί. Η απροσωπία της είναι η θεμελιώδης ιδέα της Θεοσοφικής διδασκαλίας.
   Το Σύμπαν είναι η περιοδική εκδήλωση αυτής της Ουσίας-Αρχής, η οποία αφυπνί ζεται από το Παραμπράχμαν και εμφανίζεται ως Πνεύμα και Ύλη.
    Το Σύμπαν εμφανίζεται και εξαφανίζεται περιοδικά.
    Οτιδήποτε υπάρχει μέσα στο Σύμπαν έχει συνειδητότητα, δηλαδή είναι προικισμένο με αντιληπτικότητα τού δικού του είδους και πάνω στο δικό του πεδίο αντίληψης. Δεν υπάρχει νεκρή ή τυφλή ύλη, όπως δεν υπάρχει τυφλός ή ασυνείδητος νόμος.
    Η Θεοσοφική διδασκαλία δέχεται έναν Λόγο, που είναι ο Συλλογικός Δημιουργός του Σύμπαντος. Τον θεωρεί Αρχιτέκτονα που εκπονεί το Κοσμικό Σχέδιο, το οποίο ήδη υπάρχει στη Θεία Σκέψη. Ο Αρχιτέκτονας δεν είναι μια προσωπική θεότητα, παρά μόνο το άθροισμα των Πνευμα τικών και Νοημόνων Δυνάμεων του Σύμπαντος.
    Το Σύμπαν αναπτύσσεται από το Ιδεατό Σχέδιο, που διατηρείται μέσα στην Αιωνιότητα και σε κάθε κάθε Κοσμική Αφύπνιση, προβάλλει μία από τις όψεις του.
    Το Σύμπαν διευθύνεται και καθοδηγείται από μέσα προς τα έξω, από μια ατέλειω τη σειρά Ιεραρχιών Νοημόνων Όντων, που ονομάζονται Αρχάγγελοι ή Ντυάνι Τσοχάν και είναι οι πράκτορες των Καρμικών και Κοσμικών Νόμων. Η σκέψη τους αντανακλά το Θείο Ιδεατό.
    Η ύλη είναι αιώνια και η βάση πάνω στην οποία ο Άπειρος Νους χτίζει τις ιδέες Του. Βρίσκεται σε διαρκή κίνηση από την έναρξη τού Μανβαντάρα, που οφείλεται στην αφύπνιση της Μίας Μονάδας.
(Περισσότερα στο Παράρτημα)   

 ΤΕΧΝΗΤΗ ΕΠΙΛΟΓΗ-(ΕΥΓΟΝΙΚΗ)Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΩΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ
 ΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ-ΒΙΟΗΘΙΚΗ

 Εκτός από την φυσική,υπάρχει και η τεχνητή επιλογή,αυτή που οφείλεται σε ανθρώπινη επέμβαση.
 1.- Όπως όλα τα είδη, με την ύπαρξή τους και με τις σχέσεις τους, επιδρούν στην εξέλιξη έτσι,και ίσως πολύ περισσότερο και ο άνθρωπος, είναι αυτουργός, άμεσα και έμμεσα, βαθιών και μακροχρόνιων αλλαγών που δεν μπορούμε να ελέγξουμε, και  ε πηρεάζει το σύνολο, τού πλανητικού μας οικοσυστήματος, την χλωρίδα και την πανίδα, καθώς και τα εδάφη, τα νερά και το κλίμα . Ειδικώς για τα εδάφη, είναι γνωστό,ότι, ο πλούτος των ειδών, ζωικών και φυτικών πληθυσμών, μειώνεται ανάλογα με την επιφάνεια τού (ωφέλιμου) περιβάλλοντος των. Επιστήμονες όπως οι Μάγιερ και Ερλιχ, ασχοληθέντες με το θέμα, υπελόγισαν ότι, μείωση τής επιφάνειας τού αρχικού περιβάλλοντος, στο 10% οδηγεί σε απώλεια των ειδών που υπήρχαν σ΄αυτό, κατά 50%!Ακόμη και αν  τα ποσοστά αυτά δεν είναι ακριβή, είναι αναμφί σβητητη η δυσμενής συνέπεια από την αποψίλωση των δασών  και γενικώς από την μείωση τού φυσικού περιβάλλοντος. Ο Barbault υπογραμμίζει την τραγικότητα και σοβαρό τητα τού προβλήματος. Γράφει( ό.π. σελ.221) « Απέδειξα πώς στα τροπικά δάση που δεν παύουν, αλλού να υποχωρούν και αλλού να αλλάζουν  λίγο-λίγο ,τα φυτά και τα ζώα εξαφανίζονται………..Όλα τα εγχειρίδια οικολογίας  ή οι αναφορές για την κατάσταση τού πλανήτη, όσον αφορά στην διατήρηση της φύσης,αναφέ ρονται στον πίνακα των γνωστών ειδών που εξαφανίστηκαν  από το 1600: 484 είδη σπονδυλωτών,654 είδη φυτών ( και ο κατάλογος έχει μεγαλώσει τα τελευταία χρόνια)»
 Επίσης με την εμφάνιση της γεωργίας και της κτηνοτροφίας και αργότερα, της αγροβιομηχανίας ,ο άνθρωπος  έχει μεταβάλει το φυσικό περιβάλλον,με άμεσες επιπτώσεις στη πανίδα.
 2.- Εκτός όμως από τη μείωση, του φυσικού περιβάλλοντος (ή την υποβάθμισή του) που έχει άμεσες συνέπειες στη μείωση ή και την εξαφάνιση ειδών, υπάρχει και ένας άλλος παράγοντας: Ο  άνθρωπος ,ως δημιουργός τής βιοποικιλότητας, με τις ποικι λίες που δημιουργεί, με την δημιουργικότητά του και με την τεχνολογία του,  ευνοεί αλλά και προκαλεί σημαντικές εξελικτικές αλλαγές, που επηρεάζουν άμεσα ή έμμε σα την βιόσφαιρα. Το  αντιστάθμισμα της επιτυχίας μιας ποικιλίας είναι η εξάλειψη των άλλων μορφών ,των παλαιότερων ποικιλιών, αλλά  και ο γενετι κός  εκφυλισμός που συνδέεται με πιθανότητα επιδημιών  και την επέκτα σή τους, όπως λ.χ. την σκωρίαση τού καφεόδεντρου ή τού σιταριού. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η εξημέρωση  άλλαξε τα φυτά, έτσι ώστε, οι σημερινές καλλιεργούμενες ποικιλίες, να μην μπορούν να επιβι ώσουν στη φύση: εξαρτώνται πλέον από τους ανθρώπους για την  ύπαρξη και τη μελλοντική τους εξέλιξη, σε αντίθεση με τα συγγενικά άγρια φυτά, που έχουν αναπτύξει πολύτιμες προσαρμογές, λ.χ. για να επιβιώσουν σε περιόδους ξηρασίας, σε πλημμύρες, σε υπερβολικά χαμηλές θερμοκρασίες, στον άνεμο. Στην προσπάθειά του να καταστεί αυτάρκης, ο άνθρωπος ευνόησε την εμφάνιση ποικιλιών με υψηλή απόδοση, οδηγήθηκε όμως έτσι σε μια  γενετική ομοιομορφία, που συνεπάγεται κινδύνους  γιατί καθιστά τα φυτά, ιδιαιτέρως ευάλωτα στις επιδημίες και τις επιθέσεις των καταστροφέων. Ετσι το  1845 η αιφνιδιαστική επιδρομή της μούχλας, στην  πατάτα της Ιρλανδίας, στην οποία οι ποικιλίες ήσαν ιδιαιτέρως ομοιόμορφες, από γενετική άποψη, ως προερχόμενη από ένα μικρό σύνολο αρχικών φυτών, προκάλεσε τεράστια μείωση  της παραγωγής, που οδήγησε σε λιμό, με  αποτέλεσμα τον θάνατο ενός εκατομμυρίου ανθρώπων και την μετανάστευση άλλου ενάμιση εκατομμυρίου. (Barbault ,ό.π. σελ.161)
 3.-4.- Επίσης αμέσως ή εμμέσως, ο άνθρωπος, είναι η αιτία των περις σότερων  βιολογικών επιδρομών που γνωρίζουμε σήμερα. Πέρα από την εισαγωγή εξωτικών ειδών, που έχει πραγματοποιήσει σ΄ένα συγκεκριμένο περιβάλλον, έχει μεταβάλει κατά τρόπο ριζικό, τις συνθήκες ζωής   πολλών ειδών, άλλοτε υποστη ρίζοντας, την υποχώρηση και άλλοτε  ευνοώντας την εξάπλωση άλλων.
(Ηδη ο  Δαρβίνος είχε ισχυρισθεί ότι,  ό άνθρωπος,είχε δημιουργήσει εξημερωμένες ποικιλίες φυτών και ζώων με το να επιβάλλει διαδικασίες επιλογής σε πληθυσμούς σε αιχμαλωσία και σαν παράδειγμα  αναφέρθη κε στο ότι, η προσεκτική διασταύρωση  εμφανίζει  επιθυμητά  χαρακτη ριστικά σε ζώα όπως σε σκύλους κλπ. με τρόπο ανάλογο με αυτόν που επιτυγχάνει η  φύση.Αντιμετώπισε βεβαίως δύο προβλήματα.Ο Δαρβίνος είχε επιδείξει ένα μηχανισμό μόνον πλευρικής εξέλιξης(: τα νέα είδη  είχαν απλώς παρεκκλίσεις από τον κοινό πρόγονο και τίποτε περισσότερο,η χελώνα εξακολουθούσε να παραμένει χελώνα κ.ο.κ.) και όχι διαμήκους εξέλιξης,ώστε δεν εξηγούνταν πώς είχαν προκύψει νέοι τύποι φυτών και ζώων και πέρα απ΄αυτό,ακόμα και για τις παρεκκλίσεις δεν είχε παρουσιάσει έναν αποδείξιμο ισχυρισμό(Gerard Cheshire ό.π.σελ.6) Από τις πιο  εκρηκτικές εμπειρίες προσαρμογής που  γνωρίζουμε από τον κόσμο της γεωργίας  είναι αυτές που συνδέονται με την χρήση εντομοκτόνων(εμπειρία που μάς θυμίζει κάτι ανάλογο με την χρήση των αντιβιο τικών στην ιατρική).Και τούτο γιατί τα εντομοκτόνα όπως και τα αντιβιοτικά εξωθούν προς την εξελικτική καινοτομία. Όπως έχει παραστατικώς σημειωθεί, με το να επιτιθέμεθα –προληπτικώς-σ΄ένα δυνητικό καταστροφέα, που καταστρέφει το 99,9% τού πληθυσμού του, δίνουμε στο  0,1% που θα επιβιώσει, εξαιρετική ικανότητα για μελλοντική επιτυχία. Επαναλαμβάνοντας την εμπειρία αυτή, από χρονιά σε χρονιά,από χωράφι σε χωράφι, κατασκευάζουμε ένα τρομερό βιολογικό όπλο. Στα όπλα των ανθρώπων αντιστοιχούν  ως απαντήσεις, ποικίλες βιολογικές άμυνες και μια συνεχής εξέλιξη. Ένα παράδειγμα της ορθότητας της παρατήρησης αυτής, έρχεται από την λευκή μύγα της γλυκοπατάτας .Προερχόμενη από τη Μέση Ανατολή, εξαπλώθηκε κατά την δεκαετία τού 1920 σ΄ολόκληρη την Γή με προτίμηση προσβολής τον καπνό, το βαμβάκι, τα πεπόνια,  τις ντομάτες κλπ. Οι ζημιές που προξενούσε ήταν περιορισμένες, μέχρι το 1980,οπότε η λευκή μύγα άρχισε να αποκτά ανθεκτικότητα  στα εντομοκτόνα, που χρησιμοποιούνταν άφθονα. Συνέπεια: Δέκα χρόνια αργότερα, κατέκτησε  όλη την Καλιφόρνια,καταστρέφον τας  καλλιέργειες δεκάδων εκατομμυρίων δολλαρίων. Η μύγα αυτή εξαπλώθηκε στην συνέχεια  παντού, ενίσχυσε ταυτόχρονα την ανθεκτικότητά της, στα γνωστά εντομοκτόνα και μεταβάλλοντας τις  διατροφικές προτιμήσεις της, επιτίθεται πλέον σε εξακόσια είδη φυτών, και με το τσίμπημά της μεταδίδει περισσότερους από εξήντα φυτικούς ιούς. Η εξάπλωση των ιών που μετέφερε, στην Νότια Αμερική, οδήγησε στην εγκατάλειψη, πάνω από ένα εκατομμύριο εκτάσεων .


 5.-ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΟΗΘΙΚΗ

  Η κατάσταση σήμερα εμφανίζεται πολύ πιο σοβαρή και για μια άλλη αιτία.  Γενετική και εξέλιξη συνιστούν ένα  σύνθετο πρόβλημα. Οι   επιστήμονες δεν  είναι απλώς σε θέση να αναγνώσουν  το γένωμα τού ανθρώπου, αλλά και να εντοπίσουν το γονίδιο και το γονιδιακό παράγωγο.Ο άνθρωπος μπορεί να  επέμβει στις μοριακές διαδικασίες της εξέλιξης. Την δυνατότητα αυτή  έχει (ή θα την έχει  σύντομα) στα χέρια του,τουλάχιστο κατά ένα μέρος. Η μεταβολή της γενετικής σύστασης του ανθρώπου, κείται πλέον μέσα στις δυνατότητές του.Ολα αυτά δημιουρ γούν   τεράστια ηθικά προβλήματα. Ποιές επεμβά σεις είναι ηθικές και ποιές όχι;  Για μερικούς δεν έχουμε το δικαίωμα να επεμβαίνουμε στην φύση,που είναι σοφή και η παρατήρηση αυτή τους είναι αρκετή. Αλλά υπάρχουν και περισσότερο αιτιολογη μένες απόψεις.  Προβάλλεται ότι, κάθε επέμβαση στο γονίδιο είναι αφύσικη και υπάρχει ο κίνδυνος να καταστεί επιβλαβής.Απορρίπτοντας  την σύγκριση με την επιλεκτική αναπαραγωγή, προβάλλουν ότι, η εισαγωγή νέων γονιδίων  θα καταλήγει στην απελευθέρωση μικροοργανισμών ,πράγμα που δημιουργεί ερωτήματα  για μη προβλεπτές και επικίνδυνες καταστάσεις.( νέοι νοσογόνοι οργανισμοί) . Οπως παρατηρεί ο Whitfield, το πλέον αμφισβητούμενο  ζήτημα είναι η πιθανότητα  τής άμεσης μεταβολής των γονιδίων τού ανθρώπου.

-Το ότι ,ενδεχομένως ,με την γενετική μηχανική παίζουμε έν ού παικτοίς, αποτυπώνεται στην είδηση  που καταγράφεται (και)  στο βιβλίο του  M.Kaku «Το μέλλον της Ανθρωπότητας»(σελ.301)

Αντιγράφουμε: « Ο ρυθμός των ανακαλύψεων(στην γενετική μηχανική ) είναι τόσο συγκλονιστικώς υψηλός ώστε οι επιστήμονες  συγκάλεσαν συνέδρια  για να συζητή σουν  πώς θα μπορούσαν να επιβραδύνουν αυτές τις νέες εξελίξεις»

Υπάρχει βεβαίως και η αντίθετη άποψη. Παρατηρούν κατ’αρχάς και επικαλούνται την γονιδιακή θεραπεία.Πολλές ανθρώπινες ασθένειες οφείλονται σε γενετικές ανωμαλίες οι οποίες δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπισθούν με μη-γενετικούς τρόπους.

Την άποψη  αυτή υπηρετεί ασφαλώς και η ανακάλυψη για την οποία και σχετική  δημοσίευση της 10-2-2018 . που αφορά την δημιουργία ανεπτυγμενων ανθρώπινων ωαρίων.Σύμφωνα μ΄αυτήν, Βρετανοί επιστήμονες ςεδημιούργησαν στο εργαστήριο ένα ώριμο ανθρώπινο ωάριο Σε προηγούμενες μελέτες οι επιστήμονες είχαν κατορθώσει κάτι ανάλογο με εργαστηριακά ωάρια ποντικιών, που τελικώς απέκτησαν υγιείς απογόνους. Είχαν επίσης δημιουργήσει ανθρώπινα εργαστηριακά ωάρια, αλλά ξεκινώντας από ωάρια που δεν βρίσκονταν στο πιο πρώιμο στάδιό τους.Οι ερευνητές, με επικεφαλής την καθηγήτρια Έβελιν Τέλφερ της Σχολής Βιολο γικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, που προέβησαν στην σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα ανθρώπινης αναπαραγωγής "Molecular Human Reproduction", έλαβαν από ιστό ωοθήκης ωοκύτταρα στο πιο πρώιμο στάδιο της ανάπτυξής τους. Στην συνέχεια, τα καλλιέργησαν περαιτέρω στο εργαστήριο, ώστε να είναι ώριμα για γονιμοποίηση.Με τον τρόπο αυτό, μεταξύ άλλων, μπορεί να διασφαλισθεί έγκαιρα στο μέλλον η γονιμότητα κοριτσιών με καρκίνο, τα οποία αργότερα θα υποβληθούν σε δυνητικά επιβλαβείς θεραπείες όπως η χημειοθεραπεία, που μπορεί να έχουν συνέπειες για τη γονιμότητά τους. Τα ανώριμα ωάρια θα είναι δυνατό, αφού συλλεχθούν από την νεαρή ασθενή, να ωριμάσουν στο εργαστήριο και να αποθηκευθούν για μελλοντική χρήση, ώστε αυτή να μπορέσει να αποκτήσει παιδί.

-Tο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 1995 δέχτηκε πρόταση σύμφωνα με την οποία δεν επιτρέπεται η κατοχύρωση νέων γενετικά τροποποιημένων ποικιλιών φυτών ή ζώων καθώς και κανενός φυσικού ιστού ή ανθρώπινου κυττάρου και γονιδίου. Το νομοσχέδιο υπερψηφίστηκε και από το 1998, επέχει θέση κοινοτικής οδηγίας δημο σιευμένης στην εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.Ο  σχετικός κυρωτικός νόμος  2619/1998 ορίζει ότι, « κάθε επέμβαση που αποσκοπεί στην τροποποίηση τού ανθρωπίνου γονιδιώματος είναι επιτρεπτή μόνον για προληπτικούς ,διαγνωστικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς και μόνον εφόσον δεν αποσκοπεί,να εισαγάγει οποιαδήποτε τροποποίηση  στο γονιδίωμα τυχόν απογόνων»

  Για τα σχετικά προβλήματα,που ανακύπτουν ,αντιγράφουμε απόσπασμα από το, αναφερόμενο στην παρατιθέμενη στην αρχή βιβλιογραφία,βιβλίο τού Whitfield.
«Μερικοί θα υποστήριζαν ότι, η άμεση επέμβαση στα γονίδια ενός οργανισμού είναι λανθασμένη. Η δραστηριότητα αυτή διαφέρει από την επιλεκτική αναπαραγωγή, γιατί περιλαμβάνει την εισαγωγή νέων γονιδίων και δημιουργεί ερωτήματα σχετικά με την απελευθέρωση μικροοργανισμών που έχουν μεταβληθεί γενετικά, σε φυσικά οικο-συστήματα. Πολλοί θα συμφωνούσαν με το γεγονός ότι, ένα βακτήριο στο οποίο έχει παρεμβληθεί το γονίδιο της ανθρώπινης ινσουλίνης Γ είναι ένας επικερ δής οργανισμός,  ειδικά εφόσον μπορεί να παράγει ένα υλικό που σώζει ζωές με έναν τρόπο πολύ πιό αποτελεσματικό από οποιονδήποτε άλλο. Επιπλέον είναι πιθανό να είναι σύμφωνοι στην ύπαρξη κάποιων δικλείδων ασφαλείας για την αποφυγή της εισαγωγής τέτοιων οργανισμών στο περιβάλλον, γιατί έχοντας αλλαγμένη γενετική σύσταση θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν την μελλοντική εξέλιξη μικροβίων μέσα από μονοπάτια εξαιρετικά επικίνδυνα. Με άλλα λόγια, είναι πιθανό να κατέληγαν στην παραγωγή νέων νοσογόνων οργανισμών.Το πλέον αμφισβητούμενο ζήτημα ηθικής είναι αυτό που αφορά την πιθανότητα της άμεσης μεταβολής των γονιδίων των ανθρώπων. Τα ίδια γενετικά "μηχανήματα" που καθιστούν δυνατή την παρεμβολή ενός ανθρώπινου γονιδίου σε ένα βακτήριο, παρέχουν την τεχνολογική δυνατότητα εισαγωγής γονιδίων σε ανθρώπινα κύτταρα. Το μόνο σημείο αυτού του τρομακτικού δυναμικού, που έχει αντιμετωπιστεί σοβαρά, είναι αυτό που αφορά τη "γονιδιακή θεραπεία".Πολλές ανθρώπινες ασθένειες είναι αποτέλεσμα γενετικών ανωμαλιών. Τα άτομα τα οποία στερούνται ορισμένων γονιδίων ή που φέρουν μεταλλαγμένα ή ανενεργά γονίδια, υποφέρουν από συγγενείς ανωμαλίες που είναι απολύτως έμφυτες στην κατασκευή του σώματος τους. Δεν υπάρχουν μή-γενετικοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να επέμβουμε σε πολλές από αυτές τις ασθένειες για να πετύχουμε ανακούφιση των συμπτωμάτων και παροχή βοήθειας' στον πάσχοντα έτσι ώστε αυτός να ζήσει μια ζωή φυσιολογική ή κοντά στα φυσιολογικά πλαίσια. Στην αιμοφιλία τύπου Α, έναν από τους πολλούς τύπους των εν δυνάμει θανατηφόρων συγγενών ανωμαλιών της πήξης του αίματος, οι κλινικοί γιατροί μπο   ρούν να αντικαταστήσουν το προϊόν του γονίδιου που λείπει ή είναι ανενεργό και του οποίου η παρουσία οφείλεται σε γενετική βλάβη. Στην περίπτωση αυτή η πρωτεΐνη που διατηρεί την ζωή ονομάζεται παράγοντας πήξης VIII και είναι ενέσιμη
Όμως, για μερικές άλλες συγγενείς ανωμαλίες, δεν υφίσταται η δυνατότητα αυτής της επιλογής. Η κυστική ίνωση είναι μία θανατηφόρα γενετική ανωμαλία που προκαλείται από ένα μεταλλαγμένο γονίδιο στο χρωμόσωμα  Αυτό το αλλαγμένο γονίδιο δεν μπορεί να κατασκευάσει μια ζωτική πρωτεΐνη που καθιστά ικανή την σωστή μεταφορά των ιόντων χλωρίου στη μεμβράνη των κυττάρων που καλύπτουν τους πνεύμονες. Το κλινικό αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι μια χρόνια και προοδευτική ανεπάρκεια της πνευμονικής λειτουργίας, η οποία παρά την δραστική φυσιοθεραπεία και την χορήγηση αντιβιοτικών, αποτελεί αιτία ανικανότητας και θανάτου.
Η δομή του μή-μεταλλαγμένου γονίδιου είναι γνωστή. Θα ήταν ηθικό να προσπαθήσουμε να εισάγουμε αυτό το γονίδιο μέσα στα κύτταρα του σώματος ενός πάσχοντος, ώστε να μπορέσουν να κατασκευάσουν τη σωστή πρωτεΐνη στη θέση της θανατηφόρας; Πολλές επιτροπές ιατρικής ηθικής σε όλο τον κόσμο, έχουν συμπεράνει ότι, τέτοιες προσπάθειες είναι βάσιμες και έχουν σκοπό το καλό του ασθενούς. Μία τέτοια προσπάθεια ήταν αυτή που αφορούσε την εισαγωγή του "καλού" ανθρώπινου γονιδίου σε έναν μη νοσογόνο ιό, ο οποίος κατόπιν θα χορηγούνταν στον ασθενή σαν θολό διάλυμα ψεκασμών, έτσι ώστε αυτός να μπορεί να προσλάβει τον ιό από την αναπνευστική οδό. Ο σκοπός αυτής της στρατηγικής είναι η μόλυνση των κυττάρων του αεραγωγού των πνευμόνων με τον ιό, με την ελπίδα ότι ,το γονίδιο θα προσληφθεί μαζί με το αβλαβές ιικό DNA. Κατόπιν, το γονίδιο θα μπορούσε να προκαλέσει την παραγωγή της σωστής πρωτεΐνης έτσι ώστε να αρχίσει η φυσιολογική μεταφορά των ιόντων χλωρίου. Στην περίπτωση αυτή, οι κίνδυνοι που υπεισέρχονται στον χειρισμό των γονιδίων του ασθενή πρέπει να ισοσταθμιστούν με τα σχεδόν βέβαια επακόλουθα της οδυνηρής και θανατηφόρου ασθένειας που θα ακολουθήσουν απουσία οποιασδήποτε αντιμετώπισης αυτού του είδους.
Μία τελευταία πλευρά των ηθικών ζητημάτων προκύπτει από το γεγονός ότι ,η ιική μετατροπή των γονιδίων των πνευμονικών κυττάρων δεν συνεπάγεται μεταβολές των γονιδίων των κυττάρων του πάσχοντος που παράγουν σπέρματα ή ωάρια. Επομένως οι όποιες επικερδείς γενετικές μεταβολές, δεν θα διοχετευθούν στις επόμενες γενιές.Πάντως, αυτές οι σε βάθος μεταβολές είναι τεχνικά εφικτές.
Σε ένα από τα πρώτα στάδια της κύησης, μπορούν να προσληφθούν μερικά κύτταρα από το έμβρυο, ή από μέρη του πλακούντα που αποτελούνται από εμβρυϊκά κύτταρα, και να εξεταστούν για την ύπαρξη γενετικών, ανωμαλιών. Σε μερικές περιπτώσεις, όταν διαπιστωθεί μια συγγενής ανωμαλία και η πρόγνωση για την υγεία του εμβρύου είναι άσχημη, χρησιμοποιούνται τα γενετικά στοιχεία ως δικαιολογητικά, διακοπής της κύησης.…..»

 Στο φύλλο της 8-12-2016 της γαλλικής εφημερίδας “Le Monde”   δημοσιεύεται είδηση,κατά την οποία  περισσότερες από 150 ΜΚΟ με ανακοίνωσή τους της 4-12-2016  στο  Cancún (Μεξικό), με  αφορμή τη δέκατη τρίτη  συνάντηση,για την βιοποι κιλότητα, ζήτησαν ένα moratorium  των τεχνικών επέμβασης στο γονίδιο  που στοχεύουν στην  ραγδαία εξάπλωσή των σχετικών εφαρμογών   σ ‘έναν ολόκληρο πληθυσμό.
(Περισσότερα εν:  :http://www.lemonde.fr/sciences/article/2016/12/05/bioingenierie-un-appel-contre-le-forcage-genetique_5043860_1650684.html#eCLSBKCoUIWcC7hU.99_)
-Τον κώδωνα του κινδύνου από την επέμβαση του ανθρώπου,που άρχισε κυρίως από τις αρχές του 21ου αι, στην φυσική επιλογή,την οποία,ο σημε ρινός άνθρωπος θέλει να αντικαταστήσει με τον "ευφυή(;) σχεδιασμό" κρούει ο Yuval Harari(ό.π.ιδίως σελ.408 επ.).Γράφει ότι, σήμερα  οι επιστήμονες σχεδιάζουν έμβια όντα,χωρίς να περιορίζονται  από τα αρχικά χαρακτηριστικά του οργανισμού και παρά τις αντιρ ρήσεις πολλών βιολόγων,που αντιμάχονται το κίνημα του ευφυούς αυτού σχεδιασμού. Ξεκινάει ουσιαστικώς την αφήγηση του με την περίπτωση τού βραζιλιά νου Εντουάρντο Κάκ,που ζήτησε το 2000  και επέτυχε,από γάλλους επιστήμονες ώστε σ' ένα λευκό κουνέλι,να εμφυτεύσουν στο  DNA του ,το γονίδιο από μια πράσινη φωσφορίζουσα μέδουσα, και να προκύψει έτσι ένα πράσινο φωσφορίζον κουνέλι.Οτι ,την αντικατάσταση της φυσι κής επιλογής με τον ευφυή σχεδιασμό,την βλέπει να μπορεί να συμ βεί,με τρείς τρόπους,μέσω της βιολογικής μηχανικής,τής κυβερνητικής μηχανικής  και της μηχανικής ανόργανης ζωής.

 - Με τη βιολογική μηχανική σκοπείται η ανθρώπινη παρέμβαση  στο βιολογικό επίπεδο,όπως λ.χ. η εμφύτευση ενός γονιδίου,με στόχο  την τροποποίηση τής μορφής,των ικανοτήτων ,των αναγκών ή των επιθυμιών ενός οργανισμού,Πολλοί φοβούνται ότι, με τον τρόπο αυτό,παραβιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, γιατί η βιολογική μηχανική,μπορεί να χρησιμοποιηθεί  για την παραγωγή υπερανθρώπων που  θα κάνουν σκλάβους τους υπόλοιπους γιατί έτσι το θέλει μιά ηγεσία,΄ή που δεν θα ελέγχονται πλέον από τον δημιουργό τους,σκέψη που παραπέμπει στον μύθο του Φραγκενστάιν που συνέγραψε το 1818 η Μαίρη Σέλει.
- Με την κυβερνητική μηχανική, την μηχανική σάιμποργκ, θα έχουμε όντα  που θα συνδυάζουν οργανικά  και ανόργανα μέλη,όπως λ.χ.κάποιος με βιονικά χέρια  .Στις ΗΠΑ σχεδιάζουν έντομα  με σκοπό να εμφυτεύσουν σ'αυτά ηλεκτρονικά τσίπς,έτσι ώστε ένας 'ανθρωπος   να μπορεί να ελέγχει από μακρυά τις κινήαεις  του εντόμου, για να κρυφακούει ομιλίες κλπ.
 -Με την μηχανική ανόργανης ζωής σκοπείται η κατασκευή εντελώς  ανόργανων πλασμάτων κατά μίμηση τής γενετικής εξέλιξης.Τα πλέον πρόσφατα παραδείγμα τα  είναι τα προγράμματα και οι ιοί των υπολογι στών που θα μπορούν να εξελιχθούν ανεξάρτητα  από την θέληση του δημιουργού.
Προσθέτει η συγγραφέας ότι,οι γενετιστές,προσπαθούν επί πλέον,να ξαναζωνταζέ ψουν  πλάσματα που έχουν εξαφανισθεί.Και καταλήγει εκφράζοντας το φόβο πώς είναι πιθανόν να προσεγγίζουμε ταχύτατα μιά ανωμαλία,όπου όλες οι έννοιες που δίνουν νόημα στη ζωή μας,θα πάψουν να έχουν σχέση με την πραγματικότητα.

Η ΓΛΩΣΣΑ-ΟΙ ΣΚΕΨΕΙΣ- ΤΟ ΓΟΝΙΔΙΟ,ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ

Σύμφωνα με ανάρτηση στο διαδίκτυο,έχει πειραματικώς αποδειχθεί,από ρώσους επιστήμονες  ότι,το ανθρώπινοDNA μπορεί εύκολα να προγαμματισθεί με τον ανθρώπινο λόγο.
Παραθέτουμε μικρή περίληψη αποσπάσματος,.Στο τέλος ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο στα αγγλικά.
« Πρωτοπόρος στην ανακάλυψη αυτή είναι ο ΔΡ. Bruce H. Lipton, παγκοσμίως γνωστός,στον τομέα της μοριακής βιολογίας και της έρευνας στην κβαντοτμηχανική και συγγραφέας  του βιβλίου  μπέστ σέλλερ,»  «The Biology of Belief  » (Η Βιολογία της Πίστεως). Στο βιβλίο του αυτό  ο Lipton  γράφει πώς απέδειξε  ότι, έχουμε τη δυνατότητα να «ξαναγράψουμε» τον τρόπο με τον οποίο τα γονίδια εκφράζον ται.Ετσι μπορεί κανείς να καταστήσει τα καρκινικά κύτταρα ή και άλλα μη κανονικά ή μεταλλαγμένα κύτταρα να ενεργούν ως κανονικά ανθρώπινα κύτταρα. Κατά τον ίδιο,τα ευρήματα των ρώσσων επιστημόνων έχουν ήδη εφαρμοσθεί σε μερικά ακαδημαικά ευρωπαικα νοσοκομεία,με μεγάλη επιτυ χία σε μερικά είδη καρκίνου του δέρματος.Κατέστη επίσης δυνατόν να επηρεασθεί ο κυττταρικός μεταβολισμός και να θεραπευθούν γενετικά ελαττώματα. Γίνεται λόγος για την «επιγενετική»που χαρακτηρίζεται ως   επιστήμη του μέλλοντος.Στο ανθρώπινο σώμα υπάρχουν τα επιγονί δια ( "epigenes") που προσκολλώνται στα κύτταρα.Αυτά ελέγχουν τα γονίδια ή το  DNA) μέσα στα κύτταρα.Με άλλα λόγια τα γονίδια είναι   το "hardware"  και τα επιγονίδια  το"software" που λέγουν τι πρέπει αυτά να πράξουν

Επίσης από το διαδίκτυο,η ίδια είδηση Αντιγράφουμε:.
«Για χρόνια, τα απανταχού συμπεράσματα ήταν ότι τα γονίδια καθορίζουν την ευεξία και την μακροπρόθεσμη υγεία μας. Εάν η οικογένειά μας είχε ιστορικό διαβήτη, τότε αυτή ήταν και η δική μας αναμενόμενη μοίρα. Αν από την πλευρά της μητέρας μας υπήρχε ιστορικό καρκίνου, τότε και εμείς περιμέναμε με αγωνία την επίφοβη διάγνωση του.Η επιστήμη και ο ιατρικός κόσμος υπαγόρευε το μέλλον μας. «Είναι γενετικό» ήταν η κοινή απάντηση όταν έρχονταν αντιμέτωποι με μια ιατρική πρόκληση και εμείς σαν παγιδευμένες πάπιες στο σκοπευτήριο, ανήμπορες  να αλλάξουν το αποτέλεσμα μιας ασθενικής τάσης στην οικογένεια. Ωστόσο, στο άρθρο μας για τον Δρ. Μπρους Λίπτον (Bruce Lipton), συγγραφέα του περίφημου βιβλίου «Η βιολογία της πεποίθησης», Εκδόσεις Πατάκη, θα δούμε πως αυτός ο επιστήμονας και ερευνητής ρίχνει φως σε μια νέα κατανόηση που λέει ότι: δεν είμαστε θύμα των γονιδίων μας, αλλά ένα προϊόν του περιβάλλοντός μας.
Τα κύτταρα και το περιβάλλον τους
Σαράντα οκτώ χρόνια πριν, ο Δρ. Λίπτον έκανε ένα συναρπαστικό πείραμα που άλλα ξε τον τρόπο αντίληψης μας σχετικά με τις γενετικές τάσεις. Κλωνοποίησε ένα βλαστοκύτταρο (αναπαραγωγή κυττάρων που είναι γενετικά πανομοιότυπα) σε ένα τρυβλίο (ένα διαφανές πιάτο που χρησιμοποιείται για την καλλιέργεια μικροοργα νισμών) και μετά από μία εβδομάδα, αυτό το ένα κύτταρο είχε διαιρεθεί σε 50.000 γενετικά πανομοιότυπα κύτταρα. Χώρισε αυτά τα πανομοιότυπα κύτταρα σε 3 διαφο ρετικά τρυβλία, αλλά άλλαξε το μέσο καλλιέργειας ή το περιβάλλον, σε κάθε  πιάτο. Θα ήταν το αποτέλεσμα ίδιο;
Εδώ βρήκε εντυπωσιακά αποτελέσματα: στο πρώτο τρυβλίο, τα κύτταρα που σχηματί στηκαν ήταν μυϊκά κύτταρα, στην δεύτερη περίπτωση κύτταρα οστών ενώ στην τρίτη, λιποκύτταρα. Τι έλεγχε την τύχη αυτών των πανομοιότυπων κυττάρων; Το περιβάλλον μέσα στο οποίο υπήρχαν, καθόριζε τη μοίρα τους.
Τι σημαίνει αυτό για το ανθρώπινο σώμα; Εκεί που κάποτε νομίζαμε ότι η γενετική θα καθορίσει πλήρως τη μελλοντική υγεία ή τις ασθένειες μας, τώρα έχει αποδειχθεί ότι μόνο το 1% της ασθένειας οφείλεται στη γενε τική: το 99% της υγείας μας καθορίζεται από το περιβάλλον μας.

Το εσωτερικό περιβάλλον μας δημιουργεί ή καταστρέφει  την υγεία μας
Τι εννοεί ο Δρ. Λίπτον όταν μιλάει για το περιβάλλον; Αναφέρεται στο εσωτερικό περιβάλλον τους σώματος μας: την υγεία και την ισορροπία των εντέρων, οργάνων, αδένων, οστών και του αίματος και ό, τι υποστη ρίζει ή διαταράσσει αυτό το περιβάλλον.
Οι εσωτερικοί μας διαταράκτες περιλαμβάνουν τον χώρο τον οποίο ζούμε (π.χ. ένα παλιό σπίτι γεμάτο μούχλα ή ένα νέο σπίτι με τοξικά υλικά) και τα είδη χημικής ή περιβαλλοντικής τοξικότητας στα οποία εκτεθήκαμε από την στιγμή της σύλληψης μας μέχρι σήμερα. Περιλαμβάνει επίσης τη διατροφή μας, με πολλές συνήθειες οι οποίες είναι ειδικές από το οικογενειακό ιστορικό μας: π.χ. διατροφή πλούσια σε σάκχαρα, γλουτένη, γαλακτοκομικά ή σόδες, καραμέλες και κονσερβο ποιημένα-επεξεργασμένα ή γρήγορα φαγητά.
Επίσης, το εσωτερικό περιβάλλον μας επηρεάζεται από την έκθεση μας σε βαρέα μέταλλα συμπεριλαμβανομένων και των ασημένιων σφραγι σμάτων που είχατε εσείς, η μητέρα σας, η γιαγιά και προγιαγιά σας, καθώς και το συναισθηματικό υπόβαθρο του σπιτιού (ευτυχισμένο, λυπημένο, φοβισμένο, καταχρηστικό) και την τρέχουσα κατάσταση του μυαλού σας.
(Ολόκληρο το  κείμενο στο «Παράρτημα»υπό τον τίτλο: Russian Scientists Prove ThatHuman Speech Dramatically Alters DN)

ΔΙΔΥΜΑ ΠΟΥ ΜΕΓΑΛΩΣΑΝ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ=
Αν κάποια μονοζυγωτικά (όμοια) δίδυμα μεγάλωναν σε ξεχωριστά περιβάλλοντα, η κατάσταση της υγεία τους θα ήταν πιθανότατα δια φορετική. Ας πούμε ότι, το ένα μεγάλωνε σε μια οικογένεια που ήταν ευτυχισμένη, ισορροπημένη και είχε μια απόλυτα ισορροπημένη και χωρίς χημικές ουσίες υγιεινή διατροφή. Το άλλο δίδυμο ζούσε σε μια οικογένεια που ήταν χαοτική, καταχρηστική και έτρωγαν μια διατροφή πρόχειρο φαγητό γεμάτη χημικές ουσίες. Τα περιβάλλοντά τους θα ήταν ριζικά διαφορετικά. Το δυναμικό για να αναπτύξει το δεύτερο δίδυμο που βρίσκεται στο τοξικό περιβάλλον μια κρίσιμη ασθένεια, είναι πολύ πιο μεγαλύτερο.
Το περιβάλλον στο οποίο ζούμε σήμερα και ζήσαμε από την παιδική μας ηλικία μπορεί να επηρεάσουν ριζικά τον τρόπο που τα γονίδιά μας μπο ρούν να εκφραστούν. Η μελέτη της επιγενετικής αποδεικνύει ότι, η κακή έκφραση του γονιδίου μπορεί να ενεργοποιηθεί από πολλούς περιβαλλον τικούς παράγοντες όπως τη χημική, συναισθηματική ή σωματική κατά σταση.

ΣΚΕΨΕΙΣ ΠΟΥ ΒΛΑΠΤΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ
Αλλά ο Δρ. Λίπτον προχωρά σε πολλά βήματα περαιτέρω. Στο ίδι βιβλίο του («Η βιολογία της πεποίθησης») καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, οι κακές σκέψεις μας έχουν την ικανότητα να δημιουργήσουν φλεγμονές στο σώ μα, ενώ οι καλές σκέψεις μας μπορούν να τις μειώσουν. Στην πραγματικότητα, ο εγκέφαλός μας είναι ο χημικός που δημιουργεί την χημεία του αίματός μας. Όταν είμαστε ερωτευμένοι, έχουμε την απελευ θέρωση της ωκυτοκίνης και της ντοπαμίνης (νευροδιαβιβαστές ευεξίας) που δημιουργούν μια αίσθηση απέραντης ευεξίας και σταθερότητας.
Αντίθετα, όταν έχουμε θυμωμένες και ανήσυχες σκέψεις που δημιου ργούν  φόβο και θυμό, αυτές οι χημικές ουσίες του στρες προκαλούν φλεγμονή και καταστέλλουν την ανάπτυξη των κυττάρων: με άλλα λόγια, ο φόβος και ο θυμός σκοτώνουν τα κύτταρα. Τα κύτταρα βλέπουν μόνο την εικόνα που έχουμε στο μυαλό μας, δεν έχουν τη δυνατότητα να δουν τον πραγματικό κόσμο. Έτσι, η χημεία του αίματος αλλάζει σύμφωνα με τις εικόνες στο μυαλό. Καθώς βλέπει αυτή την εικόνα ο εγκέφαλος μας, δημιουργεί ορισμένες νευροχημικές αντιδράσεις που εναρμονίζονται με αυτό που βλέπουν, μετατρέποντάς τη βιολογία μας.
Αν το μυαλό μας παρερμηνεύει τον κόσμο, τα κύτταρά μας δεν γνωρί ζουν τι είναι και τι δεν είναι αλήθεια και ο φόβος κλείνει όλες κυτταρικές προστασίες. Όταν έχουμε μια λοίμωξη και βρισκόμαστε σε κατάσταση φόβου και θυμού, τα κύτταρά μας δεν μπορούν να προστατεύσουν τους εαυτούς τους γιατί το άγχος κλείνει το ανοσοποιητικό μας σύστημα, προκει μένου να εξοικονομήσει ενέργεια. Κάθε μέρα, καθώς λούζουμε τους εαυτούς μας με στρες, το ανοσοποιητικό μας κλείνει συστηματικά.

 Η ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΕΠΟΙΘΗΣΗΣ
 Λέγει ο Λίπτον«Η έννοια αυτή απεικονίζεται σε ένα από τους γιατρούς μου. Πολλά χρόνια πριν, είχε ένα ιστορικό ελκώδους κολίτιδας. Κατά τη διάρκεια μιας περιόδου δύο ετών, ήταν σε θέση να την θεραπεύσει με φυσικές μεθό δους. Ωστόσο, δέκα χρόνια αργότερα, όταν το παιδί της ήταν 2 ετών, ανεκάλυψε ότι τα παλιά συμπτώματα του εντέρου της επέστρεψαν. Εκείνη πανικοβλήθηκε. Τι είχε αλλάξει; Οι διατροφικές συνήθειες της παρέμειναν ίδιες και ήταν πολύ υγιής και ισορροπημένες. Όμως, λόγω του στρες, οι σκέψεις της επικεντρώθηκαν στην επικείμενη ασθένεια. Είχε παγιδευτεί σε δόσεις αρνητικής σκέψης όσο αφορά την εντερική της υγεία.
Κατά τη περίοδο εκείνη διάβασε ένα βιβλίο που ενθαρρύνει θετικά αποτελέσματα για την υγεία. Για τις επόμενες 60 ημέρες, δεν επίτρεψε στον εαυτό της καμία αρνητική σκέψη σχετικά με τα έντερα της να επικρατήσουν. Κάθε φορά που έβρισκε τον εαυτό να επαναλαμβάνει νοερά τη φράση, «Τι βάσανο είναι αυτό…» αμέσως διόρθωνε την σκέψης της. Όταν έπιανε τον εαυτό να επαναλαμβάνει ότι, τα έντερα της είχαν φλεγμονές το διόρθωνε λέγοντας ότι τα έντερα της ήταν χωρίς συμπτώματα, υγιή και σε ισορροπία.
Μετά από 2 εβδομάδες, άρχισε να βλέπει ότι ,τα συμπτώματα της μειώθηκαν και μέχρι το τέλος των δύο μηνών, είχαν εντελώς εξαφα νιστεί. Το μόνο πράγμα που άλλαξε ήταν οι σταθερά αρνητικές σκέψεις της σχετικά με τα συμπτώματα των εντέρων της. Ο Δρ. Λίπτον λέει ότι είναι επικίν δυνο να σκεφτόμαστε τον εαυτό μας ως άρρωστο, γιατί και πάλι αυτό θα οδηγήσει στην απελευθέρωση ορισμένων χημικών ουσιών που θα κλεί σουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Η δύναμη των σκέψεών μας είναι εκπληκτική!»

Από τον Δρ. Πόμπα

ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΜΕ ΜΟΤΙΒΑ ΣΚΕΨΕΩΝ;
«Πώς διαμορφώνονται τα μοτίβα σκέψης; Κατά τα πρώτα επτά χρόνια της ζωής μας, διαμορφώνουμε την άποψη μας τόσο για τον κόσμο γύρω μας όσο και τις προσωπικές μας απόψεις. Παρακολουθούμε τους γονείς μας και οι πεποιθήσεις τους, καταγράφονται στον εγκέφαλό μας.
Οι γονείς είναι οι προπονητές μας. Δηλώσεις όπως «δεν είσαι αγαπητός» ή «δεν είσαι καλό παιδί», ακόμα και όταν ειπωθούν αντιδραστικά μπορεί να καταλήξουν να είναι καθοριστικά για την ζωή μας. Οι περισσότεροι γονείς κάνουν το καλύτερό τους, αλλά μερικές φορές οι δηλώσεις τους παίρνουν μόνιμες θέσεις στο υποσυνείδητο μας. Και τελικά αυτός ο προγραμματισμός, μπορεί να τρέξει τη ζωή μας.
Ωστόσο, δεν πρέπει να αισθανόμαστε ότι, είμαστε θύματα του  προγραμματισμού  αυτού γιατί δεν έχει σημασία πόσο έντονες ήταν αυτές οι δηλώσεις ή οι περιστάσεις. Γιατί εμείς μπορούμε να εργαστούμε και να δημιουργήσουμε εκ νέου τον προγραμματισμό μας αλλάζοντας αυτά τα αρνητικά πρότυπα σκέψης, αν θέλουμε να ζήσουμε μια ζωή γεμάτη υγεία και ευτυχία.

ΑΛΛΑΖΟΥΜΕ ΤΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ

Πώς μπορούμε να αλλάξουμε τον προγραμματισμό μας; Όταν μιλάμε στον εαυτό μας δυνατά και λέμε «εγώ δεν πρόκειται να φάω αυτό το κομμάτι του κέικ», σκεφτείτε το εξής: το υποσυνείδητό μας καθορίζει την παράσταση και δεν ακούει. Και η παραπάνω δήλωση έχει αλλάξει καθόλου τη συμπεριφορά μας; Ίσως όχι, γιατί συνεχίζουμε να χώνουμε το κέικ στο στόμα μας ξανά και ξανά. Ή όταν διαβάζουμε ένα βιβλίο αυτοβοήθειας, το συνειδητό μυαλό μας λέει ΝΑΙ! Αλλά ήταν η αλλαγή μόνιμη; Το υποσυνείδητο μυαλό μας δεν μπορεί να μάθει μέσα από τη δημιουργικότητα. Μπορεί να μάθει μόνο μέσα από την αυτό-ύπνωση.
Ένας πολύ καλός τρόπος για να ξεκινήσουμε έναν εκ νέου προγραμμα τισμό είναι να έρθουμε σε επαφή με τα κύματα δέλτα στον εγκέφαλο μας, ακριβώς την ώρα που πάμε να αποκοιμηθούμε. Είναι σημαντικό να παί ξουμε ηχογραφημένα θετικά μηνύματα για τουλάχιστον 15 λεπτά πριν κοιμηθούμε, έτσι ώστε οι λέξεις να μπορέσουν να εισέλθουν βαθιά στο υποσυνείδητο μας. Φυσικά, η επανάληψη είναι πολύ σημαντική.Είναι σημαντικό να δούμε τις προκλήσεις μας και να μάθουμε ποιες πεποιθήσεις δεν μας υποστηρίζουν πια και να τις απομακρύνουμε. Αυτό μπορεί να γίνει μέσα από έναν πνευματικό καθαρισμό της SRT. (Οι SRT & SpR είναι πνευματικές μέθοδοι που θεραπεύουν φραγμούς & αρνητικές ενέργειες) Μπορούμε είτε να χρησιμοποιήσουμε έτοιμες θετικές δηλώσεις ή να βρούμε μέσω μιας συνεδρίας SRT ποιες είναι οι καταλληλότερες για εμάς και να τις τροποποιήσουμε σύμφωνα με την περίπτωση μας. Μπορούμε να δημιουργήσουμε κάποιες με στόχο την υγεία του σώματος ή του νου ή σχετικά με τις πεποιθήσεις και την ζωή μας.
Όταν οι δηλώσεις αυτές επαναλαμβάνονται, είναι δυνατόν να αλλάξουν τον προγραμματισμό μας. Στην πραγματικότητα, όταν οι δηλώσεις γίνονται σωστά, έχει αποδειχθεί ότι, μπορούν να αλλάξουν την συμπεριφορά μας σε 5-8 λεπτά. Και όταν συνδυάζονται με θεραπευτική διατροφή των κυττάρων για κυτταρική υγεία, με την πάροδο του χρόνου, το εσωτερικό περιβάλλον μας μπορεί να αλλάξει (οι χρόνοι διαφέρουν για τον καθένα). Καθώς οι σκέψεις μας αλλάζουν, η φλεγμονή κατευνάζεται, τα καλά γονίδια εκφράζονται και υπάρχουν αλλαγές στη ζωή μας. Δεν είμαστε θύματα των γονιδίων μας, αλλά ο νικητής του περιβάλλοντός μας.

 

ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΣ Η ΥΠΟΣΥΝΕΙΔΗΤΟΣ ΝΟΥΣ;
Υπάρχουν δύο τμήματα του νου: ο συνειδητός και ο υποσυνείδητος νους. Ο συνειδητός νους είναι η δημιουργική φύση μας, αυτό που είμαστε σε καθημερινή βάση. Κατέχει τις ευχές και τις επιθυμίες μας. Μπορεί να σκεφτεί το παρελθόν και το μέλλον, πηγαίνοντας πίσω-μπρός χωρίς κανέναν περιορισμό.Ο υποσυνείδητος νους δεν βλέπει παρελθόν ή μέλ λον ,   αλλά μόνο προγράμματα. Με άλλα λόγια, είναι η συνήθεια του μυαλού. Ό, τι μαθαίνουμε γίνεται πρόγραμμα, είτε καλό, είτε κακό. Ο υποσυνείδητος νους υπάρχει μόνο στο παρόν και είναι στον αυτόματο πιλότο,πιέζουμε το κουμπί και παίζει.
Κατά το 95% της ημέρας μας, η σκέψη μας βρίσκεται στον αυτόματο πιλότο (πραγματικά). Γι ’αυτό, στην πραγματικότητα δεν οδηγούμε τις σκέψεις μας, αλλά είμαστε σχεδόν πάντα στον αυτόματο πιλότο που εκ φράζει τον υποσυνείδητο προγραμματισμό μας. Στην πραγματικότητα, θα μπορούσαμε κάλλιστα να εκφράζουμε την συμπεριφορά των γονιών μας. Πόσες φορές έχουμε σταματήσει τον εαυτό μας, γιατί ακούμε να επαναλαμβάνουμε τις ίδιες φράσεις που έλεγαν οι γονείς μας όταν μας μάλωναν;  Και όταν κάποιος μας πει, «Είσαι ακριβώς όπως ο πατέρας σου» και ο πατέρας μας δεν χαίρει μια θετική εικόνα στο νου μας, ανάβουμε αμέσως. Πώς γίνεται αυτό να είναι αλήθεια; Έχουμε κάνει τα πάντα για να είμαστε διαφορετικοί και όμως δεν μπορούμε να δούμε ότι, ο προγραμματισμός  μας κατά την διάρκεια της μικρής ηλικίας μας συνεχίζει να εκφράζεται.

ANAΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΥΠΑΡΞΗΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ

Αντιγράφουμε από τον  Καίσλερ(ό.π. «Οι Υπνοβάτες» σελ.382)

«Την στιγμή που η εξελικτική γενετική δεν είναι σε θέση να μας εξηγήσει για ποιο λόγο μια βιολογικά λιγώτερο ή περισσότερο γερή ράτσα πρέπει να εξελιχθεί  διανοητικά από ανθρώπους των σπηλαίων σε ανθρώπους του διαστήματος μπορούμε να  υποθέσουμε μόνο ότι ό όρος «διανοητική εξέλιξη» είναι κάτι περισσότερο από μία απλή μεταφορά και ότι, αναφέρεται σε κάποια διεργασία σύμφωνα με την οποία ορισμένοι παράγοντες ενεργούν προς μία κατεύθυνση ,για την οποία δεν έχουμε ακόμα καμία ένδειξη. Το μόνο πού ξέρουμε είναι ότι, η διανοητική εξέλιξη δεν είναι δυνατό να γίνει καταληπτή ούτε σαν μία αθροιστική, γραμμική διεργασία ούτε σαν μία περίπτωση «οργανικής ανάπτυξης» ανάλογης με την ωρίμανση ενός ατόμου. Και ότι,θά ήταν ίσως φρονιμότερο να την αντιμετωπίσουμε κάτω από τα φώτα της βιολογικής εξέλιξης, της οποίας είναι συνέχεια.

Φαίνεται πραγματικά σκοπιμώτερο να εξετάσουμε την ιστορία της σκέψης σύμφωνα με  όρους δανεισμένους από την βιολογία (έστω και αν δεν είναι σε θέση να μας προσφέρουν τίποτα περισσότερο από απλές αναλογίες) παρά σε όρους μαθηματικής προόδου.Η « Διανοητική πρόοδος»,παρουσιάζεται έχοντας γραμμικές αναλογίες μία συνεχή καμπύλη, μία σταθερά ανερχόμενη επιφάνεια νερού — ενώ ή είναι γνωστή σαν μια σπάταλη διεργασία αναζήτησης που χαρακτηρίζεται από  απότομες μεταλλάξεις άγνωστης αίτιας, καθώς περνάει από το σιγανό κοσκίνισμα της επιλογής,και από τα αδιέξοδα της υπερεξειδίκευσης και της άκαμπτης προσαρμοστικότητας. Μία «πρόοδος» δεν μπορεί, από τον ορισμό της, να παίρνει από τον ορισμό της μια λαθεμένη κατεύθυνση εξέλιξη, το  κάνει συνεχώς. Και το ίδιο κάνει και η  εξέλιξη των ιδεών στις οποίες συμπεριλαμβάνονται      και οι ιδέες των «θετικών επιστημών». Οι νέες ιδέες ξεπηδάν αυτόματες σαν την μετάλλαξη, η αχανής πλειοψηφία είναι άχρηστη, παράδοξες θεωρίες αντίστοιχες των βιολογικών  τεράτων, χωρίς καμιά αξία επιβίωσης. Υπάρχει ένας συνεχής αγώνας επιβίωσης μεταξύ των ανταγωνιστικών θεωριών του κάθε κλάδου της Ιστορίας της σκέψης. Ή διεργασία της «φυσικής επιλογής» έχει, κι’ αυτή επίσης, το αντίστοιχό της στην διανοητική εξέλιξη: μέσα από τω πλήθος των νέων εννοιών που ξεπροβάλλουν, επιβιώνουν εκείνες μόνο πού είναι σωστά προσαρμοσμένες στο διανοητικό milieu της περιόδου. Μιά νέα θεωρητική αντίληψη θα ζήσει ή θα πεθάνει ανάλογα με το πόσο μπορεί να έρθει σε συνεννόηση με το περιβάλλον της. Ή επιβιωτική αξία της εξαρτάται από την ικανότητά της να προσφέρει αποτελέσματα. Οταν ονομάζομε τις ιδέες «γόνιμες» ή «στείρες» καθοδηγούμαστε ασυνείδητα από βιολογικές αναλογίες. Ό αγώνας μεταξύ του Πτολεμαίκού,του Τυχονικού και του Κοπερνικού συστήματος ή μεταξύ των Καρτεσιανών και Νευτωνικών απόψεων περί βαρύτητας είχε αποφασιστεί άπ’ αυτά τα κριτήρια.. Επίσης βρίσκουμε στην ιστορία των ιδεών ορισμένες μεταλλαγές που δεν  φαίνονται ν’ ανταποκρίνονται σαι καμμιά φανερή ανάγκη και πού φαίνονται με- πρώτη ματιά σαν απλές παιχνιδιάρικες ιδιοτροπίες, όπως ήταν το έργο του Απολλώνιου πάνω στην τομή του κώνου ή,η μή-Εύκλείδιος γεωμετρία, πού η πρακτική της αξία έγινε φανερή αργότερα μόνο. Αντίθετα, υπάρχουν όργανα πού έχουν χάσει τον σκοπό τους και εξακολουθούν να υπάρχουν σαν μια εξελικτική κληρονομιά. Η μητέρα επιστήμη είναι κι’αύτή γεμάτη από αναδρομές και από στοιχειώδεις πιθηκισμούς.»

 
Η ΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΑΡΧΗ 

.  Είναι γνωστό το ανθρωπικό αξίωμα ή ανθρωπική αρχή..Δέχεται ότι,  αν οι δυνάμεις, οι νόμοι και οι σταθερές  της φύσεως, της ύλης ,τού Σύμπαντος, ήσαν διαφορετικές, δεν θα  υπήρχε ζωή----(.Η ανθρωπική αρχή, ,ασχολούμενη με το ερώτημα γιατί να είναι τετραδιάστατος ο χωρόχρονος,  δέχεται ότι, οι τρείς χωροχρονικές διαστάσεις,δηλαδή δύο,και μια χρονική,είναι σαφώς ανεπαρκείς  για την ανάπτυξη πολύπλοκων οργανισμών,ενώ από την άλλη ,αν υπήρχαν περισσό τερες, από τρείς χωρικές διαστάσεις,οι τροχιές των πλανητών γύρω από τον Ηλιο και των ηλεκτρονίων γύρω από τον πυρήνα,θα ήσαν ασταθείς,και βαθμιαία, ακολουθώντας σπειροειδή διαδρομή,θα κατέρρεαν). και ότι ,ο Δαρβίνος και οι δαρβινιστές, δεν δίνουν καμία εξήγηση για την ύπαρξη των σταθερών και των δυνάμεων αυτών. Δεν δίνουν απάντηση, στο ότι, η τύχη δεν εξηγεί όλα αυτά, παρόλη την επιστράτευση τής έννοιας τής φυσικής επιλογής
 Είναι λοιπόν θεμιτό να υποστηρίζεται πώς υπάρχει  ένας ευφυής σχεδια σμός(παραδοχή για μας  που οδηγεί στην παραδοχή μιας Υπέρτατης διάνοιας που έχει σχεδιάσει τα πάντα), ο οποίος  δεν αναιρείται σε τίποτε από το ότι, ο σχεδιασμός αυτός, δεν είναι ή δεν υλοποιήθηκε ,έτσι, ώστε να παράγει παντού και πάντοτε  «τέλεια» έμβια όντα.Το θέμα αυτό αντιμετωπίζεται σε άλλο σημείο τού προκείμενου πονήματος. Ο Einstein κάποτε είπε «Εκείνο που με ενδιαφέρει στην πραγματικότητα, είναι κατά πόσον ο Θεός,θα μπορούσε να κάνει τον κόσμο  με διαφορετικό τρόπο, δηλαδή κατά πόσο η ανάγκη για λογική απλότητα,αφήνει   οποιοδήποτε  οποιαδήποτε ελευθερία…..Οι φυσικοί ασχολούνται τώρα ν΄αποδείξουν ότι, ο κόσμος μας είναι ο μόνος δυνατός…η συμμετρία θα φωτίσει το δρόμο μας στην αναζήτηση να γνωρίσουμε την σκέψη Του…Η φύση στο βασικό της επίπεδο είναι  σχεδιασμένη όμορφα Οι φυσικοί ανεκάλυψαν ότι, οι διαφορές στα φαινόμενα  δεν απαιτούν και διαφορές στις εξηγήσεις..Ο σχεδιασμός-υπόστρωμα της φύσεως φαίνεται να έχει σχεδιασθεί με ομορφιά. Αν η πυρηνική έλξη μεταξύ των πρωτονίων, ήταν λίγο  ισχυρότερη, δύο πρωτόνια θα κολλούσαν, απελευθερώνοντας ενέργεια.Η πυρηνική δύναμη ,είναι μόλις αρκετή, για να ενωθεί ένα πρωτόνιο κα ένα νετρόνιο,αλλά όχι αρκετά ισχυρή, για να κάνει να κολλήσουν δύο πρωτόνια…Γιατί να υπάρχουν τόσα πολλά   σωματίδια στο Σύμπαν…….Οι χημικοί, είναι σε θέση να κατασκευάσουν ανεστραμμένες  εικόνες των μορίων, που υπάρχουν στη φύση, και τα μόρια αυτά,πράγματι έχουν τις ίδιες ιδιότητες»  

      Στην προσπάθειά τους,να μην ταυτίσουν τον « μεγάλο σχεδιαστή» με τον Θεό,οι υπέρμαχοι του ευφυούς σχεδιασμού,λέγουν ότι, αυτός θα μπορούσε να είναι ένας εξωγήινος ή ένας  κυτταρικός βιολόγος που ταξειδεύει στον χρόνο.Αλλά τέτοιες υποθέσεις,προφανώς ατεκμηρίωτες και μη αποδειχθείσες , δεν μπορούν να ληφθούν(τουλάχιστον με τα σημερινά δεδομένα) σοβαρώς υπόψη.

 -Ανεξαρτήτως από τη βασιμότητα όλων αυτών των θεωριών που ασφαλώς δεν μπορούν να διεκδικήσουν επιστημονική εγκυρότητα,παραμένουν  ορισμένα στοιχεία- γεγονότα,που αξίζουν την προσοχή και τον προβληματισμό μας.Υπάρχει  μια τάση-μία πορεία, προς το πολυπλοκότερο–με τις  εξαιρέσεις της-,προς το όσο και περισσότερο συνειδητό.

Υπάρχει ,κάτι ,που ωθεί  τα έμβια όντα να έχουν μια αυξημένη γεννητικότητα, μερικά ιδίως  όταν αισθάνονται ότι, πλησιάζουν προς το θάνατο, ώστε να καλύψουν απώλειες.  Ετσι η μουρούνα  γεννά περίπου ένα εκατο μμύριο αυγά και ο μπακαλιάρος πέντε εκατομμμύρια,χωρίς όμως ο αριθμός από τα είδη αυτά,να  αυξάνεται

 
Ως προς την σχέση του δαρβινισμού με τον ευφυή σχεδιασμό,ο δαρβι νιστής και φιλόσοφος της βιολογίας M.Ruse,γράφει (.ο.π.σελ.371) πώς" ο Δαρβινισμός υπονομεύει  το επιχείρημα του σχεδιασμού...."
-Ειδικώς ως προς τις ατέλειες που παρουσιάζονται στα έμβια όντα, γράφουμε σε άλλο σημείο υπό τον τίτλο ΚΡΙΤΙΚΗ κλπ.αρ.25) όπου διατυπώνεται η άποψη πώς κατά την εξέλιξη ακολουθείται ο μηχανισμός τής ελάχιστης αντίστασης.

ΜΟΡΦΕΣ ΑΥΤΟ-ΕΠΙΔΙΟΡΘΩΣΗΣ- Η  Η  ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΤΕΛΕΙΟΤΗΤΑΣ.
          Τις πιο εντυπωσιακές εκδηλώσεις απαντάμε στα «κατώτερα» πλάσματα ,όπως τα σκουλήκια και τους πολύποδες.Αν κόψουμε ένα πλατυέλμινθο σκώληκα  στα δύο,το κομμάτι τής κεφαλής, θα αναπτύξει μια νέα ουρά,και το κομμάτι της ουράς μια νέα κεφαλή. Εστω και αν το κόψουμε σε έξη ή περισσότερες φέτες,η κάθε φέτα θα ανάπλαθε,ένα πλήρες ζώο.Καθώς ανεβαίνουμε την κλίμακα από τα ερπετά στα θηλαστικά, η ικανότητα αυτή μειώνεται και παραγκωνίζεται από τις αυξανόμενες δυνάμεις τού νευρικού συστήματος.  Όταν δε φθάσουμε στην κορυφή της κλίμακας,  διαπιστώνουμε ότι, η ικανότητα, για φυσική αναγέννηση, στον άνθρωπο μειώνεται στο ελάχιστο,με την παρατήρηση βεβαίως ότι, η απώλεια αυτή,αναπληρώνεται με την ανθρώπινη δυνατότητα,ν’ αντιμετωπίζει με την ευφυία του προκλήσεις τού περιβάλλοντος.     (Κέσλερ ό.π.σελ.136 επ.)
        -Η παρατήρηση αυτή,μάς αναγκάζει να σκεφθούμε το ποιά είναι η έννοια και ο σκοπός (για κείνους που δέχονται ότι, υπάρχει)της εξέλιξης, ποιά είναι η έννοια της τελειοποίησης ή  για άλλους της προόδου με την έννοια που δίνουν σ΄αυτή, που φέρει η εξέλιξη.Ακόμη ειδικότερα: Αν είναι σωστό,όπως φαίνεται ότι, είναι,ο κανόνας (γι΄άλλους το γεγονός) ότι, η πορεία της εξέλιξης είναι η δόμηση όλο και πολυπλοκότερων μορφών ζωής,που όμως δεν έχουν τις προαναφερόμενες,στην αρχή, ιδιότητες-ικανότητες των «κατώτερων» πλασμάτων, πού οδηγούμαστε,και τι σημαίνουν όλα αυτά;Θα αντικαθίστανται όλα αυτά,από την τελειοποίηση τού νευρικού συστήματος, την   ανάπτυξη των διανοη τικών,ενδεχομένως και των ψυχικών και πνευματικών  ικανοτήτων  επί τώ τέλει όπως………..;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
Μήπως,όλα έχουν σχεδιασθεί για ένα μετασχηματισμό, στον οποίο οι   «ατελέστερες» μορφές,θα θυσιάζονται,σε μια πορεία προς την πολυπλοκότητα, προς την τελειότητα,-ψυχική-πνευματική-διανοητική-προς την δημιουργία ενός τελειότερου νευρικού συστήματος, ενός τελειότερου εγκέφαλου,  μιάς αυξημένης συνειδητότητας ώστε να καταλήξουμε στην νοόσφαιρα  και στην τελική Ενωση με την Υπέρτατη Διάνοια  ή ….; Και όλα αυτά μέσα από μιά διαδικασία γεμάτη από  « ακατανόητα» -εν πολλοίς άδικες- καταστάσεις,  τσουνάμι, ανθρωποθυσίες, θρησκευτι κούς φανατισμούς και πολέμους, Νταχάου και  Αουσβιτς,με αμέτρητα αθώα θύματα, κατάστάσεις και τόσα άλλα, που θα κάνουν τον άνθρωπο να υποφέρει ,να σκέπτεται,ν΄αγωνιά, ν’ αγωνιά για να κατανοήσει, να ψάχνεται,να προσπαθεί να αφυπνισθεί, να « βελτιώνεται»(;) μέσα από μια διαδικασία  επιλογής,στην οποία ως ελεύθερος έχει τον ρόλο του,και κρατάει ( τουλάχιστο κατά ένα ποσοστό;) την μοίρα στα χέρια του;Αν δεν είναι έτσι,τι νόημα έχει,τι σημαίνει εξέλιξη; Προς τι;
 Αν δεν υπάρχει απάντηση,(:ή μάλλον εφόσον η επιστήμη  και η «λογική»,δεν μπορούν να δώσουν απάντηση),ας υποβάλλουμε τουλάχιστον  στον εαυτό μας,τα  ερωτήματα αυτά. Εστω και  αναπάντητα , έχουν μια  μεγάλη αξία και σημασία,που ο ερωτών  θα την κατανοήσει μόνος του.

H ΕΝΣΑΡΚΩΣΗ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ
  Ο Claude Cuenot ( εν   «ce que Teilhard a vraiment,dit».Marabout Université 1972) παραθέτει ορισμένες σκέψεις που συνδέονται με την έννοια της εξέλιξης, Γράφει λοιπόν ο συγγραφέας,σχετικώς με την ενσάρκωση τού Ιησού και  αναφερόμενος στον Teilhard de Chardin , ότι, αυτός,   βλέπει τον Ιησού Χρηστό, ως συνεπές επακόλουθο της  Δημιουργικής Ενότητας, γιατί γι΄αυτόν δεν είναι παρά μια υπερ-δημιουργία. Ότι  ειδικότερα στο στο βιβλίο του,(: τού Teihard de Chardin)  «Mon Univers» που εκδόθηκε το 1924,διαβάζουμε σχετικώς με το θέμα «  Η πρώτη πράξη της ενσάρκω σης -η πρώτη εμφάνιση τού σταυρού- σημαδεύεται από την κατάδυση της Θείας Μονάδας στα απώτερα  βάθη τού πολλαπλού .Τίποτε δεν είναι δυνατόν να εισέλθει στο Σύμπαν παρά μόνο εκείνο που εξέρχεται... Ο Λυτρωτής δεν μπόρεσε να διαπεράσει το ένδυμα  τού κόσμου, να   βυθισθεί  στο αίμα τού Σύμπαντος παρά με το να ζυμωθεί   πρώτα στην Υλη  για να αναγεννηθεί στην συνέχεια... Ο μικρός Χριστός στο λίκνο του  και οι   πολύ μεγαλύτερες μικρότητες  που προηγήθηκαν της εμφάνισής τους μεταξύ των ανθρώπων δεν είναι μόνον ένα  ηθικό μάθημα ταπει νότητας. Είναι καταρχάς  η εφαρμογή ενός νόμου  γέννησης και συνεπώς , ως άμεσο επακόλουθο,το σημάδι  μιας  οριστικής  κυριαρχίας   τού Ιησού επί τού κόσμου»…  στην Υλη που δεν μπορεί πλέον να διαχωρισθεί από την ανάπτυξη   τού Πνεύματος. — τόσο επικαλυπτικού στον ορατό κόσμο ,ώστε δεν θα μπορούσαμε ποτέ να τον αφαιρέσουμε παρά μόνον αν κλονίζαμε  τα θεμέλια τού Σύμπαντος.Από κάθε στοιχείο τού Σύμπαντος τι  μπορεί κάποιος να αναρωτηθεί, ως καλός φιλόσοφος αν δεν απλώσει τις ρίζες του έως τα τελευταία όρια τού Παρελθόντος. Πολύ περισσότερο πρέπει ν΄αναγνωρίσουμε στον Χριστό αυτή την μυστηριώδη προύπαρξη... Οι καταπληκτικές διάρκειες που προηγούνται των πρώτων Χριστουγέννων δεν είναι κενές απ΄Αυτόν, αλλά διαπερνώνται από την δυνατή του εισροή. Είναι   το σχέδιό του που κινεί τις κοσμικές μάζες και κατευθύνει τα πρώτα ρεύματα  της βιόσφαιρας. Είναι η προετοιμασία τού  τοκετού που επιταχύνει τις προόδους τού ενστίκτου και την επώαση  της σκέψης επί της Γής.... Όταν ο Χριστός εμφανίστηκε στα χέρια της Μαρίας,είχε ανασηκώσει τον κόσμο  Τότε άρχισε γι΄αυτόν μια δεύτερη φάση προσπάθειας και σταύρωσης, —  η μόνη που μπορούμε λίγο να κατανοήσουμε, γιατί είναι  η μόνη που αντιστοιχεί   στην σημερινή μας συνείδηση: Η φάση της ανθρώπινης « συμπάθειας »,μετά την « κένωση »  στην Υλη.... »
 Και ο Claude Cuenot προσθέτει:  «.Εκείνο που είναι βαθύτατα μεγαλοφυές είναι ότι , είναι ότι, αυτή η ιδέα  ότι, η ενσάρκωση — και επομένως ο Χριστός συνυπάρχουν με την εξέλιξη. Με άλλα λόγια για να μπορέσει να εμφανισθεί ο Χριστός απαιτήθηκε όλη η κοσμογένεση,όλη η βιογένεση και όλη η Ανθρωπογένεση.

 (Ειδικώτερα η) ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣΗ

Η  ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΛΕΞΕΩΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ.


Επί πολλά χρόνια η ακριβής ετυμολογική ανάλυση τού όρου έχει αποτελέσει πρόβλημα και στο παρελθόν διατυπώθηκαν αρκετές απόψεις πολλές  μη επιστημονικές (παρετυμολογικές)
Σύμφωνα με  μια εκδοχή, η αρχαία λέξη άνθρωπος απαντά ήδη με τον μυκηναϊκό τύπο a-to-ro-qo, παρουσιάζοντας παραγωγικό επίθημα το το ποίο εμφανίζουν λέξεις που προέρχονται από το αρχ. οψ «πρόσωπο».
Η ανάλυση αδρ-ωπος «αυτός που έχει όψη ή πρόσωπο άνδρα» είναι αυτή που τείνει να γίνει περισσότερο αποδεκτή στην σύγχρονη γλωσσολογία. Ας σημειωθεί ότι, το αρχαίο ουσιαστικό ανήρ, ανδρός, σήμαινε συγχρό νως  «άνδρας, άνθρωπος», πράγμα που αποτελεί κοινό τόπο για πολλές σύγχρονες γλώσσες (λ.χ. αγγλ. man, γαλ. homme, γερμ. Mann «άνδρας» - man «κάποιος (άνθρωπος)», ισπ. hombre, ιταλ. uomo κ.α.), που όλα συνδυάζουν τις σημασίες «άνδρας, άνθρωπος», αντανακλώντας έτσι το γνωσιακό σύστημα  Σε συνέντευξη στην δημοσιογράφο Φλέσσα ο γλωσσο λόγος Γ.Μπαμπινιώτης,δέχεται ,ότι ,η λέξη άνθρωπος,συνδέεται  με το ανήρ, και απορρίπτει τις άλλες παρετυμολογίες ---που αναφέρονται πιο πάνω και που διάβασα στο διαδίκτυο,---παραπέμποντας και στον Ομηρο «..πατήρ ανδρών τε θεών»,απ΄όπου προκύπτει η ταύτιση της έννοιας ανήρ με  την έννοια άνθρωπος.
-Δημοφιλείς παραμένουν ορισμένες εσφαλμένες (παρετυμολογικές) αναγωγές, οι οποίες δεν στηρίζονται σε επιστημονικά κριτήρια. Περισσότερο γνωστή είναι η λανθασμένη αναγωγή σε άνω + θρώσκω («αναπη δώ») + οπωπα (αρχαϊκός παρακείμενος τού ορώ, «βλέπω»), με βάση την οποία ο άνθρωπος είναι το ον που κοιτάζει και κινείται προς τα εμπρός, άρα είναι γεμάτος αισιοδοξία και στόχους Ετσι για το όνομα «άνθρωπος» , δίνεται από τον Σωκράτη στον «ΚΡΑΤΥΛΟ» η ακόλουθη ετυμολογική ερμηνεία (: παρατίθεται σε μετάφραση):
[……ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Νομίζω ότι, και το όνομα των ανθρώπων, μία από αυτές τις αλλοιώσεις υπέστη, καθώς και αυτό έγινε όνομα, ενώ πριν ήταν έκφρασις. Με την αφαίρεσιν του γράμματος Άλφα και με την μεταβολήν του τόνου της λήγουσας από οξύτερο σε βαρύτερο.
ΕΡΜΟΓΕΝΗΣ: Τι εννοείς ;
ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Ιδού τι εννοώ: Το όνομα «άνθρωπος» σημαίνει ότι, τα μεν άλλα ζώα τίποτε από όσα βλέπουν δεν μελετούν, δεν συλλογίζονται και δεν αναθρούν … τίποτε ήτοι δεν παρατηρούν με προσοχή… ο δε άνθρω πος  άπαξ και δεί κάτι – άπαξ δηλαδή και «όπωπε» κάτι – και αναθρεί και συλλογίζεται ό,τι όπωπε. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι, ο άνθρωπος σωστά ονομάστηκε «άνθρωπος», διότι είναι το μοναδικό ζώον, το οποίον «αναθρεί ά όπωπε», παρατηρεί δηλαδή με μεγάλη προσοχή ό,τι έχει δεί….].
- Η πρώτη από τις παραπάνω  απόψεις δεν γίνεται δεκτή καθώς  προσκρούει στους μορφολογικούς κανόνες τής Ελληνικής,Παρουσιάζει τονισμό που δείχνει ότι, πρόκειται για παράγωγο και όχι για σύνθετο, το δε ρήμα θρώσκω δεν έχει δώσει παράγωγα επίθετα τέτοιας μορφήςΑλλά και η δεύτερη  άποψη που εκφράζει ο Σωκράτης δεν γίνεται δεκτή ως εντελώς αντιεπιστημονική.
-Η ονομασία Ηomo, που εμφανίστηκε τον 18ο αιώνα στους επιστημονικούς κύκλους ως επιστημονικός όρος αναφοράς στο γένος Homo, προέρχεται από το λατινικό homο «άνθρωπος»

 ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
- Ο Αναξίμανδρος(για άλους ο Εμπεδοκλής)  λέγει ότι,  «εξ αλλοειδών ζώων ο άνθρωπος εγεν νήθη» ο Εμπεδοκλής ,ότι,  «…και τα  μόρια των ζώων από τύχης  γενέσθαι τα πλείστα»(Γκίκας-Ευαγγέλου «Προσωπο κρατικοί κλπ»77),ο Αναξαγόρας ,πρεσβεύει πώς οι άνθρωποι σχηματίστηκαν από σπέρμα τα  πραγμάτων(« τούτων δε ούτως εχόντων   χρή δοκείν ενείναι πολλά τε και παντοία  εν πάσι τοις συγκρινομένοις  και σπέρματα πάντων  χρημάτων…Και ανθρώπους τε συμπαγήναι και τα άλλα ζώα όσα ψυχήν έ χει»)

-.Η  άποψη τού Δαρβίνου,--- παρά  το ότι ,δεν  εκθέτει τις σχετικές σκέψεις του  στο βιβλίο του «The Descent of Man»που δημοσίευσε το 1871  και παρά  τη  δήλωσή του ότι,   «φώς θα ριφθεί ως προς την κατά γωγή τού ανθρώπου και την ιστορία του» (: light will be thrown on the origin of man and his history’ ) που θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως μια αμφιβολία  του για το θέμα--- ήταν ότι ,ή θεωρία του περί φυσικής  και σεξουαλικής επιλογής, αφορά και τον άνθρωπο όπως και άλλα είδη και ότι ,ο άνθρωπος προέρχεται από πρόγονο που ομοιάζει με πίθηκο.Ακόμη και στο θέμα το σχετικό με τις κινήσεις του ανθρώπου και  την έκφραση του προσώπου του με την οποία εκφράζει συγκίνηση  λέγει,ότι, αυτά εξηγούνται με την εξέλιξη  και την  φυσική επιλογή,άποψη που συμμερίζονται και οι περισσότεροι σήμερα βιολόγοι . Αντίθετα, σε ορισμένα σημεία με τον Δαρβίνο ο συνάδελφός  του, Alfred Russel Wallace, πίστευε σε μια τελεολογία και ότι, ειδικότερα η ανάπτυξη τού σύμπαν τος  έχει μια κατεύθυνση και ότι, η κατεύθυνση αυτή, οδηγεί προς την τελειοποίηση τού ανθρώπου, και   δεν δέχονταν ότι, η σεξουαλική επιλογή συνιστούσε μια μείζονα εξελικτική δύναμη και ότι,το ανθρώπινο μυαλό μπορούσε να εξηγηθεί με την φυσική επιλογή.

-O Gerard Cheshire σχετικώς με την  μετανάστευση των γονιδίων και την καταγωγή και  ηλικία τού ανθρώπινου είδους γράφει (ό.π.σελ.24),   «Η μελέτη των γονιδίων μάς έχει δώσει τη δυνατότητα να καταστρώσουμε διάφορους χάρτες της ανθρωπότητας. Για παράδειγμα, το κυκλικό μιτοχονδριακό DΝΑ κληρονομείται μόνο από τις μητέρες, οπότε αποφεύγει το ανακάτεμα της μείωσης και παραμένει ουσιαστικά απαράλλαχτο από γενιά σε γενιά. Από μελέτες τού μιτοχονδριακού DΝΑ  έχει αποδειχτεί ότι, το  99%  των Ευρωπαίων κατάγονται από μόλις επτά γυναίκες (γνωστές ως μητέρες των κλαν), οι οποίες ζούσαν σε διαφορετικές τοποθεσίες της Ευρώπης κατά την τελευταία Παγετώνια Περίοδο. Γνωρίζουμε επίσης ότι, όλοι οι  άνθρωποι παγκοσμίως κατάγονται από μία και μόνη πρόγονο, που κατοικούσε στην Αφρική πριν από περίπου 200.000 χρόνια-Παρόμοιες μελέτες τού Υ-χρωμοσώματος, το οποίο κληροδοτείται μόνο από πατέρα σε γιο (επίσης ουσιαστικά απαράλλαχτο), έχουν δείξει ότι, το 99% των Ευρωπαίων κατάγονται από μόλις πέντε άνδρες {πατέρες των κλαν), οι οποίοι έζησαν κατά την τελευταία Παγετώνια Περίοδο. Γνωρίζουμε επίσης ότι, όλοι οι άνθρωποι κατάγονται από έναν και μόνο άνδρα, ο οποίος έζησε στην Αφρική πριν από 70.000 χρόνια.»

(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό το τίτλο,Νέα στοιχεία για την ανθρωπογένεση)

-Ο Giorgio de Santillana καθηγητής στο Μ.Ι.Τ.και η Hertha von Dechend καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης,μελετώντας αρχαίους μύθους καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ,υπήρχαν παλαιοί πολιτισμοί,με πολλές γνώσεις, που μόνον με τις σύγχρονες γνώσεις τής εποχής μας  δηλαδή τής εποχής των δορυφόρων και των υπολογιστών  μπορεί να συγκριθούν.Οι υποστηρικτές των απόψεων αυτών επικαλούνται και  αρχαία Σανσκριτικά κείμενα της Ινδίας  που δεν γράφουν μόνο για μια αρχαία ανθρώπινη παρουσία πάνω σε αυτόν τον πλανήτη,αλλά και για ανθρωποειδή πλάσματα από άλλα μέρη τού σύμπαντος που ταξίδεψαν με ένα διαστημόπλοιο, γνωστού σαν "βιμάνα" (vimana). Ειδικότερα μνημονεύουν την Μπαγκαβάτα Πουράνα (Bhagavata Purana) - επίσης γνωστή και σαν Σρίμαντ Μπαγκαβατάμ (Shrimad Bhagavatam) –όπου γράφεται πώς  ο Σίβα και η Παρβάτι κάθονταν κάποτε σε μια συγκέντρωση σοφών όταν ο Βασιλιάς Χιτοακέτου (Chitra ketu) πέταξε από πάνω τους με το βιμάνα του, επιστρέφοντας από ένα ταξίδι σε κάποιον άλλο πλανήτη. (David Lewis   εν  Forbidden History σελ.14 επ.)

(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό τον τίτλο « Απαγορευμένη Αρχαιο λογία»)
 - Κατά τον J.Ayala( « Είμαστε πίθηκοι κλπ» ό.π σελ..27),ο Homo sapiens  το ποθετείται  πριν από.0,2 εκατομμύρια χρόνια από σήμερα.

   -Υπάρχουν όμως και « αιρετικές» απόψεις.Ετσι  οι Richard  Thomson    και Michael Cremo συγγραφείς της «Forbidden Archeology» και «The Hidden History of the the Human Race» ,ισχυρίζονται ότι, έχουν συλλέξει στοιχεία, αποδεικνύον τα,πώς ο σύγχρονος άνθρωπος  υπήρχε ,όχι πριν από 100.000  χρόνια περίπου,αλλά εκατομμύρια χρόνια ενωρίτερα.Κατά τους ίδιους,ο  άνθρωπος,δεν έχει πρόγονο τον πίθηκο,και ότι, αποτυπώματα όρθιας βάδισης που βρέθηκαν στο Τέξας,πολύ κοντά   με ίχνη δεινοσαύρων και λίθινα εργαλεία, «ηλικίας»  25.000.000 ετών καθώς και λεπτομερείς χάρτες  που αποτυπώνουν μια άγνωστη αρχαιότητα , αποδεικνύουν την ύπαρξη ενός προχωρημένου  προιστορικού πολιτισμού . Επίσης ο φυσικός ανθρωπολόγος Charles Oxnard, καθώς και άλλοι επιστήμονες προβάλλουν  μια εικόνα πολύ διαφορετική από την καθιερωμένη.Ο Oxnard,τοποθετεί,το γένος Homo ,στο  οποίο ανήκει ο άνθρωπος,πολύ παλαιότερα,απ΄ό,τι, η  κρατούσα άποψη υποστηρίζοτας ότι,   η συμβατική άποψη της ανθρώπινης εξέλιξης πρέπει να τροποποποιηθεί  εκ βάθρων ή ίσως και να απορρριφθεί  και ότι, νέες θεωρίες πρέπει να εξετασθούν.

Η  Blavatsky  αρνείται την άποψη ,ότι, ο άνθρωπος κατάγεται από τον πίθηκο,δεχόμενη το αντίστροφο,.ότι, ο πίθηκος συνιστά έναν εκφυλισμένο άνθρωπο,ότι, πρόγονος του πιθήκου είναι ο άνθρωπος.

-Ο Παν. Καμπέρης,στο βιβλίο του « Το έγκλημα των θεών και η Ιστορία τής Σωτηρίας» (Εκδόσεις Δίβρης 1992) κινείται-όπως γράφεται  και  στο εξώφυλλό του ,στην σφαίρα τού μυστικισμού και αποκρυφισμού.Από μια πλευρά-εκτός άλλων- βάλλει κατά της Θεωρίας της εξελίξεως ιδίως όπως αυτή την εκθέτει η Δαρβινική άποψη, επικαλούμενος στοιχεία ,πολλά από τα οποία εκτίθενται και στο  προκείμενο πόνημα στο κεφάλαιο όπου παρατίθενται τα κενά (για μερικούς) που παρουσιάζει η θεωρία αυτή. Από  την άλλη, « για λόγους –που όπως  λέγει-δεν γνωρίζουμε ακριβέστατα και ολοκληρωμένα» αποκλείει ότι, ό άνθρωπος κατάγεται από τον πί θηκο,  δεχεται ότι,η πρώτη ύλη  για την δημιουργία του Ανθρώπου,προήλθε από τα πρωτεύοντα, αλλά με την επέμβαση τού  « έλλογου και υπέρτατου νού, με κάποιο επστημονικό τρόπο σε  υπερεργαστήριο»    και σίγουρα  η πρώτη αυτή ύλη, « θηλάστηκε και ανατράφηκε από τα ανώτερα πρωτεύοντα σαν νήπιο , ότι ,έτσι προήλθε ο Μαύρος Ανθρωπος,ο γνωστός μας Αδάμ», μιλάει για εποχή προ τού Αδάμ, για πολέμους μεταξύ θεών και  «αποστάτες θεούς » να έχουν  επιμειχθεί γενετικά με τις γήινες θυγατέρες  των μαύρων ανθρώπων τους οποίους θεωρεί απογό νους τού Αδάμ.

-Σύμφωνα με  άλλη είδηση που δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο την 6-3-2015, ομάδα παλαιοντολόγων ανεκάλυψε στην Αιθιοπία μια κάτω γνάθο, η οποία χρονολογείται ως πρίν από  2,75 έως 2,8 εκατομμυρία έτη και πιστεύεται ότι, είναι το αρχαιότερο γνωστό μέχρι σήμερα απολίθωμα προγόνου τού σύγχρονου ανθρώπου και ότι, πρόκειται πιθανώς για κατάλοιπο αρχαιότερου  μέλους της ανθρώπινης οικογένειας (Homo), που έχει  μέχρι σήμερα ευρεθεί.Το εύρημα είναι αρχαιότερο κατά τουλάχιστον 400.000 χρόνια, σε σχέση με το πότε πίστευαν έως τώρα οι επιστήμονες ότι, εμφανίστηκαν οι πρώτοι Homo. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τους Μπράιαν Βιλμόουρ τού Πανεπιστημίου της Νεβάδα και Έριν Ντι Μάτζιο τού Πανεπιστημίου τής Πενσιλβάνια, προέβησαν σε δύο σχετικές δημοσιεύσεις , στην επιθεώρηση «Science Express» και στην επιθεώρηση «Nature».Η ανακάλυψη, δείχνει ότι, πιθανότατα η κλιματική αλλαγή (ξηρασία και εξαφάνιση των δασών και των ποτα μών) ήταν αυτή που ώθησε τους προγόνους μας να κατέβουν από τα δέντρα που ζούσαν έως τότε και να βαδίσουν όρθιοι στις απέραντες ξερές πεδιάδες σε αναζήτηση τροφής, νερού και στέγης. Κάπως έτσι, χρειάστηκε να εφεύρουν τα εργαλεία και να αρχίσουν να τρώνε κρέας, αναπτύσσοντας στην πορεία μεγαλύτερο εγκέφαλο. Είναι πάντως ασαφές αν ανήκει στον «επιδέξιο» άνθρωπο (Homo habilis) ή σε κάποιο άλλο ανθρώπινο είδος που έζησε πριν από αυτόν.Άλλοι επιστήμονες, όπως ο καθηγητής Κρις Στρίνγκερ τού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας τού Λονδίνου, χαρακτήρισαν πολύ σημαντική την ανακάλυψη, επεσήμαναν όμως πως είναι πιθανό ότι, πριν από περίπου 2 εκατομμύρια  χρόνια, στην Αφρική είχαν εκ παραλλήλου εξελιχτεί -και σε άλλες περιοχές όπως η Νότια Αφρική- διαφορετικά ανθρώπινα είδη που ανήκαν στην ευρύτερη οικογένεια τού Ηomo. Από αυτά, τελικά μόνο ένα επιβίωσε και με ενδιάμεσα στάδια τον «επιδέξιο» άνθρωπο (Homo habilis) και στην συνέχεια τον «όρθιο» άνθρωπο (Homo erectus), εξελίχτηκε τελικά στον σημερινό σύγχρονο άνθρωπο (Homo sapiens).Δεν λείπουν και οι πιο επιφυλακτικοί, όπως ο Πιέρ Σαρντέν του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας και Ιατρικών Ερευνών τής Γαλλίας, που περιμένουν να βρεθεί ένα πιο πλήρες απολιθωμένο κρανίο, προτού οριστικά εντάξουν το νέο εύρημα στο γένος Homo. Κανείς πάντως επιστήμονας δεν μπορεί να είναι ακόμη βέβαιος  πώς έμοιαζε ο πρώτος Homo και πώς συμπεριφερόταν.

-Σε  είδηση  τού διαδικτύου της 21-5-2015 γράφεται:«Τεράστια αρχαιολογική ανακάλυψη έκαναν αρχαιολόγοι στην Βορειοδυτική Κένυα, οι οποίοι βρήκαν λίθινα εργαλεία ηλικίας 3,1 έως 3,3 εκατομμυρίων ετών.Τα εργαλεία αυτά, κατασκευασμένα πολύ πριν εμφανισθεί στο προσκήνιο ο σύγχρονος άνθρωπος (Homo sapiens), είναι τα αρχαιότερα που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα και συγκεκριμένα, τουλάχιστον 700.000 πιο παλιά από τα προηγούμενα ευρήματα.
Η ανακάλυψη αυτή θέτει υπό αμφισβήτηση την κυρίαρχη θεωρία που θέλει τους άμεσους πρόγονούς μας να ήταν οι πρώτοι που επεξεργάστηκαν την πέτρα για να δημιουργήσουν εργαλεία, αν και παραμένει άγνωστο εάν πίσω από τα πρωτόγονα εργαλεία βρίσκεται κάποιος πρόγονος τού ανθρώπου ή «παράπλευρος συγγενής μας».
Σε περίπτωση που ο κατασκευαστής τους δεν είναι ο Κενυάνθρωπος που προηγήθηκε κατά 500 χιλιάδες χρόνια, τα εργαλεία θα μπορούσαν να έχουν λειανθεί από τον «εξάδελφο» Αυστραλοπίθηκο, που τα χρησιμοποιούσε για να τεμαχίζει το κρέας των ζώων και να ανοίγει τους ξηρούς καρπούς. Η ανακάλυψη ενός απολιθωμένου κρανίου στην Αφάρ της Αιθιοπίας τον Μάρτιο, είχε σπρώξει την εμφάνιση τού γένους Homo στα 2,8 εκατομμύρια χρόνια, όμως τα εργαλεία αυτά διηγούνται μια άλλη ιστορία: ή το γένος είναι ακόμη παλαιότερο, ή τα εργαλεία είναι δημιούργημα κάπου συγγενικού κλάδου των ανθρωπιδών. Εξάλλου οι χιμπατζή δες και οι πίθηκοι χρησιμοποιούν κατά κόρον πέτρες για να σπάνε καρπούς.»       

(Για τον διποδισμό γράφουμε  εκτενέστερα σε άλλο σημείο)

 Από το  φύλλο της 29-5-2015, της  βολιώτικης εφημερίδας «Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ»  «Ενα νέο είδος προγόνου τού ανθρώπου,ανεκάλυψαν οι επιστήμονες στην περιοχή Αφάρ τής Αιθιο πίας. Η ανακάλυψη, που περιπλέκει ακόμη περισσότερο το ανθρώπινο «οικογενειακό δέντρο», καθώς προσθέτει ένα ακόμη «κλαδί» σε αυτό, βασίζεται σε οστά γνάθου και δόντια, που χρονολογούνται προ 3,3 έως 3,5 εκατ. ετών.Το άγνωστο έως τώρα προανθρώπινο είδος, που είχε χαρακτηριστικά τόσο ανθρώπου όσο και πιθήκου, ονομάσθηκε «Αυστρα-λοπί θηκος ντεϊρεμέντα», που σημαίνει «στενός συγγενής» στην τοπική διάλεκτο. Υπήρξε συγγενής και γείτονας της διάσημης «Λούσι» (Αυστραλοπί θηκος αφαιρένσις), που έζησε πριν από 2,8 έως 3,8 εκατ. χρόνια και είχε ανακαλυφθεί το 1974, σε απόσταση περίπου 35 χιλιομέτρων από την τοποθεσία της νέας ανακάλυψης.Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αιθιοπικής καταγωγής ανθρωπολόγο δρα Γιοχάνε Χαϊλέ-Σελασιέ τού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας τού Κλίβελαντ στις ΗΠΑ, που προέβησαν στην σχετική δη μοσίευση στο Nature, σύμφωνα με το BBC, το πρακτορείο Reuters και το Science, δήλωσαν ότι, μετά και τη νέα ανακάλυψη,ενισχύεται η πεποίθηση  πως πολλά προανθρώπινα είδη συνυπήρχαν στην ίδια περιοχή. Συνεπώς το πρώιμο στάδιο της ανθρώπινης εξέλιξης υπήρξε σαφώς πιο περίπλοκο, από ό,τι πίστευαν έως τώρα οι επιστήμονες. Όπως είπε ο Σελασιέ, μόνο αν μελλοντικώς ανακαλυφθούν περισσότερα απολιθώματα, η καταγωγή τού ανθρώπου θα φωτισθεί καλύτε ρα.

Παλαιότερα, οι επιστήμονες πίστευαν ότι, υπήρχε μόνο ένα προανθρώπινο είδος που ζούσε προ 3 έως 4 εκατ. ετών, όμως αυτή η εικόνα ανατρέπεται πλέον.  Ο σύγχρονος «έμφρων» άνθρωπος (Homo sapiens) εμφανίσθηκε κατά μια άποψη, πριν από περίπου 200.000 χρόνια. Το αρχαιότερο είδος της ευρύτερης ανθρώπινης οικογέ νειας (του γένους Homo) μέχρι πρόσφατα υποστηρίζονταν ότι, έζησε πριν από περίπου 2,8 έως 3,2 εκατομμύρια .χρόνια, όταν εμφανίσθηκαν και τα αρχαιότερα λίθινα εργαλεία.»

-Κατά μια είδηση που δημοσιεύθηκε  στη γαλλική εφημερίδα “Le Monde” την 8 Οκτωβρίου 2015  εξέταση τού DNA ενός Αιθίοπα,που έζησε πριν από 4,500 χρόνια,δίδει την ένδειξη ότι,οι  σημερινοί Αφρικανοί, έχουν κληρονομήσει σημαντικό μέρος,(έως 7%) από προγόνους ,που ήσαν γεωργοί στην Μέση Ανατολή.

(περισσότερα στο Παράρτημα υπό : «Le génome d’un vieil Éthiopien chamboule l’histoire des migrations d’Homo sapiens» 

-Συμφώνως με  δημοσίευμα της 5-1-2016 της ίδιας γαλλικής εφημερίδας,   ανακαλύφθηκαν στην Κένυα   λαξευμένες πέτρες,  ηλικίας  3,3 εκατομμυρίων ετών   δηλαδή σε  εποχή κατά την  οποία επιστεύετο ότι, το είδος « Homo » δεν είχε ακόμη εμφανισθεί,πράγμα που –εκτός άλλων- τοποθετεί την εμφάνιση της τεχνολογίας 700.000 χρόνια παλαιοτέρα απ’ό,τι μέχρι σήμερα .-
 Ως στοιχείο για την  καταγωγή τού ανθρώπου αναφέρονται  ελαττώματα   στην σπονδυλική του στήλη.Ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Μαρκ Κόλαρντ τού Πανεπιστημίου τού Αμπερντίν στη Σκωτία δήλωσαν ότι, ο παθολογικός σκελετός ορισμένων ανθρώπων παραπέμπει στις πανάρχαιες δυσκολίες όρθιας βάδισης. Δηλαδή σε μια εποχή κατά την οποία οι πρώτοι πρόγονοι τού ανθρώπου, που είχαν εξελιχθεί από τους πιθήκους, πάσχιζαν να περπατήσουν όρθιοι στα δύο πόδια τους αντί για τα τέσσερα.Τα προβλήματα στη μέση προκαλούνται συνήθως από δισκο πάθεια, δηλαδή από φθορά και συμπίεση των μεσοσπονδύλιων δίσκων, με συνέπεια ένα τμήμα τους να προβάλλει προς τα έξω και να ακουμπά κάποιο νεύρο. Οι ερευνητές δήλωσαν ότι, η μελέτη τους μπορεί να βοηθήσει τους γιατρούς να προβλέπουν καλύτερα ποιος άνθρωπος κινδυνεύει περισσότερο από μια τέτοια πάθηση.«Οι σκελετοί των ανθρώπων με προβλήματα δισκοπάθειας είναι πιο όμοιοι στο σχήμα με εκείνους  των στενότερων συγγενών μας, των χιμπαντζήδων, από ό,τι με τους σκελετούς άλλων ανθρώπων χωρίς τέτοια προβλήματα», δήλωσε ο Κόλα ρντ.Οι επιστήμονες υποθέτουν ότι, παρόλο που έχουν μεσολαβήσει τόσες πολλές χιλιάδες χρόνια εξέλιξης, δεν έχουν προσαρμοσθεί κατάλληλα οι σκελετοί όλων των ανθρώπων στο όρθιο βάδισμα, με συνέπεια να είναι  επιρρεπείς στην εκδήλωση δισκοπάθειας, όταν η μέση τους καταπονηθεί. (Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «BMC Evolutionary Biolo gy»)

-Για να  αποφανθούμε  για  την εξέλιξη τού ανθρώπου και την διαφορά του από τον  χιμπατζή, προυποτίθεται ότι, γνωρίζουμε  τα ανατομικά, φυσιολογικά και συμπεριφορικά χαρακτηριστικά τού κοινού  αυτού προγόνου.Αλλά τα χαρακτηριστικά αυτά, είναι, και ίσως, παραμείνουν για μάς άγνωστα.Παρόλα αυτά,κάποιες συγκεκριμένες τροποποιήσεις χαρακτηριστικών, σχετιζόμενες με την διαδικασία της ανθρωπογένεσης, επιτρέπουν  παραδοχές, που μπορεί να γίνουν δεκτές,τουλάχιστον κατά τα κύρια σημεία τους και πάντοτε με μια μικρή επιφύλαξη, με βάση  τα απολιθώματα των ανθρωποειδών που έχουν ανακαλυφθεί  εδώ και διακόσια χρόνια.Τα χαρακτηριστικά αυτά,είναι: ο διποδισμός, συνδεόμενος με σκελετικές τροποποιήσεις,η αύξηση τού όγκου τού εγκεφάλου,συνδεόμενη με τις αυξηθείσες διαστάσεις της κρανιακής κοιλότητας, και τις τροποποιήσεις του προσώπου και των σιαγόνων. Επίσης η ανάπτυξη και εξέλιξη της γλώσσας,η χρήση εργαλείων,η ανάπτυξη  εκλεπτυσμένων πολιτισμικών μορφών,η τροποποίηση των διατροφικών συνηθειών,και η υιοθέτηση νέων κανόνων κοινωνικής ζωής. 
 -Κατά τον  Jared Diamond(ό.π. σελ.40) το γενεαλογικό δέντρο τού ανθρώπου,μας δίνει τα εξής στάδια:

1.- Οι πρόγονοί μας άρχισαν να εξελίσσονται χωριστά από τους ανθρωποειδείς πιθήκους,πριν από 6-7.000.000 χρόνια.
2.-Πριν από 4 εκατομμύρια χρόνια κάποιοι ανθρωπίδες, βάδιζαν σταθερά στα δυό πόδια.
3.-Πριν από 3 εκατομμύρια χρόνια η γενεαλογική γραμμή χωρίστηκε σε δύο κλάδους,τού Australopithecus africanus   και τού  Australopithecus robustus.Η γενεαλογική γραμμή τού Australopithecus robustus εξαφα νίστηκε.
4.-Η γενεαλογική γραμμή τού Australopithecus africanus χωρίστηκε σε νέους  κλάδους. ,α)Στον  Homo habilis που οδήγησε αρχικώς στον  homo erectus και αργότερα στον  homo sapiens και  β) Στον λεγόμενο τρίτο άνθρωπο, που εξαφανίστηκε.
5.-Η γενεαλογική γραμμή τού homo sapiens χωρίστηκε σε τρείς κλάδους. Ο ένας οδήγησε  στην εμφάνιση  ανατομικώς  σύγχρονων ανθρώπων στην Αφρική που κατέκτησαν την υφήλιο.Ο δεύτερος στον άνθρωπο τού Νεάντερνταλ. Ο τρίτος στον ασιατικό κλάδο,τού οποίου μόλις πρόσφατα οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να συνθέτουν την ιστορία.

 - Μερικώς ανακεφαλαιωτικώς  και συμπληρωματικώς,έχουμε την παρακάτω εικόνα που δέχονται οι περισσότεροι.:

Δηλαδή:

Γίνεται από τους περισσότερους ειδικούς δεκτό,ότι,   ο Homo Sapiens   είναι ένα θηλαστικό και ένα από τα 185 ζώντα είδη  από την τάξη των πρωτευόντωνοτι, τα πρωτεύοντα---που όπως γράφει και ο  Whitfield   εξελίχθηκαν  κατά πάσαν πιθανότητα από απλούστερους προγόνους που μοιάζουν με την σημερινή μυγαλή-   μικρό ασπαλοκόμορφο θηλαστικό-πριν από 70 περίπου εκατομμύρια χρόνια---  ζούσαν κυρίως στα δενδρα,πράγμα (που δεν γίνεται αποδεκτό από όλους.) ότι,τα πρωτεύοντα έχουν μια καλά δομημένη οικογενειακή ζωή, είναι εξαιρετικά κοινωνικά ζώα,παράγουν μικρό αριθμό απογόνων  κάθε φορά και θηλάζουν.  H Christiane Nusslein-Volhard (ό.π.σελ. 225)  υπολογίζει ότι ,ο  κοινός πρόγονος ανθρώπου και χιμπατζή έζησε πριν από 5.000.000 χρόνια  και    τοποθετεί την εμφάνισή τού Homo sapiens πριν από 150.000 χρόνια  περίπου.Οι  πίθηκοι τού Παλαιού κόσμου,έδωσαν τους ανθρωποειδείς πιθήκους πριν από 33 έως 24 εκα τομμύρια χρόνια. Οι πιο  στενοί ζωντανοί συγγενείς τού   ανθρώπου είναι οι μεγάλοι ανθρωποειδείς πίθηκοι:  ο χιμπατζής ο αφρικανικός μπονόμο, (πυγμαίος χιμπατζής) ο ουρακουτά γκος και ο γορίλλας. Οι χιμπατζήδες   τοποθετούνται πριν από 8-6 εκατομμύρια χρόνια. Οι Hominidae, εμφανίζονται στην ανατολική Αφρική πριν από 2 εκατομμύρια περίπου χρόνια, οι άνθρωποι τού Νεάντερνταλ, ήκμασαν πριν από περίπου 250.000 χρόνια.Οι ανατομικά σύγχρονοι άνθρωποι εμφανίστηκαν κατά την κρατούσα άποψη, στην Αφρική ,μεταξύ 150.000 και 200.000 χρόνια από σήμερα,αλλά ο εποικισμός των ηπείρων από  τον σύγχρονο Homo sapiens έγινε σχετικά πρόσφατα στην Ευρώπη λ.χ.πριν από 35.000 χρόνια περί που. ( Υποστη ρίζεται ότι, στην Κρήτη ο μεσαιολιθικός άνθρωπος,έφθασε πριν από 130.000 χρόνια (ex plorer ό.π. σελ.8)

Μια  είδηση που αναρτήθηκε στο διαδίκτυο τήν 10-5-2017 γράφει για  τον  Homo naledi ,απολιθώματα του οποίου ανεκαλύφθησαν. Θεωρείται «συγγενής» του ανθρώπου, με μικρότερο εγκέφαλο μεγέθους πορτοκαλιού, ύψος ενάμισι μέτρο και βάρος 45 κιλά. Η χρονολόγηση των απολιθωμάτων δείχνει ότι, ζούσε πριν από  236. 000 έως 335.000 χρόνια, πιθανώς παράλληλα με τον «έμφρονα» άνθρωπο (Homo sapiens) . Τα αρχαιότερα απολιθώματα του τελευταίου στην Αφρική έχουν ηλικία περί που 200.000 ετών. Αυτό είναι απρόσμενο, επειδή  έως τώρα οι επιστήμονες πίστευαν ότι, τόσο πρόσφατα στην Αφρική ζούσαν πια μόνο Homo sapiens και ότι, τα άλλα συγγενικά είδη είχαν πια εξαφανισθεί.  Οι ερευνητές δήλωσαν έκπληκτοι από την χρονολόγηση των απολιθωμάτων. Όπως είπαν, «αν υπάρχει ένα άλλο είδος που μοιραζόταν τον κόσμο με τους σύγχρονους ανθρώπους στην Αφρική, είναι πολύ  πιθανό ότι, υπήρχαν και άλλα, απλώς πρέπει να τα βρούμε». Η νέα εντυπωσιακή ανα κάλυψη έγινε ακόμη βαθύτερα στο ίδιο λαβυρινθώδες σύστημα σπηλαίων της Νότιας Αφρικής, όπου το 2013 είχαν ανακαλυφθεί και  τα πρώτα απολιθώματα του ίδιου «συγγενούς» μας

 Ειδικώτερα :Ο « Ηοmο naledi»
Η ανακάλυψη στο λεγόμενο σπήλαιο του «Ανατέλλοντος 'Αστρου» (εξ ου ο προσδιορισμός «naledi» που σημαίνει «άστρο» στην τοπική γλώσσα) έγινε από ερευνητές με επικεφαλής τους παλαιοανθρωπολόγους Τζον Χόουκς του Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν-Μάντισον των ΗΠΑ και Λι Μπέργκερ του Πανεπιστημίου του Γουιτγουότερσραντ της Ν.Αφρικής, οι οποίοι προέβησαν στις σχετικές δημοσιεύσεις στο περιοδικό Life.Τα νέα απολιθώματα -πάνω από 130 συνολικά- προέρχονται από τουλάχιστον τρία άτομα, δύο ενήλικες και ένα παιδί κάτω των πέντε ετών. Ο ένας σκελετός, που ονομάσθηκε «Neo» (σημαίνει «δώρο» στην τοπική διάλεκτο) βρίσκεται σε αξιοσημείωτα καλή κατάσταση, ιδίως το κρανίο του.«Ο σκελετός του Neo είναι ένας από τους πιο πλήρεις που έχουν ποτέ βρεθεί, τεχνικά πιο πλήρης από το διάσημο απολίθωμα της Λούσι», δήλωσε ο καθηγητής Λι Μπέργκερ. Η πρώτη μελέτη του σκελετού  επιβεβαιώνει ότι, ο Homo naledi ήταν ικα νός τόσο να περπατά, όσο και να σκαρφαλώνει σε δέντρα, ενώ δεν απoκλείεται να έκανε ακόμη και χρήση πρωτόγονων εργαλείων.Η νέα ανακάλυψη  έγινε στο «Θάλα μο Λεσέντι» (που σημαίνει «φως» στην τοπική γλώσσα), σε απόσταση σχεδόν 100 μέτρων από τον «Θάλαμο Ντιναλέντι», όπου το 2016 είχαν βρεθεί τα πρώτα απολιθώματα του Homo naledi, από τουλάχιστον 15 διαφορετικά άτομα διαφόρων ηλικιών.Ο εντοπισμός των νέων απολιθωμάτων ήταν μια πολύ δύσκολη επιχείρηση, καθώς οι ανασκαφείς έπρεπε να έρπουν, να αναρριχώνται και να συμπιέζουν το σώμα τους για να τρυπώσουν μέσα στα κατασκότεινα στενά περάσματα του σπηλαίου πλάτους μόλις 25 εκατοστών. Οι Χόουκς και Μπέργκερ υποστηρίζουν ότι, η ανακάλυψη σε τόσο βάθος και άλλου θαλάμου με απολιθώματα, σημαίνει πιθανότα τα ότι, ο Homo naledi φρόντιζε για τους νεκρούς του, μια μάλλον απρόσμενη συμπεριφορά για τόσο αρχαϊκό είδος, καθώς προϋποθέτει μεγάλη νοημοσύνη και συμβολική σκέψη,  δηλαδή ενδείξεις πολιτισμού. «Η ανακάλυψη ενισχύει την υπόθεση ότι, ο Homo naledi χρησιμοποιούσε σκοτεινά απομονωμένα μέρη για να τοποθετήσει τους νεκρούς του. Ποιές είναι οι πιθανότητες, να γίνει τυχαία μια δεύτερη σχεδόν ταυτόσημη ανακάλυψη;», αναρωτήθηκε ο Χόουκς. «Αυτό που είναι τόσο προκλητικό με τον Homo naledi, είναι ότι, ήσαν πλάσματα με εγκεφάλους μόνο το ένα τρίτο του δικού μας. Είναι σαφές ότι, δεν ήσαν άνθρωποι, παρόλα αυτά φαίνεται να είχαν συμπεριφορές που αναγνωρίζουμε ως οικείες, όπως μια διαρκή φροντίδα για τους άλλους, που συνεχίζεται και μετά το θάνατο. Είναι συγκλονιστικό, αλλά μπορεί να έχουμε μπροστά μας τις βαθύτερες ρίζες των ανθρώπινων πολιτισμικών πρακτικών», πρόσθεσε ο Αμερικανός παλαιοανθρωπολόγος. Υπάρχουν ενδείξεις από το βαθύ ισπανικό σπήλαιο Σίμα ντε λος Χουέσος ότι, οι Νεάντερταλ ενδεχομένως επιδείκνυαν μια ανάλογη συμπεριφορά,  για τους νεκρούς τους ακόμη παλιότερα, πριν από 400. 000 χρόνια. Από κοινού πάντως οι δύο ανακαλύψεις του Homo naledi στην Νότια Αφρική έχουν φέρει στο φως την πιο ολοκληρωμένη συλλο γή απολιθωμάτων ενός είδους του γένους Homo, εκτός  από τον σύγχρονο «έμφρονα» άνθρωπο (Homo sapiens) και τους Νεάντερταλ. Συνολικώς έχουν  βρεθεί περίπου 2.000 απολιθώματα του Homo naledi από τουλάχιστον 18 άτομα, που είναι πολύ πιθανό να εμπλουτισθούν στο μέλλον.

 

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΥ ΝΕΑΝΤΕΡΝΤΑΛ ΚΑΙ  ΕΜΕΙΣ

. – Ο άνθρωπος του τού Νεάντερνταλ ( Homo neanderthalensis  ) συχνά αποκαλείται  και  ως Homo sapiens neanderthalensis, καθώς υπάρχει αντιπαράθεση σχετικά με την περιγραφή τού Νεάντερνταλ ως ξεχωριστό εί δος,   ή υποείδος τού Homo  Sapiens.

 Τα  χαρακτηριστικά-  του-.Σύγκριση με του σημερινού ανθρώπου-Το προβλημα της επιμειξίας

-Η παλαιοανθρωπολόγος Silvana Condemi, διευθύντρια ερευνών  στο εργαστήριο ανθρωπολογίας  CNRS/EFS/ στο Πανεπιστήμιο Aix-Marseille υποστηρίζει -όπως η σχετική είδηση δημοσιεύθηκε  στο  φύλλο της 21 Φεβρουαρίου 2015,τής Γαλλικής εφημερίδας Le Monde- ότι, η παλαιά αντίληψη, που ήθελε τον Νεαντερντάλιο να περπατά σκυμένος και   με χαμηλή ευφυία  έχει πλέον εγκαταλειφθεί.Ηδη έχουμε την εικόνα ενός όντος που μάς μοιάζει πολύ περισσότερο.Η σύγχρονη άποψη με βάση το DNA θέλει εκτός άλλων τον άνθρωπο τού Νεάντερνταλ να έχει επιδερμίδα, οφθαλμούς και μαλλιά ανοικτού χρώματος.(περισσότερα στο http:// www. lemonde.fr/sciences/video/2015/02/17/)
- Oι περισσότεροι μελετητές  δέχονται πώς ο άνθρωπος του Νεάντερνταλ δεν είχε το χάρισμα της γλώσσας, βασιζόμενοι στην υπόθεση πώς το φωνητικό του σύστημα  δεν ήταν πλήρως προσαρμοσμένο στις ανάγκες τής ομιλίας.

- Πρόσφατες μελέτες εμφανίζουν τον άνθρωπο τού Νεάντερνταλ καννίβαλο,χωρίς όμως να  μπορεί να υποστηριχθέι αν ο καννιβαλισμός αυτός,αποτελούσε  είδος ιεροτελεστίας ή εγίνετο για να καλύψει ανάγκες διατροφής. (Περισκόπιο τής Επιστήμης Τεύχος 414 Σεπτ.2016)

-Η περίπτωση τού αρχαίου Ευρωπαίου από τη Ρουμανία «είναι η μόνη επιμειξία στην Ευρώπη που γνωρίζουμε ως τώρα» λέει ο Σβάντε Πάαμπο,( κορυφαίος γερμανός παλαιογενετιστής Σβάντε Πάαμπο τού Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρω πολογίας Max Planck στη Λειψία που είχε γίνει διάσημος όταν παρουσίασε το πρώτο πλήρες γονιδίωμα των Νεάντερταλ)που ήταν επικεφαλής της νέας μελέτης, η οποία εξετάζει μια σιαγόνα που βρέθηκε το 2002 στο σπήλαιο Οάσε τής νοτιοδυτικής Ρου μανίας. Χρονολογήθηκε στα 37 με 42 χιλιάδες χρόνια, και αποτελεί μια από τις αρχαιότερες ενδείξεις παρουσίας σύγχρονου ανθρώπου στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Δείγμα από το εσωτερικό των δοντιών που ελήφθη με την βοήθεια οδοντιατρικού τροχού υποβλήθηκε σε γενετικές αναλύσεις, οι οποίες αποκάλυψαν ότι, το 6% με 9% του γονιδιώματος του αρχαίου Ευρωπαίου ήταν DNA των Νεάντερταλ.

-Οι σημερινοί άνθρωποι μη αφρικανικής καταγωγής έχουν κληρονομήσει περίπου το 2% των γονιδίων από τους Νεάντερταλ, μετά από επιμειξίες που συνέβησαν πριν από 40.000 έως 80.000 χρόνια στην Ευρώπη και την Ασία.Οι σχετικές έρευνες δείχνουν αυτές ότι, στην πορεία της εξέλιξης, άλλα από τα γονίδια των Νεάντερταλ προσαρμόστηκαν καλά στον ανθρώπινο οργανισμό βοηθώντας στην επιβίωση τού Homo sapiens όλα αυτά τα χρόνια, άλλα όμως όχι, δημιουργώντας αντίθετα την τάση για διάφορες αρρώστιες.Οι ερευνητές -μεταξύ των οποίων  ο ανέλυσαν και συνέκριναν τα γονιδίωματα 846 ανθρώπων μη αφρικανικής καταγωγής,  από την υποσαχάρια Αφρική (όπου στο παρελθόν οι πρόγονοί τους δεν είχαν έλθει σε επαφή με Νεάντερταλ), καθώς και ενός Νεάντερταλ που ζούσε πριν από 50.000 χρόνια. Όπως διαπιστώθηκε, οι Ασιάτες έχουν κληρονομήσει περισσότερα γονίδια από τους Νεάντερταλ σε σχέση με τους Ευρωπαίους

-Το DNA των Νεάντερταλ είναι άνισα διεσπαρμένο στο γενετικό υλικό των σημερινών ανθρώπων, με μερικές περιοχές πολύ «φορτωμένες» με την γενετική κληρονομιά των πρώτων και άλλες «έρημες» (κυρίως στο χρωμόσωμα Χ και στα γονίδια των ανδρικών γεννητικών οργάνων). Παραμένει άγνωστο, προς το παρόν, κατά πόσο οι ίδιοι οι Νεάντερταλ έπασχαν από παρόμοιες νόσους με τους σύγχρονους ανθρώπους. Στις ειδήσεις  από το διαδίκτυο αναρτήθηκε την 23 Ιουνίου 2015, η είδηση  ότι ,φαίνεται πώς ο Homo sapiens είχε σεξουαλικές επαφές με τον Homo neanderthalensis στην περιοχή της Ευρώπης. Συγκεκριμένα η σιαγόνα ενός άνδρα που έζησε στην περιοχή τής Ρουμανίας πριν από περίπου 40.000 χρόνια, όταν ο Homo sapiens άρχισε να εξαπλώνεται στην ευρωπαϊκή ήπειρο, βρέθηκε να περιέχει τριπλάσιο DNA των Νεάντερταλ σε σχέση με οποιονδήποτε άλλο σύγχρονο άνθρωπο έχει εξεταστεί ως σήμερα. Τούτο αποκαλύπτουν γενετικές αναλύσεις στα οστά ενός από τους πρώτους Ευρωπαίους που γνωρίζουμε. Η ανακάλυψη,  δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature». Επιπλέον, οι αναλύσεις έδειξαν ότι, το νεαντερτάλιο DNA   υπήρχε σε μεγάλα κομμάτια, και καταλάμβανε μεγάλο μέρος, έως και 50%, ορισμένων χρωμοσωμάτων. Αυτό αποτελεί ισχυρή ένδειξη ότι, η επιμειξία ήταν σχετικά πρόσφατη, αφού με την πάροδο των γενεών το νεαντερτάλιο DNA θα περιοριζόταν σε όλο και μικρότερα κομμάτια.

Ειδικώς για την ικανότητα λόγου του Νεάντερνταλ.

. Η Sang-Hee Lee  αφετηριάζεται από το ότι,οι Νεάντερνταλ  είχαν αφήσει μια κληρονομιά  από    DNA στους σημερινούς ανθρώπους,( 4% των γονιδίων τους)      για να συνεχίσει (ό.π.σελ.214 επ.) ότι,τα ευρήματα των αρχαιολόγων δείχνουν πώς οι πρόγονοί μας αυτοί ήσαν κατά κύριο λόγο δεξιόχειρες με την ίδια αναλογία που συναντούμε στους σημερινούς ανθρώπους (9:1), επομένως υπήρχε μια ασυμμετρία των δύο ημισφαιρίων στον εγκέφαλό τους,(: η εγκεφαλική ασυμμετρία  υποδηλώνει ότι, ένα μέρος του σώματος χρησιμοποιείται περισσότερο  από το άλλλο) που επιτρέπει το συμπέρασμα  ότι, είναι  πολύ πιθανόν,οι Νεάντερνταλ να διέθεταν ικανότητα λόγου. Ως πρόσθετο επιχείρημα της εικασίας αυτής  είναι  κατά την ίδια ,ότι ,το γονίδιο FOXP2 που για μερικούς σχετίζεται με την γλώσσα ( αμφιβολίες είχε   εκφράσει παλαιότερα ο Morange) αποδείχτηκε πως είναι το ίδιο με των σημερινών ανθρώπων.

(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό τον τίτλο¨  « Les humains et Néandertal ont vécu ensemble en Israël il y a 55 000 ans»)

Προβλήματα υγείας, κληρονομιά από το DNA των Νεάντερνταλ

ΝΑΣΒΙΛ, Τενεσί. Την υγεία τού σύγχρονου ανθρώπου συνεχίζει να επηρεάζει η γενετική του συγγένεια με τον άνθρωπο τού Νεάντερταλ, όπως έδειξε συγκριτική μελέτη γενετικού υλικού στο Πανεπιστήμιο Βάντερμπιλτ των ΗΠΑ.Η σύγκριση τού DNA των Νεάντερταλ με αυτό των σύγχρονων Ευρωπαίων έδειξε ότι, ο Νεάντερταλ ευθύνεται για πολλά προβλήματα υγείας του σύγχρονου ανθρώπου, όπως καρδιακά νοσήματα, τον εθισμό στη νικοτίνη, ψυχιατρικές νόσους, όπως την κατάθλιψη, αλλά και την ακράτεια, τους κάλους των ποδιών και τις προκαρκινικές δερματικές κακώσεις.Τα δερματικά προβλήματα, καθώς και η κατάθλιψη, σχετίζονται άμεσα με την έκθεση του ατόμου στον ήλιο, αφού αυτή ευνοεί την έκκριση ωφέλιμης για τη διάθεση, αλλά βλα βερής για το δέρμα, σεροτονίνης.Η μετακίνηση των Νεάντερταλ από το νότιο στο βόρειο ημισφαίριο επηρέασε έτσι τη γενετική τους σύνθεση, μεταδίδοντας τις ευαισθησίες αυτές και στον σύγχρονο άνθρωπο.Η γενετική προδιάθεση των Νεάντερταλ για ταχύτερη πήξη του αίματος τους ευνόησε όταν αυτοί μετακινήθηκαν βόρεια, προκειμένου να αναπτύξουν αντοχές σε νέα παθογόνα.
(Για περισσότερα: http://www.multi-news.gr/kathimerini-provlimata-igias-klironomia-apo-dna-ton-neantertal/#ixzz407QC8oBU)

 -Πάντως η  αλληλεπίδραση μεταξύ  σημερινού ανθρώπου και Νεανε ντάλι ου, συμφώνως με είδηση που δημοσιεύθηκε  στη εφημερί δα  Le  Monde την 13-11-2016, παρουσιάζει ένα παράδοξο.Οτι,ενώ, εμφανί ζονται στοιχεία στο ανθρώπινο  γονιδίωμα  από τον άνθρωπο του Νεάν τερνταλ,δεν ισχύει και το αντίστροφο  ,σαν να φαίνεται ότι, τέτοια στοι χεία ,που υπήρχαν από τις διασταυρώσεις,εξέλιπαν. Μερικά στοιχεία  γο νιδιώματος του σύγχρονου ανθρώπου,ελλείπουν από το αντίστοιχο γονιδίωμα του Νεαντερντάλιου., Ως πιθανή εξήγηση δίνεται ότι ,ο πληθυ σμός των Νεαντερντάλιων ήταν πολύ μικρότερος (για μερικούς κατά 4/5) έναντι των πληθυσμών του σημερινού ανθρώπου και ίσως ορισμένα στοι χεία  βλαπτικά  εξαφανίστηκαν μέσω της φυσικής επιλογής.Επίσης οι επι στήμονες,δεν είναι σύμφωνοι αν  ο άνθρωπος  τού Νεάντερνταλ και  ο ση μερινός   άνθρωπος,αποτελούν ή όχι ένα είδος.Τέλος ως προς τη  τύχη των  Νεάντερντάλιων,μερικοί υποστηρίζουν ότι, δεν εξαφανίστη καν,αλλά απλώς απορροφήθηκαν από τους  σημερινούς ανθρώ πους,άποψη που επίσης δεν γίνεται ομόφωνα δεκτή.
(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό « O άνθρωπος του Νεάντερνταλ και εμείς»)

Η γενεαλογική γραμμή του,οι συνέπειες  και ο διαχωρισμός του από τον ανθρωπο.

Η γενεαλογική γραμμή του    και τού Homo sapiens είχε διαχωρισθεί, περίπου  πριν 450.000 χρόνια π.Χ.(Μάγιερ  ό.π. σελ.297).Κατά τον διευθυντή, τού τμήματος Ανθρωπολογίας στο Ινστιτούτο Μαξ Πλάνκ  Jean-Jacques Hublin,όπως οι σχετικές δηλώσεις δημοσιεύθηκαν  τον Σεπτέμβριο τού 2014, οι τελευταίες έρευνες  επιβε βαίωσαν,ότι, δύο  είδη αδελφών  θηλαστικών, που διαχωρίστηκαν εδώ και δύο ή τρία εκατομμύρια χρόνια είναι πολύ πιθανόν να δημιούργησαν παραγωγικούς απογό νους,όπως το παράδειγμα  τού συγχρόνου ανθρώπου και τού ανθρώπου τού Νεάντερταλ.-. Παλαιότερες ερευνες πάνω στο μιτοχονδριακό DNA κατέληξαν ν υποδεικνύουν πως δεν έγινε κάποια σημαντική μεταφορά γονιδίων μεταξύ H. Neanderthalensis και H. sapiens, και κατά συνέπεια, τα δύο είδη μοιράστηκαν τον τελευταίο κοινό πρόγονο τους 660.000χρόνια ενωρίτερα.. Το 1997, ο ερευνητής Μαρκ Στόουνκινγκ είπε: "Τα αποτελέσματα της έρευνας πάνω στο μιτοχονδριακό DNA οστών  των Νεάντερταλ υποδεικνύουν πως οι Νεάντερταλ δεν συνέβαλαν στο μιτοχονδριακό DNA των σύγχρονων ανθρώπων… Οι Νεάντερνταλ δεν είναι πρόγονοι μας

-." Όμως, το 2010 η αποκρυπτογράφηση τού γονιδιώματος των Νεάντερνταλ έδειξε πως υπήρξε διασταύρωση με τον H. sapiens περίπου 75.000 χρόνια πριν (αφότου ο H. sapiens μετακινήθηκε έξω από την Αφρική, αλλά πριν χωριστεί ο πληθυσμός σε Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Ασία. Πιθανότατα συνυπήρξαν στην Ευρώπη για τουλάχιστον 10.000 χρόνια,όπως και πιο κάτω γράφετα

-Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στην γαλλική εφημερίδα Le Monde την 31-1-2014,υποστηρίζεται πώς όλοι μας  έχουμε μέσα  μας κάτι από τον ανθρωπο τού Νεάντερνταλ. Σύμφωνα με τη δημοσίευση αυτή,η εκτίμηση είναι ότι, οι άνθρωποι ευρωπαικής ή ασιατικής καταγωγής έχουν κληρονομήσει κατά μέσον όρο,1 έως 3% από το γονιδίωμα τού   «εξαδέλφου» τους, τού οποίου το είδος εξαφανίστηκε εδώ και 30.000 χρόνια. Ο Homo sapiens  αφρικανικής καταγωγής δεν έχει διόλου ή ελάχιστα ίχνη από το DNA  τού ανθρώπου τού Νεάντερνταλ γιατί δεν υπήρξε επαφή μαζύ του.(πιο κάτω παρατίθεται και αντίθετη άποψη,κατά την οποία τέτοια επαφή πιθανώς υπήρξε).Αν εξετάσει κανείς όλα αυτά σε ατομική κλίμα κα η κληρονομία αυτή εμφανίζεται ισχνή, αλλά συμφώνως με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε την 29 Ιανουαρίου 2014,στο αμερικανικό περιοδικό Science, αν υπολογίσει κανείς, όλα τα κομμάτια τού DNA που υπάρχουν διασκορπισμένα στα άτομα ευρωπαικής ή ασιατι κής καταγωγής, καταλήγει σ΄ένα σύνολο 20 % τού γονιδιώματος  τού Neandertal που υπάρχει στο σύγχρονο πληθυσμό.(Άλλη εκτίμηση   δίνει ποσοστό 25%) Η βρεταν νική επιθεώρηση Nature δημοσίευσε  μια άλλη μελέτη,τού David Reich (Πανεπιστήμιο Harvard,Η.Π.Α.). Και οι δύο μελέτες, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι,  η Νεαντερνταλική κληρονομία είναι μεγαλύτερη από τις προβλέψεις. Κατά τους ερευνητές τούτο πρέπει να οφείλεται στο ότι, ο σύγχρονος άνθρωπος,απέβαλε από την γενετική κληρονομία του, τα στοιχεία τού ανθρώπου τού Neandertal που τού ήσαν επιβλαβή, ως αποτέλεσμα φυσικής επιλογής,με ανιστάθμισμα,αυτό που εξακολουθεί  ,να υπάρχει να  είναι πλεονέκτημα προσαρμογής. Ετσι οι δύο μελέτες αναφέρουν  ότι, τα γονίδια  που επηρεάζουν τα χαρακτηριστικά τού δέρματος διατηρήθηκαν.Υπάρχει ο πειρασμός να σκεφθεί κάποιος ότι, ο άνθρωπος τού Νεάντερνταλ,είχε ήδη προσαρμοσθεί σ΄ένα μη αφρικανικό περιβάλλον και μετεβίβασε το γενετικό αυτό πλεονέκτημα στον άνθρωπο, λέγει ο David Reich, μετά  από έρευνες που έγιναν υπό την διεύθυνσή του και δημοσιεύτηκαν στα επιστη μονικά περιοδικά «Science» και «Nature», σύμφωνα με το BBC, το πρακτορείο Reuters και το «New Scientist».Οπως προκύπτει απ΄αυτές η  Νεαντερνταλική κληρο νομικότητα,είναι περισσότερο συνδεδεμένη,με την κερατίνη, μια πρωτείνη, που  σχετίζεται με την αντίσταση,τού δέρματος,των μαλλιών και των ονύχων  και επιτρέπει καλύτερη προστασία σε  ψυχρά περιβάλλοντα.Τέτοιες κληρονομικές επιδράσεις ενδεχομένως έχουν επίσης   σχέση με ασθένειες όπως ο διαβήτης  και η νόσος τού Crohn, ενώ δεν ανιχνεύθηκαν επιδράσεις κληρονομικές στούς όρχεις και το χρωμόσωμα Χ. Αν το τελευταίο συνέβαινε ίσως συνιστούσε  απειλή για την  αρσενική γονιμότητα, και θα διαγράφηκε με την  φυσική επιλογή. Τα απομεινά ρια τού DNA των Νεάντερταλ στο γονιδίωμα τούσημερινού ανθρώπου (Homo sapiens) σχετίζονται εκτός άλλων  με γονίδια που προκαλούν ,  τον ερυθηματώδη λύκο, την αυτοάνοση χολική κίρρωση, την μακρόχρονη κατάθλιψη. Αποτελεί έκπληξη για τους επιστήμονες ότι, ένα γονίδιο που «εμποδίζει» τους σημερινούς ανθρώπους να κόψουν το κάπνισμα, φαίνεται να έχει νεαντερτάλια καταγωγή.

Κατά δημοσίευσση στο διαδίκτυο την 14- Φεβρουαρίου 2016 υπάρχει γενετική επιβάρυνση τού ανθρώπου του Νεάντερνταλ, επί του σύγχρονου ανθρώπο.Μέχρι σήμερα τα αρχαιότερα επιβεβαιωμένα μέσω DNA ίχνη Homo sapiens στην Ευρώπη έχουν βρεθεί σε σπήλαιο στη Βουλγαρία και είναι ηλικίας περίπου 44.000 ετών, ενώ οι Νεάντερταλ, αφού έζησαν στην Ευρώπη για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, εξαφανίστηκαν σε μεγάλο βαθμό πριν περίπου 40.000 χρόνια, δηλαδή λίγο μετά την άφιξη των “ξαδέρφων” τους Homo sapiens, αν και κάποιες μεμονωμένες ομάδες φαίνεται να άντεξαν για μερικές χιλιάδες χρόνια ακόμη.

Η Ελληνίδα καθηγήτρια παλαιοανθρωπολογίας Κατερίνα Χαρβάτη του γερμανικού Πανεπιστημίου του Τίμπινγκεν δήλωσε ότι τα ευρήματα φαίνεται να είναι πειστικά και να ανατρέπουν την καθιερωμένη εικόνα ότι το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης αποτελούσε αποκλειστική επικράτεια των Νεάντερταλ έως πριν περίπου 45.000 χρόνια. Σημείωσε ότι η πρόωρη παρουσία των Homo sapiens στο σπήλαιο Μαντρέν δεν φαίνεται να υπήρξε πολύ πετυχημένη, αφού διήρκεσε λίγο και οι Νεάντερταλ επανήλθαν στον ίδιο χώρο. Υπενθυμίζεται ότι το 2019 η Χαρβάτη είχε παρουσιάσει στοιχεία για την ύπαρξη Homo sapiens στην Ελλάδα πριν 210.000 χρόνια (στο σπήλαιο Απήδημα στη Μάνη), ένα εύρημα για την παρουσία των προγόνων μας στην ευρωπαϊκή ήπειρο πολύ νωρίτερα από το γαλλικό ή το βουλγαρικό σπήλαιο.

O ερευνητής Κλεμάν Ζανολί του Πανεπιστημίου του Μπορντό και του CNRS, ο οποίος συμμετέχει στις έρευνες του Μαντρέν από το 1990 και όπου έχουν βρεθεί στο μεταξύ περίπου 60.000 λίθινα τεχνουργήματα και 70.000 απομεινάρια ζώων, δήλωσε: “Δεν υπήρξε μόνο ένα κύμα σύγχρονων ανθρώπων που έφθασαν και αποίκισαν την Ευρώπη, αλλά έγιναν πιθανώς αρκετές απόπειρες. Αυτό που βρήκαμε, είναι μάλλον μία από αυτές και πιθανώς υπήρξαν και άλλες που δεν έχουμε βρει ακόμη. Αναπάντητο είναι το ερώτημα αν έφυγαν από το σπήλαιο για να γυρίσουν από εκεί από όπου ήλθαν ή αν απλώς πέθαναν εκεί και δεν επιβίωσαν πάνω από λίγες δεκαετίες. Είναι αδύνατο να πει κανείς”.

Άλλοι επιστήμονες, όπως ο αρχαιολόγος Ουίλιαμ Μπανκς του Πανεπιστημίου του Μπορντό και του CNRS, εμφανίστηκαν πάντως πιο επιφυλακτικοί κατά πόσο τόσο τα εργαλεία όσο και το δόντι προέρχονται από Homo sapiens, καθώς δεν θεωρούν απολύτως πειστικά τα στοιχεία. Μέχρι στιγμής οι ερευνητές δεν έχουν επιχειρήσει να εξάγουν αρχαίο DNA από το δόντι για να βεβαιώσουν αν ανήκει σε Homo sapiens ή Νεάντερταλ.

 

Ο άνθρωπος που πήρε Νόμπελ επειδή είδε τον Νεάντερταλ μέσα μας

Σβάντε Πάαμπο, ο γενετιστής που κατάφερε το αδύνατο: να αναλύσει το DNA των Νεάντερταλ.

ΕΠΙΣΤΗΜΗ

ΚΩΣΤΑΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ

14 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2023

SHARE

Την ημέρα που ο Guardian επισκέφτηκε τον Σουηδό γενετιστή, τον βρήκε να εξακολουθεί να προσπαθεί να συνέλθει από το σοκ της βράβευσης του με το Νόμπελ Ιατρικής ή Φυσιολογίας (το βραβείο καλύπτει και τους δύο τομείς) τον περασμένο Οκτώβριο.

“Όλη αυτή η προσοχή που έχω λάβει μου είναι λίγο βάρος για να είμαι ειλικρινής”, λέει στον δημοσιογράφο της βρετανικής εφημερίδας. “Αλλά είναι ένα ευχάριστο βάρος, για το οποίο ξέρω ότι δεν μπορώ να περιμένω και πολλούς να με λυπηθούν”.

Ο Σβάντε Πάαμπο είναι διευθυντής στο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για την Εξελικτική Ανθρωπολογία στη Λειψία και πιστώνεται με τον άθλο ότι έγραψε ξανά την ιστορία της ανθρωπότητας, επιτυγχάνοντας αυτό που κάποτε θεωρούνταν αδύνατο: να αναλύσει την αλληλουχία του γονιδιώματος των Νεάντερταλ μέσω της εξαγωγής αρχαίου DNA.

Τουλάχιστον το ήμισυ του γονιδιώματος ενός Νεάντερταλ βρίσκεται σε ανθρώπους που ζουν σήμερα. AP Photo/JMartin Meissner  AP

 

Στην πραγματικότητα, ο Πάαμπο δημιούργησε το επιστημονικό πεδίο της παλαιογενετικής και έφερε επανάσταση στην κατανόησή μας για το παρελθόν με την ανακάλυψη ενός προηγουμένως άγνωστου ανθρωποειδούς (ο όρος αναφέρεται στους σύγχρονους και εξαφανισμένους ανθρώπους, καθώς και στους άμεσους προγόνους μας), Ντενίσοβα. Παράλληλα απέδειξε τη μεταφορά γονιδίων μεταξύ Νεάντερταλ και Χόμο Σάπιενς, η οποία είχε λάβει χώρα πριν από περίπου 70.000 χρόνια.

Μία από τις πρώτες από τις πολλές εκπλήξεις στην έρευνά του ήταν να ανακαλύψει ότι οι γενετικές διαφορές μεταξύ των Νεάντερταλ και όλων των σύγχρονων ανθρώπων (που ανέρχονται περίπου σε 30.000) είναι πολύ λιγότερες από τις διαφορές μεταξύ δύο τυχαίων ανθρώπων που ζουν σήμερα -περίπου 3 εκατομμύρια.

“Η δουλειά μας είναι να μάθουμε ποιες από αυτές τις 30.000 διαφορές είναι οι πιο σημαντικές, γιατί αυτές είναι που μας λένε τι μας κάνει μοναδικούς ως ανθρώπους”, θα ισχυριστεί.

Τουλάχιστον το ήμισυ του γονιδιώματος ενός Νεάντερταλ -πιθανώς όσο το 60% έως 70% του, πιστεύει ο Πάαμπο- βρίσκεται σε ανθρώπους που ζουν σήμερα. “Αυτό σημαίνει ότι στην πραγματικότητα οι Νεάντερταλ δεν έχουν εξαφανιστεί αλλά ότι είναι μέσα μας”.

ΠΩΣ ΞΕΚΙΝΗΣΕ

(...) “Συνειδητοποίησα ότι όσο ασχολούμουν, αναδύονταν μέθοδοι με τις οποίες μπορούσες να πάρεις DNA από έναν οργανισμό, να πολλαπλασιάσεις τα βακτήρια και να το μελετήσεις. Δεν μου φαινόταν και τόσο διαφορετικό με αυτό που θα μπορούσα να κάνω στις μούμιες της Αιγύπτου”, λέει ενθυμούμενος ότι μικρός ήθελε να σπουδάσει αιγυπτιολογία.

Ξεκίνησε κρυφά τα πειράματα τα Σαββατοκύριακα, φοβούμενος να μοιραστεί με τον σύμβουλο της πτυχιακής του κάτι που πίστευε ότι θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μάλλον μία παρανοϊκή φιλοδοξία. Ωστόσο, όταν ο Πάαμπο κατέληξε σε κάποια συμπεράσματα, ο σύμβουλος καθηγητής του κατέληξε να είναι πολύ ενθαρρυντικός.

Ο Σβάντε Πάαμπο το 2022. AP Photo/Matthias Schrader  AP

“Αποδείχθηκε ότι ήταν δυνατή η εξαγωγή DNA από αρχαία δείγματα αλλά και ότι ήταν μαζικά μολυσμένα, μεταξύ άλλων με μικροοργανισμούς και και άλλες πηγές DNA”. Έτσι, έστρεψε τις προσπάθειές του στην ανάπτυξη πιο εξελιγμένων μεθόδων εξαγωγής, που οδήγησαν μετά από χρόνια δοκιμών και λαθών στο να μπορέσει να αποσπάσει το DNA από Νεάντερταλ, Ντενίσοβαν και άλλα ανθρωποειδή.

Η ΔΥΣΚΟΛΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Πίσω από αυτήν την ιστορία επιτυχίας βρίσκεται επίσης μια σημαντική προσωπική πρόκληση. “Ο πατέρας μου είχε δύο οικογένειες και εμείς ήμασταν η άγνωστη, ενώ η άλλη η επίσημη. Ο πατέρας μου εμφανιζόταν τα Σάββατα, έπινε καφέ ή έτρωγε μεσημεριανό με εμένα και τη μαμά μου και μετά εξαφανιζόταν ξανά”.

Η μητέρα του, Κάριν, η οποία πέθανε το 2013, θα ήταν “περήφανη και ενθουσιασμένη” για το βραβείο του, λέει ο ίδιος. Ήρθε στη Σουηδία από την Εσθονία το 1944, ξεφεύγοντας από τους σοβιετικούς και ξεπέρασε τα γλωσσικά και οικονομικά εμπόδια για να γίνει χημικός.

Το γεγονός ότι ο πατέρας του, Σούνε Μπέργκστρομ, βιοχημικός, τιμήθηκε ο ίδιος με το βραβείο Νόμπελ (επίσης για τη φυσιολογία ή την ιατρική) το 1982 για την εργασία του στις προσταγλανδίνες, είχε μικρή επιρροή στην επιστημονική πορεία του Πάαμπο.

“Μόνο στο βαθμό που η μητέρα μου τον γνώρισε μέσα από τη δουλειά της. Ήταν μάλλον η μεγάλη της αγάπη προς την επιστήμη που μου μεταδόθηκε. Ενθάρρυνε πάρα πολύ την περιέργειά μου και με στήριξε όταν άλλαξα από την ιατρική στις φυσικές επιστήμες. Ήταν μακράν η μεγαλύτερη επιρροή μου”.

Όταν ο πατέρας του έλαβε το βραβείο στη Στοκχόλμη, ήταν μεταπτυχιακός φοιτητής στην Ουψάλα και παρακολούθησε την τελετή στην τηλεόραση.

“Είχα διαφορετικό επώνυμο από εκείνον και μόνο πολύ λίγοι άνθρωποι ήξεραν ότι ήμασταν συγγενείς”, λέει. Δεν ήταν τόσο οδυνηρό γι 'αυτόν να κρατήσει τον διάσημο πατέρα του μυστικό από τους συναδέλφους του, “αλλά ότι ο άλλος, ο ‘επίσημος’ γιος του δεν ήξερε τίποτα για εμάς. Είχαμε πολλές έντονες διαμάχες γι' αυτό. Απείλησα μάλιστα να αναζητήσω την οικογένειά του και να τους το εξηγήσω. Ο πατέρας μου, λοιπόν, είπε ότι θα τους το πει αλλά δεν το έκανε ποτέ”, θυμάται.

Το 2014 είπε στον Observer ότι η άλλη οικογένεια του πατέρα του το έμαθε όταν πέθανε ο Μπέργκστρομ το 2005. “Μόνο τότε ο ετεροθαλής αδερφός μου έμαθε για μένα. Ευτυχώς προσαρμόστηκε και τα πάμε καλά”.

Ο Πάαμπο μπόρεσε να διαπιστώσει ότι τα άτομα με μια συγκεκριμένη παραλλαγή "Νεάντερταλ χρωμοσώματος" είναι πιο πιθανό να αισθανθούν πόνο και να γεράσουν πιο γρήγορα.. AP Photo/Martin Meissner  ASSOCIATED PRESS

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ ΤΟΥ

Ο Πάαμπο λέει ότι η ισχυρότερη δύναμη που τον καθοδηγεί είναι η ίδια του η περιέργεια, συγκρίνοντας την έρευνά του με αυτή ενός αρχαιολόγου, “μόνο που οι ανασκαφές μας βρίσκονται σε γονιδιώματα”.

Οι πληροφορίες που έχει ανακτήσει ο ίδιος και η ομάδα του μας δίνουν ένα εντελώς νέο σημείο αναφοράς για την κατανόηση της εξέλιξής μας, το οποίο δυνητικά έχει πληθώρα πλεονεκτημάτων “συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας να κατανοήσουμε καλύτερα τι μας κάνει μοναδικούς ανθρώπους και πώς η εξέλιξη επηρεάζει τη βιολογία μας σήμερα”, λέει.

“Ήταν σοκ, τονίζει, να ανακαλύψουμε ότι οι άνθρωποι που έχουν κληρονομήσει μια συγκεκριμένη παραλλαγή του χρωμοσώματος του Νεάντερταλ, είχαν διπλάσιες πιθανότητες να πεθάνουν από Covid εάν μολυνθούν.

Με βάση τα επίσημα στατιστικά στοιχεία θνησιμότητας από κορωνοϊό, μπορούμε να υπολογίσουμε ότι αυτή η παραλλαγή του "Νεάντερταλ χρωμοσώματος" είναι υπεύθυνη για 1,1 εκατομμύρια επιπλέον θανάτους από κορωνοϊό”, λέει. Αυτή η παραλλαγή βρίσκεται πιο συχνά στη νότια Ασία.

Μια άλλη εκπληκτική ανακάλυψη σχετίζεται με την αντίληψη του πόνου. Χρησιμοποιώντας δεδομένα από τη βιοτράπεζα του Ηνωμένου Βασιλείου -τη μεγαλύτερη βιοϊατρική βάση δεδομένων στον κόσμο που περιέχει τις γενετικές πληροφορίες περίπου μισού εκατομμυρίου πολιτών της χώρας- ο Πάαμπο μπόρεσε να διαπιστώσει ότι τα άτομα με μια συγκεκριμένη παραλλαγή είναι πιο πιθανό να αισθανθούν πόνο και να γεράσουν πιο γρήγορα.

“Ίσως είναι καιρός να επανεξετάσουμε την ιδέα μας για τους Νεάντερταλ ως βάναυσους ανθρώπους”, λέει αστειευόμενος ο Πάαμπο. “Ίσως στην πραγματικότητα να ήταν πολύ ευαίσθητοι”.

Άλλα εκτεταμένα ερευνητικά προγράμματα περιλαμβάνουν τα πάντα, από την ευαισθησία στον HIV έως τους υποδοχείς προγεστερόνης και την επίδρασή τους στα πρόωρα μωρά και τις αποβολές. Εδώ, το να έχει κάποιος μια παραλλαγή του χρωμοσώματος των Νεάντερταλ έχει αποδειχθεί ότι προστατεύει από την αποβολή.

“Σήμερα στον δημόσιο τομέα υπάρχουν τρία υψηλής ποιότητας γονιδιώματα των Νεάντερταλ και μπορώ να σας πω ότι θα βρούμε κι άλλα ακόμη”, λέει ο 67χρονος, προσθέτοντας ότι, προς το παρόν, έχει εγκαταλείψει τα σχέδιά του για σύνταξη.

Με πληροφορίες από τον Guardian

ΕΠΙΣΤΗΜΗ,ΝΟΜΠΕΛ

ΟΜΙΛΟΥ 24 MEDIA

COPYRIGHT © Sun Jan 15 10:33:57 EET 2023 NEWS 24/7. ALL RIGHTS RESERVED.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ ΤΟΥ

Ο Πάαμπο λέει ότι η ισχυρότερη δύναμη που τον καθοδηγεί είναι η ίδια του η περιέργεια, συγκρίνοντας την έρευνά του με αυτή ενός αρχαιολόγου, “μόνο που οι ανασκαφές μας βρίσκονται σε γονιδιώματα”.

Οι πληροφορίες που έχει ανακτήσει ο ίδιος και η ομάδα του μας δίνουν ένα εντελώς νέο σημείο αναφοράς για την κατανόηση της εξέλιξής μας, το οποίο δυνητικά έχει πληθώρα πλεονεκτημάτων “συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας να κατανοήσουμε καλύτερα τι μας κάνει μοναδικούς ανθρώπους και πώς η εξέλιξη επηρεάζει τη βιολογία μας σήμερα”, λέει.

“Ήταν σοκ, τονίζει, να ανακαλύψουμε ότι οι άνθρωποι που έχουν κληρονομήσει μια συγκεκριμένη παραλλαγή του χρωμοσώματος του Νεάντερταλ, είχαν διπλάσιες πιθανότητες να πεθάνουν από Covid εάν μολυνθούν.

Με βάση τα επίσημα στατιστικά στοιχεία θνησιμότητας από κορωνοϊό, μπορούμε να υπολογίσουμε ότι αυτή η παραλλαγή του "Νεάντερταλ χρωμοσώματος" είναι υπεύθυνη για 1,1 εκατομμύρια επιπλέον θανάτους από κορωνοϊό”, λέει. Αυτή η παραλλαγή βρίσκεται πιο συχνά στη νότια Ασία.

Μια άλλη εκπληκτική ανακάλυψη σχετίζεται με την αντίληψη του πόνου. Χρησιμοποιώντας δεδομένα από τη βιοτράπεζα του Ηνωμένου Βασιλείου -τη μεγαλύτερη βιοϊατρική βάση δεδομένων στον κόσμο που περιέχει τις γενετικές πληροφορίες περίπου μισού εκατομμυρίου πολιτών της χώρας- ο Πάαμπο μπόρεσε να διαπιστώσει ότι τα άτομα με μια συγκεκριμένη παραλλαγή είναι πιο πιθανό να αισθανθούν πόνο και να γεράσουν πιο γρήγορα.

“Ίσως είναι καιρός να επανεξετάσουμε την ιδέα μας για τους Νεάντερταλ ως βάναυσους ανθρώπους”, λέει αστειευόμενος ο Πάαμπο. “Ίσως στην πραγματικότητα να ήταν πολύ ευαίσθητοι”.

Άλλα εκτεταμένα ερευνητικά προγράμματα περιλαμβάνουν τα πάντα, από την ευαισθησία στον HIV έως τους υποδοχείς προγεστερόνης και την επίδρασή τους στα πρόωρα μωρά και τις αποβολές. Εδώ, το να έχει κάποιος μια παραλλαγή του χρωμοσώματος των Νεάντερταλ έχει αποδειχθεί ότι προστατεύει από την αποβολή.

“Σήμερα στον δημόσιο τομέα υπάρχουν τρία υψηλής ποιότητας γονιδιώματα των Νεάντερταλ και μπορώ να σας πω ότι θα βρούμε κι άλλα ακόμη”, λέει ο 67χρονος, προσθέτοντας ότι, προς το παρόν, έχει εγκαταλείψει τα σχέδιά του για σύνταξη.

Με πληροφορίες από τον Guardian

ΕΠΙΣ

 

Ειδικώτερα για τον  Homo floresiensis

Οι περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν ότι, ο Homo floresiensis, ή ο άνθρωπος Flores, είναι ένα εξαφανισμένο είδος ανθρωποειδών του οποίου ο τελευταίος εκπρόσωπος εξαφανίστηκε πριν από περίπου 50.000 χρόνια. Σύμφωνα με μια κοινή θεωρία, πέθανε πιθανώς ως αποτέλεσμα της απώλειας μιας μάχης για πόρους .Ωστόσο, ορισμένοι στην ακαδημαϊκή κοινότητα πιστεύουν ότι, ο H. floresiensis μπορεί να έχει επιζήσει, και  ότι ορισμένα άτομα εντοπίστηκαν ακόμη και στα τέλη του 19ου αιώνα. Αυτή η τολμηρή διατριβή θα εξηγούσε τον θρύλο του Ebu Gogo.

 Ο Gregory Forth είναι ομότιμος καθηγητής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα. Έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της επιστημονικής του καριέρας στην έρευνα της ιστορίας του ανθρώπου Φλόρες. καιδιεξάγει έρευνες στο νησί Φλόρες από το 1984. Λέγει ότι. από τότε έχει ακούσει περισσότερες από μία ιστορίες για μικρά πλάσματα που μοιάζουν με ανθρώπους και ζουν σε δάση ή σπηλιές. Στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Between Ape and Human: Anthropologist on the Trail of a Hidden Hominoid», ο Forth περιγράφει τις ανθρώπινες συναντήσεις με αυτά τα πλάσματα.«Έχω ακούσει ιστορίες για αυτά τα πλάσματα. Μερικοί συναντήθηκαν στην περιοχή Lio του νησιού Flores. Οι ντόπιοι ισχυρίζονται, ότι είναι ακόμα ζωντανοί», υποστηρίζει ο επιστήμονας. Σύμφωνα με τον ερευνητή, έως και 30 άτομα είχαν συναντήσεις αυτοπτών μαρτύρων με τον Homo floresiensis. Οι ντόπιοι πιστεύουν ότι «δεν είναι ούτε άνθρωποι ούτε πίθηκοι». Ο Forth επισημαίνει ότι, η περιγραφή του θρύλου από τον Ebu Gogo ταιριάζει με εκείνη του H. floresiensis.

 Σύμφωνα με  αυτόν, το Ebu Gogo - ένα μικρό, τριχωτό, πλάσμα που κατοικεί σε σπήλαια στο νησί της Ινδονησίας - μπορεί στην πραγματικότητα να είναι Homo floresiensis. «Δεν ξέρουμε πραγματικά πότε αυτό το είδος εξαφανίστηκε.. …. δεν ξέρουμε πραγματικά μέχρι το τέλος αν όντως εξαφανίστηκε ποτέ»», λέει ο καθηγητής Forth..  Πιστεύει ότι, υπάρχει πιθανότητα ο άνδρας Φλόρες να περιφέρεται ακόμα στο νησί.

Οι περισσότεροι επιστήμονες είναι δύσπιστοι για τη θεωρία του καθηγητή Forth

Οι θρύλοι προέρχονται συχνά από τις λαϊκές παραδόσεις, και ακόμη κι αν έχουν κάποια σχέση με την αλήθεια, συχνά αυτή  αμαυρώνεται από χρόνια λανθασμένης περιγραφής των προφορικών αφηγήσεων. Επιπλέον, οι ανθρώπινες πεποιθήσεις έχουν διαμορφωθεί από την αυγή του χρόνου από τον φόβο και την έλλειψη σωστής γνώσης του κόσμου γύρω μας.

Να σημειωθεί ότι όλα τα αρχαιολογικά ευρήματα υποδηλώνουν ότι ο H. floresiensis έχει εξαφανιστεί και δεν υπάρχουν στοιχεία ότι έζησε παράλληλα με τους σύγχρονους ανθρώπους. Επιπλέον, οι ειδικοί λένε ότι είναι αδύνατο ένα τόσο μεγάλο πλάσμα να έχει περάσει απαρατήρητο για αρκετές εκατοντάδες χρόνια.

«Στην πραγματικότητα, συμβαίνει να ανακαλύπτουμε νέα είδη που προηγουμένως πιστεύαμε ότι είχαν εξαφανιστεί. Ωστόσο, αυτά είναι συνήθως μικρά άτομα που είναι δύσκολο να παρατηρηθούν. Στην περίπτωσή μας ομιλούμε για ένα μεγάλο ανθρωποειδή» — λέγει η ανθρωπολόγος  Jessica Thompson.

Η προέλευση του Homo floresiensis είναι ακόμα ασαφής. Αρχικά, πιστευόταν ότι ο άμεσος πρόγονός του ήταν ο Homo erectus. Μεταγενέστερη έρευνα έδειξε ότι μπορεί επίσης να είναι δίδυμο είδος με τον Homo habilis. Πλησίον  στα λείψανα του ανθρώπου Φλόρες έχουν βρεθεί ίχνη φωτιάς, που πιθανότατα χρησιμοποιούνταν για το μαγείρεμα φαγητού, καθώς και απλά πέτρινα εργαλεία.

«Το νησί Φλόρες έχει περίπου την έκταση του αμερικανικού Κονέκτικατ. Σήμερα κατοικείται από δύο εκατομμύρια ανθρώπους. Πώς είναι δυνατόν μέχρι τώρα κανείς να μην έχει επιβεβαιώσει επίσημα ότι, ένα άλλο μεγάλο πρωτεύον ζει εκεί;». — ρωτά ρητορικά ο Τζον Χοκς, ένας παλαιοανθρωπολόγος από το Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν.

Επισημάινεται επίσης ότι, δεν υπάρχουν στοιχεία ότι ο Homo sapiens διασταυρώθηκε με το H. floresiensis στο παρελθόν. Το πιο πιθανό είναι ότι οι σύγχρονοι άνθρωποι επέφεραν τον θάνατο των «χόμπιτ» μια για πάντα.(Τα πρώτα υπολείμματα του Homo floresiensis ανακαλύφθηκαν το 2003 στο ασβεστολιθικό σπήλαιο Liang Bua. Η ανάλυση των θραυσμάτων οστών έδειξε ότι ο άνδρας Φλόρες χαρακτηριζόταν από μικρό σώμα και μικρό εγκέφαλο. Οι ανακαλύψεις τον αποκάλεσαν χόμπιτ επειδή έμοιαζε με τη φυλή που ο εμβληματικός συγγραφέας J.R.R. Ο Tolkien δημιούργησε)

Για τον Homo floriencis ,όπως γράφει η Sang-Hee Lee (ό.π.σελ 241 επ.) υπάρχει αμφισβήτηση  αν πρόκειται για  νέο είδος, διαφορετικό από τούς σύγχρονους αθρώπους .Το απολίθωμα είχε ένα πολύ μικρό σώμα  και ένα απίστευτα μικρό εγκέφαλο σαν αυτόν ενός νεογέννητου ανθρώπου.Παρόλο που υπάρχουν σήμερα στοιχεία που υποστηρίζουν την άποψη για την διαφορετικότητα αυτή ,η άποψη αυτή δεν έγινε τελικώς δεκτή. Ως εξήγηση του μικρού σώματος που έχουν (και του πολύ μικρού εγκεφάλου)επικαλούνται,άλλοι επιστήμονες  νησιωτικό νανονισμό,δεν υπάρχει όμως  ακλόνητη απάντηση  στο κρίσιμο ερώτημα  εάν η απομόνωση στο νησί,είχε ως αποτέλεσμα το πολύ μικρό σώμα , ή εάν οι ανθρωπίνοι του Φλόρες έφτασαν στο νησί με ήδη μικρό σώμα.

Οι Denisovans

Τα αρχαιότερα μέχρι σήμερα απολιθώματα του μυστηριώδους είδους προϊστορικού ανθρώπου,που είναι γνωστός ως Ντενίσοβαν (Denisovans),αποκάλυψαν επιστήμονες σε σπηλιά στη Σιβηρία.Σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα του Live Science, μαζί με αυτά τα οστά, 200.000 ετών, οι ερευνητές αποκάλυψαν για πρώτη φορά λίθινα εργαλεία που συνδέονταν με τους εξαφανισμένους συγγενείς του σύγχρονου ανθρώπου, όπως αναφέρεται σε νέα έρευνα.Οι Denisovans πρωτοαποκαλύφθηκαν λίγο παραπάνω από μια δεκαετία πριν και είναι οι πλησιέστεροι γνωστοί συγγενείς του σύγχρονου ανθρώπου, μαζί με τους Νεάντερταλ. Αναλύσεις DNA από απολιθώματά τους αποκάλυψαν πως τουλάχιστον δύο ξεχωριστές ομάδες Denisovans είχαν επιμειξίες με προγόνους του σύγχρονου ανθρώπου.Στο πλαίσιο της νέας έρευνας, οι επιστήμονες εξέτασαν 3.791 τμήματα οστών από το σπήλαιο Ντενίσοβα. Αναζητούσαν πρωτεΐνες για τις οποίες γνώριζαν ότι ήταν των Denisovans, με βάση προηγούμενες έρευνες DNA. Τα νέα ευρήματα υποδεικνύουν πως αυτοί οι Denisovans έζησαν σε μια περίοδο κατά την οποία, σύμφωνα με προηγούμενες έρευνες, το κλίμα ήταν θερμό και συγκρίσιμο με το σημερινό,σε μια περιοχή που ήταν καλή για την διαβίωση ανθρώπων, η οποία επίσης περιελάμβανε δάση με πλατύφυλλα δέντρα και ανοιχτή στέπα. Απομεινάρια ζώων που βρέθηκαν στην σπηλιά υποδεικνύουν ότι, οι Denisovans ίσως να τρέφονταν με ελάφια, γαζέλες, άλογα, βίσωνες και μαλλιαρούς ρινόκερους.(Ειδήσεις 7-12-2021στο διαδίκτυο)

ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΣΤΑ ΟΣΑ ΞΕΡΑΜΕ ΓΙΑ ΤΟΝ HOMO SAPIENS ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ

 

( διαδίκτυο 11-2-2022)

 

Αντιγραφή:

 

«Λίθινα εργαλεία και ένα παιδικό δόντι που βρέθηκαν σε ένα σπήλαιο στην νότια Γαλλία και χρονολογούνται προ περίπου 54.000 ετών ανατρέπουν τα όσα ξέραμε για την έλευση των homo sapiens στην Δυτική Ευρώπη από την Αττική.Κι αυτό γιατί αποτελούν την αρχαιότερη ένδειξη για την παρουσία των σύγχρονων ανθρώπων (Homo sapiens) στη Δυτική Ευρώπη, πολύ νωρίτερα – κατά 10.000 έως 12.000 χρόνια – από τις έως τώρα εκτιμήσεις.Κάτι που – αν επιβεβαιωθεί – θα οδηγήσει στο να γραφτούν ξανά τα βιβλία της ευρωπαϊκής προϊστορίας. Η ανακάλυψη φαίνεται επίσης να αναιρεί την καθιερωμένη αντίληψη ότι οι Homo sapiens εξαφάνισαν βίαια τους “παλιούς” Νεάντερταλ μετά την άφιξη τους στην ευρωπαϊκή ήπειρο, καθώς είναι πιθανό ότι τα δύο είδη συνυπήρξαν για μερικές χιλιάδες χρόνια στις ίδιες περιοχές, πιθανώς πότε σε συνθήκες ειρηνικών ανταλλαγών και πότε ανταγωνισμού.Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον καθηγητή ανθρωπολογίας Λουντοβίκ Σλιμάκ του Πανεπιστημίου της Τουλούζ “Ζαν Ζωρές” και του Εθνικού Γαλλικού Κέντρου Ερευνών (CNRS), οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Science Advances”, σύμφωνα με το “Nature”, το BBC και το “New Scientist”, εκτιμούν ότι δεν πρόκειται για απομεινάρια Νεάντερταλ, οι οποίοι όμως έζησαν στο ίδιο σπήλαιο τόσο πριν όσο και μετά από τους Homo sapiens. Δεν αποκλείεται τα δύο είδη να συναντήθηκαν, αν και δεν εντοπίστηκαν ίχνη πολιτισμικών ανταλλαγών μεταξύ τους.Η παρουσία των τελευταίων στο σπήλαιο Μαντρέν στην κοιλάδα του Ροδανού, 140 χιλιόμετρα βόρεια από τη Μασσαλία, εκτιμάται ότι, διήρκεσε μόνο τέσσερις δεκαετίες, ενώ των Νεάντερταλ για δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Λόγω των πολλών άλλων ευρημάτων στο Μαντρέν, τα οποία θα παρουσιαστούν στο μέλλον από τους ερευνητές, ο Σλιμάκ χαρακτήρισε το εν λόγω σπήλαιο “ένα είδος νεαντερτάλειας Πομπηΐας αλλά χωρίς καταστροφικά γεγονότα”.

 

ΕΙΔΙΚΩΤΕΡΑ:Ο ΧΙΜΠΑΤΖΗΣ ΚΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ -

 Η άμεση σύγκριση των αλληλουχιών των ανθρώπινων χρωμοσωμάτων και των χρωμοσωμάτων τού χιμπατζή, δείχνει ότι, ακόμη και αν αυτή αναφέρεται στις χρωμοσωμικές μεταλλάξεις, και όχι στις χρωμοσωμικές ελλείψεις και μετατοπίσεις,    η διαφορά αυτή, αντιστοιχεί  σε τουλάχιστον 40.000.000 στοιχειώδεις διαφορές.( Morange  ό.π. σελ.203 επ.) Ειδικότερα για την σχέση χιμπατζή και ανθρώπου τονίζεται ότι, στις κοινές περιοχές τους τα γονιδιώματα τους,συμπίπτουν κατά 99%-με την παρατήρηση ότι, ένα ποσοστό τής τάξεως τού 1% ,αντιπροσωπεύει μια διαφορά  30 εκατομμυρίων γραμμάτων από τα 3 δισεκατομμύρι α  γράμμα τα τού  DΝΑ που περιλαμβάνονται συνολικά σε κάθε γονιδίωμα,ότι, από την εποχή που η εξελικτική διαδρομή τού ανθρώπου άρχισε να αποκλίνει από εκείνη τού χιμπατζή,μεταξύ  6 και 3 εκατομμυρίων ετών, σε  μια μεγάλη ποσότητα γενετικού υλικού, τής τάξεως περίπου τού 3% ή αλλοιώς 90 εκατομμύρια γράμματα, τού  DΝΑ έχει προστεθεί ή απαλειφθεί.

. Η Christiane Nusslein-Volhard(ό.π.σελ.227)   γράφει:  «Μολονότι η διαφορά μεταξύ ανθρώπου και χιμπατζή,ανέρχεται περίπου στο 1% των αζωτούχων βάσε ων,το ποσοστό αυτό λόγω τού μεγάλου μεγέθους των γονιδιωμάτων, μεταφράζεται σε δεκάδες εκατομμύρια μεμονωμένες βάσεις. Περίπου το 1/3 των πρωτεϊνών που διαθέτει ο άνθρωπος και ο χιμπατζής ταυτίζονται. Ενώ στο μεγαλύτερο ποσοστό των υπολοίπων, συναντά κανείς διαφορές σε ένα ή δύο αμινοοξέα-πρόκειται για ανεπαίσθητες διαφορές σε μοριακό επίπεδο.Για ποιόν λοιπόν λόγο είναι τόσο διαφορετικός ο άνθρωπος από τον χιμπατζή;Απάντηση στο ερώτημα δίνει  η σύγκριση των γονιδιωμά των  δύο ειδών κατά την οποία προσδιορίζονται περιοχές, γονίδια ή ρυθμιστικό DNA που έχουν δεχθεί έντονη πίεση επιλογής και τα οποία διαφέρουν συγκριτικά περισσότερο ανάμεσα στον άνθρωπο και τον χιμπατζή, αλλά μοιάζουν   σημαντικά ανάμεσα  στις διαφορετικές ομάδες ανθρώπων». Η ίδια κάνει μια  υπόμνηση-παρατήρηση: Ότι, δηλαδή  η προέλευση των περισσότερων σύγχρονων ειδών,δεν εξακριβώνεται με αναφορά  σε κάποιο άλλο σύγχρονο είδος ,αλλά μάλλον  σε ένα προγονικό είδος που έχει ήδη εξαφανισθεί, και εμφανίζει ομοιότητες με τα σύγχρονα είδη.Και καταλήγει: « Ο άνθρωπος παραδείγματος χάριν δεν κατάγεται  από τους πιθήκους,αλλά ο άνθρωπος και οι πίθηκοι έχουν ένα κοινό πρόγονο»

- Ο George Williams δεν συμμερίζεται τον ενθουσιασμό πολλών για την συγγένεια ανθρώπου και πιθήκου.Γράφει(ό.π.σελ. 64 επ.) ότι,»

‘

« αν εκτιμηθούν τα ποσοστά των ακριβώς ομοίων γονιδίων θα βρεθεί ότι ,το ένα τέταρτο ή και το εν τρίτο των γονιδίων στα ανθρώπινα κύτταρα  διαφέρουν από τα αντίστοιχα των πιθήκων.
-Όπως διάβασα  στο φύλλο της 17/18 Οκτωβρίου 2013 της γαλλικής εφημερίδας Le  Monde η ανακάλυψη απολιθώματος κρανίου ηλικίας 1,8 εκατομμυρίων ετών θα μπορούσε να οδηγήσει στην παραδοχή, ότι,οι μακρυνοί πρόγονοί μας, ανήκαν σ΄ένα μοναδικό είδος. Σε αντίθεση με τα άλλα γνωστά απολιθώματα,τού Homo, το κρανίο αυτό,καλά διατηρημένο που βρέθηκε στην Γεωργία, είναι μικρό σε μέγεθος και αποτελείται από ένα μακρύ πρόσωπο και μεγάλα δόντια.Οι ερευνητές υπογραμμί ζουν ό τι, πρόκειται για τον αρχαιότερο πρόγονο τού ανθρώπου,που ανακαλύφθηκε εκτός Αφρικής.Ο  Μ.Zollikofer, λέγει ότι, η σύγκριση με απολιθώματα που βρέθηκαν στην Αφρική,μπορεί να οδηγήσει στην σκέψη,ότι ανήκουν στο ίδιο είδος. Τα συμπεράσματα αυτά,συμφωνούν με όμοια άλλων πρόσφατων ερευνών που καταλήγουν στο ότι, τα απολιθώματα δείχνουν δύο  διαφορετικά είδη τού Homo erectus (Homo habilis καί Homo rudolfensis) συνυπήρξαν στην Αφρική εδώ και 2.000.000 χρόνια.
 -Υπήρξαν όμως και επιφυλάξεις για τα συμπεράσματα αυτά,όπως τού  παλαιοντολό γου, Bernard Wood, καθηγητού στο Πανεπιστήμιο George Washington,ως προς το κρανίο της Γεωργίας. Δέχεται ότι, πιθανώς το κρανίο αυτό, να προήρχετο από ένα νέο είδος ανθρωπιδών.
 ( Περισσότερα στο Παράρτημα ,όπου η σχετική δημοσίευση τής  Le Monde με τίτλο « -La découverte du crane fossile vieux de 1,8 million d'années pourrait indiquer que les lointains ancêtres de l'homme appartenaient a une seule espèce, «)
-Παραμένει κρατούσα άποψη ( Ernst Mayer ό.π. σελ.277 επ.)  για τον άνθρωπο, ότι, προήλθε από τα πρωτεύοντα (Primates-τάξη θηλαστικών που περιλαμβάνει  τους προπιθήκους,λεμούριους και λόρις )Τα σχετικά αποδεικτικά στοιχεία είναι ανατομικά, απολιθωμένα αποδεικτικά στοιχεία και μοριακή εξέλιξη (τα μακρομόρια τού ανθρώπου είναι περισσότερο όμοια με τα των χιμπατζήδων,παρά με οποιουδήποτε άλλου οργανισμού.)Το σημείο διακλάδωσης  μεταξύ ανθρώπου και χιμπατζή, τοποθετείται γύρω στα 5 με 8 εκατομμύρια χρόνια από σήμερα..Πρέπει όμως να τονισθεί ότι,  o άνθρωπος είναι μοναδικός και διαφορετικός από όλα τα υπόλοιπα ζώα.Υπάρχουν αποκλειστικώς ανθρώπινα χαρακτηριστικά.  Τέτοια είναι η μεγάλη αύξηση στο μέγεθος τού εγκεφάλου, που συνέβη κατά την αντικατάσταση τής δενδρόφυτης σαβάνας με την θαμνόφυτη και η παρατεταμένη γονική φροντίδα. Επίσης η εμφάνιση της γλώσσας ,τα καλλιτεχνήματα,και η καλλιέργεια της γής. Κατά τον Guttman (ό.π.σελ.141 επ.) έχουμε πάνω από  98/100  ίδιες  συ χνότητες DNA, με τούς χιμπατζήδες, και παρόλο που δεν έχουμε  πλήρες αρχείο απολιθωμάτων, έχουμε αρκετά στοιχεία που μάς δείχνουν  την εξέλιξη κατά τα τελευταία  10.000.000 χρόνια από ορισμένα πρωτεύοντα,προς τον άνθρωπο. Γράφει:   «Είναι δύσκολο να δώσει κανείς έναν ικανοποιητικό ορισμό τού πρωτεύοντος,…ως σύνολο έχουν διατηρήσει μάλλον μια γενική  ανατομία, και αν κάποιος πρέπει να διακρίνει κάτι,από άλλες τάξεις,πρέπει να σημειώσει αρνητικά χαρακτηριστικά,δηλαδή την έλλειψη ειδίκευσης (W.A. Le Gross Clark.)…….τα πρώτα θηλαστικά,ήσαν πιθανώς προσηρμοσμένα  σε μια ζωή στα δέντρα, ……………….ενώ άλλα ακολούθησαν άλλους τρόπους ζωής,στο έδαφος,πετώντας ή κολυμπώντας……..Είναι………φρουτοφάγα ή παμφάγα,.Αργότερα λίγα είδη,όπως οι άνθρωποι, προσαρμόστηκαν σε μια ζωή επί τού εδάφους ……………..Οι χιμπατζήδες και οι άνθρωποι, χρησιμοποιούν την ακρίβεια  τους στο πιάσιμο, και χρησιμοποιούν εργαλεία, ως βασικό παράγοντα για την πολιτιστική τους εξέλιξη.Τα πρωτεύοντα έχουν πλατιά νύχια, αντί  δαγκάνες…………..Τα πρωτεύοντα τυπικώς,έχουν πολύ μακρυά χέρια,χρήσιμα για να φθάνουν τις άκρες των δέντρων, για να συλλέγουν φρούτα,άλλη μιά χρήση για τον αντίχειρα, …………………Προσέξτε ένα γίββωνα,να κρέμεται από  τις μπάρες ενός ζωολογικού κήπου, ή ένα παιδί σ΄ένα γυμναστήριο, και θα αντιληφθείτε  την αξία αυτών των χαρακτηριστικών για κάποιον που ζεί στα δέντρα……………η όραση των πρωτευόντων,είναι μια από τις πιο δυνατές προσαρμογές, για μια ζωή στα δέντρα…Ένα τέτοιο ζώο έχει ανάγκη στερεοσκοπικής  θέας,και αντίληψη τού βάθους, που επιτυγχάνεται με την τοποθέτηση των οφθαλμών, στο μπροστινό μέρος τού κεφαλιού,από όπου μπορούν να εστιάσουν στο ίδιο αντικείμενο,από ελαφρώς διαφορετική γωνία (Τα άλογα και  ποντίκια,με τα μάτια τους,τοποθετημένα στα πλά για,έχουν μικρή ή μηδενική  αίσθηση τού βάθους,……………δεν είναι απαραί τητο για τη ζωή τους).Ο αμφιβληστροειδής  χιτώνας,των ματιών των πρωτευόντων, έχει κύτταρα για έγχρωμη θέα, και μεγαλύτερη,οπτική ακρίβει α…….Η αίσθηση της όσφρησης,είναι λιγώτερη χρήσιμη στα πρωτεύοντα,….και το οσφρητικό τμήμα τού εγκεφάλου τους, είναι μικρό…..τα πρωτεύοντα γεννούν λιγώτερους απογόνους, σε σχέση με τα άλλα  θηλαστικά, και τα νεογνά τους εξαρτώνται από τους γονείς τους,περισσότερο,από τα άλλα θηλαστικά.Μερικά από τα επιχειρήματα,ως προς την εξέλιξη τού διποδισμού,σχετίζονται με την ανάπτυξη των νέων απογόνων. Μια σχετι κώς μακρύτερη περίοδος,αμοιβαίας επίδρασης μεταξύ ενηλίκων και παιδιών,είναι βασική για την εξέλιξη τής κολτούρας,ως τρόπου μεταβίβασης τεχνικών για την επι βίωση ,μια πρακτική που είναι ιδιαιτέρως ανεπτυγμένη στους ανθρώπους,που μεταβιβάζουν την κολτούρα τους στους απογόνους τους,μέσα από μια παρατεταμένη παιδική ηλικία. Το κατεξοχήν χαρακτηριστικό των ανθρωποειδών θα μπορούσε να είναι η ζωτικότητά τους και η δραστηριότητά τους στο να εξερευνούν…..μια περίπλοκη κοινωνική ζωή,βασισμένη όχι στην όσφρηση αλλά στην όραση ………. Τα πρωτεύοντα σε αντίθεση με άλλους οργανισμούς,επέλεξαν την μέθοδο να έχουν λίγους απογόνους.Τα ανθρωποειδή,επέλεξαν την μέθοδο αυτή,εξαιτίας τής εξέλιξης σε μεγάλους κατ΄όγκο εγκεφάλους, και κρανίου, που απαιτούσαν ώστε τα παιδιά να γεννιούνται πριν να μεγαλώσει ο εγκέφαλος και το κρανίο τους,ώστε να μπορούν να εξέλθουν από τον γενετικό δίαυλο.(ό.π. σελ.1;48 επ.),τα ζώα που  ήρθαν από τα δέντρα,δεν ήσαν άνθρωποι,αλλά οι πρόγονοι  ενός μεγάλου μέρους των ανθρωποει δών (Hominoid)……οι σύγχρονοι χιμπατζήδες έχουν ανθρώπινες διατροφικές συνήθειες… …………τα πρώτα καθαρά ανθρωποειδή, εδώ 6 .000.000 χρόνια βάδισαν σε πλήρη όρθια στάση,δεν υπάρχει απόδειξη ότι, οι australopithecine κατασκεύαζαν εργαλεία,ο Homo habilis διαδέχτηκε τον Homo erectus ,που ανέπτυξε πολιτισμό,ήταν παμφάγος,κυνηγός και φρουτοτοσυλ λέκτης είχε πολλά εργαλεί α,χρησιμοποιούσε την φωτιά εδώ και 500.000 χρόνια ,έζησε για τουλάχιστον 1.000.000 χρόνια,…ήταν μάλλον γυμνός..οι σύγχρονοι  apes εμφανίζουν σημαντική γλωσσική ικανότητα(, αναφέρεται ότι, οι γορίλλες επικοινωνούν,με τουλάχιστον 22 διακεκριμένους ήχους, και ότι οι χιμπατζήδες, έχουν ένα ακόμη μεγαλύτερο φυσικό λεξιλόγιο,και επικοινωνούν  μεταξύ τους σε μεγάλη κλίμα κα(κατά πόσον οι χιμπα τζήδες, μπορούν να μάθουν να χρησιμοποιούν μιά τεχνητή γλώσσα, είναι αμφισβη τούμενη άποψη,αλλά πάντως μπορούν να  επικοινωνούν καλώς ,αν όχι δημιουρ γικώς)……..Προφανώς ,ο  Homo erectus χρησιμοποιούσε ένα είδος  στοιχειώδους γλώσσας,……οι πυγμαίοι ανήκουν στον Homo sapiens.»

ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΟΔΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ-

Η γλώσσα και ο εγκέφαλος.

 

 

-Ο Jared Diamond  (ό.π.σελ127)πιστεύει ότι, το μεγάλο άλμα στην Ανθρώ πινη  ιστορία,με την εμφάνιση τής εφευρητικότητας,συνδέεται και κατέστη δυνατό χάρις και με την εμφάνιση τής ομιλούμενης γλώσσας ,όπως την γνωρίζουμε, διευκρινίζοντας  όμως ότι, το Μεγάλο αυτό άλμα  δεν συντελέστηκε αμέσως μόλις προέκυψαν  οι μεταλλάξεις που  τροποποίησαν τα ανατομικά χαρακτηριστικά τού λάρυγγα, και των μυών της φωνητικής οδού, αλλά ότι, για ν΄αναπτυχθούν οι σύνθετες γλωσσικές δομές που χρησιμοποιούμε  σήμερα,απαιτήθηκαν χιλιά δες  χρόνια. Όπως ο ίδιος γράφει πριν από το σημείο αυτό,  «ο ανθρώπινος πολιτισμός αναπτύσονταν επί εκατομμύρια χρόνια με βήμα σαλιγκαριού».Ο ίδιος (ό.π. σελ. 193) επισημαίνει την μοναδικότητα τού Ανθρώπου στη Γή,αφού είναι το μόνον είδος που διαθέτει σύνθετη γλώσσα,καλλιεργεί τη Γή και παράγει έργα τέχνης απαράμιλλα,πού δεν συγκρίνονται λ.χ.με τα καλλιτεχνήματα αιχμάλωτων χιμπατζήδων γοριλλών και ουρακουτάγγων,που ζωγραφίζουν με τα δάκτυλα ή με πινέλα ή μολύβια(ό.π.σελ152)  Την μεγάλη σημασία της γλώσσας στην εξέλιξη του ανθρώπου υποστηρίζει και ο Jacques Monod στο βιβλίο του« Le Hasard et la nécessité »(Τύχη και Αναγκαιότητα).

- Στο ίδιο βασικώς  μήκος κύματος. σχετικά με τον εγκέφαλο, καθώς και   με την γλώσσα (το λόγο)-με το γονίδιο FOXP2 κινείται και ο Francιsco J.Ayala (ό.πσελ..33 επ.)

- O Richard Dawkins, καθηγητής στην έδρα Charles Simonyi, για την εκλαΐκευση τής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο τής Οξφόρδης  γράφει  « ότι,οι εγκέφαλοί μας έχουν εξελιχθεί έτσι,ώστε να συλλαμβάνουν χρονικές κλίμακες αντίστοιχες με τον χρόνο τής ζωής μας… ………………ότι,ο εγκέφαλός μας εξομοιώνει τον  κόσμο με κάτι που ισοδυναμεί με λογισμικό εικονικής πραγματικότητας,…..ότι, σε αναλογία βάρους,ο εγκεφαλικός ιστός καταναλώνει πολύ περισσότερη ενέργεια από τους άλλους ιστούς,…..ότι, το ερώτημα είναι γιατί ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει μεγαλώσει τόσο πολύ,……….( ; -Pierre Teilhard de Chardin: Γαιόσφαιρα-Βιόσφαιρα-Νοόσφαιρα) ότι, μια γενικόλογη ερμηνεία  περί χρησιμότητας ενός ευμεγέθους εγκεφάλου δεν αρκεί… ……….ότι, ανατρέχοντας στο παρελθόν μπορούμε να δούμε  το ίχνος τής προοδευτικής συρρίκνωσης τού μεγέθους τού κρανίου  διαφόρων ειδών homo,…………ότι,  η εμφάνισή της γλώσσας  για μερικούς, συνδέεται. με την απότομη αύξηση τού όγκου  τού εγκεφάλου και ,ότι,το κατά πόσον  ο τεχνομηχανικός εξοπλισμός τού λάρυγγα ,ως συσκευής ρύθμισης τού ήχου,ήταν ικανός να υποστηρίξει τη γλώσσα , όταν ο εγκέφαλος άρχισε να διογκώ νεται ,είναι υπό αμφισβήτηση….»
Ο ρόλος του εγκεφάλου  έχει εκτός  άλλων σχέση και με την γλώσσα,( αποκλει στικώς ανθρώπινο φαινόμενο,) όπως και σε άλλο σημείο τονίζεται.
Ετσι δίνεται μια εξήγηση σ’ένα παράδοξο.Οτι, δηλαδή, ότι,ενώ από πλευράς εξέλιξης και ανατομικής ο άνθρωπος συγγενεύει  περισσότερο με τους πιθήκους παρά  με τα πτηνά,τα τελευταία φέρονται ικανότερα να  παράγουν φθόγγους παρόμοιους  με τους ανθρώπινους.  Η ερμηνεία που προτείνεται από τους επιστήμο νες είναι ναι μεν οι πίθηκοι έχουν την ανατομία για να μιλήσουν  πλην όμως  το μυαλό τους δεν μπορεί να μετα φέρει τις λέξεις προς τα έξω. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science Advan ces.Χρησιμοποιώντας ακτίνες Χ, οι ερευνητές παρακολούθησαν την κίνηση του στόματος και του λαιμού ενός πιθήκου μακάκου, ενώ έτρωγε και έκανε διάφορες εκφράσεις με το πρόσωπό του.Στη συνέχεια χρησιμοποίησαν τα δεδομένα για να δημιουργήσουν μοντέλα σε υπολογιστή με τους πιθήκους να λένε φράσεις όπως: “Καλές διακοπές” και “Θα με παντρευτείς;”…Ανεκάλυψαν ότι, η ανατομία της φωνητικής οδού του πιθήκου επιτρέπει στους μακάκους να παράγουν πέντε φωνή εντα τα οποία, είναι “ένα επαρκές φάσμα των ήχων ομιλίας για την υποστήριξη της ομιλούμενης γλώσσας”. Έτσι, το πρόβλημα δεν είναι με την ανατομία του πιθήκου αλλά βρίσκεται κάπου στον εγκέφαλό του.“Οι εγκέφαλοι των πιθήκων δεν έχουν άμεσους δεσμούς με τους νευρώνες της γλώσσας και του λάρυγγα, δεν μπορούν τα τους ελέγξουν”, λέγει η Tecumseh Fitch, που συμμετείχε στην έρευνα.

Η συνεργασία

Κατά τον Harari ο καίριος παράγοντας  για την κατάκτηση του κόσμου  ήταν η ικανότητά  μας  να συνδέουμε πολλούς ανθρώπους μεταξύ τους,…ο χόμο σάπιενς στη Γή  είναι το μοναδικό είδος που είναι ικανό  να συνεργάζεται ευέλικτα σε μεγάλους αριθμούς…(στις μέλισσες και τα μυρμήγκια,που είχαν μάθει να συνεργάζονται εκατομμύρια χρόνια πριν

( Περισσότερα για το θέμα αυτό γράφουμε πιο πάνω)

 

Η Γεωργία και ο άνθρωπος.

Τους επιστήμονες απησχόλησε το θέμα ,των συνεπειών της μετάβασης από τον άνθρωπο τροφοσυλλέκτη ,στον άνθρωπο γεωργό, (και με ισοδύναμη διατύπωση από την εποχή του κυνηγού και  τροφοσυλλέκτη στην συνδεόμενη με την γεωργία,βιομηχανική και μεταβιομηχανική εποχή ιδίως με την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης,
Μια προσέγγιση  υποστηρίζει  την άποψη πως οι αγρότες απολαμβάνουν ένα πλουσιότερο τρόπο ζωής,εργαζόμενοι  λιγώτερο και έχοντας περισσότερο ελεύθερο  χρόνο στην  διάθεσή τους, με την δυνατότητα να ατενίζουν το μέλλον με αισιοδοξία ,απολαμβάνοντας μεγάλη διάρκεια στή ζωή, χωρίς ασθένειες,  ζώντας με την οικογέ νεια    και φίλους,σε έναν πολιτισμό που  είχε αρχίσει να ανθεί.

 Αλλη άποψη έθεσε,  όλα αυτά σε αμφισβήτηση.Υποστηρίζει ότι,οι τροφοσυλλέκτες, παρόλο που δεν είχαν την δυνατότητα μιάς  ζωής χωρίς εργασία, διέθεταν άφθονο ελεύθερο χρόνο.Δεν περιφέρονταν πεινασμένοι.   Δεν μαστίζονταν από εκτεταμένους λιμούς και μεταδοτικές ασθένειες (που στην οργανωμένη γεωργική κοινωνία ήταν συνηθέστερες).Η απουσία της γεωργίας δεν  εσήμαινε γι΄αυτούς μια ζωή ανυπόφορη και δύσκολη. Οι πληθυσμοί των οποίων  η   διατροφή βασίζονταν στην γεωργία  ήσαν πιό βραχύσωμοι,οι άνθρωποι  άρχισαν να έχουν  μικρότερο ύψος, εξαιτίας των περιόδων λιμού και υποσιτισμού. Επομένως ,όπως παρατηρεί και η Sang-HeeLee  (ό.π.σελ.125)είναι εσφαλμένη η εικασία πως η  γεωργία  έφερε  ευημερία και ένα πλούσιο τρόπο ζωής.Και υπογραμμίζει η ίδια ότι, υπάρχουν κίνδυνοι για την υγεία μας, όταν παράγεται τροφή άμεσα από την γή, και τούτο κυρίως  γιατί κατά κάποιο τρόπο, «η  γεωργία μοιάζει με ένα επενδυτικό πλάνο που επικεντρώνεται σε μετοχές  μίας ή δύο εταιρειών  μόνο, αντί να έχει πιο διαφοροποιημένο  χαρτοφυλάκιο,….. υπάρχουν  ασθένειες   στην γεωργία  που μάστιζαν τις πρώιμες γεωργικές κοινωνίες ,………….η ζωή σε μόνιμη εγκατάσταση,ευνοούσε τις μολυσματικές  μεταδοτικές  ασθένειες ………..,οι παθογόνοι οργανισμοί,βρέθηκαν να ζούν σε ένα πλούσιο περιβάλλον,……….ασθένειες, ζωικής προελεύσεως άρχισαν να εξελίσσουν  διαει δικά στελέχη  που μπορούσαν να μεταδοθούν σε ανθρώπους   ».

 

Η γεωργία πιστώνεται και με άλλα. Παρατηρήθηκε  ότι  μ’ αυτήν, η προαναφερόμενη αύξηση του πληθυσμού,όχι  εξαιτίας της μειώσεως της θνησιμότητας (που στην πραγματικότητα αυξήθηκε,  λόγω αυξήσεως των παραγόντων θνησιμότητας) αλλά λόγω  του ρυθμού αυξήσεως των γεννήσεων ,που ευρίσκετο σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο για τους τροφοσυλλέκτες, εξαιτίας του τρόπου  ζωής των και ειδικώτερα της μη μόνιμης εγκατάστασής τους σε μια περιοχή. Με την αύξηση του πληθυσμού,---- με συνεπακόλουθο  και τις πολύ περισσότερες μεταλλάξεις    από τις οποίες προέκυψε,μια πολύτιμη για την ζωή κατάσταση ποικι λομοφίας ,που επηρέασε  την ανθρώπινη εξέλιξη--,είχαμε περισσότερους ανθρώπους (που για να  ζήσουν είχαν ανάγκη της γεωργίας και της συναφούς μ’ αυτήν οργανωμένης κοινωνίας ),περισσότερες ιδέες,περισσότερες ελπίδες, περισσότερο υλικό και πνευματικό πολιτισμό.

(Η παρατήρηση ότι ,η γεωργία συνάπτεται με την εγκατάσταση σε μια συγκεκριμένη περιοχή,επί της οποίας η ομάδα ασκούσε κυριαρχία που υπεράσπιζε  έναντι τρίτων  ενίοτε με βία,με πολέμους, είναι ασφαλώς ένα από τα μειονεκτήματά της)   -

 

Το ερώτημα  είναι αν θα μπορούσε (και θα έπρεπε)να αποφευχθεί,η εξέλιξη αυτή.

 

Ετσι ο Gerald Crabtree,καθηγητής της βιολογίας στο Πανεπιστήμιο τού Στάφορ ντ,στην Καλιφόρνια,  σ΄ένα άρθρο του, με τον τίτλο « Η εύθραυστη νόησή μας»  που δημοσιεύθηκε  την 12 Νοεμβρίου 2012,στην Επιθεώρηση «Trends in Genetics» υποστηρίζει ,προκαλώντας  μ΄αυτό έντονες αντιδράσεις από την επιστημονική κοινότητα,ότι, η ανθρωπότητα,βραδέως αλλά σταθερά,οδεύει προς την αποβλάκωση.Η άποψή του είναι,πώς οι επιδόσεις τού μυαλού μας,έφθασαν στο απόγειό τους εδώ και χιλιάδες χρόνια,και από τότε μειώνονται.Ως στήριγμα τής θεωρίας του, αναφέρεται στον μεγάλο αριθμό γονιδίων(2.000 έως 5.000) που έχουν σχέση με τις νοητικές ικανότητες και το εύθραυστό τους.Υπολογίζοντας την συχνότητα  των επιβλαβών μεταλλάξεων στο γονιδίωμα, εκτιμά πώς σε 3.000 χρόνια, έχουμε όλοι υποστεί τουλάχιστον  δύο  μεταλλάξεις καταστροφικές για την νοητική ή συναισθηματική  μας σταθερότητα, και  πώς οι σημερινές γνωστικές μας ικανότητες κατά πάσαν πιθανότητα δημιουργήθηκαν πριν από την έξοδο από την Αφρική των προγόνων μας,τότε που η ευφυία,ήταν κρίσιμος παράγοντα για την επιβίωση,πράγμα που είχε ως επακόλουθο μια ισχυρή πίεση στο θέμα της επιλο γής,και  πώς τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν,όταν ο πληθυσμός έγινε πυκνός με την εφεύρεση τής γεωργίας,οπότε η διαδικασία της επιλογής εστιάστηκε στην αντίσταση και αντιμετώπιση των ασθενειών που  προκάλεσε η αστικοποίηση. Τα συμπεράσματα αυτά συμμερίζεται και ο γιατρός Laurent Alexandre, που επαυξάνει και  δηλώνει  ακόμη περισσότερο ανήσυχος,γιατί το άρθρο ,ασχολείται μόνον με τα γονίδια ενώ τα μη κωδικοποιημένα τμήματα τού DNA διαδραματίζουν επίσης πρωτεύοντα ρόλο στην καλωδίωση των νεύρων,και επομένως στις γνωστικές λειτουργίες.Στο έργο του,  « Ο θάνατος τού Θανάτου» βλέπει τον εγκέφαλο ως  πρώτο θύμα της υποβάθμισης( degradation) τού γονιδιώματός μας και μάς καλεί   να σκεφθούμε τεχνικές για να ανακουφίσουμε μελλοντικές χειροτερεύσεις τού είδους.

 

Ειδικώς την γεωργία μερικοί θέλουν να  την επιβαρύνουν και με άλλα και ειδικότερα με θέματα σχετιζόμενα με την διανοητική ανάπτυξη του ανθρώπου.Γι αυτά γράφουμε πιο κάτω.

 

 -O Schrodinger(ό.π.σελ153) πιστεύει ότι,  «η αυξημένη βιομηχανοποίηση και « ανοησιοποίηση»των περισσότερων κατασκευαστικών διαδικασιών,επιφυλάσσουν τον σοβαρό  κίνδυνο ενός γενικού εκφυλισμού,των οργάνων της νοημοσύνης μας.»

 

Στη γαλλική εφημερίδα Le Monde,στο φύλλο της, τής 24-1-2013 δημοσιεύθηκε άρθρο με τον τίτλο–ερώτημα « Θα γίνουμε ηλίθιοι»(  Allons-nous devenir débiles ?)

- Ο  ιστορικός καθηγητής,Hararι(ό.π.σελ.91) γράφει πώς δεν υπάρχουν στοιχεία που να  αποδεικνύουν ότι, με πέρασμα του χρόνου οι άνθρωποι έγιναν εξυπνότεροι. Αντιθέτως. Δέχεται( Homo Deus σελ..136)ότι, « Πριν από είκοσι χιλιάδες χρόνια ….ο μέσος σάπιενς είχε μάλλον υψηλότερη ευφυία  και ανώτερες δεξιότητεςστην κατασκευή εργαλείων  από τον μέσο σάπιενς σήμερα….μέσα σ’αυτά τα 20.000 χρόνια ..ο εγκέφαλός μας σήμερα  φαίνεται πώς είναι μικρότερος

 

ΑΝΤΙΘΕΤΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ

Οι   απόψεις αυτές δεν γίνονται ομόφωνα δεκτές.Αντιπαρατίθεται ότι, με την γεωργία και την επακολουθήσασα ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας,το πολύπλοκο  της ζωής,με τα περισσότερα προβλήματα,δημιουργεί νέα ερεθίσματα,που έχουν ως άμεσο αποτέλεσμα την περαιτέρω ανάπτυψη των διανοητικών ανθρώπινων ικανοτήτων.…. Χωρίς γεωργία και οργανωμένες και με μόνιμη εγκατάσταση οργανωμένων κοινωνιών, δεν θα είχαμε την μεγάλη αυτή αύξηση του πληθυσμού..

Ο  νευρολόγος και ερευνητής Lionel Naccache,χαρακτηρίζει τις παραπάνω απόψεις ως απλή υπόθεση επισημαίνοντας τον ρόλο  παραγόντων μη γενετικών,όπως η παιδεία κλπ.που διεγείρουν τις νοητικές μας ικανότητες ,παράγοντες  οι οποίοι σήμερα  διαδραματίζουν, πού μεγαλύτερο ρόλο,απ΄ό,τι πριν από 100.000   χρόνια.  Και οι οπαδοί της εξέλιξης επιμένουν στη σπουδαιότητα των  κοινωνικών αλληλεπιδράσεω.Επίσης οι Evelyne Heyer  Frédéric Austerlitz,τού  οικο-ανθρωπολογικού και εθνολογικού εργαστηρίου στο Παρίσι, λέγουν ότι, οι σχετικές απόψεις του Gerald Crabtree  είναι  γεμάτες από λάθη,και ότι, ο συγγραφέας αυτός  δεν είναι ειδικός σε θέματα εξέλιξης .Τέλος και ο Michel Raymond, ερευνητής  σε θέματα εξελικτικής βιολογίας  έχει και αυτός τις αντιρρήσεις του.

                  

Ο κανιβαλισμός.

Για την ετυμολογία της λέξεως δεν βρήκαμε  μια γενικώς αποδεκτή άποψη.Η Sang-Hee Lee γράφει ότι ,η χρήση της λέξεως οφείλεται σε μια παρανόηση του Χριστόφορου Κολόμβου που, θεώρησε ανθρώπους που συνάντησε  στις Δυτικές Ινδίες  ,  Μογγόλους  συχνά αναφερόμενους  ως απόγονοι του Χάν και έτσι τους ονόμασε «κάνιμπας» Μάλιστα σε μιά επιστολή του  έγραφε,ότι «οι κάνιμπας έφαγαν ανθρώπους.» Η ίδια συγγραφέας παραθέτει  και μια άλλη ερμηνεία: Την σύνδεση με την ισπανική λέξη caribas που σημαίνει « εκλεγμένος αρχηγός»

-Κατά τον Μπαμπινιώτη « πρόκειται για μεταφορά τού ισπαν ικού canibal, λέξη που πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τον Κολόμβο για τους ανθρωποφάγους κατοίκους τής Καραϊβικής, παράλλ. ου caribal < carib, λ. τής αραουκικής γλώσσας, που σημαίνει δυνατός, γενναίος».

-Την ίδια ερμηνεία βρίσκουμε στο γαλλικό λεξικό Petit Robert

 

Το θέμα έχει απασχολήσει τους ανθρωπολόγους.Διαπιστώθηκε η ύπαρξη κανιβαλισμού σε αρκετούς πληθυσμούς.Οι πλέον περιβόητοι  είναι οι Φόρε  στην Παπούα Νέα Γουινέα,οι οποίοι όμως καθώς τελικώς πιέστηκαν και δεν ήθελαν να αποκαλούνται κανίβαλοι εγκατέλειψαν τον κανιβαλισμό,.Ο κύριος  προβληματισμός ήταν να εξακριβωθεί η αιτία που τους είχε οδηγήσει στην πρακτική αυτή,Το συμπέρασμα  στο οποίο κατέληξαν οι επιστήμονες,ήταν ότι,ο  κανιβαλισμός  των Φόρε ήταν μέρος μιάς ιδιαίτερης τελετουργίας. Πίστευαν δηλαδή οι Φόρε  ότι, εσωτερικεύοντας τον νεκρό ,αυτός θα ζωντάνευε  και θα συνέχιζε να υπάρχει στο χωριό τους.Και γενικεύοντας, έχουμε ότι,γίνεται δεκτό πώς οι πρωτόγονοι προέβαιναν στις τελετουργίες αυτές, με σκοπό είτε  να αποκτηθούν οι ιδιότητες του νεκρού,είτε  να αποκτηθούν μαγικές δυνάμεις και να διατηρηθεί η ενότητα, όταν ο νεκρός ανήκε στην ίδια φυλή, αλλά και  αλλά και να υπάρξει εκδίκηση και οικειο ποίηση ξένων ιδιοτήτων, όταν ο νεκρός ανήκε σε ξένη φυλή Η ίδια συγγγραφέας γράφει(ό.π.σελ.29)  «Επι πλέον η Χριστιανική θεία Ευχαριστία ή Αγία Κοινωνία βασίζεται στην πίστη ότι, αυτός που συμμετέχει τρώει(μεταφορικά ) την σάρκα και πίνει το αίμα Του Ιησού Χριστο»(και εσθιόντων αυτών λαβών ο Ιησούς άρτον,ευλογήσας έκλασε και έδωκε αυτοίς και είπε λάβετε φάγετε τούτο έστι το σώμα μου,και λαβών το ποτήριον ευχαριστήσνο δέρμα.ας έδωκεν αυτοίς και έπιον εξ αυτού πάντες και είπεν αυτοίς,τούτο εστί το αίμα μου το της Καινής διαθήκες,το περί πολλών εκχυνόμενον. Μαρκ.14,22 .

Ως προς τα « καλά» του κανιβαλισμου,περιοριζόμαστ3ε να αναφέρουμε την ασθένεια «Κουρού»των Φιόρε ,που οδηγεί στο τρέμουλο και στους σπασμούς και τελικώς στον θάνατο Οι επιστήμονες την χρέωσαν στους Φόρε, καθώς απεκάλυψαν και εντόπισαν το παθογόνο στοιχείο της ασθένειας σε μια εγκεφαλική πρωτείνη,(πρόιον)   και ότι μπορεί κανείς να προσβληθεί απ’αυτήν εάν φάγει μολυσμένο κρέας, και κατέληξαν στο ότι η ασθένεια διαδόθηκε   όχι μόνον από την βρώση μολυσμένου εγκεφάλου,αλλά και από ανοικτές πληγές Σε μερικές περιπτώσεις ανθρωπολόγοι που μελετούν τα απολιθώματα  ανθρωπίνων διερωτώνται μήπως έτρωγαν τους συνανθρώπους των  για να τους θυμούνται. ή ως έσχατη  λύση  για επιβίωση υπό εξαιρετικές συνθήκες.,λ.χ. κατά την εποχή των παγετώνων ( 450 εκατομμύρια χρόνια πριν όταν ένας αστεροειδής, κάπου μεταξύ του Άρη και του Δία, συνετρίβη και η σκόνη από τη θραύση του εξαπλώθηκε παντού στο ηλιακό μας σύστημα.με αποτέλεσμα  αυτή η συσσώρευση σκόνης να εμποδίζει μέρος του ηλιακού φωτός να φτάνει στη Γη, με συνέπεια η θερμοκρασία της να μειωθεί δραματικά τα επόμενα 2 εκατομμύρια χρόνια οδηγώντας έτσι σε μια εποχή των παγετώνων.)

 Αν αναφερθούμε στο ζωικό βασίλειο με τον όρο   κανιβαλι σμός, εννοούμε  επίθεση ενός ζώου σε άτομα του είδους του, όταν, στην συνέχεια, τα κατατρώγει.Τέλος μεταφορικώς  ως κανιβαλισμός  δηλώνεται  η συμπεριφο ρά που χαρακτηρίζεται από αγριότητα, απανθρωπιά κι έλλειψη σεβασμού προς τον άνθρωπο.

Αναφέρονται  ακραίες καταστάσεις  κατά την  σύγχρονη  εποχή,όπου άνθρωποι κατέφαγον αποβιώσαντες συνανθρώπους των ,για να επιβιώσουν. Ετσι  έχουμε την περίπτωση της ομάδας Ράγκμπυ της Ουραγουάης,μέλη της οποίας χάθηκαν μετά την συντριβή του αεροπλάνου τους στις Ανδεις το 1972, και  επιβίωσαν τρώγοντας τα σώματα νεκρών συμπαικτών τους.

 

 

Ομοιότητες στη συμπεριφορά πιθήκων και ανθρώπων
(Ο θρήνος για ατυχήματα σε συντρόφους)
 Στο διαδίκτυο δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2014,άποψη  ανθρω πολόγων,πώς παρατηρήθηκε το φαινόμενο πιθήκου να εκφράζει την λύπη του,για ατύχημα που συνέβη στην σύντροφό του,με την οποί α  συζούσε  για  περίπου τρία χρόνια.Μόλις ο πίθηκος αντιλήφθηκε πώς η σύντροφός του   έπεσε από ένα δέντρο και κτύπησε στο κεφάλι,άφησε μόνα τους τα δυό μωρά στο δέντρο όπου ευρίσκονταν ,κατέβηκε και εμφανώς προσπάθησε να την ανακουφίσει και έμεινε δίπλα της μέχρι να πεθάνει μετά από λίγες ώρες.Κατά τους ερευνητές ήταν η πρώτη φορά που είχαν αντιληφθεί τέτοια συμπεριφορά( με εξαίρεση τους ανθρώπους και χιμπατζήδες),πράγμα που τους κάνει να πιστέψουν ότι,ο θρήνος είναι περισσότερο κοινός ,απ’ό,τι μέχρι τώρα ενόμιζαν μεταξύ των πρωτευό ντων.

To γέλιο και τα ζώα

Αντιγραφή από τον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ της 13-5-2021

«Μέχρι πρόσφατα υπήρχε η πεποίθηση ότι το γέλιο είναι αποκλειστικά ανθρώπινο χαρακτηριστικό, λειτουργία που ανέπτυξε μόνο ο άνθρωπος στην διάρκεια της εξέλιξης του.Ομως ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια ανατρέπουν πλήρως αυτή την πεποίθηση υποστηρίζοντας ότι υπάρχουν όχι ένα ή δύο αλλά τουλάχιστον 65 είδη ζώων που μπορούν και αυτά να γελούν.Ανάμεσα σε αυτά τα ζώα είναι οι φώκιες και οι αγελάδες. Οι ερευνητές ανάμεσα στα άλλα μελέτησαν ηχητικά αρχεία διαφόρων ζώων και αναγνώρισαν σε αυτά, τους ήχους του γέλιου. Οπως υποστηρίζουν η αποκάλυψή τους θα βοηθήσει τους ειδικούς να κατανοήσουν καλύτερα την μορφή και την λειτουργία του ανθρώπινου γέλιου όπως επίσης τον ρόλο που έχει παίξει στην εξέλιξη της κοινωνικής μας συμπεριφοράς.«Αυτή η μελέτη δείχνει το πώς ένα φαινόμενο που θεωρούσαμε αποκλειστικά ανθρώπινο αποδεικνύεται ότι ,,διέθεταν και κάποια είδη από τα οποία διαχωρίστηκε ο άνθρωπος πριν από δεκάδες εκατ. έτη» αναφέρει ο καθηγητής Γκρεγκ Μπράιαντ,επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.«Οταν γελάμε στην ουσία παρέχουμε την πληροφορία στους άλλους ότι, περνάμε ευχάριστα και τους καλούμε να γίνουν και αυτοί παρέα μας. Υπάρχουν ειδικοί που έχουν πει ότι, αυτή την φωνητική συμπεριφορά την έχουν πολλά ζώα όταν παίζουν. Αυτό σημαίνει ότι, το γέλιο του ανθρώπου είναι η εξέλιξη ενός πανάρχαιου ηχητικού σήματος,που υποδηλώνει την έννοια του παιχνιδιού» αναφέρει η ανθρωπολόγος ΣάσαΓουίνκλερ μέλος της ερευνητικής ομάδας»

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΠΟΔΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ
Ο Κάρολος Δαρβίνος υπεστήριζε ότι ,οι πρόγονοί μας σηκώθηκαν στην όρθια θέση προκειμένου να ελευθερώσουν τα άνω άκρα τους και να μπορούν να κατασκευάζουν εργαλεία. Γνωρίζουμε πλέον ότι αυτό δεν μπορεί να είναι σωστό αφού τα αρχαιότερα εργαλεία που έχουν βρεθεί είναι ηλικίας 2,6 εκατομμυρίων ετών, ενώ η ανατομία των απολιθωμάτων ανθρωποειδών αποκαλύπτει ότι, ο διποδισμός εμφανίστηκε πριν από τουλάχιστον 4,2 εκατομμύρια έτη - ίσως και πριν από 6 εκατομμύρια έτη.
-Το πρόβλημα με τον διποδισμό, αναφέρει ο Κρις Στρίνγκερ του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, είναι ότι, ενώ συνδέεται με πολλά πλεονεκτήματα, απαιτεί ανατομικές αλλαγές με αποτέλεσμα στο μεσοδιάστημα να είναι κάποιος αργός, ασταθής και αδέξιος. συνδεόμενος με σκελετικές τροποποιήσεις,η αύξηση τού όγκου τού εγκεφάλου,συνδεόμενη με τις αυξηθείσες διαστάσεις της κρανιακής κοιλότητας, και τις τροποποιήσεις τού προσώπου και των σιαγόνων. Επίσης η ανάπτυξη και εξέλιξη τής γλώσσας,η χρήση εργαλείων,η ανάπτυξη  εκλεπτυσμένων πολιτισμικών μορφών,η τροποποίηση των διατροφικών συνηθειών,και η υιοθέτηση νέων κανόνων κοινωνικής ζωής.  
 «Λογικά ο διποδι σμός ξεκίνησε στα δένδρα» λέει ο ειδικός  επιστήμο νας, σημειώνοντας ότι, οι ουραγκοτάγκοι και άλλα πρωτεύοντα περπατούν όρθια στα κλαδιά όταν τρέφονται. Η αναφορά του δρος Στρίνγκερ συπορεύεται με ό,τι γνωρίζουμε σχετικώς με τον τρόπο ζωής των πρώτων δίποδων, δεν εξηγεί  για ποιον λόγο απέκτησαν στο πλαίσιο της εξέλιξης ειδική ανατομία. Για παράδειγμα τέσσερα εκατομμύρια χρόνια πριν ,το οστό της κνήμης ήταν κάθετο σε σχέση με την πατούσα, ενώ στους, σημερινούς πιθήκους έχει κλίση προς τα έξω - ακόμη και σε εκείνους που περπατούν τις περισσότερες ώρες στα δύο πόδια.
Μια  εξελικτική εξήγηση θα ήταν ότι ,ο διποδισμός αυξάνει την επιβίωση και γι' αυτόν τον λόγο κάποιοι πιστεύουν ότι εξελίχθηκε επειδή επέτρεπε στα αρσενικά να έχουν περισσότερη πρόσβαση σε τροφή ώστε να βοηθούν  στο να τρέφονται οι σύντροφοι και τα μικρά τους. Ωστόσο αυτή η ιδέα προϋποθέτει την πολύ πρώιμη εμφάνιση της μονογαμίας, κάτι που δεν υποστηρίζεται από τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, υπογραμμίζει ο Ντόναλντ Τζοχάνσον από το Πολιτειακό Πανε πιστήμιο της Αριζόνας στο Τέμπε, ο οποίος το 1974 ανακάλυψε την Λού σι, έναν Αυστραλοπίθηκο ηλικίας 3,2 εκατομμυρίων ετών που περπατού σε στα δύο πόδια. Ο δρ Τζοχάνσον τονίζει ότι, στα πρώτα ανθρωποειδή τα αρσενικά ήταν πολύ μεγαλύτερα από τα θηλυκά, γεγονός που μαρτυρεί ανταγωνισμό παρά συνεργασία μεταξύ των δύο φύλων.
«Το πραγματικό ερώτημα είναι ποιά ήταν τα οφέλη του διποδισμού» λέει ο Τζοχάνσον.

 Μια πιθανότητα είναι ότι ,τα ζώα που μπορούσαν να καλύ ψουν μεγα λύτερες αποστάσεις από τα υπόλοιπα ,είχαν πρόσβαση σε μεγαλύτερη ποικιλία πηγών τροφής, γεγονός που τους επέτρεπε να ζουν περις σότερο και να φέρνουν στον κόσμο πιο πολλούς απογόνους.

 Ο αλλαγές τού τρόπου ζωής των προγόνων μας,μπορεί να οφείλονται  είτε στην φυσική εξάπλωση τού ανθρώπινου πληθυσμού,είτε στις κλιματικές αλλαγές,η αύξηση τού όγκου τού εγκεφάλου δεν φαίνεται να συνδέεται άμεσα με τον διποδισμό-αμιγώς ανθρώπινο χαρακτηριστικό για τον οποίο ασχολούμαστε σε άλλο σημείο.

Ο Michael Cόrballis ( ό.π σελ.22  επ.).διατυπώνει την υπόθεση πώς,πριν από την γλώσσα, η χειρονομία ήταν  ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι επικοινωνούσαν μεταξύ τους.Με την γλώσσα τα χέρια τους  απελευθερώθηκαν  και κατέστησαν χρήσιμα για άλλες δραστηριότητες.
Επιπροσθέτως, ο διποδισμός προσέφερε τη δυνατότητα ελευθερίας στα άνω άκρα προκειμένου να μεταφέρονται αντικείμενα, ενώ παράλληλα το να είναι το ζώο ψηλότερο του επέτρεπε να εντοπίζει καλύτερα τους υποψήφιους θηρευτές. «Πρέπει να υπήρχαν πολλά πλεονεκτήματα μαζί» υπογραμμίζει , και προσθέτει ότι, ο διποδισμός πιθανώς  εμφα νίστηκε κατά την εξέλιξη περισσότερες από μία φορές.
΄-Ολα αυτά προετοίμασαν το έδαφος για μια δεύτερη φάση εξέλιξης πριν από περίπου 1,7 εκατομμύρια έτη, όταν οι πρόγονοί μας εγκατέλειψαν τα δάση για την σαβάνα. Σε αυτή την περίοδο έλαβαν χώρα οι μεγαλύτερες ανατομικές αλλαγές - οι ώμοι ίσιωσαν, τα πόδια έγιναν πιο μακριά και η λεκάνη προσαρμόστηκε στη ζωή σε δύο πόδια.
-Υπάρχουν πολλοί πιθανοί λόγοι ως απάντηση στο γιατί ο διποδισμός αποτέλεσε γεγονός σε αυτή τη φάση. Η όρθια στάση πιθανότατα βοήθησε τους προγόνους μας να αντεπεξέρχονται στις πολύ υψηλές θερμοκρα σίες που αναπτύσσονταν στα λιβά δια, επιτρέποντας στον αέρα να κυκλοφορεί στο σώμα τους και μειώνοντας την άμεση έκθεσή τους στον ήλιο. Επίσης η όρθια στάση αύξησε και την κινητικότητα. «Προσέφερε περισσότερη αποτελεσματικότητα στις μετακινήσεις επιτρέποντας να καλύπτονται μεγαλύτερες αποστάσεις» αναφέρει ο Ρόμπιν Ντάνμπαρ, καθηγητής Εξελικτικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Ο διποδισμός επέτρεψε στους προγόνους μας να διανύουν μεγάλες αποστά σεις και να βρίσκουν θηράματα στις σαβάνες. Μάλιστα, μια μελέτη δείχνει ακόμη και ότι, προσαρμοστήκαμε για να φέρνουμε εις πέρας αγώνες αντοχής, αν και ο σύγχρονος πληθυσμός… του καναπέ μάλλον θα θεωρήσει αυτήn την, θεωρία….       ελαφρώς ατεκμηρίωτη.

Ανεξαρτήτως των παραπάνω η άποψη για αυξημένη κινητικότητα δεν είναι ακαταμάχητη,ιδίως αν παρατηρήσει  και σκεφθεί κανείς (Michael Cοrballis  ό.π σελ.17  επ.) ότι ,ένας χιμπατζής που τρέχει στα τέσσερα  μπορεί να αναπτύξει ωριαία ταχύτητα  μέχρι 48 χλιόμετρα,  ενώ ο άνθρωπος που ακόμα και αν πρόκειται για ικανό αθλητή δεν μπορεί να υπερβεί τα 30.

  Υποστηρίζεται ότι : Η   όρθια στάση ,  ενδεχομένως  ευνόησε την ανάπτυξη τού εγκεφάλου και   την απελευθέρωση των χεριών.(Η όρθια στάση, συναντάται και σε πιθήκους).Αυτό σε συνδυασμό με την αύξηση των νοητικών δεξιοτήτων οδήγησε στην ανάπτυξη των εργαλείων και στην συνέχεια  σε νέες διατροφικές συνήθειες, που δεν απαιτούσαν πολύ ανεπτυγμένες σιαγόνες.Το τελευταίο ευνόησε την αύξηση των διαστάσεων της κρανιακής κοιλότητας.Αυτά όμως τα σενάρια έχουν την αδυναμία,ότι, θεωρούσαν τις παραλλαγές αυτές, ανεξάρτητες από το περιβάλλον,άποψη που απέχει από τις δαρβινικές αντιλήψεις. Ο διποδισμός δεν προσφέρει τα ίδια εξελικτικά πλεονεκτήματα  στον άνθρωπο τού δάσους και σε αυτόν τής σαβάνας. Ο αλλαγές τού τρόπου ζωής των προγόνων μας, μπορεί να οφείλονται  είτε στην φυσική εξάπλωση τού ανθρώπινου πληθυσμού, είτε στις κλιματικές αλλαγές,  Η αύξηση τού όγκου τού εγκεφάλου δεν φαίνεται να συνδέεται άμεσα με τον διποδισμό-αμιγώς ανθρώπινο χαρακτηριστικό----(;ίσως  για να μπορεί έτσι ο άνθρωπος να βλέπει καλύτερα,(Guttman σελ.145) και να έχει ελεύθερα τα χέρια του για να μεταφέρει πράγματα εργαλεία και τα μωρά,και ίσως για να έχει καλύτερη θερμική ισορροπία-(heat balance)-  οι πρώτοι οριστικοί ανθρωποειδείς βάδιζαν πλήρως όρθια πριν από 6.000.000 χρόνια.)--όπως άλλωστε δεν συνδέεται με την τροποποίηση των σιαγόνων.

-.Οπως έχει υποστηριχθεί από πρόσφατες έρευνες και μελέτες,όπως αυτή υπό τον  δρ.Πολ Μόνκ,ασθένειες ή συμπτώματα, ορθοπεδικής αιτιολογίας, όπως ο πόνος στον ώμο.στον αυχένα , αρθρίτιδα του ισχίου,ο πόνος στο μπροστινό μέρος του γόνατος,φαίνονται να οφείλονται,στο ότι, ο διποδισμός,εμφανίστηκε λίγο ενωρίς στον άνθρωπο,που η κατασκευή του δεν συμβάδιζε  με  την όρθια στάση.Οι ίδιες έρευνες διατυπώνουν με επιφύλαξη την άποψη ότι ,  στα επόμενα 4000 χρόνια τα παραπάνω  προβλήματα θα επιδεινωθούν.( Michael Cοrballis  ‘ο.π σελ.17  επ.και “Βημαmagazino  της 26.2.2017.-    
-Η Sang-Hee Lee γράφει ( ό.π. σελ.188),ότι,μετά την ανακάλυψη των ιχνών πελμά των   στην Τανζανία από την Mary Leaky υπάρχουν πρόσθετα στοιχεία πως ο διποδισμός εμφανίστηκε στην καταγωγική  γραμμή του ανθρώπου πριν από 3,3 εκατομμύρια χρόνια ,πολύ ενωρίτερα από την εμφάνιση του Homo erectus.

-Ο αφρικανικός πρόγονός μας Σαχελάνθρωπος περπατούσε στα δύο πόδια του ήδη πριν επτά εκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με νέα έρευνα. Παράλληλα, είχε κρατήσει τη δυνατότητα τετραποδισμού και σκαρφάλωνε στα δέντρα.

 

Ένας από τους αρχαιότερους γνωστούς προγόνους του ανθρώπου, ο Σαχελάνθρωπος (Sahelanthropus tchadensis), απολιθώματα του οποίου είχαν ανακαλυφτεί στο Τσαντ της περιοχής Σαχέλ της Αφρικής, νότια της Σαχάρας, περπατούσε συνήθως στα δύο πόδια του όταν βρισκόταν στο έδαφος, ήδη πριν περίπου επτά εκατομμύρια χρόνια. Αυτό είναι το συμπέρασμα των επιστημόνων που έκαναν μια νέα προσεκτική ανατομική ανάλυση των απολιθωμάτων των άνω και κάτω άκρων του.

Η απόκτηση της ικανότητας διποδισμού θεωρείται αποφασιστικό βήμα στην ανθρώπινη εξέλιξη. Μέχρι σήμερα, λόγω της έλλειψης επαρκών απολιθωμάτων, οι επιστήμονες δεν έχουν συμφωνήσει για το πώς ακριβώς και πότε ξεκίνησε το περπάτημα στα δύο πόδια και όχι στα τέσσερα, τα οποία χρησιμοποιούσαν οι πρόγονοι μας όσο ζούσαν στα δέντρα. Η νέα έρευνα ενισχύει την πεποίθηση ότι το πέρασμα στον διποδισμό συνέβη αρκετά νωρίς στην ιστορία.

Όπως αναφέρει το Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, οι ερευνητές από τη Γαλλία, το Τσαντ και την Αιθιοπία, με επικεφαλής τον Φρανκ Γκι του γαλλικού Πανεπιστημίου του Πουατιέ και του Εθνικού Κέντρου Επιστημών της Γαλλίας (CNRS), οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», ανέλυσαν ένα μηριαίο οστό και δύο οστά αντιβραχίου που είχαν βρεθεί στην περιοχή Τόρος-Μενάλα στην έρημο Ντζουράμπ του Τσαντ, όπου είχε γίνει η ανακάλυψη του Σαχελάνθρωπου το 2001.

Η αρχική ανάλυση ενός σχεδόν πλήρους κρανίου (το οποίο «βαφτίστηκε» Τουμάι που σημαίνει «η ελπίδα της ζωής» στην τοπική γλώσσα) είχε δώσει ενδείξεις διποδισμού. Η νέα μελέτη σε απολιθώματα άκρων που είχαν βρεθεί στην ίδια περιοχή (αλλά είναι αδύνατο να επιβεβαιωθεί ότι ανήκουν στον Τουμάι) οδήγησε στο οριστικό συμπέρασμα του διποδισμού. Παράλληλα, η ανατομία των οστών του δείχνει ότι ο εν λόγω αρχαίος πρόγονος μας είχε κρατήσει τη δυνατότητα τετραποδισμού και μπορούσε να σκαρφαλώνει γρήγορα στα δέντρα σαν πίθηκος.

Οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι πρώιμοι πρόγονοί μας εξέλιξαν νωρίς την ικανότητα βαδίσματος στα δύο πόδια, λίγο μετά τον διαχωρισμό ανθρώπων και χιμπατζήδων που τράβηξαν διαφορετικούς εξελικτικούς δρόμους (κάτι που συνέβη πριν 7 έως 10 εκατομμύρια χρόνια), διατηρώντας όμως την ανατομική δυνατότητα να αναρριχώνται γρήγορα στα δέντρα. Λίγα εκατομμύρια χρόνια μετά τον Σαχελάνθρωπο, ένας άλλος πρόγονός μας, ο Αυστραλοπίθηκος, είχε τελειοποιήσει πια τον διποδισμό, διατηρώντας πάντα την ικανότητα τετραποδισμού στα δέντρα. Μόνο με την εμφάνιση του γένους Homo, οι πρόγονοι μας έπαψαν μόνιμα να χρησιμοποιούν τα χέρια τους σαν πόδια και στάθηκαν οριστικά και αποκλειστικά στα δύο πόδια τους.

(news24  Αυγούστου 2022)

ΨΗΛΑΦΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΘΑΥΜΑ

(αντιγραφή από δημοσίευμα στο «ΒΗΜΑ» της  26-2-2017)
Η γοητεία που ασκεί το θαύμα της ζωής στους ανθρώπους είναι διαχρονική. Ηδη από τον 6ο αιώνα πΧ, οι έλληνες φιλόσοφοι πρότειναν το αβγό της κότας ως μοντέλο για την μελέτη της εμβρυϊκής ανάπτυξης των ζώων. Οσο για την ανθρώπινη εμβρυϊκή ανάπτυξη, πρώτος ο Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.) ανέφερε τις δύο θεωρίες που προσπάθησαν να την εξηγήσουν. Σύμφωνα με την πρώτη το έμβρυο προϋπάρχει σαν μια μινιατούρα του ενηλίκου είτε στα σπερματοζωάρια του πατέρα είτε στα ωάρια της μητέρας και με την κατάλληλη διέγερση αρχίζει να αυξάνεται κατά την διάρκεια της κύησης. Η δεύτερη, την οποία υποστηρίζει και ο ίδιος ο Αριστοτέλης, θεωρεί το έμβρυο μια αδιαφοροποίητη μάζα η οποία αναπτύσσεται με την πρoσθήκη νέων μελών. Ο αρχαίος έλληνας φιλόσοφος πίστευε ότι ,  η μητέρα συνέβαλλε μόνο με την αδιαφοροποίητη μάζα, ενώ το σπέρμα του  πατέρα παρείχε την ψυχή για την δημιουργία το νέου όντος του οποίου  το  πρώτο όργανο ήταν η καρδιά.
-Οπως πιθανόν γνωρίζουν όλοι όσοι έγιναν γονείς τα τελευταία χρόνια και είχαν την ευκαιρία να δουν, με την βοήθεια των υπερήχων, το παιδί τους να αναπτύσσεται στην μήτρα της μητέρας του, πράγματι η καρδιά είναι το πρώτο ορατό όργανο στο μόλις μερικών χιλιοστών έμβρυο. Κατά τα άλλα, ο Αριστοτέλης δεν είχε και πολύ δίκιο. Ωστόσο, το μέγεθος του ανδρός ήταν τέτοιο ώστε οι απόψεις του να επικρατήσουν μέχρι και τον 16ο αιώνα μ.Χ.Την εποχή εκείνη, ο άγγλος γιατρός Γουίλιαμ Χάρβεϊ (William Harvey, 1578-1657) άρχισε να πειραματίζεται με στόχο να αποδείξει την ορθότητα των θεωριών του Αριστοτέλη. Ο Χάρβεϊ ακο λούθησε τον δρόμο που είχε ανοίξει λίγο νωρίτερα ο δάσκαλος του, ο Ιταλός Τζιρόλαμο Φαμπρίτσι (Girolamo Fabrici 1537-1619). Ο Φαμπρίτσι, ο οποίος είχε σπουδάσει ελληνικά στο Πανεπιστήμιο της Πάδουα, ήταν γνώστης της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και είχε αρχίσει πρώτος την ανατομική μελέτη του πλακούντα των θηλαστικών αλλά και την μελέτη της εμβρυϊκής ανάπτυξης στο αβγό του κοτόπουλου (λόγω της αφθονίας και της εύκολης πρόσβασης που παρείχε στο αναπτυσσόμενο έμβρυο), Ο Χάρβεϊ συνέχισε τον πειραματισμό με το κοτόπουλο αλλά επεκτάθηκε και στα ζαρκάδια προκειμένου να μελετήσει τα θηλαστι κά.Παρά το γεγονός ότι, οι συστηματικές μελέτες του,απέδειξαν πέρα από κάθε αμφιβολία ότι, τα έμβρυα αναπτύσσονται  βαθμηδόν, για περισσότερο από ένα αιώνα επικράτησαε η θεωρία, που ήθελε τα έμβρυα να είναι μικροσκοπικοί ενήλικοι. Η ανακάλυψη και η ευρεία χρήση  του μικροσκοπίου, αντί να βοηθήσει στην  διαλεύκανση, αρχικά περιέπλεξε ακόμη περισσότερο τα πράγματα. Ετσι, η μελέτη των εντόμων και ειδικότερα των αφίδων οι οποίες αναπαράγονται και με παρθενογένεση, όχι μόνο ενίσχυσε την παραπάνω θεωρία, αλλά την έκανε και μητρικοκεντρική. Τόση ήταν η δύναμη αυτής της υπόθεσης ώστε κάποιοι φυσιοδίφες να φτάσουν στο σημείο να υποθέσουν ότι, όλη η ανθρωπότητα προϋπήρχε στις ωοθήκες της Εύας!
Μόλις στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, με την καθοριστικής σημασίας εργασία του Γερμανού Κάσπερ Φρίντριχ Βολφ (Casper Friedrich Wolf 1733-1794)το   πεδίο της εμβρυολογίας απαλλάσσεται από τις ανακριβείς θεωρίες και αρχίζει μια περίοδος συνεχούς άνθησης που διαρκεί μέχρι τις ημέρες μας. Κορυφαίες μορφές στην εμβρυολογία του 19ου αιώνα είναι ο Γερμανός Καρλ Ερνστ βον Μπάερ (Karl Ernst von Baer, 1792-1876) ο οποίος ανακάλυψε το ωάριο των θηλαστικών και οι Βίλχελμ Ρου (Wilhem  Roux, 850-1924) και Χανς Ντρις (Ηans Driesch, 1876-1941) οι οποί οι έθεσαν τις βάσεις της πειραματικής εμβρυολογίας.
Ο 20ός αιώνας υπήρξε πραγματικά ο χρυσός αιώνας της εμβρυολογίας χάρη τόσο στην ανάπτυξη ισχυρών μικροσκοπίων (τα οποία επέτρεψαν την σε βάθος ιστολογική παρατήρηση) όσο και στην ανάπτυξη της γενετικής και της μοριακής βιολογίας, οι οποίες επέτρεψαν το πέρασμα από την ιστολογική και κυτταρική παρατήρηση στην μελέτη των γονιδίων που καθορίζουν την εμβρυϊκή ανάπτυξη.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι, το ανθρώπινο έμβρυο είναι ίσως το τελευταίο προπύργιο της εμβρυολογίας. Στην πλειονότητά του ο αρχικός εμβρυολογικός πειραματισμός έγινε σε ορατά έμβρυα όπως αυτά των βατράχων που γεμίζουν τα ρυάκια στην εποχή της αναπαραγωγής των αμφιβίων ή εύκολα προσβάσιμα έμβρυα όπως αυτά των πτηνών. Οσο για τα γονίδια που εμπλέκονται στην εμβρυϊκή ανάπτυξη, αυτά μελετήθηκαν συστηματικά στη μύγα του ξιδιού (Drosophila melanogaster) από τους βραβευμένους με Νομπέλ Κριστιάνε Νισλάιν-Φόλχαρτ και Ερικ Βις χάους (Christine  Nusslein –Volhard  Eric F.Wiesschaus και στην συνέχεια αναζητήθηκαν σε άλλους οργανισμούς του ανθρώπου συμπεριλαμβανομένου.Και ενώ οι αρχικές μελέτες,γίνονταν σε ανθρώπινα έμβρυα, που είχαν αποβληθεί σήμερα οι ερευνητές, μπορούν να παρακολουθούν την ανάπτυξη ζωντανών εμβρύων και μάλιστα χωρίς να ενοχλούν ή να θέτουν σε κίνδυνο την ύπαρξή τους.

ΣΕ ΜΙΑ ΣΤΑΓΟΝΑ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ

 (αντιγραφή από το «ΒΗΜΑ» της 26-2-2017)
«Συμβαίνει κάθε μέρα σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης και ενώ είναι  . τόσο συνηθισμένο και φυσιολογικό φαινόμενο παραμένει ταυτόχρονα ένα θαύμα. Γιατί πώς αλλιώς μπορεί να περιγραφεί η δημιουργία ενός ανθρώπου; Πώς να μη θεωρηθεί θαύμα η «παραγωγή» 37,2 τρισεκατομ μυρίων κυττάρων προερχομένων από την σύντηξη ενός ωαρίου και ενός σπερματοζωαρίου μέσα στο συντομότατο διάστημα των 40 μόλις εβδομά δων.Και δεν είναι μόνο η ποσότητα των κυττάρων που δημιουρ γεί τον θαυμασμό, αλλά και το γεγονός ότι, αυτά διαφοροποιούνται και ταξινο μούνται έτσι ώστε να δημιουργούν ιστούς και όργανα και εν τέλει ένα ολοκληρωμένο λειτουργικό άτομο.Περιττό να πούμε ότι, το μέγα μυστήριο της ζωής έχει γίνει στόχος της περιέργειας των επιστημόνων, κυριολεκτικά από καταβολής πολιτισμένου κόσμου, με τον Αριστοτέλη να κάνει τις πρώτες υποθέσεις.Αλλά η ιστορική πορεία διαλεύκανσης του μυστηρίου αυτού μπορεί να παρομοιαστεί με το ξεφλούδισμα του κρεμμυδιού: μόλις οι ερευνητές αφαιρούσαν με τις ανακαλύψεις τους ένα πέπλο, το επόμενο τους έφραζε τον δρόμο. Φαίνεται όμως πως φτάνουμε σιγά-σιγά στην καρδιά της υπόθεσης, καθώς τώρα οι ερευνητές έχουν θέσει το καίριο ερώτημα και έχουν αρχίσει να παίρνουν απαντήσεις. Το ερώτημα συμπυκνώνεται στα εξής: «Πώς η καταγεγραμμένη στο DΝΑ γραμμική πληροφορία αξιοποιείται έτσι ώστε να παραχθεί ένας τρισδιά στατος οργανισμός, του οποίου μάλιστα η λειτουργικότητα προϋποθέτει ότι, η εν λόγω πληροφορία-οδηγία εκτελέστηκε σε συγκεκριμένο χρόνο και από συγκεκριμένα κύτταρα;». Οσο για τις απαντήσεις, είναι η πρώτη φορά που αυτές προέρχονται από την μελέτη του ανθρώπινου εμβρύου ενόσω αυτό μεγαλώνει αμέριμνο στη μητρική  μήτρα χωρίς να υφίσταται καμία παρέμβαση.

ΣΤΟ ΑΙΜΑ ΤΗΣ ΜΑΜΑΣ

Ολα ξεκίνησαν πριν από 20 ακριβώς χρόνια, όταν ο Dennis Lo από το Κινεζικό Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ ανεκάλυψε την παρουσία εμβρυϊκού DΝΑ στο αίμα της κυοφορούσης μητέρας, πράγμα που ανέφερε σε άρθρο του στην επιστημονική επιθεώρηση «The Lancet». Η πληροφορία αυτή άλλαξε τις απόψεις μας ως προς την «στεγανότητα» του πλακούντα και ήταν από μόνη της πολύ σημαντική. Ωστόσο, εκείνη την εποχή δεν μπόρεσε να αξιοποιηθεί περαιτέρω, καθώς η τεχνολογία ανά γνωσης του DΝΑ δεν ήταν και τόσο εξελιγμένη. Με την πάροδο του χρόνου όμως αναπτύχθηκαν ολοένα και πιο εξελιγμένες τεχνικές εντοπισμού και μελέτης του εμβρυϊκού γενετικού υλικού (DΝΑ και RΝΑ) στο αίμα της μητέρας, έτσι ώστε σήμερα αυτό να αποτελεί τον καλύτερο πληροφοριοδότη μας για τα τεκταινόμενα στον πάντα προστατευμένο ιδιωτικό χώρο όπου αναπτύσσεται το έμβρυο.
Τι μπορούμε να μάθουμε λοιπόν από λίγες σταγόνες μητρικού αίματος μέσα στο οποίο κολυμπούν θραύσματα εμβρυϊκού γενετικού υλικού; Το πρώτο πράγμα που μπόρεσαν να εντοπίσουν οι επιστήμονες, με πιστότητα τέτοια που να μπορεί να αξιοποιηθεί διαγνωστικά, ήταν αν το έμβρυο έφερε χρωμοσωμικές ανωμαλίες, όπως παραδείγματος χάριν αν είχε τρία αντί για δύο χρωμοσώματα 21 και άρα έπασχε από σύνδρομο Ντάουν. Σύντομα όμως πέρασαν από τα χρωμοσώματα στην ίδια την αλυσίδα του DΝΑ και μπορούν πια να ανασυνθέτουν ολόκληρο το εμβρυϊκό γονιδί ωμα και να αναζητούν σε αυτό ακόμη και αλλαγές ενός και μόνο γράμματος που θα μπορούσαν να σημάνουν σοβαρές ασθένειες.
Χαρακτηριστικό της έκτασης που έχει πάρει σήμερα η μελέτη του βρεφικού DΝΑ που εντοπίζεται στο μητρικό αίμα είναι ένα από τα ερευνητικά προγράμματα του Ινστιτούτου Sanger στη Βρετανία (το οποίο έχοντας πρωτοστατήσει στην μελέτη του ανθρωπίνου γονιδιώματος, συνεχίζει να πρωτοπορεί στην γονιδιωματική). Εκεί ο Μάθιου Χερλς  (Mathew Hurles) και οι συνεργάτες του μελετούν τα γονιδιώματα 1.000 εμβρύων τα οποία όταν εξετάστηκαν με υπερήχους διαπιστώθηκε ότι ,φέρουν μορφολογικές ανωμαλίες. Από την  συγκριτική μελέτη αυτών των γονιδιωμάτων με εκείνα υγιών εμβρύων, οι Βρετανοί ερευνητές ελπίζουν να εντοπίσουν τα γονίδια που ευθύνονται για τις μορφολογικές ανωμαλίες, πράγμα που θα μπορούσε να οδηγήσει σε καλύτερα διαγνωστικά εργαλεία για την έγκαιρη ανίχνευση και ίσως την πρόληψη τους.


ΤΟ RΝΑ ΜΙΛΑΕΙ!

Μπορεί οι οδηγίες για τη, δημιουργία ενός ανθρώπου να είναι γραμμένες στην γλώσσα του DΝΑ, αλλά όπως γνωρίζουν πολύ καλά οι βιολόγοι την καλύτερη πληροφορία για το πώς και πότε αξιοποιούνται αυτές οι οδηγίες μπορούν να την πάρουν από το RΝΑ. Ο λόγος για αυτό είναι η ίδια η λειτουργία του κυττάρου: όλα τα κύτταρα μας περιέχουν ολόκληρη τη γενετική πληροφορία, αλλά σε κάθε δεδομένη στιγμή χρησιμοποιούν μόνο  ένα μέρος αυτής και το πρώτο πράγμα που συμβαίνει όταν ένα τμήμα DΝΑ χρησιμοποιείται είναι η παραγωγή συγκεκριμένων μορίων RΝΑ (τα οποία γεννώνται με καλούπι το προς αξιοποίηση DΝΑ). Στην πραγματικότητα το RΝΑ είναι το ενδιάμεσο μόριο που καθιστά δυνατή τη μετάφραση της γραμμικής πληροφορίας του DNA στο τρισδιάστατο ανθρώπινο σώμα.
Θα μπορούσε κανείς να παρομοιάσει την εμβρυϊκή ανάπτυξη με ένα κονσέρτο, όπου όλη η ορχήστρα είναι παρούσα αλλά μόνο συγκεκριμένα όργανα παίζουν σε μια δεδομένη στιγμή και η μουσική που φτάνει στα αφτιά μας μάς αποκαλύπτει την ταυτότητα του κάθε οργάνου. Αντιστοίχως, καθώς το έμβρυο δημιουργείται, γονίδια ενεργοποιούνται και απενεργοποιούνται συνεχώς, και η παρουσία ή  απουσία συγκεκριμένων μορίων RΝΑ «ψιθυρίζει στα χαρτιά» των ερευνητών το τι συμβαίνει σε κάθε αναπτυξιακό στάδιο Τα μόρια αυτά, παρά το γεγονός ότι ,είναι μικρότερα και πολύ πιο ευαίσθητα από τα μόρια DΝΑ, μπορούν πια να εντοπίζουν οι ερευνητές στο μητρικό αίμα και αυτό τους έχει επιτρέψει για πρώτη φορά στην Ιστορία να γνωρίζουν τι συμβαίνει σε γονιδιακό επίπεδο σε ένα ζωντανό αναπτυσσόμενο έμβρυο!
Η εν λόγω τεχνολογία, αν και υφίσταται, δεν έχει εξελιχθεί τόσο ώστε να γίνει Ρουτίνα. Ετσι, οι πρώτες πληροφορίες σχετικά με τη διαφορική ενεργοποίηση των γονιδίων που προήλθαν από τη μελέτη του RΝΑ δεν έγιναν σε δείγματα μητρικού αίματος αλλά σε δείγματα αμνιακού υγρού τα οποία λαμβάνονται από αμνιοκέντηση, καθώς και σε δείγματα που λαμβάνονται κατά τη γέννηση με καισαρική τομή. Αυτά, παράλληλα με τα δείγματα μητρικού αίματος, έχουν επιτρέψει στην Ντιάνα Μπιάνκι (Diana Bianchiί) και στους συνεργάτες της στα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ να αποκτήσουν μια πολύ καλή εικόνα του γονιδιακού ρεπερτορίου της εμβρυϊκής ανάπτυξης, και ειδικότερα του δευτέρου και του τρίτου τριμήνου.


ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΞΟΔΟΥ!

Οπως αναφέρεται στο σχετικό άρθρο της στην επιστημονική επιθεώρηση PNAS, τα έμβρυα που ολοκληρώνουν την ανάπτυξη τους και ετοιμάζονται για την  μεγάλη έξοδο ενεργοποιούν τα γονίδια που θα τους χρεια στούν: εκείνα που σχετίζονται με την λειτουργία των ματιών, του αναπνευστικού και του γαστρεντερικού συστήματος (αφού για πρώτη φορά θα εισπνεύσουν αέρα και θα λάβουν τροφή), γονίδια του ανοσοποιητικού (που δεν χρειάζονταν στο αποστειρωμένο περιβάλλον της μήτρας), γονίδια της όσφρησης που θα τους επιτρέψουν να αναγνωρίζουν την μυρωδιά της μητέρας τους (ικανότητα ζωτικής σημασίας για την επιβίωση όταν ο άνθρωπος ήταν πρωτόγονος).
Στο πίσω μέρος του μυαλού των ερευνητών που μελετούν την εμβρυϊκή ανάπτυξη είναι πάντοτε η πρόληψη και η θεραπεία γενετικών ασθενειών ή ασθενειών που προκύπτουν από τις συνθήκες που επικρατούν κατά την εμβρυϊκή ανάπτυξη. Επιστήμονες μελετώντας δείγματα αμνιακού υγρού από έμβρυα με σύνδρομο Ντάουν διαπίστωσαν ότι, τα γονίδια που ενεργοποιούνται ως αποτέλεσμα της παρουσίας ενός ακόμη χρωμοσώματος δεν σχετίζονται μόνο με αυτό το χρωμόσωμα αλλά προέρχονται από όλο το γονιδίωμα. Βασισμένη στα ευρήματα της, η ερευνήτρια Μπιάνκι δοκιμάζει σε μοντέλα ζώων φάρμακα τα οποία θα μπορούσαν να μετριάσουν τις επιπτώσεις του συνδρόμου.

ΠΛΑΚΟΥΝΤΑΣ:Ο ΓΝΩΣΤΟΣ-ΑΓΝΩΣΤΟΣ
Ενα από τα λιγότερο μελετημένα όργανα ήταν μέχρι πρότινος ο πλακούντας, καθώς οι ερευνητές τον μελετούσαν μόνο όταν ολοκλήρωνε το έργο του και πεταγόταν αμέσως μετά τη γέννηση. Η μελέτη του με τη βοήθεια του RΝΑ έχει αποκαλύψει τον πολυσύνθετο ρόλο του. Ετσι αμερικανοί ερευνητές του Πανεπιστημίου Ροκφέλερ στην Νέα Υόρκη έχουν εντοπίσει γονίδια τα οποία σχετίζονται με την δυσλειτουργία του πλακούντα στην περίπτωση της προεκλαμψίας, μιας επικίνδυνης για τη ζωή της μητέρας επιπλοκής, και ελπίζουν να δημιουργήσουν ένα τεστ έγκαιρης διάγνωσης της.  Αντιστοίχως, καναδοί ερευνητές του Πανεπιστημίου της Βρετανικής Κολομβίας στον Καναδά έχουν καταγράψει τις συνεχείς ενεργοποιήσεις και απενεργοποιήσεις στον πλακούντα γονιδίων του ανοσοποιητικού συστήματος, πράγμα που σημαίνει ότι, το όργανο αυτό παίζει καθοριστικό ρόλο στο να μην απορριφθεί το έμβρυο από το ανοσοποιητικό σύστημα της μητέρας. (Με δεδομένο το γεγονός ότι, το έμβρυο είναι γενετικά ένα μείγμα μητρικών και πατρικών «συστατικών» είναι απορίας άξιον το ότι, το ανοσοποιητικό της μητέρας δεν το αναγνωρίζει ως ξένο σώμα και δεν κινείται εναντίον του!) Από τις μελέτες αυτές προέκυψε και η επιβεβαίωση ότι, το μητρικό κάπνισμα επιδρά στο έμβρυο αυξάνοντας την πιθανότητα του αυτό να εμφανίσει αναπνευστικά προβλήματα αλλά και παχυσαρκία όταν γεννηθεί. Οι ερευνητές διεπίστωσαν σημαντικές μεταβολές στην ενεργοποίηση των γονιδίων του πλακούντα μεταξύ καπνιστριών και μη καπνιστριών.
Δεν χωρεί αμφιβολία ότι, το πεδίο της εμβρυολογίας έχει μπει σε μια κοσμογονική περίοδο. Αλλά πρώτοι οι ερευνητές σημειώνουν ότι, η δυνατότητα μας να παρακο λουθούμε σε μια εκδοχή τα γονίδια δεν σημαίνει απαραιτήτως και πως έχουμε την ικανότητα να ερμηνεύουμε όλα τα ευρήματα. Χαρακτηριστική είναι η παράγραφος στο τελευταίο άρθρο του Ντένις Λο. Ο άνθρωπος που πρώτος ανεκάλυψε την παρουσία εμβρυϊκού DNA στο μητρικό αίμα και που στη συνέχεια συνέβαλε καθοριστικά στη βελτίωση των τεχνικών εντοπισμού του σημειώνει: «Παρά το γεγονός ότι, έχουμε την τεχνολογική δυνατότητα να ανιχνεύουμε στο μητρικό αίμα μεταλλάξεις οι οποίες υπάρχουν μόνο στο έμβρυο, η εξήγηση της κλινικής σημασίας καθεμιάς από αυτές τις μεταλλάξεις είναι μια τεράστια πρόκληση η οποία απαιτεί τη συνεχή βελτίωση της κατανόησης μας για το ανθρώπινο γονιδίωμα».

Η ΗΛΙΚΙΑ ΓΙΑ ΤΕΚΝΟΠΟΙΙΑ

                 Η κατάλληλη ηλικία  για τεκνοποιία συνιστά πρόβλημα που δεν αφορά μόνον την ιατρική ,αλλά και και την ηθική.Ειδικοί στην βιοιατρική,τοποθετούν  το όριο για την ηλικία αυτή  στα 43 χρόνια για τις γυναίκες και 60 για τους ανδρες.Οι  γυναίκες  βλέπουν ότι, οι πιθανότητες για να συλλάβουν σχεδόν εξαφανίζονται με την συμπλήρωση του τεσσαρακοστού έτους της ηλικίας τους,ενώ οι άνδρες  διατηρούν την ικανότητα να τεκνοποιήσουν μέχρι το τέλος της ζωής τους.
Το θέμα  αφορά άμεσα και την κοινωνία,δεδομένου ότι, η  μη κατάλληλη ηλικία της μητέρας, μπορεί να έχει επιπτώσεις ,όχι μόνον στην δική της υγεία αλλά και του παιδιού,( θανάτου στη μήτρα,τρισωμία,επιληψία, κλπ.) Επίσης η μη κατάλληλη ηλικία του πατέρα,αυξάνει τον κίνδυνο, ορισμένων σπανίων γενετικών ασθενειών(,νεφρική ανεπάρκεια κλπ)
  Σε καθαρό ψυχολογικό επίπεδο,είναι αυτονόητο ότι ,με την ηλικία των γονέων αυξάνουν  και οι δυσκολίες μιας σωστής ανατροφής, πέρα  ασφαλώς  από τον κίνδυνο το παιδί να δεί τους γονείς του να να πεθαίνουν ενώ αυτό είναι ακόμη σε μικρή ηλικία.

 

 Η «ΑΝΘΡΩΠΌΚΑΙΝΟΣ»  ΠΕΡΊΟΔΟΣ
Είναι το νέο όνομα μίας νέας γεωλογικής περιόδου, η οποία ορίζεται από την επίδραση του ανθρώπου στον πλανήτη. Ένα σημάδι που θα παραμείνει στο γεωλογικό αρχείο της Γης πολύ καιρό μετά την κατάρρευση των πόλεων μας. Η λέξη «Ανθρωπόκαινος» προτάθηκε ως όρος το 2000 από τον χημικό της ατμόσφαιρας, βραβευμένο με Νόμπελ, Ολλανδό Πολ Κρούτζεν,ένας από τους επιστήμονες που διεπίστωσε ότι ,το όζον στην ανώτερη ατμόσφαιρα εξαντλείται  λόγω της δράσεως των χλωροφθορανθράκων,χημικών ενώσεων που τότε χρησιμοποιούνταν  σε αερολύματα και σε ψυγεία,(που έχουν πλέον απαγορευθεί,  καθώς βρέθηκαν υποκατάστατα των χλωροφθορανθράκων).


Οι προσπάθειες οριοθέτησης της περιόδου που σηματοδοτεί η παρουσία και η δραστηριότητα του ανθρώπου πυροδότησαν έναν έντονο επιστημονικό διάλογο μεταξύ γεωλόγων και περιβαλλοντολόγων.

Έχει ο άνθρωπος επιφέρει μη αναστρέψιμες αλλαγές στον πλανήτη;

Αυτό το εκ πρώτης απλό ερώτημα,εσήμανε την έναρξη μιας νέας διαμάχης για τον τρόπο με τον οποίον πρέπει να προσδιοριστεί η περίοδος του χρόνου στην οποία ζούμε.
Σύμφωνα με την Διεθνή Ένωση Γεωλογικών Επιστημών (IUGS) επισήμως βρισκόμαστε  στην εποχή του Ολόκαινου, την οποία η Ένωση χαρακτηρίζει «εντελώς πρόσφατη» και η οποία ξεκίνησε πριν από 11.700 χρόνια, ακριβώς μετά από την τελευταία μεγάλη Εποχή των Παγετώνων. Με άλλα λόγια, τα 12.000 χρόνια σταθερού κλίματος κατά τη διάρκεια των οποίων αναπτύχθηκε ο ανθρώπινος πολιτισμός.
-Σύμφωνα όμως, με άλλους επιστήμονες, ο προσδιορισμός αυτός ήταν ξεπερασμένος.
Οι θιασώτες της θεωρίας ονόμασαν την νέα περίοδο «Ανθρωπόκαινο» -Anthropocene,( ελληνικές οι ρίζες της λέξης)- επειδή ο άνθρωπος έχει προκαλέσει, μεταξύ άλλων μόνιμων επιπτώσεων, μαζική εξαφάνιση φυτικών και ζωικών ειδών, μόλυνση των ωκεανών, μεταβολή της ατμόσφαιρας. Είναι τόσο βαθιά η αλλαγή της Γης από την ανθρώπινη δραστηριότητα ώστε το Ολόκαινο πρέπει απλά να δώσει την θέση στον Ανθρωπόκαινο, υπεστήριξαν.
«Η σημασία της Ανθρωποκαίνου είναι ότι ,θέτει σε διαφορετική τροχιά το σύστημα της Γης, της οποίας είναι μέρος», δήλωνε ο καθηγητής Jan Zalasiewicz, γεωλόγος στο Πανεπιστήμιο του Leicester και πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας για την Ανθρωπόκαινο (WGA), η οποία ξεκίνησε τις εργασίες της το 2009.Αρχικά οι περισσότεροι επιστήμονες που χρησιμοποίησαν το νέο όρο δεν ήταν γεωλόγοι. Ο Zalasiewicz, ο οποίος είναι, βρήκε το debate ενδιαφέρον. «Παρατήρησα ότι, ο όρος του Κρούτζεν εμφανίζεται χωρίς εισαγωγικά και χωρίς ειρωνείες» έλεγε. Το 2007 ο Zalasiewicz ως πρόεδρος της Επιτροπής Στρωματογραφίας της Γεωλογικής Εταιρείας του Λονδίνου, αποφάσισε να ρωτήσει τους συναδέλφους τι σκέφτονται για τον Ανθρωπόκαινο. Είκοσι ένας από τους 22 είπαν ότι, άξιζε.
Το 2013 ο όρος άρχισε να βρίσκει όλο και περισσότερους υποστηρικτές στους κύκλους της επιστημονικής ελίτ, γεγονός που επιβεβαιώθηκε τόσο από το πλήθος των δημοσιεύσεων (200 περίπου άρθρα μέσα σε έναν χρόνο), όσο και από την κυκλοφορία μιας επιθεώρησης με τίτλο «Anthro pocene».
Το 2016 η Ένωση IUGS συγκάλεσε συνέδριο προκειμένου να ανακηρυχθεί πλέον και επίσημα το Ανθρώποκαινο ως η νέα γεωλογική περίοδος στην οποία έχει εισέλθει ο πλανήτης.
-Πολλοί στρωματογράφοι (οι οποίοι έχουν ορίσει δεκάδες διαφορετικές υποδιαιρέσεις στον γεωλογικό χρόνο) συνεχίζουν να επικρίνουν την θεωρία, λέγοντας ότι, σαφείς αποδείξεις για αυτή τη νέα εποχή απλά δεν υπάρχουν.
«Αν θέλουμε να μιλήσουμε με όρους γεωλογικού χρόνου, χρειάζεται να ορίσουμε με ακρίβεια τα όρια όπως αυτά εμφανίζονται στα στρώματα των βράχων», λέει ο Whitney Autin, καθηγητής Παλαιοντολογίας  - Στρωματογραφίας στο Suny College του Brockport, ο οποίος θεωρεί ότι το Ανθρωπόκαινο αφορά μάλλον την ποπ κουλτούρα παρά την επιστήμη αυτή καθαυτή.
Το κρίσιμο, υποστηρίζει, είναι να προσδιορίσουμε πότε ακριβώς ο άνθρωπος άρχισε να αφήνει το σημάδι του στη γεώσφαιρα και στη βιόσφαιρα: Η εποχή της ατομικής βόμβας, για παράδειγμα, άφησε ίχνη ραδιενεργούς ακτινοβολίας στο έδαφος όλου του πλανήτη, ενώ σε βαθύτερα στρώματα βράχων στην Ευρώπη ανιχνεύονται ίχνη αγροτικής καλλιέργειας πριν από 9.000 χρόνια. Η Ανθρωπόκαινος, λέει ο Autin, «έχει μια εντυπωσιακή φρασεολογία, αλλά από γεωλογικής άποψης χρειάζομαι αδιάσειστα στοιχεία». Ορισμένοι εκ των υποστηρικτών της θεωρίας παραδέχονται ότι, όντως υπάρχει δυσκολία ως προς αυτό. Αλλά, την ίδια στιγμή παροτρύνουν να προχωρήσει περαιτέρω  η συζήτηση , να τεθεί ένα κοινά αποδεκτό όριο και να συνεχίσουν.
Ο καθηγητής Will Steffen, επικεφαλής του Διεθνούς Προγράμματος Γεώσφαιρας-Βιόσφαιρας στη Στοκχόλμη, ο οποίος και έχει συνυπογράψει άρθρα με τον Κρούτζεν, προτείνει ως έναρξη της εποχής είτε την έλευση της βιομηχανικής επανάστασης στις αρχές του 1800, είτε την δεκαετία του 1950 που σηματοδοτεί την έναρξης της ατομικής εποχής, ήδη με τις πρώτες δοκιμές πυρηνικών βομβών. Έτσι ή αλλιώς, όπως λέει, το νέο όνομα στέλνει ένα μήνυμα: «[Θα] είναι άλλη μια ισχυρή υπενθύμιση στο ευρύ κοινό ότι, οι επιπτώσεις στο περιβάλλον, μιλώντας στην κλίμακα του πλανήτη συνολικά, είναι τόσο αδιαμφισβήτητες τόσο ώστε μια νέα γεωλογική εποχή έχει αρχίσει».
Ο Andrew Revkin, δημοσιογράφος των New York Times (τώρα μπλόγκερ) είχε προτείνει έναν  παρόμοιο όρο το 1992 -που δεν είχε απήχηση- το «Anthrocene». Όπως έλεγε «δύο δισεκατομμύρια χρόνια πριν, τα κυανοβακτήρια, οι πρώτοι πιθανοί οργανισμοί που παρείχαν οξυγόνο στην ατμόσφαιρα και διέσπασαν δυναμικά την ζωή στη Γη, δεν το γνώρι ζαν. Είμαστε το πρώτο είδος που έχει επιρροή πλανητικής κλίμακας και έχει επίγνωση αυτής της  πραγματικότητας. Αυτό ακριβώς είναι που κάνει τη διαφορά».

«Από τη στιγμή που η Γη είναι το σύστημα υποστήριξης της ζωής, στην πραγματικότητα είμαστε το πλήρωμα ενός τεράστιου διαστημόπλοιου. Συνεπώς, η παρέμβαση μας στην λειτουργία του σε αυτό το επίπεδο και σε αυτήν την κλίμακα είναι πολύ σημαντική. Εάν εσείς ή εγώ ήμασταν πλήρωμα σε ένα μικρότερο διαστημόπλοιο, θα ήταν αδιανόητο να παρέμβουμε στα συστήματα που μας παρέχουν αέρα, νερό, τροφή και έλεγχο του κλίματος. Η μετάβαση στον Ανθρωπόκαινο, ουσιαστικά μας λέει ότι παίζουμε με τη φωτιά, ότι, έχουμε έναν απερίσκεπτο τρόπο συμπεριφοράς,  για τον οποίο θα μετανιώσουμε, εκτός και αν καταλάβουμε την κατάσταση» είχε πει πριν από λίγους μήνες, ο καθηγητής Chris Rapley, επιστήμονας του κλίματος στο University College του Λονδίνου και πρώην διευθυντής του Μουσείου Επιστήμης του Λονδίνου, ο οποίος δεν είναι μέλος της WGA.
Για να οριστεί μια νέα γεωλογική εποχή, χρειάζεται ένα «σήμα», ένα κομβικό σημείο σε παγκόσμιο επίπεδο που θα παραμείνει ανεξίτηλο στο μελλοντικό γεωλογικό αρχείο. Για παράδειγμα, η εξαφάνιση των δεινοσαύρων  66 εκατ. χρόνια πριν, στο τέλος της Κρητιδικής περιόδου, ορίζεται από μια «χρυσή ακίδα» στα ιζήματα, εν προκειμένω από την διασπορά μεταλλικού ιριδίου σε όλο τον κόσμο μετά την σύγκρουση μετεωρίτη με τη Γη.
Οι 35 επιστήμονες της WGA θα περάσουν τα επόμενα δύο - τρία χρόνια καθορίζοντ ας ποια από αυτά τα «σήματα» είναι πιο δυνατά. Εν ολίγοις, εντοπίζοντας και καθορίζοντας το σημείο έναρξης του Ανθρωπόκαινου.
Οι επιστήμονες επικεντρώνονται σε τοποθεσίες όπου σχηματίζονται ετήσια στρώματα και διερευνούν ιζήματα λάσπης από την ακτή της Σάντα Μπάρμπαρα στην Καλιφόρνια μέχρι το σπήλαιο Ερνέστο στη βόρεια Ιταλία, όπου οι σταλακτίτες και οι σταλαγμίτες συσσωρεύουν ετήσιους δακτύλιους. Τα ιζήματα των λιμνών, οι πυρήνες στους πάγους της  Ανταρκτικής, τα κοράλλια, οι δακτύλιοι των δένδρων ακόμη και τα στρώματα των σκουπιδιών σε χώρους υγειονομικής ταφής θεωρούνται στοι χεία και συνυπολογίζονται.

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ:
Τα ποσοστά εξαφάνισης  ζώων και φυτών υπερβαίνουν κατά πολύ τον μακροπρόθε σμο μέσο όρο. Εάν συνεχίσουμε με τους ίδιους ρυθμούς, μέσα σε λίγους αιώνες το 75% των ειδών της Γης θα εξαλειφθεί.
Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (οι υψηλότερες σε 66 εκατ. χρόνια) που προκα λεί η χρήση ορυκτών καυσίμων έχει εκτοξεύσει τα επίπεδα από 280 μέρη ανά εκατομμύριο της προβιομηχανικής περιόδου σε 400 ppm (τα 400 ppm σημαίνουν 400 μόρια διοξειδίου για κάθε ένα εκατομ μύριο μόρια συνολικά στην ατμόσφαιρα).

Οι ποσότητες πλαστικού στους ωκεανούς και στις πλωτές οδούς είναι τοσο τεράστιες ώστε τα μικροπλαστικά σωματίδια είναι πλέον πανταχού παρόντα και τα πλαστικά θα αφήσουν αναγνωρίσιμα απολιθώματα που θα ανακαλύψουν οι μελλοντικές γενιές.
Κατά τον περασμένο αιώνα οι ποσότητες αζώτου και φωσφόρου στο έδαφος διπλασιάστηκαν με τη χρήση λιπασμάτων. Πρόκειται για την μεγαλύτερη επίπτωση στον κύκλο του αζώτου μέσα σε 2,5 δισεκατομμύρ ια χρόνια.
Η ανθρώπινη δραστηριότητα άφησε ένα μόνιμο στρώμα από αερομεταφερόμενα σωματίδια στα ιζήματα και στους παγετώνες, όπως ο μαύρος άνθρακας από την καύση ορυκτών καυσίμων.

ΑΝ ΔΕΝ ΕΙΧΕ  ΕΜΦΑΝΙΣΘΕΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΙΟ  ΕΙΔΟΣ  ΘΑ ΕΠΙΚΡΑΤΟΥΣΕ  ΣΤΗ  ΓΗ;

Το παραπάνω ερώτημα απασχολεί τους ειδικούς. Κατά τον Francis Duranthon,του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Toulouse, (“Science et Vie No 1218/2019)η απάντηση είναι δύσκολη. Αν λ.χ. φαντασθούμε ότι, οι δεινόσαυροι δεν είχαν εξαφανισθεί,τότε δεν θα υπήρχαν τόσες ποικιλίες  θηλαστικών,ο άνθρωπος  δεν θα είχε εμφανισθεί, και προφανώς στην Γή θα κυριαρχούσε ένα είδος  εξελιγμένου δεινοσαύρου που κατά τον καναδό παλαιοντολόγο Dale Russel, θα ήταν εν δεχομένως ιδιαιτέρως νοήμον.Εχει επίσης διατυπωθεί η υπόθεση, ότι, η εξέλιξη του  σημερινού ανθρώπου, θα μπορούσε να έχει σταματήσει, με αποτέλεσμα να εμφανι σθεί, ένα άλλο είδος του Homo,που σήμερα δεν υπάρχει όπως λ.χ.ο άνθρωπος   του Νεάντερνταλ,του οποίου η νοημοσύνη πλησιάζει με την του σημερινού ανθρώπου θα ,που θα προσαρμόζονταν καλύτερα στο περιβάλλον. Αλλά όλα αυτά, καταλήγει  ο  Francis Duranthon συνιστούν υποθέσεις, χωρίς την δυνατότητα μιας επιστημονικής απαντήσεως στο ερώτημα.

Εμείς περιοριζόμαστε στην διατύπωση μιάς απορίας: Γιατί άλλα είδη,και ιδιαιτέρως ο δεινόσαυρος,που κυριάρχησαν στην Γή επί χρόνο απείρως μεγαλύτερο  απ΄ότι ο Homo Sapiens δεν είχαν την εξέλιξη,ιδίως από πλευράς νοημοσύνησης,όπως ο τελευταίος;  Δεν πρόλαβαν βή μήπως το «Σχέδιο» προέβλεπε την εμφάνιση του Ηomo,που κι αυτό βεβαίως  ακόμη εξελίσσεται;

       

Δεν είναι πολύ σίγουρο ότι έχει γίνει κατανοητό ποιο είδος μπορεί να κυριαρχήσει μετά την έκτη μαζική εξαφάνιση ειδών που θα "σβήσει" τον άνθρωπο από τον χάρτη.

ΕΠΙΣΤΗΜΗΝΙΚΗ ΜΠΑΚΟΥΛΗ

27 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2022

SHARE

Αυτήν τη στιγμή, η Γη είναι περίπου 4.57 δισεκατομμυρίων χρόνων. Υπάρχει ζωή σε αυτήν για 3.850.000.000 χρόνια. Έχουν γίνει πέντε μαζικές εξαφανίσεις ειδών που άλλαξαν άρδην το 'τοπίο' των κυρίαρχων.

Για κάποιους επιστήμονες η μαζική εξαφάνιση των ειδών (η πρώτη για την οποία ευθύνεται ο άνθρωπος) δεν είναι σενάριο, αλλά μια διαδικασία που ήδη έχει ξεκινήσει. Η ζωή στον πλανήτη απειλείται από ουκ ολίγους παράγοντες -εντός και εκτός 'συνόρων'.

Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως δεν υπάρχει ένα "ναι μεν, αλλά" που να σώζει την ανθρωπότητα σε 100 χρόνια, αν δεν αλλάξουν πολλά και άμεσα. Κράτα πρόχειρο και ότι οι οικολόγοι υποστηρίζουν πως χωρίς τους ανθρώπους, η Γη πιθανότατα θα ευδοκιμήσει όσο ποτέ άλλοτε.

Σε κάθε περίπτωση, απομένουν κάποιες εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια έως ότου η αυξανόμενη φωτεινότητα του ήλιου καταστήσει τη Γη ακατοίκητη, για ζώα μεγέθους του ανθρώπου. Ναι, θα επωφεληθούν οι μικρόσωμοι οργανισμοί.

Με αυτά τα δεδομένα, αν εξαφανιστούμε εμείς από τον πλανήτη, ποιο είδος μπορεί να πάρει τη θέση μας και να γίνει το κυρίαρχο; Θα είναι τα δελφίνια; Οι αρουραίοι; Τα μυρμήγκια; Ή οι κατσαρίδες που είναι και γνωστές ως αυτές που θα επιβιώσουν των πάντων;

Ο αντικαταστάτης μας θα είναι μεγάλος, σε μέγεθος, πολυκύτταρος οργανισμός ή όχι;

(Παρένθεση: κατά τους επιστήμονες τα φυτά είναι η κυρίαρχη μορφή ζωής του κόσμου γενικά και σε ό,τι αφορά τη δική μας περίοδο, είναι τα βακτήρια.

Δεν συμφωνείς; Είναι γιατί ο άνθρωπος προτιμά να ταξινομεί ως κυρίαρχα είδη μεγάλους πολυκύτταρους οργανισμούς, κάτι που από μόνο του λέει πολλά για το είδος).

ο "αδιαμφισβητητος ναρκισσισμος" του ανθρωπου ευθυνεται για τη λαθος εκτιμηση

Όπως έχει γράψει στο Conversation ο Luc Bussiere, ερευνητής εξέλιξης, εντομολογίας, εφαρμοσμένων βιοστατιστικών, σεξουαλικής επιλογής και αντοχής στα φυτοφάρμακα “υπάρχει ένας αναμφισβήτητος βαθμός ναρκισσισμού στον ανθρώπινο χαρακτηρισμό των κυρίαρχων ειδών -μια έντονη τάση να απονέμεται ο τίτλος σε στενούς συγγενείς”.

Τέσσερα στα 5 ζώα είναι νηματώδη (βλ. τύπος μικροσκοπικού σκουληκιού), ως εκ τούτου ο επιπολασμός, η ποσότητα και η ποικιλομορφία δεν ήταν για τον άνθρωπο απαραίτητα, όταν έφτιαχνε τη λίστα με την 'κυρίαρχη ζωή'.

“Έτσι έγινε στο μυαλό μας πιθανό το ενδεχόμενο ενός Πλανήτη των Πιθήκων. Στο μυαλό μας (και βάσει των παραμέτρων που επιλέξαμε να λάβουμε υπ' όψιν) ο στενότερος συγγενής μας -σε πρωτεύοντα θηλαστικά-, θα μπορούσε να αναπτύξει την ομιλία και να υιοθετήσει την τεχνολογία μας, αν του δίναμε το χρόνο και το χώρο να το κάνει.

Εν τούτοις, οι κοινωνίες πρωτευόντων (εξαιρουμένου του ανθρώπου) είναι απίθανο να κληρονομήσουν την κυριαρχία μας στη γη, επειδή οι πίθηκοι είναι πιθανό να προηγηθούν ημών της εξαφάνισης.

Το είδος της παγκόσμιας κρίσης που θα εξαφάνιζε το είδος μας είναι απίθανο να μην εξαφανίσει και τους ευάλωτους εναπομείναντες πληθυσμούς των άλλων μεγάλων πιθήκων.

Στην πραγματικότητα, οποιοδήποτε γεγονός εξαφάνισης επηρεάζει τους ανθρώπους, είναι πιο επικίνδυνο για τους οργανισμούς που μοιράζονται τις βασικές φυσιολογικές μας λειτουργίες.

Ακόμα κι αν οι άνθρωποι υποκύψουν σε μια παγκόσμια πανδημία που επηρεάζει σχετικά λίγα άλλα θηλαστικά, οι μεγάλοι πίθηκοι είναι τα είδη που θα κινδυνεύσουν περισσότερο να προσβληθούν από οποιαδήποτε νέα ασθένεια, που είναι ικανή να διώξει εμάς από τη Γη.

Θα επιβιώσει κάποιος πιο μακρινός μας συγγενής -πρωτεύον, θηλαστικό ή κάποιο άλλο-, με τις ικανότητες να αναπτύξει νοημοσύνη και κοινωνία παρόμοιες με τον άνθρωπο;

Και αυτό φαίνεται απίθανο".

Από όλα τα είδη που ήταν αναμφισβήτητα κυρίαρχα ζώα σε κάποιο στάδιο της ιστορίας της Γης, οι άνθρωποι είναι μόνοι με αξιοσημείωτη ευφυΐα και χειρωνακτική επιδεξιότητα. Επομένως, τέτοια χαρακτηριστικά δεν αποτελούν προϋποθέσεις για να κυριαρχούν μεταξύ των ζώων, ούτε ιδιαίτερα πιθανά χαρακτηριστικά για να εξελιχθούν.

Η εξέλιξη δεν ευνοεί τη νοημοσύνη χάριν by default λειτουργίας, αλλά μόνο εάν οδηγεί σε υψηλότερη επιβίωση και αναπαραγωγική επιτυχία.

Συνεπώς, είναι τεράστιο λάθος να φανταζόμαστε πως οι πιθανοί διάδοχοι ενδέχεται να είναι ιδιαίτερα ευφυείς ή κοινωνικά πλάσματα ή ότι θα μιλούν σαν εμάς ή θα έχουν τη δική μας εμπειρία στην ανθρώπινη τεχνολογία.

Το επόμενο κυρίαρχο είδος;  GETTY IMAGES

τι μπορει να ζησει μετα την εξαφανιση μας;

"Η απάντηση θα σας δυσαρεστήσει και την ίδια ώρα θα σας συναρπάσει" λέει ο Bussiere, "ενώ μπορούμε να είμαστε αρκετά σίγουροι ότι δεν θα είναι ένας χιμπατζής που θα μπορεί να μιλάει, δεν έχουμε την παραμικρή ιδέα για το τι μπορεί να είναι".

Ο κόσμος έχει δει μια σειρά από γεγονότα μαζικής εξαφάνισης κατά τη διάρκεια της ιστορίας του. Η διαφοροποίηση της ζωής έπειτα από κάθε τέτοιο γεγονός ήταν σχετικά γρήγορη.

Η 'προσαρμοστική ακτινοβολία' νέων ειδών παρήγαγε νέες μορφές, συμπεριλαμβανομένων πολλών που ήταν σε αντίθεση με τις προγονικές γενεαλογίες -μετά τα είδη που επιβίωσαν της προηγούμενης εξαφάνισης.

Οι νανομυγαλές (μικρά θηλαστικά με μέσο βάρος τα 1.8 γραμμάρια -δεν υπάρχει κάτι που να παραπέμπει σε αυτά πια) που έτρεχαν κάτω από τα πόδια των δεινοσαύρων, στην ύστερη Κρητιδική περίοδο έμοιαζαν πολύ διαφορετικά από τις αρκούδες των σπηλαίων, τους μαστόδοντες και τις φάλαινες της εποχής των θηλαστικών.

Τα ερπετά που επέζησαν της ύστερης εξαφάνισης της Πέρμιας περιόδου (πριν από περίπου 250 εκατομμύρια χρόνια), που σκότωσε το 90% των θαλάσσιων και το 70% των χερσαίων ειδών, δεν ήταν ακριβώς προάγγελοι των πτεροσαύρων και των δεινοσαύρων ή των θηλαστικών που ακολούθησαν.

"Στο βιβλίο με τίτλο Wonderful Life: the Burgess Shale and the Nature of History, ο αείμνηστος Stephen J. Gould υποστήριξε ότι η τύχη ή το απρόοπτο (όπως το ονόμασε), έπαιξε σπουδαίο ρόλο κατά τη διάρκεια των μεγάλων μεταπτώσεων της ζωής των ζώων.

Η επίγνωση του Gould ότι δύσκολα μπορούμε να προβλέψουμε την επιτυχία των σύγχρονων γενεαλογιών, πέραν της μελλοντικής εξαφάνισης, είναι μια ταπεινή υπενθύμιση της πολυπλοκότητας των εξελικτικών μεταβάσεων.

Έτσι, είναι πολύ πιθανό να καταλάβουν τη Γη τα μυρμήγκια, μετά την εξαφάνιση του ανθρώπου -χωρίς να μπορούμε να εκτιμήσουμε πόσο θα διαφέρουν από τα σημερινά μυρμήγκια".

ρέκκλιση είναι αλλαγές στις συχνότητες

    

Η Μοναδικότητα του ανθρώπου και του  ανθρώπινου εγκεφάλου του (διαγραμματικά)

 

1.-Το μέγεθος.

2.-Η Λευκή ουσία,που στον προμετωπιαίο φλοιό είναι δυσανόλογα  περισσότερη στον ανθρωπο,απ’ό,τι στα άλλα πρωτεύοντα..και απ’αυτό προκύπτει ένας μεγαλύτερος  βαθμός συνεδετικότητας   σε αυτό το τμήμα του εγκεφάλου.( Κατά την Βικιπαίδεια η λευκή ουσία βρίσκεται στην εξωτερική περιοχή της φαιάς ουσίας -στον νωτιαίο μυελό) …  επηρεάζει τις λειτουργίες της μάθησης και εμπλέκεται σε δυσλειτουργίες του εγκεφάλου

3.-Οι νευρώνες.Υπάρχουν διαφορές στον ανθρώπινο εγκέφαλο  στα είδη των νευρώνων και στις ιδιότητες που διέπουν την απόκριση των νευρώνων μέσα στον εγκέφαλο,γράφει ο Michael  S.Gassaniga.

Υπάρχουν διαφορές ως προς την συνδετικότητα…..το σύστημα των δικών μας κατοπτρικών νευρώνων(:ενεργοποιούνται όταν ο πίθηκος ενεργεί μια πράξη κατά την οποία το χέρι ή το στόμα του του αλληλεπιδρούν με ένα αντικείμενο.Ενεργοποιούνται   επίσης όταν ο πίθηκος βλέπει απλώς έναν άλλο πίθηκο η τον πειραματιστή,να εκετεί την ίδια πράξη  και  γι’ αυτό τον λόγο  ονομάστικαν κατοπτρι κοί)  είναι  πολύ πιο εκτεταμένοι απ’ό,τι σε άλλα είδη. Στον άνθρωπο σημειώνεται η ύπαρξη πολλών ίσως  και 40 διαφορετικών τύπων νευρώνων, μερικοί από τους οποίους είναι ειδικώς ανθρώπινοι.

4.- Ο Ralph Holloway  υποστηρίζει ότι,εξελικτικές αλλαγές στην γνωστική ικανότητα είναι αποτέλεσμα τής αναδιάρθρωσης του εγκεφάλου..και όχι απλώς μερικών αλλαγών στο μέγεθός του.

5.-Η έσχατη μοναδικότητα του ανθρώπινου εγκεφάλου,κατά την διατύπωση του Michael  S.Gassaniga οφείλεται στην μοναδική αλληλουχία του DNA μας.

6.-Ο φλοιός των εγκεφαλικών ημισφαιρίων που θεωρείται «ισως η πιο πολύπλοκη οντότητα που γνωρίζει η επιστήμη»

7.-  Υποστηρίζεται ‘ότι, ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι μοναδικός στο ζωικό βασίλειο – από όσο γνωρίζουμε τουλάχιστον- στην κατανόηση των μαθηματικών εννοιών. Το πώς και γιατί εξελίχθηκε αυτή η ικανότητα στους προγόνους μας τους πιθήκους, παραμένει ακόμη ένα επιστημονικό μυστήριο.

8.- Η γρήγορη αύξηση- του εγκεφάλου--( σε όγκο και πολυπλοκότητα  τέτοια πού δεν παρατηρείται σε καμία άλλη ζωική ομάδα-)

9.-;; Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι μοναδικός στο ζωικό βασίλειο – από όσο γνωρίζουμε τουλάχιστον- στην κατανόηση των μαθηματικών εννοιών. Το πώς δεν το γνωρίζουμε.

10.-Ο μηχανισμός –ικανότητα αποσύνδεσης  που διακρίνει την προσποίηση από την πραγματικότητα  στον εγκέφαλό μας.

11.-(Ο άνθρωπος) είναι το μόνο ζώο που επεμβαίνει συνειδητά  στο DNAτουμέσω της τεχνολογίας)

12.-(Ο άνθρωπος είναι το μόνο ζώο μπορεί μέσω τις τεχνολογίας να διαχωρίσει το σέξ από την αναπαραγωγή.

13.-Η κρίσιμη διαφορά του άνθρώπινου εγκέφαλου,από τους εγκεφάλους των άλλων ζώων ,είναι κατά τον Michael  S.Gassaniga (ό.π.σελ.607) ότι, δεν έχουμε την ίδια συνδεσμολοία .Τα πάντα έχουν τροποποιηθεί και διασυνδεθεί.

14-Ότι ,έχουμε πιο διευρυμένη  διαισθητική κατανόηση της φυσικής

15.-Είμαστε το μοναδικό είδος, που κατανοεί μη παρατηρήσιμες δυνάμεις.

 

 

 

 

ΤΥΧΗ-ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ-ΖΩΗ-ΣΥΜΠΑΝ.

            (. Προτάσεις –σκέψεις –«αυθαίρετες-αντιφατικές-» μη αποδεικνυόμενες)

Ο Medjdoub Hamed,ειδικός ερευνητής σε θέματα παγκόσμιας οικονομίας αφετηριάζεται από το ερώτημα αν η εμφάνιση του ανθρώπου  ήταν κάτι αναπόφευκτο,προιόν τύχης  ή αναγκαιότητας. Και συνεχίζει σε μια πορεία μεταφυσική  «:Σε τι θα χρησίμευε το Σύμπαν χωρίς ζωή;…..Καμιά δημιουργία δεν δημιουργείται χωρίς λόγο.΄Το τυχαίο προσωποποιεί την ανικανότητά  να απαντήσουμε……Δεν μπορούμε να πιστέψουμε ότι, άλλο πράγμα είναι το Σύμπαν και άλλο ο άνθρωπος ….και τα δύο είναι της ίδιας συγκροτήσεως και της ίδιας ουσίας και οι δύο έχουν ανάγκη το ένα τον άλλο,…..Δεν μπορούμε να διαχωρίσουμε το Σύμπαν από τον Ανθρωπο και τον Ανθρωπο από το  Σύμπαν, το  ένα από το άλλο.Η ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης,,,,το σώμα του…..γίνεται με τα στοιχεία με τα οποία τρέφεται…..Κατά δεύτερο  και αυτό είναι που τον κάνει να διαφέρει από το ζωικό και φυτικό βασίλειο,…..έχει την σκέψη,…που έρχεται να ολοκληρώσει την σχέση του με το Σύμπαν,…………..Είναι ταυτοχρόνως το Σύμπαν γιατί χωρίς να το γνωρίζει είναι ο μόνος στο Σύμπαν χωρίς ασφαλώς να λησμονεί  την ουσία. Και με το να σκέφτεται το  Σύμπαν, αποδίδει την έννοια του Σύμπαντος όπως και το ίδιο  κάνει αντιστρόφως το Σύμπαν…….Χωρίς τον ανθρωπο δεν υπάρχει Σύμπαν και χωρίς Σύμπαν δεν υπάρχει άνθρωπος.»

Οι παραπάνω απόψεις δεν προέρχονται μόνον από φιλοσόφους  και  γενικώς διανοητές. Βρίσκουν ανταπόκριση και σε απόψεις φυσικών.

Δειγματολογικά:

Ο Max Planck  λέγει  « Θεωρώ τη συνείδηση ως  θεμελιώδη. Θεωρώ την ύλη ως παράγωγο της  συνείδησης. Δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε τη συνείδηση. Τα πάντα για τα οποία μιλάμε, όλα όσα θεωρούμε ως υφιστάμενα, αξιώνουν συνείδηση. (I regard consciousness as fundamental. I regard matter as derivative from consciousness. We cannot get behind consciousness. Everything that we talk about, everything that we regard as existing, postulates consciousness)

 Ο  νομπελίστας φυσικός Eugene Wigner λέγει «Δεν ήταν δυνατόν να διατυπωθούν οι νόμοι της κβαντικής μηχανικής με έναν απόλυτα συνεπή τρόπο χωρίς να γίνεται αναφορά στη συνείδηση.»

- Ο νομπελίστας  βιολόγος Christian de Duve  λέγει «Η ζωή είναι κοσμική αναγκαιότητα»

- Ο βιολόγος Simon Conway Morris λέγει «Η αναπόφευκτη εμφάνιση της νοημοσύνης είναι αν θέλετε γραμμένη στα γονίδια του ίδιου  του Σύμπαντος»

-    Ο  φυσικός- Andrei Linde λέγει  «Ο ρόλος των παρατηρητών  είναι θεμελιώδης στη  κβαντική κοσμολογία…. Εμείς και το Σύμπαν πορευόμαστε χέρι-χέρι.Προσωπικά πιστεύω ότι, δεν έχει κανένα νόημα να πούμε ότι, μπορεί να υπάρχει  Σύμπαν,χωρίς παρατηρητές.Δεν μπορώ να φαντασθώ καμιά λογική θεωρία των πάντων  που θα αγνοεί την συνείδηση….Χωρίς παρατηρητές το Σύμπαν είναι νεκρό».
- Ο φυσικός  Max Tegmark λέγει «Μέσα από εμάς τους ανθρώπους ,ίσως μέσα και από άλλες μορφές ζωής,το Σύμπαν απέκτησε γνώση του εαυτού του  κι'εμείς οι άνθρωποι δημιουργήσαμε την έννοια του νοήματος.Υπό αυτή λοιπόν την έννοια το Σύμπαν δεν προσδίδει νόημα στη ζωή αλλά η ζωή προσδίδει νόημα στο Σύμπαν».

Και πολύ νωρίτερα από όλους,  ο «σκοτεινός» Ηράκλειτος είχε διαγνώσει. :

« τους καθεύδοντας εργάτας κα συνεργούς  είναι των εν τω κόσμω γινομένων»

 

ΕΠΙΜΕΤΡΟ –ΜΕΡΙΚΗ  ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ

-Η εξέλιξη δεν οδηγεί πάντοτε στο τελειότερο.
--Η εξέλιξη δεν οδηγεί πάντοτε από το απλό στο πολυπλοκότερο.Υπάρχει και η αντίστροφη πορεία (συνιστά την εξαίρεση)
-Η εξέλιξη (για μερικούς) οδηγεί σε αύξηση της συνειδητότητας-πνευματικότητας.
-Η εξέλιξη συνεχίζεται.( γ΄αυτό ίσως και απάντηση στα τιθέμενα ερωτήματα είναι αδύνατη,γι 'αυτό ίσως και πολλά ερωτήματα δεν έχουν νόημα)
-Η εξέλιξη (για μερικούς) αφορά έμβιο και άβιο κόσμο.
-Η εξέλιξη δεν αντιμάχεται την έννοια του Θεού,δεν αποκλείει την ελευθερία της βουλήσεως.
 -Η εξέλιξη προϋποθέτει αγώνα και ο αγώνας είναι συνυφασμένος με τον πόνο,το φυσικό κακό.

    ΕΙΔΙΚΩΤΕΡΑ

Ως προς την επίδραση τής φυσικής επιλογής

Η (φυσική,αλλά και  η τεχνητή) επιλογή είναι παράγοντας της εξέλιξης. Διαφορές υπάρχουν,ως προς ορισμένα σημεία,που δεν  φαίνεται να αναιρούν   την βασική παραδοχή και ιδίως  τα αίτια και τη φύση της  επιλογής.
.-Κατά τον R.Dawkins,η φυσική επιλογή,   επιδρά στις γενεαλογικές γραμμές των αντιγραφέων,οι περισσότεροι των οποίων είναι γονίδια --Αντιθέτως κατά τον Gould, η φυσική επιλογή,  επιδρά συνήθως σε οργανισμούς ενός τοπικού πληθυσμού, χωρίς ν΄αποκλείεται   κατ ‘ εξαίρεση,να δρά σε μεμονωμένα γονίδια ενός οργανισμού. Κατά τον ίδιο οι εξελικτικές δυνατότητες των περισσοτέρων γενεαλογικών γραμμών,είναι εξαιρετικώς περιορισμένες.

          Ως προς την φυσική επιλογή ως αποκλειστικού μοχλού της εξέλιξης.

-Υποστηρίζεται η ύπαρξη και  άλλων παραγόντων πέρα από την φυσική επιλογή.  Οτι,το κύριο βάρος στην εξέλιξη τοποθετείται όχι στη φυσική επιλογή και στο περιβάλλον,αλλά αλλού. Οχι έξω, αλλά μέσα στο  ζωντανό.  Εχει προταθεί ότι,η συνεργασία μεταξύ των έμβιων όντων , -και όχι η φυσική επιλογή-είναι ο  κύριος  μοχλός εξέλιξης.  - Λ.χ .Ο σεξουαλικός προσανατολισμός .Ακόμη και οι δαρβινιστές δέχονται ότι, αντιμάχεται σε ορισμένες περιπτώσεις την φυσική επιλογή.  
.    -Η παρατήρηση αυτή, οδηγεί σε σκέψεις  και  υποδεικνύει  μια συμπεριφορά που εγγίζει ευθέως τον άνθρωπο ,καθορίζοντας ένα  δέον . Προβάλλει      την συνεργασία (την μη  χωριστικότητα,την αγάπη) ως επιταγή που  έρχεται από την φύση, από την Δημιουργία. 
 -Ως προς τις μεταβολές, έχει διατυπωθεί και η αρχή της ελάσσονος αντίστασης.

   Ως προς την μεταβίβαση επίκτητων χαρακτηριστικών 

Ο κανόνας είναι πως όχι.Μερικοί βλέπουν εξαιρέσεις.Υποστηρίζεται πώς συμπεριφορές και συναισθήματα μεταβιβάζονται.(..μιμίδια..)   

   Ως προς την φύση αυτού που αποκαλείται LUCA.
Υπάρχει αμφισβήτηση ως προς το αν πρόκειται για μονοκύτταρο ή πολυκύτταρο οργανισμό κλπ.       

   Ως προς την ανθρωπογένεση
 .α.-Ανθρωπος και πίθηκος φαίνεται να έχουν   κοινό πρόγονο.
 .β.- Υπάρχουν σαφέστατα  αποκλειστικώς  ανθρώπινα χαρακτηριστικά και ιδιότητες, (γλώσσα κλπ.) που δεν εξηγούνται  με πειστικό τρόπο , με την εξελικτιολογία.
 .γ.-Μιά άποψη( R.Dawkins) δέχεται ότι ,οι άνθρωποι, συνιστούν ασυνή θιστο είδος καθώς είναι συγχρόνως οχήματα γονιδίων και μιμιδί ων,χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ,τα βασικά νοητικά εργαλεία της εξελι κτικής βιολογίας και ειδικώς εκείνα που εξηγούν την συνεργασία ,την αμοιβαιότητα και την κοινωνικότητα,δεν μπορούν να εφαρμοστούν και στην ανθρώπινη εξέλιξη. Μια άλλη ( Gould,) δέχεται κι’ αυτή ότι,ο άνθρωπος είναι προιόν ανθρώπινης εξέλιξης, υποστηρίζει όμως ότι, οι απόπειρες ερμηνείας της ανθρώπινης συμπεριφοράς που στηρίζονται σε τεχνικές της εξελικτικής βιολογίας έχουν αποτύχει σε μεγάλο βαθμό,γιατί κατανοούσαν μονόπλευρα την εξελικτική βιολογία.     
   .δ. Αξίζει  να κλείσουμε την παράγραφο αυτήν  με λόγια του  π.Ν.Λουδοβίκος  

……. Που εδράζεται το πρόσωπο ή η ελευθερία μέσα στον άνθρωπο; Στην ψυχή του; Και τι είναι η ψυχή, όταν μάλιστα η ελληνική πατερική παράδοση έχει απορρίψει κάθε μεταφυσική έννοια της ψυχής, θεωρώντας την, κατ' ουσίαν υλική; Έχουμε ακόμη πάρα πολλά πράγματι να μάθουμε για τον άνθρωπο, ακριβώς διότι κατά την πατερική θεολογία ο άνθρωπος δεν είναι ένα δεδομένο ον αλλά ένα ον εν τω γίγνεσθαι, που δημιουργείται συνέχεια, και μόνον στα έσχατα θα μάθουμε τι τέλος πάντων είναι. Η μεγάλη συμβολή της Ορθόδοξης θεολογίας στην ανθρωπολογική αυτή απορία είναι ωστόσο πως μας έμαθε πως είναι αδύνατο να χωρίσουμε το περί ανθρώπου ερώτημα απ' το ερώτημα περί Θεού και πως μόνον η απάντηση σ' αυτό το τελευταίο προοιωνίζεται και την απάντηση στο πρώτο.      
 

Γιατί η εξέλιξη

(Όταν κάποιος προσπαθεί να ερμηνεύσει το μυστήριο,σε πάμπολλες περιπτώσεις, μοιραίως αυτοαναιρείται και πλέει σε πέλαγος αντιφάσεων ,αυθαιρέτων απόψεων,  ασυναρτησιών και αποριών.         .

Τα δέχομαι όλα αυτά.

Βασικώς μια  απορία, μια αγωνία,με την έννοια που  της δίνουμε,  και που εκφράζε ται και κάτω από αυτές τις παραδοχές, κάτω απ’αυτήν  την δήλωση,  αποτολμώ  να δεχθώ- προβάλω απόψεις.

 

-Με την εξέλιξη (με την ευρύτατη έννοια της) επιτυγχάνεται μια μετάβαση από το άβιο στο ζωντανό.

(Η παραδοχή  της βιολογίας για την εξέλιξη ,δεν δίνει καμία απολύτως  πειστική  και αδιαφιλονίκητη  επιστημονική εξήγηση, για το πώς δημιουργήθηκε η  ζωή, και γιατί.) Ο Δαρβίνος δεν ασχολείται με την προέλευση της ζωής. Το πώς επιτυγχάνεται η μετάβαση αυτή δεν είναι γνωστό .Διαφορετικώς θα ήταν ίσως εφικτή η δημιουργία ζωής.Τό ζωντανό  αποτελείται από ανόργανα μέρη.Πως αυτά συγκροτούν το ζωντανό; Τι υποδεικνύει το «και έπλασεν ο Θεός τον Ανθρωπον,χούν (: η ανόργανη –άβια-ύλη;) από της  γής ,και  ενεφύσησεν  εις το πρόσωπο αυτού,πνοήν ζωής ( : η ψυχή,-- η κβαντική σπίθα των   Jim Al-Khalili    και Johnjoe Mc Fadden;) « και εγένετο ο άνθρωπος   εις ψυχήν ζώσαν»;

 

-Με το ζωντανό δημιουργούνται συνειδήσεις.(Η πορεία Γαιόσφαιρα-βιόσφαιρα-νοόσφαιρα).Ο σκοπός (;)του Σύμπαντος;

-Ο Teilhard de Chardin, δέχεται ότι , όλα τα σώματα παράγονται από την διευθέτηση ενός μόνον αρχικού  μοριακού τύπου. Κατά τον ίδιο, η ύλη   ξεκινά από το σημείο Α για να φθάσει στο σημείο Ω. Εχουμε μια εξελικτική ενότητα : Γαιόσφαιρα-βιόσφαιρα-νοόσφαιρα. Η ύλη είναι η μήτρα τού πνεύματος. Τελικότητα τού Σύμπαντος. Γι΄αυτόν, το Σύμπαν έχει ένα σκοπό και δεν υπάρχει περίπτωση να σφάλλει ή να εγκαταλείψει τον σκοπό αυτό. Ο δρόμος είναι χαραγμένος( με ποιόν τρόπο;)  για ένα καθορισμένο τέρμα. Όπως λέγει « αν το Σύμπαν επέτυχε μέχρι σήμερα   το απίθανο έργο να προκαλέσει την γέννηση της ανθρώπινης σκέψης μέσα στους κόλπους  αυτού που μάς φαίνεται ένα   δίκτυο που κανείς δεν θα μπορούσε να φαντασθεί, τυχαιότητας και κακοτυχίας, σημαίνει ότι, στο βάθος του, διευθύνεται από μια δύναμη κυρίαρχη των στοιχείων που το απαρτίζουν».(“Mon univers” σελ.18) Και εφόσον το Σύμπαν επιτυγχάνει --και επιτυχία σημαίνει ότι, γίνεται πιο συνειδητό,--σημαίνει ότι,   μέσα στο Σύμπαν ωριμάζει μια συνείδηση. Το πνεύμα είναι η ανώτερη  κατάσταση της ύλης. Τα πάντα συγκλίνουν προς το σημείο Ω  δηλαδή την υπερ-ανθρωπότητα  της πλήρους συνείδησης.Κατά τον ίδιο τέλειος άνθρωπος είναι ο συνειδητός άνθρωπος, που ανταποκρίνεται και συμφωνεί έτσι,σ΄ένα κοσμικό όραμα  και σε μια θεμελιώδη παρόρμηση να γίνει όσο μπορεί πιο συνειδητός

Ακόμη πιο καθαρά και απλά, βλέπει  μια προσπάθεια προσανατολισμένη  στην δημιουργία συνειδήσεως

  Ο ίδιος,στο βιβλίο του, “Comment  Je Crois” αφού ( αφού λέγει ότι) προβλέπει ότι, το χάσμα ανάμεσα   στην Εκκλησία και τον σύγχρονο κόσμο θα διευρυνθεί, στοχάζε ται, πώς  το γήινο έργο  μπορεί να συνδεθεί με τον Ενσαρκωμένο Λόγο , και καταλήγει στο ότι,  αυτό, συνδέεται  με την ιδέα ενός κόσμου σε εξέλιξη . Το Σύμπαν είναι μιά εξέλιξη. «Πιστεύω ότι, η εξέλιξη  πηγαίνει προς το Πνεύμα. Πιστεύω ότι ,το Πνεύμα ολοκληρώνεται στο πρόσωπο. Πιστεύω ότι, υπέρτατο πρόσωπο είναι  ο   Παγκόσμιος Χριστός.

, ( Επί  τω τέλει όπως…; Η μήπως  η  ερώτηση  περιττεύει;)

 

-Ο  Bergson (Evolution créatrice σελ. 249) βλέπει στην ζωή, μια δύναμη δημιουργίας απόλυτη, που δεν έχει άλλο σκοπό παρά μόνον την δημιουργία.Η δημιουργία για την δημιουργία.

(Επί τω τέλει όπως..:

-Για τον J.Monod, γράφουμε  πιο πάνω.(σελ.14)

 Προτείνεται λοιπόν ο σκοπός της εξέλιξης,μένει όμως αναπάντητο προς τι ο σκοπός αυτός. Η Μπλαβάτσκυ στη "Μυστική Δοξασία¨" δέχεται ως σκοπό της εξέλιξής την  κατάκτηση της θείας συνειδητότητας μέσα από την γνώση του Σύμπαντος. Η  ίδια  γράφει:  «Ο πραγματικός Αντέπτ, ο αναπτυγμένος πνευματικά άνθρωπος, όπως πάντοτε λέμε, γίνεται μόνος του, δεν κατασκευάζεται από άλλους. Η διαδικασία, επομένως, προχωρεί διαμέσου της εξέλιξης και αυτό αναγκαστικά συνεπάγεται ένα βαθμό δοκιμασίας…………. Και έτσι συμβαίνουν τα πράγματα στην διάρκεια των ζωών μας, θα δούμε ότι, προσπαθούμε να διαρρήξουμε το κέλυφός μας στο πιο τρωτό του σημείο. Και ότι, αυτή η ανάπτυξη (που είναι ου σιαστικά διεύρυνση της συνειδητότητάς μας), για να είναι πραγματική, …………..θα πρέπει να προχωρήσει συνολικά,……….. προς όλες τις κατευθύνσεις , κανονικά και ανεπαίσθητα»

-Ο Gary Zukav  βλέπει τον σκοπό της εξέλιξης, ως ένα ταξίδι   προς την αυθεντική δύναμη,ένα ταξίδι,από την πεντααισθητήρια αντίληψη στην  πολυαισθητήρια αντί ληψη, με την οποία θα  γνωρίσουμε τον αόρατο κόσμο,που είναι η πηγή των βαθύτερων αγνών . αξιών μας. 

(επί τω τέλει όπως..:)

-Ο Νάσιουτζικ( « Το σήμερα και το αύριο»)  θέτει ως αφετηρία των σκέψεών του την διάκριση ανάμεσα στο ΕΝΑ  και τις εκφράσεις, τα σχήματά του (: αυτά που αντιλαμβανόμαστε).Εκφραση τού ΕΙΝΑΙ ,είναι ο ΛΟΓΟΣ . Η εξέλιξη γι αυτόν αφορά τις εκφράσεις και τα σχήματα και όχι την αναλλοίωτη ουσία τού ΕΝΟΣ,εξελισσόμενο είναι ο ΛΟΓΟΣ. Με την εξέλιξη τείνουμε  προς το ένα ,δηλαδή προς την αφετηρία ,έτσι,που το μεν ΕΝΑ ,θα είναι πλέον διαφορετικό, όχι προς την ουσία του,που δεχόμαστε ως αναλλοίωτη,αλλά ως προς το σχήμα του. Ως προς το ερώτημα αν  η  εξέλιξη αυτή είναι τυχαία ή εξελισσόμενη, δέχεται και τα δύο. Δέχεται δηλαδή την τυχαιότητα,με την έννοια όμως ότι, μόνον οι επιτυχημένες απόπειρες, αυτές που είναι προσανατολισμένες προς το πεδίο της εξέλιξης, αντέχουν στην διάρκεια και αναπτύσσονται με ταχύ ρυθμό. Η εξέλιξη γι΄αυτόν έχει πέντε στάδια: αδιαφοροποίητο ΕΝΑ, ακτινοβολία, ύλη,ζωή,Ανθρωπος.Το ανθρώπινο φαινόμενο,το τελευταίο από τα πέντε στάδια, αποτελεί το βασικό δομικό υλικό για την δημιουργία τού έκτου, που αποκαλεί στάδιο τής Κοινωνίας,που διευρύνει τον ορίζοντα τού Ανθρώπου, ανυψώνει τον Ψυχισμό του και είναι αρχή της αποκατάστα σης της φαινομενικώς διασπαρμένης ενότητας τού Σύμπαντος, με διαψυχικούς δεσμούς.Δηλαδή με ισοδύναμη διατύπωση η αρχή τής συνει δητής ένωσης τής ύπαρξης με το ΕΙΝΑΙ,τού Λόγου με το ΕΙΝΑΙ.
(…καθώς συ πάτερ εν εμοί καγώ εν σοί ,ίνα και αυτοί εν ημίν εν ώσιν..ινα ωσιν εν καθώς ημείς εν εσμέν ,εγω εν αυτοίς και συ εν εμοί ,ίνα ώσιν τετελειωμένοι εις εν

(Ιω.ΙΖ 13-23)
(Επι τω τέλει όπως..:)

 Ο αναγνώστης θα σκεφθεί  ,ότι,ίσως το «ταξείδι αυτό της επιστροφής στην Αρχή» στην Ενωση, αποκτά ένα ιδιαίτερο νόημα με την θεωρία τής μετενσάρκω σης:Εμπλουτισμός τής Αρχής με πείρα.;

Και εδώ  πάλι το ίδιο ερώτημα: Προς τι;

Συμπέρασμα.

Καθώς λογική,διανοητική προσέγγιση προβάλλει ατελέσφορη – ανέφικτη,πρέπει να αναζητηθεί άλλη οδός προσέγγισης πέρα από την (τουλάχιστο κοινή) Λογική. Να αναζητηθεί μιά κατάσταση που δεν θα  έχει ανάγκη από καμία "λογική" εξήγηση.Σ΄αυτήν ο άνθρωπος απλώς  θα «βλέπει»,το σωστότερο θα μετέχει,θα ενώνεται,θα βιώνει το ανέκφραστο και θ‘αγαπά.Και όπως είπε ο Καζαντζάκης, «ό,τι ζείς με την έκσταση δεν μπορείς(και δεν υπάρχει ανάγκη) να εκφράσεις, με τον λόγο.
( : Μήπως η ύπαρξη του Σύμπαντος,έχει πειστική   « λογική» εξήγηση;)

Γιατί κάτι αντί για τίποτε;

 Και τέλος,για την ενότητα αυτή, και για  να επανέλθουμε στο τίτλο της,μήπως σκοπός της εξέλιξης είναι η δημιουργία μιας  νοημοσύνης τέτοιας  που  θα απλωθεί στο Σύμπαν’ για να βοηθήσει στην  ύπαρξη   ή δημιουργία   (ενδεχομένως ελλείπουσας στο υπόλοιπο Σύμπαν και βραχύβιας για τη Γή) ζωής; 

 

-Οι συνειδήσεις επιδρούν στην πορεία του Σύμπαντος και την αυτογνωσία του.(επιχείρημα από την κβαντομηχανική;)

- Σε βιβλίο τού αδικοχαμένου Βασίλη  Ξανθόπουλου, διαβάζουμε,κάτι  που ίσως είναι και η βασική ιδέα τού ανθρωπικού αξιώματος.Ότι, δηλαδή σκοπός  της εξελίξεως,σκοπός τού σύμπαντος  είναι να αποκτήσει την αυτογνωσία του.

Κι εδώ γιατί; Και θα είναι αυτό το τέλος;

-Η ύπαρξη παρατηρητού,-συνειδήσεως, επηρεάζει το Σύμπαν.Η ύπαρξη του Σύμπαντος προυποθέτει ύπαρξη συνειδήσεων.

- Ο  Θεός(όπως ο καθένας μας τον αντιλαμβάνεται) θέλει τον Ανθρωπο να εκπληρώσει την αποστολή του, να δικαιώσει την ύπαρξή του.

-Με το ζωντανό δημιουργείται τάξη,που συνιστά συμπαντική ελπίδα και σε κάθε περίπτωση   η εξέλιξη  αποτελεί συμπαντική διαδικασία.   

-Οι Ιλυα Πριγκοζίν και Ιζαμπέλ Στέντζερς στο βιβλίο τους "Τάξη μέσα από το Χάος"(Κέδρος,1986,πρωτοτύπου 1984) ,γράφουν"(σελ.46)...Οπου κι αν κοιτάξουμε βρίσκουμε εξέλιξη,διαφοροποίηση, αστάθειες.Κατά περίεργο τρόπο αυτό αληθεύει σε όλα τα επίπεδα,τόσο στο πεδίο των στοιχειωδών σωματίων και την  βιολογία  όσο και στην αστροφυ σική...(σελ.64) ο νόμος της εντροπίας περιγράφει την ανάμιξη σαν την εξέλιξη προς μιά αταξία...(σελ.367) όλα τα βιολογικά συστήματα είναι χρονικά προσανατολισμένα σε μακροσκοπικό επίπεδο...(σελ.370) Πλατιά συζητείται σήμερα το θέμα τής κοσμικής εξέλιξης. Πώς θα μπορούσε ο κόσμος να είναι τόσο"διατεταγμένος"κοντά στο σημείο της Μεγάλης Εκρηξης; Κι όμως αυτή η τάξη είναι αναγκαία ,αν θέλουμε να αντιληφθούμε την κοσμική εξέλιξη,....»

 
-Η εξέλιξη υπηρετεί την φάση για μια ένωση   

 

Και  τέλος(;) .Μήπως το Σύμπαν(μας)διαδέχθηκε κάποιο(από το οποίο και   «προικοδοτήθηκε»με πείρα-συνειδήσεις) και  που με την σειρά του θα «προικίσει «  »κάποιο άλλο με πείρα και συνειδήσεις;)

 

ΙΙ.- ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ.-

Αυτονόητο, ότι , το μέλλον της Ανθρωπότητας,σχετίζεται άμεσα και με παράγοντες «εκτός των τειχών» και με παράγοντες «εντός των τειχών»

-          Σταχυολογώντας:

 

 ΕΚΤΟΣ ΤΩΝ ΤΕΙΧΩΝ

.( ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΟΥΜΕ)

           

-Σε «τοπικό» επίπεδο, είναι υπαρκτοί πολλοί κίνδυνοι,που στο μέτρο που έχουν σχέση με την «τύχη» του Σύμπαντος δεν είναι  καταρχάς αντιμετωπίσιμοι, με ορισμένες ( για μερικούς)–αισιόδοξες –εξαιρέσεις.Ο κίνδυνος λ.χ. από την υπερθέρμανση του Ηλίου,-πριν να εκραγεί- μπορεί να  αντιμετωπισθεί επιτυχώς, με την χρησιμοποίηση με έξυπνο τρόπο αστεροειδών ώστε να μετακινήσουμε σταδιακώς την Γή,προς μια μεγαλύτερη τροχιά γύρω από τον Ηλιο)

Δεν  μπορούμε   να αποφύγουμε την σύγκρουση του γαλαξία μας με τον Γαλαξία της Ανδομέδας (που ασφαλώς τοποθετείται στο απώτατο μέλλον)

-Δεν μπορούμε να αποφύγουμε τους σεισμούς,τους κατακλυσμούς,τους τυφώνες.(Μπορούμε ασφαλώς να μειώσουμε τις συνέπειες και  να  λάβουμε μέτρα  προληπτικώς και μετά. Λ.χ.κτίζοντας σπίτια με όσο γίνεται  καλύτερη αντισεισμική αντοχή-θ ωράκιση και σε κατάλληλα εδάφη,αφήνοντας οδούς διαφυγής των υδάτων(να μην μπαζώνουμε τα ρέματα)να  αποφεύγουμε όσο είναι δυνατόν δραστηριότητες αψηφώντας προαναγγελίες για επερχόμενους τυφώνες κλπ.-

 

ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΤΕΙΧΩΝ.

(ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ  ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΙΣ)

 -Δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι,η ζωή στην Γή κινδυνεύει από μας τους ίδιους,από τις δικές μας αλόγιστες και κοντόφθαλμες δραστηριότητες( στις οποίες παρακινούμαστε ενίοτε από το δέλεαρ ενός κέρδους) και ότι, είμαστε όλοι επιβάτες του ίδιου πλοίου( ακριβέστερα: διαστημοπλοίου) και επομένως η «μοίρα» είναι κοινή  και λησμονώντας επίσης,το χρέος να διαφυλάξομε το χώρο και για τις επερχόμενες γενιές.

 

-ΤΥΧΑΙΟΣ ΠΥΡΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ.

1-Ο σχετικός κίνδυνος δεν μπορεί να   προέρχεται μόνον από θελημένες ενέργειες ενός παράφρονα, αλλά και από ένα σφάλμα ή τυχαίο γεγονός.Στα τελευταία εξήντα χρόνια  πολλές φορές εσήμαναν λανθασμένοι συναγερμοί που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ολοκληρωτικό πόλεμο και ολοκληρωτική καταστροφή και εμφανίστηκαν επικίνδυνες καταστάσεις.

Παράδειγμα: Στις 27 Οκτωβρίου 1962, κατά την διάρκεια της κρίσης των πυραύλων  στην Κούβα, ένδεκα αντιτορπιλικά του Πολεμικού ναυτικού  των ΗΠΑ και το αεροπλανοφόρο USS Randolph είχαν εντοπίσει –στριμώξει, το σοβιετικό υποβρύχιο Β-59, το οποίο ευρίσκετο  κοντά στην Κούβα, σε διεθνή ύδατα έξω από την περιοχή «καραντίνας» των ΗΠΑ. Αυτό που δεν εγνώριζαν, οι Αμερικανοί, ήταν πως η θερμοκρασία στο εσωτερικό του  υποβρυχίου είχε ξεπεράσει τους 45° C επειδή οι μπαταρίες  του υποβρυχίου, εξαντλούνταν και ο κλιματισμός είχε πάψει να λειτουργεί. Στα πρόθυρα δηλητηρίασης από διοξείδιο του άνθρακα,πολλά μέλη  του πληρώματος είχαν λιποθυμήσει. Επί  πολλές ημέρες το πλήρωμα δεν είχε καμιά επαφή με τη Μόσχα και δεν εγνώριζε αν είχε ήδη ξεκινήσει ο Γ' Παγκόσμιος Πόλεμος. Οι Αμερικανοί άρχισαν να ρίχνουν βόμβες βυθού, ανακοινώνοντας στην Μόσχα ότι, το πράττουν για ν' αναγκάσουν το υποβρύχιο να αναδυθεί και να απομακρυνθεί - και όλα αυτά, εν αγνοία του πληρώματος του. «Σκεφθήκαμε ότι, αυτό ήταν , ότι είχε έρθει το τέλος-μας», θυμάται ο Β.Π.Ορλόφ μέλος του πληρώματος. «Αισθανόμασταν σαν να βρισκόμασταν μέσα σ΄ ένα μεταλλικό βαρέλι πού κάποιος απέξω το χτυπούσε μ΄ένα  σφυρί». Αυτό που επίσης αγνοούσαν οι Αμερικανοί ήταν ότι, το Β-59 διέθετε μια πυρηνική τορπίλη και είχε την εξουσιοδότηση να την εκτοξεύσει χωρίς πρώτα να πάρει άδεια από την Μόσχα. Μάλιστα , ο κυβερνήτης Σαβίτσκι, απεφάσισε να την εκτοξεύσει.Ο Βαλεντίν Γκριγκορίεβιτς, ο υπεύθυνος αξιωματικός για την εκτόξευση της τορπίλλης, αποκρίθηκε στην εντολή λέγοντας: «Θα πεθάνουμε  κι΄ εμείς, αλλά θα τους βυθίσουμε όλους — έτσι δεν θα νροπιάσουμε  το ναυτικό μας!» Ευτυχώς, η απόφαση για εκτόξευση έπρεπε να  επικυρωθεί από τρεις αξιωματικούς του υποβρυχίου, ένας από τους οποίους, ο Βασίλι Αρκίποφ, είπε «όχι».

Η απόφασή του αυτή απέτρεψε τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

 

-Άλλες περιπτώσεις στις οποίες  τα  ραντάρ,έδιναν την(λανθασμένη) ένδειξη για πυραυλική επίθεση, και που(αν εθεωρούντο αξιόπιστες) θα οδηγούσαν σε εκτόξευση πυραύλων αντιποίνων δηλαδή, σε Πυρηνικό Πόλεμο,αν δεν υπήρχαν άνθρωποι που δεν εμπιστεύθηκαν την τεχνολογία ,αναφέρονται στο βιβλίο  “Life’ του Max Tegmark (σελ.173 επ.)

 

 

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ: ΠΟΣΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΜΑΣ ΕΧΕΙ ΑΠΟΜΕΙΝΕΙ;

 

Σε μια πρόσφατη διάλεξη σε αποφοίτους του Χάρβαρντ, ο Άβι Λεμπ, θεωρητικός φυσικός που ασχολείται με την αστροφυσική και την κοσμολογία, ρωτήθηκε πόσο καιρό υπολογίζει να επιβιώσει ο τεχνολογικός μας πολιτισμός.

Παραθέτουμε την σχετική είδηση από τις ειδήσεις του Διαδικτύου της 19-5-2021

«Η πιο ζωτική κοινωνική πρόκληση είναι η επέκταση της μακροζωίας της ανθρωπότητας. Σε μια πρόσφατη διάλεξη σε αποφοίτους του Χάρβαρντ, ο Άβι Λεμπ, θεωρητικός φυσικός που ασχολείται με την αστροφυσική και την κοσμολογία, ρωτήθηκε πόσο καιρό υπολογίζει να επιβιώσει ο τεχνολογικός μας πολιτισμός.

Η απάντησή του ήταν πως σήμερα βλέπουμε την «ενηλικίωση» της τεχνολογικής μας ζωής, οπότε είναι πιθανό να επιβιώσουμε μερικούς αιώνες ακόμα, αλλά όχι πολύ περισσότερο.

Μια σοφή πολιτική θα μπορούσε να μετριάσει τον κίνδυνο από τεχνολογικές καταστροφές που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, τις αυτοεμφανιζόμενες πανδημίες ή τους πολέμους και ίσως να παρατείνει λίγο το χρόνο μας.

Ωστόσο, όπως υποστήριξε ο Λεμπ, δεν είναι σαφές εάν οι πολιτικοί θα ανταποκριθούν πραγματικά στις προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά μας και αν θα μας σώσουν από τον αφανισμό.

Σύμφωνα με το μοντέλο της φυσικής, είμαστε όλοι κατασκευασμένοι από στοιχειώδη σωματίδια χωρίς πρόσθετα συστατικά. Ως τέτοια σύνθετα συστήματα, δεν έχουμε απόλυτη ελευθερία, επειδή όλα τα σωματίδια και οι αλληλεπιδράσεις μας ακολουθούν τους νόμους της φυσικής. 

Οι άνθρωποι και οι πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις τους δεν μπορούν να είναι πάντα προβλέψιμοι σε προσωπικό επίπεδο, αλλά ίσως το πεπρωμένο του πολιτισμού μας στο σύνολό του διαμορφώνεται από το παρελθόν μας με μια αναπόφευκτη στατιστική έννοια.

Η πρόβλεψη του χρόνου που μας έχει απομείνει στο τεχνολογικό μέλλον θα μπορούσε να προκύψει από στατιστικές πληροφορίες σχετικά με την μοίρα των πολιτισμών. Αυτό προϋποθέτει ότι, η μοίρα του πολιτισμού μας υπαγορεύεται από τους φυσικούς περιορισμούς. 

Ως παράδειγμα ο Λεμπ ανέφερε ότι, η πιθανότητά μας για επιβίωση θα μπορούσε να βελτιωθεί εάν ορισμένοι άνθρωποι επιλέξουν να απομακρυνθούν από την Γη. 

Η πρόσβαση στο διάστημα προσφέρει το πλεονέκτημα της διατήρησης του πολιτισμού μας από την καταστροφή ενός πλανήτη. Παρόλο που η Γη χρησιμεύει ως ένα άνετο σπίτι αυτήν την στιγμή, θα αναγκαστούμε τελικά να μεταφερθούμε σε άλλον πλανήτη, επειδή ο ήλιος θα βράσει όλο το νερό στην επιφάνεια του πλανήτη μας μέσα σε ένα δισεκατομμύριο χρόνια.

Φυσικά, ακόμη και ένα ταξίδι μικρής απόστασης από τη Γη στον Άρη ενέχει σημαντικούς κινδύνους για την υγεία λόγω των κοσμικών ακτίνων, ενεργητι κών ηλιακών σωματιδίων, υπεριώδους ακτινοβολίας, έλλειψης αναπνεύσιμης ατμόσφαιρας και χαμηλής βαρύτητας.

=Η επίγνωση των προκλήσεων στην Γη μπορεί, όμως, να αποτρέψει την ανθρωπότητα από το να υιοθετήσει μια τολμηρή προοπτική για τα διαστημικά ταξίδια. Η αλήθεια είναι ότι, πρέπει να εστιάσουμε την άμεση προσοχή μας στα τοπικά προβλήματα, αλλά χρειαζόμαστε επίσης έμπνευση για νέους ορίζοντες.» 

 ( Βλ,και: https://www.skai.gr/news/technology/to-telos-tis-anthropotitas-posos-xronos-mas-exei-apomeinei)

 

Η ΑΙΜΟΜΙΞΙΑ

Ασφαλώς από πλευράς επικινδυνότητας δεν  συναγωνίζεται τους  υπόλοιπους παράγοντες.

Μετά την παρατήρησης αυτή, έχουμε με  στοιχεία και σκέψεις πού αντλούνται από το  βιβλίο τού  E.Wilson (σελ 51 επ.) ότι:

-Τα ταμπού της αιμομιξίας θεωρούνται καθολικά της ανθρώπινης συμπεριφοράς.

-Στα άτομα που έχουν  ζήσει μαζύ μέχρι την ηλικία των 6 ετών, παρατηρείται –παρόλο που δεν υπάρχει μεταξύ τους δεσμός αίματος- μια σεξουαλική αποστροφή. Σε 2.769  γάμους που  μελετήθηκαν ,κανένας δεν έγινε μεταξύ ατόμων  που έζησαν μαζύ στο ίδιο κιμπούτς,από τότε που γεννήθηκαν.

-Τα παιδιά που προέρχονται από αιμομιξία έχουν λιγώτερους απογόνους.

,    -Ακόμη και  μέτρια αιμομιξία  έχει ως αποτέλεσμα  μικρό σωματικό μέγεθος και μικρό  μυικό συντονισμό και χαμηλές ακαδημαϊκές επιδόσεις. Σε σύνολο 161 παιδιών που γεννήθηκαν από Τσεχοσλοβάκες  που είχαν ερωτικές σχέσεις με τον πατέρα τους, τα 15 ήσαν θνησιγενή ή  πέθαναν  στο πρώτο έτος τής ηλκίας των, ενώ το 40% των υπόλοιπων υπέφεραν από διάφορες   φυσικές και νοητικές ασθένειες.

     -Το πλεονέκτημα της ετερομιξίας έφερε  την πολιτισμική εξέλιξη.

                        -Πιθανότατα   η φυσική επιλογή, ελειτούργησε ,και με βάση τα παραπάνω αλλά  και τον ψυχολογικό   κοινωνικό αποκλεισμό του αιμομίκτη, έτσι ώστε να μην την επηρεάσει.

                       

 

 

 

ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΤΕΙΧΩΝ ΑΛΛΑ ΕΚΤΟΣ  ΤΗΣ ΕΘΥΝΗΣ ΜΑΣ

Αν ο πυρήνας που βρίσκεται στο κέντρο της Γής εκλείψει,η ύπαρξη ατμόσφαιρας απαραίτητης για την ύπαρξη ζωής,θα εξαφανισθεί.

 

Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΤΕΧΝΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ

Σχετικώς με την τεχνητή νοημοσύνη και τους φόβους    για τους  κινδύνους  και τα μειονεκτήματα, που μπορεί να προκύψουν απ ‘αυτήν παραπέμπουμε τον αναγνώστη στο αναφερόμενο  στην αρχή βιβλίο    Life 3.0  τού Max Tegmark καθώς και στο δικό μας πόνημα «Ζωή-Νόηση θάνατος» Στους φόβους και τα  μειονεκτήματα αυτά συγκαταλέγεται και το ,ότι, με την συγκέντρωση των σχετικών δυνατοτήτων και μέσων στα χέρια  μιάς κεντρικής εξουσίας μπορεί να οδηγήσει στην εγκαθίδρυση απολυταρχικών καθεστώτων, με όλες τις σχετικές συνέπειες, ότι, μπορεί να υπηρετήσει σχέδια τρομοκρατών, ότι, μπορεί να καταστήσει δύσκολη την ανθρώπινη ζωή, και  το πιο εφιαλτικό ότι, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την καθυπόταξη του ανθρώπου σ’αυτήν.

Το θέμα έχει απασχολήσει πολλούς  διανοητές.

Ετσι:

 

- Ο διάσημος φυσικός Στίβεν Χόκινγκ ,είχε προειδοποιήσει , ότι, οι προσπάθειες της ανθρωπότητας να δημιουργήσει υπολογιστές και ρομπότ με εξελιγμένη τεχνητή νοημοσύνη, αποτελούν σοβαρή υπαρξιακή απειλή για την ίδια, καθιστώντας πολύ υπαρκτό τον κίνδυνο το ανθρώπινο είδος να εξαφανιστεί κάποια στιγμή.. Όπως είπε με έμφαση στο BBC, «η πλήρης ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί  να σημάνει το τέλος του ανθρώπινου είδους».Εξέφρασε την άποψη πως , οι απλοϊκές μορφές τεχνητής νοημοσύνης που έχουν δημιουργηθεί μέχρι στιγμής, έχουν αποδειχτεί πολύ χρήσιμες,» όμως διετύπωσε τον φόβο του για τις συνέπειες που μπορεί να υπάρξουν, αν η τεχνητή νοημοσύνη δημιουργήσει κάτι που θα ξεπεράσει τις ανθρώπινες ικανότητες. Ειδικότερα εξέφρασε φόβους  σχετικά με τους κινδύνους που ενέχει η ανθρώπινη επιδίωξη για την ανάπτυξη έξυπνων μηχανών Αναφερόμενος ειδικώτερα στα Ρομπότ, είπε. «Θα ήλεγχε μόνο του και θα επανασχεδίαζε τον εαυτό του με ολοένα αυξανόμενη ταχύτητα. Οι άνθρωποι, που είναι περιορισμένοι από την αργή βιολογική εξέλιξη, δεν θα μπορούσαν να το ανταγωνιστούν και θα έμεναν πίσω» . «Από την στιγμή που οι άνθρωποι θα αναπτύξουν την τεχνητή νοημοσύνη αυτή θα απογειωθεί από μόνη της και θα ανασχεδιάζεται σε ολοένα και αυξανόμενο ρυθμό

(Η σχετική  δήλωση,στην αγγλική,παρατίθεται στο «Παράρτημα» του πονήματος μας|»Ζωή-Νόηση-θάνατος» υπό τον τίτλο « Οι κίνδυνοι από την Τεχνητή Νοημο σύνη κατά τον Στίβεν Χόκινγκ»)

 

Αντιγράφουμε είδηση που δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο την 29-9-2016.
«Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει ο Στίβεν Χόκινγκ και προειδοποιεί ότι,το  τέλος της ανθρωπότητας πλησιάζει, εκτός κι αν κατακτήσει το διάστημα.
Η ανθρωπότητα οδεύει στο τέλος της. Αυτό ενδεχομένως  θα προέλθει είτε από έναν πυρηνικό πόλεμο είτε από έναν ιό είτε από άλλους κινδύνους που θα προκύψουν' δήλωσε ο κορυφαίος επιστήμονας και πρόσθεσε ότι,'το ανθρώπινο είδος δεν θα έχει μέλλον αν δεν κατακτήσει το διάστημα'.
'Πρέπει να εμπνεύσουμε τις νέες γενιές και να τους θέσουμε τους προβληματισμούς "τι θα βρούμε όταν ταξιδέψουμε στο διάστημα;", "υπάρχει εξωγήινη ζωή ή είμαστε μόνοι μας;", "πώς φαίνεται το ηλιοβασίλεμα στον Άρη;"' τόνισε ο Στίβεν Χόκινγκ.
Τις απόψεις αυτές εξέφρασε ο διάσημος επιστήμονας στο νέο βιβλίο του δημοσιο γράφου Τζούλιαν Γκάθρι,, τονίζοντας ακόμα ότι:.
«Με τα σημερινά  επιτεύγματα της επιστήμης,τού ανθρώπου,που έχει πλέον την δυνατότητα να επέμβει στις  μοριακές διαδικασίες της εξέλιξης,  τώρα που μιλούν για πιθανότητα  κατευθυνόμενης από τον άνθρωπο εξέλιξης, ανακύπτει ένα μεγάλο πρόβλημα,μια μεγάλη ευθύνη».

O ίδιος με δήλωσή του
 κατά τη διάρκεια μιας διαδικτυακής συνεδρίας που είχε με το κοινό μέσω της πλατφόρμας Reddit…. και που  δημοσιεύθηκε την 10-10-2015 στο διαδίκτυο προέβλεψε ότι, οι ανισότητες θα ενταθούν στο μέλλον οδηγώντας σε μια «οικονομική Αποκάλυψη», αφού πολλές από τις εργασίες και επαγγέλματα στις οποίες απασχολούνται σήμερα εκατομμύρια άνθρωποι θα καταργηθούν εξαιτίας της αυτοματοποίησης που θα φέρει η εξέλιξη της τεχνολογίας.Κατά τον ίδιο δεν θα προκαλέσουν υπερεξελιγμένα ρομπότ την οικονομική Αποκάλυψη, αλλά οι άπληστοι επιχειρηματίες και η οικονομική ανισότητα θα ενταθεί στο μέλλον, όταν οι μηχανές θα φτάσουν να παράγουν όλα όσα χρειαζόμαστε, η κοινωνική διαστρωμάτωση θα εξαρτηθεί από τον τρόπο διανομής αυτών των αγαθών, ότι, στο καλύτερο δυνατό σενάριο αυτής της, όχι και τόσο μακρινής, εξέλιξης η διανομή θα γίνεται δίκαια και όλοι οι κάτοικοι του πλανήτη θα απολαμβάνουν μία άνετη ζωή μακριά από κάθε ανάγκη για σκληρή εργασία,ότι, στον αντίποδα, προβάλλει ο κίνδυνος μιας μελλοντικής δυστοπίας όπου οι «ιδιοκτήτες των μηχανών», δεν θα μοιράζονται με τους υπόλοιπους τον παραγόμενο πλούτο, καταδικάζοντας τους στην φτώχεια και τον αποκλεισμό,ότι, αν το οικονομικό χάσμα συνεχίσει να μεγαλώνει με τους ίδιους ρυθμούς, οι «πάμπλουτοι επιχειρηματίες θα αποτελέσουν την ανώτερη τάξη μιας Νέας Εποχής» χωρίς ενδιάμεσα κοινωνικά στρώματα μέχρι τους εξαθλιωμένους φτωχούς. Και η ως τώρα συμπεριφορά των περισσότερων επιχειρηματιών προκρίνει το άσχημο σενάριο ως το πιο πιθανό.

 Ο ίδιος επίσης σε δήλωσή του που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο 2016  επίσης στο διαδίκτυο,δήλωσε : «Οι πυρηνικοί πόλεμοι, οι γενετικά μεταλλαγμένοι ιοί, η τεχνητή νοημοσύνη που θα μπορούσε να στραφεί εναντίον μας είναι μερικά μόνον απ' τα σενάρια καταστροφής, που θα μπορούσαν σύντομα να υλοποιηθούν».

 

(Δεν είναι ο μόνος επιστήμονας που έχει εκφράσει παρόμοιες ανησυχίες, αλλά η δική του γνώμη ασφαλώς είναι ιδιαίτερα βαρύνουσα.)

 

-O Στιβ Βόσνιακ, ένας εκ των συνιδρυτών της εταιρείας κολοσσού Apple, απέρριπτε μέχρι σήμερα τους ισχυρισμούς που ήθελαν την τεχνολογία, και ιδιαίτερα την τεχνητή νοημοσύνη να «απειλεί» τους ανθρώπους.

Πρόσφατα μετέβαλε ριζικά της απόψεις του.

Σε δηλώσεις  του   που δημοσιεύθηκαν την 26-3-2015, ο 64χρονος τότε  Βόσνιακ παραδέχτηκε ότι, πλέον βλέπει κάποιες από τις προβλέψεις παλαιότερων ετών να γίνονται πραγματικότητα και πως οι υπολογιστές θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια επικίνδυνη πραγματικότητα.

«Θα είμαστε οι θεοί; Θα είμαστε τα κατοικίδια ζώα της οικογένειας; Ή μήπως μυρμήγκια που θα μας πατούν; Δεν ξέρω» είπε χαριτολογώντας ο ίδιος σε μια συνέντευξη που παρέθεσε στον Paul Smith στο Australian Financial Review.«Οι υπολογιστές θα πάρουν τη σκυτάλη από τους ανθρώπους, δεν υπάρχει αμφιβολία. Αν κατασκευάσουμε αυτές τις συσκευές για να φροντίζουν τα πάντα για εμάς, στο τέλος θα σκέφτονται πιο γρήγορα από εμάς και θα απαλλαχτούν από τους αργούς ανθρώπους  για να τρέχουν΄ τις επιχειρήσεις πιο αποτελεσματικά» πρόσθεσε.

 

- Και άλλες προσωπικότητες της επιστήμης και της τεχνολογίας, όπως ο Έλον Μασκ, ο μεγιστάνας της υψηλής τεχνολογίας που έχει συνδέσει το όνομά του με ένα εναλλακτικό σύστημα μετακίνησης στις πόλεις, το εξωγήινο διαστημόπλοιό του και άλλα φιλόδοξα σχέδια  έχουν επίσης εκφράσει τους φόβους τους για τις διαγραφόμενες επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης και της αυξανόμενης δύναμης των ρομπότ.Ειδικώτερα ο Έλον Μασκ, περιγράφει την τεχνητή νοημοσύνη ως απειλή για την ύπαρξη της ανθρωπότητας.Μιλώντας σε φοιτητές τον Οκτώβριο του 2014, είχε χαρακτηριστικά πει ότι, με την τεχνητή νοημοσύνη «καλούμε τους δαίμονες» και σε αυτές τις ιστορίες, ο τύπος με τον αγιασμό έχει την ψευδαίσθηση ότι, μπορεί να τους ελέγξει. «Δεν τα καταφέρνει, όμως», είπε ο οραματιστής επιχειρηματίας.

 

- Το BBC αναφέρεται επίσης στα λόγια του Σερ Κλάιβ Σινκλαίρ, τον δημιουργό του Spectrum, ο οποίος μάλιστα θεωρεί αναπόφευκτη αυτή την εξέλιξη - Η ΑΙ «θα εξαφανίσει την ανθρωπότητα, είναι αναπόφευκτο», έχει πει ο Σινκλαίρ.

 

- Ο ιδρυτής της Microsoft Μπιλ Γκέιτς  σε δηλώσεις του τον Ιανουάριο 2015 είπε  ότι, «οι άνθρωποι θα έπρεπε να θεωρούν απειλή την τεχνητή νοημοσύνη και να ανησυχούν για τις πιθανές επιπτώσεις της και ότι, δεν μπορεί να καταλάβει γιατί η ανθρωπότητα δεν φαίνεται να προβληματίζεται πιο σοβαρά για την πιθανότητα η τεχνητή νοημοσύνη να γίνει τόσο ισχυρή, που θα καταντήσει ανεξέλεγκτη. Σύμφωνα με το BBC, ο ιδρυτής της Microsoft ξεκαθάρισε πως «ανήκω στο στρατόπεδο που ανησυχεί για την σούπερ-νοημοσύνη. Αρχικά οι μηχανές θα κάνουν πολλές δουλειές για μας και δεν θα είναι πολύ έξυπνες. Αυτό θα είναι θετικό, αν το χειριστούμε σωστά. Όμως μετά από μερικές δεκαετίες, η (τεχνητή) νοημοσύνη θα γίνει αρκούντως δυνατή για να αποτελεί πηγή ανησυχίας». Σε μια συζήτηση Ask Me Anything στο Reddit, ο ιδρυτής της Microsoft είπε ότι «οι μηχανές μπορούν να κάνουν πολλά για τον άνθρωπο και θα έχουν υπερυψηλή νοημοσύνη -αυτό θα είναι καλό εάν το διαχειριστούμε σωστά. Εντούτοις, μερικές δεκαετίες αργότερα η τεχνητή νοημοσύνη θα έχει ωριμάσει τόσο ώστε να προκαλεί ανησυχία. Συμμερίζομαι την άποψη του Έλον Μασκ και κάποιων άλλων σε αυτό, και δεν καταλαβαίνω γιατί ορισμένοι δεν το συμμερίζονται» Πάντως ο ίδιος ο Μπιλ Γκέιτς παραδέχτηκε  ότι, παρά τις επιφυλάξεις του, αν ήταν νεότερος και εργαζόταν στην Microsoft, πιθανό τατα θα ήταν κι αυτός ερευνητής στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης. Αλλά και τώρα, όπως είπε, συνεργάζεται με την Microsoft σε ένα σχετικό πρόγραμμα με την ονομασία "Personal Agent" (Προσωπικός Βοηθός).Τέλος, δεν παρέλειψε να εκφράσει την αισιοδοξία του ότι, η εταιρεία που ίδρυσε και έγινε διάσημη χάρη στα Windows, «θα δει περισσότερη πρόοδο από ποτέ» μέσα στις επόμενες τρεις δεκαετίες - προφανώς χάρη και στην αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης (ενδεικτική είναι η ενσωμάτωση της προσωπικής ψηφιακής βοηθού Cortana στα μελλοντικά Windows 10)..

 

-Οι ανησυχίες του Μπιλ Γκέιτς έρχονται σε ευθεία αντίθεση με τις απόψεις ενός κορυφαίου στελέχους της Microsoft, του διευθυντή ερευνών Έρικ Χόρβιτς, ο οποίος δήλωσε πρόσφατα ότι, δεν βλέπει κάτι απειλητικό στην τεχνητή νοημοσύνη. Όπως απεκάλυψε ο Έρικ Χόρβιτς, περίπου το ένα τέταρτο των ερευνητικών δραστηριο τήτων της εταιρείας εστιάζονται στην τεχνητή νοημοσύνη.Και γενικώς ο Έρικ Χόρβιτς εμφανίζεται πιο αισιόδοξος. «Υπάρχουν ανησυχίες ότι ,σε βάθος χρόνου θα χάσουμε τον έλεγχο ορισμένων μορφών νοημοσύνης. Κατά βάση, δεν νομίζω ότι, αυτό πρόκειται να συμβεί. Θα είμαστε πολύ προβλεπτικοί για το πώς θα αξιοποιήσουμε τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης και  στο τέλος, θα μπορέσουμε να πάρουμε απίστευτα οφέλη από την μηχανική νοημοσύνη σε όλους τους τομείς της ζωής, στην επιστήμη, την εκπαίδευση, την οικονομία και την καθημερινή ζωή».  Ο επικεφαλής του τμήματος έρευνας της Microsoft -υπό την εποπτεία του οποίου εργάζονται χίλιοι μηχανικοί στον τομέα της AI- και βραβευμένος για το έργο του στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, μοιάζει να υποβαθμίζει τον κίνδυνο για την ανθρωπότητα».

 

-Aλλά οι κίνδυνοι από την τεχνολογία για πολλούς αγγίζουν και άλλα επίπεδα,όπως το θέμα τής διακυβερνήσεως των κρατών και ειδικώτερα της δημοκρατίας.Το 1966,ο Μάρτιν Χαιντεγκέρ κορυφαίος φιλόσοφος,πολύ πριν από την κυριαρχία της τεχνολογίας στην εποχή μας,  σε σχετική συνέντευξή του, έκανε την άκρως απαισιόδοξη πρόβλεψη πώς η ραγδαίως εξελισσόμενη τεχνολογία  καθώς έχει αυτονομηθεί από τις ανθρώπινες ανάγκες, και προβάλλει ως αυτοσκοπός,οδηγεί στο συμπέρασμα πώς « το συμβατό με την καινούργια εποχή δεν μπορεί να είναι η δημοκρατία».Εχει δηλαδή σημειωθεί πώς η  αυτονόμηση των μέσων παραγωγής και της παραγωγής,από τις ανθρώπινες ανάγκες έτσι που αυτές να υποτάσσονται στην καταξίωση τής παραγωγής ως αυταξίας,αποκόπτει τον άνθρωπο από την  παραγωγή, την γή και την παράδοση,με παραπέρα αποτέλεσμα  για τις ανάγκες των πολιτών  να αποφασίζουν πλέον οι αγορές,με τις εκάστοτε κυβερνήσεις να μεταβάλλονται σε απλούς διεκπεραιωτές των συμφερόντων των αγορών.

-

 -Στις απόψεις του,αντέδρασε ο δημιουργός του facebook Μαρκ Ζούκεμπεργκ,που θεώρησε  ανεύθυνη και ως συνιστώσα περιττή κινδυνολογία, τη  στάση του Μασκ,για να λάβει από τον τελευταίο την απάντηση, ότι,έχει περιορισμένη  κατανόηση του θέματος.

(Βλέπε νεώτερες σχετικές δηλώσεις του στο Παράρτημα του πονήματός μας «Ζωή-Νόηση-θάνατος)

-Ο Harari  στο  Homo Deus, ασχολούμενος με το θέμα της συνείδησης, λέγει (ό.π.σελ.307 επ.) πώς δεν φαίνεται ότι ,  οι υπολογιστές, πρόκειται ν’αποκτήσουν συνείδηση, και να βιώνουν συναισθήματα και αισθήσεις,ότι ,η αναπτυσσόμενη  μη συνειδητή νοημοσύνη, μπορεί να εκτελεί ορισμένες εργασίες καλύτερα από τον άνθρωπο,ότι ,για τον στρατό και τις εταιρείες η  νοημοσύνη είναι υποχρεωτική,ενώ η συνείδηση προαιρετική,ότι, ορισμένοι οικονομολόγοι προβλέπουν, ότι, αργά ή γρήγορα οι μη αναβαθμισμένοι άνθρωποι θα είναι εντελώς άχρηστοι,ότι, για τον  21^ο αιώνα το σημαντικότερο ερώτημα της οικονομίας, μπορεί να είναι τι θα απογίνουν οι πλεονάζοντες άνθρωποι,ότι, καθώς οι οργανισμοί είναι αλγόριθμοι και ότι ,οι ανόργανοι αλγόριθμοι θα μπορούν να εκτελέσουν ό,τι και οι οργανικοί αλγόριθμοι, και επομένως δεν είναι ορθή η  ιδέα, ότι, οι άνθρωποι θα έχουν πάντοτε μια μοναδική ικανότητα,που δεν θα μπορούν να την φθάσουν οι αλγόριθμοι,-παρόλο που  οι ειδικοί  πιστεύουν ,ότι,  σήμερα,υπάρχουν πολλά πράγματα που οι οργανικοί αλγόριθμοι τα κάνουν καλύτερα από τους μη οργανικούς,-άποψη για την  οποία ο συγγραφέας, δεν είναι βέβαιος, ότι, θα ισχύει και για το  μέλλον- και παρόλο που η τεχνητή νοημοσύνη,απέχει ακόμα πάρα πολύ από μια ύπαρξη που να μοιάζει με την ανθρώπινη,ότι, καθώς οι αλγόριθμοι αποβάλλουν τους ανθρώπους από την αγορά εργασίας,ο πλούτος και η δύναμη μπορεί να συγκεντρωθούν στα χέρια μιας μικρής ελίτ,που κατέχει τούς πανίσχυρους αλγορίθμους

 

-Ο Max Tegmark,καθηγητής Φυσικής στο ΜΙΤ , Πρόεδρος του Ινστιτούτου για το μέλλον της ζωής, και ηγούμενος παγκοσμίως τής έρευνας για το πώς η ΤΝ θα καταστεί ωφέλιμη για την Ανθρωπότητα,  στο προαναφερόμενο αμέσως πιο πάνω βιβλίο του εκφράζει μια έλλογη αισιοδοξία. Χωρίς να παραγνωρίζει τους σχετικούς κινδύνους και δεχόμενος ότι, προς το παρόν δεν διαθέτουμε τις απαντήσεις για το πώς  θα δημιουργήσουμε ένα ωραίο μέλλον  για την Ανθρωπότητα με την ΤΝ πιστεύ ει πώς αν ακολουθήσουμε έναν προσεκτικό σχεδιασμό οι παραπάνω φόβοι θα διαψευσθούν,υπογραμμίζοντας όμως ότι, απαιτείται κοινή δράση για να βελτιωθεί η κοινωνία μας ΠΡΙΝ προλάβει η ΤΝ να απογειωθεί  για τα καλά.   

 

-         Η ΥΠΕΡΘΕΡΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ.  

Συμφώνως με μελέτη που δημοσιεύθηκε στην Επιθεώρηση Nature και  σε περίληψη την 16-12-2017 στη  γαλλική εφημερίδα Le Monde ,εάν η ανθρωπότητα δεν αντιδράσει το πιο απαισιόδοξο αλλά συγχρόνως και πιο πιθανό σενάριο θα είναι  μια αύξηση σε παγκοσμία κλίμακα της θερμοκρασίας κατά  5°C σε σχέση με σήμερα,  στο τέλος του αιώνα. Οι συνέπειες από ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι προφανείς. Σχετικές μελέτες, για  το ενδεχόμενο αύξησης της θερμοκρασίας κατά 2 % (και ασφαλώς τα πράγματα θα είναι πολύ χειρότερα με αύξηση κατά 5%)  προβλέπει ότι, στους στους +2 βαθμούς Κελσίου, η στάθμη της θάλασσας θα συνεχί σει να ανεβαίνει, για να καλύψει περιοχές που σήμερα κατοικούνται από 280 εκατομ μύρια ανθρώπους, ενώ στους +4 βαθμούς Κελσίου, το φαινόμενο θα πλήξει περισσότερα από 600 εκατομμύρια ανθρώπους. "Μια αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς απειλεί την ύπαρξη μακροπρόθεσμα πολλών μεγάλων πόλεων και παράκτιων περιοχών", δήλωσε ο Μπεν Στράους, ένας από τους συντάκτες της έκθεσης.Τα σπίτια 500.000.000 ανθρώπων μπορεί να βυθιστούν εξαιτίας της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, (Πηγή: www.lifo.gr- Διαδίκτυο 10-11-2015)

    

 ΙΙΙ.Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ-Η ΖΩΗ - ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ.

Παρατίθεται απόσπασμα  από το  βιβλίο του Gassaniga.

«….Ήταν ενδιαφέρον επίσης και ότι κανείς δεν αναφέρθηκε στο βασικό ερώτημα που αφορά το αν τα ζώα καταλαβαίνουν ότι τα άλλα ζώα έχουν σκέψεις, πεποιθήσεις και επιθυμίες ή το αν σκέφτονται για τις σκέψεις τους. Κανείς δεν αναρωτήθηκε αν η συνείδηση των άλλων ζώων είναι διαφορετική από τη δική μας, γεγονός που δείχνει πόσο έντονα εμείς οι άνθρωποι ανθρωπο- μορφοποιούμε, αποδίδοντας εύκολα θεωρία του νου σε άλλα ζώα. Επίσης, κανείς δεν ανέφερε ότι μόνο ο άνθρωπος διαθέτει αφηρημένη σκέψη και φαντασία, ότι σκέφτεται, στοχάζεται και εξηγεί μη αισθητές δυνάμεις, αιτίες και αποτελέσματα. Ούτε ανάφερε κανείς ότι είμαστε το μόνο ζώο που μπορεί να διακρί­νει την προσποίηση από την πραγματικότητα, που χρησιμοποι­εί συγκυριακά αληθείς πληροφορίες, που ταξιδεύει νοερά στον χρόνο ή εκδηλώνει βιωματική μνήμη. Και κανείς δεν συνειδη­τοποίησε ότι είμαστε το μόνο ζώο που μπορεί να καθυστερή­σει την ικανοποίησή του αναστέλλοντας τις παρορμήσεις μας στον χρόνο. Δεν με εξέπληξε το γεγονός ότι κανείς δεν ανέφε­ρε πως είμαστε το μόνο ζώο που επιστρατεύει την εξομοίωση συχνοτήτων. Ωστόσο, είναι αρκετά ενοχλητικό ότι κανένα άτο­μο της οικογένειάς μου δεν ανέφερε τον ερμηνευτή του αριστε­ρού εγκεφάλου. Τι σημαίνει αυτό;

* Στο δέντρο της εξέλιξης, εμείς βρισκόμαστε στην άκρη του μοναχικού κλαδιού μας. Οι χιμπαντζήδες έχουν το δικό τους κλαδί, παρακλάδι του οποίου αποτελούν οι μπονόμπο, ενώ Ιόλους μάς συνδέει ένας κοινός πρόγονος. Έχουμε τις ίδιες ρίζες με όλους τους ζωντανούς οργανισμούς. Αυτός είναι ο λόγος που όσοι δεν βλέπουν μεγάλη διαφορά μεταξύ ανθρώπου και ζώων έχουν ισχυρά ερείσματα. Όλες αυτές οι ομοιότητες υπάρχουν. Οι κυτταρικές διεργασίες μας βασίζονται στην ίδια βιολογία, και μας διέπουν οι ίδιες αρχές της φυσικής και της χημείας.

 

 

.Είμαστε όλοι δημιουργήματα με βάση τον άνθρακα. Ωστόσο, κάθε είδος είναι μοναδικό· και το ίδιο ισχύει και για εμάς. Κάθε είδος έχει βρει μία διαφορετική λύση στο πρόβλημα της επιβί­ωσής του, κατέχοντας έναν διαφορετικό θώκο.Ένα άλλο σχόλιο που έλαβα ήταν ότι ο άνθρωπος δεν διαθέ­τει ενσωματωμένους αμυντικούς μηχανισμούς, όπως οι κυνόδο­ντες ή τα νύχια. Πέρα όμως από τις γροθιές που μπορούμε να δώσουμε, έχουμε και τα μικρά φαιά κύτταρα, όπως αρέσκεται να επισημαίνει ο επιθεωρητής Πουαρό. Εμείς οι Ηomo Sapiens  κατέχουμε έναν γνωσιακό θώκο. Τα καταφέραμε πολύ καλά χωρίς κυνόδοντες και νύχια. Χωρίς τις αλλαγές στη σωματική μας δομή, δεν θα μπορούσαμε να αναπτύξουμε τις ικανότητες που έχουμε. Χρειαζόμασταν ελεύθερα χέρια, πλήρως αντιτάξιμους αντίχειρες, έναν λάρυγγα και όλες τις άλλες αλλαγές στο σώμα μας, προκειμένου να αποκτήσουμε πολλές από τις μονα­δικές ικανότητές μας. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλα πράγματαπέρα από τις σωματικές αλλαγές.

Όπως είδαμε, έχουμε εκ φύσεως μεγάλο εγκέφαλο, αλλά αυτό δεν είναι το παν. Οι Νεάντερτάλ είχαν μεγαλύτερο εγκέ­φαλο από τον δικό μας, αλλά δεν ανέπτυξαν τα ίδια προηγμένα τεχνουργήματα με τον Ηomo Sapiens.. Άραγε, θα μάθουμε ποτέ τι συνέβη και πώς προέκυψε η αλλαγή; Το ερώτημα αυτό κατα­διώκει τους παλαιοντολόγους σαν τον Ian Tattersall. Απλά θέλει να γνωρίζει: περιέργεια χωρίς ανταπόκριση. Πολλοί προ­σπαθούν να καθορίσουν τη μοναδικότητά μας μέσω της ποσό­τητας έναντι της ποιότητας. Εξελιχθήκαμε μέσω μιας συνεχούς προόδου, όπως πίστευε ο Δαρβίνος, ή υπήρξε κάποιο μεγάλο εξελικτικό άλμα; Με τη μελέτη των πλησιέστερων ζώντων συγ­γενών μας, των χιμπαντζήδων, μάθαμε ότι ο εγκέφαλός μας είναι διαφορετικός τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά. Έχουμε μεγαλύτερο εγκέφαλο, και ορισμένα από τα μέρη του είναι δια­φορετικά. Αλλά νομίζω ότι η κρίσιμη διαφορά έγκειται στο ότι δεν έχουμε την ίδια συνδεσμολογία. Τα πάντα έχουν τροποποιηθεί και δiδιασυνδεθεί. Έχουν σχηματιστεί βρόχοι ανατρο­φοδότησης που επιτρέπουν τον στοχασμό και την αναστολή και οι οποίοι μπορεί να αποτελούν τη βάση για την αυτεπίγνω­ση και τη συνείδηση μας. Το μεσολόβιο οδήγησε σε μεγαλύ­τερη ρωμαλεότητα ανά κυβικό εκατοστόμετρο εγκεφαλικής ύλης, εξαλείφοντας τον πλεονασμό και επιτρέποντας στα δύο ημισφαίρια να εξειδικευθούν και να αυξήσουν την αποτελεσματικότητά τους. Η εξειδίκευση έδρασε αχαλίνωτα, δημιουργώ­ντας διάφορες σπονδυλωτές οδούς. Τα συστήματα των κατο- πτρικών νευρώνων μας φαίνεται να μετέχουν στα πάντα, παρέχοντάς μας μιμητικές ικανότητες οι οποίες μπορεί να είναι η βάση των κοινωνικών μας ικανοτήτων, της μάθησης, της ενσυναίσθησης και ίσως της γλώσσα μας. Και η ιστορία αυτών των συνδέσεων εξακολουθεί να ξεδιπλώνεται.Στην πραγματικότητα, ο άνθρωπος μόλις αρχίζει να αντι­λαμβάνεται τις ικανότητές του.  Ότι ο   εγκέφαλός μας είναι σε θέση να αφομοιώσει όλες τις πληροφορίες που συλλέγει είναι αμφισβητήσιμο. Ίσως όσοι θεωρούν τον άνθρωπο ελα­φρώς μόνο διαφορετικό από τα υπόλοιπα ζώα να έχουν δίκιο. Όπως και τα άλλα ζώα, περιοριζόμαστε από τη βιολογία μας. Μπορεί να μη γίνεται να είμαστε καλύτεροι από τη χειρότε­ρη αποτίμηση τους. Ωστόσο, η ικανότητα να επιθυμούμε ή να φανταζόμαστε πως μπορούμε να είμαστε καλύτεροι αποδεικνύεται καθοριστική. Κανένα άλλο είδος δεν φιλοδοξεί να είναι κάτι περισσότερο απ’ ό,τι όντως είναι. Και ίσως τελικά πράγ­ματι να είμαστε. Όσο λίγο και αν διαφέρουμε από τα άλλα ζώα, θυμηθείτε ότι και ένα κομμάτι πάγου απέχει μόλις έναν βαθ­μό από το νερό. Ο πάγος και το νερό περιορίζονται από τη χημική τους σύσταση, η μεγάλη τους διαφορά όμως οφείλεται στην αλλαγή φάσης. Τον παραπάνω κατάλογο των διαφορών έκλεισε ο αδερφός μου, με τα παρακάτω λόγια: «Ο άνθρωπος θα καθίσει μπροστά από ένα υπολογιστή και θα προσπαθήσει να καταλάβει το νόημα της ζωής.Τα ζώα  απλώς ζούν  τη ζωή……..»

 

Πέρα και ανεξάρτητα από τα παραπάνω:


            1.-.α.-Στο Σύμπαν «ζωή» και «θάνατος» των ουρανίων σωμάτων  είναι συνεχής.Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την μορφή.Η ενέργεια δεν (πρέπει να )χάνεται.Μετασχηματίζεται.Η τύχη του Σύμπαντος όπως είναι αυτονόητο επηρεάζει την Γή.

   .β.Αν είναι αλήθεια ,όπως η μια άποψη θεωρεί άκρως πιθανόν, πώς  ζωή και πολύ περισσότερο νοήμων,υπάρχει μόνον στην Γή,(αλλά και ασκητές αυτού)τότε ανακύπτει ένας πρόσθετος λόγος ευθύνης να  την προστατεύσουμε   ,να την συντηρήσουμε και ενδεχομένως να εμπλουτίσουμε μ΄αυτήν το Σύμπαν..

        2.Στο ζωικό βασίλειο του οποίου ο άνθρωπος αποτελεί μέρος, η επιβίωση συνδέεται με σκληρότητα,με πόνο. Αν ο άνθρωπος είναι προιόν εξελίξεως, με την Δαρβινική άποψη,τότε πρέπει να κουβαλάει μέσα του  συνήθειες και καταγραμμένες μνήμες από  πρακτικές προγόνων δολοφόνων (:άποψη που   ίσως ενισχύεται και από την διαστρωμάτωση και την « ιστορία» τού εγκεφάλου μας  για την οποία γράφουμε σε άλλο πόνημά μας )  μνήμες από ένα αιματοβαμμένο και γεμάτο σκληρό τητα,   παρελθόν. Εμφανίζεται ως ένα  βιολογικώς προιόν σκληρότητας, αγριότητας.Και λέμε ότι, πρέπει να απαρνηθεί ως προς το σημείο αυτό,την ιστορία του και στην θέση της σκληρότητας και τού αίματος, να πραγματώσει την αγάπη, τον αλτρουισμό. Πώς  και κυρίως γιατί απαιτείται και πώς δικαιολογείται  η αλλαγή αυτή; Πρέπει  να υπάρχει κάποια  αντίρροπη δύναμη ,άσχετη με την πάλη για επιβίωση , μια δύναμη που  να εμπνέει και να καθοδηγεί προς κάτι άλλο.

.(Υπενθυμίζουμε  και πάλι ότι, ο Δαρβινισμός δεν δίνει καμιά πειστική εξήγηση,για τον αλτρουισμό τού ανθρώπου ,ιδίως  προς τους παρείσακτους) .

            .γ.Για την σχέση Ανθρώπου και σύμπαντος,γράφουμε πιο πάνω.

         3.- Για μερικούς  είναι ,λάθος να αντιμετωπίζεται ο άνθρωπος, απλώς σαν ένα  «υλικό»στοιχείο,που απαντάται στο Σύμπαν,όπως ένα σωματίδιο,ή ένας γαλαξίας ή σαν ένα κομμάτι από το ζωικό βασίλειο.Είναι κάτι (ομοούσιο προς  κάτι, στο οποίο μετέχει, σε κάτι το αχανές και μυστηριώδες. O Einstein είπε:« όσο γηράσκω,η ταύτισή μου με το εδώ και τώρα σιγά σιγά διαλύεται.Νοιώθεις,σαν να διαλύεσαι,και να συγχωνεύεσαι με τη φύση»(  As I grow older  the identification of the  here and now, is slowly lost.One feels dissolved,merged into nature.) Και από πολύ παληά μάς έρχεται το μήνυμα:Τα άνω ,όπως τα κάτω,ο μικρόκοσμος, σμικρογραφία τού μακρό κοσμου.

 Ο Συρέ στους « Μεγάλους Μύστες» γράφει:  «Γνώρισε τον εαυτό σου  και θα γνωρίσεις τον Θεό και τους Νόμους τού Σύμπαντος».Και ο Teilhard de Chardin , γράφει ,πώς δεν υπάρχει πιο αποφασιστική στιγμή για τον Ανθρωπο, από  κείνη,που καθώς,φεύγουν τα λέπια από τα μάτια του, ανακαλύπτει, ότι, δεν είναι ένα στοιχείο χαμένο στις κοσμικές ερημιές,αλλά ότι, πρόκειται για  μια παγκόσμια θέ ληση,που συγκεντρώ νεται και ανθρωποποιείται σ΄αυτόν.Και γενικότερα κατά τον ίδιο ,που διατυπώνει μια φιλοσοφία  τού συνόλου, ο κόσμος ,χωρίς τον Ανθρωπο δεν έχει νόημα.Ο άνθρωπος  χωρισμένος από τον κόσμο,δηλαδή χωρίς   καμία σχέση με το μέλλον τού  κόσμου  επίσης δεν έχει νόημα. Και ως προς την σημασία τής αυτογνωσίας------(-Ρierre Teilhard de Chardin” Le phénomène Humain’ Seuil 1955. που θυμίζει και το ανθρωπικό αξίωμα, και  τo Δελφικό ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ,και τις αρχαίες έννοιες τού μικροκόσμου και τού μακροκόσμου και την μεταξύ τους αναλογία και σχέση,και –ίσως- τα αρχαία μυστήρια,----- προσθέτει ότι,ο άνθρωπος, κατέχει μια τόσο σπουδαία θέση στο Σύμπαν,ώστε θ΄αρκούσε να τον κατανοήσουμε για να κατανοήσουμε το Σύμπαν): Οι άνθρωποι είναι μοναδικοί  με την πολυπλοκότητα των κοινωνικών τους σχέσεων και πολύ υψηλή ς κοινωνικής τους νοημοσύνης.

Ο άνθρωπος (πρέπει να )είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από τον χιμπατζή.  

   3.-Στο ερώτημα  που για μερικούς είναι: Τι είναι ο άνθρωπος; Γιατί να υπάρχουμε;Υπάρχει μια ορθή   πορεία  και αν ναι προς ποία κατεύθυνση; Για ποιο σκοπό;.Πρέπει να υπάρχει απάντηση.

 Αλλά και για κείνους που έχουν την γνώμη πώς  η  απάντηση στα ερωτήματα αυτά είναι αδύνατη,η χρησιμότητα τού ερωτήματος είναι ίσως  γόνιμη ,έχει μια δυναμι κή,τουλάχιστον για μια αρχή,που εκτός άλλων  υποδεικνύει μια οδό ερεύνης, ένα στόχο,έναν άξονα προσανανατολισμού, με τελικό στόχο  την αναζήτηση και τον προσδιορισμό της πρέπουσας ανθρώπινης  στάσης και συμπεριφοράς,απέναντι, στον εαυτό μας,στους συνανθρώπους μας,στη Φύσην ,στο Σύμπαν.

 -Σε μια αναζήτηση,όπως αυτή που επιχειρούμε, δεν έχει σημασία η συσσώρευση γνώσεων και απόψεων ακόμη και ορθών. Σημασία έχει η απάντηση, στο ερώτημα  : Αν(στη ζωή) οι «γνώσεις» αυτές (εκτός βεβαίως από την ικανοποίηση βιωτικών αναγκών και της  έμφυτης ανθρώπινης περιέργειας και έφεσης για γνώση)  καθο ρίζουν και αν ναι, προς ποια κατεύθυνση, την πρέπουσα ανθρώπινη στάση και συμπεριφορά. Αν υποδεικνύουν κάτι.
 Και ελπίζω να έχει γίνει κατανοητό ότι , στόχος των όσων γράφονται,ήταν η αναζήτηση της στάσεως αυτής,της  συμπεριφοράς αυτής.
 

-4.Εχει υποστηρτιχθεί ότι το Σύμπαν,οδηγείταιν στη πορεία του τόσο από την αναγκαιότητα,όσο και από την τύχη.

Αν αυτό αληθεύει ,μας επιτρέπει -ίσως επιβάλλει-μιά προέκταση:Ο παράγοντας, τύχη,τροφοδοτείται από την ελεύθερη βούληση,από τον άνθρωπο πράγμα,που εκτός άλλων μας φέρει κατά "λογική" αναγκαιότητα, σε δυό (τουλάχιστον) σκέψεις:Αφενός ότι, αναδύεται και από την παραδοχή αυτή η ευθύνη του ανθρώπου, αφετέρου ότι, το μέλλον του Σύμπαν τος δεν είναι προκαθορισμένο.

 

Και επίσης.,.Αν η ζωή στη Γή έχει  νομοτελειακώς ημερομηνία λήξεως και αν η ζωή είναι απαραίτητη για το Σύμπαν,μήπως πρέπει να ερευνήσουμε την πιθανότητα και το χρέος,να την εξαγάγουμε(το  ολιγώτερο ως πληροφορία ως συνείδηση σε άλλο σημείο του Σύμπαντος;Πρέπει να εποικίσουμε το Σύμπαν.
  

 

6.-Οσο  κανείς στέκεται μπροστά στην εξέλιξη,βλέπει μια  μεγαλειώδη ,συγκλονιστική ,εποποία,μια συνεχή προσπάθεια Του Θεού -όπως ο καθένας μας  τον αντιλαμβάνεται,-έναν  μεγαλειώδη αγώνα Του, σ΄ένα διακύβευμα ίσως , με στόχο την αγάπη,το αγαθό,την ενότητα, μια προσπάθεια όπου ίσως τίποτε ακόμη δεν έχει κριθεί,ένα αγώνα,στον οποίο,πρέπει και ο άνθρωπος να συμμετάσχει.Η σκέψη αυτή δεν είναι σκέψη ασεβούς και αλαζονική ,είναι σκέψη ευθύνης  και στάση αγάπης, δέους και σεβασμού μπρός στην μεγάλη μάχη που εξακολουθεί να δίνει Εκείνος (ή Εκείνο), και από την οποία δεν δικαιούμαστε ν΄απουσιάσουμε.
 - Αν υπάρχει  ένας  βασικός λόγος που να δικαιολογεί όλα όσα γράφονται στο πόνημα αυτό,είναι- να ωθήσει στην διατύπωση  τού ερωτήματος:

Γιατί όλα αυτά; Γιατί υπάρχω;

Και ασφαλώς όχι για να μετάσχουμε   (  ή τουλάχιστον όχι μόνον) σ’ένα παιχνίδι.(«…εν τω κόσμω τούτω θλίψιν έξετε»)

Και μερικοί που γνωρίζουν ή  νομίζουν πώς γνωρίζουν την απάντηση, ή τον  δρόμο που οδηγεί προς αυτήν, ξέρουν ότι,:

Χρειάζεται   αγώνας,αίσθημα ευθύνης,αγάπη, ταπεινότητα και  σοφία και φώτιση

Βόλος/Αγία Τριάδα/Βόλος …έως 24- 8-2022

Γ.Α.ΚΟΥΚΟΥΒΙΝΟΣ






ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ


Τα  αίτια της εξαφάνισης των δεινοσαύρων.Δημοσίευση 1-11-2017________________________________________
Οι δεινόσαυροι κυριαρχούσαν στην Γη για περίπου 200 εκ. έτη όταν μυστηριωδώς πριν από περίπου 66 εκ. έτη εξαφανίστηκαν από τον πλανήτη. Η εξαφάνιση τους αποτέλεσε κομβικό σημείο στην ιστορία της Γης αφού η απουσία τους άνοιξε τον δρόμο στην άνθιση των θηλαστικών και τελικά την εμφάνιση του ανθρώπου.
Η κρατούσα θεωρία αναφέρει ότι υπεύθυνος για την εξαφάνιση των δεινοσαύρων ήταν ένας τεράστιος αστεροειδής που έπεσε πριν από 66 εκ. έτη στην χερσόνησο του Γιουκατάν στο Μεξικό. Στην πραγματικότητα βέβαια δεν ήταν αυτός κάθε αυτός ο αστεροειδής που εξόντωσε τους δεινοσαύρους σε όλο τον πλανήτη αλλά οι αλυσιδωτές επιπτώσεις που είχε η πτώση του και ειδικότερα οι κλιματικές αλλαγές που προκλήθηκαν από αυτή. Θεωρείται δεδομένο ότι σύγκρουση του αστεροειδή με την επιφάνεια της Γης προκάλεσε το φαινόμενο που οι ειδικοί ονομάζουν «ηφαιστειακό χειμώνα». Η έκρηξη δημιούργησε ένα πυκνό πέπλο τέφρας και τοξικών αερολυμάτων που από την μια πλευρά έκρυψαν για μεγάλο χρονικό διάστημα τον Ηλιο και από την άλλη δηλητηρίαζαν συνεχώς το περιβάλλον. Ετσι οι δεινόσαυροι όπως φυσικά και το 80% της πανίδας και της χλωρίδας στην Γη δεν κατάφεραν να επιβιώσουν μέσα σε αυτές τις συνθήκες και εξαφανίστηκαν. Ομάδα ερευνητών με επικεφαλής την Τζούλια Μπρίγκερ του Πανεπιστημίου του Πότσνταμ στη Γερμανία παρουσίασαν μια μελέτη στην οποία ενισχύουν την θεωρία του ηφαιστειακού χειμώνα. Οι ερευνητές περιγράφουν με λεπτομέρεια το τι συνέβη μετά την πτώση του αστεροειδή. Οπως αναφέρουν οι ερευνητές η σύγκρουση του αστεροειδή με την επιφάνεια της Γης εξαέρωσε πολλά δισεκατομμύρια τόνους πετρωμάτων και εκτόξευσε στον αέρα ανυπολόγιστες ποσότητες τέφρας. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η σύγκρουση απελευθέρωσε επίσης στην ατμόσφαιρα περί τους 325 δισ. τόνους θειαφιού και 425 δισ. τόνους διοξειδίου του άνθρακα! Το πέπλο που σχηματίστηκε στην ατμόσφαιρα μπλόκαρε τις ακτίνες του Ηλιου και έτσι η θερμοκρασία έπεσε δραματικά. Σύμφωνα με τους ερευνητές η θερμοκρασία στον πλανήτη έπεσε κάτω από το μηδέν και παρέμεινε έτσι για πολλά χρόνια η Γη ενώ την σκυτάλη στην συνέχεια πήρε το διοξείδιο του άνθρακα η καταστροφική επίδραση του οποίου στο περιβάλλον διήρκεσε για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι οι αρνητικές επιπτώσεις αυτής της κατάστασης στους ωκεανούς διήρκεσαν για πολλούς αιώνες μετά την πτώση του αστεροειδή.
«Πάντοτε πιστεύαμε ότι υπεύθυνος για την εξαφάνιση της ζωής και των δεινοσαύρων ήταν ένας παγκόσμιος χειμώνας αλλά η νέα μελέτη ενισχύει αυτή την θεωρία και τα στοιχεία που περιέχει μας δίνουν μια καλή εικόνα του τι συνέβη» αναφέρει η Τζοάνα Μόργκαν καθηγήτρια γεωφυσικής του Imperial College London η οποία μετέχει σε ερευνητική ομάδα που μελετά τον κρατήρα που πιστεύεται ότι δημιουργήθηκε από την επίμαχη σύγκρουση.
Το σενάριο της σύγκρουσης
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι ο αστεροειδής που έπεσε στην Γη πριν από 66 εκ. έτη είχε διάμετρο 12 χλμ και η πτώση του δημιούργησε ένα χάσμα με διάμετρο 100 χλμ και βάθος 30 χλμ! Το χάσμα αυτό κάποια στιγμή κατέρρευσε αφήνοντας πίσω του ένα κρατήρα με διάμετρο 200 χλμ και βάθος λίγων χλμ. Στην συνέχεια το κέντρο του κρατήρα κατέρρευσε με την σειρά του δημιουργώντας ένα εσωτερικό δακτύλιο μέσα στον κρατήρα. Σήμερα το μεγαλύτερο μέρος του κρατήρα βρίσκεται έξω από τις ακτές του Μεξικού θαμμένος 600 μέτρα κάτω από ένα στρώμα ιζημάτων. Το μέρος του κρατήρα που βρίσκεται στην στεριά είναι καλυμμένο από ασβεστόλιθο.


----------------------------------------------------------------------------


Pour l’archéologue Jean-Paul Demoule, l’invention de l’agriculture et de l’élevage est une révolution sans égale pour l’humanité. Une période pourtant reléguée au second plan
LE MONDE | 29.10.2017 à 14h00
image: http://img.lemde.fr/2017/10/26/0/2/2358/1572/534/0/60/0/7a08f82_19641-13m537p.qaqph9f6r.jpg

Spécialiste du néolithique et de l’âge du fer, Jean-Paul Demoule est archéologue et professeur émérite à l’université Paris-I-Panthéon-Sorbonne. Il a présidé l’Institut national de recherches archéologiques préventives (Inrap) de sa création en 2002 jusqu’en 2008.
Dans votre dernier ouvrage, « Les dix millénaires oubliés qui ont fait l’histoire » (Fayard, 320 p., 20,90 €), vous expliquez le rôle fondamental, pour l’histoire de l’humanité, de la révolution néolithique. Qu’est-ce au juste ?
C’est le fait que l’homme, au lieu de ramasser des fraises des bois et de chasser des lapins, a décidé de prendre le contrôle d’un certain nombre d’animaux et de plantes. Donc d’inventer l’agriculture et l’élevage. Ce qui a permis la sédentarité et provoqué un boom -démographique parce que, en moyenne, les chasseuses-cueilleuses ont un bébé tous les trois ou quatre ans tandis que c’est tous les ans pour les agricultrices – même si une partie des enfants meurent en bas âge. Cela explique qu’en dix mille ans on est passé de quelques centaines de milliers d’humains, qui, sur la planète, vivaient dans des petits groupes de 20 ou 30 personnes, aux masses humaines de bientôt 9 ou 10 milliards d’individus. Tout le reste découle de cet événement : la révolution industrielle, la révolution numérique n’en sont que les conséquences à moyen terme. C’est ce qui fait que cette révolution néolithique n’a pas de comparaison dans l’Histoire.
L’invention de l’agriculture et de l’élevage, c’est aussi le passage à un rapport différent avec la nature…
Les chasseurs-cueilleurs se sentent immergés dans la nature. Quand on va tuer un animal, on demande l’autorisation à l’animal ou aux esprits des animaux, et quand on veut ¬exprimer sa vision du monde, on le fait aussi au travers des animaux, comme on le voit dans les grottes ornées. Devenir éleveur, cela suppose un renversement radical de cette  vision du monde, comme s’extraire de la ¬nature :..

En savoir plus sur http://www.lemonde.fr/sciences/article/2017/10/29/la-revolution-neolithique-n-a-pas-de-comparaison-dans-l-histoire_5207496_1650684.html#9YHPRPRtvWBzZVie.99

----------------------------------------------------------------------------------------

Τα σημερινά  δένδρα λιγότερο πολύπλοκα από τα παλαιά)

Τα πρώτα δέντρα που αναπτύχθηκαν στον πλανήτη μας, φαίνεται πως ήταν και τα πιο πολύπλοκα - περισσότερο από ό,τι είναι τα σημερινά δέντρα. Αυτό αποκαλύπτουν δύο απολιθώματα ενός δέντρου ηλικίας 374 εκατομμυρίων ετών, τα οποία βρέθηκαν σε μια απομονωμένη περιοχή στη βορειοδυτική Κίνα και διαθέτουν μια απρόσμενα πολύπλοκη ανατομία στο εσωτερικό τους.

Το δίκτυο

Η μελέτη του κορμού έφερε στο φως ένα δίκτυο αγγείων (ξύλωμα) πολύ πιο περίπλοκο από ό,τι στα σημερινά φυτά. Πώς και γιατί συνέβη αυτό, αποτελεί μυστήριο για τους επιστήμονες. Το ξύλωμα μεταφέρει νερό και θρεπτικές ουσίες από τις ρίζες του φυτού προς τα κλαδιά και τα φύλλα του. Στα περισσότερα σημερινά δέντρα το ξύλωμα σχηματίζει ένα ενιαίο κεντρικό κύλινδρο στον οποίο προστίθενται νέοι δακτύλιοι κάθε χρόνο κάτω από τον φλοιό, ενώ σε μερικά άλλα δέντρα το ξύλωμα αποτελείται από ξυλώδη αγγεία που είναι ενσωματωμένα σε μαλακότερους σπογγώδεις ιστούς σε όλο τον κορμό. Όμως στα πρώτα δέντρα το ξύλωμα μοιάζει να ήταν ακόμη πιο πολύπλοκο.

Τα ευρήματα

Οι ερευνητές από την Κίνα, τη Βρετανία και τις ΗΠΑ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στην επιθεώρηση «PNAS» ανακάλυψαν ότι το πανάρχαιο δέντρο ύψους οκτώ έως 12 μέτρων που έμοιαζε με φοίνικα (με την επιστημονική ονομασία Xinicaulis lignescens) διέθετε πολλά επιμέρους ξυλώματα στο εξωτερικό στρώμα του κορμού του, το οποίο είχε πάχος πέντε εκατοστών. Το εσωτερικό τμήμα του κορμού του, ο οποίος είχε συνολική διάμετρο περίπου 70 εκατοστών, ήταν τελείως κούφιο. Τα κάθετα αγγεία του ξυλώματος ήσαν διατεταγμένα με πολύ οργανωμένο τρόπο και διασυνδεμένα οριζόντια μεταξύ τους, θυμίζοντας δίκτυο διασταυρούμενων σωληνώσεων ύδρευσης.

Οι δακτύλιοι
Αντί όλο το δέντρο να προσθέτει ένα ακόμη δακτύλιο κάθε χρόνο που περνούσε (κάτι που σήμερα επιτρέπει τη δεντροχρονολόγηση), στα πρώτα δέντρα κάθε αγγείο του ξυλώματος ανέπτυσσε το δικό του ξεχωριστό δακτύλιο, σαν να υπήρχε ένα μεγάλο δίκτυο μίνι-δέντρων μέσα σε κάθε δέντρο. Καθώς τα επιμέρους αγγεία μεγάλωναν και ο όγκος τους αυξανόταν, μαζί τους διευρυνόταν η διάμετρος όλου του δέντρου. Ταυτόχρονα, στο κάτω μέρος του δέντρου, ξυλώδη αγγεία προεξείχαν όλο και περισσότερο από τα πλάγια του κορμού, σχηματίζοντας μια επίπεδη βάση.

«Δεν υπάρχει άλλο γνωστό δέντρο στην ιστορία της Γης, που να έχει ποτέ κάνει κάτι τόσο απίστευτα περίπλοκο. Είναι τρελό ότι τα αρχαιότερα δέντρα είχαν και την πιο πολύπλοκη ανάπτυξη», δήλωσε ένας από τους ερευνητές, ο παλαιοντολόγος Κρις Μπέρι της Σχολής Γεωεπιστημών του βρετανικού Πανεπιστημίου του Κάρντιφ.

Τα δέντρα κυριαρχούσαν στη Γη κατά τη Δεβόνια περίοδο πριν από 419 έως 358 εκατομμύρια χρόνια. Σχημάτισαν τα πρώτα δάση και έπαιξαν ρόλο-κλειδί στην απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, στην οποία επίσης πρόσθεσαν οξυγόνο. Επηρέασαν έτσι καθοριστικά το κλίμα του πλανήτη μας και δημιούργησαν ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη άλλων μορφών ζωής.
------------------------------------------------------------

Εξαφάνιση των εντόμων

En trente ans, près de 80 % des insectes auraient disparu en Europe
Ce déclin catastrophique est dû à l’intensification des pratiques agricoles et au recours aux pesticides. Il menace la chaîne alimentaire.
LE MONDE | 18.10.2017 |Par Stéphane Foucart

En moins de trois décennies, les populations d’insectes ont probablement chuté de près de 80 % en Europe. C’est ce que suggère une étude internationale publiée mercredi 18 octobre par la revue PLoS One, analysant des données de captures d’insectes réalisées depuis 1989 en Allemagne ; elle montre en outre que le déclin des abeilles domestiques, très médiatisé par le monde apicole, n’est que la part émergée d’un problème bien plus vaste. « Nos résultats documentent un déclin dramatique des insectes volants, de 76 % en moyenne et jusqu’à 82 % au milieu de l’été, dans les aires protégées allemandes, en seulement vingt-sept ans, écrivent Caspar Hallmann (université Radboud, Pays-Bas) et ses coauteurs. Cela excède considérablement le déclin quantitatif, estimé à 58 %, des vertébrés sauvages depuis 1970. » Le facteur majeur permettant d’expliquer un effondrement aussi rapide, avancent les auteurs, est l’intensification des pratiques agricoles (recours accru aux pesticides, aux engrais de synthèse, etc.).
Formellement, les mesures publiées ne concernent que l’Allemagne. « Mais la France ou le Royaume-Uni ont des systèmes agricoles très semblables et qui utilisent les mêmes intrants qu’en Allemagne, explique Dave Goulson (université du Sussex, Royaume-Uni), coauteur de ces travaux. On ne peut pas l’affirmer, mais je dirais donc qu’il y a une bonne “chance” pour que l’Allemagne soit représentative d’une situation bien plus large. Si c’est effectivement le cas, alors nous sommes face à une catastrophe écologique imminente. » Cet effondrement rapide de l’entomofaune, préviennent en effet les chercheurs, a un impact de grande magnitude sur l’ensemble des écosystèmes – les insectes formant l’un des socles de la chaîne alimentaire.
En France, de telles données n’ont pas fait l’objet de publication récente. Mais la Zone Atelier Plaine & Val de Sèvre du CNRS, une...

En savoir plus sur http://www.lemonde.fr/biodiversite/article/2017/10/18/en-trente-ans-pres-de-80-des-insectes-auraient-disparu-en-europe_5202939_1652692.html#B2vrlGHFflW0QLj2.99

 

 

Deux études à grande échelle confirment les dégâts des néonicotinoïdes sur les abeilles

Ces insecticides extrêmement puissants diminuent la fertilité des colonies, augmentent la mortalité et contaminent l’environnement.

LE MONDE | 29.06.2017 à 20h18 • Mis à jour le 29.06.2017 à 20h25 |

Par Stéphane Foucart

Abonnez vous à partir de 1 €  Réagir AjouterPartager (1 308)Tweeter

image: http://img.lemde.fr/2017/06/26/0/0/4800/3164/534/0/60/0/739fd41_5529612-01-06.jpg

 

Dans chaque exploitation, l’état de santé de trois espèces de pollinisateurs a été suivi pendant un à deux ans.

Ce sont sans doute les derniers clous dans le cercueil des néonicotinoïdes. Deux études, l’une britannique, l’autre canadienne, publiées vendredi 30 juin par la revue Science, éteignent les derniers doutes qui pouvaient – éventuellement – subsister sur les dégâts occasionnés par ces nouvelles générations d’insecticides agricoles sur les pollinisateurs.

 

Introduits dans les années 1990, les néonicotinoïdes sont suspectés de longue date d’être une cause déterminante dans le déclin mondial des abeilles domestiques, des pollinisateurs sauvages et, indirectement, des oiseaux. Très controversés, ces pesticides sont principalement utilisés de manière préventive, en enrobage des semences : lorsque les plantes traitées poussent, tous leurs tissus (feuilles, tige, pollen, nectar, etc.) s’imprègnent du toxique.

 

Conduites à une échelle inédite, les deux nouvelles études montrent au total une survie réduite des butineuses, une fertilité diminuée et une mortalité hivernale augmentée des colonies d’abeilles domestiques exposées en conditions réelles à deux néonicotinoïdes, le thiaméthoxame et la clothianidine. Les observations menées sur les pollinisateurs sauvages montrent des effets délétères plus marqués.

 

Une expérience sur onze sites dans trois pays

 

La première expérience, conduite par Ben Woodcock (Center for Ecology and Hydrology), a été menée sur onze sites différents, répartis dans trois pays – Allemagne, Royaume-Uni et Hongrie. Et sur chaque site, trois exploitations agricoles ont mis en culture du colza : deux exploitations avaient traité leur culture avec un néonicotinoïde (clothianidine ou thiaméthoxame), et une exploitation-témoin n’en avait pas utilisé. Plusieurs dizaines d’hectares ont ainsi été mobilisés.

 

« C’est, de loin, la plus vaste expérience en plein champ menée sur l’impact des néonicotinoïdes sur les abeilles », précise le biologiste Dave Goulson (université du Sussex), qui n’a pas participé à ces travaux – peu suspects de biais anti-industrie puisque financés par les agrochimistes Bayer et Syngenta.

 

Dans chaque exploitation, l’état de santé de trois espèces de pollinisateurs – l’abeille domestique (Apis mellifera), le bourdon terrestre (Bombus terrestris) et l’osmie rousse (Osmia bicornis), une espèce d’abeille solitaire – a été suivi pendant un à deux ans. Les effets des traitements à base de néonicotinoïdes dépendent de plusieurs facteurs, mais l’impact est globalement négatif. « L’impact des néonicotinoïdes sur le potentiel reproducteur de ces insectes varie en fonction des espèces et des régions, explique le biologiste Jeremy Kerr (université d’Ottawa), qui n’a pas participé à ces travaux, dans un commentaire publié par Science. Par exemple, la quantité d’abeilles domestiques ouvrières survivant à l’hiver était plus basse en Hongrie, avec le traitement à la clothianidine, ce qui n’a pas été détecté en Allemagne. »

 

Un résultat différent en Allemagne

 

Si les effets observés semblent moindres en Allemagne, c’est peut-être, expliquent les auteurs, parce que la proportion de colza butiné par les abeilles y a été moindre, celles-ci ayant accédé dans leur environnement à davantage d’autres plantes mellifères qu’en Hongrie et au Royaume-Uni. L’exposition par le colza traité a donc sans doute été inférieure outre-Rhin.

 

Mais une autre explication tient peut-être à l’indicateur utilisé, dit en substance Walter Haefeker, président de l’Association européenne des apiculteurs professionnels. « Suivre la quantité d’individus dans les ruches est difficile et peut produire des estimations imprécises, explique-t-il. En suivant un indicateur bien plus simple, comme le taux de survie des colonies, on voit dans les données fournies par les auteurs que même en Allemagne, 100 % des colonies non exposées survivent, alors que ce n’est pas le cas pour celles qui sont exposées. » En clair, selon M. Haefeker, l’exception allemande n’en serait pas réellement une.

 

Pour les pollinisateurs sauvages, la situation est sans appel : dans toutes les situations, « les bourdons produisent moins de reines et les abeilles solitaires produisent moins de larves lorsque l’exposition aux néonicotinoïdes est élevée », explique Jeremy Kerr.

 

Cette exposition n’est d’ailleurs pas seulement le fait de l’expérience conduite : elle provient aussi de l’imprégnation de l’environnement. « Un autre résultat très important de ce travail est que les auteurs retrouvent de l’imidaclopride partout, même lorsque les cultures n’ont pas été traitées avec cette molécule, confirmant les travaux récents de l’équipe Ecobee, en France, dit Gérard Arnold, directeur de recherche émérite au CNRS et spécialiste de ces questions. Sa longue persistance conduit à une contamination des sols et des cultures ultérieures, ce qui est très préoccupant, en particulier pour les insectes pollinisateurs. »

 

D’autres recherches récentes, confirme Dave Goulson, « ont montré que les néonicotinoïdes contaminent fréquemment les fleurs sauvages ». Ces contaminations demeurent à l’état de traces, mais ces substances sont parmi les plus efficaces jamais mises au point. Un seul gramme d’imidaclopride peut par exemple tuer autant d’abeilles qu’environ 7 kilogrammes du célèbre DDT…

 

L’étude canadienne sur onze ruchers

 

La seconde étude publiée par Science a, elle, été conduite dans deux régions de maïsiculture canadiennes. Les chercheurs, conduits par Nadejda Tsvektov (université de York à Toronto, Canada), ont étudié les colonies de onze ruchers, certains proches des champs de maïs traités avec de la clothianidine, d’autres éloignés de plusieurs kilomètres. Bien que le maïs soit pollinisé par le vent et non par les insectes pollinisateurs, les colonies proches des exploitations étaient plus exposées aux néonicotinoïdes que les colonies éloignées.

 

« Les auteurs ont trouvé un cocktail de vingt-six pesticides, dont quatre néonicotinoïdes, dans les colonies proches ou éloignées des champs », écrit Jeremy Kerr. Mais les colonies proches des champs ont été exposées à un plus grand nombre de molécules, et pendant des périodes plus longues, que les colonies qui en étaient éloignées. Là encore, une bonne part de l’exposition se fait par l’intermédiaire des fleurs sauvages, contaminées par les traitements agricoles.

 

Les chercheurs canadiens ont ensuite cherché à distinguer l’effet de la clothianidine des effets des autres substances détectées. Ils ont introduit dans une ruche expérimentale non traitée des abeilles ayant été exposées à du pollen contaminé à la clothianidine. En marquant ces abeilles avec des micropuces électroniques, ils ont pu observer leurs différences. En moyenne, leur espérance de vie était réduite d’un quart et leur comportement différait de celui des individus non exposés, au point de mettre en péril la pérennité de la colonie.

 

« Ce résultat suggère que l’exposition au néonicotinoïde pourrait aider à expliquer le syndrome d’effondrement des colonies », décrypte Jeremy Kerr. A la lumière de ces nouveaux travaux, conclut Dave Goulson, « il est devenu intenable de continuer à affirmer que l’utilisation agricole des néonicotinoïdes n’endommage pas les abeilles sauvages et domestiques ».

 

 

-----------------------------

Στην Κρήτη φαίνεται ότι βάδισε για πρώτη φορά το ανθρώπινο είδος,

Έρευνα-Συγγραφή-Επιμέλεια-Μετάφραση-Απόδοση κειμένων Μαρία Γεωργακοπούλου για τα Αόρατα Γεγονότα.

ΕΛΛΑΔΑ 01|09|2017 17:06


 Εεπιστήμονες από το πανεπιστήμιο της Ουψάλα  ανακοινώνουν ότι εντόπισαν ίχνη ηλικίας 5,7 εκατομμυρίων ετών στην περιοχή του Καστελίου στα Χανιά.

Η εν λόγω ανακάλυψη είναι ιδιαίτερα σημαντική γιατί κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου, οι πρόγονοι των ανθρώπων στην Αφρική είχαν ακόμη πόδια που έμοιαζαν με αυτά των πιθήκων.

Τα ίχνη δίποδης βάδισης εντοπίστηκαν τυχαία το 2002 από τον Πολωνό Παλαιοντολόγο Gerard Gierlinski και στη συνέχεια άρχισαν να μελετούνται συστηματικά από τον μαθητή του Grzegorz Niedzwiedzki το 2010 οπότε και διαπιστώθηκε ότι μάλλον ανήκουν σε πρόγονο του ανθρώπου. Στη συνέχεια, όμως, την ερευνητική σκυτάλη ανέλαβε ομάδα που συστάθηκε στο πανεπιστήμιο της Ουψάλα.



Τα ευρήματα της μελέτης αυτής ανακοινώθηκαν για πρώτη φορά χτες στο περιοδικό του οίκου Elsevier και φέρνουν τα πάνω-κάτω στη θεωρία της εξέλιξης, όπως την γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Η πολυεθνική ερευνητική ομάδα μελέτησε τα ίχνη και επιβεβαίωσε ότι πρόκειται για δίποδη βάδιση κάποιου άγνωστου προγονικού είδους του ανθρώπου, που ζούσε πριν 5,7 εκατ. χρόνια. Έτσι, τα εν λόγω ίχνη θεωρούνται πλέον τα παλαιότερα που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα ανθρώπινα πόδια έχουν ιδιαίτερο σχήμα, που διαφέρει από όλα τα υπόλοιπα ζώα της στεριάς. Ο συνδυασμός του μακριού πέλματος με πέντε δάκτυλα -ένα εκ των οποίων είναι μεγαλύτερο- και χωρίς γαμψά νύχια είναι μοναδικός. Τα πόδια των κοντινότερων «συγγενών» των ανθρώπων, των πιθήκων, μοιάζουν περισσότερο με ανθρώπινο χέρι παρά με πόδι.

Στη διεθνή ερευνητική ομάδα συμμετείχαν από την Ελλάδα δύο επιστήμονες ο έφορος Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας κ. Αθανάσιος Αθανάσιου και ο υπεύθυνος Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας κος Χαράλαμπος Φασουλάς.


Πηγή: Σπουδαία επιστημονική ανακάλυψη: Στην Κρήτη πρωτοπερπάτησε ο άνθρωπος! | iefimerida.gr(

------------------------------------------------------------------------------------------------

Απολιθώματα αποκαλύπτουν αναπαραγωγή σε ανθοφόρα φυτά

Amber fossil reveals ancient reproduction in flowering plants

 

Published: Saturday, January 4, 2014 - 09:31 in Paleontology & Archaeology

 

This flower preserved in 100-million-year old amber is one of the most complete ever found.

The pollen tubes penetrating the stigma on this ancient flower are the only known fossil of this type, showing the process of sexual reproduction in a flowering plant.

A 100-million-year old piece of amber has been discovered which reveals the oldest evidence of sexual reproduction in a flowering plant -- a cluster of 18 tiny flowers from the Cretaceous Period -- with one of them in the process of making some new seeds for the next generation. The perfectly-preserved scene, in a plant now extinct, is part of a portrait created in the mid-Cretaceous when flowering plants were changing the face of the Earth forever, adding beauty, biodiversity and food. It appears identical to the reproduction process that "angiosperms," or flowering plants still use today.

Researchers from Oregon State University and Germany published their findings on the fossils in the Journal of the Botanical Institute of Texas.

The flowers themselves are in remarkable condition, as are many such plants and insects preserved for all time in amber. The flowing tree sap covered the specimens and then began the long process of turning into a fossilized, semi-precious gem. The flower cluster is one of the most complete ever found in amber and appeared at a time when many of the flowering plants were still quite small.

Even more remarkable is the microscopic image of pollen tubes growing out of two grains of pollen and penetrating the flower's stigma, the receptive part of the female reproductive system. This sets the stage for fertilization of the egg and would begin the process of seed formation -- had the reproductive act been completed.

"In Cretaceous flowers we've never before seen a fossil that shows the pollen tube actually entering the stigma," said George Poinar, Jr., a professor emeritus in the Department of Integrative Biology at the OSU College of Science. "This is the beauty of amber fossils. They are preserved so rapidly after entering the resin that structures such as pollen grains and tubes can be detected with a microscope."

The pollen of these flowers appeared to be sticky, Poinar said, suggesting it was carried by a pollinating insect, and adding further insights into the biodiversity and biology of life in this distant era. At that time much of the plant life was composed of conifers, ferns, mosses, and cycads. During the Cretaceous, new lineages of mammals and birds were beginning to appear, along with the flowering plants. But dinosaurs still dominated the Earth.

"The evolution of flowering plants caused an enormous change in the biodiversity of life on Earth, especially in the tropics and subtropics," Poinar said.

"New associations between these small flowering plants and various types of insects and other animal life resulted in the successful distribution and evolution of these plants through most of the world today," he said. "It's interesting that the mechanisms for reproduction that are still with us today had already been established some 100 million years ago."

Mais d'où viennent les plantes à fleurs au système reproductif sophistiqué et très efficace ? L'étude génétique d'une étonnante plante cousine, qui ne pousse que dans certains déserts africains, a permis à des chercheurs français de lever un coin du voile.

« Nous avons dissipé une petite partie » de ce que Charles Darwin appelait « l'abominable mystère » de l'origine des plantes à fleurs, déclare à l'AFP le biologiste François Parcy, directeur de recherche CNRS à l'Université de Grenoble. L'étude a été publiée dans la revue New Phytologist.

Les végétaux ont colonisé la terre ferme il y a plus de 400 millions d'années, mais les plantes à fleurs (angiospermes) sont apparues il y a seulement 150 millions d'années.

Elles ont été directement précédées par le groupe des gymnospermes, dont le mode de reproduction est plus rudimentaire et qui compte notamment les actuels conifères. « Ces plantes ont déjà inventé la graine, mais pas encore la fleur », explique François Parcy.

Apparus il y a 300 millions d'années, les gymnospermes se reproduisent grâce à des cônes mâles d'un côté et des cônes femelles de l'autre, le vent étant chargé de transporter le pollen. « Ce n'est pas ce qu'il y a de plus efficace », souligne M. Parcy.

Les plantes à fleurs ont beaucoup innové. La fleur rassemble à la fois les organes mâles (étamines) et femelles (pistil), entourés par des pétales et des sépales. Et les ovules, au lieu d'être nus, sont protégés au sein du pistil. « C'est un système de reproduction incroyablement efficace », relève M. Parcy.

Pour comprendre comment elles y sont parvenues, les scientifiques se sont intéressés à la génétique d'une plante gymnosperme, l'étonnante Welwitschia mirabilis, capable de vivre pendant plus d'un millénaire.

Poussant uniquement dans les déserts côtiers de Namibie et d'Angola, elle se développe à partir d'un tronc court qui comporte seulement deux grandes feuilles.

De façon curieuse, ses cônes mâles possèdent quelques ovules stériles et du nectar, ce qui révèle « une tentative échouée de faire des fleurs », note M. Parcy.

Les auteurs de cette étude, fruit d'une collaboration entre l'Université Grenoble Alpes, l'Université Claude Bernard Lyon 1 et les Jardins de Kew (Royaume-Uni), ont découvert chez cette plante des gènes similaires à ceux responsables de la formation des fleurs, qui plus est organisés selon la même hiérarchie.

« Pour faire une fleur, il ne faut pas seulement des gènes », explique M. Parcy. « Il faut aussi qu'ils soient en réseau, l'activité des premiers gènes déclenchant celle des seconds et ainsi de suite, en cascade ».

Le fait de trouver une cascade de gènes similaires chez les plantes à fleurs et leurs cousins gymnospermes « indique qu'il s'agit là d'un héritage de leur ancêtre commun », relève le CNRS (Centre national de la recherche scientifique).

Les plantes à fleurs « n'ont pas eu à l'inventer ». « Les pièces du meccano étaient déjà présentes et elles ont été utilisées pour créer la fleur », souligne M. Parcy.

 

The fossils were discovered from amber mines in the Hukawng Valley of Myanmar, previously known as Burma. The newly-described genus and species of flower was named Micropetasos burmensis


----------------------------------------------------------------------------------------
Η εμφάνιση της ζωής

"The fact that life evolved out of nearly nothing, some 10 billion years after the universe evolved out of literally nothing - is a fact so staggering that I would be mad to attempt words to do it justice."
Richard Dawkins
"[Ray Comfort is] an ignorant fool."
Richard Dawkins
While atheist Richard Dawkins is arguably the modern poster boy for Charles Darwin, both men have something radically keeps them separate. Darwin believed in the existence of God. In The Origin of Species he refers to creation as the “works of God,” and calls God the “Creator” an amazing seven times. Richard Dawkins believes Darwin was a genius, yet claims, “The more you understand the significance of evolution, the more you are pushed away from the agnostic position and towards atheism.” It seems Professor Dawkins thinks Charles Darwin didn't understand the significance of his own theory. Perhaps the genius Darwin had was his insistence that this creation is the work of the Almighty God.
Just months after the 2009 discovery of the supposed "missing link", author Ray Comfort turns the tables on evolutionists. In Nothing Created Everything,, he systematically puts the evidence for evolution under a microscope and shows it simply doesn't hold up.
The book demonstrates that when it comes to explaining how life began, atheists and evolutionists offer faith and no facts. Ironically, atheists insist nothing created everything - a scientific impossibility.
In a conversational tone, this book speaks to both atheists and believers and urges this discussion be based on hard evidence. And when it is, people will realize evolution is a theory that cant be tested or measured and therefore can't be scientific.
Nothing Created Everything (Amazon.com reviews):
"This work was better than excellent."
"Ray does it again! Nothing created everything is another solid, enjoyable read, only by Mr. Comfort! I highly recommend to the skeptic, the believer, or the atheist."
"Congratulations, Ray, for simply, lightheartedly and very rationally stating the obvious in this wonderful book. The title alone displays in three simple words the gross irrationality of atheistic science."
"The book presents another side of this issue, is factual and very well written! Read it and the Evolution dogma will fall like a house of cards...enter a new paradigm!"

Timeline: The evolution of life
• 11:06 14 July 2009 by Michael Marshal
There are all sorts of ways to reconstruct the history of life on Earth. Pinning down when specific events occurred is often tricky, though. For this, biologists depend mainly on dating the rocks in which fossils are found, and by looking at the "molecular clocks" in the DNA of living organisms.
There are problems with each of these methods. The fossil record is like a movie with most of the frames cut out. Because it is so incomplete, it can be difficult to establish exactly when particular evolutionary changes happened.
Modern genetics allows scientists to measure how different species are from each other at a molecular level, and thus to estimate how much time has passed since a single lineage split into different species. Confounding factorsrack up for species that are very distantly related, making the earlier dates more uncertain.
These difficulties mean that the dates in the timeline should be taken as approximate. As a general rule, they become more uncertain the further back along the geological timescale we look. Dates that are very uncertain are marked with a question mark.
3.8 billion years ago?
This is our current "best guess" for the beginning of life on Earth. It is distinctly possible that this date will change as more evidence comes to light. The first life may have developed in undersea alkaline vents , and wasprobably based on RNA rather than DNA.
At some point far back in time, a common ancestor gave rise to two main groups of life: bacteria and archaea.
How this happened, when, and in what order the different groups split, is still uncertain.
3.5 billion years ago
The oldest fossils of single-celled organisms date from this time.
3.46 billion years ago
Some single-celled organisms may be feeding on methane by this time.
3.4 billion years ago
Rock formations in Western Australia, that some researchers claim are fossilised microbes, date from this period.
3 billion years ago
Viruses are present by this time, but they may be as old as life itself.
2.4 billion years ago
The "great oxidation event". Supposedly, the poisonous waste produced by photosynthetic cyanobacteria – oxygen – starts to build up in the atmosphere. Dissolved oxygen makes the iron in the oceans "rust" and sink to the seafloor, forming striking banded iron formations.
Recently, though, some researchers have challenged this idea. They think cyanobacteria only evolved later, and that other bacteria oxidised the iron in the absence of oxygen.
Yet others think that cyanobacteria began pumping out oxygen as early as 2.1 billion years ago, but that oxygen began to accumulate only due to some other factor, possibly a decline in methane-producing bacteria. Methane reacts with oxygen, removing it from the atmosphere, so fewer methane-belching bacteria would allow oxygen to build up.
2.3 billion years ago
Earth freezes over in what may have been the first "snowball Earth", possibly as a result of a lack of volcanic activity. When the ice eventually melts, it indirectly leads to more oxygen being released into the atmosphere.
2.15 billion years ago
First undisputed fossil evidence of cyanobacteria, and of photosynthesis: the ability to take in sunlight and carbon dioxide, and obtain energy, releasing oxygen as a by-product.
There is some evidence for an earlier date for the beginning of photosynthesis, but it has been called into question.
2 billion years ago?
Eukaryotic cells – cells with internal "organs" (known as organelles) – come into being. One key organelle is the nucleus: the control centre of the cell, in which the genes are stored in the form of DNA.
Eukaryotic cells evolved when one simple cell engulfed another, and the two lived together, more or less amicably – an example of "endosymbiosis". The engulfed bacteria eventually become mitochondria, which provide eukaryotic cells with energy. The last common ancestor of all eukaryotic cells had mitochondria – and had also developed sexual reproduction.
Later, eukaryotic cells engulfed photosynthetic bacteria and formed a symbiotic relationship with them. The engulfed bacteria evolved into chloroplasts: the organelles that give green plants their colour and allow them to extract energy from sunlight.
Different lineages of eukaryotic cells acquired chloroplasts in this way on at least three separate occasions, and one of the resulting cell lines went on to evolve into all green algae and green plants.
1.5 billion years ago?
The eukaryotes divide into three groups: the ancestors of modern plants, fungi and animals split into separate lineages, and evolve separately. We do not know in what order the three groups broke with each other. At this time they were probably all still single-celled organisms.
900 million years ago?
The first multicellular life develops around this time.
It is unclear exactly how or why this happens, but one possibility is that single-celled organisms go through a stage similar to that of modernchoanoflagellates: single-celled creatures that sometimes form colonies consisting of many individuals. Of all the single-celled organisms known to exist, choanoflagellates are the most closely related to multicellular animals, lending support to this theory.
800 million years ago
The early multicellular animals undergo their first splits. First they divide into, essentially, the sponges and everything else – the latter being more formally known as the Eumetazoa.
Read full article


Cells are so small that even a cluster of these cells from a mouse only measures 50 microns. 
In the study of early life on Earth, one name towers above the rest: LUCA. LUCA is not the name of a famous scientist in the field; it is shorthand forLast Universal Common Ancestor, a single cell that lived perhaps 3 or 4 billion years ago, and from which all life has since evolved. Amazingly, every living thing we see around us (and many more that we can only see with the aid of a microscope) is related. As far as we can tell, life on Earth arose only once.
Answers in the genetic code
Life comes in all shapes and sizes, from us humans to bacteria. So how do we know that all life has evolved from a single cell? The answer is written in the language of the genetic code (Image A).


The genetic code spells out DNA.
• The genetic code is the language in which most genes are written into DNA.
• Such genes are recipes for making proteins.
• Proteins are what make the cell tick, doing everything from making DNA to digesting the food we eat and extracting the nutrients.
• Incredibly, the exact same code is used in humans and bacteria, so a gene from a human being can be put into a bacterium, and the bacterium will make the human protein — this is how insulin is made.
The genetic code is universal for all life.
That the genetic code is universal to all life tells us that everything is related. All life regenerates itself by producing offspring, and over time small changes in the offspring result in small changes to the protein recipes. But because the recipes are written in the same language (the genetic code), it is possible to compare these recipes (and other genes) to build the equivalent of a family tree.
Family trees
The tree of life explains relationships among all living things.


In this way, biologists have succeeded in making the mother of all family trees — the tree of life. The tree aims to establish the relationships between all living things, and has already revealed some surprises. Most striking is the discovery of the archaea .1These are simple organisms that, to look at them, are indistinguishable from bacteria . 2 Before the prototype tree of life was built in 1977, it was thought that life had two major branches, the eukaryotes (e.g., plants, animals & fungi) and the prokaryotes (bacteria, and what are now known as archaea). The decision to split life into two branches was largely based on the visual difference between cells. Eukaryotes all possess a cell nucleus  while prokaryote don’t. But despite appearances, archaea and bacteria are as different from one another as either is from eukaryotes. So, the tree of life is now known to consist of:
• Archaea
• Bacteria
• Eukaryota
It is astounding that as recently as 25 years ago we were blissfully unaware that we and bacteria shared the planet with a third form of life!

Reconstructing LUCA
Which features of the archaea, bacteria, and eukaryotes can be traced to LUCA?
 A phylogenetic tree of life. The very center represents LUCA. Pink represents eukaryota; purple-blue, bacteria; green, archaea. Source: Wikimedia Commons.
The tree of life is without doubt one of the great achievements in biology (image F). But for some researchers it is merely a means to an end. These researchers are trying to reconstruct LUCA, the cell from which all life has evolved.3 The question they are asking is, “which features of the archaea, bacteria and eukaryotes can be traced back to their common ancestor, LUCA?” This should be a very simple task — simply compare all three groups and choose the features that are common to all. By rights, LUCA’s reconstruction should be a done deal what with 70 or so complete genomes across the whole tree having been deciphered. (A genome houses all the genes in an organism, and a ‘catalogue’ of these genes is obtained by sequencing the organism’s DNA.) Unfortunately, it’s not that simple, for two reasons:
• genes get lost
• genes get swapped
How can we tell if a gene is ancient?
DNA provides clues to the age of a gene.
• The implication of genes being lost is that when we compare genomes to see which genes are common across all life (that is, which are ‘universal’), we underestimate how many genes were originally in LUCA. Some of the genes that are not universal can be added to LUCA because clues to their origin can be found by looking at what they do. While we can make an educated guess as to whether a non-universal gene was in LUCA, most genes that are not universal are probably ‘new inventions’, specific to one of the three major branches of the tree. In fact, many may only be specific to one small group of, say, the archaea.
• Another way to check if a gene is ancient is to look at whether it is a recipe for protein or RNA. This is an important clue because some RNAs date back to an even earlier period than the time when LUCA lived. The logic goes thus: if an RNA is older than LUCA, then LUCA had it too, even if that RNA is no longer universal.4,5
While dealing with gene loss is tricky, it is not an insurmountable hurdle — it just means reconstructing LUCA will be peppered with a lot of educated guesswork, and probably a few gaps. But gene swapping is another matter altogether — it threatens to fell the tree of life, and consign LUCA to the dustbin.6,7,8
Horizontal gene transfer
Horizontal gene transfer is another term for gene swapping.
Gene swapping (or horizontal gene transfer as it’s often called by biologists) has been known about for decades. What biologists are only now beginning to look at is the extent to which genes are transferred between organisms. Comparing two bacteria from the same species reveals major differences.9 For example,Escherichia coli is a common gut bacterium that is part of our natural gut flora. But the O157:H7 strain causes severe gastrointestinal ailments. The genomes of both a harmless variant (K-12) and the O157:H7 strains have been deciphered and compared, and the result is striking.
• 1387 of the 5416 (26%) genes in O157:H7 are not in K-12.
• 528 of K-12’s 4405 (12%) genes are not in O157:H7.
Many of the O157:H7 genes are arguably foreign genes that have been borrowed from elsewhere. If we compare two people, or even a person with a chimpanzee, there’s nowhere near this kind of variation — humans all share the same genes, and humans and chimps may well have only a handful of genes that are different between our two species.
On a broader level, a now famous comparison of Escherichia coli K-12 toSalmonella enterica (another species of bacterium often responsible for food poisoning) concluded that:
• At minimum, 17% of the K-12 genome has been borrowed since these two bacteria split from a common ancestor around 100 million years ago.10
• LUCA would have roamed the Earth 3-4 billion years ago, so if all genes are so easily swapped, any evidence for LUCA would have effectively been scrambled because genomes are so severely shuffled.6
Not all genes are equally swappable.
So where does this leave LUCA? A pessimist would say that LUCA is out of reach. However, it is far from obvious that all genes are equally swappable. Some, like genes for antibiotic resistance, are the gene equivalent of gypsies:
• when there is antibiotic present, they provide a bacterium with resistance11
• once the antibiotic disappears, they too are often lost
Other genes produce proteins that lock together with other proteins into large protein complexes, much like a 3D jigsaw. The ability for one jigsaw piece to be swapped with the equivalent jigsaw piece from another organism will depend on how similar the jigsaws are. Escherichia coli K-12 and O157:H7 could probably exchange such genes with relative ease, but a bacterium and an archaeon probably wouldn’t have a hope of doing so, even though such jigsaws perform the same biological role.12 Is gene swapping as common across other branches of the tree? We animals don’t tend to swap protein recipes like bacteria do, but we have done this in the past. There is now overwhelming evidence that we are part bacterium.13,14
Evidence indicates gene swapping in human DNA.
• Our bacterial ancestry comes in the form of mitochondria (image G, tiny power plants housed in our cells.
• The DNA of your mitochondria is miniscule, with only a handful of genes. But mitochondria were once full-blown bacteria that took up residence in and struck up a partnership with one of our distant single-celled ancestors.
• Since then, much of the DNA from the original bacterium has been thrown away, but a lot of it has ended up in the DNA of our nucleus (image D).
The good news for LUCA biologists is that we seem to be pretty successful at identifying which bits of our nuclear DNA came from the mitochondrion, and which bits were already there. So to some extent, it might be possible to disentangle parts of the tree of life. But is it enough to save LUCA?
One or many LUCAs?
Carl Woese suggests there may be more than one LUCA.
Carl Woese, one of the key players in the bid to reconstruct the tree of life, has added another twist to the LUCA puzzle. He has got researchers fired up by suggesting that:
• LUCA was also into gene swapping, and on a much larger scale than what we observe in modern bacteria
• gene swapping was once more important than inheritance from parent to offspring, and that early archaea, bacteria and eukaryotes each emerged independently from a ‘sea’ of gene transfer8
It’s not clear how his claims could be tested, but they are certainly food for thought — if he’s right there never was a single LUCA, but more of a community of genes loosely associated with cells.
Conclusion: LUCA is still a puzzle but science continues to find pieces of the puzzle.
The jury is still out as to how to reconstruct LUCA, and whether horizontal gene transfer will turn this task into a futile one. However, if not all genes are equal in the game of horizontal gene transfer, biologists stand an outside chance. Either way, there are plenty of exciting challenges, and many unknowns for those trying to build the tree of life and reconstruct our origins. For instance, just this year a member of a new group of microscopic archaea has been identified from a deep-sea trench.15 To give you some sense of perspective as to the significance of this discovery, it is roughly equivalent to discovering the first plant! Whether there was one or many LUCAs, these are definitely exciting times.
Editor’s Note: A comprehensive, original paper on LUCA by A.M. Poole is also provided on this website as a supplement to this article.
© 2002, American Institute of Biological Sciences. Educators have permission to reprint articles for classroom use; other users, please contact editor@actionbioscience.org for reprint permission. See reprint policy.
Anthony Poole received his Ph.D. from the Institute of Molecular BioSciences at Massey University, New Zealand, where he was also a postdoctoral fellow in the Allan Wilson Centre for Molecular Ecology & Evolution. In October 2002, he became an Assistant Professor in the Department of Molecular Biology & Functional Genomics at Stockholm University, Sweden. His research to date has centered around questions in early evolution, and his current focus is on the origins of DNA and the origins of the eukaryote cell. 
http://www.molbio.su.se/index.php?option=com_content&view=article&id=71:anthony-poole&catid=49:researchgroup&Itemid=76
 printer friendly format
What is the Last Universal Common Ancestor (LUCA)?
learnmore links
•
“Were Bacteria the First Forms of Life on Earth?”
Dr. Poole writes with Daniel Jeffares, Ph.D. about the earliest life forms.http://www.actionbioscience.org/newfrontiers/jeffares_poole.html
“Malaria, Algae, Amoeba and You: Unravelling Eukaryotic Relationships”
Joel Dacks explains the relationships among organisms. 
http://www.actionbioscience.org/evolution/dacks.html
The tree of life
Biologists from around the world contribute to this web site, which features information and relationship diagrams (trees) about Earth’s organisms. 
http://tolweb.org/tree/phylogeny.html
Genetic code chart
Simple explanation, with chart, of the universal genetic code. 
http://www.accessexcellence.org/RC/VL/GG/genetic.php
Horizontal gene transfer
Explanation of how horizontal gene transfer works. 
http://www.wordiq.com/definition/Horizontal_gene_transfer
Cell biology
Image gallery and information about cells. 
http://www.cellsalive.com/
Carl Woese
Biography and links to articles by this renowned scientist. 
http://www.life.uiuc.edu/micro/faculty/faculty_woese.htm
TIGR’s minimal genome project
The Institute for Genomic Research (TIGR) provides information on research in the analysis of genomes and gene products from a wide variety of organisms including viruses, bacteria, archaea, and eukaryotes. 
http://www.tigr.org/
getinvolved link
Defending the teaching of evolution
The National Center for Science Education is a non-profit organization “working to defend the teaching of evolution against sectarian attack.” The site lists a number of ways that individuals can help support the teaching of evolution. 
http://www.ncseweb.org
Useful links for teachers
• » Evolution Explorations lesson plan, grades 6-8 
http://school.discovery.com/lessonplans/programs/lifestory/
• » Investigating Common Descent lesson plan, grades 9-12 
http://bob.nap.edu/readingroom/books/evolution98/evol6-d.html
• » Molecular Sequences & Primate Evolution lesson plan, HS-undergraduate 
http://www.indiana.edu/~ensiweb/lessons/mol.prim.html
• » Hominid Chronology Lab lesson plan, HS-undergraduatehttp://www.indiana.edu/~ensiweb/lessons/chronlab.html
articlereferences

A peek into the chemical soup of life: Last universal common ancestor 'more sophisticated than we thought,' say biologists
• The root of the tree of life was not as 'thick' as first presumed, claims U.S. study
By GAVIN ALLEN
UPDATED: , 6 October 2011
•
The chemical soup out of which all life eventually evolved could have been more complex than was first thought, according to a new study.
The last universal common ancestor (LUCA) is the name given to a crude organism that is now traceable in all domains of life; plants, animals, fungi, algae, etc.
Very little is actually known about this great-grandfather of evolution, and some scientists still debate whether it was even a cell.

Smarter than you think: This image of a eukaryotic cell contains numerous organelles, which are now thought to be present in the last universal common ancestor
But a new study has suggested that LUCA was a more sophisticated organism than presumed, with a complex structure that makes it identifiable as a cell.
The research, published in the journal Biology Direct, builds on several years of study of a previously overlooked feature of microbial cells.
This particular area has a high concentration of polyphosphate, a type of energy currency in cells.

More...
• The oldest stars in space: 10billion-year-old supernovas spotted in the Subaru Deep Field
• Waves from space: 'Ocean-like' ice in space scan 'confirms' that Earth's oceans might have ridden in on a comet's tail
The new research argues that this polyphosphate storage site actually represents the first known universal organelle. 
An organelle is a specialised unit in each cell that carries out a specific function; just as an organ does for the human body.

Branching out: A colony of the archaea, which form one of the three lines of the tree of life in evolutionary history

Tree of life: An guide to the history of evolution, the root point of which is LUCA
Organelles were not thought to be common to all three branches of the tree of life - bacteria, archaea and eukaryotes - and common scientific consent said they were never found in bacteria.
However, in a 2003 study the same team from the University of Illinois showed that the polyphosphate storage structure in bacteria was physically, chemically and functionally the same as an organelle called an acidocalcisome, which is found in many single-celled eukaryotes.
This meant that the acidocalcisomes arose before the bacterial and eukaryotic lineages of the tree of life split, making the organelle even more ancient than realised.
The new study tracked the evolutionary history of a protein enzyme known as V-H+PPase, which is common to all three branches.
By comparing the V-H+PPase genes found in hundreds of organisms representing all three domains of life, the team constructed a 'family tree' that showed how different versions of the enzyme in different organisms were related.
For the enzyme to be present in all three, it had to have originated in the LUCA, before the three branches of the tree of life were formed.

At last, recognition! The LUCA has now been identified as a cell, after years of being dismissed by scientists as not complex enough to meet the criteri  
Think bigger: This diagram of the tree of life expands further, showing how the initial three branches grew into the beginnings of various life forms
'There are many possible scenarios that could explain this, but the most likely would be that you had already the enzyme even before diversification started on Earth,' said professor Gustavo Caetano-Anoll?s.
'The protein was there to begin with and was then inherited into all emerging lineages.'
His colleague Manfredo Seufferheld, who led the study, explained:  'This is the only organelle to our knowledge now that is common to eukaryotes, that is common to bacteria and that is most likely common to archaea.
'We may have underestimated how complex this common ancestor actually was'
'It is the only one that is universal.'
The findings suggest that LUCA may have been more complex than the simplest organisms ική  οργάνωση των μελισσώνmore complex, as we might expect.  
'You can't assume that the whole story of life is just building and assembling things,' said James Whitfield, a professor of entomology at Illinois and a co-author on the study.
'Some have argued that the reason that bacteria are so simple is because they have to live in extreme environments and they have to reproduce extremely quickly.
'So they may actually be reduced versions of what was there originally.
'According to this view, they've become streamlined genetically and structurally from what they originally were like.
'We may have underestimated how complex this common ancestor actually was.'
MOST READ NEWS

Read more: http://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-2045992/Last-universal-common-ancestor-LUCA-sophisticated-thought-say-microbiologists.html#ixzz1xNuVaaQn

 

--------------------------------------------------------------------------------------------
Η κοινωνική οργάνωση των μελισσών

 Οι Μέλισσες
Κοινωνική οργάνωση 
Οι μέλισσες ανήκουν στην κατηγορία των εντόμων που παρουσιάζουν σαφή ιεράρχηση και ζουν σε μεγάλες οικογένειες, μέσα σε κυψέλες. Σε κάθε οικογένεια υπάρχει μια 
1.-"βασίλισσα", που έχει σαν μοναδική αποστολή να εξασφαλίζει τον πολλαπλασιασμό της οικογένειας. Η οικογένεια έχει ακόμη μερικούς αρσενικούς, 
2.- κηφήνες, που προορίζονται να γονιμοποιήσουν μόνο μια φορά τη βασίλισσα και στη συνέχεια να πεθάνουν.Οι κηφήνες προέρχονται από αυγά μη γονιμοποιημένα.
3.-Τέλος κάθε οικογένεια αποτελείται από μερικές χιλιάδες θηλυκές μέλισσες, που είναι  στείρες και λέγονται "εργάτριες". Οι εργάτριες, που αποτελούν και το βασικό πληθυσμό, έχουν πολλές και σύνθετες αποστολές, αρχίζοντας από τη δημιουργία αποθεμάτων τροφών, μέχρι τη φύλαξη της κυψέλης και την περιποίηση των μικρών.
Η βασίλισσα, ο κηφήνας και η εργάτρια ξεχωρίζουν με την πρώτη ματιά μεταξύ τους. Η εργάτρια είναι πιο μικρή και από τον κηφήνα και από τη βασίλισσα, και πιο αδύνατη. Η βασίλισσα έχει μεγαλύτερο μήκος, ενώ ο κηφήνας είναι κοντός, χοντρός και πιο σκούρος. Τόσο ο κηφήνας όσο και η βασίλισσα δεν έχουν κεντρί και δηλητήριο, σε αντίθεση με τις εργάτριες που έχουν. Οι εργάτριες και οι βασίλισσες προέρχονται από γονιμοποιημένα αυγά. Αντίθετα, οι κηφήνες προέρχονται από αυγά μη γονιμοποιημένα. Έτσι, από το ίδιο αυγό είναι δυνατό να δημιουργηθεί βασίλισσα ή εργάτρια. Η διαφοροποίηση είναι αποτέλεσμα μιας ειδικής διατροφής που λαμβάνουν οι βασίλισσες από τη στιγμή που θα βγουν από το αυγό μέχρι που να μεταμορφωθούν σε τέλειο έντομο. Τρέφονται αποκλειστικά και μόνο από έναν πολτό, το λεγόμενο βασιλικό πολτό. Ο βασιλικός πολτός είναι στην πραγματικότητα αδενικό έκκριμα των εργατριών του οποίου η ακριβής σύνθεση, μέχρι σήμερα, δεν έχει προσδιοριστεί. Με το έκκριμα αυτό τρέφονται και εργάτριες, αλλά μόνο για ένα διάστημα που δεν ξεπερνά τις 48 ώρες. Στη συνέχεια τρέφονται με μείγμα μελιού, γύρης κλπ. Το μείγμα αυτό περιέχει κάποια ουσία που τελικά προκαλεί εκφυλισμό των γεννητικών οργάνων των εργατριών, τα οποία ατροφούν και δεν αναπτύσονται γίνονται ατελή θηλυκά έντομα δηλαδή εργάτριες μέλισσες.. οι κηφήνες τρέφονται και αυτοί με μείγμα βασικά μελιού και γύρης.
Η βασίλισσα γονιμοποιείται μόνο μια φορα στην αρχη της ζωης της. Τότε εγκαταλείπει τη φωλιά και πετά στον αέρα συνοδευόμενη από μερικές δεκάδες κηφήνες. Η "γαμήλια τελετή" και το ζευγάρωμα γίνεται πάντα στον αέρα. Στο γαμήλιο αυτό ταξίδι η βασίλισσα δεν συνοδεύεται από τις εργάτριες και είναι ουσιαστικά απροστάτευτη. Ακριβώς το γεγονός αυτό έχει την πιο μεγάλη αξία στη φυσική επιλογή των μελισσών. Αν η βασίλισσα δεν είναι ικανή να αποφύγει τους εχθρούς της, τότε πρέπει να πεθάνει, χωρίς ν' αφήσει απογόνους. Τη θέση της θα πάρει κάποια άλλη που θα αποδειχτεί πιο γερή και πιο ικανή.
Μετά το ζευγάρωμα η βασίλισσα επιστρέφει στην κυψέλη. Γεννά έως το τέλος της ζωής χωρίς να ζευγαρώσει ποτέ ξανά .Οι φύλακες εργάτριες επιτρέπουν στη βασίλισσα να περάσει μόνο στην περίπτωση που έχει γονιμοποιηθεί, διαφορετικά δεν την αφήνουν μέχρι που να γονιμοποιηθεί. Δεν αφήνουν όμως τους κηφήνες να περάσουν. Μετά το γαμήλιο ταξίδι, οι κηφήνες είναι καταδικασμένοι σε θάνατο.
Οι μέλισσες αποτελούν μέχρι σήμερα έναν άγνωστο κόσμο. Ενώ πρόκειται για τέλεια οργανωμένη κοινωνία, δεν είναι ακόμη γνωστός ο τρόπος λειτουργίας και συνεννόησης. Το ότι οι μέλισσες συνεννοούνται μεταξύ τους είναι πέρα από κάθε αμφιβολία. Το ερώτημα που εξακολουθεί να παραμένει είναι το πώς γίνεται αυτό.
Μέχρι σήμερα έχει λυθεί το μυστήριο του προσανατολισμού και της ειδοποίησης ότι κάπου υπάρχει γύρη ή νέκταρ. Και όχι μόνο αυτό, αλλά και τι είδος και σε ποια ποσότητα. Έτσι αν κάποια μέλισσα βρει νέκταρ, δεν θα ειδοποιήσει ολόκληρο το μελίσσι, αλλά όσες είναι αρκετές, για να μαζέψουν το νέκταρ. Ο προσανατολισμός τους γίνεται με την πόλωση του φωτός. Όσον αφορά την επικοινωνία μεταξύ τους, υπάρχει ένα ολόκληρο σύστημα κινήσεων, ένα είδος "χορού", που εκτελεί η πρώτη μέλισσα που βρήκε την πηγή της τροφής. Οι υπόλοιπες εργάτριες παρακολουθούν το χορό, τον ερμηνεύουν και πετούν κατευθείαν, χωρίς να χάσουν το δρόμο τους.

---------------------------------------

Η κοιτίδα του συγχρονου ανθρώπου.

Δημοσιέυση  25-1-2018

Quand l’homme moderne, alias Homo sapiens, est-il sorti d’Afrique ? La présence de fossiles appartenant à notre espèce dans les grottes israéliennes de Skhul et Qafzeh, datés respectivement de 90 000 et 120 000 ans, donnait une fourchette assez large. Mais la découverte d’une demi-mâchoire datant d’environ 180 000 ans, dans la grotte toute proche de Misliya, sur le mont Carmel, elle aussi attribuée à un sapiens, montre que les excursions vers le Levant ont été bien plus précoces qu’on ne l’avait envisagé.

« Cela double presque l’ancienneté de ces premières migrations hors d’Afrique, se réjouit l’anthropologue Israël Hershkovitz (université de Tel-Aviv), responsable des fouilles. Et cela signifie aussi que les périodes d’interaction avec les autres représentants du genre Homo qui étaient déjà hors d’Afrique ont été bien plus longues qu’on le croyait. » Avec l’annonce en 2017 de la découverte au Maroc, sur le site de Djebel Irhoud, d’un représentant de notre lignée vieux de 315 000 ans, l’heure est encore une fois à repousser dans le temps et dans l’espace l’emprise de notre espèce sur la planète.

Lire aussi :   La découverte qui bouleverse l’histoire d’« Homo sapiens »

Le fossile de Misliya ne paie pas de mine : un fragment de maxillaire supérieur gauche et les dents associées. Pas de crâne complet ou d’os de membres. L’étude de ces restes a cependant pris un temps considérable : la fouille de cette grotte a débuté en 2001. Le fossile a été trouvé dès la saison suivante. Mais l’équipe internationale constituée pour analyser ces restes, les dater et les replacer dans leur contexte archéologique, a pris toutes les précautions avant de publier ses résultats, vendredi 26 janvier dans la revue Science.

« On a dû retravailler l’article, faire plus d’analyses pour convaincre les personnes chargées de la relecture du manuscrit, indique Israël Hershkovitz. Une de nos réponses faisait 54 pages, pour justifier les conclusions de notre article qui n’en fait que trois… »

image: http://img.lemde.fr/2018/01/25/0/0/1624/912/534/0/60/0/6789562_26747-a7qlol.ol1xp.jpg

Sites où des fossiles anciens d’« Homo sapiens » ont été trouvés, avec des exemples de pierres taillées de type Levallois. Rolf Quam, Binghamton University

La datation a été confiée à trois laboratoires, en France, en Israël et en Australie, qui ont travaillé avec des méthodes différentes. Toutes convergent vers 180 000 ans, hormis la datation directe d’une dent, qui pointe 70 000 ans.« Cette datation à l’uranium-thorium dépend de la capture de l’uranium par les dents, qui sont un peu comme des éponges, mais le problème est qu’on ne peut savoir si elles ont absorbé cet uranium en une seule fois ou de façon progressive, explique Hélène Valadas, du Laboratoire des sciences du climat et de l’environnement (Gif-sur-Yvette), qui a participé à ces datations. En revanche, la même méthode est bien plus fiable pour la croûte minérale qui entourait le fossile et qui, elle, est datée de 185 000 ans. »

« Sens du confort »

L’ancienneté de Misliya-1 – le nom officiel du fossile – ne fait donc pas de doute. Son appartenance à une version archaïque de notre espèce non plus : la forme des dents ne permet en aucun cas de le confondre avec un néandertalien « ou d’autres homininés du Pléistocène moyen d’Europe, et elle le place du côté des humains modernes et proche de celui du Djebel Irhoud », écrivent les chercheurs.

image: http://img.lemde.fr/2018/01/25/0/0/4256/2832/534/0/60/0/f0395a6_5465-1vnyeb6.xl6j.jpg

Comment vivaient ces hommes, abrités dans ces grottes ? Ils avaient le sens du confort, note l’archéologue Mina Weinstein-Evron (Université d’Haïfa) à propos de traces de végétaux entremêlés qui font penser « à des matelas ». « Ils chassaient les gazelles, les aurochs, les sangliers et on a retrouvé des coquilles d’œufs d’autruche. On peut imaginer des récipients, ou des grosses omelettes, souligne-t-elle. Des outils pointus étaient utilisés pour extraire des tubercules. Il y a aussi des coquillages mais on ignore s’ils n’ont pas été amenés là par des oiseaux

En savoir plus sur http://www.lemonde.fr/sciences/article/2018/01/25/decouverte-en-israel-du-plus-ancien-homo-sapiens-hors-d-afrique_5247195_1650684.html#3749KPclFQDDwODx.99

 

Now let us discuss why this theory is wrong. Think about a little meadow. There are some flowers, growing in the rich soil. Flitting around them, some bees. Above them, a grove of trees towers. The sun pours through the branches. Who is preying on anyone in this scenario? The bees pollinate the flowers. The bees build their hive on the branches of the trees. The sun and soil gives them all life, connection, meaning. Do you see how each is supporting and nourishing the other? What a tiny, gentle, improbable miracle it is.

Nature is not just predatory competition. Nature is beautiful and wondrous cooperation, too — without which competition and predation could not exist at all to begin with. Mutualism, symbiosis, interconnection. Predation and competition are indeed a part of nature. But they are the smaller, lesser, and secondary part — we will return to what I mean by that. First I want you to observe that nature is beings of all kinds shielding, protecting, safeguarding, and supporting one another, just as the bees do to the flowers, the trees do to the bees, and soil and sun do to all.

So this theory of human nature is not just wrong — it is easily disproven by the merest glance at the world. The question is why it has taken root so recently.

The answer is not that the natural world is predatory. It is because human beings have created a predatory institutional world. Societies, built upon a Nietzschean ideal, where the strong trample the weak, where the weak are left to die, and where the reward for ruthlessness is fortune and fame. But that is a human choice — it is the outcome of applying capitalism to every aspect and sphere of life.

But there is nothing the remotest bit natural about capitalism. The bees are not stockpiling honey to sell at a profit. The trees are not charging the bees to build their hive. The soil is not leasing itself to the flowers. The sun is not sending bills to them all. None of these beings are trying to seek some kind of predatory advantage from the next. They are merely supporting one another. That is their nature. It is the essence of them. Go ahead and think about all that for a moment.

Now. I said that predatory competition was secondary. What did I mean? I mean that animals prey on one another only to the extent that is necessary for survival. They don’t hunt one another for sport, for pleasure, or for social status. The tree doesn’t use more water than it needs — and indeed, if it has too much, it drowns.

So predation is only “natural” in a weak sense. Beings do just enough of it as they need — and no more. And then they go right back to their webs of mutualism, cooperation, and interconnection. The tree, having drunk, gives support to the hive. The bees, having fed, go on pollinating. The soil, having turned, gives up its water to the trees. No one is trying to take more than they need. Predation is limited in nature, by natural appetites of beings — and that is why it is secondary.

But we aren’t like this. We alone, human beings, these doomed, cursed, beautiful things. We can prey for sport, pleasure, worship, religion, politics — and for ideology, too. Because foolish old men tell us it is natural. But that does not make it natural.

All that it does is leave us unhappier, in the end. Because we have natural appetities, too, just like any creatures. Our natural appetities are for love, meaning, belonging, purpose, self-realization, fulfillment. But we cannot attain any of those if we are too busy believing that our only goal in this life is to compete to be the biggest predator. If we make this foolish mistake, our lives will end up full of bitter rage and futile desperation.

That sounds like the world now, doesn’t it? Everything goes back to our theory of human nature in that way. Ours is broken. It is time to see ourselves a little more clearly, then. We are part of nature. But nature is not just a predatory machine. It is a place where, like the trees, sun, flowers, and bees, life flows from one to another, in a beautiful and wondrous and endless dance. Let us see ourselves that way — and then maybe we will love ourselves for our nobility, instead of despising ourselves for our ugliness.

1.             Η Γλώσσα στον Ανθρωπο και τα ζώα.

2.             langage humain et le langage animal

 Don son livre « Le Hasard et la nécessité », Jacques Monod a exposé un point très important concernant l’évolution de l’homme depuis les temps primitifs, il concerne le problème linguistique. Selon Jacques Monod, le langage humain a joué un rôle essentiel dans le développement de l’homme à travers les âges. « En tant qu’événement unique dans la biosphère », c’est lui qui lui a ouvert la voie à son évolution et lui a permis de s’affirmer sur le monde extérieur. Cette faculté parlée ou par signes est unique dans le monde ωσprécisément cette performance linguistique qui est associée intimement à la fonction cognitive qui a permis sa survie et ses avancées au cours des âges dans un monde éminemment hostile. Aussi écrit-il : « Ainsi le Zinjanthrope doit-il être considéré comme un homo faber très primitif. Or il paraît très vraisemblable qu’entre le développement du langage et celui d’une industrie témoignant d’une activité projective et disciplinée, il dut y avoir une corrélation très étroite. Il semble donc raisonnable de supposer que les Australanthropes possédaient un instrument de communication symbolique à la mesure de leur industrie rudimentaire. En outre, s’il est vrai, comme le pense Dart, que les Australanthropes chassaient avec succès, entre autres animaux, des bêtes puissantes et dangereuses telles que le Rhinocéros, l’hippopotame et la panthère, il fallait que ce fût une performance convenue à l’avance par un groupe de chasseurs. Projet dont la formulation aurait exigé l’emploi d’un langage. […] Mais il est évident qu’une fois ce pas franchi, l’usage d’un langage, si primitif fût-il, ne pouvait manquer d’accroître dans des proportions considérables la valeur de survie de l’intelligence, et donc de créer en faveur du développement du cerveau une pression de sélection puissante et orientée, telle qu’aucune espèce aphasique ne pouvait jamais en connaître.  »

S’il en est ainsi, et on doit comprendre selon Monod, que seul le genre humain pourvu de langage humain fait de mots et de signes qui lui permet d’avoir une suprématie sur les autres espèces vivantes de l’écosystème. Ce qui est vrai puisque seul l’homme détient cette faculté linguistique de communiquer. Mais si les animaux n’ont pas de langage pour communiquer, mais ils ont cependant une « faculté » de reconnaître et de se reconnaître qui leur sont transmises par leurs organes des sens tels la vue, l’ouïe, le toucher… et certaines facultés olfactives pour les insectes, il n’explique pas certaines situations réellement « intelligentes » que des animaux mènent en groupe sans pourtant ce langage de mots et de signes que ne détient que l’homme. Nous avons vu par exemple des animaux dans la recherche de proies opérer pratiquement de manière « humaine ». Dans un documentaire dans une chaîne Tv, on montrait une douzaine de lionnes chasser en groupe. Après un laps de temps, une grande girafe s’est retrouvée entourée de ces lionnes. Et après un temps d’observation, ces lionnes se rapprochaient très prudemment. Evidemment, chaque coup de sabot de la girafe expédiait les lionnes qui s’approchaient à quelques mètres avec parfois de graves blessures pouvant même leur être fatales. Pourtant, l’encerclement continuait et les lionnes ne lâchaient pas prise. Evidemment, il y avait aussi pour eux un problème de survie pour s’attaquer à une si grande proie.

 Après un combat acharné, les lionnes eurent à la fin le dessus. Les lionnes s’attaquant conjointement à ses pied et jambes, les morsures qui lui infligèrent finirent par faire tomber la girafe, ce qui entraîna la fin de toute résistance. La girafe vivante s’est fait déchiqueter par les lionnes affamées.

Le même processus joue pour l’espèce marine, les « orques » par exemple. Surnommés « les dents de la mer », réputésgrand carnassier, les orques opèrent en groupes. Ils chassent, selon des données, en groupes de cinq à trente individus, et, en coopérant dans leurs attaques, ils finissent par leurs morsures répétées par briser toute résistance de leur proie. Un documentaire montrait un baleineau attaqué par des orques. Malgré les coups de nageoire arrière, la baleine-mère n’est pas arrivéeà sauver son baleineau, livré à la voracité des orques. Il est évident que cette sauvagerie animale est le tribut de survie pour toutes espèces, y compris pour l’homme qui lui aussi est un prédateur et bien plus intelligent.

----------------------------------------------------------------------------------------------

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ

ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ

ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΓΝΩΣΙΟΘΕΩΡΙΑ - ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ:

«Εξέλιξη ή Δημιουργία; Περιγραφή,

Μελέτη, Ανάλυση και Φιλοσοφική

Οριοθέτηση ενός Διλήμματος».

ΧΑΡΙΛΑΟΣ Α. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΣ ΦΟΙΤΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ

Α. Μ. 35

Επιβλέπων: Στ. Σταυριανέας

ΠΑΤΡΑ 2014

1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ……………………………………………………………………. 2

ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ

ΜΕΡΟΣ 1Ο : ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΣΜΟΣ

1. Ορισμός, περιγραφή, κείμενα, κύριες μορφές και τάσεις…………….... 9

2. Η οριοθέτηση των επιστημολογικών πλαισίων του Δημιουργισμού….. 13

3. Οι φιλοσοφικές προϋποθέσεις του δημιουργισμού στην αντιπαράθεση με

την εξέλιξη………………………………………………………………… 16

4. Τα επιχειρήματα………………………………………………………….. 26

ΜΕΡΟΣ 2Ο : ΕΞΕΛΙΞΗ

1. Εμφάνιση και ανάπτυξη των εξελικτικών θεωριών……………………. 34

2. Το θεολογικό και επιστημονικό πλαίσιο της εποχής εμφάνισης της

εξελικτικής θεωρίας………………………………………….…………... 49

3. Η επίδραση της εξελικτικής σκέψης στον δημιουργισμό της εποχής του

Δαρβίνου………………………………………………………………….... 51

4. Οι φιλοσοφικές προϋποθέσεις της σύγχρονης εξελικτικής θεωρίας…... 60

5. Τα επιχειρήματα…………………………………………………………... 66

ΜΕΡΟΣ 3Ο: Ο ΕΥΦΥΗΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ (THE INTELLIGENCE DESIGN)

1. Εισαγωγή………………………………………………………………….. 111

2. Ο Ευφυής σχεδιασμός. Τα επιχειρήματα………………………………... 114

3. Τα επιχειρήματα ενάντια στον ευφυή σχεδιασμό……………………….. 122

4. Η κριτική στα επιχειρήματα ενάντια στον Ε.Σ. ………………………... 128

ΕΠΙΛΟΓΟΣ……………………………….………….……………………….. 131

Βιβλιογραφία…………………………………………..……………………… 134

2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

3

Η παρούσα εργασία θα επιχειρήσει να πραγματευθεί τις διαστάσεις μιας

φιλοσοφικής, ιδεολογικής και επιστημονικής αντιπαράθεσης που αναφέρεται στην

προέλευση, την εμφάνιση, την διαμόρφωση και την εξάπλωση της μεγάλης ποικιλίας

των οργανισμών στην γη. Οι δύο κύριες προσεγγίσεις για την ερμηνεία των αιτίων

και των διαδικασιών που έλαβαν χώρα για την βιολογική αυτή πολυμορφία

πολώνονται κυρίως στην εξελικτική θεωρία και στον δημιουργισμό. Θα επιχειρηθεί

μια βασική περιγραφή των κύριων χαρακτηριστικών τους καθώς και των

φιλοσοφικών και επιστημολογικών προϋποθέσεων τους, και θα αναπτυχθούν οι

κύριοι άξονες της επιχειρηματολογίας τής κάθε πλευράς.

Το γεγονός πως οι δύο αυτές προσεγγίσεις έχουν συναντηθεί και έχουν

υπάρξει ωσμώσεις και αμοιβαίες μεταγγίσεις ιδεών, έχει οδηγήσει κατά καιρούς σε

συνθέσεις καθώς και σε πρωτότυπες και καινοτόμες προτάσεις. Λόγω της ευρύτητας

του θέματος θα επιχειρηθεί μια στοιχειώδης παρουσίαση των κύριων πλευρών των

θέσεων αυτών καθώς και η βασική θεμελίωση των θεωρητικών και επιστημονικών

απόψεών τους. Τέλος, θα ανιχνευθούν και οι παιδαγωγικές και οι θρησκευτικές

συνιστώσες που αναφέρονται σε αυτή την αντιπαράθεση. Στόχος είναι να περιγραφεί

και να οριοθετηθεί το πλαίσιο των φιλοσοφικών και των επιστημονικών αντιλήψεων

και θέσεων που δομούν τις δύο αυτές θεωρητικές προσεγγίσεις και να δοθούν, όσο

είναι δυνατόν, οι διαστάσεις και το εύρος των ιδεολογικών πλαισίων τους, καθώς και

την επίδραση που τούς άσκησαν αλλά και που άσκησαν και οι ίδιες στην φιλοσοφική

και επιστημονική σκέψη.

Ο φιλοσοφικός στοχασμός σε μόνιμη κλίμακα δεχόταν ισχυρή επίδραση από

τις επιστημονικές θεωρίες και αντιλήψεις. Ιδιαίτερα σημαντική επίδραση άσκησε και

ασκεί και στις ημέρες μας ο κλάδος εκείνος της Βιολογίας που ονομάζεται Θεωρία

της Εξέλιξης ή Εξελικτική Θεωρία ή και γενικότερα Πληθυσμιακή Βιολογία. Θα

μπορούσε κάποιος να ισχυρισθεί πως η επίδραση αυτή μπορεί να συγκριθεί μόνο με

εκείνη που ασκήθηκε από ορισμένους κλάδους της Φυσικής, τη Νευτώνεια Μηχανική

στον 17ο αιώνα, τη Θερμοδυναμική στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου

αιώνα, της Θεωρίας της Σχετικότητας και την Κβαντομηχανική από τις αρχές έως τα

μέσα του 20ου αιώνα, την Θεωρία των Στοιχειωδών Σωματιδίων (Υψηλές Ενέργειες)

και την Κοσμολογία.

Πριν το 1800 η ιδέα πως μια ομάδα οργανισμών θα μπορούσε να αλλάξει

θεμελιωδώς μετά από την διαδοχή πολλών γενεών εθεωρείτο αδύνατη. Από την

εποχή του Αριστοτέλη μέχρι και την Γαλλική επανάσταση η δυτική φιλοσοφική

4

σκέψη επικεντρώνετο στην σταθερότητα και στο αμετάβλητο των μορφών των

οργανισμών. Η ιδέα της εξέλιξης των οργανισμών ήταν ακόμη ξένη στην δυτική

φιλοσοφική σκέψη. Ήταν μάλλον η φιλοσοφία παρά η ιδεολογία που διαμόρφωσε

την παλαιότερη και την πρόσφατη αντίληψη για την φύση και την προέλευση της

μεγάλης ποικιλότητας των οργανισμών στην γη. Η απουσία της εξελικτικής σκέψης

δεν προέκυψε λοιπόν τόσο από θρησκευτικές και πολιτικές ιδεολογίες, αλλά από

φιλοσοφικές θεωρίες και αντιλήψεις και έτσι η αντιπαράθεση ανάμεσα σε μια

εξελικτική και σε μια αντι-εξελικτική προσέγγιση έχει κατά βάση φιλοσοφικό

χαρακτήρα και περιεχόμενο.

Η εξελικτική σκέψη δεν εμφανίστηκε ουσιαστικά πριν τον 19ο αιώνα για

πολλούς λόγους φιλοσοφικού χαρακτήρα. Κατ αρχάς, από τους αρχαίους χρόνους

είχε δοθεί ιδιαίτερη έμφαση από τους φυσικούς φιλοσόφους στη εμπειριοκρατία, η

οποία απαιτούσε την άμεση παρατήρηση των βιολογικών φαινομένων, ή έστω την

άμεση παρατήρηση των αποτελεσμάτων αυτών των φαινομένων. Είναι αυτονόητο

λοιπόν πως η φύση της βιολογικής εξέλιξης που είναι εξαιρετικά αργή και απαιτεί

εκτεταμένες χρονικές περιόδους, καθίσταται αδύνατο να παρατηρηθεί από την άμεση

εμπειρία στην διάρκεια όχι μόνο μιας ανθρώπινης ζωής αλλά και στην διάρκεια της

ζωής του ανθρώπινου πολιτισμού. Οι παρατηρήσεις που γίνονται σήμερα σε μορφές

ταχείας εξέλιξης που είναι μετρήσιμες και διαπιστώσιμες δεν ήταν δυνατό να γίνουν

από τους προγενέστερους.

Ένας άλλος λόγος που άργησε να εμφανισθεί η εξελικτική θεωρία αφορούσε

στην κυριαρχία μιας φιλοσοφικής προσέγγισης ουσιοκρατικού χαρακτήρα, που

πρότεινε μια μάλλον διαρκή αναλλοίωτη και αιώνια ουσία για τα όντα. Η άποψη αυτή

απαιτούσε την μονιμότητα και σταθερότητα των βιολογικών ειδών και δεν μπορούσε

να δεχθεί την δυνατότητα μεταβολής ενός είδους σε ένα άλλο θεμελιωδώς

διαφορετικό.

Η έννοια του χρόνου, επίσης, είχε άλλο περιεχόμενο στο παρελθόν σε σχέση

με την σύγχρονη εποχή. Και αυτό αποτελούσε μια ακόμη αιτία για την δυσχέρεια της

κατανόησης και αποδοχής της εξελικτικής θεωρίας. Ο χρόνος εχαρακτηρίζετο από

κυκλικότητα, κάτι που προήρχετο από την κυκλικότητα των εποχών και την

περιοδικότητα των φυσικών φαινομένων. Έτσι, η έννοια του γραμμικού χρόνου που

απαιτούσε η κατανόηση της εξελικτικής θεωρίας ήταν ακόμη πρόωρο να κατανοηθεί.

Ακόμη δυσκολότερη ήταν η κατανόηση της μεγάλης ηλικίας της γης και του

5

σύμπαντος και της διάρκειας των ευρύτατων χρονικών περιόδων που απαιτούσε η

εξελικτική θεωρία.

Οι νατουραλιστές δύσκολα αποδέχονταν ακόμη τότε την εξαφάνιση των ειδών

και, όταν την αποδέχθηκαν, την ερμήνευσαν ως αδυναμία προσαρμογής στις αλλαγές

του περιβάλλοντος. Αδυνατούσαν όμως να αποδεχθούν πως μπορούν οι αλλαγές

αυτές να προκαλούσαν και την εμφάνιση νέων ειδών πέραν της εξαφάνισης άλλων.

Εκτός όμως από την φιλοσοφική σκέψη που ήταν το αίτιο για τις περί

σταθερότητας των ειδών απόψεις, η θρησκεία είχε και αυτή επιρροή αλλά και

απάντηση στην εμφάνιση της εξελικτικής θεωρίας, καθώς έγινε φανερό πως

εμφανίστηκαν και θεολογικές επιπλοκές από την θεωρία του Δαρβίνου. Αρχικά

μάλιστα η εξελικτική θεωρία αξιοποιήθηκε από τους φυσικούς θεολόγους αλλά και

από τους νατουραλιστές ως απόδειξη της δράσης του θεού στον κόσμο μέσω της

φυσικής επιλογής. Από τότε έχουμε τις απαρχές συνθέσεων που συνδύασαν τις

θεολογικές και θρησκευτικές προσεγγίσεις με την εξελικτική θεωρία μέσα σε ένα

πλαίσιο κατευθυνόμενης εξέλιξης από το θείο σχέδιο.

Η αντίδραση των φονταμενταλιστικών θρησκευτικών κύκλων εμφανίστηκε

εντονότερα μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο ως αποτέλεσμα αλλά και ως

αντίδραση σε έναν ισχυροποιούμενο μοντερνισμό και σε μια κριτική στάση που

υπήρχε απέναντι στην Βίβλο. Η εξελικτική θεωρία χαρακτηρίστηκε ως επίθεση στις

παραδοσιακές αξίες και από τότε έως σήμερα η αντίδραση αυτή συνεχίζεται με

ισχυρό τρόπο, συνοδευόμενη συχνά και με μια πολιτική διάσταση, αφού ορισμένοι

πολιτικοί την έχουν θέσει ψηλά στην ατζέντα τους.

Η δαρβινική θεωρία δεν ήταν η παρά η αρχή στην εμφάνιση και ανάπτυξη

των εξελικτικών θεωριών. Απετέλεσε το άνοιγμα της συζήτησης και έθεσε το πλαίσιο

της δράσης των εξελικτικών παραγόντων. Τη χρονική περίοδο που ακολούθησε,

εμφανίστηκαν πολλές ανταγωνιστικές θεωρήσεις που αντιπαρατέθηκαν εντονότατα

με την δαρβινική θεώρηση είτε από την επιστημονική κοινότητα είτε έξω από αυτή.

Η επικράτηση της Φυσικής Επιλογής συνέβη πλέον από τα μέσα του 20ου αιώνα ως

το κύριο χαρακτηριστικό των σύγχρονων εξελικτικών θεωριών. Η μοντέρνα σύνθεση

που συνδύασε την εργασία του Δαρβίνου με την σύγχρονη γενετική παρήγαγε μια

ευρεία και λογικά συνεπή ερμηνεία των εξελικτικών αλλαγών. Στον χώρο της

Βιολογίας τα πάντα είχαν νόημα μόνον μέσα από το φως της εξέλιξης όπως

ισχυριζόταν ο Dobzhansky.

6

Οι θρησκευτικές κοινότητες συσπειρώθηκαν πέριξ ομάδων με πολιτική

εκπροσώπηση και με προφανή επιρροή στις κυβερνητικές αποφάσεις. Η

αντιπαράθεση με την επιστημονική κοινότητα, με άξονα συχνά την διδασκαλία της

εναλλακτικής διδασκαλίας του δημιουργισμού στα σχολεία, μεταφέρθηκε και στις

αίθουσες των δικαστηρίων. Στις ΗΠΑ ένα μεγάλο τμήμα της κοινής γνώμης

αποδέχεται την Βιβλική ερμηνεία της εμφάνισης της ζωής στην γη και την

δημιουργία του ανθρώπου από τον Θεό. Και αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί εύκολα

να αγνοηθεί. Με αυτό τον τρόπο η πολιτική εκπροσώπηση των εν λόγω ομάδων έχει

αποκτήσει ένα ισχυρό και μόνιμο χαρακτήρα, με αποτέλεσμα σε περιοχές που οι

ισορροπίες κλίνουν προς την δημιουργιστική πλευρά εμφανίζονται να

πραγματώνονται οι θεσμικές αξιώσεις των ομάδων αυτών μέσα από την νομοθεσία,

για την εναλλακτική διδασκαλία των δημιουργιστικών απόψεων στα δημόσια

σχολεία. Για να επιτευχθούν όμως αυτές οι αξιώσεις ακόμη και στις αίθουσες των

δικαστηρίων απαιτείται πολύπλευρη και στηριγμένη επιχειρηματολογία και ισχυρά

αντεπιχειρήματα απέναντι στην εξελικτική πλευρά.

Με την χρονική εξέλιξη οι δημιουργιστές απομακρύνονται σταδιακά από την

ομάδα των επιχειρημάτων που στηρίζουν την Βιβλική ερμηνεία και καταφεύγουν όλο

και περισσότερο σε επιστημονικά ερωτήματα που δεν έχουν απαντηθεί με εύλογες

επιστημονικές ερμηνείες, ούτε έχουν απαντηθεί από την έρευνα και την παρουσίαση

αποδείξεων από την φύση. Η κίνηση του Ευφυούς Σχεδιασμού εισάγει με ένα

σύγχρονο και πρωτότυπο τρόπο το πλαίσιο των επιχειρημάτων στήριξης του

υπερφυσικού, εκεί που αποτυγχάνει το πλαίσιο επιχειρημάτων των φυσικών

ερμηνειών. Εισάγει μια νέα και καινοτόμα πρόταση κατανόησης της φύσης και λόγω

του ανοικτού χαρακτήρα και της ανεκτικότητας της επιστήμης σε νέες ιδέες και

απόψεις, το Ευφυές σχέδιο φαίνεται να έχει μια ισχυρή φιλοσοφική στήριξη που

αντέχει στην κριτική που δέχεται.

Έτσι, φιλοσοφικά και θρησκευτικά ένα εκτενές μέρος του κοινού στις ΗΠΑ

παραμένει ασυγκίνητο από τις επιστημονικές θέσεις για την εξέλιξη, ενώ φιλόσοφοι,

θεολόγοι και θρησκευτικοί ηγέτες το καλούν να αγνοήσει τις επιστημονικές απόψεις

για τον φυσικό κόσμο και να αναζητήσει απαντήσεις στα ερωτήματα σε υπερφυσικές

περιοχές. Στην Ευρώπη και την Ασία η αμφισβήτηση για την εξέλιξη είναι σαφώς

μικρότερη.

7

ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ

8

9

ΜΕΡΟΣ 1Ο

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΣΜΟΣ

1. Ορισμός, περιγραφή, κείμενα, κύριες μορφές και τάσεις

Δημιουργισμός (creationism) είναι η θεωρητική τοποθέτηση πως το σύμπαν, η

εμφάνιση της ζωής και του ανθρώπου καθώς και η προέλευση της ποικιλομορφίας

της ζωής δημιουργήθηκαν από τον Θεό εκ του μηδενός.1 Τα επιχειρήματά του

εδράζονται πρωτογενώς σε θρησκευτικά κείμενα2. Η δημιουργία ολόκληρου του

κόσμου προέκυψε από συγκεκριμένες δράσεις της Θείας Ύπαρξης σε μια σταδιακή

διαδικασία επτά ημερών, στην οποία όμως οι βασικές ομάδες οργανισμών

εμφανίζονταν ταυτόχρονα. Είναι η απάντηση στην εξελικτική θεωρία που ερμηνεύει

την εμφάνιση και ποικιλότητα της ζωής με βάση μια σταδιακή διαδικασία για κάθε

είδος οργανισμού, όμως χωρίς αναφορές στον Θεό ή σε άλλη Θεότητα.

Οι βιβλικοί δημιουργιστές βασίζονται και αποδέχονται κατά γράμμα το

κείμενο της Γένεσης, το πρώτο από τα 49 βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης και το πρώτο

της Πεντατεύχου, το οποίο περιγράφει την δημιουργία του κόσμου σε έξι ημέρες και

του ανθρώπου την έβδομη ημέρα.

Ο δημιουργισμός αποδέχεται κατά κύριο λόγο πως οι αλλαγές και οι

μεταβολές συμβαίνουν εντός του είδους και δεν οδηγούν σε εμφάνιση νέων ειδών.

Με αυτήν την έννοια κατά βάση δεν αποδέχεται την εξελικτική θεωρία. Όμως

υπάρχουν διάφορες απόψεις και όψεις του δημιουργισμού, οι οποίες σε κάποιο βαθμό

μπορεί να αποδεχθούν ορισμένες πλευρές της εξελικτικής θεωρίας.

Σύμφωνα με τον E. Scott, oι διάφορες όψεις του δημιουργισμού μπορούν να

κατηγοριοποιηθούν σε μία κλίμακα, ανάλογα με την στάση που τηρούν απέναντι

στην Βίβλο και στην Θεωρία της Εξέλιξης.3 Ακολούθως θα αναφερθούμε στις

κυριότερες από αυτές.

1 "creationism". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica

Inc., http://www.britannica.com/EBchecked/topic/142233/creationism

2 Παραράς Π. Δημιουργισμός και θρησκευτική ελευθερία, Δικαιώματα του Ανθρώπου Νο 50,

2011σελ.1

3 Scott E., Evolution vs. Creationism: An Introduction, second edition, 2009, by, Greenwood Ρress,

Connecticut 2009, σσ. 63-64.

10

α. Ο δημιουργισμός της Νεαρής Γης (Young Earth Creationism-YEC)

Σε αυτήν την ευρεία κατηγορία μπορούν να ενταχθούν διάφορες τάσεις που

ακολουθούν μία κατά κυριολεξία ερμηνεία της Γένεσης, με κοινό γνώρισμα την

αποδοχή ότι η ηλικία της γης κυμαίνεται μεταξύ 6.000-10.000 ετών.4 Ορισμένες από

αυτές φθάνουν να υποστηρίζουν γεωκεντρικά κοσμολογικά μοντέλα ή ακόμα και

θεωρίες επίπεδης γης. Άλλες περιορίζονται στην απόρριψη της καθιερωμένης

επιστημονικής χρονολόγησης της γης και την ερμηνεία των γεωλογικών και

βιολογικών φαινομένων σύμφωνα με το γράμμα της Γένεσης. Αυτές οι τάσεις

προέβαλαν έντονες αντιδράσεις απέναντι στην θεωρία της εξέλιξης και την

διδασκαλία της στα σχολεία. Κεντρικό ρόλο διαδραμάτησε η κίνηση του λεγόμενου

“Επιστημονικού Δημιουργισμού”. Σύμφωνα με επίσημα έντυπα της Creation

Research Society, η Βίβλος αποτελεί αυθεντική και αληθή πηγή ιστορικών και

επιστημονικών πληροφοριών.5 Όλα τα έμβια είδη δημιουργήθηκαν από τον Θεό κατά

την εξαήμερο δημιουργία, σύμφωνα με τη Γένεση, και οποιαδήποτε βιολογική

αλλαγή συνέβη έκτοτε, έλαβε χώρα εντός των αρχικά δημιουργηθέντων ειδών. Στο

ίδιο πλαίσιο, ο κατακλυσμός του Νώε θεωρείται ένα παγκόσμιο γεγονός ως προς την

έκταση και τις επιπτώσεις του.

β. Ο δημιουργισμός της Παλαιάς Γης (Old Earth Creationism-ΟEC)

Σε μία δεύτερη κατηγορία μπορούν να ενταχθούν ορισμένες ηπιότερες

εκδοχές του δημιουργισμού, στις οποίες δεν αμφισβητείται η επιστημονική

χρονολόγηση της γης, αλλά δίνεται έμφαση στην προσωπική παρέμβαση του Θεού

στην δημιουργία του κόσμου και της ζωής, ενώ διατηρείται μία σαφής απόρριψη της

θεωρίας της εξέλιξης.6 Οι διάφορες εκδοχές αυτού του ρεύματος διακρίνονται

ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο επιχειρούν να συμβιβάσουν την παλαιότητα της

γης με την διήγηση της Γένεσης.

o Ο δημιουργισμός του χάσματος (Gap creationism), που εμφανίστηκε προς τα

τέλη του 18ου αιώνα, υποθέτει την παρουσία ενός χρονικού χάσματος μεταξύ

4 Scott E., ό.π., σσ. 64-68.

5 Moore, From Genesis to Genetics. The Case of Evolution and Creationism, University of California

Press, California 2002, σσ.167-168.

6 Scott E., ό.π., σσ. 68-69.

11

της πρώτης Ημέρας, κατά την οποία δημιουργήθηκε η αδιαμόρφωτη γη, και

της δεύτερης Ημέρας, κατά την οποία δημιουργείται η ζωή.

o Πιο δημοφιλής υπήρξε ο δημιουργισμός των Ημερών-Εποχών (Day - Age

creationism), σύμφωνα με τον οποίο οι έξι Ημέρες της δημιουργίας δεν

αντιστοιχούν σε 24 ώρες αλλά σε πολύ εκτενέστερα χρονικά διαστήματα, της

τάξης των χιλιάδων ή και εκατομμυρίων ετών.

o Όμως, η επικρατούσα σήμερα τάση του εν λόγω ρεύματος είναι ο

Προοδευτικός δημιουργισμός (Progressive creationism), στο πλαίσιο του

οποίου γίνονται πλήρως αποδεκτές οι επιστημονικές θεωρίες για την ηλικία

του σύμπαντος και τη χρονολόγηση της γης και των απολιθωμάτων, αλλά

μόνο εν μέρει η σύγχρονη επιστήμη της βιολογίας. Έτσι, γίνεται μεν δεκτή η

προοδευτική εμφάνιση των ειδών, από απλούστερους σε συνθετότερους

οργανισμούς, ως μια σταδιακή δημιουργία από τον Θεό, όμως απορρίπτεται η

εξέλιξη από το ένα είδος στο άλλο. Το είδος εκλαμβάνεται ως γενετικά

περιορισμένο και θεωρείται ότι δεν επιδέχεται ριζικές μεταβολές.

γ. Ο Ευφυής Σχεδιασμός (Inteligent Design)

Ορισμένες από τις πιο σύγχρονες τάσεις του δημιουργισμού, που δέχονται την

εξέλιξη μεταξύ ειδών, εντάσσονται στο θεωρητικό ρεύμα του Ευφυούς Σχεδιασμού.7

Στο πλαίσιο αυτής της θεωρίας η βιβλική διήγηση γίνεται δεκτή με έναν πιο

αλληγορικό τρόπο και δίνεται έμφαση στην ενεργή επέμβαση του Θεού στην

εμφάνιση και εξέλιξη των ειδών. Βασικό επιχείρημα είναι ότι η πολυπλοκότητα των

βιολογικών οργανισμών δεν μπορεί να ερμηνευθεί επαρκώς από μια τυχαία φυσική

διαδικασία, όπως οι μεταλλάξεις και η φυσική επιλογή, αλλά προϋποθέτει έναν

σχεδιασμό και επομένως έναν Σχεδιαστή. Η πολυπλοκότητα εντοπίζεται συνήθως στα

κυτταρικά φαινόμενα όπως η δομή του DNA αλλά συχνά γίνεται αναφορά στην ίδια

την εμφάνιση της ζωής και τις έντονες διαφοροποιήσεις μεταξύ των ειδών. Έτσι,

απορρίπτεται η φυσιοκρατία και επιχειρείται να εισαχθεί ο μεταφυσικός παράγοντας

στην ερμηνεία της εξέλιξης των ειδών.

7 Scott E., ό.π., σσ. 69-70.

12

δ. Εξελικτική δημιουργία (evolutionary creation) ή Θεϊστική εξέλιξη

(Theistic evolution)

Παρόμοια τοποθέτηση έχουν τα θεωρητικά σχήματα που περιγράφονται με

τους παραπάνω όρους, τα οποία θεμελιώνονται στην θέση ότι ο Θεός δημιούργησε το

σύμπαν και την ζωή χρησιμοποιώντας τους φυσικούς νόμους και τις εξελικτικές

διαδικασίες, όπως περιγράφονται από την σύγχρονη επιστήμη.8 Θα μπορούσε

κάποιος να ισχυριστεί πως και η πρωταρχική άποψη του Δαρβίνου ήταν πως ο Θεός

δημιούργησε την ζωή μέσα από τους φυσικούς νόμους χρησιμοποιώντας την εξέλιξη

ως εργαλείο. Σε αυτό το γενικό πλαίσιο εμφανίζονται διαφοροποιήσεις σχετικά με

τον τρόπο και το βαθμό της θεϊκής παρέμβασης κατά την εξέλιξη της ζωής.

Ορισμένοι δέχονται μία αρχική σπερματική δημιουργία που αφέθηκε να εξελιχθεί

ενώ άλλοι υποστηρίζουν την θεϊκή επέμβαση σε κρίσιμες στιγμές της ιστορίας, όπως

η εμφάνιση του ανθρώπου. Στην θεϊστική εξέλιξη φαίνεται να εντάσσονται οι

επίσημες ερμηνείες των επικρατέστερων σύγχρονων Προτεσταντικών σεμιναρίων

καθώς και οι σημερινές θέσεις της Καθολικής Εκκλησίας.

ε. Ο δημιουργισμός στις διάφορες θρησκείες

Στον Χριστιανισμό οι περισσότεροι δέχονται την εξέλιξη ως την πλέον

κατάλληλη ερμηνεία της καταγωγής των ειδών με εξαίρεση τις ΗΠΑ, όπου οι

φονταμενταλιστές χριστιανοί όπως ευαγγελικοί προτεστάντες, Μορμόνοι και

μάρτυρες του Ιεχωβά σε υψηλά ποσοστά απορρίπτουν την εξελικτική ερμηνεία για

την καταγωγή των ειδών. Μάλιστα έχουν και αρκετά ισχυρή πολιτική παρουσία, κάτι

που δεν συμβαίνει στην Ευρώπη. Οι ηγέτες πολλών Εκκλησιών έχουν διατυπώσει

σχετικές δηλώσεις υπέρ της εξελικτικής θεωρίας, όπως Ευαγγελικοί Λουθηρανοί,

Αγγλικανοί και καθολικοί και θεωρούν πως δεν υπάρχει πρόβλημα με την εξέλιξη.

Πολλοί χριστιανοί και εβραίοι, πολύ πριν την εμφάνιση της δαρβινικής θεωρίας,

θεωρούσαν την Βιβλική περιγραφή της δημιουργίας ως αλληγορική και όχι ως

ιστορική, με τις ερμηνείες βέβαια να διαφέρουν μεταξύ των διαφόρων θρησκευτικών

ρευμάτων.9 Το Ισλάμ αποδέχεται την πίστη πως το σύμπαν δημιουργήθηκε από τον

άμεσα Θεό όπως περιγράφεται και στο Κοράνι. Η περιγραφή αυτή όμως είναι σχετικά

ασαφής, επιτρέποντας ευρύτερες ερμηνείες, παράλληλες με αυτές άλλων

8 Scott E., ό.π., σσ. 69-71.

9 Scott E., ό.π., σελ. 74.

13

εβραιογενών παραδόσεων. Σήμερα υπάρχουν τάσεις στο Ισλάμ που αποδέχονται την

εξέλιξη σε κάποιο βαθμό. Από την άλλη όμως αναδύεται μια ισχυρή

φονταμενταλιστική τάση, που είναι παρόμοια με τον χριστιανικό δημιουργισμό.

Ο Ινδουισμός παρουσιάζει μια εκδοχή του δημιουργισμού, όπου τα βιολογικά

είδη και οι άνθρωποι έχουν αναδυθεί στην γη από ένα άλλο ανώτερο επίπεδο

καθαρής συνειδητότητας.10 Τα διάφορα είδη είναι υλικές εκφράσεις αυτής της

καθαρής συνειδητότητας και βιώνουν έναν διαρκή κύκλο γεννήσεων και

επαναγεννήσεων. Οι άνθρωποι έχουν εμφανισθεί πολλά εκατομμύρια χρόνια πριν με

την σημερινή μορφή τους. Βασικά θα μπορούσε να θεωρηθεί πως σχετίζεται με τον

δημιουργισμό της Παλαιάς Γης, καθώς δέχονται πως η ηλικία του σύμπαντος είναι

πολλών δισεκατομμυρίων χρόνων, σύμφωνα και με τις Βέδες.

2. Η οριοθέτηση των επιστημολογικών πλαισίων του

Δημιουργισμού

Με βάση τα παραπάνω, θα λέγαμε ότι με τον όρο “Δημιουργισμός”

περιγράφεται ένα ευρύ φάσμα θεωρητικών τοποθετήσεων σχετικών με τη δημιουργία

του κόσμου από τον Θεό, οι οποίες χαρακτηρίζονται από μια τάση αντιπαράθεσης με

τη Θεωρία της Εξέλιξης, στον βαθμό που αυτή παρουσιάζεται να αντιβαίνει στις

πρώτες. Σε μια πρώτη προσέγγιση η εν λόγω αντιπαράθεση μπορεί να αντιμετωπισθεί

ως μία ένταση μεταξύ θρησκείας και επιστήμης η οποία οφείλεται στην διείσδυση της

μίας στο πεδίο της άλλης.11 Στον βαθμό που δεν γίνεται σαφής επιστημολογική

διάκριση μεταξύ επιστήμης και μεταφυσικής, οι θεωρητικές τοποθετήσεις είναι

δυνατό να οδηγήσουν σε συγχύσεις, αποφάνσεις χωρίς προϋποθέσεις και

αντιπαραθέσεις χωρίς πραγματικό αντικείμενο. Το αποτέλεσμα είναι ορισμένες φορές

τα επιστημονικά δεδομένα να θεωρούνται τεκμήρια μεταφυσικών αποφάνσεων, που

αφορά τόσο στο εγχείρημα να αποδειχθεί το θρησκευτικό δόγμα με βάση τα

αισθητηριακά εμπειρικά δεδομένα (όπως π.χ. στην περίπτωση της λεγόμενης Φυσικής

θεολογίας), όσο και το αντίθετο, όπως στην περίπτωση των αθεϊστικών

προσεγγίσεων, οι οποίες θεωρούν ότι απέδειξαν την ανυπαρξία του θεού. Από την

10 McGrath A.E., Science & Religion: A New Introduction, Wiley-Blackwell 2009, σελ. 140.

11Ferré, Frederick, «Science, Pseudo-Science, and Natural Theology», Journal of Geological

Education, vol. 31, no 2, 1983, p.83-86.

14

άλλη πλευρά, μπορεί οι μεταφυσικές πεποιθήσεις να προβάλλονται με τρόπο

επιτακτικό και κυριαρχικό επί των επιστημονικών θεωριών, μετατρέποντας αυτές σε

άτεγκτα δόγματα, με αποτέλεσμα βέβαια να μένουν εκτεθειμένες απέναντι στα

διαρκώς ανανεούμενα και συμπληρούμενα επιστημονικά ευρήματα.

Η ανωτέρω προσέγγιση προϋποθέτει ότι είναι εφικτό να διακριθεί με

σαφήνεια η επιστήμη από τη μεταφυσική και, επομένως, το επιστημονικό

περιεχόμενο μιας κοσμολογικής ή ανθρωπολογικής θεωρίας από τις μετα-

επιστημονικές ή μεταφυσικές ερμηνείες που εμπεριέχει ή δύναται να προσλάβει.

Ωστόσο, οι επιστημολογικές έρευνες που έλαβαν χώρα τον τελευταίο αιώνα, δείχνουν

ότι αυτή η υπόθεση δεν είναι καθόλου αυτονόητη.

Η αντίληψη, που αναπτύχθηκε το 17ο αιώνα, ότι η επιστήμη εξηγεί τα

φαινόμενα του φυσικού κόσμου άρα και την ανάπτυξη της ζωής στη γη, βασιζόμενη

αποκλειστικά σε αισθητηριακά εμπειρικά δεδομένα και ότι επομένως δεν

υπεισέρχεται στο χώρο της μεταφυσικής, έχει αμφισβητηθεί. Φαίνεται πως οι

επιστημονικές θεωρίες δεν είναι σε κάθε περίπτωση απαλλαγμένες από μεταφυσικές

πεποιθήσεις και ότι τόσο οι αξιωματικές παραδοχές τους όσο και η μεθοδολογία τους

επηρεάζονται από πολιτισμικές και κοινωνικοπολιτικές συνθήκες.12 Οι αντιλήψεις για

τα όρια μεταξύ επιστήμης και μη επιστήμης διακυμαίνονται ανάλογα με την

επιστημολογική τοποθέτηση ανάμεσα στον ορθολογισμό και στον σχετικισμό.13

Από την άλλη πλευρά, έχει υποστηριχθεί και η άποψη πως η θρησκευτική

πίστη, ως ερμηνεία και νοηματοδότηση της φύσης και της ιστορίας, δεν έχει λόγο να

βρίσκεται σε ένταση ή αντιπαράθεση με την επιστήμη, αλλά αντίθετα είναι εφικτή

μία λειτουργική διαλεκτική σχέση μεταξύ τους (όπως άλλωστε συνέβη σε

συγκεκριμένα πολιτισμικά πλαίσια και ιστορικές περιόδους).14

12 Βλ. Kuhn T., Η Δομή των Επιστημονικών Επαναστάσεων, (εισ.-επιμ. Κάλφας Β., μτφρ.

Γεωργακόπουλος Γ., Κάλφας Β.), Σύγχρονα Θέματα, Αθήνα 2004.

13 Βλ. A.F. Chalmers, Τι είναι αυτό που το λέμε Επιστήμη;, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης,

Ηράκλειο 19983, σσ.159-174.

14 Ν. Ματσούκα, Επιστημονικά, Φιλοσοφικά και Θεολογικά στοιχεία της Εξαημέρου του Μ. Βασιλείου,

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Θεσσαλονίκη 1981, σελ. 49-52 και στις

σελ. 91-92.

15

Η επιστημολογική εξέταση της αντιπαράθεσης του Δημιουργισμού προς την

εξελικτική θεωρία προϋποθέτει την αναφορά στο ιστορικό και πολιτισμικό

περιβάλλον που αυτή αναπτύχθηκε. Η διαμόρφωση κοσμολογικών και

ανθρωπολογικών θεωριών στο πλαίσιο της εβραϊκής και της χριστιανικής παράδοσης

εμφανίζεται κατά πρώτο λόγο στη Βίβλο και ιδιαίτερα στο πρώτο βιβλίο της, τη

Γένεση σύμφωνα με το κείμενο της μετάφρασης των Ο΄, αλλά και σύμφωνα με το

μασωριτικό κείμενο της εβραϊκής θρησκείας.

Το κείμενο της Γενέσεως αναφέρεται στη δημιουργία του κόσμου από τον

Θεό και οι περιγραφές για αισθητά πράγματα (όπως τη γη και τον άνθρωπο)

συμπλέκονται με περιγραφές για μη αισθητά.15 Πρόκειται για ένα θεολογικό κείμενο

που εμπεριέχει στοιχεία των φυσικών θεωριών της εποχής και όχι για μία φυσική ή

βιολογική επιστημονική πραγματεία του 17ου αιώνα. Επομένως, κατά την ερμηνεία

του λαμβάνονται υπόψη τόσο το ιστορικό-πολιτισμικό περιβάλλον της εποχής όσο

και η θεολογική διάσταση που ορίζει ο συγγραφέας.

Η θεολογική ερμηνευτική, όπως αποτυπώνεται στην χριστιανική γραμματεία

των πρώτων αιώνων μ.Χ., ανέπτυξε τόσο μία ιστορικοκριτική μέθοδο (Σχολή της

Αντιόχειας) όσο και μια αλληγορική μέθοδο (Σχολή της Αλεξάνδρειας). Ο

συνδυασμός των δύο μεθόδων επέτρεψε τη διάκριση ανάμεσα στο πνεύμα και το

γράμμα των κειμένων, προφυλάσσοντας από πιθανές απολυτοποιήσεις του

νοηματικού περιεχόμενου. Στο Προτεσταντικό περιβάλλον, όπου κάνει την εμφάνισή

του ο Δημιουργισμός, δίδεται ιδιαίτερη βαρύτητα στο γράμμα της Βίβλου. Από μία

άποψη, οι διάφορες εκφάνσεις του Δημιουργισμού (από τον απλοϊκό δημιουργισμό

της Νεαρής Γής έως και τον Ευφυή Σχεδιασμό) μπορούν να διακριθούν ανάλογα με

την έμφαση που δίδουν στις φυσικο-εμπειρικές πληροφορίες που εντοπίζονται στη

Γένεση.

15 «Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν. ἡ δὲ γῆ ἦν ἀόρατος καὶ

ἀκατασκεύαστος, καὶ σκότος ἐπάνω τῆς ἀβύσσου, καὶ πνεῦμα θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω

τοῦὕδατος.»

(http://el.wikisource.org/w/index.php?title=%CE%93%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%83%CE%

B9%CF%82_(Rahlfs)&oldid=24157).

(ή βλ. The Septuagint Version of the Old Testament, with an English translation; and with various

readings and critical notes, Gr. & Eng, εκδ. S. Bagster & Sons, 1870, σελ.1)

16

Το πόσο σαφής μπορεί να γίνει η διάκριση μεταξύ επιστημονικών και

μεταφυσικών αποφάνσεων αναφέρεται και στο εγχείρημα της αναλυτικής φιλοσοφίας

για την κάθαρση της γλώσσας από τις μεταφυσικές έννοιες. Στην περίπτωση του

Ευφυούς Σχεδιασμού υποστηρίζεται ότι οι μεταλλάξεις κατευθύνονται, επειδή είναι

πολύ μικρή η πιθανότητα να προκύπτουν τυχαία οι αναγκαίοι συνδυασμοί για την

πολυπλοκότητα που εμφανίζεται. Τίθεται λοιπόν το ερώτημα αναφορικά με το αν η

θέση αυτή μπορεί να ελεγχθεί με βάση την θεωρία των πιθανοτήτων. Επίσης, και το

ερώτημα για το αν η απόφανση περί τυχαιότητας ή μη είναι επιστημονικής ή

μεταφυσικής τάξης. Από την άλλη πλευρά, είναι εφικτό και πιθανό ακόμη και οι

μεταφυσικές προκείμενες (συνειδητές ή ασυνείδητες) να επηρεάζουν τη διαμόρφωση

της θεωρίας της Εξέλιξης σε κάποιο βαθμό.

3. Οι φιλοσοφικές προϋποθέσεις του δημιουργισμού στην

αντιπαράθεση με την εξέλιξη

16 17

Η διαμάχη μεταξύ της εξελικτικής επιστήμης και δημιουργισμού εντοπίζεται

στα όρια όπου τα πεδία της επιστήμης και της θρησκείας παρουσιάζουν φαινομενική

συνάφεια: κάθε τάση του ενός πεδίου να εισέλθει στον χώρο του άλλου προκαλεί

αντιπαραθέσεις αξιολογικού περιεχομένου που εμπλέκουν ανθρώπινα συναισθήματα

και πάθη. Τα εργαλεία της φιλοσοφίας επιτρέπουν να γίνουν οι απαραίτητες

διακρίσεις και οριοθετήσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος (το οποίο

άπτεται και της εκπαίδευσης), εξετάζοντας χωριστά και τις δύο όψεις του ζητήματος.

Σε ότι αφορά την στάση της θρησκείας προς τις επιστημονικές θεωρίες,

ορισμένοι υποστηρίζουν, με βάση παραδείγματα από την Βίβλο, ότι οι θρησκευτικές

αντιλήψεις δεν επιδέχονται πειραματική διάψευση. Έπειτα, έχει διαπιστωθεί ότι με

την πάροδο του χρόνου οι πιστοί αναγκάζονται να αναθεωρήσουν ορισμένες

αντιλήψεις, στις οποίες μάλιστα είχαν επενδύσει θρησκευτικές αξίες, και να τις

αντικαταστήσουν με τις επιστημονικώς και ευρέως αποδεκτές (όπως την γεωκεντρική

16 Ferré, Frederick, «Science, Pseudo-Science, and Natural Theology», Journal of Geological

Education, vol. 31, no 2, 1983, p.83-86

17 Strahler, Arthur, «Toward a Broader Perspective in the Evolutionism - Creationism Debate», Journal

of Geological Education, vol. 31, no 2, 1983, p.87-94

17

θεωρία έναντι της ηλιοκεντρικής του Κοπέρνικου). Η θρησκευτική πίστη είναι

πρωταρχικά θεμελιωμένη στην λατρεία και τις αξίες όχι στις θεωρίες. Εντούτοις οι

κοσμολογικές θεωρίες, λόγω της ευρύτητας του αντικειμένου τους, προσφέρουν

κατάλληλο και ελκυστικό έδαφος για την έκφραση αξιών. Έτσι, η αναθεώρησή τους

είναι μια επίπονη διαδικασία που προϋποθέτει την αποδοχή του ορθολογικού τρόπου

σκέψης ως συμπληρωματικού των θρησκευτικών αξιών. Το σύγχρονο πρόβλημα

σύγχυσης οφείλεται στο ότι ορισμένες θρησκευτικές τάσεις, όπως αυτή του

«επιστημονικού δημιουργισμού», αποφαίνονται για επιστημονικά θέματα με

προβλήματα σε ότι αφορά στην συνέπεια με τις ορθές (επιστημονικές) μεθόδους, οι

οποίες ωστόσο αποτέλεσαν και καθιερώθηκαν ως σημαντικό εργαλείο της κυρίαρχης

δυτικής θρησκευτικής παράδοσης.

Ένα δεύτερο σκέλος του προβλήματος, είναι η αλαζονική στάση ορισμένων

επιστημόνων απέναντι στην θρησκεία. Σε μια ιδανική εικόνα Επιστήμης οι ερευνητές

θα έθεταν τους ισχυρισμούς τους υπό την κρίση της επιστημονικής κοινότητας, θα

εκφράζονταν με μετριοπάθεια και θα ήταν έτοιμοι να πειθαρχήσουν στους

περιορισμούς των πειραματικών δεδομένων. Βέβαια στην πράξη οι επιστήμονες

υποπίπτουν και αυτοί, όπως κάθε άνθρωπος, σε υπερβολικούς και δογματικούς

ισχυρισμούς. Ένα τέτοιο χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν ο αφορισμός του Laplace

ότι αν κάποιος γνώριζε όλες τις μηχανικές παραμέτρους του σύμπαντος κόσμου

«τίποτα γι’ αυτόν δεν θα ήταν αβέβαιο, τόσο το μέλλον όσο και το παρελθόν θα ήταν

υπό την εποπτεία του» και ότι το ερώτημα για την ύπαρξη Θεού είναι μία «αχρείαστη

υπόθεση». Η υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων της Νευτώνειας Μηχανικής οδήγησε

τον Laplace σε ντετερμινιστικές απόψεις και μεταφυσικές αποφάνσεις. Ορισμένες

φορές οι επιστήμονες, ενόψει κάποιων αξιόλογων πειραματικών ανακαλύψεων, και

εν ονόματι αυτών, υποκύπτουν στον πειρασμό να παράγουν συμπεράσματα για

φιλοσοφικά ή θρησκευτικά ζητήματα πολύ πέρα από ό,τι τα δεδομένα τούς

επιτρέπουν.

Στο αντιθετικό αυτό σχήμα εντάσσεται και η διαμάχη για την προέλευση των

ειδών. Η θεωρία της Εξέλιξης είναι μια επαρκώς τεκμηριωμένη επιστημονική θεωρία

που έδωσε ώθηση σε πολλές άλλες, αλλά, είναι ταυτόχρονα και μία πλούσια πηγή για

την οικοδόμηση μύθων αναφορικά με την αρχή της ύπαρξης και της ζωής. Κι αυτό,

διότι προσφέρει στην ανθρώπινη αναζήτηση ένα πλήρες ερμηνευτικό σχήμα για την

πραγματικότητα καθώς και γνήσια ερείσματα για την παραγωγή αξιών. Εκεί

εντοπίζεται και η τάση ορισμένων επιστημόνων να χρησιμοποιούν την Εξελικτική

18

επιστήμη, για να αποφανθούν ότι δεν υπάρχει νόημα ή λογική αιτία αναφορικά με την

δημιουργία του κόσμου. Ως αντίδραση σε αυτούς τους αφορισμούς, εμφανίζεται η

άποψη του δημιουργισμού.

Είναι δύσκολο σήμερα το ενδεχόμενο να κυριαρχήσει επιστημονικά η

προσέγγιση της Γένεσης ως ισότιμης της επιστημονικής εκδοχής. Θα πρέπει όμως να

εντοπισθούν όλες οι εννοιολογικές και οι λειτουργικές διακρίσεις μεταξύ του

επιστημονικού και θρησκευτικού λόγου. Θα πρέπει ακόμη να διευκρινισθούν τα

ερμηνευτικά όρια του δημιουργισμού, προκειμένου να αποκλεισθούν παρεμβολές και

να αποφεύγονται παρερμηνείες μεταφυσικού χαρακτήρα. Με αυτές τις προϋποθέσεις

μπορούν να αποφευχθούν θεμελιώδεις συγχύσεις και να αντιμετωπισθούν με τον

δέοντα σεβασμό τόσο οι επιστημονικές όσο και οι θρησκευτικές θεωρίες.

Ίσως η αιτιώδης αρχή της διένεξης για την Εξελικτική θεωρία να είναι η

αλαζονική τάση, τόσο από κύκλους πιστών όσο και εκ μέρους επιστημόνων εξ

αντιθέτου, να εκφράζουν αποφάνσεις που υπερβαίνουν τα δεοντολογικά όρια των

(αντίστοιχων) θεωρητικών πλαισίων τους, επιχειρώντας να μεταχειριστούν ξένα

πεδία. Το ζήτημα αυτό ανήκει στους χώρους της επιστημολογίας, της φιλοσοφίας της

επιστήμης, της φιλοσοφίας της θρησκείας αλλά και της ψυχολογίας.

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι οι απαντήσεις της θρησκείας αφορούν σε

ερωτήματα αξιολογικού και μεταφυσικού περιεχομένου, ενώ της επιστήμης σε

προβλήματα που χρήζουν ορθολογικής εξέτασης και αντικειμενικής απόδειξης.

Αφετέρου κάθε προσπάθεια να χρησιμοποιηθούν τα εννοιολογικά εφόδια και

εργαλεία του ενός πεδίου για ζητήματα που αφορούν στο έτερο, είναι επιχειρηματικά

ευάλωτη. Γι’ αυτό και συχνά διαψεύδεται από την ιστορική εξέλιξη (όπως η

γεωκεντρική εμμονή της Καθολικής Εκκλησίας αλλά και ο μηχανιστικός

ντετερμινισμός του Laplace). Θα πρέπει να εξηγηθεί η συμπεριφορά θρησκευόμενων

και επιστημόνων, οι οποίοι με την στάση τους να προβαίνουν σε γενικεύσεις,

επιχειρούν να εξυπηρετήσουν τις ιδεολογικές πεποιθήσεις τους.

Η εξελικτική θεωρία έχει όλα τα χαρακτηριστικά μιας κοσμολογικής θεωρίας

που επιτρέπουν να χρησιμοποιηθεί ως ιδεολογικό πρόταγμα και να αξιοποιηθεί για

ιδεολογικούς λόγους. Παρά τις όποιες ακρότητες και τις δεοντολογικές παρεκτροπές

ορισμένων επιστημόνων και δημιουργιστών, γίνεται φανερό ότι η διαμάχη για την

θεωρία της εξέλιξης παρουσιάζει τα ίδια χαρακτηριστικά που αναπτύχθηκαν ανωτέρω

και υποδεικνύονται με αυτό τον τρόπο τα εργαλεία για την ερμηνεία και την

διευθέτησή της.

19

Το πρόβλημα είναι η απαίτηση των δημιουργιστών για ισότιμη διδασκαλία

της θεωρίας τους με την εξέλιξη. Σε πολλές περιπτώσεις η πολεμική κατά των

δημιουργιστών διεξήχθη περισσότερο με μία μορφή αμυντικής αντίδρασης των

επιστημόνων σε κάθε ένα επιχείρημα των πρώτων. Κατατέθηκαν αρκετά και ισχυρά

επιχειρήματα υπέρ της νατουραλιστικής εξέλιξης και της χρονολόγησης της γης με

βάση τον γεωλογικό ομοιομορφισμό. Για να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικότερα η

φονταμενταλιστική εκδοχή του δημιουργισμού, χρειάζεται μία ιστορική και

φιλοσοφική ανάλυση του ζητήματος. Μία ανάλυση που θα περιλαμβάνει όλες τις

εκπεφρασμένες οντολογικές και τελεολογικές18 εκδοχές και θα αναδεικνύει έτσι ότι η

φονταμενταλιστική άποψη αντιπροσωπεύει μόνο μία μικρή μερίδα ανθρώπων.

Προκειμένου να φανεί το εκτενές εύρος των ανθρώπινων αντιλήψεων, θα

περιγραφούν έξι οντολογικά (ερμηνευτικά της πραγματικότητας) μοντέλα τα οποία

ασχολούνται με ζητήματα προέλευσης της ζωής. Καταρχάς θα μπορούσαν να

διακριθούν δύο περιοχές ερμηνείας της πραγματικότητας: μία φυσική και μία

μεταφυσική. Η «φυσική» περιοχή, σε ακολουθία με τους ορισμούς του

Νεορεαλισμού, περιλαμβάνει την υλική πραγματικότητα αλλά και τα παράγωγα της

ανθρώπινης νόησης, στον βαθμό που τα τελευταία είναι προσδιορίσιμα με την

επιστημονική-συστηματική μέθοδο.19 Ενώ στη μεταφυσική περιοχή ανήκει οτιδήποτε

δεν υπόκειται στην επιστημονική μέθοδο ανάλυσης, δηλαδή κάθε αναπόδεικτο

αντικείμενο θρησκευτικής ή άλλης πίστης, πλην όμως όχι και το νοητικό σχήμα του,

το οποίο μπορεί να προσδιοριστεί. Κάθε πρωτότυπο αντικείμενο της μεταφυσικής

περιοχής εικονίζεται από ένα νοητικό μοντέλο που ανήκει στη φυσική περιοχή. Σε

συνέπεια με τα ανωτέρω, οι διάφορες οντολογικές κατηγορίες μπορούν να

ταξινομηθούν αρχικά σε μονιστικές και δυαλιστικές20, ανάλογα με το αν αποδέχονται

μόνο τη μία περιοχή της πραγματικότητας ή και τις δύο σε αλληλεπίδραση.

Υπάρχουν τρία οντολογικά μοντέλα δυαλισμού που έχουν εκφραστεί ιστορικά

και διακρίνονται κυρίως ως προς τον βαθμό και τον τρόπο με τον οποίο η μεταφυσική

18 «Τελεολογία»: λόγος για τον τελικό σκοπό (σχέδιο) της ύπαρξης.

19 Αυτή είναι μια υλιστική (materialistic) εκδοχή της ανθρώπινης νόησης και συνείδησης.

20 «Δυαλισμός» ή «Δυϊσμός»: φιλοσοφική και θρησκευτική τάση, αντίθετη στον «μονισμό» και

«ενισμό», σύμφωνα με την οποία η ύπαρξη αποτελείται από δύο αυτόνομες αρχές ή ουσίες: την ύλη

και το πνεύμα. Με βάση αυτόν τον διαχωρισμό, κάθε πτυχή της πραγματικότητας διαιρείται σε

αντιθετικά δίπολα.

20

περιοχή (π.χ. ο Θεός) επηρεάζει την φυσική (η επιρροή σε όλες τις περιπτώσεις είναι

μονόδρομη). Τα δύο πρώτα μοντέλα δεν αμφισβητούν την επιστημονική

χρονολόγηση για την ηλικία του σύμπαντος (-10 έως -20 δισ. χρόνια) και για την

πρώτη εμφάνιση ζωής στη γη (-3,6 έως -3,7 δισ. χρ.), η οποία περιγράφεται με τον

όρο βιοποίηση (biopoesis) 21.

Ο θεϊστικός-τελεολογικός δυαλισμός (theistic-teleological dualism) βασίζεται

στην θεωρία του θεϊσμού, σύμφωνα με την οποία ο Θεός είναι δημιουργός του

σύμπαντος, είτε εκ του μηδενός, είτε μέσω της αιωνίως υπάρχουσας ύλης και

ενέργειας, προκάλεσε την βιοποίηση και παρεμβαίνει συνέχεια κατευθύνοντας την

ιστορία προς έναν απώτερο σκοπό. Οι δύο εκδοχές είναι συμβατές αντιστοίχως με τα

κοσμολογικά μοντέλα της Χριστιανικής εκκλησίας και των αρχαίων ελλήνων

Ατομικών φιλοσόφων.

Στο σημείο αυτό εισέρχεται η έννοια της «τελεολογίας», που εδώ σημαίνει

την αναγνώριση ενός θεϊκού σχεδίου και μίας μακροπρόθεσμης σκοπιμότητας γενικά

στην φυσική εξέλιξη (και όχι ειδικά σε κάθε επιμέρους έκφρασή της).

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η θεωρία του Τεϊγιάρ ντε Σαρντέν, κατά την οποία

η παρέμβαση του Θεού στην εξελικτική διαδικασία αυξάνεται προοδευτικά με στόχο

την δημιουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου (hominisation). Ο θεϊστικός-τελεολογικός

δυαλισμός ικανοποιεί το πιο εκτενές τμήμα των Χριστιανών και των Ιουδαίων πιστών

αλλά η απροσδιοριστία της θεϊκής επέμβασης που επικαλείται είναι ασύμβατη με την

μηχανιστική επιστημονική λογική.

Ένα δεύτερο οντολογικό μοντέλο είναι ο ντεϊστικός-μηχανιστικός δυαλισμός

(deistic-mechanistic dualism). Με βάση την θεωρία του ντεϊσμού, ο Θεός

δημιούργησε τον κόσμο αλλά έκτοτε τον άφησε να λειτουργεί μηχανιστικά δίχως

αυτός να επεμβαίνει. Κατά μία άλλη εκδοχή, η θεϊκή παρέμβαση σταματά με την

δημιουργία της ζωής που έγινε άπαξ και ακολουθήθηκε από την μηχανιστική εξέλιξή

της. Γενικά αυτό το μοντέλο παρουσιάζεται ως εξυπηρετικό για τους επιστήμονες

αφού σε μεγάλο βαθμό αφήνει τον Θεό έξω από την ερευνητική περιοχή τους,

επιτρέποντας ταυτόχρονα την πνευματική πίστη σε αυτόν. Όπως αναφέρεται, την

εκδοχή που θέτει ως όριο την βιοποίηση δέχθηκε η Καρτεσιανή φιλοσοφία και

αργότερα ο Δαρβίνος, ενώ ορισμένοι μεταγενέστεροι επιστήμονες, όπως ο Jastrow ή

21 Ο όρος («biopoesis» στα αγγλικά) σημαίνει τον σχηματισμό έμβιας ύλης από την άβια και

διακρίνεται από την βιογένεση («biogenesis»), που σημαίνει τη γέννηση έμβιας ύλης από έμβια.

21

ο Cloud, δέχονται να συζητήσουν για τον Θεό μόνο στο όριο πριν από την Μεγάλη

Έκρηξη.

Με το όνομα φονταμενταλιστικός δημιουργισμός (fundamentalist creationism)

περιγράφεται το νεόκοπο προτεσταντικό δυαλιστικό μοντέλο που εκπροσωπήθηκε

αρχικά από την Κοινότητα Έρευνας για την Δημιουργία («Creation Research

Society» - C.R.S.) και το ομώνυμο Ινστιτούτο. Αντίθετα με τα προηγούμενα, στο

συγκεκριμένο μοντέλο δεν είναι αποδεκτές οι επιστημονικές χρονολογήσεις. Αυτό

δικαιολογείται με το αξίωμα ότι η επιστήμη δεν έχει δικαίωμα να αποφαίνεται για την

αιτιώδη αρχή των πραγμάτων παρά μόνον για τις διαδικασίες. Με απόλυτο κριτήριο

το γράμμα της Βίβλου, οι δημιουργιστές θεωρούν πως το σύμπαν, η γη και όλα τα

έμβια είδη που υπάρχουν σε αυτή δημιουργήθηκαν από τον Θεό μέσα σε επτά

ημέρες, πριν από 7 έως 10 χιλιάδες έτη. Εξηγούν την εξαφάνιση ειδών με τον

κατακλυσμό του Νώε, αλλά δεν αποδέχονται την εξέλιξη καινούριων ειδών από

προηγούμενα, παρά μόνο την γενετική διαφοροποίηση των οργανισμών μέσα στο ίδιο

είδος22, η οποία, ενώ παρουσιάζεται ως μηχανιστική διαδικασία, υποκρύπτει και

τελεολογικά στοιχεία. Οι προτεστάντες δημιουργιστές προβάλλουν έναν

επιστημονικοφανή μηχανιστικό ντεϊσμό, αλλά ως θρησκευόμενοι αποδέχονται την

επέμβαση του Θεού στην καθημερινή ζωή τους (θεϊσμός).

Αντίστοιχα υπάρχουν τρία μονιστικά οντολογικά μοντέλα. Το ένα από αυτά, ο

θεϊστικός μονισμός (theistic monism), αντιπροσωπεύει την απόλυτη εκμηδένιση της

υλικής-φυσικής πραγματικότητας. Αληθινή πραγματικότητα είναι μόνο η πνευματική

(spiritual). Είναι ένα ιδεαλιστικό23 μοντέλο που αντιμετωπίζει την ύλη και την σχέση

του ανθρώπου με αυτή ως μία ψευδαίσθηση και, επομένως, δεν αφορά κάν στο

ζήτημα της εξέλιξης. Στον αντίποδα, βρίσκονται ο αθεϊστικός μονισμός (atheistic

monism) και ο μηχανιστικός μονισμός ή άλλως νατουραλιστικός υλισμός (mechanistic

monism ή naturalistic materialism), που θεωρούν ότι υπάρχει μόνο η φυσική περιοχή

της πραγματικότητας. Τα δύο μοντέλα διαφέρουν στο ότι μόνον στο δεύτερο η έννοια

του Θεού υπάρχει ως ένα ανθρώπινο νοητικό κατασκεύασμα-μοντέλο, που ανήκει

επίσης στην «φυσική» περιοχή. Ο νατουραλιστικός υλισμός προσφέρει στον άνθρωπο

μία γενική θεωρία (general theory) στο πλαίσιο της οποίας εντάσσονται όλες οι

22 Οι δημιουργιστές ονομάζουν τα φαινόμενα αυτά «μακροεξέλιξη» και «μικροεξέλιξη» αντίστοιχα.

23 «Ιδεαλισμός»: φιλοσοφική τάση (αντίθετη στον «υλισμό»), που θεωρεί ότι η ύπαρξη αποτελείται

μόνο από το πνεύμα, υποστηρίζει ότι τα όντα δεν υπάρχουν παρά μόνον ως νοητική ιδέα.

22

φυσικές και ανθρωπιστικές επιστήμες, οι οποίες ερμηνεύουν με την συστηματική

μέθοδο εκτός από την υλική πραγματικότητα και κάθε περίπτωση πνευματικής

έκφρασης ή μεταφυσικής δοξασίας.

Εδώ μπορούν να διατυπωθούν ορισμένες δεοντολογικές προτάσεις. Καταρχάς,

να επισημανθεί ότι κάθε θρησκεία προϋποθέτει πίστη των θρησκευόμενων σε μία

ορισμένη οντότητα της μεταφυσικής περιοχής, ενώ η επιστήμη και οι μέθοδοί της

αποκλείουν κάθε εξάρτηση από αυτήν την περιοχή. Ο επιστημονικός κόσμος θα

πρέπει να εμμείνει στον σαφή διαχωρισμό μεταξύ θρησκείας και επιστήμης, καθώς οι

δημιουργιστές προσπαθούν να τον υπονομεύσουν με δύο τρόπους: από τη μια,

διατείνονται ότι η θεωρία του δημιουργισμού είναι εξίσου επιστημονική και, από την

άλλη, ισχυρίζονται ότι η θεωρία της εξέλιξης και ο κοσμικός ανθρωπισμός με τον

οποίο την συνδέουν, έχουν θρησκευτικά χαρακτηριστικά24. Το δεύτερο επιχείρημα,

θα μπορούσε όμως να οδηγούσε στο να μην διδάσκεται ουδεμία επιστημονική θεωρία

λόγω θρησκευτικού περιεχομένου

Παρά τις κάποιες επιμέρους δικαστικές εκβάσεις που μοιάζουν να δικαιώνουν

τους ανωτέρω ισχυρισμούς, μία πρόσφατη ανώτερη απόφαση βεβαιώνει ότι η

επιστήμη της δημιουργίας ανήκει στον χώρο της θρησκείας. Τέλος, η πλειοψηφία των

πολιτών αποδέχονται την ανωτέρω διάκριση μεταξύ επιστήμης και θρησκείας, αφού

από την ευρεία ποικιλία θρησκευτικών οντολογικών μοντέλων μόνον οι

φονταμενταλιστές δημιουργιστές εκφράζουν την απαίτηση να διδαχθεί η θεωρία τους

ως ισότιμη της επιστημονικής.

Θα μπορούσε να διατυπωθεί η κατωτέρω ερευνητική υπόθεση: εάν ο

φονταμενταλιστικός δημιουργισμός ειδωθεί στο ευρύτερο πλαίσιο όλων των

ανθρώπινων οντολογικών μοντέλων, τότε θα φανερωθεί η περιορισμένη απήχηση που

έχει και θα μπορεί να αντιμετωπισθεί καλύτερα η απαίτηση των οπαδών του να έχει

κατ’ εξαίρεση, μόνο αυτός (από όλα μοντέλα) ισότιμη μεταχείριση με την

επιστημονική θεωρία της εξέλιξης.

Ο Strahler επιλέγει έξι «βασικά» μοντέλα. Στην μεθοδολογία του,

προκειμένου να κατατάξει τις διάφορες οντολογικές εκδοχές, διακρίνει δύο περιοχές

της πραγματικότητας, την φυσική και την μεταφυσική. Ορίζει την «φυσική» περιοχή

24 Απορεί κάποιος για το δεύτερο επιχείρημα, αφού θα οδηγούσε (σύμφωνα με την κρατική αρχή του

αποκλεισμού των θρησκειών από τα μαθήματα θετικών επιστήμών) στο να μην διδάσκεται ουδεμία

επιστημονική θεωρία λόγω θρησκευτικού περιεχομένου!

23

με βάση τον Νεορεαλισμό: υπαρκτό είναι μόνον αυτό που μπορούμε αισθητά να

αντιληφθούμε και επομένως (όπως βεβαιώνει και ο ίδιος κατωτέρω) όλη η γνώση μας

για την πραγματικότητα είναι δυνατόν να περιγραφεί με αντικειμενικά νοητικά

μοντέλα. Σε αυτή την οπτική, κάθε (πνευματική) έκφραση της ανθρώπινης νόησης

είναι αιτιοκρατικά εξηρτημένη από το βιολογικό όργανο του εγκεφάλου και

υπόκειται σε αντικειμενικό προσδιορισμό. Επιμένουμε στην ανάλυση των ορισμών

του Νεορεαλισμού25, διότι θα χρειαστεί στη συνέχεια να προβούμε σε μία λεπτή αλλά

σημαντική διάκριση. Για την φιλοσοφική αυτή σχολή, οτιδήποτε δεν υπόκειται σε

αντικειμενικό έλεγχο, δεν υπάρχει. Συνεπώς, και κάθε τι μεταφυσικό είναι

ανύπαρκτο. Με αυτόν τον τρόπο ο Νεορεαλισμός διαφοροποιείται από τον Δυαλισμό,

τον Ιδεαλισμό και κάθε άλλη μορφή μεταφυσικής ερμηνείας.

Δεδομένου ότι θα εξετάσει και μεταφυσικά οντολογικά μοντέλα, ο Strahler

ορίζει την «μεταφυσική» περιοχή σε αντιδιαστολή με την νεορεαλιστική εκδοχή της

πραγματικότητας και της αποδίδει οτιδήποτε είναι αδύνατο να τεκμηριωθεί

αντικειμενικά. Όμως παρασύρεται από αυτή την αντιδιαστολή και στο επόμενο βήμα

ονομάζει δυαλιστικό κάθε μοντέλο που απλά αποδέχεται την ύπαρξη της

μεταφυσικής περιοχής από κοινού με την φυσική. Στο σημείο αυτό υποπίπτει σε ένα

ανεπαίσθητο αλλά (όπως θα αποδειχθεί) θεμελιώδες λογικό σφάλμα. Η αποδοχή του

ζεύγους φυσικό-μεταφυσικό  οŒ_____¤_είναι αναγκαία αλλά όχι και ικανή συνθήκη για να

προσδιοριστεί ο δυαλισμός. Ακρογωνιαίος λίθος του δυαλισμού είναι η αποδοχή δύο

αυθύπαρκτων και αντικείμενων αρχών, το οποίο δεν εννοείται πάντοτε στη σχέση

φυσικού-μεταφυσικού, όταν μάλιστα «μεταφυσικό» ονομάζεται το αντικειμενικά

απροσδιόριστο. Συγκεκριμένα παραδείγματα είναι διαφωτιστικά: α) Οι

επαναστατικές ανακαλύψεις που έλαβαν χώρα στις φυσικές επιστήμες κατά τον

εικοστό αιώνα απέδειξαν ότι αυτό που φαίνεται αντικειμενικά προσδιορίσιμο υπό

ορισμένες συνθήκες μπορεί να είναι απροσδιόριστο26. β) Ο χριστιανισμός δεν δέχεται

σε όλες τις εκδοχές του την διάσταση μεταξύ ύλης και πνεύματος, σώματος και

ψυχής, καλού και κακού, φυσικού και υπερφυσικού27. Είναι προφανές λοιπόν ότι ο

25 Λεξικό των Ισμών (Διαμαντίδης, 2003).

26 Θεωρία της Σχετικότητας (A. Einstein), Αρχή της Απροσδιοριστίας (W. Heisenberg) κ.α.

27 Οι μανιχαϊστικοί αυτοί δυαλισμοί εντοπίζονται στον δυτικό (ρωμαιοκαθολικό και προτεσταντικό)

χριστιανισμό και δεν αφορούν καθόλου στην θεολογία της ανατολικής (ορθόδοξης) εκκλησίας.

Αναλυτικότερα στοιχεία μπορεί να αναζητήσει κάποιος σε συστηματικές εργασίες ορθόδοξων

24

ορισμός του δυαλισμού με βάση τον άξονα φυσικό-μεταφυσικό (αντικειμενικά

αισθητό - απροσδιόριστο) είναι ανεπαρκής και, επομένως, η βασική διάκριση των

οντολογιών σε δυαλιστικές και μονιστικές έχει ένα εγγενές πρόβλημα.

Εξαιτίας του προβλήματος στον ορισμό του δυαλισμού τα μεταφυσικά-

θρησκευτικά μοντέλα θεωρούνται είτε ως δυαλιστικά, είτε στην περίπτωση του

μονισμού ως ιδεαλιστικά. Αυτό όμως οδηγεί στην πράξη στο να εξετάζονται μόνον,

τα μεταφυσικά μοντέλα που είναι ασύμβατα με την επιστήμη. Αυτό είναι προφανές

τόσο στον θεϊστικό μονισμό, αφού ως ιδεαλισμός αρνείται την ύλη, όσο και στον

φονταμενταλιστικό δημιουργισμό. Στην περίπτωση δε του θεϊστικού-τελεολογικού

δυαλισμού, η εξήγηση της ασυμβατότητας διατυπώνεται ως εξής: «κάτω από αυτό το

μοντέλο η επιστήμη αδυνατεί να εξηγήσει πλήρως την εξέλιξη, διότι η θεϊκή

παρέμβαση είναι απροσμέτρητη ... η τυχαία διαδικασία της εξέλιξης χειραγωγείται,

για να επιτευχθεί ένας άγνωστος σκοπός». Στα δυαλιστικά μεταφυσικά μοντέλα ο

Θεός είναι ένας εποπτικός «παράγων που επηρεάζει την πραγματικότητα» με μία

ορισμένη τελεολογική σκοπιμότητα, εκδοχή που αντιβαίνει ριζικά στην αυτονομία

των φυσικών διαδικασιών28. Ακόμα και η εκδοχή του ντεϊστικού-μηχανιστικού

δυαλισμού (που θρησκευτικά είναι μάλλον αδιάφορη για τις διευρυμένες μάζες

πιστών, αφού αφήνει τον Θεό έξω από την ιστορία) είναι αποδεκτή από ορισμένους

επιστήμονες μόνον εφόσον ο Θεός παραμένει έξω από την επιστημολογική περιοχή

τους και ενίοτε ως απλό άλλοθι θρησκευτικότητας.

Από την άλλη πλευρά, τα μόνα μοντέλα που φαίνονται λειτουργικά για την

επιστήμη είναι οι δύο μονισμοί που δέχονται μόνο την φυσική περιοχή της

πραγματικότητας και το μοντέλο του ντεϊστικού-μηχανιστικού δυαλισμού το οποίο

την δέχεται ουσιαστικά απομονωμένη από την «μεταφυσική περιοχή». Όπου ως

«φυσική περιοχή» εκλαμβάνεται στην προκειμένη περίπτωση μόνον ό,τι μπορεί να

προσδιορισθεί με αντικειμενικό τρόπο (βλ. τους ανωτέρω ορισμούς του

Νεορεαλισμού). Η επιστήμη παρουσιάζεται ασύμβατη με το αντικειμενικά

θεολόγων όπως του Νικολάου Νησιώτη (Νησιώτης, 1965) ή του Χρήστου Γιανναρά (Γιανναράς,

1999). Ειδικά για την θεωρία της Εξέλιξης σε σχέση με την ορθόδοξη θεολογία, βλέπε το κεφάλαιο

Βιολογία και Θεολογία από το βιβλίο του Μάριου Μπέγζου «Νεοελληνική Φιλοσοφία της Θρησκείας»

(Μπέγζος, 1998).

28 Σε ένα μη δυαλιστικό μεταφυσικό μοντέλο (και ταυτόχρονα μη ιδεαλιστικό) δεν εισάγονται

αντιθετικά δίπολα του τύπου “φυσικός νόμος – υπερφυσική σκοπιμότητα”.

25

απροσδιόριστο, θέση που προσιδιάζει σε ένα μηχανιστικό ντετερμινισμό. Ο σκοπός

μας στο σημείο αυτό δεν είναι να αξιολογήσουμε ένα τέτοιο οντολογικό μοντέλο,

αλλά απλά να δείξουμε πως το μεθοδολογικό σφάλμα που καταδείξαμε ανωτέρω

οδηγεί σε μία συστηματικά επιλεκτική εξέταση οντολογικών μοντέλων. Ακόμα και η

διάκριση των δύο επιστημονικά αποδεκτών μονισμών μοιάζει ουσιαστικά έωλη: Η

μόνη διαφορά μεταξύ του αθεϊστικού και του μηχανιστικού μονισμού είναι ότι στον

δεύτερο η έννοια του Θεού είναι υπαρκτή ως ιδέα, ως ένα νοητικό μοντέλο που

κατασκευάζει ο άνθρωπος. Αυτό στηρίζεται στο ότι στην φυσική περιοχή περιέχονται

και όλα τα νοητικά μοντέλα του ανθρώπου. Αυτοί όμως οι συλλογισμοί οδηγούν στο

συμπέρασμα ότι ο αθεϊστικός μονισμός δεν παραδέχεται τον Θεό ούτε ως ιδέα του

ανθρώπινου μυαλού. Είναι δυνατή μία τέτοια υπόθεση;

Η μονομέρεια που αναλύσαμε ανωτέρω, περιορίζει αρκετά το εύρος των

οντολογικών μοντέλων που υποβάλλονται σε σύγκριση και εγείρει ορισμένες

αμφιβολίες για το κατά πόσον η μεθοδολογία που ακολουθείται επιτρέπει τελικά τον

έλεγχο της ερευνητικής υπόθεσης. Μήπως δηλαδή, οι περιορισμένες εκδοχές

οντολογικών μοντέλων δεν επιτρέπουν να φανούν συγκριτικά οι πραγματικές

διαστάσεις του φονταμενταλιστικού δημιουργισμού. Χαρακτηριστικό πάντως είναι το

γεγονός ότι στις συμπερασματικές προτάσεις του, ο Strahler, περιορίζεται στο να

επιβεβαιώσει την αρχική υπόθεσή του με το ότι κανένα άλλο θρησκευτικό δόγμα δεν

αμφισβητεί την διάκριση μεταξύ θρησκείας και επιστήμης στο πλαίσιο της

εκπαίδευσης. Αναφέρει και ορισμένες πτυχές της αμφισβήτησης αυτής, που

πρόσκαιρα μόνο επικυρώθηκαν από συγκεκριμένες δικαστικές αποφάσεις αλλά δεν

επιχειρηματολογεί αναφορικά με από την ουσιαστική διαφορά επιστήμης και

θρησκείας. Συστήνει την εμμονή σε αυτήν επικαλούμενος την «γενική αποδοχή» της

και την δικαστική επικύρωσή της.

26

4. ΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ

α. Μη επιστημονικά (θρησκευτικά και κοινωνιολογικά)

επιχειρήματα

Το ασύμβατο της εξελικτικής θεωρίας με την κυριολεκτική ερμηνεία της

Παλαιάς Διαθήκης (και ειδικά του βιβλίου της Γένεσης) ως θεόπνευστου

κειμένου για τη δημιουργία της ζωής.29

Η παραδοσιακή και φονταμενταλιστική θεολογική προσέγγιση της Βίβλου με

βάση την θεοπνευστία της αντιμετωπίζει την Γένεση ως ένα βιβλίο της Παλαιάς

Διαθήκης που ερμηνεύεται κατά γράμμα. Έτσι, η Δημιουργία του κόσμου και της

ζωής ολοκληρώθηκε μέσα σε επτά ημέρες και ο Θεός δημιούργησε ξεχωριστά το

κάθε είδος και τον Άνθρωπο. Η θεοπνευστία της Βίβλου δεν επιδέχεται στην

παραδοσιακή προσέγγισή της καμία άλλη συμβολική ερμηνεία αλλά μόνο την κατά

γράμμα ερμηνεία της. Από αυτή την άποψη κάθε άλλη ερμηνεία δεν αντιπροσωπεύει

την αλήθεια της Βίβλου αλλά ανθρώπινες προσπάθειες κατανόησης στο πλαίσιο της

σχετικότητάς τους. Ιδιαίτερα η αντίθεση οξύνεται από αυτούς που υποστηρίζουν την

κυριολεκτική ερμηνεία σε σχέση με την δημιουργία του Ανθρώπου, όπου η Γένεση

επιφυλάσσει μια ιδιαίτερη και ξεχωριστή παρέμβαση και δράση του Θεού για την

δημιουργία του.

Αν αντίθετα γίνει αποδεκτή η εξέλιξη, τότε η Βίβλος δεν μπορεί να

ερμηνευθεί κυριολεκτικά και ή θα θεωρηθεί ότι περιέχει σφάλματα στα κείμενά της

και άρα θα κινδύνευε να διαψευσθεί ή θα έπρεπε να υπάρξει μια επανερμηνεία της με

βάση αλληγορικές προσεγγίσεις, κάτι που, παρόλο που έχει επιχειρηθεί, βρίσκει

αντιμέτωπους τους παραδοσιακούς θεολόγους, αφού φοβούνται τις αυθαιρεσίες των

αλληγορικών ερμηνειών.

29 Scott E., Evolution vs. Creationism. An Introduction, Greenwood Press, Connecticut 2009, p. XXIV

27

Η θεωρία της νεαρής Γης και οι ενδείξεις που επιβεβαιώνουν τις βιβλικές

αναφορές για την δημιουργία της ζωής στη Γη.30

Το επιχείρημα αυτό επιχειρεί να τεκμηριώσει την αυθεντία της Βίβλου και

έτσι να κατοχυρώσει και την αυθεντία της στο θέμα της δημιουργίας της ζωής και του

ανθρώπου. Ήδη από την δεκαετία του 1920 ο George McCready Price επιχείρησε να

θεμελιώσει μια νέα Γεωλογία με στοιχεία και παρατηρήσεις που να αποδεικνύει το

νεαρό της ηλικίας της Γης, ως απάντηση απέναντι στην επικρατούσα εξελικτική

προσέγγιση περί εκτενών χρονικών διαστημάτων μεταξύ των γεωλογικών περιόδων.

Ακολούθησαν και άλλοι πους συγκρότησαν την επιστήμη του δημιουργισμού από

κοινού με τον McCready όπως ο Duane Gish κλπ. Στο πλαίσιο αυτής της

προσπάθειας ιδρύθηκαν μοντέρνα και σύγχρονα δημιουργιστικά μουσεία με ενδείξεις

για την δημιουργία και την ανατροπή της εξελικτικής θεωρίας. Καίρια ήταν η

σημασία της ανατροπής των απόψεων περί της χρονολόγησης των απολιθωμάτων

καθώς και η αμφισβήτηση των μεθόδων χρονολόγησης γενικά που υποστήριζαν την

ευρεία ηλικία της γης. Επίσης, σημαντικό ρόλο στην γεωλογική ιστορία της γης

διεδραμάτισε κατά τους δημιουργιστές ο βιβλικός κατακλυσμός, σύμφωνα με τον

οποίον κατανεμήθηκαν και οι οργανισμοί μετά το συγκεκριμένο γεγονός σε

ολόκληρο τον κόσμο.

Η αποδοχή ενός δημιουργού και ο ρόλος της θρησκείας

Και μόνον η αποδοχή ενός δημιουργού στην ιστορία από όλους τους λαούς

και τους πολιτισμούς είναι από μόνο του ένα ισχυρό επιχείρημα. Πέρα από

οποιαδήποτε επιμέρους θεολογική προσέγγιση για την φύση του δημιουργού η

ενότητα της δημιουργιστικής προσέγγισης παγκόσμια και ιστορικά δημιουργεί την

πεποίθηση της δικαίωσής της ως ρεαλιστικής και στηριγμένης θέσης. Η σημασία και

ο ρόλος της θρησκείας για την εμφάνιση και την ανάπτυξη της επιστήμης ως

γενεσιουργού παράγοντα αποτελεί ακόμη ένα υποστηρικτικό στοιχείο. Όλοι οι

κορυφαίοι επιστήμονες του παρελθόντος δόμησαν την σκέψη τους στην παρουσία και

δράση στο σύμπαν ενός δημιουργού. Όπως στην αρχαιότητα έτσι και σήμερα δεν

υπάρχει κανένας λόγος η επιστήμη και η θρησκεία να βρίσκονται σε σύγκρουση.

30 Phy-Olsen Allene, Evolution, Creationism, and Intelligent Design. Historical Guides to Controversial

Issues in America, Greenwood Press, California 2010, p. 60-61

28

Η Φυσική Επιλογή ως μηχανισμός αφανισμού των ειδών πριν το προπατορικό

αμάρτημα

31

Ένα σημαντικό θεολογικό σημείο με πολύ σοβαρές επιπτώσεις είναι η εμφάνιση και

εξαφάνιση ειδών σύμφωνα με την εξελικτική θεωρία πριν την εμφάνιση του

ανθρώπου. Η εξαφάνιση ειδών θέτει το ερώτημα αναφορικά με το αν η δημιουργία

τους από τον Θεό ήταν ατελής, κάτι που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό, αφού «πάντα

εν σοφία εποίησας». Αν η γη ήταν αρχαία και ο θάνατος προϋπήρξε του Αδάμ

προκύπτει σοβαρό θεολογικό πρόβλημα για τον Χριστιανισμό. Ο θάνατος στην

χριστιανική θεολογική παράδοση συνδέεται με την αμαρτία και προέκυψε με την

πτώση των πρωτοπλάστων από τον Παράδεισο, με το προπατορικό αμάρτημα. Κατά

συνέπεια, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός ο θάνατος και η εξαφάνιση ειδών πριν από

την πτώση άρα και την εμφάνιση του ανθρώπου. Η δράση λοιπόν της φυσικής

επιλογής ως μηχανισμού αφανισμού ειδών είναι αντίθετη με την βιβλική και

χριστιανική παράδοση.

Η θεωρία της εξέλιξης συνδέεται με μια αθεϊστική αντίληψη

Ένα γνήσιο εξελικτικό θεωρητικό σύστημα ενσωματώνει μια αναγκαιότητα

αθεϊσμού. Η συνεπής στάση απέναντι σε μια αθεϊστική προσέγγιση της φυσικής

ιστορίας του κόσμου περιελάμβανε προκείμενες που αποδέχονταν την απουσία Θεού

ακόμη και πριν εμφανισθούν ελεγχθούν και εξετασθούν τα επιστημονικά δεδομένα

για αυτό. Ο Dembski θεωρούσε πως δεν στηρίζεται επαρκώς σε όλα τα κύρια σημεία

της η δαρβινική θεωρία από επιστημονικές αποδείξεις. Αναφερόταν στην δαρβινική

εξέλιξη ως μια επικίνδυνη ιδεολογία που προωθείτο από μια επιστημονική ελίτ που

υιοθετούσε τον αθεϊσμό και επιχειρούσε να επιβάλει σε όλους τις απόψεις της.

Διετύπωσε κριτική στην τρέχουσα επιστημονική ελίτ πως δεν μπορούσε να είναι

ανοικτή στο μυστήριο και έλπιζε πως μια νέα γενεά επιστημόνων στο μέλλον θα

απομακρυνόταν από αυτές τις στρεβλές και περιοριστικές θέσεις.

31 Scott E., Evolution vs. Creationism. An Introduction, Greenwood Press, Connecticut 2009, p. XXIV

29

β. Επιστημονικού τύπου επιχειρήματα

Η δαρβινική θεωρία χαρακτηρίστηκε ιδιόμορφη και γριφώδης και η κριτική

εντοπίστηκε και σε επιστημονικού τύπου επιχειρήματα που αφορούσαν στα κενά και

στα χάσματα των ερμηνειών της καθώς και στην τάση της να εξάγει πορίσματα από

ελάχιστα και ανεπαρκή ευρήματα. Μια αιφνίδια εμφάνιση απολιθωμάτων

οργανισμών χαρακτηριζόταν σαν «ταχεία εξελικτική διακλάδωση», ενώ ελαφρές

αποκλίσεις σε άλλους οργανισμούς χαρακτηρίζονταν ως «μακροεξελικτικές

αποδείξεις», εκπονούσαν υποθετικά μοντέλα των προγόνων του ανθρώπου από

ελάχιστα τμήματα οστών και «Χαμένοι κρίκοι» συμπληρώνονταν υποθετικά με

ευκολία.

Ο David Berlinski σε ένα άρθρο του με τίτλο The Deniable Darwin

παρουσιάζει τους κατωτέρω λόγους για τον σκεπτικισμό του απέναντι στην

εξελικτική θεωρία:

1. Η εμφάνιση «στιγμιαία» ενός τεράστιου αριθμού νέων βιολογικών δομών

με την Κάμβρια Έκρηξη.

2. Η έλλειψη μεταβατικών μορφών ανάμεσα στις κύριες ομάδες

απολιθωμάτων.

3. Η έλλειψη πρόσφατης εξελικτικής διαδικασίας στους καρχαρίες.

4. Η εξέλιξη του οφθαλμού, και ιδιαίτερα η έννοια του «μέρους του

οφθαλμού».

5. Η αποτυχία των εξελικτικών βιολόγων να ερμηνεύσουν το εύρος των

φαινομένων από τον σεξουαλικό κανιβαλισμό των κόκκινων αραχνών μέχρι και το

γιατί οι γυναίκες δεν γεννιούνται με ουρά.

Πώς είναι δυνατό να προέκυψαν τυχαία οι έμβιοι οργανισμοί από την

ανόργανη ύλη;

Το σύμπαν παραμένει πολύ σύνθετο και φιλόξενο για την ζωή, ιδιαίτερα την

ανθρώπινη, για να εμφανισθεί με τυχαίο και τυφλό τρόπο χωρίς καμία συνειδητή

ενέργεια. Είναι ρυθμισμένο με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι εφικτή η εμφάνιση της

έλλογης ζωής. Το γεγονός ότι η ύπαρξη ενός δημιουργού “ξεγλιστρά” του

επιστημονικού ελέγχου, δεν αποδεικνύει τίποτε. Άλλωστε, οι ηγέτες της αθεϊστικής

εξελικτικής τάσης όπως ο Richard Dawkins, o E.O. Wilson ή o Daniel Dennett δεν

30

έχουν αποδείξει τις απόψεις τους με επιστημονική επιβεβαίωση. Ο εξελικτικός

αθεϊσμός έχει μετατραπεί σε θρησκεία και το γεγονός αυτό διαπιστώνεται συνέχεια

από τον δημιουργιστικό χώρο. Η δημιουργιστική άποψη με έμφαση όπως άλλωστε

και η αθεϊστική, επιχειρεί να στηριχθεί όχι τόσο σε βιβλικά αλλά σε επιστημονικά

επιχειρήματα.

Η εξελικτική θεωρία παραβιάζει τον δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής, αφού

αποδέχεται την τυχαία μεταβολή ενός συστήματος από μια λιγότερο οργανωμένη

δομή σε μία περισσότερο οργανωμένη. Οι μεταλλάξεις ως μια τυχαία διαδικασία δεν

έχει επιστημονικά αποδειχθεί. Η Φυσική Επιλογή δεν επαρκεί για να ερμηνεύσει την

τεράστια ποικιλότητα των ζωντανών μορφών των οργανισμών που υπάρχουν ή

υπήρξαν στο παρελθόν.

Από την εποχή του Louis Pasteur και την περίφημη εργασία του στην

«αβιογένεση» η άποψη πως είναι εφικτό να προκύψει ζωή από την μη ζωντανή ύλη

έχει καταρριφθεί. Η ζωή προέρχεται μόνο από την ζωή. Η αυθόρμητη εμφάνιση ζωής

δεν μπορεί να συμβεί, ούτε η ζωή μπορεί να προκύψει από ανόργανη ύλη.

Η θεωρία της πανσπερμίας

Διατυπώθηκε από τους Sir Fred Hoyle32 και Chandra Wickramasinghe.

Σύμφωνα με τους ανωτέρω, μια εξαιρετικά υψηλή νοημοσύνη εργάζεται στο σύμπαν

πιο διευρυμένη από την ανθρώπινη διάνοια. Η ζωή προέκυψε από το διάστημα και

διασκορπίστηκε στην γη και σε ολόκληρο το σύμπαν με ιούς που κατέφθασαν με

κομήτες.

Πότε παρατηρήθηκε εξέλιξη από το ένα είδος στο άλλο;

Η μικροεξέλιξη είναι αποδεκτή και έχει παρατηρηθεί και πειραματικά στο

εργαστήριο. Αφορά σε μικρές μεταβολές μέσα στα είδη και είναι διαπιστωμένη και

σε οργανισμούς με μικρό χρόνο γενεάς και ευρεία αναπαραγωγική ικανότητα όπως τα

έντομα. Η επιλεκτική και ελεγχόμενη δημιουργία ποικιλιών και η τεχνητή παραγωγή

βελτιωμένων μορφών παραγωγικών ζώων αλλά και φυτών το αποδεικνύει αυτό.

Όμως η μακροεξελικτική διαδικασία είναι προβληματική. Δεν έχει διαπιστωθεί ούτε

32 Sir Fred Hoyle (1914-2001) Άγγλος αστρονόμος και συγγραφέας έργων επιστημονικής φαντασίας.

Διευθυντής του αστρονομικού ινστιτούτου του Cambridge. Επινόησε τον όρο Big Bang, αλλά

απέρριψε αυτή την κοσμολογία. Πίστευε σε μια υψηλότερη νοημοσύνη που κυβερνούσε το Σύμπαν.

31

έχει εργαστηριακά δειχθεί σε καμιά περίπτωση η μεταβολή και η εξελικτική αλλαγή

από ένα είδος σε ένα άλλο. Σε πειράματα που έχουν γίνει με οργανισμούς που με

μικρή διάρκεια γενεάς και μεγάλη αναπαραγωγική ικανότητα, δεν έχει παρατηρηθεί

εξελικτική μετάβαση από ένα είδος σε ένα άλλο.

Υπάρχουν πολλά κενά και χάσματα μεταξύ των οργανισμών στα

φυλογενετικά δένδρα, τα οποία δεν μπορούν να ερμηνευθούν εξελικτικά. Σύμφωνα

με μαθηματικούς υπολογισμούς, δεν επαρκεί ο χρόνος από την αρχή του σύμπαντος

για την ανθρώπινη εξέλιξη και μόνον όπως προβλέπεται από την εξελικτική θεωρία.

Δεν υπάρχουν απολιθώματα για τους ενδιάμεσους κρίκους μεταξύ των ειδών

Από την εποχή ακόμη που ο Δαρβίνος παρουσίαζε την θεωρία του

αποδεχόταν πως το αρχείο των απολιθωμάτων ήταν πολύ ατελές και σκιώδες.

Παρόλα αυτά, πίστευε πως στο μέλλον θα συμπληρώνονταν τα κενά. Εντούτοις και

παρά τις επίμονες προσπάθειες και έρευνες των παλαιοντολόγων και παρά την

μεγάλη ποικιλία των ευρημάτων, η έλλειψη των ενδιάμεσων μορφών και κρίκων

μεταξύ των απολιθωμένων οργανισμών παραμένει. Θα πρέπει να τονισθεί πως

υπήρχαν και φαινόμενα διαστροφής των επιστημονικών στοιχείων, όπως το

πολυδημοσιευμένο απολίθωμα του ανθρώπου του Piltdown. Όμως ακόμη

σοβαρότερο είναι το ότι πολλοί εξελικτικοί ερευνητές έχουν την τάση να εξάγουν

αυθαίρετα συμπεράσματα, από ελάχιστα και υπό αμφισβήτηση ευρήματα, που είναι

κυρίως μικρά τμήματα οστών οργανισμών.

Ένα άλλο γεγονός που εντυπωσιάζει είναι η Καμβριανή έκρηξη. Είναι μια

εκρηκτική εμφάνιση απολιθωμάτων από έναν ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό ειδών από την

μετάβαση στην γεωλογική περίοδο της καμβρίου, όπου απότομα και χωρίς

προηγούμενο εμφανίζεται αυτή η τεράστια ομάδα οργανισμών μαζικά και χωρίς οι

εξελικτικοί να μπορούν να την ερμηνεύσουν ικανοποιητικά. Η ερμηνεία των Stephen

Jay Gould και Niles Eldridge, πως η εξέλιξη συμβαίνει με εκρηκτική δραστηριότητα

σε ορισμένες φάσεις, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από τους υπέρμαχους του

δημιουργισμού.

32

γ. Επιχειρήματα που σχετίζονται με το χρόνο και την πολυπλοκότητα

Υπάρχει προγραμματισμός για την εμφάνιση της ζωής

Εδώ χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των επιχειρημάτων των Michael

Denton33 και David Berlinsky, οι οποίοι έχουν μια εικονοκλαστική προσέγγιση στα

επιχειρήματα του δημιουργισμού. Ο Denton παρουσίασε ένα επιχείρημα για τον

άριστο συντονισμό και προγραμματισμό του σύμπαντος (the finetuning argument). Ο

Denton αποδέχεται την εξέλιξη, αλλά πιστεύει πως κατευθύνεται με σαφήνεια και

πως η προέλευση της ζωής είναι μια αναγκαιότητα όταν οι συνθήκες είναι

κατάλληλες. Σε ακόμη πιο πρόσφατες δημοσιεύσεις του, αποδέχεται την επάρκεια της

εξελικτικής θεωρίας, αλλά αρνείται τις ερμηνείες με βάση την τυχαιότητα για την

βιολογία των οργανισμών, έχοντας προτείνει την κατευθυνόμενη εξέλιξη. Πιστεύει

πως η ζωή δεν εμφανίστηκε μέχρι οι συνθήκες να είναι άριστες και κατάλληλες για

την εμφάνισή της. Αναφέρεται στον ιδιαίτερο χαρακτήρα των αποδείξεων για το

DNA, παρατηρώντας πως το γονιδίωμα όλων των οργανισμών είναι συγκεντρωμένο

σε μια μικρή περιοχή της αλυσίδας του DNA. Η ζωή είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη και

εύθραυστη και απαιτεί πολύ ιδιαίτερες συνθήκες για την ανάπτυξή της.

Υπάρχουν βιολογικά συστήματα που φαίνεται να παρουσιάζουν μη αναγώγιμη

πολυπλοκότητα (irreducible complexity) και ειδική πολυπλοκότητα (specified

complexity)

Ένα από τα χαρακτηριστικά επιχειρήματα στην μη αναγώγιμη πολυπλοκότητα

έχει διατυπωθεί επαρκώς από τον Michael Behe34 στο βιβλίο του Darwin’s Black Box

(1996). Ως μη αναγώγιμη πολυπλοκότητα εννοεί ένα απλό σύστημα που αποτελείται

από πολλά επαρκώς συνδεδεμένα αλληλεπιδρώντα μέρη, τα οποία συνεισφέρουν

στην βασική λειτουργία, και οποιαδήποτε απομάκρυνση οποιουδήποτε μέρους

προκαλεί στο σύστημα παύση της λειτουργίας. Ένα μη αναγώγιμο σύστημα δεν

33 Michael Denton (1943-) Βρετανο- Αυστραλός βιοχημικός, αντέκρουσε τον νεοδαρβινισμό και

παρουσίασε αποδείξεις για το Ε.Σ., αν και αργότερα τροποποίησε τις απόψεις του δεχόμενος μια

καθοδηγούμενη εξελικτική ανάπτυξη της ζωής.

34 O Michael Behe (1950-) είναι καθηγητής των Βιολογικών Επιστημών στο Lehigh University και

επικεφαλής του προγράμματος για τον Ευφυή Σχεδιασμό. Είναι Βιοχημικός και Ρωμαιοκαθολικός στο

θρήσκευμα.

33

μπορεί να παραχθεί απ’ ευθείας με μικρές τροποποιήσεις ενός προδρόμου

συστήματος, διότι οποιαδήποτε πρόδρομη δομή ενός μη αναγώγιμου συστήματος

στην οποία έχει αφαιρεθεί κάποιο μέρος της είναι εξ ορισμού μη λειτουργική.35

Χαρακτηριστικά παραδείγματα μιας τέτοιας μη αναγώγιμης πολυπλοκότητας που

χρησιμοποιούνται από τον Behe είναι το σύστημα πήξης του αίματος, ο ανθρώπινος

οφθαλμός και το βακτηριακό μαστίγιο. Ορισμένοι θεωρούν τις ιδέες του Behe ως μια

σύγχρονη εκδοχή των απόψεων του Paley. Αποδέχεται την μικροεξέλιξη που θεωρεί

πως μπορεί να ερμηνεύσει οριακές αλλαγές στην φυσική ιστορία των οργανισμών.

Ισχυρίζεται όμως πως οι περισσότερες από τις μεταλλάξεις που προκάλεσαν αλλαγές

στην ζωή δεν είναι τυχαίες.

Η ειδική πολυπλοκότητα είναι μια έννοια που έχει αναπτυχθεί από τον

William Dembski36, ο οποίος πιστεύει πως δεν είναι αρκετό για έναν οργανισμό να

είναι σύνθετος και πολύπλοκος, αλλά πρέπει να έχει σκοπό να εκπληρώσει.

Χρησιμοποιεί συχνά ένα παράδειγμα από την ταινία Contact, της οποίας το σενάριο

βασίζεται στο πρόγραμμα SETI (Search for Extraterrestrial Intelligence). Στο φιλμ

αυτό ένα πολύπλοκο ραδιοσήμα λαμβάνεται από το εξώτερο διάστημα, η μελέτη του

οποίου οδηγεί στο συμπέρασμα πως η προέλευσή του είναι από κάποιο νοήμον Ον.

Τέτοια παρόμοια παραδείγματα πολυπλοκότητας μπορούν να παρατηρηθούν συχνά

στον υλικό κόσμο.

Η κύρια διαφωνία του Dembski με τον δαρβινισμό ήταν αναφορικά με την

ειδική πολυπλοκότητα. Διεπίστωσε πως υπάρχουν μοντέλα στον ενόργανο κόσμο,

που είναι ταυτόχρονα ειδικά και πολύπλοκα και διαισθανόταν πως δεν είναι δυνατόν

να έχουν προκύψει από τυχαίες και άνοες δυνάμεις. Η ειδική πολυπλοκότητα

εμπεριέχει στο εσωτερικό της έναν καθαρό σκοπό. Είναι αδύνατο να αναθέσεις σε

ένα χιμπαντζή να πληκτρολογεί τυχαία χρησιμοποιώντας έναν επεξεργαστή κειμένου

και να καταλήξει να σχηματίσει ένα ποίημα ή κάποιο άλλο κείμενο πλήρες νοήματος.

35 Michael Behe, Darwin’s Black Box, New York Press, 1996

36 Ο William Dembski (1960-) είναι μαθηματικός, φιλόσοφος και από τους κορυφαίους εισηγητές του

Ε.Σ. Είναι Χριστιανός Ορθόδοξος, αν και έχει συμμετάσχει σε προτεσταντικά σεμινάρια.

34

ΜΕΡΟΣ 2Ο

ΕΞΕΛΙΞΗ

1. Εμφάνιση και ανάπτυξη των εξελικτικών θεωριών

Πριν από τον Δαρβίνο

37

Η ιδέα της μεταβλητότητας των οργανισμών παρουσιάζεται από πολύ παλαιά

στην ανθρώπινη σκέψη και είναι γνωστοί μέσα από πολλούς μύθους. Νύξεις όμως

εξελικτικής σκέψης διαπιστώνουμε από τις απαρχές της Ελληνικής φιλοσοφικής

σκέψης.

Ήδη όμως από τον 6ο αιώνα ο Αναξίμανδρος (611-547 π.Χ) αποφεύγοντας

τους μύθους της εποχής του ανέφερε ότι τα ζωντανά όντα προέρχονται από ένα

πρωτογενές υγρό ή μια πρωτογενή λάσπη στην οποία και επιστρέφουν τελικά. Η

άποψη αυτή παρόλο που συνδέεται και με την αρχή της αυτόματης γένεσης,

συνδέεται καθαρά και με εξελικτική διαδικασία παρά τον πρωτογενή χαρακτήρα της,

καθώς για παράδειγμα ανέφερε ότι ο άνθρωπος στην αρχή είχε σχήμα ψαριού, που

όταν βγήκε στην ξηρά, έσπασε το περίβλημα που του έδινε αυτό το σχήμα, όπως το

βομβύκιο από το οποίο βγαίνει η πεταλούδα. Ο μαθητής του Ξενοφάνης (576-480

π.Χ.) αργότερα είναι ο πρώτος που αναγνώρισε ότι τα απολιθώματα είναι λείψανα

οργανισμών που έζησαν σε παλαιότερες περιόδους, αναφέρει δε χαρακτηριστικά ότι

τα θαλάσσια απολιθώματα που βρέθηκαν στην ξηρά καταδεικνύουν πως η θάλασσα

παλαιότερα κάλυπτε την ξηρά.

Ο Εμπεδοκλής (495-435 π.Χ.) αργότερα ανέφερε πως πρώτα εμφανίστηκαν τα

φυτά από τα οποία προέρχονταν τα ζώα. Ήδη στην σκέψη του μεγάλου αυτού

φιλοσόφου εμφανίζεται σπερματικά η ιδέα της «Φυσικής Επιλογής» καθώς

διατύπωσε την άποψη πως τα διάφορα μέρη των ζώων σχηματίζονταν χωριστά και

ενώνονταν κατόπιν τυχαία με αποτέλεσμα τα περισσότερα να ήσαν ελαττωματικά

αλλά στο τέλος μερικά θα επιβίωναν. Η σύνδεση αυτή των μερών λάμβανε χώρα

κάτω από την ενεργοποίηση της αγάπης και του μίσους που ήσαν οι παράγοντες που

συνέδεαν ή διαχώριζαν και τα τέσσερα στοιχεία. Ο Εμπεδοκλής ήταν και αυτός

37 Σταμάτης Αλαχιώτης, Εξέλιξη, Εκδόσεις Συμμετρία, Αθήνα 1986, σελ. 1-14

35

οπαδός της αυτόματης γένεσης των οργανισμών, άποψη που έλυνε για την εποχή του

το πρόβλημα της προέλευσης της ζωής με σχετικά απλό τρόπο.

Ο Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.) επηρέασε βαθύτατα την επιστημονική σκέψη

και ήταν προφανές πως θα διατύπωνε μια ισχυρή θέση για την προέλευση των

οργανισμών μέσα από το φιλοσοφικό οικοδόμημα που δημιούργησε. Ο Αριστοτέλης

κατέτασσε τους ζωντανούς οργανισμούς σε μία ιεραρχημένη δομή προοδευτικής

τελειότητας. Η κατάταξη αυτή είχε ως αφετηρία την ανόργανη ύλη, ακολουθούσαν τα

κατώτερα φυτά και διαμέσου αυτών ανερχόταν στα πρωτόγονα ζώα. Ακολουθούσαν

τα ψάρια, μετά τα πουλιά και τέλος τα θηλαστικά. Μεσολαβούσε ο άνθρωπος και

στην κορυφή βρισκόταν ο Θεός. Ο Αριστοτέλης παρότι οπαδός της αυτόματης

γένεσης δεν πίστευε στην εξέλιξη της μίας ομάδας οργανισμών από άλλη. Η ιδέα της

τελειοποίησης που διέτρεχε την φιλοσοφική σκέψη του Αριστοτέλη ερμήνευε την

προσαρμοστικότητα των οργανισμών και δεν την θεωρούσε ως αποτέλεσμα ούτε της

διαφορικής επιβίωσης, ούτε των λειτουργικών τροποποιήσεων. Η κλίμακα αυτή του

Αριστοτέλη ήταν στατική και συνδεόταν συχνά από μεταγενέστερους ως μια

ερμηνεία διατήρησης της παραδοσιακής δομής και της σταθερότητας της κοινωνίας.

Μπορεί να ισχυριστεί κανείς εδώ ότι ο Αριστοτέλης παρά την τεράστια συμβολή του

στις βιολογικές επιστήμες με την πρόταση που έκανε για την στατικά ιεραρχημένη

δομή των ζωντανών όντων, παγίωσε μια φιλοσοφική στάση που δεν επέτρεψε στην

φιλοσοφική σκέψη να προσεγγίσει την εξελικτική θεωρία για πάρα πολλούς αιώνες.

Ο Etienne Gilson επισημαίνει και σχολιάζει ορισμένα στοιχεία από τις

βιολογικές πραγματείες του Αριστοτέλη που σχετίζονται με την τελεολογική του

αντίληψη για τα έμβια.38 Στο πρώτο κεφάλαιο του έργου Τῶν περὶ τὰ ζῷα

ἱστοριῶν, εμφανίζεται η κρίσιμη για την μετέπειτα επιστήμη και φιλοσοφία

εννοιολογική διάκριση μεταξύ “ομοιομέρειας” και “ανομοιομέρειας” (“homogeneity”

και “heterogeneity” στην αγγλική μετάφραση): τα μέρη των ζώων διακρίνονται στα

ασύνθετα, που διαιρούνται σε όμοια μέρη (“ὁμοιομερῆ”), και στα σύνθετα, που

διαιρούνται σε ανόμοια μέρη (“ἀνομοιομερῆ”), καθένα εκ των οποίων είναι

ασύνθετο. Στο Περὶ ζῴων μορίων ο Αριστοτέλης επιλέγει να εξετάσει πρώτα τα

έμβια όντα ως έχουν (συγχρονική μέθοδος) και ύστερα το πώς δημιουργήθηκαν

(αναφορά στην οντογένεση – διαχρονική μέθοδος) και υποστηρίζει ότι η δομή των

38 Βλ. Gilson E., From Aristotle to Darwin and Back Again. A Journey in Final Causality, Species, and

Evolution, University of Notre Dame Press, Notre Dame 1984, σσ. 1-15.

36

ομοιομερών εξηγείται με το ποιητικό αίτιο ενώ αυτή των ανομοιομερών προϋποθέτει

και την αναφορά στον τελικό σκοπό (δεδομένου ότι κάθε αίτιο εξηγεί ένα ορισμένο

πράγμα). Τα ανομοιομερή και η μεταξύ τους δομή-οργάνωση είναι αναγκαίες

προϋποθέσεις για την μεταβολή (“κίνηση”) – και μάλιστα την εκούσια – που

χαρακτηρίζει εκ φύσεως τα έμβια, διότι αφενός έχουν στο εσωτερικό τους τόσο την

αρχή κάθε μεταβολής όσο και το μεταβαλλόμενο μέρος και αφετέρου αυτά τα δύο

υπάγονται αναγκαία σε μία σχέση αιτίου αιτιατού. Γι΄ αυτό άλλωστε καλούνται

οργανισμοί.

Ο Gilson σημειώνει ότι ο Αριστοτέλης έχει επίγνωση τόσο του

ανθρωπομορφισμού της τελεολογικής θεωρίας του όσο και του λόγου για τον οποίο

καταφεύγει σε αυτόν: επειδή συνιστά τον πιο γνώριμο σε εμάς τρόπο. Επιπλέον,

παρατηρεί ότι, ενώ η νεωτερική επιστήμη θα επιχειρήσει να αναγάγει όλες τις

εξηγήσεις σε μηχανικές, το πρόβλημα παραμένει: για να ανάγουμε τα ανομοιομερή

στις αρχές με τις οποίες εξηγούμε τα ομοιομερή είμαστε υποχρεωμένοι να

παραβλέψουμε την ανομοιομέρειά τους. Το ίδιο είχαν επιχειρήσει να κάνουν και

ορισμένοι Προσωκρατικοί φιλόσοφοι, αποδίδοντας τις ανώτερες δομές στην τύχη ή

την αναγκαιότητα. Απέναντι σε αυτές τις θέσεις ο Αριστοτέλης επεσήμανε ότι τα

έμβια δεν προκύπτουν ως αποτέλεσμα τυχαίων συμβάντων αλλά με μια διαδικασία

αναπαραγωγής μέσω σπόρων που έχουν προκαθορισμένη ανάπτυξη. Η αναφορά στα

ελάχιστα υλικά συστατικά στοιχεία δεν είναι επαρκής περιγραφή για ένα ζώο, όπως

δεν είναι και για ένα κρεβάτι. Για να περιγραφούν τα προϊόντα της τέχνης χρειάζεται

να γίνει αναφορά και στην μορφή τους (περισσότερο από ότι στην ύλη τους), δηλαδή

στη δομή και στη σύνθεσή τους από ανομοιομερή τμήματα, η οποία οφείλεται στον

σχεδιασμό του τεχνίτη. Επομένως, ανάλογη εξήγηση θα πρέπει να δοθεί και για τη

δομή και τα ανομοιομερή των έμβιων, μιας και τα πρώτα είναι απομιμήσεις των

δεύτερων. Η πρώτη και σημαντικότερη εξήγηση για μία δομημένη κατασκευή είναι ο

σκοπός για τον οποίο δομείται με την συγκεκριμένη μορφή, και δευτερεύουσες οι

υλικές και μηχανικές εξηγήσεις. Στην περίπτωση του τεχνίτη ο σκοπός αυτός

εδράζεται στον ανθρώπινο νου, ο οποίος συλλαμβάνει αυτό που πρόκειται να

δομηθεί. Στην περίπτωση των έμβιων, ωστόσο__________, δεν είναι φανερή η απάντηση.

Πάντως, η φύση φαίνεται να παρουσιάζει σχεδιασμό και τελεολογία, τελειότερες

μάλιστα από αυτές που βλέπουμε στις ανθρώπινες κατασκευές.

Σύμφωνα με τον Gilson, ο Αριστοτέλης φαίνεται να παρουσιάζει όχι τόσο την

φύση σαν ένα τεχνίτη αλλά, ακριβέστερα, τον άνθρωπο τεχνίτη ως επιμέρους

37

περίπτωση της λειτουργίας της φύσης (αφού σημειώνει ότι ο πρώτος μιμείται την

δεύτερη). Η πρώτη, ανθρωπομορφική προσέγγιση εμφανίζεται επειδή ως άνθρωποι

έχουμε γνώση του πώς λειτουργεί η ανθρώπινη τέχνη αλλά όχι του πώς λειτουργεί η

φύση, της οποίας είμαστε μέρος. Το ερώτημα της τελεολογίας στη φύση, μπορεί να

τεθεί σε σχέση με φαινόμενα όπως η λειτουργία του ενστίκτου, διά του οποίου ένα

ζώο προσαρμόζεται στο εξωτερικό περιβάλλον, ή η αμοιβαία προσαρμογή των μερών

του από την σκοπιά της εσωτερικής λειτουργίας του. Η βεβαιότητα και η ταχύτητα με

την οποία επιτελούνται είναι συγκρίσιμη μόνο με τις τελειότερες εκφάνσεις της

ανθρώπινης τέχνης. Ο Gilson υποστηρίζει ότι η σύγκριση της φύσης με την τέχνη,

που δοκιμάζει ο Αριστοτέλης, αναδεικνύει ένα πραγματικό ερώτημα σχετικά με την

τελεολογία στην πρώτη, το οποίο δεν θα πρέπει να το παραβλέψουμε, παρότι δεν

εμφανίζεται μία αντίστοιχη συνείδηση πίσω από τα βιολογικά φαινόμενα. Κάθε φορά

που γίνεται αναφορά στην παθολογική λειτουργία ενός οργάνου και την

αποκατάσταση στην φυσιολογική, υποκρύπτεται μία τελεολογική αντίληψη.

Διαφορετικά θα θεωρούσαμε τα πάντα φυσιολογικά. Η τάση πολλών επιστημόνων

της βιολογίας να απορρίπτουν κάθε αναφορά στην τελεολογία οφείλεται στο ότι

αναζητούν απαντήσεις αποκλειστικά και μόνο για το πώς συμβαίνουν τα φαινόμενα

αυτά, δηλαδή περιορίζονται σε μία μηχανιστική προσέγγιση. Με ανάλογο τρόπο, ο

Δημόκριτος φαίνεται να περιέγραφε τους έμβιους οργανισμούς περιοριζόμενος στην

σύστασή τους. Όμως, ο Αριστοτέλης παρατηρεί ότι με αυτόν τον τρόπο δεν μπορεί να

διαχωριστεί ο ζωντανός οργανισμός από αυτόν που έχει μόλις πεθάνει. Η εξήγηση

της φυσιολογίας ενός οργανισμού δεν μπορεί να περιοριστεί στο ποια είναι η δομή

και η σύστασή του αλλά προϋποθέτει και απαντήσεις σχετικά με το γιατί είναι όπως

είναι. Όπως επισημαίνει ο Gilson, τα ερωτήματα στα οποία απαντά η τελεολογική

θεωρία εντάσσονται στο χώρο της μεταφυσικής ή γενικότερα της φιλοσοφίας και όχι

στην περιοχή της βιολογικής επιστήμης.

Στο σημείο αυτό αξίζει να γίνει αναφορά στον Επίκουρο (341-270 μ.Χ.), όχι

τόσο για τη συμβολή του στην εξελικτική σκέψη, όσο για το ότι προσπάθησε να

ερμηνεύσει τα φυσικά φαινόμενα μέσα από φυσικές αιτίες ερχόμενος σε

αντιπαράθεση με το τελεολογικό μοντέλο του Αριστοτέλη. Τον Επίκουρο

ακολούθησε σε αυτή την άποψη και ο ρωμαίος ποιητής Λουκρήτιος (99-55 μ.Χ.).

Από τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες διαπιστώνεται μια κάμψη στην

εξελικτική σκέψη που από κάποιους συνδέεται με την εμφάνιση του χριστιανισμού,

αν και αυτό αμφισβητείται λόγω της μικρής επιρροής που είχε αρχικά η χριστιανική

38

σκέψη στην επιστημονική. Στους αιώνες που ακολούθησαν όμως η Εκκλησίες ήταν

τα κύρια κέντρα θεραπείας και παραγωγής γνώσης, επιστημονικής και φιλοσοφικής

και στο πλαίσια αυτά διατυπώνονταν οι όποιες απόψεις για την προέλευση των

ζωντανών οργανισμών.

Ο Αυγουστίνος και ο Θωμάς Ακινάτης είχαν απορρίψει την φιλολογική

ιστορία της ειδικής δημιουργίας που αναφέρεται στην Γένεση και πρότειναν μια

αλληγορική, μάλλον φυσιοδιφική ερμηνεία. Στην συνέχεια ο Ισπανός Ιησουΐτης

Suarez (1548-1617 μ.Χ.) υποστήριξε την άποψη της δημιουργίας των επτά ημερών

της Γένεσης αναιρώντας τις απόψεις των παραπάνω. Η αναγέννηση δεν προσέφερε

ουσιαστική πρόοδο στο πρόβλημα της καταγωγής των ειδών. Η περίπτωση του

Leonardo Da Vnci (1452-1519) είναι χαρακτηριστική. Παρόλο που διαπίστωσε πως

τα θαλάσσια απολιθώματα που εντόπισε στα Απέννινα συνδέονταν με την κάλυψη

της επιφάνειας της ξηράς σε εκείνη την περιοχή από θαλάσσιο νερό, δεν μπόρεσε να

συνδέσει την διαπίστωση αυτή με καμία εξελικτική διαδικασία στους οργανισμούς.

Έκτοτε και για τους επόμενους αιώνες έως τον 19ο αιώνα κυριαρχούσαν οι απόψεις

της ειδικής δημιουργίας και οποιαδήποτε άλλη άποψη αντιμετωπιζόταν ως αίρεση και

καταδικαζόταν, όπως στην περίπτωση του Buffon στο τέλος του 18ου αιώνα.

Συνεισφορά στην εξελικτική σκέψη διαπιστώνουμε από τους φυσικούς

λεγόμενους φιλοσόφους που επιχειρούν την ερμηνεία του σύμπαντος με την

ανάπτυξη ενοποιημένων συστημάτων. Παρόλο που οι απόψεις τους δεν είχαν εγγενή

βιολογικό χαρακτήρα, είχαν μεγάλη συνεισφορά στο πρόβλημα της εξελικτικής

διαδικασίας. Έτσι ο Bacon (1561-1626) πρότεινε στους συγχρόνους του την

παρατήρηση, το πείραμα και τον επαγωγικό συλλογισμό ως μέσα κατάκτησης της

γνώσης και την υπέρβαση της Αριστοτέλειας φιλοσοφίας. Υποστήριξε δε την ανάγκη

της μελέτης της ποικιλότητας στην Φύση για να διερευνηθούν οι αιτίες που την

προκαλούν. Διαπίστωσε τον ρόλο της τεχνητής επιλογής στις διάφορες ποικιλίες

καθώς και την δυνατότητα αλλαγής ενός είδους και παρατήρησε την ύπαρξη των

διαφόρων μεταβατικών τύπων μεταξύ των ειδών.

Ο Descartes (1596-1650) επηρέασε την βιολογία με την άποψη του για

ερμηνεία όλων των φαινομένων στην φύση με βάση τους φυσικούς νόμους. Με τον

Leibnitz (1646-1716) αναβίωσε η Αριστοτελική αλυσίδα των όντων, ο οποίος παρόλο

που γνώριζε πολλά για την προέλευση των απολιθωμάτων, την κατάταξη των φυτών

και των ζώων και τις αποκαλύψεις του μικροσκοπίου δεν διατύπωσε απόψεις

σχετικές με την εξελικτική διαδικασία.

39

Ο Kant (1724-1804) αν και από ορισμένους θεωρείται προκάτοχος του

Δαρβίνου αφού δεχόταν τις αλλαγές στα είδη, δεν φαίνεται να είχε εξελικτικές ιδέες

για τους οργανισμούς.

Κορυφαία επίδραση είχε στις απόψεις των φυσικών φιλοσόφων της εποχής η

ανακάλυψη των συστημάτων κατάταξης των ζώων και των φυτών από τους Linnaeus

(1707-1778) και Ray (1627-1705). Ο Ray αν και δεν πίστευε στην σταθερότητα του

είδους δεν διατύπωσε εξελικτικές ιδέες. Ο Linnaeus προς το τέλος της ζωής του,

δέχθηκε την δυνατότητα εξέλιξης όμως μόνο μέσα στο γένος και θεωρούσε ως αίτια

την υβριδοποίηση ή την περιβαλλοντική επίδραση.

Ένας επιστήμονας που ήταν πολύ μπροστά από την εποχή του στην

διατύπωση εξελικτικών θεωριών ήταν ο Maepertius (1698-1779) που ανέπτυξε ειδική

θεωρία της κληρονομικότητας μετά από πειράματα σε ζώα και έρευνες στον άνθρωπο

εφαρμόζοντας την θεωρία των πιθανοτήτων στα ευρήματά του έναν αιώνα πριν από

τον Mendel. O Maepertius ανέπτυξε μια εξελικτική θεωρία που βασιζόταν στις

μεταλλάξεις, στην επιλογή και την γεωγραφική απομόνωση. Οι θεωρίες όμως δεν

κατανοήθηκαν και αγνοήθηκαν.

Ο Buffon (1707-1778) συνεισέφερε σημαντικά στη εξελικτική σκέψη

επηρεάζοντας τους μεταγενέστερους επιστήμονες παρόλο που δεν υποστήριξε με

θέρμη την θεωρία της εξέλιξης, ίσως για να αποφύγει τις τριβές με το ιερατείο. Η

προσφορά συντίθεται στην ανάπτυξη της Συγκριτικής Ανατομίας με την αναγνώριση

των βασικών ομοιοτήτων μεταξύ των διαφορετικών ειδών, στην πρόβλεψη της

θεωρίας του Malthus σχετικά με την αύξηση των πληθυσμών και των αποθεμάτων

τροφής και στην αναγνώριση της ποικιλότητας μεταξύ των οργανισμών και της

δυνατότητας βαθμιαίας μεταβολής τους. Προβληματίστηκε για την εξελικτική

συσχέτιση μεταξύ ανθρώπων και πιθήκων λόγω της ομοιότητάς τους και

αντιλήφθηκε την εξαιρετική σημασία των απολιθωμάτων. Σε αντιδιαστολή με αυτές

τις απόψεις είναι η άποψή του για την αμεταβλητότητα των ειδών που αντιφάσκει με

τις προηγούμενες θέσεις του.

Η σημασία της συσχέτισης των γεωλογικών στρωμάτων και των

απολιθωμάτων που εντοπίζονται σε αυτά, υπήρξε ουσιαστική στην ανάπτυξη των

εξελικτικών θεωριών. Ο Smith (1769-1875) διαπίστωσε την ομοιότητα των

απολιθωμάτων των ανωτέρων στρωμάτων με τους ζωντανούς τύπους σε σχέση με την

σαφή απόκλιση στην ομοιότητα που παρουσίαζαν τα απολιθώματα των κατώτερων

στρωμάτων.

40

Όταν ο Δαρβίνος έκανε το περίφημο ταξίδι του με το Beagle είχε ήδη

δημοσιευθεί η εργασία του διαμορφωτή της σύγχρονης Γεωλογίας Lyell (1797-1875)

και θεωρείται ότι τον επηρέασε βαθιά. Ο Lyell διασαφήνισε την μεγάλη διάρκεια των

γεωλογικών διαστημάτων στην διάρκεια των οποίων μπορούσαν να γίνουν

εξελικτικές αλλαγές και συνέβαλε στην ανάπτυξη της εξελικτικής θεωρίας.

O Lamarck ανέπτυξε την πρώτη συστηματική εξελικτική θεωρία. Η θεωρία

του χαρακτηρίζεται από δύο στοιχεία: την αποδοχή της επίκτητης κληρονομικότητας

- την άποψη δηλαδή ότι οι οργανισμοί μεταβάλλονται ανταποκρινόμενοι σε

περιβαλλοντικές αλλαγές και οι αλλαγές αυτές κληρονομούνται- και στην ασυνεχή

πρόοδο, στην μετάβαση δηλαδή από απλούστερους σε πιο πολύπλοκους

οργανισμούς. Αν και οι απόψεις αυτές δεν επιβεβαιώθηκαν πειραματικά και δεν

γίνονται σήμερα δεκτές, ήταν ο πρώτος φυσιοδίφης που απέρριψε το αξίωμα της

σταθερότητας των ειδών. Από μια άποψη λοιπόν θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ο

εισηγητής της εξελικτικής θεωρίας. Να σημειωθεί εδώ ότι ο πρώτος που ανέπτυξε την

θεωρία της κληρονόμησης των επίκτητων χαρακτηριστικών ήταν ο παππούς του

Καρόλου Δαρβίνου (Charles Darwin) ο Έρασμος Δαρβίνος (1731-1802).39

Οι απόψεις του Lamarck δέχθηκαν έντονη κριτική από τον Cuvier (1769-

1832), έναν επιστήμονα με μεγάλη πολιτική και επιστημονική επιρροή τότε στην

Γαλλία, πατέρα της Παλαιοντολογίας και της Συγκριτικής Ανατομίας. Ο Cuvier

αποσαφήνισε το κλαδογενετικό σύστημα της αποκλίνουσας εξέλιξης παρόλο που

συνολικά παρεμπόδισε την ανάπτυξη της εξελικτικής θεωρίας.

Η περίοδος από την εποχή του Charles Darwin μέχρι την σύγχρονη συνθετική

θεωρία

Ο Charles Darwin (1809-1882) αποτελεί την τομή στην ιστορία των

εξελικτικών θεωριών καθώς διατύπωσε μαζί με τον Alfred Russel Wallace την θεωρία

της εξέλιξης των οργανισμών. Το μεγαλείο του Δαρβίνου ως εξελικτικού δεν αφορά

39 Ο λαμαρκισμός αναβίωσε τον 20ο αιώνα στην Σοβιετική Ένωση από τον Lysenco. Τα πειράματά του

δέχθηκαν σφοδρή κριτική διότι δεν υπήρχαν πειστικοί μάρτυρες, τα στελέχη ήσαν αγνώστου

προέλευσης και δεν αξιοποίησε την μεθοδολογία της στατιστικής επεξεργασίας των αποτελεσμάτων. Η

κυριαρχία της άποψής του στην ΕΣΣΔ είχε σαν αποτέλεσμα τον αποκλεισμό της διδασκαλίας της

Μεντελικής Γενετικής. Το θέμα ήταν μάλλον περισσότερο πολιτικό.

41

τόσο στην σύλληψη και ανάπτυξη της ιδέας της Φυσικής Επιλογής – αφού είχαν ήδη

προηγηθεί άλλοι ερευνητές – όσο στην εξαιρετική ικανότητά του να προχωρεί σε

συνθέσεις, αξιοποιώντας λεπτομερειακές και βαθιές αναλύσεις και στην ικανότητά

του να σχεδιάζει προσεκτικά πειράματα, αξιοποιώντας όλη την διαθέσιμη

επιστημονική γνώση της εποχής του. Πολύ σημαντικό στην διατύπωση της θεωρίας

του υπήρξε το πολύχρονο ταξίδι του με το καράβι Beagle, όπου και έκανε σημαντικές

παρατηρήσεις και πολλά από τα φαινόμενα που παρατήρησε τα συμπεριέλαβε στην

σύνθεσή του.

Ο Δαρβίνος απέρριψε τον Λαμαρκισμό παρόλο που δεν διαφωνούσε με την

θεωρία της κληρονόμησης των επίκτητων χαρακτηριστικών διότι δεν βρήκε στον

Lamarck τα στοιχεία που χρειαζόταν για να επεξεργασθεί την δική του σύνθεση.

Αξιοποίησε όμως στοιχεία από το Μαλθουσιανικό Δόγμα40. Σημαντική επιρροή στην

διατύπωση της θεωρίας του είχαν, τόσο οι σημαντικές πρόοδοι στους τομείς της

Συγκριτικής Ανατομίας και Εμβρυολογίας, όσο και η παρατήρηση της τεχνητής

επιλογής που εφάρμοζαν οι Άγγλοι αγρότες.

Ο Δαρβίνος για πλέον από είκοσι χρόνια προσπαθούσε να βρει όσο

περισσότερα στοιχεία μπορούσε για στηρίξει την θεωρία του. Επίσπευσε όμως την

δημοσίευση του βιβλίου του “The Origin of Species” («Η καταγωγή των ειδών»)

όταν διαπίστωσε πως ένας ερευνητής που εργαζόταν ανεξάρτητα από αυτόν ο Alfred

Russel Wallace είχε ήδη και αυτός προχωρήσει στην σύνθεση της θεωρίας της

εξέλιξης. Μάλιστα ο Wallace είχε πρώτος στείλει με γράμμα στον Δαρβίνο περίληψη

της εργασίας του, κάτι που κινητοποίησε τον Δαρβίνο να προχωρήσει σε ανακοίνωση

της δικής του εργασίας. Οι εργασίες και των δύο παρουσιάστηκαν στο συνέδριο της

Linnean Society το 1858 από το οποίο απουσίαζαν και οι δύο. Ο Δαρβίνος

προηγήθηκε χρονικά του Wallace και είχε περισσότερο τεκμηριωμένη θεωρία γι αυτό

και επικράτησε ο όρος Δαρβινισμός.

Και οι δύο επιστήμονες αλληλογραφούσαν συχνά και είχαν μεγάλο σεβασμό

μεταξύ τους, αλλά και επιστημονικές διαφωνίες. Για παράδειγμα, ο Wallace πίστευε

στην ειδική καταγωγή του ανθρώπου, ενώ ο Δαρβίνος θεωρούσε ότι η εξέλιξή του

υπάκουε στους ίδιους εξελικτικούς νόμους με τους άλλους οργανισμούς και τον

θεωρούσε και αυτόν ως ένα εξελικτικό βήμα. Η σύλληψη της ιδέας της Φυσικής

40 Σύμφωνα με το οποίο κάθε πληθυσμός τείνει να αυξηθεί κατά γεωμετρική πρόοδο ενώ οι πηγές

διατροφής αυξάνουν κατά αριθμητική πρόοδο.

42

Επιλογής ως παράγοντα των εξελικτικών αλλαγών συνελήφθη από τον Δαρβίνο κατά

την διάρκεια ενός περιπάτου του σε έναν εξοχικό δρόμο με άμαξα ενώ του Wallace

κατά την διάρκεια ενός παροξυσμού πυρετού ελονοσίας!

Την εποχή του Δαρβίνου πειραματιζόταν και δημοσίευσε τις εργασίες του ο

θεμελιωτής της σύγχρονης Γενετικής Georg Mendel, αλλά ο Δαρβίνος δεν ήρθε σε

επαφή με τις δημοσιεύσεις του, που θα μπορούσαν να τον είχαν επηρεάσει στην

σύνθεση της θεωρίας του.

Ο Δαρβίνος δέχθηκε κριτική για την πειραματική μεθοδολογία που

εφάρμοζε.41 Η αποδοχή της θεωρίας του από τον επιστημονικό κόσμο έγινε

αργότερα. Υπήρξαν όμως και πολλοί που δεν την αποδέχθηκαν, όπως ο μεγάλος

εμβρυολόγος Von Baer που δεχόταν μεν την εξέλιξη, αλλά απέρριπτε την φυσική

επιλογή ως υλιστικό σύστημα. Μεγάλος υποστηρικτής του Δαρβίνου υπήρξε ο

Huxley, που υπερασπιζόταν την θεωρία του σε επιστημονικό και φιλοσοφικό επίπεδο.

Η διατύπωση της θεωρίας της Φυσικής Επιλογής προκάλεσε ερευνητική

έκρηξη στους συγχρόνους του Δαρβίνου, κάτι που οδήγησε στην συγκέντρωση και

άλλων ενδείξεων για τον ρόλο της Φυσικής Επιλογής. Παρόλα αυτά υπήρχαν

σημαντικά προβλήματα στην διευκρίνιση του μηχανισμού δράσης της Φυσικής

Επιλογής.42 Η ουσιαστική απουσία μια θεωρίας κληρονομικότητας ήταν από τα κύρια

εμπόδια, καθώς θα μπορούσε να συνδεθεί με την δράση της φυσικής επιλογής και να

ερμηνεύσει τα αποτελέσματα. Η συμβολή της Γενετικής και των νόμων του Mendel

δεν είχε αναγνωρισθεί ακόμη από τους επιστήμονες, μέχρι το 1900 όταν και

ανακαλύφθηκαν πάλι οι νόμοι που διατύπωσε. Οι μεντελικοί αποδυνάμωσαν για ένα

διάστημα την Δαρβινική θεωρία επειδή μεταφέρθηκε η σημασία του εξελικτικού

παράγοντα από την Φυσική Επιλογή στην Γενετική.

Ο Morgan το 1932 πρότεινε την μετάλλαξη ως κύριο παράγοντα των εξελικτικών

αλλαγών και μαζί με τους de Vries και Bateson θεωρούσε τα μεταλλαγμένα άτομα ως

τα πιο σημαντικά στον πληθυσμό που ανήκουν. Ο Coldschmidt το 1940 ανέφερε τις

απότομες «συστηματικές μεταλλάξεις» ως παράγοντα δημιουργίας των ειδών.

41 Η μεθοδολογία του Δαρβίνου δεν μπορεί να συγκριθεί με την σημερινή. Ακόμη ο μεθοδολογικός

πειραματισμός που είχε τότε αναπτυχθεί στις επιστήμες της Φυσικής και της Χημείας ήταν πολύ

λιγότεροι γνωστός στην Βιολογία.

42 Κάτι που είχε αναγνωρίσει και ο ίδιος ο Δαρβίνος.

43

Οι παραπάνω επιστήμονες δεν κατάφεραν να αποδώσουν την εξελικτική

διαδικασία στις αλλαγές των γονιδιακών συχνοτήτων που αποτελεί και τον πυρήνα

της σκέψης των σύγχρονων εξελικτικών γενετιστών.

Η Γενετική Πληθυσμών είναι η αιτία για την επαναφορά και αποκατάσταση

του Δαρβινισμού και της θεωρίας της Φυσικής Επιλογής στον επιστημονικό κόσμο με

τις εργασίες των Chetverikov, Fischer Haldane και Wright, κατά την δεκαετία του

1920. Ο Chetverikov δημοσίευσε πρώτος στα ρώσικα την πρώτη γενετική μελέτη που

αφορούσε τις πληθυσμιακές συχνότητες, η οποία και έγινε γνωστή πολύ αργότερα

στην Δύση. Η πρώτη προσπάθεια με συστηματικό χαρακτήρα δημοσιευμένη στα

Αγγλικά για την εναρμόνιση των παρατηρήσεων του Δαρβίνου στην Φυσική Επιλογή

και της Μεντελικής Γενετικής έγινε από τον Fischer στο βιβλίο του “The Genetical

Theory of Natural Selection”. Σημαντική επίσης ήταν και η συνεισφορά του μεγάλου

γενετιστή Haldane στην Γενετική των Πληθυσμών που απετέλεσε ένα εργαλείο της

εξελικτικής επιστήμης. Ο Wright παρουσίασε για πρώτη φορά ολοκληρωμένα

μαθηματικά μοντέλα με την θεωρία των «προσαρμοστικών κοιλάδων και κορυφών».

Η σύγχρονη Συνθετική Θεωρία της Εξέλιξης

Το 1937 είναι το γενέθλιο έτος της Συνθετικής Θεωρία της Εξέλιξης, η οποία

αποτελεί έναν αποδεκτό πλέον σήμερα τρόπο προσέγγισης των προβλημάτων της

εξέλιξης. Η δημοσίευση του βιβλίου του κορυφαίου γενετιστή Dobzhansky “Genetics

and The Origin of Species” (Η Γενετική και η Καταγωγή των Ειδών) έδωσε την

δυνατότητα επισκόπησης όλων των προηγηθέντων ερευνών της Γενετικής

Πληθυσμών. Ήταν η πιο ολοκληρωμένη εξελικτική θεωρία που είχε παρουσιασθεί

που συνοδεύθηκε από την δημοσίευση αρκετών σχετικών βιβλίων και πλατιά

αποδοχή από τον επιστημονικό κόσμο.

Ουσιαστική επίδραση στην Συνθετική Θεωρία άσκησε η γέννηση και

ανάπτυξη της Μοριακής Γενετικής χωρίς να αλλάξει τις βασικές κατευθύνσεις της.

Προώθησε όμως την έρευνα και προσέφερε εργαλεία για την μελέτη των εξελικτικών

μηχανισμών. Τα μορφολογικά χαρακτηριστικά και φυσιολογικές αντιδράσεις

ελέγχονται από τα γονίδια που κωδικοποιούν πρωτεΐνες με λειτουργικό και δομικό

χαρακτήρα. Μέσω των βιοσυνθετικών οδών της μοριακής σύνθεσης κωδικοποιούνται

και εκφράζονται ένζυμα με καταλυτικό ρόλο και έλεγχο σε σύνθετα συστήματα

ρύθμισης της γονιδιακής δράσης. Τα εργαλεία της Μοριακής Γενετικής που

αξιοποιούνται από την Συνθετική Θεωρία είναι τα αλλοένζυμα, ως μάρτυρες της

44

γενετικής ποικιλότητας των οργανισμών, η συγκριτική αμινοξική ακολουθία των

πρωτεϊνών και η συγκριτική νουκλεοτιδική ακολουθία για τις φυλογενετικές σχέσεις

καθώς και οι πολυγονιδιακές οικογένειες.

Η ουσιαστικές διαφορές της Συνθετικής Θεωρίας από την Δαρβινική Θεωρία

της Φυσικής Επιλογής συνίστανται στην Μεντελική Γενετική και στα μεθοδολογικά

εργαλεία των μαθηματικών της δυναμικής των πληθυσμών και των νέων μοριακών

τεχνικών.

Από την εγκαθίδρυση της Συνθετικής Θεωρίας της Εξέλιξης, οι ιδρυτές και οι

συνεχιστές έχουν συνεισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξή της. Η θεωρία βασίζεται

ακόμη στις μεταλλάξεις, στην Φυσική Επιλογή και στους μηχανισμούς απομόνωσης,

αλλά είναι σημαντικά διαφοροποιημένη από ότι παλαιότερα. Κυρίως σε ότι αφορά

στην προώθηση ερευνών στην γενετική σύσταση σε φυσικούς πληθυσμούς και σε

μελέτες στην τροποποίηση των γενετικών δεξαμενών, σε πειραματικούς και φυσικούς

πληθυσμούς. 43

Ο Fischer παρουσίασε τη υπόθεση ότι η επίδραση των γονιδίων μπορεί να

τροποποιηθεί σε φυσικές συνθήκες από πιέσεις της φυσικής επιλογής επάνω στο

γενετικό υπόβαθρο. Η υπόθεση αυτή τον οδήγησε στην άποψη ότι η επιρροή της

φυσικής επιλογής στο γενετικό επίπεδο τροποποιεί την κατάσταση υποτέλειας44

ή

υπεροχής45

των γονιδίων.

Ο Haldane ανέπτυξε την άποψη ότι η ετεροζυγωτεία46 (Heterozygosity) στα

άτομα και η ετερογένεια στους πληθυσμούς, δημιουργούν ένα εξελικτικό

πλεονέκτημα καθώς αυξάνουν τον αριθμό των βιοχημικών εργαλείων και κατά

συνέπεια την προσαρμοστικότητα και την μικροεξελικτική δυναμική των πληθυσμών.

Για παράδειγμα στους ανθρώπινους πληθυσμούς το γονίδιο που προκαλεί την

43 STUDIES IN THE PHILOSOPHY OF BIOLOGY, FRANCISCO J. AYALA & THEODOSIUS

DOBZANSKY, University of California Press, California 1974 (σελ.37-39).

44 Υποτελές ή υπολειπόμενο αλληλόμορφο γονίδιο (recessive allele gene): ένα αλληλόμορφο γονίδιο

το οποίο εμφανίζει την έκφρασή του στο άτομο αν απουσιάζουν άλλα επικρατή γονίδια και βρίσκεται

σε ομοζυγωτία με ίδιο αλληλόμορφο στο κάθε ζεύγος χρωμοσωμάτων.

45 Υπεροχή (Domonance): όταν κυριαρχεί η έκφραση ενός αλληλόμορφου γονιδίου σε σχέση με άλλα

εναλλακτικά αλληλόμορφα σε κατάσταση ετεροζυγωτίας.

46 Ετεροζυγώτης είναι το άτομο που για ένα συγκεκριμένο γονίδιο διαθέτει διαφορετικά

αλληλόμορφα που κωδικοποιούν διαφορετικά την γενετική πληροφορία για το ίδιο χαρακτηριστικό.

45

δρεπανοκυτταρική αναιμία, αν βρίσκεται σε ετεροζυγωτία (να διαθέτει δηλαδή το

άτομο ένα υγιές αλληλόμορφο

47

και ένα που προκαλεί την νόσο), αποτελεί

σημαντικό πλεονέκτημα ενάντια στην ανθεκτικότητα απέναντι στην νόσο μαλάρια.

Ο Teissier και o L’ Heritier έδειξαν σε πειραματικούς πληθυσμούς ότι η

φυσική επιλογή δεν απομακρύνει κάποια από τα αλληλόμορφα γονίδια στην

φρουτόμυγα Drodosphila melanogaster σε σχέση με κάποια άλλα ευνοεί την

συνύπαρξή τους σε πολύ χαρακτηριστικές ρυθμιστικές ισορροπίες, οι οποίες μπορεί

να τροποιηθούν αν τροποιηθούν και οι οικολογικές συνθήκες ή το γενετικό υπόβαθρο

των πληθυσμών.

Οι Timofeed – Ressovsky, Tchetverikov, Dubinin και άλλοι μελέτησαν την

ποικιλομορφία των φυσικών πληθυσμών της Drosophila. Ο Ford συνεισέφερε

σημαντικά στην μελέτη της Οικολογικής Γενετικής και εισήγαγε τον όρο Γενετικός

Πολυμορφισμός μελέτησε δε τον Γενετικό Πολυμορφισμό στα Λεπιδόπτερα.

Απέδειξε ότι η Φυσική Επιλογή μπορεί να δράσει σε πιο υψηλούς εξελικτικούς

ρυθμούς, από ότι θεωρείτο ότι ένα αλληλόμορφο μπορεί από υποτελές να γίνει

επικρατές αν ευνοείται εξελικτικά ο οργανισμός και ότι η φυσική επιλογή έχει την

τάση να οργανώνει ομάδες γονιδίων με συνεργατικές δράσεις σε υπεργονίδια. Ο

Lerner το 1954 ανέπτυξε την ιδέα της Περιβαλλοντικής Ομοιόστασης και της πολύ

σημαντικής ιδέας της Γενετικής Ομοιόστασης.

Η πλέον σημαντική συνεισφορά στην μοντέρνα θεωρία της εξέλιξης έγινε από

τον Dobzansky το 1970. Η εργασία του στην ετερογονικότητα των φυσικών

πληθυσμών της Drosophila, μαζί με την κατανόηση της γενετικής δομής των

φυσικών πληθυσμών και τους μηχανισμούς της Φυσικής Επιλογής, επέδρασαν

ουσιαστικά στην εξέλιξη της Γενετικής Πληθυσμών. Σε μεγάλο βαθμό στον

Dobzansky οφείλουμε την ανανέωση της εξελικτικής θεωρίας και την ενίσχυση της

με ουσιαστικά επιχειρήματα. Οι παρατηρήσεις του επάνω στα θανατογόνα και σε

άλλα επιβλαβή γονίδια, η εκτεταμένη εργασία του στην ποικιλομορφία των δομικών

τύπων των χρωμοσωμάτων καθώς και οι μεταγενέστερες εργασίες των συνεργατών

47 Αλληλόμορφα γονίδια (Alleles) : Μια συγκεκριμένη μορφή ενός γονιδίου που διαφοροποιείται από

άλλες μορφές του γονιδίου. Ο αριθμός τωψν αλληλόμορφων ενός γονιδίου μπορεί να είναι μεγάλος

(πολλαπλά αλληλόμορφα) με την κάθε μορφή να έχει περίπου την ίδια γενετική δομή με κάποιες

ελαφρές διαφορές συνήθως στην αλληλουχία των βάσεων του DNA. Στα διπλοειδή άτομα μπορεί να

υπάρχουν μέχρι δύο αλληλόμορφα για κάθε γονίδιο στο γενετικό υλικό κάθε ατόμου.

46

του στην βιοχημική ποικιλομορφία των φυσικών πληθυσμών της Drosophila, έρευνα

μαζί με άλλες έρευνες που αυτός ενέπνευσε, έχουν αλλάξει δραματικά τις απόψεις

μας για την δομή των φυσικών πληθυσμών.

Όλα αυτά δεικνύουν ότι οι φυσικοί πληθυσμοί είναι εξαιρετικά ετερογενείς

και κάθε άτομο έχει έναν μοναδικό γενότυπο. Ο βαθμός αυτής της ετερογένειας είναι

πολύ μεγαλύτερος από ότι είχε αρχικά υποτεθεί. Στους περισσότερους οργανισμούς η

φυσική επιλογή δεν δρα απλά και μόνον ως κόσκινο που εξαλείφει τα λιγότερο

κατάλληλα αλληλόμορφα γονίδια, για να ευνοήσει τα πλέον κατάλληλα

αλληλόμορφα κάθε γενετικής θέσης στο χρωμόσωμα, αλλά διατηρεί πολλά από αυτά

παθογενή αλληλόμορφα σε ετεροζυγωτική κατάσταση. Αυτή η ιδέα ανατρέπει την

αντίληψη της γενετικής δεξαμενής καθώς ο Dobzansky έδειξε ότι η Φυσική Επιλογή

είναι πολύ πιο σύνθετη δρώντας με πολλούς τρόπους, είτε εξαλείφοντας τα

θανατογόνα και επιβλαβή αλληλόμορφα γονίδια ως Κανονιστική Φυσική Επιλογή ,

είτε διατηρώντας διαφορετικά αλληλόμορφα σε ετεροζυγωτία στους γονότυπους των

ατόμων των πληθυσμών ως Εξισιρροπιστική Φυσική Επιλογή, είτε προκαλώντας

εξελικτικές αλλαγές ως κατευθύνουσα επιλογή.

Ο Dobzansky έδωσε με την εργασία του μια έξοχη σύνθεση της θεωρίας της

εξέλιξης. Η σύνθεσή του απάντησε σε πολλά ερωτήματα και μείωσε το βάρος των

αμφισβητήσεων κάποιων νεολαμαρκιστών. Έδειξε πως δεν υπάρχει καμία παράδοξη

σύγκρουση ανάμεσα στην τύχη και στην τάξη στην εξέλιξη. Οι μεταλλάξεις εντός

κάποιων βιοχημικών ορίων, είναι τυχαία γεγονότα. Αλλά η φυσική επιλογή είναι ένας

ρυθμιστικός παράγοντας, με μη τυχαίο χαρακτήρα, διατηρώντας την απαραίτητη

συσχέτιση μεταξύ των οργανισμών και του περιβάλλοντος. Αυτό δεν σημαίνει πως

υπάρχει κάποιο προκαθορισμένο σχέδιο εξέλιξης. Η φυσική επιλογή είναι αρκετή για

να διατηρεί τις απολύτως απαραίτητες προσαρμογές καθώς πολλά είδη εξαφανίζονται

σαν αποτέλεσμα της έλλειψης εξελικτικών προσαρμογών και λύσεων, ενώ άλλα

εξελίσσονται.

Σύγχρονες επιφυλάξεις γενετιστών απέναντι στην Φυσική Επιλογή

Πέραν των νεολαμαρκιστών, πολλές ομάδες γενετιστών είναι σήμερα σε

διαφορετικό βαθμό επιφυλακτικοί στην θεωρία της φυσικής επιλογής. Μία από τις

επιφυλάξεις δεν είναι ιδιαίτερα πρόσφατη. Είναι η υπόθεση της εξέλιξης με τυχαία

47

γενετική απόκλιση48 . Οι εισηγητές αυτής της άποψης δεν αποκλείουν την δράση της

φυσικής επιλογής, αλλά επισημαίνουν παράλληλα την σημασία λιγότερο ή

περισσότερο της τυχαίας γενετικής μετατόπισης στην εξέλιξη των πληθυσμών. Αυτός

ο παράγων πράγματι παίζει ρόλο σε μικρούς εργαστηριακούς πληθυσμούς, αλλά η

επίδραση και η δράση της GRD σε μεγάλους φυσικούς πληθυσμούς δεν έχει

αποδειχθεί. Οι εισηγητές της θεωρίας παραδέχονται ότι οι περισσότερες από τις

μεταλλάξεις οι οποίες είναι εξελικτικά σημαντικές, έχουν πολύ μικρότερη

συντελεστή δράσης της φυσικής επιλογής από αυτόν που είναι πρακτικά δυνατό να

περιγραφεί στο εργαστήριο αλλά εντούτοις θεωρούν την πιθανότητα ότι διαφορετικές

αναστροφές49 στην Drosophila ή στις ομάδες αίματος του ανθρώπου μπορεί να είναι

προσαρμοστικά ουδέτερες, δεν έχουν δηλαδή εξελικτική αξία. Μια ακόμη

περισσότερο ακραία εκδοχή της ίδιας θεωρίας είναι η αποκαλούμενη Θεωρία της

Μη- Δαρβινικής Εξέλιξης, στην οποία η Φυσική Επιλογή, ως διαφοροποιητικός

παράγοντας, διαδραματίζει μικρό έως καθόλου ρόλο και στον οποίο η εξέλιξη είναι

κύρια το αποτέλεσμα τυχαίων γεγονότων.

Ένα άλλο πρόβλημα είναι κατά πόσον υπάρχουν μεγάλοι αριθμοί ουδετέρων

αλληλομόρφων γονιδίων στον ενζυμικό πολυμορφισμό50. Ένα αλληλόμορφο το οποίο

βρίσκεται σε συνεχή ανταγωνισμό με άλλα αλληλόμορφα θα μπορούσε να είναι

ουδέτερο κάτω από συγκεκριμένες οικολογικές και περιβαλλοντικές συνθήκες.

Υπάρχει όμως η πιθανότητα που είναι μάλιστα και αρκετά υψηλή, ότι το

συγκεκριμένο αλληλόμορφο μπορεί να μην είναι καθόλου ουδέτερο σε άλλες

περιβαλλοντικές και οικολογικές συνθήκες. Οι περισσότεροι από αυτούς που

υιοθετούν την υπόθεση των ουδέτερων αλληλομόρφων ισχυρίζονται ότι κάθε

48 Τυχαία Γενετική Απόκλιση (RGD: random genetic drift): Αλλαγές στην συχνότητα των

αλληλόμορφων γονιδίων σε ένα πληθυσμό από την μία γενιά στην άλλη λόγω τυχαίων διακυμάνσεων.

Η RGD είναι σημαντική στους μικρούς πληθυσμούς που υπόκεινται σε σφάλμα δειγματοληψίας και

στους οποίου ένα αλληλόμορφο μπορεί να χαθεί (ο% συχνότητα) ή να σταθεροποιηθεί. Το φαινόμενο

περιγράφηκε για πρώτη φορά από τον Αμερικανό γενετιστή Sewall Wright (Λεξικό όρων Βιολογίας,

W.G Hale & J.P. Margham, Collins – Φλώρος).

49 Γενετική Αναστροφή (Genetic Inversion): είναι η χρωμοσωμική αναδιάταξη όπου τμήμα του

χρωμοσώματος αποκόπτεται από αυτό και ενώνεται πάλι αφού έχει στραφεί κατά 180ο . (Γενετική

Ανάλυση, David T. Suzuki, Antony J.F. Griffiths, Θεσσαλονίκη 1982. σελ. 260.

50 Διαφορετικές μορφές ενός ενζύμου, μιας καταλυτικής πρωτεΐνης δηλαδή που δεν επηρεάζουν την

λειτουργικότητά του στις συγκεκριμένες συνθήκες.

48

αλληλόμορφο έχει την δική ιδιαίτερη και εγγενή αξία όσον αφορά την επιλογή,

ανεξάρτητα από το γενετικό υπόβαθρο και άλλες συνθήκες. Η απλοποιημένη αυτή

υπόθεση μοιάζει σήμερα μάλλον παραπλανητική.

Μια τρίτη σύγχρονη εξελικτική υπόθεση, η οποία είναι εν μέρει τουλάχιστον

ενάντια στην Φυσική Επιλογή είναι ότι της επικράτησης της βιοχημικής εξέλιξης

έναντι των άλλων μορφών εξέλιξης. Αυτή, στην ακραία μορφή της, προτείνει ότι η

φυλογένεση51 μπορεί να προέλθει αποκλειστικά από την Βιοχημεία των οργανισμών

και πως οι τροποποιήσεις στον γενετικό κώδικα και η επακόλουθη παραγωγή νέων

μορίων είναι η μοναδική αιτία της εξέλιξης. Σε μια πιο ραφιαναρισμένη μορφή ο

Monod (1970) δέχεται πως η Θεωρία της Εξέλιξης μέσω της Φυσικής Επιλογής,

απώλεσε την σημασία με την ανακάλυψη του γενετικού κώδικα. Αυτή η υποτίμηση

της βασικής αξίας της μελέτης επάνω στους οργανισμούς είναι χαρακτηριστική των

μοριακών βιολόγων. Ο Monod αποδίδει στα πρωτεϊνικά μόρια ένα είδος

τελεονομικής ευφυΐας και μοιάζει να είναι κοντά στην ιδέα του Wintrebert της

ευφυΐας της ζωντανής ύλης.

Σε ακόμη πιο ακραία μορφή η Μη – Δαρβινιστική αυτή θεωρία υποθέτει ότι η

εξέλιξη είναι κυρίως μια σειρά από τυχαία συμβάντα στην τροποποίηση του

γενετικού υλικού (DNA) με αντικαταστάσεις στα κωδικόνια

52

. Ο Francois Jacob

(1970), ένας από τους μεγαλύτερους μοριακούς βιολόγους, υποστηρίζει ότι αυτό που

εξελίσσεται δεν αποτελείται από ύλη και ενέργεια και είναι ο οργανισμός, η ενότητα

της μορφής. Στους οργανισμούς η επίδραση του τυχαίου διορθώνεται άμεσα από την

ανάγκη της προσαρμογής, της αναπαραγωγής της Φυσικής Επιλογής. Δεν αρνείται

καθόλου ότι η Βιοχημεία και η μοριακή προσέγγιση της Φυλογένεσης βοηθούν

ουσιαστικά στην ερμηνεία της εξελικτικής διαδικασίας.

51 Φυλογένεση (Phylogeny): Το σύνολο της εξελικτικής ιστορίας των οργανισμών, ενός είδους, ή

άλλης ταξινομικής ομάδας οργανισμών. Το διάγραμμα που την περιγράφει καλείται φυλογενετικό

δένδρο και προέρχεται από μορφοολογικές, παλαιοντολογικές και βιοχημικές αποδείξεις.

52 Κωδικόνια (Codonos): Μια ομάδα τριών νουκλεοτιδικών βάσεων του DNA που κωδικοποιεί ως

προς ένα αμινοξύ την σχετική πρωτεΐνη.

49

Μια ακόμη «αντι – επιλογική», άποψη στην ακραία τουλάχιστον μορφή της,

είναι η αριθμητική ταξινόμηση53 που επιχειρεί να μετρήσει φυλογενετικές

διαφοροποιήσεις με απλά βιομετρικά τεστ ομοιότητας.

2. Το θεολογικό και επιστημονικό πλαίσιο της εποχής εμφάνισης της

εξελικτικής θεωρίας

Η σκιαγράφηση ενός κόσμου αρχαίου, βίαιου, ανταγωνιστικού και

προανθρώπινου, όπως τον περιέγραφε η οργανική εξέλιξη, ερχόταν σε πλήρη

αντίθεση με τον ήπιο κόσμο για τον οποίοι έκανε λόγο η φυσική θεολογία του 18ου

αιώνα. Ακόμα χειρότερα, βρισκόταν σε πλήρη αντίστιξη με την κυριολεκτική

ανάγνωση της Βίβλου, στην οποίαν απουσίαζαν πλήρως ο πόνος και θάνατος πριν

από την πτώση του Αδάμ. Η συσσώρευση δεδομένων από πολλούς επιστημονικούς

τομείς όπως η Γεωλογία, η Παλαιοντολογία, η Αστρονομία και η Εξελικτική βιολογία

οδήγησε σε μια κατανόηση του παρελθόντος που προκάλεσε κρίση στην αντίληψη

για την Φύση και τον άνθρωπο όπως περιγράφονται στην Βίβλο. Τραυματίστηκε

ακόμη και η κοινή αντίληψη που υπήρχε για τις αρμονικές σχέσεις στην φύση.

Δεν υπήρξε μια γραμμική διαδοχή επιστημονικών απόψεων μέχρι τον

Δαρβίνο για την οργανική εξέλιξη. Οι εικασίες περί οργανικής εξέλιξης βασίζονταν

συχνά σε ιδέες μιας μεταμόρφωσης, κατά μήκος μιας προκαθορισμένης οντολογικής

αλυσίδας, με κάθε κρίκο να αντιπροσωπεύει μια ήδη υπάρχουσα μορφή. Η

ανακάλυψη εξαφανισμένων ειδών με τα απολιθώματα, έδωσε μια καίρια ώθηση σε

θεωρίες οργανικής εξέλιξης, που περιελάμβαναν αλληλουχίες εξελικτικών

γεγονότων.

Οι εξελικτικές θεωρίες μετά το 1859 ήσαν συνδεδεμένες με ανατρεπτικούς

πολιτικούς και ηθικούς συνειρμούς, καθώς η ερμηνεία που πρότεινε ο Δαρβίνος

περιελάμβανε μια ερμηνεία της φύσης ως αδηφάγου, βάναυσης, απαράδεκτης και

αδιανόητης για τον κοινό νου της εποχής. Αυτό αποτυπώθηκε και στις δημόσιες

αντιπαραθέσεις της εποχής, μαζί με την διαμάχη για την αυθεντία των κειμένων της

Βίβλου. Η ιστορικοφιλολογική κριτική της Βίβλου, με έδρα την Γερμανία είχε

απομακρύνει τους μελετητές της από την κυριολεκτική της ερμηνεία.

53 Αριθμητική Ταξινόμηση (Numerical Taxonomy): Η μελέτη της σχέσης μεταξύ οργανισμών

μέσου καθορισμού του αριθμού των κοινών χαρακτηριστικών τους.

50

Οι επιστημονικές απόψεις για την σταθερότητα των ειδών

Το μεγαλύτερο ταξινομικό σύστημα της φύσης δημιουργήθηκε τον 18ο αιώνα

από τον Linnaeus (1707-1778) με το έργο του Philosophia botanica (1751). Η

βασική παραδοχή που αποπνέει το έργο του Λινναίου είναι αυτή της σταθερότητας

των ειδών, με βάση την λογική της δημιουργίας και την ύπαρξη ενός σχεδίου. Η

ταξινόμηση αποτύπωνε την τάξη που είχε επιβάλει ένας νους σε αρχέγονους τύπους,

που διαρκούν από την αρχή ως το τέλος του κόσμου.

Ο Λινναίος απομακρύνεται από την βιβλική θεολογία στο σημείο που αφορά

τον κατακλυσμό και εκφράζει αμφιβολίες για την σταθερότητα των ειδών,

θεωρώντας τις τάξεις σταθερές από τις οποίες με επιγαμίες παράγονται τα γένη και με

υβριδοποίηση τα είδη. Μάλιστα θεώρησε σημαντικούς και τους παράγοντες του

κλίματος και της γεωγραφικής θέσης για την διαμόρφωσή τους. Δηλαδή η φυσική

θεολογία του Λινναίου απέδιδε τα ανώτερα επίπεδα ταξινόμησης στον Θεό.

Ο Buffon θεωρούσε την αυθόρμητη γένεση και όχι την οργανική

μεταμόρφωση ως την μέθοδο της φύσης για την παραγωγή νέων ειδών. Και εδώ η

άποψη απέχει σημαντικά από την Βιβλική ερμηνεία. Υποστήριζε ακόμη πως η ηλικία

της γης ήταν κατά πολύ μεγαλύτερη από ότι τότε πιστευόταν.

Εξελικτική θεωρία και θρησκευτική πίστη

Υπήρχαν τουλάχιστον δύο βασικές προσεγγίσεις για την ερμηνεία του

δαρβινικού «Η καταγωγή των ειδών». Η μία, που ήταν σύμφωνη με την Βιβλική

Θεολογία, με την προϋπόθεση της αλληγορικής και μεταφορικής προσέγγισης του

κειμένου της Γένεσης, και η άλλη που την υπονόμευε. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η

αντιμετώπιση του Δαρβινισμού θεολογικά υπήρξε πολυποίκιλη.

Η θεωρία της εξέλιξης προέβλεπε την δυνατότητα των οργανισμών να

μπορούν να επιβιώσουν σε διαφορετικά περιβάλλοντα από εκείνα στα οποία

διαβιούσαν. Η φυσική επιλογή ευνοούσε την κατάληψη κάθε διαθέσιμου θώκου.

Επίσης είχε το πλεονέκτημα της ένταξης μοντέλων ατελούς προσαρμογής, που δεν

ήσαν καθόλου «τέλεια», ούτε __________διέθεταν πλήρως βιώσιμες «λύσεις» προσαρμογής. Το

παράδειγμα της χρήσης από τη μέλισσα του κεντριού ως άμυνα, που προκαλεί

ταυτόχρονα τον θάνατό της είναι χαρακτηριστικό.

Ένα άλλο παράδειγμα που απομάκρυνε από την πίστη σε έναν ελεήμονα και

ευμενή Θεό ήταν αυτό της σκληρής πραγματικότητας και του πόνου μεταξύ του

51

φυσικού ανταγωνισμού των ειδών και των ατόμων, που ήταν όμως σύμφωνα με τους

νόμους της φυσικής επιλογής. Το παράδειγμα της διατροφής των νεαρών ιχνευμόνων

(είδος σφήκας) με ζωντανές κάμπιες, με έναν αργό και σκληρό τρόπο είναι και αυτό

χαρακτηριστικό.

Τα υπολειμματικά μέλη ειδών που τους ήσαν πλέον άχρηστα, κατά την

εξελικτική θεωρία αποτελούν απομεινάρια του εξελικτικού παρελθόντος των

οργανισμών, δεν έχουν αποβληθεί όμως αφού δεν υπήρξε επιλεκτική πίεση.

Όμως η ισχυρότερη απόδειξη προέκυπτε κατά τον Δαρβίνο από το αρχείο των

απολιθωμάτων. Η συσχέτιση των αρχαιοτέρων απολιθωμάτων με νεώτερα,

συνδυαζόταν με ενδιάμεσα χαρακτηριστικά μεταξύ τους. Και βέβαια η γεωγραφική

εξάπλωση των ειδών που συσχέτιζε τις ομοιότητες μεταξύ ειδών μιας περιοχής με την

κοινή καταγωγή τους, καθώς και την συνάφεια μεταξύ νησιωτικών ειδών και ειδών

παρακείμενων ηπειρωτικών περιοχών, με βάση την μετανάστευση.

Ορισμένοι θρησκευτικοί σχολιαστές απάντησαν στα παραπάνω, ισχυριζόμενοι

πως δεν υπαγόρευε ρητά το δόγμα της δημιουργίας την ξεχωριστή δημιουργία κάθε

είδους. Η κριτική του Δαρβίνου και η εξελικτική θεωρία δεν άγγιζαν κατά την γνώμη

τους τον βασικό πυρήνα του δόγματος, πως τελικά μια δύναμη υπεράνω της φυσικής

τάξης καθόριζε την ύπαρξη και διατήρηση των όντων.

Όμως υπήρχαν πολλά προβλήματα στην διαλλακτική αυτή προσέγγιση. Το

κυριότερο ήταν το πρόβλημα της καταγωγής του ανθρώπου από κατώτερες μορφές

ζωής, σε σχέση με την βάση της ηθικής και της πνευματικότητας αν και ο Δαρβίνος

δεν ήταν ο πρώτος που ανέπτυξε μια θεωρία για την εξέλιξη του ανθρώπου. Άλλωστε

όταν εξέδωσε το βιβλίο του «Η Καταγωγή του Ανθρώπου» το 1871 κυκλοφορούσαν

αρκετά βιβλία με αυτό το θέμα.

3. Η επίδραση της εξελικτικής σκέψης στον Δημιουργισμό

της εποχής του Δαρβίνου

Προκλήσεις και απαντήσεις

Την εποχή που εμφανίστηκε ο Δαρβινισμός, οι προκλήσεις που δημιούργησε

οδήγησαν σε ουσιαστικές αναθεωρήσεις και τροποποιήσεις τις απόψεις πολλών

δημιουργιστών και θεολόγων της εποχής. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να περιγραφούν

52

οι κρίσεις που προκάλεσε σε μια σειρά θεολογικών και φιλοσοφικών απόψεων των

θεολόγων, η εμφάνιση του ιδεολογικού αυτού μορφώματος που προϋπέθετε την

εξελικτική δαρβινική σκέψη, αλλά και ποιες επιρροές άσκησε στην σκέψη αυτή.

Αλλά ακόμη περισσότερο, είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον να περιγραφούν οι απαντήσεις

σε αυτή την πρόκληση και να παρουσιασθούν οι θέσεις και οι προτάσεις που

προέκυψαν, καθώς και οι καινούργιες προσεγγίσεις που αναδείχθηκαν, ιδιαίτερα από

την τάση εκείνη που αποδεχόταν σε κάποιο βαθμό ή και προσέγγιζε ακόμα τον

δαρβινισμό. Το περιεχόμενο των προκλήσεων που έθεσε ο Δαρβινισμός και οι

απαντήσεις σε αυτές τις προκλήσεις θα επιχειρηθεί να περιγραφούν παρακάτω54.

Υπήρξε μια μεγάλη ποικιλία αντιδράσεων απέναντι στον Δαρβινισμό, που δεν

είναι εύκολο να ταξινομηθούν. Ακόμη και στο εσωτερικό των διαφόρων ομολογιών

και θρησκευτικών ομάδων, η ποικιλομορφία ήταν χαρακτηριστική.

Στην Αμερική, ο Charles Hodge, θεολόγος στο Πανεπιστήμιο του Prinston

ισχυρίστηκε ότι ο Δαρβινισμός ήταν ουσιαστικά αθεϊστικός την στιγμή που ο

πρεσβυτεριανός συνάδελφός του στο Prinston, James McCosh, επιχείρησε με

εκτεταμένα συγγράμματα να συμφιλιώσει την εξέλιξη με την Θεία Πρόνοια. Υπάρχει

λοιπόν ένα μεγάλο εύρος απόψεων, που προσπάθησαν να θεμελιώσουν απαντήσεις

και προτάσεις απέναντι στο νέο αυτό μέγεθος της ανθρώπινης σκέψης.

Μια κύρια γραμμή θέσεων απέναντι στον Δαρβινισμό εκφράστηκε από τον

Ρωμαιοκαθολικό St. George Mivart55 και τον καλβινιστή McCosh, οι οποίοι

πρότειναν μια εξελικτική θεωρία, χωρίς τον παράγοντα του τυχαίου, με δόσεις

λαμαρκιανισμού στις θέσεις τους.

Στην ηπειρωτική Ευρώπη, πολλοί διανοούμενοι συχνά αποσυνέδεαν τα

επιστημονικά συμπεράσματα από τις φιλοσοφικές ή θεολογικές τους πεποιθήσεις.

Μάλιστα προέτασσαν συχνά την θρησκευτική εμπειρία ως πυρήνα και θεμέλιο της

Θεολογίας και θεωρούσαν την ουσία της θρησκευτικής ζωής ως ανεξάρτητη και πέρα

από την πραγματικότητα των αισθήσεων. Μια τέτοια σχολή, ήταν του Albrecht

Ritschl (1822-1889) στο Γκέτινγκεν της Γερμανίας όπου αντικείμενό της ήσαν τα

54 John Hedley Brooke, Επιστήμη και Θρησκεία, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2008,

σσ. 369-381.

55 Δούκας του Argyll (1827-1900). Βλ. John Hedley Brooke, Επιστήμη και Θρησκεία, Πανεπιστημιακές

Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2008, σελ. 339.

53

ανθρώπινα συναισθήματα και οι ανθρώπινες σχέσεις κυρίως, και θέματα όπως η

δημιουργία του ανθρώπου δεν άγγιζαν τον πυρήνα του προβληματισμού της. Σε

τέτοιες περιπτώσεις ελάχιστη απειλή αισθάνονταν για την ενδεχόμενη υπονόμευση

της θρησκείας από τον Δαρβινισμό. Η κοινή καταγωγή πιθήκου και ανθρώπου δεν

θεωρούσαν ότι εξίσωνε και τους δύο, μάλλον εξέφραζε την σημασία της ανθρώπινης

εξέλιξης σε ανώτερα επίπεδα συνείδησης και ηθικών και πνευματικών ικανοτήτων

του ανθρώπου, που αποτυπωνόταν με τις θρησκευτικές του πρακτικές. Το θεολογικό

πλαίσιο ήταν μάλλον ένα πλαίσιο ζωής, παρά ένα πλαίσιο με φιλοσοφικό και

διανοητικό περιεχόμενο, όπως το αντικείμενο της επιστήμης.

Θα μπορούσε κάποιος να χαρακτηρίσει αυτή την στάση σαν εθελοτυφλία,

αλλά θα μπορούσε να ειδωθεί και σαν μία ειλικρινής αποδοχή των βασικών

προτεραιοτήτων των κοινοτήτων, που μοιράζονταν πάνω από όλα και μια κοινή

πίστη.

Ένα ρεύμα δημιουργιστών - διανοητών στεκόταν πολύ κοντά στην εξελικτική

θεωρία, σε ένα πλαίσιο που την ενέτασσε στο σχέδιο του Θεού για την σωτηρία του

κόσμου. Μάλιστα προχώρησαν και σε σημαντικά βήματα προτείνοντας την

εξελικτική θεωρία ως πλαίσιο που θα επίλυε και πολλά θεολογικά ζητήματα.

Διαπιστώνουμε εδώ την πολυμορφία των θέσεων και τον πλούτο των προσεγγίσεων

που προέκυψαν από έναν χώρο, ο οποίος υιοθέτησε μια μεγάλη ποικιλία στρατηγικών

συχνά αντιφατικών μεταξύ τους.

Στο πλαίσιο της καλούμενης Θεϊστικής Εξέλιξης οι απόψεις που

διατυπώθηκαν χαρακτηρίζονταν από καινοτομία, πρωτοπορία και ευρύτητα. Ο

Herbert Spencer την δεκαετία του 1850 διατύπωσε την άποψη πως η «Άγνωστη

δύναμη» της εξελικτικής διαδικασίας και η «Δύναμη της Δημιουργίας» ήταν ένα και το

αυτό. Την ίδια άποψη υιοθέτησε και ο Henry Drummond με τις γνωστές του θέσεις

για την σύνδεση Χριστιανισμού και επιστήμης. Ο Drummond, ως θιασώτης της

εξελικτικής θεώρησης στα τέλη του 19ου , επέμενε πως ήταν λάθος να μιλάει κανείς

για συμφιλίωση της εξέλιξης και του χριστιανισμού, αφού ήταν ένα και το αυτό. Η

θεώρηση δηλαδή πως ο στόχος και των δύο είναι κοινός, η τελειοποίηση των όντων.

Θα μπορούσε να δεχθεί κάποιος και την Γένεση ως «μύθο», στα πλαίσια πάντα της

θέσης πως τα πάντα έχουν τον δημιουργό τους και κυρίως ο άνθρωπος. Μάλιστα

εκφράστηκαν και απόψεις για μια ποιητική εκδοχή της Γένεσης, στα πλαίσια μιας

εξελικτικής διαδικασίας όπου η δημιουργία του ανθρώπου από χώμα αποτύπωνε αυτή

την πορεία.

54

Τα θεολογικά θέματα που άνοιξε αυτή η συζήτηση με την είσοδο της

εξελικτικής θεωρίας ήσαν πολλά. Η φύση της Βιβλικής αυθεντίας, το «προπατορικό

αμάρτημα», το πρόβλημα του θανάτου σε σχέση με την πτώση, η

επανανοηματοδότηση της Θείας παρουσίας στον κόσμο, αλλά και το πρόβλημα του

πόνου και της δυστυχίας, ήταν μερικά από τα θέματα που δημιούργησαν κρίση γύρω

από τον τρόπο που θα αντιμετωπίζονταν στα πλαίσια μιας εξελικτικής ερμηνείας της

ζωής στον πλανήτη.

Το πρόβλημα της βιβλικής αυθεντίας

Η πιο ριζοσπαστική κριτική απέναντι στην Βίβλο προσέφερε και κάποιες

απαντήσεις στα παραπάνω προβλήματα, σε ένα πλαίσιο αποδοχής του θρησκευτικού

συναισθήματος ως προϊόντος της εξέλιξης. Εμφανίστηκε η έννοια της «προοδευτικής

αποκάλυψης» που εγκατέλειπε την έννοια της θείας έμπνευσης στην Βίβλο, αλλά

αναγνώριζε τον κορυφαίο ρόλο της ως αρχείου της ανθρώπινης πνευματικής

εξέλιξης. Να σημειωθεί όμως πως κάτι τέτοιο δεν εμφανίστηκε ως άποψη λόγω της

βιολογικής εξελικτικής θεωρίας, αλλά είχε ήδη διατυπωθεί από τις αρχές του 19ου

αιώνα από διανοητές όπως ο μαθηματικός και φιλόσοφος Baden Powell του

Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Οι φιλελεύθεροι όμως θεολόγοι αξιοποίησαν στο

έπακρο τις απόψεις αυτές, στο πλαίσιο μιας συνολικής τοποθέτησης απέναντι στην

εξελικτική θεωρία και τις προκλήσεις της.

Πίσω από αυτές τις απόψεις συχνά κρυβόταν το πρόβλημα της

αυθεντικότητας των Γραφών, κάτι που απασχόλησε και απασχολεί τους θεολογικούς

και θρησκευτικούς κύκλους. Η έννοια της προοδευτικής αποκάλυψης, που

αναφέρθηκε παραπάνω, αποτελούσε μία από τις λύσεις στο πρόβλημα της αυθεντίας

των Γραφών και αξιοποιήθηκε και από συντηρητικούς αλλά και από προοδευτικούς

κύκλους. Η σταδιακή αποκάλυψη στα ιστορικά όρια των ανθρωπίνων δυνατοτήτων

ήταν η συντηρητική προσέγγιση, που απέδιδε στον Θεό την πλήρη πρωτοβουλία για

αυτή την αποκάλυψη. Στον αντίποδα, οι πιο ριζοσπαστικές απόψεις προέκυψαν από

μια αντίληψη που θεωρούσε τα ιερά κείμενα ως πρώτη ύλη μιας ψυχολογικής

ανάλυσης της θρησκευτικής συνείδησης, που είχε περάσει από πολλά στάδια και πως

η αποκάλυψη δεν ήταν παρά μια διαίσθηση του νου για μια κρυμμένη αθέατη

πραγματικότητα.

55

Το πρόβλημα του προπατορικού αμαρτήματος

Ένα πρόβλημα που συνδέθηκε με όλη αυτή την προβληματική που προκάλεσε

η εμφάνιση της εξελικτικής θεωρίας ήταν αυτό του προπατορικού αμαρτήματος. Στην

Γένεση αναφέρεται όχι μόνο η δημιουργία του ανθρώπου, αλλά και η πτώση του

Αδάμ, που προκάλεσε και την έλευση του Χριστού στον κόσμο. Αν ο άνθρωπος με

την εξελικτική θεωρία, σημειώνει μόνο άνοδο τότε ποια η έννοια της σωτηρίας του;

Ο Δαρβίνος επιδείνωσε το παραπάνω πρόβλημα. Ο Χριστός δεν μπορούσε να

υπάρξει ως δεύτερος Αδάμ, αφού δεν υπήρξε ο πρώτος Αδάμ. Και πια η ευθύνη για

την αμαρτωλότητα της ανθρωπότητας, αν αυτή είχε προκύψει μέσα από μια σταδιακή

εξελικτική διαδικασία, ελεγχόμενη από τον Θεό; Μήπως η ευθύνη αφορούσε πλέον

μόνο τον Δημιουργό;

Όσο τέτοια προβλήματα προκαλούσαν τους συντηρητικούς θεολόγους, τόσο

στους φιλελεύθερους προσέφεραν μια ελπίδα για μια νέα και πιο ελπιδοφόρα

περιγραφή των παραδοσιακών δογματικών θέσεων. Εμφανίστηκαν διατυπώσεις,

ακραίες ακόμη και για τις πλέον φιλελεύθερες τάσεις, όπως του Spencer για την

θεώρηση της αμαρτίας ως υπολείμματος της εξελικτικής προϊστορίας του ανθρώπου

και του ζωώδους παρελθόντος του.

Το 1897 ένας αμερικανός θεολόγος, ο Lyman Abbot, χαρακτηριστικός

εκπρόσωπος του θεολογικού φιλελευθερισμού, εξέδωσε το βιβλίο The theology of an

evolutionists (Η θεολογία ενός εξελικτικού) Η αναγνώριση των πλεονεκτημάτων του

Δαρβινισμού και η αξιοποίηση τους από την θεολογία ήταν το βασικό περιεχόμενό

του βιβλίου του. Ο επαναπροσδιορισμός της έννοιας της αμαρτίας σε ένα πιο

σύγχρονο πλαίσιο, καθώς και ανάγκη να μην επιστρέψει πάλι πίσω ο άνθρωπος στην

κτηνώδη κατάστασή του, ήταν από τα στοιχεία της θεώρησης που πρότεινε.

Το πρόβλημα της παρουσίας του Θεού στον κόσμο

Το μεγάλο πρόβλημα της παρουσίας και παρέμβασης του Θεού στον κόσμο,

ήταν ένα από τα ζητήματα που αντιμετώπισε η νέα θεολογία μετά τον Δαρβίνο. Η

αμφισβήτηση του σκόπιμου σχεδιασμού του κόσμου από τον Θεό, οδήγησε στην

κατανόηση, σε ένα άλλο επίπεδο, της υπερβατικότητας του Θεού και της παρουσίας

του στη Δημιουργία. Η θεσμοθέτηση των εξελικτικών νόμων ήταν υπόθεση του

Υπερβατικού Όντος, το οποίο συμμετείχε και επηρέαζε την κατεύθυνση αυτής της

πορείας. Εμφανίστηκε όμως η αντίφαση, η περιστασιακή αυτή παρέμβαση του Θεού

σε ένα μηχανοκρατικό Σύμπαν με θαυματουργές ενέργειες, να υπονομεύει την

56

πανταχού παρουσία του, υπέρ της υπερβατικής του ιδιότητας. Όπως υποστήριζε και ο

Charles Kingsley56, δεν ήταν δυνατό ένας Θεός – Πατέρας να σχετίζεται με την

δημιουργία, όπως ένας μηχανικός με την μηχανή του. Η δημιουργία, το εξελισσόμενο

σύμπαν, καταδεικνύει κάθε στιγμή με άμεσο τρόπο την διαρκή παρουσία και

ανάμειξη του Θεού στην πορεία της δημιουργίας.

Η θεολογία που έδινε ιδιαίτερη σημασία στο Δόγμα της Ενανθρώπησης του

Θεού και στην παρουσία του στον κόσμο, αντιμετώπιζε θετικά την εξέλιξη. Ο

Βρετανός θεολόγος Aubrey Moore, έγραφε στα δοκίμια του με τίτλο Lux Mundi (Το

φως του κόσμου, 1889):

«Η επιστήμη ως τώρα απομάκρυνε τον Θεό των ντεϊστών όλο και περισσότερο. Την

στιγμή που φαινόταν όμως πως θα τον καταργούσε εντελώς εμφανίστηκε ο Δαρβινισμός και

μολονότι ήταν μεταμφιεσμένος σαν εχθρός, φέρθηκε ως φίλος57…….Ο Θεός είτε θα ήταν

πανταχού παρών στην φύση είτε δεν θα ήταν πουθενά.»

Παρόλο που συλλογισμοί που οδηγούσαν σε θεολογικά συμπεράσματα

γίνονταν σπάνια πλέον από βιολόγους, οι θεολόγοι συνέχισαν να διατυπώνουν

θεολογικούς συλλογισμούς με βάση επιστημονικές έρευνες και δημοσιεύσεις. Με

βάση τέτοια δεδομένα υποστηριζόταν ότι η ποικιλομορφία οφειλόταν στην θεϊκή

παρέμβαση, εφόσον δεν μπορούσε να ερμηνευθεί αλλιώς. Εμφανιζόταν δηλαδή ένας

Θεός για να καλύπτει τα κενά της δημιουργίας και να παρεμβαίνει εκεί που οι νόμοι

δεν επαρκούσαν για να ερμηνεύσουν την φύση. Ένας τέτοιος Θεός όμως θα ήταν

ευάλωτος στην επιστημονική έρευνα, που σιγά - σιγά θα κάλυπτε τα κενά αυτά.

Το πρόβλημα της τύχης απέναντι στο θείο σχέδιο

Ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα που έπρεπε να αντιμετωπισθεί, ήταν ο ρόλος

της τύχης. Στην δαρβινική θεωρία η τύχη φαινόταν να παίζει σημαντικό ρόλο στην

εξέλιξη των ειδών. Εξελίχθηκε όμως σε θεολογικό πλεονέκτημα, αφού το γεγονός ότι

το ανθρώπινο είδος ήταν προϊόν τόσων τυχαίων γεγονότων φαινόταν απίστευτο

56 Charles Kingsley, Κληρικός και Χριστιανοσοσιαλιστής, που ανταποκρίθηκε πολύ θετικά στην

εξελικτική θεωρία, ώστε ο Δαρβίνος να τον παραθέτει ως περίπτωση κληρικού πως η η εξελικτική

θεωρία τον βοήθησε να κατανοήσει την Θεία Δράση. Βλ. John Hedley Brooke, Επιστήμη και

Θρησκεία, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2008, σελ.350,373.

57 Moore, quoted in Arthour Peacocke, “Biological evolution and Christian theology-yesterday and

today”, in Darwinism and divinity, ed, John Durant (Oxford, 1985).p.111 από John Hedley Brooke,

Επιστήμη και Θρησκεία, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2008, σελ374, 463,464.

57

εκείνη την εποχή. Το πρόβλημα που αναδείκνυε ο Δαρβινισμός ήταν το κατά πόσο

έχουμε έναν τυχαίο παράγοντα εξέλιξης, ή κάποιο θείο σχέδιο. Επισημαινόταν από

τους θεολόγους πως η εξελικτική εμφάνιση του ανθρώπου απαιτούσε διεργασίες με

αλλεπάλληλες προσαρμογές, που αναδείκνυαν την ύπαρξη ενός προμελετημένου

σκοπού. Αυτό το επιχείρημα ενίσχυε περισσότερο την άποψη της διαρκούς ανάμειξης

του Θεού στον κόσμο.

O Alfred Russel Wallace είχε ιδιαίτερα γοητευθεί από αυτή την απιθανότητα

εμφάνισης του ανθρώπου, και τον τρόπο συσσώρευσης όλων των απαιτούμενων

εξελικτικών γεγονότων στις πλέον κρίσιμες στιγμές της εξελικτικής πορείας, που θα

οδηγούσαν στην εμφάνιση του ανθρωπίνου είδους. Έφτασε να υποστηρίξει πως δεν

είχε κανένα νόημα η αναζήτηση νοήμονος ζωής στο σύμπαν, καθώς θα ήταν

αδιανόητο να ακολουθηθεί σε κάποιον άλλον πλανήτη, όσο και αν έμοιαζε με την

Γη, η ίδια ακριβώς στενή πορεία εξέλιξης και τα ίδια βήματα, που τελικά θα

οδηγούσαν στην εμφάνιση της νοήμονος ζωής εκεί. Αφού μια μικρή και μόνο

απόκλιση, μπορούσε να «τινάξει στον αέρα» την πορεία προς την εμφάνιση της

νοημοσύνης, και να οδηγήσει σε εντελώς άλλους δρόμους.

Η εμφάνιση λοιπόν της έννοιας της Θείας Πρόνοιας ως ερμηνευτικού

παράγοντα που συμπλήρωνε την εξελικτική διαδικασία, η οποία δεν μπορούσε μόνη

της να σταθεί, αποτελούσε ένα από τα ισχυρά επιχειρήματα που αναπτύχθηκαν από

τους δημιουργιστές θεολόγους της εποχής. Ο C.S. Pierce (1839-1914) αμερικανός

φιλόσοφος της επιστήμης, δεχόταν την ύπαρξη του ακαθόριστου και του τυχαίου ή

αυθόρμητου στην φύση. Όμως δεχόταν πως αντίθετα με την μηχανιστική διεργασία,

που δεν παραχωρούσε καθόλου χώρο στο τυχαίο, το αυθόρμητο μπορούσε να υπάρχει

εκεί που μια προσωπικότητα – ο Θεός δηλαδή – θα είχε τον έλεγχο της διαδικασίας.

Η διαφοροποίηση, η ανάπτυξη και η εξέλιξη χωρούσαν το τυχαίο χάρις στην ύπαρξη

ενός προσωπικού Θεού. Μια παραλλαγή της παραπάνω άποψης διατύπωσε ο

Δαρβίνος, όταν ισχυρίστηκε πως ο Θεός άφησε τις λεπτομέρειες στην τύχη και

ασχολήθηκε μόνο με τους βασικούς νόμους, με αποτέλεσμα να απαλλάσσεται από

ορισμένα δυσάρεστα και μακάβρια αποτελέσματα της εξελικτικής δράσης.

Το πρόβλημα του πόνου

Ένα τελευταίο πρόβλημα που έπρεπε να αντιμετωπισθεί ήταν αυτό της

ύπαρξης πόνου και δυστυχίας. Πως επέτρεπε ένας αγαθοποιός Θεός να υφίστανται

αυτά τα οδυνηρά αποτελέσματα οι ζωντανοί οργανισμοί στην πορεία της εξέλιξης και

58

στον αγώνα της επιβίωσης; Γιατί ο πόνος και το μαρτύριο έπρεπε να κυριαρχούν στην

φύση και να αποτελούν έναν γενικό κανόνα ζωής; Ο Δαρβινισμός είχε θέσει ισχυρά

αυτό το ζήτημα. Ο πόνος εξελικτικά ήταν ένα απαραίτητο όπλο επιβίωσης. Από

άποψη Φυσικής Επιλογής, μόνο ένα οδυνηρό αίσθημα θα μπορούσε να προστατεύσει

ως μήνυμα έναν οργανισμό από κινδύνους που τον απειλούσαν. Όμως όλοι οι

θηρευόμενοι οργανισμοί τελείωναν την ζωή τους κάτω από οδυνηρές συνθήκες ,

καθώς δεν είχε «προβλεφθεί» από το θείο σχέδιο κανένας τρόπος ανώδυνου θανάτου.

Ακόμη χειρότερα ήταν τα πράγματα για την κορωνίδα της δημιουργίας, τον άνθρωπο,

που βίωνε έναν διαρκή πόνο και δυστυχία στην ζωή του, μαζί με την αγωνία της

επιβίωσης, καθώς δεν φαινόταν να προβλέπεται από την εξελικτική θεωρία καμία

πρώτη φάση «παραδείσιας ζωής, χωρίς πόνο και δυστυχία, από την οποία εκδιώχθηκε

ο άνθρωπος.

Η παρουσία λοιπόν τόσο πόνου στην ζωή, ερχόταν σε ευθεία αντίθεση με την

αντίληψη για έναν αγαθοεργό Δημιουργό. Η αμείλικτη πάλη για επιβίωση, ως

αποτέλεσμα της δράσης της Φυσικής Επιλογής αποτελούσε για τον Δαρβίνο μια

φυσική πορεία μέσα στην βιολογική ιστορία, με απαραίτητο στοιχείο, την οδύνη, τον

πόνο και τον θάνατο. Ο χριστιανός εξελικτικός εδώ αντιμετώπιζε μια πραγματικά

μεγάλη πρόκληση. Ανησυχούσε στην ύπαρξη ενός Θεού με ένα τόσο αιματοβαμμένο,

μαρτυρικό και άδικο πολλές φορές σχέδιο δημιουργίας.

Ο George Romanes (1848-1894), ένας από τους σημαντικότερους τότε

μελετητές της συμπεριφοράς των ζώων, ασχολήθηκε ιδιαίτερα με αυτό το πρόβλημα

στο έργο του Thoughts on religion (Σκέψεις περί θρησκεία») που εκδόθηκε το 1895.

Παρουσιάζει ανάγλυφα την σκληρή αντίθεση ανάμεσα στην εξελικτική βιολογία και

τις αρετές της αγάπης και ιδιαίτερα του ελέους και της δικαιοσύνης. Η κορυφαία

αυτή αντίθεση φέρνει ένα αίσθημα απελπισίας στον συγγραφέα, που

αμφιταλαντεύεται μεταξύ ντεϊσμού και αγνωστικισμού.

Η απάντηση της Φυσικής Θεολογίας βασίστηκε σε μια συλλογιστική που

αναγνώριζε μια υποβόσκουσα τελεολογία στον Δαρβινισμό. Έτσι η φθορά, ο πόνος

και το μαρτύριο ήταν εγγενή στοιχεία της δημιουργικής διαδικασίας της εξέλιξης,

καθώς μέσα από ατέλειες και αποτυχίες η διεργασία αυτή θα οδηγούσε στην

δημιουργία τελειότερων και ευγενέστερων μορφών. Χωρίς τον απαραίτητο

ανταγωνισμό μεταξύ των ατόμων και την επιβίωση του πλέον καλά

προσαρμοσμένου, δεν θα υπήρχε συνεχής προσαρμογή στο διαρκώς μεταβαλλόμενο

φυσικό περιβάλλον και άρα διαφοροποιήσεις και βελτιώσεις. Χαρακτηριστικός

59

εκπρόσωπος αυτής της συλλογιστικής ήταν ο Asa Gray (1810-1888) ο οποίος

συνέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξη και διάδοση της εξελικτικής θεωρίας στην

Αμερική. Η Δαρβινική τελεολογία κατά τον Gray εξηγούσε καλύτερα την ύπαρξη του

πόνου και της δυστυχίας από ότι ένα πρόγραμμα δημιουργίας.

Μια ανάγκη συμφιλίωσης

Η ανάγκη υπέρβασης μιας μονοσήμαντης πορείας της σκέψης, στα πλαίσια

μια μηχανοκρατικής εξελικτικής σκέψης με άξονα το τυχαίο, οδήγησε σε

ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις και αναθεωρήσεις. Μια τέτοια προσπάθεια που

θεωρείται σημαντική, ήταν η προσπάθεια του Αμερικανού Φιλοσόφου William James

την δεκαετία του 1860. Ο James, από τη στιγμή που ήρθε σε επαφή με την εξελικτική

θεωρία, κατελήφθη από απελπισία και αγωνία για το μέλλον. Φοβόταν για την

απώλεια της ελεύθερης βούλησης και την κυριαρχία ενός επιστημονικού

ντετερμινισμού. Συνερχόμενος από την απόγνωσή του, ο James έθεσε την ελεύθερη

βούληση ως θεμέλιο της σκέψης του και οδηγήθηκε στην ανάπτυξη ενός νέου

φιλοσοφικού συστήματος – του Πραγματισμού – , που εν μέρει οφειλόταν και στην

ανάγκη αυτή της συμφιλίωσης μεταξύ της επιστημονικής και της θρησκευτικής

αλήθειας. Επεκτείνοντας το έργο του C. S. Peirce, θεμελιωτή του Πραγματισμού, ο

οποίος θεωρούσε τις μορφές πίστης ως πράξεις έθους και όχι ως νοητικές οντότητες,

ο James ασχολήθηκε με την χρησιμότητα της πίστης για τον ψυχικό κόσμο και την

συμπεριφορά που υπαγορεύει την θεώρησε ευεργετική για την κοινωνία. Με βάση τις

παραδοχές των θρησκευτικών ομολογιών, η προσαρμογή μας στην «δύναμη που μας

ξεπερνά» είναι το υπέρτατο καλό, πάνω και από τους νόμους της φύσης των

φυσιοκρατών. Στο έργο του The varieties of religious experience (Οι ποικιλίες της

θρησκευτικής εμπειρίας, 1902) επιμένει στην αναζήτηση της ουσίας, όχι στις

θεολογικές αναζητήσεις, αλλά στην υπόσχεση για μια πλουσιότερη ζωή που μια

αθέατη δύναμη μας παρέχει όταν δίνουνε τις ηθικές μας μάχες. Η πίστη είναι τότε

αληθινή, όταν συνοδεύεται από πράξεις βασισμένες σε αυτήν.

Ο James ήταν βέβαιος πως η θρησκευτική ερμηνεία της ζωής δεν ήταν

δυνατόν να εξαλειφθεί από τις δυνάμεις του επιστημονικού ορθολογισμού.

60

4. Οι Φιλοσοφικές Προϋποθέσεις της Σύγχρονης

Εξελικτικής Θεωρίας

α. Η αναγωγική και η συνθετική προσέγγιση

Η Βιολογία προσπαθεί να απαντήσει σε δύο διαφορετικά ερωτήματα: α) ποια

είναι η δομή και λειτουργία των οργανισμών και β) πως προέκυψε αυτή. Ο Κ.

Κριμπάς παρατηρεί ότι η απάντηση στο πρώτο ερώτημα σχετίζεται με το πρόβλημα

του αναγωγισμού, δηλαδή με το αν η περιγραφή του οργανισμού μπορεί να αναχθεί

στα συστατικά μέρη του (τα άτομα και τα μόρια από τα οποία αποτελείται).58 Μετά

από την εγκατάλειψη του βιταλισμού (ο οποίος βασιζόταν στη μη διαψεύσιμη

υπόθεση μίας άϋλης δύναμης εντός του οργανισμού), κυριάρχησε μία καρτεσιανή

μηχανιστική προσέγγιση: οι έμβιοι οργανισμοί αντιμετωπίζονται ως χημικές μηχανές

και οι βιολογικές λειτουργίες τους ανάγονται πλήρως στις χημικές αντιδράσεις των

βιομορίων. Το αναγωγικό (ή αναλυτικό) πρόγραμμα καταξιώθηκε ιδιαίτερα με τα

ραγδαία ερευνητικά επιτεύγματα της Μοριακής Βιολογίας και τις συνακόλουθες

τεχνολογικές εφαρμογές, οι οποίες, ωστόσο, ήγειραν πολλά ηθικά ερωτήματα. Από

την άλλη πλευρά, για την περιγραφή του οργανισμού ως συστήματος, η αναλυτική

μέθοδος φαίνεται ανεπαρκής και αναδεικνύεται η αναγκαιότητα μιας συνθετικής

προσέγγισης: ο οργανισμός παρουσιάζει μακροσκοπικές δομές και αναδυόμενες

ιδιότητες, οι οποίες δεν μπορούν εύκολα να αναχθούν στα επιμέρους στοιχεία του,

διότι πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των τελευταίων.

Πρόκειται για μία προσπέλαση ανώτερων επιπέδων στην κλίμακα της βιολογικής

πολυπλοκότητας, η οποία καθίσταται εφικτή μέσω υπολογιστικών μεθόδων όπως η

Θεωρία Συστημάτων, και φαίνεται να προϋποθέτει μη αναγώγιμες μεταβλητές.

Ακολουθώντας την παρατήρηση του Ayala, ο Κριμπάς επισημαίνει ότι το

ζήτημα δεν έχει μόνο την οντολογική διάσταση αλλά παράλληλα μια μεθοδολογική

και μία επιστημολογική. Έτσι, ανεξάρτητα από τις οντολογικές θέσεις (όπως η

απόρριψη του βιταλισμού), είναι εφικτή η χρήση μιας μεικτής μεθοδολογίας, που θα

συνδυάζει την αναγωγική και την συνθετική περιγραφή του οργανισμού. Από

58 Για την αναγωγική και τη συνθετική προσέγγιση των οργανισμών βλ. Κριμπάς Κ., Η σύγχρονη

εξελικτική βιολογία και ο φιλοσοφικός στοχασμός, Φιλοσοφία και Εξελικτική Βιολογία, Δευκαλίων

23/24, Δεκέμβριος 1978, σσ. 331-333 και 346-347.

61

επιστημολογική άποψη, πάντως, οι μακροσκοπικές θεωρητικές έννοιες της βιολογίας

(όπως το όργανο, η προσαρμογή κλπ) δεν έχει καταστεί εφικτό να αναχθούν σε

θεωρίες φυσικοχημικού επιπέδου. Η συνθετική προσέγγιση βρίσκει ιδιαίτερη

εφαρμογή στον χώρο της εξελικτικής βιολογίας, η οποία εξετάζει τα ανώτατα επίπεδα

βιολογικής οργάνωσης, όπως ο πληθυσμός, το είδος ή το οικοσύστημα, και επιχειρεί

να απαντήσει στο δεύτερο ερώτημα, αναφορικά με την προέλευση των βιολογικών

συστημάτων.

β. Η εννοιολογική περιγραφή της εξέλιξης και το πρόβλημα της προόδου

Η θεωρία της εξέλιξης, σύμφωνα με την οποία οι εκάστοτε έμβιοι οργανισμοί

αποτελούν προϊόν μιας διηνεκούς εξελικτικής διαδικασίας, συνιστά ένα ευρύτατο

ερμηνευτικό σχήμα για το φαινόμενο της ζωής (αφού εξηγεί τα δεδομένα πολλών

συγγενών επιστημονικών κλάδων), του οποίου η μηχανιστική περιγραφή συνιστά

μόνο ένα επιμέρους τμήμα. Βέβαια, για τον ορισμό του φαινομένου της οργανικής

εξέλιξης, υπάρχουν διαφορετικές θεωρητικές προσεγγίσεις.59 Από μία θετικιστική ή

και από μία φαινομενολογική σκοπιά, η εξέλιξη ορίζεται ως μία συνεχής – αλλά με

διακυμάνσεις ως προς την ένταση – αλλαγή στην γενετική δομή των πληθυσμών, η

οποία καθορίζεται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες και έχει ως αποτέλεσμα την

ειδογένεση. Ωστόσο, η έννοια της συνεχούς αλλαγής, έχει έναν νομοτελειακό

χαρακτήρα και μπορεί να παρερμηνευθεί ότι δηλώνει μία αδιαφοροποίητη

ανακατανομή του συστήματος. Χρειάζεται να ερμηνευτεί και το γεγονός ότι οι

οργανισμοί παρουσιάζουν προσαρμοστικότητα στις περιβαλλοντικές μεταβολές. Η

επιστημονική εξήγηση του φαινομένου, που προτάθηκε από τον Δαρβίνο, δεν είναι

άλλη από τον μηχανισμό της φυσικής επιλογής: η κληρονομούμενη ποικιλομορφία

(γονιδιακή και φαινοτυπική) του πληθυσμού επιτρέπει την επιβίωση περισσότερων

απογόνων από εκείνα τα άτομα που είναι καλύτερα προσαρμοσμένα στο εκάστοτε

περιβάλλον. Ωστόσο, πολλοί επιχειρούν να προσδιορίσουν περαιτέρω τα

χαρακτηριστικά της εξέλιξης, με την εισαγωγή εννοιών όπως η αλλαγή τάξης, η

κατεύθυνση, η πρόοδος ή ακόμα και η τελειοποίηση, φθάνοντας έτσι και σε

θεωρητικές ακροβασίες, που δεν υποστηρίζονται από τα δεδομένα.

59 Για τα εννοιολογικά ζητήματα και το πρόβλημα της προόδου, βλ. Κριμπάς Κ., ό.π., σσ. 333-338 και

353-354.

62

Το __________πρόβλημα της προόδου έχει απασχολήσει πολλούς εξελικτικούς (όπως τον

Dobzhansky, τον Huxley, τον Simpson κ.α.). Ο Κριμπάς αναφέρεται σε ανέλιξη ή σε

μία συνεχιζόμενη αλλαγή προς μια κατεύθυνση, η οποία συνοδεύεται από την αύξηση

ενός μεγέθους, όπως η κυριαρχία είτε η εξαφάνιση ενός είδους, η εποίκηση νέων

περιοχών, η εξειδίκευση, η αύξηση της προσαρμοστικότητας κ.α. (τέτοια κριτήρια

έχουν εξετασθεί από τον Simpson). Ωστόσο, παρατηρεί ότι «δεν φαίνεται να υπάρχει

συνεχής (χωρίς παλινδρομήσεις) αύξηση ενός χαρακτηριστικού στην εξελικτική

πορεία». Οι Lewontin και Simpson χαρακτηρίζουν την “πρόοδο” ως μία ηθική έννοια

και άρα μη επιστημονική. Σύμφωνα με τον Κριμπά η εν λόγω έννοια υποδηλώνει

πρώτον την ιστορικότητα της εξελικτικής διαδικασίας, και δεύτερον μια «a priori

“αισιόδοξη” πεποίθηση […] ότι τα πάντα βαίνουν προς το τελειότερο».

γ. Το τελολογικό πρόβλημα

Παρά τα ερμηνευτικά προβλήματα σχετικά με την πρόοδο, η θεωρία της

εξέλιξης, και συγκεκριμένα ο μηχανισμός της φυσικής επιλογής, προσέφερε τη

δυνατότητα να ερμηνευτούν τα βιολογικά φαινόμενα χωρίς την επίκληση μιας

μεταφυσικού τύπου τελολογίας.60 Η τελολογία πλέον έχει νόημα μόνο ως αναφορά

στην συμβολή ενός χαρακτηριστικού στην διαμόρφωση μιας κατάστασης του

συστήματος. Ο Κριμπάς επισημαίνει την διάκριση μεταξύ της τεχνικής ή εξωτερικής

τελολογίας, που προϋποθέτει έναν κατασκευαστή, και της φυσικής ή εσωτερικής

τελολογίας, η οποία προκαλείται από νομοτελειακούς ή απροσδιόριστους φυσικούς

παράγοντες. Η φυσική επιλογή ανήκει στην δεύτερη κατηγορία και δεν προϋποθέτει

κανενός είδους σχεδιασμό. Αντίθετα οι νεώτερες θεωρίες του Ευφυούς Σχεδιασμού

επικαλούνται μία τεχνική τελολογία, η οποία επανεισάγει τον μεταφυσικό παράγοντα

στην ερμηνεία της βιολογικής εξέλιξης.

δ. Από την Τυπολογική και Ουσιοκρατική προσέγγιση των Ειδών στην

Πληθυσμιακή και Νομιναλιστική προσέγγιση.

Η ουσιοκρατική ή τυπολογική αντίληψη για τα βιολογικά είδη, θα λέγαμε ότι

συνίσταται στην πεποίθηση πως είναι δυνατό να διακριθούν τα βιολογικά είδη με

έναν οριστικό και αμετάβλητο τρόπο και, επομένως, να εντοπιστεί ο “τύπος” ή η

60 Σχετικά με το ζήτημα της τελολογίας βλ. Κριμπάς, ό.π., σσ. 352-353.

63

“ουσία” κάθε “είδους”, η οποία προσδιορίζει κάθε μέλος αυτής της κατηγορίας και το

διακρίνει σαφώς από τα υπόλοιπα έμβια όντα. Πρόκειται για μία εύλογη υπόθεση που

κάνει ο άνθρωπος σε μία πρωτογενή απόπειρα να ταξινομήσει και να ιεραρχήσει την

πολλαπλότητα των βιολογικών φαινομένων, με τα πεπερασμένα δεδομένα που έχει

στην διάθεσή του. Ωστόσο, με τον τρόπο αυτό παραβλέπεται η ποικιλομορφία εντός

του είδους, ως δευτερεύουσα και απατηλή. Μία τυπολογική αντίληψη υποδηλώνουν

οι περισσότερες μυθικές αφηγήσεις, όπως και η βιβλική διήγηση της Γενέσης. Στην

βιολογική τυπολογία θα είναι εγκλωβισμένη, έτσι, κάθε μετέπειτα απολυτοποίηση

του γράμματος του τελευταίου κειμένου, όπως οι περισσότερες εκδοχές του

Δημιουργισμού.

Αλλά και οι επιστημονικές θεωρίες της αρχαιότητας για τα έμβια είδη θα ήταν

δύσκολο να απέχουν από την εν λόγω αντίληψη. Οι παρατηρήσεις του Αριστοτέλη

τον οδηγούν στην πεποίθηση ότι κάθε οργανισμός αναπτύσσεται και προσλαμβάνει

σταδιακά και εντελεχιακά μία προκαθορισμένη και τυποποιημένη μορφή. Οι

θεωρητικές υποθέσεις του για την εξήγηση της μορφολογίας των οργανισμών

εμπεριέχουν την τυπολογία των ειδών, η οποία φαίνεται να ενισχύεται από την

τελολογία. Κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους δεν υπήρξε κάποια διαφοροποίηση από

την τυπολογική αντίληψη για τα είδη, παρότι εμφανίστηκε η νομιναλιστική κριτική

προς την ουσιοκρατία. Χρειάστηκε να φτάσουμε στους νεώτερους χρόνους, ώστε, με

την αύξηση των εμπειρικών δεδομένων, να εμφανιστούν οι πρώτες ενδείξεις

εξελικτικών αντιλήψεων, όπως στις έρευνες του Maepertius και του Buffon. Ωστόσο,

το ταξινομικό σύστημα του Λινναίου διατηρεί σχεδόν ακέραιη την αντίληψη της

σταθερότητας των ειδών.

Σύμφωνα με τον E. Mayr, ένα από τα σπουδαιότερα επιτεύγματα της

δαρβινικής θεωρίας είναι η προσέγγιση του βιολογικού φαινομένου με όρους

πληθυσμού, σε αντιδιαστολή προς την επικρατούσα τότε τυπολογική προσέγγιση.61 Η

αντίληψη ότι τα έμβια όντα είναι αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας και διαρκούς

εξέλιξης, όπως εντοπίζεται στον Lamarck, τον Wallace και τον Δαρβίνο, βρίσκεται σε

ριζική αντίθεση με την ουσιοκρατική αντίληψη. Πώς μπορεί να προσδιοριστεί η

“ουσία” ενός είδους αν οι οργανισμοί που συνιστούν έναν πληθυσμό διαρκώς

μεταβάλλονται και διαφοροποιούνται μεταξύ τους; Η Μεντελική γενετική και η

61 Βλ. Mayr E., Η τυπολογική και η πληθυσμιακή άποψη στην βιολογία, Φιλοσοφία και Εξελικτική

Βιολογία, Δευκαλίων 23/24, Δεκέμβριος 1978, σσ. 437-441.

64

εισαγωγή των πληθυσμιακών συχνοτήτων από τον Chetverikov φανέρωσαν τα

ερμηνευτικά πλεονεκτήματα της πληθυσμιακής προσέγγισης έναντι της τυπολογικής.

Η σύνθεση της δαρβινικής θεωρίας με τη Γενετική Πληθυσμών, από τον

Dobzhansky, και η γονιδιακή ανάλυση, που προσέφερε η Μοριακή Γενετική,

απέδειξαν με οριστικό τρόπο ότι η αναφορά σε “είδη” μπορεί να γίνει μόνο σε ένα

νομιναλιστικό και συμβασιοκρατικό πλαίσιο.

Στα γονιδιακά χαρακτηριστικά ενός πληθυσμού δεν είναι δυνατό να

εντοπιστεί ένας κοινός και αμετάβλητος τύπος, διότι διαφοροποιούνται και

εξελίσσονται από τις συνεχείς μεταλλάξεις και την διαδικασία της Φυσικής Επιλογής,

έτσι ώστε κάθε άτομο να έχει έναν μοναδικό και ανεπανάληπτο γενότυπο. Οι

ομαδοποιήσεις βασίζονται σε αφαιρέσεις και στατιστικές μέσες τιμές σε έναν

πληθυσμό ατόμων. Για τον πληθυσμιακό βιολόγο η μόνη πραγματική οντότητα είναι

τα μέλη ενός πληθυσμού και όχι οι αφηρημένοι τύποι, δηλαδή τα είδη. Όπως

επισημαίνει ο R. Fisher, η στατιστική αποβλέπει στη μελέτη της ποικιλομορφίας ενός

πληθυσμού και όχι στην ανάδειξη μέσων όρων και τύπων.62 Κατά τον Mayr (και τον

Κριμπά) οι διάκριση μεταξύ της τυπολογικής και της πληθυσμιακής αντίληψης είναι

ανάλογη με εκείνην ανάμεσα στον ρεαλισμό και τον νομιναλισμό του μεσαίωνα.63

Υπό αυτή την έννοια η εξελικτική βιολογία είναι αντιπλατωνική και αντιρεαλιστική,

αφού επισημαίνει τις διαφορές μεταξύ των ατόμων του πληθυσμού. Έτσι, η νεώτερη

ταξινομική αντικαθιστά το αριστοτελικό πρότυπο (της ιεραρχικής υποδιαίρεσης με

βάση την ειδοποιό διαφορά) με το νομιναλιστικό (ή έστω ήπια ρεαλιστικό)

μαθηματικό μοντέλο του Wittgenstein, το οποίο αναδεικνύει πολλαπλές «συγγένειες»

με βάση διάφορα χαρακτηριστικά (και όχι ένα μοναδικό).

ε. Το αίτημα της διαψευσιμότητας και το πρόβλημα της

ταυτολογικότητας

Με βάση το κριτήριο του Popper για την διαψευσιμότητα, κάποιοι ερευνητές,

όπως ο R. Peters, υποστηρίζουν ότι ορισμένες θέσεις της θεωρίας της εξέλιξης, καθώς

και της οικολογίας, έχουν ταυτολογικό χαρακτήρα και δεν επιδέχονται διάψευση,

επομένως δεν είναι επιστημονικές.64 Σε αυτές συγκαταλέγονται ο νόμος του Gause

62Βλ. την σχετική παράθεση του Κριμπά, ό.π., σελ. 345.

63 Ό.π., σσ. 346.

64Για το ζήτημα αυτό βλ. Κριμπάς, ό.π., σελ. 347-349.

65

για τη συνύπαρξη ειδών αλλά και η κεντρική θέση της νεοδαρβινικής θεωρίας: «τα

πιο προσαρμοσμένα επιβιώνουν». Αν θεωρηθεί ότι πιο προσαρμοσμένο είναι εκείνο

που επιβιώνει η διατύπωση συνιστά έναν κυκλικό ορισμό που καταλήγει στην

ταυτολογική φράση: «οι επιβιώνοντες επιβιώνουν». Απέναντι σε αυτή την

πρόκληση, ορισμένοι εξελικτικοί υποδεικνύουν στοιχεία που καθιστούν διαψεύσιμη

τη θεωρία. Για παράδειγμα, ο Maynard Smith αναφέρεται στον μηχανισμό της

κληρονομικότητας και σε υποθετικά χαρακτηριστικά που αν υπήρχαν θα έμεναν

ανερμήνευτα από την φυσική επιλογή. Ο Ayala υπερασπίζεται την εξελικτική θεωρία

αρνούμενος την ταυτολογία, με βάση το επιχείρημα ότι η συχνότητα των γονιδίων σε

έναν πληθυσμό δεν επηρεάζεται μόνο από την φυσική επιλογή αλλά και από άλλες

δυνάμεις όπως η μετάλλαξη, η γενετική παρέκκλιση κλπ. Ο Κριμπάς υποστηρίζει ότι

το πρόβλημα της ταυτολογίας μπορεί να αντιμετωπιστεί με την αναφορά στην «ειδική

προσαρμογή», δηλαδή με τον εντοπισμό χαρακτηριστικών που ταιριάζουν στις

εκάστοτε συγκεκριμένες συνθήκες και τον έλεγχο κατά πόσον αυτά επιλέγονται.

στ. Το πρόβλημα της ιστορικότητας

Η κατάσταση των βιολογικών συστημάτων, όπως και κάθε άλλο σύστημα του

φυσικού σύμπαντος, είναι διαρκώς μεταβαλλόμενη. Η εξελικτική θεωρία είναι, εν

μέρει τουλάχιστον, μία ιστορική επιστήμη, όπως και η Κοσμολογία ή η Γεωλογία. Η

ιστορία, ως μία γραμμική διαδοχή γεγονότων που δεν συνδέονται μόνο αιτιακά αλλά

και τυχαία (“στοχαστικά”), δεν επιτρέπει την αυστηρή πρόβλεψη ή την διατύπωση

καθολικών προτάσεων (παρά μόνο υπαρκτικών).65 Ο Κριμπάς επισημαίνει ότι η

εξελιξη συνίσταται σε μία επέκταση της ζωής και των οικοσυστημάτων, η οποία

όμως είναι μη προβλέψιμη και μοναδική. Διότι η εκάστοτε γενετική δομή ενός

πληθυσμού εξαρτάται τόσο από τις πιθανές περιβαλλοντικές συνθήκες όσο και από

την ιστορική τους διαδοχή, ενώ σε πολλές περιπτώσεις η φυσική επιλογή μεταξύ

πολύ διαφορετικών εκδοχών καθορίζεται από αμελητέες διαταραχές. Έτσι, η

ερμηνευτική ισχύς της θεωρίας περιορίζεται σε στατιστικές υποθέσεις μηχανισμών

επιλογής, οι οποίες έχουν a posteriori χαρακτήρα και όχι προβλεπτικό. Στο βαθμό που

επιδέχονται διάψευση με πειραματικό τρόπο, η ιστορικότητα της εξελικτικής θεωρίας

δεν υπονομεύει την επιστημονικότητά της.

65 Για το ζήτημα της ιστορικότητας βλ. Κριμπάς, ό.π., σσ. 349-352.

66

ζ. Το ηθικό ζήτημα

Ορισμένοι εξελικτικοί, επιχειρούν να εξετάσουν τα ζητήματα της ηθικής με

ορθολογικό τρόπο, στη βάση της ανθρώπινης βιολογικής εξέλιξης.66 Για παράδειγμα

ο Waddington θέτει ως ποιοτικό κριτήριο των ηθικών συστημάτων την

αποτελεσματικότητά τους ως προς την κοινωνική και γενετική εξέλιξη του

ανθρώπου. Ο Κριμπάς επισημαίνει ότι το ζήτημα είναι ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο στον

χώρο των εξελικτικών, ενώ υπάρχουν και αποκλίσεις που φθάνουν σε μία

μυστικιστική ή θρησκευτική ερμηνεία της εξέλιξης, όπως στην περίπτωση του

Teilhard de Chardin, ο οποίος της αποδίδει μία τελολογία που σχετίζεται με την

χριστιανική αποκάλυψη.

5. Τα επιχειρήματα

Εισαγωγή

Οι προδαρβινικές εξελικτικές θεωρίες δεν είχαν μεγάλο αντίκτυπο.

Κυριαρχούσε το μοντέλο της δημιουργίας όπως περιγραφόταν στην Γένεση, που ήταν

η Βιβλική ιστορία της δημιουργίας του κόσμου και της ζωής. Από το 1859 όμως με

την δημοσίευση του βιβλίου του Δαρβίνου «Η Καταγωγή των Ειδών» άλλαξε η

εικόνα δραματικά. Όλος ο 19ος αιώνας πέρασε σε μια αντιπαράθεση, όπου η εξέλιξη

είχε τον χαρακτήρα μιας απλής θεωρίας στα πλαίσια μιας εικασίας. Τα αποδεικτικά

στοιχεία όμως που άρχισαν να συγκεντρώνονται διαμόρφωσαν μια άλλη εικόνα που

έκανε την εξέλιξη πολύ πιο αποδεκτή στον επιστημονικό κόσμο αλλά και

διεισδυτικότερη στην λαϊκή επιστημονική κουλτούρα.

Με την ενσωμάτωση νέων δεδομένων η εξέλιξη έπαψε να αντιμετωπίζεται ως

θεωρία και άρχισε να αντιμετωπίζεται ως γεγονός, ως μια ιστορική διαδικασία που

δεν μπορεί να αποδειχθεί με τους ίδιους τρόπους που αντιμετωπίζονται τα άλλα

λειτουργικά φαινόμενα στις επιστήμες. Συχνά η ερμηνεία των εξελικτικών γεγονότων

συνάγεται από παρατηρήσεις που ελέγχονται αρκετές φορές και συνδυάζονται με

νέες παρατηρήσεις, ώστε οι αρχικές υποθέσεις να διαψεύδονται ή να ενισχύονται και

να οδηγούμαστε σε συμπεράσματα. Συχνά αυτά τα συμπεράσματα γίνονται αποδεκτά

ως βεβαιότητες.

66 Σχετικά με το ζήτημα της ηθικής βλ. Κριμπάς, ό.π., σσ. 354-355.

67

Τα αποδεικτικά στοιχεία

Σήμερα τα αποδεικτικά στοιχεία έχουν παρουσιασθεί σε δημοσιευμένα βιβλία

για την εξέλιξη από τους Futuyma (1983,1998), Ridley (1996), Strickberger (1996),

Mayr (2001), Dawkins (2009). Συχνά τα ευρήματα, οι παρατηρήσεις και τα

πειράματα προέρχονται από πολλούς διαφοροποιημένους κλάδους της Βιολογίας και

συντίθενται συνδυαστικά για να ερμηνεύσουν τους μηχανισμούς και το γεγονός της

Εξέλιξης.

Οι κύριες κατηγορίες ευρημάτων που υποστηρίζουν την εξελικτική θεωρία

είναι οι παρακάτω:

Το αρχείο των απολιθωμάτων

67

Αναφέρεται και ως παλαιοντολογικό αρχείο και είναι ίσως από τις πλέον

πειστικές ομάδες ευρημάτων που στηρίζουν την εξελικτική θεωρία. Είναι η

ανακάλυψη σε παλαιότερα γεωλογικά στρώματα εξαφανισθέντων σήμερα

οργανισμών, που διατηρήθηκαν με την διαδικασία της απολίθωσης. Τα γεωλογικά

στρώματα που εντοπίζονται ενσωματωμένοι οι οργανισμοί, μας δίνουν την

δυνατότητα χρονολόγησης της παρουσίας τους στην γη. Τα προγενέστερα γεωλογικά

στρώματα περιέχουν τους προγόνους του βιόκοσμου που απολιθώθηκε στο επόμενο

στρώμα. Διαπιστώνεται με σαφήνεια η μορφολογική συσχέτιση ή ακόμη και

ομοιότητα των πιο πρόσφατων απολιθωμάτων με τα σημερινά ζωντανά είδη, αντίθετα

με τα παλαιότερα απολιθώματα στα οποία εντοπίζουμε μεγάλες διαφορές με τα

υφιστάμενα είδη οργανισμών. Όσο παλαιότερα μεταβαίνουμε με βάση τα γεωλογικά

στρώματα, τόσο διαφέρουν τα απολιθώματα από τους ζωντανούς απογόνους τους. Ο

Δαρβίνος αποδέχθηκε αυτήν την παρατήρηση ερμηνεύοντας την ως αναμενόμενη

λόγω της βαθμιαίας εξέλιξης της χλωρίδας και πανίδας στους διαδόχους της στα

μεταγενέστερα στρώματα.

Διαπιστώνεται όμως ότι δεν υπάρχει μια βαθμιαία και σταθερή αλλαγή,

αντίθετα εμφανίζονται πολλά κενά σε κάθε φυλογενετική σειρά. Έχουμε κάποιες

φορές την εμφάνιση νέων τύπων αιφνίδια, με ταυτόχρονη απουσία των προγόνων

67 Mayr E., Τι είναι εξέλιξη, Κάτοπτρο, Αθήνα 2005, σσ. 43-50 και 68-71. Βλ. επίσης Campbell N.A.,

Reece J.B. κ.α., Βιολογία τόμος ΙΙ. Μηχανισμοί της Εξέλιξης – Εξελικτική Ιστορία της Βιολογικής

Ποικιλότητας, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2011, σσ. 576-577.

68

τους από τα προγενέστερα γεωλογικά στρώματα. Πολύ σπάνια θα βρεθούν

απολιθώματα με μια συνεχή και βαθμιαία μεταβαλλόμενη σειρά από τα προγονικά

προς τα επιγονικά είδη. Το παλαιοντολογικό αρχείο είναι γεμάτο από ασυνέχειες και

άλματα που δημιουργούν ερωτηματικά. Ποια είναι η αιτία που δεν αποτυπώνεται η

αναμενόμενη βαθμιαία αλλαγή που θα περίμενε κάποιος;

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για αυτό και θα εκτεθούν παρακάτω:

Η άποψη του Δαρβίνου ήταν πως οφειλόταν στην πολύ μεγάλη έλλειψη

πληρότητας του Παλαιοντολογικού αρχείου. Μόνο ένα ελάχιστο κλάσμα των

οργανισμών που προϋπήρξαν θα μπορούσε να απολιθωθεί και να διατηρηθεί σε αυτή

την μορφή. Πολλά απολιθωματοφόρα γεωλογικά στρώματα βρέθηκαν σε τέτοιες

θέσεις που είτε υποχώρησαν και καταστράφηκαν από τεκτονικές κινήσεις, είτε

πτυχώθηκαν, συμπιέστηκαν και μεταμορφώθηκαν, σβήνοντας κάθε ίχνος

απολιθωμάτων. Σήμερα ένα ελάχιστο μέρος των απολιθωματοφόρων στρωμάτων

είναι εκτεθειμένα στην επιφάνεια της γης ώστε να είναι προσβάσιμα σε μελέτη,

παρατήρηση και δειγματοληψία. Αλλά και ένας ελάχιστος αριθμός οργανισμών θα

ήταν διαθέσιμος να απολιθωθεί καθώς οι περισσότεροι είτε τρώγονταν από τα

νεκροφάγα ζώα είτε αποσυντίθεντο.

Τα απολιθώματα που συμπληρώνουν ένα μεγάλο κενό στο φυλογενετικό

δένδρο της εξέλιξης ονομάζονται ελλείποντες κρίκοι (Missing Links). Τέτοιο

χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Archaeopteryx που ανακαλύφθηκε το 1861 και

ήταν ένα πρωτόγονο απολιθωμένο πτηνό του Ανώτερου Ιουρασικού (145

εκατομμύρια χρόνια πριν) που έφερε τα χαρακτηριστικά των ερπετών προγόνων του

αλλά και τα προγονικά χαρακτηριστικά των πτηνών, επιβεβαιώνοντας την πρόβλεψη

των ανατόμων ότι τα πτηνά προέρχονταν από τα ερπετά.

Πολύ λίγες φυλογενετικές γραμμές (Phyletic lineage)68 είναι πλήρεις όπως

για παράδειγμα η φυλογενετική γραμμή από τα Therapsida ερπετά στα θηλαστικά.

Τέτοια απολιθώματα υπάρχουν σε τόσες ενδιάμεσες μορφές, ώστε να είναι δύσκολο

να χαρακτηρισθούν ως ερπετά ή θηλαστικά παρά με κάποιο βαθμό αυθαιρεσίας.

Άλλο παράδειγμα πλήρους παρουσίας μεταβατικών μορφών απολιθωμάτων είναι

μεταξύ των χερσαίων μορφών φαλαινών και των υδροβίων απογόνων τους, όπως οι

σημερινές φάλαινες. Τα απολιθώματα αυτά τεκμηριώνουν την προέλευση των

68 φυλογενετική γραμμές (Phyletic lineage): Ένας κλάδος του φυλογενετικού δένδρου που περιέχει

όλους τους γραμμικούς απογόνους ενός προγονικού είδους.

69

φαλαινών από οπληφόρα θηλαστικά (Οικογένεια Mesonychidae, Τάξη Condylarthra)

που προσαρμόζονταν όλο και περισσότερο στην υδρόβια ζωή. Αντίστοιχα πλούσια σε

απολιθώματα και η μετάβαση από τον Αυστραλοπίθηκο στον σύγχρονο άνθρωπο

Πληρέστερη όλων όμως θεωρείται η μετάβαση από το προγονικό άλογο Eqhippus

στο σύγχρονο άλογο Equus.

Η μελέτη της φυλογένεσης γίνεται με την μελέτη των ομολόγων

γνωρισμάτων69 των οργανισμών που ανήκουν σε ένα taxon70, είτε αυτά είναι δομικά,

φυσιολογικά, μοριακά ή συμπεριφορικά χαρακτηριστικά. Η τεκμηρίωση της

ομολογίας των γνωρισμάτων γίνεται με πολυάριθμα κριτήρια που, όσον αφορά τις

μορφολογικές δομές, περιλαμβάνουν την θέση σε σχέση με τις γειτονικές δομές ή

όργανα, την σύνδεση ανόμοιων γνωρισμάτων μέσω ενδιάμεσων σταδίων στους

προγόνους, ή και την ομοιότητα κατά την οντογένεση και τα ενδιάμεσα

απολιθώματα. Τα καλύτερα στοιχεία όμως σήμερα παρέχονται από την Μοριακή

Βιολογία. Οι μοριακές τεχνικές έχουν δώσει τεκμηριωμένες αποδείξεις για την

φυλογενετική συγγένεια μεταξύ σχεδόν όλων των ανωτέρων ζωικών τάξεων και

προχωρά και η έρευνα μεταξύ των ανωτέρων φυτικών τάξεων.

Το πλέον όμως πειστικό στοιχείο σε σχέση με τις σειρές των απολιθωμάτων

είναι το γεγονός ότι κάθε τύπος απολιθώματος βρίσκεται ακριβώς στο χρονικό

επίπεδο που θα περίμενε να το βρει ο ερευνητής. Ο Dawkins συχνά προκαλεί τους

δημιουργιστές να βρουν έστω και ένα απολίθωμα που δεν θα αναμενόταν στο

συγκεκριμένο γεωλογικό στρώμα. Αναφέρει χαρακτηριστικά71:

«Αυτό που θα συνιστούσε όντως απόδειξη – και μάλιστα πολύ ισχυρή – κατά

της εξέλιξης θα ήταν η ανακάλυψη έστω και ενός απολιθώματος στο λάθος

γεωλογικό στρώμα. Το έχω επισημάνει ήδη αυτό στο κεφάλαιο 4. Ο J. B. S. Haldane

είχε δώσει την περίφημη απάντηση όταν του ζητήθηκε να ονομάσει την παρατήρηση

69 Ένα γνώρισμα σε δύο ή περισσότερα taxa είναι ομόλογο όταν είναι παράγωγο του ίδιου ή του

αντίστοιχου γνωρίσματος του πλησιέστερου κοινού τους προγόνου.

70 Taxon ή ταξινομική μονάδα. Μια μονοφυλετική ομάδα οργανισμών (ή κατωτέρων τάξεων) που

μπορεί να αναγνωρισθεί επειδή τα μέλη της μοιράζονται ένα καθορισμένο σύνολο χαρακτήρων. Ως

μονοφυλετική χαρακτηρίζεται από την οριοθέτησή της με μεθόδους δαρβινικής ταξινόμησης ως

αποτελούμενη αποκλειστικά από τους απογόνους του πλησιέστερου κοινού προγόνου.

71 Dawkins Richard, Το Μεγαλύτερο Θέαμα στην Γη, Εκδόσεις ΑΒΓΟ, Αθήνα 2009, σελ. 175.

70

που θα κατέρριπτε την θεωρία της εξέλιξης: «Απολιθωμένα κουνέλια στην

προκάμβριο!» Κανένα τέτοιο κουνέλι ούτε κανένα άλλο γνήσια αναχρονιστικό

απολίθωμα οποιουδήποτε είδους έχει βρεθεί. Όλα τα απολιθώματα που διαθέτουμε –

και είναι πράγματι πολλά μα πάρα πολλά – απαντούν, χωρίς καμία επιβεβαιωμένη

εξαίρεση στην ορθή χρονολογική σειρά»

Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως ποτέ δεν βρέθηκε σύγχρονο θηλαστικό σε

στρώματα κάτω των 100 εκατομμυρίων ετών αφού εμφανίστηκαν στην αρχή της

Παλαιοκαίνου 60 εκατομμύρια χρόνια πριν, ούτε καμία απολιθωμένη

καμηλοπάρδαλη από το Παλαιόκαινο 60 εκατομμύρια χρόνια πριν, αφού γνωρίζουμε

πως εμφανίστηκαν πριν 30 εκατομμύρια χρόνια πριν την εποχή του Μέσου

Τριτογενούς.

Θα πρέπει να αναφερθεί πως η χρονολόγηση των γεωλογικών στρωμάτων και

άρα και των απολιθωμάτων γίνεται με την μέθοδο της ραδιοχρονολόγησης χάρη στην

σταθερότητα που μας παρέχει ο ρυθμός διάσπασης των ραδιενεργών πυρήνων.

Πετρώματα ηφαιστειακής κυρίως προέλευσης όπως για παράδειγμα ροές λάβας,

περιέχουν ραδιενεργά στοιχεία όπως Κάλιο, Ουράνιο, Θόριο κλπ. Τα στοιχεία

διασπώνται με συγκεκριμένο ρυθμό και οι φυσικοί έχουν προσδιορίσει το χρόνο

ημιζωής τους (το χρόνο δηλαδή που απαιτείται για την διάσπαση της μισής

ποσότητας του ραδιενεργού στοιχείου). Το ουράνιο 238 έχει χρόνο ημιζωής 4,5

δισεκατομμύρια χρόνια και με την διάσπαση παράγεται μόλυβδος. Η αναλογία λοιπόν

ουρανίου προς μόλυβδο που περιέχει μας δίνει την ηλικία ενός πετρώματος. Τα

ιζηματογενή πετρώματα που δεν περιέχουν ραδιενεργά στοιχεία χρονολογούνται από

την θέση τους σε σχέση με τα πετρώματα που μπορούν να χρονολογηθούν. Για το

πιο πρόσφατο παρελθόν χρησιμοποιείται η τεχνική του άνθρακα 14.

Η κοινή καταγωγή των ειδών. Τεκμηρίωση

72

Μια από τις σημαντικότερες συνεισφορές του Δαρβίνου ήταν η θεωρία της

διακλαδιζόμενης εξέλιξης που προέκυψε από τις παρατηρήσεις που έκανε στα νησιά

Γκαλαπάγκος. Εκεί συνέλαβε την θεωρία της διακλαδιζόμενης καταγωγής σύμφωνα

με την οποία όλοι οι οργανισμοί στην γη έχουν κοινούς προγόνους και μάλιστα είναι

πολύ πιθανό όλη η έμβια ζωή στην γη να είχε ξεκινήσει από μία και μοναδική έμβια

72 Mayr E., ό.π., σσ. 50-54. Βλ. επίσης Campbell N.A., Reece J.B. κ.α., ό.π., σσ. 571-574.

71

αρχή. Από τότε μέχρι σήμερα πολλές μελέτες έχουν στηρίξει την εικασία του

Δαρβίνου, που αναφέρεται σήμερα ως θεωρία της κοινής καταγωγής των οργανισμών.

Πολλοί επιστήμονες από διάφορους κλάδους όπως παλαιοντολόγοι,

γενετιστές, φιλόσοφοι διατύπωσαν πολλές υποθέσεις σχετικά με το πώς και το που

έλαβε χώρα η διαδικασία αυτή της διακλάδωσης που οδηγεί στην κοινή καταγωγή

των ειδών. Οι ταξινόμοι προσέφεραν μια λύση στο πρόβλημα με την ειδογένεση

(speciation) και ειδικότερα την γεωγραφική ειδογένεση που οδηγεί στην διακλάδωση.

Με την θεωρία της κοινής καταγωγής λύνεται το πρόβλημα που

προκύπτει με την αντίθεση ανάμεσα στην τεράστια βιοποικιλότητα και στην

ομοιότητα που έχουν μεταξύ τους ομάδες οργανισμών. Ορισμένοι λοιπόν

οργανισμοί μοιράζονται ομάδες κοινών χαρακτηριστικών, πράγμα που δηλώνει την

κοινή καταγωγή τους από έναν κοινό πρόγονο, παρά τις μεγάλες διαφορές που μπορεί

να έχουν μεταξύ τους. Η προέλευση των κοινών χαρακτηριστικών τους πηγάζει από

την κληρονομιά του κοινού τους προγόνου και οι πολυάριθμες διαφορές τους

προέρχονται από την διαδρομή τους στον χρόνο, από την ώρα που ξεκίνησαν την

αυτόνομη πορεία τους από τον κοινό πρόγονο.

Η τεκμηρίωση της κοινής καταγωγής συνδέεται και με το παλαιοντολογικό

αρχείο, στο οποίο υπάρχουν πλήθος στοιχείων σύμφωνα με τους παλαιοντολόγους

για την στήριξη της κοινής καταγωγής. Πολλά παραδείγματα συνεισφέρουν στην

κατανόηση των παραπάνω. Έτσι έχουν εντοπισθεί στα στρώματα του Μέσου

Τριτογενούς ο κοινός πρόγονος των σκύλων και των αρκούδων αλλά και ο

προγονικός τύπος όλων των σαρκοφάγων, αλλά και των τρωκτικών, των οπληφόρων

και όλων γενικά των τάξεων των θηλαστικών. Η αρχή της κοινής καταγωγής ισχύει

βέβαια και για τα πτηνά, τα ερπετά, τα έντομα και όλες γενικά τις ομάδες των

οργανισμών.

Παρατηρούμε εδώ την σύνδεση που μπορεί να γίνει ανάμεσα στην ταξινομική

ιεράρχηση που έκαναν η ζωολόγοι πριν το 1859 για τα ζωολογικά taxa παρόλο που

δεν ήταν γνωστός ο λόγος για τον οποίον υπήρχε αυτή η ιεράρχηση. Χάρις στον

Δαρβίνο η ιεραρχία αυτή ερμηνεύτηκε με βάση την αρχή της κοινής καταγωγής, πως

δηλαδή κάθε είδος προέρχεται εξελικτικά από κάποιο προγενέστερο και πως κάθε

είδος συνδέεται με οποιοδήποτε άλλο με κάποιον κοινό πρόγονο από τον οποίο οι

προγονικές μορφές τους διαχωρίστηκαν βαθιά ή ακόμη και πρόσφατα στον χρόνο.

72

Οι μορφολογικές ομοιότητες ως τεκμήρια

73

Η συγκριτική ανατομία παρέχει πολλά στοιχεία που στηρίζουν την κοινή

καταγωγή με βάση τις συσχετίσεις σε ανατομικό και μορφολογικό επίπεδο μεταξύ

των οργανισμών. Η έννοια της «συγγένειας» στην Συγκριτική Ανατομία προϋπήρχε

της εξελικτικής θεωρίας και αναφερόνταν σε οργανισμούς που ήσαν παρόμοιοι,

παρόλο που άνηκαν σε διαφορετικά είδη. Με βάση αυτές τις ομοιότητες δομήθηκε

και το ιεραρχικό μοντέλο που κατατάσσονταν οι οργανισμοί. Έτσι έγινε και η αρχική

κατάταξη των οργανισμών με βάση το είδος, το γένος, την οικογένεια κλπ που

καλείται κατά Λινναίο Ιεραρχία προς τιμή του διάσημου σουηδού βοτανολόγου

Καρόλου Λινναίου που ανέπτυξε το σύστημα της διωνυμικής ονοματολογίας των

οργανισμών και ήταν ο πρώτος μετά τον Αριστοτέλη μεγάλος συστηματικός

ταξινομητής των οργανισμών. Η ταξινόμηση αυτή που ομαδοποιεί όλους τους

οργανισμούς αν και αποδιδόταν αρχικά στην Βιβλική Δημιουργία, αποτελούσε

μεγάλο αίνιγμα μέχρι που ο Δαρβίνος έδειξε ότι οφειλόταν στην κοινή καταγωγή

τους. Κάθε ομάδα οργανισμών ερμηνευόταν ως αποτελούμενη από τους απογόνους

του πλησιέστερου κοινού προγόνου και μια τέτοια καταγωγή προϋπέθετε την εξέλιξη.

Η ταξινόμηση απέκτησε πλέον ένα άλλο νόημα.

Οι πλέον συχνά αξιοποιούμενες ενδείξεις για την κοινή καταγωγή αφορούσαν

στην μορφολογική και την εμβρυϊκή ομοιότητα, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη της

Συγκριτικής Μορφολογίας και Εμβρυολογίας.

Οι προεξελικτικοί μορφολόγοι όπως ο Cuvier ήταν ουσιοκράτες και

τυπολόγοι ως προς την φιλοσοφική προσέγγιση και υιοθετούσαν τις Πλατωνικές

ιδέες. Έτσι κάθε τύπος (φύλο) θεωρούνταν ριζικά διαχωρισμένος από τους άλλους,

αυτοπροσδιοριζόμενος από την ουσία του και σταθερός. Η φιλοσοφική βάση της

ιδεαλιστικής αυτής μορφολογίας θεωρείται σήμερα από εξελικτικούς βιολόγους όπως

ο Mayr λανθασμένη, οδήγησε όμως - με την έμφαση που δόθηκε στην μελέτη της

μορφολογίας - σε πολλές έρευνες και ανακαλύψεις που έχουν ιδιαίτερη αξία για την

ανασυγκρότηση και κατανόηση της εξελικτικής διαδικασίας. Μάλιστα η Συγκριτική

Μορφολογία βοήθησε και στην ανασύνθεση των ελλειπόντων σταδίων της

εξελικτικής διαδοχής. Συχνά τέτοιες ανασυνθέσεις προέκυπταν πρώτα θεωρητικά, ως

προτάσεις και ακολουθούνταν από τις ανακαλύψεις των απολιθωμάτων που

73 Mayr E., ό.π., σσ. 54-59. Βλ. επίσης Campbell N.A., Reece J.B. κ.α., ό.π., σσ. 577-580.

73

επιβεβαίωναν τις προβλέψεις. Παραδείγματα όπως η σύνδεση μεταξύ πτηνών και

ερπετών με τον Archaeopteryx είναι χαρακτηριστικά.

Οι ομόλογες δομές ή ομολογίες κατά τον τυπολογικό μορφολόγο Richard

Owen, που αφορούσαν σε αντιστοιχίες στις δομές ή τα όργανα σε διαφορετικούς

οργανισμούς (όπως οι πτέρυγες των πτηνών και τα εμπρόσθια άκρα των

θηλαστικών), εξελικτικά προέρχονταν από ένα ισοδύναμο χαρακτηριστικό ενός

κοινού προγόνου και οφείλεται στην μερική κληρονόμηση του ιδίου γονότυπου από

τον κοινό πρόγονο. Για τον λόγο αυτό η ομολογία σήμερα πλέον δεν αφορά μόνο

δομικούς χαρακτήρες αλλά ακόμη και συμπεριφορά που είναι και αυτή

κληρονομήσιμο γνώρισμα.

Τα στοιχεία από την Εβρυολογία

74

Οι ομοιότητες που παρατηρούνταν στα έμβρυα συγγενικών ειδών σε σχέση με

τις ενήλικες μορφές, ανάλογα με το στάδιο της ανάπτυξης, μας οδηγούν σε μια

καλύτερη κατανόηση της εξελικτικής πορείας αφού για τους εξελικτικούς

καταδεικνύουν πως ένα κοινό προγονικό στάδιο αποκλίνει βαθμιαία στους

διαφορετικούς κλάδους του προγονικού δένδρου στα εμβρυϊκά στάδια. Ιδιαίτερα

χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ανακεφαλαίωση που ως όρος αναφέρεται

στην εμφάνιση και επακόλουθη απώλεια δομών κατά την οντογένεση που

διατηρούνται και στις ενήλικες μορφές των συγγενικών τάξεων. Είναι ένα ιδιαίτερα

εντυπωσιακό φαινόμενο και έχει να κάνει με την εμφάνιση και επακόλουθη απώλεια

προγονικών χαρακτήρων σε διαδοχικά εμβρυϊκά στάδια. Παρατηρείται δηλαδή στα

τελευταία στάδια της εμβρυϊκής ανάπτυξης απώλεια χαρακτήρων που προέρχονταν

από τους εξελικτικούς προγόνους. Για παράδειγμα τα έμβρυα των φαλαινών που

φέρουν μπαλένες εξακολουθούν σε ορισμένα εμβρυϊκά στάδια να αναπτύσσουν

δόντια τα οποία όμως αργότερα επαναπορροφούνται και εξαφανίζονται. Οι

εμβρυολόγοι ανέπτυξαν ειδικές θεωρίες και ερμηνείες του εξαιρετικού αυτού

φαινομένου.

Στην αρχή ο Haeckel πρότεινε τον ορισμό «η οντογένεση αποτελεί την

ανακεφαλαίωση της φυλογένεσης» που θεωρήθηκε ατυχής αφού δεν ισχύει για όλες

τις περιπτώσεις. Τελικά διαπιστώθηκε ότι δεν ανακεφαλαιώνεται πλήρως η ενήλικη

μορφή αλλά ορισμένες δομές μόνον που χαρακτηρίστηκαν ως εμβρυϊκοί «οργανωτές»

74 Mayr E., ό.π., σσ. 59-63.

74

των επομένων και τελικών σταδίων της εμβρυϊκής ανάπτυξης με σημαντικό ρόλο για

την εμφάνιση των οριστικών δομών του οργανισμού.

Υπολειμματικές δομές

75

Σημαντικό ερώτημα αποτελούν δομές που δεν φαίνονται να είναι καθόλου

απαραίτητες λειτουργικά ή να μην είναι πλήρως λειτουργικές σε οργανισμούς,

παρόλα αυτά όμως διατηρούνται. Τέτοια παραδείγματα είναι η σκωληκοειδής

απόφυση του λεπτού εντέρου, τα μάτια σε σπηλαιόβια ζώα κλπ. Από εξελικτική

άποψη θεωρούνται κατάλοιπα δομών πλήρως λειτουργικών στους προγόνους, αλλά

με βαθμιαία απώλεια της σημασίας τους στους απογόνους, λόγω αλλαγών στον τρόπο

ζωής του οργανισμού. Έτσι η Φυσική Επιλογή δεν δρα «προστατευτικά» στις δομές

αυτές και βαθμιαία αποδομούνται. Διατηρούν την σημασία τους ως πληροφοριοδότες

των προγενέστερων εξελικτικών σταδίων.

Τα φαινόμενα που προαναφέρθηκαν, οι εμβρυϊκές ομοιότητες δηλαδή, η

ανακεφαλαίωση και οι υπολειμματικές δομές δημιουργούν ζητήματα στους

δημιουργιστές και δείχνουν να είναι πολύ περισσότερο ερμηνεύσιμες με μια

εξελικτική προσέγγιση.

Βιογεωγραφική τεκμηρίωση

76

Η γεωγραφική κατανομή των ειδών προκαλούσε ερμηνευτικά προβλήματα

πριν την εμφάνιση της εξελικτικής σκέψης. Οι ομοιότητες πανιδικών ομάδων ειδών

στην Ευρώπη και την Βόρεια Αμερική και οι διαφορές αντίστοιχα στην Αφρική και

την Νότια Αμερική, ή η εντυπωσιακή ομοιογένεια αλλά και διαφορετικότητα της

αυστραλιανής πανίδας από των υπολοίπων ηπείρων είναι χαρακτηριστικά

παραδείγματα. Η δημιουργιστική προσέγγιση και εδώ έχει δυσκολίες αν και κάποιες

απαντήσεις θα αναφερθούν. Όμως η εξελικτική ερμηνεία που αφορά στην διαδικασία

διασποράς των ειδών αυτών από αρχικά σημεία προέλευσης και εκκίνησης εξηγούν

την διαφορετικότητα, αλλά και την ομοιότητα των κόσμων με βάση και τον χρόνο

αποκοπής και απομόνωσης των ειδών αυτών. Οι ασυνεχείς κατανομές όπου

διαπιστώνονται συχνά ερμηνεύονται από τις εξαφανίσεις

75 Mayr E., ό.π., σελ. 63. Βλ. επίσης Campbell N.A., Reece J.B. κ.α., ό.π., σσ. 578-579.

76 Mayr E., ό.π., σσ. 63-68. Βλ. επίσης Campbell N.A., Reece J.B. κ.α., ό.π., σσ. 580-581.

75

Πληθυσμιακή σκέψη, τεχνητή επιλογή και αμεταβλητότητα των ειδών. Η

εξημέρωση των ζώων ως παράδειγμα ελεγχόμενης μεταβολής και εξέλιξης

οργανισμών. Ο ρόλος του γονιδιακού αποθέματος, της υβριδοποίησης των

μεταλλάξεων και της επιλογής γονιδίων.

α. Η σταθερότητα και αμεταβλητότητα των ειδών - Ένα νοητικό

πείραμα77

Στην Βιολογία υπήρχε αρχικά μια αντίληψη που θα μπορούσε να

χαρακτηρισθεί ως Πλατωνική και σύμφωνα με την οποία οι διάφοροι τύποι ενός

είδους αφορούν σε αποκλίσεις από ένα ιδεατό τύπο που αποτελεί και το πρότυπο του

είδους. Η αντίληψη αυτή αποτελεί μια εκδοχή της ουσιοκρατίας και είναι στον

αντίποδα της εξελικτικής σκέψης.

Στην εξέλιξη η βασική αντίληψη για την ποικιλομορφία προκύπτει αφενός

από την απουσία οποιουδήποτε τύπου ή προτύπου του είδους και αφετέρου από μια

προσέγγιση που χαρακτηρίσθηκε από τον Mayr πληθυσμιακή σκέψη. Η πληθυσμιακή

σκέψη είναι το αντίθετο της ουσιοκρατίας. Σύμφωνα με αυτή το είδος

αντιμετωπίζεται ως μια στατιστική προσέγγιση μέσων όρων των ατόμων των

πληθυσμιακών του ομάδων. Και αυτή ακόμη η στατιστική προσέγγιση μεταβάλλεται

λιγότερο ή περισσότερο ουσιωδώς σε σχέση με τον χρόνο, με κάθε απόκλιση να

προκύπτει κατά την μετάβαση από την προηγούμενη στην επόμενη γενεά.

Στην περίπτωση αυτή περιγράφεται ένα νοητικό πείραμα που στηρίζει το

επιχείρημα. Σύμφωνα με το πείραμα αυτό, αν επιλέξουμε τυχαία ένα άτομο από

οποιοδήποτε είδος που πολλαπλασιάζεται αμφιγονικά και παρατάξουμε για

παράδειγμα τις μητέρες σε μια αέναη προς τα πίσω κατεύθυνση, θα διαπιστώσουμε

μια βαθμιαία σταδιακή αλλαγή στα φαινοτυπικά κατ αρχήν χαρακτηριστικά των

ατόμων, καθώς βαδίζουμε προς τα πίσω. Παρατηρούμε μια βαθμιαία αλλαγή που σε

καμία περίπτωση δεν χαρακτηρίζει την σταθερότητα των ειδών σύμφωνα με μια

ουσιοκρατική προσέγγιση. Μάλιστα η μεταβολή θα οδηγήσει σταδιακά σε μια

ουσιαστική αλλαγή, τέτοιου χαρακτήρα που θα μπορούσαμε να μιλούσαμε για ένα

άλλο είδος πλέον παρά για το αρχικό που επιλέξαμε. Στο τέλος θα οδηγηθούμε στον

προηγούμενο εξελικτικό κρίκο, στον πρόγονο που προβλέπει η εξελικτική θεωρία και

77 Dawkins Richard, Το Μεγαλύτερο Θέαμα στην Γη, Εκδόσεις ΑΒΓΟ, Αθήνα 2009, σσ. 35-41. Βλ.

επίσης Campbell N.A., Reece J.B. κ.α., ό.π., σσ. 566-568.

76

από τον οποίο προέρχεται το είδος αυτό. Και αν συνεχίσουμε περαιτέρω θα

οδηγηθούμε στον προηγούμενο εξελικτικό κρίκο βαθμιαία, σε ένα άλλο είδος

δηλαδή, μέχρι να φτάσουμε στις απαρχές της ζωής.

Αν συναντώντας ένα προγονικό είδος κατά την διάρκεια του πειράματος

στραφούμε προς τα εμπρός αυτήν τη φορά προχωρώντας δηλαδή από τις μητέρες στις

κόρες, τότε θα φτάσουμε βαθμιαία σε ένα σύγχρονο είδος. Αυτό το είδος και το

αρχικό από το οποίο ξεκινήσαμε το πείραμα μας (που είναι και τα δύο σύγχρονα είδη)

θα θεωρείται ότι έχουν ως κοινό πρόγονο το προγονικό είδος που συναντήσαμε. Αυτό

το πείραμα θεωρείται ένα ισχυρό επιχείρημα για την αποδόμηση των αντιεξελικτικών

απόψεων για την ουσιοκρατία και την σταθερότητα των ειδών.

β. Η βελτίωση των ζώων και των φυτών ως εξελικτικό επιχείρημα78

Εδώ και αιώνες οι ανθρώπινες κοινωνίες εργάζονται επάνω στην εξημέρωση

των ζώων και στην βελτίωση των φυτών για να τα αξιοποιήσουν ως πόρους για την

επιβίωσή τους. Είναι μεγάλος ο αριθμός των παραδειγμάτων από τα διάφορα είδη που

με την παρέμβαση του ανθρώπου τροποποιήθηκαν και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που

να αποκλίνουν ιδιαίτερα από τους άγριους προγόνους τους. Κατοικίδια όπως σκύλοι

και γάτες, παραγωγικά ζώα όπως βοοειδή, αιγοπρόβατα, χοίροι, ημίονοι αλλά και

φυτά όπως λάχανα, σιτάρι, καλαμπόκι, φρουτοπαραγωγά δένδρα, τριαντάφυλλα και

άλλα καλλωπιστικά φυτά κλπ. Εντυπωσιάζει το γεγονός πως με μία μη τυχαία και

πλήρως ελεγχόμενη διαδικασία διαρκών διασταυρώσεων, επιλέγονται συγκεκριμένα

χαρακτηριστικά που εγκαθίστανται στις νέες αυτές ποικιλίες ή αφαιρούνται

χαρακτήρες που δεν είναι ευνοϊκοί για τις ανάγκες των παραγωγών. Αυτή η

διαδικασία που είναι τεχνητή και ελεγχόμενη αποδεικνύει πως μπορεί να

τροποποιηθεί ένας οργανισμός με βάση τα ποια άτομα και με ποιους χαρακτήρες θα

διασταυρωθούν. Και μάλιστα σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα και με

χαρακτηριστική ένταση και ταχύτητα. Υπάρχει βέβαια το γεγονός πως η αλλαγή αυτή

προκαλείται από τον άνθρωπο και όχι από τη φύση αλλά δείχνει την δυνατότητα μιας

τέτοιας αλλαγής γι’ αυτό και ο Δαρβίνος απέδιδε ιδιαίτερη σημασία στο θέμα της

εξημέρωσης στο βιβλίο του Η Καταγωγή των ειδών. Η έννοια που κυριαρχεί σε αυτή

την μορφή εξέλιξης είναι η τεχνητή επιλογή σε αντιδιαστολή με την Φυσική Επιλογή

που αφορά στην εξελικτική διαδικασία στην φύση.

78 Dawkins R., ό.π., σσ. 42-60. Βλ. επίσης Campbell N.A., Reece J.B. κ.α., ό.π., σσ. 572-573.

77

Εμβαθύνοντας περισσότερο στο επιχείρημα αυτό θα πρέπει να αναφέρουμε

πως σύμφωνα με την Συνθετική Νεοδαρβινική Θεωρία της Εξέλιξης μια ιδιαίτερα

κρίσιμη έννοια είναι αυτή του γονιδιακού αποθέματος, του συνόλου δηλαδή των

διαθέσιμων γονιδίων ενός πληθυσμού, που ελέγχουν και τους χαρακτήρες των

ατόμων του. Κάθε άτομο αυτού του πληθυσμού διαθέτει ένα μικρό μέρος αυτού του

αποθέματος το οποίο και μεταφέρει στους απογόνους του. Τελικά η επιβίωση ενός

ατόμου του δίνει την δυνατότητα να μεταφέρει μέρος των γονιδίων του στους

απόγονους του. Εδώ είναι λοιπόν που παρεμβαίνει η τεχνητή επιλογή του ανθρώπου

και επιλέγονται άτομα με συγκεκριμένους χαρακτήρες άρα και με συγκεκριμένα

γονίδια, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται πληθυσμοί με διαρκείς διασταυρώσεις

που θα έχουν μόνο τα επιθυμητά γονίδια. Αυτή η σμίλευση του γενετικού

αποθέματος ενός είδους προς μια κατεύθυνση για τις ανάγκες του ανθρώπου έχει μια

αντιστοιχία με την εξελικτική διαδικασία στην φύση καθώς και εκεί παρεμβαίνει ένας

μη τυχαίος παράγοντας – η Φυσική Επιλογή – που επιλέγει τα άτομα με

συγκεκριμένους χαρακτήρες με αποτελέσματα τα συγκεκριμένα γονίδια που

διαθέτουν να κληρονομούνται ενώ ταυτόχρονα αποκλείονται τα άλλα άτομα που δεν

διαθέτουν αυτά τα χαρακτηριστικά ή διαθέτουν άλλα που είναι δυσμενή για την

επιβίωσή τους στο νέο περιβάλλον. Μάλιστα η ταχύτητα και τα εντυπωσιακά

αποτελέσματα που προκύπτουν παρεμβαίνοντας και επιλέγοντας λίγα μόνο γονίδια

δείχνει πως στην αντίστοιχη περίπτωση της εξέλιξης στην φύση, οι τεράστιες

χρονικές περίοδοι μπορούν να δώσουν τεράστια ποικιλομορφία, κάτω από την δράση

της Φυσικής Επιλογής σε ομάδες γονιδίων.

Στην συγκεκριμένη περίπτωση ουσιαστικός είναι και ο ρόλος των

μεταλλάξεων που εμφανίζονται σε έναν φυσικό πληθυσμό. Οι μεταλλάξεις αυτές αν

είναι ευνοϊκές μπορούν να επιλεγούν και να εγκαθιδρυθούν στα βελτιωμένα άτομα

προσδίδοντας νέα χαρακτηριστικά και δυνατότητες μέσω των επιλεκτικών

διασταυρώσεων. Και εδώ υπάρχει η ίδια αντιστοιχία με την εξέλιξη στην φύση, όπου

οι ευνοϊκές μεταλλάξεις μέσω τις επιβίωσης των ατόμων που τις διαθέτουν με την

διαδικασία της Φυσικής Επιλογής τροποποιούν τον γενικό πληθυσμό, το γονιδιακό

του απόθεμα αλλά και τους φαινότυπους του αλλάζοντας έτσι το είδος. Οι

μεταλλάξεις έχουν τυχαίο χαρακτήρα, εμφανίζονται δηλαδή στα άτομα με τυχαίο

τρόπο, η διαδικασία όμως κληρονόμησής τους δεν είναι τυχαία καθώς εδώ ειδικά

παρεμβαίνει ο άνθρωπος με την τεχνητή επιλογή

78

Ένα άλλο επιχείρημα σε αυτό το πλαίσιο είναι πως οι άνθρωποι που

ασχολούνταν και στο παρελθόν και τώρα με τις βελτιώσεις δεν διαθέτουν συχνά

καμία γνώση για την γενετική, ενώ με επιτυχία δημιουργούν νέες ράτσες. Έτσι και η

φύση, ούτε αντιλαμβάνεται, ούτε καταλαβαίνει, αλλά μέσω της Φυσικής Επιλογής

δημιουργείται εξελικτικά ποικιλομορφία.

Μια άλλη παράμετρος στις βελτιώσεις είναι η υβριδοποίηση που προκύπτει

από διασταυρώσεις ατόμων που διαθέτουν διαφορετικά χαρακτηριστικά που θα ήταν

απαραίτητο να ενσωματωθούν σε ένα άτομο. Τα υβρίδια αυτά αν συνεχίσουν να

διασταυρώνονται μεταξύ τους θα δώσουν μετά από κάποιες γενιές «καθαρόαιμα»

υβριδικά άτομα μέσω μόνο διασταυρώσεων μεταξύ τους και όχι με τα αρχικά άτομα

που ανήκουν σε διαφορετικούς τύπους.

Ο ρόλος της Φυσικής Επιλογής ως εξελικτικό επιχείρημα79

Το επιχείρημα αυτό συνδέεται σε κάποιο βαθμό και με το προηγούμενο. Όπως

ο άνθρωπος επιλέγει συγκεκριμένους οργανισμούς με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά

για να προχωρήσει σε βελτιώσεις, με έναν αντίστοιχο τρόπο οργανισμοί επιλέγουν

άλλους οργανισμούς με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά για να τους δώσουν την

δυνατότητα να μεταφέρουν τα γονίδια τους στους απογόνους. Έτσι τα άτομα του ενός

φύλου επιλέγουν άτομα του άλλου με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, με αποτέλεσμα

να έχουμε ένα είδος επιλογής με φορέα όχι πλέον τον άνθρωπο αλλά τα άτομα του

είδους. Εδώ η επιλογή έχει φυλετικό χαρακτήρα και λέγεται σεξουαλική επιλογή.

Υπάρχει όμως και μια επιλεκτική διαδικασία που δεν έχει κανέναν φορέα παρά μόνο

την φύση που ονομάστηκε από τον Δαρβίνο Φυσική Επιλογή. Μήπως όμως και η

τεχνητή και η σεξουαλική αλλά και η φυσική επιλογή θα μπορούσαν να ενταχθούν σε

μια ενιαία έννοια όπου ο γενικός κανόνας να είναι η μη τυχαία επιβίωση τυχαίων

κληρονομικών χαρακτηριστικών; Είτε αν η μη τυχαία αυτή επιβίωση των

κληρονομικών χαρακτηριστικών προέκυψε από σκόπιμη σχεδιασμένη τεχνητή

επιλογή από τον άνθρωπο, ή από την ακούσια σεξουαλική επιλογή, αυτή θα

μπορούσε με την ευρεία έννοια να είναι η Φυσική Επιλογή.

79 Dawkins R., ό.π., σσ. 72-86.

79

Αν ένα οποιοδήποτε χαρακτηριστικό είναι ευνοϊκό για ένα άτομο σε σχέση

πάντα με τα άλλα άτομα του ίδιου είδους, τότε το άτομο αυτό έχει περισσότερες

πιθανότητες να επιβιώσει, άρα και να διασταυρωθεί, άρα και να μεταβιβάσει τα

γονίδιά του στους απογόνους του. Ο παράγοντας που θα δράσει επάνω στο άτομο

αυτό «επιλέγοντας το» αλλά και στον πληθυσμό είναι η Φυσική Επιλογή. Η επιλογή

γίνεται αυτόματα με την επιβίωση ή την αποτυχία επιβίωσης. Τα άτομα που

«επιλέγονται» απλούστατα διαθέτουν έναν ανώτερο εξοπλισμό επιβίωσης κατάλληλο

για το συγκεκριμένο περιβάλλον που ζουν. Το αποτέλεσμα αυτής της δράσης είναι

πως μεταφέρονται χαρακτηριστικά από γενεά σε γενεά, μέσω γονιδίων που ευνοούν

την επιβίωση των ατόμων στο συγκεκριμένο περιβάλλον, αποκλείοντας άλλα άτομα

που δεν τα διαθέτουν ή διαθέτουν χαρακτηριστικά που μπορεί να μην είναι καθόλου

ευνοϊκά για την επιβίωσή τους σε αυτό το περιβάλλον. Ο μηχανισμός όμως αυτός

παράγει ποικιλομορφία άρα και ειδογένεση (εμφάνιση δηλαδή νέων ειδών) αφού με

τις διαρκείς αλλαγές που συμβαίνουν στους πληθυσμούς κάτω από την δράση του σε

εντελώς διαφορετικά περιβάλλοντα δημιουργούνται νέες μορφές οργανισμών. Η

Φυσική Επιλογή έχει καθολικό χαρακτήρα και μπορεί να αποτελέσει τον κύριο

ερμηνευτικό μηχανισμό της εξελικτικής διαδικασίας και ταυτόχρονα ένα ισχυρό

επιχείρημα του τρόπου με τον οποίο επισυμβαίνουν οι αλλαγές και η εμφάνιση της

ποικιλομορφίας της ζωής στον πλανήτη.

Παρόλα αυτά η Φυσική Επιλογή ως έννοια έχει δεχθεί ισχυρή κριτική διότι

φαίνεται να προϋποθέτει κάποιον που επιλέγει, κάτι που ο Δαρβίνος δεν δεχόταν

καθώς την αντιδιέστειλε με την ανθρώπινη επιλογή στα εξημερωμένα ζώα. Ο όρος

«επιβίωση του ισχυροτέρου», που προτάθηκε από τον Ουάλας για να αποφευχθούν

αυτά τα προβλήματα, δεν επικράτησε.

Η πειραματική προσέγγιση της Φυσικής Επιλογής ως επιχείρημα για την

εξέλιξη80

Ο έλεγχος της υπόθεσης της μη τυχαίας επιβίωσης της τυχαίας γενετικής

διαφοροποίησης θα πρέπει να είναι πειραματικός. Σε αυτή την περίπτωση θα

περάσουμε σε μια διαδικασία τεχνητής επιλογής, η οποία όμως όπως αναφέρθηκε και

παραπάνω είναι μια αναλογία της Φυσικής Επιλογής αφού και οι δύο έχουν έναν μη

τυχαίο χαρακτήρα. Υπάρχει μια μεγάλη ομάδα πειραματικών ελέγχων που έχουν

80 Dawkins R., ό.π., σσ. 86-92. Βλ. επίσης Campbell N.A., Reece J.B. κ.α., ό.π., σσ. 574-576.

80

σχεδιαστεί και υλοποιηθεί από ειδικούς επιστήμονες και τα οποία δεν έχουν καμία

σχέση με τα γνωστά παραδείγματα τεχνητής επιλογής με εκτροφή ζώων προς

βελτίωση. Τα πειράματα αυτά πλαισιώνονται από σκόπιμους ελέγχους προβλέψεων

και πειραματικές συνθήκες. Να διευκρινισθεί εδώ ότι οι πειραματικοί έλεγχοι

διαφέρουν ουσιαστικά από τις πειραματικές παρατηρήσεις που γίνονται στο πεδίο

διότι οι πρώτοι γίνονται κάτω από πολύ αυστηρά ελεγχόμενες συνθήκες στο

εργαστήριο. Πειράματα με πειραματόζωα ποντίκια έδειξαν μια αυξημένη τάση

εγκαθίδρυσης νέων γενετικών ποικιλιών που επιλέχθηκαν, στον πληθυσμό. Ακόμη

άλλα πειράματα έδειξαν την τάση δημιουργίας ειδογένεσης κάτω από συγκεκριμένες

επιλογικά συνθήκες τεχνητού περιβάλλοντος όπως θερμοκρασία κλπ.

Ρυθμοί εξέλιξης, χρονικές κλίμακες και τρόποι μέτρησης του εξελικτικού

χρόνου81

Από ορισμένους δημιουργιστές διατυπώνεται η άποψη πως ο κόσμος

εμφανίστηκε πριν από λίγες χιλιάδες χρόνια, σύμφωνα τουλάχιστον με την

χρονολόγηση που προκύπτει μέσα από τα κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης. Στην

περίπτωση αυτή οποιαδήποτε διαδικασία εξελικτικής αλλαγής θεωρείται αδύνατη

καθώς η χρονική διάρκεια είναι ελάχιστη σε σχέση με τον χρόνο που απαιτεί η

εξελικτική θεωρία για να εμφανιστούν οι τωρινές μορφές ζωής από τους προδρόμους

της. Πέραν τούτου υπάρχει και μια ουσιαστική άρνηση όχι μόνο των επιστημονικών

δεδομένων της Βιολογίας αλλά και άλλων επιστημών όπως της γεωλογίας, της

φυσικής, της χημείας κλπ.

Παρόλο που το θέμα δεν αφορά καθαρά και μόνο την αντιπαράθεση με την

εξελικτική θεωρία, είναι απαραίτητη η ανάπτυξη μιας επιχειρηματολογίας που να

στηρίζει την άποψη πως ο κοσμικός χρόνος είναι αρκετά μεγάλος για να επισυμβούν

οι εξελικτικές αλλαγές στους ρυθμούς που προβλέπει η εξελικτική θεωρία. Για τον

λόγο αυτό αναπτύχθηκε μια ομάδα επιχειρημάτων που υποστηρίζουν αφενός την

δυνατότητα έγκυρης μέτρησης της ηλικίας της γης και της ζωής αφετέρου

δυνατότητα υπολογισμού του χρόνου εμφάνισης των διαφόρων οργανισμών. Οι

συγκεκριμένες επιστημονικές μεθοδολογίες χρονολόγησης και μέτρησης του χρόνου

θα πρέπει να υποστηριχθούν με βάση μια αποδεκτή επιχειρηματολογία για να γίνει

δεκτή η αρτιότητα και η αξιοπιστία τους.

81 Dawkins R., ό.π., σσ. 105-135. Βλ. επίσης Campbell N.A., Reece J.B. κ.α., ό.π., σσ. 625-627.

81

Λόγω των μεγάλων χρονικών κλιμάκων απαιτούνται μέθοδοι χρονολόγησης

που θα είναι κατάλληλοι για κάθε μία από αυτές τις κλίμακες, καθώς έχουν πολλές

τάξεις μεγέθους, με αποτέλεσμα η ακρίβεια που απαιτείται να διασφαλίζεται από την

κατάλληλη μέθοδο σε κάθε χρονική κλίμακα, ώστε και οι μετρήσεις του εξελικτικού

χρόνου να έχουν έναν αξιόπιστο χαρακτήρα. Από αυτή την άποψη μέθοδοι που

καλύπτουν διαστήματα αιώνων ή έστω δεκαετιών θα είναι από τις ταχύτερες που

απαιτούνται, ενώ μέθοδοι που θα μετρούν εκατοντάδες εκατομμύρια ή

δισεκατομμύρια χρόνια θα είναι αντίστοιχα από τις βραδύτερες. Ακόμη θα πρέπει να

υπάρχει η δυνατότητα ελέγχου των μεθόδων αυτών με άλλες μεθόδους

χρονολόγησης, για να διασφαλίζεται η αξιοπιστία τους.

Η χρονολόγηση με αξιοποίηση των δακτυλίων των δένδρων βασίζεται στην

ιδιότητα των οργανισμών αυτών να αναπτύσσουν δακτυλίους στο εσωτερικού των

κορμών τους, με βάση τις μεταβολές στους ρυθμούς της ανάπτυξής τους, που

οφείλονται στις διαφορετικές εποχές του χρόνου. Έτσι με ακρίβεια έτους μπορούμε

να διαπιστώσουμε την ηλικία ενός δένδρου με την προϋπόθεση να γνωρίζουμε πότε

κόπηκε το δένδρο αυτό. Πέρα όμως από αυτό υπάρχει η δυνατότητα να διαγνωσθεί

και η ηλικία ενός τμήματος ξύλου, που δεν γνωρίζουμε πότε κόπηκε, με βάση το

μοτίβο των δακτυλίων, καθώς ανάλογα με τους εποχιακούς κύκλους υπάρχουν

σημαντικές διαφορές στο πάχος των δακτυλίων. Με βάση αυτή την ιδιότητα των

διαφορετικών αλληλουχιών των δακτυλίων οι δενδροχρονολόγοι μπορούν θεωρητικά

να υπολογίσουν χρονικές διάρκειες αξιοποιώντας διαδοχικά αρχαιότερα δένδρα με

βάση κοινές επικαλύψεις μοτίβων δακτυλίων, σε βάθη εκατομμυρίων ετών φτάνοντας

θεωρητικά μέχρι τα απολιθωμένα δάση, στην πραγματικότητα όμως το βάθος χρόνου

φτάνει τα μερικές χιλιάδες χρόνια. Ο λόγος είναι ότι μια τέτοια αλυσίδα είναι σχεδόν

αδύνατο να βρεθεί για πολύ μεγάλες περιόδους. Έτσι το μειονέκτημα αυτής της

μεθόδου είναι ότι δεν μπορεί να μας πάει πολύ πίσω στον εξελικτικό χρόνο και στις

γεωλογικές χρονικές κλίμακες.

Μια άλλη μέθοδος αφορά στις παγετωνικές εναποθέσεις. Αυτές είναι

στρώματα ιζημάτων που εναποτέθηκαν σε λίμνες την περίοδο των παγετώνων με

ετήσια διαστρωμάτωση, άρα έχουν μια αντιστοιχία με την δενδροχρονολόγηση.

Αντίστοιχοι είναι και οι κύκλοι ανάπτυξης των κοραλλιογενών υφάλων.

Ο άνθρακας-14 αποτελεί μια άλλη μορφή μέτρησης του χρόνου για περιόδους

περίπου αντίστοιχες με την δενδροχρονολόγηση, άρα όχι για μακρές γεωλογικές

περιόδους. Συνίσταται στην μέτρηση της αναλογίας άνθρακα-12 προς άνθρακα-14

82

από την στιγμή που ο οργανισμός πέθανε μέχρι σήμερα. Με τον θάνατο του

οργανισμού σταματά η πρόσληψη άνθρακα από το περιβάλλον κι ο άνθρακας-14 που

πριν ήταν σε σταθερή αναλογία με τον άνθρακα-12 διασπάται και λιγοστεύει με

περίπου (και όχι ακριβώς) σταθερό ρυθμό στον νεκρό οργανισμό. Έτσι υλικά όπως

ξύλο π.χ. μπορούν να χρονολογηθούν από την στιγμή που κόπηκαν από το δένδρο.

Οι μέθοδοι μέτρησης που χρησιμοποιούνται για να υπολογισθούν οι μεγάλες

χρονικές διάρκειες στην βραδεία κλίμακα της εξέλιξης είναι κατ αρχήν κάποια

«ρολόγια» που μάλλον έχουν ένα χαρακτήρα «χρονομέτρου». Τέτοια ρολόγια είναι

τα ραδιενεργά ρολόγια. Το περιθώριο σφάλματος είναι περίπου 1% και καλύπτουν

ένα φάσμα χρονολόγησης από αιώνες μέχρι χιλιάδες εκατομμυρίων έτη. Η μέθοδος

αυτή βασίζεται στο γεγονός πως ραδιενεργό υλικό, που αποτελείται από στοιχεία που

είναι ραδιενεργά ισότοπα που μεταβάλλουν τον πυρήνα τους με ραδιενεργές

διασπάσεις με έναν συγκεκριμένο ρυθμό, ο οποίος θεωρείται πως παραμένει

σταθερός. Η σταθερότητα αυτή του ρυθμού είναι στοιχείο που συχνά αμφισβητείται

από τους δημιουργιστές, καθώς αν δεν υπάρχει σταθερός ρυθμός διάσπασης τότε η

μέθοδος δεν είναι αξιόπιστη και μπορεί η χρονολόγηση να είναι απόλυτα

λανθασμένη. Τα στοιχεία με την διάσπαση αυτή συχνά μεταπίπτουν σε άλλα στοιχεία

που είναι ανιχνεύσιμα. Η αναλογία του αρχικού ισοτόπου με το ισότοπο που

δημιουργείται με την διάσπαση μεταβάλλεται με τον χρόνο ανάλογα με τον ρυθμό

διάσπασης. Έτσι είναι δυνατόν να υπολογισθεί πόσος χρόνος διανύθηκε από την

αρχική κατάσταση που δεν υπήρχε καθόλου ισότοπο που προήλθε από διάσπαση

μέχρι σήμερα. Ο ρυθμός αυτός αποσύνθεσης των πυρήνων των διαφορετικών

ραδιενεργών ισοτόπων των στοιχείων μπορεί να αξιοποιηθεί για την μέτρηση τελείως

διαφορετικών χρονικών κλιμάκων από κλάσματα δευτερολέπτου έως και

δισεκατομμύρια χρόνια. Το πρόβλημα είναι από ποια στιγμή είναι δυνατή η έναρξη

της χρονολόγησης αφού οι διαδικασίες διάσπασης συμβαίνουν συνέχεια και φυσικά

στην φύση. Η έναρξη αυτή μπορεί να γίνει με τα πυριγενή πετρώματα.

Η αξιοποίηση της ραδιοχρονολόγησης γίνεται μέσω των πυριγενών

πετρωμάτων, των πετρωμάτων δηλαδή εκείνων που δημιουργούνται από την

στερεοποίηση του τηγμένου μάγματος που προέρχεται από ηφαιστειακή λάβα ή από

υπόγειο μάγμα. Οι κρύσταλλοι των πετρωμάτων που δημιουργούνται περιέχουν την

στιγμή της δημιουργίας τους και κάποια ισότοπα αλλά όχι ακόμη τα ισότοπα τα οποία

θα εμφανιστούν μετά την διάσπαση των αρχικών ισοτόπων. Με την πάροδο του

χρόνου όμως και καθώς προχωρά η διάσπαση των ισοτόπων στο πυριγενές πέτρωμα

83

όλο και μεγαλώνει η αναλογία των ισοτόπων που προκύπτουν. Έτσι με χρόνο

έναρξης την στιγμή της τήξης μπορεί να υπολογισθεί το χρονικό διάστημα από την

στερεοποίηση μέχρι την στιγμή της μέτρησης.

Μια αδυναμία της μεθόδου έγκειται στην χρήση μόνο των πυριγενών

πετρωμάτων για ραδιοχρονολόγηση. Διότι εκεί δεν υπάρχουν απολιθωμένοι

οργανισμοί, ώστε να ανιχνευθούν και να χρονολογηθούν. Οι απολιθωμένοι

οργανισμοί βρίσκονται στα ιζηματογενή πετρώματα, τα οποία όμως δεν μπορούν να

ραδιοχρονολογηθούν και αυτή είναι μία ακόμη αδυναμία της μεθόδου. Έτσι η

χρονολόγηση σε αυτές τις περιπτώσεις γίνεται με πυριγενή πετρώματα που

βρίσκονται πλησίον ή εντός των εναποθέσεων των ιζηματογενών.

Πριν την ανακάλυψη της ραδιοχρονολόγησης τα διαφορετικά γεωλογικά

στρώματα των ιζηματογενών πετρωμάτων είχαν αναγνωρισθεί και είχαν ταυτοποιηθεί

με συγκεκριμένα ονόματα ανάλογα με την γεωλογική περίοδο που σχηματίστηκαν,

Δεβόνιο, Κάμβριο, Ιουρασικό κλπ. Η χρονολογική σειρά είχε διαπιστωθεί με

παρατηρήσεις, πριν ακόμη την χρήση της μεθόδου της ραδιοχρονολόγησης και

βασιζόταν στο γεγονός ότι τα παλαιότερα στρώματα ήσαν κάτω από τα νεώτερα.

Σε ότι αφορά την ταυτοποίηση κάθε στρώματος και τον χαρακτηρισμό του, τα

στρώματα που σε όλο τον πλανήτη ανήκαν στην ίδια γεωλογική περίοδο προερχόταν

από παρατηρήσεις για την ομοιότητά τους, αλλά κυρίως από τα είδη των

απολιθωμάτων που εντοπίζονταν σε κάθε γεωλογικό στρώμα. Κάθε γεωλογικό

στρώμα διέθετε συγκεκριμένους τύπους απολιθωμάτων ή μικροαπολιθωμάτων. Ήταν

λοιπόν γνωστή η σειρά αλλά όχι το πότε, το οποίο με την ραδιοχρονολόγηση

μπορούσε να βρεθεί. Με την χρήση της μεθόδου της ραδιοχρονολόγησης είναι

δυνατή η χρονολόγηση πυριγενών πετρωμάτων που βρίσκονται μαζί ή πλάι με

ιζηματογενή στρώματα γνωστής περιόδου. Μόλις χρονολογηθεί το συγκεκριμένο

πυριγενές πέτρωμα αυτόματα θεωρείται χρονολογημένο και το παραπλήσιο

ιζηματογενές και ή γεωλογική περίοδος που ανήκει. Με αυτό τον τρόπο αν π.χ.

χρονολογηθεί ένα πυριγενές που βρίσκεται σε ένα ιζηματογενές της κρητιδικής

περιόδου, τότε αυτόματα μπορεί να χρονολογηθεί και η συγκεκριμένη γεωλογική

περίοδος.

Η χρονολογική σειρά των απολιθωμάτων αξιοποιείται ως μία ακόμη απόδειξη

της εξέλιξης. Όμως το επιχείρημα κινδυνεύει να γίνει κυκλικό διότι χρησιμοποιείται

ως απόδειξη η χρονική σειρά των ιζημάτων που δεν έχει όμως χρονολογηθεί με την

84

με την συγκεκριμένη μέθοδο, η οποία χρησιμοποιεί την χρονική σειρά για να

χρονολογήσει τα ιζήματα με βάση την χρονολόγησή τους.

Η απάντηση σε αυτό είναι πως παρατηρούνται χαρακτηριστικοί κατάλογοι

απολιθωμάτων με συγκεκριμένη αλυσιδωτή διαστρωμάτωση σε ολόκληρο τον κόσμο

με μια προοδευτική κατεύθυνση και διακρίνοντας μια εξελικτική αλληλουχία. Είναι

χαρακτηριστικό ότι εμφανίζονται χαρακτηριστικά είδη απολιθωμάτων μόνο μετά από

μία συγκεκριμένη περίοδο και όχι πριν από αυτήν. Για παράδειγμα τα απολιθώματα

των θηλαστικών εμφανίζονται από μια συγκεκριμένη περίοδο και ποτέ πριν από

αυτήν πχ στην Δεβόνιο ή σε παλαιότερη περίοδο. Αυτό είναι ένα ισχυρό επιχείρημα,

παρόλο που ακόμη η έννοια παλαιότερο και νεώτερο στα γεωλογικά στρώματα

κρίνεται από ορισμένους πως δεν στοιχειοθετείται πλήρως.

Με αυτό το επιχείρημα η εξελικτική θεωρία κρίνεται και ως επιστημολογικά

διαψεύσιμη και αυτό διότι η εύρεση οποιουδήποτε απολιθώματος οργανισμού

χαρακτηρισμένου ως εξελικτικά νεώτερου σε γεωλογικό στρώμα παλαιότερο από

αυτό που προβλέπει η εξελικτική θεωρία, άμεσα θα υπονόμευε την αξιοπιστία της

θεωρίας αυτής, ή όπως γράφει και ο Dawkins «… η θεωρία της εξέλιξης θα κατέρρεε

σε χίλια κομμάτια».

Η απάντηση ορισμένων δημιουργιστών στο συγκεκριμένο επιχείρημα είναι

πως ο κατακλυσμός του Νώε είναι το ερμηνευτικό πλαίσιο για αυτή την

διαστρωμάτωση των απολιθωμάτων, καθώς τα είδη των οργανισμών που

μετακινήθηκαν από τις πλημμύρες βρέθηκαν σε διαφορετικές θέσεις λόγω της

μεγαλύτερης ευκολίας ή δυσκολίας να μετακινηθούν και λόγω της σταδιακής ανόδου

των υδάτων. Η έλλειψη όμως μιας στατιστικής προσέγγισης σε αυτή την ερμηνεία

την καθιστά αδύναμη. Καθώς δεν υπάρχει ούτε ένας έστω οργανισμός σε γεωλογικό

στρώμα που δεν προβλέπεται, ενώ θα έπρεπε να βλέπουμε μια σταδιακή μεταβολή

της εμφάνισης των οργανισμών σε διαφορετικά στρώματα λόγω της μετακίνησης

τους.

Άμεση παρατήρηση της εξελικτικής αλλαγής στην Φύση και το εργαστήριο82

Ο ισχυρισμός πως υπάρχει η δυνατότητα να παρατηρηθούν στην φύση

εξελικτικές αλλαγές στην διάρκεια λίγων γενεών, ώστε ο άνθρωπος να μπορεί να τις

καταγράψει και να τις παρατηρήσει και πως υπάρχει η δυνατότητα να επιχειρηθούν

82 Dawkins R., ό.π., σσ. 136-172. Βλ. επίσης Campbell N.A., Reece J.B. κ.α., ό.π., σσ. 574-576.

85

να μελετηθούν οι αλλαγές αυτές εργαστηριακά σε ελεγχόμενο περιβάλλον αλλά και

στο φυσικό περιβάλλον των οργανισμών, μπορεί να χαρακτηρισθεί ως ένα ακόμη

επιχείρημα της εξελικτικής θεωρίας.

Είναι μια απάντηση σε ένα συχνά χρησιμοποιούμενο επιχείρημα περί της μη

δυνατότητας παρατήρησης της εξέλιξης σε ενεστώτα χρόνο, καθώς τα φαινόμενα της

εξελικτικής αλλαγής δεν μπορούν να διαπιστωθούν άμεσα, άρα αμφισβητείται και η

ύπαρξή τους.

Στο φυσικό περιβάλλον έχει παρατηρηθεί πως εμφανίζονται τάσεις αλλαγών

σε μορφολογικά χαρακτηριστικά πληθυσμών ορισμένων οργανισμών που θα

μπορούσαν να χαρακτηρισθούν ως φαινόμενα ραγδαίας εξέλιξης, όπως η μείωση του

βάρους των χαυλιοδόντων ελεφάντων από το 1925 μέχρι και μετά 1958. Ένα άλλο

παράδειγμα είναι οι σαύρες του Πόρτ Μρκάρου που μεταφέρθηκαν από ένα κοντινό

νησί και ο πληθυσμός που αναπτύχθηκε παρουσίασε έντονες αλλαγές μετά από 25

περίπου χρόνια απομόνωσης στο περιβάλλον του νησιού σε σχέση με τις σαύρες στο

προγονικό νησί, σε μορφολογικά χαρακτηριστικά όπως το μεγαλύτερο κρανίο και

αλλαγές στον εντερικό σωλήνα, που είναι δείκτες αλλαγής σε πιο χορτοφαγική

δίαιτα.

Αλλαγές παρατηρήθηκαν και σε πειράματα με ελεγχόμενο περιβάλλον.

Μελετήθηκαν οι λεβιστές, τροπικά ψάρια του γλυκού νερού, που τα αρσενικά έχουν

πολύ έντονα χρώματα, για να προσελκύουν τα θηλυκά άτομα. Ο John Endler

χρησιμοποιώντας τεχνητά περιβάλλοντα με διαφορετικούς πληθυσμούς λεβιστών

παρατήρησε πως όσα άτομα ήσαν εκτεθειμένα σε αρπακτικά περισσότερα από

κάποια άλλα είχαν λιγότερα έντονα χρώματα, σε διαφορετικό βαθμό ανάλογα με το

βαθμό της απειλής αλλά και το είδος του πυθμένα. Τα αποτελέσματα καταγράφηκαν

σε διάστημα λίγων μηνών και ήσαν εκπληκτικά από την άποψη των μεταβολών των

χρωματικών μοτίβων σε κάθε πληθυσμό που τροποποιήθηκαν ανάλογα με το

περιβάλλον τους. Το πείραμα επαναλήφθηκε και στο φυσικό περιβάλλον αφού

μετέφερε σε διαφορετικά φυσικά περιβάλλοντα (λιμνούλες) χωρίς αρπακτικά και

διαπίστωσε την ραγδαία αύξηση των χρωματικών μοτίβων σε δύο χρόνια από την

έναρξη του πειράματος. Μελέτες που ακολούθησαν στους ίδιους πληθυσμούς από

άλλους επιστήμονες εννέα χρόνια μετά διαπίστωσαν και την εμφάνιση και άλλων

συνοδευτικών αλλαγών στους πληθυσμούς, όπως σεξουαλική ωρίμανση σε

μεγαλύτερη ηλικία, αύξηση του μεγέθους του σώματος και γέννηση μεγαλύτερων και

86

λιγότερων απογόνων. Χαρακτηρίζεται από τους εξελικτικούς βιολόγους ως «ένα

παράδειγμα εξέλιξης μπροστά στα μάτια μας».

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα πολύ καλά σχεδιασμένου πειράματος

ελεγχόμενης εξελικτικής αλλαγής σε τεχνητό περιβάλλον είναι το πείραμα του

Richard Lenski και των συναδέλφων του στο Πανεπιστήμιο του Michigan όπου

πειραματίστηκαν με το βακτήριο E.coli. Το πείραμα αυτό έχει θορυβήσει αρκετά τους

δημιουργιστές. Τα βακτήρια λόγω του μεγάλου αριθμού τους εμφανίζουν μεγάλη

πιθανότητα μεταλλαξιγένεσης και λόγω του μικρού χρόνου γενεάς μπορούν να

παρατηρηθούν εξελικτικές αλλαγές στους πληθυσμούς τους. Με ένα εξαιρετικά

σύνθετο πείραμα και με χρήση διαφορετικών πληθυσμών και με διαφορετικές

συγκεντρώσεις θρεπτικού υλικού καθώς και με την χρήση άλλων παραμέτρων

εμφανίστηκε ολόκληρη η διαδικασία της εξέλιξης στην φύση συμπυκνωμένη

χρονικά, δηλαδή η τυχαία μετάλλαξη, που την ακολούθησε η μη τυχαία φυσική

επιλογή, η ανεξάρτητη προσαρμογή στο ίδιο περιβάλλον με διαφορετικές διαδρομές,

η συσσώρευση διαδοχικών μεταλλάξεων που οδηγούσαν σε εξελικτική αλλαγή και η

επίδραση ορισμένων γονιδίων μόνο με την παρουσία άλλων γονιδίων. Από τους

εξελικτικούς αυτό το πείραμα χαρακτηρίστηκε «επιστημονικός θρίαμβος».

Διαπιστώνεται πως ο ρυθμός εξελικτικής αλλαγής διαφέρει πολύ μεταξύ των

οργανισμών, καθώς υπάρχουν οργανισμοί που εξελίσσονται ταχύτατα, αλλά και

οργανισμοί που δεν μεταβάλλονται σχεδόν καθόλου σε μεγάλες χρονικές κλίμακες

και χαρακτηρίζονται ως ζωντανά απολιθώματα. Η διαφοροποίηση αυτή στον ρυθμό

εξελικτικής αλλαγής που σχετίζεται με πολλούς παράγοντες μπορεί να θεωρηθεί πως

ερμηνεύει την σταθερότητα ορισμένων ειδών και την μεγάλη ποικιλομορφία που

εμφανίζεται σε άλλους.

Παλαιοντολογικό Αρχείο. Ο ρόλος των απολιθωμάτων. Οι χαμένοι κρίκοι και η

εξελικτική διαστρωμάτωση των απολιθωμάτων83

Τα απολιθώματα των οργανισμών αποτελούν ένα ισχυρό επιχείρημα για την

εξελικτική θεωρία. Όμως συχνά αμφισβητούνται κυρίως σε ότι αφορά την ύπαρξη

την «ενδιάμεσων κρίκων» που να συνδέουν τα διάφορα είδη που εντοπίζονται

απολιθωμένα. Οι εξελικτικοί υποστηρίζουν πως τα απολιθώματα στην

πραγματικότητα παρουσιάζουν τις κύριες εξελικτικές πορείες και τα ενδιάμεσα

83 Dawkins R., ό.π., σσ. 173-185. Βλ. επίσης Campbell N.A., Reece J.B. κ.α., ό.π., σσ. 576-577.

87

στάδια τους, αναγνωρίζουν όμως πως υπάρχουν κενά σε αρκετές περιπτώσεις. Η

άποψη που κυριαρχεί στους εξελικτικούς είναι πως δεν είναι καν απαραίτητα τα

απολιθώματα για την εξέλιξη καθώς οι υπόλοιπες αποδείξεις επαρκούν για την

στήριξη της θεωρίας. Από αυτή την άποψη τα επιχειρήματα των δημιουργιστών που

αφορούν στα κενά του παλαιοντολογικού αρχείου θεωρούνται από τους εξελικτικούς

ως μη ισχυρά.

Η μόνη απόδειξη που θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν οι δημιουργιστές,

σύμφωνα με τους εξελικτικούς, ήταν αν μπορούσαν να εντοπίσουν έστω και ένα

απολίθωμα σε λάθος γεωλογικό στρώμα, κάτι που όπως ισχυρίζονται δεν έχει συμβεί

ποτέ έως τώρα, αφού κανένα αναχρονιστικό απολίθωμα δεν έχει εντοπισθεί ακόμη.

Ακόμη ο αριθμός των απολιθωμάτων σήμερα είναι ιδιαίτερα υψηλός και κάθε ημέρα

προστίθενται και άλλα. Το επιχείρημα της μη εύρεσης αναχρονιστικών

απολιθωμάτων θεωρείται από τους εξελικτικούς ιδιαίτερα ισχυρό και δεν έχει

απαντηθεί ακόμη ικανοποιητικά από τους δημιουργιστές. Στηρίζει μάλιστα την

διαψευσιμότητα της θεωρίας αυτής, καθώς μια επιστημονική θεωρία θα πρέπει να

μπορεί να είναι δυνατόν να διαψευσθεί για να έχει ένα επιστημονικό χαρακτήρα,

παρόλο που και αυτή η άποψη έχει πλέον σήμερα δεχθεί κριτική.

Όμως δεν παύουν να υπάρχουν κενά και εκεί είναι που επιμένουν τα

επιχειρήματα των δημιουργιστών. Το μεγαλύτερο κενό αφορά στην μετάβαση στην

περίοδο πριν από την Κάμβρια έκρηξη. Εμφανίζονται «ξαφνικά» πολλά είδη και

συνομοταξίες οργανισμών που δεν υπήρχαν στις προηγούμενες γεωλογικές περιόδους

πριν από την Κάμβριο. Αυτή η ραγδαία και ξαφνική εμφάνισή τους προκαλεί απορία,

καθώς φαίνεται να ενισχύουν την άποψη του δημιουργισμού. Αντιπροσωπεύει

πράγματι ένα πολύ μεγάλο κενό στο ιστορικό των απολιθωμάτων.

Η πρώτη απάντηση που χρησιμοποιείται και ως επιχείρημα από τους

εξελικτικούς είναι και άλλοι οργανισμοί δεν έχουν αφήσει απολιθώματα στο

παρελθόν. Ιδιαίτερα οργανισμοί που εμφανίστηκαν πρόσφατα δεν έχουν αφήσει

απολιθωμένες μορφές διότι είναι σύγχρονοι όπως π.χ. οι πλατυέλμινθες σκώληκες.

Αυτό που θα έπρεπε να συμβαίνει αν ίσχυε ο δημιουργισμός είναι να είχαμε

απολιθώματά τους, καθώς όλοι οι οργανισμοί σύμφωνα με αυτόν δημιουργήθηκαν

σχεδόν μαζί, όμως δεν υπάρχουν απολιθώματα οργανισμών που από τους

εξελικτικούς θεωρούνται πως εμφανίστηκαν πρόσφατα. Το επιχείρημα αυτό

διατυπώνεται για να υποστηριχθεί πως οι δημιουργιστές χρησιμοποιούν άλλα μέτρα

και σταθμά για την κριτική τους, αφού αγνοούν την έλλειψη απολιθωμάτων από

88

οργανισμούς που οι εξελικτικοί θεωρούν πρόσφατους και επιμένουν για το άλμα που

εμφανίζεται με την έλλειψη απολιθωμάτων πριν την κάμβρια περίοδο των

οργανισμών που εμφανίστηκαν σε αυτήν. Όμως και οι εξελικτικοί δεν ερμηνεύουν

πειστικά αυτή την ξαφνική εμφάνιση τόσων ομάδων οργανισμών σε τόσο μικρό

χρονικό διάστημα.

Ένα ιδιαίτερα ισχυρό αντεπιχείρημα των δημιουργιστών αφορά τον έννοια

του «χαμένου κρίκου». Είναι η απουσία απολιθωμάτων και στοιχείων για την

μετάβαση από έναν οργανισμό σε έναν άλλον, σύμφωνα με την εξελικτική θεωρία.

Πιο χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της εξέλιξης του ανθρώπου και του κενού

ανάμεσα στον άνθρωπο και στο υπόλοιπο ζωικό βασίλειο. Μια άλλη μορφή αυτού

του επιχειρήματος αφορά στα κενά, στην έλλειψη δηλαδή ενδιαμέσων μορφών

ανάμεσα σε μεγάλες ομάδες οργανισμών. Τέτοια παραδείγματα είναι η απουσία

ενδιαμέσων μορφών μεταξύ των ερπετών και των πτηνών ή μεταξύ των ιχθύων και

των αμφιβίων. Συχνά όμως οι δημιουργιστές αναζητούν ενδιάμεσες μορφές μεταξύ

οργανισμών που δεν σχετίζονται άμεσα εξελικτικά όπως όταν αναζητούν μια

«βατραμαϊμού», ενδιάμεσο κρίκο ανάμεσα σε βάτραχο και μαϊμού, ή μια

«κροκόπαπια», ενδιάμεσο κρίκο ανάμεσα σε ένα κροκόδειλο και μια πάπια. Επίσης

όταν αναζητούν την γέννηση ενός οργανισμού άμεσα από έναν άλλο όπως την

γέννηση ενός ανθρώπου από χιμπαντζή, πράγμα αδύνατο αφού η εξέλιξη είναι μια

σταδιακή διαδικασία και δεν είναι δυνατό σε ελάχιστο χρονικό διάστημα να έχουμε

εμφάνιση τέτοιων αλλαγών.

Όμως από την άλλη πλευρά συχνά το κατά πόσο υπάρχουν κενά ανάμεσα σε

ομάδες οργανισμών μπορεί να οφείλεται και στον τρόπο ταξινόμησης και κατάταξης

των οργανισμών σε μεγάλες ομάδες, καθώς και στο γεγονός πως κάποιες ενδιάμεσες

μορφές έχουν ήδη εξαφανισθεί, με αποτέλεσμα να κάνουν τον διαχωρισμό ακόμη πιο

έντονο. Έτσι η εξαφάνιση των δεινοσαύρων, αρκετοί από τους οποίους διέθεταν

φτερά, κάνει πιο έντονη την διαφοροποίηση μεταξύ των σύγχρονων πτηνών και των

ερπετών, ενώ αν υπήρχαν ακόμη η μεταξύ τους διαφοροποίηση θα ήταν σαφώς

μικρότερη.

Υπάρχουν όμως απολιθωμένές μορφές οργανισμών από τις μεγάλες

μεταβάσεις όπως από την θάλασσα στην ξηρά, καθώς και αργότερα στην αντίστροφη

πορεία, από την ξηρά στην θάλασσα, όπως οι πρόγονοι των φαλαινών και των

αλικόρων.

89

Η εξέλιξη του ανθρώπου. Τα ευρήματα των απολιθωμάτων και οι χαμένοι

κρίκοι84

Ένα καίριο ζήτημα που διαπιστώνεται ίσως η μεγαλύτερη αντιπαράθεση είναι

η εμφάνιση και εξέλιξη του ανθρώπου. Η εύρεση των πρώτων απολιθωμάτων στην

Ασίας και αυτών που ακολούθησαν στην Αφρική, δημιούργησαν ένα πεδίο

αντιπαράθεσης για ην γνησιότητα την ορθότητα της ταξινόμησης, καθώς __________και την

συσχέτιση με προγονικές μορφές του ανθρώπου. Συχνά απολιθώματα θεωρήθηκαν

εξελικτικοί χαμένοι κρίκοι των προγονικών μορφών του ανθρώπου και εγέρθηκαν

ισχυρές αντιπαραθέσεις μεταξύ επιστημόνων, αλλά και μεταξύ εξελικτικών και

δημιουργιστών. Μερικοί δημιουργιστές που αποδέχονταν την εξελικτική διαδικασία

την σταματούσαν στον άνθρωπο, όπου θεωρούσαν ότι υπήρχε μια ιδιαίτερη

παρέμβαση από τον ίδιο τον δημιουργό για την εμφάνιση του ανθρώπου.

Η έννοια του πιθηκάνθρωπου και αναζήτηση των ενδιάμεσων σταδίων και

μορφών απετέλεσε αντικείμενο έρευνας και αντιπαράθεσης. Εδώ οι εξελικτικοί

διατυπώνουν μια ουσιαστική παρατήρηση. Ο άνθρωπος όπως και οι άλλες σύγχρονες

μορφές των πρωτευόντων δεν προέρχονται εξελικτικά μεταξύ τους αλλά μοιράζονται

κοινούς προγόνους. Από αυτή την άποψη δεν κατάγεται ο άνθρωπος από τον πίθηκο

ή από τον χιμπαντζή αλλά έχουν κοινούς προγόνους. Η αναζήτηση αυτών των

προγονικών μορφών είναι το μεγάλο στοίχημα των εξελικτικών, αλλά και το πεδίο

αντιπαράθεσης με τους δημιουργιστές.

Ο κοινός πρόγονος λοιπόν των ανθρώπων με τους χιμπαντζήδες θεωρείται

πως είναι ο Australopithecus afarensis, που έζησε πριν έξη έως τρία εκατομμύρια

χρόνια και που θραύσματα από το κρανίο και την κάτω γνάθο του βρέθηκε στην

Αιθιοπία από τον Ντόναλντ Γιόχανσον που του έδωσε την επωνυμία «Λούσι». Το

είδος αυτό διέθετε εγκέφαλο παρόμοιο περίπου στο μέγεθος με τον χιμπαντζή,

διέφερε όμως στο ότι βάδιζε όρθιο ήταν δηλαδή δίποδο. Διαπιστώθηκαν στην

Τανζανία και απολιθωμένες πατημασιές του δίποδου αυτού. Θεωρείται σήμερα ως ο

πρόγονος του ανθρώπου. Όμως τα ίχνη που διαθέτουμε είναι ιδιαίτερα

αποσπασματικά και ακόμη οι εξελικτικοί συμφωνούν πως οι αποδείξεις

απολιθωμάτων που συνδέουν τον Austarlopithecus που βάδιζε όρθιος με τον κοινό

τετράποδο πρόγονο ανθρώπων και χιμπατζήδων είναι ακόμη φτωχές. Όμως οι

84 Dawkins R., ό.π., σσ. 185-192 και 217-245.

90

αποδείξεις και τα απολιθώματα από τον Austarlopithecus μέχρι τον σημερινό

άνθρωπο είναι σαφώς πλουσιότερα.

Το επόμενο εξελικτικά κρανίο ανήκει στον Homo Habilis ή Homo rudolfensis,

με λιγότερο προτεταμένο πρόσωπο και μεγαλύτερη κρανιακή κοιλότητα. Έχουν

βρεθεί κρανία αυτού του είδους σε διάφορες ενδιάμεσες μορφές, δεικνύοντας πως

μπορεί να υπάρχουν και ενδιάμεσα στάδια ανάμεσα στο είδος. Οι εξελικτικοί

ενδιάμεσοι κρίκοι με μικρές αλλαγές σε ορισμένα μορφολογικά χαρακτηριστικά,

όπως ο όγκος, το μέγεθος και το σχήμα της κρανιακής κοιλότητας που ανήκουν στο

ίδιο είδος, δείχνουν και την πορεία της εξελικτικής αλλαγής. Αυτή η διαρκής αλλαγή

που προχωρά στον χρόνο με συνεχείς τροποποιήσεις των αρχικών μορφών προς τον

άνθρωπο είχε ήδη διατυπωθεί από τον Δαρβίνο στην Καταγωγή του Ανθρώπου: «σε

μια σειρά μορφών που μεταλλάσσονται σταδιακά και αδιόρατα από κάποιο

πιθηκόμορφο πλάσμα στον άνθρωπο με την σημερινή του μορφή, θα ήταν αδύνατο

να προσδιορίσουμε οποιοδήποτε συγκεκριμένο χρονικό σημείο, στο οποίο θα έπρεπε

να χρησιμοποιήσουμε τον όρο άνθρωπος». Η σταδιακή λοιπόν αυτή αλλαγή των

μορφών των οργανισμών κάνει δυσχερή την έννοια του είδους καθώς δεν υπάρχει μια

σαφής διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στους οργανισμούς που εξελίσσονται από το

ένα είδος στο άλλο με τον μεγάλο αριθμό των ενδιάμεσων μορφών τους.

Η επόμενη μετάβαση σε πιο συγγενές είδος στον άνθρωπο είναι ο Homo

Erectus. Τα πρώτα ευρήματα εντοπίστηκαν στην Ασία, φαίνεται όμως πως

μετανάστευσαν από την Αφρική, όπου αρχικά εκεί συντελέστηκε η ανθρώπινη

εξέλιξη και θεωρείται πως είναι αντίστοιχα με του είδος Homo ergaster που αποτελεί

και το πλησιέστερο προ-ανθρώπινο είδος που έζησε πριν δύο περίπου εκατομμύρια

χρόνια πριν. Διέθετε εγκέφαλο, σαφώς μεγαλύτερο από τον Homo habilis και σαφώς

μικρότερο από τον Homo sapiens και έχουμε μια πολύ πλούσια ομάδα απολιθωμάτων

μέχρι σήμερα. Υπάρχει όμως και μία μεγάλη ομάδα απολιθωμάτων που καλύπτουν

την μετάβαση από τον Homo Erectus στον σημερινό άνθρωπο και σε ορισμένα έχουν

δοθεί ονόματα όπως Homo heidelbergensis, Homo Rhodesiensis και Homo

nenderthalensis ή ορισμένοι ονομάζονται και αρχαϊκοί Homo sapiens.

Θεωρούν λοιπόν οι εξελικτικοί πως υπάρχει μια εξαιρετική καταγραφή βάσει

των απολιθωμάτων της σταδιακής αλλαγής που καλύπτει την απόσταση από την

Λούσι στον σημερινό άνθρωπο.

91

Το παράδειγμα της εμβρυολογίας για μια χωρίς «σχέδιο» οντογένεση μέσα από

τις ιδιότητες των κυττάρων και των μεγαλομορίων στην δημιουργία κυτταρικών

δομών κατά την ανάπτυξη των οργανισμών και η αναλογία με την εξέλιξη85

Το πρόβλημα του ευφυούς σχεδιασμού και του περάσματος από μια

μονοκύτταρη μορφή σε έναν πολυκύτταρο πολύπλοκο οργανισμό είναι ιδιαίτερα

περίπλοκο και έχει πολλές παραμέτρους. Μια απάντηση που προτείνουν συχνά οι

εξελικτικοί είναι το παράδειγμα της εμβρυολογίας, το πέρασμα δηλαδή από ένα

μονοκύτταρο ζυγωτό σε έναν πλήρη οργανισμό μέσα σε λίγους μήνες. Στην

περίπτωση αυτή η οποιαδήποτε θεϊκή παρέμβαση κατά ορισμένους εξελικτικούς, θα

εξαντλείται στην δημιουργία ενός σχεδίου για την μετάβαση στον πλήρη

πολυκύτταρο οργανισμό, ακόμη δε και η ύπαρξη αυτού του σχεδίου αμφισβητείται.

Η αναλογία είναι προφανής: όπως και στην οντογένεση - στην ανάπτυξη

δηλαδή ενός οργανισμού από μονοκύτταρο ζυγωτό σε ώριμο άτομο - οι οργανισμοί

ακολουθούν μια διαδικασία που υπακούει στους βιολογικούς νόμους, έτσι και στην

εμφάνιση των οργανισμών δεν υπάρχει κάποιος δημιουργός αλλά ακολουθούνται

φυσικές διαδικασίες και νόμοι που υποχρεώνουν τους οργανισμούς να οδηγηθούν σε

εξελικτικά μονοπάτια, χωρίς την αναγκαιότητα της ύπαρξης σχεδίου και σχεδιαστού.

Με βάση την λειτουργική έκφραση των γονιδίων και τις συγκεκριμένες θέσεις

των κύτταρων κατά τον διαχωρισμό τους, τα κύτταρα κάθε οργανισμού κατά την

διαδικασία της ανάπτυξης και της οντογένεσης διαφοροποιούνται σε ιστούς και

όργανα μέσα από μια διαδικασία με μηχανισμούς που αφορούν φυσικοχημικούς και

βιολογικούς νόμους. Δεν φαίνεται να υπάρχει κεντρικός σχεδιασμός, αλλά εφαρμογή

τοπικών κανόνων (τα επιμέρους γειτονικά κύτταρα που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους,

χωρίς την δράση ενός καθολικού σχεδίου) χωρίς κάποιο αρχιτεκτονικό σχέδιο, με

βάση μια διαδικασία που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως αυτοσυναρμολόγηση.

Αρκούν απλές και λιτές μεταβολές και διαφοροποιήσεις στην αρχιτεκτονική

των κυττάρων, που οδηγούν σε σύνθετες μορφές και οργανωμένες δομές σε

ιστολογικό και οργανολογικό επίπεδο. Είναι χαρακτηριστικά τα πρώτα, τα αρχικά

στάδια ανάπτυξης ενός οργανισμού, από την εμβρυολογία. Από την διαίρεση του

πρώτου κυττάρου υπάρχει ήδη μια πολικότητα, που οδηγεί σε διαφορετική

γεωγραφία κατά την ανάπτυξη της κοίλης αυτής σφαίρας του βλαστιδίου. Ακολουθεί

η γαστριδίωση που είναι μια κρίσιμη και ουσιαστική φάση στην εμβρυϊκή ανάπτυξη

85 Dawkins R., ό.π., σσ. 246-292.

92

του οργανισμού με την δημιουργία των πρώτων αρχέγονων κυτταρικών στρωμάτων.

Η επόμενη φάση είναι η νευριδίωση Οι πρώιμες αυτές φάσεις εμβρυϊκής ανάπτυξης

επηρεάζουν κρίσιμα το σχήμα του εμβρύου. Και οι διαδικασίες αυτές προχωρούν

αυθόρμητα από τις αναπτυξιακές μεταβολές των κυττάρων και έχουν ελεγχθεί και με

προσομοιώσεις και μαθηματικά μοντέλα που επιβεβαιώνουν την ακολουθούμενη

πορεία σύμφωνα με τους περιορισμούς που θέτει κάθε στάδιο ανάπτυξης. Δεν

υπάρχουν κάποια σχεδιαστικά πλαίσια απλά ακολουθούνται οι διαδικασίες, σχετικά

με τη διάταξη, την θέση και το σχήμα των κυττάρων που δημιουργούνται, οι οποίες

οδηγούν αναγκαστικά σε νέες θέσεις τα νεοδημιουργούμενα κύτταρα, που

αυτοοργανώνονται με βάση την γεωγραφία τους. Τα μοντέλα αυτά δείχνουν πως τα

επιμέρους κύτταρα αλληλεπιδρούν για να δομήσουν έναν οργανισμό, χωρίς την

ύπαρξη σχεδίου μέσα από πτυχώσεις, στενώματα και αναδιπλώσεις.

Ως ουσία λοιπόν του επιχειρήματος αυτού οι εξελικτικοί θεωρούν πως η

αναλογία της ανάπτυξης ενός οργανισμού με την εξέλιξη των οργανισμών δεικνύει

πως δεν υπάρχει ένα γενικό σχέδιο, ούτε ένας αρχιτέκτονας. Η εφαρμογή τοπικών

κανόνων και η αλληλεπίδραση κυττάρων σε τοπική βάση σε κυτταρικό επίπεδο, αλλά

και σε μοριακό επίπεδο για τα πρωτεϊνικά μόρια των κυττάρων που αλληλεπιδρούν

με άλλα μόρια οδηγούν στην ανάπτυξη του οργανισμού. Δεν μπορεί να προβλεφθεί η

μορφή ενός οργανισμού κατά την ανάπτυξή του αποκωδικοποιώντας το DNA του

γονιμοποιημένου ωαρίου, χωρίς την συμβολή των τοπικών κανόνων

ατυτοσυναρμολόγησης των κυτταρικών ομάδων. Αυτή η διαδικασία με βάση την

εκτέλεση τοπικών κανόνων αντιδιαστέλλεται συνολικά ως τρόπος δημιουργίας

περίπλοκων δομών από την δημιουργία δομών με βάση ένα συνολικό σχέδιο.

Η Φυσική Επιλογή δρα στην κατεύθυνση της επιβίωσης των οργανισμών που

διαθέτουν χαρακτηριστικά που τους βοηθούν να προσαρμοσθούν καλύτερα από

άλλους στο συγκεκριμένο περιβάλλον χωρίς σκόπιμη παρέμβαση, χωρίς δηλαδή

κάποιο σχέδιο, επιλέγοντας έμμεσα και τα γονίδια των οργανισμών αυτών που

ελέγχουν αυτά τα χαρακτηριστικά, δίνοντας έτσι και την δυνατότητα στους

οργανισμούς αυτούς να μεταφέρουν αυτά τα γονίδια και στους απογόνους τους. Και

καθώς επιβιώνουν οργανισμοί που διαθέτουν γονίδια με πλεονεκτήματα

προσαρμοστικά, τείνουν αυτά τα γονίδια να αυξάνουν στον γενικό πληθυσμό, καθώς

αυξάνουν και οι φορείς τους που είναι οι οργανισμοί που επιβιώνουν. Και αυτά τα

γονίδια παρεμβαίνουν και στις διαδικασίες ανάπτυξης των οργανισμών.

93

Το κατά πόσο είναι δυνατό μέσα σε πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα να

δημιουργείται με την δράση της Φυσικής Επιλογής γενετική πληροφορία που να

οδηγεί σε εμφάνιση τόσο περίπλοκων δομών μπορεί να δικαιολογηθεί με βάση τους

τοπικούς κανόνες που προαναφέρθηκαν. Μια μετάλλαξη που οδηγεί σε μια μικρή

αλλαγή μιας πρωτεϊνικής αλυσίδας, η οποία με την σειρά της οδηγεί σε μια

επιτάχυνση μιας χημικής αντίδρασης, που οδηγεί σε μια μεταβολή του ρυθμού

ανάπτυξης ενός αρχέγονου ιστού, που μπορεί να επηρεάσει με βάση τους τοπικούς

κανόνες ένα μορφολογικό χαρακτηριστικό και να οδηγήσει σε επιλογή των

συγκεκριμένων ατόμων που το φέρουν, διότι προτιμούνται από τους σεξουαλικούς

συντρόφους τους, ή ευνοούν την αναζήτηση ή την κατάποση της τροφής, ή για μια

ποικιλία άλλων λόγων, είναι ένα παράδειγμα του μηχανισμού επιλογής και

στατιστικής αύξησης της συχνότητας της μετάλλαξης αυτής στον συγκεκριμένο

πληθυσμό. Μικρές αλλαγές με μεταλλάξεις μπορεί να προκαλέσουν κρίσιμες αλλαγές

στις φάσεις της εμβρυϊκής ανάπτυξης μέσα από χιλιάδες τοπικές αλληλεπιδράσεις,

που όμως στο τεράστιο βάθος του εξελικτικού χρόνου τα μικρά αυτά βήματα, οι

ανεπαίσθητες αυτές αλλαγές οδήγησαν στην εμφάνιση αυτής της τεράστιας

ποικιλομορφίας των οργανισμών στον πλανήτη, χωρίς η αυτόματη αυτή διαδικασία

να εμπλέξει κανένα σχέδιο και κανέναν σχεδιαστή.

Μηχανισμοί ειδογένεσης. Γεωγραφική - Γενετική απομόνωση86

Η ειδογένεση, η δημιουργία δηλαδή νέων ειδών προϋποθέτει και

ερμηνευτικούς μηχανισμούς για την αποδοχή της. Οι εξελικτικοί επιστήμονες έχουν

προτείνει συγκεκριμένους μηχανισμούς, που υποστηρίζουν πως μπορούν να

αποτελέσουν και επιχειρήματα για την στήριξη της εξελικτικής θεωρίας. Οι

μηχανισμοί αυτοί έχουν προταθεί ύστερα από παρατηρήσεις και πειράματα στο

φυσικό πεδίο και στο εργαστήριο.

Στην πρώτη φάση δημιουργίας νέων ειδών από ένα αρχικό είδος, απαραίτητη

προϋπόθεση είναι ο διαχωρισμός δύο τουλάχιστον υποπληθυσμών του είδους που

αρχικά βέβαια και οι δύο θα ήσαν πανομοιότυποι και θα μπορούσαν να

διασταυρωθούν μεταξύ τους. Διότι αν δεν διαχωρίζονταν θα κυκλοφορούσαν στον

ενιαίο πληθυσμό όλα τα γονίδια και δεν θα υπήρχε καμία δυνατότητα απόκλισης του

γονιδιακού αποθέματος του ενός πληθυσμού από τον άλλο.

86 Dawkins R., ό.π., σσ. 293-317. Βλ. επίσης Campbell N.A., Reece J.B. κ.α., ό.π., σσ. 615-622.

94

Ο λόγος που μπορεί οι δύο αυτοί υποπληθυσμοί να διαχωριστούν είναι

καταρχήν η ύπαρξη κάποιου γεωγραφικού εμποδίου, όπως η δημιουργία ενός νησιού

που απομόνωσε τον ένα πληθυσμό, ή μια λουρίδα θάλασσας δύο νησιά κλπ. Αν οι

πληθυσμοί αυτοί απομονωθούν για αρκετό χρονικό διάστημα, τότε τα άτομα του

κάθε πληθυσμού θα έχουν διαχωριστεί τόσο πολύ με τα άτομα του άλλου πληθυσμού

ώστε δεν θα μπορούν να διασταυρωθούν πλέον και θα έχουν γενετικά απομονωθεί.

Και τότε θα έχουμε την δημιουργία νέου είδους. Απαραίτητη προϋπόθεση για αυτό

είναι οι συνθήκες και τα περιβάλλοντα να είναι αρκούντως διαφορετικά (π.χ. έλλειψη

ή παρουσία διαφορετικών θηρευτών ή θηραμάτων, διαφορετικές κλιματολογικές ή

εδαφολογικές συνθήκες, διαφορετική βλάστηση κλπ), ώστε η δράση της φυσικής

επιλογής να προκαλέσει την εμφάνιση ουσιαστικών διαφορών μεταξύ των δύο

πληθυσμών, ώστε να απομακρυνθούν τόσο πολύ μεταξύ τους για να μπορέσουν να

μην διασταυρώνονται πλέον, για να δημιουργήσουν γόνιμους απογόνους και να

χαρακτηρισθούν ως διαφορετικά είδη.

Ακόμη όμως και αν είναι ίδιες οι συνθήκες στα δύο περιβάλλοντα και πάλι

μπορεί να έχουμε διαχωρισμό των πληθυσμών που απομονώθηκαν σε δύο νέα είδη,

αφού τα απομονωμένα γονιδιακά τους αποθέματα θα αρχίσουν σταδιακά να

αποκλίνουν με την εμφάνιση και την συσσώρευση των τυχαίων μεταλλάξεων και θα

έχουμε πάλι γενετική απομόνωση. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο πάντως κάποια

στιγμή η γεωγραφική απομόνωση δεν θα είναι απαραίτητη για να είναι δύο

διαφορετικά είδη οι πληθυσμοί αυτοί.

Αυτός ο μηχανισμός είναι το κλειδί για την εξελικτική διαδικασία καθώς με

οποιοδήποτε γεωγραφικό σύνορο, είτε ποταμός, είτε έρημος, είτε θάλασσα, είτε όρη,

δημιουργήθηκε η μεγάλη βιολογική ποικιλομορφία στην Γη. Επίσης θα πρέπει να

«διασφαλίζεται» πως ο απομονωμένος πληθυσμός δεν θα τροφοδοτείται κατά

διαστήματα με άτομα του άλλου πληθυσμού

Υπάρχει η πιθανότητα ο διαχωρισμός να μην είναι γεωγραφικός αλλά άλλου

τύπου όπως μια τοπική αλλαγή στο μικροκλίμα. Συνήθως αυτού του τύπου ο

διαχωρισμός αφορά κυρίως τα έντομα και καλείται συμπατρική ειδογένεση.

Πρώτα ο Δαρβίνος χρησιμοποίησε τις παρατηρήσεις του στο αρχιπέλαγος των

Γκαλαπάγκος για την στήριξη αυτού του μηχανισμού. Το αρχιπέλαγος των

Γκαλαπάγκος απετέλεσε την αφετηρία των παρατηρήσεων του Δαρβίνου για την

σύλληψη της εξελικτικής θεωρίας. Το νησιωτικό αυτό σύμπλεγμα αποτελεί όμως και

ένα φυσικό εργαστήριο για τους εξελικτικούς βιολόγους για την μελέτη των

95

μηχανισμών ειδογένεσης. Η φυσική απομόνωση των νησιών, η μεγάλη απόσταση από

την ενδοχώρα και η δυσκολία να μετακινηθούν οι πληθυσμοί πτηνών από το ένα νησί

στο άλλο λόγω της μεγάλης απόστασης οδήγησε στην δημιουργία διαφορετικών

ειδών πτηνών σε κάθε νησί που είναι παρατηρήσιμα και έχουν μελετηθεί. Εκεί ο

Δαρβίνος παρατήρησε σε στενά συγγενικά είδη πτηνών την ποικιλομορφία και την

διαβάθμιση των μορφών.

Οι παρατηρήσεις όμως του Δαρβίνου δεν περιορίστηκαν σε ορισμένα είδη

πτηνών. Παρατήρησε και άλλα είδη στα νησιά όπως τα θαλάσσια ιγκουάνα που

διαφέρουν από τα χερσαία ιγκουάνα, για τα οποία οι βιολόγοι δέχονται σήμερα πως

προέρχονται από αυτά της ηπειρωτικής χώρας. Ακόμη παρατήρησε και

εντυπωσιάστηκε από την χλωρίδα των νησιών που σε πολύ μεγάλο βαθμό είναι

ενδημικά και μάλιστα ο συντριπτικός αριθμός είναι ενδημικά του κάθε νησιού, πολύ

λιγότερα όλου του αρχιπελάγους και ελάχιστα απαντώνται και πέρα από αυτό.

Αντίστοιχα φαινόμενα απομόνωσης και ειδογένεσης εμφανίζουν και οι γιγαντιαίες

χελώνες των Γκαλαπάγκος που παρατήρησε ο Δαρβίνος διαπιστώνοντας πως

διέφεραν από νησί σε νησί Το ίδιο μοντέλο κατανομής ενδημικών ειδών και η μορφή

αυτή της χλωρίδας και της πανίδας συγκεκριμένων περιοχών ισχύει και σε άλλα μέρη

του κόσμου, έτσι είναι προφανές πως βρισκόμαστε μπροστά σε μια διαδικασία

ειδογένεσης, μια εξελικτική διαδικασία. Ένα τέτοιο χαρακτηριστικό παράδειγμα

αποτελεί το νησί της Αγίας Ελένης στον Ατλαντικό Ωκεανό. Διαθέτει πάνω από 10

ενδημικά είδη φυτών. Το νησί απέχει πάνω από 120 μίλια από τις ακτές της Αφρικής.

Οι λίμνες αποτελούν ένα άλλο τύπο παραδείγματος γεωγραφικής

απομόνωσης, καθώς η ξηρά πλέον και όχι το νερό αποτελεί το σύνορο που διαχωρίζει

τους πληθυσμούς. Το παράδειγμα με την ριζικά διαφορετική πανίδα των ψαριών των

κικλίδων στις λίμνες της Αφρικής Ταγκανίκα, Βικτώρια και Μαλάουι, δείχνει με

ποιους τρόπους τα είδη αυτά εξελίχθηκαν χωριστά. Κάποια αρχικά άτομα ενός ή δύο

ιδρυτικών ειδών έφθασαν μέσω ποταμών στις λίμνες αυτές και προχώρησαν σε

διαρκείς ειδογενέσεις σε κάθε λίμνη ξεχωριστά, με αποτέλεσμα να αποκτήσει η κάθε

λίμνη εκατοντάδες είδη κικλίδων. Μάλιστα ο διαχωρισμός σε διαφορετικά

περιβάλλοντα σε κάθε λίμνη γινόταν μέσω απομόνωσης σε περιοχές ρηχών νερών της

λίμνης, από τις οποίες δεν μπορούσαν να ξεφύγουν εύκολα τα ψάρια ώστε

εξελισσόταν σε κάθε περιβάλλον-θύλακα και διαφορετικό είδος. Η απομόνωση

επομένως δεν συνέβαινε μόνο στα όρια της κάθε λίμνης αλλά και εντός των

διαφορετικών τμημάτων του πυθμένα της.

96

Η γεωγραφική κατανομή οργανισμών στον δημιουργισμό και την εξελικτική

θεωρία. Οι μεταβολές του ανάγλυφου της γης και η συσχέτισή τους με τις

μεγάλες ομάδες οργανισμών στις ηπείρους87

Η γεωγραφική κατανομή των οργανισμών εγείρει πολλά ζητήματα ερμηνείας

ιδιαίτερα για τους μηχανισμούς με τους οποίους προέκυψε. Είναι ένα συχνά

αναφερόμενο αντεπιχείρημα από τους εξελικτικούς για τα αδιέξοδα που οδηγεί η

διαπίστωση αυτής της κατανομής, σε σχέση με τις θεωρίες της ξεχωριστής

δημιουργίας των ειδών. Η κατανομή των ενδημικών ειδών σε συγκεκριμένες περιοχές

που έχουν και ένα σαφή χαρακτήρα συσχέτισης και εξέλιξης από παρακείμενους

πληθυσμούς, αλλά και η πλήρης απουσία άλλων, δυσχεραίνει την αποδοχή της

δημιουργιστικής ερμηνείας χωρίς κάποια εξελικτική βάση.

Ένα αντεπιχείρημα που χρησιμοποιούν οι εξελικτικοί απέναντι στους

δημιουργιστές αφορά και στην γεωγραφική κατανομή των ζώων μετά τον

κατακλυσμό. Σύμφωνα με την Βιβλική διήγηση της Κιβωτού του Νώε η

απελευθέρωση των ζευγών των οργανισμών έγινε στο όρος Αραράτ. Θα περίμενε

κανείς πως με επίκεντρο το όρος Αραράτ θα υπήρχε μια σταδιακή μείωση της

βιοποικιλότητας όσο απομακρυνόμαστε από αυτό, πράγμα που δεν συμβαίνει

καθόλου. Τα ερωτήματα που τίθενται με βάση την υπάρχουσα βιογεωγραφική

κατανομή των οργανισμών είναι πολλά. Γιατί ορισμένες ομάδες οργανισμών

μετανάστευσαν και πώς σε συγκεκριμένους προορισμούς και δεν βρέθηκαν πουθενά

άλλου όπως τα μαρσιποφόρα στην Αυστραλία, τα αρμαντίλο στην Νότια Αμερική

μαζί με μια συγκεκριμένη ομάδα τρωκτικών και άλλα πολλά, και δεν εντοπίστηκε

πουθενά αλλού κάποιο ίχνος αυτής της μετακίνησης; Αντίστοιχα ενδημικά είδη σε

πολλές περιοχές του κόσμου πως μετακινήθηκαν και παρέμειναν μόνον εκεί και

πουθενά αλλού δεν εντοπίστηκαν στοιχεία της μετακίνησής τους από το Αραράτ; Τα

ερωτήματα αυτά τίθενται καθώς πάνω από το 40% του αμερικανικού πληθυσμού

πιστεύει στην κυριολεκτική εκδοχή της κιβωτού του Νώε.

Αντίθετα από την εποχή του Δαρβίνου η γεωγραφική κατανομή των ειδών

ερμηνευόταν με βάση την εξελικτική θεωρία. Οι ομοιότητες μεταξύ των οργανισμών

που συγγενεύουν βιογεωγραφικά ενίσχυε αυτή την άποψη. Μια πολύ μεγάλη ομάδα

παρατηρήσεων για τις συγγένειες και τις σχέσεις οργανισμών αλλά και γεωλογικές

παρατηρήσεις για την φύση και τα είδη των πετρωμάτων σε πολλές περιοχές του

87 Dawkins R., ό.π., σσ. 317-331. Βλ. επίσης Campbell N.A., Reece J.B. κ.α., ό.π., σσ. 580-581.

97

κόσμου ερμηνεύονται σήμερα με βάση την θεωρία της μετατόπισης των ηπείρων του

Alfred Wegener ή θεωρία των τεκτονικών πλακών όπως αποκαλείται πλέον σήμερα.

Σύμφωνα με την θεωρία αυτή ο στερεός φλοιός της γης είναι τεμαχισμένος σε έναν

αριθμό τεκτονικών πλακών που επιπλέουν στην επιφάνεια του ημίρευστου υλικού της

ασθενόσφαιρας και μετακινούνται προς διάφορες κατευθύνσεις με βάση τα ρεύματα

του ημίρρευστου υλικού που βρίσκεται από κάτω τους, αλλάζοντας σε πολύ μεγάλα

χρονικά διαστήματα την γεωγραφία των ηπείρων. Οι κινήσεις αυτές των τεκτονικών

πλακών μπορούν να διαχωρίσουν και ηπείρους, όπως την περίπτωση της Αφρικής και

της Νότιας Αμερικής, της ανατολικής ακτής της Αφρικής με την Μαδαγασκάρη

κ.ο.κ.

Το επιχείρημα που συνδέεται με την βιογεωγραφική κατανομή των ειδών και

την κίνηση των τεκτονικών πλακών είναι πως εντοπίζονται συγγενικά είδη στις

περιοχές που κάποτε ήσαν συνδεδεμένες και σήμερα έχουν αποκοπεί. Μια πολύ

μεγάλη ποικιλία τέτοιων παρατηρήσεων αλλά και το σύνολο των βιογεγραφικών

δεδομένων οδηγεί τους εξελικτικούς επιστήμονες στον ισχυρισμό πως αποτελούν την

πλέον ισχυρή ομάδα αποδείξεων για την εξέλιξη. Η θεωρία των τεκτονικών πλακών

δεν ερμηνεύει μόνο τα στοιχεία που αφορούν τους υπάρχοντες πληθυσμούς στις

ηπείρους, αλλά ερμηνεύει και τα στοιχεία που αφορούν στην κατανομή των

απολιθωμάτων των οργανισμών στις περιοχές που υπήρξε αλλαγή του ανάγλυφου της

γης. Αποτελεί και ένα δυσχερές θέμα για τους δημιουργιστές που πιστεύουν στην

θεωρία της νεαρής γης, καθώς δέχονται πως οι αλλαγές αυτές έγιναν πολύ γρήγορα

και πρόσφατα, την εποχή του κατακλυσμού του Νώε.

Ο Τζέρι Κόιν στο βιβλίο του Γιατί η εξέλιξη είναι αληθινή αναφέρει: «Οι

βιογεωγραφικές αποδείξεις της εξέλιξης είναι πλέον τόσο ισχυρές, που δεν έχω δει

ποτέ μου ένα βιβλίο, άρθρο ή διάλεξη, που να προσπαθεί να τις διαψεύσει. Οι

δημιουργιστές απλούστατα προσποιούνται πως οι αποδείξεις αυτές δεν υπάρχουν».

Και πράγματι τα κύρια αντεπιχειρήματα των δημιουργιστών απευθύνονται

κυρίως στα απολιθώματα ενώ δεν ασχολούνται με τα βιογεωγραφικά δεδομένα καθώς

δεν υπάρχουν εκεί θέματα «χαμένων κρίκων».

98

Μορφολογικές ομοιότητες (ομολογία) και διαφοροποιήσεις οργάνων και

ανατομικών μερών οργανισμών ως δείκτης εξελικτικής διαδικασίας88

Η ομολογία είναι η ομοιότητα που παρατηρείται μεταξύ οργάνων και δομών

οργανισμών από κοινή εξελικτική πηγή. Για παράδειγμα τα μπροστινά άκρα ενός

τετράποδου, τα χέρια του ανθρώπου και τα φτερά του πουλιού θεωρούνται ομόλογες

δομές. Οι ομοιότητες φαίνονται καλύτερα από το εμβρυϊκό στάδιο και θεωρούνται

από τους ταξινόμους ως ένδειξη σχέσης μεταξύ σημερινών οργανισμών.89 Το

επιχείρημα εδώ συνάγεται από το γεγονός πως η ομολογία αυτή προέρχεται από την

εξελικτική συνέχεια και σχέση μεταξύ των οργανισμών κυρίως σε σχέση με τους

κοινούς προγόνους τους και η ερμηνεία αυτού του φαινομένου ενισχύει την

εξελικτική θεωρία ως ερμηνευτικό παράγοντα της παρατηρούμενης ομολογίας.

Τα παραδείγματα ομολόγων οργάνων και δομών είναι πάρα πολλά και

ενισχύουν την επιχειρηματολογία των εξελικτικών σε ότι αφορά το φαινόμενο αυτό.

Ο βασικός σκελετός των θηλαστικών είναι ίδιος τροποποιημένος κατάλληλα σε κάθε

είδος για να εκτελεί διαφορετικό έργο (πτήση, κίνηση κλπ). Οι σκελετοί όλων των

θηλαστικών είναι πανομοιότυποι, τα οστά του καθενός όμως είναι διαφορετικά. Ο

σκελετός δηλαδή δεν αναφέρεται στο σχήμα κάθε επιμέρους οστού αλλά περιγράφει

το συνολικό οικοδόμημα των οστών, την σειρά δηλαδή με την οποία ενώνονται

μεταξύ τους.

Τέτοια παραδείγματα λοιπόν μπορεί να είναι η οπλή ενός αλόγου που είναι

ομόλογη με το νύχι του μεσαίου δάκτυλου του ποδιού και του χεριού ενός ανθρώπου,

καθώς τα άλογα έχουν απολέσει εξελικτικά όλα τα υπόλοιπα δάκτυλα. Στα άλογα τα

ομόλογα του δείκτη και του παράμεσου επιβιώνουν στο πίσω πόδι τους, ως

μικροσκοπικές περόνες που είναι ενωμένες με το οστό κερκίδα και δεν είναι ορατά.

Το ανθρώπινο χέρι και τα φτερά της νυχτερίδας είναι ομόλογα.

Το μοτίβο ομοιότητας λοιπόν των σκελετών των σύγχρονων ζώων είναι αυτό

που θα περιμέναμε αν κατάγονταν όλα τους από έναν κοινό πρόγονο και προέκυψε με

σταδιακές τροποποιήσεις του προγονικού σκελετού. Η μελέτη αυτών των ομοιοτήτων

οδηγεί στο σχεδιασμό ενός γενεαλογικού δένδρου.

88 Dawkins R., ό.π., σσ. 332-361. Βλ. επίσης Campbell N.A., Reece J.B. κ.α., ό.π., σσ. 577-580.

89 W.G. Hale & J.P. Margham & V.A. Saunders, Λεξικό όρων Βιολογίας, Collins-Φλώρος, Αθήνα, σσ.

468-469.

99

Οι δημιουργιστές παρατήρησαν τις ομοιότητες αυτές πριν ακόμη από την

εποχή του Δαρβίνου και ερμηνεύουν τελείως διαφορετικά το φαινόμενο της

ομολογίας. Σύμφωνα με την ερμηνεία που προτείνουν τα μοντέλα ομοιοτήτων

προτυπώνονταν στο Νου του Θεού – Σχεδιαστή ως μοτίβα ιδεών σχετικά με την

δημιουργία της κάθε ομάδας οργανισμών. Έτσι άλλο μοτίβο προτυπώνονταν για τα

πτηνά και άλλο για τα έντομα. Για κάθε ομάδα όμως δημιουργούνταν και

διακλαδώνονταν διάφορα υπομοτίβα για τον κάθε οργανισμό.

Όμως τίθενται από τους εξελικτικούς κάποια ερωτήματα για αυτή την

ερμηνεία. Αν ο Δημιουργός υιοθέτησε π.χ. ένα μοτίβο για τα φτερά των πτηνών γιατί

δεν τα καθιέρωσε ως πτητική συσκευή και για τα υπόλοιπα ζώα που πετούν όπως τα

θηλαστικά νυχτερίδες που δεν έχουν φτερά αλλά μεμβράνη; Για τους εξελικτικούς η

προφανής απάντηση είναι πως τα φτερά κληρονομήθηκαν από έναν κοινό πτερωτό

πρόγονο σε αντίθεση με τα θηλαστικά που δεν κατάγονται από αυτό τον πρόγονο και

ανέπτυξαν αυτή την λειτουργία βασιζόμενοι σε διαφορετική τροποποίηση της δομής.

Υπάρχουν πολλά ακόμη τέτοια παραδείγματα που επικεντρώνονται στην χρήση

άλλου μοτίβου για την ίδια λειτουργία λόγω εξελικτικών λόγων. Από τη άλλη πλευρά

υπάρχουν οργανισμοί που φαινομενικά μπορεί να μοιάζουν πολύ μεταξύ τους όμως

εξελικτικά δεν έχουν συγγένεια και οι ομοιότητες είναι τελικά λιγότερες από τις

διαφορές. Για παράδειγμα τα μαρσιποφόρα της Αυστραλίας και πολλές ομάδες

πλακουντοφόρων του υπολοίπου κόσμου φαίνονται εντυπωσιακά όμοια εξωτερικά

όπως ο μυρμηκοφάγος με τον τερμιτοφάγο, ο ιπτάμενο σκίουρος με τον ιπτάμενο

φαλαγγιστή, ο ποντικός με τον Γεώμυ τον θυλακοφόρο και άλλοι. Όμως σε αυτά τα

παραδείγματα όπως και σε άλλες περιπτώσεις οι ομοιότητες είναι επιφανειακές και τα

είδη αυτού έχουν μεταξύ τους πολλές και ουσιαστικές διαφορές για να θεωρηθούν οι

ομοιότητες τους ως «δάνεια» προερχόμενα από τον Δημιουργό.

Σήμερα οι δημιουργιστές αποφεύγουν να αναφέρονται ιδιαίτερα σε αυτές τις

θεωρίες ενώ, όπως και με τα στοιχεία της βιογεωγραφικής κατανομής, αποφεύγουν

τις συγκριτικές αποδείξεις και προτιμούν την αναφορά στα απολιθώματα, καθώς

θεωρούν ότι εκεί πατούν σε πιο σταθερό έδαφος. Αντίθετα οι εξελικτικοί προτιμούν

τις συγκριτικές αποδείξεις ως συνηγορία της εξέλιξης. Ο Δαρβίνος στην Καταγωγή

των Ειδών στο κεφάλαιο «Αμοιβαίες συγγένειες των ενόργανων όντων» υποστήριξε:

«Τέλος, οι διάφορες κατηγορίες γεγονότων που εξετάστηκαν σ΄ αυτό το κεφάλαιο,

μου φαίνεται πως δείχνουν τόσο ξεκάθαρα, πως τα αναρίθμητα είδη, γένη και

οικογένειες, που κατοικούν αυτό τον κόσμο, κατάγονται όλα, το καθένα στον κλάδο ή

100

στην ομάδα του, από κοινούς προγόνους κι όλα έχουν μεταβληθεί στη διάρκεια της

διαδοχής, ώστε θα υιοθετούσα αδίστακτα αυτή την άποψη, ακόμα κι αν δεν

στηριζόταν σε άλλα γεγονότα ή επιχειρήματα».

Τα ευρήματα της Μοριακής Γενετικής για την κοινή καταγωγή της ζωής, τον

ρυθμό της εξελικτικής αλλαγής και τις φυλογενετικές σχέσεις και αποστάσεις

των οργανισμών90

Οι συγκριτικές αποδείξεις έγιναν ακόμη πιο ισχυρές από τα στοιχεία που

προέκυψαν από την Μοριακή Γενετική. Ο γενετικός κώδικας είναι ο ίδιος για όλους

τους οργανισμούς και αυτό που διαφοροποιείται είναι η γενετική πληροφορία που

υπάρχει στον κάθε οργανισμό, δηλαδή τα γονίδια. Αυτό από μόνο του πέραν των

άλλων είναι ένα πολύ ισχυρό στοιχείο για την κοινή προέλευση της ζωής.

Η μελέτη των μακρομορίων, του γενετικού υλικού και των πρωτεϊνών δείχνει

πως δεν είναι μόνο τα γονίδια αλλά και ο μηχανισμός της πρωτεϊνοσύνθεσης,

ολόκληρο δηλαδή το σύστημα γονίδια-πρωτεΐνες ίδιο σε όλους τους οργανισμούς,

από τα αρχαιοβακτήρια, τους μύκητες, τα φυτά, τους ιούς τα ζώα ως και τον

άνθρωπο.

Η συγκριτική μελέτη του γενετικού υλικού αποκαλύπτει συγγένειες μεταξύ

των ειδών που βρίσκονται κοντά σύμφωνα με την εξελικτική θεωρία, σε βαθμό όμως

πολύ πιο ακριβή και αξιόπιστο. Έτσι σήμερα οι φυλογενετικές σχέσεις μεταξύ των

οργανισμών, το κατά πόσο δηλαδή συγγενεύουν εξελικτικά, μπορεί να μελετηθεί με

ανάλυση και σύγκριση του γονιδιώματος των οργανισμών αυτών. Η γενετικά

απόκλιση μεταξύ τους δείχνει και τον βαθμό της εξελικτικής διαφοροποίησης μεταξύ

τους.

Η πλήρης μελέτη του γονιδιώματος του κάθε οργανισμού και η

χαρτογράφηση των γονιδίων που περιέχει είναι εξαιρετικά μεγάλο και πολυδάπανο

ερευνητικό πρόγραμμα. Ήδη το σχέδιο για την χαρτογράφηση του ανθρωπίνου

γονιδιώματος απαίτησε μία δεκαετία για την ολοκλήρωσή της. Παρά την ραγδαία

εξέλιξη των τεχνικών και μεθόδων, ο μεγάλος αριθμός των ειδών και το εύρος της

έρευνας καθιστά ακόμη πολύ δύσκολη την ολοκλήρωση ενός τέτοιου προγράμματος.

Ήδη έχει ολοκληρωθεί η χαρτογράφηση των γονιδιωμάτων ορισμένων οργανισμών

90 Dawkins R., ό.π., σσ. 362-386. Βλ. επίσης Mayr E., Τι είναι εξέλιξη, Κάτοπτρο, Αθήνα 2005, σσ. 68-

71 και Campbell N.A., Reece J.B. κ.α., ό.π., σσ. 586-590.

101

και έχουν προχωρήσεις αρκετές έρευνες σε συγκριτικές μελέτες για το γονιδίωμα

οργανισμών, ώστε να είναι σε θέση οι εξελικτικοί επιστήμονες να αξιοποιούν τα

συμπεράσματα των ερευνών σαν επιχειρήματα στήριξης της εξελικτικής θεωρίας.

Μια εναλλακτική μεθοδολογική προσέγγιση για την σύγκριση των

γονιδιωμάτων των προς μελέτη ζευγών οργανισμών είναι και η δειγματοληπτική

μέθοδος στην οποία καταφεύγουν διότι απαιτεί μόνο ένα μέρος του γονιδιώματος για

σύγκριση μεταξύ τους. Έτσι υπάρχουν στοιχεία για τις φυλογενετικές σχέσεις

οργανισμών με βάση τμήματα του γονιδιώματος τους. Τα προς ανάλυση γονίδια που

επιλέγονται είναι λίγα αλλά συγκεκριμένα. Αυτού του χαρακτήρα η ανάλυση δεν

περιορίζεται μόνο στο γονιδίωμα αλλά επεκτείνεται και στις πρωτεΐνες, που είναι η

έκφραση της κωδικοποιημένης πληροφορίας των γονιδίων.

Υπάρχουν διάφορες τεχνικές συγκριτικής μελέτης των μεγαλομορίων.

Μέθοδοι όπως η μελέτη των αντισωμάτων και η ανοσολογική απόκριση ενός

οργανισμού σε πρωτεΐνες άλλων οργανισμών δείχνει την μεταξύ των οργανισμών

ύπαρξη ή μη συγγένειας. Τέτοιες μελέτες έδειξαν για παράδειγμα πως οι άνθρωποι

και οι χιμπαντζήδες είναι πολύ στενότεροι συγγενείς από όσο γνωρίζαμε έως τότε.

Μια άλλη μέθοδος αφορά στη υβριδοποίηση του γενετικού υλικού, του DNA. Είναι

μια άμεση σύγκριση του γενετικού υλικού δύο οργανισμών και χάρις σε αυτή την

μέθοδο είναι γνωστό σήμερα πως άνθρωποι και χιμπαντζήδες έχουν 98% κοινά

γονίδια. Αφορά στο ζευγάρωμα δύο διαφορετικών αλυσίδων DNA από

διαφορετικούς οργανισμούς. Όταν τα γονιδίωματά τους μοιάζουν ο βαθμός

συνταιριάσματος και ζευγαρώματος των δυο αλυσίδων θα είναι μεγαλύτερος και η

αποσύνδεσή τους δυσκολότερη. Έτσι μπορεί να εκτιμηθεί ο βαθμός γενετικής

συγγένειας δύο οργανισμών διαφορετικών ειδών (αλλά ακόμη και του είδους ) με

αυτή την μέθοδο.

Οργανισμοί που προβλέπεται από την εξελικτική θεωρία πως έχουν ένα κοινό

πρόγονο, έχουν μεγαλύτερο βαθμό γενετικής συγγένειας, ενώ οργανισμοί που

προβλέπεται πως απέχουν εξελικτικά, έχουν πολύ μικρότερο βαθμό γενετικής

συγγένειας. Όμως η μετρήσεις έχουν και ποσοτικό χαρακτήρα, άρα δυνατόν να

υπολογισθεί και πόσο απέχουν εξελικτικά μεταξύ τους οι οργανισμοί.

Εδώ πρέπει να τονισθεί πως υπάρχει μια ακόμη δυνατότητα διάψευσης της

εξελικτικής θεωρίας. Η διαψευσιμότητά της πέρα από το θέμα των απολιθωμάτων

μπορεί και να εντοπισθεί στις μετρήσιμες γενετικές αποκλίσεις των οργανισμών. Οι

προβλέψεις της για την εξελικτική πορεία των ειδών ιδιαίτερα στα κύρια μέρη του

102

φυλογενετικού δένδρου που δεν υπάρχουν διαφωνίες θα μπορούσαν να διαψευσθούν

αν οι μετρήσιμες γενετικές συγγένειες μεταξύ των εξεταζομένων οργανισμών δεν

είναι οι αναμενόμενες. Διαπιστώνεται όμως και εδώ σύμφωνα με τους εξελικτικούς

μέσα στα όρια του στατιστικού λάθους πως οι γενετικές αποστάσεις που αναμένονται

σε γενικές γραμμές επιβεβαιώνονται.

Η μέθοδος αυτή καθίσταται ισχυρότερη ως επιχείρημα και από το γεγονός

πως μπορεί να σχηματισθεί ένα ολόκληρο οικογενειακό δένδρο από κάθε γονίδιο.

Στις έρευνες σήμερα χρησιμοποιούνται περισσότερα από ένα, περίπου πέντε γονίδια.

Αποτελούν κωδικοποιήσεις χαρακτηριστικών πρωτεϊνών των οργανισμών όπως για

παράδειγμα των αιμοσφαιρινών για τα ανώτερα ζώα. Διαπιστώνεται πως τα

οικογενειακά δένδρα που προκύπτουν για κάθε πρωτεΐνη ξεχωριστά είναι όμοια

μεταξύ τους, πράγμα που επιβεβαιώνει και πάλι την εξελικτική συγγένεια των

οργανισμών. Έτσι κατά τους εξελικτικούς και η συγκριτική γενετική ανάλυση

επιβεβαιώνει πως υπάρχει ένα ενιαίο γενεαλογικό δένδρο ζωής, σύμφωνο με την

εξελικτική θεωρία.

Με την υπάρχουσα εξέλιξη στην μοριακή γενετική τεχνολογία σε μερικές

δεκαετίες θα είναι δυνατή η πλήρης χαρτογράφηση και ανάλυση του γονιδιώματος

των οργανισμών και έτσι και η πλήρης συγκριτική τους μελέτη και θα προκύψουν

οριστικά συμπεράσματα για τις φυλογενετικές σχέσεις μεταξύ τους και για την δομή

του γενεαλογικού δένδρου των οργανισμών.

Ένα άλλο επιχείρημα που άπτεται του ευφυούς σχεδιασμού και σχετίζεται με

την Μοριακή Γενετική αφορά στην ύπαρξη των λεγόμενων ψευδογονιδίων. Τα

γονίδια αυτά είναι μια από τις πολλές ομάδες γονιδίων που δεν εκφράζονται δεν

«μεταφράζουν» δηλαδή την γενετική τους πληροφορία. Κάποτε όμως είχαν μια

χρήσιμη λειτουργία, αλλά πλέον έχουν περιθωριοποιηθεί. Για τον οργανισμό η

ύπαρξή τους ή όχι δεν επηρεάζει καθόλου την επιβίωσή του. Για τους εξελικτικούς τα

ψευδογονίδια φέρνουν σε αμηχανία τους δημιουργιστές, καθώς με βάση τον ευφυή

σχεδιασμό που πρεσβεύουν δεν μπορούν να ερμηνευθούν, διότι δεν έχουν πλέον

κανένα ρόλο και δεν χρησιμεύουν στον οργανισμό που τα φέρει.

Από την άλλη πλευρά το 95% του ανθρωπίνου γονιδιώματος δεν φαίνεται να

έχει και αυτό καμία επίδραση στην επιβίωση. Θα μπορούσε και να μην υπάρχει. Το

ίδιο ενδεχομένως να ισχύει και για γονίδια του υπολοίπου 5%. Αυτού του τύπου τα

μη απαραίτητα μεγάλα τμήματα του γονιδιώματος που δεν φαίνεται να παίζουν

κάποιο λειτουργικό ρόλο και ενδεχομένως να είναι υπολείμματα της εξελικτικής

103

διαδικασίας που έχει περάσει κάθε οργανισμός, ενώ μπορούν να ερμηνευθούν

εξελικτικά, υπάρχει δυσχέρεια να ερμηνευθούν δημιουργιστικά με βάση το ευφυές

σχέδιο.

Υπολειμματικά κατάλοιπα οργάνων και λειτουργικών δομών ως δείκτης της

εξελικτικής διαδικασίας καθώς και «Σχεδιαστικές» ατέλειες στα ανατομικά και

λειτουργικά συστήματα ως δείκτες απουσίας Ευφυούς σχεδιασμού91

Στην ομάδα αυτή των επιχειρημάτων περιγράφονται στοιχεία και ενδείξεις για

την ύπαρξη δομών και λειτουργιών, που παραπέμπουν στους εξελικτικούς προγόνους

των οργανισμών. Η ανόρθωση των ανθρώπινων τριχών στο σώμα, από κρύο ή από

φόβο, είναι κατάλοιπο της ανόρθωσης του τριχώματος των θηλαστικών για την

δημιουργία ενός θερμομονωτικού στρώματος αέρα για την αντιμετώπιση του κρύου,

καθώς και στην αμυντική ή επιθετική συμπεριφορά και στον φόβο αν και πλέον στον

άνθρωπο συνδέεται περισσότερο με την συναισθηματική έκφραση. Παραμένει λοιπόν

ένα κατάλοιπο, ένα μη λειτουργικό υπόλειμμα, που δεν είναι πλέον χρήσιμό όπως

στους προγόνους μας.

Σε αρκετές περιπτώσεις φαίνεται πως η εξέλιξη «διορθώνει» κάποιο αρχέγονο

λάθος ή απομεινάρι από προηγούμενες δομές που πλέον δεν είναι απαραίτητες στον

οργανισμό, με μεταγενέστερες τροποποιήσεις και αλλαγές. Και εδώ υφίσταται

κριτική η έννοια τους ευφυούς σχεδιασμού των δημιουργιστών, καθώς δεν θα έπρεπε

εξ αρχής να υπάρχουν αυτού του τύπου τα απομεινάρια της εξέλιξης στους

οργανισμούς.

Ο οργανισμοί όπως οι φάλαινες και τα δελφίνια επέστρεψαν από την ξηρά

στην θάλασσα. Έτσι στις φάλαινες υπάρχουν μικρά οστά απομεινάρια της πυελικής

ζώνης και των οπισθίων ποδών των χερσαίων προγόνων της. Οι στρουθοκάμηλοι

παρόλο που έχουν απολέσει την δυνατότητα πτήσης διατηρούν τα φτερά τους που

κληρονόμησαν από τους ιπτάμενους προγόνους τους που χρησιμεύουν κυρίως στην

ισορροπία και την ρύθμιση της κίνησης των γρήγορων αυτών δρομέων. Αντίστοιχα

υπάρχουν πτηνά που έχασαν τα πτερά τους όπως οι πιγκουΐνοι, οι κορμοράνοι των

νήσων Γκαλαπάγκος τα κακάπο της Νέας Ζηλανδίας κλπ. Ακόμη και ομάδες εντόμων

έχουν απολέσει εξελικτικά τα φτερά τους ή έχουν μικρύνει δραματικά, όπως οι

ψύλλοι και οι ψείρες, ενώ στις μύγες αντί για δύο ζευγάρια φτερών υπάρχει ένα και

91 Dawkins R., ό.π., σσ. 387-425. Βλ. επίσης Campbell N.A., Reece J.B. κ.α., ό.π., σελ. 605.

104

το άλλο έχει μετατραπεί σε αλτήρες που λειτουργούν σαν περιστρεφόμενες κορύνες,

αφού έχουν την ίδια θέση τα παλιά φτερά, έχουν το ίδιο σχέδιο και την ίδια

εμβρυολογία με τα προγονικά φτερά. Αντίστοιχα τα μυρμήγκια έχασαν τα φτερά που

είχαν λόγω της δυσκολίας που θα τους προκαλούσαν κάτω έδαφος από εκτός από τις

βασίλισσες και τα αρσενικά που έχουν φτερά.

Πολλά είδη ζώων έχουν απολέσει κατά την διάρκεια της εξέλιξης λειτουργικά

όργανα όπως οι οφθαλμοί. Αυτοί είναι κυρίως οργανισμοί που ζουν σε σκοτεινά βάθη

και δεν τους είναι απαραίτητοι οι οφθαλμοί, παρ όλα αυτά όμως διαθέτουν

ανενεργούς οφθαλμούς. Τα υπολειμματικά τους όργανα είναι απόδειξη της εξέλιξης

κατά τους εξελικτικούς. Πως να ερμηνευθεί το γεγονός πως μια σπηλαιόβια σαύρα

που δεν χρειάζεται καθόλου μάτια παρόλα αυτά διαθέτει «ψεύτικα» μάτια; Η

απάντηση πως εξοπλίσθηκε από ένα δημιουργό με ένα τέτοιο μη λειτουργικό όργανο

έχει πολλές δυσκολίες να στηριχθεί.

Από την άλλη πλευρά οφείλει η εξελικτική πλευρά να υποστηρίξει πως και

γιατί υπάρχουν ακόμη υπολειμματικά όργανα και γιατί δεν λειτουργούν αλλά και

γιατί δεν εξαφανίζονται, παρά διατηρούνται έστω και χωρίς χρησιμότητα. Παρόλο

που στην παραπάνω διατύπωση μοιάζει να εμφωλεύει μια προθετικότητα που οδηγεί

προς κάποια κατεύθυνση, αυτή της απώλειας ή της διατήρησης μη απαραίτητων

οργάνων, ο λόγος είναι πως υπάρχουν προσαρμοστικά πλεονεκτήματα από τον

μερικό εκφυλισμό των οργάνων, παρά με την πλήρη διατήρησή τους. Ακόμη

συσσωρεύονται επιβλαβείς μεταλλάξεις στα όργανα αυτά οι οποίες όμως δεν

επιδρούν στην προσαρμοστικότητα και βιωσιμότητα του οργανισμού, υποβαθμίζουν

όμως την λειτουργικότητα και την τροποποιούν την μορφολογία των οργάνων.

Βέβαια υπάρχει και η πιθανότητα οι μεταλλάξεις αυτές να υποβοηθούν την

προσαρμογή και επιβίωση του οργανισμού, άρα να επιλέγονται και να ευνοούνται

εξελικτικά. Τέτοιο παράδειγμα θεωρείται πως είναι η μεμβράνη που καλύπτει τους

οφθαλμούς της σαλαμάνδρας των σπηλαίων και παρόλο που έτσι δεν βλέπει

προστατεύεται από τις μολύνσεις των οφθαλμικών κογχών, αφού οι οφθαλμοί δεν

επιτελούν πλέον κανένα άλλο λειτουργικό ρόλο.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι περιπτώσεις καταλοίπων οργάνων που παρόλο

που είναι λειτουργικά για τον οργανισμό που τα φέρει, θεωρούνται ότι έχουν

σχεδιαστικές ατέλειες. Είναι χαρακτηριστική για παράδειγμα η περίπτωση του

οφθαλμού για παράδειγμα που έχει σχεδιαστικές ατέλειες και ελαττώματα όπως ο

αμφιβληστροειδής που είναι τοποθετημένος ανάποδα, οι νευρικές οδοί που

105

διέρχονται από το εμπρός μέρος του αμφιβληστροειδούς ή η τυφλή κηλίδα που είναι

μια μεγάλη οπή στον αμφιβληστροειδή από την οποί διέρχονται οι νευρικές

απολήξεις για να οδηγηθούν στο οπτικό εύρο. Παρόλα αυτά διασφαλίζεται πολύ καλή

όραση με αντίστοιχες τροποποιήσεις και λειτουργικές αναβαθμίσεις του οπτικού

κέντρου του εγκεφάλου, που επιδιορθώνει οπτικά και αντιληπτικά τα προβλήματα και

τις ατέλειες από την σχεδιαστική ατέλεια του οργάνου. Όμως οι ατέλειες αυτές είναι

κατά τους εξελικτικούς απόδειξη της μη ύπαρξης κάποιου δημιουργικού σχεδιασμού

αλλά αντίθετα η προσαρμογή σε αυτές τις ατέλειες και η εμφάνιση των λειτουργικών

τροποποιήσεων σε άλλα όργανα αποδεικνύει κατά τους εξελικτικούς την εξελικτική

θεωρία.

Μια σειρά επιχειρημάτων που στρέφονται κατά της άποψης του ευφυούς

σχεδίου προκύπτουν από μελέτες και παρατηρήσεις σε δομές και λειτουργίες

οργανισμών, τις σχεδιαστικές ατέλειες των οποίων δεν θα περιμέναμε αν υπήρχε

κάποιος δημιουργός. Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα ατελούς σχεδιασμού

είναι το παλίνδρομο λαρυγγικό νεύρο που είναι παρακλάδι ενός κρανιακού νεύρου,

του πνευμονογατρικού. Το ένα παρακλάδι του λαρυγγικού καταλήγει απ ευθείας στον

λάρυγγα όπως θα ήταν και αναμενόμενο, το άλλο παρακλάδι όμως του λαρυγγικού

πηγαίνει και νευρώνει τον λάρυγγα μέσω μιας παράξενης παράκαμψης που δεν

φαίνεται να έχει κανένα λειτουργικό χαρακτήρα. Εισέρχεται βαθιά στο στήθος,

τυλίγεται γύρω από μία κύρια αρτηρία και αποφεύγοντας την καρδιά επιστρέφει πάλι

στον λαιμό στον τελικό προορισμό του τον λάρυγγα.

Αν και εδώ η ερμηνεία δεν μπορεί να είναι με βάση το ευφυές σχέδιο, θα

πρέπει να δοθεί μια εξελικτική ερμηνεία στο φαινόμενο αυτό. Σύμφωνα με αυτήν όλα

τα κρανιακά νεύρα είναι απόγονοι των πρώτων κρίκων της αλυσίδας τμηματικών

νεύρων που ξεκινούσαν από την σπονδυλική στήλη. Στα ψάρια το πνευμονογαστρικό

νεύρο έχει παρακλάδια που νευρώνουν τα τρία τελευταία από τα έξη βράγχια και

επομένως είναι φυσικό να διέρχεται πίσω από τις αντίστοιχες βραγχιακές αρτηρίες

μέσω από μια αναμενόμενη ευθεία οδό. Κατά την διάρκεια της εξέλιξης όμως,

αφενός τα βράγχια εξαφανίστηκαν, αφετέρου εμφανίστηκε στα θηλαστικά λαιμός,

τον οποίο δεν διαθέτουν τα ψάρια. Κάποια βράγχια μετεξελίχθηκαν σε όργανα όπως

ο θυρεοειδής και παραθυρεοειδής αδένας, καθώς και διάφορα τμήματα του λάρυγγα.

Με την βαθμιαία εξελικτική απόσταση που δημιουργούνταν ανάμεσα στους

προγόνους των θηλαστικών και στα ψάρια, νεύρα και αγγεία μετακινούντο σε

106

διαφορετικές θέσεις σε σχέση με τις αρχικές, με συχνά «άναρχο» τρόπο. Αυτό

οδήγησε το λαρυγγικό νεύρο να διέρχεται τον θώρακα για επιστρέψει στο λάρυγγα.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα σύγκρισης είναι ο καρχαρίας και η

καμηλοπάρδαλη. Στον καρχαρία το λαρυγγικό (πνευμονογαστρικό) νεύρο χωρίς

παράκαμψη νευρώνει τα αρτηριακά τόξα και τα βράγχια Στην καμηλοπάρδαλη το

λαρυγγικό νεύρο διανύει περίπου 4,5 μέτρα για να φτάσει από τον εγκέφαλο στον

λάρυγγα, αφού υφίσταται αυτή την εξελικτικών αιτίων παράκαμψη μέσω της

ραχιαίας αορτής και της πνευμονικής αρτηρίας. Με την βαθμιαία επέκταση του

λαιμού της καμηλοπάρδαλης βαθμιαίο ήταν και το κόστος της παράκαμψης. Έτσι

όταν ο λαιμός της έφτασε το τελικό μήκος δεν υπήρχε κάποια μετάλλαξη που θα

έδινε περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης σε ένα άτομο που θα είχε ένα λαρυγγικό

νεύρο που θα κατέληγε απ ευθείας στο πενυμονογαστρικό καθώς θα συνεπαγόταν μια

μεγάλη στην εμβρυϊκή ανάπτυξη. Η πιθανότητα μιας τέτοιας μετάλλαξης ήταν πλέον

ελάχιστη και θα συνοδευόταν με κάποια μειονεκτήματα που ίσως να μην μπορούσαν

να υπερκερασθούν από τα πλεονεκτήματα.

Τελικά η διαπίστωση της διαδρομής αυτού του νεύρου αποδεικνύει για τους

εξελικτικούς την λειτουργία της εξελικτικής διαδικασίας στα πλαίσια μιας χωρίς

σχέδιο εξέλιξης.

Υπάρχουν __________και άλλα παραδείγματα που επικαλούνται εξελικτικοί για την

απουσία ευφυούς σχεδίου. Όμως παρατηρήσεις όπως του Dawkins είναι

χαρακτηριστικές. Θεωρεί πως το ανθρώπινο σώμα είναι γεμάτο ορατές ατέλειες που

ερμηνεύονται ως εξελικτικοί συμβιβασμοί που προέρχονται από μακρινό παρελθόν

των προγόνων μας. Οι ατέλειες αυτές δεν μπορούν να αποφευχθούν, καθώς η

επιστροφή στο σχεδιαστήριο δεν μπορεί να γίνει και οι μόνες βελτιώσεις αφορούν σε

επιμέρους τροποποιήσεις υφιστάμένων δομών. Η χαρακτηριστική «οφθαλμαπάτη»

της υπέροχης λειτουργικότητας των οργανισμών στο περιβάλλον τους όταν τα

βλέπουμε εξωτερικά, αντισταθμίζεται από το εσωτερικό χάος της ανατομίας τους,

από το εσωτερικό τους.

107

Απουσία κεντρικού σχεδιασμού στα είδη και στα οικοσυστήματα και ο

ρυθμιστικός ρόλος της Φυσικής Επιλογής92

Η συνέχεια του προηγούμενου επιχειρήματος για τις σχεδιαστικές ατέλειες

των οργανισμών ως δείκτης έλλειψης ευφυούς σχεδίου μπορεί να επεκταθεί και στα

είδη και τα οικοσυστήματα. Η ουσία του επιχειρήματος παραμένει η ίδια. Από την

διαπίστωση των σχεδιαστικών ατελειών στα επίπεδα αυτά αναγόμαστε στην άποψη

πως δεν υπάρχει ευφυής σχεδιασμός, αλλά πως οι προβλεπόμενοι από την εξελικτική

θεωρία μηχανισμοί είναι αυτοί που λειτουργούν στην φύση.

Το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα αφορά τα δασικά οικοσυστήματα. Τα

δένδρα υποχρεώνονται να ψηλώσουν στο δάσος λόγω του γεγονότος πως

ανταγωνίζονται τα γειτονικά τους για την έκθεσή τους στον ήλιο. Αυτό από άποψη

οικονομίας είναι ιδιαίτερα ενεργειοβόρο καθώς αναγκάζονται να ψηλώνουν άρα και

να αναπτύσσουν ιστούς και κορμό με ότι συνεπάγεται από άποψη ενεργειακή για την

μεταφορά νερού και ουσιών από το έδαφος και ανάγκη για βιοσύνθεση ουσιών που

θα δημιουργήσουν τους κορμούς. Σε μια σχεδιασμένη και ευφυώς ελεγχόμενη

οικονομία, αυτό θα είχε προβλεφθεί και τα δένδρα θα είχαν συνεργατικά μοιραστεί

την κομοστέγη, χωρίς ανταγωνισμό για το φως, κάτι που θα ήταν προς όφελος όλων

των ατόμων του δάσους. Τα άτομα δεν θα αναπτύσσονταν ιδιαίτερα σε ύψος και δεν

θα σπαταλούσαν πόρους για ανάπτυξη. Κάτι τέτοιο όμως δεν συμβαίνει και τα

δένδρα αναπτύσσονται με βάση τις ενεργειακές τους ανάγκες για φως και τις

δυνατότητες ανάπτυξης τους.

Με βάση την δράση της Φυσικής Επιλογής κάθε μεταλλαγμένο δένδρο που θα

αναπτυσσόταν περισσότερο σε ύψος, θα αποκτούσε προσαρμοστικό πλεονέκτημα και

κατά συνέπεια θα επιβίωνε περισσότερο από τα άλλα που θα είχαν λιγότερη

πρόσβαση στο φως. Έτσι όλο και περισσότερα δένδρα θα αποκτούσαν περισσότερο

ύψος και σιγά - σιγά θα είχαμε ψηλά δένδρα. Έτσι η εξελικτική θεωρία μπορεί να

ερμηνεύσει τα φαινόμενα αυτά με βάση την δράση της Φυσικής Επιλογής και των

μεταλλάξεων και να απορρίψει την θεωρία του ευφυούς σχεδιασμού.

Ένα άλλο παράδειγμα είναι ο ανταγωνισμός θηρευτών και θηραμάτων. Στον

ανταγωνισμό αυτό δαπανώνται πόροι για την βελτίωση της ταχύτητας, της ευελιξίας

και της αντοχής και από τις δύο πλευρές. Οι πόροι αυτοί αποστραγγίζονται από

άλλους τομείς της σωματικής ανάπτυξης. Η επένδυση σε αμυντικούς και επιθετικούς

92 Dawkins R., ό.π., σσ. 426-444.

108

μηχανισμούς αφορά και την εγρήγορση, την θωράκιση, τις εκκρίσεις τους

προστατευτικούς μιμητικούς και χρωματικούς μηχανισμούς, τον αιφνιδιασμό, την

οξύτατη όραση, ακοή και άλλες αισθήσεις, όργανα όπως νύχια, δόντια κεντριά και

γενικά μια ποικιλία εξοπλισμού για την άμυνα ή την επίθεση. Στην πραγματικότητα

όμως η κούρσα αυτή των εξοπλισμών για την εξελικτική θεωρία δεν διεξάγεται

ανάμεσα στο θήραμα και στον θηρευτή αλλά ανάμεσα στα μέλη του ίδιου είδους.

Έτσι ένας καλύτερα εξοπλισμένο θηρευτής έχει εξελικτικό πλεονέκτημα απέναντι

στα άλλα μέλη του είδους του καθώς θα μπορεί να θηρεύει αποτελεσματικότερα από

τα άλλα μέλη του πληθυσμού. Το ίδιο θα ισχύει για τα θηράματα, καθώς θα μπορούν

να διαφεύγουν την θήρευση ευκολότερα από τους άλλα μέλη της ομάδας τους.

Το πρόβλημα με τους παραπάνω ανταγωνισμούς, από την άποψη του ευφυούς

σχεδίου, είναι η μεγάλη ματαιότητα που τους διακρίνει, καθώς δεν υπάρχει λόγος να

είναι τόσο καλά σχεδιασμένοι και ο θηρευτής και το θήραμα από άποψη και

ενεργειακής οικονομίας. Από την εξελικτική άποψη όμως είναι ένα αναπόφευκτο

αποτέλεσμα της δράσης της Φυσικής Επιλογής σε άτομα και πληθυσμούς

επιλέγοντας αυτά που με μεταλλάξεις, έχουν εξελικτικά πλεονεκτήματα για την

επιβίωσή τους. Μέσα από διαρκείς αντισταθμίσεις και συμβιβασμούς τα άτομα των

πληθυσμών με τα ανάλογα γονιδιακά αποθέματα εξισορροπούν τα πλεονεκτήματά

τους και τα μειονεκτήματα του κάθε στοιχείου του εξοπλισμού τους. Για παράδειγμα

ένας γρήγορος θηρευτής που έχει ψηλόλιγνα πόδια είναι πιο ευάλωτος σε κατάγματα

όπως π.χ. ένας γατόπαρδος. Και οι θηρευτές και οι θηρευόμενοι όμως διαρκώς

βελτιώνουν τον εξοπλισμό τους σε ένα ατέρμονο και μάταιο ανταγωνισμό. Αν υπήρχε

κάποιος ευφυής σχεδιαστής θα υπήρχε ένας ελεγχόμενος ανταγωνισμός με λιγότερη

σπάταλη πόρων και από τις δύο πλευρές. Κάτι που βρίσκεται στον αντίποδα της

εξέλιξης. Η Φυσική Επιλογή ούτε προνοεί ούτε σχεδιάζει για το μέλλον. Δεν επιλέγει

μεταξύ αντιμαχόμενων ειδών αλλά μεταξύ ατόμων του ίδιου είδους. Έτσι ευνοεί

ακόμη άτομα με ανταγωνιστικά γονίδια που θα επιβιώσουν ως το τέλος.

H παρουσία του πόνου και του κακού ως απουσία ενός Πανάγαθου Σχεδιαστή. Η

ματαιότητα της Φυσικής Επιλογής93

Η παρουσία του πόνου αποτελεί ένα από τα πλέον σοβαρά ηθικά ζητήματα

που σχετίζονται με την ύπαρξη και δράση ενός πανάγαθου σχεδιαστή. Ο συνολικός

93 Dawkins R., ό.π., σσ. 444-451.

109

πόνος στο φυσικό περιβάλλον είναι πολύ μεγάλος. Τον υφίστανται όλοι οι

οργανισμοί που διαθέτουν τουλάχιστον ένα εξελιγμένο νευρικό σύστημα. Στην

εξελικτική διαδικασία η παρουσία του πόνου έχει την σημασία ενός συστήματος

άμεσης προειδοποίησης ώστε ο οργανισμός που τον υφίσταται να δράσει άμεσα για__

Η Γερμανία αναγνωρίζει το τρίτο φύλλο

L’Allemagne reconnaît l’existence d’un « troisième sexe »

Faisant suite à une décision de la Cour constitutionnelle de Karlsruhe, le Bundestag a voté une loi instituant que les catégories « masculin », « féminin » et « divers » figureront sur les documents administratifs.

Par Thomas Wieder Publié le 14 décembre 2018 à 18h09 - Mis à jour le 14 décembre 2018 à 18h20

Temps deLecture 2 min.

·         Partager sur Facebook

·         Partager sur Twitter

·         Envoyer par e-mail

Au Tribunal constitutionnel de Karlsruhe, en juin. SEBASTIAN GOLLNOW / AFP

Aux catégories « masculin » et « féminin » s’en ajoutera bientôt une troisième – « divers » – sur les certificats de naissance en Allemagne, où le Bundestag a adopté un projet de loi, jeudi 13 décembre, reconnaissant l’existence d’un « troisième sexe ».

L’adoption de ce texte est la conséquence d’une décision du Tribunal constitutionnel de Karlsruhe. Le 8 novembre 2017, les juges constitutionnels allemands avaient exigé des députés qu’ils modifient d’ici fin 2018 la législation en vigueur, après avoir été saisis du cas d’une personne déclarée comme fille à la naissance mais frappée d’une affection génétique rare caractérisée par la présence du seul chromosome X à la place de la paire habituelle des chromosomes sexuels (XX pour les filles, XY pour les garçons).

Cette personne, prénommée Vanja et née en 1989, avait saisi le tribunal de Karlsruhe afin que soit clairement reconnue l’existence d’un « troisième sexe ». Depuis 2013, il était déjà possible en Allemagne ne plus remplir nécessairement la case correspondant au sexe sur les documents administratifs. Une évolution jugée toutefois insuffisante par plusieurs associations. Un intense débat s’était ouvert outre-Rhin, certains estimant que, plutôt que cette indétermination, un choix clair devait être fait entre deux options : soit l’abolition de toute référence au sexe sur les documents administratifs, soit la création d’une troisième case, destinée aux personnes intersexes.

« Expertises avilissantes »

C’est donc cette option qui l’a emporté, même si la mention « sans réponse » reste possible. Reste que le texte adopté jeudi sur proposition du gouvernement de « grande coalition » d’Angela Merkel ne satisfait pas pleinement les avocats de la reconnaissance d’une « troisième option ». Au sein des groupes libéraux, écologistes et Die Linke, mais aussi parmi les sociaux-démocrates membres de la coalition de M^me Merkel, des voix se sont élevées pour regretter le fait qu’une attestation médicale soit nécessaire pour acter un changement de sexe.

Cette disposition prévue par le texte est aussi critiquée par l’Association allemande des gays et lesbiennes (LSVD), qui souhaite que soient « abolies les expertises avilissantes et pathologisantes », et réclame au contraire que la catégorie « divers » puisse être choisie par des personnes « qui en ont besoin et le veulent ».

Malgré cette limite, l’Allemagne se place toutefois, avec la loi adoptée jeudi, à l’avant-garde des pays européens concernant la reconnaissance d’un « troisième sexe ». En France, toute personne doit être rattachée dans les cinq jours suivants la naissance à l’un des deux sexes, masculin ou féminin.

En 2017, la Cour de cassation avait rejeté la demande d’une personne née sans pénis ni vagin puisse inscrire la mention sexe neutre sur son état civil. Pour la Cour de cassation, la « dualité » des sexes dans les actes de l’état civil « poursuit un but légitime en ce qu’elle est nécessaire à l’organisation sociale et juridique », dont elle constitue « un élément fondateur ». La reconnaissance par le juge d’un « sexe neutre » aurait « des répercussions profondes sur les règles du droit français » et impliquerait « de nombreuses modifications législatives », avait alors estimé la plus haute juridiction française.

 

 Ο άνθρωπος έφθασε στα όρια του  σε όλα τα επίπεδα.

«Αprès des décennies d’amélioration de la longévité, de la taille, des performances physiques et intellectuelles, de nombreuses données suggèrent que l’homme atteint les limites dans tous ces domaines.

Μετά από δεκαετίες βελτιώσεων στη μακροζωία, το μέγεθος, τη σωματική και διανοητική απόδοση,  πολλά στοιχεία δείχνουν ότι  άνθρωπος έφθασε στα όρια του  σε όλα ρ τα επίοπεδα. φθάνουν στα όρια σε όλους αυτούς τους τομείς

Après le « plus vite, plus haut, plus fort », le prochain défi de l’être humain sera-t-il juste de lutter pour se maintenir à niveau ? Après des décennies d’amélioration des caractéristiques humaines (longévité, performances physiques et intellectuelles, taille…), de nombreuses données suggèrent que des limites sont en train d’être atteintes dans tous ces domaines.Etat des connaissances et des controverses sur ces nouveaux plafonds de verre.Le record de longévité détenu depuis bientôt deux décennies par la Française Jeanne Calment, morte en 1997 à 122 ans, va-t-il être pulvérisé par les générations à venir ?La question des limites de la durée de vie humaine fascine autant qu’elle divise. La dernière polémique en date a été soulevée par une étude américaine, publiée en octobre dans la revue ­Nature. Selon le biologiste Jan Vijg et ses collègues, l’âge maximal au décès plafonne depuis 1995 autour de 115 ans, et la probabilité de dépasser 125 ans est très faible. Face à ces conclusions, obtenues à partir de données démographiques d’une quarantaine de pays, plusieurs spécialistes ont bondi, pointant des faiblesses statistiques jugées difficilement admissibles pour une publication du niveau de Nature.Interrogé par Le Monde, le démographe Jean-Marie Robine (directeur de recherche à l’Institut national de la santé et de la recherche médicale et professeur à l’Ecole pratique des hautes études) se dit réservé au sujet de ces résultats. Expert dans ce domaine – il conduit notamment...».

 

La question des limites de la durée de vie humaine fascine autant qu’elle divise. La dernière polémique en date a été soulevée par une étude américaine, publiée en octobre dans la revue ­Nature. Selon le biologiste Jan Vijg et ses collègues, l’âge maximal au décès plafonne depuis 1995 autour de 115 ans, et la probabilité de dépasser 125 ans est très faible. Face à ces conclusions, obtenues à partir de données démographiques d’une quarantaine de pays, plusieurs spécialistes ont bondi, pointant des faiblesses statistiques jugées difficilement admissibles pour une publication du niveau de Nature.Interrogé par Le Monde, le démographe Jean-Marie Robine (directeur de recherche à l’Institut national de la santé et de la recherche médicale et professeur à l’Ecole pratique des hautes études) se dit réservé au sujet de ces résultats. Expert dans ce domaine – il conduit notamment..(μεταφράστηκε και συμπεριελήφθηκε)

------------------------------------------------------------------------

Η έννοια της φυσικής επιλογής σον Δαρβίνο
Suzan Mazur: … I also wanted to ask you about the piece that Riεπιστημόνων.chard Lewontin wrote for New York Review of Books in which he said that Charles Darwin intended natural selection as a metaphor, not to be taken literally by generations of scientists. Do you have any comment about that?

Freeman Dyson: No I didn’t know about it at all. It doesn’t sound sensible.

 

 Ο ανθρώπινος λόγος μεταβάλλει το DNA
RUSSIAN SCIENTISTS PROVE THATHUMAN SPEECH DRAMATICALLY ALTERS  DNA
 
     In recent years, Russian scientists have embarked on truly groundbreaking DNA research that will change the world and your health forever.  In an astonishing experiment, these scientists proved that the human body's DNA can easily be reprogrammed by human speech.  That's right: words alone can alter the expression of your DNA.
     In this remarkable experiment, words and phrases were spoken and modulated on specific frequencies—and the reprogramming effect on DNA was literally shocking.  It was as though these scientists had simply "cut and pasted" the desired programming onto a human DNA molecule, and in so doing they successfully repaired damaged DNA or reprogrammed the human genome altogether.
In many ways, the Russian scientists owe their discovery to the earlier, pioneering work of Dr. Bruce H. Lipton, a world-renowned leader in cellular biology and quantum physics research, and bestselling author of The Biology of Belief.
     In his cutting-edge work, Lipton proved that you can "rewrite" the way your genes express themselves.  In so doing, you can cause cancer cells (or any abnormal or mutated cells) to act like normal human cells.

     Proof: In one of Dr. Lipton's most important experiments, he proved that when he took a "sick" cancer cell from a "sick" body, and transferred it to a healthy environment, the cell recovered quickly and behaved normally.  And in ongoing epigenetic trials, half the patients are in complete remission from cancer!
     More Proof: The findings of Russian scientists are "already being applied in some European academic hospitals with great success on various skin cancers.  The cancer is cured without any remaining scars."  They have also been able to influence cellular metabolism and even remedy genetic defects.
     This is truly the most promising research conducted in the last century.  If you can actually program your DNA to create a healthy body in as little as 2 minutes, you can accomplish virtually any health goal.  What's even more unbelievable is that doing so is far easier than you would imagine.
     This research proves beyond any doubt that your genetic destiny and health outcomes are not fixed or pre-determined.  Your family's genes don't have to sentence you to a lifetime of sickness and disease.  There are simple ways to switch "off" your faulty inherited genes and switch "on" the genetic activity leading to a healthy, vibrant life.
     The secret is contained in the most revolutionary and important new field of science: epigenetics.
What is Epigenetics?

In your body, you have "epigenes" that attach to your cells.  These epigenes have control over and above the genes (or DNA) inside your cells.  In other words, your genes are the "hardware" and your epigenes are the "software" that tell them what to do.

     Epigenetic scientists are now documenting how anyone can use epigenetics to "rewrite" the way their genes express themselves—and this in turn leads to spontaneous remission from diseases such as cancer, heart disease, and diabetes.

     By harnessing the power of epigenetics, you can...
Create a conscious channel of communication with your DNA through spoken words, phrases and frequencies
Escape from being a "victim" of inheriting or developing abnormal genes—instead you can change those genes to eradicate disease and pass on normal genes to the next generation
Deactivate Your "Bad" Genes And Take Control of Your Health
Your DNA contains your genetic code.  It has always been considered the "blueprint" of your life—something over which you thought you had no control whatsoever.  Your genes are like a set of cards dealt to you in a card game. things, your genes can...
     But now, epigenetics offers a life-changing opportunity for you to have better genes than the ones you were born with.

How Epigenetics Re-Programs Your DNA in Just 2 Minutes

A recent study from the Institute of HeartMath has entirely overturned the expired notion that DNA is permanently fixed and unchangeable.  In the study, human DNA was placed in a sealed test tube.  Test subjects who were trained to generate focused feelings were able to intentionally cause a change in the shape of the DNA.
     Negative emotions, produced at will, caused the two strands that comprise human DNA to wind more tightly.  Heart-centered feelings of love and appreciation caused the DNA strands to unwind and exhibit positive changes in just 2 minutes.

Reprogram Your DNA for Optimal Health

You can start now to reprogram your DNA for optimum health.  Through the power of epigenetics, you can switch "off" destructive genes and switch "on" protective genes that lead to more vibrant health even spontaneous healing.  Click here to find out how, including the 5 "on-switches" for unhealthy genes that you can easily avoid.  The Russian researchers have already shown that you can start the process of positive genetic changes in just 2 minutes.

     Discover even more mind-blowing scientific evidence of how epigenetics can completely transform your health.  You can overcome the bad genes you inherited... reverse existing health concerns you may have... and live a longer, healthier, and more vibrant life, starting now.

Wishing you the best of health,

Danica Collins
----------------------------------------------------------------------------------------

                     ΛΟΓΙΑ ΑΙΝΣΤΣΑΙΝ
( “What I am really interested in is whether God could have  made  the world  in a different way; that is whether the necessity of logical simplicity leaves any freedom at all.Fundamental physians are now  smitten with  .to prove  that ours is the only possible  world…………….symmetry will light our way in our quest to know His mind.Nature at the fundamental level is beautifully designed…….Physicists discovered  that the diversity  of the phenomena did not require a diversity of explanations.Nature has an underlying design of simplicity.Nature;s underlying design appears beautifully simple ………….symmetry= beauty. beauty means symmetry..Physics have a rotational symmetry.(A geometrical figure is said to be symmetric under certain operations,if those operations leave it unchanged.(9)The correct definition of rotational symmery  does not  require circular orbids at All).Were the  nuclear  attraction between protons a tiny bit  stronger ,two protons could stuck to gether,thus releasing energy.the nuclear force,is barely enough to glue a proton and a nutron together,but not strong enough to glue two protons together……Why is the universe populated by so many particles? (population question) Chemists are able  to constructmirror images of molecules found in Nature and these molecules,indeed have the same physical properties)  


---------------------------------------------------------------------------------------------

       

     

          

 

Μυστική Διδασκαία-)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------- Διεθνής ερευνητική ομάδα δέχχθηκε ότι, η διασταύρωση είχε συμβεί τέσσε ρις με έξι γενιές νωρίτερα, ή περίπου δύο αιώνες. Σε κάθε περίπτω ση, πάντως, το σεξαπίλ των Νεάντερταλ δεν στάθηκε ικανό να τους κρατήσει στη ζωή. Ο εξάδελφός μας, ο οποίος βασίλευε στην Ευρώπη για περίπου 600.000 χρόνια πριν από την άφιξή μας, εξαφανίστηκε μυστηριωδώς πριν από περίπου 35.000 χρόνια.Αυτό σ--ημαίνει ότι τα δύο είδη συνυπήρχαν στην Ευρώπη για περίπου πέντε χιλιετίες, χωρίς όμως να είναι σαφές αν η αιτία εξαφάνισης των Νεάντερταλ ήταν ο ανταγωνισμός των σύγχρονων ανθρώπων. Σε γενικές γραμμές, η επιμειξία δεν έδωσε καλά αποτελέσματα. Τα διαθέσιμα γενετικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι, το μεγαλύτερο μέρος τού νεαντερτάλιου DNA εξαφανίστηκε γρήγορα από τη γονιδιακή δεξαμενή του σύγχρονου ανθρώπου.Μια θεωρία γι’ αυτό είναι ότι τα παιδιά που προέκυψαν από την επιμειξία ήταν λιγότερο γόνιμα, ή είχαν μικρότερη πιθανότητα να φτάσουν σε αναπαραγωγική ηλικία. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι, ο άνδρας από το σπήλαιο Οάσε δεν δείχνει να έχει απογόνους στη σημερινή Ευρώπη -πιθανώς ανήκε σε μια ομάδα πρωτοπόρων που έφτασαν βαθιά στην Ευρώπη αλλά αργότερα εξαφανίστηκαν.Ο Πάαμπο σκοπεύει τώρα να συνεχίσει τις αναλύσεις για να μάθει περισσότερα για τη σχέση των σύγχρονων ανθρώπων και των Νεάντερταλ. «Θέλουμε να μάθουμε αν ζούσαν μαζί, και αν τα παιδιά που προέκυπταν από τη διασταύρωση ενσωματώνονταν τόσο στους πληθυσμούς των Νεάντερταλ όσο και των σύγχρονων ανθρώπων».
----------------------------------------------------

Ο άνθρωπος του Νεάντερνταλ

Pas une semaine ne se passe ou presque sans qu’un article scientifique fasse référence aux travaux de Svante Paabo. En 2010, l’Institut Max-Planck d’anthropologie évolutive, qu’il dirige à Leipzig (Allemagne), associé à la société américaine 454 Life Sciences, dévoilait le génome complet d’un homme de Neandertal. Le monde stupéfait découvrait que les néandertaliens et Homo sapiens s’étaient unis il y a plus de 50 000 ans, et que l’humanité portait encore les traces de ce métissage dans son ADN (entre 2 % et 4 %). Cette découverte ­contredisait des travaux antérieurs de Svante Paabo, mais couronnait un quart de siècle d’efforts patients pour retrouver de l’ADN ancien et le faire parler. Depuis, la compréhension de notre passé et des migrations humaines ne cesse de s’affiner grâce à ces outils qui bouleversent la paléoanthropologie. « Il a vraiment révolutionné notre discipline ! », résume son confrère Jean-Jacques Hublin, qui l’a rejoint à Leipzig en 2004.

Svante Paabo, dans son livre Neandertal. A la recherche des génomes perdus, paru en octobre 2015 (Les liens qui libèrent), raconte cette aventure scientifique et humaine dans un style qui rappelle parfois celui de La Double Hélice (Robert Laffont, 2003), autobiographie de James Watson, malicieux codécouvreur de la structure de l’ADN. Quand il ­évoque son parcours, ses détours et contradictions, la piètre qualité de certaines études, sa paranoïa face à la contamination des échantillons ou encore la glorieuse incertitude de la compétition scientifique, souvent l’œil bleu du...(Le Monde 25-1-2016)

---------------------

S’aventurer dans les profondeurs d’une grotte, y faire reculer l’obscurité, une torche à la main. Trouver une vaste salle hérissée de stalagmites. Les briser par centaines. Les assembler pour ériger de petits enclos circulaires, tout en gardant vivante la lueur vacillante du feu — pour retrouver le chemin du retour à l’air libre. « Il y a quelques années, dit Jacques Jaubert, professeur de préhistoire à l’université de Bordeaux, je n’aurais jamais cru que l’homme de Néandertal, que j’étudie depuis trente ans, en soit capable. » C’est pourtant bien ce qu’il décrit dans un article signé par une équipe internationale et publié dans la revue Nature jeudi 26 mai : il y a 176 500 ans, l’homme de Néandertal a construit d’énigmatiques structures à plus de 300 mètres de l’entrée de la grotte de Bruniquel (Tarn-et-Garonne). Il s’agit de la plus ancienne construction jamais découverte aussi loin de la lumière du jour.

La surprise de ce spécialiste témoigne de l’extrême rareté des vestiges laissés par Homo neanderthalensis sur le continent européen, qu’il a pourtant occupé entre - 400 000 ans et - 40 000 ans, jusqu’à l’arrivée d’Homo sapiens, qui le supplante rapidement. Cette stupéfaction rétrospective traduit aussi peut-être des préjugés, conscients ou non, dont ce cousin à la réputation de brute épaisse a longtemps fait l’objet. « La découverte de Bruniquel apporte une perception différente de Néandertal : 140 000 ans avant Homo sapiens à Chauvet, il s’était déjà approprié le monde souterrain, souligne Jacques Jaubert. Je suis impressionné et respectueux devant cette exploration primitive. »Est-il si surprenant que cet homininé robuste n’ait pas eu peur du noir ? Ce gaillard, qui maîtrisait le feu, inhumait ses morts et se parait d’ocre, taillait aussi la pierre et affrontait les bêtes (ours, rennes, bisons, mammouths, etc.) et le climat féroces de son époque. Ce n’était pas un poltron. « Encore aujourd’hui, tous les peuples ne vont pas dans les mondes souterrains : ils sont parfois tabous, ignorés, ou effraient », rappelle Jacques Jaubert.

image: http://s1.lemde.fr/image/2016/05/25/534x0/4926455_6_e60d_salle-de-la-grotte-de-bruniquel_7b5954cba991c627f7e0d6a5e8c5dc6f.jpg

http://www.lemonde.fr/archeologie/article/2016/05/25/140-000-ans-avant-homo-sapiens-neandertal-s-etait-approprie-le-monde-souterrain_4926458_1650751.html#B2gXIrIr3ApbxFpV.99

 (Le Monde 25-5-2016)
-----------------------------------------------------------------------------------------
Το τρίτο  φύλο

Fait historique, la loi allemande reconnait, depuis novembre 2013, qu’un être humain peut n'appartenir ni au genre masculin ni au genre féminin, mais a un genre « indetermine

-------------------------------------------------------------------------------------
 Εγκέφαλος –συνείδηση- Εξέλιξη

(:la fonction ne  crεant l΄ Organe………La maniεre  dont notre cerveau agit sur notre corps est probablement  en r?sum? ,la mεme que celle de la volontε εvolutive agissant sur la maniεre animεe.…………Moins les  εtres sont spεcialisεs, plus grande est leur chance de s’ adapter  des conditions nouvelles………une spεcialisation trop poussεe est souvent mortelle. dans la nature………… la pluralitε des solutions est la rεgle…ce qui semble intεresser l ; εvolution,c ;est le but et non les moyens……….Et l ‘on observe que l ‘ εvolution; est orientεe en ce sens  qu,on n ‘a jamais vu un poisson  ou un oiseau redevenir reptile…Il y quelque chose de voulu dans les mεcanismes de la nature.Et la clε d ΄ι εvolution se trouve a l’ intεrieur  de l ‘ εtre vivant lui-mεme…..Un programme  s’ accomplit par des mεcanismes dont les organismes n’ ont pas conscience., et c ‘ est l’ εvolution.)

 

 

 (………………..En verite je doute qu’ il ait pour l’ etre pensant de ,minute plus decisive que celle ou les cailles tombant de ses yeux il decouvre  qu’ il n’ εst pas,un element perdu dans les solitudes de l’ Univers ,mais que c’ est une volonte de vivre universelle qui converge et s’ hominise en lui-(-Ρierre Teilhard de Chardin” Le phenomene Humain’ Seuil 1955

(«  l’ homme occupe une position cl? d ‘axe principal,une position polaire,dans le Monde.Si bien qu’ il nous suffirait de comprendre l’ homme pour avoir compris l Univers… »)

          1.-  Το ερώτημα  ( : αν έχει νόημα να τεθεί) σχετίζεται με   την(για αρκετούς «αυθαίρετη») άποψη ( που ο γράφων συμμερίζεται)   ότι, όλα όσα συμβαίνουν εξυπηρετούν ένα σκοπό,σχετίζονται με την  με  την ύπαρξη ζωής,συνειδήσεως, με  τηνπαρουσία  τού Ανθρώπου στο Σύμπαν, σχετίζεται με όχι μόνον με  το «πώς» δημιουργήθηκαν  όλα αυτά,αλλά ,ίσως το κυριώτερο,το « γιατί» .Χωρίς την αφετηριακή και « αυθαίρετη» αυτή θέση για την ύπαρξη ενός σκοπού δεν έχει νόημα οποιαδήποτε έρευνα και θα αποτρέπεται κάθε απάντηση,έστω και αυθαίρετη.
     

Και εδώ ,μένει  αναπάντητο το ερώτημα,προς τι η Ενωση;

 

Οι κοριοί είναι συνομήλικοι με τους δεινόσαυρους, αλλά αποδείχθηκαν πιο… σκληροτράχηλοι

Μια νέα διεθνής επιστημονική έρευνα κατέληξε στο -μάλλον απρόσμενο- συμπέρασμα ότι οι παρασιτικοί και ενοχλητικοί αιμοβόροι κοριοί έχουν μια μακρά εξελικτική ιστορία που φθάνει σε βάθος τουλάχιστον 115 εκατομμυρίων ετών στο παρελθόν

 

in.gr

17 Μαΐου 2019, 09:16

Οι δεινόσαυροι πήραν τη δόξα, αλλά τελικά οι κοριοί ήσαν αυτοί που αποδείχτηκαν πιο σκληροτράχηλοι και ζούνε μέχρι σήμερα. Μια νέα διεθνής επιστημονική έρευνα κατέληξε στο -μάλλον απρόσμενο- συμπέρασμα ότι οι παρασιτικοί και ενοχλητικοί αιμοβόροι κοριοί έχουν μια μακρά εξελικτική ιστορία που φθάνει σε βάθος τουλάχιστον 115 εκατομμυρίων ετών στο παρελθόν.

Αυτό σημαίνει ότι για πολύ καιρό έζησαν παράλληλα με τους δεινόσαυρους και όταν οι τελευταίοι εξαφανίστηκαν πριν περίπου 66 εκατομμύρια χρόνια μετά από πτώση αστεροειδούς, οι κοριοί συνέχισαν…σαν να μη συνέβη τίποτε. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι κοριοί είναι τελικά 50 εκατομμύρια χρόνια πιο παλιοί από τις νυχτερίδες, ένα θηλαστικό που έως τώρα θεωρείτο το πρώτο που «φιλοξένησε» τους κοριούς (το αρχαιότερο απολίθωμα νυχτερίδας είναι μόνο 64 εκατομμυρίων ετών).

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Στέφεν Ροθ του νορβηγικού Πανεπιστημιακού Μουσείου του Μπέργκεν, που ανέλυσαν δείγματα DNA από 34 είδη κοριών διεθνώς, δημιούργησαν το πρώτο οικογενειακό δέντρο των εν λόγω εντόμων και έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιολογίας «Current Biology».

Οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι η μελέτη τους θα βοηθήσει να βρεθούν νέοι πιο αποτελεσματικοί τρόποι για την αντιμετώπιση στην εποχή μας των κοριών, οι οποίοι συνυπάρχουν με τους άτυχους ανθρώπους σε πολλά κρεβάτια ξενοδοχείων (και όχι μόνο).

«Η σκέψη ότι τα παράσιτα αυτά που ζουν στα κρεβάτια μας σήμερα, εξελίχθηκαν πριν από περισσότερα από 100 εκατομμύρια χρόνια και περπατούσαν στη Γη δίπλα-δίπλα με τους δεινόσαυρους, αποτελεί μια πραγματική αποκάλυψη. Δείχνει ότι η εξελικτική ιστορία των κοριών είναι πολύ πιο πολύπλοκη από ό,τι είχαμε προηγουμένως νομίσει», δήλωσε ένας από τους ερευνητές, ο καθηγητής Μάικ Σίβα-Τζότι του βρετανικού Πανεπιστημίου του Σέφιλντ.

Παραμένει ασαφές ποιοι ήσαν οι πρώτοι ξενιστές των κοριών κατά το μακρινό παρελθόν, αλλά μάλλον είναι απίθανο να έπιναν το αίμα των ίδιων των δεινόσαυρων. Η νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι ένα διαφορετικό είδος κοριών παρασιτεί στους ανθρώπους κάθε περίπου μισό εκατομμύριο χρόνια.

Οι επιστήμονες επεσήμαναν επίσης τον «απολύτως παράξενο» τρόπο αναπαραγωγής των κοριών. Το αρσενικό διαθέτει ένα γεννητικό όργανο σαν στιλέτο, με το οποίο «μαχαιρώνει» το θηλυκό, προκειμένου να εγχύσει το σπέρμα του απευθείας στο αίμα της.

Όπως είπε ο Σίβα-Τζότι, «αυτά τα ζώα είναι τόσο παράξενα. Κάνουν το καθετί διαφορετικά από ό,τι τα άλλα ζώα». Μεταξύ άλλων, ένας κοριός μπορεί να ρουφήξει σε μία και μόνο «έφοδο» του αίμα τριπλάσιο από όλο το βάρος του σώματος του. Σήμερα υπάρχουν περίπου 100 διαφορετικά είδη κοριών και τα περισσότερα ζουν πάνω στις νυχτερίδες μέσα σε απομονωμένα σπήλαια, καθώς και σε πουλιά, ενώ μόνο δύο (και αυτά αρκετά είναι…) τρέφονται από τους ανθρώπους, τo κοινό Cimex lectularius και το τροπικό C.hemipterus.

 

 

 

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν στην αρκτική περιοχή του βορειοδυτικού Καναδά τομικροαπολίθωμα του αρχαιότερου μύκητα που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα, ηλικίας 900 εκατομμυρίων έως ενός δισεκατομμυρίου ετών. Έως τώρα, το ρεκόρ κατείχε ένας μύκητας με ηλικία περίπου 410 εκατομμυρίων ετών, που είχε βρεθεί στη Σκωτία.

Ο πολυκύτταρος καναδικός μύκητας (που ονομάστηκε Ourasphaira giraldae) ανήκει στην Προτεροζωική εποχή, πολύ πριν εμφανιστούν οι πολύπλοκες μορφές ζωής στη Γη. Η ανακάλυψη του ρίχνει περισσότερο φως στην καταγωγή και εξέλιξη ενός σημαντικού κλαδιού του δέντρου της ζωής. Πρόκειται για τον μακρινό πρόγονο της ευρείας γκάμας των σημερινών μυκήτων, που περιλαμβάνει τα μανιτάρια, τη μαγιά, τη μούχλα κ.α.

 

Οι μύκητες ανήκουν μαζί με τα φυτά και τα ζώα στην ευρύτερη ομάδα των ευκαρυωτικών οργανισμών (που έχουν κύτταρα με πυρήνα), αλλά δεν είναι ούτε φυτά ούτε ζώα. Είναι από τους πιο άφθονους οργανισμούς του πλανήτη μας, τρίτοι κατά σειρά σε βιομάζα μετά τα φυτά και τα βακτήρια, έχοντας εξαπλάσια περίπου βιομάζα σε σχέση με όλα τα ζώα της Γης (συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων). Αν και οι μεμονωμένοι μύκητες είναι μικροσκοπικοί, μπορούν να διασυνδεθούν μεταξύ τους και να αποτελέσουν ένα ενιαίο έμβιο σύστημα, όπως ένας μύκητας (ή μάλλον δίκτυο μυκήτων) στο Όρεγκον των ΗΠΑ, που θεωρείται ο μεγαλύτερος γνωστός οργανισμός στον πλανήτη μας με πλάτος σχεδόν τεσσάρων χιλιομέτρων.

Παίζουν κομβικό ρόλο στα οικοσυστήματα του πλανήτη, βοηθώντας στην αποσύνθεση της οργανικής ύλης, στην τροφοδότηση των φυτών με θρεπτικές ουσίες, στις διαδικασίες ζύμωσης (π.χ. της μπίρας), στην πέψη (π.χ. των αγελάδων) κ.α. Μια βασική διαφορά ανάμεσα στους μύκητες και στα φυτά είναι ότι οι πρώτοι δεν μπορούν να κάνουν φωτοσύνθεση. Από την άλλη, προτού διαχωριστούν εξελικτικά, οι μύκητες και τα ζώα ανήκαν στο ίδιο κλαδί του δέντρου της ζωής. ΙΝ Ζ ωή κλπ)

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον παλαιοβιολόγο Κορεντίν Λορόν του βελγικού Πανεπιστημίου της Λιέγης, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature", σύμφωνα με τα πρακτορεία Reuters και AFP.

Πηγή πληροφοριών/ΦΩΤΟ: ΑΠΕ - ΜΠΕ

 

 

Και εδώ το ερώτημα (που τόσο σαν τέτοιο  θυμίζει το αντίστοι χο,που απασχολεί τους φυσικούς, για την τύχη τού σύμπαντος): Εξέλιξη ή ανακύκλωση;. Η Μπλαβάτσκυ  δεν πιστεύει στη δημιουργία ,αλλά σε περιοδικές διαδοχικές εκδηλώσεις τού Κοσμικού Λόγου. Στην « Εισαγω γή στη θεοσοφία»  γράφει  αναφερόμενη στον Κοσμικό Λόγο:«Εκπνέει και δημιουργείται το Σύμπαν, εισπνέει και το Σύμπαν απορροφάται στην ανεκδήλωτη κατάσταση» Η θέση αυτή,  που θυμίζει Αναξίμανδρο, Αναξιμένη και Ηράκλειτο, για τον Άνθρωπο, επιφανειακώς,ίσως να μην έχει πρακτική σημασία.

Ο Κωστής Μελισσαρόπουλος, σημειώνει («Μελε τήματα» σελ.36) ότι, «δεν υπάρχει λόγος να ασχολείται ο άνθρωπος με τέτοια προβλήματα…… ότι, χρέος μας,είναι αφήνοντας κατά μέρος τέτοι ες  διανοητικές προσπάθειες,να καλλιεργήσουμε  μεταξύ μας αδελφικές σχέσεις,ότι, αυτή είναι η πραγματική εξέλιξη τού ψυχοπνευματικού μας  όντος,και ότι ,αυτό είναι το έργο που οφείλουμε να εκπληρώ σουμε  στο παρόν στάδιο τής εξέλιξής μας»(Θυμάμαι τη ρήση του Ηράκλειτου «Ανθρώπων δοξάσματα,παίδων αθύρματα»)Η γνώμη μας είναι ,ότι θα πρέπει ο ανθρώπινος νούς,να  αυτοπειθαρχήσει και να καταλάβει τα όρια των δυνατοτήτων  του.Δεν είναι φκιαγμένος για τέτοιες προσεγγίσεις με τέτοιο  διανοητικό τρόπο. Εκτός άλλων παίζει και με την έννοια τού χρόνου (που και για ορισμένους φυσικούς και μαθηματικούς δεν υφίσταται) ,λησμονεί την έννοια τού μυστηρίου,που δεν επιδέχεται λογική αντιμετώπιση ,και παίζει εν ού παικτοίς.Καιρός είναι να κατανοήσουμε ότι,  η αποστολή μας περιορίζεται σε ορισμένα πλαίσια.

ΤΙ ΛΕΓΕΙ Η ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ
( : αντιγραφή από  δημοσίευμα  στο διαδίκτυο-Θεωρώ τις απόψεις επιπόλαιες,μη απηχούσες επίσημες θρησκευτικές θέσεις και σε πολλά σημεία επικίνδυνες  για μη σκεπτόμενους)
Ερώτηση: Τι λέει η Αγία Γραφή για τη Δημιουργία κατά τής εξέλιξης;
Απάντηση: «Ο σκοπός αυτού τού άρθρου δεν είναι να παρουσιάσουμε μια επιστημονική επιχειρηματολογία στη διαμάχη Δημιουργίας κατά τής εξέλιξης. Αν ψάχνετε για επιστημονικά επιχειρήματα για την Δημιουργία και/ή την εξέλιξη, σας προτείνουμε τις Απαντήσεις στη Γένεση – http://www.answersingenesis.org, και το Institute for Creation Research – http://www.icr.org. Ο σκοπός αυτού τού άρθρου είναι να εξηγήσει γιατί, σύμφωνα με την Αγία Γραφή, υπάρχει ακόμα η διαμάχη Δημιουργία κατά  τής εξέλιξης. Η  προς Ρωμαίους 1:25 διακηρύττει, «Στη θέση τής αλήθειας τού Θεού έβαλαν το ψέμα και σεβάστηκαν και λάτρεψαν την κτίση αντί για τον Κτίστη – ας είναι αιώνια ευλογημένος, αμήν»
-Ένας παράγων κλειδί που πρέπει όλοι να αναγνωρίσουμε είναι ότι, η μεγάλη πλειοψηφία των επιστημόνων που πιστεύουν στην εξέλιξη είναι αθεϊστές ή αγνωστικιστές. Υπάρχουν μερικοί που πιστεύουν σε κάποια μορφή θειστικής εξέλιξης, και άλλοι που έχουν μια δυιστική άποψη για το Θεό (ο Θεός υπάρχει αλλά δεν εμπλέκεται στον κόσμο… όλα είναι προϊόντα μιας σειράς φυσικών αιτιών). Υπάρχουν μερικοί που ειλικρινά και έντιμα εξετάζουν τα στοιχεία και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι, η εξέλιξη ταιριάζει καλύτερα με τα δεδομένα. Επαναλαμβάνω, αυτοί αντιπροσωπεύουν ένα ασήμαντο τμήμα των επιστημόνων που υποστηρίζουν την εξέλιξη. Η μεγάλη πλειοψηφία των εξελικτικών επιστημόνων πιστεύουν ότι η ζωή εξελίχτηκε εξ ολοκλήρου χωρίς ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ μεσολάβηση ενός ανώτερου Όντος. Η εξέλιξη είναι εξ ορισμού μια φυσική επιστήμη.
-Για να είναι αληθινός ο αθεϊσμός, θα πρέπει να υπάρχει εναλλακτική εξήγηση για το πώς ήρθαν στην ύπαρξη το σύμπαν και η ζωή. Αν και η πίστη σε κάποια μορφή εξέλιξης προϋπήρχε τού Charles Darwin, ο Darwin ήταν ο πρώτος που ανέπτυξε ένα αληθοφανές μοντέλο για το πώς θα μπορούσε να έχει γίνει η εξέλιξη – φυσική επιλογή. Ο Δαρβίνος κάποτε είπε ότι είναι Χριστιανός, αλλά αργότερα αρνήθηκε τη Χριστιανική του πίστη και την ύπαρξη του Θεού(: Δεν βρήκα τέτοια στοιχεία-το αντίθετο) σαν αποτέλεσμα κάποιων τραγικών γεγονότων που συνέβησαν στη ζωή του. Η εξέλιξη «εφευρέθηκε» από κάποιον αθεϊστή. Σκοπός τού Δαρβίνου δεν ήταν να αποδείξει την μη ύπαρξη τού Θεού, αλλά αυτό είναι ένα από τα αποτελέσματα τής θεωρίας τής εξέλιξης. Η εξέλιξη είναι αποτέλεσμα τού αθεϊσμού. Οι εξελικτικοί επιστήμονες σήμερα πιθανώς δεν παραδέχονται ότι, σκοπός τους είναι να δώσουν μια εναλλακτική εξήγηση τής προέλευσης της ζωής, και έτσι να παράσχουν ένα θεμέλιο στον αθεϊσμό. Ωστόσο, σύμφωνα με την Αγία Γραφή, γι αυτό ακριβώς υπάρχει η θεωρία της εξέλιξης.(: πρωτότυπη και ατεκμηρίωτη άποψη)
Η Αγία Γραφή μας λέει, «Είπε μες στην καρδιά του ο ασύνετος: Δεν υπάρχει Θεός» (Ψαλμός 14:1, 53:1). Η Αγία Γραφή επίσης λέει ότι ,οι άνθρωποι είναι χωρίς δικαιολογία που δεν πιστεύουν σε ένα Δημιουργό Θεό, «Δηλαδή, παρ` ό,τι είναι αόρατες και η αιώνια δύναμη τού Θεού και η θεϊκή του ιδιότητα, μπορούσαν να τις δουν μέσα στη δημιουργία, από τότε που έγινε ο κόσμος. Γι αυτό και δεν έχουν καμιά δικαιολογία» (Ρωμαίους 1:20). Σύμφωνα με την Αγία Γραφή, όποιος αρνείται την ύπαρξη τού Θεού είναι ανόητος. Γιατί τότε, τόσοι πολλοί άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων και κάποιων Χριστιανών, είναι πρόθυμοι να δεχτούν ότι, οι εξελικτικοί επιστήμονες είναι αμερόληπτοι ερμηνευτές επιστημονικών στοιχείων; Σύμφωνα με την Αγία Γραφή, είναι όλοι ανόητοι!(: Που τα βρήκε όλα αυτά!!!!!!!;;;;;;) Η ανοησία δεν υπονοεί έλλειψη ευφυΐας. Οι περισσότεροι εξελικτικοί επιστήμονες είναι ευφυέστατοι διανοητικά. Η ανοησία δηλώνει ανικανότητα για σωστή εφαρμογή τής γνώσης.  Οι Παροιμίες 1:7 μάς λέγουν, «Η βάση τής σοφίας είναι ο σεβασμός στον Κύριο. Οι ανόητοι περιφρονούν τη σοφία και τη διδαχή».
Οι εξελικτικοί επιστήμονες χλευάζουν την Δημιουργία και/ή τον Ευφυή Σχεδιασμό σαν αντιεπιστημονικό και όχι άξιο επιστημονικής διερεύ νησης. Προκειμένου κάτι να θεωρηθεί «επιστήμη», λένε, πρέπει να είναι δυνατό να παρατηρηθεί και να εξεταστεί, πρέπει να είναι «φυσικό». Η δημιουργία είναι εξ ορισμού «υπερφυσική». Ο Θεός και το υπερφυσικό, δεν είναι δυνατό να παρατηρηθούν ή να εξεταστούν (έτσι η διαμάχη συνεχίζεται), ως εκ τούτου η Δημιουργία και/ή ο Ευφυής Σχεδιασμός δεν μπορούν να θεωρηθούν επιστήμη. Σαν αποτέλεσμα, όλα τα στοιχεία φιλτράρονται μέσα από την προκατάληψη, και την προϋπόθεση και αποδοχή τής θεωρίας τής εξέλιξης, χωρίς να λαμβάνονται υπ όψιν εναλλακτικές εξηγήσεις.
Ωστόσο, η προέλευση τού σύμπαντος και η προέλευση τής ζωής δεν μπορούν να εξεταστούν ή να παρατηρηθούν. Και η Δημιουργία και η εξέλιξη είναι συστήματα βασισμένα στην πίστη. Ούτε μπορούν να εξεταστούν γιατί δεν μπορούμε να πάμε πίσω δισεκατομμύρια  χρόνια για  να παρατηρήσουμε την προέλευση τού σύμπαντος και τής ζωής στο σύμπαν.  Οι εξελικτικοί επιστήμονες απορρίπτουν την θεωρία τής Δημιουργίας για το λόγο ότι, λογικά θα τους αναγκάσει να απορρίψουν επίσης την εξέλιξη σαν «επιστημονική» εξήγηση. Η εξέλιξη, τουλάχιστον όσον αφορά την προέλευση, δεν ταιριάζει στον ορισμό τής «επιστήμης» περισσότερο από ό,τι η Δημιουργία. Υποτίθεται ότι, η εξέλιξη είναι η μόνη εξήγηση τής προέλευσης που μπορεί να εξεταστεί. Είναι η μόνη θεωρία τής προέλευσης που μπορεί να θεωρηθεί «επιστημονική». Αυτό είναι ανοησία! Οι επιστήμονες που υποστηρίζουν την εξέλιξη απορρίπτουν μια εύλογη θεωρία τής προέλευσης χωρίς καν να εξετάσουν την αξία της, γιατί δεν ταιριάζει με τον παράλογο περιορισμένο ορισμό τους για την «επιστήμη».
Αν η Δημιουργία είναι αλήθεια, τότε υπάρχει ένας Δημιουργός προς τον Οποίο είμαστε υπόλογοι. Η εξέλιξη είναι μια δικαιολογία για τον αθεϊσμό.(!!!!!!!!!;;;;;;;;;;;;) Η εξέλιξη δίνει στους αθεϊστές μια βάση για να εξηγήσουν πώς υπάρχει η ζωή χωρίς ένα Δημιουργό Θεό. Η εξέλιξη αρνείται την ανάγκη για την ανάμιξη ενός Θεού στο σύμπαν.(:Αλη αυθαιρεσία) Η εξέλιξη είναι η «θεωρία για τη δημιουργία» για τη «θρησκεία» τού αθεϊσμού. Σύμφωνα με την Αγία Γραφή, η επιλογή είναι ξεκάθαρη. Μπορούμε να πιστέψουμε τον Λόγο τού Παντοδύναμου και Παντογνώστη Θεού μας, ή μπορούμε να πιστέψουμε την παράλογη προκατειλημμένη «επιστημονική» εξήγηση των ανόητων.»

------------------------------------------------------------------------------------------------------

« Οι κίνδυνοι από την Τεχνητή Νοημοσύνη κατά τον Στίβεν Χόκινγκ»

 

 "As capabilities in these areas and others cross the threshold from laboratory research to economically valuable technologies, a virtuous cycle takes hold whereby even small improvements in performance are worth large sums of money, prompting greater investments in research. There is now a broad consensus that AI research is progressing steadily, and that its impact on society is likely to increase. The potential benefits are huge, since everything that civilization has to offer is a product of human intelligence; we cannot predict what we might achieve when this intelligence is magnified by the tools AI may provide, but the eradication of disease and poverty are not unfathomable. Because of the great potential of AI, it is important to research how to reap its benefits while avoiding potential pitfalls."

----------------------------------------------------------------------

 

• Everyone in the World Should Be Taxed on Their Energy Footprint

• ‘Let the Soul Dangle’: How Mind Wandering Spurs Creativity

• Why You Need to Touch Your Keys to Believe They’re in Your Bag

Scientific knowledge is actually surprisingly “patchy”—and the deepest mysteries often lie close by. Today, we can convincingly interpret measurements that reveal two black holes crashing together more than a billion light-years from Earth. Meanwhile, we’ve made little progress in treating the common cold, despite great leaps forward in epidemiology. The fact that we can be confident of arcane and remote cosmic phenomena, and flummoxed by everyday things, isn’t really as paradoxical as it looks. Astronomy is far simpler than the biological and human sciences. Black holes, although they seem exotic to us, are among the uncomplicated entities in nature. They can be described exactly by simple equations.

So how do we define complexity? The question of how far science can go partly depends on the answer. Something made of only a few atoms can’t be very complicated. Big things need not be complicated either. Despite its vastness, a star is fairly simple—its core is so hot that complex molecules get torn apart and no chemicals can exist, so what’s left is basically an amorphous gas of atomic nuclei and electrons. Alternatively, consider a salt crystal, made up of sodium and chlorine atoms, packed together over and over again to make a repeating cubical lattice. If you take a big crystal and chop it up, there’s little change in structure until it breaks down to the scale of single atoms. Even if it’s huge, a block of salt couldn’t be called complex.

Atoms and astronomical phenomena—the very small and the very large—can be quite basic. It’s everything in between that gets tricky. Most complex of all are living things. An animal has internal structure on every scale, from the proteins in single cells right up to limbs and major organs. It doesn’t exist if it is chopped up, the way a salt crystal continues to exist when it is sliced and diced. It dies.

Scientific understanding is sometimes envisaged as a hierarchy, ordered like the floors of a building. Those dealing with more complex systems are higher up, while the simpler ones go down below. Mathematics is in the basement, followed by particle physics, then the rest of physics, then chemistry, then biology, then botany and zoology, and finally the behavioral and social sciences (with the economists, no doubt, claiming the penthouse).

“Ordering” the sciences is uncontroversial, but it’s questionable whether the “ground-floor sciences”—particle physics, in particular—are really deeper or more all-embracing than the others. In one sense, they clearly are. As the physicist Steven Weinberg explains in Dreams of a Final Theory (1992), all the explanatory arrows point downward. If, like a stubborn toddler, you keep asking “Why, why, why?” you end up at the particle level. Scientists are nearly all reductionists in Weinberg’s sense. They feel confident that everything, however complex, is a solution to Schrödinger’s equation—the basic equation that governs how a system behaves, according to quantum theory.

But a reductionist explanation isn’t always the best or most useful one. “More is different,” as the physicist Philip Anderson said. Everything, no matter how intricate—tropical forests, hurricanes, human societies—is made of atoms, and obeys the laws of quantum physics. But even if those equations could be solved for immense aggregates of atoms, they wouldn’t offer the enlightenment that scientists seek.

Macroscopic systems that contain huge numbers of particles manifest “emergent” properties that are best understood in terms of new, irreducible concepts appropriate to the level of the system. Valency, gastrulation (when cells begin to differentiate in embryonic development), imprinting, and natural selection are all examples. Even a phenomenon as unmysterious as the flow of water in pipes or rivers is better understood in terms of viscosity and turbulence, rather than atom-by-atom interactions. Specialists in fluid mechanics don’t care that water is made up of H2O molecules; they can understand how waves break and what makes a stream turn choppy only because they envisage liquid as a continuum.

New concepts are particularly crucial to our understanding of really complicated things—for instance, migrating birds or human brains. The brain is an assemblage of cells; a painting is an assemblage of chemical pigment. But what’s important and interesting is how the pattern and structure appears as we go up the layers, what can be called emergent complexity.

So reductionism is true in a sense. But it’s seldom true in a useful sense. Only about 1 percent of scientists are particle physicists or cosmologists. The other 99 percent work on “higher” levels of the hierarchy. They’re held up by the complexity of their subject, not by any deficiencies in our understanding of subnuclear physics.

In reality, then, the analogy between science and a building is really quite a poor one. A building’s structure is imperiled by weak foundations. By contrast, the “higher-level” sciences dealing with complex systems aren’t vulnerable to an insecure base. Each layer of science has its own distinct explanations. Phenomena with different levels of complexity must be understood in terms of different, irreducible concepts.

We can expect huge advances on three frontiers: the very small, the very large, and the very complex. Nonetheless—and I’m sticking my neck out here—my hunch is there’s a limit to what we can understand. Efforts to understand very complex systems, such as our own brains, might well be the first to hit such limits. Perhaps complex aggregates of atoms, whether brains or electronic machines, can never know all there is to know about themselves. And we might encounter another barrier if we try to follow Weinberg’s arrows further down: if this leads to the kind of multidimensional geometry that string theorists envisage. Physicists might never understand the bedrock nature of space and time because the mathematics is just too hard.

My claim that there are limits to human understanding has been challenged by David Deutsch, a distinguished theoretical physicist who pioneered the concept of “quantum computing.” In his provocative and excellent book The Beginning of Infinity (2011), he says that any process is computable, in principle. That’s true. However, being able to compute something is not the same as having an insightful comprehension of it. The beautiful fractal pattern known as the Mandelbrot set is described by an algorithm that can be written in a few lines. Its shape can be plotted even by a modest-powered computer:

 A Mandelbrot set (Flickr / Dominic Alves)

But no human who was just given the algorithm can visualize this immensely complicated pattern in the same sense that they can visualize a square or a circle.

The chess champion Garry Kasparov argues in Deep Thinking (2017) that “human plus machine” is more powerful than either alone. Perhaps it’s by exploiting the strengthening symbiosis between the two that new discoveries will be made. For example, it will become progressively more advantageous to use computer simulations rather than run experiments in drug development and materials science. Whether the machines will eventually surpass us to a qualitative degree—and even themselves become conscious—is a live controversy.

Abstract thinking by biological brains has underpinned the emergence of all culture and science. But this activity, spanning tens of millennia at most, will probably be a brief precursor to the more powerful intellects of the post-human era—evolved not by Darwinian selection but via “intelligent design.” Whether the long-range future lies with organic post-humans or with electronic superintelligent machines is a matter for debate. But we would be unduly anthropocentric to believe that a full understanding of physical reality is within humanity’s grasp, and that no enigmas will remain to challenge our remote descendants.

________________________________________

Οι ανασκαφές στην Ουρ και ο κατακλυσμός τού Νώε

Τα στοιχεία που αναφέρουμε στη συνέχεια, είναι κάποια από τα ευρήματα τού Γούλεϋ στις ανασκαφές τής αρχαίας Μεσοποτάμιας, στην πόλη τής Ουρ, την πατρίδα τού Αβραάμ, που επιβεβαίωσαν την Αγιογραφική αφήγηση για τον κατακλυσμό τού Νώε ακόμα και σε λεπτομέρειες.

Από τον Γούλεϋ σκάφτηκε ένα πελώριο πηγάδι στους λόφους τού Βασιλικού Κοιμητηρίου, βαθύ 64 πόδια ως το τέλος του. Ουμπαϊντ Ι: Βρέθηκαν 3 προκατακλυσμιαία επίπεδα κατάληψης, πάχους 1 μέτρου. Κατακλυσμιαίο στρώμα: Πάνω από την Ουμπαϊντ Ι, υπήρχε η ιλύς τού Κατακλυσμού πάχους 3 σχεδόν μέτρων, χωρίς ανθρώπινα απομεινάρια, και μέσα σ’ αυτήν, στο πάνω μέρος της σκαμένοι τάφοι, που ανήκαν στις δύο επόμενες φάσεις (Ουμπαϊντ ΙΙ, και ΙΙΙ). Σύμφωνα με τον Γούλευ, το πάχος τής ιλύος, έδειξε ότι η αφήγηση τής Γενέσεως για το ύψος τών νερών τού κατακλυσμού ήταν ακριβέστατη. Δεκαπέντε πήχες, περίπου 9 μέτρα, ήταν αρκετά για να πλημμυρίσει η χαμηλότοπη Μεσοποταμία. N. M.

Δημιουργία αρχείου: 19-3-2002.

Τελευταία ενημέρωση: 2-11-2004.

ΕΠΑΝΩ

"Has creation a final goal? And if so, why was it not reached at once? Why was the consummation not realized from the beginning? To these questions there is but one answer: Because God is Life, and not merely Being." (Philosophical Inquiries into the Nature of Human Freedom, 1809)

W,J,Schelling.

Série Cosmos : après le Big Bang, mieux cerner l’expansion de l’Univers A travers le programme DESI, six cents chercheurs cherchent à percer les mystères de l’« énergie noire ». Par Vahé Ter Minassian  Publié le 11 février 2020 à 18h00 Il va tenter de résoudre l’une des principales énigmes du Big Bang. L’instrument « DESI », qui a été mis en service en octobre 2019 sur le télescope Mayall de l’observatoire national de Kitt Peak, en Arizona (Etats-Unis), est un concentré de technologies innovantes utilisées pour la cosmologie. Ce dispositif va, durant cinq ans, mesurer les positions et les distances de 35 millions de galaxies et de 2,4 millions de quasars. Avec un objectif : reconstituer l’histoire de l’Univers et établir la nature de l’« énergie noire », cette mystérieuse force qui pousse ce dernier à accélérer son expansion. L’existence de cette « énergie noire » pose un sérieux problème aux astronomes. Depuis les travaux de Edwin Hubble (1889-1953), ces derniers savent que l’Univers, initialement dense et chaud, est en « expansion » : les galaxies dont il est composé s’écartent les unes des autres à mesure que l’espace gonfle, tel un ballon de baudruche. Mais, en 1998, deux équipes impliquées dans des programmes d’observation de supernovae très lointaines annoncent, à la surprise générale, que cette progression ne s’est pas toujours déroulée au même rythme : le cosmos grossirait plus rapidement aujourd’hui que par le passé. La raison ? La présence dans l’univers d’une forme d’énergie inconnue se comportant comme une force gravitationnelle répulsive : l’énergie noire. Deux décennies plus tard, les chercheurs n’en savent guère plus sur cet étrange phénomène. Mais ils ont pu le confirmer. Et établir qu’à la différence de la matière ordinaire ou de la matière noire dont les densités dans l’Univers diminuent à mesure que l’espace grandit, l’énergie noire semble maintenir constant son taux d’occupation du cosmos. Pour le reste, c’est largement l’inconnu. Cette forme d’énergie nouvelle se répartit-elle uniformément dans l’Univers ? A-t-elle toujours été présente ? Quelle est son origine ? Les observations n’ont pas permis d’apporter de réponses satisfaisantes à ces questions. Et les scientifiques ont du mal à trancher entre les différentes théories en vigueur. Une tâche titanesque D’où le projet « DESI ». Impliquant six cents chercheurs de treize pays dont la France, il vise à équiper le télescope de 4 mètres d’un instrument à même d’aboutir à des cartes tridimensionnelles montrant la répartition des galaxies aux différents âges de l’Univers. « Elles se concentrent préférentiellement dans certaines régions, formant un réseau connu sous le nom d’“oscillations baryoniques acoustiques” dont la structure est en principe restée inchangée depuis 13,7 milliards d’années », explique Nathalie Palanque-Delabrouille, cosmologiste à l’IRFU du CEA à Saclay et porte-parole de l’expérience DESI. En comparant les distances caractéristiques de cette « toile cosmique » en différents points de la voûte céleste et d’une époque à une autre, les astronomes espèrent établir comment l’expansion de l’Univers a évolué au cours de ces onze derniers milliards d’années et ainsi acc

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Oeuvre que, par souci apostolique, Mgr Bruno de Solages avait sollicitée du père Teilhard Je crois que l'Univers est une Évolution Je crois que l'Évolution va vers l'Esprit Je crois que l'Esprits'achève en du Personnel Je crois que le Personnel suprême est le Christ-Universel. Résumé libre de la note ‘Comment je crois’ relue dans le contexte d’aujourd’hui Dans cette courte synthèse Teilhard explique à Mgr de Solages les quatre points de sa profession de foi : "je crois que l'univers est une évolution - Je crois que l’évolution converge vers l’esprit - je crois que l'esprit s'achève dans du personnel - je crois que le personnel suprême est le Christ Universel " Cette explication veut montrer, d’abord à travers son cas qu’il considère comme typique des attentes de l’homme du 3e millénaire (planétaire, scientifique et cosmique), comment la crédibilité du christianisme, mise à mal dans la représentation scientifique du monde des débuts de la science (la newtonienne), se restaure naturellement dans la vision évolutive nouvelle du monde et les données les plus avancées de la connaissance scientifique. L'exposé est divisé en deux parties, "les étapes individuelles de ma foi" puis " la confluence des religions". 1 e partie - C'est par le cosmique en effet que cette crédibilité s'était effritée. La foi au Christ, exprimée dans la vision du monde petit et fixe de la culture méditerranéenne où elle était née, n'était plus crédible à l'échelle des dimensions du monde froid et mathématique, immobile et neutre, de la science de Newton. L'homme n'y trouvait plus sa place. Pascal a bien exprimé cela. Nous sortons de cette période semble t-il. Cependant pour bien des gens les représentations traditionnelles du Christ, même ressuscité, ne sont pas à l’échelle des dimensions de l'univers présent. De sorte que, inconsciemment pour eux, le rapport Christ-Univers est inversé. Pour eux c’est l'Univers, parce qu’il est immense, qui contient leur Christ rapetissé. Dès lors le Nouvel Age, phénomène syncrétique caractéristique de la culture présente, se comprend qui place le Christ à côté d’autres dieux ou fondateurs de religions (Mahomet, Socrate, etc..), dans un panthéon qui évoque l'Olympe. Dans ces conditions c'est l'Univers qui est Dieu, et ce Dieu est évidemment impersonnel. - C'est donc par le cosmique que Teilhard restaure solidement cette crédibilité en remettant les choses à l’endroit. Sa grande réputation de spécialiste de l'histoire de la vie et de la Terre (bien au fait aussi de sa gestation sidérale) permet au jésuite de faire voir, par une approche rationnelle et mystique, que le Christ est au coeur de l'Univers, c'est-à-dire du réel ("tout fut créé par lui, avec lui et en lui"). La science la plus moderne (quantique notamment) révèle que le monde est UN. Rien n'est séparable. Nous sommes donc du monde, inséparable de lui. Nous sommes, comme toute partie du monde, élément du Monde. D'où la foi native au Monde que tout homme peut reconnaître en lui. C'est l'objet du § 1 de la 1e partie. Simultanément la découverte culturellement bouleversante du fait de l'évolution nous révèle un Monde en croissance irréversible de complexité et de conscience. Croissance certes tâtonnante, buissonnante et discontinue, voire localement régressive comme dans les remous d’un grand fleuve (Vr Bergson L’évolution créatrice). Cette observation simple, encore très attaquée aujourd’hui par les tenants des visions du passé (les matérialistes et les créationnistes) est un acquis définitif. Cela suffit pour affirmer que le monde est une montée d'esprit irréversible (quarks, atomes, molécules, protozoaires, animaux supérieurs, hommes, et enfin évolution de la noosphère vers l’ultra-humain..). D'où la foi en l'esprit et en l'immortalité qui sont l'objet des développements des § 2 et 3. Dans cette perspective le monde redevient chaleureux et aimable aux yeux des hommes, comme il l'était dans les cultures anciennes et encore au Moyen Âge avant que l'avènement du 1er age de la science vienne progressivement blesser ce rapport au XVIIe. Cette vision nouvelle redonne à l’homme sa place au sein de la nature, et même en tête de la marche du monde (l'humanité, flèche de l'évolution dit Teilhard). Jusqu'à ce stade la pensée occidentale contemporaine a suivi Teilhard, mais marque maintenant un palier et répugne à le suivre plus loin. Le matérialisme dominant du XXe s’est en effet transformé en une forme de spiritualisme qui accepte volontiers maintenant l’idée teilhardienne que l’esprit (sans majuscule) est l'étoffe du monde (voir la notion teilhardienne d’esprit/matière dans le cours que donnera le père Martelet en 2009). Mais cet esprit substitué au matérialisme qui prédominait auparavant demeure impersonnel comme lui. Perception qui rapproche maintenant l’Occident de l’Inde et du bouddhisme. D'où l'attrait pour les spiritualités orientales dans les courants du Nouvel Age. Alors qu’au même moment l'Orient suit exactement la route inverse ! L'hindouisme ne se revendique t-il pas comme un monothéisme maintenant (encore un cas d’endomorhisme teilhardien) ? Car Teilhard dépasse ce stade panthéiste qui ne tire pas jusqu'au bout les conséquences des enseignements de l'évolution. En effet l’émergence d'esprit que manifeste l’évolution tend nettement vers le personnel puisque l’homme est le dernier apparu, et que la personnalisation se poursuit dans sa propre évo

Is Moore’s Law Evidence for a New Stage in Human Evolution?

 

Tim Ventura

Follow

Feb 10 · 4 min read

Back in 1965, Gordon Moore, the co-founder of Intel, described an example of “Accelerating Change” known as Moore’s Law . In simple terms, this is “the observation that the number of transistors in a dense integrated circuit doubles about every two years”.

The trend Moore was observing was driven by improvements in the photo-lithography process used to manufacture semiconductors. If you double the lithography resolution, you exponentially scale (4x) the number of transistors a chip — which leads to an exponential increase in computing power as well.

In that context, Moore’s Law is nothing more than an observation based on a manufacturing process, and by correlation, it means that this trend shouldn’t have existed before photolithography, and it won’t exist in the future when transistor density reaches a certain maximum density.

Moore’s Law expanded to other technologies (Wikipedia)

Beyond Moore’s Law

Describing Moore’s Law as being the result of a semiconductor manufacturing process makes sense, but it may overly simplistic. The evidence for this comes from futurist Ray Kurzweil, who back-plotted over a century of trends in computing power and found that older non-transistor computers fit into the same exponential trend line as modern chips.

In The Age Of Spiritual Machines, Kurzweil reformulated Moore’s Law into The Law of Accelerating Returns, which is loosely based on Vernor Vinge’s hypothesis of exponentially accelerating change. In essence, these ideas suggest that the exponential change in computing power described by Moore’s Law is merely a small part of a much larger exponentially increasing trend.

Kurzweil’s connection between Moore’s Law and Vinge’s hypothesis is a paradigm shift, because it generalizes the idea of accelerating change— but separating this observed effect from the well-understood cause raises a lot of awkward questions in the process.

The biggest question is the most challenging: if Moore’s Law was driven by advances in photolithography for semiconductor circuits, when what exactly is driving it both before and after the semiconductor era Gordon Moore was observing?

Growth in computing power compared to biological equivalents (Wikipedia)

--------------------------

Is Moore’s Law An Evolutionary Force?

Kurzweil’s explanation requires somewhat of a leap of faith: he speculated that “biological evolution leads to technology, which leads to computation, which leads to Moore’s law.”

In other words, the crux of his argument is that Moore’s Law is one observable component of a much larger trend towards accelerating intelligence, plotted in terms of computing power — and he’s arguing that it’s somehow driven by evolution itself.

If this is true, it also suggests that the exponential increase in “intelligence” (processing ability) is substrate-independent: meaning that it started with biological systems evolving slowly, and jumped to vacuum tubes, then transistors, and when that’s exhausted it will jump yet again — perhaps to Quantum Computers.

It’s an intriguing idea, but it may have some flaws: while the per-operation computing in a vacuum-tube may be faster than a human synapse, the overall computing power of the devices they reside in is much lower in capacity.

However, by plotting aeons of evolution onto graphs, Kurzweil’s graph shows an intriguing trend that may indicate more than simply wishful thinking.

 

An exponentially increasing trend towards machine superintelligence (Wikipedia)

Predict

 

Για πρώτη φορά στο διαδίκτυο στοιχεία από τον Προκόπιο (6ος αι) και τον Ζαχαρία τον Ρήτορα (5ος-6ος) για τους Αλβανούς - Ιλλυριοί και Αλβανοί - Τι δείχνουν οι έρευνες των γλωσσολόγων - Ισόγειο με... λαμαρίνες το τουρκικό νοσοκομείο - δώρο στο Φίερι της Αλβανίας!

Ένα από τα θέματα που έχει απασχολήσει πολλούς και σπουδαίους επιστήμονες, είναι η προέλευση-καταγωγή των Αλβανών. Έχουν διατυπωθεί πολλές και διάφορες θεωρίες. Δυστυχώς, η έλλειψη πηγών για μεγάλο χρονικό διάστημα της ιστορίας δημιουργεί αμφιβολίες και διιστάμενες απόψεις.

Ο πρώτος που κάνει αναφορά σε μια φυλή που ονομάζονται Αλβανοί και σε μια πόλη με το όνομα Αλβανόπολις, είναι ο Πτολεμαίος (περ. 100-170), στο έργο του “Γεωγραφική Υφήγεσις” (3.13.23). Οι Αλβανοί ζούσαν σε μια περιοχή ανατολικά του Ιονίου Πελάγους. Ωστόσο, όπως γράφει ο J.J. Wikes στο έργο του “The Illyrians” (1992): “Δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι το Άρβανον’ που αναφέρει η Άννα Κομνηνή” και η Αλβανόπολις των Αλβανών, για την οποία γράφει ο Πτολεμαίος, ταυτίζονται. Η Αλβανόπολις τοποθετείται στη θέση του χωριού Ζγκερδές, κοντά στην πόλη Κρούγια της Αλβανίας. Ωστόσο οι πρώτες αναφορές για τους σημερινούς Αλβανούς, υπάρχουν σε ανώνυμο βουλγαρικό κείμενο του 11ου αιώνα και στο έργο του Μιχαήλ Ατταλειάτη (1022-1080).

Προκόπιος και Ζαχαρίας ο Ρήτορας για τους Αλβανούς

Οι Αλβανοί ισχυρίζονται ότι είναι απόγονοι των Ιλλυριών που κατοικούσαν στο ΒΔ τμήμα της Βαλκανικής Χερσονήσου. Δεν παρουσιάζουν όμως αποδείξεις γι’ αυτό, ενώ δεν υπάρχουν και γραπτά “μνημεία” από την ιλλυρική γλώσσα που θα μας βοηθούσαν να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα. Μεγάλο είναι το κενό που υπάρχει στις πηγές για τα μεσαιωνικά χρόνια. Στο άρθρο μας για τους Βλάχους της Αλβανίας, είχαμε αναφερθεί στον Προκόπιο, τον ιστορικό του 6ου μ.Χ. αιώνα, που έκανε λόγο για Ηπειρώτες, Έλληνες που ζούσαν ως το Δυρράχιο. Η αναφορά αυτή γίνεται στο έργο του Προκόπιου “Υπέρ των Πολέμων Λόγος” (“De Bellis”) βιβλίο Πέμπτο, από τα οχτώ συνολικά, που αναφέρεται στον πόλεμο των Βυζαντινών με τους Γότθους (“De Bello Gothico”), όπως και τα άλλα τρία βιβλία, Έκτο, Έβδομο και Όγδοο.

Ήταν ευχάριστη έκπληξη για εμάς, όταν ανακαλύψαμε ότι στο ίδιο βιβλίο, υπάρχει μια αναφορά για τους Αλβανούς που, πιθανότατα, δεν είχε επισημανθεί μέχρι τώρα. Ας την δούμε: :“αὖθις οὖν Πέτρον μεταπεμψάμενος ἐν Ἀλβανοῖς ἤδη γενόμενον ἅτε κοινολογούμενος λάθρα τοῦ ἀνθρώπου ἀνεπυνθάνετο, εἰ τὴν ξύμβασιν βασιλεῖ πρὸς ἡδονῆς ἔσεσθαι οἴεται καὶ ὃς οὕτω δὴ ὑποτοπάζειν ἔφη.”

Ας δούμε και τη μετάφραση του συγκεκριμένου χωρίου. 5.6.6 «Καθώς ο Πέτρος ήταν ήδη στην Αλβανία, τον κάλεσε να τον ρωτήσει αν πίστευε ότι ο αυτοκράτορας (σημ. ο Ιουστινιανός Α’), θα επικυρώσει τη συνθήκη τους. Ο Πέτρος απάντησε ότι αυτή ήταν η γνώμη του (= ότι δηλαδή θα την επικύρωνε)». Πού βρισκόταν όμως αυτή η Αλβανία στην οποία αναφέρεται ο Προκόπιος; Η απάντηση υπάρχει πάλι στον Προκόπιο:

Πόλεμοι 1.10.1. “Το Κιλίκων όρος ο Ταύρος αμείβει (=διασχίζει) μεν τα πρώτα Καππαδόκας τε και Αρμενίους και των Περσαρμενίων καλουμένων την γην έτι μέντα Αλβανούς τε και Ίβηρας (=κατοίκους της σημερινής Γεωργίας) και όσα άλλα έθνη αυτόνομα τε και Πέρσαις κατήκοα (=υποταγμένα) ταύτη ώκηνται”. Πρόκειται δηλαδή για τη γνωστή Αλβανία του Καυκάσου, στην οποία έχουμε αναφερθεί πολλές φορές εμείς, αλλά και αναγνώστες στα σχόλια τους και ταυτίζεται με τμήμα του σημερινού Αζερμπαϊτζάν.

Αλλά και ο Γεώργιος Καρδαράς, στο περιοδικό “Βυζαντινά Σύμμεικτα” το 2014, κάνει αναφορά στον Καρντουσά (ή Θεόκλητο), επίσκοπο στη χώρα του Αρράν στην Αλβανία του Καυκάσου, ο οποίος γύρω στο 527 πραγματοποίησε ιεραποστολή στους Σαβείρους Ούννους με σκοπό να τους εκχριστιανίσει. Στο θέμα αυτό, αναφέρεται και ο, μάλλον άγνωστος, Ζαχαρίας Σχολαστικός ή ο Ρήτωρ ή ο Μυτιλιναίος (περ. 465-536), αρχιεπίσκοπος και εκκλησιαστικός ιστορικός. Παραθέτουμε το σχετικό απόσπασμα από τα “Βυζαντινά Σύμμεικτα”:

«Την εποχή των αυτοκρατόρων Ιουστίνου Α΄ και Ιουστινιανού, οι σχέσεις του Βυζαντίου με τους νομαδικούς λαούς απέκτησαν εντονότερες πολιτισμικές διαστάσεις. Το πλαίσιο αυτής της προσέγγισης αποτέλεσε η χριστιανική οικουμενική ιδεολογία, η οποία κατείχε κεντρική θέση στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής από την Κωνσταντινούπολη. Κατά το τέλος της βασιλείας του Ιουστίνου το 527, ο Καρντουσάτ (ή Θεόκλητος), επίσκοπος της χώρας του Αρράν στην Αλβανία του Καύκασου, πραγματοποίησε ιεραποστολή στους Σαβείρους Ούννους. Ο Καρντουσάτ εκχριστιάνισε πολλούς από αυτούς, αλλά και τους αιχμαλώτους τους που είχαν οδηγηθεί εκεί από τα βυζαντινά εδάφη, και μετέφρασε στη γλώσσα τους χριστιανικά έργα. Σύμφωνα με τον Ζαχαρία Ρήτορα, ο Ιουστίνος είχε στείλει άνδρες στην περιοχή για να στρατολογήσουν μισθοφόρους και όταν ενημερώθηκε για την ιεραποστολή, εφοδίασε τους Σαβείρους με αλεύρι, κρασί, λάδι, ενδύματα και ιερά σκεύη. Την ιεραποστολή και το βάπτισμα συνέχισε ο Αρμένιος επίσκοπος Μακού, ο οποίος, μεταξύ άλλων, έκτισε μία εκκλησία και διέδωσε διάφορες καλλιέργειες. Οι ηγεμόνες των Σαβείρων, αφού εξέφρασαν τον θαυμασμό τους για τους ιεραπόστολους, τους κάλεσαν στις δικές τους περιοχές για να καθοδηγήσουν πνευματικά τους υπηκόους τους».

Στο ίδιο περιοδικό (“Βυζαντινά Σύμμεικτα”), γίνεται λόγος για μία επιδρομή των Ούννων (545) στο Ιλλυρικό. Γράφει χαρακτηριστικά ο Γ. Καρδαράς :

“Σε μια άλλη επιδρομή (οι Ούννοι), αφού λεηλάτησαν το Ιλλυρικό και τη Θεσσαλία, υπερκέρασαν το οχυρό και τη φρουρά των Θερμοπυλών και έφθασαν μέχρι τον Ισθμό της Κορίνθου. Το 545 η επιδρομή των Ούννων ( Βουλγάρων; ) στο Ιλλυρικό ανάγκασε τους Ιλλυριούς στρατιώτες να εγκαταλείψουν τις τάξεις του βυζαντινού στρατού στην Ιταλία και να επιστρέψουν εσπευσμένα στις πατρίδες τους. Επιθέσεις των Έρουλων, των Γεπιδών και των Βούλγαρων στο Ιλλυρικό αναφέρονται για το έτος 550”.

Πηγή του συγγραφέα είναι και πάλι ο Προκόπιος και το έργο του “Υπέρ των Πολέμων”, τα σχετικά αποσπάσματα από το οποίο παραθέτει στις πηγές του. Κάνουμε μια απλοϊκή και αφελή σκέψη. Αν οι κάτοικοι του Ιλλυρικού ονομάζονταν Αλβανοί τον 6ο αιώνα, δεν θα υπήρχε έστω μία αναφορά στον Προκόπιο; Μάλιστα ο Βυζαντινός ιστορικός δεν γράφει για Αλβανούς του Καυκάσου. Αν έγραφε, εύλογα θα σκέφτονταν κάποιοι ότι υπήρχαν και άλλοι Αλβανοί (στο Ιλλυρικό).

Τι πιστεύουν οι γλωσσολόγοι για την “κοιτίδα” των Αλβανών

Μια πολύ σημαντική επιστήμη, η οποία με τα ευρήματα της έχει συμβάλλει σημαντικά στη λύση χρόνιων ιστορικών ζητημάτων, είναι η γλωσσολογία. Ας μην ξεχνάμε για παράδειγμα, ότι χάρη στη γλωσσολογία βρέθηκε ότι “πατρίδα” των Ρομά είναι η Ινδία. Ας δούμε την άποψη δύο επιφανών ξένων (και αμερόληπτων) γλωσσολόγων για την “πατρίδα” των Αλβανών. Ο John Bassett Trumper, ασχολείται με τη μελέτη της αλβανικής γλώσσας για περισσότερα από 20 χρόνια. Πιστεύει ότι οι πρόγονοι των σημερινών Αλβανών έφτασαν στη σημερινή Αλβανία μετά το 500 μ.Χ. , πιεζόμενοι από τους Σλάβους. Η προηγούμενη κοιτίδα τους, ήταν μια ευρεία περιοχή βόρεια του Κοσσυφοπεδίου, που γειτνίαζε με Γερμανούς και Κέλτες στα ΒΔ και λαούς της Βαλτικής στα ΒΑ. Ένα από τα βασικότερα επιχειρήματα του Trumper, και όχι μόνο, είναι η έλλειψη γνήσιας αλβανικής θαλασσινής - ναυτικής ορολογίας. Οι, υποτιθέμενοι, πρόγονοι των Αλβανών Ιλλυριοί, όχι μόνο ήταν ναυτικός λαός αλλά και φοβεροί πειρατές της αρχαιότητας. Πώς οι “απόγονοι” τους Αλβανοί, έχουν δάνειες ναυτικές λέξεις από άλλες γλώσσες; Επίσης, σύμφωνα με τον Trumper, το 40% του αλβανικού λεξιλογίου είναι “δάνεια” από τα λατινικά.

Ο δεύτερος διαπρεπής γλωσσολόγος, ο Ολλανδός Michiel de Vaan, αναφέρεται στα χιλιάδες σλαβικά τοπωνύμια της Αλβανίας και τοποθετεί με σιγουριά την αρχική κοιτίδα των Αλβανών βόρεια της γραμμής Jirecek, στην οποία έχουμε αναφερθεί και στο παρελθόν. Μάλιστα ο de Vaan παραθέτει παραδείγματα κοινών λέξεων μεταξύ της αλβανικής και της ρουμανικής γλώσσας, ενισχύοντας την άποψη εκείνων που πιστεύουν ότι οι Αλβανοί ζούσαν αρχικά σε μια περιοχή κοντά στη σημερινή Ρουμανία. Γενικότερα, για την καταγωγή των Αλβανών, έχουν διατυπωθεί δεκάδες απόψεις. Μάλιστα ο Τούρκος καθηγητής Ahmet Aydinli ισχυρίζεται ότι “οι σημερινοί Αλβανοί ουδεμίαν σχέσιν έχουν με τους Ιλλυριούς αλλά από πάσης πλευράς εξεταζόμενοι αποδεικνύονται πλήρως Τούρκοι. Κοιτίς των υπήρξε το σημερινό Αζερμπαϊτζάν”. Την άποψη αυτή απορρίπτουν μετά βδελυγμίας οι Αλβανοί...

Το τούρκικο νοσοκομείο από... λαμαρίνες στο Φίερι

Κλείνουμε το σημερινό μας άρθρο, με μία αναφορά στο νέο νοσοκομείο που κατασκεύασε η Τουρκία στο Φίερι της Αλβανίας. Είχε προαναγγελθεί από τον Έντι Ράμα μετά την επίσκεψη του στην Τουρκία τον Ιανουάριο του 2021. Μάλιστα είχε λεχθεί από τον Αλβανό πρωθυπουργό ότι θα ήταν έτοιμο σε 3 μήνες! Το κόστος του δεν θα ήταν 70 εκατομμύρια ευρώ!! Κάποιες μακέτες που είχαν δημοσιευθεί τότε, παρουσίαζαν ένα ομολογουμένως εντυπωσιακό, εξωτερικά, κτιριακό συγκρότημα. Είχε γραφτεί, ότι για την κατασκευή του θα εργάζονταν 50 Τούρκοι ειδικοί και 320 Αλβανοί και ότι θα χτιζόταν σε μία έκταση 50.000 τ.μ. Τα κτίρια θα καταλάμβαναν έκταση 17.000 τ.μ. Στο νοσοκομείο θα υπήρχαν 6 πολυκλινικές, έξι χειρουργικοί θάλαμοι, 20 μονάδες εντατικής θεραπείας, 130 κλίνες κλπ. Πραγματικά, το τελευταίο δεκαήμερο του Απριλίου το νοσοκομείο εγκαινιάστηκε. Ο Ερντογάν δεν παρευρέθηκε αλλά έκανε παρέμβαση μέσω βιντεοκλήσης και τόνισε τις άριστες και φιλικές σχέσεις Τουρκίας και Αλβανίας.

Βλέποντας το έτοιμο, πλέον, νοσοκομείο, διαπιστώσαμε ότι δεν έχει καμία σχέση με εκείνο της μακέτας. Πρόκειται για ένα ισόγειο κτίριο, που όπως πληροφορηθήκαμε είναι κατασκευασμένο από λαμαρίνες! Μπορείτε να δείτε κι εσείς στις φωτογραφίες, ότι έχουμε να κάνουμε μάλλον με μια σειρά από μοντέρνα τολ (οι παλιοί φαντάροι ξέρουν...), παρά με σύγχρονο νοσοκομείο. Τα ελληνικά εμβολιαστικά κέντρα, είναι μάλλον πολύ ανώτερα του...

Όσο για το κόστος “E 70 million (over $84 million)” όπως γράφτηκε, το θεωρούμε μάλλον εξωπραγματικό. Μήπως εννοούσαν οι Αλβανοί και οι Τούρκοι 70 εκ. λεκ ή 70 εκ. τουρκικές λίρες; Το σίγουρο πάντως είναι, ότι παρά την ελληνική βοήθεια και την άψογη στάση της χώρας μας απέναντι της, η Αλβανία παίζει ύποπτα και περίεργα παιχνίδια με την Τουρκία. Πρόσφατα ο Έντι Ράμα επισκέφθηκε την Άγκυρα. Και σίγουρα δεν ισχύει αυτό που είπε ο Ερντογάν, αναφερόμενος στο νοσοκομείο του Φίερι : “Turkey works for peace, stability in Balkans”. Αν είναι κάποιος που δυναμιτίζει την ειρήνη και τη σταθερότητα στα Βαλκάνια, αυτός είναι σίγουρα η Τουρκία. Και η ελληνική διπλωματία θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτική και στις σχέσεις της Αλβανίας με τον εξ Ανατολών γείτονα μας.

Παραθέτουμε και τα βίντεο από το You Τube, με τις απόψεις των δύο γλωσσολόγων στις οποίες αναφερθήκαμε, για να διαλύσουμε τυχόν καλοπροαίρετες ή κακοπροαίρετες αμφιβολίες για όσα είπαν...

 

 

 

 

« Le réchauffement climatique va beaucoup trop vite, toutes les espèces ne pourront pas s’adapter »

Bruno David, le président du Muséum national d’histoire naturelle, nous explique comment la vie, à partir de micro-organismes unicellulaires, s’est diversifiée, complexifiée, ramifiée.

 

Par Eric Aeschimann et Rémi Noyon

Publié le 24 juin 2021 à 10h11 Mis à jour le 24 juin 2021 à 19h27

Tous les quinze jours, la newsletter EcoloObs vous propose une sélection de nos meilleurs articles consacrés à l’écologie, à ses avancées, à ses controverses. Inscrivez-vous !

Pour lire l’intégralité de notre hors-série sur la biodiversité sur le site, cliquez ici.

Avant, on parlait de « nature », on disait qu’il fallait « protéger la nature ». Désormais, on s’inquiète pour la « biodiversité ». Quand le mot est-il apparu et pourquoi a-t-on eu besoin de le créer ?

Il a été forgé par le biologiste américain Walter G. Rosen, en 1986, lors d’un colloque à Washington, avant de faire une discrète apparition dans le rapport de l’UICN (Union internationale pour la conservation de la nature) en 1988. C’est un mot simple, expressif, qui a commencé à se répandre dans l’espace public après le Sommet de la Terre, à Rio, en 1992. La biodiversité désigne tout ce qui vit sur terre, au contraire de la « nature », qui englobe la géologie, les roches ou encore le climat. Il existait déjà le terme « biosphère », qui désigne la sphère vivante sur la planète, mais « biodiversité » a le mérite d‘ajouter la notion de variété, signe de notre prise de conscience que le vivant est varié, interdépendant, et qu’il ne cesse d’évoluer. C’est un mot plus dynamique, qui est d’ailleurs utilisé aujourd’hui pour de tout autres sujets : on va parler de la « biodiversité de l’entreprise »…

---------------------------------------------------------------------------

---Delphine Peiretti-Courtis : « Les préjugés raciaux perdurent, car la science a tenté de les prouver pendant près de deux siècles »

L’historienne Delphine Peiretti-Courtis, autrice de « Corps noirs et médecins blancs », décrypte l’origine des stéréotypes raciaux et la responsabilité du corps médical dans leur construction.

Historienne et enseignante à l’université d’Aix-Marseille, Delphine Peiretti-Courtis s’engage, avec Corps noirs et médecins blancs (La Découverte, 354 pages, 22 euros), dans une archéologie minutieuse et extrêmement documentée des préjugés raciaux. Elle montre comment, du XVIII^e siècle jusqu’au milieu du XX^e siècle, les scientifiques ont divisé l’humanité en races, les ont hiérarchisées, et ont essentialisé les populations noires. Une enquête qui permet de comprendre les ressorts de nombre de discriminations et de préjugés raciaux contemporains.

Comment les médecins ont-ils participé à la fabrication des races ?

Cette construction est progressive. La classification de l’humanité en races se développe au milieu du XVIII^e siècle, au moment de l’esclavage et du développement de la taxinomie du monde vivant, sous la plume des naturalistes. Les médecins, anatomistes et chirurgiens approfondissent cette étude de la diversité humaine, perçue comme raciale, au tournant du XIX^e siècle, suivis par les anthropologues, souvent médecins de formation, et les médecins de la marine puis des colonies, sur le terrain, au milieu du siècle.

Les recherches sur les races humaines se développent et nourrissent les débats scientifiques sur le monogénisme et le polygénisme, l’existence d’une ou de plusieurs espèces humaines. Ces études sur l’altérité permettent également d’affiner la connaissance des corps blancs, elles contribuent à circonscrire et à définir la « norme » blanche. Des méthodes, outils d’analyse et instruments d’étude des races sont alors créés ; les corps sont observés, étudiés, mesurés, disséqués, afin de percer le mystère de la différence humaine. S’élaborent, dans cette volonté classificatoire, des hiérarchies entre les populations humaines, thèses scientifiques qui vont ensuite servir le projet colonial.

Il y a une véritable imbrication entre le politique et le scientifique au XIX^e siècle, période où la toute-puissance de la science atteint son paroxysme. De nombreux scientifiques entretiennent des relations étroites avec la sphère politique. Et la médecine devient idéologique en s’inscrivant dans l’idée d’une « mission civilisatrice » de la colonisation. Les médecins croient en l’idée selon laquelle il faut apporter les Lumières, l’éducation et la santé à des peuples qu’ils considèrent comme inférieurs. Et, qu’en retour, ces peuples vont pouvoir aider la France. Dans les années 1920, ils prennent en charge la « maternité africaine » pour « faire du Noir », selon la célèbre formule du ministre des colonies Albert Sarraut, reprise par des médecins et administrateurs coloniaux. Il y a un besoin de cette main-d’œuvre africaine sur place, mais aussi d’hommes qui puissent intégrer les troupes coloniales pour servir la France dans les guerres européennes.

Il vous reste 68.29% de cet article à lire. La suite est réservée aux abonnés.

.-----------------------------------------------------------

 

Γεννιόμαστε αλτρουιστές; Τι παρατηρείται στη συμπεριφορά των παιδιών σχετικά;

Έχουμε την έμφυτη τάση να είμαστε αλτρουιστές κι αυτό εκδηλώνεται πολύ πρώιμα στην ανάπτυξη του παιδιού, πριν αυτό αναπτύξει πλήρως τη λεκτική επικοινωνία. Επειδή το παιδί είναι το αντικείμενο της φροντίδας, συχνά δεν συνειδητοποιούμε το γεγονός ότι έχει αυτή την τάση. Ωστόσο, σε πειράματα που στόχευσαν ακριβώς σε αυτό το φαινόμενο, αποδείχτηκε σαφώς ότι τα πολύ μικρά παιδιά, π.χ. δύο ετών, αμέσως μόλις καταλάβουν ότι μπορούν να βοηθήσουν κάποιον, προστρέχουν αυθόρμητα και πρόθυμα! Για παράδειγμα, όταν σε ένα τέτοιο πείραμα κάποιος είναι φορτωμένος και προσκρούει σε μια κλειστή ντουλάπα, το παιδάκι που παρακολουθεί τη σκηνή τρέχει να ανοίξει την πόρτα της ντουλάπας. Σε ένα άλλο πείραμα, όταν κάποιος δεν φτάνει να πιάσει κάτι, αλλά το παιδάκι τον βλέπει και μπορεί να φτάσει το αντικείμενο, τότε παίρνει αυτό το αντικείμενο και του το δίνει.

Η ύπαρξη ενσυναίσθησης και η αλτρουιστική τάση θα λέγαμε ότι συνιστούν τα θεμέλια της ανθρώπινης κοινωνίας. Έχουν εξελικτικές βάσεις;

Αν θεωρήσουμε πως η συνεργασία και η αλληλοβοήθεια και κατά προέκταση το ομαδικό πνεύμα είναι οι βάσεις για τη συγκρότηση της ανθρώπινης κοινωνίας, τότε θα πρέπει να δεχτούμε ότι αυτές οι βάσεις θεμελιώνονται στη φύση του ανθρώπινου ψυχισμού. Κι αυτά τα έμφυτα θεμέλια είναι η ενσυναίσθηση και ο αλτρουισμός που χαρακτηρίζουν τις κοινωνικές σχέσεις του ανθρώπου, όχι μόνο τις στενές και συγγενικές αλλά και όλες τις άλλες. Λέμε ότι είναι έμφυτα χαρακτηριστικά επειδή εμφανίζονται αυθόρμητα κατά την ανάπτυξη του ατόμου. Αλλά γνωρίζουμε επίσης ότι είναι χαρακτηριστικά που προέκυψαν στην πορεία της εξέλιξης των ειδών. Για παράδειγμα, και οι χιμπατζήδες δείχνουν ενσυναίσθηση, παρότι σε πιο περιορισμένη κλίμακα, αλλά και γνήσια αλτρουιστική συμπεριφορά - και μάλιστα παρέχοντας βοήθεια προς τον άνθρωπο σε πειράματα αντίστοιχα με αυτά που περιέγραψα πριν. Θα πρέπει ωστόσο να επισημάνουμε ότι σε όλη την πορεία της εξέλιξης, τα χαρακτηριστικά που βοηθούν στη συγκρότηση κοινωνιών, που προάγουν δηλαδή τη συνεργασία και την αλληλοβοήθεια, συνοδεύονται πάντα («συν-εξελίσσονται») από άλλα χαρακτηριστικά που απομονώνουν ή εξουδετερώνουν αυτόν που θα εκμεταλλευτεί τις «καλές» αυτές τάσεις, τον απατεώνα ή τον εκμεταλλευτή, που θα ιδιοποιηθεί προς όφελός του την καλή διάθεση των άλλων χωρίς να τους το ανταποδώσει. Έτσι και στην ανθρώπινη συναλλαγή, η ενσυναίσθηση και ο αλτρουισμός συνοδεύονται από νοητικές ικανότητες που μας επιτρέπουν να αναγνωρίζουμε τον απατεώνα και να μην πέφτουμε -τουλάχιστον συστηματικά- θύμα του εξαιτίας αυτών των καλών μας τάσεων. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε ανώτερης τάξης νοητικές λειτουργίες, όπως είναι η Θεωρία του Νου και η μετα-νόηση, με τις οποίες γνωρίζουμε και επεξεργαζόμαστε τη σκέψη μας και τα συναισθήματά μας καθώς και τη σκέψη και τα συναισθήματα του άλλου.

Πότε αποκτούμε ικανότητες γνώσης της σκέψης μας και της σκέψης των άλλων;

Από τις σχετικές έρευνες φαίνεται πως στην ηλικία 3-5 ετών γίνεται μια μεγάλη μεταβολή, που επιτρέπει στα παιδιά να κατέχουν και να αναπτύξουν περαιτέρω νοητικές ικανότητες που πριν δεν υπήρχαν σε αυτά. Πρόκειται για την ικανότητα διάκρισης και αναγνώρισης της ψυχικής κατάστασης των άλλων ατόμων (των προθέσεων, των πεποιθήσεων, των συναισθηματικών αντιδράσεων κ.λπ.). Το παιδί πριν από αυτό το νοητικό ορόσημο δεν μπορεί να διακρίνει μεταξύ της δικής του ψυχικής κατάστασης και αυτής ενός άλλου ατόμου. Δεν καταλαβαίνει, για παράδειγμα, ότι όταν κάτι που αυτό γνωρίζει και δεν το γνωρίζει κάποιος άλλος, ο άλλος θα ενεργήσει με βάση που αυτό που γνωρίζει αυτός! Δεν καταλαβαίνει έτσι τη δυνατότητά του να «ξεγελάσει» κάποιον μη λέγοντας την αλήθεια γι’ αυτό που γνωρίζει ή θέλει. Ούτε κατανοεί την αντίστοιχη δυνατότητα κάποιου άλλου να το ξεγελάσει. Δηλαδή δεν μπορεί να αναγνωρίσει τον απατεώνα ή τον εκμεταλλευτή όπως λέγαμε πριν! Όλα αυτά γίνονται αντιληπτά όταν η σκέψη (και άλλα βιώματα) του εαυτού και του άλλου γίνουν διακριτά στο μυαλό του παιδιού και αντικείμενο ταυτοποίησης και συλλογιστικής επεξεργασίας. Την αναγνώριση και επεξεργασία των ιδίων σκέψεων (την «σκέψη για τη σκέψη») καλούμε «μετα-νόηση», ενώ την ικανότητα αναγνώρισης και ταυτοποίησης των σκέψεων και βιωμάτων γενικότερα των άλλων ατόμων την ονομάζουμε συμβολικά «Θεωρία του Νου». Αν η ενσυναίσθηση και ο αλτρουισμός είναι συναισθηματικά θεμέλια της ανθρώπινης κοινωνίας, η Θεωρία του Νου είναι το νοητικό της θεμέλιο. Με αυτή καταλαβαινόμαστε μεταξύ μας και σε μεγάλο βαθμό με αυτή συνεννοούμαστε μέσω της γλώσσας

(από το διαδίκτυο)

Τα αρχαιότερα μέχρι σήμερα απολιθώματα τουμυστηριώδους είδους προϊστορικού ανθρώπου,που είναι γνωστός ως Ντενίσοβαν (Denisovans),αποκάλυψαν επιστήμονες σε σπηλιά στη Σιβηρία.Σύμφωνα με σχετικόδημοσίευμα του Live Science, μαζί με αυτά τα οστά, 200.000 ετών, οι ερευνητές αποκάλυψαν για πρώτη φορά λίθιναεργαλεία που συνδέονταν με τους εξαφανισμένους συγγενείς του σύγχρονου ανθρώπου, όπωςαναφέρεται σε νέα έρευνα.Οι Denisovans πρωτοαποκαλύφθηκαν λίγο παραπάνω από μια δεκαετία πριν και είναι οι πλησιέ-στεροι γνωστοί συγγενείς του σύγχρονου ανθρώ-που, μαζί με τους Νεάντερταλ. Αναλύσεις DNAαπό απολιθώματά τους αποκάλυψαν πως τουλάχι-στον δύο ξεχωριστές ομάδες Denisovans είχανκάνει επιμειξίες με προγόνους του σύγχρονου αν-θρώπου.Στο πλαίσιο της νέας έρευνας, οι επιστήμονεςεξέτασαν 3.791 τμήματα οστών από το σπήλαιοΝτενίσοβα. Αναζητούσαν πρωτεΐνες για τις οποίεςγνώριζαν ότι ήταν των Denisovans, με βάση προ-ηγούμενες έρευνες DNA. Τα νέα ευρήματα υποδεικνύουν πως αυτοί οιDenisovans έζησαν σε μια περίοδο κατά τηνοποία, σύμφωνα με προηγούμενες έρευνες, τοκλίμα ήταν θερμό και συγκρίσιμο με το σημερινό,σε μια περιοχή που ήταν καλή για τη διαβίωση ανθρώπων, η οποία επίσης περιελάμβανε δάση μεπλατύφυλλα δέντρα και ανοιχτή στέπα. Απομεινά-ρια ζώων που βρέθηκαν στη σπηλιά υποδει-κνύουν ότι οι Denisovans ίσως να τρέφονταν μεελάφια, γαζέλες, άλογα, βίσωνες και μαλλιαρούςρινόκερους.(Ειδήσεις 7-12-2021στο διαδίκτυο) ΙΝ

What is the Last Universal Common Ancestor (LUCA)?

Anthony M. Poole

Editor’s Note: A comprehensive, original paper on LUCA by A.M. Poole is also provided on this website as a supplement to this article.

 

Cells are so small that even a cluster of these cells from a mouse only measures 50 microns. Image from wikibook Cell Biology textbook, John Schmidt.

In the study of early life on Earth, one name towers above the rest: LUCA. LUCA is not the name of a famous scientist in the field; it is shorthand forLast Universal Common Ancestor, a single cell that lived perhaps 3 or 4 billion years ago, and from which all life has since evolved. Amazingly, every living thing we see around us (and many more that we can only see with the aid of a microscope) is related. As far as we can tell, life on Earth arose only once.

Answers in the genetic code

Life comes in all shapes and sizes, from us humans to bacteria. So how do we know that all life has evolved from a single cell? The answer is written in the language of the genetic code (Image A).

Image A: Table of standard (universal) genetic code. Source: NIH.gov.

T

·         The genetic code is the language in which most genes are written into DNA.

·         Such genes are recipes for making proteins.

·         Proteins are what make the cell tick, doing everything from making DNA to digesting the food we eat and extracting the nutrients.

·         Incredibly, the exact same code is used in humans and bacteria, so a gene from a human being can be put into a bacterium, and the bacterium will make the human protein — this is how insulin is made.

.

That the genetic code is universal to all life tells us that everything is related. All life regenerates itself by producing offspring, and over time small changes in the offspring result in small changes to the protein recipes. But because the recipes are written in the same language (the genetic code), it is possible to compare these recipes (and other genes) to build the equivalent of a family tree.

Family trees

 

Image B: Cluster of cells of Halobacterium sp. strain NRC-1. The Archaea are a group of single-celled microorganisms. Photo: NASA

Image C: Scanning electron micrograph of Escherichia coli bacilli bacteria. Image: NIH.

In this way, biologists have succeeded in making the mother of all family trees — the tree of life. The tree aims to establish the relationships between all living things, and has already revealed some surprises. Most striking is the discovery of the archaea (image B).¹These are simple organisms that, to look at them, are indistinguishable from bacteria (image C). ² Before the prototype tree of life was built in 1977, it was thought that life had two major branches, the eukaryotes (e.g., plants, animals & fungi) and the prokaryotes (bacteria, and what are now known as archaea). The decision to split life into two branches was largely based on the visual difference between cells. Eukaryotes all possess a cell nucleus (image D) while prokaryotes (image E) don’t. But despite appearances, archaea and bacteria are as different from one another as either is from eukaryotes. So, the tree of life is now known to consist of:

·         Archaea

·         Bacteria

·         Eukaryota

It is astounding that as recently as 25 years ago we were blissfully unaware that we and bacteria shared the planet with a third fotraced to LUCA?

Image F: A phylogenetic tree of life. The very center represents LUCA. Pink represents eukaryota; purple-blue, bacteria; green, archaea. Source: Wikimedia Commons.

The tree of life is without doubt one of the great achievements in biology (image F). But for some researchers it is merely a means to an end. These researchers are trying to reconstruct LUCA, the cell from which all life has evolved.³ The question they are asking is, “which features of the archaea, bacteria and eukaryotes can be traced back to their common ancestor, LUCA?” This should be a very simple task — simply compare all three groups and choose the features that are common to all. By rights, LUCA’s reconstruction should be a done deal what with 70 or so complete genomes across the whole tree having been deciphered. (A genome houses all the genes in an organism, and a ‘catalogue’ of these genes is obtained by sequencing the organism’s DNA.) Unfortunately, it’s not that simple, for two reasons:

·         genes get lost

·         genes get swapped

How can we tell if a gene is ancient?

·         The implication of genes being lost is that when we compare genomes to see which genes are common across all life (that is, which are ‘universal’), we underestimate how many genes were originally in LUCA. Some of the genes that are not universal can be added to LUCA because clues to their origin can be found by looking at what they do. While we can make an educated guess as to whether a non-universal gene was in LUCA, most genes that are not universal are probably ‘new inventions’, specific to one of the three major branches of the tree. In fact, many may only be specific to one small group of, say, the archaea.

·         Another way to check if a gene is ancient is to look at whether it is a recipe for protein or RNA. This is an important clue because some RNAs date back to an even earlier period than the time when LUCA lived. The logic goes thus: if an RNA is older than LUCA, then LUCA had it too, even if that RNA is no longer universal.^4,5

While dealing with gene loss is tricky, it is not an insurmountable hurdle — it just means reconstructing LUCA will be peppered with a lot of educated guesswork, and probably a few gaps. But gene swapping is another matter altogether — it threatens to fell the tree of life, and consign LUCA to the dustbin.^6,7,8

Horizontal gene transfer

H

Gene swapping (or horizontal gene transfer as it’s often called by biologists) has been known about for decades. What biologists are only now beginning to look at is the extent to which genes are transferred between organisms. Comparing two bacteria from the same species reveals major differences.⁹ For example,Escherichia coli is a common gut bacterium that is part of our natural gut flora. But the O157:H7 strain causes severe gastrointestinal ailments. The genomes of both a harmless variant (K-12) and the O157:H7 strains have been deciphered and compared, and the result is striking.

·         1387 of the 5416 (26%) genes in O157:H7 are not in K-12.

·         528 of K-12’s 4405 (12%) genes are not in O157:H7.

Many of the O157:H7 genes are arguably foreign genes that have been borrowed from elsewhere. If we compare two people, or even a person with a chimpanzee, there’s nowhere near this kind of variation — humans all share the same genes, and humans and chimps may well have only a handful of genes that are different between our two species.

On a broader level, a now famous comparison of Escherichia coli K-12 toSalmonella enterica (another species of bacterium often responsible for food poisoning) concluded that:

·         At minimum, 17% of the K-12 genome has been borrowed since these two bacteria split from a common ancestor around 100 million years ago.¹⁰

·         LUCA would have roamed the Earth 3-4 billion years ago, so if all genes are so easily swapped, any evidence for LUCA would have effectively been scrambled because genomes are so severely shuffle

So where does this leave LUCA? A pessimist would say that LUCA is out of reach. However, it is far from obvious that all genes are equally swappable. Some, like genes for antibiotic resistance, are the gene equivalent of gypsies:

·         when there is antibiotic present, they provide a bacterium with resistance¹¹

·         once the antibiotic disappears, they too are often lost

Other genes produce proteins that lock together with other proteins into large protein complexes, much like a 3D jigsaw. The ability for one jigsaw piece to be swapped with the equivalent jigsaw piece from another organism will depend on how similar the jigsaws are. Escherichia coli K-12 and O157:H7 could probably exchange such genes with relative ease, but a bacterium and an archaeon probably wouldn’t have a hope of doing so, even though such jigsaws perform the same biological role.¹² Is gene swapping as common across other branches of the tree? We animals don’t tend to swap protein recipes like bacteria do, but we have done this in the past. There is now overwhelming evidence that we are part bacterium.^13,14

 

·         Our bacterial ancestry comes in the form of mitochondria (image G, tiny power plants housed in our cells.

·         The DNA of your mitochondria is miniscule, with only a handful of genes. But mitochondria were once full-blown bacteria that took up residence in and struck up a partnership with one of our distant single-celled ancestors.

·         Since then, much of the DNA from the original bacterium has been thrown away, but a lot of it has ended up in the DNA of our nucleus (image D).

The good news for LUCA biologists is that we seem to be pretty successful at identifying which bits of our nuclear DNA came from the mitochondrion, and which bits were already there. So to some extent, it might be possible to disentangle parts of the tree of life. But is it enough to save LUCA?

One or many LUCAs?

 

Carl Woese, one of the key players in the bid to reconstruct the tree of life, has added another twist to the LUCA puzzle. He has got researchers fired up by suggesting that:

·         LUCA was also into gene swapping, and on a much larger scale than what we observe in modern bacteria

·         gene swapping was once more important than inheritance from parent to offspring, and that early archaea, bacteria and eukaryotes each emerged independently from a ‘sea’ of gene transfer⁸

It’s not clear how his claims could be tested, but they are certainly food for thought — if he’s right there never was a single LUCA, but more of a community of genes loosely associated with cells.

C

The jury is still out as to how to reconstruct LUCA, and whether horizontal gene transfer will turn this task into a futile one. However, if not all genes are equal in the game of horizontal gene transfer, biologists stand an outside chance. Either way, there are plenty of exciting challenges, and many unknowns for those trying to build the tree of life and reconstruct our origins. For instance, just this year a member of a new group of microscopic archaea has been identified from a deep-sea trench.¹⁵ To give you some sense of perspective as to the significance of this discovery, it is roughly equivalent to discovering the first plant! Whether there was one or many LUCAs, these are definitely exciting times.

Editor’s Note: A comprehensive, original paper on LUCA by A.M. Poole is also provided on this website as a supplement to this article.

© 2002, American Institute of Biological Sciences. Educators have permission to reprint articles for classroom use; other users, please contact editor@actionbioscience.org for reprint permission. See reprint policy.

Anthony Poole received his Ph.D. from the Institute of Molecular BioSciences at Massey University, New Zealand, where he was also a postdoctoral fellow in the Allan Wilson Centre for Molecular Ecology & Evolution. In October 2002, he became an Assistant Professor in the Department of Molecular Biology & Functional Genomics at Stockholm University, Sweden. His research to date has centered around questions in early evolution, and his current focus is on the origins of DNA and the origins of the eukaryote cell. 
http://www.molbio.su.se/index.php?option=com_content&view=article&id=71:anthony-poole&catid=49:researchgroup&Itemid=76

printer friendly format

 

 

Χάστε 12 κιλά σε 14 μέρες

Οστά και εργαλεία από Νεάντερταλ εντοπίστηκαν στη Μάνη

Η εξέταση DNA τοποθετεί αργότερα την «έξοδο» του Homo sapiens από την Αφρική στην Ευρώπη

Τα μεγαλύτερα μάτια των Νεάντερταλ αποτέλεσαν την αιτία του αφανισμού τους

Το αινιγματικό και μικροσκοπικό ανθρώπινο είδος που βαφτίστηκε «Χόμπιτ» (επιστημονικά «Άνθρωπος του Φλόρες» ή Homo floresiensis), ίχνη του οποίου ανακαλύφθηκαν το 2003 σε ένα απομονωμένο νησί της Ινδονησίας, δεν ήταν εκ φύσεως νάνος, αλλά φαίνεται πως συρρικνώθηκε σταδιακά.

 

Αυτό συνέβη ως αποτέλεσμα προσαρμογής στο απομονωμένο περιβάλλον, λόγω έλλειψης επαρκούς τροφής, στο πλαίσιο μιας εξελικτικής διαδικασίας «νησιωτικού νανισμού» που συναντάται και σε άλλα είδη, σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις ιαπώνων επιστημόνων.

 

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Γιουσούκε Καϊφού του Εθνικού Μουσείου Φύσης και Επιστήμης του Τόκιο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιολογίας «Proceedings B» της Βασιλικής Εταιρίας Επιστημών της Βρετανίας, σύμφωνα με το BBC, το Γαλλικό Πρακτορείο και το «Science», έκαναν νέες απεικονιστικές μελέτες με τομογράφο, στις οποίες διαπίστωσαν ότι ο εγκέφαλος των «Χόμπιτ» ήταν ελαφρώς μεγαλύτερος σε όγκο από τις έως τώρα εκτιμήσεις, φθάνοντας τα 426 κυβικά εκατοστά, δηλαδή περίπου όσο του χιμπατζή.

 

Οι ιάπωνες επιστήμονες θεωρούν ότι το μέγεθος αυτό είναι αρκετά μεγάλο για να δικαιολογήσει την υπόθεση του νησιωτικού νανισμού, με δεδομένο ότι ο σύγχρονος άνθρωπος (Homo sapiens) έχει μεν σχεδόν τριπλάσιο εγκέφαλο (1.300 κυβ. εκατοστά), αλλά και σχεδόν διπλάσιο ύψος από ότι το μυστηριώδες είδος του νησιού Φλόρες, που έφθανε περίπου το ένα μέτρο και ζύγιζε γύρω στα 25 κιλά.

 

Οι «Χόμπιτ» (οι οποίοι πήραν το όνομά τους από τα ομώνυμα μικροσκοπικά ανθρωποειδή που φαντάστηκε ο Τόλκιεν στα διάσημα βιβλία του που έγιναν και ταινίες), ζούσαν στο εν λόγω νησί πριν από 90.000 έως 13.000 χρόνια.

 

Μέχρι σήμερα, οι επιστήμονες έχουν διαμορφώσει κυρίως δύο ανταγωνιστικές υποθέσεις:

 

- Η μία είναι ότι πρόκειται για ένα παρακλάδι ενός προγόνου του ανθρώπου, του «Όρθιου Ανθρώπου» (Homo erectus), ο οποίος προηγήθηκε του Homo sapiens και έφθασε με κάποιο τρόπο από την ανατολική Ασία στο νησί της Ινδονησίας πριν από περίπου 800.000 χρόνια.

 

Ενώ αρχικά ο εγκέφαλός του εκτιμάται ότι είχε όγκο περίπου 860 κυβικά εκατοστών, σταδιακά συρρικνώθηκε σε διαστάσεις νάνου, κάτι που έχει διαπιστωθεί και σε διάφορα ζώα, όταν απομονώνονται σε κάποιο νησί (π.χ. νάνοι-ελέφαντες).

 

- Η δεύτερη υπόθεση είναι ότι οι «Χόμπιτ» εξελίχτηκαν από κάποιον ακόμα πιο πρωτόγονο πιθηκοειδή πρόγονο του ανθρώπου, όπως ο Homo Habilis ή ένας Αυστραλοπίθηκος όπως η «Λούσι», που εξ αρχής είχαν μικρότερο εγκέφαλο και επίσης κατάφεραν από την Αφρική να μεταναστεύσουν έως τη νήσο Φλόρες.

 

- Υπάρχει και μια τρίτη λιγότερο πιθανή θεωρία, ότι οι «Χόμπιτ» αποτελούν πιο σύγχρονο παρακλάδι του Homo sapiens, που δεν αναπτύχθηκε κανονικά λόγω κάποιας νευρολογικής ασθένειας.

 

Η πρώτη υπόθεση του νησιωτικού νανισμού είχε χάσει έδαφος τελευταία, επειδή πολλοί επιστήμονες θεωρούσαν ότι ο εγκέφαλος του «Χόμπιτ» ήταν μικρότερος, γύρω στα 400 κυβικά εκατοστά, όγκος που εθεωρείτο πολύ μικρός για να έχει προέλθει από τη συρρίκνωση του εγκεφάλου του Homo erectus.

 

Όμως η νέα μεγαλύτερη εκτίμηση (426 κυβικά εκατοστά) έρχεται να καταστήσει πιο εύλογη τη θεωρία του σταδιακού νανισμού λόγω της νησιωτικής απομόνωσης.

 

«Η μελέτη μας δεν αποδεικνύει ότι ο erectus είναι ο πρόγονος του floresiensis. Όμως δείξαμε ότι αυτό είναι δυνατό και καταρρίψαμε το αντεπιχείρημα πολλών ανθρώπων ότι ο εγκέφαλος του floresiensis είναι πολύ μικρός».

 

Άλλοι διακεκριμένοι ανθρωπολόγοι, όπως ο καθηγητής Κρις Στρίνγκερ του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, εμφανίζονται πάντως πιο επιφυλακτικοί και δεν αποκλείουν ακόμα τη δεύτερη υπόθεση, δηλαδή την πιθανότητα ο «Χόμπιτ» να προέρχεται από έναν άγνωστο έως σήμερα πιθηκοειδή πρόγονο του ανθρώπου με μικρό εγκέφαλο, ο οποίος από την Αφρική έφθασε έως την Ινδονησία.

Most scientists agree that Homo floresiensis, or Flores man, is an extinct hominid species whose last representative became extinct about 50,000 years ago. According to a common theory, he died out probably as a result of losing a battle for resources to rational man.

However, some in the academic community believe that H. floresiensis may have survived, and some individuals were even encountered in the late 19th century. This bold thesis would explain the legend of Ebu Gogo.

Homo floresiensis — [Photo: Elisabeth Daynès, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons]

Could a Canadian anthropologist’s bold thesis be a breakthrough in the study of an extinct species?

Gregory Forth is professor emeritus of anthropology at the University of Alberta. He has devoted much of his scientific career to researching the history of Flores man. According to the scientist, the Ebu Gogo — a small, hairy, cave-dwelling creature on the Indonesian island that originated in folklore — may in fact be Homo floresiensis.

“We don’t really know when this species became extinct,” — says Prof. Forth. — “In fact, we don’t really know until the end whether it ever really went extinct” — adds the anthropologist. Forth believes there is a possibility that Flores man still roams the island.

The Flores man was seen by up to 30 eyewitnesses

The Canadian anthropologist has been conducting research on Flores Island since 1984. He says that since then he has heard more than one story about small creatures that resemble humans and live in forests or caves. In his latest book entitled “Between Ape and Human: An Anthropologist on the Trail of a Hidden Hominoid.” Forth describes human encounters with these creatures.

“I have heard stories about these creatures. Some were encountered in the Lio region of Flores Island. The locals claim that they are still alive,” the scientist claims.

According to the researcher, up to 30 people have had eyewitness encounters with Homo floresiensis. Local people believe that “they are neither humans nor apes”. Forth points out that Ebu Gogo’s description of the legend matches that of H. floresiensis.

Homo floresiensis cave — [Photo: Rosino, CC BY-SA 2.0, via Wikimedia Commons]

Most scientists are skeptical of Prof. Forth’s theory

Legends often come from folk traditions, and even if they have anything to do with the truth, it is often marred by years of misrepresentation of oral accounts. Furthermore, human beliefs have been shaped since the dawn of time by fear and lack of proper knowledge of the world around us. However, to say that most scholars around the world doubt Prof. Forth’s bold thesis is to say nothing.

All archaeological findings suggest that H. floresiensis is extinct and there is no evidence that it lived alongside modern humans. Moreover, experts say that it is impossible for such a large creature to have gone unnoticed for several hundred years.

“In fact, it happens that we discover new species that we previously thought to be extinct. However, these are usually small individuals that are difficult to notice. Here we are talking about a large hominoid” — says anthropologist Prof. Jessica Thompson.

“The island of Flores has roughly the area of American Connecticut. It is inhabited today by two million people. How is it possible that until now no one has officially confirmed that another large primate lives there?” — asks John Hawks, a paleoanthropologist from the University of Wisconsin, rhetorically.

The researchers also point out that there is no evidence that Homo sapiens interbred with H. floresiensis in the past. What is most likely is that modern humans brought about the demise of the “hobbits” once and for all.

Homo floresiensis skull — [Photo: Rama, CC BY-SA 3.0 FR, via Wikimedia Commons]

Who was (or is) Homo floresiensis?

The first remains of Homo floresiensis were discovered in 2003 in the limestone cave of Liang Bua. Analysis of the bone fragments showed that the Flores man was characterized by a small body build and a small brain. The discoverers called him a hobbit because he resembled the race that iconic author J.R.R. Tolkien created.

The origin of Homo floresiensis is still unclear. Initially, it was believed that its direct ancestor was Homo erectus. Later research has shown that he may also be a twin species to Homo habilis. Traces of fire, which was probably used to cook food, as well as simple stone tools have been found near the remains of Flores man.

Source: Live Science

Boredom explored

The modern world fights boredom so effectively that it has almost completely exterminated it. Now science wants to…

medium.com

 

Οι περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν ότι ο Homo floresiensis, ή ο άνθρωπος Flores, είναι ένα εξαφανισμένο είδος ανθρωποειδών του οποίου ο τελευταίος εκπρόσωπος εξαφανίστηκε πριν από περίπου 50.000 χρόνια. Σύμφωνα με μια κοινή θεωρία, πέθανε πιθανώς ως αποτέλεσμα της απώλειας μιας μάχης για πόρους από τον λογικό άνθρωπο.

Ωστόσο, ορισμένοι στην ακαδημαϊκή κοινότητα πιστεύουν ότι ο H. floresiensis μπορεί να έχει επιζήσει, και ορισμένα άτομα συναντήθηκαν ακόμη και στα τέλη του 19ου αιώνα. Αυτή η τολμηρή διατριβή θα εξηγούσε τον θρύλο του Ebu Gogo.

 

Homo floresiensis — [Φωτογραφία: Elisabeth Daynès, CC BY-SA 4.0, μέσω Wikimedia Commons]

Θα μπορούσε η τολμηρή διατριβή ενός Καναδού ανθρωπολόγου να είναι μια σημαντική ανακάλυψη στη μελέτη ενός εξαφανισμένου είδους;

Ο Gregory Forth είναι ομότιμος καθηγητής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα. Έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της επιστημονικής του καριέρας στην έρευνα της ιστορίας του ανθρώπου Φλόρες. Σύμφωνα με τον επιστήμονα, το Ebu Gogo - ένα μικρό, τριχωτό, πλάσμα που κατοικεί σε σπήλαια στο νησί της Ινδονησίας που προέρχεται από τη λαογραφία - μπορεί στην πραγματικότητα να είναι Homo floresiensis.

«Δεν ξέρουμε πραγματικά πότε αυτό το είδος εξαφανίστηκε», λέει ο καθηγητής Forth. — «Στην πραγματικότητα, δεν ξέρουμε πραγματικά μέχρι το τέλος αν όντως εξαφανίστηκε ποτέ», προσθέτει ο ανθρωπολόγος. Ο Φορθ πιστεύει ότι υπάρχει πιθανότητα ο άνδρας Φλόρες να περιφέρεται ακόμα στο νησί.

Τον άνδρα Φλόρες τον είδαν έως και 30 αυτόπτες μάρτυρες

Ο Καναδός ανθρωπολόγος διεξάγει έρευνα στο νησί Φλόρες από το 1984. Λέει ότι από τότε έχει ακούσει περισσότερες από μία ιστορίες για μικρά πλάσματα που μοιάζουν με ανθρώπους και ζουν σε δάση ή σπηλιές. Στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Between Ape and Human: Anthropologist on the Trail of a Hidden Hominoid». Ο Forth περιγράφει τις ανθρώπινες συναντήσεις με αυτά τα πλάσματα.

«Έχω ακούσει ιστορίες για αυτά τα πλάσματα. Μερικοί συναντήθηκαν στην περιοχή Lio του νησιού Flores. Οι ντόπιοι ισχυρίζονται ότι είναι ακόμα ζωντανοί», υποστηρίζει ο επιστήμονας.

Σύμφωνα με τον ερευνητή, έως και 30 άτομα είχαν συναντήσεις αυτοπτών μαρτύρων με τον Homo floresiensis. Οι ντόπιοι πιστεύουν ότι «δεν είναι ούτε άνθρωποι ούτε πίθηκοι». Ο Forth επισημαίνει ότι η περιγραφή του θρύλου από τον Ebu Gogo ταιριάζει με εκείνη του H. floresiensis.

 

Σπήλαιο Homo floresiensis — [Φωτογραφία: Rosino, CC BY-SA 2.0, μέσω Wikimedia Commons]

Οι περισσότεροι επιστήμονες είναι δύσπιστοι για τη θεωρία του καθηγητή Forth

Οι θρύλοι προέρχονται συχνά από τις λαϊκές παραδόσεις, και ακόμη κι αν έχουν κάποια σχέση με την αλήθεια, συχνά αμαυρώνεται από χρόνια λανθασμένης περιγραφής των προφορικών αφηγήσεων. Επιπλέον, οι ανθρώπινες πεποιθήσεις έχουν διαμορφωθεί από την αυγή του χρόνου από τον φόβο και την έλλειψη σωστής γνώσης του κόσμου γύρω μας. Ωστόσο, το να πούμε ότι οι περισσότεροι μελετητές σε όλο τον κόσμο αμφιβάλλουν για την τολμηρή διατριβή του καθηγητή Forth δεν σημαίνει τίποτα.

Όλα τα αρχαιολογικά ευρήματα υποδηλώνουν ότι το H. floresiensis έχει εξαφανιστεί και δεν υπάρχουν στοιχεία ότι έζησε δίπλα στους σύγχρονους ανθρώπους. Επιπλέον, οι ειδικοί λένε ότι είναι αδύνατο ένα τόσο μεγάλο πλάσμα να έχει περάσει απαρατήρητο για αρκετές εκατοντάδες χρόνια.

«Στην πραγματικότητα, συμβαίνει να ανακαλύπτουμε νέα είδη που προηγουμένως πιστεύαμε ότι είχαν εξαφανιστεί. Ωστόσο, αυτά είναι συνήθως μικρά άτομα που είναι δύσκολο να παρατηρηθούν. Εδώ μιλάμε για ένα μεγάλο ανθρωποειδή» — λέει η ανθρωπολόγος καθ. Jessica Thompson.

«Το νησί Φλόρες έχει περίπου την περιοχή του αμερικανικού Κονέκτικατ. Σήμερα κατοικείται από δύο εκατομμύρια ανθρώπους. Πώς είναι δυνατόν μέχρι τώρα κανείς να μην έχει επιβεβαιώσει επίσημα ότι ένα άλλο μεγάλο πρωτεύον ζει εκεί;». — ρωτά ρητορικά ο Τζον Χοκς, ένας παλαιοανθρωπολόγος από το Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν.

Οι ερευνητές επισημαίνουν επίσης ότι δεν υπάρχουν στοιχεία ότι ο Homo sapiens διασταυρώθηκε με το H. floresiensis στο παρελθόν. Το πιο πιθανό είναι ότι οι σύγχρονοι άνθρωποι επέφεραν τον θάνατο των «χόμπιτ» μια για πάντα.

 

Homo floresiensis kull — [Φωτογραφία: Rama, CC BY-SA 3.0 FR, μέσω Wikimedia Commons]

Ποιος ήταν (ή είναι) ο Homo floresiensis;

Τα πρώτα υπολείμματα του Homo floresiensis ανακαλύφθηκαν το 2003 στο ασβεστολιθικό σπήλαιο Liang Bua. Η ανάλυση των θραυσμάτων οστών έδειξε ότι ο άνδρας Φλόρες χαρακτηριζόταν από μικρό σώμα και μικρό εγκέφαλο. Οι ανακαλύψεις τον αποκάλεσαν χόμπιτ επειδή έμοιαζε με τη φυλή που ο εμβληματικός συγγραφέας J.R.R. Ο Tolkien δημιούργησε.

Η προέλευση του Homo floresiensis είναι ακόμα ασαφής. Αρχικά, πιστευόταν ότι ο άμεσος πρόγονός του ήταν ο Homo erectus. Μεταγενέστερη έρευνα έδειξε ότι μπορεί επίσης να είναι δίδυμο είδος με τον Homo habilis. Κοντά στα λείψανα του ανθρώπου Φλόρες έχουν βρεθεί ίχνη φωτιάς, που πιθανότατα χρησιμοποιούνταν για το μαγείρεμα φαγητού, καθώς και απλά πέτρινα εργαλεία.

Πηγή: Live Science

Ο ανθρώπινος λόγος μεταβάλλει το DNA
RUSSIAN SCIENTISTS PROVE THATHUMAN SPEECH DRAMATICALLY ALTERS  DNA
 
     In recent years, Russian scientists have embarked on truly groundbreaking DNA research that will change the world and your health forever.  In an astonishing experiment, these scientists proved that the human body's DNA can easily be reprogrammed by human speech.  That's right: words alone can alter the expression of your DNA.
     In this remarkable experiment, words and phrases were spoken and modulated on specific frequencies—and the reprogramming effect on DNA was literally shocking.  It was as though these scientists had simply "cut and pasted" the desired programming onto a human DNA molecule, and in so doing they successfully repaired damaged DNA or reprogrammed the human genome altogether.
In many ways, the Russian scientists owe their discovery to the earlier, pioneering work of Dr. Bruce H. Lipton, a world-renowned leader in cellular biology and quantum physics research, and bestselling author of The Biology of Belief.
     In his cutting-edge work, Lipton proved that you can "rewrite" the way your genes express themselves.  In so doing, you can cause cancer cells (or any abnormal or mutated cells) to act like normal human cells.

     Proof: In one of Dr. Lipton's most important experiments, he proved that when he took a "sick" cancer cell from a "sick" body, and transferred it to a healthy environment, the cell recovered quickly and behaved normally.  And in ongoing epigenetic trials, half the patients are in complete remission from cancer!
     More Proof: The findings of Russian scientists are "already being applied in some European academic hospitals with great success on various skin cancers.  The cancer is cured without any remaining scars."  They have also been able to influence cellular metabolism and even remedy genetic defects.
     This is truly the most promising research conducted in the last century.  If you can actually program your DNA to create a healthy body in as little as 2 minutes, you can accomplish virtually any health goal.  What's even more unbelievable is that doing so is far easier than you would imagine.
     This research proves beyond any doubt that your genetic destiny and health outcomes are not fixed or pre-determined.  Your family's genes don't have to sentence you to a lifetime of sickness and disease.  There are simple ways to switch "off" your faulty inherited genes and switch "on" the genetic activity leading to a healthy, vibrant life.
     The secret is contained in the most revolutionary and important new field of science: epigenetics.
What is Epigenetics?

In your body, you have "epigenes" that attach to your cells.  These epigenes have control over and above the genes (or DNA) inside your cells.  In other words, your genes are the "hardware" and your epigenes are the "software" that tell them what to do.

     Epigenetic scientists are now documenting how anyone can use epigenetics to "rewrite" the way their genes express themselves—and this in turn leads to spontaneous remission from diseases such as cancer, heart disease, and diabetes.

     By harnessing the power of epigenetics, you can...
Create a conscious channel of communication with your DNA through spoken words, phrases and frequencies
Escape from being a "victim" of inheriting or developing abnormal genes—instead you can change those genes to eradicate disease and pass on normal genes to the next generation
Deactivate Your "Bad" Genes And Take Control of Your Health
Your DNA contains your genetic code.  It has always been considered the "blueprint" of your life—something over which you thought you had no control whatsoever.  Your genes are like a set of cards dealt to you in a card game. things, your genes can...
     But now, epigenetics offers a life-changing opportunity for you to have better genes than the ones you were born with.

How Epigenetics Re-Programs Your DNA in Just 2 Minutes

A recent study from the Institute of HeartMath has entirely overturned the expired notion that DNA is permanently fixed and unchangeable.  In the study, human DNA was placed in a sealed test tube.  Test subjects who were trained to generate focused feelings were able to intentionally cause a change in the shape of the DNA.
     Negative emotions, produced at will, caused the two strands that comprise human DNA to wind more tightly.  Heart-centered feelings of love and appreciation caused the DNA strands to unwind and exhibit positive changes in just 2 minutes.

Reprogram Your DNA for Optimal Health

You can start now to reprogram your DNA for optimum health.  Through the power of epigenetics, you can switch "off" destructive genes and switch "on" protective genes that lead to more vibrant health even spontaneous healing.  Click here to find out how, including the 5 "on-switches" for unhealthy genes that you can easily avoid.  The Russian researchers have already shown that you can start the process of positive genetic changes in just 2 minutes.

     Discover even more mind-blowing scientific evidence of how epigenetics can completely transform your health.  You can overcome the bad genes you inherited... reverse existing health concerns you may have... and live a longer, healthier, and more vibrant life, starting now.

Wishing you the best of health,

Danica Collins
The Biology of Belief.
     In his cutting-edge work, Lipton proved that you can "rewrite" the way your genes express themselves.  In so doing, you can cause cancer cells (or any abnormal or mutated cells) to act like normal human cells.

     Proof: In one of Dr. Lipton's most important experiments, he proved that when he took a "sick" cancer cell from a "sick" body, and transferred it to a healthy environment, the cell recovered quickly and behaved normally.  And in ongoing epigenetic trials, half the patients are in complete remission from cancer!
     More Proof: The findings of Russian scientists are "already being applied in some European academic hospitals with great success on various skin cancers.  The cancer is cured without any remaining scars."  They have also been able to influence cellular metabolism and even remedy genetic defects.
     This is truly the most promising research conducted in the last century.  If you can actually program your DNA to create a healthy body in as little as 2 minutes, you can accomplish virtually any health goal.  What's even more unbelievable is that doing so is far easier than you would imagine.
     This research proves beyond any doubt that your genetic destiny and health outcomes are not fixed or pre-determined.  Your family's genes don't have to sentence you to a lifetime of sickness and disease.  There are simple ways to switch "off" your faulty inherited genes and switch "on" the genetic activity leading to a healthy, vibrant life.
     The secret is contained in the most revolutionary and important new field of science: epigenetics.
What is Epigenetics?

In your body, you have "epigenes" that attach to your cells.  These epigenes have control over and above the genes (or DNA) inside your cells.  In other words, your genes are the "hardware" and your epigenes are the "software" that tell them what to do.

     Epigenetic scientists are now documenting how anyone can use epigenetics to "rewrite" the way their genes express themselves—and this in turn leads to spontaneous remission from diseases such as cancer, heart disease, and diabetes.

     By harnessing the power of epigenetics, you can...
Create a conscious channel of communication with your DNA through spoken words, phrases and frequencies
Escape from being a "victim" of inheriting or developing abnormal genes—instead you can change those genes to eradicate disease and pass on normal genes to the next generation
Deactivate Your "Bad" Genes And Take Control of Your Health
Your DNA contains your genetic code.  It has always been considered the "blueprint" of your life—something over which you thought you had no control whatsoever.  Your genes are like a set of cards dealt to you in a card game. things, your genes can...
     But now, epigenetics offers a life-changing opportunity for you to have better genes than the ones you were born with.

How Epigenetics Re-Programs Your DNA in Just 2 Minutes

A recent study from the Institute of HeartMath has entirely overturned the expired notion that DNA is permanently fixed and unchangeable.  In the study, human DNA was placed in a sealed test tube.  Test subjects who were trained to generate focused feelings were able to intentionally cause a change in the shape of the DNA.
     Negative emotions, produced at will, caused the two strands that comprise human DNA to wind more tightly.  Heart-centered feelings of love and appreciation caused the DNA strands to unwind and exhibit positive changes in just 2 minutes.

Reprogram Your DNA for Optimal Health

You can start now to reprogram your DNA for optimum health.  Through the power of epigenetics, you can switch "off" destructive genes and switch "on" protective genes that lead to more vibrant health even spontaneous healing.  Click here to find out how, including the 5 "on-switches" for unhealthy genes that you can easily avoid.  The Russian researchers have already shown that you can start the process of positive genetic changes in just 2 minutes.

     Discover even more mind-blowing scientific evidence of how epigenetics can completely transform your health.  You can overcome the bad genes you inherited... reverse existing health concerns you may have... and live a longer, healthier, and more vibrant life, starting now.

Wishing you the best of health,

Danica Collins

 

 

 

Η εξέλιξη του είδους μας ως πλανητικό... ατύχημα

Σπύρος Μανουσέλης

·          

·          

·          

·          

·         A-

·         A+

Η μέχρι σήμερα επιβίωση και η πλανητική κυριαρχία ενός τόσο βλαβερού για τη βιόσφαιρα ζωικού είδους όπως ο σύγχρονος άνθρωπος είναι η καλύτερη απόδειξη ότι η βιολογική εξέλιξη μέσω της φυσικής επιλογής δεν είναι τελεολογική, ποτέ δεν σχεδιάζει ούτε και εγγυάται για το μέλλον ενός είδους.

Κλείνοντας το αφιέρωμά μας στη δαρβινική επανάσταση και την επικαιρότητά της για την αντιμετώπιση των σοβαρών απειλών για την επιβίωσή μας, δεν θα μπορούσαμε να μην εξετάσουμε το ερώτημα αν η εξελικτική προσέγγιση μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τα αίτια της τρέχουσας οικολογικής κρίσης και το πώς αυτή η πλανητική κρίση συνδέεται με τη συνολική εξελικτική πορεία του ανθρώπινου είδους.

Εξάλλου ο Δαρβίνος ήταν από τους πρώτους που όχι απλώς αναγνώρισαν, αλλά και ανέδειξαν με το επιστημονικό τους έργο τον δημιουργικό ρόλο των «μαζικών εξαφανίσεων» στη συνολική πορεία της ζωής στον πλανήτη μας.

---

Εξήντα πέντε εκατομμύρια χρόνια μετά την εξάλειψη των δεινοσαύρων η ζωή πάνω στη Γη φαίνεται πως εισέρχεται ξανά σε μια νέα φάση μαζικών εξαφανίσεων, την έκτη κατά σειρά στη μακρά ιστορία της. Η συντελούμενη στις μέρες μας δραματική μείωση της βιοποικιλότητας έχει αποδεκατίσει πάρα πολλούς έμβιους πληθυσμούς και, όπως όλα δείχνουν, στο μέλλον η κατάσταση θα επιδεινωθεί αφανίζοντας περίπου το 50% των ειδών που ζουν σήμερα.

Σε τι οφείλεται αυτή η νέα, πλανητικής κλίμακας, οικολογική καταστροφή που φτωχαίνει τη γήινη βιόσφαιρα; Για την εξήγησή της οι επιστήμονες ενοχοποιούν μια σειρά από «εξωγενείς» και φαινομενικά ανεξάρτητους «περιβαλλοντικούς» παράγοντες, όπως π.χ. την ταχύτατη κλιματική αλλαγή, την οικολογική απορρύθμιση, που, σε συνδυασμό με τη συστηματική υποβάθμιση από τον άνθρωπο των περισσότερων γήινων ενδιαιτημάτων, θεωρούνται τα βασικά αίτια για την επιταχυνόμενη χρόνο με τον χρόνο εξαφάνιση ολοένα και περισσότερων βιολογικών ειδών.

Γεγονός που δικαίως εκλαμβάνεται ως ο προάγγελος της επόμενης 6ης μαζικής εξαφάνισης, η οποία, όπως όλα δείχνουν, αυτή τη φορά θα είναι... ανθρωπογενής.

Οι 5 προηγούμενες μαζικές εξαφανίσεις

Με τον όρο «μαζικές εξαφανίσεις» οι εξελικτικοί βιολόγοι, οι παλαιοντολόγοι και οι γεωλόγοι περιγράφουν τις κυριολεκτικά κοσμογονικές καταστροφές της ζωικής βιοποικιλότητας που συνέβησαν τουλάχιστον πέντε φορές κατά το μακρινό παρελθόν και άλλαξαν ριζικά το πλανητικό τοπίο και την εξελικτική πορεία της ζωής πάνω στη Γη.

Το πιο διάσημο παράδειγμα μιας τέτοιας μαζικής βιολογικής καταστροφής είναι αναμφίβολα η εξαφάνιση των δεινοσαύρων, των γιγάντιων ερπετών που ενώ επί 150 εκατομμύρια χρόνια υπήρξαν οι κυρίαρχοι οργανισμοί πάνω στη Γη τελικά εξαλείφθηκαν ολοκληρωτικά. Πρόκειται για την 5η μαζική εξαφάνιση που ωστόσο ευνόησε την ταχύτατη από άποψη γεωλογικού χρόνου και εξαιρετικά εντυπωσιακή εξέλιξη των μέχρι τότε ασήμαντων θηλαστικών, η οποία πολύ αργότερα οδήγησε στην εμφάνιση του ανθρώπου.

Η ταχύτατη πλανητική εξαφάνιση των άλλοτε πανίσχυρων δεινοσαύρων και η βιολογική αναβάθμιση των θηλαστικών ύστερα από μια μαζική εξαφάνιση αποτελούν ένα πολύ διαφωτιστικό παράδειγμα απέναντι στη δύσπιστη στάση που μέχρι πρόσφατα κρατούσαν οι περισσότεροι εξελικτικοί βιολόγοι για τον δημιουργικό ρόλο τέτοιων ακραίων καταστροφικών φαινομένων.

Για να κατανοήσουμε αυτή τη δυσπιστία πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τις ιδεολογικές αγκυλώσεις, τις επιστημολογικές προκαταλήψεις αλλά και τους ψυχολογικούς παράγοντες που ρητά ή υπόρρητα υπεισέρχονται στην επιστημονική σκέψη όποτε βρίσκεται αντιμέτωπη με τα αινιγματικά επεισόδια της μαζικής εξαφάνισης κάποιων απολύτως επιτυχημένων μορφών ζωής, όπως π.χ. ο μαζικός αφανισμός των δεινοσαύρων κατά τα τέλη της Κρητιδικής Περιόδου.

Πώς θα έπρεπε να ερμηνεύσει κανείς τέτοιες σπάνιες και ταχύτατες μαζικές εξαφανίσεις των άλλοτε κυρίαρχων ειδών ζωής; Μια πιθανή στρατηγική θα ήταν να αρνηθεί το πασιφανές: να απορρίψει δηλαδή ακόμα και τη δυνατότητα ύπαρξης τέτοιων απρόσμενων και εξαιρετικά καταστροφικών συμβάντων. Προσθέτοντας μάλιστα ότι αυτή η απόρριψή του βασίζεται στο καλά επιβεβαιωμένο γεγονός ότι όλες οι μεγάλες εξελικτικές αλλαγές ήταν πάντα βαθμιαίες και ποτέ απότομες.

Ομως αυτή η διαδεδομένη προκατάληψη υπέρ της αποκλειστικά γραμμικής και προοδευτικής βιολογικής εξέλιξης διαψεύδεται από τις πέντε πολύ καλά τεκμηριωμένες μαζικές εξαφανίσεις, οι οποίες, αφού συνέβησαν, αναδιαμόρφωσαν ριζικά όχι μόνο το οικολογικό σκηνικό, αλλά και την πορεία της ζωής συνολικά.

Η 6η μαζική εξαφάνιση θα είναι ανθρωπογενής

Υπάρχουν άραγε επαρκείς ενδείξεις για το ότι στην εποχή μας συντελείται μια ανάλογη μαζική εξαφάνιση της πλανητικής ζωής και ότι τα αίτιά της αυτή τη φορά θα είναι αποκλειστικά ανθρωπογενή; «Σήμερα διανύουμε ακόμη μια εποχή μαζικής εξαφάνισης που προκαλείται από τον άνθρωπο μέσω της καταστροφής των ενδιαιτημάτων και της ρύπανσης του περιβάλλοντος»: αυτά υποστηρίζει και καταγγέλλει απερίφραστα στο τελευταίο του βιβλίο «Τι είναι η εξέλιξη» ο Ερνστ Μάιρ (Ernst Mayr), ένας από τους αναμφισβήτητους πατέρες της σύγχρονης εξελικτικής Βιολογίας.

Πράγματι σχεδόν από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκε το ανθρώπινο είδος πάνω στη Γη, οι Homo sapiens άσκησαν μια πρωτόγνωρη τροποποιητική επιρροή πάνω στις άλλες μορφές ζωής αλλά και ευρύτερα στο περιβάλλον. Στη μακροχρόνια αλλά δυστυχώς ανεπαρκώς τεκμηριωμένη από παλαιοντολογικά ευρήματα ιστορία του ανθρώπινου γένους υπάρχουν τουλάχιστον δύο καίριες «στιγμές», κατά τη διάρκεια των οποίων πραγματοποιήθηκαν τα πιο αποφασιστικά και ταυτόχρονα τα πιο αινιγματικά εξελικτικά άλματα της ανθρωπογένεσης.

Το πρώτο άλμα έλαβε χώρα στην Αφρική πριν από περίπου δυο εκατομμύρια χρόνια και σηματοδοτεί το πέρασμα από τους ανθρωποειδείς πιθήκους, δηλαδή από τους ανθρωπίδες στους πρωτανθρώπους (Homo erectus). Οι πρώτοι ανθρωπίδες εξελίχθηκαν πριν από 6-7 εκατομμύρια χρόνια και ήταν δίποδα σπονδυλωτά που διατηρούσαν την πιθηκοειδή ικανότητά τους για δεντροαναρρίχηση.

Αυτό το πρώτο εξελικτικό άλμα περιλαμβάνει όχι μόνο την όρθια βάδιση, με όλες τις ανατομικές μεταβολές που αυτή συνεπάγεται, αλλά και τη σταδιακή διόγκωση του εγκεφάλου που, όπως αποδείχτηκε, θα επιφέρει συγκλονιστικές αλλαγές στην ανατομία, τη φυσιολογία και κυρίως στη συμπεριφορά των πρωτανθρώπων.

Το δεύτερο αποφασιστικό βήμα συνέβη πριν από περίπου 200 χιλιάδες χρόνια και οδήγησε στην εμφάνιση, πάντα στην Αφρική, των πρώτων σύγχρονων ανθρώπων (Homo sapiens). Ομως η δυναμική είσοδος του νέου και ασυνήθιστα ευφυούς είδους των ανθρώπων στην ιστορία του πλανήτη θα αρχίσει μόνο μετά την έξοδό του από την Αφρική για τον εποικισμό ολόκληρης της Γης.

Στην αρχή οι άνθρωποι, ως κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες, συνέβαλαν στην εξάλειψη των πιο μεγαλόσωμων ζώων που αποτελούσαν πολύτιμη πηγή τροφής. Ομως, μετά την ανακάλυψη της γεωργίας και της κτηνοτροφίας πριν από 11 χιλιάδες χρόνια, η καταστροφική επιρροή τους στη γήινη βιόσφαιρα επιταχύνεται και αποτυπώνεται σε κάθε γωνιά του πλανήτη.

Μια μονόδρομη εξελικτική-ιστορική πορεία κυριαρχίας ενός μόνο βιολογικού είδους, που εκδηλώνεται ως οικειοποίηση από το είδος μας όλων σχεδόν των έμβιων και των άβιων πόρων του πλανήτη. Ετσι σταδιακά οδηγηθήκαμε στη σημερινή αδιέξοδη κατάσταση της γενικευμένης πλανητικής-οικολογικής κρίσης και στη μαζική εξαφάνιση των άλλων «κατώτερων» μορφών ζωής που αυτή συνεπάγεται.

Η Ανθρωπόκαινος οικοκτονία

Ωστόσο, όπως μας αποκαλύπτει η εξελικτική ιστορία, η περιπέτεια της ζωής στον πλανήτη μας ποτέ δεν ταυτίζεται ούτε και εξαντλείται σε ένα είδος. Επιπλέον όλες οι προηγούμενες μαζικές εξαφανίσεις δεν ήταν αποκλειστικά και μόνο καταστροφικές: παράλληλα με την εξάλειψη των κυρίαρχων μορφών ζωής, κάποιες άλλες μέχρι τότε υποβαθμισμένες μορφές ζωής αναδείχτηκαν και εξελίχτηκαν ταχύτατα για να καταλάβουν τους απελευθερωμένους από τη μαζική εξαφάνιση οικότοπους.

Με τη συντελούμενη 6η μαζική εξαφάνιση εντούτοις τα πράγματα ενδέχεται να είναι κάπως διαφορετικά: η ήδη παρατηρούμενη δραματική μείωση της βιοποικιλότητας αναμένεται να επηρεάσει άμεσα κάθε μορφή ζωής, των ανθρώπων μη εξαιρουμένων. Συνεπώς κατά την Ανθρωπόκαινο γεωλογική εποχή λόγω της κυριαρχίας ενός μόνο είδους (του δικού μας) οι προβλεπόμενες αλλαγές στη βιόσφαιρα θα είναι πολύ ταχύτερες από τις προηγούμενες μαζικές εξαφανίσεις.

Σε ποιες ενδείξεις βασίζεται αυτό το απολύτως καταστροφικό σενάριο που ωστόσο συνυπογράφουν πολλοί κορυφαίοι επιστήμονες, οι οποίοι είναι πεπεισμένοι ότι η 6η μαζική εξαφάνιση έχει ήδη ξεκινήσει και αυτή τη φορά οφείλεται αποκλειστικά σε ανθρωπογενή αίτια και όχι σε εν πολλοίς τυχαίους και μη συνειδητούς εξωγενείς παράγοντες; Αυτό το σενάριο τρόμου φέρει τον τίτλο: «Η Ανθρωπόκαινος γεωλογική εποχή».

Πρόκειται για έναν επιστημονικά ουδέτερο και φαινομενικά αθώο τρόπο να περιγραφεί η ορατή πλέον απειλή για την επιβίωση του είδους λόγω της ήδη συντελούμενης βιολογικής-οικολογικής καταστροφής. Οσο για τον νεολογισμό «Ανθρωπόκαινος» (Anthropocene) προέκυψε ως συνήθως από τον συνδυασμό δύο αρχαιοελληνικών λέξεων: «άνθρωπος» + «καινός» (νέος, καινοφανής) και σημαίνει η «νέα γεωλογική εποχή του ανθρώπου».

Τον όρο εισηγήθηκαν πρώτοι το 2000 δύο διαπρεπείς επιστήμονες, οι Paul Crutzen και Eugene Stoermer, για να περιγράψουν το καινοφανές εξελικτικά γεγονός ότι οι άνθρωποι δεν υφίστανται παθητικά τους οικολογικούς και γεωλογικούς περιορισμούς του πλανήτη Γη. Αντίθετα, διαμορφώνουν οι ίδιοι ενεργητικά τις συνθήκες ζωής τους: δεν προσαρμόζονται απλώς στα οικοσυστήματα όπου ζουν, αλλά από μια ορισμένη χρονική στιγμή και έπειτα τα αλλάζουν ανάλογα με τις ανάγκες τους.

Εκτοτε επιβεβαιώθηκε από πλήθος ερευνών ότι τόσο η μαζική παρουσία του είδους μας (ο ανθρώπινος πληθυσμός ξεπερνά τα 7,5 δισεκατομμύρια!) όσο και η πρωτοφανής οικολογική παρεμβατικότητά του έχουν αφήσει το ανεξίτηλο καταστροφικό αποτύπωμά τους όχι μόνο στο φυσικό περιβάλλον του πλανήτη «μας», αλλά και σε κάθε μορφή ζωής με την οποία ερχόμαστε σε επαφή. Κι αυτό συμβαίνει επειδή μέχρι σήμερα το ανθρώπινο είδος έχει καλλιεργήσει συστηματικά την αυταπάτη ότι μπορεί κάλλιστα να υπάρχει και να ζει χωρίς τη βιόσφαιρα. Στην πραγματικότητα όμως η βιόσφαιρα δεν χρειάζεται καθόλου ένα δίποδο θηλαστικό που, ενώ αυτοβαφτίστηκε «σοφό» (sapiens), κάνει ό,τι μπορεί για να αυτοκτονήσει προκαλώντας την 6η μαζική εξαφάνιση.

Τι θα συμβεί λοιπόν στο απώτερο μέλλον όταν η Ανθρωπόκαινος εποχή δείξει το πιο καταστροφικό πρόσωπό της; Πώς θα είναι ο πλανήτης χωρίς τη μαζική και ιδιαίτερα καταστροφική παρουσία του «ασυμμόρφωτου» οικολογικά είδους των ανθρώπων; Πάντως στο άμεσο μέλλον η ολική εξαφάνιση του ανθρώπινου είδους από προσώπου γης δεν αποτελεί ένα εξελικτικά πιθανό σενάριο. Είναι πολύ πιθανότερο ότι κάποιοι άνθρωποι θα επιβιώσουν, το πρόβλημα είναι πώς και με ποιο υψηλότατο τίμημα.

Φεβρουάριος 2020

ΕΠΙΜΕΤΡΟ –ΜΕΡΙΚΗ  ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ
 Αποσπάσματα από την εργασία μου: «Η Εξέλιξη»

-Η εξέλιξη δεν οδηγεί πάντοτε στο τελειότερο.
-Η εξέλιξη δεν οδηγεί πάντοτε από το απλό στο πολυπλοκότερο.Υπάρχει και η αντίστροφη πορεία (συνιστά την εξαίρεση)
-Η εξέλιξη (για μερικούς) οδηγεί σε αύξηση της συνειδητότητας-πνευματικότητας.
-Η εξέλιξη συνεχίζεται.( γ΄αυτό ίσως και απάντηση στα τιθέμενα ερωτήματα είναι αδύνατη,γι 'αυτό ίσως και πολλά ερωτήματα δεν έχουν νόημα)
-Η εξέλιξη (για μερικούς) αφορά έμβιο και άβιο κόσμο.
-Η εξέλιξη δεν αντιμάχεται την έννοια του Θεού,δεν αποκλείει την ελευθερία της βουλήσεως.
 -Η εξέλιξη προϋποθέτει αγώνα και ο αγώνας είναι συνυφασμένος με τον πόνο,το φυσικό κακό

Γιατί η εξέλιξη

(Όταν κάποιος προσπαθεί να ερμηνεύσει το μυστήριο,σε πάμπολλες περιπτώσεις, μοιραίως αυτοαναιρείται και πλέει σε πέλαγος αντιφάσεων ,αυθαιρέτων απόψεων,  ασυναρτησιών και αποριών.         .

Τα δέχομαι όλα αυτά.

Βασικώς μια  απορία, μια αγωνία,με την έννοια που  της δίνουμε,  και που εκφράζε ται και κάτω από αυτές τις παραδοχές, κάτω απ’αυτήν  την δήλωση,  αποτολμώ  να δεχθώ- προβάλω απόψεις.

 

-Με την εξέλιξη (με την ευρύτατη έννοια της) επιτυγχάνεται μια μετάβαση από το άβιο στο ζωντανό.

(Η παραδοχή  της βιολογίας για την εξέλιξη ,δεν δίνει καμία απολύτως  πειστική  και αδιαφιλονίκητη  επιστημονική εξήγηση, για το πώς δημιουργήθηκε η  ζωή, και γιατί.) Ο Δαρβίνος δεν ασχολείται με την προέλευση της ζωής. Το πώς επιτυγχάνεται η μετάβαση αυτή δεν είναι γνωστό .Διαφορετικώς θα ήταν ίσως εφικτή η δημιουργία ζωής.Τό ζωντανό  αποτελείται από ανόργανα μέρη.Πως αυτά συγκροτούν το ζωντανό; Τι υποδεικνύει το «και έπλασεν ο Θεός τον Ανθρωπον,χούν (: η ανόργανη –άβια-ύλη;) από της  γής ,και  ενεφύσησεν  εις το πρόσωπο αυτού,πνοήν ζωής ( : η ψυχή,-- η κβαντική σπίθα των   Jim Al-Khalili    και Johnjoe Mc Fadden;) « και εγένετο ο άνθρωπος   εις ψυχήν ζώσαν»;

 

-Με το ζωντανό δημιουργούνται συνειδήσεις.(Η πορεία Γαιόσφαιρα-βιόσφαιρα-νοόσφαιρα).Ο σκοπός (;)του Σύμπαντος;

-Ο Teilhard de Chardin, δέχεται ότι , όλα τα σώματα παράγονται από την διευθέτηση ενός μόνον αρχικού  μοριακού τύπου. Κατά τον ίδιο, η ύλη   ξεκινά από το σημείο Α για να φθάσει στο σημείο Ω. Εχουμε μια εξελικτική ενότητα : Γαιόσφαιρα-βιόσφαιρα-νοόσφαιρα. Η ύλη είναι η μήτρα τού πνεύματος. Τελικότητα τού Σύμπαντος. Γι΄αυτόν, το Σύμπαν έχει ένα σκοπό και δεν υπάρχει περίπτωση να σφάλλει ή να εγκαταλείψει τον σκοπό αυτό. Ο δρόμος είναι χαραγμένος( με ποιόν τρόπο;)  για ένα καθορισμένο τέρμα. Όπως λέγει « αν το Σύμπαν επέτυχε μέχρι σήμερα   το απίθανο έργο να προκαλέσει την γέννηση της ανθρώπινης σκέψης μέσα στους κόλπους  αυτού που μάς φαίνεται ένα   δίκτυο που κανείς δεν θα μπορούσε να φαντασθεί, τυχαιότητας και κακοτυχίας, σημαίνει ότι, στο βάθος του, διευθύνεται από μια δύναμη κυρίαρχη των στοιχείων που το απαρτίζουν».(“Mon univers” σελ.18) Και εφόσον το Σύμπαν επιτυγχάνει --και επιτυχία σημαίνει ότι, γίνεται πιο συνειδητό,--σημαίνει ότι,   μέσα στο Σύμπαν ωριμάζει μια συνείδηση. Το πνεύμα είναι η ανώτερη  κατάσταση της ύλης. Τα πάντα συγκλίνουν προς το σημείο Ω  δηλαδή την υπερ-ανθρωπότητα  της πλήρους συνείδησης.Κατά τον ίδιο τέλειος άνθρωπος είναι ο συνειδητός άνθρωπος, που ανταποκρίνεται και συμφωνεί έτσι,σ΄ένα κοσμικό όραμα  και σε μια θεμελιώδη παρόρμηση να γίνει όσο μπορεί πιο συνειδητός

Ακόμη πιο καθαρά και απλά, βλέπει  μια προσπάθεια προσανατολισμένη  στην δημιουργία συνειδήσεως

  Ο ίδιος,στο βιβλίο του, “Comment  Je Crois” αφού ( αφού λέγει ότι) προβλέπει ότι, το χάσμα ανάμεσα   στην Εκκλησία και τον σύγχρονο κόσμο θα διευρυνθεί, στοχάζε ται, πώς  το γήινο έργο  μπορεί να συνδεθεί με τον Ενσαρκωμένο Λόγο , και καταλήγει στο ότι,  αυτό, συνδέεται  με την ιδέα ενός κόσμου σε εξέλιξη . Το Σύμπαν είναι μιά εξέλιξη. «Πιστεύω ότι, η εξέλιξη  πηγαίνει προς το Πνεύμα. Πιστεύω ότι ,το Πνεύμα ολοκληρώνεται στο πρόσωπο. Πιστεύω ότι, υπέρτατο πρόσωπο είναι  ο   Παγκόσμιος Χριστός.

, ( Επί  τω τέλει όπως…; Η μήπως  η  ερώτηση  περιττεύει;)

 

-Ο  Bergson (Evolution créatrice σελ. 249) βλέπει στην ζωή, μια δύναμη δημιουργίας απόλυτη, που δεν έχει άλλο σκοπό παρά μόνον την δημιουργία.Η δημιουργία για την δημιουργία.

(Επί τω τέλει όπως..:

-Για τον J.Monod, γράφουμε  πιο πάνω.(σελ.14)

 Προτείνεται λοιπόν ο σκοπός της εξέλιξης,μένει όμως αναπάντητο προς τι ο σκοπός αυτός. Η Μπλαβάτσκυ στη "Μυστική Δοξασία¨" δέχεται ως σκοπό της εξέλιξής την  κατάκτηση της θείας συνειδητότητας μέσα από την γνώση του Σύμπαντος. Η  ίδια  γράφει:  «Ο πραγματικός Αντέπτ, ο αναπτυγμένος πνευματικά άνθρωπος, όπως πάντοτε λέμε, γίνεται μόνος του, δεν κατασκευάζεται από άλλους. Η διαδικασία, επομένως, προχωρεί διαμέσου της εξέλιξης και αυτό αναγκαστικά συνεπάγεται ένα βαθμό δοκιμασίας…………. Και έτσι συμβαίνουν τα πράγματα στην διάρκεια των ζωών μας, θα δούμε ότι, προσπαθούμε να διαρρήξουμε το κέλυφός μας στο πιο τρωτό του σημείο. Και ότι, αυτή η ανάπτυξη (που είναι ου σιαστικά διεύρυνση της συνειδητότητάς μας), για να είναι πραγματική, …………..θα πρέπει να προχωρήσει συνολικά,……….. προς όλες τις κατευθύνσεις , κανονικά και ανεπαίσθητα»

-Ο Gary Zukav  βλέπει τον σκοπό της εξέλιξης, ως ένα ταξίδι   προς την αυθεντική δύναμη,ένα ταξίδι,από την πεντααισθητήρια αντίληψη στην  πολυαισθητήρια αντί ληψη, με την οποία θα  γνωρίσουμε τον αόρατο κόσμο,που είναι η πηγή των βαθύτερων αγνών . αξιών μας. 

(επί τω τέλει όπως..:)

-Ο Νάσιουτζικ( « Το σήμερα και το αύριο»)  θέτει ως αφετηρία των σκέψεών του την διάκριση ανάμεσα στο ΕΝΑ  και τις εκφράσεις, τα σχήματά του (: αυτά που αντιλαμβανόμαστε).Εκφραση τού ΕΙΝΑΙ ,είναι ο ΛΟΓΟΣ . Η εξέλιξη γι αυτόν αφορά τις εκφράσεις και τα σχήματα και όχι την αναλλοίωτη ουσία τού ΕΝΟΣ,εξελισσόμενο είναι ο ΛΟΓΟΣ. Με την εξέλιξη τείνουμε  προς το ένα ,δηλαδή προς την αφετηρία ,έτσι,που το μεν ΕΝΑ ,θα είναι πλέον διαφορετικό, όχι προς την ουσία του,που δεχόμαστε ως αναλλοίωτη,αλλά ως προς το σχήμα του. Ως προς το ερώτημα αν  η  εξέλιξη αυτή είναι τυχαία ή εξελισσόμενη, δέχεται και τα δύο. Δέχεται δηλαδή την τυχαιότητα,με την έννοια όμως ότι, μόνον οι επιτυχημένες απόπειρες, αυτές που είναι προσανατολισμένες προς το πεδίο της εξέλιξης, αντέχουν στην διάρκεια και αναπτύσσονται με ταχύ ρυθμό. Η εξέλιξη γι΄αυτόν έχει πέντε στάδια: αδιαφοροποίητο ΕΝΑ, ακτινοβολία, ύλη,ζωή,Ανθρωπος.Το ανθρώπινο φαινόμενο,το τελευταίο από τα πέντε στάδια, αποτελεί το βασικό δομικό υλικό για την δημιουργία τού έκτου, που αποκαλεί στάδιο τής Κοινωνίας,που διευρύνει τον ορίζοντα τού Ανθρώπου, ανυψώνει τον Ψυχισμό του και είναι αρχή της αποκατάστα σης της φαινομενικώς διασπαρμένης ενότητας τού Σύμπαντος, με διαψυχικούς δεσμούς.Δηλαδή με ισοδύναμη διατύπωση η αρχή τής συνει δητής ένωσης τής ύπαρξης με το ΕΙΝΑΙ,τού Λόγου με το ΕΙΝΑΙ.
(…καθώς συ πάτερ εν εμοί καγώ εν σοί ,ίνα και αυτοί εν ημίν εν ώσιν..ινα ωσιν εν καθώς ημείς εν εσμέν ,εγω εν αυτοίς και συ εν εμοί ,ίνα ώσιν τετελειωμένοι εις εν

(Ιω.ΙΖ 13-23)
(Επι τω τέλει όπως..:)

 Ο αναγνώστης θα σκεφθεί  ,ότι,ίσως το «ταξείδι αυτό της επιστροφής στην Αρχή» στην Ενωση, αποκτά ένα ιδιαίτερο νόημα με την θεωρία τής μετενσάρκω σης:Εμπλουτισμός τής Αρχής με πείρα.;

Και εδώ  πάλι το ίδιο ερώτημα: Προς τι;

Συμπέρασμα.

Καθώς λογική,διανοητική προσέγγιση προβάλλει ατελέσφορη – ανέφικτη,πρέπει να αναζητηθεί άλλη οδός προσέγγισης πέρα από την (τουλάχιστο κοινή) Λογική. Να αναζητηθεί μιά κατάσταση που δεν θα  έχει ανάγκη από καμία "λογική" εξήγηση.Σ΄αυτήν ο άνθρωπος απλώς  θα «βλέπει»,το σωστότερο θα μετέχει,θα ενώνεται,θα βιώνει το ανέκφραστο και θ‘αγαπά.Και όπως είπε ο Καζαντζάκης, «ό,τι ζείς με την έκσταση δεν μπορείς(και δεν υπάρχει ανάγκη) να εκφράσεις, με τον λόγο.
( : Μήπως η ύπαρξη του Σύμπαντος,έχει πειστική   « λογική» εξήγηση;)

Γιατί κάτι αντί για τίποτε;

 Και τέλος,για την ενότητα αυτή, και για  να επανέλθουμε στο τίτλο της,μήπως σκοπός της εξέλιξης είναι η δημιουργία μιας  νοημοσύνης τέτοιας  που  θα απλωθεί στο Σύμπαν’ για να βοηθήσει στην  ύπαρξη   ή δημιουργία   (ενδεχομένως ελλείπουσας στο υπόλοιπο Σύμπαν και βραχύβιας για τη Γή) ζωής; 

 

-Οι συνειδήσεις επιδρούν στην πορεία του Σύμπαντος και την αυτογνωσία του.(επιχείρημα από την κβαντομηχανική;)

- Σε βιβλίο τού αδικοχαμένου Βασίλη  Ξανθόπουλου, διαβάζουμε,κάτι  που ίσως είναι και η βασική ιδέα τού ανθρωπικού αξιώματος.Ότι, δηλαδή σκοπός  της εξελίξεως,σκοπός τού σύμπαντος  είναι να αποκτήσει την αυτογνωσία του.

Κι εδώ γιατί; Και θα είναι αυτό το τέλος;

-Η ύπαρξη παρατηρητού,-συνειδήσεως, επηρεάζει το Σύμπαν.Η ύπαρξη του Σύμπαντος προυποθέτει ύπαρξη συνειδήσεων.

- Ο  Θεός(όπως ο καθένας μας τον αντιλαμβάνεται) θέλει τον Ανθρωπο να εκπληρώσει την αποστολή του, να δικαιώσει την ύπαρξή του.

-Με το ζωντανό δημιουργείται τάξη,που συνιστά συμπαντική ελπίδα και σε κάθε περίπτωση   η εξέλιξη  αποτελεί συμπαντική διαδικασία.   

-Οι Ιλυα Πριγκοζίν και Ιζαμπέλ Στέντζερς στο βιβλίο τους "Τάξη μέσα από το Χάος"(Κέδρος,1986,πρωτοτύπου 1984) ,γράφουν"(σελ.46)...Οπου κι αν κοιτάξουμε βρίσκουμε εξέλιξη,διαφοροποίηση, αστάθειες.Κατά περίεργο τρόπο αυτό αληθεύει σε όλα τα επίπεδα,τόσο στο πεδίο των στοιχειωδών σωματίων και την  βιολογία  όσο και στην αστροφυ σική...(σελ.64) ο νόμος της εντροπίας περιγράφει την ανάμιξη σαν την εξέλιξη προς μιά αταξία...(σελ.367) όλα τα βιολογικά συστήματα είναι χρονικά προσανατολισμένα σε μακροσκοπικό επίπεδο...(σελ.370) Πλατιά συζητείται σήμερα το θέμα τής κοσμικής εξέλιξης. Πώς θα μπορούσε ο κόσμος να είναι τόσο"διατεταγμένος"κοντά στο σημείο της Μεγάλης Εκρηξης; Κι όμως αυτή η τάξη είναι αναγκαία ,αν θέλουμε να αντιληφθούμε την κοσμική εξέλιξη,....»

 
-Η εξέλιξη υπηρετεί την φάση για μια ένωση   

 

Και  τέλος(;) .Μήπως το Σύμπαν(μας)διαδέχθηκε κάποιο(από το οποίο και   «προικοδοτήθηκε»με πείρα-συνειδήσεις) και  που με την σειρά του θα «προικίσει «  »κάποιο άλλο με πείρα και συνειδήσεις;)

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ-Η ΖΩΗ - ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ.
Πέρα και ανεξάρτητα από τα παραπάνω:


            1.-.α.-Στο Σύμπαν «ζωή» και «θάνατος» των ουρανίων σωμάτων  είναι συνεχής.Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την μορφή.Η ενέργεια δεν (πρέπει να )χάνεται.Μετασχηματίζεται.Η τύχη του Σύμπαντος όπως είναι αυτονόητο επηρεάζει την Γή.

   .β.Αν είναι αλήθεια ,όπως η μια άποψη θεωρεί άκρως πιθανόν, πώς  ζωή και πολύ περισσότερο νοήμων,υπάρχει μόνον στην Γή,(αλλά και ασκητές αυτού)τότε ανακύπτει ένας πρόσθετος λόγος ευθύνης να  την προστατεύσουμε   ,να την συντηρήσουμε και ενδεχομένως να εμπλουτίσουμε μ΄αυτήν το Σύμπαν..

        2.Στο ζωικό βασίλειο του οποίου ο άνθρωπος αποτελεί μέρος, η επιβίωση συνδέεται με σκληρότητα,με πόνο. Αν ο άνθρωπος είναι προιόν εξελίξεως, με την Δαρβινική άποψη,τότε πρέπει να κουβαλάει μέσα του  συνήθειες και καταγραμμένες μνήμες από  πρακτικές προγόνων δολοφόνων (:άποψη που   ίσως ενισχύεται και από την διαστρωμάτωση και την « ιστορία» τού εγκεφάλου μας  για την οποία γράφουμε σε άλλο πόνημά μας )  μνήμες από ένα αιματοβαμμένο και γεμάτο σκληρό τητα,   παρελθόν. Εμφανίζεται ως ένα  βιολογικώς προιόν σκληρότητας, αγριότητας.Και λέμε ότι, πρέπει να απαρνηθεί ως προς το σημείο αυτό,την ιστορία του και στην θέση της σκληρότητας και τού αίματος, να πραγματώσει την αγάπη, τον αλτρουισμό. Πώς  και κυρίως γιατί απαιτείται και πώς δικαιολογείται  η αλλαγή αυτή; Πρέπει  να υπάρχει κάποια  αντίρροπη δύναμη ,άσχετη με την πάλη για επιβίωση , μια δύναμη που  να εμπνέει και να καθοδηγεί προς κάτι άλλο.

.(Υπενθυμίζουμε  και πάλι ότι, ο Δαρβινισμός δεν δίνει καμιά πειστική εξήγηση,για τον αλτρουισμό τού ανθρώπου ,ιδίως  προς τους παρείσακτους) .

            .γ.Για την σχέση Ανθρώπου και σύμπαντος,γράφουμε πιο πάνω.

         3.- Για μερικούς  είναι ,λάθος να αντιμετωπίζεται ο άνθρωπος, απλώς σαν ένα  «υλικό»στοιχείο,που απαντάται στο Σύμπαν,όπως ένα σωματίδιο,ή ένας γαλαξίας ή σαν ένα κομμάτι από το ζωικό βασίλειο.Είναι κάτι (ομοούσιο προς  κάτι, στο οποίο μετέχει, σε κάτι το αχανές και μυστηριώδες. O Einstein είπε:« όσο γηράσκω,η ταύτισή μου με το εδώ και τώρα σιγά σιγά διαλύεται.Νοιώθεις,σαν να διαλύεσαι,και να συγχωνεύεσαι με τη φύση»(  As I grow older  the identification of the  here and now, is slowly lost.One feels dissolved,merged into nature.) Και από πολύ παληά μάς έρχεται το μήνυμα:Τα άνω ,όπως τα κάτω,ο μικρόκοσμος, σμικρογραφία τού μακρό κοσμου.

 Ο Συρέ στους « Μεγάλους Μύστες» γράφει:  «Γνώρισε τον εαυτό σου  και θα γνωρίσεις τον Θεό και τους Νόμους τού Σύμπαντος».Και ο Teilhard de Chardin , γράφει ,πώς δεν υπάρχει πιο αποφασιστική στιγμή για τον Ανθρωπο, από  κείνη,που καθώς,φεύγουν τα λέπια από τα μάτια του, ανακαλύπτει, ότι, δεν είναι ένα στοιχείο χαμένο στις κοσμικές ερημιές,αλλά ότι, πρόκειται για  μια παγκόσμια θέ ληση,που συγκεντρώ νεται και ανθρωποποιείται σ΄αυτόν.Και γενικότερα κατά τον ίδιο ,που διατυπώνει μια φιλοσοφία  τού συνόλου, ο κόσμος ,χωρίς τον Ανθρωπο δεν έχει νόημα.Ο άνθρωπος  χωρισμένος από τον κόσμο,δηλαδή χωρίς   καμία σχέση με το μέλλον τού  κόσμου  επίσης δεν έχει νόημα. Και ως προς την σημασία τής αυτογνωσίας------(-Ρierre Teilhard de Chardin” Le phénomène Humain’ Seuil 1955. που θυμίζει και το ανθρωπικό αξίωμα, και  τo Δελφικό ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ,και τις αρχαίες έννοιες τού μικροκόσμου και τού μακροκόσμου και την μεταξύ τους αναλογία και σχέση,και –ίσως- τα αρχαία μυστήρια,----- προσθέτει ότι,ο άνθρωπος, κατέχει μια τόσο σπουδαία θέση στο Σύμπαν,ώστε θ΄αρκούσε να τον κατανοήσουμε για να κατανοήσουμε το Σύμπαν): Οι άνθρωποι είναι μοναδικοί  με την πολυπλοκότητα των κοινωνικών τους σχέσεων και πολύ υψηλή ς κοινωνικής τους νοημοσύνης.

Ο άνθρωπος (πρέπει να )είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από τον χιμπατζή.  

   3.-Στο ερώτημα  που για μερικούς είναι: Τι είναι ο άνθρωπος; Γιατί να υπάρχουμε;Υπάρχει μια ορθή   πορεία  και αν ναι προς ποία κατεύθυνση; Για ποιο σκοπό;.Πρέπει να υπάρχει απάντηση.

 Αλλά και για κείνους που έχουν την γνώμη πώς  η  απάντηση στα ερωτήματα αυτά είναι αδύνατη,η χρησιμότητα τού ερωτήματος είναι ίσως  γόνιμη ,έχει μια δυναμι κή,τουλάχιστον για μια αρχή,που εκτός άλλων  υποδεικνύει μια οδό ερεύνης, ένα στόχο,έναν άξονα προσανανατολισμού, με τελικό στόχο  την αναζήτηση και τον προσδιορισμό της πρέπουσας ανθρώπινης  στάσης και συμπεριφοράς,απέναντι, στον εαυτό μας,στους συνανθρώπους μας,στη Φύσην ,στο Σύμπαν.

 -Σε μια αναζήτηση,όπως αυτή που επιχειρούμε, δεν έχει σημασία η συσσώρευση γνώσεων και απόψεων ακόμη και ορθών. Σημασία έχει η απάντηση, στο ερώτημα  : Αν(στην ζωή) οι «γνώσεις» αυτές (εκτός βεβαίως από την ικανοποίηση βιωτικών αναγκών και της  έμφυτης ανθρώπινης περιέργειας και έφεσης για γνώση)  καθο ρίζουν και αν ναι, προς ποια κατεύθυνση, την πρέπουσα ανθρώπινη στάση και συμπεριφορά. Αν υποδεικνύουν κάτι.
 Και ελπίζω να έχει γίνει κατανοητό ότι , στόχος των όσων γράφονται,ήταν η αναζήτηση της στάσεως αυτής,της  συμπεριφοράς αυτής. 

-4.Εχει υποστηρτιχθεί ότι το Σύμπαν,οδηγείταιν στην πορεία του τόσο από την αναγκαιότητα,όσο και από την τύχη.

Αν αυτό αληθεύει ,μας επιτρέπει -ίσως επιβάλλει-μιά προέκταση:Ο παράγοντας, τύχη,τροφοδοτείται από την ελεύθερη βούληση,από τον άνθρωπο πράγμα, που εκτός άλλων μας φέρει κατά "λογική" αναγκαιότητα, σε δυό (τουλάχιστον) σκέψεις:Αφενός ότι, αναδύεται και από την παραδοχή αυτή, η ευθύνη του ανθρώπου, αφετέρου ότι, το μέλλον του Σύμπαν τος δεν είναι προκαθορισμένο.

 

Και επίσης.,.Αν η ζωή στην Γή έχει  νομοτελειακώς ημερομηνία λήξεως και αν η ζωή είναι απαραίτητη για το Σύμπαν,μήπως πρέπει να ερευνήσουμε την πιθανότητα και το χρέος,να την εξαγάγουμε (το  ολιγώτερο ως πληροφορία, ως συνείδηση ,σε άλλο σημείο του Σύμπαντος;
  

 

6.-Οσο  κανείς στέκεται μπροστά στην εξέλιξη,βλέπει μια  μεγαλειώδη ,συγκλονιστική ,εποποία,μια συνεχή προσπάθεια Του Θεού -όπως ο καθένας μας  τον αντιλαμβάνεται,-έναν  μεγαλειώδη αγώνα Του, σ΄ένα διακύβευμα ίσως , με στόχο την αγάπη,το αγαθό,την ενότητα, μια προσπάθεια όπου ίσως τίποτε ακόμη δεν έχει κριθεί,ένα αγώνα,στον οποίο,πρέπει και ο άνθρωπος να συμμετάσχει.Η σκέψη αυτή δεν είναι σκέψη ασεβούς και αλαζονική ,είναι σκέψη ευθύνης  και στάση αγάπης, δέους και σεβασμού μπρός στην μεγάλη μάχη που εξακολουθεί να δίνει Εκείνος (ή Εκείνο), και από την οποία δεν δικαιούμαστε ν΄απουσιάσουμε.
 

- Αν υπάρχει  ένας  πρόσθετος λόγος που να δικαιολογεί όλα όσα γράφονται στο πόνημα αυτό, είναι- να ωθήσει στην διατύπωση  τού ερωτήματος:

Γιατί όλα αυτά; Γιατί υπάρχω;

Και μερικοί που γνωρίζουν ή  νομίζουν πώς γνωρίζουν την απάντηση, ή τον  δρόμο που οδηγεί προς αυτήν,    ξέρουν ότι:

Χρειάζεται   αγώνας,αίσθημα ευθύνης,αγάπη, ταπεινότητα και  σοφία και φώτιση

Βόλος/Αγία Τριάδα/Βόλος …έως  1-5-2022

Γ.Α.ΚΟΥΚΟΥΒΙΝΟΣ

.

Ξέρω-το εννοώ- ότι,όσα γράφονται πιό κάτω,(και που  συνεχώς συμπληρώνω και διορθώνω) απέχουν όχι απλώς από το τέλειο, το πλήρες,(και το οριστικό, τουλάχιστον για μένα)αλλά και από αυτό που θα ήθελα και εγώ.Εκτός άλλων η κατανομή τής ύλης είναι ελαφρώς απαρά δεκτη.Δεν έχω όμως  τον χρόνο(και την ικανότητα;) να συμπληρώσω,να διορθώσω,να ταξινομήσω ,να καταλήξω.Τα γράφω λοιπόν έτσι ,με την προσδοκία,ότι, ίσως,αποτελέσουν εφαλτήριο,για κάποιον που θα θελήσει να  σταθεί πάνω στα στοιχεία και στις σκέψεις που τα πλαισιώνουν,  να συμβουλευθεί (κυρίως) βιβλιογραφία, να ερευνήσει,να προχωρήσει,και να θέσει τα δικά του πλέον συμπεράσματα, στην ομάδα,στην οποία κατά μεγάλο μέρος,οφείλω τη προσπάθεια μου αυτή και τής οποίας,την αγάπη και επιείκεια προεξοφλώ.Τα  λίγα και ελλιπέστατα αυτά στοιχεία ,όπως τα έχω συλλέξει,έτσι,χύδην, θάταν κρίμα να  μείνουν  αδιάβαστα, να πάν χαμένα. Όπως και κρίμα θάταν να πάν χαμένα και « ανεκμετάλλευτα» όσα ακούστηκαν στην ομάδα.Ολοι μας,πέρα από κάθε ματαιοδοξί α  οφείλουμε,να δίνουμε « το κατά δύναμη»(Και ασφαλώς σε όλους τους τομείς). Χωρίς σκέψη ότι, έτσι  θα θιγεί ο εαυτός  μας με την αποκάλυψη των πολλών ατελειών.Ο καλύτερος  τρόπος να μην κάνουμε λάθη είναι να μην επιχειρούμε τίποτε,πράγμα όμως που συνιστά  το μεγαλύτερο λάθος.
Θα μού  συγχωρηθεί επίσης το παράδοξο,τής παράθεσης αντιφατικών στοιχείων.Οφείλεται κατά μεγάλο ποσοσστό στο ότι,καταχωρώ,ό,τι, νεώτερο υποστηρίζεται και ανακαλύπτεται ,χωρίς να διαγράψω παλαιότε ρες γνώμες.
Ας μου συγχωρηθούν τέλος οι υπογραμμίσεις  .Το κείμενο γράφηκε για να  διευκολύνει  συζητήσεις  στην ομάδα και οι υπογραμμίσεις διευκολύνουν την ταχύτερη αναφορά στα στοιχεία του.
   Βασικός αν μ αποκλειστικός   στόχος του πονήματος είναι να  αναδείξει προβλήματα και να υποδείξει δρόμους για αναζήτηση( Τον στόχο αυτό, υπηρετεί  η παρατιθέμενη βιβλιογραφία)


Προ-προ-προ-προ…………….σχέδιο




ΥΠΟ ΣΥΝΕΧΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ


           ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
      ( ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΑΠΟΨΕΩΝ)


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1.-Andrew Parker   «Το αίνιγμα τής Γενέσεως» Ουρανός  2010,πρωτοτύπου 2009.
2.- Michel Morange,« Τα  Μυστικά τής Ζωής» Δαίδαλος 2008.
3.- Ernst Mayer « Τι είναι η εξέλιξη»(What evolution is)–Κάτοπτρο  2002 (πρωτοτύπου 2001)
4.-Claude Allegre « Ολίγη Επιστήμη για  όλους»(Un peu de science  pour tout le monde) Πόλις 2004 (πρωτοτύπου Artheme Fayard 2003)
5.-Explore Nature Τεύχος 21-Μάρτιος 2010
6.-Burton Guttman » Evolution » Oneworld 2005
7.-Ι.Γ.Γεωργάτσος» Γένεση και πρώιμη βιοχημική εξέλιξη τής ζωής» Παν.Εκδ.Κρήτης,2008
8.-Pierre Teilhard de Chardin « Le phenomene Humain» Seuil 1955
9.- -Richard Dawkins « Υφαίνοντας το ουράνιο τόξο»  Τραυλός2000(Unweaving the Rainbow-Science,Delusion and the Appetite for wonder 1999)
10.-Francisco J.Ayala  «Είμαστε πίθηκοι;»Κάτοπτρο,2011(Am I a monkey?Six big questions  about evolution, Johns Hopkins University Press 2010)
11.- Ο ίδιος «Το Δώρο τού Δαρβίνου στην Επιστήμη και τη Θρησκεία» Ενάλιος 2009 (Darwin’s gift to Science and Religion -2007)
12.-Victor Weisskopf  «Η Κβαντική Επανάσταση»Κάτοπτρο1994 (La revolution des quanta-Hachette 1989)
13.-Ed.Regis « Ποιός πήρε την καρέκλα τού Αινστάιν;» Τροχαλία1995(Who got  Einstein’s office? 1986)
15.-Ιάσων Ευαγγέλου «Εγκέφαλος-Ανθρώπινος και Ηλεκτρονικός» Σαββάλα 1993.-
16.- A.G.Cairns-Smith  «Τα Επτά Ιχνη» Κάτοπτρο 1992(Seven clues to the origin of life-Cambridge University Press 1987)
17.-Arthur Koestler «Ένα φάντασμα στη μηχανή» Χατζηνικολή 1977(The Ghost  in the Machine-1967)
18.-J.Douglas Kenyon” Forbidden History’’ Bear & Company 2005
19.- Daniel Goleman « Η συναισθηματική νοημοσύνη» Πεδίο2011(Emotional Intelligence 1995)
20.-Κωστής Μελισσαρόπουλος « Μελετήματα» 1965
21.-Ε.Π.Μπλαβάτσκυ « Η Μυστική Δοξασία»Τόμοι 1-4. Πνευματικός Ηλιος (1990-1993)
22.-Θ.Ι.Αμπατζόπουλος .Παρουσίαση της 8-5-2007(διαδίκτυο)
23.-Elie Gourin « Pourquoi La Vie?» F.Sorlot F.Lanore 1986.-
24.- Βασίλ.Ξανθόπουλος « Περί Αστέρων και Συμπάν των»Παν.Εκδ.Κρήτης 1985.
 25.--Sir Cyril Burt  « ESP and Psychology» Weidenfeld and Nicolson1975(ιδίως σελ.83 επ.)
 26.-Ρομπέρ Μπαρμπώ « Ο Ελέφαντας που παίζει κορίνες» Ενάλιος 2010(Robert Barbault”Un Elephαnt dans un jeu de quilles” 2006 Seuil:
  27.-Annie Besant  «Η εξέλιξη της Ζωής και της Μορφής» Θεοσοφικές Εκδόσεις 1990( ομιλίες  γύρω  στα 1898;)
28.-Teilhard de Chardin εν Claude Cuenot «  ce que Teilhard a vraiment dit » marabout university 1973
29.-Surendra Verma «Το μικρό βιβλίο των Επιστημών»’Ελληνικά Γράμματα (The little book of Scientific  principles ,theories and things »  New Holland Publishers,2006)
30.-Neil Shubin «Το ψάρι μέσα μας» Κάτοπτρο 2009(Your inner fish-2008)
 31.- Raymond Moody « Ματιές στην Αιωνιότητα»Διόπτρα 2011( glimpses of eternity 2010)
 32.- H.Maturana-F.Varela « Το Δέντρο της Γνώσης» Κάτοπτρο 1992(El arbor del conocimiento 1984)
 33.-Erwin Schrodinger « Τι είναι η Ζωή» Τραυλός 1995(“What is Life” Cambridge University Press,1944)
34.-«Εισαγωγή στη Φιλοσοφία τής Επιστήμης» Πανεπ.Εκδόσεις Κρήτης. 1995(Introduction to the Philosophy of Science  Prentice-Hall.inc.1992) ιδίως σελ.374 επ.
35.-Amotz – Avishag Zahavi «Η Αρχή της Μειονεξίας» Καστανιώτης 1998( The Handicap principle 1997)
36.-Α.Κ.Νάσιουτζικ « Το Σήμερα και το Αύριο» Κέδρος 1982
37.-Jared Diamond   «Το ανθρώπινο  ζώο»Κάτοπτρο 2014(The third Chimpanzee for  Young people –On the evolution and future of the Human
38.-  «Εξέλιξη» Gerard Cheshire  Αλεξάνδρεια  2015( A little histoty of a great idea 2008)
39.-Χρ.Γιανναράς « Το αλφαβητάρι της πίστης» Δόμος 1999
40.-Kim Sternely «Ντώκινς κατά Γκούλντ» Εκδ.Αλεξάνδρεια 2014(Dawkins  vs Gould .Survival of the Fittest 2007)
41.-Christiane Nusslein-Volhard  « Ο ερχομός στη ζωή»Kάτοπτρο 2013( Das Werden des lebens .Wie Werden des Lebens .Wie Gene die Entwicklung steuern-2008)
42.-Σ.Γκίκας΄-Ι.Ευαγγέλου « Προσωκρατικοί φιλόσοφοι » Σαββάλα 1995
43.-Michael Corbalis «  Στο Λαβύρινθο του μυαλού» Αιώρα  2013( Pieces of Mind 2011)
44.-John Maynard –Eors Sathmary  « The Origins of Life-From the birth of  life to the origins of language» Oxford University Press 1999 reprinted 2009)
45.-Addy Pross « What is life» Oxford University Press” 2012
 46.-George Williams  « Σχέδιο και σκοπός στη φύση»Κάτοπτρο 2001  (“The  Pony fish’s glow” Basic Books 1998)
 47.- Albert Jacquard  «  H  επίγνωση των ορίων» Κάτοπτρο 1994  (“ Voici le temps du monde fini “ Seuil 1991)
48.-Philip Whitfield «Η εξέλιξη τής ζωής»Σιρρις
49.- «Περισκόπιο τής Επιστήμης» Τεύχη 415/Οκτ.2016 σελ.20 επ---.417/Νοε 2016  σελ.18-425,(όπου και σχετική βιβλιογραφία)
50.- Sean Carroll “The Big Picture”Duttton 2016
 51.-Nick Lane”The Vital Question”w.w.Norton & Compaly Ltd.2016(First edition 2015)
52.-Κ.Κριμπάς « Κοινωβιολογία» Κάτοπτρο 2007
53.- Lee Smolin   " Ο Χρόνος"Τραυλός" 2016   Time Reborn Spin networks Ltd 2013
54 .-Paul Davies "Συμπαντικό Τακποτ"
55.--Yuval Noah Harari “ Sapiens”  Αλεξάνδρεια 2015(A brief history of Humankinde –Harvill Secker 2014)
56.-Η Βιολογία του 21ου αιώνα,Τόμος 2 Περισκόπιο τής Επιστήμης
57.-Περισκόπιο τής Επιστήμης “ Τεύχος 424/ Ιούλιος 2017 (“Από τη Χιονόμπαλα Γή στην Εκρηξη ζωής του Καμβρίου”
58.-Michael Ruse  " Ο Δαρβινισμός και οι επικριτές του"Ροπή 2017( Darwinism and its discontents-Cambridge University Press 2006)
59.-Λευτέρης  Ζούρος « Σε αναζήτηση σκοπού σε ένα κόσμο χωρίς σκοπό»Παν.Εκδ.Κρήτης  2014.
60.-Γιάννης Μανέτας « Η ζωή,σήμερα,άλλοτε,αλλού και στο μέλλον» Παν.Εκδ.Κρήτης 2018
61.- Yuval Noah Harari    « Homo Deus»    2015
62.-Jim-Al-Kahlili-Johnjoe McFadden «Η Ζωή στη Κόψη» Τραυλός 2017(Life on the edge 2015)
63.-Κώστας Καμπουράκης «Κατανοώντας την εξέλιξη»Παν.Εκδ.Κρήτης  2015(Understanding Evolution Cambridge University Press 2014)
64.--Francis S.Collins  «Η Γλώσσα Του Θεού» 207)(The Language of God(2006)
65.-John Hands”Cosmo Sapiens” 2015
66.-Gary Zukav «Η έδρα της Ψυχής» Διόπτρα  2001
67.-“Science et Vie” No 1218/2019
68.-Gottfried Schatz «Βιολογία,ένας κήπος γεμάτος  θαύματα» Παν.Εκδ.Κρήτης 2018
69.-Michio Kaku « Το Μέλλον της Ανθρωπότητας» Τραυλός 2019( The Future of Humanity 2018)



ΕΞΕΛΙΞΗ –ΟΡΙΣΜΟΙ ( ΕΝΝΟΙΑ)  –ΠΡΟΟΔΟΣ-ΤΕΛΕΙΟΤΗΤΑ



 -Εξέλιξη είναι η αλλαγή στην γενετική σύνθεση εντός πληθυσμού.
 -  Εξέλιξη  είναι η  ιστορία των μεταβολών των ζωντανών οργανισμώνοί από την πρώτη εμφάνισή τους στη Γή.
- Ernst Mayer:Εξέλιξη σημαίνει κατευθυνόμενη αλλαγή.
-Εξέλιξη είναι (κατά κανόνα)  μια πορεία προς το πολυπλοκότερο.
-Lee Smolin : "(Σε συμπαντική κλίμακα ) Πορεία από μιά λιγώτερο δομημένη σε μιά περισσότερο δομημένη κατάσταση ,από την ισορροπία  στην πολυπλοκότητα."
- John Hands :(βιολογική)  εξέλιξη είναι η διαδικασία αλλαγής  στους οργανισμούς  που έχει ως αποτέλεσμα ένα νέο είδος.Εξέλιξη(απλώς) είναι η  διαδικασία αλλαγών που συμβαίνει σε κάτι,ειδικώς από μια απλή σε μια πιο σύνθετη κατάσταση. -Ο ίδιος(ό.π.σελ.303) γράφει  πώς η τάση προς πολυπλοκότητα  γενικώς έχει μια αυξητική πορεία και πώς η  μελέτη των απολιθωμάτων δεν αποδεικνύει με πειστικό τρόπο μια πορεία από το πολυπλοκότερο προς το απλούστερο.Αλλά η παρατήρηση αυτή,που  έχει ως βάση την μελέτη απολιθωμάτων δεν μπορεί ασφαλώς να ανατρέψει τα προανα φερόμενα  συμπεράσματα .Επισημαίνει (ό.π.573) πως πολλοί  σύγχρονοι νεοδαρβινιστές   αρνούνται  ότι, η βιολογική εξέλιξη  αποδεικνύει την ύπαρξη  ενός σχεδίου προοδευτικής πολυπλοκότητας γιατί  αντιμάχεται   την άποψή τους  ότι,όλα  τα είδη είναι ίσα.
-  Paul Davieς,(αναφερόμενος ειδικότερα στην πολυπλοκότητα (ό.π.280)  «Πολλά μη έμβια συστήματα …..η πορεία τους προς την πολυπλοκότητα, είναι τελείως αυθόρμητη χωρίς να εμπλέκονται δαρβινικοί μηχανισμοί της ποικιλότητας και τής φυσικής επιλογής.Οι νιφάδες του χιονιού για ) παράδειγμα σχηματίζουν περίτεχνες εξαγωνικές μορφές .Κανείς δεν υποστηρίζει φυσικά ότι, οι νιφάδες του χιονιού διαθέτουν γονίδια,ούτε όμως και κάποιον ευφυή σχεδια στή.Αυτοοργανώνονται…αυθόρμητα. Αυτού του είδους η μη δαρβινική εξέλιξη μέσω της αυτοοργάνωσης,είναι συνήθης στη φυσική ,τη χημεία την αστρονομία ,τις επιστήμες της Γής,ακόμη και στο Ιντερνετ.Θα μου προξενούσε μεγάλη έκπληξη εάν ο  μηχανισμός αυτός δεν εντοπιζόνταν πουθενά και στη βιολογία,μπορεί όμως να κάνω λάθος. Ακόμη όμως και εάν έχω δίκαιο ,αυτό δεν σημαίνει  ότι καταρρίπτεται ο δαρβινισμός,αλλά ότι θα έχουμε ανακαλύψει ένα ακόμη στοιχείο του εξελικτικού μηχανισμού. »
- (Αλλά:Οι McShea  και  Wim Hordijk,) προτείνουν ,με αναφορά σε συγκεκριμένες περιπτώσεις,  ότι ,ενίοτε η εξέλιξη ακολουθεί αντίθετο δρόμο, δηλαδή,από το πολυπλοκότερο προς το απλούστερο. Ο McShea λέγει.  « Βλέπουμε μια μείωση στον αριθμό των οστών τού κρανίου,στις εξελικτικές  διαδικασίες και μεταβάσεις, από τα ψάρια, στα αμφίβια ,στα ερπετά,στα θηλαστκά.Σε ορισμένες περιπτώσεις, οστά τού κρανίου έχουν απολεσθεί,σε άλλες, παραπλήσια οστά έχουν λυώσει.Το ανθρώπινο κρανίο έχει λιγώτερα οστά,από το κρανίο των ψαριών.». Ο Wim Hordijk   λέγει τα ίδια:Υποστηρίζει την  ίδια άποψη ,χρησιμοποιώντας προσομειώσεις σε  υπολογιστές.Αναφέρει και αυτός  προς στήριξη τής άποψής του,το κρανίο των ψαριών, πού όπως δείχνουν  τα σχετικά απολιθώματα,έχουν περισσότερα,οστά.Χωρίς να θριαμβολογεί και να γενικεύει  προσθέτει ότι, το επόμενο βήμα,θα είναι να διαπιστωθεί το κατά πόσο συχνά συμβαίνει το φαινόμενο αυτό στην φύση. Ο  Ernst Mayer παρατηρεί επίσης ότι,  πολλές φυλετικές γενεαλογικές γραμμές επιδεικνύουν απλουστευτικές τάσεις και αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε διάφο ρα είδη εξειδικευμένων οργανισμών : ανάδρομη εξέλιξη.  Επίσης ο Addy Pross, (ό.π.σελ  167) που δέχεται και αυτός,ότι, σε ορισμένες περιπτώ σεις, παρατηρείται   περισσότερο μια διαδικασία απλοποίη σης,παρά μια πορεία προς την πολυπλοκότητα τόσο στο χημικό όσο και στο βιολογικό επίπεδο.Το δικαιολογεί με το ότι, η φύση δεν έχει « αντίρρηση»  για ένα εξελικτικό βήμα προς την απλοποίηση εφόσο ένα τέτοιο βήμα  ενισχύει την  δυναμική κινητική σταθερότητα¬----)
-Μια  άλλη περίπτωση δεν  φαίνεται να συμβιβάζεται με την άποψη της πορείας προς το πολυπλοκότερους παρέχει μια δημοσίευση στο διαδί κτυο,τον Οκτώβριο του 2017. Σύμφωνα με αυτή,τα πρώτα δέντρα που αναπτύχθηκαν στον πλανήτη μας, φαίνεται πως ήταν και τα πιο πολύπλοκα - περισσότερο από ό,τι είναι τα σημερινά δέντρα. Αυτό αποκαλύπτουν δύο απολιθώματα ενός δέντρου ηλικίας 374 εκατομ μυρίων ετών, τα οποία βρέθηκαν σε μια απομονωμένη περιοχή στη βορειοδυτική Κίνα.«Δεν υπάρχει άλλο γνωστό δέντρο στην ιστορία της Γης, που να έχει ποτέ κάνει κάτι τόσο απίστευτα περίπλοκο. Είναι τρελό ότι, τα αρχαι ότερα δέντρα είχαν και την πιο πολύπλοκη ανάπτυξη», δήλωσε ένας από τους ερευνητές, ο παλαιοντολόγος Κρις Μπέρι της Σχολής Γεωεπι στημών του βρετανικού Πανεπιστημίου του Κάρντιφ.

Στο παράρτημα δημοσιεύεται ολόκληρη η σχετική είδηση υπό τον τίτλο,τα σημερινά  δένδρα λιγότερο πολύπλοκα από τα παλαιά)-

-Κατά τoν J.Monod, « η εξέλιξη υφίσταται….είναι μια συνέχεια ατυχημάτων  στα οποία παρεμβαίνει ένα σημαντικό μέρος του τυχαίου που διαιωνίζονται χάρις στην χωρίς μεταβολές ανα παραγωγή….Η διαδιακασία είναι προσανατολισμένη σε μια αποκλειστική κατεύθυνση, τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων και την   πολυπλοκότητα, που δίνουν την εντύπωση ότι,  αντιφάσκουν με  τις αρχές που σέβεται ……………… (πράγμα που ταράσσει  τον  Monod,)…..μια παγκόσμια θεωρία δεν θα μπορούσέ να συμπεριλαμβάνει την βιόσφαιρα, ….η βιόσφαιρα( για την οποία ισχυρίζεται ότι,εξηγείται αλλά στα μάτια του είναι ουσιαστικώς, απρόβλεπτη) …... η πράξη της ζωής, δεν εγγράφεται σε ένα κλασσικό ντετερμινισμό, ,(εφαρμόσιμο στην άβια ύλη).  Στην βιολογική εξέλιξη συμβαίνει κάτι που σχετίζεται με τους στατιστικούς νόμους.Αλλά η εξέλιξη  γίνεται με ένα τρόπο συνεπή και ομογενή. Υπάρχει στην διαδικασία αυτή, κάτι που σου προξενεί μια ταραχή σαν να υπάρχει ένα είδος παγκόσμιου νόμου, που διέπει τόσο τα στοιχεία όσο και τα άτομα σε συλλογικά πεπρωμένα.»
-Ο   Ernst Mayer(ό.π.43 επ.) γράφει πώς η εξέλιξη σήμερα θεωρείται γεγονός.(Ετσι και  Francisco J.Ayala ό.π.).


Υπάρχει παντού εξέλιξη;
- Ο J.Monod( Le Hasard et la nécessité  σελ. 158)  αναφερόμενος   στην ύπαρξη ειδών που δεν μεταβλήθηκαν ούτε στο ελάχιστο,για εκατομμύρια χρόνια,γράφει ότι,  η σταθερότητα των  μορφών  είναι εκείνο  που είναι δύσκολο να εξηγηθεί και όχι η εξέλιξη ,  και  ο Elie Gourin κινούμενος στο ίδιο μήκος κύματος.(ό.π.σελ.31 επ.) ,εκφράζει την απορία γιατί ο μηχανισμός της εξέλιξης  δεν  λειτούργησε  για εκατομμύρια χρόνια  σε ορισμένα είδη  όπως φυτά χωρίς νευρικό σύστημα, και έντομα.





ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ  ΠΟΛΥΠΛΟΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΠΡΟΟΔΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΕΛΕΙΟΤΗΤΑΣ.

-Ο J.Monod βλέπει την πρόοδο ως μια πορεία αντίθετη με την εντροπία και την εξέλιξη στο συνολό της υποταγμένη στο τυχαίο,με τον σχετικό κώδικά της, να φαίνεται  ομοίως να έχει  γραφεί απ’αυτό.
-Το 1988 ο Matthew Nitecki ,έγραψε πώς ή έννοια   της προόδου είναι απαγορευμένο για την εξελικτική βιολογία, ως καθαρώς ανθρωπομορφι κό και σε κάθε περίπτωση ως αμφίβολης χρησιμότητας,ενώ απαξιωτικά αναφέρθηκε στην έννοια της προόδου και ο Stephen Jay Gould,που χαρα κτήρισε την ιδέα της προόδου, ως βλαβερή.
- Ο John Hands  παρατηρεί(ό.π. 355) ότι,παρόλο που πολλοί Νεοδαρ βινιστές απορρίπτουν την ιδέα της προόδου,οι ιδρυτές του ΝεοΔαρβινι σμού, αντιθέτως   την αναγνωρίζουν  λέγοντας ότι ,η μεγαλύτερη πρόο δος,παρατηρείται  στον άνθρωπο,άποψη που νομίζουμε ως ,ορθή,ιδίως αν κανείς σκεφθεί τους παράγοντες νοημοσύνη και συνείδηση,που προβάλ λουν με αξιώσεοις,ότι, συνιστούν τον σκοπό τής εξελίξεως.
Άποψη ,που για  παραπάνω λόγους, δεν κλονίζεται από το ότι,ατελέστε ρες και απλούστερες μορφές, αντέχουν περισσότερο στο χρόνο και  στις συνθήκες του περιβάλλοντος.
-Ο Kim Sternely(ό.π.σελ.153)  δίπλα στην πορεία προς το πολυπλο κότερο,προσθέτει και την προσαρμοστικότητα . Για άλλους  εξέλι ξη  είναι μια πορεία   προς  τη «πρόοδο»(;), προς  το τελειότερο.  (: -Ο  Ernst Mayer απορρίπτει την ιδέα τής καθολικής προόδου στην εξέλιξη Δεν δέχεται ότι, η μεγαλύτερη πολυπλοκότητα ταυτίζεται με την πρόοδο-ο.π.263-.)-.
-Η Blavatsky βλέπει την εξέλιξη ως απελευθέρωση από το σώμα και  μια πορεία προς την Ενωση με το αιώνιο Πύρ.   
-Οι σύγχρονοι εξελικτικοί –όπως και σε άλλο κεφάλαι ο σημειώνεται-απορρίπτουν την ιδέα ότι, η εξέλιξη μπορεί τελικώς να παράγει τελειότη τα,οι περισσότεροι όμως απ΄αυτούς,δέχονται ότι, από την αρχή τής ζωής,έχει παρουσιαστεί, κάποιο είδος εξελικτικής προόδου-ο ίδιος ο Δαρβί νος  διευκρινίζει ότι, η εξέλιξη δεν σημαίνει κατανάγκη πρόοδο. Οπως γράφει ο δαρβινι στής   M.Ruse(ό.π.σελ.253) « Ο Δαρβίνος, ήρθε να φρενάρει …χαρούμενες σκέψεις σχετικά με την πρόοδο….μπορούσε να δεί  την σχετικότητα  στο μηχανισμό της φυσικής επιλογής,ή επιτυχί α    στον αγώνα και οι επακόλουθες προσαρμογές, δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα,το ωραιότερο ή το καλύτερο ή το υψηλότερο.Αυτό που μπο ρεί να λειτουργήσει είναι και αυτό που πετυχαίνει και αυτό που πετυχαί νει μπορεί τόσο να βελτιωθεί όσο και να εκφυλιστεί.Ωστόσο ο Δαρβίνος, υπεστήριζε την  φιλοσοφία τής προόδου,…άρχισε να υποστηρίζει  την πρόοδο,επικεντρώνοντας  αυτό που οι σημερινοί εξελικτικοί,αποκαλούν κούρσα των εξολισμών..  καθώς   βελτιώνεται ένας κλάδος, βελτιώνε ται  αυτόματα και ένας άλλο για να συμβαδίζει.» Το θέμα θέλει μεγάλη συζήτηση,τής οποίας ασφαλώς  πρέπει να προηγηθεί η απάντηση στο ερώτημα,τι από βιολογική άποψη είναι τέλειο (: οι σχετικώς πρωτόγονοι προκαρυώτες  εξακολουθούν να επιβιώνουν για περισσότερο από 3 δισεκατομμύρια χρόνια) και σε τι φαίνεται να κατευθύνεται η εξέλιξη.Ο M.Ruse   αναφερόμενος στο υποστηριζόμενο πώς  κάτι παρόμοιο με τον άνθρωπο επρόκειτο να εξελιχθεί αργά ή γρήγορα,λέγει(ό.π. σελ.259) πώς δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε πώς οι άνθρωποι είναι ανώτεροι,ότι , είναι άλλο  το θέμα αν είναι διαφορετικοί και ότι, δεν έχει αποδειχθεί πως η φυσική επιλογή οδηγεί στην απόλυτη πρόοδο.

Αν η εξέλιξη έχει ένα σκοπό,τότε τέλειο θάναι εκείνο που εξυπηρετεί τον σκοπό αυτό, που σχετίζεται με το σκοπό αυτό.

-Ο E,Wilson όπως τον μεταφέρει ο M.Ruse(ό.π.σελ.264) στο βιβλίο του «Το Μέλλον της ζωής» γράφει για  « μια αίσθηση γενετικής ενότητας, συγγένειας και μακροχρόνιας ιστορίας,είναι κάποιες από τις αξίες που μας δένουν με τα έμβιο περιβάλλον.Πρόκειται για μηχανισμούς επιβίω σης για μας και για το είδος μας.Το να διατηρούμε την βιοποικιλότητα αποτελεί επενδυση στην αθανασία»
-Από άλλη , ειδικότερη άποψη μπορούμε να δούμε την εξέλιξη   και  ως αύξηση τής συνειδητότητας, διανοητικής ικανότητας και πνευματικό τητας, με το περιεχόμενο των εννοιών αυτών να εκφεύγει  των στόχων τού  προκείμενου πονήματος,(: άραγε η αύξηση αυτή,είναι ο (υποτιθέμε νος)σκοπός τής εξέλιξης και αν ναι γιατί; ) πράγμα που ασφαλώς δεν αποκλείει την σχετική συζήτηση,πάνω στις έννοιες αυτές,από την οποία πολλές ενδιαφέρουσες απόψεις  θα μπορούσαν να προκύψουν.
-Ο Vernadsky ( εν Εrnst Mayer o.π.260) λέγει πώς  υπάρχει μια συνεχιζό μενη συνεξέλιξη μεταξύ των οργανισμών που παράγουν οξυγόνο και εκείνων που το καταναλώνουν.

 Η ΕΞΕΛΙΞΗ  ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΕ ΜΗ ΕΜΒΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ
Η ΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΑΡΧΗ
- Υπό την ευρεία έννοια των μεταβολών που καθορίζονται από την φυσική επιλογή ,η εξέλιξη αφορά και μη ζώντα συστήματα,για παράδειγμα σε ομάδες αλληλεπιδράσεων χημικών αντιδράσεων.(  Ετσι και P.Whitfield ό.π.47) .Για την περίπτωση  αυτή που αφορά (και)   το  Σύμπαν δεν γίνεται εκτεταμένος λόγος  στο προκείμενο πόνημα.Μόνον ορισμένες  νύξεις.Ετσι έχουμε ότι  η «Κοσμολογική φυσική επιλογή»  κατά τους επιστήμονες  του Πανεπιστημίου της
Οξφόρδης αναπτύσσει την υπόθεση μιας ιδέας που διατυπώθηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1990 για να εξηγήσει την τροποποίηση των βασικών παραμέτρων του σύμπαντος, που συνέβη ώστε να καταστεί δυνατή η ύπαρξη των ατόμων, των γαλαξιών, και της ίδιας της ζωής.Η θεωρία της κοσμολογικής φυσικής επιλογής προτείνει ότι εάν τα νέα σύμπαντα γεννιούνται μέσα σε μαύρες τρύπες, τότε ένα «πολυσύμπαν» αποτελούμενο από πολλά πιθανά σύμπαντα θα μπορούσε να διαμορφω θεί από μία διαδικασία παρόμοια με τη φυσική επιλογή, έτσι ώστε οι διαδοχικές γενιές συμπάντων να εξελίσσονται και να γίνονται καλύτερες στο να δημιουργούν μαύρες τρύπες.Οι ερευνητές της Οξφόρδης, με επικε φαλής τον θεωρητικό της εξέλιξης Άντυ Γκάρντνερ και τον θεωρητικό φυσικό Τζόζεφ Κόνλον, διεπίστωσαν ότι, μια βασική εξίσωση από την εξελικτική γενετική, το θεώρημα του Πράις, μπορεί να συλλάβει την διαδικασία της κοσμολογικής φυσικής επιλογής και να εξηγήσει πώς το σύμπαν φαίνεται να είναι σχεδιασμένο για τον σκοπό της δημιουργίας μαύρων τρυπών. Σύμφωνα με τους Γκάρντνερ και Κόνλον, πρόκειται για κάτι ανάλογο με το πώς ένα ψάρι μπορεί να φαίνεται ότι «σχεδιάστηκε» ώστε να μπορεί να κολυμπήσει υποβρύχια ή ένα πουλί να εμφανίζεται σαν να  «σχεδιάστηκε» να μπορεί να πετάει.Η εξίσωση του Πράις είναι μία εξίσωση συνδιακύμανσης, η οποία περιγράφει μαθηματικά την εξέλι ξη και τη φυσική επιλογή. Διατυπώθηκε για πρώτη φορά από τον Αμερι κανό Τζωρτζ Πράις, ενώ έχει βρει εφαρμογές και στην οικονομική θεω ρία. Το θεώρημα μάς παρέχει έναν τρόπο κατανόησης της επίδρασης της μετάδοσης των γονιδίων και της φυσικής επιλογής πάνω στο ποσοστό των γονιδίων μέσα σε κάθε νέα γενιά ενός πληθυσμού. «Η ιδέα της κοσμολογικής φυσικής επιλογής είναι αμφιλεγόμενη, και οι φυσικοί έχουν επισημάνει όλα τα προβλήματα που παρουσιάζει. Αλλά αυτό που μας ενδιέφερε ήταν να δούμε εάν η θεμελιώδης εξελικτική λογική που το χαρακτηρίζει λειτουργεί πραγματικά », δήλωσε ο Γκάρντνερ, που είναι επίσης επικεφαλής του Τμήματος Ζωλογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.«Ανακαλύψαμε ότι, μια γενική εξίσωση από την εξελικτική γενετική, το λεγόμενο θεώρημα του Πράις, μπορεί να μας βοηθήσει να μοντελοποιήσουμε το πώς η φυσική επιλογή μπορεί να λειτουργήσει όχι μόνο στο επίπεδο γονιδίων και οργανισμών, αλλά και σε κάτι τόσο αφάνταστα μεγάλο, όπως τα πολλαπλά σύμπαντα», πρόσθεσε ο Γκάρντνερ. «Το μοντέλο μας χρησιμοποιεί μαθηματικά παρόμοια με τη μαθηματική θεωρία στην οποία υπόκειται η δαρβινική προσαρμογή στον τομέα της βιολογίας. Η προσαρμογή αυτή εξηγεί πώς η δυναμική της φυσικής επιλογής οδηγεί τους οργανισμούς να εμφανίζονται σαν να έχουν σχεδιαστεί ώστε να μεγιστοποιούν την καταλληλότητά τους στο περιβάλλον».Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι, η εξέλιξη των συμπάντων είναι από πολλές απόψεις πολύ διαφορετική από την εξέλιξη των ζώων. Για αρχή, σε ένα πολυσύμπαν αποτελούμενο από πολλά πιθανά σύμπαν τα δεν υφίσταται πραγματικά η έννοια της αλλαγής με την πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, τα μοντέλα των εξελισσομένων συμπάντων της ομάδας του Γκάρντνερ είναι αρκετά παρόμοια με τα μοντέλα της βακτηριακής εξέλιξης, όπου γενιές εξελίσσονται από την άφυλη αναπαραγωγή των κυττάρων.
Επίσης: Σύμφωνα με την μέχρι σήμερα αποδεκτή κοσμολογική θεωρία του Big Bang, η δημιουργία του σύμπαντος βασίζεται στη δράση των τεσσάρων γνωστών θεμελιωδών δυνάμεων ή αλληλεπιδράσεων (Βαρυτι κή, ηλεκτρομαγνητική, ισχυρή και ασθενής  ). Οι δυνάμεις αυτές δρουν με απόλυτα εξειδικευμένο τρόπο και εμφανίζονται κατά περίπτωση με απόλυτα ακριβείς και συγκεκριμένες σταθερές, οι οποίες προσδιορίζουν μια αλληλουχία κινήσεων, γεγονότων και φαινομένων, που καταλήγουν στην  δημιουργία του συγκεκριμένου «δικού» μας σύμπαντος.Έτσι, μπορού με να πούμε πως το Big Bang πυροδότησε την έναρξη μιας σειράς συγκεκριμένων δυναμικών διεργασιών της άβιας ύλης, που καταλήγουν στη δημιουργία της έμβιας ύλης.Το συμπέρασμα αυτό δεν έχει βάση αμφισβήτησης, γιατί δεν εμπίπτει στη περίπτωση μιας επαγω γής ή απαγωγής στη διαδικασία του λογικού συμπερασμού, αλλά αφορά την πραγματικότητα καθαυτή.
Μάλιστα, αυτή η διαπίστωση γίνεται από το ανώτερο, μέχρι τώρα, τελικό δημιούργημα αυτής της διαδικασίας, τον άνθρωπο, ο οποίος είναι σε θέση να παρατηρεί, να διερωτάται, να διερευνά και να απαντά. Αλλά, αυτές ακριβώς οι ξεχωριστές ιδιότητες – ικανότητες του ανθρώπου αποτελούν για τον ίδιο κι ένα βασικό μέτρο στη προσπάθεια ερμηνείας του ανερμήνευτου, με τη καθιέρωση της «ανθρωπικής αρχής» ή του «ανθρωπι κού αξιώματος».Η αρχή αυτή στηρίζεται στη βασική απαίτηση που λέει ότι: κάθε ερμηνεία για την ύπαρξη του σύμπαντος πρέπει να πε ριλαμβάνει και την ύπαρξη του ανθρώπου μέσα σ’ αυτό. Δηλαδή, κάθε Κοσμολογική θεωρία πρέπει να αναπτύσσεται στη βάση της ερμηνείας των καταστάσεων και των σχέσεων που μεσολαβούν μεταξύ των δυο αναμφισβήτητων πραγματικών γεγονότων: του Σύμπαντος (δηλ. του Κοσμικού γίγνεσθαι) και του παρατηρητή του (δηλ. του ανθρώπου). Έτσι, στην επιστημονική έρευνα της Κοσμολογίας επικαιροποιείται, μετά από 2400 χρόνια περίπου, η βασική φιλοσοφική θέση του Πρωταγόρα που λέει ότι: «Μέτρο όλων των πραγμάτων είναι ο άνθρωπος, αυτών που υπάρχουν, πως υπάρχουν και αυτών που δεν υπάρχουν, πως δεν υπάρ χουν».Η ανθρωπική αρχή λοιπόν, που ονομάστηκε έτσι από τον μαθηματικό Brandon Carter το 1974, βασίζεται στη διαπίστωση της επιστήμης πως αν δεν υπήρχε το συγκεκριμένο Σύμπαν, δηλαδή αν δεν υπήρχαν οι απόλυτα συγκεκριμένες σταθερές στο Συμπαντικό γίγνεσθαι, δεν θα είχαν αναπτυχθεί οι συνθήκες που επέτρεψαν την ύπαρξη του παρατηρητή του, δηλ. του ανθρώπινου όντος. Η διαπίστωση αυτή δεν αναφέρεται στον άνθρωπο για να επισημάνει μόνο κάποια βιολογική τελειότητα στο φαινόμενο της ζωής, αλλά και για να δείξει το πώς μέσα στο Κοσμικό γίγνεσθαι αναδεικνύεται το φαινόμενο της νόησης. Το πώς δηλαδή μια συγκεκριμένη αλληλουχία διεργασιών της άβιας ύλης καταλή γει στην εμφάνιση της νοήμονος έμβιας ύλης.
Όμως, αυτή η διαπίστωση αναδεικνύει ταυτόχρονα και το πρόβλημα της μηχανιστικής θεώρησης του Κόσμου, διότι, «εκ του αποτελέσματος» φανερώνεται η ύπαρξη σκοπού στην όλη γεγονική εξέλιξη της σύμφυτης κίνησης της ύλης. Έτσι, παρ’ όλο που τόσο η «μηχανή παραγωγής», δηλ. το συγκεκριμένο Σύμπαν, όσο και το «τελικό νοήμον προϊόν» , δηλ. το ανθρώπινο ον, είναι συνεχώς παρόντα και διαθέσιμα στην έρευνα, εν τούτοις, ένα μεγάλο μέρος της επιστημονικής κοινότητας παραμένει προσκολλημένο στην μονοδιάστατη υλιστική ερμηνεία του κόσμου, και αρκείται να «βλέπει» μόνο αυτό που «φαίνεται». Σ’ αυτή τη περίπτωση λοιπόν, η ανθρωπική αρχή εφαρμόζεται με μια Δαρβινική αντίληψη, για να αποδείξει πως υπάρχουμε έτσι όπως υπάρχουμε, σαν μια έκφανση των υπαρκτικών δυνατοτήτων της ύλης. Η νόηση δεν είναι τίποτε άλλο πέρα από μια αναγκαία διεργασία της έμβιας ύλης. Δηλαδή, το ότι υπάρχουμε έτσι όπως υπάρχουμε δεν σημαίνει πως αποτελούμε την υλοποίηση κά ποιου σκοπού, παρά το ότι η ύπαρξή μας αποδεικνύει πως η ύλη, μεταξύ των άλλων, μπορεί να παράγει και διάφορες μορφές ζωής.
Στο συγκεκριμένο Σύμπαν, απ’ όσο μπορεί να διαπιστώσει ο άνθρωπος, οι περισσότεροι πλανήτες δεν πρέπει να βρίσκονται σε κατάλληλες τροχιές γύρω απ’ τον ήλιο τους για να μπορούν ν’ αναπτυχθούν συνθήκες εμφάνισης ζωής. Όμως, σύμφωνα με τον νόμο των πιθανοτήτων, και λόγω του απίθανα μεγάλου αριθμού πλανητών, αφού υπάρχει η Γη κι εμείς βρισκόμαστε σ’ αυτή, τότε, έστω και σπάνια θα υπάρχουν κι άλλοι πλανήτες που μπορεί να έχουν συνθήκες εμφάνισης ζωής. Έτσι, ο Richard Dawkins υποστηρίζει ότι, σύμφωνα με την ανθρωπική αρχή μπορούμε να συζητάμε το ζήτημα μόνο σε κείνο το είδος σύμπαντος το οποίο υπήρξε ικανό να μας παράγει. Συνεπώς, η ύπαρξή μας ορίζει ότι οι θεμελιώδεις φυσικές σταθερές έπρεπε να εμπίπτουν στις ζώνες τροχιάς του πλανήτη που είναι ευνοϊκές για τη ζωή.Αλλά αυτή η εφαρμογή της ανθρωπικής αρχής, που εξηγεί την ύπαρξη της νοήμονος έμβιας ύλης με την ταυτολογία ότι υπάρχουμε έτσι όπως υπάρχουμε επειδή έτσι υπάρχουμε, δεν φαίνεται ικανοποιητική για πολλούς εξελικτικούς υλιστές, κι έτσι, προσφεύγοντας πάλι σε μια επαγωγική πιθανολόγηση, αναφέρονται στη θεωρία του «πολυσύμπαντος» (multiverse) ή «μεγασύμπαντος» (megaverse). Η θεωρία αυτή έχει να κάνει με την ιδέα μιας «φυσικής επιλογής» μεταξύ πολλών διαφορετικών περιπτώσεων της ύπαρξης ενός σύμπαντος, λόγω διαφοροποίησης των φυσικών νόμων και σταθερών, που τελικά καταλήγει στην ύπαρξη του συγκεκριμένου «δικού» μας σύμπαντος. Αλλά, αυτή η πιθανολόγηση δεν σταματάει εδώ, παρά αναφέρεται και στη θεωρία του φυσικού Lee Smolin που λέει ότι «θυγατρικά» σύμπαντα γεννιούνται από «μητρικά» σύμπαντα, όχι σε μια καθολική Μεγάλη Σύνθλιψη αλλά πιο τοπικά, σε μαύρες τρύπες. Ο Smolin εδώ προσθέτει μια μορφή κληρονομικότητας: Η κληρονομικό τητα αποτελεί ουσιώδες συστατικό της Δαρβινικής φυσικής επιλογής, κι έτσι ο Smolin θεωρεί ότι υπήρξε μια φυσική επιλογή συμπάντων στο πολυσύμπαν, η οποία ευνόησε άμεσα την εξέλιξη της ικανότητας γέννησης μαύρων τρυπών και έμμεσα την παραγωγή ζωής.

Με την εκτενή αναφορά του Dawkins στη θεωρία του πολυσύμπαντος, μέσα από το πρίσμα μιας εφαρμογής της Δαρβινικής εξελικτικής διαδικασίας, ο ίδιος καταλήγει στο συμπέρασμα ότι: «Ενδεχομένως το πολυσύμπαν φαίνεται εξωφρενικό ως προς το τεράστιο πλήθος συμπάντων. Εάν όμως το καθένα από αυτά τα σύμπαντα είναι απλό όσον αφορά τους θεμελιώδεις νόμους του, τότε δεν υποθέτουμε τίποτε εξαιρε τικά απίθανο. Το ακριβώς αντίθετο πρέπει να λεχθεί για κάθε είδος διάνοιας».Εδώ λοιπόν διαπιστώνουμε ότι, προκειμένου ο υλισμός να αποφύγει την οποιαδήποτε έκφανση νόησης στην όποια εξηγητική εκδοχή των διαδοχικών διαδικασιών της άβιας ύλης – που καταλήγουν στη γένεση των έμβιων όντων – καταφεύγει σε επιστημονικά αναπό δεικτες θεωρητικές ακροβασίες, που δημιουργούν αντιφάσεις όπως: Ο ίδιος έγκριτος επιστήμονας, ενώ από ’ τη μια παραδέχεται ότι, «η δαρβινική εξέλιξη προχωρεί απρόσκοπτα αφότου δημιουργήθηκε η ζωή… διότι η φυσική επιλογή δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς αυτή», απ’ την άλλη υποστηρίζει τη θεωρία που μιλάει για τη διαδικασία της φυσικής επιλογής μεταξύ πολλών συμπάντων, για να υπάρξει το συγκεκριμένο «δικό» μας σύμπαν.Η αντίφαση είναι φανερή. Η εξέλιξη με την διαδικασία της φυσικής επιλογής δεν μπορεί να υπάρξει στην άβια ύλη. Αν λοιπόν η ζωή είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την φυσική επιλογή, τότε το «δικό» μας σύμπαν αναδείχθηκε μ’ αυτή τη διαδικασία μεταξύ πολλών άλλων ζωντανών συμπάντων. Όμως, αυτή η συλλογι στική παραπέμπει άμεσα σ’ αυτό που ακριβώς θέλει ν’ αποφύγει, δηλαδή στην ύπαρξη ενός είδους διάνοιας. Διότι δεν υπάρχει έκφανση ζωής χω ρίς νόηση, έστω κι αν τη δούμε σαν ένα μοναδικό μηχανιστικό παρά γωγο της ύλης. Με βάση αυτή την αντίληψη, δηλαδή την ύπαρξη της νόησης ως ένα μηχανιστικό φαινόμενο της ύλης, οι απόλυτα συγκε κριμένες σταθερές του σύμπαντος είναι προϊόν της δαρβίνειας εξελικτικής διαδικασίας, όπως και εμείς οι ίδιοι. Αν μάλιστα πάρουμε υπόψη τη θεώρηση του υλισμού ότι, η νόηση δεν είναι τίποτε άλλο πέρα από κάποιο είδος «ηλεκτρονικών προγραμμάτων», τότε δεν θα είναι καθόλου περίεργο να οδηγηθούμε στην ιδέα κάποιου φυσικού «υπερσυ μπαντικού ηλεκτρονικού υπολογιστή»!Γίνεται πλέον κάτι περισσότερο από φανερή η αντίφαση στην οποία καταλήγει ο τρόπος εφαρμογής της «ανθρωπικής αρχής», στην εξηγητική θεώρηση του Κοσμικού γίγνεσθαι, στα πλαίσια του υλισμού, από ένα σημαντικό «κομμάτι» της επιστημο νικής κοινότητας. Κι αυτό, γιατί η οποιαδήποτε προσπάθεια αποσύν δεσης της νόησης από την αλληλουχία των διεργασιών του Σύμπαντος, οδηγεί στο αντίθετο αποτέλεσμα. Αν θεωρήσουμε σωστή την αντίληψη ενός σύμπαντος απόλυτα μηχανιστικού, που κινείται με τους προκα θορισμούς και την ακρίβεια μιας μηχανής, τότε, οδηγούμαστε στην αναζήτηση του κατασκευαστή της μηχανής, διότι οι εγγενείς κινήσεις μιας μηχανής προϋποθέτουν την εκδήλωση μιας προηγούμενης νοητικής διεργασίας. Αν πάλι θεωρήσουμε σωστό ότι το «δικό» μας σύμπαν είναι αποτέλεσμα της διαδικασίας της φυσικής επιλογής μεταξύ πολλών συμ πάντων, τότε, καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως η λεγόμενη άβια ύλη έχει πολλά απ’ τα χαρακτηριστικά που, σύμφωνα με την βιολογία, προς διορίζουν την έμβια ύλη, όπως: κίνηση, «ενστικτώδης διεργασία», «ανα παραγωγή», κληρονομικότητα, μεταλλαγμένες παραλλαγές κληρονομού μενων στοιχείων. Αλλά κι αυτή η εκδοχή οδηγεί στην προϋπόθεση της ύπαρξης μιας εγγενούς νοητικής λειτουργίας.

Συμπερασματικά λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι, όπως εφαρμόζεται από τον υλισμό η «ανθρωπική αρχή», μπορεί να ξεκινάει από μια ταυτολογία και να καταλήγει σ’ ένα Σύμπαν μηχανιστικό, που κινείται στα πλαίσια μιας τουλάχιστον περίεργης φυσικής επιλογής, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι λογικοί συνειρμοί που προαναφέραμε.
Απ’ την άλλη, υπάρχουν κι αυτοί που, στα πλαίσια μιας εξήγησης των Κοσμολογικών δεδομένων, αρνούνται να δεχθούν την ανθρωπική αρχή και θεωρούν το Σύμπαν σαν πεδίο δράσης χαοτικών συστημάτων, που η εξέλιξή τους δεν εξαρτάται από ντετερμινιστικούς μηχανισμούς, αλλά από απροσδιόριστους και διαφορετικούς κάθε φορά συνδυασμούς γεγονότων και καταστάσεων. Οι απόψεις αυτές, που βασίζονται τόσο στις ανακαλύψεις των χαοτικών συστημάτων όσο και στη διάψευση της καθολικότητας της Νευτώνειας φυσικής, με τη διατύπωση των θεωριών της σχετικότητας και της κβαντομηχανικής, δεν θεωρούν την παρουσία του ανθρώπου ως σκοπό του Σύμπαντος, παρά σαν τη συμπτωματική υλοποίηση μιας απιθανότητας. Αλλά η έννοια του τυχαίου αμφισβητείται τόσο από πολλούς εξελικτικούς υλιστές όσο κι απ’ αυτούς που θεωρούν ότι στη βάση της έννοιας του χάους υποκρύπτεται η αδυναμία του ανθρώπου να καταγράψει και να κατανοήσει την εσωτερική αλληλουχία του Σύμπαντος. Μάλιστα, με βάση μια ερμηνεία ενός πιθανοκρατικού ενδεχομένου της κβαντομηχανικής, έχουμε την διατύπωση μιας ακραίας παραλλαγής της ανθρωπικής αρχής από τον J. Wheeller, που θεωρεί ότι το Σύμπαν είχε ανάγκη να δημιουργήσει τον άνθρωπο για να υπάρξει το ίδιο! Η άποψη αυτή στηρίχθηκε σε μια θεώρηση της κβαντομηχανικής που λέει ότι: ένα γεγονός στον μικρόκοσμο υπάρχει μόνο αν παρατη ρηθεί.

Αυτό που διαπιστώνουμε τελικά είναι ότι: η οποιαδήποτε κοσμολογική ερμηνεία, που λαμβάνει υπόψη την ανθρωπική αρχή, οδηγεί στο συμπέ ρασμα της ύπαρξης μιας ακατανόητης δυναμικής ενέργειας, που βρίσκε ται πίσω από συγκεκριμένες συμπαντικές διεργασίες και που προσιδιάζει σε ότι, ο άνθρωπος αποκαλεί «Νόηση».

ΑΤΕΛΕΙΕΣ ΚΑΙ  Η ΥΠΑΡΞΗ ΘΕΟΥ

  Ότι, υπάρχουν ατέλειες  στα έμβια όντα δεν μπορεί σοβαρώς να αγνοηθεί (για μερικούς οι ατέλειες βρίθουν).Εχουμε τα τερατώδη κέρατα τής ιρλανδικής έλκης,τις χελώνες και ορισμένα έντομα που είναι τόσο πανώβαρα,που όταν για κάποιο λόγο αναποδογυρίσουν δεν μπορούν να επανέλθουν στη θέση τους,και έτσι πεθαίνουν στην ύπτια θέση από τη πείνα,τα  σφάλματα στο εγκέφαλο και στο ανθρώπινο μάτι, και πολλά άλλα παραδείγματα,όπως αυτά που μάς δίνει ο Fr.Ayala(ό.π 174,.222 επ).  Για παράδειγμα γράφει: «Το ανθρώπινο μάτι»: Οι οπτικές ίνες συγ κλίνουν σχηματίζοντας, το οπτικό  νεύρο,το οποίο διαπερνά τον αμφιβλη στροειδή (στον δρόμο προς τον εγκέφαλο) ,δημιουργώντας,έτσι ένα τυφλό σημείο,μια υπαρκτή,αν και ήσσονος σημασίας ,σχεδιαστική ατέλει α (.Στα χταπόδια..δεν υπάρχει το ελάττωμα αυτό!…………..) Η πάλι σκεφθείτε την ανθρώπινη γνάθο. Σε σχέση με το μέγεθός της ,έχουμε υπερβολικά μεγάλα δόντια,ώστε κάποιοι φρονιμίτες πρέπει να βγούν» Η σπονδυλική μας  στήλη δεν είναι κατάλληλη για την όρθια στάση.Υ πάρχει επομένως , ένα σχέδιο,ατελές, που δεν συμβιβάζεται με την έννοια τού Θεού αλλά που-κατ΄αυτόν(τον συγγραφέα) δημιουργείται με τη φυσική επιλογή.( Σημειώνεται και πάλι ότι, αφήνεται βεβαίως η διαφυγή,στην άποψη,ότι ,ο Θεός επέλεξε την φυσική επιλογή, για την Δημιουργία) Λογικώς, η άποψη αυτή δεν αναιρείται σε τίποτε από το ότι, ο σχεδιασμός αυτός, δεν είναι ή δεν υλοποιήθηκε ,έτσι ώστε να παράγει τέλεια έμβια όντα.
 Οι ατέλειες αυτές που οδήγησαν μερικούς ( βλέποντας την παραφροσύ νη που διακρίνεται στη συμπεριφορά τού ανθρώπου),να χαρακτηρίσουν τον homo sapiens  ως βιολογικό τέρας και να μην αποκλείουν ότι, το δόγμα τού προπατορικού αμαρτήματος,να καθρεφτίζει την επίγνωση που έχει ο άνθρωπος, για την ανικανότητά του ,που οφείλεται στις ατέλειες αυ τές,ίσως να αποτυπώνει και να εδραιώνει την άποψη,ότι ,η στρατηγι κή τής εξέλιξης,είναι μια στρατηγική αλλεπάλληλων δοκιμών.
 -Αλλά ,οι ατέλειες αυτές δεν οδηγούν κατά λογική αναγκαιότητα, στη παραδοχή τής ανυπαρξίας ενός αρχικού σχεδιασμού,με την έννοια ίσως τού σχεδιασμού μιάς τάσεως,και στην άρνηση ενός  «σχεδιαστού» Λογικώς,μπορεί να δεχθεί κανείς, ότι, ο σχεδιασμός αυτός, δεν είναι ή δεν υλοποιήθηκε ,έτσι ώστε να παράγει τέλεια έμβια όντα.( Ένα ατελές-ιδίως στη σύλληψή του - σχέδιο,δεν αποκλείει λογικώς  την ύπαρξη ενός   σχεδιαστή-και επί πλέον η ύπαρξη ενός τέλειου σχεδίου, δεν αναιρείται λογικώς, από την μη πιστή εφαρμογή του και την  μη υλοποίη σή του ιδίως όταν δεν γνωρίζουμε σε τι αποβλέπει το σχέδιο αυτό ή τι είχε να αντιμετωπίσει στην εφαρμογή του).Όπως η ύπαρξη τού κακού δεν αποκλείει την αγαθότητα τής Υπέρτατης Αρχής.
   Ο Teilhard de Chardin, γράφει ότι «Η ζωή  στο σύνολό της,και όχι στα στοιχεία της είναι αλάθητη» (:  C’ est la Vie dans son ensemble et non dans ses elements qui  est infaillible” Mon univers 23)  Και σε άλλο σημείο: («  Le phenomεne humain » σελ.346 επ.)  γράφει «Το Κακό,όχι από ατύχημα,αλλά σαν δομικό στοιχείο τού Σύμπαντος εμφανίζεται αναγκαίο και σε ποσότητα ή βαρύτητα…………..στο αυλάκι τής εξέλιξης….Σύμπαν,που αμαρτάνει,Σύμπαν που υποφέρει…. Τακτοποίηση και συγκέντρωση………….διπλή συνδεδεμένη  ενέργεια…..για λόγους και κόστος  τέτοια που αν μπορούσαμε να τα γνωρίζουμε θα γνωρίζαμε το μυστικό τού κόσμου, που μας περιβάλλει…είναι βέβαιο ..ότι, από μια οπτική γωνία, το Κακό……………ίσως προδίδει μια ανεξήγητη υπερβολή εάν στο κανονικό γεγονός τής εξέλιξης δεν προστίθεται το εξαιρετικό γεγονός μιάς καταστροφής ή αρχικής απόκλισης; Στον τομέα αυτό, δεν αισθάνομαι ικανός να πάρω θέση……Κατά ένα τρόπο……………τίποτε δεν μού φαίνεται να μοιάζει τόσο για την ανθρώπινη εποποία ,όσο ο δρόμος προς την Σταύρωση .Πόνος και λάθη,δάκρυα και αίμα,τόσα υποπροιόντα( συχνά  εξάλλου πολύτιμα  και που μπορούν να ξαναχρησιμοποιηθούν) γεννημένα στο δρόμο προς την νοογέννηση………Αλλά  αλήθεια είναι αυτό όλο ……………η ποσότητα και η πονηρία τού Κακού,εδώ και τώρα …………αλλά τότε ….υπάρχει ελευθερία για την Θεολογία να  προβάλλει  και αναφερθεί στα δεδομένα και στους υπαινιγμούς   που δίνει η εμπειρία) »
   -Ο δαρβινιστής, Francisco J.Ayala (.ο.π.128) παρατηρεί ότι, ένας κόσμος  ατελής,στον οποίο η ζωή συνεχώς εξελίσσεται είναι πολύ πιό συναρπαστικός ,είναι ένας δημιουργικός κόσμος  στον οποίο μπορούν να εμφανιστούν νέα είδη, και να εξελιχθεί το ανθρώπινο είδος.(: άρα  η  φαινόμενη ατέλεια μπορεί να ληφθεί ως ηθελημένη,ως μέρος ενός σχεδίου--- δίνει μιά δυναμική ,δίνει ευκαιρίες ..)Μπορεί άριστα να πρόκειται για θεική επιλογή.(...Μήπως έχει αφεθεί κάτι για να το τελειώσει ο άνθρωπος;;;) Ο ίδιος τα αναπτύσσει όλα αυτά, στο βιβλίο του «Το Δώρο τού Δαρβίνου στην Επιστήμη και τη θρησκεία». Δέχεται ότι,λογικώς,τίποτε δεν αποκλείει ότι, ο Θεός επέλεξε την οδό τής φυσι κής επιλογής.Ούτε μπορεί κανείς να προεξοφλήσει ότι, η  εξέλιξη έχει περατωθεί,ότι, αποκλείεται μια συνεχής βελτίωση και προσαρμογή, ού τε  ότι, σκοπός τής δημιουργίας είναι η κατασκευή, όντων τέλειων,από πλευράς σωματικών ικανοτήτων.
Αντιγράφω τον δαρβινιστή συγγραφέα:  «Καθώς οι πλημμύρες και οι ξηρασίες ήταν μια αναπόφευκτη συνέπεια τής δομής  τού φυσικού κόσμου, τα αρπακτικά και τα παράσιτα ,οι δυς λειτουργίες και οι ασθένειες ήταν μια συνέπεια τής εξέλιξης τής ζωής. Δεν ήταν αποτέλεσμα ελλιπούς ή μοχθηρού σχεδιασμού: τα χαρακτη ριστικά των  οργανισμών δεν είχαν σχεδιασθεί από τον Δημιουργό» .Όπως έχει παρατηρηθεί,με την θεωρία τού Δαρβίνου ,ο σχεδιασμός ή αν προτιμά κανείς η υλοποίησή του,  αφήνεται στη φυσική επιλογή. Ο ίδιος αναφερόμενος στις ατέλειες αυτές και τη Θεωρία τού Δαρβίνου, γράφει (ό.π.125) «……. επιτρέπει,(η θεωρία) να αποδοθούν τέτοια ατυχή γνωρίσματα  σε φυσικές διεργασίες (οι οποίες δεν έχουν ηθική διάσταση) παρά στην άμεση δημιουργία  η στον επί τούτο σχεδιασμό από τον Δημι ουργό.» Το κόστος τής εξέλιξης, ο σχεδιασθείς  τρόπος τής εξέλιξης, (είναι δυνατόν να) προβλέπει ακριβώς τα λάθη,ή δεν τα αποκλείει (και αφήνει τη ζωή , τη φυσική επιλογή να τα εξηγήσει και να  διορθώ σει.   Δηλαδή, η θεωρία τής εξελίξεως, δίνει απάντηση, στην «απορία» για τις ατέλειες που παρουσιάζονται στον έμβιο κόσμο.Για όλα αυτά,ο ίδιος  γράφει (‘όπ.123) χαρακτηριστικώς :  « Αν είναι σωστή η άποψη ότι, το Σύμπαν, η ζωή ,είναι τυχαία συμβάντα, που δεν έχουν ανάγκη την παραδοχή μιάς υπέρτατης διάνοιας, τότε θα δεχθούμε ότι, ο Θεός είναι προιόν  εξελίξεως,με την έννοια ,ότι εδώ και πολλά πολλά χρόνια, μετά την εμφάνιση τού πρώτου ζωντανού οργανισμού, δημιουργήθηκε Θεός, όχι στην φαντασία των ανθρώπων, αλλά σαν νέο στοιχείο τού Σύμπαν τος,  καθοριστικό τής παραπέρα πορείας του»
-Ο αθειστής, R.Dawkins  ακο λουθώντας ίσως τον επίσης  αθειστή Daniel C.Dennett (: Breaking the Spell :Religion as a natural Phenomenon,New York,Viking Penguin, 2006) θεωρεί ως πιθανόν η πίστη στο Θεό, να είναι υποπροιόν  κάποιου άλλου εξελικτικού μηχα νισμού.
  -Προσπάθεια για να εξηγήσει πώς από την  Υπέρτατη τελειότητα προήλθαν (και ορισμένες ) ατέλειες, καταβάλλει και η Annie Besant, η οποία  συνδέουσα τη σκέψη της και την εξήγησή  με τον σκοπό τής « ατέλειωτης εξέλιξης» και αποδεχόμενη ερμηνεία των γραφών,και πειό συγκεκριμένως τής Chandhogyopanishad  γράφει.( : ιδίως σελ.79 επ.) « Η Μοναδική Υπαρξη επόθησε να πολλαπλασιασθεί.Από την στιγμή που συλλαμβάνουμε την ιδέα τού πολλαπλασιασμού,και τι σημαίνει η ιδέα αυτή, αντιλαμβανόμαστε ότι, πολλαπλασιασμός σημαίνει αναγκαστικά « διαίρεση»και στη συνέχεια «περιορισμό»,καθώς και ότι, ο περιορισμός συνεπάγεται « ατέλειες».
  -Η ιδέα  που βλέπει μια εξήγηση τής ατέλειας,μάς θυμίζει τη θέση για το κακό-που και αυτό συνιστά μια ατέλεια- στη πορεία  από το  έν στη πολλαπλότητα. Μας έρχεται στο νού και πάλι  ο Teilhard de Chardin, που  διαλογίστηκε βαθειά στις έννοιες  τού Ενός και τού πολλαπλού  (Ας παραμερίσουμε το ερώτημα «το γιατί» τής πορείας αυτής).
  - Μερικοί θέλουν να βλέπουν ότι , η δημιουργία ίσως ήταν  και είναι ένα διακύβευμα με βασικό ρόλο για τον Ανθρωπο.Το κόστος τής εξέλι ξης,ο σχεδιασθείς  τρόπος τής εξέλιξης,προβλέπει ακριβώς τα λάθη ,ή δεν τα αποκλείει.. (: Μια αυθαίρετη  σκέψη,που πέρα από το ,ότι δεν αποδεικνύεται, μπορεί να προβάλλει για τους πιστούς και θρησκευό μενους, και  ως ασεβής;)

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΕΥΦΥΟΥΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ  ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΤΕΛΕΙΕΣ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ Ο ΕΜΒΙΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
 1. Ορισμένες διευκρινίσεις  ως προς την σημασία των όρων είναι απαραίτητες,
 - Ο ευφυής σχεδιασμός( intelligent design) αναφέρεται  σ’ένα πρόγραμ μα έρευνας,επιστημόνων φιλοσόφων και άλλων, που αναζητούν αποδεί ξεις  για  την ύπαρξη ενός σχεδιασμού στη φύση.Η σχετική θεωρία διατυ πώνει την άποψη ότι,  ορισμένα χαρακτηριστικά  στο σύμπαν αλλά και στην έμβια ύλη,εξηγούνται καλύτερα,αν δεχθεί κανείς ένα ευφυές αίτιο, και όχι μια  χωρίς προσανατολισμό  διαδικασία όπως  η φυσική επιλογή. Ενας θεωρητικός τού σχεδιασμού,είναι σε θέση ,μετά από ανάλυση των  συστατικών ενός συστήματος, να προσδιορίσει  κατά πόσον  ποι κίλες φυσικές δομές είναι δυνατόν να εξηγηθούν  ως αποτέλεσμα  τύ χης,φυσικού νόμου, ευφυούς σχεδιασμού,ή από κάποιον συνδυασμό όλων αυτών.
 Η έννοια τού   Ευφυούς σχεδιασμού συνιστά μια επιστημονική μέθοδο που περιλαμβάνει μια διαδικασία τεσσάρων σταδίων, παρατήρηση,υπόθεση,πείραμα και συμπέρασμα . Όταν οι ερευνητές τού ευφυούς σχεδιασμού,ανακαλύπτουν μια αμείωη πολυπλοκότητα στην βιολογία, συμπεραίνουν ότι,  τέτοιες δομές είχαν σχεδιασθεί.
 -Η έννοια τού ευφυούς σχεδιασμού δεν είναι συνώνυμη τού Δημιουργι σμού (creationism).Η θεωρία τού ευφυούς σχεδιασμού είναι απλώς μια προσπάθεια  να ανιχνευθεί, εμπειρικώς  το κατά πόσον ο « φαινομενικός σχεδιασμός» στη φύση,που βλέπουν οι βιολόγοι είναι γνήσιος  σχεδι ασμός ,δηλαδή αποτέλεσμα  ευφυούς αιτίας,ή είναι απλώς το αποτέλεσμα μιάς χωρίς προσανατολισμό   διαδικασίας όπως η φυσική επιλογή, που οδηγεί σε τυχαίες παραλλαγές. Σε αντίθεση με τον Δημιουργισμό,δεν υποστηρίζει ότι, η σύγχρονη βιολογία μπορεί   να αποφανθεί ότι, το  ευ φυές αίτιο έχει υπερφυσική αφετηρία.
  -(Σε μιά τηλεοπτική εκπομπή τού Δεκεμβρίου 2005,άκουσα πως η κρατούσα σήμερα  άποψη για την ζωή και το Σύμπαν,είναι ότι, υπάρχει ένας ευφυής σχεδιασμός,ένα business plan, σε κοσμικό συμπαντικό επίπεδο.Και θυμήθηκα την διδασκαλία τής Θεοσοφίας για παγκόσμιο σχέδιο εξέλιξης.)
 -Αντιθέτως ο Δημιουργισμός ( Creationism) τυπικώς αφετηριάζεται με ένα θρησκευτικό κείμενο  και προσπαθεί, να δεί πως τα πορίσματα τής επιστήμης, μπορούν να συμφιλιωθούν μ΄αυτόν.Ο  ιστορικός τής επιστή μης  Ronald Numbers  τού Πανεπιστημίου  Wisconsin,παρόλο που  ίστα ται με κριτική διάθεση απέναντι στον ευφυή σχεδιασμό,δέχεται ότι, ο Δημιουργισμός,είναι ανακριβής, όταν αναφέρεται στον ευφυή σχεδιασμό.
 -Γιατί λοιπόν ορισμένοι Δαρβινιστές προσπαθούν να συγχέουν   τον ευφυή σχεδιασμό με τον Δημιουργισμό; Σύμφωνα με τον   Ronald Numbers  αυτό οφείλεται στο ότι, νομίζουν πώς έτσι απαξιώνουν τον ευφυή σχεδιασμό,με άλλες λέξεις η κατηγορία πώς ή έννοια τού ευφυούς σχεδιασμού είναι ταυτόσημη  με τον Δημιουργισμό, συνιστά  στρατηγική από την πλευρά  των Δαρβινιστών, που επιθυμούν  να απονομιμοποιή σουν  την θεωρία τού ευφυούς σχεδιασμού.
 Ο Andrew Parker (ό.π.325 επ.) αναφερόμενος στον ευφυή σχεδιασμό, γράφει ότι, κατά την γνώμη του πρέπει να θεωρηθή  ως ατυχές επινόημα, θεωρούμενο καταγέλαστο απ΄όλη σχεδόν την επιστημονική κοινότη τα,  και ότι, ειδικότερα,η αποδοχή τής άποψης ότι, για κάθε είδος υπάρχει  ένας εγγενής σχεδιασμός και ότι, κατά προέκταση, πρέπει αναγκαστικώς  να συμπεράνουμε για την ύπαρξη κάποιου σχεδιαστή, συνιστά ένα μη λογικό συμπέρασμα.Επισημαίνει ότι, η θεωρία αυτή, εξα φανίζει κάθε περιθώριο  για μια σταδιακή δημιουργία.Απευθυνόμενος δε στους υποστηρικτές του γράφει ότι,θα τους παρακαλούσε « ..να στρέψουν την προσπάθειά τους,προς την ανάπτυξη μιάς εναλλακτικής θρησκευτικής στάσης.» και ότι,«Το έως τώρα  έργο τους δεν είναι απλώς καταστροφικό για την επιστήμη αλλά περιττό και για τον ίδιο τον Χρι στιανισμό»
  Ο A.G.Cairns-Smith(ό.π.72) έχει την άποψη πώς η εξέλιξη δεν ακολου θεί κάποιο σχέδιο,δεχόμενος πάντως,ότι, όλα  οι γνωστές έμβιες οντότητες είναι κατά βάση οι ίδιες,άποψη που βασικώς βρίσκουμε,από πλευράς σχεδιασμού, και στον Neil Shubin.Ο ίδιος πάντως (A.G.Cairns-Smith ,98 επ.) αναφερόμενος ειδικότερα στο μάτι, γράφει « Αυτό που δεν είναι ξεκαθαρισμένο για το μάτι,-και αποτελεί προσφιλή πρόκληση για τον Δαρβίνο-είναι το πώς εξελίχθηκαν τα συστατικά ,αφού ο μηχανι σμός,λειτουργεί μόνον, όταν τα συστατικά βρίσκονται στην θέση τους,και λειτουργούν.Όχι πώς αυτό είναι πρόβλημα τού ματιού.Οι οργανισμοί είναι γεμάτοι  από τέτοιους μηχανισμούς και επικρατεί γενικά ή άποψη πώς το γνώρισμα κλειδί,των ζωντανών οργανισμών,είναι ακριβώς ότι,  φαίνονται να έχουν σχεδιασθεί(Θυμηθείτε τον Κόλεριτζ για τη ζωή. «Ένα όλον που προυποτίθεται από όλα τα μέρη του»)(Για το πρόβλημα του ματιού υπέρχει αντίλογος.Χρησιμοποιήθηκαν δομές προορισμενες ια άλλες χρήσεις)
   -O A.Zee γράφει  για μια καθαρά αισθητική προσέγγιση . Πιστεύει  ότι, μόνον μέσα από αισθητικές αξίες μπορούν ν΄αποκαλύψουν οι επιστήμο νες τους βασικούς νόμους τής φύσης και υποστηρίζει  την αυξανό μενη  σημασία τής συμμετρίας και τής ενότητας στην φύση. Σαφώς αναφε ρόμενος σ΄έναν αρχικό σχεδιασμό,προσθέτει ότι, βρισκόμαστε στα πρόθυρα τού να γνωρίσουμε πραγματικώς την σκέψη  « Εκείνου»
 O αθειστής Daniel Dennett βλέπει την εξέλιξη με την φυσική επιλογή,ως μια αλγοριθμική διαδικασία και παραδέχεται ότι, υπεισέρχεται σ΄αυτή μερικές φορές το στοιχείο τής τυχαιότητας, (:algorithms as simple as long division often incorporate a significant degree of randomness).



 ΕΞΕΛΙΞΗ  ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ   ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ


    Η εξέλιξη  έχει και πρακτική σημασία  στην ανθρώπινη καθημερι νότητα. Οι βιολογικές γνώσεις  με τις αντίστοιχες εφαρμογές της στην ιατρική,έχει έλθει ως συνέπεια, τής μελέτης κλάδων τής βιολογίας.Εχει χαρακτηριστικώς γραφεί,ότι,δεν θα είχε  επιτευχθεί καμία ουσιαστική πρόοδος,  χωρίς την κατανόηση  των εξελικτικών αλλαγών στα βακτήρια και τους ιούς και ότι, οι αγροτικές δραστηριότητες που περιλαμβάνουν καλ λιέργειες φυτών και εκτροφές ζώων με επιλεκτικές διασταυρώσεις βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην εφαρμογή των αρχών τής εξέλιξης. Όπως επίσης έχει γραφεί,η ηθολογία,δεν έχει ακόμη ανακαλύψει την εξελικτική βάση επί τής οποίας στηρίζεται η διεστραμμένη ροπή( για κείνους που δέχονται τη ροπή αυτή ως έμφυτη,γιατί υπάρχει και η αντί θετη άποψη,ότι, δηλαδή οφείλεται σε εξωγενείς παράγοντες) τού ανθρώ που,να σκοτώνει τους  ομοίους του,σε μεγάλους αριθμούς,κάτι που δεν  παρατηρείται  σε άλλα ζώα για  άτομα τού ιδίου είδους.
Και για τα θέματα αυτά δεν  ασχολούμαστε στο προκείμενο πόνημα .(Ο αναγνώστης παραπέμπεται στο  κείμενο μας ,υπό τον τίτλο Επιθετικότητα-Aggressivity)


Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ;

 Υπάρχουν περιθώρια  για περαιτέρω εξέλιξη τού Ανθρώπου;Βελτιώνεται ο Ανθρωπος;
 -O Aναξίμανδρος βλέπει τον άνθρωπο ως τον τελευταίο κρίκο μιάς αλυσίδας εξελισσόμενων ζωικών μορφών (Γκίκας-Ευαγγέλου « Προσωκρατικοί κλπ».77)
 -Ο Νάσιουτζικ ( « Το σήμερα κλπ.») υποστηρίζει πώς όλες οι ανθρώ πινες κοινωνίες  «εξελίσσονται είτε το θέλουν είτε όχι,προς τον σχημα τισμό ενός νέου όντος το οποίο θα είναι σε σχέση με τον άνθρωπο,ό,τι είναι ο άνθρωπος σε σχέση με το ζωντανό κύτταρο ….προικισμένο με νέες ιδιότητες σε  σχέση με τον Ανθρωπο,αυτό το όν που είναι εγγε γραμμένο  μέσα στη γενική εξέλιξη ολόκληρου τού Σύμπαντος,είναι η Κοινωνία.»
 -O Gerard Cheshire γράφει : « Αν καταφέρουμε να επιβιώσουμε  από την σημερινή εποχή βασικής εξαφάνισης ειδών την οποία ενορχηστρώ νουμε για τους συνταξειδιώτες  μας σε αυτή την πύρινη μπάλα με το γήινο κέλυφος θα μεταμορφωθούμε στην πορεία, σε κάτι άλλο»
 -O Gould (εν Chrisiane Nusslein-Volhard κλπ. σελ.24) δέχεται ότι , σίγουρα η εξέλιξη δεν έχει σταματήσει,όσον αφορά την επινόηση νέων προσαρμογών,αλλά έχει διακοπεί ως προς την εμφάνιση νέων συνομοτα ξιών. Ειδικώς για τον Ανθρωπο λέγει ότι, αποτελεί προιόν εξέλιξης, επισημαίντας όμως ότι, απόπειρες ερμηνείας τής ανθρώπινης κοινωνικής συμπεριφοράς, που στηρίζονται σε τεχνικές τής εξελικτικής βιολογίας,έ χουν αποτύχει σε μεγάλο βαθμό.
  -Aναφερόμενος στη Βίβλο ο Andrew Parker(ό.π.)γράφει:  «Μήπως αυτή η προοδευτική εμφάνιση των φυτών και των ζώων υποδηλώνει ότι, ο Θεός εχρησιμοποίησε την εξέλιξη για να φέρει σε ύπαρξη την τεράστια ποικιλία των ζωντανών πλασμάτων; Όχι. Το υπόμνημα δείχνει καθαρά ότι, ο Θεός δημιούργησε όλα τα βασικά «είδη» τής φυτικής και τής ζωι κής κτίσης. (Γένεση 1:11, 12, 20‐25) Μήπως αυτά τα αρχικά «είδη» φυτών και ζώων προγραμματίστηκαν με την ικανότητα να προσαρμό ζονται σε μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες; Τι καθορίζει τα όρια κάποιου “είδους”; Η Γραφή δεν αναφέρει. Ωστόσο, λέγει ότι, τα ζωντανά πλάσματα “βγήκαν κατά τα είδη τους”. (Γένεση 1:21) Αυτή η δήλωση αφήνει να εννοηθεί ότι, υπάρχει όριο στην ποικιλία που μπορεί να συναντάται μέσα σε ένα «είδος». Τόσο το αρχείο των απολιθωμάτων όσο και η σύγχρονη έρευνα υποστηρίζουν την άποψη ότι, οι θεμελιώδεις κατηγορίες φυτών και ζώων έχουν υποστεί ελάχιστες αλλαγές παρά τις τεράστιες χρονικές περιόδους που έχουν παρέλθει.
 -Ο Ayala(όπως πιο κάτω αναφέρεται),γράφει ότι, πιθανόν, η εξέλιξη να μην έχει τελειώσει.
-Ο Λ.Ζούρος  είναι πιο κατηγορηματικός .Γράφει (ό.π..σελ.183 επ.): « Η απάντηση της βιολογίας είναι ,ότι, η εξέλιξη θα σταματήσει όταν σταμα τήσει και η ζωή…βρισκόμαστε μπροστά σε μιά νέα μορφή εξέλιξης όπου το κέντρο βάρους,έχει μετατοπισθεί,από το άτομο στο κοινωνικό σύνολο. Δεν εξελισσόμαστε  πιά σαν άτομα ε,ξελισσόμαστε σαν κοινωνία…Εχει φθάσει η εξέλιξη στο τέλος; Ασφαλώς όχι, Ούτε με την συνηθισμένη  της έννοια  αφού λειτουργεί σε κάθε  μορφή ζωής αλλά ούτε και με την αν θρωπομορφική έννοια της « ανέλιξης « του είδους μας. Το που μπορεί να φθάσει επαφίεται στη  φαντασία μας.Εχω αλλού προτείνει την ιδέα  της μεταδαρβινικής  εξέλιξης…..μεταδαρβινική εξέλιξη είναι κάθε μορφή εξέλιξης που επηρεάζεται καθ ολοκληρίαν ή σε κάποιο βαθμό από δυνά μεις που εκπορεύονται από το μέλλον  και ο πρώτος  ίσως μοναδικός υπο ψήφιος είναι ο άνθρωπος…Ας τον θεωρήσουμε ως « ένα νοητικό πείραμα»

«Ελαφρώς» σχετικό με το ερώτημα αν η εξέλιξη συνεχίζεται  είναι το ότι, όπως έχει παρατηρηθεί,τα πλάσματα που ζουν στις θάλασσες τού πλανή τη  μας τείνουν να γίνουν ολοένα μεγαλύτερα κατά μέσο όρο, από τότε που τα ζώα εξαπλώθηκαν στη Γη μετά την «Κάμβρια» έκρηξη πριν από περίπου 550 εκατομμύρια χρόνια. Σ’ αυτό το συμπέρασμα κατέληξε μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα, που ανέλυσε τις διαχρονικές τά σεις  στην τωρινή και στην παρελθούσα θαλάσσια ζωή.
-Οι επιστήμονες γνώριζαν ότι, τα σημερινά μεγαλύτερα ζώα είναι μεγαλύτερα  από ό,τι τα μεγαλύτερα ζώα κατά την πρώτη περίοδο εμφάνισης τής ζωής (αν και ενδιάμεσα έχουν υπάρξει μεγαλύτερα ζώα από ό,τι σήμερα, όπως οι δεινόσαυροι). Η νέα μελέτη για πρώτη φορά επιβεβαιώνει κάτι που ήταν αβέβαιο έως τώρα, ότι, στην εξέλιξη των ζώων υπάρχει μια γενική τάση: το μέσο ζώο γίνεται σταδιακά μεγαλύ τερο.
Αυτό σημαίνει(;) πως η εξελικτική διαδικασία δεν είναι τυχαία, αλλά έχει μια κατευθυντικότητα, τουλάχιστον όσον αφορά το μέγεθος των έμβιων οργανισμών.
 Παραμένει ερωτηματικό, σε ποιο βαθμό ισχύει κάτι ανάλογο και σε άλ λα χαρακτηριστικά των ζώων, πέρα από το μέγεθός τους.Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Νοέλ Χάϊμ τού Πανεπιστημίου Στάνφορντ τής Καλιφόρνια, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Scien ce", σύμφωνα με το BBC και το πρακτορείο Ρόιτερς, υπολόγισαν ότι, από τότε που υπάρχει ζωή στους ωκεανούς, το μέσο μέγεθος των θα λάσσιων ζώων έχει αυξηθεί κατά 150 φορές στη διάρκεια μισού δισε κατομμυρίου ετών. Αυτή η αύξηση τού μεγέθους αποδίδεται κυρίως στο ότι, το μεγαλύτερο μέγεθος βοηθάει τα ζώα να τα επιβιώνουν καλύτερα  στο υδάτινο περιβάλλον τους.
Το σημερινό μεγαλύτερο πλάσμα των θαλασσών, η γαλάζια φάλαινα, που έχει μήκος περίπου 30 μέτρων, είναι τουλάχιστον 100.000 φορές με γαλύτερη από το μεγαλύτερο θαλάσσιο ζώο τής Κάμβριας περιόδου. Η ανακάλυψη επιβεβαιώνει τον παλαιότερο «Κανόνα τού Κόουπ», μία βιο λογική θεωρία τού αμερικανού παλαιοντολόγου τού 19ου αιώνα Έντου αρντ Ντρίνκερ Κόουπ ,ότι, η φυσική επιλογή οδηγεί σταδιακά σε ζώα με μεγαλύτερο μέγεθος. Πάντως ο κανόνας αυτός έχει εξαιρέσεις, αφού π.χ. τα σημερινά πουλιά εξελίχθηκαν από τους πολύ μεγαλύτερους δεινό σαυρους.
-Πολυπληθής ερευνητική ομάδα υπό τον Νοέλ Χάιμ ανέλυσε στοιχεία για 17.208 ομάδες θαλασσίων ειδών (γένη) ζώων, δηλαδή σχεδόν το 75% όλων των θαλασσίων γενών και τουλάχιστον το 60% όλων ανεξαιρέτως των γενών ζώων που έζησαν ποτέ. Η ανάλυση απεκάλυψε μια σαφή τάση για τη διαχρονική αύξηση του μεγέθους. Αυτό πάντως, όπως επεσήμαναν οι επιστήμονες, δεν σημαίνει ότι, κάθε ξεχωριστό ζώο γίνεται ολοένα μεγαλύτερο με το πέρασμα του χρόνου.
Το μεγαλύτερο μέγεθος παρέχει διάφορα εξελικτικά πλεονεκτήματα, καθώς έτσι ένα ζώο μπορεί να κινηθεί ταχύτερα, να σκάψει πιο βαθιά στο χώμα ή στον βυθό, να βρει πιο εύκολα τροφή ή, αντίστροφα, να γίνει πιο δύσκολα τροφή ενός άλλου ζώου κ.α.
Στην περίπτωση των ωκεανών, όταν ορισμένα ζώα τής ξηράς, όπως τα ερπετά και μερικά θηλαστικά, επέστρεψαν στο νερό, το μέγεθός τους αυξήθηκε στη συνέχεια. Άλλωστε, το μεγαλύτερο πλάσμα των θαλασσών σήμερα, οι φάλαινες, είναι ένα θηλαστικό, που κάποτε ζούσε έξω από το νερό. Οι θαλάσσιοι οργανισμοί που εισπνέουν οξυγόνο, μπορούν να μεγα λώσουν περισσότερο.
(Η αμέσως παραπάνω είδηση δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο,  την 23-2-2015).

-Για τους πατέρες της εκκλησίας τα είδη εξελίχθηκαν. Ειδικότερα, οι Καππαδόκες (Μ. Βασίλειος, Γρηγόριος Νύσσης, Γρηγόριος Θεολόγος ή Ναζιανζηνός) υποστηρίζουν ότι, εξελίχθηκαν και συνεχίζουν να εξελίς σονται. Μάλιστα, ο Μ. Βασίλειος στο έργο του για την εξαήμερο υποστη ρίζει ότι ,τα πρώτα είδη προήλθαν από το νερό

-Κατά τον Ray Kurzweil η βιολολογική εξέλιξη της ζωής τείνει να ακολουθήσει ένα σχέδιο μακράς διάρκειας εκθετικής ανάπτυξης στην πολυπλοκότητα,ακολουθούμενο από μια Τεχνολογική Ανωμαλία(“Technological Singula rity”)όπου οι μηχανές θα κάνουν ένα άλμα πέρα από τα ανθρώπινα πεδία ευφυίας,που θα είναι πιθανώς το επόμενο βήμα στην διαδικασία της φυσικής εξέλιξης. Δηλαδή ,κατά την άποψή του η βιολογικήεξέλιξη οδηγεί στην τενολογία που με την σειρά της οδηγεί στους υπολογιστές

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ:

 Καταρχάς πρέπει να διευκρινισθεί σε ποιόν τομέα αναφέρεται κανείς. Στον καθαρώς σωματικό,στον διανοητικό,(και για μερικούς στον πνευματικό και ψυχικό);
  Μετά την παρατήρηση αυτή έχουμε,ότι,στον καθαρά διανοητικό τομέα ορισμένοι διατυπώνουν την άποψη(που  έχει εγείρει σοβαρές αμφισβη τήσεις)  πώς παρατηρείται μια οπισθοδρόμηση. Ετσι ο  Gerald Crabtree, καθηγητής τής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο τού Στάφορντ,στη Καλιφόρ νια,  σ΄ένα άρθρο του, με τον τίτλο  « Η εύθραυστη νόησή μας»  που δημοσιεύθηκε  την 12 Νοεμβρίου 2012,στην Επιθεώρηση «Trends in Genetics» υποστηρίζει ,προκαλώντας  μ΄αυτό έντονες αντιδράσεις από την επιστημονική κοινότητα,ότι, η ανθρωπότητα,βραδέως αλλά σταθε ρά,οδεύει προς την αποβλάκωση.Η άποψή του είναι,πώς οι επιδόσεις τού  μυαλού μας,έφθασαν στο απόγειό τους εδώ και χιλιάδες χρόνια,και από τότε μειώνονται. Ως στήριγμα τής θεωρίας του,αναφέρεται στον μεγάλο αριθμό γονιδίων(2.000 έως 5.000) που έχουν σχέση με τις νοη τικές ικανότητες και το εύθραυστό τους.Υπολογίζοντας την συχνότη τα  των επιβλαβών μεταλλάξεων στο γονιδίωμα,εκτιμά πώς σε 3.000 χρόνια, έχουμε όλοι υποστεί τουλάχιστον  δύο  μεταλλάξεις καταστρο φικές για την νοητική ή συναισθηματική  μας σταθερότητα , πώς οι σημερινές γνωστικές μας ικανότητες,κατά πάσαν πιθανότητα δημιουρ γήθηκαν πριν από την έξοδο από την Αφρική των προγόνων μας,τότε  που η ευφυία,ήταν κρίσιμος παράγοντας για την επιβίωση,πράγμα που είχε ως επακόλουθο μια ισχυρή πίεση στο θέμα τής επιλογής και  πώς τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν,όταν ο πληθυσμός έγινε πυκνός με την εφεύρεση τής γεωργίας,οπότε η διαδικασία τής επιλογής εστιάστηκε στην αντίσταση και αντιμετώπιση των ασθενειών που  προκάλεσε η αστικο ποίηση.
Τα συμπεράσματα αυτά συμμερίζεται και ο γιατρός Laurent Alexandre, που επαυξάνει και  δηλώνει  ακόμη περισσότερο ανήσυχος,γιατί το άρθρο ,ασχολείται μόνον με τα γονίδια ενώ τα μη κωδικοποιημένα τμήμα τα τού DNA διαδραματίζουν επίσης πρωτεύοντα ρόλο στη καλωδίωση των νεύρων,και επομένως στις γνωστικές λειτουργίες.Στο έργο του  « Ο θάνατος τού Θανάτου» βλέπει τον εγκέφαλο ως  πρώτο θύμα τής  υποβά θμισης τού γονιδιώματός μας ,και μάς καλεί να   σκε φθούμε τεχνικές για να ανακουφίσουμε μελλοντικές χειροτερεύσεις τού είδους.
- Την 31-1-2013 η Γαλλική Εφημερίδα  LE MONDE, δημοσίευσε σχετι κό  άρθρο με τίτλο « θα γίνουμε ηλίθιοι;»  (Allons-nous devenir debiles ?) ---που θεωρήθηκε πραγματική βόμβα,---κατά το οποίο,οι διανοητικές μας ικανότητες βαίνουν  μειούμενες, εξαιτίας μιάς συσσώ ρευσης δυσμε νών μεταλλάξεων στις ζώνες τού DNA  που ρυθμίζουν την εγκεφαλική μας οργάνωση.
( Το γαλλικό κείμενο στο « Παράρτημα»)
- Στην αντίθετη πλευρά,ο  νευρολόγος και ερευνητής Lionel Nacca che,χαρακτηρίζει τη θεωρία ως απλή υπόθεση, επισημαίντας τον ρό λο   παραγόντων μη γενετικών,όπως η παιδεία κλπ.που διεγείρουν τις νοητικές μας ικανότητες ,παράγοντες που σήμερα  παίζουν πολύ μεγαλύ τερο ρόλο,απ΄ό,τι πριν από 100.000  χρόνια.Οι οπαδοί τής εξέ λιξης επιμένουν στην σπουδαιότητα των  κοινωνικών αλληλεπιδρά σεων ,που  κατ’ αυτούς,ο Gerald Crabtree  παραγνωρίζει.Οι Evelyne Heyer και Frιedchic Austerlitz,τού  οικο-ανθρωπολογικού και εθνολογικού εργαστη ρίου στο Παρίσι, λέγουν ότι, το άρθρο τού  Gerald Crabtree  εί ναι   γε μάτο από λάθη και ότι, ο συγγραφέας δεν είναι ειδικός σε θέματα εξέλι ξης  .Ο Michel Raymond, ερευνητής  σε θέματα εξελικτικής βιολο γίας  έχει και αυτός τις αντιρρήσεις του.
- Ο Schrodinger(ό.π.140 επ.)   αφού λέγει ότι, το ερώτημα είναι δύσκολο να απαντηθεί, θεωρεί μάλλον απίθανη μια περαιτέρω εξέλιξη για την περίπτωση τού ανθρώπου,  επικαλούμενος εκτός άλλων την μικρή(ή και αμφισβητούμενη) σημασία των  μεταλλάξεων και το « μπλοκάρισμα» τού μηχανισμού δημιουργίας απογόνων.Ειδικότερα  όμως στο θέμα τής διανοητικής ανάπτυξης,όχι μόνον δεν ομιλεί, για βελτιωτική εξέλιξη, αλλά αντιθέτως (ό.π.153) πιστεύει ότι,  η αυξημένη βιομηχανοποίηση και « ανοησοποίηση»των περισσότερων κατασκευαστικών διαδικασιών, επι φυλάσσουν τον σοβαρό κίνδυνο ενός γενικού εκφυλισμού,των οργάνων τής νοημοσύνης μας.
        -Σε μια συνέντευξη  του,o  Freeman Dyson μαθηματικός  και καθη γητής στο Ινστιτούτο προχωρημένων σπουδών ( Institute for Advanced Studies) στο  Princeton, υποστηρίζει ότι,υπάρχει  ένα τέλος σ’ αυτό που αποκαλεί Δαρβίνεια εποχή, όπου η βιολογική εξέλιξη  θα αντικατασταθεί από την πολιτισμική εξέλιξη ,με την έννοια ότι, οι μεγάλες αλλαγές  στον τρόπο  ζωής,θα αποτελούν  την μεγάλη δύναμη.
-Ο  διδακτορικός  φοιτητής τής εξελικτικής ανθρωπολογίας στο Global Brain Institute, Cadell Lasτ=== (ο οποίος εκθέτει τις απόψεις του σε μια μελέτη,δημοσιευθείσα στο Current Aging Science,όπου επικαλούμενος κι άλλους μελλοντολόγους, όπως  τούς Ray Kurzweil και Francis Heyligh en, θεωρητικολογεί -όπως  γράφει η Christina Sterbenz στο Business Insi der -  για την ανθρώπινη αλληλεπίδραση με την τεχνολογία----, βασιζόμε νος σε παρατηρήσεις τού παρελθόντος γύρω από την εξέλιξη των πρωτευόντων και τη βιολογία --,μελέτη που  περιληπτικώς αναρτήθηκε  στο διαδίκτυο ,  την 25-12-2014, υπό τον τίτλο «Έρχεται νέο είδος ανθρώπου») ==== λέγει ότι,το προσδόκιμο όριο ζωής των ανθρώ πων έχει αυξηθεί από περίπου 45 έτη στις αρχές τού 20ου αιώνα στα 80 στις μέρες μας , όριο που  θα αυξηθεί στα 120 χρόνια έως το 2050,ότι, το  αν θρώπινο είδος περνά μια σημαντική εξελικτική μετάβα ση, συγκρίσιμη με αυτή τής μετάβασης από τους προπιθήκους σε πιθή κους και από εκεί στους ανθρώπους, λόγω των εξελίξεων στον τομέα τής τεχνολογίας, οι οποίες θα επηρεάσουν τη φυσική επιλογή, άποψη γνωστή ,  ως «ριζική επέκταση τής ζωής». Ότι, εκτός από πιο μεγάλης διάρκειας ζωή,  οι , άνθρωποι θα καθυστερήσουν πιθανόν κι άλλο το χρονοδιά γραμμα βιολογικής αναπαραγωγής και θα μειώσουν τον αριθμό των από γόνων τους,ότι,όλες οι αλλαγές μαζί θα μπορούσαν να υποδηλώνουν ένα «νέο είδος ανθρώπου», περισσότερο εστιασμένο στον τομέα τού πολιτι σμού παρά στη βιολογία,ότι,από το «ζήσε γρήγορα και πέθανε νέος»  θα μεταβούμε στο «ζήσε αργά και πέθανε γέρος» ,ότι, σύμφωνα με την θεω ρία τής ιστορίας τής ζωής, η φυσική επιλογή διαμορφώνει τη διάρκεια τής ζωής ενός οργανισμού και το χρονοδιάγραμμα σημαντικών γεγονό των για την παραγωγή  πιο   δυνατών –και κατά συνέπεια πιο πιθανόν να επιζήσουν-   απογόνων.  Και καταλήγει :«Οι οργανισμοί πρέπει να επιλέ γουν πώς θα περνούν το  χρόνο τους, ανάμεσα στο «αποκτώ» όσο περις σότερους απογόνους  στο «μπορώ ή το προσέχω περισσότερο εκείνους που θα μπορούν να επιτύχουν στη ζωή» και ότι, καθώς ο εγκέφαλος συρ ρικνώνεται, οι οργανισμοί απαιτούν περισσότερη ενέργεια και χρόνο για να αναπτύξουν το πλήρες δυναμικό τους. Ότι, προ κυψαν τρεις σημαν τικές αλλαγές στην ιστορία των πρωτευόντων ως προς τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και την καθυστέρηση τής αναπαρα γωγής μεταξύ προπι θήκων και μαϊμούδων, μαϊμούδων και πιθήκων και πιθήκων και ανθ ρώπων,ότι, οι άνθρωποι αφιερώνουν ήδη τον περισσό τερο χρόνο και την ενέργειά τους στην ανατροφή των απογόνων τους από οποιοδήποτε άλλο είδος πρωτευόντων και μάλιστα, αυτό το μοτίβο γίνεται όλο και πιο ακραίο.Οτι, η ιστορία τής ανθρώπινης ζωής σε όλη την εξέλιξη τού ανθρώπινου είδους μπορεί να ειδωθεί ως μια μεγάλη τάση για καθυστε ρημένη σεξουαλική ωρίμανση και βιολογική αναπαραγωγή –ότι, ενώ οι φυσικές ανάγκες τροφοδότησαν τις προηγούμενες εξελικτικές αλλαγές, οι πολιτιστικές και τεχνολογικές καινοτομίες θα οδηγήσουν στην επό μενη στροφή, η οποία έχει επιταχυνθεί από τη Βιομηχανική Επανά σταση,ότι,«Κανείς έχει περιορισμένο χρόνο και ενέργεια από τη γέννησή του μέχρι το θάνατό του και πρέπει να καταλήξει αν θέλει να αφιερώσει αυτό το χρόνο και ενέργεια στη βιολογική αναπαραγωγή ή στην πολιτ ιστική αναπαραγωγή» Ότι, ακόμη και τώρα μπορεί κανείς να δει από δείξεις καθυστερημένης αναπαραγωγής και μικρότερη αναλογία απογό νων ανά άτομο σε πολλές χώρες.Παρά τους φόβους για υπερπληθυ σμό,  πάνω από τις μισές χώρες (σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία) έχουν φτάσει σε ένα ποσοστό γονιμότητας μικρότερο από 2,1.«Καθώς οι χώρες γίνονται πιο εξελιγμένες κοινωνικοοικονομικά, ολοένα και περις σότεροι άνθρωποι –ειδικά οι γυναίκες- έχουν την επιλογή να συμμετά σχουν στην πολιτιστική αναπαραγωγή» .Επιπλέον, η εμφάνιση τής τεχνη τής νοημοσύνης θα αντισταθμίσει την ανάγκη για  προσόντα, για θέσεις εργασίας με χαμηλότερα προσόντα και θα δώσει στα άτομα την ευκαιρία να «εξ ερευνήσουν την πολιτιστική   αναπαραγωγή ως ένα λειτούργημα» λέγει ακόμη. Σε πολλές περιπτώσεις η βιολογική αναπαραγωγή έχει γίνει πολύ ακριβή, στο πλαίσιο της αυξανόμενης πίεσης για προσαρμογή στις τεχνολογικές εξελίξεις.»
  Συμπερασματικά, ο Last προβλέπει την εμφάνιση μιας «ποικιλίας» ανθρώπων που θα μπορούν να ζουν πολύ περισσότερο και να κάνουν παιδιά πολύ αργότερα στη ζωή τους, σε σύγκριση με τους σύγχρονους ανθρώπους.
-Ο John Hands(.ο.π. 456 επ). αναφερόμενος στον άνθρωπο, λέγει ότι ,τα απολιθώματα δείχνουν  πώς  αν εξαιρέσει κανείς   μια βαθμιαία και μικρή μείωση του κρανίου και του σκελετού, ο άνθρωπος έπαυσε να εξελίσσε ται μορφολογικώς, τουλάχιστον εδώ και 10.000 χρόνια,ότι,(ό.π.458) το να δεχθούμε όμως ότι, ο άνθρωπος  έπαυσε να εξελίσσεται γενετικώς εδώ και 5.00 χρόνια, δεν σημαίνει ότι, δεν εξελίχτηκε   σε άλλα σημεία,όπως νοητικώς

Γενικώς υπάρχουν δύο  απόψεις.

 -Η  πρώτη είναι θετική:  η μείξη τού ανθρώπου επιτρέπει   βιολογικούς νεωτερισμούς-γενετικές παραλλαγές.To ανθρώπινο είδος όντως   διασπά στηκε   εδώ και 75000 χρόνια   σε διάφορες ομάδες που κάθε μια γνώρι σε   γενετικές αλλαγές.Η τωρινή μείξη εξασφαλίζει  μια ζύμωση  γενε  τική μεταξύ των διαφόρων  κλάδων  που είχαν διαχωρισθεί.
 -Η δεύτερη τάση είναι πολύ πιο ανησυχητική  και έρχεται σαν αντίβαρο τής πρώτης. Οι  δυσμενείς γενετικές παραλλαγές συσσωρεύονται στο ανθρώπινο γονιδίωμα. Η  πρόσφατη αυτή,συσσώρευση είναι ήδη φανερή
-Μια μελέτη δημοσιευθείσα στην Επιθεώρηση Nature ,στα τέλη Νοεμ βρίου 2012,αποκαλύπτει ότι, το  80 % των επιβλαβών  γενετικών παραλ λαγών  στο ανθρώπινο είδος εμφανίστηκαν μόνον τα τελευταία 5. 000 έως 10 000 χρόνια.
Σε κάθε γενιά 70 χημικές βάσεις τού DNA μας,αντιγράφονται κακώς από τον κυτταρικό μηχανισμό, κατά την κατασκευή των ωαρίων και των σπε ρμάτων. Αυτά τα αντιγραφικά λάθη, είναι η ρωγμή  από την οποία γεννά ται η αλλαγή.Εάν το κόστος τού σφάλματος ήταν μηδενικό,δεν θα υπήρχε καμμιά εξέλιξη των ειδών και θα είμασταν για πάντα βακτήρια! Οι αρνητικές μεταλλάξεις, εξοβελίζονται  από την φυσική επιλογή: τα σχετικά γονίδια  δεν μεταβιβάζονται γιατί ο « ιδιοκτήτης» δεν έφθανε στην ηλικία τής αναπαραγωγής. Με την ανάπτυξη τού εγκεφάλου,όμως η δαρβινική εξέλιξη εδημιούργησε το δικό της ξερίζωμα : μειώσαμε σημαν τικώς  την δύναμη τής επιλογής,οργανώνοντας μια ανθρώπινη άλληλέγγυ η κοινωνία . Η κατάρρευση τής νηπιακής θνησιμότητας,είναι η « μετάφραση» αυτής τής μειωμένης πιέσεως επιλογής.Αφορούσε το 20 %  περίπου των παιδιών στον XVII αιώνα,ενώ σήμερα αφορά  περίπου το 0,3 %...Πολλά παιδιά που επιβιώνουν σήμερα,δεν θα είχαν φθάσει  την ηλικία  τής αναπαραγωγής  παλαιότερα.Τελικώς η επιλογή,  καταλήγει ώστε   αυτό να  καταργείται:  Συγκεκριμένως, -και ευτυχώς –υπάρχει μεγαλύτερος αποκλεισμός    ατόμων που έχουν  μικρότερες γνωστι κές  ικανότητες.
Η ιατρική,η  κουλτούρα ,η παιδαγωγική, θα μειώσουν αυτήν την υποβά θμιση,για ένα διάστημα.Αλλά η γενετική μας κληρονομιά, έχει μια τάση: Να υποβαθμίζεται. Συνεχώς  χωρίς δαρβινική επιλογή.Σημαίνει άραγε αυτό,ότι, οι απόγονοί μας,θα γίνουν όλοι ηλίθιοι στους επόμενους αιώνες ή χιλιετίες; Ισως  όχι. Η βιοτεχνολογία (ίσως) αντισταθμίσει αυτές τις καταστροφικές εξελίξεις.
 Βραχυπρόθεσμα η αλληλουχυία τού DNA τού μέλλοντα νεογέννητου είναι επαναστατική.Είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί ένα σχέδιο γονι διακό τού εμβρύου με το αίμα που θα πάρει κανείς από την μέλλουσα μητέρα.Η τεχνική αυτή,θα επεκτείνει το πεδίο τού διανοητικού ευγονι σμού,που το κράτος προωθεί,ήδη, με τη διαλογή τής τρισωμίας 21 (97 %  των τρισωμιών αποβάλλονται) .Μετά το 2025,οι γενετικές θεραπείες θα μάς επιτρέπουν να διορθώνουμε τις γενετικές ανωμαλίες που απειλούν την εγκεφαλική μας λειτουργία.Το τέλος τής δαρβινικής επιλογής,θα μάς ωθήσει  σε μια γενετική μηχανική τού εγκεφάλου μας,που θα μπορούσε να ανατρέψει το μέλλον μας.
 Και ασφαλώς όλα τα παραπάνω,σχετικά με το θέμα τής ανθρώπινης ευφυίας,  αφήνουν έξω το θέμα αν ο Ανθρωπος,βαίνει βελτιούμενος ή όχι,στο θέμα τής πνευματικότητας.Θέμα που είναι ασφαλώς το σπουδαιό τερο.
(Περισσότερα στο Παράρτημα)

Στο φύλλο της 2-1-2017  της γαλλικής εφημερίδας  Le Monde, δημοσιεύ θηκε μικρό  απόσπασμα άρθρου,υπό την ερώτηση « Ο άνθρωπος έφθασε στα όριά του;»( L’être humain a-t-il atteint ses limites ?)
, Αντιγράφουμε:
«Μετά από δεκαετίες βελτιώσεων στην  μακροζωία, το μέγεθος, την σωματική και  την διανοητική απόδοση,  πολλά στοιχεία δείχνουν ότι,ο  άνθρωπος έφθασε στα όριά του  σε όλα  τα επίπεδα..
Η κατάσταση της γνώσης και της διαμάχης  συνεχίζεται. Το ρεκόρ της μακροζωίας που κράτησε εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες η  Γαλλίδα Jeanne Calment, που  πέθανε το 1997 σε  ηλικία122 ετών, θα κονιορτοποιηθεί από τις επόμενες γενιές; Μετά το  "πιο γρήγορα,πιο ψηλά,πιο δυνατά. ταχύτερη, υψηλότερη, ισχυρότερη", η επόμενη πρόκληση του ανθρώινου όντος θα είναι απλά να αγωνιστεί για να μείνει  στο ίδιο επίπεδο; Μετά από δεκαετίες βελτίωσης των ανθρώπινων χαρακτηρι στικών (μακρο ζωία, σωματική και πνευματική απόδοση, το μέγεθος ...), πολλά στοιχεία  δείχνουν, ότι, τα όρια αυτά έχουν επιτευχθεί σε όλα τους τομείς. ..»
Το ζήτημα των ορίων της ανθρώπινης ζωής γοητεύει  και διαιρεί.Μιά από τις τελευταίες  πολεμικές, περίχεται σε μια αμερικανική μελέτη, που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο στο περιοδικό  Nature. Σύμφωνα με τον βιολόγο Jan Vijg και τους συναδέλφους του, η μέγιστη ηλικία θανάτου ήταν περίπου 115 χρόνια από το 1995 και η πιθανότητα υπέρβασης των 125 ετών είναι πολύ χαμηλή. Με βάση τα συμπεράσμα τα αυτά που προ έκυψαν από δημογραφικά στοιχεία  από περίπου σαράντα χώρες, διά φοροι ειδικοί αντέδρασαν επισημαίνοντας στατιστικές αδυναμίες που θεωρήθηκαν δύσκολα παραδεκτές για δημοσίευση  στο περιοδικό Nature



Παραθέτουμε εδώ μια σκέψη τού Einstein,στηριζόμενου στην μεγάλη ανάπτυξη τής τεχνολογίας.Φοβάται μήπως η τεχνολογία οδηγήσει στην δημιουργία ηλιθίων(  «I fear the day when the technology overlaps with our humanity. The world will only have a generation of idiots.»)


Η  ΙΣΤΟΡΙΑ—ΡΥΘΜΟΣ ΧΡΟΝΟΣ  ΕΜΦΑΝΙΣΗ-ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ-  ΚΑΙ  ΕΞΗΓΗΣΗ  ΤΗΣ ΖΩΗΣ
Η ΚΑΘΥΣΤΕΡΓ]Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

 H ηλικία τού σύμπαντος τοποθετείται γύρω στα 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια ( Η ακτίνα του  γύρω στα 50 δισεκατομμύρια),τής Γής γύρω στα 5 δισεκατομμύρια. Η ζωή εμφανίστηκε στη Γή,πριν από 3,8,γι άλλους 3,6 δισεκατομμύρια χρόνια,με  πρώτους οργανισμούς τους προκαρυώτες, (βακτήρια)  που βρέθηκαν σε απολιθώματα 3,5 δισεκατομμυρίων  ετών. Για  τα επόμενα 1.000 εκατομμύρια χρόνια η ζωή στη Γή,  αποτελούνταν από προκαρυώτες. (Παρατηρείται δηλαδή μιά καθυστέρηση, σχετικά με την εξέλιξη ,στην συνένωση των κυττάρων,ώστε να εμφανισθούν οι πολυκύτταροι οργανισμοί- για την οποία γράφουμε πιο κάτω). Τα βακτήρια  τοποθετούνται πριν από 3.5 διεσεκατομμύρια χρόνια και ήσαν η μόνη μορφή ζωής για το 85% τής ιστορίας.Λιπίδια  παραπροιόντα  τού ευκαριωτικού μεταβολισμού, ανακαλύφθηκαν σε πετρώματα ηλικίας 2.7 δισεκατομμυρίων ετών.(:οι ευκαριώτες  διαφέρουν από τους προκα ρυώτες,λόγω τής ύπαρξης  ενός πυρήνα που περιβάλλεται από μεμβράνη και περιέχει μεμονωμένα χρωμοσώματα-τα βακτήρια δεν έχουν πυρήνα) Τις πρώτες συνενώσεις κυττάρων τοποθετούμε πριν από 1,6 δισεκατομμύρια χρόνια. Πριν από 635 εκατομμύρια χρόνια εξελίχθηκαν τα πρώτα πολυκύτταρα ζώα, και συνέχισαν να εξελίσσονται μέχρι να σχηματίσουν  τις 37 συνο μοταξίες που γνωρίζουμε σήμερα.Πριν από 521 εκατομμύρια χρόνια εξε λίχθηκαν οι τριλοβίτες ,τα πρώτα ζώα που είχαν σκληρούς σκελετούς και μάτια,με τόν σωματότυπό τους,να ομοιάζει με αυτόν των σύγχρονων ζώ ων.Τα παλαιότερα γνωστά απολιθωμένα ζώα, έχουν ηλικία 550 εκατομμυρίων ετών.Τα πρώτα χερσαία φυτά, χρονολογούνται   450. εκατομμύρια χρόνια,νωρίτερα. Οι  πίθηκοι τού Παλαιού κόσμου,έδωσαν τους ανθρωποειδείς πιθήκους πριν από 33 έως 24 εκατομμύρια χρόνια.Οι χιμπατζήδες  τοποθετούνται πριν από 8-6 εκατομμύρια χρόνια. Οι Hominidae, εμφανίζονται στην ανατολική Αφρική πριν από 2 εκατομμύρια περίπου χρόνια,...οι άνθρωποι τού Νεάντερνταλ,ήκμασαν πριν από περίπου 250.000 χρόνια.Η γενεαλογική γραμμή τού ανθρώπου τού Νεάντερνταλ και τού Homo sapiens είχε διαχωρισθεί,περίπου  πριν από 450.000 χρόνια π.Χ.(Μαγιερ ό.π.297),Ο Homo sapiens  τοποθετεί ται  0,2 εκατομμύρια χρόνια από σήμερα.
-Εχει υποστηριχθεί ότι,οι ομάδες που ζουν στην ξηρά πολλαπλασιάζονται ταχύτερα από ό,τι εκείνες στο νερό.Ο αριθμός των ειδών σπονδυλωτών οργανισμών όπως ψάρια, αμφίβια, ερπετά, πτηνά και θηλαστικά ποικίλει ιδιαίτερα και αυτό ενδεχόμενως οφείλεται στη φύση των βιοτόπων τους. Για παράδειγμα, υπάρχουν περίπου 10.000 είδη πτηνών και 9.700 είδη σαυρών και φιδιών, αλλά μόνο 25 είδη κροκοδειλών.Νέα έρευνα του εξε λικτικού βιολόγου Τζον Γουίνς από το Πανεπιστήμιο τής Αλαμπάμα δείχνει ότι, τα ποσοστά διαφοροποίησης των χερσαίων ομάδων είναι πολύ υψηλότερα από ό,τι των υδροβίων.Ο βιότοπος είναι πιθανόν  να αποτελεί την πιο σημαντική μεταβλητή για την εξήγηση τής πληθώρας ειδών και όχι άλλοι παράγοντες, όπως το κλίμα ή ο μεταβολικός ρυθ μός.«Ήθελα να καταλάβω γιατί αυτές οι διαφορετικές ομάδες ποικίλουν σε αριθμό ειδών», δήλωσε ο Γουίνς.«Ανεκάλυψα ότι, κατά κανόνα υπάρχει μια απλή εξήγηση, ότι, οι ομάδες που ζουν στην ξηρά πολλα πλασιάζονται ταχύτερα από ό,τι εκείνες στο νερό».Για να απαντηθεί αυτό το ερώτημα, η ομάδα του Γουίνς υπολόγισε τα καθαρά ποσοστά διαφο ροποίησης για 12 μεγάλες ομάδες σπονδυλωτών. Το καθαρό ποσοστό διαφοροποίησης είναι ο αριθμός των ειδών σε μια ομάδα διαιρούμενος με την ηλικία του.Χρησιμοποιώντας αυτή την προσέγγιση ση, ο Γουίνς ήταν σε θέση να συγκρίνει πόσο γρήγορα πολλαπλασιάζονται τα είδη μέσα σε κάθε κλάδο.Για παράδειγμα ένας κλάδος με υψηλό καθαρό ποσοστό διαφοροποίησης είναι τα πουλιά, τα οποία, σε μια χρονική κλίμακα των εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών, είναι μια σχετικά νέα ομάδα. Αντιθέτως, οι καρχαρίες και τα σαλάχια έχουν μικρότερο αριθμό ειδών και είναι μια πολύ παλαιότερη ομάδα, συνεπώς έχουν χαμηλότερο ποσοστό.Ο Γουίνς πιστεύει επίσης ότι, το φαινόμενο μπορεί να σχετί ζεται με υψηλότερα ποσοστά εξαφάνισης των σπονδυλωτών τόσο στον ωκεανό όσο και σε γλυκό νερό.Για παράδειγμα, η αύξηση της οξύτητας των ωκεανών μπορεί να καταστρέψει πολλά είδη θαλάσσιων οργανι σμών .Αντιθέτως, ένα ζώο στην ξηρά αντιμέτωπο με ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να έχει τη δυνατότητα να μεταναστεύσει αλλού.Επίσης τα υδάτινα στρώματα όπως οι λίμνες και τα ποτάμια είναι συχνά γεωγραφικά απομονωμένα, περιο ρίζοντας τον πολλαπλασιασμό των ειδών.


- Κατά τον Hoyle όλες οι βασικές διαδικασίες που συνέβησαν στην Γή συμπληρώθηκαν στο πρώτο δισεκατομμυριοστό τής ζωής της.

 `-Ο Arthur Koestler(Ένα φάντασμα κλπ.ό.π.246) γράφει ότι ,« Αν συμπι έζαμε  ολόκληρη την ιστορία τής ζωή πάνω στη Γή,από τις αρχές της, 2.000.000 χρόνια πριν ( :Μάλλον η ζωή εμφανίστηκε νωρίτερα,όπως γράφουμε πιο πάνω) ως τα σήμερα,σ΄ένα και μοναδικό εικοσιτετράωρο, από μεσάνυκτα σε μεσάνυκτα,η ζωή των θηλαστικών ,θ΄άρχιζε στις 11 το βράδυ,και η εξέλιξη τού Pithecantropous (τού Πιθηκάνθρωπου τής Ιάβας )  σε  homo sapiens –με άλλα λόγια η εξέλιξη τού άνθρώπινου  νεοεγκέ φάλου-  θα είχε συμβεί,μέσα στα  τελευταία σαράντα πέντε δευτερό λεπτα.»
Η Μεγάλη έκρηξη της  ζωής-Η Κάμβριος Περίοδος
Η μεγάλη μεγάλη έκρηξη ζωής,  συμπίπτει ,κατά τον  Andrew Parker με την εμφάνιση τής όρασης. Για τα αίτια τής έκρηξης αυτής ,έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις.Μία θεωρία βλέπει την εξήγηση στην    θεαματική αύξηση των επιπέδων τού οξυγόνου,ή μια  εξίσου θεαματική μείωση τού διοξειδίου τού άνθρακα, μια άλλη  υποστηρίζει ότι, όλα τα εξελικτικά εργαλεία  βρίσκονταν έτοιμα μέσα στα γονίδια,μια τρίτη η θεωρία τής Χιονόμπαλας (Snowball Earth Theory),,για την οποία γφράφουμε εκτενέστερα  πιό κάτω.  -με την οποία παρομοιάστηκε η Γή,- κατά την οποία το λυώσιμό της,ήταν αυτό που προκάλεσε την έκρηξη τής Καμβρίου περιόδου .Μια άλη,η θεωρία τού θηρευτή,που αντιμετωπίζει την περίπτωση που ένας θηρευτής,βρι σκόνταν αιφνιδίως ανάμεσα σε ανυπεράσπιστα ζώα, πράγμα που θα οδηγούσε σε νέες εξελικτικές καινοτομίες, Τέλος η θεωρία τού   «διακό πτη των φώτων» που διετύπωσε ο Andrew Parker, κατά την οποία  η εμφάνιση τής όρασης οδήγησε γρήγορα στην ενίσχυση των σωμάτων των θηρευτών και ανάγκασε τα ζώα για να προστατευθούν να αναπτύξουν σκελετούς,ή χημικές άμυνες,ή να υιοθετήσουν χρώματα τέτοια, ώστε να μην διακρίνονται από το περιβάλλον και έτσι να καθί σταναι δυσδιάκριτα για τους θηρευτές,κλπ.Μερικά ασφαλώς εξαφανίστηκαν.(Ας σημειωθεί ότι, σήμερα παρόλο που  μάτια έχουν μόνον οι εξ από τις τριάντα επτά συνομοταξίες,πάνω από το 95% τού συνόλου των πολυκύτταρων οργανισμών  έχουν αισθητήρια όρασης.).
Ολες οι θεωρίες αυτές,  μέχρι σήμερα έχουν εντόνως αμφισβητηθεί ,

-Από πλευράς διατήρησης και εξαφάνισης των ειδών,(και οικολογικής) έχουμε ,ότι,τα είδη που ζούν σήμερα στον πλανήτη μας, αποτελούν λιγώ τερο από το 2% τού συνολικού  πλήθους των ειδών που εμφανίστηκαν ποτέ στη Γή,ότι, η μέση διάρκεια  ζωής των ειδών είναι περίπου πέντε εκατομμύρια χρόνια,ότι, κάθε χρόνο εξαφανίζονται  πολλά  είδη (40.000   κατά τον Νόρμαν Μαγιερς,250.000 κατά τον Πώλ Ελριχ, 100.000 κατά τον τον Εντουαρντ Γουίλσον)  και ότι, η καταγραφή των ζωντανών ειδών που έχουν αναλάβει οι βοτανολόγοι   και   οι ζωολόγοι, εδώ και τρείς αιώνες,περιλαμβάνει σήμερα 1,7 εκατομμύρια καταγεγραμ μένα είδη.Και  ο Robert Βarbault,από τον  οποίο λαμβάνονται τα στοι χεία αυτά,συνεχίζει.  « Αν μπορούμε να παραδεχθούμε ότι, απομένει να ανακαλυφθούν ελάχιστα ζωντανά είδη  μεταξύ  των σπονδυλωτών, (όπου μετράμε 46.700 είδη) και ακόμη ότι, τα ψάρια με τα αμφίβια μάς  επιφυ λάσσουν εκπλήξεις,-υπάρχουν μεγάλα περιθώρια όσον  αφορά τα φυτά, (270.000 καταγεγραμμένα είδη,320.000 υποτιθέμενα) και ακόμα μεγαλύ τερο όσον αφορά τα φύκια,(400.000 υποτιθέμενα έναντι των 40.000 κατά γεγραμμένων) όσον αφορά τα έντομα ( που θα μπορούσαν να φθάνουν τα 8 εκατομμύρια παρόλο που αναγνωρίζουμε μόνον 950.000)-για να μην αναφερθούμε στα βακτήρια  και στους ιούς,όπου το πλήθος των ειδών που δεν έχουν ανακαλυφθεί,είναι τής τάξεως  που υπερβαίνει κατά διακό σιες φορές το γνωστό πλήθος,για τα πρώτα,και  πάνω από εκατό φορές για τα δεύτερα»
- Κατά τον Dr. Terry Gosliner  τής Ακαδημίας των Επιστημών τής Καλ ιφόρνιας,σε έκθεσή του που δημοσιεύθηκε το 2013, οι καλύτερες εκτιμή σεις μας,είναι, ότι, μέχρι σήμερα έχουμε ανακαλύψει και περιγράψει  λι γότερα από το 10% των έμβιων μορφών που υπάρχουν στη Γή.

- Σύμφωνα με δημοσίευμα στο  διαδίκτυο τής 30-5-2014,ο πλανήτης μας βρίσκεται στα πρόθυρα μιας νέας μαζικής εξαφάνισης των ειδών του, τής έκτης στα 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια της ύπαρξής του,  όπως υποστη ρίζει  νέα διεθνής επιστημονική έρευ να.Τα ζώα και τα φυτά εξαφανίζον ται με ρυθμό τουλάχιστον 1.000 φορές πιο γρήγορο σε σχέση με τη φυσι ολογική εξαφάνιση λόγω εξέλιξης, που συνέβαινε κατά την περίοδο προ τού εμφανιστούν οι άνθρωποι στο προσκήνιο. Η έρευνα εκτιμά ότι, 100 έως 1.000 είδη ανά εκατομμύριο εξαφανίζονται πια κάθε χρόνο, μερικά από τα οποία δεν έχουν καν ανακαλυφθεί από τους επιστήμονες! Μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί και «βαφτιστεί» περίπου 1,9 εκατ. είδη, αλλά πιστε ύεται ότι, υπάρχουν πολλά περισσότερα, από 5 έως 11 εκατομμύρια . Η κυριότερη ανθρωπογενής αιτία εξαφάνισης των ειδών στην εποχή μας, είναι η καταστροφή των  ενδιαιτημάτων των ζώων και των φυτών, καθώς δεν μπορούν να βρουν μέρος να ζήσουν, αφού οι άνθρωποι συνεχώς επεμβαίνουν στη φύση, συχνά με καταστροφικό (και αυτοκα ταστροφι κό) τρόπο. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον βιολόγο Στιούαρτ Πιμ τού Πανεπιστημίου Ντιουκ στις Ηνωμένες Πολιτείες προχώρησαν σε μια προς το χειρότερο επικαιροποίηση τής προηγούμενης εκτίμησης που είχαν κάνει προ 20ετίας και σημειώνουν ότι, ο ρυθμός εξαφάνισης είναι 1.000 φορές πιο γρήγορος από το παρελθόν.Μελετώντας το DNA των ζώων διαχρονικά, οι βιολόγοι υπελόγισαν ότι, κατά μέσο όρο ένα είδος σπονδυλωτού «γεννά» ένα άλλο συγγενικό είδος κάθε 10 εκατομμύρια. χρόνια. Είναι όμως πιο δύσκολο να υπολογιστεί το αντίθετο, δηλαδή κά θε πότε εξαφανίζεται ένα είδος χωρίς ο άνθρωπος να έχει βάλει το «χερά κι»  του, δηλαδή με βάση αποκλειστικά τις εξελικτικές διαδιαδικασίες στη φύση. Αυτό που θεωρείται σίγουρο, είναι ότι, προτού εμφα νιστεί ο άνθρωπος ως κυρίαρχο είδος στη Γη, τα νέα είδη εμφανίζονταν με τα χύτερο ρυθμό από ό,τι τα παλαιά εξαφανίζονταν, πράγμα που οδηγούσε σταδιακά σε μεγαλύτερη βιοποικιλότητα. Σήμερα, αυτή η τάση διαφαί νεται πια να έχει αναστραφεί  τελείως.Οι επιστήμονες προς το παρόν δεν μπορούν να αποφανθούν με βεβαιότητα τι σημαίνει για την υγεία των οικοσυστημάτων αυτός ο αυξημένος ρυθμός εξαφάνισης των ειδών. Δεν υπάρχει ακόμη κάποιος επιστημονικός τρόπος να προβλεφθεί σε ποιό σημείο τελικά οι συσσωρευμένες εξαφανίσεις θα επιφέρουν την τελική κατάρρευση ενός οικοσυστήματος. Όμως, όπως επισημαίνουν οι ερευ νητές, φαίνεται απίθανο να διαρκέσουν για πολύ καιρό ρυθμοί εξαφά νισης 1.000 τουλάχιστον φορές πιο γρήγοροι σε σχέση με τους αναμενό μενους από τους ρυθμούς τής ίδιας τής φύσης.
 Ειδικώτερα:Η καθυστέρηση της εμφάνισης τής ζωής
  Για την καθυστέρηση αυτή, υπάρχουν εξηγήσεις.Περιοριζόμαστε  εδώ να τονίσουμε, ότι,οι πολυπλοκότερες μορφές ζωής, καθυστέρησαν και εμφάνισαν μια εκθετική εκρηκτική εμφάνιση και ανάπτυξη:Κατά τον    τι μηθέντα με τρία Εθνικά βραβεία,ερευνητή στο Κέντρο Μαθηματικών και Φυσικής  των Επιστημών τής ζωής, και τής πειραματικής Βιολογίας  στο University College  , Ντάρτνελ (.ο.π.85) «η πρώτη απόδειξη για τη ζωή, είναι υπό έντονη αμφισβήτηση,και  μπορεί να οφείλεται σε κακή ερμη νεία Τα πρώτα σημεία τής ζωής,που γίνονται ευρέως αποδεκτά,δεν εμφανίζονται για άλλα τριακόσια εκατομμύρια χρόνια (:the first evidence of life is  higlhy controversial and may well be a misinterpretaτion ; the first widely accepted  signs of life  do not appear for another  three hundred  million years-) Ο Χώκιγκ(ό.π.165)  αποδίδει την καθυστέρηση αυτή,στις πολύ υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούσαν στη Γή στο μεγα λύτερο τμήμα τής ιστορίας της  και ότι, μόνον στα τελευταία 1.000 εκα τομμύρια χρόνια ο ήλιος ψύχθηκε αρκετά,ώστε να εκλείψει ο περιορι σμός αυτός που εμπόδισε την συνένωση των κυττάρων.Πράγματι στις υψηλές θερμοκρασίες,μπορούσαν να υπάρξουν μόνον περιορισμένες μορφές ζωής,όπως,  βακτήρια,πράσινα και κυανοπράσινα φύκη.Ετσι λοιπόν για μερικούς εξηγείται ότι, στις πρώτες μορφές ζωής,υπάρχει μια σχετική απλότητα, αρκετά αργότερα,έχουμε την μεγάλη πολυπλοκό τητα,και τελικώς τον Ανθρωπο. Ο Gottfried  Schatz (ό.π.91) αναφέρεται στη γνώμη ορισμένων βιολόγων κατά τους οποίους  η καθυστέρηση εμφάνισης ανώτερων μορφών ζωής, κατά ένα δισεκατομμύριο χρόνια, οφείλεται στο πόλεμο για την απόκτηση σιδήρου και τονίζει ότι,  για  την ιστορία τής ανθρωπότητας η Εποχή τού Σιδήρου, ήταν η απαρχή μιάς εντυπωσιακής προόδου. Υπάρχουν όμως και άλλες εξηγήσεις, όπως η θεωρία τής πανσπερμίας,τής εμφάνισης τού οξυγόνου κλπ.Μένει να συγκρατήσουμε,την αλήθεια ότι,οι πολυπλοκότερες μορφές ζωής, καθυ στέρησαν και εμφάνισαν μια εκθετική, εκρηκτική εμφάνιση και ανάπτυ ξη.Οπως παρατηρεί ο Hoyle(ό.π.143) « Ολες οι πολύπλοκες μορφές ζωής,που βλέπουμε γύρω μας, αρχίζουν πριν από 570 εκατομμύρια χρόνια από σήμερα………η ζωή υπήρχε στη Γη πριν από 3.500 εκατομμύρια χρόνια,αλλά  μόνο με την μορφή των βακτηρίων. Αργότερα,πριν από 3.000 εκατομμύρια χρόνια εμφανίστηκαν τα πράσινα και κυανοπράσινα φύκη…………..μπορούν να ζήσουν σε αρκετά ψηλές θερμοκρασίες» Ως προς την ταχύτητα ανάπτυξης του είδους μας και ειδι κώτερα των θηλαστικών ο Gottfried Schatz (ό.π.160) γράφει  «. Αν  ανατρέχοντας στο παρελθόν με βάση τα γενετικά απολιθώματα ανιχνεύσουμε προσεκτικά τις επιθέσεις των ρετροιών θα  διαπιστώσουμε ότι, η ξαφνική επιτάχυνση στην  πορεία των θηλαστικών πρίν από 170 εκατομμύρια χρόνια  σχετίζεται άμεσα με την εμφάνιση ενός κύμα τος  εισβολής ρετροϊων σ' αυτούς τους οργανισμούς  Ένα παρόμοιο κύμα εμφανίστηκε πριν από 6 εκατομμύρια χρόνια  λίγο πριν οι άνθρω ποι χωριστούν απ' τους χιμπατζήδες. Αυτές οι βιολογικού χαρακτήρα πολε μικές  περιπέτειες ανάγκασαν προφανώς τα κύτταρα των προγόνων μας,να τροποποιήσουν με πολλούς και ποικίλους τρόπους το γενετι κό  υλικό που διέθεταν, ώστε να σφυρηλατήσουν νέου τύπου όπλα ενάντια στους εισβολείς. Οπότε  το ερώτημα: Είναι όλα αυτά απλώς χρονικές συμπτώσεις ή μήπως τα κύματα μολύνσεων που οφείλονταν  σε ρετροιούς  προκάλεσαν απρόσμενα άλματα στην εξελιξη  τού ανθρώπι νου είδους; Υπάρχει πιθανότητα ο πόλεμος αυτός, να ήταν η αιτία για ό,τι εμφανίστηκε και να τού χρωστούμε είτε την εξέλιξη τού είδους μας, ή τη θεαματική ταχύτητα της; Μήπως μερικά κερματισμένα γονίδια ιών εκτελούν λειτουργία που  αγνοούμε; Και τα θραύσματα τους μέσα  στο γενετικό υλικό μου είναι άραγε μόνο απομεινάρια εισβολέων ή αποτε λούν σημαντικό κομμάτι  τού ίδιου μου τού εαυτού;»
 Δηλαδή  η αναπαράσταση τής ιστορίας τής ζωής,στη Γή,δεν είναι πάντοτε ασφαλής.
.-Οι βιολόγοι για να τοποθετήσουν στο χρόνο τα διάφορα στάδια, μεταχειρίζονται δύο μεθόδους:
.Αφενός χρονολογούν τα πετρώματα στα οποία βρίσκουν  τα απολιθώμα τα, αφετέρου,λαμβάνουν υπόψη τα μοριακά ωρολόγια στο  DNA των   ζωντανών οργανισμών. Υποστηρίζεται όμως ότι, υπάρχουν προβλήματα,και με τις δύο αυτές μεθόδους.Τα αρχεία των απολιθωμάτων ομοιάζουν με ταινία,με κομμένα πολλά πλαίσια. Καθώς είναι τόσο μη πλήρης,μπορεί να καθίσταται δύσκολο να εντοπίσει κανείς πότε συνέβη μια συγκεκριμένη εξελικτική αλλαγή.Η σύγχρονη γενετική     επιτρέπει να υπολογίσει κανείς,πώς διαφορετικά είδη,προήλθαν το ένα από το άλλο,σε μοριακό επίπεδο και με τον τρόπο αυτό,να εκτιμηθεί,πόσος χρόνος παρήλθε από τότε που μια  γενεαλογική  γραμμή  χωρίστηκε σε διάφορα είδη.Αλλά η μέθοδος αυτή,δεν καταλήγει σε σίγουρα συμπερά σματα.Ολες αυτές οι δυσκολίες δηλώνουν ότι,οι χρονολογήσεις πρέπει να νοούνται ως κατά προσέγγιση.Και η αβεβαιότητα αυτή επιτείνεται ,όσο , βαθύτερα   ανατρέχουμε προς το παρελθόν.
Ο εξελικτικός Ρυθμός
 Για τον εξελικτικό ρυθμό έχουν βασικώς  διατυπωθεί δύο θεωρίες.Τής διακοπτόμενης ισορροπίας και τη σταδιακής μεταβολής.Κατά την πρώτη οι περισσότερες μακροεξελικτικές μεταβολές  ήταν αποτέλεσμα κυρίως τής απότομης δημιουργίας ενός νέου είδους μετά από μια περίοδο απραξί ας ή εξελικτικής στάσης.Κατά τη δεύτερη έχουμε σταδιακή εξέλιξη.( ο αναγνώστης μπορεί να εύρει λεπτομερή έκθεση των εκατέρωθεν απόψε ων και επιχειρημάτων εν Whitfield ό.π. 178 επ.) Ο Roger Lewin, προλο γίζοντας το βιβλίο τού Whitfield « Η εξέλιξη» γράφει πώς κατά την τελευταία δεκαετία,αποδείχτηκε ότι,η εξελικτική αλλαγή είναι άλλοτε διακοπτόμενη και άλλοτε βαθμιαία.

ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΜΑΖΙΚΕΣ  ΕΞΑΦΑΝΙΣΕΙΣ.
Λέγοντας μαζικές εξαφανίσεις,εννοούμε  εκείνες που αφορούν όλες της μορφές ζωής.
Στην ιστορία τής Γης έχουν συμβεί πέντε μαζικές εξαφανίσεις ειδών, που εξάλειψαν τουλάχιστον τα μισά είδη.( Ο Γ.Μανέτας διερωτάται --ό.π.σελ.152---μήπως σήμερα  συντελείται η έκτη μεγάλη μαζική εξαφά νιση.) Οι εξαφανίσεις αυτές συνέβησαν πριν από 440 εκατομμύρια  χρό νια, 375 έως 359 εκατομμύρια., 252 εκατομμύρια. (η μεγαλύτερη από όλες, προκάλεσε την καταστροφή τουλάχιστον τού 90% των ειδών), 201 εκατομμύρια. και 66 εκατομμύρια. χρόνια (εξαφάνιση δεινοσαύρων πιθανώς από πτώση αστεροειδούς).

Το σχετικά πάντως αισιόδοξο μήνυμα μας  νέας μελέτης είναι ότι, ακόμη υπάρχει κάποιος χρόνος για αλλαγή πορείας, ώστε να αποτραπεί μια νέα μαζική καταστροφή στη βιοποικιλότητα τού πλανήτη μας. Η νέα τεχνο λογία (π.χ. δορυφορικές φωτογραφήσεις απομονωμένων περιοχών) και η ενεργός εμπλοκή των πολιτών στις προσπάθειες προστασίας των ειδών αποτελούν παράγοντες ελπίδας για το μέλλον. «Είμαστε όχι στο μέσον, αλλά στα πρόθυρα μιας έκτης μαζικής εξαφάνισης. Το αν θα την αποφύ γουμε, θα εξαρτηθεί από τις πράξεις μας», δήλωσε ο Πιμ.

(Η  μελέτη αυτ΄΄η  δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Science». )

Ειδικώς για τα έντομα,σχετική μελέτη ,προβλέπει,ότι, στην Ευρώπη,μέσα στα τριάντα επόμενα χρόνια θα έχει εξαφανισθεί το 50% των εντό μων.( Απόσπασμα της μελέτης αυτής,δημοσιευθέν στην γαλλική εφημε ρίδα " Le Monde"τον Οκτώβριο του 2017, παρατίθεται στο στο Παρά ρτημα.

Η ιστορία της ζωής μας διδάσκει ότι παρά τα «σκαμπανεβάσματα βιοποικιλότητα μακροπρόθεσμα αυξάνεται

Ειδικώς γα  την εξαφάνιση των δεινοσαύρων
  Παραθέτουμε απόσπασμα από δημοσίευση στο διαδίκτυο της 1-11-2017
«Οι δεινόσαυροι κυριαρχούσαν στην Γη για περίπου 200 εκ. έτη όταν μυστηριωδώς πριν από περίπου 66 εκ. έτη εξαφανίστηκαν από τον πλανήτη…………Η κρατούσα θεωρία αναφέρει ότι. υπεύθυνος για την εξαφάνιση των δεινοσαύρων ήταν ένας τεράστιος αστεροειδής που έπεσε πριν από 66 εκ. έτη στην χερσόνησο του Γιουκατάν στο Μεξικό. Στην πραγματικότητα βέβαια δεν ήταν αυτός κάθε αυτός ο αστεροειδής που εξόντωσε τους δεινοσαύρους σε όλο τον πλανήτη αλλά οι αλυσιδωτές επιπτώσεις που είχε η πτώση του και ειδικότερα οι κλιματικές αλλαγές που προκλήθηκαν από αυτή. Θεωρείται δεδομένο ότι,η  σύγκρουση του αστεροειδή με την επιφάνεια της Γης προκάλεσε το φαινόμενο που οι ειδικοί ονομάζουν «ηφαιστειακό χειμώνα». Η έκρηξη δημιούργησε ένα πυκνό πέπλο τέφρας και τοξικών αερολυμάτων που από την μια πλευρά έκρυψαν για μεγάλο χρονικό διάστημα τον Ηλιο και από την άλλη δηλητηρίαζαν συνεχώς το περιβάλλον. Ετσι οι δεινόσαυροι όπως φυσικά και το 80% της πανίδας και της χλωρίδας στην Γη δεν κατάφεραν να επιβιώσουν μέσα σε αυτές τις συνθήκες και εξαφανίστηκαν. Ομάδα ερευνητών με επικεφαλής την Τζούλια Μπρίγκερ του Πανεπιστημίου του Πότσνταμ στη Γερμανία παρουσίασαν μια μελέτη στην οποία ενισχύουν την θεωρία του ηφαιστειακού χειμώνα. Οι ερευνητές περιγράφουν με λεπτομέρεια το τι συνέβη μετά την πτώση του αστεροειδή. Οπως αναφέρουν, η σύγκρουση του αστεροειδή με την επιφάνεια της Γης εξαέρωσε πολλά δισεκατομμύρια τόνους πετρωμάτων και εκτόξευσε στον αέρα ανυπολόγιστες ποσότητες τέφρας. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η σύγκρουση απελευθέρωσε επίσης στην ατμόσφαιρα περί τους 325 δισ. τόνους θειαφιού και 425 δισ. τόνους διοξειδίου του άνθρακα! Το πέπλο που σχηματίστηκε στην ατμόσφαιρα μπλόκαρε τις ακτίνες του Ηλιου και έτσι η θερμοκρασία έπεσε δραματικά. Σύμφωνα με τους ερευνητές η θερμοκρασία στον πλανήτη έπεσε κάτω από το μηδέν και παρέμεινε έτσι για πολλά χρόνια η Γη ενώ την σκυτάλη στην συνέχεια πήρε το διοξείδιο του άνθρακα η καταστροφική επίδραση του οποίου στο περιβάλλον διήρ κεσε για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι, οι αρνητικές επιπτώσεις αυτής της κατάστασης στους ωκεανούς διήρκεσαν για πολλούς αιώνες μετά την πτώση του αστεροειδή.
«Πάντοτε πιστεύαμε ότι, υπεύθυνος για την εξαφάνιση της ζωής και των δεινοσαύρων ήταν ένας παγκόσμιος χειμώνας αλλά η νέα μελέτη ενισχύ ει αυτή την θεωρία και τα στοιχεία που περιέχει μας δίνουν μια καλή εικόνα του τι συνέβη» αναφέρει η Τζοάνα Μόργκαν καθηγήτρια γεω φυσικής του Imperial College London η οποία μετέχει σε ερευνητική ομάδα που μελετά τον κρατήρα που πιστεύεται ότι, δημιουργήθηκε από την επίμαχη σύγκρουση.
(Στο Παράρτημα ολόκληρο το δημοσίευμα)


ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ  ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ.

(Μεταξύ άλλων-τόσο στην Γή,όσο κατά τον  Benner και σ΄ολόκληρο το Σύμπαν )

  Συμφώνως με τη χημεία του Σύμπαντος,(που την λαμβάνουμε ότι, είναι αυτή που γνωρίζουμε στη Γή) η ζωή βασίζεται  στον άνθρακα και το νε ρό σε υγρή μορφή.Οπως γράφει ο Whitfield (ό.π.54) οι περισσότεροι επι στήμονες είναι πεπεισμένοι για την ύπαρξη μιάς καθολικής χημείας τού σύμπαντος και ότι, τα άτομα,οι πυρήνες τους,τα ιόντα  και τα ισότοπα που μπορούν να μελετηθούν άμεσα στη Γή, προέρχονται από μια και μο ναδική «εργαλειοθήκη  ατομικών υλικών».Γεννάται όμως ασφα λώς η επιφύλαξη αν η γνώμη αυτή, μπορεί να ταυτίζεται με  βεβαιότητα.
Μετά την παρατήρηση-επιφύλαξη  αυτή,έχουμε ως προυποθέσεις για την ύπαρξη της ζωής:
1.-2.-Έλλειψη θερμοδυναμικής ισορροπίας(far–from-equilibrium state).(Ένα σύστημα σε ισορροπία είναι ένα νεκρό σύστημα).Για να διατηρηθεί η κατάσταση αυτή,που από πρώτη θεώρηση παραβιάζει θερ μοδυναμικό νόμο απαιτείται   σταθερά η πρόσληψη ενέργειας από το πε ριβάλλον πράγμα όμως που-όπως παρατηρεί ο βιολόγος Addy Pross (ό.π.26)- δεν λύνει το πρόβλημα  πώς τα μακράν από την ισορροπία χημι κά συστήματα,εμφανίστηκαν στην πρώτη θέση.Γράφει : « Στο πλαίσιο του δεύτερου νόμου της θερμοδυναμικής , η εμφάνιση ασταθών συστημάτων μακρυά  από την ισορροπία μπορεί να παραφράζεται: Δεν μπορείτε να φτάσετε εκεί από εδώ.Αλλά το κάναμε! Η ανησυχητική ερώτηση  είναι τότε πώς το κατορθώσαμε.»
Πέρα από την παραπάνω προυπόθεση απαιτείται    και κατάλληλη θερμοκρασία (απαραίτητη για  την δημιουργία και σταθερότητα των χημικών δομών)
3.- Υποστηρίζεται ότι ,η ζωή στην Γή εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικώς από το ηλιακό φώς Λ.χ. Τα φυτά απορροφούν ηλιακή ενέργεια και την μετατρέπουν σε χημική και προσπαθούν με κάθε τρόπο  να βρούν θέση που να τους επιτρέπει να συλλέγουν το ηλιακό φώς.Ισως ορθότερα να πούμε από την  θερμότητα. Πράγματι το 1977 ο Jack Corlιss καταδύθηκε με βαθυσκάφος  σε βάθος 2,5 χιλιομέτρων στην θαλάσσια περιοχή των Γκαλαπάγκος, όπου παρετήρησε έντονη ηφαιστειογενή δράση,και απου σία  ηλιακής ακτινοβολίας και παρόλα αυτά  αναπτυσσόμενο πλούσιο οικοσύστημα  με νέα είδη ζώων,όπως καβούρια κλπ.
4.-Κατάλληλες γενικώς  συνθήκες σε συμπαντική κλίμακα. Ο Χώκι γκ   δέχεται,ότι,  « οι περισσότερες καταστάσεις στο Σύμπαν θα πρέπει να είναι πολύ αφιλόξενες για οποιαδήποτε μορφή ζωής ότι, υφίστανται πολλά σύμπαντα με πολλά και διαφορετικά είδη νόμων( ό.π.σελ.170) ότι, ναι μεν φαίνεται ότι, υπάρχει ένα αχανές τοπίο από δυνατά σύμπαν τα,αλλά τα σύμπαντα στα οποία μπορεί να υπάρξει ζωή σαν τη δική μας σπανίζουν και απ’ό,τι φαίνεται αν δεν υπήρχε μια σειρά από εκπληκτικές συμπτώσεις στις ακριβείς  λεπτομέρειες των φυσικών νόμων, οι άνθρω ποι και οι παρόμοιες μοφές ζωής δεν θα είχαν ποτέ εμφανισθεί.( ό.π.σελ.198)  Ετσι( σε αναφορά με τις συμπτώσεις αυτές) έχουμε ότι:. Η γήινη τροχιά ……………….είναι σχεδόν κυκλική,………..όπως αποδεικνύεται εδώ είχαμε μεγάλη τύχη…..αν η εκκεντρότητα τής Γής(:εκκεντρότητα= βαθμός επιμήκυνσης μίας έλλειψης)   που κυμαί νεται ανάμεσα στο 0 και το 1,.εκκεντρότητα κοντά στο 0 σημαίνει ότι, το σχήμα  μοιάζει με κύκλο, εκκεντρότητα κοντά στο 1  σημαίνει ότι, είναι πολύ επίμηκες) ήταν  κοντά στο 1 ,οι ωκεανοί μας θα έβραζαν,όταν θα πλησιάζαμε στον ήλιο ,ενώ θα πάγωναν όταν θα απομακρυνόμασταν.Οι μεγάλες τροχιακές εκκεντρότητες  δεν είναι ευεπίφορες  για το φαινό μενο τής ζωής.,άρα είμαστε τυχεροί  που η εκκεντρότητα είναι κοντά στο 0)………....τυχεροί και στήν  σχέση μάζας Ηλίου προς την απόστασή μας απ΄αυτόν (έτσι έχουμε την θερμοκρασία που απαιτείται-η κατοική σιμη ζώνη στο ηλιακό μας σύστημα έχει ελάχιστη έκταση)—Σήμερα γνωρίζουμε ότι, μια ανεπαίσθητη μεταβολή τής τάξεως τού μόλις 0,5% στην ένταση τής ισχυρής πυρηνικής δύναμης η τού 4% στην ηλεκτρική δύναμη,θα κατέστρεφε όλον σχεδόν τον άνθρακα, ή το οξυγόνο σε κάθε άστρο ως εκ τούτου την δυνατότητα ύπαρξης ζωής όπως την γνωρίζου με.Αν ήσαν διαφορετικοί οι κανόνες τού Σύμπαντος ,έστω  και λίγο, οι συνθήκες που υποστηρίζουν την ύπαρξή μας εξαφανί ζονται………..δεν είναι μόνον η ένταση  τής ισχυρής πυρηνικής και τής ηλεκτρομαγνητικής δύναμης,που έχουν φκιαχτεί κατά παραγγελία για την ύπαρξή μας..Οι πε ρισσότερες  από τις θεμελιώδεις σταθερές….αν άλλαζαν έστω και λίγο …..το Σύμπαν θα ήταν απρόσφορο για την ανάπτυξη τής ζωής…… …αν η ασθενής πυρηνική δύναμη,ήταν ακόμη ασθενέστερη,το σύνολο τού κοσμικού υδρογόνου στο πρώιμο Σύμπαν  θα είχε μετατραπεί σε ήλιο  με αποτέλεσμα  να μην σχηματίζονται κανονικά άστρα,αν είχε μεγαλύτερη ένταση, οι εκρηγνυόμενοι  υπερκαινοφανείς αστέρες δεν θα απέβαλ λαν  το εξωτερικό τους περίβλημα  και έτσι δεν θα έσπερναν τον δια στρικό χώρο, με τα βαριά χημικά στοιχεία,που χρειάζονται οι πλανή τες  για να προάγουν τη ζωή.Αν τα πρωτόνια ήταν βαρύτερα  κατά 0,2% θα είχαν διασπασθεί σε νετρόνια ,οδηγώντας στην αποσταθεροποίηση των ατόμων.Αν το άθροισμα των μαζών των κουάρκ που συγκροτούν ένα πρωτόνιο,μεταβάλλονταν έστω  και κατά 10%,θα υπήρχαν πολλοί λιγώ τεροι σταθεροί ατομικοί πυρήνες,από τους οποίους αποτελούμαστε (ό.π.σελ. 197)………………….Η ανάδυση πολύπλοκων δομών να υποστηρίξουν την εμφάνιση νοήμονων παρατηρητών,μοιάζει εξαιρετικά εύθραυστη……………….Η πιο εντυπωσιακή σύμπτωση ….έ χει  να κάνει με την ….  « κοσμολογική σταθερά»( παράμετρος στις εξισώσεις του Αινστάιν,που προσδίδει στον χωρόχρονο  την εγγενή τάση να διαστέλλεται) στις εξισώσεις τής γενικής σχετικότητας… ……..παραμένει το ερώτημα γιατί έχει την τιμή που έχει………….αν η τιμή τής κοσμολογικής σταθεράς ήταν πολύ μεγαλύτερη απ΄ό,τι είναι, το Σύμπαν μας θα είχε κυριολεκτικώς ανατιναχθεί πριν σχηματισθούν οι γαλαξίες οπότε η ζωή όπως την γνωρίζουμε θα ήταν αδύνατη… …………Το Σύμπαν και οι νόμοι του,μοιάζουν εξίσουν κομμένα και ραμμένα στα μέτρα μας,ενώ προκειμένου για την ύπαρξή μας,ελάχιστα περιθώρια αφήνουν για τροποποιήσεις(ό.π.σελ. 198-201)……………» - Hoyle ( ό.π.156) παρατηρεί ότι, τα απαραίτητα για τη ζωή συστατικά  υπάρχουν  σε μεγάλη αφθονία στο Σύμπαν)……. η σχετικά πρόσφατη ανακάλυψη  τής εξαιρετικά λεπτής  ρύθμισης πολλών νόμων τής φύσης, θα μπορούσε να οδηγήσει  ορισμένους από μάς,εκ νέου πίσω στην παλιά ιδέα, ότι, αυτό το μεγάλο σχέδιο αποτελεί το έργο κάποιου μεγάλου σχεδιαστή,……ο τύπος αυτός ιδέας ονομάζεται ευφυές σχέδι ο… ..δεν είναι όμως αυτή η απάντηση τής σύγχρονης επιστή μης ………, …………….οι λεπτές ρυθμίσεις μπορούν να εξηγηθούν με βάση την ύπαρξη πολλαπλών συμπάντων………η ιδέα τού πολυσύμπαντος,μπορεί να εξηγεί τις λεπτές ρυθμίσεις των φυσικών νόμων,χωρίς επίκληση …δημιουργού(ό.π.σελ.202)  »«
  - Ο  αναγνώστης,μπορεί να βρεί ενδιαφέρουσες απόψεις και πληροφορίες,από την Εξωβιολογία,την Επιστήμη που ασχολείται και μελετά τις πιθανότητες ύπαρξης ζωής στο Σύμπαν.
( Σχετικά με την αναφορά σ΄ολόκληρο το Σύμπαν,βλ.και πιο κάτω υπό τον αρ.7,την άποψη Τραχανά)
5.- Κατάλληλα υλικά.Όπως γράφει ο Γ.Γραμματικάκης, μέχρι τώρα πιστε ύαμε  ότι, μόνον, εξ χημικά στοιχεία, είναι επιτρεπτά για να ανθίσει ο κύκλος τής ζωής.Ανθρακας, οξυγόνο,άζωτο,υδρογόνο φώσφορος και πυρίτιο.Το αρσενικό είναι εχθρικό. Αλλά όπως ανεκοίνωσε η ΝΑΣΑ στις 2-12-2010, στην λίμνη Μόνο τής Καλιφόνιας,ανακαλύφθηκε ένα βακτή ριο με μια απίστευτη  δομή. Εχει αντικαταστήσει στο DNA του, το  φώς φορο με αρσενικό, πού θεωρείται δηλητήριο για τη ζωή.Αλλά ο « εισβολέας »   αυτός   ναι μεν από τη μία πλευρά ανατρέπει,απόψεις,αλλά από την άλλη ανοίγει νέες δυνατότητες.Μπορεί δηλαδή κανείς να  θεω ρήσει ως πιθανή ,στους δεκάδες (δηλητηριώδεις για μάς) πλανήτες,που ανήκουν είτε στο δικό μας είτε σε άλλο ηλιακό σύστημα, την  ύπαρξη « ζωής» όχι με την μορφή που εμείς την γνωρίζουμε,αλλά με διαφορετική ζωή που ακολούθησε άλλους δρόμους.Πέρα από την παρατήρηση αυτή,φαίνεται ότι, μορφές ζωής  είναι δυνατές στη Γή,υπό συνθήκες αδιανόητες μέχρι σήμερα.
6.-Το οξυγόνο έπαιξε επίσης σημαντικότατο ρόλο στην ανάπτυξη τής ζωής.Το οξυγόνο εμφανίστηκε ως αποτέλεσμα τού μεταβολισμού των κυττάρων.Εχει υποστηριχθεί,ότι,η εμφάνιση της ζωής,αν αυτή πρωτοδημι ουργήθηκε στη Γή,προυποθέτει μια «υποξική ατμόφαιρα» δηλαδή ατμό σφαιρα χωρίς, ελεύθερο οξυγόνο.Ο Haldane  παρετήρησε,ότι,αν η ατμό σφαιρα έμοιαζε με την σημερινή, δηλαδή με οξυγόνο 20% στην ατμό σφαιρα, τα απαραίτητα μόρια δεν θα μπορούσαν να δημιουργηθούν.Η υπόθεση είναι ότι ,τότε υπήρχαν  αέρια όπως το μεθάνιο, η αμμωνία, το διοξείδιο τού ανθρακα, και το υδρόθειο.Η υπόθεση όμως αυτή,αμφισβη τήθηκε.Μερικοί υποστηρίζουν ότι, υπήρχε   και τότε ικανή ποσότητα ελεύθερου οξυγόνου.Διαφυγή στην διαμάχη αυτή, υπάρχει με την « υπόνοια» ότι, τα αρχικά μόρια  ήταν « εισαγόμενα» (M.Ruse ό.π. σελ.89).Πάντως στη συνέχεια το οξυγόνο διεδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην περαιτέρω  διαδικασία τής εξέλιξης.Η γενετήσια πράξη  και η γρήγορη ανάπτυξη χρήσιμων γονιδίων οφείλονται  στην αύξηση τού επιπέδου οξυγόνου.Στο ερώτημα το πώς οι ευκαρυώτες που αναπνέουν οξυγόνο,εξελίχθηκαν από τους προκαρυώτες, την στιγμή που η ιστορία τής νεαρής Γης,απαιτεί να μην υπάρχει ελεύθερο οξυγόνο, είναι ότι ,ο ξυγόνο παρήχθη όπως και σήμερα, με  την φωτοσύνθεση.Κατά την διαδικασία αυτή,το οξυγόνο χάρις στην ενέργεια που αντλεί από τον Ηλιο,απαλλάσσεται από το διοξείδιο του άνθρακα.
7.-Σε μια διάλεξή του στις 23-1-2013 στην Αγριά (Πορφυρογένειο ίδρυμα) αλλά και στο βιβλίο του,που σημειώνεται στην παρατιθέμενη βιβλιογραφία ,ο καθηγητής Στέφανος Τραχανάς,ως  θεμελιώδεις πρου ποθέσεις για την ύπαρξη ζωής,θέτει τρείς:Την σταθερότητα των ατόμων και των μορίων(; η σταθερότητα στο ανθρώπινο σώμα οφείλεται στο  ότι, ενώ τα ηλεκτρόνια κινούνται σαν τρελλά η ενέργειά τους, παραμένει σταθερή.),την κατάλληλη θερμοκρασία,(κατάλληλη θερμοκοιτίδα) και το κατάλληλο Σύμπαν (με την έννοια ότι, απαιτείται η συνεργασία ολοκλή ρου τού Σύμπαντος για τη δημιουργία ζωής).



ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΓΙΑ  ΤΗΝ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ


 Δεν θα γίνει  εκτενής αναφορά στη θεωρία τής πανσπερμίας,(: κατά τον Bernal   προτάθηκε για πρώτη φορά από τον Αναξαγόρα) που συζητή θηκε αρκετά  γύρω στα 1900. Σύμφωνα μ΄αυτήν μικροσκοπικά κύτταρα,όπως βακτηριακοί σπόροι, θα μπορούσαν να διασκορπισθούν στο διάστημα,υπό την ώθηση αστρικής ακτινοβολίας.Η θεωρία αυτή, που στη συνέχεια εγκαταλείφθηκε , με την αιτιολογία ότι, απροστάτευτα κύτταρα, δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν στο ταξείδι τους,  προς την Γή,επανήλθε τελευταίως,---(με την σκέψη ότι, τα κύτταρα αυτά θα μπορούσαν να μεταφερθούν με τους μετεωρίτες),--- στηριζόμενη σε αρκετά στοιχεία.Υπολογισμοί και πειράματα  δείχνουν ότι,  δεν υπάρχουν  έντονα προβλήματα στην αποδοχή τής θεωρίας αυτής,ιδίως υπό την παρατήρηση ότι,ναι μεν οι πιθανότητες για επιβίωση στο διαπλανητικό αυτό ταξίδι είναι πολύ μικρές ,-μια στα εκατό εκατομμύρια,-πλήν όμως,  αρκεί ένα μοναδικό βακτήριο, που θα επιβιώσει στο  ταξίδι  του, που θα  αφυπνισθεί, θα αναπτυχθεί, και  θα διαιρεθεί  για να γεμίσει ένα παρθένο περιβάλλον.

 Αξίζει να προστεθεί ότι, κομμάτια από βράχους με προέλευση τον πλανήτη Αρη βρέθηκαν στη Γή,ότι, αποδείχθηκε πειραματικώς, ότι, τα κύτταρα που θα υπήρχαν στους μετεωρίτες και  που θα έπλητταν  στη Γή, θα μπορούσαν να επιβιώσουν ,σε μεγάλο ποσοστό,μετά το ταξίδι τους στο διάστημα, και ότι, σπόροι και βακτήρια που βρέθηκαν  στη Γή, αφυπνίστηκαν μετά από μακρό λήθαργο,όπως σπόροι σε Αιγυπτιακούς τάφους που υπήρχαν εκεί, για 3.500 χρόνια, και βακτήρια μετά από 40.000.000 χρόνια.(Lewis Dartnell ό.π. 46 επ.) . Δεν θα γίνει επίσης αναφορά,  ούτε στην πιθανότητα να ήρθαν αστροναύτες από κάποιο άλλο πλανήτη και από τα απορρίμματα τους να προέκυψε η ζωή. Και τα δύο αυτά, για τους περισσότερους,βιοχημικούς είναι λιγότερο πιθανά και πολύ θεωρητικά ( όχι όμως για την σύγχρονη επιστήμη τής  αστροβιολογίας ).  Παραλλαγή τής   άποψης για πανσπερμία,είναι η κατευθυνόμενη πανσπερμία, που προτάθηκε από τους Φράνσις Κρίκ και Λέσλι Οργκελ.Σύμφωνα μ΄αυτή,είμαστε το αποτέλεσμα,ενός ερευνητικού προγράμματος, που επεξεργάστηκαν  νοήμονα όντα.
Είναι φανερό ότι, οι παραπάνω απόψεις ,απλώς μεταθέτουν το πρόβλημα,γιατί αφήνουν αναπάντητο το ερώτημα,πώς δημιουργήθηκε (ενδεχομένως πρωτο-δημιουργήθηκε) η ζωή(  ίσως ,πρώτα  έξω από τη Γή) και  πώς εξελίχθηκαν τα (νοήμονα) αυτά όντα.
-Ο J.Hands(ό π.157) γράφει πώς ακαταμάχητα στοιχεία,δείχνουν πώς η ύλη  εξελίχτηκε  σε κατάσταση αυξανόμενης πολυπλοκότητας,από τους απλούς πυρήνες υδρογόνου, σε οργανικά μόρια,(με βάση τον άνθρακα) και απλά αμινοοξέα.

Οι τρεις βασικές θεωρίες για την προέλευση τής ζωής
Αν θέλουμε να σχηματοποιήσουμε τα πράγματα έχουμε ότι, σήμερα υπάρχουν τρεις τουλάχιστον θεωρίες για το πώς προήλθε η ζωή, οι οποίες θα παρατεθούν πολύ περιληπτικά .
 -Η πρώτη είναι η θεωρία τής προβιοτικής «σούπας» . Σε μεγάλες λεκάνες (μεγάλες λίμνες) πιστεύεται ,ότι, συσσωρεύτηκαν υλικά που συμπυκνώθηκαν μετά από μεγάλη ακτινοβολία και υψηλές θερμοκρασίες. Η πρωταρχική μας ατμόσφαιρα ήταν αναγωγική και περιείχε μεθάνιο, υδρόθειο, αμμωνία, μονοξείδιο και διοξείδιο τού άνθρακα. Οταν αυτά τα μόρια βρέθηκαν σε μια τέτοια «σούπα», μπόρεσαν και άρχισαν να δίδουν τις πρώτες αντιδράσεις σχηματισμού των πρώτων βιομορίων και στη συνέχεια τον σχηματισμό τού πρώτου κυττάρου, τον πιθανό προγονό μας. Η μεμβράνη που σχηματίζεται από απλά μόρια λιπιδίων, χοληστερόλης και πρωτεϊνών έχει τη δομή μωσαικού και μπορεί σε υδατικό διάλυμα να πάρει την μορφή σφαίρας εμπερικλείοντας πολλά άλλα νεοσχηματισθέντα  μόρια. Το 1953 γίνονται τα πρωταρχικά πειράματα προσομοίωσης από τον Harold Urey , που είχε κερδίσει ήδη το βραβείο Νόμπελ το 1934 και τον μαθητή του ,  Stanley Miller  υποψήφιο διδάκτορα με σκοπό να συνθέσουν τα πρώτα βιογενή μόρια. Ο  Stanley Miller,  για μερικούς,πιθανώς εμπνευσμένος από τον νομπελίστα δάσκαλό του, τού οποίου είχε ,όπως λέγεται παρακολουθήσει σχετική διάλεξη, απέδειξε πειραματικώς,ότι, σε συνθήκες παρόμοιες μ΄αυτές πού υπήρχαν,αρχικά στην γήινη ατμόσφαιρα,μπορούν να κατασκευαστούν αμινοξέα,που είναι η βάση των πρωτεινών.Το πείραμά του συνίστατο στο ότι, υπέβαλε σε ηλεκτρικές εκκενώσεις μείγμα  αερίων ενώ διοχέτευε σ΄αυτό επί αρκετές ημέρες υδρατμούς. (Γεωργάτσος ο.π.σελ.27) Συγκεκριμένως ο Miller είχε κατασκευάσει μια συσκευή, στην οποία έβαλε υδρόθειο, νερό, αμμωνία, μεθάνιο  με αποτέλεσμα , με τη βοήθεια καταλυτών ή ηλεκτρικών  εκκενώσεων,  και με θερμοκρασία 350-400° C για δύο ή τρεις βδομάδες,  να συντεθούν  σε μικρές ποσότητες βιογενή μόρια, όπως ριβόζη, αμινοξέα, κ.λπ. (Η ριβόζη είναι το πρώτο δομικό λιθάρι για να φτιαχτεί το RNA και από τη ριβόζη μπορεί να φτιαχτεί δεοξυριβόζη). Με το πείραμα  αυτό δηλαδή, μπορεί κανείς να συμπεράνει πώς από μεθάνιο, αμμωνία και νερό μπορεί να παραχθούν αμινοξέα, που είναι τα δομικά λιθάρια από τα οποία φτιά χνονται οι πρωτεΐνες, τα ένζυμα, κλπ. Συνεπώς, από απλές προβιοτικές ενώσεις μπορούμε να δούμε τον σχηματισμό in vitro σακχάρων, αμινο ξέων, νουκλεοτιδίων (αδενίνης, κυτοσίνης).

 Με νέο πείραμα στο οποίο  είχε χρησιμοποιήσει  καυτό ατμό στη φιάλη, ο Stanley Miller,επέτυχε να παράξει είκοσι δύο αμινοξέα.(Andrew Parker ό.π.167).
 Και ο A.Parker συμπεραίνει:  « Σήμερα  τα περισσότερα ηφαίστεια εκτοξεύουν αέρια σαν εκείνα που χρησιμοποιήθηκαν στα επαναληπτικά πειράματα  τού Miller και οι εκρήξεις τους συνοδεύονται σχεδόν πάντοτε από ηλεκτρικές καταιγίδες.Πιστεύουμε ότι, η πρώιμη Γή εμφάνιζε υψηλή ηφαιστειακή δραστηριότητα και έτσι είναι πιθανόν εκείνα τα αρχέγονα ηφαίστεια να λειτουργούσαν ως προβιοτικά εργοστάσια,παράγοντας αμινοξέα που κατέληγαν να συγκεντρώνονται σε μεγάλες ποσότητες σε μικρές λίμνες ή σε κλειστούς παράκτιους κόλπους.Μιά  προβιοτική σoύπα-ένα λίκνο για τη ζωή  είχε ετοιμασθεί,……….. Φυσικά απαιτείται ένα ακόμη βήμα για να καταστή δυνατή η εμφάνιση τής ζωής: τα αμινοξέα πρέπει να συνενωθούν για να σχηματίσουν πρωτείνες και στη συνέχεια κύτταρα.Ο σχηματισμός των πρωτεϊνών είναι το εύκολο μέρος τής διαδικασίας Τα αμινοξέα μπορούν άνετα να συνενώνονται μόνα τους έστω και  χάνοντας στην πορεία κάποια άτομα υδρογόνου και οξυγόνου  υπό τη μορφή νερού (μια αντίδραση γνωστή ως αφυδατική σύνθεση). Το κύτταρο όμως δεν έχει τόσο απλή δομή παρά το γεγονός ότι, τα πρώτα κύτταρα που εμφανίστηκαν στη Γή ήταν πράγματι απλά σε σχέση με πολλά σημερινά. Το κύτταρο ενός  ζώου, για παράδειγμα, περιέχει μικροσκοπικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας που ονομάζονται μιτοχόνδρια, ένα οργανωτικό κέντρο που ονομάζεται πυρήνας (ο οποίος περιέχει το DNA) και μια συνοριακή περίπολο που έχει τη μορφή μιάς μεμβράνης η οποία αποφασίζει με αυστηρά κριτήρια τι θα μπεί στο  κύτταρο και τι θα βγει από αυτό και επιπλέον, μεταξύ των δύο στρώσεων τής μεμβράνης διεξάγονται ένα σωρό χημικές διαδικασίες…..είναι απολύτως  εφικτή στην θεωρία και πλέον σχεδόν και στην εργαστηριακή πράξη ,η αυτόματη δημιουργία ενός πρωτοκύτταρου…………………».
  Γύρω στο 1960,    έγιναν κι άλλα πειράματα προσομοίωσης σε υψηλές  θερμοκρασίες, (,επανελείφθησαν και προσφάτως) που προσπαθούν να μιμηθούν τις συνθήκες τής προβιοτικής εποχής. Οι Σίντεϊ και Φοξ, για παράδειγμα, δημιούργησαν τις πρωτεινοειδείς  μικρό-σφαίρες . Αμινοξέα που θερμάνθηκαν για πολλές μέρες (περίπου δέκα) σε υψηλή θερμοκρασία (350° C) φτιάχνουν στοιχειώδεις μορφές που προσομοιάζουν στα πρωταρχικά κύτταρα. Το ίδιο μπορεί να γίνει σήμερα in vitro με υπερήχους και λιποειδή:Παράγονται λιποσωμάτια που ονομάζονται κύτταρα-φαντάσματα.
Παραπλήσια άποψη είδε το φώς της δημοσιότητας πρόσφατα με σχετική ανάρτηση την 11 -5-2017 στις ειδήσεις του διαδικτύου,υπό τον τίτλο :Η ζωή μπορεί πράγματι να γεννήθηκε σε μία ζεστή λιμνούλα.
Παραθέτουμε σχετικό απόσπασμα:
“Πού ήταν η κοιτίδα της ζωής: Στην ξηρά ή μέσα στη θάλασσα; Οι περισσότεροι επιστήμονες τείνουν προς τη δεύτερη εκδοχή, αλλά μια νέα ανακάλυψη γέρνει τη ζυγαριά προς την πρώτη -αν και σίγουρα δεν θα είναι η οριστική απάντηση στο κρίσιμο αυτό ερώτημα.Επιστήμονες ανακάλυψαν σε πανάρχαια κοκκινωπά ηφαιστειακά πετρώματα της Δυτικής Αυστραλίας ίχνη απολιθωμάτων της πιο πρώιμης ζωής με «στεριανή» προέλευση που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα, καθώς χρονολογούνται προ περίπου 3,48 δισεκατομμυρίων ετών.Την εποχή εκείνη, η συγκεκριμένη περιοχή μπορεί να ήταν ένα μικρό ηφαιστειακό νησί γεμάτο θερμοπηγές και λιμνούλες. Σε κάποια από αυτές ίσως ξεκίνησε η ζωή στη Γη.Έως σήμερα, οι αρχαιότερες ενδείξεις μικροβιακής ζωής με προέλευση την ξηρά προέρχονταν από απολι θώματα σε πετρώματα της Νότιας Αφρικής με ηλικία 2,7 έως 2,9 δισεκατομμυρίων ετών. Αν η ανακάλυψη στην κατάξερη και απομο νωμένη περιοχή Πιλμπάρα της Αυστραλίας επιβεβαιωθεί, τότε ίσως δικαιώσει τον Κάρολο Δαρβίνο, ο οποίος το 1.871 δήλωσε ότι η ζωή πιθανότατα ξεκίνησε σε κάποια θερμή λιμνούλα της ξηράς και όχι στη θάλασσα.Οι ερευνητές από την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, με επικεφαλής την γεωεπιστήμονα Τάρα Ντζόκιτς του Πανεπιστημίου της Νέας Νότιας Ουαλίας (UNSW) στο Σίδνεϊ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Nature Communications.Όπως είπε η Ντζόκιτς, «τα συναρπαστικά ευρήματα δεν επεκτείνουν μόνο κατά τρία δισεκατομμύρια χρόνια τις αρχαιότερες ενδείξεις ζωής σε θερμοπηγές, αλλά επίσης δείχνουν ότι η ζωή κατοικούσε στην ξηρά πολύ νωρίτερα, περίπου 580 εκατομμύρια χρόνια παλαιότερα από ό,τι θεωρούσαμε έως τώρα».Αυτό, πρόσθεσε, «μπορεί να υποδηλώνει την προέλευση της ζωής σε θερμοπηγές γλυκού νερού στην ξηρά μάλλον, παρά την πιο ευρέως διαδεδομένη ιδέα ότι η ζωή αναπτύχθηκε αρχικά στον ωκεανό και μετά προσαρμόσθηκε στην ξηρά».
-Η δεύτερη θεωρία, η οποία προτάθηκε το 1992, υποστηρίζει ότι, μπορεί να έχουμε ζωή σε υδρόθερμες υπόγειες περιοχές . Δηλαδή στον πυθμένα τής θάλασσας, περίπου σε 3.000 χιλιόμετρα βάθους, είναι δυνατόν να δούμε καπνοδόχους,  (οπές) απ’ όπου βγαίνει μαύρος ή άσπρος καπνός. Ο μαύρος καπνός είναι συνήθως υδρόθειο και θειούχο σίδηρο, μείγμα αναγωγικών ενώσεων . Καθώς οι καπνοδόχοι ανεβαίνουν προς τα πάνω, φαίνεται πως σχηματίζονται μικροοργανισμοί. Τέτοιοι μικροοργανισμοί, δηλαδή νηματοειδή βακτήρια, σήμερα έχουν απομονωθεί σε υπόγειες περιοχές με θερμοκρασίες πάνω από 300° C. Οι παλαιοντολόγοι έχουν υπολογίσει ότι, τα νηματοειδή βακτηρίδια εμφανίστηκαν περίπου πριν 3,2 δισεκατομμύρια χρόνια. Αρα, η ύπαρξη αυτών των νηματοειδών βακτηριδίων, σε τέτοιες υπόγειες, υποθαλάσσιες περιοχές, δημιουργεί ζωή και με πειράματα προσομοίωσης έχει αποδειχθεί στο εργαστήριο ότι, μπορούμε να παραχθούν αμινοξέα, πεπτίδια, διπε πτίδια.   Από το 1988 γνωρίζουμε ότι, χιλιάδες σύνθετα μόρια,είναι δυνατόν να σχηματιστούν με παρόμοια πειράματα. Στην νεογέννητη Γή  σύνθετα μόρια σχηματίζονταν  στην ατμόσφαιρα, και έπεφταν στους ωκεανούς,σαν βιολογική βροχή.(Trefil, ό.π.214 )
-Η τρίτη θεωρία  ουσιαστικά εξηγεί μερικές παρατηρήσεις που είχε κάνει ο Δαρβίνος. Οταν έκανε τις μελέτες του στα νησιά Γκαλαπάγκος, ο Δαρβίνος είχε παρατηρήσει ότι, σε περιοχές όπου τα νερά ήταν ζεστά υπήρχαν υπερπληθυσμοί, δηλαδή περισσότερη ζωή. Σήμερα, χάρη σε πειράματα  παλαιοντολόγων, βιοχημικών,  και βιολόγων  διαπιστώθηκε ότι από  τέτοιες σχισμές, με θερμοκρασία 1.200°C, ανέρχονται υλικά στην επιφάνεια τής θάλασσας και όταν αναμιχθούν με το νερό δημιουργούνται θερμόφιλοι, αυτότροφοι μικροοργανισμοί. Συνεπώς, έχουμε μαρτυρίες και γι’ αυτή τη θεωρία, ότι, δηλαδή δημιουργείται ζωή δίπλα από σχισμές, δίπλα από υποθαλάσσιες ρωγμές.
Ανεξαρτήτως από την διαφορά που παρουσιάζουν οι παραπάνω θεωρίες,παραμένει το ότι,  η ζωή ξεκίνησε βασισμένη σε λίγα απλά μόρια, και ειδικότερα τού νερού,τού υδροκυάνιου,τού διοξειδίου τού άνθρακα, και τής αμμωνίας  και ,ότι, τα απαραίτητα για τη ζωή συστατικά υπάρχουν σε μεγάλη αφθονία στο Σύμπαν.


Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ. 

 Η  πρώτη  ίσως νύξη τής ανθρωπότητας, για την βιολογική εξέλιξη, αποδίδεται,όπως ήδη γράφηκε  στον Αναξίμανδρο (περ.610-546 π.Χ),που ξεκινώντας από το ότι, τα ανθρώπινα βρέφη  είναι αβοήθητα κατά την γέννηση τους και επομένως αν ο πρώτος άνθρωπος είχε κατά κάποιον τρόπο εμφανισθεί επί τής Γής ως βρέφος δεν θα μπορούσε να επιβι ώσει,συμπέρανε  πώς οι άνθρωποι   θα πρέπει να έχουν εξελιχθεί από άλλα ζώα. Κατά τον  Γιάννη Κορδάτο  (βλ.προχείρως Εισαγωγή του,   στο Πλάτωνος «Ευθύφρων» Εκδόσεις Ι.Ζαχαροπούλου, 1939,σελ.8) ο Αναξίμανδρος ασχολήθηκε και με την βιολογία  και  με την ιδέα του νόμου τής κληρομικότητας και της προσαρμογής.
- Μεταξύ των προδρόμων τής εξέλιξης αναφέρονται και ο Εμπεδο κλής  (493;-423; π.Χ.) που και αυτός,προτείνει εξελικτικές ερμηνείες τού κόσμου,και επισημαίνει τις προσαρμογές των οργανισμών στις συνθήκες τού περιβάλλοντος. Ειδικότερα  αξιόλογη είναι η θεωρία  του για την γένεση των οργανικών όντων, η οποία αναπτύσσεται με βασικό άξονα την εξέλιξη, γεγονός που έκανε τον αρχαίο στοχαστή να θεωρείται από μερικούς ως πρόδρομος τού Δαρβίνου. Η εξελικτική αυτή θεωρία  του αποτελείται από τέσσερα στάδια: στο πρώτο η γη γεννά τα οργανικά μέλη τού σώματος των ζώων διαχωρισμένα, στη δεύτερη τα μεμονωμένα οργανικά μέλη συνενώνονται σε τερατώδεις μορφές,  στην τρίτη οι τερατώδεις μορφές που προέκυψαν δεν κατορθώνουν να επιβιώσουν και παραχωρούν τη θέση τους σε νέους τύπους ζώων που έχουν την ικανό τητα να συνεχίσουν τη ζωή τους, στην τέταρτη περίοδο γεννιούνται τα οργανικά όντα, όχι από τη γη αλλά το ένα από το άλλο.Είναι χαρακτηρι στικά και καταπληκτικά για την εποχή του τα λόγια του:  «ηδη γαρ ποτ’εγώ γενόμην κούρος τε  κόρη τε θάμνος τ’ οιωνός τε και έξαλος έλλοπος ιχθύς»(Ηδη εγώ κάποτε υπήρξα αγόρι και κορίτσι και θάμνος και πτηνό και αναδυόμενο λεπιδωτό  ψάρι)Αλλοι τα αποδίδον στον Εμπεδοκλη.

-Ο Πλάτων  ήταν, σύμφωνα με τον ιστορικό και βιολόγο Ernst W. Mayr, ο «μεγάλος αντιήρωας της εξέλιξης», καθώς εθεμελίωσε τη φιλοσοφία της ουσιοκρατίας, την οποία αποκαλούσε Θεωρία των Μορφών. Σύμφω να με την πλατωνική θεωρία, τα παρατηρούμενα αντικείμενα στον πραγ ματικό κόσμο είναι ανακλάσεις περιορισμένου αριθμού ουσιών. Η ποικιλία είναι απλώς το αποτέλεσμα ατελών αντικατοπτρισμών αυτών των σταθερών ουσιών. Στον Τίμαιο, ο Πλάτων έθεσε την ιδέα τού δημιουργού του κόσμου και των πάντων εντός αυτού, γιατί όντας καλός, και συνεπώς «… χωρίς φθόνο, επιθυμούσε όλα τα όντα να είναι σαν Αυ τόν όπως μπορούσαν να είναι». Ο δημιουργός δημιούργησε όλες τις δυνατές μορφές ζωής, καθώς «… χωρίς αυτές το σύμπαν θα ήταν ατελές, καθώς δεν θα περιείχε κάθε είδος ζώου που θα όφειλε να περιέχει, αν επρόκειτο να είναι τέλειο».
-Αυτή η ιδέα, ότι ,όλες οι μορφές ζωής είναι αναγκαίες για την τέλεια δημιουργία, αποκαλείται αρχή της πληρότητας, και επηρέασε πολύ την χριστιανική σκέψη. Ο  Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.), ένας από τους αρ χαίους φιλόσοφους που άσκησαν μεγάλη επιρροή, είναι ο πρωιμότερος φυσικός ιστορικός του οποίου το έργο διατηρήθηκε λεπτομερώς. Τα γρα πτά του στη βιολογία ήταν αποτέλεσμα της έρευνάς του στη φυσική ιστορία της περιοχής της Λέσβου, και επιβίωσαν σε τέσσερα βιβλία, Περί ψυχής, Περί τα Ζώα Ιστορίαι, Περί Ζώων Γενέσεως και Περί ζώων μορί ων. Τα έργα του Αριστοτέλη περιέχουν αξιοσημείωτες οξείς παρατηρή σεις και ερμηνείες, μαζί με διάφορους μύθους και λάθη — που αντικατοπτρίζουν την άνιση κατάσταση της γνώσης στην εποχή του. Εντούτοις, σύμφωνα με τον Τσαρλς Σίνγκερ, «τίποτα δεν είναι πιο αξι οσημείωτο από τις προσπάθειες του Αριστοτέλη να εκθέσει τις σχέσεις των ζωντανών οργανισμών ως μία scala naturae ». Αυτή η scala naturae που περιγράφεται στο Περί των ζώων ιστορίαι, καταχωρούσε τους οργανι σμούς σε μία ιεραρχική κλίμακα ή αλυσίδα της ύπαρξης, τοποθετώντας τους ανάλογα με την πολυπλοκότητα της δομής και της λειτουργίας τους, σχετικά με οργανισμούς που έδειχναν μεγαλύτερη ζωτικότητα και ικανό τητα κίνησης που περιγράφονταν ως ανώτεροι οργανισμοί.
-Ενώ οι ελληνικές και ρωμαϊκές εξελικτικές ιδέες εξαφανίστηκαν στην Ευρώπη με την πτώση τής Ρωμαϊκής αυτοκρατορία, διερευνήθηκαν από τους ισλαμικούς φιλοσόφους και επιστήμονες. Στην Ισλαμική Χρυσή Εποχή, διδάχτηκαν πρώιμες εξελικτικές ιδέες στα ισλαμικά σχολεία. Ο Τζον Ουίλιαμ Ντράπερ, επιστήμονας, φιλόσοφος και ιστορικός του 19ου αιώνα, αντιμετώπισε τα γραπτά του 12ου αιώνα του Αλ Χαζίνι ως μέρος αυτού που αποκαλούσε «Μωαμεθανική θεωρία της εξέλιξης». Συνέκρινε αυτές τις πρώιμες ιδέες με μεταγενέστερες βιολογικές θεωρίες, ισχυριζό μενος, ότι οι, πρώτες αναπτύχθηκαν «...  πολύ παραπέρα από ό,τι είμαστε διατεθειμένοι να δεχτούμε, εκτεινόμενες ακόμα και σε ανόργανα ή ορυ κτά  αντικείμενα».
-Ο πρώτος μουσουλμάνος βιολόγος και φιλόσοφος που στοχάστηκε λεπτομερώς πάνω στην εξέλιξη ήταν ο Αφροάραβας  συγγραφέας Αλ Γιαχίζ τον 9ο αιώνα. Στο «Βιβλίο των Ζώων», εξέτασε τα αποτελέσματα του περιβάλλοντος στις πιθανότητες ενός ζώου για επιβίωση και περιέ γραψε τον αγώνα για επιβίωση. Ο Αλ Γιαχίζ έγραψε επίσης ζωηρές περι γραφές της τροφικής αλυσίδας. Ο Αλ Γιαχίζ έκανε υποθέσεις για την επιρ ροή του φυσικού περιβάλλοντος στα ζώα και ανέπτυξε μια πρώιμη θεωρί α εξέλιξης. Εξέτασε τα αποτελέσματα του περιβάλλοντος στην πιθανό τητα ενός ζώου να επιβιώσει και περιέγραψε πρώτος τον αγώνα για επιβίωση, περιγράφοντάς τον –όπως αρκετοί υποστηρίζουν-με όρους που προεξοφλούσαν τη φυσική επιλογή. Οι ιδέες του Αλ Γιαχίζ για τον αγώ να για επιβίωση στο Βιβλίο των Ζώων έχουν συνοψιστεί ως εξής:    Τα ζώα εμπλέκονται σε ένα αγώνα για επιβίωση, για πόρους, για να αποφύ γουν να φαγωθούν και για να αναπαραχθούν. Περιβαλλοντικοί παράγον τες επηρεάζουν τους οργανισμούς στο να αναπτύξουν νέα χαρα κτηριστι κά και να εξασφαλίσουν την επιβίωση, μετασχηματιζόμενοι έτσι σε νέα είδη. Τα ζώα που επιβιώνουν ώστε να αναπαραχθούν μπορούν να περά σουν τα επιτυχημένα χαρακτηριστικά τους στους απογόνους τους.
-Το έργο του Ιμπν Μισκαβάιχ al-Fawz al-Asghar και η Εγκυκλοπαίδεια των Αδελφών της Αγνότητας διατύπωσαν ιδέες πάνω στο πως αναπτύχθη καν τα είδη, από ύλη σε ατμό και μετά σε νερό, κατόπιν τα ορυκτά σε φυτά και μετά σε ζώα, που καταλήγουν σε πιθήκους και τελικά στους ανθρώπους. Ο πολυμαθής Ιμπν αλ Χαϊτάμ έγραψε ένα βιβλίο στο οποίο διετύπωσε απόψεις υπέρ της εξέλιξης χωρίς, όμως, φυσική επιλογή. -Πολυάριθμοι άλλοι λόγιοι και επιστήμονες του Ισλάμ, όπως ο Αμπού Ραγιάναλ Μπιρούνι, ο Νασίρ αλ Ντιν αλ Τούσι και ο Ιμπν Χαλντούν ανέπτυξαν αυτές τις ιδέες. Τα έργα αυτά μεταφράστηκαν στα λατινικά και εμφανίστηκαν στην Ευρώπη μετά την Αναγέννηση, ενώ ενδέχεται να είχαν επίδραση στη Δυτική επιστήμη.
-Ιδέες πάνω στην εξέλιξη εκφράστηκαν  και από αρχαίους Κινέζους στοχαστές όπως ο Τζουάνγκ Τσι (Zhung Z), ταοϊστής φιλόσοφος που έζησε περί τον 4ο αιώνα π.Χ. Σύμφωνα με τον Joseph Needham, ο ταοϊ σμός αρνείται ρητά τη σταθερότητα των βιολογικών οντοτήτων, και οι ταοϊστές φιλόσοφοι υπέθεσαν ότι, τα είδη ανέπτυξαν διαφορετικά χαρα κτηριστικά ως αντίδραση σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Οι άνθρωποι, η φύση και οι ουρανοί θεωρούνται ότι, υπάρχουν σε μία κατάσταση διαρ κούς μετασχηματισμού, γνωστή ως Τάο, εν αντιθέσει με την τυπική στατική αντίληψη της φύσης της Δυτικής σκέψης.
-Ο Τίτος Λουκρήτιος Κάρος , Ρωμαίος φιλόσοφος και ατομικός, έγραψε το ποίημα De rerum natura ("Περί της φύσεως των πραγμάτων") το οποίο παρέχει την καλύτερη εξήγηση των ιδεών των επικούρειων φιλοσόφων. Περιγράφει την ανάπτυξη του σύμπαντος, της Γης, των ζωντανών όντων και της ανθρώπινης κοινωνίας μέσα από καθαρά φυσικούς μηχανισμούς, χωρίς καμία αναφορά σε μεταφυσική ανάμιξη. Το De rerum natura επηρέ ασε τις κοσμολογικές και εξελικτικές υποθέσεις φιλοσόφων και επιστημό νων κατά την  διάρκεια και μετά την Αναγέννηση.
`-Ολοι γενικώς  οι πολιτισμοί έχουν  διατυπώσει θεωρίες για την καταγω γή τού κόσμου  και των ζώντων όντων, συμπεριλαμβανομένου τού Αν θρώπου.Ο παραδοσιακός Ιουδαισμός και Χριστιανισμός,εξηγούν  την καταγωγή των ζώντων όντων,ως  έργο ενός παντογνώστη Θεού.Ο Γρηγό ριος ο Νύσσης(335-394) και ο Αυγουστίνος,(354-430) υποστήριζαν ότι ,ο Θεός δεν εδημιούργησε αρχικώς,όλη τη πλάση,αλλά κάποια είδη εξελίχθηκαν σε ιστορικούς  Χρόνους.
 -Το ότι, οι οργανισμοί μπορούσαν να αλλάξουν μέσα από φυσικές διαδικασίες, δεν εξετάστηκε σαν βιολογικό θέμα από τους Χριστιανούς τού Μεσαίωνα.Αντιμετωπίστηκε μόνον  συμπτωματικά, σαν πιθανότητα από πολλούς,όπως ο Αλβέρτος ο Μέγας και ο μαθητής του Θωμάς ο Ακινά της.(1224-1274).Ο τελευταίος έκρινε πώς  η ιδέα ότι, σκουλήκι α  και  μυίγες παράχθηκαν από άψυχη ύλη όπως το σάπιο κρέας δεν ήταν αντίθετη με την χριστιανική πίστη,είπε όμως ότι, ήταν έργο των επιστη μόνων  να αποφανθούν αν όντως κάτι τέτοιο συνέβαινε. --------_----_------Τέσσαρες  αιώνες  αργότερα, το ερώτημα  αν οι ζωντανοί οργανισμοί μπορούσαν να δημιουργηθούν από άψυχη ύλη,απαντήθηκε από τον Ιταλό Φραντσέσκο Ρέντι, που τοποθέτησε φλασκιά   με διάφορα είδη κρέατος, άλλα σφραγισμένα και άλλα ακάλυπτα, και είδε ότι, τα σκουλήκια εμφα νίστηκαν μόνον στο ακάλυπτο κρέας.Ο  γάλλος Ζαν Μπατίστ ντε Μονέ ιππότης τού Λαμάρκ,(1744-1829) ήταν ο πρώτος,που διετύπωσε την πρώτη  ευρεία θεωρία τής εξέλιξης. Υποστήριξε ότι, οι ζώντες οργανι σμοί αποτελούν μια πρόοδο,με τους ανθρώπους να αποτελούν την υψηλό τερη μορφή. Πίστευε ,ότι, οι μακρινοί πρόγονοι των ανθρώπων ήταν σκουλήκια, και άλλα κατώτερα πλάσματα,και ότι, κληρονομούνται και τα επίκτητα χαρακτηριστικά,---πράγμα που σήμερα δεν δέχεται η  επιστή μη( βλ.όμως πιο κάτω και αντίθετη μειοψηφούσα  άποψη) για τα χαρα κτηριστικά αυτά---και ,ότι ,η  ζωή έχει την έμφυτη ιδιότητα να βελτιώ νεται με τον χρόνο,από τους κατώτερους οργανισμούς μέχρι τους πολύ πλοκώτερους .Ένα αιώνα αργότερα  μια σχεδόν παρόμοια θεωρία διατυ πώθηκε από τον γάλλο  φιλόσοφο Ανρί Μπερξόν(1859-1940)  στο έργο του, «L évolution créatrice» .Ετσι φθάνουμε στον Κάρολο Δαρβίνο,για τον οποίο αναφερόμαστε εκτενέστερα πιο κάτω.O A.G.Cairns-Smith γράφει ότι,  «η άργιλος θα πρέπει να ήταν η πρώτη ύλη τής πρώτης ζωής-πράγμα που κατά κάποιο τρόπο είναι γραμμένο στη Βίβλο…»(ό.π.182),( :Πριν από 2.500 περίπου χρόνια ο Ξενοφάνης έλεγε ;  «Πάντες με γάρ γαίης τε και ύδατος  εκγενόμεθα») ότι, οι δομές των αργίλων συναρμολο γούνται από μόνες τους και δεν είναι αποτέλεσμα μηχανικής δράσεως κάποιων οργανισμών ,ούτε προιόντα αλλόκοτων  γεωχημικών συνθηκών (137),(υποθέτει), ότι, τα απλά αμινοξέα είναι προβιοτικά προιόντα,σε αν τίθεση με τα ενεργοποιημένα νουκλεοτίδια(83) πράγμα που τον οδηγεί στην σκέψη ότι, ίσως να υπήρξαν πρωτόγονοι οργανισμοί που δεν χρειάζονταν νουκλεοτίδια,αλλά εξελισσόμενοι, να  τα δημιούργησαν( 87), ότι, η εξέλιξη δεν ακολουθεί κάποιο σχέδιο, δεχόμενος (72) ότι, όλες οι γνωστές έμβιες οντότητες είναι κατά βάση οι ίδιες,άποψη ---που βασικώς βρίσκουμε,από πλευράς σχεδιασμού, και στον Neil Shubin που -—αναφερόμενος   ειδικότερα στο μάτι,(98) γράφει « Αυτό που δεν είναι ξεκαθαρισμένο για το μάτι,-και αποτελεί προσφιλή πρόκληση για τον Δαρβίνο-είναι το πώς εξελίχθηκαν τα συστατικά ,αφού ο μηχανισμός ,λειτουργεί μόνον, όταν τα συστατικά βρίσκονται στην θέση τους ,και λειτουργούν.Όχι πώς αυτό είναι πρόβλημα τού ματιού. Οι οργανισμοί είναι γεμάτοι τέτοιους μηχανισμούς, και επικρατεί γενικά ή άποψη πώς το γνώρισμα κλειδί, των ζωντανών οργανισμών, είναι ακριβώς ότι,  φαί νονται να έχουν σχεδιασθεί (Θυμηθείτε τον Κόλεριτζ για τη ζωή. «Ένα όλον που προυποτίθεται από όλα τα μέρη του»)ότι ,ίσως σε κάποια πρώι μη εξελικτική φάση ,προτού υπάρξει ζωή όπως τη γνωρίζουμε ,υπήρξαν άλλα είδη, εξελισσομένων συστημάτων, άλλοι οργανισμοί, που στην ουσία επινόησαν το δικό μας σύστημα,(103) ότι, η εξέλιξη συνίσταται στην επεξεργασία γενετικών πληροφοριών,ότι, οι πρόγονοί μας ίσως ήσαν φτιαγμένοι από διαφορετικά υλικά απ΄ό,τι οι σημερινοί απόγονοί τους,  ότι, ίσως τα πρώτα βιοχημικά υλικά ήσαν τελείως διαφορετικά από τα σημερινά,(106),ότι, μόνον τα μηνύματα είναι εξ ορισμού ουσιαστικής σημασίας για την εξέλιξη(110)ότι,  ούτε το RNA ούτε το  DNA  ήταν τα αρχικά γενετικά υλικά.(112),ότι ,δεν υπάρχει αυτόματη γέννηση, ότι, δη λαδή οι οργανισμοί προέκυπταν άμεσα με μετασχηματισμούς τής ύλης που δεν απαιτούσαν  την αναπαραγωγή προγενέστερων οργανι σμών(156)..»


Ο ΔΑΡΒΙΝΟΣ-Η ΦΥΣΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ

Ο Charles Darwin  γεννήθηκε  το 1809.Το βιβλίο του( On the origin of Species by means of  Natural selection) σχετικά με την εξέλιξη εδημο σίευσε το 1859.Δεν θα επεκταθούμε σε βιογραφικά στοιχεία.  Προ τού Charles Darwin και τού Alfred Wallace (που αδίκως έχει παραγνωρισθεί και που πριν από τη δημοσίευση τού βιβλίου τού Δαρβίνου   τού είχε στεί λει τις δικές του παρατηρήσεις σχετικά με την εξέλιξη  και είχε πεί  ότι « τα είδη τείνουν γενικώς να απομακρύνονται από την αρχική μορφή τους», )  ένας  Σκωτσέζος,ο Patrick Matthew (1790-1874) είχε προβάλει την ιδέα μιας εξέλιξης σε μεγάλη κλίμακα  δια τής φυσικής επιλογής. Αλλά για λόγους που δεν θα εκτεθούν εδώ, και τους οπoίους ο αναγνώ στης μπορεί να βρεί στο αναφερόμενο πιο πάνω  βιβλίο τού  P.Whitfield ,η δόξα κερδήθηκε  από τον Δαρβίνο.
        Ο δαρβινισμός είναι η κρατούσα σήμερα άποψη.Ο Δαρβίνος δέχθη κε ότι, οι ανθρώπινοι οργανισμοί έχουν σχεδιασθεί για ορισμένους σκο πούς,δηλαδή να πραγματοποιούν ορισμένες λειτουργίες,ότι, η εξέλιξη δεν σημαίνει κατανάγκη πρόοδο,έδωσε μια φυσική εξήγηση τού σχεδί ου,(:φυσική επιλογή) που εξηγούσε την προσαρμοστική οργάνωση των ζώντων οργανισμών, είπε ότι, φυσική επιλογή είναι  η διαφορική αναπα ραγωγή κληρονομικών  παραλλαγών  με την έννοια ότι, οι χρήσιμες παραλλαγές  πολλαπλασιάζονται  πιο αποτελεσματικά, με το χρόνο  από τις λιγότερο χρήσιμες,   ότι, επομένως  η εξέλιξη  συνίσταται  σε αλλα γές   στην κληρονομική δομή τού οργανισμού, και ότι, καταγόμαστε από τον ίδιο κοινό πρόγονο,ένα μονοκύτταρο οργανισμό( LUCA :Last Universal Common Ancestor)
Για  να μην προδώσουμε τον Δαρβίνο  πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι και ο ίδιος δεν εξέφρασε βεβαιότητα για την άποψή του ως προς την εξέλιξη. Περιορίστηκε να πεί  ότι, υπάρχει μεγαλείο στην άποψη ότι, πιθανόν όλα τα οργανικά όντα πού έζησαν στη Γή,κατάγονται από μια πρωταρχική μορ φή,στην οποία πρωτοεμφανίστηκε η ζωή και υπάρχει μεγαλείο στην άποψη αυτή( "Therefore I should infer from analogy that probably all the organic beings which have ever lived on this earth have descended from some one primordial form, into which life was first breathed.". The very last sentence is a restatement of the hypothesis: "There is grandeur in this view of life, with its several powers, having been originally breathed into a few forms or into one.")
    Δύο σημεία σχετικά με τις απόψεις του Δαρβίνου,πρέπει νά επισημανθούν:
` α.Ο Δαρβίνος ασχολείται με την εξέλιξη τού ζωντανού,τής ζωής  όχι του άβιου κόσμου.Δεν εξηγεί  ούτε προσεπάθησε να εξηγήσει τον τρόπο με τον οποίο η « άψυχη» ύλη, μεταμορφώθηκε σε ζωή. Θεωρούσε χάσι μο χρόνου ν΄ασχοληθεί με το πρόβλημα ΄τής προέλευσης τής ζωής. Σε μια επιστολή του σ’ένα βοτανολόγο φίλο του έγραφε :it is mere rubbish thinking at present of the origin of life,one might as well think of the origin of matter” Και σε άλλο σημείο  αναφερόμενος στο πώς αναδύθηκε η ζωή ,πώς ο σχεδιασμός,η λειτουργία και ο σκοπός ήσαν ενσωματεάνα στην άβια ύλη,έλεγε ότι ,το πρόβλημα είναι είναι άλυτο , είναι ένα αγκάθι δια τις φυσικές επιστήμες : (The central question of how life emerged –how design ,function  and purpose were generated and incorporated  into non living matter remained unresolved ,a perpetual thorn in the side of the physical sciences(  εν Addy Pross ό.π.35)

 .β.Παρόλα αυτά,(δια)φαίνεται μια προσπάθεια,ή τουλάχιστον μια σκέψη τού να εμφανίσει την εξέλιξη ως εφαρμογή  ενός γενικώτερου νόμου. Σε μια επιστολή του  στον George Wallich το 1882,έγραφε:
"Πιστεύω ότι έχω πει κάπου (αλλά δεν μπορώ να βρω το χωρίο) ότι, η αρχή της συνέχειας καθιστά πιθανό ότι η αρχή της ζωής θα αποδειχθεί στη συνέχεια, ως μέρος ή συνέπεια,  γενικού νόμου (“ I believe that I have somewhere said(but cannot find the passage) that the principle of continuity renders it probable that the principle of life will hereafter be shown,to be part or consequence ,of general law.”( εν Addy Pross ό.π.ΧΙΙΙ)
 -Σε μια προσπάθεια (τουλάχιστον συμβολικής)  σχετικής πληρό τητας,παραθέτουμε απόσπασμα,κειμένου γραμμένου από το ίδιο τον Δαρβίνο,ως προς το πώς αντιλαμβάνεται ο ίδιος  τη  φυσική επιλογή.
«Εάν στο διάβα των αιώνων και κάτω από μεταβαλλόμενες συνθήκες ζωής τα οργανικά μετασχηματίζονται έστω και λίγο όσον αφορά τα διά φορα μέρη τής οργάνωσης τους, πράγμα που πιστεύω  ότι ,δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, και αν κατά τη διάρκεια κάποιας χρονικής περιόδου, εποχής ή έτους,διεξάγεται ένας σκληρός αγώνας για τη ζωή, οφειλόμενος στη γεωμετρική αύξηση κάθε είδους, πράγμα που είναι σίγουρα αναμφι σβήτητο,τότε λαμβάνοντας υπ' όψιν την άπειρη πολυπλοκότητα των σχέ σεων όλων τόσο μεταξύ τους όσο και με τις συνθήκες ύπαρξής τους, πολυπλοκότητας η οποία προξενεί μία απέραντη ποικιλία,από δομές, συστατικά και συνήθειες, ποικιλία που αποβαίνει πλεονεκτική γι΄αυτά τα όντα, πιστεύω ότι, θα ήταν πολύ παράξενο αν δεν προέκυπτε κάποτε για κάθε είδος μία παραλλαγή ωφέλιμη για την ευημερία του,όπως ακριβώς έχουν προκύψει τόσες και τόσες παραλλαγές ωφέλιμες για τον άνθρωπο. Αλλά αν πράγματι προκύπτουν ωφέλιμες παραλλαγές για κάθε οργανικό είδος, χωρίς αμφιβολία τα άτομα που χαρακτηρίζονται από αυτές θα   έ χουν  περισσότερες πιθανότητες να συντηρηθούν στον αγώνα τής ζωής, στη βάση  δε τής ισχυρής αρχής τής κληρονομικότητας, τα άτομα αυτά θα έχουν την τάση να παράγουν απογόνους που χαρακτηρίζονται από τις ίδια παραλλαγές. Αυτήν την αρχή συντήρησης ονόμασα, χάριν συντομίας Φυσική Επιλογή.» (Δαρβίνος [1859] 1964, 126 - 127).
(περισσότερα στο ¨Παράρτημα)
 -Πρέπει να διευκρινισθεί,ότι, ακόμη και αν ο Δαρβίνος,είχε εδραιώσει πλήρως το ρόλο τής φυσικής επιλογής,όσον αφορά την προέλευση των ειδών,αυτό δεν θα σήμαινε ότι, η εν λόγω διαδικασία,αποτελεί και τον μοναδικό τρόπο ανάδυσης νέων ειδών.Δεν απέκλεισε  ο Δαρβίνος,τις μεταλλάξεις, δεχόμενος ότι, δεν υπάρχει καμιά αιτιώδης συνάφει α,  μεταξύ τής εμφάνισης μιάς μετάλλαξης  και τής όποιας χρησιμότητάς .Ο Δαρβίνος  συνέλαβε την θεωρία τής εξέλιξης,μέσω φυσικής επιλο γής,ως αφορώσας μεγάλους πληθυσμούς,δηλαδή ως μια στατιστική θεωρία.
.Εκτός από την φυσική επιλογή ως πρωτεύονται μοχλό ανάπτυξης, ο Δαρ βίνος  στην"Καταγωγή του ανθρώπου,"που δημοσιεύθηκε 12 χρόνια μετά την "Καταγωγή των ειδών"στράφηκε,σε ένα δευτερεύοντα μοχλό ανάπτυ ξης,την σεξουαλική επιλογή.Σήμερα και οι δαρβινιστές δέχονται  ότι ο σεξουλαλικός προσανατολισμός,οδηγεί πολλές φορές σε αποτελέ σματα, διαφορετικά από εκείνα που θα υπαγόρευε η φυσική επιλο γή.Πα ράδει γμα τα κέρατα του ισλανδικού ταράνδου,και οι πολυχρωμίες του παγωνιού.Δυσκολεύουν αναμφισβήτητα την επιβίωση, που θυσιάζουν στο βωμό ανεύρεσης ενός ερωτικού συντρόφου.( Η παρατήρηση αυτή  έχει τη θέση της και στο κεφάλαιο που αναφέρει ατέλειες των έμβιων όντων,που  δυσκολέουν την επιβίωση) .
 Όπως προκύπτει,από τα ήδη γραφέντα,η Δαρβινική άποψη δεν συνιστά επιστημονική  γνώση.Υπάρχουν όμως   παρατηρήσεις σύγχρονες, που επιβεβαιώνουν την εξέλιξη  σε έμβια όντα στην εποχή μας. Ο αναγνώ στης,εκτός από άλλα βοηθήματα στα οποία μπορεί να ανατρέξει ,έχει την ευχέρεια να συμβουλευθεί και το ωραίο βιβλίο τού  Robert Barbault που αναφέρεται στην παρατιθέμενη στην αρχή βιβλιογραφία.
-Η φυσική επιλογή,μπορεί να παράγει καινοτομία,  αυξάνοντας την πιθα νότητα κατά τα άλλα απίθανων γενετικών συνδυασμών.Παρόλο που δεν δημιουργεί  τις συστατικές οντότητες,πάνω στις οποίες λειτουργεί (γενε τικές μεταλλάξεις) ωστόσο αποφέρει προσαρμοστικούς συνδυασμούς, που δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν διαφορετικά.Τούτο εξηγείται από ένα σχετικό χαρακτηριστικό πείραμα που έγινε με μονοκύτταρα  βακτή ρια,τα Εscherichia Coli (Ayala,»Το Δώρο κλπ»68).Ένα παράδειγμα φυσι κής επιλογής μάς δίνει και  ο Robert Barbault (ό.π.43) με την περίπτωση μιάς νυκτόβιας πεταλούδας ,τού « γεωμέτρη τής σημύδας» που  είναι αν οικτού χρώματος,με λευκά στίγματα, και   η οποία ,εμφάνισε μια μελανό χρωμη ποικιλία,που ονομάστηκε carbonaria, στην περιοχή τού βιομηχα νικού Μάντσεσερ.Η αλλαγή αυτή αποδόθηκε,σ΄ένα συγκεκριμένο γονί διο.Διατυπώθηκε η υπόθεση, ότι, τα τυπικά άτομα πού είναι λευκά, δια κρίνονται εύκολα,στους μαύρους,καλυμμένους με βρύα(πολύ ευαίσθητα στη μόλυνση) κορμούς των μολυσμένων δασών και υφίστανται περισσό τερες απώλειες από τους θηρευτές απ΄ό,τι τα μεταλλαγμένα μελανικά άτομα που « χάνονται» μέσα στο σκουρόχρωμο περιβάλλον.Το αναφερό μενο αμέσως πιο πάνω φαινόμενο τού « καμουφλάζ» συνιστά κατά  τον Βρεττανό βιολόγο Χ.Κέτλγουελ, μια απόδειξη τής φυσικής επιλογής εν δράσει.Απέδειξε ο Κέτλγουελ,ότι, ο μελανισμός αυτός οφείλεται  σε ένα κυριάρχο γονίδιο.(Barbault   όπ.43 επ.).
-Η ορθότητα του συμπεράσματος αμφισβητήθηκε.
-Ο James G.Lennox τού Πανεπιστημίου τού Pittsburg, λέγει ( Εισαγωγή στη Φιλοσοφία κλπ.) ( Εισαγωγή στη Φιλοσοφία κλπ.) ότι ,  ο Δαρβίνος στις  τέσσερες πρώτες σελίδες της «Καταγωγής» εκθέτει ένα αιτιακό μον τέλο, και όχι μια λογική απόδειξη, και το κύριο μέλημά του είναι ο αφη ρημένος προσδιορισμός ενός συνόλου  διαδικασιών τέτοιων  ώστε αν αλληλοεπιδρούσαν κατά συγκεκριμένο τρόπο, και για μεγάλες χρονικές περιόδους, θα οδηγούσαν «μηχανικώς» σε ορισμένους τύπους αλλαγών, πληθυσμών,  ότι ,είναι δυνατόν να συμβεί εξελικτική διαδικασία,και χω ρίς την παρέμβαση τής φυσικής επιλογής εν  τούτοις η αρχή τής φυσικής επιλογής, παραμένει ο ουσιώδης πυρήνας  τής εξελικτικής εξήγησης,ότι, ο Δαρβίνος,σκέφθηκε την  θεωρία της εξέλιξης μέσω φυσικής επιλογής ως μια θεωρία μεγάλων πληθυσμών   δηλαδή ως μια στατιστική θεωρία.
- Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Γ.Μανέτας, που λέγει ότι ,  οι μεταλλάξεις, που ως γνωστόν μεταβάλλουν την γονιδιακή σύσταση ενός πληθυσμού  και είναι η  πηγή της καινοτομίας είναι τυχαίες και ανεξέλ εγκτες ,δοκιμάζονται όμως  και επικυρώνονται από την φυσική επιλογή, δηλαδή από την αναγκαιότητα(σελ.91), και ότι, η τεχνολογία βραχυπρό θεσμα αμβλύνει τη δύναμη της φυσικής επιλογής,αλλά μακροπρόθεσμα οδηγεί σε βιολογική εξασθένηση(σελ.308) και θέτει νέους εξελικτικούς επιλεκτικούς κανόνες, χωρίς όμως να αίρονται οι παληοί(σελ.307)  επιβε βαιώνοντας τον Jacques Monod, που είπε πώς «  ο έμβιος κόσμος είναι αποτέλεσμα τύχης και αναγκαιότητας»


 ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΥΝΤΑΙ ΕΠΙΚΤΗΤΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ  ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ;
 Η απάντηση είναι αρνητική.Το περιβάλλον δεν αφήνει άμεσο αποτύ πωμα στον οργανισμό ,αλλά επιδρά  επιτρέποντας ,επάγοντας ή εξαναγ κάζοντας, έναν οργανισμό επί προυπαρχουσών παραλλαγών, εκείνων που καθιστούν τον οργανισμό ικανό να αντιμετωπίσει περι βαλλοντικές προ κλήσεις.
 Για τη  σχετική εξήγηση  η Christiane Nusslein-Volhard παρατηρεί (ό.π.30)ότι, «οι όποιες μεταβολές στα σωματικά κύτταρα δεν ασκούν καμία  επίδραση στις κληρονομούμενες πληροφορίες τού απογόνου.Επί πλέον οι γονιδιακές μεταλλάξεις  κληρονομούνται μόνον αν συμβού ν   στα  κύτταρα  τής αναπαραγωγικής σειράς.Ετσι εξηγείται γιατί δεν κληρονομούνται οι επίκτητες ιδιότητες.»
-Μερικοί βλέπουν εξαιρέσεις: ( Koestler εν « Το φάντασμα κλπ.σελ. 125    « Οι Ρίζες κλπ»96 )
 Παραθέτουμε τρείς περιπτώσεις.
 Πρώτη περίπτωση:Το πυκνό δέρμα που έχουν τα πέλματά μας.Το μωρό γεννιέται έτσι.Η πυκνότητα αυτή,δεν δημιουργείται με το βάδισμα.
Δεύτερη περίπτωση:Οι κάλοι στα γόνατα τής καμήλας.Η καμήλα γεν νιέται μ΄αυτά.
Τρίτη περίπτωση.Τα δερμάτινα εξογκώματα που χρησιμοποεί η στρουθο κάμηλος στα καθίσματά της.Γεννιέται μ΄αυτά.

  Ο Koestler λέγει ότι, πρέπει να δεχθούμε πώς  στις  περιπτώσεις αυτές ,έχουμε κληρονομικότητα επίκτητων χαρακτηριστικών.
=O Paul Davies(σελ.280) γράφει ότι ,δεν είναι απίθανο  καί ότι, από επιστημονική άποψη είναι αναμφίβολα εφικτό, να ισχύει σε ορισμένες περιπτώσεις κάποια πιό περίπλοκη εκδοχή τής κατά Λαμάρκ εξέλιξης ,η οποία  να λειτουργεί συμπληρωματικά στο βασικό δαρβινικό μηχανι σμό.
ΑΛΛΑ:
  Τα επίκτητα όμως χαρακτηριστικά συμπεριφορών δεν είναι χωρίς σημασία.
  Ηδη από το 1896, ο Τζέημς Μαρκ Μπάλντουιν  είχε υποστηρίξει πώς  οι επίκτητες ευεργετικές συμπεριφορές, μπορούσαν στη πορεία να μετατραπούν σε ένστικτα  και ότι,  παράγοντες πολιτισμικοί,χημικοί και συμπεριφορικοί, ήταν δυνατόν να επηρεάσουν το γονιδίωμα.Ειχε δηλαδή προβλέψει την μιμητική που περιγράφει το φαινόμενο  τής μόδας  που έρχεται και παρέρχεται σαν μολυσματική νόσος.
Σήμερα θεωρείται ότι, πολλά ένστικτα  μπορούν να   ενεργοποιηθούν μέσω τής κατάλληλης  διατροφής.
Εχει επίσης γραφεί πώς σύμφωνα με την επιγενετική (:νέα επιστήμη που περιέγραψε  το 1942 ο Κόνραντ Χαλ Ουάντινγκτον) τα συναισθήματα,οι φόβοι,οι εθισμοί,καθώς και άλλα ερεθίσματα και ορμονικές εξάρσεις, μπορούν να κληρονομηθούν τους απογόνους μας. Ο Gerard Cheshire (ό.π. 18) λέγει χαρακτηριστικώς ότι, είναι δυνατόν να επηρεάσουμε την έκφραση τού   DNA  μας απλώς κάνοντας σκέψεις.
 -Εδώ έχει τη θέση της η θεωρία τού μιμιδίου ή μιμήματος(meme).Ο όρος  εισήχθη από τον Richard Dawkins  το 1976. κατ' αναλογία προς το γονίδιο, τη βασική μονάδα γενετικής πληροφορίας. Ο πολιτισμός εξελίς σεται και μεταδίδεται από γενιά σε γενιά, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τα γονίδια στο φυσικό κόσμο. Τα μιμήματα δεν κληρονομούνται μέσω του αίματος αλλά μέσω τής επικοινωνίας, των εθίμων, τής γλώσσας, τής κουλτούρας γενικότερα, από τα γηραιότερα προς τα νεότερα μέλη κάθε κοινωνίας.Ορίζοντας την ανθρώπινη συμπεριφορά σαν στρατηγική γονι διακής αναπαραγωγής, ο Richard Dawkins υποστηρίζει πώς  η συμπερι φορά αυτή δεν υπαγορεύεται αποκλειστικά από εσωτερικές πηγές αλλά και από εξωτερικές. Αναζητεί λοιπόν στο πολιτισμικό πεδίο το ανάλογο τού βιολογικού αντιγραφέα (replicator) - της κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίω ση αναπαράξιμης οντότητας που συνιστά το γονίδιο (gene) - εισάγοντας έτσι για τον σκοπό αυτό την έννοια τού μιμιδίου (meme).Το μίμίδιο είναι η «μονάδα πολιτισμικής μεταβίβασης ή μονάδα μίμησης» με την ευρύ τερη σημασία του όρου. Περιλαμβάνει τις ελάχιστες μονάδες πληροφο ριών που εδράζονται στο ανθρώπινο μυαλό και μπορούν να μεταβιβα σθούν ως εννοιολογικά ή συμπεριφορικά αντίγραφα μέσα από περις σότερο ή λιγότερο συνειδητές πρακτικές μίμησης τόσο από την πλευρά του μιμούμενου όσο και από εκείνη του μιμητή. Ως μιμήματα λοιπόν ταξινομούνται αντιλήψεις, πρακτικές αλλά και πάσης φύσεως υλικές κατασκευές που τις αντανακλούν ή/και τις εξυπηρετούν: « Παραδείγματα μιμιδίων αποτελούν οι μελωδίες, οι ιδέες, τα σλόγκαν, ενδυματολογικοί συρμοί, τεχνοτροπίες κεραμικής ή κατασκευής αψίδων ».Η μεταβίβαση των μιμημάτων μπορεί να πραγματοποιείται είτε ως ασυνείδητη ή συνει δητή αντιγραφή αντιλήψεων, συμπεριφορών και τεχνουργημάτων εκ με ρους του μιμητή, είτε ως διδασκαλία, έκθεση ή άλλη μορφή διάχυ σής τους εκ μέρους του μιμούμενου. Στην τελευταία αυτή περίπτωση τα μι μήματα χαρακτηρίζονται "ενεργά". Όπως ακριβώς και στην θεωρία του περί εγωϊστικών γονιδίων, που γίνονται αντιληπτά ως βιολογικές οντότη τες των οποίων η τάση διευρυμένης αναπαραγωγής υπαγορεύει πρωτί στως εγωϊστικές και δευτερευόντως αλτρουϊστικές ατομικές συμπεριφο ρές, έτσι και τα μιμήματα κατανοούνται ως ελάχιστες πολιτισμικές οντό τητες που τείνουν να αναπαραχθούν και να διαχυθούν. Η ικανότητά τους να το επιτύχουν εξαρτάται από τρία ποιοτικά χαρακτηριστικά:
 την πιστότητα, ήτοι την ικανότητά τους να παράγουν ή να επιβάλουν την ακριβή αναπαραγωγή των διακριτικών τους γνωρισμάτων,την γονιμό τητα, ήτοι την δυνατότητά τους να μεγιστοποιούν τον αριθμό των αντιγράφων τους σε δεδομένο χρόνο και την μακροζωία, ήτοι την διάρκεια διατήρησης της κλωνοποιητικής ισχύος δεδομένου μιμήματος.
 -Ο Barbault (ό.π.51 επ.)ασχολούμενος με το θέμα τής οικογενειακής σταθερότητας και παιδοκτονίας  αναφέρεται σε κάτι που παρατηρεί ται,όταν ένα νέο αρσενικό ή μια ομάδα αρσενικών οικειοποιείται μια αγέλη.Βλέπουμε  λ.χ.τότε ο εισβολέας ή  οι εισβολείς να σκοτώνουν τα μικρά λιονταράκια.Δεν μας ενδιαφέρει στο σημείο αυτό,η εξήγηση που δίνει ο συγγραφέας.Ενδιαφέρον είναι ότι, η τάση αυτή τής παιδοκτονίας συνιστά  κατ’ αυτόν κληρονομήσιμο χαρακτηριστικό που μεταδίδεται μέσω τής φυσικής επιλογής.
 -O Δαρβίνος ασχολούμενος με την αλτρουισμό θεωρούσε ότι, η σπορα δική χρήση  από τους πρώτους ανθρώπους,μιάς αλτρουιστικής συμπε ριφοράς,υιοθετήθηκε αργότερα ως μονιμότερη  λόγω των συνεπειών της για την κοινωνική συνοχή,και έτσι από συνήθεια έγινε κληρονομική. (Κριμπάς ό.π.133)

Ας προστεθεί εδώ.ότι ,η παντοκρατορία του γονιδίου,έχει στις μέρες μας  κλονισθεί.Οπως γράφει ο   Gottfried Schatz στο βιβλίο  του   «Βιολο γία,ένας κήπος γεμάτος  θαύματα»   κατά την αμφιγονική εγγενή παραγωγή το  γενετικό υλικό των δύο γονέων  συνδυάζεται τυχαίως  για την δημιουργία του ζυγωτού, δηλαδή του κυττάρου που είναι προιόν  της συνενώσεως των δύο γεννητικών κτυττάρων,( λ.χ.του ωαρίου  και του σπερματοζωρίου στον ανθρωπο.)Ετσι χάρη στην τύχη, εξασφαλίζεται η μοναδικότητα κάθε παιδιού,που γεννιέται,ενώ συγ χρόνως ανανεώνεται  η ποικιλομορφία του ανθρώπινου είδους και ενισχύεται η βιολογική του ευρωστία.Και όλα αυτά ο συγγραφέας τα στηρίζει σε παρατηρήσεις,που αναδεικνύουν τον ρόλο  της τύχης και εξαφανίζουν την έννοια του «πεπρωμένου».Η ύπαρξη του τυχαίου, επιτρέπει  στα γονίδια των δύο γονέων να έχουν στην διάθεσή τους,ένα ανεξάντλητο αριθμό πιθανών συνδυασμών  κατά την διαδικασία της συνένωσης ωαρίου  και σπερματοζωρίου.
Γιατί,διερωτάται ο συγγραφέας επιστήμονας, δεν ταυτίζονται  μεταξύ τους τα μονοζυγωτικά   δίδυμα; Αφού πρόκειται  για αδέλφια που έ χουν  το ίδιο γενετικό υλικό θα ανεμενε κάποιος μια πλήρη ταύτιση και ομοιότητα μεταξύ τους,Πώς λοιπόν δικαιολογείται ότι, το ένα εκδηλώ νει΄ μια ασθένεια και το άλλο όχι;.Και γιατί στην συνέχεια,με την ανά πτυ ξή τους,εμφανίζουν μεταξύ τους,όλο και περισσότερεςδιαφορές; Επομένως τα γονίδιά μας δεν είναι απαράβατοι και αναλλοίωτοι νόμοι, αλλά ενδέχεται να μεταβληθούν ως αντίδραση στο περιβάλλον,ή στον τρόπο ζωής μας.
 Εδώ και αρκετά χρόνια,γίνεται δεκτό, ότι ,περιβαλλοντικές τοξίνες, ραδιενέργεια,ιοί, λάθη κατά την κυτταρική διαίρεση,είναι πιθανόν να οδηγήσουν στην  μεταβολή και αλληλουχία των νουκλεοτιδίων,σε ένα  γονίδιο με αποτέλεσμα  την εμφάνιση μεταλλάξεων η΄ να αναστείλουν την λειτουργία τους η να απενεργοποποιηθούνμέσω χημικών τροποιή σεων,μερικές από τις οποίες  μερικές φορές,κληροδοτούνται στους απογόνους μας. Κατά τον συγγραφέα η χημική ουσία που προκα λεί την τροποίηση είναι ένα μεθύλιο (μια μεθυλομάδα), δηλαδή ένα μικρό  μόριο. Αυτός ο μηχανισμός χημικής τροποποίησης ονομάζεται μεθυλίωση.Οταν ένα μεθύλιο προσδεθεί πάνω σε ένα νουκλεοτίδιο, ασκεί  χημική έλξη στις πρωτείνες οι οποίες περιβάλλουν το μεθυλιω μένο τμήμα του γονιδίου και εμποδίζουν έτσι  τη λειτουργία του ή το απενεργοποιούν, Σε αντίθεση με τις κλασικές γονιδιακές μεταλλάξεις, αυτές οι επιγενετικές τροποποιήσεις δεν  μεταβάλλουν την αλληλουχία των νουκλεοτιδίων  σε ένα γονίδιο, παρά μόνο τον χαρακτήρα μεμονω μένων νουκλεοτιδίων.Κατά την κυτταρική  διαίρεση τα μεθυ λιωμένα νουκλεοτίδια αντιγράφονται πιστά  και μεταφέρονται στα νέα κύτταρα που προκύπτουν απ΄αυτήν. (θυγατρικά κύτταρα)
Τα γονίδια ενός γονιμοποιημένου ωαρίου-δεν είναι μεθυλιωμένα'  σε μεγάλο βαθμό και, κατά συνέπεια είναι ανα πάσα στιγμή έτοιμα να αναπτύξουν πλήρη δράση ανταποκρινόμενα σε σχετικές εντολές. Όταν όμως από το γονιμοποιημένο ωάριο αρχίζουν να αναπτύσσονται διάφοροι  τύποι κυττάρων, αυτά μεθυλιώνουν τα γονίδιά τους,. ακο λουθώντας ένα συγκεκριμένο ενδοκυτταρικό πρόγραμμα . Αυτό γίνεται προκειμένου να αποφευχθεί η έκφραση γονιδίων σε λανθασμένη χρονική στιγμή ή θέση  που θα έβλαπτε την ανάπτυξη του εμβρύο.Μεθυλιώσεις, παρουσιάζονται ακόμα και στους ενήλικες, με την διαφορά, ότι, στην περίπτωση αυτή δεν καθορίζοντα μόνο από ενδοκυτταρικά προγράμματα, αλλά και από  ην επίδραση του τρόπου ζωής, καθώς και από το περιβάλλον.Συνοψίζοντας, λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι,οι επεγενετικες αλλαγές  προκαλούνται από τη μεθυλίωση που ογείλονται τόσο σε ενδοκυτταρικούς όσο και σε εξωκυτταρικούς,παράγοντες. Οι εξωθεν επιδράσεςι, παρουσιάζουν μεγάλο  φάσμα.: μπορεί να αφορούν τις διατροφικές μας συνήθειες χρήση ναρκωτικών, την αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους. Όλοι αυτοί οι παράγοντες μπορεί να αφήσουν τα  δικά τους «σημάδια» μεθυλίωσης πάνω στα δικά μας γονίδια.-Στα φυσιολογικά σωματικά κύτταρα τούτα τα σημάδια' σβήνουν με τον θάνατο του οργανισμού, ενώ στα ωάρια και  τα σπερματοζωάρια εξαφανίζονται κατά την ωρίμανση ή , την γονιμοποίηση τους• μερικά όμως παραμένουν. Ετσι το γονιμοποιημένο ωάριο διατηρεί «αναμνήσεις από΄εκείνο που είχε υπάρξει  πριν γονιμοπιηθεί, και καθιστά σδυνατή την μεταφορά ιδιοτήτων που  απέκτησαν οι γονείς, κατά την διάρκεια της ζωής  τους στον νέο οργανισμό., και κατόπιν στους απογόγους  του.

-Σε μερικά είδη ψαριών και αμφιβίων η θερμοκρασία των αυγών κατά την εκκόλαψη, είναι εκείνο που προσδιορίζει το φύλο του  απογόνου, που  αναπτύσσεται μέσα τους.Η χαμηλή,θερμοκρασία,ανάλογα με το είδος του ψαριού,αλλοτε οδηγεί στο αρσενικό και άση, λλοτε στο θηλυκό.

Επομένως, δεν είμαστε σκλάβοι των γονιδίων μας.

Ανακεφαλαιώνοντας.
-Είναι δυνατόν να κληροδοτούνται και σύνθετα μοντέλα συμπεριφοράς.
-Οποιος πιστεύει ότι, τα γονίδιά μας αποτελούν το «σχεδιο κατασκευής ενός ανθρώπου»,αυτός δεν περιφρονεί  μόνον την επιστημονική ή βιολο γική  γνώση  αλλά και την ευφυία του ανθρώπινου είδους
-Δίκτυο  χημικών μηχανισμών,συμβάλλει στην διαμόρφωση του χαρα κτήρα μας. Στον εγκέφαλο εδρεύει  ένα ασύλληπτα  περίπλοκο   δίκτυο νημάτων του οποίου  η ισορροπία είναι εν μέρει κληρομομήσιμη
-Ο Δαρβίνος δεν είχε απόλυτα δίκαιο,ιδίως με το θέμα της φυσικής επιλογής
-Και για να αντιγράψουμε και πάλι τον συγγραφέα«Αν η ζωή είχε περιορίσει την συχνότητα  των τυχαίων γεγονότων  και των σφαλμάτων θα ήμασταν ακόμη βακτήρια»


ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ
Η  άποψη πολλών επιστημόνων  είναι ότι, δεν υπάρχει έμφυτη τάση προς την επιθετικότητα,αλλά ότι ,η εμφανιζόμενη επιθετική συμπεριφορά οφείλεται  στο περιβάλλον.
  Από παρατηρήσεις  επιστημόνων σε παλαιούς πολιτισμούς έχει εξαχθεί το συμπέρασμα ότι, διαπιστώθηκε  σε άλλες κοινωνίες  η ύπαρξη  πολύ ισχυρών πολεμιστών  και σε άλλες  ειρηνόφιλων και ήσυχων ανθρώπι νων   πράγμα που οδήγησε στο συμπέρασμα ότι, η επιθετικότητα συνιστά μιά απάντηση  στη κουλτούρα,και όχι ένα ανθρώπινο ένστικτο.Κατά τούς ίδιους επιστήμονες το τμήμα τού εγκεφάλου μας  που ελέγχεται από το έν στικτο,είναι ασήμαντο σε σχέση με το φλοιό,ότι, ο ρόλος τής σκέψης και τής θέλησης είναι μεγάλος και ότι, η ικανότητα του ανθρώπου  για συνε ργασία  και κουλτούρα,είναι εκείνη που έχει μεγαλύτερη σημασία  για την εξέλιξη και όχι ο ανταγωνισμός. Ο  Δαρβίνος λέγει ότι, το  υψηλότε ρο σημείο τής εξέλιξης είναι η ικανότητα που απέκτησαν οι άνθρωποι να μην υπακούουν στη φύση, ότι είμαστε από τη φύση συνηθισμένοι στην έκφραση  συμπάθειας και ότι ,αν δεν ακολουθούμε αυτή τη  φυσική μας   κλίση,  δεν είμαστε σύμφωνοι με το πιό ευγενικό τμήμα τής φύσης μας.
-Το 2009 ένα Δικαστήριο τής Τεργέστης,  επικαλέστηκε  ένα γενετικό τρωτό που οδηγεί  στη βία  και με την αιτιολογία αυτή οδηγήθηκε σε ελαφρότερη ποινή για έναν δολοφόνο.Ειδικότερα,για να στηρίξει την άποψη αυτή, επικαλέστηκε μια βρεταννική μελέτη  τού 2002, με τίτλο «Γενετική και ανθρώπινη συμπεριφορά»( Gεnεtique et comportement humain ) και έκρινε ότι, ένας κατηγορούμενος  ο Abdelmalek Bayout εμφάνιζε μια προδιάθεση προς τον φόνο ,κοινωνική και ταυτοχρόνως και γενετική.
 -Τέτοιες αναφορές στο γονίδιο δεν γίνονται δεκτές από την πλειονότητα των επιστημόνων(βλ. «  ανθρωπολογία/Η επιθετικότητα και η ανθρώπινη φύση»)
 (Περισσότερα στο κείμενο " Επιθετικότητα -Aggressivity " υπό την ετικέτα ΕΠΙΣΤΗΜΗ)


   ΕΙΔΙΚΩΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ LUCA
 Υπάρχει διχογνωμία μεταξύ των εξελικτικών βιολόγων ως προς την φύση  του LUCA( J.Hands ό.π.215)
  Μελέτη όπως αυτή, είναι δημοσιευμένη στην Εφημερίδα Biology Direct,  και στηρίζεται σε έρευνες αρκετών ετών σχετικές με τα    χα ρακτηριστικά των μικροβιακών κυττάρων,που  δεν είχαν μέχρι σήμε ρα  επαρκώς μελετηθεί, προτείνει ότι ,ο LUCA ,ήταν ένας πιο περί πλοκος οργανισμός,απ΄ό,τι εθεωρείτο,με σύνθετη δομή, έτσι που να πλησιάζει στο κύτταρο.
 Πάντως γίνεται  δεκτό σχεδόν από τους περισσότερους, ότι, όλοι είμαστε απόγονοι των  βακτηριδίων, όπως ακλόνητα (κατά τους υποστηρικτές τής άποψης αυτής) αποδεικνύει το DNA,αφού όλοι οι ζωντανοί,οργανισμοί, φέρουν την γενετική τους κληρονομιά κωδικοποιημένη στις διπλές έλικές του---,(με την σημείωση ότι, τα διάφορα DNA,δεν έχουν το ίδιο μήκος,τα διπλά τμήματά τους -τα χρωμοσώματα- είναι περισσότερα και περιπλο κότερα στον Ανθρωπο,απ΄ό,τι στο βακτηρίδιο- στον άνθρωπο το  DNA περιλαμβάνει 3,5 δισεκατομμύρια  νουκλεοτίδια--:κάθε έλικα ,κάθε νήμα αποτελείται από ένα κομπολόι μικροτέρων μορίων ,τα νουκλεοτίδια-)--- και παρόλο που κάθε βιολογικό είδος,έχει την δική του χαρακτηριστική ακολουθία και το δικό του χαρακτηριστικό αριθμό  γραμμάτων, χωρίς βεβαίως να αλλάζει η θεμελιώδης αρχιτεκτονική.Είναι αδιανόητο να μπόρεσε η φύση να δημιουργήσει χωριστά το DNA κάθε ζωντανού ορ γανισμού.Επομένως, το επιχείρημα είναι, ισχυρότατο,παρόλο που  οι σχετικές διαδικασίες είναι ακατανόητες( Allegre,ό.π. σελ.332 επ.)
-Ο Γιάννης Μανέτας (ό.π.σελ.102) γράφει  ότι, όσο απλός και αν ήταν  ο μακρινός αυτός πρόγονός μας,πρέπει να ήταν ένα αυτοσυντηρούμενο χημικό σύστημα,ικανό να υφίσταται δαρβινική εξέλιξη,ότι, ήταν μάλλον ένα  υπερθερμόφιλο βακτήριο,πιθανόν της επικράτειας των αρχαίων,με την ικανότητα να  ανταλλάσσει με το περιβάλλον όχι μόνον ενέργεια αλλά και ύλη, να αντιλαμβάνεται το περιβάλλον αυτό  και να αντιδρά στις προκλήσεις του κατά τρόπο που να εξασφαλίζει την επιβίωσή του. Συνεχίζει  δε (σελ.224) λέγοντας ότι, παρόλο που μπορεί  οι οργανισμοί  αυτοί να μην είχαν  εγκέφαλο και εμφανή αισθητήρια όργανα ,αντιλαμ βάνονταν ό,τι ήταν  ζωτικό και χρήσιμο για τη ζωή τους, και  συνεν νοούνταν κυρίως με μια γλώσσα φυσική ή φυσικοχημική.
-Οι  Jim Al-Khalili-Johnjoe  McFadden  στην “ Ζωή στη Κόψη»  (σελ.427) διατυπώνον την άποψη πώς «η ζωή πρέπει να ξεκίνησε από κάτι πολύ πιο απλό  από ένα βακτήριο»

-Η  κρατούσα ορθόδοξη άποψη είναι ότι, η ζωή αναδύθηκε άπαξ μόνον στην Γή με την πλειοψηφούσα άποψη να δέχεται  ότι,  οι ρίζες της βρίσκονται  στα αρχαία και τα βακτήρια( J.Hands ό.π.215)

ΑΛΛΑ:
Ηδη από το 1980 ο  φυσικός Freeman Dyson,στο βιβλίο του «Origins of Life »  είχε διατυπώσει την υπόθεση μιάς ζωής ,  που είχε ξεκινήσει σε μικρούς σάκκους,( που έβλεπε ως προδρόμους των κυττάρων),με μι κρές ποσότητες ακάθαρτου ύδατος και διαφόρων detritus.(:απορ ρίμματα παντός είδους)Η ιδέα αυτή είναι και πάλι επίκαιρη.Μιλούν για τα lipidεs (: μικρά λιπαρά οργανικά σώματα,μη διαλυτά στο νερό,) ...που θεωρούνται  από μερικούς η πρώτη μορφή ζωής---- πριν από τον Luca του Δαρβίνου και πριν  από το ARN ,που το βρίσκουν πολύ  πολύπλο κο,ώστε να αποκλείεται η «αρχαιότητά»  του,------που μπορούν να αναπαράγονται και να εξελίσσονται (ό.π..  “Science et Vie No 1218/2019 σελ.70 επ.)


ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΑ ΟΠΟΙΑ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ
        1.-Τα απολιθώματα εξαφανισθέντων οργανισμών. Οσο παλαιότερα είναι στα στρώματα στα οποία βρίσκεται ένα απολίθωμα, τόσο πιο πολύ διαφέρει από τους ζωντανούς οργανισμούς, πράγμα αναμενόμενο κατά τον Δαρβίνο(που διετύπωσε την θεωρία του για « κοινή καταγωγή μέσω τροποποίησης») Η πανίδα και η χλωρίδα είχαν εξελιχθεί βαθμιαία στους διαδόχους τους στα μεταγενέστερα ,πιο πρόσφατα στρώματα. Κατά τον Δαρβίνο,όλοι οι οργανισμοί στη Γή,είχαν κοινούς προγόνους, πιθανότα τα,ολόκληρη η ζωή στη Γή, είχε ξεκινήσει από μια και μοναδική έμβια αρχή.(: υπενθυμίζουμε την σχετική σκέψη του που αναφέρουμε και πιο πάνω).Οι ομοιότητες διαφορετικών οργανισμών οφείλονται στην κληρο νομιά που έλαβαν από τον κοινό πρόγονο,ενώ οι διαφορές, αποκτήθηκαν αφότου διαχωρίστηκαν οι προγονικές γραμμές(:οι παλαιοντολόγοι έχουν αποδείξει πώς όλα τα σαρκοφάγα προήλθαν από κοινό πρόγονο.)

Το στοιχείο αυτό, για στήριξη τής άποψης τού Δαρβίνου,εμφανίζει ως προς την αξιοποίηση του σοβαρές δυσκολίες,αν λάβει κανείς υπόψη του,ότι, πάνω από το 99% των ειδών που έζησαν ποτέ στη Γή έχουν εξα φανισθεί,ότι, μόνον ένα μικρό ποσοστό,από αυτά διατηρείται υπό την μορφή απολιθωμάτων και ότι, ακόμη ένα μικρότερο ποσοστό, ανακαλύ πτεται κάποτε από τους ερευνητές.
 2.-Πέρα από τα απολιθώματα,υπάρχουν και άλλα αποδεικτικά στοιχεί α,όπως-η συγκριτική ανατομία,δηλαδή το ίδιο όργανο σε διαφορετικά ζώα ανεξαρτήτως τής ποικιλίας  στη μορφή και τη λειτουργία του   ,με τις προσαρμοστικές τροποποιήσεις-,όπως λ.χ.στα πρόσθια  άκρα  των θηλαστικών, ανθρώπου,γάτας φάλαινας ,νυχτερίδας—Η προκύπτουσα από την συγκριτική ανατομία  ομολογία (:ο Δαρβίνος είχε υποστηρίξει ότι, ορισμένα χαρακτηριστικά  δύο ειδών ήσαν ομόλογα εάν είχαν παρα χθεί με εξέλιξη από ένα ισοδύναμο χαρακτηριστικό τού πλησιέστερου κοινού προγόνου) οφείλεται στη μερική κληρονομικότητα τού ιδίου γονο τύπου, από τον κοινό πρόγονο και αφορά όχι μόνον δομικούς χαρακτήρες αλλά και κάθε κληρονομήσιμο γνώρισμα,όπως η συμπεριφο ρά.
 Παρά δειγμα:Εχουν περιγραφεί πάνω από 1.000.000 είδη εντόμων που παρά την τεράστια ποικιλότητά τους, που παρατηρείται στις λεπτομέ ρειες  δομής τους, σε όλα διακρίνεται διαίρεση τού σώματος,σε κεφαλή θώρακα και κοιλία κλπ.Στα σπονδυλόζωα  ο σκελετός των μπροστινών άκρων είναι  και εδώ,υπέροχο παράδειγμα ομολογίας.Το παράδειγμα είναι σημαντικό για ένα επί πλέον λόγο,γιατί  ενώ τα οστά τους, έχουν τροποποιηθεί προσαρμοστικά  σε διαφορετικούς τρόπους ζωής,όπως βάδιση, κολύμβηση,πτήση, διετήρησαν το ίδιο πρότυπο δομής.
(Για το θέμα των ομολόγων υπάρχουν σκέψεις που αφαιρούν τα σχετικά επιχειρήματα,από τους Δαρβινιστές.Οι σκέψεις αυτές παρατίθενται πιό κάτω).
  χετικώς ο Neil Shubin παραθέτει   ωραία και εντυπωσιακά παραδεί γματα για στήριξη τής εξέλιξης.Ετσι εντοπίζει ομοιότητες στο σχεδια σμό,ως προς το ανθρώπινο χέρι, μεταξύ ανθρώπου, δεινόσαυρου,φώκιας, πτηνού,σαύρας, πτερόσαυρου, νυχτερίδας, πιγκουίνου,και μεγάπτε ρης   φάλαινας,λέγοντας,ότι, ο βασικός σκελετός των χεριών μας και των ποδιών μας,αναδύθηκε στη διάρκεια εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών πρώτα στα ψάρια  και κατόπιν στα αμφίβια και τα ερπετά..(σελ.53 επ.), ως προς τα άνω άκρα, από τα ψάρια μέχρι τον άνθρωπο σημειώνοντας, πώς η γενετική συνταγή για τη δημιουργία των πτερυγίων είναι εν πολ λοίς όμοια με εκείνη για τη δημιουργία των άκρων των τετραπόδων, (σελ.46,275) , ως προς τα κρανιακά μας νεύρα που μοιάζουν με τού καρχ α ρία (131) ως προς τα ομοιοτικά γονίδια στις μύγες και στον άνθρωπο (152) ως προς  τη πρόσθια και οπίσθια όψη  των μεδουσών,θαλάσσιων ανεμώνων και ανθρώπου(158) ως προς τα ρινικά ανοίγματα αρουραίου, ψαριού,λάμπραινας και ανθρώπου(195)ως προς το μάτι ανθρώπου, πεταλί δας,ναυτίλου,και χτένι(204) κλπ.Καταλήγει δε με τη φράση.  « Δεν είμαστε κάτι το εντελώς ξεχωριστό,από τον υπόλοιπο έμβιο κό σμο,ανήκουμε σε αυτόν βαθιά μέχρι τα κόκκαλά μας  και …μέχρι τα γονίδιά μας»Από το ίδιο εξαιρετικό βιβλίο,στο οποίο παραπέμπουμε τον αναγνώστη,προπύπτουν συγκλονιστικά ,για τον αμύητο, στοιχεία.
. Παραθέτουμε μόνον μερικά:
:Ο λόξυγγας( :ο μακρύτερος σε άνθρωπο διήρκεσε από το 1922 μέχρι το 1990),έχει τις ρίζες του,στη κοινή ιστορία με τα ψάρια και τους γυρίνους ,(σ.252), η τάση μας να παθαίνουμε κήλες έχει τις ρίζες της,στο μετασχη ματισμό τού σώματος τού ψαριού σε σώμα θηλαστικού που( σ.255) ολό κληρος ο μηχανισμός παραγωγής ενέργειας  των μιτοχονδρίων μας, εμφανίστηκε για πρώτη φορά, στα αρχαία βακτήρια(σ.260).
(Τολμούμε, όμως να συστήσουμε, στον αναγνώστη,να μην παρασυρθεί από τον ενθουσιασμό τού συγγραφέα,ώστε να θεωρήσει περιττή τη θέση τού βασικού ερωτήματος για το πώς επιλέχτηκε  αυτό ακριβώς το αρχικό σχέδιο,το πώς δημιουργήθηκε η πρώτη γενετική συνταγή.Και αυτό βεβαί ως πέρα από την κλασσική απορία:Πώς δημιουργήθηκε το πρώτο συστατι κό,(οργανικό ή ανόργανο,) τού πρώτου ζώντος οργανισμού;Και βεβαίως έχει διατυπωθεί η άποψη (κυρίως για τον άβιο κόσμο),ότι, από το τίποτε δημιουργήθηκε το παν(:nothing created everything,) αλλά τούτο  δεν διεκδικεί επιστημονική κάλυψη,δεν μπορεί να ικανοποιήσει την ανθρώπινη περιέργεια.)
 3.-Η εμβρυολογία, κατά την οποία τα έμβρυα συγγενικών  ζώων,ήταν συχνότατα πολύ  πιο όμοια μεταξύ τους,απ΄όσο οι ενήλικες μορφές.Η εμβρυική ομοιότητα οφείλεται στην κληρονομική προέλευση,τής δομής των εμβρύων, από το έμβρυο ενός κοινού προγόνου.(Τόσο η συγκριτική ανατομία όσο και η εμβρυολογία,παρουσιάζουν φαινόμενα μετασχημα τισμού οργάνων, δηλαδή δομών που άλλαξαν μορφή και λειτουργία κατά την διάρκεια τής εξέλιξης)
 4.-Η  ανακεφαλαίωση; εμφάνιση και μετά απώλεια ενός προγονικού χαρακτήρα,η διατήρηση όμως τού ιδίου χαρακτήρα, στα σημερινά είδη άλλων γενεαλογικών  γραμμών που  προήλθε από τον ίδιο κοινό πρόγονο
5.-Οι υπολειμματικές δομές( πολλοί οργανισμοί έχουν δομές,που δεν είναι πλήρως ή καθόλου λειτουργικές,όπως η σκωληκοειδής απόφυση που δεν έχει λειτουργική σημασία για την πέψη, αλλά  αντιστοιχεί στο τυφλό έντερο των χορτοφάγων θηλαστικών και των προγόνων τού ανθρώπου. Επίσης τα υποτυπώδη άκρα στα φίδια κλπ. που αποτελούν κατάλοιπο δομών που ήσαν λειτουργικές στους προγόνους μας,αλλά περιορίσθησαν λόγω αλλαγής στη  χρήση τής οικόθεσης-τρόπου ζωής (δεν προστατεύονται πλέον από την φυσική επιλογή και βαθμιαίως αποδομούνται)
 -Ο  Francisco J.Ayala(ό.π.53 επ.), γράφει , ότι,  από την εποχή τού Δαρβίνου, τα στοιχεία που αποδεικνύουν τις απόψεις του, έχουν γί νει  περισσότερα και πειστικότερα  και  από νεώτερους κλάδους τής βιολογίας, όπως η γενετική,η βιοχημεία ,η οικολογία,η ηθολογία (:από καλύπτει  ομοιότητες ανάμεσα σε διαφορετικά είδη,που επιβεβαιώνουν την κοινή καταγωγή),η νευροβιολογία (:Ο  ψυχολόγος  τού Χάρβαρντ και δημοσιογράφος,Daniel Goleman (ό.π. 32 επ,) γράφει «Οι κοινωνιοβολό γοι,υπογραμμίζουν την υπεροχή τής καρδιάς πάνω στο μυαλό,όταν εικά ζουν για ποιους λόγους,η εξέλιξη έδωσε ένα τόσο κεντρικό συναίσθημα στην ανθρώπινη ψυχή…η αξία τού συναισθηματικού μας πλούτου,ως στοιχείου επιβίωσης   εντυπώθηκε  στο νευρικό μας σύστημα, μετατρέ ποντας τα  συναισθήματα σε έμφυτες αυθύπαρκτες τάσεις τής ανθρώπι νης υπόστασης…μια συναισθηματική κληρονομιά τής ανθρώπινης ψυχής είναι ο φόβος ……………αυτόματες αντιδράσεις  αυτού τού τύπου,έχουν χαραχθεί βαθειά στο νευρικό μας σύστημα  σύμφωνα με τους ισχυρι σμούς  των εξελικτικών βιολόγων……….οι πρώτοι ηθικοί κανόνες (Δέκα εντολές κλπ) μπορούν να ερμηνευθούν  ως απόπειρες  να καθυποταχθεί και να εξημερωθεί η ανθρώπινη ζωή….) και ιδίως η μοριακή βιολογία,που  έχουν δώσει πρόσθετες ισχυρές ενδείξεις που  επιβεβαιώνουν τον Δαρβίνο.»


Η ΕΚΡΗΞΗΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ  ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΜΒΡΙΟ ΠΕΡΙΟΔΟ
Κατά την Κάμβριο περίοδο  και πειό συγκεκριμένα περίπου πριν από 541—515 χρόνια,παρατηρήθηκε μια΄ « Μεγάλη Εκρηξη» στη Ζωή. Δημιουργήθηκε μια τεράστια ποικιλομορφία  και διαφορετικά φύλ λα   οργανισμών  εμφανίστηκαν μέσα σε πολλή σύντομη περίοδο έτσι ώστε  αυτή να χαρακτηρισθει ένα από τα σπουδαιότερα επεισόδια στην ιστορία της Γής.Σε μια χρονική περίοδο 30 μόλις εκατομμυρίων ετών, πρωτοεμφανίστηκαν,όλα σχεδόν τα κύρια φύλα των ασπονδύλων το πρώτο χορδωτό,το πρώτο άγναθο ψάρι, κλπ.και στη Γή έχουμε πλέον τα 34 από τα 35 φύλα ζωντανών οργανισμών που αναγνωρίζονται σήμερα .Ετσι ο χαρακτηρισμός ως η Μεγάλη Εκρηξη  δικαιολογείται αφού από τηνεμφάνιση των πρώτων ζωντανών οργανισμών στη Γή, πριν από 3,85 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια,μέχρι την Κάμβρια περίοδο, δεν είχε συμβεί κανένα όμοιο γεγονός. Οι επιστήμονες λοιπόν προσπάθησαν να εύρουν την σχετική εξήγηση,με αποτέλεσμα να διατυπωθούν ορισμένες θεωρίες χωρίς όμως καμία απ΄αυτές να  μπορεί να διεκδικήσει ότι, περιβάλλεται το ένδυμα της βεβαιότητας.
Το οξυγόνο.Μιά μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2014 αναζητεί την αιτία,η  τουλάχιστο μια από τις αιτίες  στην αύξηση της ποσότητας του οξυγόνου.0 καθηγητής Noha Planavsky  τού Πανεπιστημίου τού Yale λέγει ότι, κατά την προκαμβριαννεςή περίοδο,που  αποκαλεί «βαρετή περίοδο»το οξυγόνο που υπήρχε στη Γή,ήταν μόλις το 0,1% του σημερι νού που ήταν ανεπαρκές να υποστηρίξει το τυχόν υπάρχον γενετικό υπό βαθρο,ώστε να έχουμε παραγωγή ειδών.Και συνεχίζει λέγοντας ότι, η ανάπτυξη αυτή κατέστη δυνατή,μόλις το οξυγόνο,  παραγόμενο από τα φύκη των ωκεανών αυξήθηκε σε ποσοστά που να πλησιάζουν τις σημερι νές τιμές. Ο εμπλουτισμός τής γήινης ατμόσφαιρας με οξυγόνο,ο δήγησε  και στην δημιουργία της στιβάδας  τού όζοντος, που λειτουργεί ως ασπίδα κατά τής υπεριώδους ηλικακής ακτινοβολίας επικίνδυνης για τους ζώντες οργανισμούς.Ετσι με τη βοήθεια του οξυγόνου,είχαμε όχι μόνον ραγδαία αύξηση της βιοπικοιλότητας αλλά και του μεγέθους των ειδών κατά 1.000.000 φορές!!!

Η «συνεισφορά» των παγετώνων.
Υποστηρίζεται ότι , με τη τήξη  ,των παγετώνων ανυψώθηκε η στάθμη τής θάλασσας πάνω από τη στεριά,με αποτέλεσμα οι δημιουργηθείσες έτσι αβαθείς εκτάσεις, να καταστούν το λίκνο για τη διαφοροποήση της θαλάσσιας ζωής.

Η μετακίνηση των ηπείρων,που προκάλεσε την απελευθέρωση μεθανίου,με συνέπεια την αύξηση τής θερμοκρασίας στη Γή,που είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση τής βιοποικιλότητας,χωρίς όμως να εξηγεί πώς η αύξηση αυτή οδήγησε και στην ραγδαία αύξηση τής ποικιλομορφίας.

Η εξαφάνιση των Εδιάκαρα.(ζώα που το σώμα τους αποτελείται από μαλακούς ιστούς όπως η μέδουσα) . Η θεωρία  αυτή   προσπαθεί να  εγκαθιδρύσει μιά αναλογία με την περίπτωσή των δεινοσαύρων των οποίων η εξαφάνιση ευνόησε την έλευση των θηλαστικών(τα οποία όμως ανήκαν στην ίδια  αδελφή,ομάδα με τους δεινοσαύρους όρος που ελλεί πει στην θεωρία αυτή, για τα Εδιάκαρα),


Ο «διακόπτης των φώτων» και η δημιουργία του Ήλιου
Ιδιαίτερη ερμηνευτική πρόταση του βιβλίου τού Andrew  Parker “To αίνιγμα τής Γενέσεως» αποτελεί η συσχέτιση τής τοποθέτησης από τη Γένεση τής δημιουργίας τού Ήλιου, της Σελήνης και των άστρων την 4η δημιουργική ημέρα – αντί της 1ης – με την εμφάνιση των πρώτων ζώων με μάτια, στην οποία αναφερθήκαμε προηγουμένως. Αυτό είναι και το μόνο σημείο στο οποίο η Γένεση φαίνεται να μην ακολουθεί τη σειρά εμφάνισης των μερών του κόσμου που ανακαλύπτει η σύγχρονη επιστή μη. Η εμφάνιση των πρώτων οφθαλμών όχι μόνο κατέστησε δυνατή την όραση του φωτός (γι’ αυτό, κατά το συγγραφέα, η Γένεση αναφέρει τότε τη δημιουργία των ουράνιων σωμάτων), αλλά και προκάλεσε την εξελι κτική έκρηξη των ζώων της περιόδου του Καμβρίου (570-510 εκατομ μύρια χρόνια πριν από σήμερα), αφού ο οφθαλμοφόρος τριλοβίτης είχε εξελιχθεί σε ένα τρομερά επικίνδυνο κυνηγό, άρα τα λοιπά ζώα, που κινούνταν ακόμη όλα στους ωκεανούς, έπρεπε να εξελιχθούν για να προστατευθούν
Αντιγράφουμε από τα. κεφ. 5 και 6 ΄του βιβλίου του:
«Όταν έκαναν την εμφάνισή τους στο προσκήνιο της ζωής εκείνοι οι πρώτοι οφθαλμοφόροι, ίδιοι με τορπίλες, τριλοβίτες, οι γείτονές τους με τα μαλακά σώματα κατέστησαν ξαφνικά για πρώτοι φορά ορατοί ως ανυ περάσπιστες πρωτεϊνούχες μπουκιές. Και οι τριλοβίτες άρχισαν το τσιμπούσι. Τα περισσότερα από εκείνα τα σκωληκοειδή ή σφαιρικά πλάσματα φαγώθηκαν μέχρις εξαφανίσεως. Κάποια όμως διέφυγαν την κατανάλωσή τους από τους φρικτούς τριλοβίτες. … Είναι μια περίπτωση όπου η εξέλιξη λέει: “Αν δεν μπορείς να τους νικήσεις, πήγαινε με το μέρος τους”. Η εποχή κατά την οποία εξελίχθηκαν οι πρώτοι τριλοβίτες, τα πρώτα ζώα που είχαν μάτια, ήταν πριν από περίπου 521 εκατομμύρια χρόνια. εκείνη ήταν η εποχή που έχει γίνει γνωστή ως η «Κάμβριος περίοδος» (σελ. 220).«Εκείνη ακριβώς τη στιγμή, όλα τα ζώα αναγκά στηκαν να προσαρμοστούν στο φως, δηλαδή στην όραση. Τις εκπομπές των ήχων και των οσμών τους μπορούσαν να τις ελέγχουν κατά βούληση, αλλά όχι και την εικόνα τους υπό το συνεχές φως του Ηλίου, η οποία ήταν πλέον διαθέσιμη ανά πάσα στιγμή στον κάθε θηρευτή και έτσι ξεκίνησε ο αγώνας για την ανάπτυξη του πιο αποτελεσματικού εξοπλι σμού. Κάποια από τα σκωληκοειδή πλάσματα θωρακίστηκαν με εξωσκε λετούς, κάποια ανέπτυξαν χημικές άμυνες με συμπληρωματικά προει δοποιητικά χρώματα, άλλα υιοθέτησαν τα χρώματα του περιβάλ λοντός τους για να καθίστανται κατά κάποιον τρόπο αόρατα, ή ανέπτυ ξαν κολυμβητικές ικανότητες χάρη στις οποίες μπορούσαν να ξεφεύγουν από τους θηρευτές με δυνατούς ελιγμούς. Κάποια άλλα εξαφανίστηκαν εντελώς από το οπτικό πεδίο των θηρευτών αρχίζοντας να ζουν σε διάφορες κρυψώνες, κάτω από βράχια, στην άμμο του βυθού… οπουδή ποτε που  θα αγνοούσαν την ύπαρξή τους οι θηρευτές. Όλες αυτές οι προσαρμογές δημιούργησαν ένα νέο είδος εξελικτικού αγώνα εξοπλι σμών. … Μετά τον αρχικό πανικό, οι περαιτέρω διαφοροποιήσεις θα γίνονταν σταδιακά – η εξέλιξη θα καταστάλαζε στο συνηθισμένο ρυθμό της. Η έκρηξη της Καμβρίου περιόδου είχε τελειώσει.
Έτσι λοιπόν είχαν ανάψει τα φώτα για τα ζώα του πλανήτη. Μην ξεχνάτε ότι, το φως του Ηλίου προϋπήρχε αυτού του γεγονότος – θυμηθείτε τις αναλύσεις των προηγούμενων κεφαλαίων σχετικά με τη δημιουργία του σύμπαντος και του Ηλίου και εκείνη την πρώτη εντολή του Θεού στην Γένεσιν, το “γενηθήτω φως” – αλλά τα ζώα δεν μπορούσαν να το χρησι μοποιήσουν για να βρίσκουν το ένα το άλλο ή για να αναγνωρίζον ται μεταξύ τους» (σελ. 240-241).


ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΧΑΜΕΝΟΥΣ ΚΡΙΚΟΥΣ
  Υποστηρίζεται ότι, η εξελικτική αναπτυξιακή βιολογία,μπορεί να εξηγή σει   γιατί μερικές φορές,  δεν είναι καθόλου απαραίτητη η ύπαρξη μεταβατικών σταδίων, μεταξύ διαφόρων ειδών που συγγενεύουν μεταξύ τους,εκείνων δηλαδή των « χαμένων κρίκων» που τόσο σημαντικούς θεωρούν οι δημιουργιστές, για την απόδειξη τής ορθότητας τής εξέλιξης.
Ένα παράδειγμα : Ενα έμβρυο ζέβρας  και συγκεκριμένα η περιοχή των κυττάρων, που θα εξελιχθούν στο δέρμα τής πλάτης της.Αν τα γονίδια για την μαύρη χρωστική ουσία ενεργοποιηθούν και στην συγκεκριμένη περιοχή υπάρχουν 64 κύτταρα, τότε η ενήλικη ζέβρα θα διαθέτει 32 μαύ ρες  και 32 λευκές ρίγες.Αν η κυτταρική διαίρεση προχωρήσει κατά ένα στάδιο ακόμη,έτσι ώστε να υπάρχουν 128 κύτταρα σ΄αυτή την περιοχή, κατά την ενεργοποίηση των χρωστικών γονιδίων, τότε το ενήλικο ζώο θα έχει 64 μαύρες και λευκές ρίγες αντιστοίχως.Ως αποτέλεσμα αυτής τής διαδικασίας, οι κοντινότεροι  συγγενείς τής ζέβρας, θα έχουν είτε 64,είτε 128,μαύρες και λευκές ρίγες και ο συνολικός αριθμός των ριγών δεν θα κινείται σε καμία περίπτωση,κάπου μεταξύ των δύο αυτών αξιών.Η πιθανότητα ύπαρξης μιάς ζέβρας που να διαθέτει 76 ή 92 μαύρες και λευκές ρίγες-οι υποτιθέμενοι « χαμένοι κρίκοι» απλώς δεν υφίσταται.( Andrew Parker ό.π.162).
- Κατά τον Ernst Mayer η αδυναμία να αντικατοπτρίσει  κανείς στο αρχείο των απολιθωμάτων την βαθμιαία αλλαγή κατά τον Δαρβίνο, οφείλεται «στην αφάνταστη έλλειψη πληρότητας τού αρχείου των απολι θωμάτων που καταστράφηκαν κατά την διαδικασία τής τεκτονικής των πλα κών.. ……. πέρα από το ότι, τα περισσότερα νεκρά ζώα και φυτά, είτε τρώγονται από τα νεκροφάγα ζώα είτε αποσυντίθενται.»Εχουμε επομένως  τούς λεγόμενους ελλείποντες κρίκους. ( βλ.όμως και προπα ρατιθέμενη άποψη τού  A. Parker) Επομένως ελάχιστες γενεαλογικές γραμμές είναι εντυπωσιακά πλήρεις.(όπως λ.χ.  η γενεαλογική γραμμή, που οδηγεί από την τάξη των Θηριαψιδωτών στα θηλαστικά).
-(Η ηλικία των απολιθωμάτων, μπορεί πλέον να προσδιορισθεί με ακρίβεια,εάν γνωρίζουμε  το γεωλογικό στρώμα στο οποίο έχει βρεθεί ………….σήμερα χρησιμοποιείται η μέθοδος τού άνθρακα 14.)
   -Κατά τον J.Ayala  «ο χαμένος κρίκος,έχει πιά βρεθεί.Το απολίθωμα ( ανθρωπίδη)τής Ιάβας(που ανακαλύφθηκε το 1889),δείχνει ένα άτομο που περπατούσε στα δύο πόδια και πού έζησε 1,8 εκατομμύρια χρόνια από σήμερα.Πρόκειται για  τον Homo erectus .Δύο είδη ανθρωπιδών που εξελίχθηκαν μετά τον Homo erectus είναι ο Homo neanderalthaensis και o Homo sapiens.Η εξέλιξη από τον Homo erectus,στον Homo sapiens φαίνεται να ξεκίνησε εδώ και 400.000 χρόνια.Ο ίδιος γράφει(« Το Δώρο τού Δαρβίνου κλπ.»97) ότι, στα τελευταία χρόνια έχουν  βρεθεί  πολλά απολιθώματα  που αποτελούν ενδιάμεσους κρίκους,όπως ο Αρχαιοπτέ ρυξ,  ζώο ενδιάμεσο ανάμεσα σε ερπετά και πτηνά,και το Τικτάαλικ,ζώο ενδιάμεσο ανάμεσα στα ψάρια και τα τετράποδα.
-Ο Neil Shubin,  διάσημος παλαιοντολόγος και καθηγητής ανατομίας, ανεκάλυψε, το Tiktaalik,τον χαμένο κρίκο μεταξύ ψαριών και χερσαίων ζώων. Βρέθηκε σε πετρώματα ηλικίας 375 εκατομμυρίων ετών,δηλαδή ,προερχόταν  από την αναμενόμενη χρονική περίοδο τής ιστορίας τής Γής.
  Ειδικώς και σε αναφορά  στον Δαρβίνο,και με  άλλη έννοια,ο Ayala( « Το Δώρο κλπ.» ό.π.225) γράφει,ότι, ο χαμένος κρίκος,στη θεωρία τής φυσικής επιλογής,τού Δαρβίνου,ήταν η έλλειψη μιάς επαρκούς θεωρίας τής κληρονομικότητας που έλειπε.Ωστόσο σχεδόν δέκα χρόνια μετά την δημοσίευση τού βιβλίου  για την Καταγωγή των ειδών τού Δαρβίνου, ο Γκρέγκορ Μέντελ, διετύπωσε μια θεωρία κληρονομικότητας,τα θεμελιώ δη στοιχεία τής οποίας γίνονται αποδεκτά μέχρι σήμερα  και η οποία ήταν σύμφωνη  με την εξήγηση που έδωσε ο Δαρβίνος,σχετικά με το βιολογικό σχέδιο  μέσω φυσικής επιλογής.
(Βλ.όμως και πιο κάτω,υπό το κεφάλαιο «ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΛΠ–)

Η ΤΕΛΕΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΔΑΡΒΙΝΟΥ
  Υποστηρίζεται συχνά ότι το «Περί   της καταγωγής των Ειδών »     υπήρξε το πρώτο κείμενο που πιστοποιεί την οριστική απαλλαγή τής βιολογίας από την τελεολογία (Chiselin 1974 Hull 1974).
O συγγραφέας του δεν θα συμφωνούσε. Σε μια παρουσίαση τού έργου τού Δαρβίνου στο περιοδικό Nature, ο διακεκριμένος Αμερικανός φυσιο δίφης Αsa Grey ισχυρίσθηκε ότι, ο Δαρβίνος επανέφερε την τελεολογία στις επιστήμες τής φύσης. Ο Δαρβίνος έστειλε αμέσως ένα σημείωμα στον Γκρέυ, γράφοντας του: «Αυτά που λές  σχετικά με την τελεολογία με ευχαριστούν ιδιαίτερα  και νομίζω  ότι, κανένας άλλος δεν πρόσεξε ποτέ αυτό το σημείο. Πάντοτε πίστευα ότι, εσύ πετυχαίνεις διάνα» (Δαρβίνος [1982] 1958, 308). Η ανεπιφύλακτη προσυπογραφή τής παρατήρησης τού Γκρέυ υπογραμμίζεται και από την πλούσια χρήση τελεολογικών εξηγήσεων που έκανε  ο Δαρβίνος σε όλη τη διάρκεια τής σταδιοδρομίας του. Ο Δαρβίνος μπορεί να ήταν δεδηλωμένος εχθρός τής ανθρωπομορφικής τελεολογίας στη βιολογία,αλλά ανεγνώριζε ότι, οι εξηγήσεις που χρησιμοποιούν τη φυσική επιλογή είναι τελεολογικές.


ΕΠΙΦΥΛΑΞΕΙΣ- ΑΠΟΡΙΕΣ -ΣΤΗ ΔΑΡΒΙΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ—ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Ο αναπληρωτής καθηγητής βιολογίας στο ΑΠΦ. Θ.Αμπατζόπου λος,σε μια παρουσίασή του την 28 Φεβρουαρίου 2006,που είναι δημοσιευμένη στο διαδίκτυο,υπό τον τίτλο « Θεωρία τής Εξελίξεως και  Νεοδαρβινι σμός» διερωτάται πώς είναι δυνατόν σε μια διαδικασία τόσο βαθμιαία και συνεχή, να προκύπτουν απόλυτα διακριτές οντότητες, όπως είναι τα είδη. Και σε άλλο σημείο λέγει: «Υπακούουν τα έμβια αντικείμε να στους  νόμους τής φυσικής; Υπάρχει υπερφυσικό στοιχείο ή ζωτική δύναμη;»Για να συνεχίσει:  «Είναι λάθος να προσπαθούμε να εφαρμό σουμε τους φυσικούς νόμους, στο σύνολο και όχι στα μέρη. Το πρόβλη μα τού φυσικού, είναι να κατανοήσει την αρχή των φυσικών νόμων ,το πρόβλημα τού βιολόγου να κατανοήσει την πολυπλοκότητα».

 Μετά την εκαγωγή αυτή έχουμε:
Εκτός από το πρόβλημα των χαμένων κρίκων που για μερικούς συνιστά πρόβλημα για την αποδοχή της Θεωρίας τού Δαρβίνου  πρέπει να τονισθούν και άλλα σημεία .
Δηλαδή:
 1- Η θεωρία τού Δαρβίνου,δεν είναι επιστημονική γνώση ,αφού δεν αποδεικνύεται από την παρατήρηση ή το πείραμα,όπως  απαιτεί η επιστή μη.( Αντίθετος,ο Μ.Ruseι( ό.π.σελ.370) ο οποίος δέχεται ότι ,«κατά βάση,» είναι επιστημονική θεωρία,που όμως δεν δίνει απάντηση σε όλα και δεν έχει μεταφυσικές προεκτάσεις,που αν υπάρχουν, δεν είναι καθα ρά δαρβινικές.) Ετσι ο    Will Hart, ( J.Douglas Kenyon” Forbidden History’’ ό.π.8 ε.π) πού   παρατηρεί ότι,το δίλημμα δεν είναι η επιλογή, μεταξύ τής Δημιουργίας όπως την παρουσιάζει η Βίβλος και όπως την παρουσιάζει η εξέλιξη,αλλά αν η θεωρία τού Δαρβίνου αποδεικνύεται επιστημονικώς. Ειδικότερα για την φυσική επιλογή που επικαλείται ο Δαρβίνος, παρατηρεί ότι, δεν δίνει εξήγηση γιατί και πώς το περιβάλλον ευνόησε την διαδικασία αυτή τής φυσικής επιλογής,πως καθιερώθηκε η διαδικασία  αυτή, πράγμα που μάς φαίνεται τώρα απλό,αλλά αν κανείς το καλοσκεφθεί, βλέπει ότι ,ελλείπει η πειστική εξήγηση  και ερμηνεία που απαιτεί η επιστήμη..
 2.-Ο J.Ayala  δαρβινιστής,καθηγητής ,κάτοχος τής έδρας των Βιολο γικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο τής Καλιφόρνιας,στο Ιρβάιν, δέχε ται ότι, εξακολουθούν να υπάρχουν, σημαντικά αινίγματα τής ανθρώπι νης εξέλιξης,(«Το Δώρο κλπ.»11)
 .      α.-Το ένα αίνιγμα είναι η γενετική βάση τής μεταμόρφωσης τού πιθήκου σε άνθρωπο.Τα γονιδιώματα τού ανθρώπου και τού χιμπατζή, διαφέρουν κατά λίγο περισσότερο από ένα τοις εκατόν και παρόλα αυτά, είμαστε τόσο διαφορετικοί με σημαντικούς τρόπους (πολύ μεγαλύτερο εγκέφαλο -γλώσσα-τεχνολογία-τέχνη-ηθική-θρησκεία).
Για το ότι,η δια φορά μεταξύ ανθρώπου και χιμπατζή,είναι τελικώς πολύ μεγάλη και για το που οφείλεται τούτο, η  Christiane Nusslein-Volhard(ό.π.σελ.227) γράφει: «Μολονότι η διαφορά μεταξύ ανθρώπου και χιμπατζή,ανέρχεται περίπου στο 1% των αζωτούχων βάσεων,το ποσοστό αυτό λόγω τού μεγά λου μεγέθους των γονιδιωμά των,μετα φράζεται σε δεκάδες εκατομμύρια μεμονωμένες βάσεις.Σε άλλο σημείο του προκείμενου πονήματος παραθέ τουμε εκτενέστερο απόσπασμα από το βιβλίο  τής Christiane Nusslein-Volhard .

.          β.-Το άλλο αίνιγμα είναι η μεταμόρφωση από εγκέφαλο σε νού. Γνωρίζουμε ότι, οι  100  δισεκατομμύρια νευρώνες στους εγκεφάλους μας, επικοινωνούν μεταξύ τους και με άλλα νευρικά κύτταρα μέσω ηλεκτρι κών και χημικών σημάτων.Με ποιόν τρόπο τα σήματα αυτά,μετα τρέπονται σε αντιλήψεις,συναισθήματα ιδέες,κριτική, επιχειρήματα, αισθητικά συναισθήματα , ηθικές και θρησκευτικές αξίες; Και πώς από την ποικιλία αυτή των εμπειριών προκύπτει μια ενιαία  πραγματικότητα, ο  νους  ή ο εαυτός;
Και καταλήγει  ίισως κανείς στο ότι, η  ψυχή που δημιουργήθηκε από τον Θεό (για μερικούς αυτό  είναι αποκλειστικό γνώρισμα τού ανθρώπου),θα μπορούσε να πεί κανείς, ότι, εξηγεί και τις δύο μετατροπές και ότι, η απάντηση αυτή είναι ασφαλώς ικανοποιητική για ανθρώπους με θρησκευ τική πίστη, όχι όμως και για τον επιστήμονα.
 3.-Άλλο στοιχείο κατά τής αποδοχής τής  θεωρίας τού Δαρβίνου, ή τουλάχιστον για τη διατύπωση επιφυλάξεων είναι ότι, υπάρχουν  πολύ λίγα στοιχεία μεταξύ των μεγάλων ομάδων και ειδικότερα ως προς την μετάβαση από τους πιθήκους στον άνθρωπο.(αν  πρόκειται για μια τέτοια μετάβαση και όχι για διαχωρισμό δύο κλάδων από  αρχικό κοινό πρόγο νο) Παρατηρείται,ότι ,ενώ βρί σκουμε σωρεία απολιθωμάτων,για τους πρώτους πρωτεύοντες, ανθρωποειδή,ανθρώπους τού Νεάντερνταλ, και τού Homo sapiens,δεν βρίσκουμε απολιθώματα, που να δείχνουν την μετάβαση από τον πίθηκο στον άνθρωπο(Will Hart ό.π.10). Με ισοδύνα μη διατύπωση υπάρχουν πολλοί ελλείποντες κρίκοι.Ο διάσημος παλαιο ντολόγος  Louis  B.Leakey ,όταν κάποτε σε μια διάλεξη που έδωσε το 1967,ρωτήθηκε σχετικώς, απάντησε « Δεν υπάρχει ένας ελλείπων κρίκος ,υπάρχουν εκατοντάδες».
 Σ΄αυτό οι υποστηρικτές τού Δαρβίνου,--που σημειωτέον επιμένουν στο  ότι,η Θεωρία τού Δαρβίνου  δεν είναι θεωρία αλλά  γεγονός,-- προβάλλουν ότι, είναι χαρακτηριστικό και ενισχυτικό τής ορθότητας των απόψεων τού Δαρβίνου, το ότι,κάθε τύπος  απολιθώματος  βρίσκεται στο χρονι κό  επίπεδο, που θα περίμενε κανείς να το βρεί, και ότι, οι ελλείπον τες κρίκοι, κάποτε θα βρεθούν(εκτός βεβαίως αν υποστηριχθεί ότι,έχουν όλοι καταστραφεί ως απολιθώματα).
-Σχετικώς ,ως προς τις σχετικές απαντήσεις των δαρβινιστών και τους ελλείποντες κρίκους, γίνεται λόγος σε άλλα σημεία τού σημειώματος αυτού.
 4.- Οι αρνητές τού Δαρβίνου διερωτώνται ως προς το γιατί,βρίσκουμε αντιπροσωπευτικά μη ανθοφόρα φυτά για εδώ και τριακόσια εκατομ μύρια χρόνια και  ανθοφόρα για εδώ  και εκατό εκατομμύρια χρόνια ,που  υπάρχουν ακόμη και σήμερα,και δεν βρίσκουμε τα μεταξύ αυτών ενδιάμεσα είδη.Λέγουν ότι, υπάρχει ένα πρόβλημα με την αιφνίδια εμφάνιση των ανθοφόρων φυτών. Υπάρχει  ένας υψηλός βαθμός οργάνωσης στα φυτά.Πολλά φυτά,είναι ειδικώς σχεδιασμένα για να φιλοξενούν μέλισσες και άλλα έντομα που βοηθούν στη γονιμοποίηση.Τι λ.χ. εμφανίστηκε πρώτο,το άνθος ή η μέλισσα. Η πρώτη ερώτηση είναι: Πώς τα μη ανθοφόρα αυτά φυτά που για αιώνες είχαν βασισθεί σε α-σεξουαλική αναπαραγωγή,ξαφνικά ανέπτυξαν τις απαιτούμενες δομές για σεξουαλική αναπαραγωγή; Οι δαρβινιστές  λέγουν ότι, αυτό συνέβη όταν ένα γυμνόσπερμο υπέστη μετάλλαξη  και με την πάροδο τού χρόνου μετα βλήθηκε σε ανθοφόρο φυτό.Αυτό όμως πολλοί θεωρούν απίθανο για τους εξής λόγους:Στα ανθοφόρα φυτά,η μεταφορά τής γύρης  από το αρσενικό στο θηλυκό, πρέπει να έγινε πριν τα φυτά μπορούν να αναπα ραχθούν σεξουαλικώς.Η μετάλλαξη πρέπει να άρχισε  με ένα φυτό   κά που,κά ποτε.Δεν υπήρχαν έντομα ή ζώα  ειδικώς προσαρμοσμένα  ώστε να γονιμοποιούν φυτά,γιατί δεν υπήρχαν άνθη πριν από τη χρονική αυτή περίοδο. Εδώ λοιπόν, συνεχίζουν, πάσχει η ιδέα  τού συνδυασμού μεταλλάξεων,φυσικής επιλογής και gradualism.Όταν οι Δαρβινιστές αντιμετωπίζουν το δίλημμα  τής προχωρημένης οργάνωσης  και το άλμα από την α-σεξουαλική αναπαραγωγή  στην σεξουαλική,λέγουν ,ότι, απλώς η εξέλιξη ενεργεί πολύ βραδέως ώστε οι δεσμοί, να είναι εμφα νείς.Αλλά αυτό είναι ανακόλουθο.Αν ενεργεί βραδέως,θα έπρεπε να υπάρχει υπεραφθονία  απολιθωμάτων που να αποδεικνύουν την ύπαρξη των δεσμών που ελλείπουν.
 Ο  ίδιος ο Δαρβίνος,αντιλαμβανόμενος το πρόβλημα  με τα  ανθοφόρα φυτά ,(που χαρακτηρίζεται ως Αχίλλειος πτέρνα τής Θεωρίας του)το αποκαλούσε  απαίσιο μυστήριο,( an abominable mystery).

Παραθέτουμε από  δημοσίευση στις Ειδήσεις τής 9-8-2015 στο διαδίκτυο  μια ανακοίνωση σχετική με τα ανθοφόρα φυτά.
  «Tο απολίθωμα ενός ανθοφόρου φυτού που ζούσε μέσα στο γλυκό νερό πριν από 125 έως 130 εκατομμύρια χρόνια ανεκάλυψαν αμερικανοί και ευρωπαίοι επιστήμονες. Πρόκειται για σημαντική ανακάλυψη, καθώς αποκαλύπτει ότι, το μυθικό «πρώτο λουλούδι» τής Γης (το οποίο είναι μάλλον αδύνατο να βρεθεί) μπορεί να αναπτύχθηκε αρχικά μέσα σε κάποια λίμνη και όχι στην ξηρά.Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθη γητή παλαιοβοτανολογίας Ντέιβιντ Ντίλχερ από το Πανεπιστήμιο τής Ιντιάνα, μέσα από δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences» (PNAS), εξηγούν ότι, το σκουρο πράσινο υδρόβιο φυτό Montsechia vidalii με τα μικρά φύλα, που ανήκει στην κατηγορία των αγγειόσπερμων, είχε γνωρίσει μεγάλη ανάπτυξη κατά την πρώιμη Κρητιδική περίοδο. Αναπτύχθηκε, παράλληλα με τους δεινόσαυρους, στις λίμνες στην περιοχή της Ισπανίας όπου σήμερα υψώ νονται βουνά.Το φυτό δεν είχε πέταλα και διέθετε μόνο έναν σπόρο. Είχε ανακαλυφθεί στην Ιβηρική χερσόνησο (στα Πυρηναία όρη και στην κεν τρική Ισπανία) πριν από 150 χρόνια, αλλά μόλις τώρα έγινε αντιληπτό πόσο παλιό είναι. Μέχρι σήμερα, ως αρχαιότερο φυτό με άνθη εθεωρείτο το κινεζικό και επίσης υδρόβιο Archaefructus sinensis, που έχει περίπου την ίδια ηλικία.Το «πρώτο λουλούδι», σύμφωνα με τον Ντίλχερ, αποτε λεί έναν επιστημονικό μύθο, όπως και ο «πρώτος άνθρωπος». Οι επιστή μονες προσπαθούν να ανασυνθέσουν την εξελικτική πορεία των ανθοφό ρων φυτών τα οποία, ξεκινώντας από λίγα είδη, σήμερα έχουν σκεπάσει πια τον πλανήτη μας με τα πιο όμορφα και διαφορετικά λουλούδια. Ο ίδιος ο Κάρολος Δαρβίνος θεωρούσε τα ανθοφόρα φυτά και την εξέλιξή τους ένα μέγα μυστήριο τής φύσης.  Οι βοτανολόγοι εκτιμούσαν έως τώρα ότι, τα πρώτα φυτά με λουλούδια αναπτύχθηκαν στην ξηρά από άλλα προϋπάρχοντα φυτά, κατά την Ιουράσια περίοδο πριν από περίπου 160 εκατ. χρόνια.Αυτό πιστεύεται ότι, έγινε παράλληλα με την έκρηξη στην εξέλιξη των εντόμων, τα οποία λειτούργησαν ως επικονιαστές των νέων φυτών. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να σημαίνει ότι, μερικά αγγειό σπερμα φυτά, όπως η Montsechia  vidalii, ίσως να «βούτηξαν» στο γλυκό νερό, χρησιμοποιώντας πλέον τα ρεύματα τού νερού αντί για τα έντομα, προκειμένου να πολλαπλασιάζονται. Όμως ο Ντίλχερ υποστηρίζει ότι, το ξεκίνημα των ανθοφόρων φυτών ενδεχομένως να έγινε απευθείας μέσα στο γλυκό νερό. Το ζήτημα για την «πατρίδα» των ανθοφόρων φυτών παρα μένει ανοιχτό, ωστόσο φως στο μυστήριο τής καταγωγής τους αναμένεται να ρίξουν νέες ανακαλύψεις απολιθωμάτων.»
  Η σημασία των ανθοφόρων φυτών είναι τεράστια.Οπως λέγει και ο Poinar τα ανθοφόρα φυτά,μετέβαλαν  οριστικώς την όψη τής Γής, προ σθέτοντας ομορφιά, βιοποικιλότητα και τροφή ιδίως στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές.Η συνεργασία  ανθοφόρων φυτών και εντόμων και άλλων είδών ζώων είχε ως αποτέλεσμα την επιτυχημένη διανομή και εξέλιξη των φυτών αυτών σχεδόν σ ΄ολόκληρο τον πλανήτη μας
(Περισσότερα στο Παράρτημα)
-Σχετικώς με τα άνθη,συμφώνως με δημοσίευση  σε γαλλική εφημερίδα, της 1-8-2017,υποστηρίζεται ότι   ,το πρώτο άνθος ήταν ερμαφρόδιτο.-όπως είναι σήμερα τα περισσότερα  άνθη-’όπως ανακοινώθηκε  την 31-7-2017 από το Πανεπιστήμιο του Παρισιού,πληροφορία που  δεν φαίνεται να εξέπληξε τους βοτανολόγους.Τα ανθοφόρα φυτά,κατά την ίδια δημο σίευση,εμφανίστηκαν μόλις πριν από 140 εκατομμύρια χρόνια κατά την εποχή των δεινοσαύρων,που εξαφανίστηκαν πριν από 66 εκατομ μύρια χρόνια περίπου.Από τότε παρουσίσαν μια θεαματική  ποικιλία.
5.-Ειδικώς ως προς τις μεταλλάξεις  ,ο Michael Behe, στο βιβλίο του  «Darwin’s black box» λέγει ότι ,η ζωή μέσα στο κύτταρο είναι τόσο πολύπλοκη που δεν μπορεί να οφείλεται στη τύχη.
 6.- Ο Sir Cyril Burt(ό.π.90 επ.) δέχεται ότι, το περιβάλλον διεδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στην καταγωγή και την εξέλιξη των ειδών,αλλά παραλλή λως ,υφίσταται και μια εσωτερική επιλογή, στην οπoία κυρίως οφείλεται η αυξανόμενη πολυπλοκότητα και οργάνωση.Με αποκλειστική την  « εξωτερική επιλογή» θα είχαμε απλώς πολλαπλασιασμό παρασίτων και άλλων μικροοργανισμών.Γιατί αν μόνον η επιβίωση μετρούσε,τότε τα βακτήρια και τα έντομα  θα ήσαν οι πλέον επιτυχημένοι   τύποι,αφού είναι πολύ περισσότεροι,από τα ανώτερα θηλαστικά.Και συνεχίζει:  « Συχνά,τα αποτελέσματα τής εσωτερικής οργάνωσης,φαίνεται να βαίνουν πολύ πιο  πέρα απ΄ό,τι χρειάζεται για την επιβίωση,έτσι ώστε στην εξέλιξη να υπεισέρχεται ο παράγοντας  τού σκοπού ή τής λειτουργίας».
Πρέπει να σημειωθεί ότι-όπως αναγράφεται εν Noam Chosky “Για τη Φύση και τη Γλώσσα)- ο  ίδιος ο Δαρβίνος επανειλημμένα  είχε εκφράσει την πεποίθηση ότι, « η φυσική επιλογή  είναι το  κύριο,αλλά όχι το αποκλειστικό μέσο μεταβολής» 
 7.-Ο Remy Chauvin  καθηγητής στην Σορβόννη στο εργαστή ριο      τής  κοινωνιολογίας των ζώων,πιστεύει σε Θεό, αρνείται την κατηγορηματική βεβαιότητα τού Μονό,ως προς την τύχη και ξανατο ποθετεί,τον δαρβινισμό, στο ιστορικό του πλαίσιο. Ισχυρίζεται ότι, είναι λάθος να υποστηρίζεται ότι, το περιβάλλον  ρυθμίζει την εξέλιξη  γιατί το περιβάλλον δεν κατευθύνει κάτι μεγάλο ( « Elie Gourin ,ό.π.σελ 120 επ.) Γράφει  μεταξύ άλλων :«η λειτουργία δεν δημιουργεί το όργανο….ο τρόπος με τον οποίο ο εγκέφαλός μας ενεργεί στο σώμα μας,είναι πιθα νώς ο ίδιος με την εξελικτική θέληση,που ενεργεί στην ζωντανή ύλη……Οσο λιγώτερο είναι ειδικευμένα τα όντα,τόσο μεγαλύτερη πιθανότητα έχουν να προσαρμοσθούν σε νέες συνθήκες…………μια ειδίκευση υπερβολική είναι συχνά θανατηφόρα   στη φύση……………το πλήθος των λύσεων είναι ο κανόνας….. αυτό που φαίνεται να ενδιαφέρει την εξέλιξη είναι ο στόχος όχι τα μέσα……Και,( συνεχίζοντας ο
συγγραφέας λέγει): παρατηρεί κανείς ότι, η εξέλιξη είναι προσανατολι σμένη με την έννοια αυτή,ότι, δηλαδή δεν είδε κανείς  ποτέ ένα ψάρι ή ένα πτηνό να ξαναγίνει ερπετό………Υπάρχει κάτι το θελημένο στους μηχανισμούς τής φύσεως.Και  η κλείδα τής εξέλιξης,βρίσκεται στο εσωτερικό τού ζωντανού…..Ένα πρόγραμμα εκτελείται μέσω μηχανι σμών,των οποίων οι οργανισμοί δεν έχουν συνείδηση και αυτό είναι η εξέλιξη.»
O συγγραφέας δεν δίδει απάντηση στο πρόβλημα τής ζωής.Μας ωθεί να ερευνήσουμε σε νέους δρόμους, μια πειστική εξήγηση τής εξέλιξης.Η ζωή γι΄αυτόν είναι προσανατολισμένη  προς μεγαλύτερη πολυπλοκό τητα,ψυχισμόκαι τελικώς συνείδηση. Ελευθερία και ευφυία  φαίνονται συνδεόμενες. Πιστεύει ότι, τόσο στην φύση όσο και στον άνθρωπο υπάρχει κάτι που πρέπει να ονομάσουμε πνεύμα.Αναφερόμενος στον προγραμματισμό τού ζώντος, και στην πηγή του, καταλήγει «θάλεγε κανείς ότι, κάτι θέλει να εκφρασθεί μέσα από  το ζωντανό.Φαίνεται ότι, υπάρχει κάτι το θελημένο…Γιατί στην βιόσφαιρα  να υπάρχουν μέσα τόσα πολύπλοκα  και παράξενα για να φθάσει κανείς  και να καταλήξει σε  λύσεις που είναι τόσο κοντά; Είναι  λοιπόν ο ΄Ανθρωπος που είναι τρελλός; Ας πούμε ότι, υπάρχει μια μεγά λη  έλλειψη κατανοήσεως, μεταξύ τού πνεύματος αυτού,που κρυσταλλοποιήθηκε στον εγκέφαλο τού Ανθρώπου και στο άλλο πνεύμα που βλέπω ενεργό σε όλη την εξέλιξη»(:on dirait  que quelque chose veut a  travers elle s’ exprimer. Il semble qu’il y ait quelque chose de voulu…. Pourquoi dans la biosphεre constant-t  on des moyens aussi compliques  et bizarres pour parvenir a des fins obtenues simplement et εgalement juste a cotee?.Est-ce l’ homme  qui est fou…?Disons qu’  il y a une incomprehension assez grande entre cet esprit qui s ‘ est cristallise  dans le cerveau de l ‘ homme
et cet autre esprit que je vois en oeuvre dans toute l ‘ evolution )
8.-Εχει γραφεί-ως μειονέκτημα τής θεωρίας τού Δαρβίνου-  (David Lewis  εν J.Douglas Kenyon” Forbidden  History’16)  ότι ,για τούς Δαρβινιστές,η ζωή,μπορεί να υφίσταται μόνον μέσα σ΄ένα  πλαίσιο αυστηρώς υλιστικό: μια σειρά από τυχαία γεγονότα και χημικές αντιδρά σεις ,που είναι υπεύθυνες για κάθε τι που υπάρχει στο σύμπαν,πράγμα που για πολλούς δεν εξηγεί τα πάντα. Στην περίπτωση τού ανθρώπινου μυαλού λ.χ.οι προχωρημένες ικανότητές του όπως να υπολογίζει,να παίζει ένα μουσικό όργανο,η γλώσσα,(καθαρά ανθρώπινο φαινόμε νο)  κλπ.δεν είναι δυνατόν-λέγουν- να εξηγηθεί με την θεωρία τής επιβίωσης τού  πιο κατάλληλου.Αλλά εκτός από τα τελευταία παρα δείγματα,που πραγματικώς απαιτούν μια ιδιαίτερη προσοχή και αντι μετώπιση,-το αν είναι ή όχι υλιστική η Δαρβινική άποψη, για κείνους που η μόνη πραγματικότητα είναι η ύλη,  το ερώτημα μπορεί να μην λέγει τίποτε.
Αξίζει  η παράθεση μιάς σχετικής άποψης. Ετσι (J.Ayala  « Το Δώρο κλπ.195) σημειώνεται ότι ,ενώ στο ερώτημα, αν ο Δαρβίνος αποκλείει τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, η απάντηση είναι αρνητική, στο ερώτημα αν γενικώς η επιστήμη είναι υλιστική, εξαρτάται από το αν αφορά το επιστη μονικό πεδίο και τη μεθοδολογία ,ή μεταφυσικές φαντασίες. Η επιστή μη  είναι  μεθοδολογικώς υλιστική, χωρίς όμως αυτό να συνεπάγεται, ότι,η επιστήμη αποκλείει την εγκυρότητα μιάς γνώσης εκτός επιστή μης.Μια τέτοια γνώση, μπορεί να είναι έγκυρη,χωρίς να είναι επιστη μονική,πέρα από την παρατήρηση,ότι,η επιστήμη δεν έχει  ουσιαστικώς τίποτε να πεί,για τις αξίες, αισθητικές,ηθικές ,για το νόημα τής ζωής,για τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, κλπ. εκτός βεβαίως όταν οι τελευταίες, διατυπώνουν απόψεις για τον φυσικό κόσμο. Η αμερικανική Εθνική Ακαδημία Επιστημών,έχει κατηγορηματικώς υποστηρίξει ότι, η « Θρη σκεία και η Επιστήμη δίδουν απαντήσεις σε διαφορετικά ερωτήματα για τον κόσμο.Πολλοί άνθρωποι μεταξύ των οποίων και  πολλοί επιστή μονες, πρεσβεύουν ισχυρές θρησκευτικές πεποιθήσεις και ταυτοχρόνως δέχονται την εξέλιξη»
8.-Όπως  γράφει ο David Lewis ( εν J.Douglas Kenyon” Forbidden History’14) οι Richard Thomson  και Michael Cre mo   συγγραφείς τού Forbidden Archeology   ,συνέλεξαν πολλά στοιχεία, αποδεικνύοντα την παρουσία τού σύγχρονου ανθρώπου, πολλά εκατομμύρια χρόνια πριν από την  υποτιθέμενη εμφάνισή του στη νότια Αφρική. Κατά την άποψή τους, ο άνθρωπος δεν προέρχεται από τους πιθήκους.Στο βιβλίο τους, ”The Mysterious Origins of Man”  αναφέρουν ότι, στο Τέξας,βρέθηκαν δίπλα-δίπλα πατημασιές ανθρώπινες, με ίχνη  δεινοσαύρων και λίθινα εργαλεί α,  ηλικίας 55 εκατομμυρίων ετών και λεπτομερείς χάρτες άγνωστης αρ χαιότητας  καθώς και μαρτυρίες προηγμένης τεχνολογίας στην προιστο ρία. Και καταλήγουν  στο ότι, τα απολιθώματα, δείχνουν ότι, ο άνθρω πος, είναι πολύ αρχαιότερος,απ΄ό,τι δέχεται η καθιερωμένη θεωρία, και ότι, δεν προήλθε από τους πιθήκους. Κατά τον David Lewis ,η θεωρία αυτή, αποσιωπήθηκε ως αντιμέτωπη με το κατεστημένο, δεδομένου ότι, οι επιστήμονες που θα αμφισβητούσαν τα ισχύοντα δόγματα, όχι απλώς θα παραγκωνίζονταν από κάθε σχετική επιστημονική συζήτηση, αλλά και θα έχαναν τη δουλειά τους. 
9-Ως συμβολή σε μιά προσπάθεια για μια στοιχειώδη πληρότητα,στην κριτική κατά τής θεωρίας τού Δαρβίνου,αναφέρουμε και το λεγόμενο πρόβλημα τής μη απλοποιήσιμης πολυπλοκότητας με ειδική αναφορά στο θέμα τού ματιού. Κατά τον βιοχημικό και πολέμιο τής θεωρίας τού Δαρβίνου M.Behe,(: «Το μαύρο κουτί τού Δαρβίνου») ένα μη απλοποι ήσιμο  πολύπλοκο σύστημα, προσδιορίζεται ως μία οντότητα, που αποτε λείται από αρκετά ταιριαστά πράγματα  που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, και τα οποία συμβάλλουν στην βασική λειτουργία  με αποτέλεσμα η από μάκρυνση  κάποιου από τα μέρη αυτά, να έχει ως συνέπεια το σύστη μα να σταματήσει  να λειτουργεί αποτελεσματικά. Κατά τους υπέρμα χους τού «Ευφυούς σχεδιασμού»,τα μη απλοποιήσιμα  πολύπλοκα συστήματα, δεν μπορούν να είναι αποτέλεσμα τής εξέλιξης.Κατά τον Behe ,  «ένα μη απλοποιήσιμο  σύστημα, δεν μπορεί να παραχθεί άμεσα, από ελαφρές διαδοχικές τροποποιήσεις ενός προδρομικού συστήματος, προπομπού, επειδή κάθε προπομπός, σε ένα μη απλοποιήσιμο πολύπλοκο σύστημα, από το οποίο λείπει ένα μέρος ,είναι εξ ορισμού μη λειτουργικό και εφόσον η  φυσική επιλογή, μπορεί μονάχα να επιλέξει  συστήματα, τα οποία λειτουργούν ήδη, τότε  αν ένα βιολογικό σύστημα, δεν μπορεί να  παραχθεί σταδιακώς, θα έπρεπε να προκύψει μονομιάς, ως μιά ενσωματωμένη μονάδα, έτσι ώστε η φυσική επιλογή, να έχει κάτι στο οποίο να μπορεί να ενεργήσει» Ετσι το  μάτι δεν μπορεί να λειτουργήσει ,εκτός αν όλα τα  μέρη του,δημιουργηθούν ταυτοχρόνως. Δεν ωφελεί ένα οργανισμό προπομπό να έχει απλώς ένα αμφιβληστροειδή, ή ένα φακό ,αν τα άλλα μέρη λείπουν. Πάντοτε με αναφορά στο μάτι, υποστηρίζεται ότι , αυτό, δεν μπορεί να εξελίχθηκε   με μικρά βηματάκια, κατά τον τμη ματικό τρόπο, με τον  οποίο λειτουργεί η φυσική επιλογή.
-  Σ΄αυτά οι εξελικτικοί (Ayala “Το Δώρο κλπ.164)  προσκομίζοντες αποδείξεις , αμφισβητούν την βάση και την αφετηρία τού ισχυρισμού των αντιπάλων τους. Λέγουν δηλαδή ότι, τα όργανα και άλλα συστα τικά  των ζωντανών όντων δεν είναι μη απλοποιήσιμα πολύπλοκα συστήματα-δεν προκύπτουν ξαφνικά ή μονομιάς. Και για απόδειξη των ισχυρισμών τους,προσθέτουν ότι, λιγότερο περίπλοκες εκδοχές, των ίδιων συστημάτων έχουν υπάρξει στο παρελθόν και μπορούν να εντο πιστούν στους σημερινούς οργανισμούς. Ειδικώς για το ανθρώπινο μά τι,λέγουν ότι, δεν εμφανίστηκε αιφνιδίως με ολόκληρη την σημερινή του πολυπλοκότητα και ότι, η διαμόρφωσή του, χρειάστηκε   την ενσωμάτω ση, πολλών γενετικών μονάδων, η κάθε μια από τις οποίες εβελτίω σε   την απόδοση των προηγούμενων λειτουργικώς ατελώς ματιών. Πριν από 700 εκατομμύρια χρόνια οι πρόγονοι των σημερινών σπονδυλωτών, διέθεταν ήδη όργανα που είχαν ευαισθησία στο φώς. Διαφορετικά είδη ματιών, τα οποία παρουσιάζουν ένα πλήρες φάσμα πολυπλοκότητας, και προτύπων, έχουν εξελιχθεί ανεξάρτητα τουλάχιστον σαράντα φορές, αν και ένα τουλάχιστο γονίδιο (το Pax6) είναι αρχαίο και έχει παίξει ρόλο στην εξέλιξη πολλών διαφορετικών ειδών ματιών. Το πιο απλό όργανο τής όρασης εντοπίζεται σε κάποιους μονοκύτταρους οργανισμούς, που έχουν ένζυμα, ή σημεία με ευαισθησία στο φώς, τα οποία τους  βοηθούν να κινηθούν προς την επιφάνεια τής λίμνης, όπου τρέφονται με την άλγη που μεγαλώνει εκεί. Κάποια πολύ κύτταρα ζώα εμφανίζουν σημεία με ευαισθησία στην επιδερμίδα τους.
(Περισσότερα και  αναλυτικότερα,στον  Ayala (Το Δώρο κλπ.165 επ.)
 -Αναφερόμενος στο ίδιο θέμα ο Gerard Cheshire  γράφει(ό.π.σελ.40)«Οι πολέμιοι τής εξελικτικής θεωρϊας μερικές φορές στρέφουν τα πυρά τους   σε χαρακτηριστικά που φαίνεται απίθανο να έχουν  υπάρξει μέσω μιας διαδοχής εξελικτικών βημάτων. Δυό παραδείγματα είναι το σαρκο βόρο φύλλο τής μυγοπαγίδας τής Αφροδίτης και το μάτι των θηλα στικών.  Το επιχείρημα τους λοιπόν είναι ότι, αυτά είτε λειτουργούν είτε όχι, δεν υπάρχει μέση εξελικτική κατάσταση. Φανταστείτε όμως για μια στιγμή μια αντίστροφη εξελικτική πορεία. Το μάτι των θηλαστικών είναι ένας  φακός που στηρίζεται από ένα σάκκο  γεμάτο υγρό μπροστά από ένα αμφιβληστροειδή.Φανταστείτε ότι, ο σάκκος προοδευτικά συρρι κνώνεται οπότε τελικώς ο  φακός ακουμπάει πάνω στον αμφιβληστρο ειδή.Επειτα ο φακός και ο αμφιβληστροειδής  συνενώνονται και ο αρι θμός των φωτοευαίσθητων κυττάρων  μειώνεται σε μονάχα ένα. Το αποτέλεσμα είναι ένα απλό  μάτι κοινό μεταξύ πολλών διαφορετικών οργανισμών.Εξακολουθεί  να  μπορεί να διακρίνει την κίνηση γύρω του,  ειδικά  ένα θηρευτή που πλησιάζει και κρύβει το φώς…….»
- Στην άποψη που διετύπωσε ο Κ.Δαρβίνος, το 1859   κατά την οποία :  « Η διατύπωση τής υπόθεσης ότι, ο οφθαλμός  θα μπορούσε να σχηματι σθεί διά τής φυσικής επιλογής,ευθέως ομολογώ ότι, μού δίνει την εντύπωση,τού ύψιστου παραλογισμού»ο Andrew Parker διαφωνεί. Αποκρούει (ό.π.206) το επιχείρημα ότι, οι οφθαλμοί, δεν θα μπορούσαν να εξελιχθούν, καθώς τα ενδιάμεσα στάδια δεν θα ήσαν λειτουργικά.
-Οι Νταν-Ερικ Νίλσον και η Σούζαν Πέλγκερ   δη μιούργησαν ένα μοντέλο  στον ηλεκτρονικό υπολογιστή,για να δεί ξουν  πως ένα τμήμα φωτοευαίσθητου δέρματος, θα μπορούσε σταδιακά να μετατραπεί σε περίπλοκο μάτι, με θάλαμο μέσα από μια αλληλουχία δύο χιλιάδων μεταλλάξεων-με τους πλέον απαισιόδοξους υπολογισμούς,-χρονικό διάστημα που αντιστοιχεί μόνον σε τριακόσιες εξήντα τέσσερες χιλιάδες γενιές,προσθέτοντας το γνωστό, ότι, υπήρχε επομένως άφθονος γεωλογικός χρόνος για να επιτετευχθεί κάτι τέτοιο.
-Ο Γ.Μανέτας,ασχολούμενος με το θέμα  και θέλονταςν αντιμετωπίσει την παρατήρηση,ότι,για ενα τόσο πολυσύνθετο όργανο όπως είναι το μάτι,είναι απίθανο, να δημιουργήθηκε από συρροή τυχαίων μεταλλάξεων που να δικαιολογούν   την εμφάνιση του,΄δέχεται καταρχήν ότι, πειστική εξήγφηση δεν υπάρχει αλλά  για την ώρα δεν διαθέτουμε  άλλη ερμηνεία   εκτός από την φυσική επιλογή και συνεχίζει εισφέροντας την άποψη ότι  οι πρώτες ύλες  για την κατασκευή  του ματιού, προυπήρχαν και προσέ φεραν άλλες υπηρεσίες.Δεν χρειάστηκε δηλαδή να γίνει εξ αρχής ολό κληρη η συσκευή χρησιμοποιήθηκαν προυπάρχοντα εξαρτήματα. (ό.π.σελ.90 επ.)
  - Για τον χρόνο εμφάνισης τής όρασης:Σύμφωνα με δημοσίευση τής 30/10/2012  που  αναρτήθηκε την 6-11-2012 στο διαδίκτυο « οι οψίνες, οι φωτοευαίσθητες πρωτεΐνες που είναι βασικές για την όραση, εμφανί στηκαν πριν από 700 εκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences».Το ακριβές χρονικό σημείο κατά το οποίο εμφανίστηκε η πρώτη στοιχειώδης ικανότητα των οργανισμών να βλέπουν το φως αποτε λεί πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ των ειδικών. Οι επιστήμονες ήταν επί μακρόν διχασμένοι σχετικά με το ποιά είδη σπόγγων ή μεδουσών απέκτη σαν πρώτα οψίνες, στα κύτταρα-φωτοϋποδοχείς τού αμφιβληστροειδούς. Ερευνητές τής Σχολής Επιστημών τής Γης τού Πανεπιστημίου τού Μπρί στολ και τού Εθνικού Πανεπιστημίου τής Ιρλανδίας Maynooth μελέτη σαν μια ομάδα σπόγγων που ονομάζεται Oscarella carmela και τής οποί ας η αλληλουχία αποκωδικοποιήθηκε προσφάτως καθώς και μέδουσες που ανήκουν στο φύλο Κνιδάρια (Cnidarians) – το συγκεκριμένο φύλο περιλαμβάνει περισσότερα 9.000 διαφορετικά είδη παγκοσμίως και εκτιμά ται ότι, ήταν το πρώτο που απέκτησε μάτια. Μέδουσες που ανή κουν στο φύλο Κνιδάρια θεωρείται ότι, είναι από τα πρώτα όντα που... είδαν το φως .Με χρήση υπολογιστικών μοντέλων ο δρ Νταβίντε Πιζάνι από το Πανεπιστήμιο τού Μπρίστολ και οι συνεργάτες του μελέτησαν όλες τις υποθέσεις που έχουν εκφραστεί μέχρι σήμερα σχετικά με την εμφάνιση των οψινών. Στην ανάλυση περιελήφθη το σύνολο των γενε τικών πληροφοριών σχετικά με όλα τα είδη ζώων που έχει μέχρι σήμερα
θεωρηθεί ότι ,είναι πιθανό να αποτελούν τα πρώτα ζώα με μάτια.Τελικώς δημιουργήθηκε ένα χρονοδιάγραμμα το οποίο έδειξε έναν κοινό πρόγονο των οψινών ο οποίος εμφανίστηκε πριν από περίπου 700 εκατομμύρια χρόνια. Η πρωτόγονη εκείνη οψίνη ήταν «τυφλή», ωστόσο υπέστη βασικές γενετικές αλλαγές κατά τη διάρκεια 11 εκατομμυρίων ετών οι οποίες και τής επέτρεψαν να ανιχνεύει το φως.Όπως σημείωσε ο δρ Πι ζάνι «το σημαντικότερο στοιχείο τής μελέτης μας ήταν ότι, εντοπίσαμε την αρχαιότερη προέλευση τής όρασης και ανακαλύψαμε πως εμφανί στηκε μόνο μια φορά στα ζώα. Πρόκειται για μια εκπληκτική ανακάλυψη καθώς μαρτυρεί πώς και πότε η όραση αναπτύχθηκε κατ’ επέκταση και στους ανθρώπους»
 -Για το μάτι ο  Cyril Burt( ό.π. 85) παρατηρεί, ότι,  σχεδόν όλα τα έμβια όντα, φυτά όπως και ζώα, ακόμη και μονοκύτταροι οργανισμοί, είναι ευαίσθητα στο φώς, ότι, οι μεταβολές που αποδεικνύονται ευνοϊκές για μια επιβίωση μεταβιβάζονται στους  απογόνους, έτσι ώστε σιγά –σιγά, το σύνολο τού είδους τροποποιείται.
 -Ο Andrew  Parker (ό.π.ιδίως 201 επ.),δέχεται ότι, η όραση εμφανίστηκε κυριολεκτικά  με μια έκρηξη...  περίπου 520 εκατομμύρια χρόνια  από σήμερα,ότι, οι τριλοβίτες (εξαφανισμένα ασπόνδυλα ζώα της συνομοταξίας των αρθροπόδων)  ήταν τα πρώτα ζώα που ανέπτυξαν μάτια … …ότι, κάποια στιγμή  στην Κάμβριο περίοδο υπήρξε μια τεράστια έκρη ξη ζωής σ΄ολόκληρο το ζωικό βασίλειο,που οφείλεται  στην εμφάνιση τής όρασης, ότι, δηλαδή η εξέλιξη οφείλεται περισσότερο σε μια βιολογι κή αλλαγή και λιγότερο στο φυσικό περιβάλλον.Ο συγγραφέας στην προ σπάθειά του να αποδείξει ότι, η αφήγηση τής Βίβλου,συμβιβάζεται με την επιστήμη διατυπώνει την θεωρία για τον «διακόπτη των φώτων» (Lihgt Switch Theory). Γράφει ειδικότερα,ότι, η εμφάνιση των πρώτων οφθαλμών  στα ζώα όχι μόνο κατέστησε δυνατή την,εμπειρία τού φω τός  αλλά και προκάλεσε την εξελικτική έκρηξη των ζώων τής περι όδου τού Καμβρίου ,570-510 εκατομμύρια χρόνια πριν από σήμερα, αφού ο οφθαλμοφόρος τριλοβίτης είχε εξελιχθεί σε ένα τρομερά επικίνδυνο κυνηγό, άρα τα λοιπά ζώα, που κινούνταν ακόμη όλα στους ωκεανούς, έπρεπε να εξελιχθούν για να προστατευθούν.Για τους ισχυρισμούς και τα επιχειρήματά του γράφουμε πιό πάνω.
 . .- Επιστήμονες, μη βρίσκοντας ικανοποιητική σε όλα τουλάχιστον τα σημεία την δαρβινική άποψη, στο να εξηγήσει την παρατηρούμενη πολυπλοκότητα,δημοσίευσαν   τον Απρίλιο τού 2013,τις σχετικές απόψεις τους  στο National Evolutionary Synthesis Center (NESCent). Εκεί  γράφουν  ότι ,ορισμένες βιολογικές δομές,όπως ο εγκέφαλος και ο οφθαλμός, δεν μπορούν να εξηγηθούν με τη φυσική επιλογή. Προτείνουν την υπόθεση ότι, αντιθέτως  και αντιστρόφως, με όσα υποστηρίζει ο Δαρβίνος, ορισμένες δομές, είχαν ως αφετηρία, πολύπλοκες κατασκευ ές,που στη συνέχεια απλοποιήθηκαν.  Οι επιστήμονες αυτοί, μιλούν για πολυπλοκότητα δια τής αφαιρέσεως( «complexity by substraction»).Γι αυ τούς, ορισμένες βιολογικές δομές, είναι τόσο πολύπλοκες, ώστε να μην μπορεί κανείς να δεχθεί,ότι, δημιουργήθηκαν βαθμιαίως με την προσθή κη ορισμένων τμημάτων τους.

 10.-  Ο  Henri Bergson δεν αρνείται την επίδραση τού περιβάλλοντος, αποκρούει όμως τη σκέψη ότι,το περιβάλλον  έδωσε τη ζωτική δύναμη ,ή τον προσανατολισμό τής εξέλιξης.(:δηλαδή δέχεται΄ τουλάχιστον ΚΑΙ- έναν άλλο   προσανατολισμό). Σχεδόν στο ίδιο μήκος κινούμενος ο  Ja mes  Ward (  εν C.Burt 93) πολέμιος τού υλισμού ,διετύπωσε κατά τα τέλη τού 19ου αιώνα, τη θεωρία  τής συνειδητής ή, υποκειμενικής επιλογής (conscious or subjective selection) .Συμφώνως με αυτή, το ατομικό υποκείμενο, οδηγείται αμέσως ή εμμέσως, να επιλέξει  κάποιο νέο τρόπο, συμπεριφοράς, που τελειοποιεί στην πράξη. Επιλέγει μια ικανοποιητική αντίδραση, που επαναλαμβάνει μέχρις ότου αυτή αυτομα τοποιηθεί ή μπορεί να μεταβάλλει την συμπεριφορά του, περισσότερο ή λιγώτερο , τυχαίως,μέχρις ότου, ρυθμισθεί,η πλέον επιτυχημένη μορφή δράσης,  που θα το ικανοποιεί.Από τις δύο περιπτώσεις,η δεύτερη είναι η σπουδαιότερη ιδίως στα ανώτερα είδη. Υπό φυσικές συνθήκες, αυτό συνε πάγεται εκείνο που οι πειραματιστές των εργαστηρίων, συνήθως παραβλέ πουν, μια σταθερή εξερευνητική παρόρμηση, αυτό,που με συντομία ο McDougall αποκαλεί « γενικό ένστικτο περιέργειας». Η συμπεριφορά που αποκτήθηκε, ανοίγει το δρόμο για εγγενείς τάσεις. Όταν ο νέος τύπος  συμπεριφοράς καταστεί, πολύπλοκος  ,όπως στα  ανώτερα είδη των  ζώων τότε,όπως ο Ward,υποστηρίζει, η απλή φυσική επιλογή, θα απαιτούσε  τον συντονισμό, ενός αριθμού αυθόρμητων μεταβολών ,που χωριστές θα ήταν άχρηστες. Αλλά η πιθανότητα  εναντίον των ταυτό χρονων,συμβάντων θα πρέπει να αυξάνει,  καθώς αυξάνει ο αριθμός των μεταβολών.Επομένως σε αντίθεση με την υποκειμενική επιλογή, ο τυφλός  Δαρβίνειος τύπος τής επιλογής, πρέπει να χάνει την σπουδαι ότητά  του καθώς προχωρούμε σε ανώτερα επίπεδα ζωής.
11.-Ως προς τις ομόλογες δομές υποστηρίζεται ότι, αυτές δεν μπορούν να αχθούν ως αποδεικτικά στοιχεία τής Δαρβινικής άποψης. Και τούτο ,γιατί ενώ η ορθόδοξη δαρβινική άποψη δέχεται ότι, οι ομόλογες αυτές δομές σε διάφορα είδη, οφείλονται στα ίδια γονίδια που κληρονομήθηκαν από ένα κοινό πρόγονο,(που τροποιήθηκαν από μεταλλάξεις στην πο ρεία) υπάρχουν μαρτυρίες που δείχνουν ότι, και διαφορετικά γονίδια είναι σε θέση να δώσουν ομόλογες δομές. (περισσότερα (Α.Κέσλερ « Ένα φάντα σμα κλπ.110 επ.)
 12.-Βιολόγοι όπως η Lynn Margulis ,κατηγορούν τον  Δαρβίνο, γιατί, ενώ δίνει,πολύ μεγάλη σημασία για την  εξέλιξη, στον ανταγωνισμό, που θεωρεί την κύρια δύναμη για την επιβίωση, παραγνωρίζει ότι, η συνεργα σία,είναι εξίσου σημαντική και ότι, η φύση παρέχει πολλά παραδείγματα συμβίωσης, όπως λ.χ. οι μέλισσες και τα άνθη. Τα λουλούδια χρειάζονται τις μέλισσες και αντιστρόφως.Υπάρχουν βακτήρια που δίνουν το άζωτο στα φυτά,και πολλά άλλα τέτοια παραδείγματα.Και επισημαίνει η βιο λόγος ,ότι,στο ανθρώπινο σώμα διάφορα είδη κυττάρων και ιών, συνερ γάζονται  για τη δημιουργία ενός πολύπλοκου οργανισμού.Τι άλλο είναι το ανθρώπινο σώμα,παρά μια συλλογή διαφορετικών κυττάρων και ιών που  συνεργάζονται στη δημιουργία ενός σύνθε του οργανισμού; Με μια δόση υπερβολής--- για ορισμένους---,ανάγει τη συμβίωση   ως τη κύρι α   πηγή εξελικτικού νεωτερισμού, με  μεγαλύτερη σημασία από την φυσική επιλογή.Δέχεται ότι, τα πολύπλοκα κύτταρα εξελί χθησαν όχι με βάση την κλασσική φυσική επιλογή αλλά από ένα όργιο συνεργασίας,  στην οποία τα κύτταρα  εμπλέκονται το ένα με το άλλο τόσο στενώς ώστε μπορούν ακόμη  το ένα να εισέρχεται μέσα στο άλλο,για καταλήξει ότι, βλέπει ολόκληρο τον κόσμο ως ένα ευρύ δίκτυο συνεργασίας των βακτη ρίων(:collaborative network of  bacteria).
-Στην σημασία τής συνεργασίας αναφέρεται και ο Barbault,που την θεω ρεί ως μία από τις σημαντικές στρατηγικές που δημιουργούν τη ζωή.Την συνεργασία αυτή τη βλέπει παντού στην ιστορία τής ζωής ,(συνεργασία) που αποβλέπει στο κοινό όφελος και εξηγεί έτσι φαινόμενα,που θάταν ακατανόητα από πρώτη θεώρηση,ώς αντιστρατευόμενα το ένστικτο τής επιβίωσης και τις δαρβινικές απόψεις.Ομιλεί για πολλαπλές διαδοχικές ακτινωτές διαφοροποιήσεις προς την ανάπτυξη στενών σχέσεων, μεταξύ των φυτών και των ζώων,για μια ταχεία αύξηση τής ποικιλίας  και των μεν και των δε.Αυτό συνιστά την συνεξέλιξη,που κατά τον ίδιο,είναι ίσως το ισχυρότερο κίνητρο, διαφοροποίησης τής ζωής, έτσι,ώστε η φυσική επιλογή ενεργεί μέσω των αλληλοεπιδράσεων μεταξύ των ειδών (θήρευση,παρασιτισμός, συνεργασία, ανταγωνισμός). Συνεργασία  που εκδηλώνεται με τη δωρεά αίματος ανάμεσα στις νυκτερίδες-βαμπίρ, από  την ομαδική φροντίδα των μικρών στις οικογένειες των μελισσών(: εργάτριες που αποκηρύσσουν τη δική τους αναπαραγωγή) και των μυρμη γκιών.  Συνεργασία που οδηγεί στη δημιουργία σχέσεων,ώστε να αυξη θούν οι πιθανότητες  πολλαπλασιασμού που εξηγεί σε ένα (τουλάχιστον ποσοστό), τον αλτρουισμό. Μήπως αλήθεια η επιτυχία τού homo sapiens δεν συνδέεται άμεσα  με το ότι ,είναι κοινωνικό ζώο και από μια σκοπιά δημιούργημα μιάς συνεργασίας;(όπως τονίζει και ο  Harari )   Συνεργασία όχι  μόνον μεταξύ έμβιων όντων αλλά και μεταξύ εμβιων όντων και περιβάλλοντος (Maturana κλπ,ό.π.210).
-Ο Nick Lanε,( ό.π. 242) αφού κι αυτός παρατηρεί ότι, βακτήρια ζούν μέσα σε άλλα βακτήρια,συνεχίζει  στο ίδιο μήκος κύματος ,λέγοντας ότι ,
χωρίς ένα τέτοιο είδος ενδοσυμβίωσης (χρησιμοποιεί την ελληνική λέξη endosymbiosis) μια πολύπλοκη ζωή θα ήταν αδύνατη.
-Ο Κέσλερ λέγει ότι, η έννοια τού ατόμου,ως αδιαίρετης αυθύπαρκτης μονάδας, με μια ανεξάρτητη, ύπαρξη,δεν βρίσκεται πουθενά στη φύση, ή στην κοινωνία.( Περισσότερα Αρθουρ Κέσλερ,» Ένα φάντασμα κλπ.58).
Οι παραπάνω σκέψεις (πρέπει να ) οδηγούν σε σκέψεις.Μήπως υποδει κνύουν κάτι που έχει σχέση με τον σκοπό της εξέλιξης,μήπως υποδει κνύουν τη δέουσα ανθρώπινη συμπεριφορά;
13.-Ο διάσημος φυσικός Steven Weinberg στο βιβλίο του « Dreams of a Final Theory”  λέγει ότι, το πραγματικό πρόβλημα είναι η συνειδητότητα, γιατί αυτή κείται πέρα από μια υλιστική διαδικασία.
 14.-Ειδικώς ως προς τον τελευταίο κοινό πρόγονο(LUCA)-πέρα από τα όσα ήδη εκτέθηκαν- υπάρχουν αρκετές επιφυλάξεις. Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν πολλά για τον LUCA, τον τελευταίο παγκόσμιο κοινό πρόγο νο, όλων των ζωντανών οργανισμών. Το ερώτημα,για το οποίο γράφουμε και πιο πάνω είναι: Υπήρχε ένας ή πολλοί κοινοί πρόγονοι; Ο Carl Woe se, προβάλλει την υπόθεση ότι, δεν υπήρχε ένας μοναδικός τε λευταίος κοινός πρόγονος, αλλά μια κοινότητα γονιδίων συνεργαζομένων με κύτταρα. Αλλοι επιστήμονες αμφισβητούν ότι, ο πρόγονος αυτός ήταν ένας μονοκύτταρος οργανισμός. Το 1998,ο Carl Woese επρότεινε ότι, κανένας ατομικός οργανισμός δεν μπορεί να θεωρηθεί ώς LUCA και ότι, η γενετική κληρονομιά όλων των σύγχρονων οργανισμών προέρχε ται  από οριζόντια μεταφορά γονιδίων από μια αρχαία κοινότητα οργανισμών. Το 2010 ένα πείραμα οδήγησε στην παραδοχή ενός παγκο σμίου κοινού προγόνου, μέσω πολλών εναλλακτικών υποθέσεων,που περιλάμβαναν και την οριζόντια μεταφορά γονιδίων.Το πείραμα δεν απέκλειε την πιθανότητα,ο παγκόσμιος κοινός πρόγονος να μην είναι ένας  μόνος οργανισμός,αλλά ένας πληθυσμός οργανισμών  διαφόρων γονοτύπων που έζησαν σε διαφορετικούς τόπους και χρόνους.Το πείραμα επίσης δεν απέκλειε το ενδεχόμενο τής ύπαρξης πολλών πληθυσμών,με ανεξάρτητες καταγωγές, που είχαν την ικανότητα να ανταλλάσσουν ουσιώδες γενετικό υλικό ώστε να δημιουργηθεί ένα είδος. Πολλοί επιστήμονες διερωτώνται: Τι μπορεί να ήταν στην αρχαία «σούπα χημικών» τής Γης; Πολλοί πιστεύουν ότι, ο LUCA ήταν κάτι παραπάνω από μια αργή συνάθροιση  μοριακών τμημάτων, μια σούπα από την χημική εξέλιξη τής οποίας κατασκευάστηκαν σταδιακά πιο πολύπλοκες μορφές. Νέα στοιχεία δείχνουν ότι, ο LUCA ήταν ένας εκλεπτυσμένος οργανισμός, με μια περίπλοκη δομή ,αναγνωρίσιμος ως ένα κύτταρο. Μερικοί δέχονται ότι, ίσως στο παρελθόν  από ένα κοινό πρόγονο προήλθαν δύο ομάδες ζωής: Τα βακτήρια και τα αρχαία.(: μικροο ργανισμοί που ομοιάζουν ως προς το μέγεθος και την απλότητα  της δομής,προς τα βακτήρια, αλλά διαφέρουν ριζικώς ως προς την στην μοριακή οργάνωση.Πιστεύεται ότι συνιστούν μια αρχαία ομάδα μεταξύ βακτηρίων καί ευκαρυωτών) Διερωτώνται  επίσης  το πώς συνέβη τούτο, και με ποια σειρά και τάξη, πράγμα που  μέχρι σήμερα  είναι αβέβαιο.
 (Περισσότερα στο Παράρτημα)
  15.-Οι Maturana  και  Varela( Tο Δέντρο κλπ.ό.π.134) γράφουν: « Στην πραγματικότητα ακόμη και σήμερα δεν διαθέτουμε  ενοποιημένο θεωρ ητικό πλαίσιο για το πώς πραγματοποιείται η εξέλιξη των έμβιων όντων σ΄όλες τις πτυχές. Υπάρχουν διάφορες σχολές σκέψεις που αμφισβητούν σοβαρά την ερμηνεία τής εξέλιξης μέσω τής φυσικής επιλογής… ……… ..( οι νέες ιδέες)μάς απελευθερώνουν από την πολλή διαδεδομένη ιδέα ότι, η εξέλιξη αποτελεί μια διαδικασία κατά την οποία υπάρχει ένας περιβάλλων κόσμος στον οποίο οι οργανισμοί, προσαρμόζονται… …..Εμείς προτείνουμε  ότι, η εξέλιξη επιτελείται ως φαινόμενο φυσικής κίνησης, υπό διαρκή φυλογενετική επιλογή.Στο φαινόμενο αυτό,δεν υπάρχει πρόοδος ούτε βελτιστοποίηση  τού περιβάλλοντος αλλά απλώς διατήρηση τής προσαρμογής και τής αυτοποίησης σε μια διαδικασί α,όπου οργανισμός και περιβάλλον βρίσκονται σε διαρκή σύζευξη»
16.-Ο Teilhard de Chardin (  εν Claude Cuenot 44 επ. )  δέχεται βασικώς τη  δαρβινική άποψη,αλλά με τροποποιήσεις.Λέγει ότι, οι πολύ  περισσό τερες μεταλλάξεις είναι τυχαίες και μερικές φορές  βλαβερές ότι,το εξω τερικό  τυχαίο είναι ο κύριος παράγοντας στην εξέλιξη.Παράλληλα όμως υποστηρίζει ότι,κάθε ζωή,αντιστοιχεί σ΄ένα ψυχισμό.Το ζωντανό,όπως λέγει,έχει ένα « εσωτερικό» στοιχείο( un dedans). Καταλήγει στο ότι, πράγματι η ζωή προχωρεί με τυχαία βήματα,αλλά με τυχαία βήματα που αναγνωρίζει και συλλαμβάνει,δηλαδή που επιλέγει ψυχικώς,ότι, είναι κατανοητό ότι, το  νέο λαμαρκιανό « αντιτυχαίο» δεν είναι η απλή άρνη ση,αλλά αντιθέτως εμφανίζεται ως η χρησιμοποίηση τού δαρβινικού τυχαίου,ότι, μεταξύ των δύο αυτών παραγόντων υπάρχει μια λειτουργική συμπληρωματικότητα,ότι,  θα μπορούσε να πεί κανείς μια συμβίωση( χρησιμοποιεί την  ελληνική λέξη: symbiose.) Προστίθεται ότι,ο Teilhard de Chardin  δεν αποκρούει την τελεολογία, που την βλέπει ως συνδυα σμό, σαν ένα παιχνίδι δύο παραγόντων τού τυχαίου (φυσικού)και ενός τελεολογικού (ψυχικού). Ειδικότερα για τον άνθρωπο δέχεται ότι, ενώ σωματικώς,είναι ένα είδος,όπως τόσα άλλα ,ψυχικώς  σχηματίζει ένα ολόκληρο βασίλειο.             
-Συναφής είναι η άποψη τού Theodosious Dobzhnansky  (  εν Claude Cuenot, 46  ) κατά τον οποίο οι σύγχρονοι  « εξελικτικοί» δέχονται πώς η  εξέλιξη είναι μια δημιουργική απάντηση,τής ζώσας ύλης στις προκλή σεις τού περιβάλλοντος,τού οποίου ο ρόλος είναι να παρέχει ευκαιρίες για τις βιολογικές επινοήσεις.
17.- Ο αλτρουισμός.
 Από τους μη ειδικούς, ο αλτρουισμός ορίζεται ως η απλή αφοσίωση και φροντίδα για την ευημερία των άλλων,ενώ από τους βιολόγους,ως η προς φορά βοήθειας με κόστος τού αρωγού.
 Από το 1859 και μετά εγείρεται το θέμα πώς συμβιβάζεται η φυσική επιλογή, με τον αλτρουισμό.Και τούτο γιατί στον αλτρουισμό,ο οφελών εμφανίζεται αντίθετα με την δαρβινική άποψη τής φυσικής επιλογής, να χάνει (δαπανά) ένα πλεονέκτημα προσαρμοστικότητας.Προβλήθηκε  ειδικώτερα το ερώτημα πώς μπορεί να εξελίσσονται οργανισμοί,πώς μπορεί να διευκολύνεται η επιβίωσή του, όταν έχουν απώλειες, βοηθών τας τους άλλους κι΄έτσι  βλάπτουν την δική τους αναπαραγωγική ικανό τητα.Καταβλήθηκε προσπάθεια,ιδίως με την εισαγωγή το 1970 τής Κοινωβιολογίας(Wilson)  να ερμηνευθούν όλα αυτά με την σκέψη  ότι, η φυσική επιλογή αφορά ομάδες όχι μεμονωμένα άτομα,ή ότι, (όταν ο αλτρουισμός αφορά συγγενείς) ότι, στοχεύει  στο γονίδιο,όχι στα άτομα (Hamilton, Smith,Price)ή ότι, τελικώς ευνοείται ο πληθυσμός. Ο  Wilson υποστηρίζει πώς ο αλτρουισμός είναι η βάση της ηθικής.Γράφει: «Η βαθιά δομή της αλτρουιστικής συμπεριφοράς, βασισμένη στην εκμάθηση κανόνων και στην προστασία που της παρέχουν τα συναισθήματα, είναι ανελαστική και παγκόσμιας ισχύος». Η κοινωνιοβιολογία βοηθά να γνωρίσουμε καλύτερα τις βιολογικές βάσεις της ηθικής, τις γενετικές της εγγραφές και τους περιορισμούς που τίθενται. Η εξελικτική αυτή προέ λευση ερμηνεύει και δυσεξήγητα αλλιώς φαινόμενα —γιατί φέρ' ειπείν ενδιαφερόμαστε και συμπάσχομε με τους κοντινούς μας συνανθρώπους, συγγενείς, φίλους, συγχωριανούς, κατοίκους της ίδιας με εμάς συνοικίας, αλλά έχομε μεγαλύτερη αδιαφορία για τους μακρινούς, τους άνθρώπους άλλου κράτους και μάλιστα μιας άλλης ηπείρου. Η προσπάθεια να θεσμο θετηθούν κανόνες που αντίκεινται σε αυτές τις βάσεις γίνεται πρόξενος πολλής δυστυχίας και συχνά καταλήγει σε αποτυχία. Ο Wilson  αρνείται ότι, η πολιτισμική εξέλιξη για ανώτερες ηθικές αξίες μπορεί να αποκτή σει μία κατεύθυνση, να τελεσφόρησει και από μόνη της να «υποκατα στήσει  την γενετική εξέλιξη. Το νόημα της ζωής έγκειται στο ότι, το άτομο είναι παροδικό, η διαιώνιση του γενετικού κεφαλαίου (δηλαδή της ανθρωπότητας με τον γενετικό της πλούτο) αποτελεί σκοπό του. Η βιολο γική γνώση των βάσεων τής ηθικής μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση και ενδεχομένως στην επίλυση αδιεξόδων, όταν έχομε διισταμένες ηθικές επιταγές. Ο Wilson θεωρεί ότι η «επιβίωση» τού ανθρωπίνου γενετικού κεφαλαίου υπερτερεί τής επιβίωσης τού ατόμου και ότι, η διευκόλυνση τού εμπλουτισμού τού κεφαλαίου τούτου είναι επιθυμητή. Δεδομένου ότι, καθένας μας είναι ξεχωριστός γενετικά, η ενίσχυση των δικαιωμάτων του ατόμου, εκάστου ατόμου, κρίνεται ιδιαιτέρως επιθυμητή. Αργότε α,  ο Wilson υπεστήριξε σθεναρά την προστασία των απειλουμένων ζωντανών, ειδών από εξάλειψη και την προστασία των οικοσυστη μάτων.-
   Μερικοί φιλόσοφοι άσκησαν κριτική στις απόψεις του αυτές, τις οποίες εθεώρησαν αυθαίρετες, μη βασιζόμενες σε αποδεικτικά στοιχεί α.    Ιδιαί τερο εμφανίζεται το  πρόβλημα τού αλτρουισμού ως προς τους παρείσακτους,(μη  συγγενείς, αγνώστους κλπ) όπου προβάλλεται το ερώ τημα αν  τούτο οφείλεται σε μια γενετική προδιάθεση ή είναι αποτέλεσμα εκπαίδευσης ή   απόρροια των πολιτισμικών ηγετών.  Ο Κ.Κριμπάς γρά φει πώς« οι άνθρωποι φαίνεται να  έχουν  μια εγγενή τάση  να συνεργά ζονται και με μη συγγενείς  και να νοιώθουν το  αίσθημα της συμπά θειας,  δηλαδή του συμπάσχειν με τρίτους » και ότι,αλτρουιστικές συμ περιφορές ,όπως  πουλιών που ελαττώνουν την αναπαραγωγική τους ικανότητα ώστε να αποφύγουν υπερπληθυσμό,δεν  είναι κατανοητές με τον απλό δαρβινισμό.
-Στην συνεργασία,με μεγάλους αριθμούςκαι την ευελιξία,αποδίδει και ο Harari,την επιτυχία του Homo Sapiens.
-Ο διάσημος  δαρβινιστής, Ε.Mayer( ό.π.303) δέχεται ότι, δεν  υπάρχει πειστική  σχετική εξήγηση για τον αλτρουισμό.
 -Ο Gerard Cheshire( ό .π 30) ελαφρώς ισοπεδωτικώς, δέχεται ότι, οι περιπτώσεις  φαινομενικής αυταπάρνησης προστατεύουν το γονιδίωμα των  στενών συγγενών, ακόμη καί ολόκληρης τής φυλής,  ότι ,ο αλτρουι σμός λειτουργεί ως εξελικτικός   μηχανισμός  και η αλτρουιστική συμπε ριφορά  διασφαλίζει  την επιβίωση ομαδικών χαρακτηριστικών ,τόσο γενετικών όσο και μιμητικών.
-Ο Γ.Μανέτας(ό.π.σελ.335 επ.) υποστηρίζει πώς    « ..η ανθρώπινη συμπεριφορά,αυτό το πολύπλοκο συναισθημάτων ,το ευέλικτο μείγμα αλτρουισμού και ανταγωνιστικότητας  διαμορφώθηκε  κατά την  μακρά περίοδο που ο άνθρωπος έζησε   σε μικρές ομάδες των 150 ατόμων περίπου με σχετικά απλή κοινωνκή δομή…  οι πληθυσμοί των πρώτων νεολιθικών οικισμών….   Ο κύκλος των πραγματικών φίλων και γνω ριμιών  κυμαίνονται πεισματικά  γύρω από τον αριθμό 150 ..ο αριθμός του Dunbar»
-Μια άλλη περίπτωση,που φαίνεται να μην συμβιβάζεται με την δαρβι νική θεωρία έρχεται από τον κόσμο των εντόμων και πειό συγκεκριμένως από τις μέλισσες. Όπως γράφουν οι  Αμοτζ και Αβισάγκ Ζαχάβι,στην φυσική επιλογή, «επιτυχία» σημαίνει αναπαραγωγή. Από δεκάδες χιλιάδες σπορόφυτα στο έδαφος τού δάσους,  μια φουχτιά  μόνο επιβιώ νουν και γίνονται δέντρα που παράγουν καρπούς. Από χιλιάδες αυγά ψα ριών, ,….λίγα αναπτύσσονται σε παραγωγικά ενήλικα. Τα περισσότερα άτομα πεθαίνουν πριν τους δοθεί η ευκαιρία να αναπαραχθούν. Αυτό το ελαχιστότατο ποσοστό επιβίωσης  δεν αντιτίθεται στην θεωρία τής φυ σικής επιλογής μάλλον την προβάλλει σε όλη της την ισχύ: Αποτυχημένα σπόροφυτα που δεν  έφτασαν στην ωριμότητα, πεθαίνουν και εξαφανί ζονται. Στις μέλισσες, μόνο ένα άτομο ανάμεσα στις δεκάδες χιλιάδες τής κυψέλης μπορεί να παραγάγει απογόνους. Το γεγονός αυτό από  μόνο του δε θα ξένιζε. Όμως τα σπορόφυτα ή τα αυγά των ψαριών απλώς τυχα ία εξαφανίζονται, ενώ οι θηλυκές εργάτριες -δηλαδή τα άτομα που τελικά θα είναι οι χαμένοι στον αναπαραγωγικό ανταγωνισμό- αντί να συγκεν τρώσουν τις προσπάθειές τους, στην επιβίωση τους και στη δική τους αναπαραγωγή  καταβάλλουν προσπάθειες  να βοηθήσουν τη βασίλισσα να αναπαραχθεί.
Πώς είναι δυνατόν μια τέτοια συμπεριφορά να εξελίσσεται μέσω τής φυσικής επιλογής;
 -Το θέμα  έχει αντιμετωπιστεί από διαφορετικές σκοπιές σε διάφορες περιόδους. Για τον Δαρβίνο, το βασικό ερώτημα ήταν τεχνητής φύσεως: Πώς μπορεί μια βασίλισσα, που είναι τόσο διαφορετική από τις εργά τριες, να περάσει στους απογόνους της τα χαρακτηριστικά των εργα τριών; Η σωματική κατασκευή και η συμπεριφορά τής εργάτριας είναι πολύ διαφορετικές από εκείνες μιας βασίλισσας. Στην  περίπτωση των μυρμηγκιών και των τερμιτών, οι διάφοροι τύποι των εργατριών διαφέ ρουν όχι μόνο από τη βασίλισσα, αλλά και αναμεταξύ τους. Ο Δαρβίνος δεν είδε κανένα πρόβλημα στην ύπαρξη στείρων ατόμων, που βοηθούν την ομάδα. Έκανε απλώς την υπόθεση ότι, μια βασίλισσα τής οποίας οι θυγατέρες είναι καλύτερες εργάτριες έχει ένα πλεονέκτημα έναντι μιας άλλης βασίλισσας, τής οποίας οι θυγατέρες είναι  λιγότερο κατάλληλες για την αποστολή τους. Όμως οι εργάτριες των μελισσών, των σφηκών και μυρμηγκιών πολλών ειδών δεν είναι εγγενώς στείρες  στην πραγμα τικότητα, μερικές αναπαράγονται.Ετσι οι  ερευνητές τώρα θέτουν ένα άλλο ερώτημα ως κεντρικό ζήτημα στην εξέλιξη των κοινωνικών εντό μων: Γιατί οι εργάτριες, που  διατηρούν την δυνατότητα αναπαραγωγής, εργάζονται για την κυψέλη αντί να επικεντρώσουν τις προσπάθειες τους σε όποια ευκαιρία  έχουν να παραγάγουν  δικούς τους απογόνους;
-Πάντως για τον Δαρβίνο όπως γράφουμε και πιό πάνω η σποραδική χρήση  από τους πρώτους ανθρώπους,μιάς αλτρουιστικής συμπεριφοράς  ενισχύει την κοινωνική συνοχή και έτσι από συνήθεια έγινε κληρονο μική.
 -Ένα άλλο παράδοξο ,που φαίνεται να έρχεται αντίθετο με τη φυσική επιλογή  επισημαίνει ο Barbault (ό.π.52). Η λέαινα,όταν θηλάζει εμφανί ζει μια ανεξήγητη για την φυσική επιλογή νοοτροπία, και για τον διάση μο οικολόγο συγγραφέα εμφανίζει συμπεριφορά που εκπλήσσει τους ειδι κούς που έχουν γαλουχηθεί με την άποψη τού Δαρβίνου. Δίνει το γάλα της στα μικρά λιονταράκια των φίλων της, όταν εκείνες απουσιάζουν, έτσι που όπως παρατηρεί ο συγγραφέας, αυτό μπορεί να λείψει από τα λιονταράκια τής ανεύθυνης μητέρας. Ο ίδιος όμως δίνει μια εξήγηση, που αποκαθιστά τα πράγματα (και τον Δαρβίνο) : « Οι λέαινες μιάς αγέλης, συγγενεύουν από γενετική άποψη, αφού όλες είναι αδελφές ή εξαδέλφες. Ετσι η βοήθεια προς τα μικρά των αδελφών, ισοδυναμεί με βοήθεια προς τα  δικά της γονίδια, πέρα από την « υστερόβουλη» σκέψη, ότι, η λέαινα που θηλάζει τα μικρά των αδελφών της, θα δεί αύριο  τα δικά της μικρά να τρέφονται  από τις  αδελφές της. »
 Oπως ήδη γράφηκε ο Barbault, εξηγεί τον αλτρουισμό  με βάση την  συ νεργασία που  την βλέπει παντού στην ιστορία τής ζωής ,(συνεργασία) που αποβλέπει στο κοινό όφελος και εξηγεί έτσι φαινόμενα,που θάταν ακατανόητα από πρώτη θεώρηση,ώς αντιστρατευόμενα,το ένστικτο τής επιβίωσης και τις δαρβινικές απόψεις που την θεωρεί ως μία από τις ση μαντικές στρατηγικές που δημιουργούν τη ζωή.
  -Ο Kim Sternely ( ό.π.σελ.64 επ.) προτείνει τρείς υποθέσεις για την εξήγηση τού φαινομένου:.
 α.Οτι, ο αλτρουισμός μπορεί να  είναι ακούσιος,ιδίως με την έννοια, ότι, καθώς τα ζώα  δεν είναι τέλεια προσαρμοσμένα στο περιβάλλον,τα λάθη τους τους είναι αναπόφευκτα.( λ.χ. η λέαινα που προτιμά να θηλά σει    το   μικρό μιάς άλλης ,περίπτωση  για την οποία  γράφουμε αμέσως πιο  πάνω ).Παραδέχεται όμως ο ίδιος,ότι, η  υπόθεση  αυτή δεν καλύπτει όλες τις περιπτώσεις  τής συλλογικότητας και  δεν είναι πλήρως ικανο ποιητική,γιατί   δεν εξηγεί « πώς ένα ζώο από φόβο ενός λάθους, θα αγωνι ζόνταν για την υπεράσπιση τής ομάδας του,ή θα ειδοποιούσε άλλα για την εμφάνιση αρπακτικών.»( αν το λάθος δεν είναι συνειδητό;)
 β.Οτι,η συνεργασία δεν είναι αλτρουιστική,καθώς όλοι ωφελούνται απ΄αυτήν.Ο  γερμανός βιολόγος  Berdn Heinrich,πρόβαλε την υπόθεση αυτή που τον προβλημάτισε, παρατηρώντας ένα κοράκι,που όταν ανεκάλυψε ένα ψοφίμι που συνιστούσε  γι αυτό μια πλούσια πηγή τροφής,έδινε την εντύπωση ότι,αντί να μονοπωλήσει για τον εαυτό του τη λεία του, απλώς την διαφήμιζε.Η εξήγηση πού πρότεινε ήταν ,ότι,το κοράκι δεν ήθελε να μείνει μόνο του,γιατί έτσι θα  υπήρχε κίνδυνος να εκδιωχθεί από τον κύριο τής περιοχής οπότε θα έχανε όλη την λεία του. Ετσι  προτίμησε να καλέσει άλλους συντρόφους  οι οποίοι θα εξουδε τέρωναν την άμυνα του  νόμιμου κατόχου τής περιοχής.Με τον τρόπο αυτό, το κοράκι θα μοιρασθεί ασφαλώς την λεία του με τους συντρόφους του θα εξασφαλίσει όμως και  ένα μερίδιο  για τον εαυτό του.Καταλήγου με έτσι στην συνεργασία που έχει ανταλλακτικά –ανταποδοτικά, οφέλη .
 γ.Οτι,η συνεργασία  διαπνέεται συχνά από έναν ατομικιστικό αλτρου ισμό, με την έννοια ότι, όταν ένα άτομο,προσφέρει την βοήθειά του      στους  άλλους  ναι μεν πληρώνει ένα τίμημα,αλλά έτσι  βελτιώνει την προσαρμοστικότητα  τής συλλογικότητας,στην οποία ανήκει .(: ο Gould επεκτείνει την σκέψη προβάλλοντας την ιδέα,ότι, η αλτρουιστική συμπεριφορά,αφορά τις συλλογικότητες και όχι τα άτομα.) Υπόστρωμα τής άποψης αυτής,είναι ότι,η  ομάδα, είναι ένας υπερ-οργανισμός. (:ο Dawkins δέχεται ότι ,οι οργανισμοί  διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην εξέλιξη και ότι,η συνεργασία είναι πραγματική ενώ ο αλτρουισμός όχι ).
-Οι διερευνήσεις όμως , οι ενδιαφέρουσες περιπτώσεις  και οι απορίες, δεν σταματούν εδώ. Γίνεται δεκτό ότι, η φυσική επιλογή, ευνοεί  τους οργανισμούς εκείνους που αποδεικνύουν, επιδόσεις στην αναπαραγωγή. Με ισοδύναμη διατύπωση,θα λέγαμε ότι, η φυσική επιλογή, ευνοεί τα γονίδια που φέρουν τα άτομα αυτά. Πώς λοιπόν συμβιβάζεται το « εγωιστικό» γονίδιο,(για να θυμηθούμε τον R.Dawkins,)  στις περιπτώ σεις, που ο στόχος αυτός τής φυσικής επιλογής, φαίνεται  να εγκαταλεί πεται από τον φορέα-άτομο, που εξυπηρετώντας μια συνεργατική συμπε ριφορά, θυσιάζεται;Ερχεται στο νού μας την στιγμή αυτή,η περίπτωση των μελισσών,των μυρμηγκιών για την οποία γράφουμε και πιο πάνω.Οι « εργάτριες» (που θυσιάζουν τη δική τους αναπαραγωγή, οδηγούμενες σε μια αυτοκτονία) και οι « στρατιώτες»  που εγκαταλείπουν, την δική τους αναπαραγωγή, χάριν τού συνόλου. Διερωτάται κανείς, πώς στους πληθυ σμούς των μελισσών και των μυρμηγκιών, διαδόθηκαν, δημιουργήθηκαν ,τα γονίδια εκείνα, που  ελέγχουν συνθήκες αναστολής των ωοθηκών, που   δεν θα μπορούσαν  μεταδοθούν από άτομα που τα έφεραν, αφού τα τελευταία αυτά ήσαν στείρα; Πώς η έννοια τής συνεργασίας συνδυαζό μενη με την θυσία οδηγεί σε τέτοιες συμπεριφορές. Ο Barbault( ό.π.126) δίνει μια εξήγηση.Μας λέγει,ότι,το γονίδιο ή το DNA, εκτός από μια υλοποιημένη φυσική δομή, συνιστά και μια πληροφορία που αναπαρά γεται σε πολλά αντίγραφα  ,μεταδιδόμενα από γενιά δε γενιά,  « και υπάρχουν  πολλές πιθανότητες να επανεμφανιστεί μεταξύ των συγγενών μας ,……Με άλλα λόγια η πληροφορία που περιλαμβάνει το DNA, των δικών μας χρωμοσωμάτων  , μπορεί να μεταδοθεί όχι μόνον μέσω τής δικής μας αναπαραγωγής, αλλά και μέσω  τής αναπαραγωγής των συγ γενών μας »
Ο άγγλος γενετιστής, Haldane θέλοντας να δώσει μια εξήγηση τού αλτρουισμού, διατυπώνει την άποψη ότι ,η συχνότητα των γονιδίων, πού φέρει το αλτρουιστικό άτομο,(που  θυσιάζεται για να σώσει τους απογό νους του, ή που εγκαταλείπει την αναπαραγωγή  για να ασχοληθεί με τα μικρά παιδιά συγγενούς του,) αποζημιώνεται περισσότερο, με την αύξη ση τής συχνότητάς τους, μέσω αυτού ,ή των ατόμων  που επωφελούνται από την αλτρουιστική πράξη. Υπογραμμίζει βεβαίως ο ίδιος,ότι, το υποτι θέμενο γονίδιο, που προδιαθέτει προς τον αλτρουισμό, δεν μπορεί να δια δοθεί μέσα σ’ένα πληθυσμό, αν τα άτομα  δεν συγγενεύουν μεταξύ τους, αφού τότε δεν θα υπάρχει καμία πιθανότητα να το φέρουν. Επομένως κατά τον ίδιο,σε τελική ανάλυση, ο αλτρουισμός μπορεί να συνιστά επιλογή, που οδηγεί στην αύξηση των ατόμων που φέρουν το γονίδιο.
 Εχουμε έτσι τον αναπαραγωγικό αλτρουισμό των κοινωνικών υμενοπτέ ρων, των μελισσών και των μυρμηγκιών.
 -  O James G.Lennox.( Εισαγωγή στη Φιλοσοφία κλπ,410 επ.)προσπαθεί να συμβιβάσει τα πράγματα,( τουλάχιστον ως προς τους συγγενείς) και να καταδείξει ότι,ο αλτρουισμός συμβιβάζεται με τη Δαρβινική θεωρία. Γράφει :« Τα υποδείγματα συγγενικής επιλογής, με τα οποία  μπόρεσε να προσεγγισθεί η λεγόμενη «αλτρουιστική» συμπεριφορά. («altrouistic be haviour) πού φαίνεται να επιφέρει κάποιο ελαφρό μειονέκτημα σε αυτόν που την επιτελεί καί πλεονεκτήματα σε άλλα μέλη τού είδους του, συνι στούν καλά παραδείγματα εν προκειμένω. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι, μια τέτοια συμπεριφορά διαψεύδει τον νεοδαρβινισμό, δεδομένου ότι, η επιλογή θα έπρεπε να είχε εξαλείψει το ζώα που συμπεριφέρονται κατ' αυτόν τον τρόπο. Ωστόσο, τα υποδείγματα συγγενικής επιλογής απέδει ξαν ότι, τα γονίδια τής αλτρουιστικής συμπεριφοράς μπορούν να διατη
ρηθούν απέναντι στην επιλογή, υπό την προϋπόθεση ότι, ο κίνδυνος που προέρχεται από την εν λόγω συμπεριφορά είναι μικρός και οι οργανισμοί που επωφελούνται από αυτήν είναι οι στενότεροι συγγενείς τού ζώου πού συμπεριφέρεται αλτρουιστικά. Κι’ αυτό γιατί έτσι υπάρχει μεγάλη πιθα νότητα αυτοί οι «συγγενείς» να διαθέτουν τα εν λόγω γονίδια. Η χρήση υποδειγμάτων τής γενετικής πληθυσμών απέδειξε, λοιπόν," ότι το φαι νόμενο είναι εξηγήσιμο στα πλαίσια τής δαρβινικής θεωρίας. Χρειάζεται, βεβαίως, να ελεγχθεί αυτή η λύση σε ένα ποικίλο φάσμα πληθυσμών. Αλλά και μόνο η απόδειξη ότι, μία εμφανής ανωμαλία μπορεί να λυθεί, συνιστά πολύτιμη συνεισφορά τής θεωρίας και καθιστά δυνατή την έρευνα προς την προτεινόμενη λύση…….. ………… Περιπτώσεις …………παρείχαν καθοριστική στήριξη σε ιδέες πού έκαναν την εμφάνιση τους ως επεξεργασίες θεωρητικών δυνατοτήτων βασισμένων σε μαθηματικές τεχνικές τής γενετικής πληθυσμών. Τα υποδείγματα αυτά λοιπόν, έχουν να παίξουν σημαντικό ρόλο τόσο στα πλαίσια αιτιακών εξηγήσεων τής εξελικτικής βιολογίας, όσο και ως μέσα διερεύνησης των εξηγητικών δυνατοτήτων που ανοίγονται στο δαρβινισμό ως   εργαλεία.»
-Oι Αμοτζ και Αβισάγκ Ζαχάβι(ο,π,σελ.200 επ,349 επ.),που κάνουν---ασφαλώς στην προσπάθειά τους να εξηγήσουν ένα βιολογικό πάραδοξο---- λόγο για μια έμφυτη τάση δοσμένη από την φυσική επιλογή να διακιν δυνεύουμε για χάρη κάποιου άλλου, δίνουν μια άλλη εξήγηση στον αλτ ρουισμό,που θεωρεί κοινό σε οργανισμούς που ζούν ομαδικώς και κατ επέκταση και στους ανθρώπους,  με βάση μελέτες τους επί σειρά ετών  στην συμπεριφορά κοινωνικών πουλιών, των μουρμουριστών.Αφού ση μειώνουν και αυτοί ότι,ο αλτρουισμός δεν συμβιβάζεται τουλάχιστον ευθέως με την Δαρβινική θεωρία και αρνούμενοι τον « ανταποδοτικό ΄-αμοιβαίο» αλτρουισμό, καθώς και τον αλτρουισμό τής επιλογής τού συγγενούς»υποστηρίζουν ότι, ο αλτρουιστής με την πράξη του επιδιώκει  το κύρος,που τον καθιερώνει στην ομάδα,γι΄αυτό εκείνο πού τον ενδιαφέρει,είναι όχι το αποτέλεσμα τής πράξης του,ή το όφελος τής ομάδας, αλλά η πράξη αυτή καθ’ εαυτή.Το κύρος αυτό,που προβάλλει την ικανότητα του δότη, τον διευκολύνει να αποκτήσει,μέσα στην ομά δα,κάτι,για το οποίο διαφορετικώς, θα έπρεπε να καταβάλει μεγαλύτερη προσπάθεια και  τον  πιστώνει κατά τον-Kim Sternely,  με μια υψηλή γενετική ποιότητα.
-Οι ίδιοι συγγραφείς βλέπουν  και ένα πρόβλημα με την θεωρία τού Δαρβίνου,στη« σπατάλη» κατά την επίδειξη που προηγείται τής σεξου αλικής αναπαραγωγής.Διερωτώνται πώς συμβιβάζεται αυτό, πώς μπορεί να κριθεί ότι, βοηθά την αποτελεσματικότητα τού δράστη;» Για τον Δαρ βίνο τούτο ήταν ακατανόητο και όρισε την σεξουαλική  επιλογή ως αντα γωνισμό με μέλη τού ιδίου φύλου.Ο Fisher υπεστήριξε πώς το αρσενικό που επιδεικνύεται δεν είναι ικανότερο από ένα άλλο αρσενικό που δεν επιδεικνύεται και ότι, η σπατάλη αυτή τού « σήματος»μειώνει την επιδεξι ότητά του,πολλά όμως ευρήματα,δείχνουν πώς  τα πιο σπάταλα αρσενικά είναι και  τα πιο ικανά. Oι Αμοτζ και Αβισάγκ Ζαχάβι(ό.π.72) λέγουν ότι, η σπατάλη αυτή,καθιστά ποιό αξιόπιστη την επίδειξη,πράγμα που προσελ κύει περισσότερο το θηλυκό.
-
-Ενδιαφέροντα  είναι τα αποτελέσματα μιάς μελέτης που δημοσιεύθηκε το 2014:Επιστήμονες από την Ελβετία,την Αυστρία,την Ιταλία  και την Με γάλη Βρεταννία με επικεφαλής την ανθρωπολόγο, Judith Burkart τού Πανεπιστημίου τής Ζυρίχης, μετά από σχετικά πειράματα σε διάφορα πρωτεύοντα,διεπίστωσαν ότι, παρόλο που ο αλτρουισμός διαφέρει από το ένα είδος στο άλλο,φαίνεται να υπάρχει ένα σαφές  πλάνο και πλαίσιο και ότι, ο κύριος παράγοντας,(πέρα δηλαδή από εκείνους που είναι κοινοί με των ανθρώπων,όπως μεγάλοι εγκέφαλοι ,μεγάλη κοινωνική ανοχή κλπ) στην ανθρώπινη αλτρουιστική συμπεριφορά,ευρίσκεται αποκλει στικώς,σ΄εκείνα τα είδη,όπου τα νεαρά άτομα,έχουν την φροντίδα όχι μόνον τής μητέρας  των αλλά και άλλων μελών τής οικογένειας.Η ση μασία τής παραδοχής αυτής,δεν αφορά όμως μόνον τις ρίζες τού αλ τρουισμού.Η συνεργασία  αυτή ευνοεί την ανάπτυξη γνωστικών ικα νοτήτων.Κατά την ανάπτυξή τους οι νεαροί απόγονοι των ανθρώ πων ,βαθμιαίως δημιουργούν τις γνωστικές τους ικανότητες, συνδεόμενες με την φροντίδα που δέχονται από τους γονείς των και άλλους.Αυτή η φροντίδα είναι εκείνη που οδηγεί στην μεγάλη  γνωστική ανάπτυξη. Όπως λέγει προτείνει η Burkart : “Όταν οι πρόγονοί μας,άρχισαν να ανατρέφουν τους απογόνους τους,με συνεργασία,έθεσαν τις βάσεις  και για τον αλτρουισμό και για την  εξαιρετική μας γνώση”
(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό :« Οι ρίζες τού αλτρουισμού»)
-Ανεξάρτητα από την ορθότητα  αυτών των παρατηρήσεων,εξηγήσεων και  συμπερασμάτων   ,που φαίνεται να συμμερίζεται ικανός αριθμός επι στημόνων,παραμένει η απορία,για τις ακραίες μορφές αλτρουισμού ,εκεί νες  που εγγίζουν την θυσία, εκείνες όπου  η αλτρουιστική πράξη,εξαφα νίζει τον αλτρουιστή( που αποδέχεται τον κίνδυνο), και επομένως δεν μπορεί να γίνει λόγος για προσδοκώμενο όφελος. Εκτός βεβαίως ,αν ως λογική διαφυγή δεχθεί κάποιος,ότι ,ο σχετικός «προγραμματισμός» λειτουργεί  χωρίς συνειδητοποίηση ενός τρομερού κόστους ή (προκει μένου ιδίως για τον άνθρωπο) με την προσδοκία ενός μεταφυσικού οφέλους, από την υπηρέτηση και εκπλήρωση μιας αποστολής ,για την οποία η επιβίωση,έρχεται σε δεύτερη μοίρα.
- Όπως και σε άλλο σημείο γράφεται ,υποστηρίζεται,ότι, υπάρχει  μεν και στα ζώα μια εγγενής τάση για τέλεση αλτρουιστικών πράξεων,με την διαφορά ότι, στον άνθρωπο δεν υπάρχει απλώς μια τέτοια εγγενής τάση, αλλά αποτελεί υλοποίηση  μιάς πρόθεσης  προς το καλό(Κριμπάς ό.π. 134)
-Ο Daniel Goleman   φαίνεται να συνδέει τον αλτρουισμό   με την ενσυναίσθηση και την ηθική.Γράφει (ό.π.  σελ.163): «   Η ενσυναι σθηματική στάση  συνδέεται με την σφαίρα της ηθικής … …  Αυτά τα ηθικά  ερωτήματα τίθενται από τον ερευνητή  ενσυναίσθησης  Μάρτιν Χόφμαν, ο οποίος ισχυρίζεται ότι ,οι ρίζες της ηθικής πρέπει να αναζη τηθούν  στην ενσυναίσθηση,επειδή ακριβώς αυτή η ενσυναισθματική  αντίδραση,….είναι που παρακινεί   τους ανθρώπους να προσφέρουν την βοήθειά τους.Πίσω από τον άμεσο δεσμό μεταξύ ενσυναίσθησης και αλτρουισμού,στις ανθρώπινες σχέσεις,λέγει ο Χόφμαν,η ίδια αυτή ικα νότητα ενσυναισθηματικής επαφής,ώστε να μπεί κάποιος στην θλέση άλλου,είναι που οδηγεί τους ανθρώπους να ακολουθήσουν συγκεκρι μένεςς ηθικές αρχές»

-Τελευταίως γίνεται λόγος για την ύπαρξη αλτρουισμού και στα φυτά.Ό πως διάβασα σε ανάρτηση της 12-2013 στο διαδίκτυο , εκτός από τον αλ τρουισμό που έχει παρατηρηθεί στα ζώα(σκυλιά που φροντίζουν ορφα νές γάτες κλπ) μια πρόσφατη μελέτη, ερευνητών  από τά Πανεπιστήμιο τού Κολοράντο στο Μπόλντερ και από το Χάρβαρντ,λέγει ότι,οι ερευ αυτοί, βρήκαν ενδείξεις αλτρουιστικής συμπεριφοράς στο καλα μπόκι.Κάθε γονιμοποιημένος καρπός αραβοσίτου περιέχει ένα έμβρυο και ένα κομμάτι ιστού, το ενδοσπέρμιο, το οποίο τρέφει το έμβρυο καθώς ο καρπός αναπτύσσεται. Όπως εξηγεί η καθηγήτρια Πάμελα Ντιγκλ, επι κεφαλής τής ερευνητικής ομάδας, οι επιστήμονες συνέκριναν την ανάπτυ ξη και τη συμπεριφορά των εμβρύων και των ενδοσπερμίων σε καρπούς με την ίδια μητέρα και τον ίδιο πατέρα, με την ανάπτυξη και την συμπε ριφορά εμβρύων και ενδοσπερμίων που είχαν γενετικά διαφορετικούς γονείς.«Τα αποτελέσματα κατέδειξαν ότι, τα έμβρυα που είχαν την ίδια μητέρα και τον ίδιο πατέρα με το ενδοσπέρμιο που βρισκόταν μέσα στον καρπό τους, ζύγιζαν σημαντικά περισσότερο σε σχέση με τα έμβρυα που είχαν την ίδια μητέρα, αλλά διαφορετικό πατέρα», λέει η Ντιγκλ. «Βρήκαμε ότι, το ενδοσπέρμιο που δεν έχει τον ίδιο πατέρα με το έμβρυο, δεν τού δίνει την ίδια ποσότητα τροφής και μοιάζει  να είναι λιγότερο συνεργάσιμο.»Η έρευνά τους ήταν ιδιαίτερα επίπονη - «σαν να ψάχνεις βελόνα στα άχυρα», όπως λένε οι ίδιοι οι επιστήμονες, καθώς μέσα σε τρία χρόνια καλλιέργησαν πάνω από 100 βλαστούς, απομακρύ νοντας, καταγράφοντας και ζυγίζοντας κάθε πυρήνα καλαμποκι ού.Παρότι τα περισσότερα είχαν ενδοσπέρμια και έμβρυα τού ιδίου χρώματος – μια ένδειξη ότι, είχαν την ίδια μητέρα και τον ίδιο πατέρα – ελάχιστα ήταν αυτά που είχαν ενδοσπέρμια και έμβρυα διαφορετικού χρώματος, άρα και δύο διαφορετικούς πατέρες.Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, παλαιότερες μελέτες έχουν δείξει ότι, τα φυτά «μπορούν να στερήσουν, κατά την προτίμησή τους, θρεπτικές ουσίες από υποδεέστε ρους απογόνους τους, όταν οι πόροι είναι περιορισμένοι». Υποστηρίζουν όμως ότι, η έρευνά τους, τα αποτε λέσματα τής οποίας δημοσιεύονται στην επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences, ρίχνει για πρώτη φορά φως σε μια τέτοια «συνεργασία μεταξύ αδελφών στα φυτά» «Ένας από τους πλέον θεμελι ώδεις νόμους της φύσης είναι ότι, αν είσαι αλτρουιστής, καλύτερα να είσαι απέναντι στους στενότε ρους συγγενείς σου. Ο αλτρουισμός εξε λίσσεται μόνο εάν ο ευεργέτης είναι στενός συγγενής του ευεργετούμενου», λέει ο καθηγητής Νεντ Φρίντμαν από το Χάρβαρντ, ο οποίος μετείχε στις έρευνες. «Το ενδοσπέ ρμιο δίνει όλη του την τροφή στο έμβρυο κι έπειτα πεθαίνει - δεν υπάρχει πιο αλτρουιστική πράξη από αυτήν.»
-Οι Maturana  και  Varela( Tο Δέντρο κλπ.ό.π.208) υποστηρίζουν ότι, όλα συμβαίνουν σαν  να υπήρχε μια ισορροπία ανάμεσα στη συντήρηση και την επιβίωση τού ατόμου  και στη συντήρηση και επιβίωση τής ομά δας και ότι, είναι εσφαλμένη η εικόνα ενός ζωικού κόσμου,ως εγωιστι κού.Γι΄αυτούς η φυσική ιστορία μάς διδάσκει ότι, οι λεγόμενες αλτρουι στικές συμπεριφορές συνιστούν ένα  σχεδόν καθολικό φαινόμενο και ότι, οι μηχανισμοί που μπορούμε να προτείνουμε  για την κατανόηση τής ζωι κής εξέλιξης δεν προδιαθέτουν καθόλου για ατομιστική εικόνα,και ότι η  ύπαρξη των έμβιων δεν στηρίζεται στο,αλλά στη διατήρηση τής προσαρμογής μέσα σε μια αλληλεπίδραση των ατόμων με το περιβάλλον .

Για τον αλτρουισμό (με ιδιαίτερη έμφαση για τον άνθρωπο) αποτολμάται μιά  αυθαίρετη,μη επιστημονική άποψη.Οτι,δηλαδή στην συγκρότηση του ζωντανού ( και ιδίως του ανθρώπου) έχει ,από την γέννηση του εμφυτευθεί (και σε κάθε περίπτωση ενυπάρχει) το στοιχείο της αγάπης, της έφεσης προς την πραγμάτωση μιάς ενότηας, που σε πολλούς βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση.Υπό ορισμενες συνθήκες,το στοιχείο αυτό, αφυπνίζεται και παίζει κυρίαρχο λόγο ,με αποτέλεσμα το εγώ να παραμερίζεται να «εξαφανίζεται»,και  να ενεργεί πέρα από κάθε «λογική».Εξουσιάζεται,ο αρωγός από ένα συμπαντικό και ωκεάνιο αίσθημα ενότητας,που καθώς την βλέπει να κινδνεύει με την πιθανότητα εξαφανίσεως ενός στοιχείου του σύμπαντος, βλάβης σε ένα συμπαντικό σχέδιο παρεμβαίνει.Για κείνους που πιστεύουν στον Θεό (όπως  ο καθένας τον αντιλαμβάνεται) ,και ότι, αυτός βρίσκεται μέσα σε κάθε  δημιούργημά του του,τα πράγματα αναβλύζουν ευκολώτερα και ανετώτερα.Ο αλτρουισμός συνιστά και είναι (και)μια εκδήλωση αγάπης,πίστεως και συνέργειας για την πραγμάτωση του Μεγάλου Σχεδίου, αγάπης,πίστεως και συνέργειας …προς τον Δημιουργό.Προστατεύοντας την ζωή του άλλου,με τον αλτρουισμό,τιμάς τον θεό και εκδηλώνεις έμπρακτα την πίστη σου προς αυτόν και την προσήλωση σου προς την αποστολή σου.

Ο  Richard Dawkins  στην προσπάθειά του να εξηγήσει τον αλτρουισμό στη  φύση, καταφεύγει πάλι στο γονίδιο. Ετσι ως παράδειγμα ,λέγει ότι ,στον οικογενειακό κύκλο,όταν ένα άτομο θυσιάζεται για να προστα τεύσει την ζωή μελών τής οικογένειάς  του,ενεργεί για το συμφέρον των δικών του γονιδίων.

Ως προς το ερώτημα  αν αλτρουισμός είναι έμφυτος ή όχι,υποστηρίζεται  απόμερικούς η πρώτη άποψη.

Ειδικώτερα, έχει γραφεί, πώς έχουμε την έμφυτη τάση να είμαστε αλτρουιστές κι αυτό εκδηλώνεται πολύ πρώιμα στην ανάπτυξη του παιδιού, πριν αυτό αναπτύξει πλήρως τη λεκτική επικοινωνία. Επειδή το παιδί είναι το αντικείμενο της φροντίδας, συχνά δεν συνειδητοποιούμε το γεγονός ότι έχει αυτή την τάση. Ωστόσο, σε πειράματα που στόχευσαν ακριβώς σε αυτό το φαινόμενο, αποδείχτηκε σαφώς ότι, τα πολύ μικρά παιδιά, π.χ. δύο ετών, αμέσως μόλις καταλάβουν ότι, μπορούν να βοηθήσουν κάποιον, προστρέχουν αυθόρμητα και πρόθυμα! Για παράδειγμα, όταν σε ένα τέτοιο πείραμα κάποιος είναι φορτωμένος και προσκρούει σε μια κλειστή ντουλάπα, το παιδάκι που παρακολουθεί τη σκηνή τρέχει να ανοίξει την πόρτα της ντουλάπας. Σε ένα άλλο πείραμα, όταν κάποιος δεν φτάνει να πιάσει κάτι, αλλά το παιδάκι τον βλέπει και μπορεί να φτάσει το αντικείμενο, τότε παίρνει αυτό το αντικείμενο και του το δίνει.

   Κατά πόσο τα αναφερθέντα παραδείγματα θεμελιωνουν αρκούντως την υποστηριζόμενη  αμέσως παραπάνω άποψη για το έμφυτο το αλτρουισμού, αμφιβάλλω.Τουλάχιστον ως  προς τους παρείσακτους 

18.-19. Ο Dennett βλέπει την εξέλιξη μέσω φυσικής επιλογής,ώς μιά αλγοριθμική διαδικασία,παρόλο  που δεν αποκλείει την παρεμβολή ,σε σημαντικό ποσοστό, του στοιχείου της τυχαιότητας. Αντιθέτως  ο Step hen Jay Gould,προτιμά να τονίζει τον " πλουραλισμό"τής εξέλιξης, δηλαδή την εξάρτησή της,από πολλούςς κρίσιμους παράγοντες ,από τους οποίους η φυσική επιλογή είναι απλώς ένας -
(Περισσότερα στο Παράρτημα)

Εχω τη γνώμη ότι ,το πρόβλημα τού αλτρουισμού,ιδίως προς τους παρείσακτους παραμένει.

Για τον αλτρουισμό (με ιδιαίτερη έμφαση για τον άνθρωπο) αποτολμάται μιά  αυθαίρετη,μη επιστημονική άποψη.Οτι,δηλαδή στην συγκρότηση του ζωντανού ( και ιδίως του ανθρώπου) έχει ,από την γέννηση του εμφυτευθεί (και σε κάθε περίπτωση ενυπάρχει) το στοιχείο της αγάπης, της έφεσης προς την πραγμάτωση μιάς ενότηας, που σε πολλούς βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση.Υπό ορισμενες συνθήκες,το στοιχείο αυτό, αφυπνίζεται και παίζει κυρίαρχο λόγο ,με αποτέλεσμα το εγώ να παραμερίζεται να «εξαφανίζεται»,και  να ενεργεί πέρα από κάθε «λογική».Εξουσιάζεται,ο αρωγός από ένα συμπαντικό και ωκεάνιο αίσθημα ενότητας,που καθώς την βλέπει να κινδνεύει με την πιθανότητα εξαφανίσεως ενός στοιχείου του σύμπαντος, βλάβης σε ένα συμπαντικό σχέδιο παρεμβαίνει.Για κείνους που πιστεύουν στον Θεό (όπως  ο καθένας τον αντιλαμβάνεται) ,και ότι, αυτός βρίσκεται μέσα σε κάθε  δημιούργημά του του,τα πράγματα αναβλύζουν ευκολώτερα και ανετώτερα.Ο αλτρουισμός συνιστά και είναι (και)μια εκδήλωση αγάπης,πίστεως και συνέργειας για την πραγμάτωση του Μεγάλου Σχεδίου, αγάπης,πίστεως και συνέργειας …προς τον Δημιουργό.Προστατεύοντας την ζωή του άλλου,με τον αλτρουισμό,τιμάς τον θεό και εκδηλώνεις έμπρακτα την πίστη σου προς αυτόν και την προσήλωση σου προς την αποστολή σου.

20.-Ο Arthur Koestler, στην αρχή τού βιβλίου του  «Ένα φάντασμα στη μηχανή»γράφει ότι ,οι σημερινές, κυριώτερες τέσσερες,κολώ νες  πα ραλογισμού,που αντιπροσωπεύουν ,μνημειώδεις προκαταλήψεις είναι η άποψη ότι, η βιολογική εξέλιξη είναι αποτέλεσμα τυχαίων μεταλλάξεων ,ότι, η πνευματική εξέλιξη είναι αποτέλεσμα τυχαίων δοκιμών,ότι, όλοι οι οργανισμοί, συμπεριλαμβανομένου και τού ανθρώπου,είναι βασικώς παθητικά αυτόματα,ελεγχόμενα από το περιβάλλον και τέλος ότι, η μόνη αξιόλογη επιστημονική μέθοδος, είναι η ποσοτική μέτρηση και συνεπώς τα σύνθετα φαινόμενα πρέπει ν΄ανάγονται σε απλά στοιχεία.Στη συνέχει α ο συγγραφέας  απορρίπτει την άποψη ότι, η φυσική επιλογή,οφείλεται αποκλειστικώς, σε περιβαλλοντικές πιέσεις,που εξαφανίζουν τον ακατάλ ληλο και ευνοούν τον κατάλληλο με άφθονους απογόνους και προτείνει την έννοια  τής εσωτερικής επιλογής, «από μια ιεραρχία ελέγχων που εξ ουδετερώνουν τις συνέπειες  των βλαβερών γονιδιακών μεταλλάξεων(: ο συγγραφέας δεν αποκλείει τις τυχαίες μεταλλάξεις ) που συντονίζει τα αποτελέσματα    των  ωφέλιμων μεταλλάξεων»(έννοια που  γι’ αυτόν, είναι ο κρίκος που λείπει από την ορθόδοξη θεωρία).Αυτές οι εσωτερικές διεργασίες επιβάλλουν σοβαρούς περιορισμούς, στην γκάμα των δυνα τών μεταλλάξεων και μειώνουν με τον τρόπο αυτό  την σπουδαιότητα τού παράγοντα  τύχη. Μεταξύ των επιχειρημάτων του, είναι τα ομόλογα όργανα(: εκείνα δηλαδή που επιδεικνύουν το ίδιο δομικό σχέδιο-οστών,μυών-αιμοφόρων αγγείων και νεύρων-και είναι απόγονοι τού ίδιου προγονικού οργάνου) συνδυαζόμενα με μαρτυρίες ότι, ομόλογες δομές είναι δυνατόν να παραχθούν από διαφορετικά γονίδια. Και συνεχίζει: Ζώα και φυτά,είναι φκιαγμένα από ομόλογα οργανίδια ,ομό λογα όργανα ,ομόλογα άκρα κλπ.που κατά τον ίδιο πάντοτε, είναι τα σταθερά ολόνια  τής εξέλιξης………….Στην πραγματικότητα το φαινόμενο τής  ομολογίας, υπονοεί την ιεραρχική αρχή,στην φυλογέ νεση,όπως και στην οντογένεση…………..κάποιος ενιαίος νόμος θα πρέπει να κρύβεται κάτω από κάθε εξελικτική ποικιλία,που επιτρέπει απεριόριστες παραλλαγές πάνω σ΄ένα περιορισμένο αριθμό από θέμα τα…………η εξελικτική διεργασία κυβερνιέται από σταθερούς κανόνες…………η εξέλιξη τής ζωής, είναι ένα παιχνίδι που παίζεται σύμφωνα με σταθερούς κανόνες που περιορίζουν τις δυνατότητές της…η εξέλιξη είναι μια διεργασία  με σταθερό κώδικα  κανόνων ,αλλά με προσαρμοστικά στρατηγήματα,ο κώδικας είναι εγγενής………..ομόλογα όργανα ….και παρεμφερείς  ζωικές μορφές πηγάζουν από ανεξάρτητες πηγές,και προμηθεύουν αρχετυπική ενότητα στην ετερότητα………η Δαρβινική επιλογή,λειτουργεί μέσα στους περιορισμένους  σκοπούς της……………η εξέλιξη προοδεύει κάνοντας και απορρίπτοντας υποθ έσεις  στη διεργασία τής άρθρωσης μιάς ιδέας.
- Είναι βεβαίως αληθές ότι, αρκετοί υποστηρίζουν πώς δεν υπάρχουν κανόνες που να καθορίζουν την  διαδικασία τής εξελικτικής προσαρ μογής και ότι,  η εξέλιξη είναι ένας αυτοσχεδιασμός.Γι΄αυτούς οι μόνοι περιορισμοί στην προσαρμογή είναι δύο:Ο γενότυπος και το περιβάλλον. Ετσι,για παράδειγμα ο Whitfield  γράφει (ό.π.95) πώς ένα θηλαστικό δεν θα μπορέσει ποτέ,να βελτιώσει τη διαδικασία θρέψης φωτοσυνθέτοντας όπως τα φυτά,αν και κάτι τέτοιο θα συνιστούσε την ιδανικότε ρη  προ σαρμογή για κλιματικές συνθήκες με πολύ ήλιο, και τούτο γιατί τα θηλα στικά δεν ξεκινούν από ένα γενότυπο,που να περιέχει γονίδια ικανά  να κατασκευάσουν τα μοριακά εργαλεία τής φωτοσύνθεσης.
-Εχουν προβληθεί  και  αντίθετες απόψεις, όπως,αυτές εκτίθενται σε άλλα  σημεία τής προκείμενης εργασίας ότι, δηλαδή ,υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που καθορίζουν την εξέλιξη, Αληθώς λ.χ.τι ικανοποιη τική  απάντηση δίδουν όσοι αναγνωρίζουν μόνον τους παραπάνω δύο παράγοντες για την μετάβαση από τον ασεξουαλικό στο  σεξουαλικό πολλαπλασιασμό; Πώς τα απλά ευκαρυωτικά κύτταρα έδωσαν με την εξέλιξη τα πολυκύτταρα ασπόνδυλα,και πώς αργότερα φθάσαμε στα σπονδυλωτά; Το πρόβλημα με το ανθρώπινο μάτι έχει λυθεί οριστικώς; Είναι «νόμιμο» και παραδεκτό να ταυτίσουμε  την υπόθεση με την από δειξη ιδίως όταν η σειρά των απολιθωμάτων εμφανίζει τεράστια κενά; Το ολιγώτερο λοιπόν που δικαιούμαστε ( η που υποχρεούμαστε;) να πού με   είναι ,ότι δεν δικαιολογείται η βεβαιότητα αυτών που αναγνωρίζουν ως παράγοντες τής εξέλιξης μόνον τον γενότυπο και το περιβάλλον. Και οι αντίθετες απόψεις ,όπως του Κέσλερ,  και πολλών άλλων,δεν είναι(το ολιγώτερο) απορριπτέες « άνευ ετέρου»
 -Την στιγμή αυτή,έρχεται στη μνήμη μας, μια άλλη περίπτωση,που για πολλούς επιχειρείται να αποδοθεί (με τρόπο  ασαφή,αναιτιολόγητο και ήκιστα πειστικό) στην εξέλιξη.Εννοούμε το πρόβλημα τής   γλώσσας. Πρόκειται για φαινόμενο και χαρακτηριστικό  καθαρώς ανθρώπινο, έμφυτο κατά την άποψη στην οποία προσχωρούμε,στο οποίο οι υλιστές εξελικτικοί δεν μπορούν  να δώσουν  πειστική απάντηση.Δεν υπάρχει ζώο που να εμφανίζει τέτοιο χαρακτηριστικό,ούτε από πλευράς κατά σκευής,ούτε από πλευράς γλώσσας. Μεθόδους επικοινωνίας έχουν ασφαλώς και τα ζώα,αλλά αυτό σε καμία περίπτωση  αυτό δεν συνιστά γλώσσα.Η τύχη και αναγκαιότητα δεν φαίνεται  να αρκούν ως εξηγήσεις. Ετσι αρκετοί βλέπουν και εδώ το χέρι τού Θεού,που δημιούργησε τον Ανθρωπο κατ΄εικόνα και ομοίωση.(Γεν. 1:26-27) και άλλοι ένα  υπέρτα το νού.
 21 .- Συμφώνως με πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν στις 27-4-2013 στο διαδίκτυο  γερμανοί ερευνητές,εξετάζοντας το γονιδίωμα τού ανθρώπου τού Νεάντερνταλ, επρότειναν την άποψη, ότι, συμφώνως με έρευνα μέσω υπολογιστών, προκύπτει πώς η λαική αντίληψη,τού συναγωνισμού στη φύση,ίσως να μην είναι αναγκαία,για να εξηγήσει την εξέλιξη ,ότι η εξελιξιμότητα, είναι δυνατόν να αυξάνεται δια μέσου των γενεών ασχέτως με την ύπαρξη συναγωνισμού για τροφή,περιβάλλον,ή άλλους παράγοντες, δηλαδή με ισοδύναμη διατύπωση, ότι ,τα  έμβια όντα μπορούν να εξελίσσονται χωρίς την πίεση τού ανταγωνισμού,απλώς με το  να γίνονται ολοέν και περισσότερο διαφορετικά, όπως λέγει ο Ken neth O. Stanley.
 -Ο άθεος  ,διάσημος( έχει  ψηφιστεί, ως ένας από τους  από τους κορυφαίους διανοούμενος τού  αιώνα,) βιολόγος,Richard Dawki ns,καθηγητής τής ευρείας κατανόησης, τής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο τού  Καίμπριτζ,σε σχόλιό του στο Devil’s Chaplain, γράφει: «Πρέπει να δεχθούμε την πιθανότητα να έρθουν στο φώς νέα δεδομένα  που θα ανα γκάσουν τους επιγόνους μας στον εικοστό πρώτο αιώνα,να εγκαταλεί ψουν τον δαρβινισμό,ή να τον τροποποιήσουν έτσι ώστε να μην αναγνωρίζεται»
(Περισσότερα στο Παράρτημα στον τίτλο  «study proposes alternative way to explain life's complexity” ,  στο παράρτημα τής « Ζωή-Νόηση –Θάνατος», και στο  Φάκελλο « Γλώσσα»)
22.- Ο Richard Lewontin, βάλλει κατά τού Δαρβίνου υποστηρίζοντας ότι,ο Δαρβίνος δεν ήταν απολύτως βέβαιος για την άποψή του για την φυσική επιλογή. Παραπέμπουμε συναφώς, στην άποψη τού αμερικα νού  αυτού εξελικτικού βιολόγου γενετιστή  ,όπως αυτή αναφέρεται σε συνέντευξη που έδωσε ο μαθηματικός   Dyson  στην  Suzan Mazur. Σ΄αυτή όπως την αναφέρει η ερωτώσα, ο Richard Lewontin θέλει τον Δαρβίνο να μεταχειρίζεται την έννοια φυσική επιλογή, μεταφορικώς,όχι κυριολεκτικώς.
 Την  ερμηνευτική αυτή άποψη  ο Freeman Dyson είπε ότι, αγνοεί,αλλά ανεξάρτητα απ’ αυτό δεν την θεωρεί λογική.
(Βλέπετε σχετικώς στο Παράρτημα)
 -23.-Ο Sean Carroll  διακρίνει τις δύο  έννοιες «εξέλιξη» και «φυσική επιλογή».Λέγει,ότι,η πραγματικότητα είναι πολύ πιο πολύπλοκη απ’ότι θα ήθελε η φυσική επιλογή,ότι, υπάρχουν δυνάμεις στην ιστορία της ζωής πέρα από εκείνες που αφορούν οργανισμούς που προσαρμόζονται στο περιβάλλον,ότι, πολλά χαρακτηριστικά, του γονιδιώματος  κάθε ατομικού είδους, οφείλονται περισσότερο σε ατυχήματα  και όχι  σε ειδική προσαρμογή,  και ότι,είναι δυνατόν  η πίεση της επιλογής που ασκείται σε ένα χαρακτηριστικό υπό ορισμένες προυποθέσεις,  να επηρεάσει κάποιο άλλο.
24..-Κατά τον ερευνητή Richard Boyle του Πανειστημίου τής νότιας Δανίας το πραγματικό αίνιγμα δεν είναι η εμφάνιση των πολυκύτταρων οργανισμών,αλλά η κυτταρική διαφοροποίηση,δηλαδή η εμφάνιση κυττάρων με συγκεκριμένους ρόλους,όπως κύτταρα για τη καρδιά ,το ήπαρ κλπ.Ο ίδιος προβάλλει την υπόθεση ότι ,οι ελάχιστοι πληθυσμοί που επιβίωσαν κατά τις τις παγετώδεις περιόδους,συνεργάστηκαν μεταξύ τους, προς κοινό όφελος ώστε να επωφεληθεί ό ένας από τα γονίδια τού άλλου.Πιθανώς αυτή η εποχή να ανάγκασε τα κύτταρακαι στη συνέχεια τους οργανισμούς,να συμπεριφερθούν “αλτρουιστικώς” με μόνο στόχοτην επιβίωση

          Ο ΔΑΡΒΙΝΟΣ ΜΕ ΤΗ  ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ  ΔΕΝ ΑΝΤΙΜΑΧΕΤΑΙ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ-ΔΕΝ ΑΠΟΚΛΕΙΕΙ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΡΕΡΙΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣΕΩΣ-ΔΕΧΕΤΑΙ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΚΑΚΟ.

                      Προεισαγωγικές παρατηρήσεις .               

 Α.-Ο Δαρβίνος δεν ασχολείται με την εμφάνιση τής ζωής. Και εδώ ει σβάλλει και  το θέμα τής υπάρξεως Θεού.Η θεωρία τής φυσικής επιλο γής,από μια άποψη ευνοεί την ύπαρξη Θεού και σε κάθε περίπτωση δεν την αποκλείει όπως αναπτύσσεται σε άλλο σημείο τού πονήματος.( οι υπάρχουσες ατέλειες στον έμβιο κόσμο,δεν αναιρούν την ύπαρξη Θεού, ). -Ο Κάρολος Δαρβίνος, δεν έκανε τίποτε για να ανατρέψει την πίστη προς  τον Θεό,( Parker  ό.π.353-απάντηση στον Μάρξ,όπως σημειώνεται σε άλλο σημείο κλπ. )Σαφέστερα ο Δαρβίνος πίστευε στην ύπαρξη Θεού( κατά άλλη άποψη εγκατέλειψε τον Χριστιανισμό και κατέληξε αγνωστι κιστής- John Hands ό.π.σελ.16). Στο έργο του  The Origin of Species   αναφέρεται στη Δημιουργία ως έργον του Θεού. Και αποκαλεί τον Θεό Δημιουργό.( «works of God,”  « God the “Creator”) παρατήρηση που  ενοχλεί τον αθειστή  Richard Dawkins, ο οποίος  παρόλο που είναι οπαδός τού Δαρβίνου,διαφοροποιείται  προς αυτόν ως προς την ύπαρξη Θεού, και  φαίνεται σαν να λέγει ότι, ο Δαρβίνος δεν κατενόησε την σημασία τής θεωρίας του.(!)  Γράφει: « Οσο περισσότερο κατανοείς την σημασία τής εξέλιξης τόσο περισσότερο, απομακρύνεσαι από τον αγνωστικισμό και κινείσαι προς την Αθεία.(:“The more you understand the significance of evolution, the more you are pushed away from the agnostic position and towards atheism.” ).
 Ο Δαρβίνος θεωρούσε τον Θεό δημιουργό  τού πρώτου αιτίου,όχι των αιτιών.
Παραθέτουμε την τελευταία παράγραφο από το βιβλίο τού Δαρβίνου για την Προέλευση των ειδών.
« Υπάρχει μια μεγαλοπρέπεια στη θεώρηση αυτής τής ζωής ,όπου οι διάφορες δυνάμεις  της,έχουν αρχικώς εμφυσυθεί από τον Δημιουργό σε ορισμένες μορφές ή σε μια μορφή,κι ενώ ο πλανήτης αυτός εξακολου θούσε να περιστρέφεται σύμφωνα με τους νόμους της βαρύτητας,από μια και τόσο απλή αρχή,εμφανίστηκαν μορφές ατέρμονες από τις πλέον καλ λίμορφες και θαυμαστές,οι οποίες διαρκώς εξελίσσονται»
(There is grandeur in this [natural selection] view of life, with its several powers, having been originally breathed by the Creator into a few forms or into one; and that, whilst this planet has gone cycling on according to the fixed law of gravity, from so simple a beginning endless forms most beautiful and most wonderful have been, and are being evolved)
-Όμως η  θεωρία  τής φυσικής επιλογής τού Δαρβίνου και τού Γουά λας,έβλαψαν την θρησκεία,και τούτο  για ένα απλό λόγο:Ο Θεός εχρησι μοποιείτο από την θρησκεία   για να εξηγούνται τα κενά στις επιστημονι κές μας γνώσεις. Γι΄αυτό και πολλοί μιλούσαν για τον « Θεό των κενών» .Καθώς λοιπόν με την πρόοδο τής επιστήμης τα κενά αυτά συμπληρώ νονταν, αναπόφευκτα  και κατά  φυσική-ψυχολογι κή   συνέπεια,η θρησκεία έχανε κύρος.Και ασφαλώς η θεωρία τής φυσικής επιλογής εξαφάνισε ένα μεγάλο κενό.Ως πρώτο λοιπόν  αποτέλεσμα τής θεωρίας του Δαρβίνου ,ήταν η συνεχής φθορά των παραδοσιακών θρησκευτικών δοξασιών και η επίθεση κατά τής Βίβλου (Ράνταλ ό.π.88)
 -Και όλα αυτά ,παρόλο,όπως παρατηρεί ο Andrew Parker (ό.π.320)  ότι ,ναι μεν ο Δαρβίνος δέχονταν ότι, οι απόψεις του έθεταν την θρησκεία υπό αμφισβήτηση,αλλά τούτο δεν σημαίνει  σε καμία περίπτωση,ότι, επλησίασε τις απόψεις των σύγρονων αθειστών « που κατασυντρίβουν όσους πιστεύουν σ΄έναν υπερφυσικό Δημιουργό»
  Ο Γουάλας πού τεκμηρίωσε  από μόνος του την φυσική επιλογή είχε πάντοτε  μια ισχυρή κλίση προς τα πνευματικά ζητήματα και  πολλοί επιστήμονες  δεν είναι αθειστές.
- Ο  Stephen Jay Gould ,όπως τον παραθέτει ο  Alister McGrath(« η  αυταπάτη» κλπ.42)  γράφει  «….ή οι μισοί από τους συναδέλφους μου είναι υπερβολικά ηλίθιοι,ή στην αντίθετη περίπτωση η επιστήμη τού δαρ βινισμού,   είναι εντελώς συμβατή,  με τις συμβατικές θρησκευτικές πεποιθήσεις και είναι εντελώς συμβατή με τον αθεισμό».
Β.-1.-Η ύπαρξη Θεού,η έννοια τού  Θεού,είναι Μυστήριο.Όπως μυστή ριο είναι και η Δημιουργία τού Σύμπαντος, τής ζωής και τού Ανθρώπου, και ειδικότερα, όχι μόνον το πώς,αλλά και το γιατί.( : Και αν πρόκειται για μυστήριο,καθίσταται μάταια  κάθε απόπειρα επιστημονικής-«λογι κής»  προσέγγισης στο θέμα,μέσα από τη λογική και την Επιστήμη).
   2.-Η επιστήμη ασχολείται με τον φυσικό κόσμο,-για την ακρίβεια με τα φαινόμενα-τους πλανήτες την σύνθεση τής ύλης ,την προέλευση των οργανισμών κλπ.. Η Θρησκεία, με τις σχέσεις τού ανθρώπου με τον Δη μιουργό, και (μερικές θρησκείες  και)με το Σύμπαν-καθώς και με τις σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους.Θρησκεία και επιστήμη   διαπραγμα τεύονται επομένως  εντελώς διαφορετικά θέματα, και είναι ως εκ τού του,   λάθος, να υπεισέρχεται η μία στα οικόπεδα τής άλλης. Μόνον όταν διαπράττεται το λάθος αυτό, προκύπτουν οι μεταξύ τους αντίθετες θέ σεις   και αντιπαλότητες.(περιττές και χωρίς νόημα-Η  Βίβλος δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως εγχειρίδιο βιολογίας ,ή αστρονομίας).
.         3- Η επιστήμη- και η λογική(εννοούμε την κοινή,-δίτιμη- λογική) συνιστούν τρόπο προσέγγισης προς τη γνώση,(  : ένα είδος γνώσης) σε καμία όμως περίπτωση τον μοναδικό. (Ισως να είναι  ένα βήμα προς κάτι περισσότερο)Ο δρόμος προς την Αλήθεια,δεν είναι  προνόμιο (τουλάχι στον μόνον) τής Επιστήμης(που  -υπογραμμίζουμε και πάλι- ερευνά κυρίως, τα φαινόμενα και  είναι σφόδρα αμφίβολο αν  η έρευνα αυτή των  φαινομένων, μπορεί να οδηγήσουν στην κατανόηση τής πραγματι κότητας.--Πρβλ ,συζητήσεις μεταξύ τού θετικιστή Χώκιγκ και τού ρεαλιστή Πενρόουζ και τις θέσεις τής κβαντομηχανικής για την επίδραση τού παρατηρητή, επί τού παρατηρούμενου).Το Σύμπαν δεν είναι μόνο πιο  παράξενο απ΄όσο υποθέτουμε,αλλά και πιο παράξενο απ’ όσο μπορούμε να υποθέσουμε,γράφει ο   J.B.S.Haldane (εν Regis 211) « Υπάρχουν περισσότερα πράγματα στον  ουρανό και στη γή,Οράτιε, απ΄όσα έχει ονειρευτεί η φιλοσοφία σου»γράφει ο Σαίξπηρ στον Αμλετ και ο Victor Weisskopf , διάσημος στο τομέα τής σύγχρονης φυσικής, καθηγητής στο ΜΙΤ, τελειώνει το βιβλίο του με την   ακόλου θη   σκέψη(ό.π.111) .  «……εκφράζω  την  πεποίθηση ότι, είναι ανοιχτός ο δρόμος, για να αναγνωρίσουμε ταυτόχρονα  την αξία των μη επιστη μονικών τρόπων σκέψης και την εσωτερική αξία τής επιστήμης, που σήμερα τόσο συχνά αποδοκιμάζεται »(Για θέματα όπως αυτό στο οποίο αναφερόμαστε θα μπορούσε να λεχθεί, ότι, η επιστήμη  ΔΕΝ είναι  τρό πος γνώσης)  Πέρα όμως απ’αυτό, έχει ήδη σημειωθεί πιο πάνω, ο Δαρβίνος και η θεωρία του όχι απλώς δεν αντιμάχονται την έννοια του Θεού,αλλά επί πλέον  « τον απαλλάσσουν και από  όλα τα μειονεκτήματα για τις ατέλειες,τής ζωής» όπως προσφυέστατα έχει γραφεί.
 -Είναι   λάθος να υποστηρίζεται, ότι,  η  εξέλιξη είναι ασυμβίβαστη με την Θρησκεία και την πίστη  στην ύπαρξη Θεού,( και στην θεωρία για ένα ευφυή σχεδιασμό;). Δεν υπάρχει λογική αντίφαση, αν  υποστηρίξει κανείς ότι, ο  Θεός  εδημιούργησε τη ζωή (και το Σύμπαν στο σύνολό του)   ότι, η εξέλιξη μέσω τής φυσικής επιλογής, είναι ο τρόπος που επέλεξε να το πράξει (ιδίως όσον αφορά τη ζωή) και  ότι ,υπάρχει ένα σχέδιο με βάση το οποίο έγινε και λειτουργεί ο Κόσμος. Η άποψη αυτή έχει γίνει ήδη  δεκτή   από την πλειονότητα των χριστιανών συγγραφέων. Και γενικώς την εξέλιξη ως γεγονός δέχονται πολλές Χριστιανικές Εκκλη σίες και θρησκευτικοί ηγέτες,τού Ιουδαισμού και άλλων μεγάλων θρη σκειών.  Ετσι, ο πάπας Πίος ΙΒ, σε εγκύκλιό του, τού 1950,με τίτλο Humani Generis (περί τού ανθρώπινου γένους)  δέχθηκε ότι, η βιολογική εξέλιξη  είναι καθ’όλα συμβατή  με τη Χριστιανική πίστη.Επίσης, και ο πάπας  Ιωάννης Παύλος Β   από το βήμα τής  Ακαδημίας Επιστημών τού Βατικανού την 22 Οκτωβρίου 1996,δέχθηκε ως ορθή τη θεωρία τής εξελί ξεως.Ο Χρ.Γιανναράς  κινούμενος στο ίδιο μήκος κύματος γράφει( :  «Το αλφαβητάρι τής γνώσης» σελ.102)  « Η παρέμβαση τής κλήσης Τού Θεού συνιστά τον  Ανθρωπο,γι΄αυτό και η Εκκλησία δεν θορυβείται ,ούτε προσβάλλεται η αλήθειά της  αν η επιστήμη δεχθεί την εξέλιξη των ειδών και αποδειχθεί ότι, ο άνθρωπος κατάγεται βιολογικά από τον πίθηκο»
-   Επί πλέον επαναλαμβάνεται:Εκείνοι που  αποκλείουν, την ύπαρξη Θεού ως Δημιουργό,(που αποκλείουν την υπέρτατη διάνοια,) και θέτουν ως αφετηρία, κάθε ζωντανού, ένα αρχικό μονοκύτταρο οργανισμό, ή και κάτι λιγώτερο ή περισσότερο  απ’αυτόν, δεν  δίνουν καμία  πειστική επιστημονική απάντηση και εξήγηση,στο πώς  γεννήθηκε,ο αρχικός αυτός  μονοκύτταρος οργανισμός ή και κάτι λιγώτερο απ΄αυτό, πώς δημιουργήθηκε η  αρχική ενέργεια,πώς δημιουργήθηκε ο κώδικας, με βάση τον οποίο δημιουργήθηκε η ζωή και το Σύμπαν. Λησμονούν   ότι, ο Δαρβίνος προυποθέτει την ύπαρξη ενός ζωικού συστήματος,ενός αρχικού ζωντανού, κυττάρου και  ότι, για την δημιουργία αυτή,δεν παρέχεται καμία εξήγηση.( ο παράγων τύχη  ,συνιστά ισχνό επιχείρημα).Ο Σπύρος Μανουσέλης,στην Εισαγωγή του ,στην ελληνική έκδοση τού « Δέντρου τής  Γνώσης» των Maturana και  Varela γράφει « Ανακύπτει το…ερώτη μα ..πώς γεννήθηκε η πρωταρχική ζωική πληροφορία και πώς  συγκρο τήθηκε το πρώτο ζωικό πρόγραμμα .Η μοριακή βιολογία έχοντας αναγά γει την ζωική οργάνωση στο γενετικό πρόγραμμα,μεταθέτει απλώς χωρίς να το επιλύει ,το πρόβλημα τής προέλευσης τού πρώτου γενετικού προ γράμματος και τού πρώτου γενετικού κώδικα.Αξιοσημείωτο είναι επί σης,ότι, σ΄αυτά τα αινιγματικά ερωτήματα,η ορθόδοξη σήμερα εξελικτι κή θεωρία----  η ιδέα τής εξέλιξης μέσω τής φυσικής επιλογής,συνυφα σμένη με τις κατακτήσεις τής σύγχρονης γενετικής----η λεγόμενη νέα σύνθεση,- είναι ανίκανη να δώσει ικανοποιητική απάντηση, για τον απλούστερο λόγο ότι, η φυσική επιλογή και κατά συνέπεια η βιολογική εξέλιξη, για να λειτουργήσουν προυποθέτουν την ύπαρξη διαμορφω μένων ήδη ζωικών συστημάτων»
 Γ.Ο Δαρβινισμός,δεν αποκλείει την ελευθερία της βουλήσεως. Ετσι ο M.Ruse, « φανατικός» δαρβινιστής,φιλόσοφος ,ασχοληθείς ιδιαίτερα,με την φιλοσοφία τής βιολογίας,αφετηριαζόμενος από την παρατήρηση ορισμένων  ,που υποστηρίζουν ,πως εφόσον ο δαρβινισμός είναι επιστη μονική θεωρία,με νόμους,η ύπαρξη των νόμων αυτών και η αναγκαστική υποταγή του άνθρώπου σ΄αυτούς δεν επιτρέπουν ελευθερία βουλήσεως, παρατηρεί (ό.π.σελ.355): «Η ελευθερία δεν αντιτίθεται στο να υπόκειται κανείς σε νόμους.Αν κάποιος δεν υπόκειται σε νόμους,αυτό δεν σημαίνει ότι, είναι ελεύθερος.Σημαίνει πως είναι τρελός.»
 Ο γράφων πιστεύει ότι,η συνειδητή υποταγή τού ανθρώπου σε κάτι ανώτερο( μη προσδιορίσιμο;), και  μια συμπεριφορά σε όλα τα επίπεδα, σύμφωνη με την υποταγή αυτή,είναι αυτό που τον καθιστά ελεύθερο.

    Δ.-Η φυσική επιλογή που δέχεται ο Δαρβίνος προυποθέτει αγώνα και ο αγώνας είναι συνυφασμένος με τον πόνο,που συνιστά κακό(τουλάχιστον φυσικό κακό).Με το πρόβλημα αυτό ασχολούμαστε σε άλλο πόνημα.

Ο ΔΑΡΒΙΝΟΣ ΚΑΙ Ο ΜΑΡΞ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΔΑΡΒΙΝΙΣΜΟΣ
 Η προσπάθεια αναγωγής μιας θεωρίας σε μια άλλη, πιο βασική, είναι μια θετική γενικά επιστημονική φιλοδοξία. Η ερμηνεία όμως τής εξέλιξης των κοινωνιών τού ανθρώπου με αναγωγή στο βιολογικό επίπεδο και μόνο, ενέχει πέραν των άλλων και ρατσιστικές προεκτάσεις. Μεγάλοι  κοινωνικοί μεταρρυθμιστές, όπως ο Μαρξ, άρχισαν να εμφανί ζονται στο προσκήνιο μετά την αντίληψη των αλλαγών στη φύση (που επεξεργάστηκε ο Δαρβίνος) και την κατάρριψη τής αριστοτελικής κλίμα κας κατάταξης των ειδών με την  οποία κλίμακα δινόταν μια στατική εικόνα στη φύση που  ήταν ιδιαίτερα ελκυστική σε όσους είχαν συμφέ ρον να διατηρηθεί η παραδοσιακή δομή τής κοινωνίας, καθώς δικαίωνε τις ανισότητες στους ανθρώπους και πρόβαλλε ένα μοντέλο όπου εδικαι ολογείτο η κοινωνική διαστρωμάτωση……… (: ο καθένας ήξερε πού βρισκόταν η θέση του  και κανένας δεν είχε πρόθεση να εξεγερθεί.) Γι' αυτό η δαρβινική άποψη προκάλεσε την προσοχή τού Μαρξ, ο οποίος το 1873 έστειλε στον Δαρβίνο ένα γράμμα  μ΄ ένα βιβλίο του ,που θεωρούσε ότι, είχε πολλά κοινά με τη θεωρία τού Δαρβίνου, εκφράζοντας τον θαυ μασμό του για την αντιτελεολογική  (χωρίς προκαθορισμένο δηλαδή σκο πό), άποψη τού Δαρβίνου αντίθετα με την αριστοτελική κλίμακα, αλλά με την  προοδευτική διάσταση που προσέδιδε στην εξέλιξη τής ζωής με τη θεωρία του.
Ο Δαρβίνος απάντησε ευγενικά τονίζοντας γενικόλογα την επιθυμία εξάπλωσης τής γνώσης για το καλό τής ανθρωπότητας. Επτά χρόνια αργότερα ο Μαρξ, με άλλο γράμμα του, προτείνει στον Δαρβίνο, να τού αφιερώσει τον Β' τόμο τού έργου που επρόκειτο να εκδώσει. Μαθαίνοντας όμως ο Δαρβίνος για τις μάλλον αντικληρικές αντιλήψεις τού Μαρξ απαντά αρνητικά υποστηρίζοντας ότι, είναι ανώφελο και άδικο να τα έλθει κανείς  αντιμέτωπος με τη χριστιανοσύνη και να εμπλέκεται ως επιστήμονας σε ξένα χωράφια, σημειώνοντας ότι, η ελευθερία τής σκέψης προωθείται καλύτερα με τη σταδιακή διαφώτιση τού νου των ανθρώπων που συνεπάγεται η πρόοδος τής επιστήμης.
-Το 1944 ο Αμερικανός ιστορικός Richard Hofstadter εχρησιμοποίησε τον όρο "Κοινωνικός Δαρβινισμός" για να περιγράψει την ανάπτυξη των σκέψεων τού 19ου και 20ου αιώνα από τις ιδέες των Τόμας Μάλθους και Χέρμπερτ Σπένσερ, που εφάρμοσαν τις ιδέες τής εξέλιξης και τής "επιβί ωσης των ανταγωνιστικότερων" σε ολόκληρες κοινωνίες και έθνη που ανταγωνίζονταν σε ένα αφιλόξενο κόσμο. Αυτές οι ιδέες όμως έχουν κατηγορηθεί για ρατσισμό και ιμπεριαλισμό. Κατά τη διάρκεια τής ζωής τού Δαρβίνου, η διαφορά μεταξύ τού τι αποκαλέστηκε αργότερα "Κοινω νικός Δαρβινισμός και τού απλού "Δαρβινισμού" δεν ήταν και τόσο ξεκά θαρη. Ο Δαρβίνος όμως δεν πίστευε ότι, η επιστημονική του θεωρία συν δέεται με οποιαδήποτε θεωρία διακυβέρνησης τής κοινωνίας.
Η χρήση τής φράσης "Κοινωνικός Δαρβινισμός" για να περιγράψει τις ιδέες τού Μάλθους είναι ιδιαίτερα  εσφαλμένη, δεδομένου ότι ,  ο Μάλ θους απεβίωσε το 1834, πριν από την καθιέρωση τής θεωρίας τού Δαρβίνου .Ο επαναστατικός προοδευτισμός τού Σπένσερ και οι κοινω νικές και πολιτικές του ιδέες ήταν εμπνευσμένες κυρίως από τον Μάλθους, και τα βιβλία του περί οικονομικών το 1851 και περί εξέλιξης το 1859, προηγήθηκαν τής έκδοσης τής Καταγωγής των Ειδών τού Δαρβίνου το 1859.
(Περισσότερα στο Παράρτημα)
Ο ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΟΣ  ΟΥΜΑΝΙΣΜΟΣ
Ολίγα για τον  « εξελικτικό Ουμανισμό»
Με αφετηρία  την θεωρία του Δαρβίνου,κηρύχθηκε  ότι,οι συγκρούσεις μεταξύ των ανθρώπων,είναι κάτι  που πρέπει να επαινείται  και όχι κάτι για το οποίο να θρηνούμε.Κρίθηκε  ότι,  η σύγκρουση είναι το ακατέρ γαστο υλικό  της φυσικής επιλογή,εκείνο που προωθεί την εξέλιξη. Μερικοί άνθρωποι είναι απλώς  ανώτεροι  άλλων και όταν οι ανθρώπινες εμπειρίες συγκρούονται,οι πλέον  ικανοί  συντρίβουν τους άλλους.Η εξέ λιξη δεν σταμάτησε με την εμφάνιση του homo sapiens  και εάν στο όνο μα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή της ισότητας, αποδυναμώσουμε τους πλέον ικανούς, αυτό θα αποτρέψει  την δημιουργία υπερανθρώπου  και ίσως οδηγήσει  στον εκφυλισμό και την εξαφάνιση του homo sapiens.Σε αρμονία με την άποψη αυτή,ο εξελικτικός ουμανισμός ,υποστηρίζει  πως η ανθρώπινη εμπειρία του πολέμου, είναι  πολύτιμη και ουσιώδης. (Περισσότερα  εν  Yuval Noah Harari “ Homo Deus” ό.π. ιδίως σελ.295 επ.)


ΕΙΔΙΚΩΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΤΗΝ ΚΙΝΟΥΝ.(Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟΝ GOULD.

Ο Gould βλέπει  τον μηχανισμό τής εξέλιξης διαφορετικώς  απ΄ό,τι ο Dawkins, ως προς τρία σημεία:
 1.Δίνει μεγαλύτερη σημασία στον παράγοντα τύχη.Ετσι αναφέρεται στην περίπτωση μαζικής εξαφάνισης ειδών, που την θεωρεί σημαντικό παράγοντα.Σ΄ ένα τέτοιο ενδεχόμενο,πολλά είδη χάνονται με επακόλουθο να μεταβάλλεται  σημαντικώς το βιολογικό τοπίο και να δημιουργούνται απρόβλεπτες ευνοικές ευκαιρίες  για τα «τυχηρά» είδη που επιβίωσαν. Και ασφαλώς η τύχη αυτή δεν έχει σχέση με  την προσαρμοστικότητα.
2.Δίνει μικρότερη σημασία στα γονίδια υποστηρίζοντας, πως οι μετα βολές και διακυμάνσεις των γονιδιακών γενεαλογικών γραμμών, αποτυ πώνουν μεν επιτυχίες ή αποτυχίες,αλλά όμως δεν τις προκαλούν. Συγκεκριμένως αντιμετωπίζει με σκεπτισμό, την θεωρία τής επιλογής των γονιδίων  μη πιστεύοντας ότι, είναι συνηθισμένο κάποια συγκεκρι μένα γονίδια  να επιδρούν συστηματικά στην προσαρμοστικότητα των φορέων,όπως είναι η άποψη  τού Dawkins. Λέγει ο Gould ότι ,η επίδρα ση που ασκεί ένα συγκεκριμένο γονίδιο σε ένα οργανισμό, εξαρτάται από τα υπόλοιπα γονίδια καθώς και από πολλά χαρακτηριστικά τού περιβάλ λοντος,στο οποίο αναπτύσσεται,για να συμπεράνει ότι, η φυσική επιλογή δρά επί μεμονωμένων οργανισμών.-
 -Πράγματι το πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται ένα γονίδιο  προσδιορίζει /διαφοροποιεί την λειτουργία του.  Ετσι τα γονίδια που είναι υπεύθυνα για την τη δημιουργία τού πέους παρόλο που υπάρχουν και σε  γυναίκες, δεν αναπτύσσουν σ΄αυτές πέος. Και με μια ισοδύναμη ίσως διατύπωση, έχουμε ότι, και αν ακόμη ,όπως από πολλούς υποστηρίζεται η συσσωρευ μένη επιλογή  διαδραματίζει  θεμελιώδη ρόλο στην εξέλιξη,από μόνη  της   όμως δεν αποδεικνύει ότι,οι γονιδιακές γενεαλογικές γραμμές είναι οι κύριοι δρώντες στην εξέλιξη,όπως οι σκεπτικιστές, υστηρίζουν. 

 3.Δέχεται ότι, η φυσική επιλογή  είναι λιγότερο ισχυρή γιατί για να δράσει  απαιτεί  ικανοποιητική παροχή ποικιλομορφίας.Ειδικότερα , λέγει ότι, μπορεί να δράσει  μόνον για να ενισχύσει και να σμιλεύσει τις παραλλαγές που  απαντώνται σ΄ένα πληθυσμό και ότι, το εύρος των παραλλαγών αυτών είναι περιορισμένο.Αναφερόμενος στα παγωμένα χαρακτηριστικά για τα οποία γράφουμε πιο κάτω  λέγει ότι, στο βαθμό που είναι απίθανο να υπάρχει ποικιλομορφία στα παγωμένα από τον χρόνο  χαρακτηριστικά, η επίμονη παρουσία τους δεν μπορεί να εξηγηθεί με την φυσική επιλογή.
 Ειδικώς για τον ανθρώπινο εγκέφαλο θεωρεί   ότι ,πολλές υψηλές λειτουργίες του είναι ακατανόητες.
Και γενικώς ο Gould υποστηρίζει πώς  πολλά χαρακτηριστικά μεμονωμέ νων οργανισμών δεν μπορούν να εξηγηθούν με την φυσική επιλογή, ότι, οι εξελικτικές δυνατότητες των περισσοτέρων γενεαλογικών γραμ μών    είναι εξαιρετικά περιορισμένες,ότι, όταν ορισμένα  γνωρίσματα μιάς γενεαλογικής γραμμής, έχουν παγώσει στο πέρασμα τού χρόνου,έ χουν δηλαδή εδραιωθεί αναπτυξιακά,  είναι δύσκολο ν΄αλλάξουν, ότι, στην μεγάλη κλίμακα τής ιστορίας τής ζωής υπάρχουν σημαντικά πρότυ πα που δεν εξηγούνται με την φυσική επιλογή, και ότι, η φυσική επιλογή, συνιστά ένα μόνον από τους  παράγοντες για την ερμηνεία μικροεξελικτι κών συμβάντων και μακροεξελικτικών προτύπων  . (Οι περισσότεροι βιολόγοι συμφωνούν ότι ,πολλά χαρακτηριστικά των οργανισμών, δεν  είναι αποτέλεσμα φυσικής επιλογής.)
-Αντιγράφουμε  τον Kim Sternely.   «. Ας πάρουμε για παράδειγμα, τον αρσενικό βασιλικό παπαγάλο. Το ζωηρό κόκκινο χρώμα του  είναι πιθα νόν άμεσο αποτέλεσμα τής σεξουαλικής επιλογής: τα θηλυκά  προτιμούν τα  κόκκινα αρσενικά. Αυτό όμως δεν ισχύει και για το χρώμα τού αίμα τός του, το οποίο αποτελεί παράπλευρο προιόν τής δράσης τής επιλογής για την πραγματική λειτουργία τού αίματος, δηλαδή τη μεταφορά οξυγό νου στους ιστούς. Χιλιάδες τέτοια παραδείγματα μπορεί να αναφερθούν. Ορισμένα γνωρίσματα των οργανισμών προκύπτουν από την τυχαία παγίωση χαρακτηριστικών, κάτι που φαίνεται να ισχύει για πολλά γενετικά χαρακτηριστικά μας. Άλλα πάλι, κληρονομήθηκαν από  μακρι νούς προγόνους και ενσωματώθηκαν στον οργανισμό κατά την διαδι κασία τής εξέλιξής του. Οπως επισημαίνει ο Gould σ’ ένα από τα  δο κίμιά έτσι πιθανόν εξηγείται γιατί έχουμε από πέντε δάχτυλα στα χέρια και στα πόδια. Πολλά αποτελούν κατάλοιπο μιας προσαρμοστικής εξέλιξης.»
Η παράγραφος αυτή κλείνει με την παράθεση μιάς άλλης γενικής διαφοράς τού Gould   με τον   Dawkins και αποτυπώνει  δύο βασικές αντίθετες απόψεις.    Ο πρώτος,   δεν πιστεύει ότι, η επιστήμη είναι ολοκληρωμένη,  ενώ αντιθέτως ο δεύτερος, λέγει ότι, πρέπει να υιοθετήσουμε  την επιστημονική περιγραφή τού εαυτού μας και τού κόσμου, γιατί είναι αληθινή και/ ή είναι η πιο κοντινή  προσέγγιση τής αλήθειας που μπορούμε να πετύχουμε. Συμφωνούν όμως και οι δύο ότι, τόσο η τύχη όπως και η φυσική επιλογή,έπαιξαν σημαντικό ρόλο  στη μορφή που πήρε η ζωή.
Για  την ειδογένεση ο Mayer λέγει ,ότι, συμβαίνει μόνον,εάν τμήμα τού αρχικού προγονικού είδους, απομονωθεί ( συνήθως εξαιτίας  κάποιου γεωγραφικού  διαχωρισμού) από τον υπόλοιπο πληθυσμό και αποκλίνει έτσι απ΄αυτόν.
Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ
Για τον μηχανισμό της εξέλιξης  υποστηρίζεται πώς είναι προφανές ότι, η Εξέλιξη δεν εποίησεν τα πάντα εν σοφία. Και αυτό επειδή η φυσική επι λογή ακολουθεί τον «δρόμο της ελάχιστης αντίστασης» και δίνει πρακτι κές λύσεις που δεν είναι πάντα οι βέλτιστες, επισημαίνει ανάλυση στο περιοδικό Science.
«Οι παλαιοντολόγοι συνήθως συμπεραίνουν την συμπεριφορά [εξαφανι σμένων ειδών] βασιζόμενοι στην υπόθεση ότι, η λειτουργία ακολουθεί την μορφή» λέει ο Πίτερ Ούνγκαρ, καθηγητής Ανθρωπολογίας στο Πανε πιστήμιο του Άρκανσας. Εννοεί ότι, οι παλαιοντολόγοι μελετούν για πα ρά δειγμα τη δομή τού σκελετού και από εκεί συμπεραίνουν τον τρόπο με τον οποίο ζούσε το ζώο.Η πρακτική αυτή μπορεί να οδηγήσει σε λάθη, επισημαίνουν στο άρθρο τους ο Ούνγκαρ και η Λέσλια Χλούσκο τού Πανεπιστημίου τής Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ.Αυτό που πάντα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη, λένε οι ερευνητές, είναι ότι, η Εξέλιξη τείνει να προτι μά τις λύσεις που απαιτούν τις ελάχιστες ανατομικές μεταβολές, έστω κι αν αυτές οι λύσεις δεν είναι οι βέλτιστες. «Πρέπει να εξετάσουμε τα πρά γματα με διαφορετικό τρόπο και να λάβουμε υπόψη τα γενετικά βήματα που απαιτούνται για να φτάσουμε από τη μία μορφή σε μια άλλη. Μπορεί να υπάρχουν περισσότερες από μια λειτουργίες για μια οποιαδήποτε μορ φή και διαφορετικές δομές μπορεί να εξυπηρετούν διαφορετικές λειτουρ γίες» λέει ο Ούνγκαρ.Το παράδειγμα που χρησιμοποιεί η μελέτη είναι τα δόντια δύο μακρινών προγόνων τού ανθρώπου που έζησαν σε διαφορετι κές περιοχές τής Αφρικής πριν από 4,2 έως 1,3 εκατομμύρια χρόνια και κατατάσσονται στα συγγενικά είδη Paranthropus boisei και Paranthropus robustus. Και τα δύο είχαν παρόμοια ανατομία κεφαλής και δοντιών, η οποία χαρακτηρίζεται από ισχυρούς μασητικούς μυς και μεγάλους  επίπε δους γομφίους.Τα χαρακτηριστικά αυτά θεωρούνται συνήθως προσαρ μογές στην κατανάλωση σκληρών τροφίμων όπως οι ρίζες και οι καρποί με κέλυφος. Κι όμως, η εξέταση των σημείων φθοράς στα δόντια, σε συν δυασμό με δημοσιευμένες ισοτοπικές αναλύσεις, δείχνει ότι, και τα δύο είδη σπάνια τρέφονταν με τέτοια τρόφιμα. Επιπλέον, τα δύο είδη είχαν διαφορετικές δίαιτες: σε σύγκριση με τον συγγενή του τον P.robustus, ο P.boisei κατανάλωνε περισσότερο ινώδη φυτικά τρόφιμα όπως τα αγρω στώδη.«Επομένως, παρά την παρόμοια μασητική μορφολογία, τα χημικά ίχνη των τροφίμων και οι φθορές των δοντιών υποδεικνύουν ότι, αυτά τα δύο είδη διέφεραν σημαντικά ως προς τη διατροφή» επισημαίνει ο Ούν γκαρ.Για τη μάσηση τροφίμων με σκληρές ίνες, το ιδανικό θα ήταν γομφί οι με πιο έντονα εξογκώματα, όπως οι γομφίοι τού γορίλα.Η τάση όμως που ακολουθήθηκε στην εξελικτική γραμμή τού ανθρώπου ήταν οι επίπε δοι γομφίοι με παχύτερο σμάλτο, όπως αυτοί που διαθέτει και ο σύγχρο νος άνθρωπος.Ο λόγος είναι ότι, αυτή η δομή είναι απλούστερη και πιο ευπροσάρμοστη σε διαφορετικές δίαιτες. Η δομή των δοντιών μπορεί να μην ήταν η ιδανική για κάθε είδος, απήτησε όμως λιγότερα γενετικά βή ματα για την εμφάνισή της.«Οι λύσεις στις οποίες καταλήγει κανείς θα είναι λειτουργικές αλλά όχι οι βέλτιστες αν απαιτούν μικρότερο αριθμό γενετικών μεταλλάξεων» συνοψίζει ο Ούνγκαρ.«Πρέπει να αρχίσουμε να βλέπουμε τα πράγματα με νέο τρόπο και να λαμβάνουμε υπόψη το εξελι κτικό μονοπάτι της ελάχιστης αντίστασης».
- Κατά τον Bergson  στον μηχανισμό της εξέλιξης υπάρχει μια « ζωτική ορμή» .Η ύλη ανεξάρτητα από τις αλληλοεπιδράσεις στις οποίες υπόκει ται σε συνάρτηση με τα  φυσικά χαρακτηριστικά της  διαπερνιέται από ένα  ρεύμα που την υποχρεώνει να παράγει τάξη και οργάνωση.Κατά τον  Teilhard de Chardin το σύμπαν τίθεται σε κίνηση ,όχι απλώς από τις δυνάμεις που ασκούνται στην ύλη,αλλά από  ικανότητες  και από μιά ενέργεια που επιτρέπει σ΄αυτήν να εξελίσσεται  προς ολοένα και μεγαλύ τερη συνείδηση και πνευματικότητα υποχρεώνοντάς την να συγκλίνει προς το « σημείο ωμέγα»
Σ΄αυτά ο Albert Jacquard(ό.π.80) παρατηρεί πώς μια τέτοια θεώρη ση,κα τάλήγει σε μια από δύο παραδοχές.Δηλαδή,είτε να διαχωρίσουμε οριστι κά το άψυχο από το ζωντανό ,αποδίδοντας στο πρώτο ικανότητες που δεν μπορούν να αναχθούν σε φυσικές δυνάμεις είτε  να δεχθούμε   την  ενότη τα τού άψυχου και τού ζωντανού, φανταζόμενοι  μια γενική κίνηση τής ύλης προς το πνεύμα που όμως δεν παρατηρείται  σ΄ολόκληρο το Σύμπαν .
 -Υπάρχει μιά  απόπειρα εκλογίκευσης των φυσικών φαινομένων,που θέλουμε να  είναι το αποτέλεσμα φυσικών νόμων,πράγμα που θα μπορού σε να παραπέμψει στην ύπαρξη μιας νοήμονας αρχής που διέπει την δημιουργία και την  λειτουργία  τού Σύμπαντος και τον μηχανισμό τής εξέλιξης τής ζωής.Ισως για την περίπτωση που αφορά  το σημείωμά μας, αξίζει νάσχολοηθούμε με τη σχέση τής Γεωμετρίας  στη φύση.
  -Η εξέλιξη χαρακτηρίζεται(τουλάχιστο κατά κανόνα) από μια πορεία από το απλό προς το πολυπλοκότερο .Εχει υποστηριχθεί ότι,η  ανάγκη αύξησης προς το πολυπλοκότερο,προκειμένου ο  λόγος τής επιφανείας προς όγκο να διατηρείται σε υψηλές τιμές καθώς αυξάνεται το μέγε θος   επιδρά στη βιολογική εξέλιξη των ειδών και πειό συγκεκριμένα στη εμφάνιση πολυκύτταρων οργανισμών. Η αύξηση τού όγκου  οργανι σμού,   επιφέρει   τη μείωση τού λόγου επιφάνειας προς όγκο, πράγμα που σημαίνει  ότι, υφίσταται, ένα όριο στο μέγεθος ενός μονοκύτταρου οργανισμού,έτσι,ώστε να εμφανίζεται ως αναγκαία η εμφάνιση πολυκύτ ταρων μορφών ζωής με περαιτέρω συνέπεια αύξησης τού επιπέδου οργά νωσης,που αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικά τού έμβιου όντος.Η ανά γκη να διατηρηθεί υψηλή τιμή τού λόγου επιφανείας προς όγκο,(που έχει σχέση μεταξύ άλλων  με θερμικές απώλειες-: οι απώλειες αυτές μειώνον ται  με την αύξηση τού όγκου σε σχέση  με την επιφάνεια για τα θερμόαιμα ζώα που εκτίθενται σε χαμηλές θερμοκρασίες) )  ικανοποιεί ται με την διαμόρφωση σύνθετων δομών,όπως λ.χ.οι πνεύμονες,η ύπαρξη των οποίων αυξάνει την  διαθέσιμη επιφάνεια  για την απορρόφηση και απελευθέρωση οξυγόνου και διοξειδίου τού άνθρακος.(Οπου ελλείπουν οι πνεύμονες ,όπως στα έντομα η αύξηση αυτή είναι αδύνατη και η  παρα τήρηση αυτή δεν χάνει την αξία της,για τον γιγαντισμό που  παρατηρή θηκε σε απολιθώματα εντόμων παλαιών εποχών πριν από 300 εκατο μμύρια χρόνια,όταν η αυξημένη περιεκτικότητα οξυγόνου στην ατμό σφαιρα επέτρεπε τέτοιες αυξήσεις).Υπάρχουν και άλλα παραδείγματα ,όπου η δομή των ζώντων οργανισμών είναι τέτοια ώστε να εμφανί ζεται αυξημένη αναλογία τής επιφανείας προς τον όγκο,όπως λ.χ. το πεπτικό σύστημα των θηλαστικών.Αλλά η σχέση επιφανείας-όγκου έχει και άλλες συνέπειες.Ετσι η αντοχή των ατόμων μικρής ηλικίας  στην πτώση  ο φείλεται κυρίως στον υψηλότερο λόγο επιφανείας προς τον όγκο τους. Τέλος μια γενική παρατήρηση είναι ότι, η μείωση τού μεγέθους ζώντων όντων,ενισχύει τον ρόλο διαφόρων φαινομένων.Ετσι η επίδραση τού νερού,στους οργανισμούς αυτούς, καθώς η αναλογία επιφανείας προς όγκο,μειώνεται. καθιστά γι΄αυτούς επικίνδυνη  την επαφή με το νερό, (ένα έντομο αν βραχεί δεν μπορεί να πετάξει). Κι’άλλο ένα παράδειγμα:  Η αυξημένη αναλογία επιφάνειας στον άνθρωπο σε σχέση με τον ποντικό,καθιστά ακίνδυνο για τον πρώτο,την επαφή με το νερό,όχι όμως και για τον δεύτερο.
Στο κεφάλαιο ατό έχει την θέση της και η θέση της Γεωμετρίας στην φύση,στον  μηχανισμό της εξέλιξης.

Το θέμα σχετίζεται  και με την ύπαρξη ευφυούς σχεδιασμού και με τον μηχανισμό εξέλιξης.Ο ερευνητής αναγνώστης, θα ανατρέξει στα σχετικά κείμενα,μεταξύ των οποίων κι΄αυτά που αναφέρονται στην παρατιθέμενη στην αρχή,βιβλιογραφία. Για τη  παρουσία τής γεωμετρίας στη φύση, αξίζει κανείς να σκεφθεί και  την ακολουθία Φιμπονάτσι. Κατά την ακο λουθία αυτή, κάθε όρος μετά τον πρώτο, ισούται με το άθροισμα των δύο προηγούμενων.Αλλά το ενδιαφέρον τού πράγματος δεν σταματά στο ση μείο αυτό. Συνεχίζεται με δύο άλλες συνέπειες.Το πηλίκον δύο διαδοχι κών αριθμών τής ακολουθίας, τείνει στη χρυσή τομή.Τα πηλίκα είναι 1/1,1/2,2/3 3/5,5/8 κλπ.Αλλά οι αριθμοί αυτοί πλησιάζουν όλο και περισσότερο  τη χρυσή τομή,( κλάσμα με αριθμητή την τετραγωνική ρίζα του 5-1 και παρονομαστή το 2) δηλαδή τον αριθμό 0,618. Αλλά το κυριώτερο και συναρπαστικότερο : Εχει παρατηρηθεί ( Amir Aczel, ό.π.σελ.58) ότι, η ακολουθία αυτή απαντάται παντού στη φύση(όπως στα άνθη),καθώς και στη τέχνη όπου προβάλλει ως κλασικό ιδεώδες ομορφι άς.
Η  ύπαρξη της ακολουθίας αυτής,συνιστά άραγε την υλοποίηση ενός σχεδίου;

CATASTROPHISM –GRADUALISM
 Κατά  την Δαρβινική άποψη,η ζωή εξελίχθηκε  στην Γή  σε μια συνέχεια και χωρίς διακοπές.(Gradualism).
 Κατά την αντίθετη άποψη, (Catastrophism) υπήρξαν βίαια γεγονό τα,στη Γή που αλλοίωσαν την πορεία τής εξέλι ξης. Παράδειγμα για την δεύτερη αυτή περίπτωση, η εξαφάνιση των δεινοσαύρων ,που γι΄άλ λους οφείλεται σε πλήγμα που δέχθηκε η Γή από αστεροειδή, για  άλ λους   σε αιφνίδια κλιματική μεταβολή. (Ως  επιχείρημα  υπέρ τής δεύτερης αυτής θεωρίας θα μπορούσε να είναι, ότι, εκατοντάδες σκελετοί, από παληά θηλαστικά,  στην Σιβηρία, βρέθηκαν με φυτά στους στομάχους των ,από τροπικές ζώνες, πράγμα που θα μπορούσε να υποδηλώνει απότομη θανατηφόρα  μεταβολή (πτώση) τής θερμοκρασίας.(-David Lewis εν J.Douglas Kenyon” Forbidden History’’ 14). Ο Gould πρώτος, διετύπωσε την θεωρία τής διακοπτόμενης ισορρο πίας (punctuated equilibrium)-,κατά την οποία η εξέλιξη χαρακτηρίζεται από μακρές περιόδους εξελικτικής σταθερότητας, διακοπτόμενης  από αραιά διαστήματα,εξελικτικής δραστηριότητας.
-Σχετική ,με τη δεύτερη άποψη,είναι και η θεωρία τής Γής «Χιονόμπα λας»  που υποστηρίχθηκε για πρώτη φορά  την δεκαετία τού 1960,από τον παλαιοντολόγο Τζό Κίρσβνικ,ο οποίος επινόησε και τον όρο,αλλά που βασικός της αρχιτέκτονας  είναι ο Πώλ Χόφμαν  .Η θεωρία αυτή,αμ φισβητεί  την άποψη για αργές και σταδιακές αλλαγές  στη Γή, και  προ βάλλει την ιδέα,ότι, περίπου πριν από 600 εκατομμύρια χρόνια,η Γή αντιμετώπισε αιφνιδίως έναν ακραίο χειμώνα ,με αποτέλεσμα  μέσα σε λίγες χιλιάδες χρόνια να καλυφθεί από ένα στρώμα  πάγου,πάχους  χι λίων περίπου μέτρων.Η χιονόμπαλα αυτή,που διήρκεσε εκατομμύρια χρόνια ήταν η ψυχρότερη και πιο ακραία περίοδος που αντιμετώπισε ποτέ η Γή.Τελικώς η θερμοκρασία τής Γής άρχισε να ανέρχεται εξαιτίας των ηφαιστειακών αερίων ,που μετέτρεψαν την ατμόσφαιρα σε θερμο κήπιο.Ετσι,πάντοτε κατά την θεωρία αυτή,μέσα σε λίγους αιώνες,ο πάγος έλιωσε  και το κλίμα τής Γής έγινε πιο θερμό,και πιο υγρό.Μόλις το φαινόμενο τού θερμοκηπίου υπεχώρησε,άρχισαν να εμφανί ζονται   σύνθετες μορφές ζωής σε απίστευτη αφθονία κατά την διάρκεια αυτού που σήμερα  ονομάζουμε « Μεγάλη Κάμβρια Εκρηξη» ( Verma ό.π.198) (: Πριν από 2.3 δισεκατομμύρια χρόνια,η θερμοκρασία υπεχώ ρησε σημαντικώς,πιθανώς από έλλειψη ηφαιστειακής δραστηριό τητας.Η τήξη των πάγων είχε ως αποτέλεσμα τον εμπλουτισμό τής ατμόσφαιρας με περσ)

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΟΙ
 .-Οι Δημιουργιστές, βασίζονται στη Βίβλο,και  θέλουν το Θεό ως Δημι ουργό. Βασικώς ισχυρίζονται ότι, δεν είναι δυνατόν η ζωή με την πολυ πλοκότητά της,να οφείλεται στην τύχη ή την φυσική επιλογή. Προβάλλουν βασικώς τα ακόλουθα επιχειρήματα: Καταρχάς ότι, ούτε η τύχη ούτε γενικώτερα η θεωρία τού Δαρβίνου μπορεί να διεκδικεί μια επιστημονική θέση,ειδικώτερα δε ως προς την τύχη, ότι,  δεν υπήρξε ο απαιτούμενος  χρόνος για να δοκιμασθούν όλοι οι πιθανοί συνδυασμοί. (πρβλ.σχετική σκέψη τού Hoyle) ότι,παραμένουν τα αινίγματα τής μετα μορφώσεως τού πιθήκου σε άνθρωπο και τού εγκέφαλου σε νού, ότι, ελλείπουν πολλοί κρίκοι, κλπ.Για όλα αυτά γίνεται λόγος και σε άλλα σημεία τού προκείμενου πονήματος στο τμήμα πού αφορά την κριτική και τις επιφυλάξεις για τη θεωρία τού Δαρβίνου.-Ο Andrew Parker , φυσικός και βιολόγος,στο βιβλίο του « Το αίνιγμα τής Γενέσεως,» αφού σημειώνει(σελ.357) πώς  « Η ύπαρξη τού Θεού εξηγεί με απολύτως ορθολογικό τρόπο το πώς βρεθήκαμε στη Γή»  εισφέρει μια άλλη άποψη για την ύπαρξη του Θεού.Γράφει ότι ,η Βίβλος, αναφερόμενη στην διαδικασία τής Δημιουργίας,αποδεικνύεται επιστημονικώς ακριβής και ότι, καθώς γράφηκε πολύ πριν από πολλές σχετι κές επιστημονικές ανακαλύψεις λογικώς θα πρέπει να δεχθούμε είτε ότι, ο συγγραφέας ήταν μάντης,είτε  ότι,  όντως το  Βιβλίο τής Γένεσης που  περιγράφει την Δημιουργία θα πρέπει να είναι θεόπνευστο.Λέγει ειδικότερα ο συγγραφέας(ό.π.σελ.425) «… Το συμπέρασμα είναι ότι , αυτή η σελίδα τής Βίβλου(: που αναφέρεται στην Δημιουργία) θα μπο ρούσε ίσως περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη να μας αποδείξει πως πίσω από την Βίβλο υπάρχει το χέρι τού Θεού.Η πραγματική ιστορία τής ίδιας μας τής δημιουργίας μπορεί να δόθηκε σε μας τους ανθρώπους από τον ίδιο τον Θεό….»
.  2.-Οι εξελικτικοί  που είναι και οι περισσότεροι βιολόγοι,αρνούνται τον  Θεό,ως δημιουργό τού (ευφυούς) σχεδιασμού στη ζωή,επισημαί νοντας:
          .α) Πρώτον τις ατέλειες  που παρατηρούνται στο έμβιο κόσμο και που δεν συμβιβάζονται με την έννοια ενός Παντοδύναμου,(ο Καζαντζά κης αποκαλεί το Θεό Μεγαλοδύναμο,όχι παντοδύναμο) τέλειου και αγα θού Θεού.(: πρβλ. Ντέιβιντ Χιούμ.:« Ο Θεός θέλει να αποτρέψει το κακό αλλά δεν μπορεί;Τότε είναι ανίκανος; Μπορεί αλλά δεν θέλει; Τότε εί ναι  μοχθηρός.Και μπορεί και θέλει; Πόθεν άραγε το κακό.;»- (Αφήνουμε  την έρευνα  τού τι είναι κακό σε τι στοχεύει η Δημιουργία, καθώς και την     θρησκευτική άποψη, ότι, σ΄εκείνο που διαφέρει ο άνθρωπος από όλα τα άλλα έμβια όντα είναι η ψυχή,που δεν θίγεται απ’όσα  κακά για τα οποία γράφει ο Χιούμ , που θα μπορουσαν(;) να ληφθούν  ως απαραίτητες δοκιμασίες για την άνοδο και οδοδείκτες στην πορεία προς την εξέλιξη-- η άποψη αυτή περί ψυχής,ασφαλώς μπορεί να αληθεύει σαφώς όμως και  δεν είναι επιστημονική )
)       .β) Δεύτερον .Προβάλλουν σαφή επιχειρήματα  και στοιχεία,υπέρ τής ορθότητας τής εξελίξεως,που έχουν εκτεθεί πιο πάνω.

ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΕΚΑΤΕΡΩΘΕΝ ΑΠΟΨΕΩΝ
 Η άποψη των Δημιουργιστών ότι,  η θεωρία τού Δαρβίνου  δεν είναι μια επιστημονική θεωρία απαντάται πιο πάνω.Αλλωστε ο Δαρβίνος χρησιμοποίησε την λέξη  «πιθανώς»( probably). Δηλαδή ναι μεν δεν επιβεβαιώνεται από την παρατήρηση και το πείραμα,αλλά   ενισχύ εται   με στοιχεία. Λ.χ.κάθε τύπος  απολιθώματος  βρίσκεται στο χρο νικό επίπεδο, που θα περίμενε κανείς να το βρεί κλπ.όπως ό λα αυτά προεκτίθενται.Η άποψη των Δημιουργιστών ότι,  η θεωρία τού Δαρβίνου αντιμάχεται την έννοια τού Θεού και τής Θρησκείας, (επιχείρημα που ασφαλώς έχει ως αποδέκτες,κυρίως αν μη αποκλειστικώς, τους θρησκευό μενους) είναι επίσης,όπως ήδη εκτέθηκε  εσφαλμένη.Αναφέρεται  πιο πάνω ,ότι, κάτι τέτοιο,δεν μπορεί να υποστηριχθεί για πολλούς λόγους,ενώ επιπρόσθετα « απαλλάσσει» τον Θεό από την ευθύνη για τις ατέλειες τού έμβιου κόσμου, για την Δημιουργία και εξέλιξη τής ζωής.Επί πλέον παρα γνωρίζει μιά απλή αλήθεια.Ότι, δηλαδή με άλλα (πρέπει να )ασχολείται η θρησκεία και με άλλα η επιστήμη. (όσο για τη Βίβλο, όπως γράφε ται   πιο πάνω ,καλόν είναι να θυμόμαστε ότι, δεν είναι εγχειρίδιο ούτε βιολογίας,ούτε αστρονομίας ούτε κοσμολογίας και ότι, μεταξύ άλλων εμφανίζει πολλές αντιφάσεις που σημειώνει και  o Ayala «Το Δώρο κλπ.» 189), Όπως χαρακτηριστικώς, γράφει  ο Στίβεν Μάουτνερ,στην Εισαγωγή τού βιβλίου τού Αγιάλα « Το Δώρο τού Δαρβίνου στην Επιστήμη και τη Θρησκεία» ,οι ιερείς  τού μοναστηριού τού Σαν Σεμ πάστιαν στη Σαλαμάνκα τής Ισπανίας,όπου ο Αγιάλα εκπαιδεύτηκε αρχικά,για μια σταδιοδρομία στην Καθολική ιερωσύνη, (σταδιοδρομία που δεν ακολούθησε) χάρηκαν όταν οι δαρβινιστές,απήλλαξαν τον Θεό,από την άμεση ευθύνη του,για τις ασήμαντες λειτουργίες τού φυ σικού κόσμου. Και ο Francisco J.Ayala  αναφέρεται σε  κάτι που ο θεο λόγος Aybrey Moore,είχε ήδη διαγνώσει από το 1891,λέγοντας, « Ντυ μένος τον μανδύα τού εχθρού,ο δαρβινισμός προσέφερε(στην έννοια τού Θεού) τις υπηρεσίες ενός φίλου». Λέγουν επίσης αναφερόμενοι σε ατέλειες τής θεωρίας τού Δαρβίνου και σε αναφορά με το ότι, εκείνοι που αρνούνται τον  Υπέρτατο Δημιουργό, την Υπέρτατη Διάνοια και Δύναμη και θέτουν ως αφετηρία, κάθε ζωντανού,ένα αρχικό μονοκύτ ταρο οργανισμό,ή και κάτι λιγώτερο ή περισσότερο  απ’αυ τόν,δεν   δί νουν καμία απάντηση και εξήγηση,στο πώς ο αρχικός αυτός μονοκύτ ταρος οργανισμός, δημιουργήθηκε,πώς δημιουργήθηκε η  αρχι κή ενέργεια,πώς δημιουργήθηκε ο κώδικας,με βάση τον οποίο δημιουρ γήθηκε η ζωή,και το Σύμπαν. Δεν  αξιολογούν, εκείνο που δέχεται σήμερα η επιστήμη,(και το ανθρωπικό αξίωμα)το ότι, δηλαδή, αν οι δυνάμεις και οι νόμοι και οι σταθερές  τής φύσεως,τής ύλης,ήσαν διαφορετικές,δεν θα  υπήρχε ζωή Δεν δίνουν απάντηση,στο ότι, η τύχη δεν εξηγεί την δημιουργία,παρόλη την επιστράτευση τής έννοιας τής φυσικής επιλογής.,Η άποψη των Δημιουργιστών ότι, αν αποδειχθεί ότι δεν ισχύει ή πάσχει η θεωρία τού Δαρβίνου, τούτο πρέπει να οδηγή σει   αναποφεύκτως στη δική τους θέση, δεν  στηρίζεται στη λογική.
 -Το βασιζόμενο στις ατέλειες επιχείρημα των εξελικτικών ,με το οποίο θέλουν το Θεό ως ανύπαρκτο στη Δημιουργία τής ζωής,δεν  είναι ακατα μάχητο-όπως τονίζεται σε άλλο σημείο τού παρόντος- πέρα από την (ασφαλώς μη αποφασιστικής σημασίας) παρατήρηση ότι, οι ατέλει ες αυτές,τουλάχιστο στον ηθικό τομέα (: με την ύπαρξη του κακού) για τον άνθρωπο ήταν κάτι,που οι πρόγονοί μας,δέχθηκαν συμβατό με την έννοια τού Θεού, ως προκύπτει και από την Βίβλο.
Αντιγράφουμε.: « Ιδών δε  Κύριος ο Θεός, ότι επληθύνθησαν αι  κακίαι των ανθρώπων επί τής γής, και πάς τις διανοείται εν τη καρδία αυτού επιμελώς επί τα πoνηρά, πάσας τας ημέρας,…..καί είπεν ο Θεός απαλεί ψω τον άνθρωπον ,όν εποίησα από προσώπου   τής γής, από ανθρώπου έως κτήνους,και από ερπετών έως πετεινών τού ουρανού ,ότι μετεμελή θην,ότι, εποίησα αυτούς;,…………»(Γεν.Κεφ.ΣΤ ,5 επ.)
 -Μήνες μετά την ανακάλυψη το 2009 για τον  ελλείποντα κρίκο ο συγ γραφέας Ray Comfort,στο βιβλίο του «Nothing Created Everything,»,(: το τίποτε εδημιούργησε το κάθε τι)  λέγει ότι, όταν πρόκειται για εξήγη ση,τής αφετηρίας τής ζωής, οι αθειστές και οι εξελικτικοί εισφέρουν πίστη και όχι γεγονότα.Οτι, κατά ειρωνικό  τρόπο οι  αθειστές υποστη ρίζουν  ότι, το πάν δημιουργήθηκε από το τίποτε πράγμα που συνιστά επιστημονικώς  αδύνατο.Το βιβλίο απευθύνεται τόσο στους αθειστές όσο και στους πιστούς, και προβάλλει την επιτακτική ανάγκη για πλήρη απόδειξη ,οπότε θα αποδειχθεί ότι, η εξέλιξη δεν είναι άποψη επιστημο νική.
Μια  "αιρετική" -και ασφαλώς αυθαίρετη και ατεκμηρίωτη(όπως οι περισσότερες που έχουν σχέση με τη δημιουργία και  που ίσως έχει έρεισμα στο "Τίμαιο" του Πλάτωνα ,είναι ότι,ο Θεός βρήκε μιά πρώτη ύλη (  για την οποία δεν ευθύνεται...αστοχία υλικού)και με αυτή προχώρησε κι’αυτή θέλει να τελειοποιήσει.

 Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ  ΘΕΟΣΟΦΙΑ

   Καθώς μού  το ζητήθηκε από την παρέα, παραθέτω απόψεις αυτού σιες, τής « Θεοσοφίας», όπως αυτές  περιέχονται στο διαδίκτυο,χωρίς   να παίρνωι καμία απολύτως θέση σ΄ αυτές και  τις οποίες δηλώνω αναρμόδιος να σχολιάσωι, ν’αναπτύξω ή (να -προσπαθήσω να)- ελέγξω την εγκυρότητά τους.Δεν πρόκειται για επιστημονική γνώση,με την έννοια που δίνουμε στη λέξη.
Για την  Θεοσοφία ο νόμος τής εξελίξεως (από τις βασικές παραδοχές της,μαζύ με τις έννοιες τής μετενσαρκώσεως και τού Κάρμα),έχει ένα ιδιαίτερο περιεχόμενο.Γι΄αυτήν κάθε όν είναι ένα τμήμα τής μοναδικής παγκόσμιας ζωής, ένας σπινθήρας από το αιώνιο πύρ, μια ακτίνα  εκπο ρευόμενη από το Κέντρο τής υπάρξεως,με το οποίο κέντρο,διατηρεί μόνιμους και αδιάσπαστους, δεσμούς,---(:κάτι που θυμίζει ανατολική γενικώς σκέψη και απόψεις από τη σύγχρονη φυσική –πρβλ.Κάπρα,: «Το Σύμπαν  δεν είναι μια τεράστια μηχανή,κατασκευασμένη από το πλήθος χωριστών αντικειμένων αλλά ένα πλέγμα  δυναμικών σχέσεων που περιλαμβάνουν τον ανθρώπινο παρατηρητή……….»-)--- καίτοι στον κόσμο που παρατηρούμε, εμφανίζεται ως  μια ξεκομμένη και αυθύπα ρκτη μονάδα. Εξέλιξη είναι  η σταδιακή, απελευθέρωση,  από τα δε σμά    σωμάτων (φυσικού, αστρικού, νοητικού κλπ.) και η ένωση με το αιώνιο  Πύρ.Η σταδιακή αυτή δράση τής εξέλιξης, ξεκινά από το ορυκτό βασίλειο, συνεχίζεται στο φυτικό,μετά στο ζωικό, και καταλήγει στο αν θρώπινο,όπου η μονάδα,-ψυχή-πνεύμα –συνείδηση, ατομικοποιείται και έχει  για  περίβλημα ένα ανθρώπινο σώμα.Ετσι  ο άνθρωπος,κα θίσταται μια ατομικότητα,πέρα από τη φανερή προσωπικότητα,και συνεχίζει ,με την νέα αυτή κατάσταση,να εξελίσσεται σύμφωνα με τον νόμο τής μετενσαρκώσεως, που όπως και η εξέλιξη ρυθμίζονται από τον νόμο τού Κάρμα. Κατά την «Μυστική Δοξασία» τής Μπλαβάτσκυ ,   η ανθρωπογένεση,προηγήθηκε τής κοσμογένεσης (Ι,256)ότι ,η ίδια  (ΙV, 284)αποκλείει ότι, ο άνθρωπος  προέρχεται από κάποιο πίθηκο ή κά ποιο πρόγονο κοινό και για τους δυό,δεχόμενη ότι, προέρχε ται από   κά ποιον ανώτερο από τον ίδιο, από τον «Ουράνιο Πατέρα» , και ότι ειδικό τερα ο πίθηκος είναι ένας εκφυλισμένος άνθρωπος,(Ι V,32).Η ίδια δεν δέχεται μια συνεχή γραμμή καταγωγής(ΙV 344).Υπάρχει ήδη το ιδεα τό  πρότυπο τού ανθρώπου, στο υποκειμενικό πεδίο,και, καμιά  μορφή ή σχήμα δεν μπορεί να εισέλθει στη συνείδηση τού ανθρώπου ή να αναπτυχθεί στη φαντασία του, η οποία να μην έχει κάποιο υπαρκτό πρωτότυπο τουλάχιστον κατά προσέγγιση. Ούτε η μορφή τού ανθρώ που ούτε η μορφή κανενός ζώου, φυτού ή ορυκτού, δημιουργήθηκε ποτέ, αλλά μόνο σε αυτό το δικό μας πεδίο άρχισε να «γεννιέται», δηλαδή να αντικειμενοποιείται στην παρούσα υλικότητά της ή να επε κτείνεται από τα μέσα προς τα έξω, από την πιο λεπτή και υπεραισθητή ουσία, στη χονδροειδέστερη εμφάνισή της.Οι ανθρώπινες μορφές μας υπήρχαν στην Αιωνιότητα σαν αστρικά ή αιθερικά πρότυπα(…θυμιζουν όλα αυτά τις ιδέες του Πλάτωνα…;;) και σύμφωνα με αυτά τα μοντέλα, τα Πνευματικά Όντα (ή Θεοί), που είχαν καθήκον να τις φέρουν σε αντι κειμενική ύπαρξη και σε γήινη ζωή, ανέπτυξαν τις πρωτοπλασματικές μορφές των μελλοντικών Εγώ από τη δική τους ουσία. Ύστερα απ’αυτό, όταν το ανθρώπινο Ουπάντι ή το βασικό ανθρώπινο καλούπι, ήταν έτοι μο, οι φυσικές γήινες δυνάμεις άρχισαν να διαμορφώνουν αυτά τα υπ εραισθητικά καλούπια που περιείχαν εκτός από τα δικά τους και  τα στοιχεία όλων των περασμένων φυτικών και μελλοντικών ζωικών μορφών αυτής τής σφαίρας. Επομένως το εξωτερικό κέλυφος τού ανθρώπου πέρασε μέσα από κάθε φυτικό και ζωικό σώμα, πριν πάρει το ανθρώπινο σχήμα του… (Η Μυστική Δοξασία, Ι, 279-282).
Άλλες σκέψεις της καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων
Γράφει:
Το Σύμπαν είναι η περιοδική εκδήλωση αυτής τής άγνωστης Ουσίας, που είναι  Πνεύμα, ενώ το Σύμπαν είναι Μάγια ή Χίμαιρα, γιατί μέσα σε αυτό όλα είναι μεταβλητά και παροδικά. Το Πνεύμα είναι το αθάνατο στοιχείο που είναι αιώνιο, απεριόριστο και πάνσοφο.
Το καθετί μέσα στο Σύμπαν όντας απόρροια τής Μίας Θείας Ουσίας, είναι συνειδητό, δηλαδή προικισμένο με μια συνείδηση τού δικού του είδους και πάνω στο δικό του πεδίο αντίληψης. Κάθε Μονάδα είναι ένα απειροελάχιστο τμήμα αυτής τής Θείας Ουσίας. Αυτό το θείο τμήμα τής κάθε Μονάδας είναι αθάνατο αν και δανείζεται πλήθος θνητών σωμά των για να υπάρξει στα διαφορετικά πεδία τού Κόσμου.
Η απόσταση ανάμεσα στο Πνεύμα και την Ύλη γεφυρώνεται με τον Νου, που είναι η δύναμη που αναπτύσσει την ατομική πνευματική νοημο σύνη και παράλληλα μέσω αυτής τής διαδικασίας πνευματοποιείται η ύλη.
Ο άνθρωπος είναι μια Μονάδα που αναπτύσσει και καλλιεργεί τις αρχές τής επιθυμίας και τής νοημοσύνης και ο πλανήτης που τον φιλοξενεί είναι το σχολείο όπου εκπαιδεύεται να διακρίνει το Καλό (ό,τι συνάδει με το Θείο Αρχέτυπο και την Αρμονία) από το Κακό, μέσω των νόμων τής Ανταποδοτικής Δικαιοσύνης και τής Μετενσάρκωσης. Οι Πρεσβύ τεροι Αδελφοί, που είναι οι Πνευματικοί Διδάσκαλοι, τον εκπαιδεύουν μέσω θρησκείας και μύησης, επιστήμης και πολιτισμού με σκοπό να κατακτήσει τη θεία αυτοσυνειδητότητα, γεγονός που θα τον εξομοιώσει με τη Θεία Ουσία του.
Η εκδηλωμένη Ζωή πορεύεται μέσω τού Μεγίστου Νόμου τής Περιο δικότητας, τού οποίου η παρουσία μέσω των νόμων του Κάρμα και τής Μεντενσάρκωσης, καθορίζει την τάξη και την αρμονία των συμπαντικών πεδίων, καθώς και τής ατομικής ζωής.
Ο Κόσμος είναι το  σύνολο τής Ζωής, στο Σώμα τού οποίου, οι λιγότερο εξελιγμένες ζωές αποτελούν τμήματα σε πιο εξελιγμένα τμήματα Ζωής. Τα  πλέον εξελιγμένα είδη στην ύπαρξη των οποίων, εμείς οι άνθρωποι αποτελούμε μέρη τους, είναι τα τελειωμένα (σε σύγκριση με μάς) πνευ ματικά Όντα, που ονομάζονται Θεοί, Αρχάγγελοι, Πλανητικοί και Ηλια κοί Λόγοι.
Το Σύμπαν είναι Μία Ενιαία Ύπαρξη, στην οποία όλες οι Μονάδες είναι τμήματα και απόρροιές της, βρίσκονται σε συνένωση αλλά όχι στην ίδια κατάσταση ουσίας, δηλαδή δεν βρίσκονται όλες στην ίδια συχνότητα, επομένως δεν εκφράζουν ίδιες  δυνάμεις και ποιότητες. Στην ατομική εξέλιξη εκάστης Μονάδας (ψυχής) οφείλεται η διαφορά τής σοφίας, τής αγνότητας και τής ευφυϊας τους και ανάλογα με την αξιολόγηση τής ποι οτητάς τους σε θεία, πνευματική, νοητική και φυσική, έγκειται η πνευ ματική τους ιεράρχηση και η απελευθέρωσή τους από τον κύκλο τής Ανάγκης.
Η βάση τής Ζωής όντας Ενιαία και Μία, προκαθορίζει την ενότητα των εκδηλωμένων. Αυτή η ενότητα ως θεμελιώδες και πρωταρχικό στοιχείο τής Μίας Ύπαρξης, γίνεται ο Παγκόσμιος Νόμος που αποτυπώνεται στους νόμους τής Φύσης και τον άνθρωπο. Η επιταγή του είναι αρμονι κή συνύπαρξη των ατομικών ψυχών με σεβασμό στη φυσική, νοητική και  πνευματική αξιολόγηση των ενεργών δυνάμεών τους. Οι ανθρώ πινες δυνάμεις αξιολογούνται ανάλογα από τη μικρή ή μεγάλη προσέγ γισή τους προς το θείο στοιχείο, και αυτό αξιολογεί τον εξευγενισμό τής ανθρώπινης φύσης, την αρετή της και την ευφυϊα της.
Υπάρχει Μία Απόλυτη Θεία Ουσία-Αρχή, η οποία αποτελεί τον πυρήνα τού εκδηλωμένου σύμπαντος. Γύρω από το κέντρο Της έλκονται τα εκδη λωμένα, που είναι οι δικές της απόρροιες. Αυτή η Αρχή-Ουσία είναι απρόσωπη στον αφηρημένο Χώρο, αλλά Πανταχού Παρούσα στο Εκδηλωμένο Σύμπαν, γιατί περιέχεται στο καθετί και περιέχει το καθετί. Η απροσωπία της είναι η θεμελιώδης ιδέα τής Θεοσοφικής διδασκαλίας.
   Το Σύμπαν είναι η περιοδική εκδήλωση αυτής τής Ουσίας-Αρχής, η οποία αφυπνίζεται από το Παραμπράχμαν και εμφανίζεται ως Πνεύμα και Ύλη.
    Το Σύμπαν εμφανίζεται και εξαφανίζεται περιοδικά.
    Οτιδήποτε υπάρχει μέσα στο Σύμπαν έχει συνειδητότητα, δηλαδή είναι προικισμένο με αντιληπτικότητα τού δικού του είδους και πάνω στο δικό του πεδίο αντίληψης. Δεν υπάρχει νεκρή ή τυφλή ύλη, όπως δεν υπάρχει τυφλός ή ασυνείδητος νόμος.
    Η Θεοσοφική διδασκαλία δέχεται έναν Λόγο, που είναι ο Συλλογικός Δημιουργός του Σύμπαντος. Τον θεωρεί Αρχιτέκτονα που εκπονεί το Κοσμικό Σχέδιο, το οποίο ήδη υπάρχει στη Θεία Σκέψη. Ο Αρχιτέκτονας δεν είναι μια προσωπική θεότητα, παρά μόνο το άθροισμα των Πνευμα τικών και Νοημόνων Δυνάμεων του Σύμπαντος.
    Το Σύμπαν αναπτύσσεται από το Ιδεατό Σχέδιο, που διατηρείται μέσα στην Αιωνιότητα και σε κάθε κάθε Κοσμική Αφύπνιση, προβάλλει μία από τις όψεις του.
    Το Σύμπαν διευθύνεται και καθοδηγείται από μέσα προς τα έξω, από μια ατέλειωτη σειρά Ιεραρχιών Νοημόνων Όντων, που ονομάζονται Αρχάγγελοι ή Ντυάνι Τσοχάν και είναι οι πράκτορες των Καρμικών και Κοσμικών Νόμων. Η σκέψη τους αντανακλά το Θείο Ιδεατό.
    Η ύλη είναι αιώνια και η βάση πάνω στην οποία ο Άπειρος Νους χτίζει τις ιδέες Του. Βρίσκεται σε διαρκή κίνηση από την έναρξη τού Μανβαντάρα, που οφείλεται στην αφύπνιση τής Μίας Μονάδας.
(Περισσότερα στο Παράρτημα) 

 ΤΕΧΝΗΤΗ ΕΠΙΛΟΓΗ-(ΕΥΓΟΝΙΚΗ)Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΩΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ
 ΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ-ΒΙΟΗΘΙΚΗ
 Εκτός από τη φυσική,υπάρχει και η τεχνητή επιλογή,αυτή που οφείλεται σε ανθρώπινη επέμβαση.
 1.- Όπως όλα τα είδη, με την ύπαρξή τους και με τις σχέσεις τους, επι δρούν στην εξέλιξη έτσι,και ίσως πολύ περισσότερο και ο άνθρωπος, είναι αυτουργός, άμεσα και έμμεσα, βαθιών και μακροχρόνιων αλλαγών που δεν μπορούμε να ελέγξουμε, και  επηρεάζει το σύνολο, τού πλανη τικού μας οικοσυστήματος, την χλωρίδα και την πανίδα, καθώς και τα εδάφη, τα νερά και το κλίμα . Ειδικώς για τα εδάφη, είναι γνωστό,ότι, ο πλούτος των ειδών, ζωικών και φυτικών πληθυσμών, μειώνεται ανάλογα με την επιφάνεια τού (ωφέλιμου) περιβάλλοντος των. Επιστήμονες όπως οι Μάγιερ και Ερλιχ, ασχοληθέντες με το θέμα, υπελόγισαν ότι, μείωση τής επιφάνειας τού αρχικού περιβάλλοντος, στο 10% οδηγεί σε απώλεια των ειδών που υπήρχαν σ΄αυτό, κατά 50%!Ακόμη και αν  τα ποσοστά αυτά δεν είναι ακριβή, είναι αναμφίσβητητη η δυσμενής συνέπεια από την αποψίλωση των δασών  και γενικώς από την μείωση τού φυσικού περιβάλλοντος. Ο Barbault υπογραμμίζει την τραγικότητα και σοβαρό τητα τού προβλήματος. Γράφει( ό.π.221) « Απέδειξα πώς στα τροπικά δάση που δεν παύουν, αλλού να υποχωρούν και αλλού να αλλάζουν  λί γο-λίγο ,τα φυτά και τα ζώα εξαφανίζονται………..Όλα τα εγχειρίδια οικολογίας  ή οι αναφορές για την κατάσταση τού πλανήτη, όσον αφορά στην διατήρηση τής φύσης,αναφέρονται στον πίνακα των γνωστών ειδών που εξαφανίστηκαν  από το 1600: 484 είδη σπονδυλωτών,654 είδη φυ τών ( και ο κατάλογος έχει μεγαλώσει τα τελευταία χρόνια)»
 Επίσης με την εμφάνιση τής γεωργίας και τής κτηνοτροφίας και αργότε ρα, τής αγροβιομηχανίας ο άνθρωπος  έχει μεταβάλλει το φυσικό περιβάλ λον,με άμεσες επιπτώσεις στη πανίδα.
 2.- Εκτός όμως από τη μείωση, τού φυσικού περιβάλλοντος (ή την υποβάθμισή του) που έχει άμεσες συνέπειες στη μείωση ή και την εξα φάνιση ειδών, υπάρχει και ένας άλλος παράγοντας: Ο  άνθρωπος ,ως δημιουργός τής βιοποικιλότητας, με τις ποικιλίες που δημιουργεί, με την δημιουργικότητά του και με την τεχνολογία του,  ευνοεί αλλά και προκα λεί σημαντικές εξελικτικές αλλαγές, που επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα την βιόσφαιρα. Το  αντιστάθμισμα τής επιτυχίας μιάς ποικιλίας είναι η εξάλειψη των άλλων μορφών ,των παλαιότερων ποικιλιών, αλλά  και ο γενετι κός  εκφυλισμός που συνδέεται με πιθανότητα επιδημιών  και την επέκτα σή τους, όπως λ.χ. την σκωρίαση τού καφεόδεντρου ή τού σιτα ριού. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η εξημέρωση  άλλαξε τα φυτά, έτσι ώστε, οι σημερινές καλλιεργούμενες ποικιλίες, να μην μπορούν να επιβι ώσουν στη φύση: εξαρτώνται πλέον από τους ανθρώπους για την  ύπαρξη και τη μελλοντική τους εξέλιξη, σε αντίθεση με τα συγγενικά άγρια φυτά, που έχουν αναπτύξει πολύτιμες προσαρμογές, λ.χ. για να επιβιώσουν σε περιόδους ξηρασίας, σε πλημμύρες, σε υπερβολικά χαμηλές θερμοκρα σίες, στον άνεμο. Στην προσπάθειά του να καταστεί αυτάρκης, ο άνθρω πος ευνόησε την εμφάνιση ποικιλιών με υψηλή απόδοση, οδηγήθηκε όμως έτσι σε μια  γενετική ομοιομορφία, που συνεπάγεται κινδύ νους  γιατί καθιστά τα φυτά, ιδιαιτέρως ευάλωτα στις επιδημίες και τις επιθέσεις των καταστροφέων. Ετσι το  1845 η αιφνιδιαστική επιδρομή τής μούχλας, στην  πατάτα τής Ιρλανδίας, στην οποία οι ποικιλίες ήσαν ιδιαιτέρως ομοιόμορφες, από γενετική άποψη,ως προερχόμενη από ένα μικρό σύνολο αρχικών φυτών, προκάλεσε τεράστια μείωση  τής παραγω γής, που οδήγησε σε λιμό, με  αποτέλεσμα τον θάνατο ενός εκατομμυ ρίου ανθρώπων και την μετανάστευση άλλου ενάμιση εκατομμυρίου. (Barbau lt ,ό.π.161)
 3.-4.- Επίσης αμέσως ή εμμέσως, ο άνθρωπος, είναι η αιτία των περις σότερων  βιολογικών επιδρομών που γνωρίζουμε σήμερα. Πέρα από την εισαγωγή εξωτικών ειδών, που έχει πραγματοποιήσει σ΄ένα συγκεκρι μένο περιβάλλον, έχει μεταβάλει κατά τρόπο ριζικό, τις συνθήκες ζωής   πολλών ειδών, άλλοτε υποστηρίζοντας, την υποχώρηση και άλλοτε  ευνοώντας την εξάπλωση άλλων.
(Ηδη ο  Δαρβίνος είχε ισχυρισθεί ότι,  ό άνθρωπος,είχε δημιουργήσει εξημερωμένες ποικιλίες φυτών και ζώων με το να επιβάλλει διαδικασίες επιλογής σε πληθυσμούς σε αιχμαλωσία και σαν παράδειγμα  αναφέρθη κε στο ότι, η προσεκτική διασταύρωση  εμφανίζει  επι θυμητά  χαρακτη ριστικά σε ζώα όπως σε σκύλους κλπ. με τρόπο ανάλογο με αυτόν που επιτυγχάνει η  φύση.Αντιμετώπισε βεβαίως δύο προβλήματα.Ο Δαρβίνος είχε επιδείξει ένα μηχανισμό μόνον πλευρικής εξέλιξης(: τα νέα είδη  είχαν απλώς παρεκκλίσεις από τον κοινό πρόγονο και τίποτε περισσότερο,η χελώνα εξακολουθούσε να παραμένει χελώνα κ.ο.κ.) και όχι διαμήκους εξέλιξης,ώστε δεν εξηγούνταν πώς είχαν προκύψει νέοι τύποι φυτών και ζώων και πέρα απ΄αυτό,ακόμα και για τις παρεκκλίσεις δεν είχε παρουσιάσει έναν αποδείξιμο ισχυρισμό(Gerard Cheshire ό.π.6)
 Από τις πιο  εκρηκτικές εμπειρίες προσαρμογής που  γνωρίζουμε από τον κόσμο τής γεωργίας  είναι αυτές που συνδέονται με τη χρήση εντομο κτόνων(εμπειρία που μάς θυμίζει κάτι ανάλογο με τη χρήση των αντιβιο τικών στην ιατρική).Και τούτο γιατί τα εντομοκτόνα όπως και τα αντιβιο τικά εξωθούν προς την εξελικτική καινοτομία. Όπως έχει παραστατικώς σημειωθεί, με το να επιτιθέμεθα –προληπτικώς-σ΄ένα δυνητικό καταστρο φέα, που καταστρέφει το 99,9% τού πληθυσμού του, δίνουμε στο  0,1% που θα επιβιώσει, εξαιρετική ικανότητα για μελλοντι κή επιτυχία. Επαναλαμβάνοντας την εμπειρία αυτή, από χρονιά σε χρονιά,από χωράφι σε χωράφι, κατασκευάζουμε ένα τρομερό βιολογικό όπλο. Στα όπλα των ανθρώπων αντιστοιχούν  ως απαντήσεις, ποικίλες βιολογικές άμυνες και μια συνεχής εξέλιξη. Ένα παράδειγμα τής ορθότη τας τής παρατήρησης αυτής, έρχεται από την λευκή μύγα τής γλυκοπατάτας .Προερχόμενη από τη Μέση Ανατολή, εξαπλώθηκε κατά την δεκαετί α τού 1920 σ΄ολόκλη ρη τη Γή με προτίμηση προσβολής τον καπνό, το βαμβάκι, τα πεπόνι α  τις ντομάτες κλπ. Οι ζημιές που προξενούσε ήταν περιορισμένες, μέχρι το 1980,οπότε η λευκή μύγα άρχισε να αποκτά ανθεκτικότητα  στα εντομο κτόνα, που χρησιμοποιούνταν άφθονα. Συνέπεια:Δέκα χρόνια αργότερα, κατέκτησε  όλη την Καλιφόρνια,καταστρέφον τας  καλλιέρ γειες δεκάδων εκατομμυρίων δολλαρίων. Η μύγα αυτή εξαπλώθηκε στη συνέχεια  παντού, ενίσχυσε ταυτόχρονα την ανθεκτικότητά της, στα γνωστά εντομοκτόνα και μεταβάλλοντας τις  διατροφικές προτιμήσεις της, επιτίθεται πλέον σε εξακόσια είδη φυτών, και με το τσίμπημά της μεταδίδει περισσότερους από εξήντα φυτικούς ιούς. Η εξάπλωση των ιών που μετέφερε, στη Νότια Αμερική, οδήγησε στην εγκατάλειψη, πάνω από ένα εκατομμύριο εκτάσεων  .


 5.-ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΟΗΘΙΚΗ

  Η κατάσταση σήμερα εμφανίζεται πολύ πιο σοβαρή και για μια άλλη αιτία.  Γενετική και εξέλιξη συνιστούν ένα  σύνθετο πρόβλημα. Οι   επιστήμονες δεν  είναι απλώς σε θέση να αναγνώσουν  το γένωμα τού ανθρώπου, αλλά και να εντοπίσουν το γονίδιο και το γονιδιακό παρά γωγο.Ο άνθρωπος μπορεί να  επέμβει στις μοριακές διαδικασίες τής εξέλιξης. Την δυνατότητα αυτή  έχει (ή θα την έχει  σύντομα) στα χέρια του,τουλάχιστο κατά ένα μέρος. Η μεταβολή τής γενετικής σύστασης τού άνθρώπου, κείται πλέον μέσα στις δυνατότητές του.Ολα αυτά δημιουρ γούν   τεράστια ηθικά προβλήματα. Ποιές επεμβά σεις είναι ηθικές και ποιές όχι;  Για μερικούς δεν έχουμε το δικαίωμα να επεμβαίνουμε στην φύση,που είναι σοφήκαι η παρατήρηση αυτή τους είναι αρκετή. Αλλά υπάρχουν και περισσότερο αιτιολογημένες απόψεις.  Προβάλλεται ότι, κάθε επέμβαση στο γονίδιο είναι αφύσικη και υπάρχει ο κίνδυνος να καταστεί επιβλαβής.Απορρίπτοντας  την σύγκριση με την επιλεκτική αναπαραγωγή, προβάλλουν ότι, η εισαγωγή νέων γονιδίων  θα καταλήγει στην απελευθέρωση μικροοργανισμών ,πράγμα που δημιουργεί ερωτή ματα  για μη προβλεπτές και επικίνδυνες καταστάσεις.( νέοι νοσογόνοι οργανισμοί) . Οπως παρατηρεί ο Whitfield, το πλέον αμφισβητούμε νο  ζήτημα είναι η πιθανότητα  τής άμεσης μεταβολής των γονιδίων τού ανθρώπου.

-Το ότι ,ενδεχομένως ,με την γενετική μηχανική παίζουμε έν ού παικτοίς,αποτυπώνεται στην είδηση  που καταγράφεται (και)  στο βιβλίο του  M.Kaku «Το μέλλον της Ανθρωπότητας»(σελ.301)
Αντιγράφουμε: « Ο ρυθμός των ανακαλύψεων(στην γενετική μηχανική ) είναι τόσο συγκλονιστικώς υψηλός ώστε οι επιστήμονες  συγκάλεσαν συνέδρια  για να συζητήσουν πώς θα μπορούσαν να επιβραδύνουν αυτές τις νέες εξελίξεις»

Υπάρχει βεβαίως και η αντίθετη άποψη. Παρατηρούν κατ’αρχάς και επικαλούνται τη γονιδιακή θεραπεία.Πολλές ανθρώπινες ασθένειες οφείλονται σε γενετικές ανωμαλίες οι οποίες δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπισθούν με μη-γενετικούς τρόπους.
Την άποψη  αυτή υπηρετεί ασφαλώς και η ανακάλυψη για την οποία και σχετική  δημοσίευση της 10-2-2018 . που αφορά την δημιουργία ανεπτυ γμενων ανθρώπινων ωαρίων.Σύμφωνα μ΄αυτή Βρετανοί επιστήμονες έφτιαξαν μέσα στο εργαστήριο ένα ώριμο ανθρώπινο ωάριο Σε προηγού μενες μελέτες οι επιστήμονες είχαν κατορθώσει κάτι ανάλογο με εργαστη ριακά ωάρια ποντικιών, που τελικώς απέκτησαν υγιείς απογόνους. Είχαν επίσης δημιουργήσει ανθρώπινα εργαστηριακά ωάρια, αλλά ξεκινώντας από ωάρια που δεν βρίσκονταν στο πιο πρώιμο στάδιό τους.Οι ερευνη τές, με επικεφαλής την καθηγήτρια Έβελιν Τέλφερ της Σχολής Βιολο γικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, που προέβησαν στη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα ανθρώπινης αναπαρα γωγής "Molecular Human Reproduction", έλαβαν από ιστό ωοθήκης ωοκύτταρα στο πιο πρώιμο στάδιο της ανάπτυξής τους. Στη συνέχεια, τα καλλιέργησαν περαιτέρω στο εργαστήριο, ώστε να είναι ώριμα για γονι μοποίηση.Με τον τρόπο αυτό, μεταξύ άλλων, μπορεί να διασφαλισθεί έγκαιρα στο μέλλον η γονιμότητα κοριτσιών με καρκίνο, τα οποία αργότερα θα υποβληθούν σε δυνητικά επιβλαβείς θεραπείες όπως η χημειοθεραπεία, που μπορεί να έχουν συνέπειες για τη γονιμότητά τους. Τα ανώριμα ωάρια θα είναι δυνατό, αφού συλλεχθούν από τη νεαρή ασθενή, να ωριμάσουν στο εργαστήριο και να αποθηκευ θούν για μελλοντική χρήση, ώστε αυτή να μπορέσει να αποκτήσει παιδί.
-Tο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 1995 δέχτηκε πρόταση σύμφωνα με την οποία δεν επιτρέπεται η κατοχύρωση νέων γενετικά τροποποιημένων ποικιλιών φυτών ή ζώων καθώς και κανενός φυσικού ιστού ή ανθρώπι νου κυττάρου και γονιδίου. Το νομοσχέδιο υπερψηφίστηκε και από το 1998 ενέχει θέση κοινοτικής οδηγίας δημοσιευμένης στην εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.Ο  σχετικός κυρωτικός νόμος  2619/1998 ορί ζει ότι, « κάθε επέμβαση που αποσκοπεί στην τροποποίηση τού ανθρω πίνου γονιδιώματος είναι επιτρεπτή μόνον για προληπτικούς ,διαγνωστι κούς ή θεραπευτικούς σκοπούς και μόνον εφόσον δεν αποσκοπεί,να εισα γάγει οποιαδήποτε τροποποίηση  στο γονιδίωμα τυχόν απογόνων»
  Για τα σχετικά προβλήματα,που ανακύπτουν ,αντιγράφουμε απόσπασμα από το, αναφερόμενο στην παρατιθέμενη στην αρχή βιβλιογραφία,βιβλίο τού Whitfield.
«Μερικοί θα υποστήριζαν ότι, η άμεση επέμβαση στα γονίδια ενός οργανισμού είναι λανθασμένη. Η δραστηριότητα αυτή διαφέρει από την επιλεκτική αναπαραγωγή, γιατί περιλαμβάνει την εισαγωγή νέων γονιδί ων και δημιουργεί ερωτήματα σχετικά με την απελευθέρωση μικροο ργανισμών που έχουν μεταβληθεί γενετικά, σε φυσικά οικο-συστήματα. Πολλοί θα συμφωνούσαν με το γεγονός ότι ένα βακτήριο στο οποίο έχει παρεμβληθεί το γονίδιο της ανθρώπινης ινσουλίνης Γ είναι ένας επικερ δής οργανισμός,  ειδικά εφόσον μπορεί να παράγει ένα υλικό που σώζει ζωές με έναν τρόπο πολύ πιό αποτελεσματικό από οποιονδήποτε άλλο. Επιλέον είναι πιθανό να είναι σύμφωνοι στην ύπαρξη κάποιων δικλείδων ασφαλείας για τήν αποφυγή της εισαγωγής τέτοιων οργανισμών στο περι βάλλον, γιατί έχοντας αλλαγμένη γενετική σύσταση θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν την μελλοντική εξέλιξη μικροβίων μέσα από μονοπάτια εξαιρετικά επικίνδυνα. Με άλλα λόγια, είναι πιθανό να κατέληγαν στην παραγωγή νέων νοσογόνων οργανισμών.
Το πλέον αμφισβητούμενο ζήτημα ηθικής είναι αυτό που αφορά την πιθανότητα της άμεσης μεταβολής των γονιδίων των ανθρώπων. Τα ίδια γενετικά "μηχανήματα" που καθιστούν δυνατή την παρεμβολή ενός αν θρώπινου γονιδίου σε ένα βακτήριο, παρέχουν την τεχνολογική δυνατό τητα εισαγωγής γονιδίων σε ανθρώπινα κύτταρα. Το μόνο σημεία αυτού του τρομακτικού δυναμικού, που έχει αντιμετωπιστεί σοβαρά, είναι αυτό που αφορά τη "γονιδιακή θεραπεία".Πολλές ανθρώπινες ασθένειες είναι αποτέλεσμα γενετικών ανωμαλιών. Τα άτομα τα οποία στερούνται ορισμένων γονιδίων ή που φέρουν μεταλλαγμένα ή ανενεργά γονίδια, υποφέρουν από συγγενείς ανωμαλίες που είναι απολύτως έμφυτες στην κατασκευή του σώματος τους.Δεν υπάρχουν μή-γενετικοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να επέμβουμε σε πολλές από αυτές τις ασθένειες για να πετύχουμε ανακούφιση των συμπτωμάτων και παροχή βοήθειας'στον πάσχοντα έτσι ώστε αυτός να ζήσει μια ζωή φυσιολογική ή κοντά στα φυσιολογικά πλαίσια. Στην αιμοφιλία τύπου Α, έναν από τους πολλούς τύπους των εν δυνάμει θανατηφόρων συγγενών ανωμαλιών της πήξης του αίματος, οι κλινικοί γιατροί μπορούν να αντικαταστήσουν το προϊόν του γονίδιου που λείπει ή είναι ανενεργό και του οποίου η παρουσία οφείλεται σε γενετική βλάβη. Στην περίπτωση αυτή η πρωτεΐνη που διατηρεί τη ζωή ονομάζεται παράγοντας πήξης VIII και είναι ενέσιμη
Όμως, για μερικές άλλες συγγενείς ανωμαλίες, δεν υφίσταται η δυνατό τητα αυτής της επιλογής. Η κυστική ίνωση είναι μία θανατηφόρα γενετι κή ανωμαλία που προκαλείται από ένα μεταλλαγμένο γονίδιο στο χρωμό σωμα  Αυτό το αλλαγμένο γονίδιο δεν μπορεί να κατασκευάσει μια ζωτική πρωτεΐνη που καθιστά ικανή τη σωστή μεταφορά των ιόντων χλωρίου στη μεμβράνη των κυττάρων που καλύπτουν τους πνεύμονες. Το κλινικό αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι μια χρόνια και προοδευτική ανεπάρκεια της πνευμονικής λειτουργίας, η οποία παρά την δραστική φυσιοθεραπεία και τη χορήγηση αντιβιοτικών, αποτελεί αιτία ανικανότητας και θανάτου.
Η δομή του μή-μεταλλαγμένου γονίδιου είναι γνωστή. Θα ήταν ηθικό να προσπαθήσουμε να εισάγουμε αυτό το γονίδιο μέσα στα κύτταρα του σώματος ενός πάσχοντος, ώστε να μπορέσουν να κατασκευάσουν τη σωστή πρωτεΐνη στη θέση της θανατηφόρας; Πολλές επιτροπές ιατρικής ηθικής σε όλο τον κόσμο, έχουν συμπεράνει ότι, τέτοιες προσπάθειες είναι βάσιμες και έχουν σκοπό το καλό του ασθενούς.Μία τέτοια προσπά θεια ήταν αυτή που αφορούσε την εισαγωγή του "καλού" ανθρώπινου γονιδίου σε έναν μή νοσογόνο ιό, ο οποίος κατόπιν θα χορηγούνταν στον ασθενή σαν θολό διάλυμα ψεκασμών, έτσι ώστε αυτός να μπορεί να προς λάβει τον ιό από την αναπνευστική οδό. Ο σκοπός αυτής της στρατηγι κής είναι η μόλυνση των κυττάρων του αεραγωγού των πνευμόνων με τον ιό, με την ελπίδα ότι ,το γονίδιο θα προσληφθεί μαζί με το αβλαβές ιικό DNA. Κατόπιν, το γονίδιο θα μπορούσε να προκαλέσει την παραγω γή της σωστής πρωτεΐνης έτσι ώστε να αρχίσει η φυσιολογική μεταφορά των ιόντων χλωρίου. Στην περίπτωση αυτή, οι κίνδυνοι που υπεισέρχον ται στον χειρισμό των γονιδίων του ασθενή πρέπει να ισοσταθμιστούν με τα σχεδόν βέβαια επακόλουθα της οδυνηρής και θανατηφόρου ασθένειας που θα ακολουθήσουν απουσία οποιασδήποτε αντιμετώπισης αυτού του είδους.
Μία τελευταία πλευρά των ηθικών ζητημάτων προκύπτει από το γεγονός ότι η ιική μετατροπή των γονιδίων των πνευμονικών κυττάρων δεν συνε πάγεται μεταβολές των γονιδίων των κυττάρων του πάσχοντος που παράγουν σπέρματα ή ωάρια. Επομένως οι όποιες επικερδείς γενετικές μεταβολές, δεν θα διοχετευθούν στις επόμενες γενιές. Πάντως, αυτές οι σε βάθος μεταβολές είναι τεχνικά εφικτές.
Σε ένα από τα πρώτα στάδια της κύησης, μπορούν να προσληφθούν μερικά κύτταρα από το έμβρυο, ή από μέρη του πλακούντα που αποτε λούνται από εμβρυϊκά κύτταρα, και να εξεταστούν για την ύπαρξη γενετικών, ανωμαλιών. Σε μερικές περιπτώσεις, όταν διαπιστωθεί μια συγγενής ανωμαλία και η πρόγνωση για την υγεία του εμβρύου είναι άσχημη, χρησιμοποιούνται τα γενετικά στοιχεία ως δικαιολογητικά, διακοπής της κύησης.…..»
 Στο φύλλο της 8-12-2016 της γαλλικής εφημερίδας “Le Monde”   δημο σιεύεται είδηση,κατά την οποία  περισσότερες από 150 ΜΚΟ με ανακοί νωσή τους τής 4-12-2016  στο  Cancún (Μεξικό), με  αφορμή τη δέκατη τρίτη  συνάντηση,για την βιοποικιλότητα, ζήτησαν ένα moratorium  των τεχνικών επέμβασης στο γονίδιο  που στοχεύουν στην  ραγδαία εξάπλω σή των σχετικών εφαρμογών   σ ‘έναν ολόκληρο πληθυσμό.
(Περισσότερα εν:  :http://www.lemonde.fr/sciences/article/2016/12/05/bioingenierie-un-appel-contre-le-forcage-genetique_5043860_1650684.html#eCLSBKCoUIWcC7hU.99_)
-Τον κώδωνα του κινδύνου από την επέμβαση του ανθρώπου,που άρχισε κυρίως από τις αρχές του 21ου αι, στη φυσική επιλογή,την οποία,ο σημε ρινός άνθρωπος θέλει να αντικαταστήσει με τον "ευφυή(;) σχεδιασμό" κρούει ο Yuval Harari(ό.π.ιδίως σελ.408 επ.).Γράφει ότι, σήμερα  οι επι στήμονες σχεδιάζουν έμβια όντα,χωρίς να περιορίζονται  από τα αρχικά χαρακτηριστικά του οργανισμού και παρά τις αντιρρήσεις πολλών βιολό γων,που αντιμάχονται το κίνημα του ευφυούς αυτού σχεδιασμού. Ξεκινάει ουσιαστικώς την αφήγηση του με την περίπτωση τού βραζιλιά νου Εντουάρντο Κάκ,που ζήτησε το 2000  και επέτυχε,από γάλλους επιστήμονες ώστε σ' ένα λευκό κουνέλι,να εμφυτεύσουν στο  DNA του ,το γονίδιο από μιά πράσινη φωσφορίζουσα μέδουσα, και να προκύψει έτσι ένα πράσινο φωσφορίζον κουνέλι.Οτι ,την αντικατάσταση τής φυσι κής επιλογής με τον ευφυή σχεδιασμό,την βλέπει να μπορεί να συμ βεί,με τρείς τρόπους,μέσω τής βιολογικής μηχανικής,τής κυβερνητικής μηχανικής  και της μηχανικής ανόργανης ζωής.
 - Με τη βιολογική μηχανική σκοπείται η ανθρώπινη παρέμβαση  στο βιολογικό επίπεδο,όπως λ.χ. η εμφύτευση ενός γονιδίου,με στόχο  την τροποποίηση τής μορφής,των ικανοτήτων ,των αναγκών ή των επιθυμιών ενός οργανισμού,Πολλοί φοβούνται ότι με τον τρόπο αυτό,παραβιά ζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, γιατί η βιολογική μηχανική,μπορεί να χρησιμοποιηθεί  για την παραγωγή υπερανθρώπων που  θα κάνουν σκλάβους τους υπόλοιπους γιατί έτσι το θέλει μιά ηγε σία,΄ή που δεν θα ελέγχονται πλέον από τον δημιουργό τους,σκέψη που παραπέμπει στον μύθο του Φραγκενστάιν που συνέγραψε το 1818 η Μαίρη Σέλει.
- Με την κυβερνητική μηχανική, τη μηχανική σάιμποργκ, θα έχουμε όντα  που θα συνδυάζουν οργανικά  και ανόργανα μέλη,όπως λ.χ.κάποιος με βιονικά χέρια  .Στις ΗΠΑ σχεδιάζουν έντομα  με σκοπό να εμφυτεύ σουν σ'αυτά ηλεκτρονικά τσίπς,έτσι ώστε ένας 'ανθρωπος   να μπορεί να ελέγχει από μακρυά τις κινήαεις  του εντόμου, για να κρυφακούει ομιλίες κλπ.
 -Με την μηχανική ανόργανης ζωής σκοπείται η κατασκευή εντελώς  α νόργανων πλασμάτων κατά μίμηση τής γενετικής εξέλιξης.Τα πλέον πρό σφατα παραδείγματα  είναι τα προγράμματα και οι ιοί των υπολογι στών που θα μπορούν να εξελιχθούν ανεξάρτητα.  από τη θέληση του δημιουρ γού.
Προσθέτει ο συγγραφέας ότι,οι γενετιστές,προσπαθούν επί πλέον,να ξαναζωνταζέψουν πλάσματα που έχουν εξαφανισθεί.Και καταλήγει εκφ ράζοντας το φόβο πώς είναι πιθανόν να προσεγγίζουμε ταχύτατα μιά ανωμαλία,όπου όλες οι έννοιες που δίνουν νόημα στη ζωή μας,θα πάψουν να έχουν σχέση με την πραγματικότητα.

Η ΓΛΩΣΣΑ-ΟΙ ΣΚΕΨΕΙΣ- ΤΟ ΓΟΝΙΔΙΟ,ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ
Σύμφωνα με ανάρτηση στο διαδίκτυο,έχει πειραματικώς αποδειχθεί,από ρώσους επιστήμονες  ότι,το ανθρώπινοDNA μπορεί εύκολα να προγαμματισθεί με τον ανθρώπινο λόγο.

Παραθέτουμε μικρή περίληψη αποσπάσματος,.Στο τέλος ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο στα αγγλικά.
« Πρωτοπόρος στην ανακάλυψη αυτή είναι ο ΔΡ. Bruce H. Lipton, παγκο σμίως γνωστός,στον τομέα της μοριακής βιολογίας και της έρευνας στην κβαντοτμηχανική και συγγραφέας  του βιβλίου  μπέστ σέλλερ,»  «The Biology of Belief  » (Η Βιολογία της Πίστεως). Στο βιβλίο του αυτό  ο Lipton  γράφει πώς απέδειξε  ότι, έχουμε τη δυνατότητα να «ξαναγρά ψουμε» τον τρόπο με τον οποίο τα γονίδια εκφράζονται.Ετσι μπορεί κανείς να καταστήσει τα καρκινικά κύτταρα ή και άλλα μή κανονκά ή μεταλλαγμένα κύτταρα,να ενεργούν ως κανονικά ανθρώπινα κύτταρα. Κατά τον ίδιο,τα ευρήματα των ρώσσων επιστημόνων έχουν ήδη εφαρ μοσθεί σε μερικά ακαδημαικά ευρωπαικα νοσοκομεία,με μεγάλη επιτυ χία σε μερικά είδη καρκίνου του δέρματος.Κατέστη επίσης δυνατόν να επηρεασθεί ο κυττταρικός μεταβολισμός και να θεραπευθούν γενετικά ελαττώματα. Γίνεται λόγος για την «επιγενετική»που χαρακτηρίζεται ως   επιστήμη του μέλλοντος.Στο ανθρώπινο σώμα υπάρχουν τα επιγονί δια ( "epigenes") που προσκολλώνται στα κύτταρα.Αυτά ελέγχουν τα γονίδια ή το  DNA) μέσα στα κύτταρα.Με άλλα λόγια τα γονίδια εί ναι   το "hardware"  και τα επιγονίδια  το"software" που λέγουν τι πρέπει αυτά να πράξουν
Επίσης από το διαδίκτυο,η ίδια είδησηΑντιφάφουμε:.
«Για χρόνια, τα απανταχού συμπεράσματα ήταν ότι τα γονίδια καθορίζουν την ευεξία και την μακροπρόθεσμη υγεία μας. Εάν η οικογένειά μας είχε ιστορικό διαβήτη, τότε αυτή ήταν και η δική μας αναμενόμενη μοίρα. Αν από την πλευρά της μητέρας μας υπήρχε ιστορικό καρκίνου, τότε και εμείς περιμέναμε με αγωνία την επίφοβη διάγνωση του.Η επιστήμη και ο ιατρικός κόσμος υπαγόρευε το μέλλον μας. «Είναι γενετικό» ήταν η κοινή απάντηση όταν έρχονταν αντιμέτωποι με μια ιατρική πρόκληση και εμείς σαν παγιδευμένες πάπιες στο σκοπευ τήριο, ανήμπορες  να αλλάξουν το αποτέλεσμα μιας ασθενικής τάσης στην οικογένεια.Ωστόσο, στο άρθρο μας για τον Δρ. Μπρους Λίπτον (Bruce Lipton), συγγραφέα του περίφημου βιβλίου «Η βιολογία της πεποίθησης», Εκδόσεις Πατάκη, θα δούμε πως αυτός ο επιστήμονας και ερευνητής ρίχνει φως σε μια νέα κατανόηση που λέει ότι: δεν είμαστε θύμα των γονιδίων μας, αλλά ένα προϊόν του περιβάλλοντός μας.
Τα κύτταρα και το περιβάλλον τους
Σαράντα οκτώ χρόνια πριν, ο Δρ. Λίπτον έκανε ένα συναρπαστικό πεί ραμα που άλλαξε τον τρόπο αντίληψης μας σχετικά με τις γενετικές τά σεις. Κλωνοποίησε ένα βλαστοκύτταρο (αναπαραγωγή κυττάρων που είναι γενετικά πανομοιότυπα) σε ένα τρυβλίο (ένα διαφανές πιάτο που χρησιμοποιείται για την καλλιέργεια μικροοργανισμών) και μετά από μία εβδομάδα, αυτό το ένα κύτταρο είχε διαιρεθεί σε 50.000 γενετικά πανο μοιότυπα κύτταρα. Χώρισε αυτά τα πανομοιότυπα κύτταρα σε 3 διαφορε τικά τρυβλία, αλλά άλλαξε το μέσο καλλιέργειας ή το περιβάλλον, σε κά θε  πιάτο. Θα ήταν το αποτέλεσμα ίδιο;
Εδώ βρήκε εντυπωσιακά αποτελέσματα: στο πρώτο τρυβλίο, τα κύτταρα που σχηματίστηκαν ήταν μυϊκά κύτταρα, στη δεύτερη περίπτωση κύττα ρα οστών ενώ στην τρίτη, λιποκύτταρα. Τι έλεγχε την τύχη αυτών των πανο μοιότυπων κυττάρων; Το περιβάλλον μέσα στο οποίο υπήρχαν, καθόριζε τη μοίρα τους.
Τι σημαίνει αυτό για το ανθρώπινο σώμα; Εκεί που κάποτε νομίζαμε ότι η γενετική θα καθορίσει πλήρως τη μελλοντική υγεία ή τις ασθένειες μας, τώρα έχει αποδειχθεί ότι μόνο το 1% της ασθένειας οφείλεται στη γενε τική: το 99% της υγείας μας καθορίζεται από το περιβάλλον μας.


Το εσωτερικό περιβάλλον μας δημιουργεί ή καταστρέφει  την υγεία μας
Τι εννοεί ο Δρ. Λίπτον όταν μιλάει για το περιβάλλον; Αναφέρεται στο εσωτερικό περιβάλλον τους σώματος μας: την υγεία και την ισορροπία των εντέρων, οργάνων, αδένων, οστών και του αίματος και ό, τι υποστη ρίζει ή διαταράσσει αυτό το περιβάλλον.
Οι εσωτερικοί μας διαταράκτες περιλαμβάνουν τον χώρο τον οποίο ζούμε (π.χ. ένα παλιό σπίτι γεμάτο μούχλα ή ένα νέο σπίτι με τοξικά υλικά) και τα είδη χημικής ή περιβαλλοντικής τοξικότητας στα οποία εκτεθήκαμε από την στιγμή της σύλληψης μας μέχρι σήμερα. Περιλαμβάνει επίσης τη διατροφή μας, με πολλές συνήθειες οι οποίες είναι ειδικές από το οικογενειακό ιστορικό μας: π.χ. διατροφή πλούσια σε σάκχαρα, γλουτένη, γαλακτοκομικά ή σόδες, καραμέλες και κονσερβο ποιημένα-επεξεργασμένα ή γρήγορα φαγητά.
Επίσης, το εσωτερικό περιβάλλον μας επηρεάζεται από την έκθεση μας σε βαρέα μέταλλα συμπεριλαμβανομένων και των ασημένιων σφραγι σμάτων που είχατε εσείς, η μητέρα σας, η γιαγιά και προγιαγιά σας, καθώς και το συναισθηματικό υπόβαθρο του σπιτιού (ευτυχισμένο, λυπημένο, φοβισμένο, καταχρηστικό) και την τρέχουσα κατάσταση του μυαλού σας.
(Ολόκληρο το  κείμενο στο «Παράρτημα»υπό τον τίτλο: Russian Scientists Prove ThatHuman Speech Dramatically Alters DN)

ΔΙΔΥΜΑ ΠΟΥ ΜΕΓΑΛΩΣΑΝ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ=
Αν κάποια μονοζυγωτικά (όμοια) δίδυμα μεγάλωναν σε ξεχωριστά περιβάλλοντα, η κατάσταση της υγεία τους θα ήταν πιθανότατα δια φορετική. Ας πούμε ότι, το ένα μεγάλωνε σε μια οικογένεια που ήταν ευτυχισμένη, ισορροπημένη και είχε μια απόλυτα ισορροπημένη και χωρίς χημικές ουσίες υγιεινή διατροφή. Το άλλο δίδυμο ζούσε σε μια οικογένεια που ήταν χαοτική, καταχρηστική και έτρωγαν μια διατροφή πρόχειρο φαγητό γεμάτη χημικές ουσίες. Τα περιβάλλοντά τους θα ήταν ριζικά διαφορετικά. Το δυναμικό για να αναπτύξει το δεύτερο δίδυμο που βρίσκεται στο τοξικό περιβάλλον μια κρίσιμη ασθένεια, είναι πολύ πιο μεγαλύτερο.
Το περιβάλλον στο οποίο ζούμε σήμερα και ζήσαμε από την παιδική μας ηλικία μπορεί να επηρεάσουν ριζικά τον τρόπο που τα γονίδιά μας μπο ρούν να εκφραστούν. Η μελέτη της επιγενετικής αποδεικνύει ότι, η κακή έκφραση του γονιδίου μπορεί να ενεργοποιηθεί από πολλούς περιβαλλον τικούς παράγοντες όπως τη χημική, συναισθηματική ή σωματική κατά σταση.

ΣΚΕΨΕΙΣ ΠΟΥ ΒΛΑΠΤΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ
Αλλά ο Δρ. Λίπτον προχωρά σε πολλά βήματα περαιτέρω. Στο ίδι βιβλίο του («Η βιολογία της πεποίθησης») καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, οι κακές σκέψεις μας έχουν την ικανότητα να δημιουργήσουν φλεγμονές στο σώ μα, ενώ οι καλές σκέψεις μας μπορούν να τις μειώσουν. Στην πραγματικότητα, ο εγκέφαλός μας είναι ο χημικός που δημιουργεί την χημεία του αίματός μας. Όταν είμαστε ερωτευμένοι, έχουμε την απελευ θέρωση της ωκυτοκίνης και της ντοπαμίνης (νευροδιαβιβαστές ευεξίας) που δημιουργούν μια αίσθηση απέραντης ευεξίας και σταθερότητας.
Αντίθετα, όταν έχουμε θυμωμένες και ανήσυχες σκέψεις που δημιου ργούν  φόβο και θυμό, αυτές οι χημικές ουσίες του στρες προκαλούν φλεγμονή και καταστέλλουν την ανάπτυξη των κυττάρων: με άλλα λόγια, ο φόβος και ο θυμός σκοτώνουν τα κύτταρα. Τα κύτταρα βλέπουν μόνο την εικόνα που έχουμε στο μυαλό μας, δεν έχουν τη δυνατότητα να δουν τον πραγματικό κόσμο. Έτσι, η χημεία του αίματος αλλάζει σύμφωνα με τις εικόνες στο μυαλό. Καθώς βλέπει αυτή την εικόνα ο εγκέφαλος μας, δημιουργεί ορισμένες νευροχημικές αντιδράσεις που εναρμονίζονται με αυτό που βλέπουν, μετατρέποντάς τη βιολογία μας.
Αν το μυαλό μας παρερμηνεύει τον κόσμο, τα κύτταρά μας δεν γνωρί ζουν τι είναι και τι δεν είναι αλήθεια και ο φόβος κλείνει όλες κυτταρικές προστασίες. Όταν έχουμε μια λοίμωξη και βρισκόμαστε σε κατάσταση φόβου και θυμού, τα κύτταρά μας δεν μπορούν να προστατεύσουν τους εαυτούς τους γιατί το άγχος κλείνει το ανοσοποιητικό μας σύστημα, προκει μένου να εξοικονομήσει ενέργεια. Κάθε μέρα, καθώς λούζουμε τους εαυτούς μας με στρες, το ανοσοποιητικό μας κλείνει συστηματικά.

 Η ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΕΠΟΙΘΗΣΗΣ
«Η έννοια αυτή απεικονίζεται σε ένα από τους γιατρούς μου. Πολλά χρόνια πριν, είχε ένα ιστορικό ελκώδους κολίτιδας. Κατά τη διάρκεια μιας περιόδου δύο ετών, ήταν σε θέση να την θεραπεύσει με φυσικές μεθό δους. Ωστόσο, δέκα χρόνια αργότερα, όταν το παιδί της ήταν 2 ετών, ανεκάλυψε ότι τα παλιά συμπτώματα του εντέρου της επέστρεψαν. Εκείνη πανικοβλήθηκε. Τι είχε αλλάξει; Οι διατροφικές συνήθειες της παρέμειναν ίδιες και ήταν πολύ υγιής και ισορροπημένες. Όμως, λόγω του στρες, οι σκέψεις της επικεντρώθηκαν στην επικείμενη ασθένεια. Είχε παγιδευτεί σε δόσεις αρνητικής σκέψης όσο αφορά την εντερική της υγεία.
Κατά τη περίοδο εκείνη διάβασε ένα βιβλίο που ενθαρρύνει θετικά αποτελέσματα για την υγεία. Για τις επόμενες 60 ημέρες, δεν επίτρεψε στον εαυτό της καμία αρνητική σκέψη σχετικά με τα έντερα της να επικρατήσουν. Κάθε φορά που έβρισκε τον εαυτό να επαναλαμβάνει νοερά τη φράση, «Τι βάσανο είναι αυτό…» αμέσως διόρθωνε την σκέψης της. Όταν έπιανε τον εαυτό να επαναλαμβάνει ότι, τα έντερα της είχαν φλεγμονές το διόρθωνε λέγοντας ότι τα έντερα της ήταν χωρίς συμπτώματα, υγιή και σε ισορροπία.
Μετά από 2 εβδομάδες, άρχισε να βλέπει ότι ,τα συμπτώματα της μειώ θηκαν και μέχρι το τέλος των δύο μηνών, είχαν εντελώς εξαφα νιστεί. Το μόνο πράγμα που άλλαξε ήταν οι σταθερά αρνητικές σκέψεις της σχετικά με τα συμπτώματα των εντέρων της. Ο Δρ. Λίπτον λέει ότι είναι επικίν δυνο να σκεφτόμαστε τον εαυτό μας ως άρρωστο, γιατί και πάλι αυτό θα οδηγήσει στην απελευθέρωση ορισμένων χημικών ουσιών που θα κλεί σουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Η δύναμη των σκέψεών μας είναι εκπληκτική!»
Από τον Δρ. Πόμπα

ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΜΕ ΜΟΤΙΒΑ ΣΚΕΨΕΩΝ;
«Πώς διαμορφώνονται τα μοτίβα σκέψης; Κατά τα πρώτα επτά χρόνια της ζωής μας, διαμορφώνουμε την άποψη μας τόσο για τον κόσμο γύρω μας όσο και τις προσωπικές μας απόψεις. Παρακολουθούμε τους γονείς μας και οι πεποιθήσεις τους, καταγράφονται στον εγκέφαλό μας.
Οι γονείς είναι οι προπονητές μας. Δηλώσεις όπως «δεν είσαι αγαπητός» ή «δεν είσαι καλό παιδί», ακόμα και όταν ειπωθούν αντιδραστικά μπορεί να καταλήξουν να είναι καθοριστικά για την ζωή μας. Οι περισσότεροι γονείς κάνουν το καλύτερό τους, αλλά μερικές φορές οι δηλώσεις τους παίρνουν μόνιμες θέσεις στο υποσυνείδητο μας. Και τελικά αυτός ο προγραμματισμός, μπορεί να τρέξει τη ζωή μας.
Ωστόσο, δεν πρέπει να αισθανόμαστε ότι, είμαστε θύματα του  προγραμ ματισμού  αυτού γιατί δεν έχει σημασία πόσο έντονες ήταν αυτές οι δηλώ σεις ή οι περιστάσεις. Γιατί εμείς μπορούμε να εργαστούμε και να δημιου ργήσουμε εκ νέου τον προγραμματισμό μας αλλάζοντας αυτά τα αρνητι κά πρότυπα σκέψης, αν θέλουμε να ζήσουμε μια ζωή γεμάτη υγεία και ευτυχία.
ΑΛΛΑΖΟΥΜΕ ΤΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ
Πώς μπορούμε να αλλάξουμε τον προγραμματισμό μας; Όταν μιλάμε στον εαυτό μας δυνατά και λέμε «εγώ δεν πρόκειται να φάω αυτό το κομμάτι του κέικ», σκεφτείτε το εξής: το υποσυνείδητό μας καθορίζει την παράσταση και δεν ακούει. Και η παραπάνω δήλωση έχει αλλάξει καθόλου τη συμπεριφορά μας; Ίσως όχι, γιατί συνεχίζουμε να χώνουμε το κέικ στο στόμα μας ξανά και ξανά. Ή όταν διαβάζουμε ένα βιβλίο αυτοβοήθειας, το συνειδητό μυαλό μας λέει ΝΑΙ! Αλλά ήταν η αλλαγή μόνιμη; Το υποσυνείδητο μυαλό μας δεν μπορεί να μάθει μέσα από τη δημιουργικότητα. Μπορεί να μάθει μόνο μέσα από την αυτό-ύπνωση.
Ένας πολύ καλός τρόπος για να ξεκινήσουμε έναν εκ νέου προγραμμα τισμό είναι να έρθουμε σε επαφή με τα κύματα δέλτα στον εγκέφαλο μας, ακριβώς την ώρα που πάμε να αποκοιμηθούμε. Είναι σημαντικό να παί ξουμε ηχογραφημένα θετικά μηνύματα για τουλάχιστον 15 λεπτά πριν κοιμηθούμε, έτσι ώστε οι λέξεις να μπορέσουν να εισέλθουν βαθιά στο υποσυνείδητο μας. Φυσικά, η επανάληψη είναι πολύ σημαντική.
Είναι σημαντικό να δούμε τις προκλήσεις μας και να μάθουμε ποιες πεποιθήσεις δεν μας υποστηρίζουν πια και να τις απομακρύνουμε. Αυτό μπορεί να γίνει μέσα από έναν πνευματικό καθαρισμό της SRT. (Οι SRT & SpR είναι πνευματικές μέθοδοι που θεραπεύουν φραγμούς & αρνητικές ενέργειες) Μπορούμε είτε να χρησιμοποιήσουμε έτοιμες θετικές δηλώσεις ή να βρούμε μέσω μιας συνεδρίας SRT ποιες είναι οι καταλλη λότερες για εμάς και να τις τροποποιήσουμε σύμφωνα με την περίπτωση μας. Μπορούμε να δημιουργήσουμε κάποιες με στόχο την υγεία του σώματος ή του νου ή σχετικά με τις πεποιθήσεις και τη ζωή μας.
Όταν οι δηλώσεις αυτές επαναλαμβάνονται, είναι δυνατόν να αλλάξουν τον προγραμματισμό μας. Στην πραγματικότητα, όταν οι δηλώσεις γί νονται σωστά, έχει αποδειχθεί ότι, μπορούν να αλλάξουν την συμπερι φορά μας σε 5-8 λεπτά. Και όταν συνδυάζονται με θεραπευτική διατροφή των κυττάρων για κυτταρική υγεία, με την πάροδο του χρόνου, το εσωτε ρικό περιβάλλον μας μπορεί να αλλάξει (οι χρόνοι διαφέρουν για τον καθένα). Καθώς οι σκέψεις μας αλλάζουν, η φλεγμονή κατευνάζεται, τα καλά γονίδια εκφράζονται και υπάρχουν αλλαγές στη ζωή μας. Δεν εί μαστε θύματα των γονιδίων μας, αλλά ο νικητής του περιβάλλοντός μας.

ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΣ Η ΥΠΟΣΥΝΕΙΔΗΤΟΣ ΝΟΥΣ;
Υπάρχουν δύο τμήματα του νου: ο συνειδητός και ο υποσυνείδητος νους. Ο συνειδητός νους είναι η δημιουργική φύση μας, αυτό που είμαστε σε καθημερινή βάση. Κατέχει τις ευχές και τις επιθυμίες μας. Μπορεί να σκεφτεί το παρελθόν και το μέλλον, πηγαίνοντας πίσω-μπρός χωρίς κανέναν περιορισμό.Ο υποσυνείδητος νους δεν βλέπει παρελθόν ή μέλ λον ,   αλλά μόνο προγράμματα. Με άλλα λόγια, είναι η συνήθεια του μυαλού. Ό, τι μαθαίνουμε γίνεται πρόγραμμα, είτε καλό, είτε κακό. Ο υποσυνείδητος νους υπάρχει μόνο στο παρόν και είναι στον αυτόματο πιλότο,πιέζουμε το κουμπί και παίζει.
Κατά το 95% της ημέρας μας, η σκέψη μας βρίσκεται στον αυτόματο πιλότο (πραγματικά). Γι ’αυτό, στην πραγματικότητα δεν οδηγούμε τις σκέψεις μας, αλλά είμαστε σχεδόν πάντα στον αυτόματο πιλότο που εκ φράζει τον υποσυνείδητο προγραμματισμό μας. Στην πραγματικότητα, θα μπορούσαμε κάλλιστα να εκφράζουμε τη συμπεριφορά των γονιών μας. Πόσες φορές έχουμε σταματήσει τον εαυτό μας, γιατί ακούμε να επαναλα μβάνουμε τις ίδιες φράσεις που έλεγαν οι γονείς μας όταν μας μάλω ναν;  Και όταν κάποιος μας πει, «Είσαι ακριβώς όπως ο πατέρας σου» και ο πατέρας μας δεν χαίρει μια θετική εικόνα στο νου μας, ανάβουμε αμέσως. Πώς γίνεται αυτό να είναι αλήθεια; Έχουμε κάνει τα πάντα για να είμαστε διαφορετικοί και όμως δεν μπορούμε να δούμε ότι, ο προγραμματισμός  μας κατά τη διάρκεια της μικρής ηλικίας μας συνεχί ζει να εκφράζεται.



Η ΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΑΡΧΗ
.  Είναι γνωστό το ανθρωπικό αξίωμα ή ανθρωπικη αρχή..Δέχεται ότι,  αν οι δυνάμεις, οι νόμοι και οι σταθερές  τής φύσεως, τής ύλης ,τού Σύμπαν τος, ήσαν διαφορετικές, δεν θα  υπήρχε ζωή----(.Η ανθρωπική αρχή, ,ασχολούμενη με το ερώτημα γιατί να είναι τετραδιάστατος ο χωρό χρονος,  δέχεται ότι, οι τρείς χωροχρονικές διαστάσεις,δηλαδή δύο,και μια χρονική,είναι σαφώς ανεπαρκείς  για την ανάπτυξη πολύπλοκων οργανισμών,ενώ από την άλλη ,αν υπήρχαν περισσότερες, από τρείς χωρικές διαστάσεις,οι τροχιές των πλανητών γύρω από τον Ηλιο και των ηλεκτρονίων γύρω από τον πυρήνα,θα ήσαν ασταθείς,και βαθμιαία, ακολουθώντας σπειροειδή διαδρομή,θα κατέρρεαν). και ότι ,ο Δαρβίνος και οι δαρβινιστές, δεν δίνουν καμία εξήγηση για την ύπαρξη των σταθερών και των δυνάμεων αυτών. Δεν δίνουν απάντηση, στο ότι, η τύχη δεν εξηγεί όλα αυτά, παρόλη την επιστράτευση τής έννοιας τής φυσικής επιλογής.
 Είναι λοιπόν θεμιτό να υποστηρίζεται πώς υπάρχει  ένας ευφυής σχεδια σμός(παραδοχή για μας  που οδηγεί στην παραδοχή μιάς Υπέρτατης διά νοιας που έχει σχεδιάσει τα πάντα), ο οποίος  δεν αναιρείται σε τίποτε από το ότι, ο σχεδιασμός αυτός, δεν είναι ή δεν υλοποιήθηκε ,έτσι, ώστε να παράγει παντού και πάντοτε  «τέλεια» έμβια όντα.Το θέμα αυτό αντιμε τωπίζεται σε άλλο σημείο τού προκείμενου πονήματος. Ο Einstein κάποτε είπε «Εκείνο που με ενδιαφέρει στην πραγματικότητα, είναι κατά πόσον ο Θεός,θα μπορούσε να κάνει τον κόσμο  με διαφορετικό τρόπο, δηλαδή κατά πόσο η ανάγκη για λογική απλότητα,αφήνει   οποιοδή ποτε  οποιαδήποτε ελευθερία…..Οι φυσικοί ασχολούνται τώρα ν΄αποδείξουν ότι, ο κόσμος μας είναι ο μόνος δυνατός…η συμμετρία θα φωτίσει το δρόμο μας στην αναζήτηση να γνωρίσουμε την σκέψη του…Η φύση στο βασικό της επίπεδο είναι  σχεδιασμένη όμορφα Οι φυσικοί ανεκάλυψαν ότι, οι διαφορές στα φαινόμενα  δεν απαιτούν και διαφορές στις εξηγήσεις..Ο σχεδιασμός-υπόστρωμα της φύσεως φαίνεται να έχει σχεδιασθεί με ομορφιά. Αν η πυρηνική έλξη μεταξύ των πρωτο νίων, ήταν λίγο  ισχυρότερη,δύο πρωτόνια θα κολλούσαν, απελευθερώ νοντας ενέργεια.Η πυρηνική δύναμη ,είναι μόλις αρκετή, για να ενωθεί ένα πρωτόνιο κα ένα νετρόνιο,αλλά όχι αρκετά ισχυρή, για να κάνει να κολλήσουν δύο πρωτόνια…Γιατί να υπάρχουν τόσα πολλά   σωματίδια στο Σύμπαν…….Οι χημικοί, είναι σε θέση να κατασκευάσουν ανεστραμμένες  εικόνες των μορίων, που υπάρχουν στη φύση, και τα μόρια αυτά,πράγματι έχουν τις ίδιες ιδιότητες»        Στην προσπάθειά τους,να μην ταυτίσουν τον « μεγάλο σχεδιαστή» με τον Θεό,οι υπέρμαχοι τού ευφυούς σχεδιασμού,είπαν ότι, αυτός θα μπορούσε να είναι ένας εξω γήινος ή ένας  κυτταρικός βιολόγος που ταξειδεύει στο χρόνο.Αλλά τέτοιες υποθέσεις,προφανώς ατεκμηρίωτες και μη αποδείξιμες , δεν μπορούν να ληφθούν(τουλάχιστον με τα σημερινά δεδομένα) σοβαρώς υπόψη.Εκτός αυτού,όπως και σε άλλο σημείο εκτίθεται,πρόκειται σε τελική(συμπαντική) ανάλυση για μετάθεση τού προβλήματος.
 -Ανεξαρτήτως από τη βασιμότητα όλων αυτών των θεωριών που ασφα λώς δεν μπορούν να διεκδικήσουν επιστημονική εγκυρότητα,παραμέ νουν  ορισμένα στοιχεία- γεγονότα,που αξίζουν την προσοχή και τον προβληματισμό μας.Υπάρχει  μια τάση-μία πορεία, προς το πολυπλοκό τερο–με τις  εξαιρέσεις της-,προς το όσο και περισσότερο συνειδητό. Υπάρχει ,κάτι ,που ωθεί  τα έμβια όντα να έχουν μια αυξημένη γεννητικό τητα, μερικά ιδίως  όταν αισθάνονται ότι, πλησιάζουν προς το θάνατο, ώστε να καλύψουν απώλειες.  Ετσι η μουρούνα  γεννά περίπου ένα εκατο μμύριο αυγά και ο μπακαλιάρος πέντε εκατομμμύρια,χωρίς όμως ο αρι θμός από τα είδη αυτά,να  αυξάνεται.


Ως προς την σχέση του δαρβινισμού με τον ευφυή σχεδιασμό,ο δαρβι νιστής και φιλόσοφος της βιολογίας M.Ruse,γράφει (.ο.π.σελ.371) πώς" ο Δαρβινισμός υπονομεύει  το επιχείρημα του σχεδιασμού...."
-Ειδικώς ως προς τις ατέλειες που παρουσιάζονται στα έμβια όντα, γράφουμε σε άλλο σημείο υπό τον τίτλο ΚΡΙΤΙΚΗ κλπ.αρ.25) όπου διατυπώνεται η άποψη πώς κατά την εξέλιξη ακολουθείται ο μηχανισμός τής ελάχιστης αντίστασης.


ΜΟΡΦΕΣ ΑΥΤΟ-ΕΠΙΔΙΟΡΘΩΣΗΣ- Η  Η  ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΤΕΛΕΙΟΤΗΤΑΣ.
          Τις πιο εντυπωσιακές εκδηλώσεις απαντάμε στα «κατώτερα» πλάσματα ,όπως τα σκουλήκια και τους πολύποδες.Αν κόψουμε ένα πλατυέλμινθο σκώληκα  στα δύο,το κομμάτι τής κεφαλής, θα αναπτύξει μιά νέα ουρά,και το κομμάτι τής ουράς μια νέα κεφαλή. Εστω και αν το κόψουμε σε έξη ή περισσότερες φέτες,η κάθε φέτα θα ανάπλαθε,ένα πλή ρες ζώο.Καθώς ανεβαίνουμε την κλίμακα από τα ερπετά στα θηλαστικά, η ικανότητα αυτή μειώνεται και παραγκωνίζεται από τις αυξανόμενες δυνάμεις τού νευρικού συστήματος.  Όταν δε φθάσουμε στην κορυφή τής κλίμακας,  διαπιστώνουμε ότι, η ικανότητα, για φυσική αναγέννηση, στον άνθρωπο μειώνεται στο ελάχιστο,με την παρατήρηση βεβαίως ότι, η απώλεια αυτή,αναπληρώνεται με την ανθρώπινη δυνατότητα,ν’ αντιμετω πίζει με την ευφυία του προκλήσεις τού περιβάλλοντος.     (Κέσλερ ό.π.136 επ.)
        -Η παρατήρηση αυτή,μάς αναγκάζει να σκεφθούμε το ποιά είναι η έννοια και ο σκοπός (για κείνους που δέχονται ότι, υπάρχει)τής εξέλιξης, ποιά είναι η έννοια τής τελειοποίησης ή  για άλλους τής προόδου με την έννοια που δίνουν σ΄αυτή, που φέρει η εξέλιξη.Ακόμη ειδικότερα: Αν είναι σωστή,όπως φαίνεται ότι, είναι,ο κανόνας (γι΄άλλους το γεγονός) ότι, η πορεία τής εξέλιξης είναι η δόμηση όλο και πολυπλοκότερων μορφών ζωής,που όμως δεν έχουν τις προαναφερόμενες,στην αρχή, ιδιότητες-ικανότητες των «κατώτερων» πλασμάτων, πού οδηγού μαστε,και τι σημαίνουν όλα αυτά;Θα αντικαθίστανται όλα αυτά,από την τελειοποίηση τού νευρικού συστήματος, την   ανάπτυξη των διανοη τικών,ενδεχομένως και των ψυχικών και πνευματικών  ικανοτήτων  επί τώ τέλει όπως………..;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;
Μήπως,όλα έχουν σχεδιασθεί για ένα μετασχηματισμό, στον οποίο οι   «ατελέστερες» μορφές,θα θυσιάζονται,σε μια πορεία προς την πο λυπλοκότητα, προς την τελειότητα,-ψυχική-πνευματική-διανοητική-προς τη δημιουργία ενός τελειότερου νευρικού συστήματος,ενός τελειότερου εγκέφαλου,  μιάς αυξημένης συνειδητότητας ώστε να καταλήξουμε στην νοόσφαιρα  και στην τελική Ενωση ή κάπου αλλού; Και όλα αυτά μέσα από μιά διαδικασία γεμάτη από  « ακατανόητα» -εν πολλοίς άδικες- καταστάσεις,  τσουνάμι, ανθρωποθυσίες, θρησκευτικούς φανατισμούς και πολέμους, Νταχάου και  Αουσβιτς,με αμέτρητα αθώα θύματα, κατά στάσεις και τόσα άλλα, που θα κάνουν τον άνθρωπο να υποφέρει ,να σκέπτεται,ν΄αγωνιά, ν’ αγωνιά για να κατανοήσει, να ψάχνεται,να προ σπαθεί να αφυπνισθεί, να « βελτιώνεται» μέσα από μια διαδικα σία  ε πιλογής,στην οποία ως ελεύθερος έχει τον ρόλο του,και κρατάει ( τουλάχιστο κατά ένα ποσοστό;) την μοίρα στα χέρια του;Αν δεν είναι έτσι,τι νόημα έχει,τι σημαίνει εξέλιξη; Προς τι;
 Αν δεν υπάρχει απάντηση,(:ή μάλλον εφόσον η επιστήμη  και η «λογική»,δεν μπορούν να δώσουν απάντηση),ας υποβάλλουμε τουλά χιστον  στον εαυτό μας,τα  ερωτήματα αυτά. Εστω και  αναπάντητα , έχουν μια  μεγάλη αξία και σημασία,που ο ερωτών  θα την κατανοή σει μόνος του.
H ΕΝΣΑΡΚΩΣΗ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ
  Ο Claude Cuenot( εν   «ce que Teilhard a vraiment,dit».Marabout Université 1972) παραθέτει ορισμένες σκέψεις που συνδέονται με την έννοια της εξέλιξης,αντιμετωπιζόμενης από μια,άλλη σκοπιά.
Γράφει λοιπόν ο συγγραφέας,σχετικώς με την ενσάρκωση τού Ιησού και  αναφερόμενος στον Teilhard de Chardin , ότι, αυτός,   βλέπει τον Ιησού Χρηστό, ως συνεπές επακόλουθο τής  Δημιουργικής Ενότητας, γιατί γι΄αυτόν δεν είναι παρά μια υπερ-δημιουργία. Ότι  ειδικότερα στο σ βιβλίο του,(: τού Teihard de Chardin)  «Mon Univers» που εκδόθηκε το 1924,διαβάζουμε σχετικώς με το θέμα «  Η πρώτη πράξη τής ενσά κω σης -η πρώτη εμφάνιση τού σταυρού- σημαδεύεται από την κατάδυση τής Θείας Μονάδας στα απώτερα  βάθη τού πολλαπλού .Τίποτε δεν είναι δυνατόν να εισέλθει στο Σύμπαν παρά μόνο εκείνο που εξέρχεται... Ο Λυτρωτής δεν μπόρεσε να διαπεράσει το ένδυμα  τού κόσμου, να   βυθι σθεί  στο αίμα τού Σύμπαντος παρά με το να ζυμωθεί   πρώτα στην Υλη  για να αναγεννηθεί στην συνέχεια... Ο μικρός Χριστός στο λίκνο του  και οι   πολύ μεγαλύτερες μικρότητες  που προηγήθηκαν τής εμφάνι σής τους μεταξύ των ανθρώπων δεν είναι μόνον ένα  ηθικό μάθημα ταπει νότητας. Είναι καταρχάς  η εφαρμογή ενός νόμου  γέννησης και συνε πώς , ως άμεσο επακόλουθο,το σημάδι  μιας  ορι στικής  κυριαρχίας   τού Ιησού επί τού κόσμου»…  στην Υλη που δεν μπορεί πλέον να διαχωρι σθεί από την ανάπτυξη   τού Πνεύματος. — τόσο επικαλυπτικού στον ορατό κόσμο ,ώστε δεν θα μπορούσαμε ποτέ να τον αφαιρέσουμε παρά μόνον αν κλονίζαμε  τα θεμέλια τού Σύμπαντος.Από κάθε στοιχείο τού Σύμπαντος μπορεί κάποιος να αναρωτηθεί, ως καλός φιλόσοφος αν δεν απλώσει τις ρίζες του έως τα τελευταία όρια τού Παρελθόντος. Πολύ περισσότερο πρέπει ν΄αναγνωρίσουμε στον Χριστό αυτή την μυστηριώδη προύπαρξη... Οι καταπληκτικές διάρκειες που προηγούνται των πρώτων Χριστουγέννων δεν είναι κενές απ΄Αυτόν, αλλά διαπερνώνται από την δυνατή του εισροή. Είναι   το σχέδιό του που κινεί τις κοσμικές μάζες και κατευθύνει τα πρώτα ρεύματα  τής βιόσφαιρας. Είναι η προετοιμασία τού  τοκετού που επιταχύνει τις προόδους τού ενστίκτου και την επώα ση  τής σκέψης επί τής Γής.... Όταν ο Χριστός εμφανίστηκε στα χέρια τής Μαρίας,είχε ανασηκώσει τον κόσμο  Τότε άρχισε γι΄αυτόν μια δεύτερη φάση προσπάθειας και σταύρωσης, —  η μόνη που μπορούμε λίγο να κατανοήσουμε, γιατί είναι  η μόνη που αντιστοιχεί   στην σημε ρινή μας συνείδηση: Η φάση τής ανθρώπινης « συμπάθειας »,μετά την « κένωση »  στην Υλη.... »
 Και ο Claude Cuenot προσθέτει:  «.Εκείνο που είναι βαθύτατα μεγαλο φυές είναι ότι , είναι ότι, αυτή η ιδέα  ότι, η ενσάρκωση — και επομένως ο Χριστός συνυπάρχουν με την εξέλιξη. Με άλλα λόγια για να μπορέσει να εμφανισθεί ο Χριστός απαιτήθηκε όλη η κοσμογένεση,όλη η βιογένε ση και όλη η Ανθρωπογένεση.


 (Ειδικώτερα η) ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣΗ
Η  ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΛΕΞΕΩΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ.


Επί πολλά χρόνια η ακριβής ετυμολογική ανάλυση τού όρου έχει αποτε λέσει πρόβλημα και στο παρελθόν διατυπώθηκαν αρκετές απόψεις πολλές  μη επιστημονικές (παρετυμολογικές)
Σύμφωνα με  μιά εκδοχή, η αρχαία λέξη άνθρωπος απαντά ήδη με τον μυκηναϊκό τύπο a-to-ro-qo, παρουσιάζοντας παραγωγικό επίθημα το ο ποίο εμφανίζουν λέξεις που προέρχονται από το αρχ. οψ «πρόσωπο».
Η ανάλυση αδρ-ωπος «αυτός που έχει όψη ή πρόσωπο άνδρα» είναι αυτή που τείνει να γίνει περισσότερο αποδεκτή στη σύγχρονη γλωσσολογία. Ας σημειωθεί ότι, το αρχαίο ουσιαστικό ανήρ, ανδρός, σήμαινε συγχρό νως  «άνδρας, άνθρωπος», πράγμα που αποτελεί κοινό τόπο για πολλές σύγχρονες γλώσσες (λ.χ. αγγλ. man, γαλ. homme, γερμ. Mann «άνδρας» - man «κάποιος (άνθρωπος)», ισπ. hombre, ιταλ. uomo κ.α.), που όλα συνδυάζουν τις σημασίες «άνδρας, άνθρωπος», αντανακλώντας έτσι το γνωσιακό σύστημα  Σε συνέντευξη στη δημοσιογράφο Φλέσσα ο γλωσσο λόγος Γ.Μπαμπινιώτης,δέχεται ,ότι ,η λέξη άνθρωπος,συνδέε ται με το ανήρ, και απορρίπτει τις άλλες παρετυμολογίες ---που αναφέρονται πιο πάνω και που διάβασα στο διαδίκτυο,---παραπέμποντας και στον Ομηρο «..πατήρ ανδρών τε θεών»,απ΄όπου προκύπτει η ταύτιση τής έννοιας ανήρ με  την έννοια άνθρωπος.
-Δημοφιλείς παραμένουν ορισμένες εσφαλμένες (παρετυμολογικές) αναγωγές, οι οποίες δεν στηρίζονται σε επιστημονικά κριτήρια. Περις σότερο γνωστή είναι η λανθασμένη αναγωγή σε άνω + θρώσκω («αναπη δώ») + οπωπα (αρχαϊκός παρακείμενος τού ορώ, «βλέπω»), με βάση την οποία ο άνθρωπος είναι το ον που κοιτάζει και κινείται προς τα εμπρός, άρα είναι γεμάτος αισιοδοξία και στόχους Ετσι για το όνομα «άνθρωπος» , δίνεται από τον Σωκράτη στον «ΚΡΑΤΥΛΟ» η ακόλουθη ετυμολογική ερμηνεία (: παρατίθεται σε μετάφραση):
[……ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Νομίζω ότι, και το όνομα των ανθρώπων, μία από αυτές τις αλλοιώσεις υπέστη, καθώς και αυτό έγινε όνομα, ενώ πριν ήταν έκφρασις. Με την αφαίρεσιν του γράμματος Άλφα και με την μεταβολήν του τόνου της λήγουσας από οξύτερο σε βαρύτερο.
ΕΡΜΟΓΕΝΗΣ: Τι εννοείς ;
ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Ιδού τι εννοώ: Το όνομα «άνθρωπος» σημαίνει ότι, τα μεν άλλα ζώα τίποτε από όσα βλέπουν δεν μελετούν, δεν συλλογίζονται και δεν αναθρούν … τίποτε ήτοι δεν παρατηρούν με προσοχή… ο δε άνθρω πος  άπαξ και δεί κάτι – άπαξ δηλαδή και «όπωπε» κάτι – και αναθρεί και συλλογίζεται ό,τι όπωπε. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι, ο άνθρωπος σω στά ονομάστηκε «άνθρωπος», διότι είναι το μοναδικό ζώον, το οποίον «αναθρεί ά όπωπε», παρατηρεί δηλαδή με μεγάλη προσοχή ό,τι έχει δεί….].
- Η πρώτη από τις παραπάνω  απόψεις δεν γίνεται δεκτή καθώς  προ σκρούει στους μορφολογικούς κανόνες τής Ελληνικής,Παρουσιάζει το νισμό που δείχνει ότι, πρόκειται για παράγωγο και όχι για σύνθετο, το δε ρήμα θρώσκω δεν έχει δώσει παράγωγα επίθετα τέτοιας μορφήςΑλλά και η δεύτερη  άποψη που εκφράζει ο Σωκράτης δεν γίνεται δεκτή ως εντελώς αντιεπιστημονική.
-Η ονομασία Ηomo, που εμφανίστηκε τον 18ο αιώνα στους επιστημονι κούς κύκλους ως επιστημονικός όρος αναφοράς στο γένος Homo, προέρ χεται από το λατινικό homο «άνθρωπος»

 ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
- Ο Αναξίμανδρος(για άλους ο Εμπεδοκλής)  λέγει ότι,  «εξ αλλοειδών ζώων ο άνθρωπος εγεν νήθη» ο Εμπεδοκλής ,ότι,  «…και τα  μόρια των ζώων από τύχης  γενέσθαι τα πλείστα»(Γκίκας-Ευαγγέλου «Προσωπο κρατικοί κλπ»77),ο Αναξαγόρας ,πρεσβεύει πώς οι άνθρωποι σχηματί στηκαν από σπέρμα τα  πραγμάτων(« τούτων δε ούτως εχόντων   χρή δοκείν ενείναι πολλά τε και παντοία  εν πάσι τοι συγκρινομένοις  και σπέρματα πάντων  χρη μάτων…Και ανθρώπους τε συμπαγήναι και τα άλλα ζώα όσα ψυχήν έ χει»)
-.Η  άποψη τού Δαρβίνου,--- παρά  το ότι ,δεν  εκθέτει τις σχετικές σκέψεις του  στο βιβλίο του The Descent of Man που δημοσίευσε το 1871  και παρά  τη  δήλωσή του ότι,   «φώς θα ριφθεί ως προς την κατά γωγή τού ανθρώπου και την ιστορία του» (: light will be thrown on the origin of man and his history’ ) που θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως μια αμφιβολία  του για το θέμα--- ήταν ότι ,ή θεωρία του περί φυσικής  και σεξουαλικής επιλογής, αφορά και τον άνθρωπο όπως και άλλα είδη και ότι ,ο άνθρωπος προέρχεται από πρόγονο που ομοιάζει με πίθηκο.Ακόμη και στο θέμα το σχετικό με τις κινήσεις του ανθρώπου και  την έκφραση του προσώπου του με την οποία εκφράζει συγκίνηση  λέγει,ότι, αυτά εξη γούνται με την εξέλιξη  και την  φυσική επιλογή,άποψη που συμμερί ζονται και οι περισσότεροι σήμερα βιολόγοι . Αντίθετα, σε ορισμένα σημεία με τον Δαρβίνο ο συνάδελφός  του Alfred Russel Wallace, πίστευε σε μια τελεολογία και ότι, ειδικότερα η ανάπτυξη τού σύμπαν τος  έχει μια κατεύθυνση και ότι, η κατεύθυνση αυτή, οδηγεί προς την τελειοποίηση τού ανθρώπου, και   δεν δέχονταν ότι, η σεξουαλική επιλο γή συνιστούσε μια μείζονα εξελικτική δύναμη και ότι,το ανθρώπινο μυα λό μπορούσε να εξηγηθεί με την φυσική επιλογή.
-O Gerard Cheshire σχετικώς με την  μετανάστευση των γονιδίων και την καταγωγή και  ηλικία τού ανθρώπινου είδους γράφει (ό.π.σελ.24),   «Η μελέτη των γονιδίων μάς έχει δώσει τη δυνατότητα να καταστρώσουμε διάφορους χάρτες τής ανθρωπότητας. Για παράδειγμα, το κυκλικό μιτοχο νδριακό DΝΑ κληρονομείται μόνο από τις μητέρες, οπότε αποφεύγει το ανακάτεμα τής μείωσης και παραμένει ουσιαστικά απαράλλαχτο από γενι ά σε γενιά. Από μελέτες τού μιτοχονδριακού DΝΑ  έχει αποδειχτεί ότι, το  99%  των Ευρωπαίων κατάγονται από μόλις επτά γυναίκες (γνωστές ως μητέρες των κλαν), οι οποίες ζούσαν σε διαφορετικές τοποθεσίες της Ευρώπης κατά την τελευταία Παγετώνια Περίοδο. Γνωρίζουμε επίσης ότι, όλοι οι  άνθρωποι παγκοσμίως κατάγονται από μία και μόνη πρόγο νο, που κατοικούσε στην Αφρική πριν από περίπου 200.000 χρόνια.
-Παρόμοιες μελέτες τού Υ-χρωμοσώματος, το οποίο κληροδοτείται μόνο από πατέρα σε γιο (επίσης ουσιαστικά απαράλλαχτο), έχουν δείξει ότι, το 99% των Ευρωπαίων κατάγονται από μόλις πέντε άνδρες {πατέρες των κλαν), οι οποίοι έζησαν κατά την τελευταία Παγετώνια Περίοδο. Γνωρίζουμε επίσης ότι, όλοι οι άνθρωποι κατάγονται από έναν και μόνο άνδρα, ο οποίος έζησε στην Αφρική πριν από 70.000 χρόνια.»
(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό το τίτλο,Νέα στοιχεία για την ανθρωπογένεση)
-Ο Giorgio de Santillana καθηγητής στο Μ.Ι.Τ.και η Hertha von Dechend καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο τής Φρανκφούρτης,μελετώντας αρχαίους μύθους καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ,υπήρχαν παλαιοί πολιτισμοί,με πολλές γνώσεις, που μόνον με τις σύγχρονες γνώσεις τής εποχής μας  δη λαδή τής εποχής των δορυφόρων και των υπολογιστών  μπορεί να συγκρι θούν.Οι υποστηρικτές των απόψεων αυτών επικαλούνται και  αρχαία Σανσκριτικά κείμενα τής Ινδίας  που δεν γράφουν μόνο για μια αρχαία ανθρώπινη παρουσία πάνω σε αυτόν τον πλανήτη,αλλά και για ανθρωπο ειδή πλάσματα από άλλα μέρη τού σύμπαντος που ταξίδεψαν με ένα διαστημόπλοιο, γνωστού σαν "βιμάνα" (vimana). Ειδικότερα μνημο νεύουν την Μπαγκαβάτα Πουράνα (Bhagavata Purana) - επίσης γνωστό και σαν Σρίμαντ Μπαγκαβατάμ (Shrimad Bhagavatam) –όπου γράφεται πώς  ο Σίβα και η Παρβάτι κάθονταν κάποτε σε μια συγκέντρωση σοφών όταν ο Βασιλιάς Χιτοακέτου (Chitra ketu) πέταξε από πάνω τους με το βιμάνα του, επιστρέφοντας από ένα ταξίδι σε κάποιον άλλο πλανήτη. (David Lewis   εν  Forbidden History σελ.14 επ.)
(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό τον τίτλο « Απαγορευμένη Αρχαιο λογία»)
 - Κατά τον J.Ayala( « Είμαστε πίθηκοι κλπ» ό.π.27),ο Homo sapiens  το ποθετείται  πριν από.0,2 εκατομμύρια χρόνια από σήμερα.
   -Υπάρχουν όμως και « αιρετικές» απόψεις.Ετσι  οι Richard  Thom son    και Michael Cremo συγγραφείς τής «Forbidden Archeology» και «The Hidden History of the the Human Race» ,ισχυρίζονται ότι, έχουν συλλέξει στοιχεία, αποδεικνύοντα,πώς ο σύγχρονος άνθρωπος  υπήρχε ,όχι πριν από 100.000  χρόνια περίπου,αλλά εκατομμύρια χρόνια ενωρίτε ρα.Κατά τους ίδιους,ο  άνθρωπος,δεν έχει πρόγονο τον πίθηκο.Κατά τους ίδιους αποτυπώματα όρθιας βάδισης που βρέθηκαν στο Τέξας,πολύ κον τά   με ίχνη δεινοσαύρων και λίθινα εργαλεία, «ηλικίας»  25.000.000 ετών καθώς και λεπτομερείς χάρτες  που αποτυπώνουν μια άγνωστη αρ χαιότητα , αποδεικνύουν την ύπαρξη ενός προχωρημένου  προιστορι κού πολιτισμού . Επίσης ο φυσικός ανθρωπολόγος Charles Oxnard, καθώς και άλλοι επιστήμονες προβάλλουν  μια εικόνα πολύ διαφορετική από την καθιερωμένη.Ο Oxnard,τοποθετεί,το γένος Homo ,στο  οποίο ανήκει ο άνθρωπος,πολύ παλαιότερα,απ΄ό,τι, η  κρατούσα άποψη υποστηρίζοτας ότι,   η συμβατική άποψη τής ανθρώπινης εξέλιξης πρέπει να τροποποποι ηθεί  εκ βάθρων ή ίσως και να απορρριφθεί  και ότι, νέες θεωρίες πρέπει να εξετασθούν.
Η  Blavatsky  αρνείται την άποψη ,ότι, ο ανθρωπος κατάγεται από τον πίθηκο,δεχόμενη το αντίστροφο,.ότι, ο πίθηκος συνιστά έναν εκφυλι σμένο άνθρωπο,ότι, πρόγονος του πιθήκου είναι ο άνθρωπος.-Ο Παν. Καμπέρης,στο βιβλίο του « Το έγκλημα των θεών και η Ιστορία τής Σωτηρίας» (Εκδόσεις Δίβρης 1992) κινείται-όπως γράφεται  στο εξώφυλ λό του ,στη σφαίρα τού μυστικισμού και αποκρυφισμού.Από μια πλευ ρά-εκτός άλλων- βάλλει κατά τής Θεωρίας τής εξελίξεως ιδίως όπως αυτή την εκθέτει η Δαρβινική άποψη,επικαλούμενος στοιχεία ,πολλά από τα οποία εκτίθενται και στο  προκείμενο πόνημα στο κεφάλαιο όπου παρατίθενται τα κενά (για μερικούς) που παρουσιάζει η θεωρία αυτή. Από  την άλλη, « για λόγους –που όπως  λέγει-δεν γνωρίζουμε ακριβέστατα και ολοκληρωμένα» αποκλείει ότι, ό άνθρωπος κατάγεται από τον πί θηκο,  δεχεται ότι,η πρώτη ύλη  για την δημιουργία του Αν θρώπου,προήλθε από τα πρωτεύοντα, αλλά με την επέμβαση τού  « έλλογου και υπέρτατου νού, με κάποιο επστημονικό τρόπο σε  υπερ γαστήριο»    και σίγουρα  η πρώτη αυτή ύλη, « θηλάστηκε και ανατρά φηκε από τα ανώτερα πρωτεύποντα σαν νήπιο , ότι ,έτσι προήλθε ο Μαύρος Ανθρω πος,ο γνωστός μας Αδάμ», μιλάει για εποχή προ τού Αδάμ, για πολέμους μεταξύ θεών και  «αποστάτες θεούς » να έχουν  ε πιμειχθεί γενετικά με τις γήινες θυγατέρες  των μαύρων ανθρώπων τους οποίους θεωρεί απογό νους τού Αδάμ.
-Σύμφωνα με  άλλη είδηση που δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο την 6-3-2015, ομάδα παλαιοντολόγων ανεκάλυψε στην Αιθιοπία μια κάτω γνάθο, η οποία χρονολογείται ως πρίν από  2,75 έως 2,8 εκατομμυρία έτη και πιστεύε ται ότι, είναι το αρχαιότερο γνωστό μέχρι σήμερα απολίθωμα προγόνου τού σύγχρονου ανθρώπου και ότι, πρόκειται πιθανώς για κατάλοιπο αρχαιότερου  μέλους της ανθρώπινης οικογέ νειας (Homo), που έχει  μέχρι σήμερα ευρεθεί.Το εύρημα είναι αρχαιό τερο κατά τουλάχιστον 400.000 χρόνια, σε σχέση με το πότε πίστευαν έως τώρα οι επιστήμονες ότι, εμφανίστηκαν οι πρώτοι Homo. Οι ερευνη τές, με επικεφαλής τους Μπράιαν Βιλμόουρ τού Πανεπιστημίου τής Νε βάδα και Έριν Ντι Μάτζιο τού Πανεπιστημίου τής Πενσιλβάνια, προέβη σαν σε δύο σχετικές δημοσιεύσεις , στην επιθεώρηση «Science Express» και στην επιθεώ ρηση «Nature».Η ανακάλυψη, δείχνει ότι, πιθανότατα η κλιματική αλλα γή (ξηρασία και εξαφάνιση των δασών και των ποτα μών) ήταν αυτή που ώθησε τους προγόνους μας να κατέβουν από τα δέντρα που ζούσαν έως τότε και να βαδίσουν όρθιοι στις απέραντες ξερές πεδιάδες σε αναζήτηση τροφής, νερού και στέγης. Κάπως έτσι, χρειάστηκε να εφεύρουν τα εργαλεία και να αρχίσουν να τρώνε κρέας, αναπτύσσοντας στην πορεία μεγαλύτερο εγκέφαλο.Είναι πάντως ασα φές αν ανήκει στον «επιδέξιο» άνθρωπο (Homo habilis) ή σε κάποιο άλλο ανθρώπινο είδος που έζησε πριν από αυτόν.Άλλοι επιστήμονες, όπως ο καθηγητής Κρις Στρίνγκερ τού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας τού Λονδίνου, χαρακτήρισαν πολύ σημαντική την ανακάλυψη, επεσήμαναν όμως πως είναι πιθανό ότι, πριν από περίπου 2 εκατομμύρια  χρόνια, στην Αφρική είχαν εκ παραλλήλου εξελιχτεί -και σε άλλες περιοχές όπως η Νότια Αφρική- διαφορετικά ανθρώπινα είδη που ανήκαν στην ευρύτερη οικογένεια τού Ηomo. Από αυτά, τελικά μόνο ένα επιβίωσε και με ενδιάμεσα στάδια τον «επιδέξιο» άνθρωπο (Homo habilis) και στη συνέχεια τον «όρθιο» άνθρωπο (Homo erectus), εξελίχτηκε τελικά στον σημερινό σύγχρονο άνθρωπο (Homo sapiens).Δεν λείπουν και οι πιο επιφυλακτικοί, όπως ο Πιέρ Σαρντέν του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας και Ιατρικών Ερευνών τής Γαλλίας, που περιμέ νουν να βρεθεί ένα πιο πλήρες απολιθωμένο κρανίο, προτού οριστικά εντάξουν το νέο εύρημα στο γένος Homo. Κανείς πάντως επιστήμονας δεν μπορεί να είναι ακό μη βέβαιος  πώς έμοιαζε ο πρώτος Homo και πώς συμπεριφερόταν.
-Σε  είδηση  τού διαδικτύου τής 21-5-2015 γράφεται:
«Τεράστια αρχαιολογική ανακάλυψη έκαναν αρχαιολόγοι στη Βορειοδυ τική Κένυα, οι οποίοι βρήκαν λίθινα εργαλεία ηλικίας 3,1 έως 3,3 εκατομμυρίων ετών.
Τα εργαλεία αυτά, κατασκευασμένα πολύ πριν εμφανισθεί στο προσκή νιο ο σύγχρονος άνθρωπος (Homo sapiens), είναι τα αρχαιότερα που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα και συγκεκριμένα, τουλάχιστον 700.000 πιο παλιά από τα προηγούμενα ευρήματα.
Η ανακάλυψη αυτή θέτει υπό αμφισβήτηση την κυρίαρχη θεωρία που θέλει τους άμεσους πρόγονούς μας να ήταν οι πρώτοι που επεξεργά στηκαν την πέτρα για να δημιουργήσουν εργαλεία, αν και παραμένει άγνωστο εάν πίσω από τα πρωτόγονα εργαλεία βρίσκεται κάποιος πρόγονος τού ανθρώπου ή «παράπλευρος συγγενής μας».
Σε περίπτωση που ο κατασκευαστής τους δεν είναι ο Κενυάνθρωπος που προηγήθηκε κατά 500 χιλιάδες χρόνια, τα εργαλεία θα μπορούσαν να έχουν λειανθεί από τον «εξάδελφο» Αυστραλοπίθηκο, που τα χρησιμο ποιούσε για να τεμαχίζει το κρέας των ζώων και να ανοίγει τους ξηρούς καρπούς. Η ανακάλυψη ενός απολιθωμένου κρανίου στην Αφάρ τής Αι θιοπίας τον Μάρτιο, είχε σπρώξει την εμφάνιση τού γένους Homo στα 2,8 εκατομμύρια χρόνια, όμως τα εργαλεία αυτά διηγούνται μια άλλη ιστορία: ή το γένος είναι ακόμη παλαιότερο, ή τα εργαλεία είναι δημιού ργημα κάπου συγγενικού κλάδου των ανθρωπιδών. Εξάλλου οι χιμπατζή δες και οι πίθηκοι χρησιμοποιούν κατά κόρον πέτρες για να σπάνε καρπούς.»     
(Για τον διποδισμό γράφουμε  εκτενέστερα σε άλλο σημείο)
- Συμφώνως  ,μια άλλη  δημοσίευση στο φύλλο τής 29-5-2015, τής  βολι ώτικης εφημερίδας «Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ»  «ένα νέο είδος προγό νου τού ανθρώπου,ανεκάλυψαν οι επιστήμονες στην περιοχή Αφάρ τής Αιθιο πίας. Η ανακάλυψη, που περιπλέκει ακόμη περισσότερο το ανθρώπινο «οικογενειακό δέντρο», καθώς προσθέτει ένα ακόμη «κλαδί» σε αυτό, βασίζεται σε οστά γνάθου και δόντια, που χρονολογούνται προ 3,3 έως 3,5 εκατ. ετών.Το άγνωστο έως τώρα προανθρώπινο είδος, που είχε χαρα κτηριστικά τόσο ανθρώπου όσο και πιθήκου, ονομάσθηκε «Αυστρα-λοπί θηκος ντεϊρεμέντα», που σημαίνει «στενός συγγενής» στην τοπική διάλε κτο. Υπήρξε συγγενής και γείτονας τής διάσημης «Λούσι» (Αυστραλοπί θηκος αφαιρένσις), που έζησε πριν από 2,8 έως 3,8 εκατ. χρόνια και είχε ανακαλυφθεί το 1974, σε απόσταση περίπου 35 χιλιομέτρων από την το ποθεσία τής νέας ανακάλυψης.Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αιθιοπι κής καταγωγής ανθρωπολόγο δρα Γιοχάνε Χαϊλέ-Σελασιέ τού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας τού Κλίβελαντ στις ΗΠΑ, που έκαναν την σχετική δη μοσίευση στο Nature, σύμφωνα με το BBC, το πρακτορείο Reuters και το Science, δήλωσαν ότι, μετά και τη νέα ανακάλυψη,ενισχύεται η πεποί θηση  πως πολλά προανθρώπινα είδη συνυπήρχαν στην ίδια περιοχή. Συνεπώς το πρώιμο στάδιο τής ανθρώπινης εξέλιξης υπήρξε σαφώς πιο περίπλοκο, από ό,τι πίστευαν έως τώρα οι επιστήμονες. Όπως είπε ο Σε λασιέ, μόνο αν μελλοντικώς ανακαλυφθούν περισσότερα απολιθώματα, η καταγωγή τού ανθρώπου θα φωτισθεί καλύτερα.Παλαιότερα, οι επιστή μονες πίστευαν ότι, υπήρχε μόνο ένα προανθρώπινο είδος που ζού σε προ 3 έως 4 εκατ. ετών, όμως αυτή η εικόνα ανατρέπεται πλέον.  Ο σύγχρο νος «έμφρων» άνθρωπος (Homo sapiens) εμφανίσθηκε κατά μια άποψη, πριν από περίπου 200.000 χρόνια. Το αρχαιότερο είδος τής ευρύτερης ανθρώπινης οικογέ νειας (του γένους Homo) μέχρι πρόσφατα υποστηρί ζονταν ότι, έζησε πριν από περίπου 2,8 έως 3,2 εκατομμύρια .χρόνια, όταν εμφανίσθ καν και τα αρχαιότερα λίθινα εργαλεία.»
-Κατά μια είδηση που δημοσιεύθηκε  στη γαλλική εφημερίδα “Le Monde” την 8 Οκτωβρίου 2015  εξέταση τού DNA ενός Αιθίοπα,που έζησε πριν από 4,500 χρόνια,δίδει την ένδειξη ότι,οι  σημερινοί Αφρικανοί, έχουν κληρονομήσει σημαντικό μέρος,(έως 7%) από προγό νους ,που ήσαν γεωργοί στη Μέση Ανατολή.
(περισσότερα στο Παράρτημα υπό : «Le génome d’un vieil Éthiopien chamboule l’histoire des migrations d’Homo sapiens»
-Συμφώνως με  δημοσίευμα τής 5-1-2016 της ίδιας γαλλικής εφημερίδας,   ανακαλύφθηκαν στην Κένυα   λαξευμένες πέτρες,  ηλικίας  3,3 εκατο μμυρίων ετών   δηλαδή σε  εποχή κατά την  επιστεύετο ότι, το είδος « Homo » δεν είχε ακόμη εμφανισθεί,πράγμα που –εκτός άλλων- τοποθε τεί την εμφάνιση της τεχνολογίας 700.000 χρόνια παλαιοτέρα απ’ό,τι μέχρι σήμερα  επιστεύετο.-
 Ως στοιχείο για την  καταγωγή τού ανθρώπου αναφέρονται  ελαττώ ματα   στην σπονδυλική του στήλη.Ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγη τή Μαρκ Κόλαρντ τού Πανεπιστημίου τού Αμπερντίν στη Σκωτία δήλω σαν ότι, ο παθολογικός σκελετός ορισμένων ανθρώπων παραπέμπει στις πανάρχαιες δυσκολίες όρθιας βάδισης. Δηλαδή σε μια εποχή κατά την οποία οι πρώτοι πρόγονοι τού ανθρώπου, που είχαν εξελιχθεί από τους πιθήκους, πάσχιζαν να περπατήσουν όρθιοι στα δύο πόδια τους αντί για τα τέσσερα.Τα προβλήματα στη μέση προκαλούνται συνήθως από δισκο πάθεια, δηλαδή από φθορά και συμπίεση των μεσοσπονδύλιων δίσκων, με συνέπεια ένα τμήμα τους να προβάλλει προς τα έξω και να ακουμπά κάποιο νεύρο. Οι ερευνητές δήλωσαν ότι, η μελέτη τους μπορεί να βοη θήσει τους γιατρούς να προβλέπουν καλύτερα ποιος άνθρωπος κινδυ νεύει περισσότερο από μια τέτοια πάθηση.«Οι σκελετοί των ανθρώπων με προβλήματα δισκοπάθειας είναι πιο όμοιοι στο σχήμα με εκείνους  των στενότερων συγγενών μας, των χιμπαντζήδων, από ό,τι με τους σκελετούς άλλων ανθρώπων χωρίς τέτοια προβλήματα», δήλωσε ο Κόλα ρντ.Οι επιστήμονες υποθέτουν ότι, παρόλο που έχουν μεσολαβήσει τόσες πολλές χιλιάδες χρόνια εξέλιξης, δεν έχουν προσαρμοσθεί κατάλληλα οι σκελετοί όλων των ανθρώπων στο όρθιο βάδισμα, με συνέπεια να είναι  ε πιρρεπείς στην εκδήλωση δισκοπάθειας, όταν η μέση τους καταπονηθεί. (Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «BMC Evolutionary Biolo gy»)
-Για να  αποφανθούμε  για  την εξέλιξη τού ανθρώπου και την διαφορά του από τον  χιμπατζή, προυποτίθεται ότι, γνωρίζουμε  τα ανατομικά, φυσιολογικά και συμπεριφορικά χαρακτηριστικά τού κοινού  αυτού προ γόνου.Αλλά τα χαρακτηριστικά αυτά, είναι, και ίσως, παραμείνουν για μάς άγνωστα.Παρόλα αυτά,κάποιες συγκεκριμένες τροποποιήσεις χαρα κτηριστικών, σχετιζόμενες με την διαδικασία τής ανθρωπογένε σης,επιτρέπουν  παραδοχές,που μπορεί να γίνουν δεκτές,τουλάχιστον κατά τα κύρια σημεία τους και πάνοτε με μια μικρή επιφύλαξη, με βάση  τα απολιθώματα των ανθρωποειδών που έχουν ανακαλυφθεί  εδώ και διακόσια χρόνια.Τα χαρακτηρι στικά αυτά,είναι: ο διποδισμός, συνδε όμενος με σκελετικές τροποποιήσεις,η αύξηση τού όγκου τού εγκεφά λου,συνδεόμενη με τις αυξηθείσες διαστάσεις τής κρανιακής κοιλότητας, και τις τροποποιήσεις τού προσώπου και των σιαγόνων. Επίσης η ανάπτυ ξη και εξέλιξη τής γλώσσας,η χρήση εργαλείων,η ανάπτυ ξη  εκ λεπτυ σμένων πολιτισμικών μορφών,η τροποποίηση των διατροφικών συνηθει ών,και η υιοθέτηση νέων κανόνων κοινωνικής ζωής.
 -Κατά τον  Jared Diamond(ό.π. σελ.40) το γενεαλογικό δέντρο τού ανθρώπου,μας δίνει τα εξής στάδια:
1.- Οι πρόγονοί μας άρχισαν να εξελίσσονται χωριστά από τους ανθρωποειδείς πιθήκους,πριν από 6-7.000.000 χρόνια.
2.-Πριν από 4 εκατομμύρια χρόνια κάποιοι ανθρωπίδες, βάδιζαν σταθερά στα δυό πόδια.
3.-Πριν από 3 εκατομμύρια χρόνια η γενεαλογική γραμμή χωρίστηκε σε δύο κλάδους,τού Australopithecus africanus   και τού  Australopithecus robustus.Η γενεαλογική γραμμή τού Australopithecus robustus εξαφα νίστηκε.
4.-Η γενεαλογική γραμμή τού Australopithecus africanus χωρίστηκε σε νέους  κλάδους. ,α)Στον  Homo habilis που οδήγησε αρχικώς στον  homo erectus και αργότερα στον  homo sapiens και β) Στον λεγόμενο τρίτο άνθρωπο, που εξαφανίστηκε.
5.-Η γενεαλογική γραμμή τού homo sapiens χωρίστηκε σε τρείς κλάδους. Ο ένας οδήγησε  στην εμφάνιση  ανατομικώς  σύγχρονων ανθρώπων στην Αφρική που κατέκτησαν την υφήλιο.Ο δεύτερος στον άνθρωπο τού Νεάντερνταλ. Ο τρίτος στον ασιατικό κλάδο,τού οποίου μόλις πρόσφατα οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να συνθέτουν την ιστορία.
 - Μερικώς ανακεφαλαιωτικώς  και συμπληρωματικώς,έχουμε την παρακάτω εικόνα που δέχονται οι περισότεροι.:
Γίνεται από τους περισσότερους ειδικούς δεκτό,ότι,   ο Homo Sapi ens   είναι ένα θηλαστικό και ένα από τα 185 ζώντα είδη  από τη τάξη των πρωτευόντων.οτι, τα πρωτεύοντα---που όπως γράφει και ο  Whitfie ld   εξελίχθηκαν  κατά πάσαν πιθανότητα από απλούστε ρους προγόνους που μοιάζουν με την σημερινή μυγαλή-   μικρό ασπαλοκόμορφο θηλαστι κό-πριν από 70 περίπου εκατομμύρια χρόνια---  ζούσαν κυρίως στα δεν δρα,πράγμα (που δεν γίνεται αποδεκτό από όλους.) ότι,τα πρωτεύοντα έχουν μια καλά δομημένη οικογενειακή ζωή, είναι εξαιρετικά κοινωνικά ζώα,παράγουν μικρό αριθμό απογόνων  κάθε φορά και θηλάζουν.  H Chri stiane Nusslein-Volhard (ό.π. 225)  υπολογίζει ότι ,ο  κοινός πρόγονος ανθρώ που και χιμπατζή έζησε πριν από 5.000.000 χρόνια  και    τοποθε τεί την εμφάνισή τού Homo sapiens πριν από 150.000 χρόνια  πε ρίπου.Οι  πίθηκοι τού Παλαι ού κόσμου,έδωσαν τους ανθρωποειδείς πιθήκους πριν από 33 έως 24 εκα τομμύρια χρόνια. Οι πιο  στενοί ζωντανοί συγγενείς τού   ανθρώπου είναι οι μεγάλοι ανθρωποειδείς πίθηκοι:  ο χιμπατζής ο αφρικανικός μπονόμο, (πυγμαίος χιμπατζής) ο ουρακουτάγκος και ο γορίλλας. Οι χιμπατζήδες   τοποθετούνται πριν από 8-6 εκατομμύρια χρόνια. Οι Hominidae, εμφανίζονται στην ανατολική Αφρική πριν από 2 εκατομμύρια περίπου χρό νια, οι άνθρωποι τού Νεάν τερνταλ, ήκμασαν πριν από περίπου 250.000 χρόνια.Οι ανατομικά σύγ χρονοι άνθρωποι εμφανίστηκανκατά την κρατούσα άποψη, στην Αφρική ,μεταξύ 150.000 και 200.000 χρόνια από σήμερα,αλλά ο εποικισμός των ηπείρων από  τον σύγχρονο Homo sapiens έγινε σχετικά πρόσφατα στην Ευρώπη λ.χ.πριν από 35.000 χρόνια περί που. ( Υποστη ρίζεται ότι, στην Κρήτη ο μεσαιολιθικός άνθρωπος,έφθασε πριν από 130.000 χρόνια (ex plorer ό.π.8)
Μια  είδηση που αναρτήθηκε στο διαδίκτυο τήν 10-5-2017 γράφει για  τον  Homo naledi ,απολιθώματα του οποίου ανεκάλύφθησαν.Θεωρείται «συγγενής» του ανθρώπου, με μικρότερο εγ κέφαλο μεγέθους πορτοκαλι ού, ύψος ενάμισι μέτρο και βάρος 45 κιλά.Η χρονολόγηση των απολιθω μάτων δείχνει ότι, ζούσε πριν από από 236. 000 έως 335.000 χρόνια, πιθανώς παράλληλα με τον «έμφρονα» άνθρωπο (Homo sapiens) . Τα αρχαιότερα απολιθώματα του τελευταίου στην Αφρική έχουν ηλικία περί που 200.000 ετών. Αυτό είναι απρόσμενο, επει δή  έως τώρα οι επιστή μονες πίστευαν ότι, τόσο πρόσφατα στην Αφρική ζούσαν πια μόνο Homo sapiens και ότι, τα άλλα συγγενικά είδη είχαν πια εξαφανισθεί.  Οι ερευνητές δήλωσαν έκπληκτοι από την χρονολόγηση των απόλιθωμάτων. Όπως είπαν, «αν υπάρχει ένα άλλο είδος που μοιρα ζόταν τον κόσμο με ους σύγχρονους ανθρώπους στην Αφρική, είναι πολύ  πιθανό ότι, υπή ρχαν και άλλα, απλώς πρέπει να τα βρούμε».Η νέα εντυπωσιακή ανα κάλυψη έγινε ακόμη βαθύτερα στο ίδιο λαβυρινθώδες σύστημα σπηλαί ων της Νότιας Αφρικής, όπου το 2013 είχαν ανακαλυφθεί και  τα πρώτα απολιθώματα τυ ίδιου «συγγενούς» μας
Ο « Ηοmο naledi»
Η ανακάλυψη στο λεγόμενο σπήλαιο του «Ανατέλλοντος 'Αστρου» (εξ ου ο προσδιορισμός «naledi» που σημαίνει «άστρο» στην τοπική γλώς σα) έγινε από ερευνητές με επικεφαλής τους παλαιοανθρωπολόγους Τζον Χόουκς του Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν-Μάντισον των ΗΠΑ και Λι Μπέργκερ του Πανεπιστημίου του Γουιτγουότερσραντ της Ν.Αφρικής, οι οποίοι έκαναν τις σχετικές δημοσιεύσεις στο περιοδικό Life.Τα νέα απολι  θώματα -πάνω από 130 συνολικά- προέρχονται από τουλάχιστον τρία άτο μα, δύο ενήλικες και ένα παιδί κάτω των πέντε ετών. Οι ερευνητές πιστεύ ουν ότι, θα εύρουν  και άλλα. Ο ένας σκελετός, που ονομάσθηκε «Neo» (σημαίνει «δώρο» στην τοπική διάλεκτο) βρίσκεται σε αξιοσημείωτα κα λή κατάσταση, ιδίως το κρανίο του.«Ο σκελετός του Neo είναι ένας από τους πιο πλήρεις που έχουν ποτέ βρεθεί, τεχνικά πιο πλήρης από το διά σημο απολίθωμα της Λούσι», δήλωσε ο καθηγητής Λι Μπέργκερ. Η πρώ τη μελέτη του σκελετού  επιβεβαιώνει ότι, ο Homo naledi ήταν ικανός τόσο να περπατά, όσο και να σκαρφαλώνει σε δέντρα, ενώ δεν απoκλείε ται να έκανε ακόμη και χρήση πρωτόγονων εργαλείων.Η νέα ανακάλυ ψη  έγινε στο «Θάλαμο Λεσέντι» (που σημαίνει «φως» στην τοπική γλώσσα), σε απόσταση σχεδόν 100 μέτρων από τον «Θάλαμο Ντινα λέντι», όπου το 2016 είχαν βρεθεί τα πρώτα απολιθώματα του Homo nale di, από τουλάχιστον 15 διαφορετικά άτομα διαφόρων ηλικιών.Ο εντοπι σμός των νέων απολιθωμάτων ήταν μια πολύ δύσκολη επιχείρηση, καθώς οι ανασκαφείς έπρεπε να έρπουν, να αναρριχώνται και να συμπιέζουν το σώμα τους για να τρυπώσουν μέσα στα κατασκότεινα στενά περάσματα του σπηλαίου πλάτους μόλις 25 εκατοστών.Οι Χόουκς και Μπέργκερ υποστηρίζουν ότι, η ανακάλυψη σε τόσο βάθος και άλλου θαλάμου με απολιθώματα, σημαίνει πιθανότατα ότι, οι Homo naledi φρόντιζαν για τους νεκρούς τους, μια μάλλον απρόσμενη συμπεριφορά για τόσο αρχαϊ κό είδος, καθώς προϋποθέτει μεγάλη νοημοσύνη και συμβολική σκέψη,  δηλαδή ενδείξεις πολιτισμού. «Η ανακάλυψη ενισχύει την υπόθεση ότι, ο Homo naledi χρησιμοποιούσε σκοτεινά απομονωμένα μέρη για να τοπο θετήσει τους νεκρούς του. Ποιές είναι οι πιθανότητες, να γίνει υχαία μια δεύτερη σχεδόν ταυτόσημη ανακάλυψη;», αναρωτήθηκε ο Χόουκς. «Αυτό που είναι τόσο προκλητικό με τον Homo naledi, είναι ότι, ήσαν πλάσματα με εγκεφάλους μόνο το ένα τρίτο του δικού μας. Είναι σαφές ότι, δεν ήσαν άνθρωποι, παρόλα αυτά φαίνεται να είχαν συμπεριφορές που αναγνωρίζουμε ως οικείες, όπως μια διαρκή φροντίδα για τους άλ λους, που συνεχίζεται και μετά το θάνατο. Είναι συγκλονιστικό, αλλά μπορεί να έχουμε μπροστά μας τις βαθύτερες ρίζες των ανθρώπινων πολιτισμικών πρακτικών», πρόσθεσε ο Αμερικανός παλαιοανθρωπολό γος. Υπάρχουν ενδείξεις από το βαθύ ισπανικό σπήλαιο Σίμα ντε λος Χουέσος ότι, οι Νεάντερταλ ενδεχομένως επιδείκνυαν μια ανάλογη συμπεριφορά,  για τους νεκρούς τους ακόμη παλιότερα, πριν από 400. 000 χρόνια.Από κοινού πάντως οι δύο ανακαλύψεις του Homo naledi στην Νότια Αφρική έχουν φέρει στο φως την πιο ολοκληρωμένη συλλο γή απολιθωμάτων ενός είδους του γένους Homo, εκτός  από τον σύγχρο νο «έμφρονα» άνθρωπο (Homo sapiens) και τους Νεάντερταλ. Συνολικώς έχουν  βρεθεί περίπου 2.000 απολιθώματα του Homo naledi από τουλάχιστον 18 άτομα, που είναι πολύ πιθανό να εμπλουτισθούν στο μέλλον.

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΥ ΝΕΑΝΤΕΡΝΤΑΛ ΚΑΙ  ΕΜΕΙΣ
. – Ο άνθρωπος του τού Νεάντερνταλ ( Homo neanderthalensis  ) συχνά αποκαλείται  και  ως Homo sapiens neanderthalensis, καθώς υπάρχει αντι παράθεση σχετικά με την περιγραφή τού Νεάντερνταλ ως ξεχωριστό εί δος,   ή υποείδος τού H. Sapiens.
 Τα  χαρακτηριστικά-  του-.Σύγκριση με του σημερινού ανθρώπου-Το προβλημα της επιμειξίας
-Η παλαιοανθρωπολόγος Silvana Condemi, διευθύντρια ερευνών  στο εργαστήριο ανθρωπολογίας  CNRS/EFS/ ,Πανεπιστήμιο Aix-Marseille υποστηρίζει -όπως η σχετική είδηση δημοσιεύθηκε  στο  φύλλο τής 21 Φεβρουαρίου 2015,τής Γαλλικής εφημερίδας Le Monde- ότι, η παλαιά αντίληψη, που ήθελε τον Νεαντερντάλιο να περπατά σκυμένος και   με χαμηλή ευφυία  έχει πλέον εγκαταλειφθεί.Ηδη έχουμε την εικόνα ενός όντος που μιάς μοιάζει πολύ περισσότερο.Η σύγχρονη άποψη με βάση το DNA θέλει εκτός άλλων τον άνθρωπο τού Νεάντερνταλ να έχει επιδερμί δα,οφθαλμούς και μαλλιά ανοικτού χρώματος.(περισσότερα στο http:// www. lemonde.fr/sciences/video/2015/02/17/)
- Oι περισσότεροι μελετητές  δέχονται πώς ο΄άνθρωπος του Νεάντερνταλ δεν είχε το χάρισμα της γλώσσας,βασιζόμενοι στην υπόθεση πώς το φωνη τικό του σύστημα  δεν ήταν πλήρως προσαρμοσμένο στις ανάγκες τής ομιλίας.
- Πρόσφατες μελέτες εμφανίζουν τον άνθρωπο τού Νεάντερνταλ καννί βαλο,χωρίς όμως να  μπορεί να υποστηριχθέι αν ο καννιβαλισμός αυ τός,αποτελούσε  είδος ιεροτελεστίας ή εγίνετο για να καλύψει ανάγκες διατροφής. (Περισκόπιο τής Επιστήμης Τεύχος 414 Σεπτ.2016)
-Η περίπτωση τού αρχαίου Ευρωπαίου από τη Ρουμανία «είναι η μόνη επιμειξία στην Ευρώπη που γνωρίζουμε ως τώρα» λέει ο Σβάντε Πάα μπο, Ο Πάαμπο ήταν επικεφαλής τής νέας μελέτης, η οποία εξετάζει μια σιαγόνα που βρέθηκε το 2002 στο σπήλαιο Οάσε τής νοτιοδυτικής Ρου μανίας. Χρονολογήθηκε στα 37 με 42 χιλιάδες χρόνια, και αποτελεί μια από τις αρχαιότερες ενδείξεις παρουσίας σύγχρονου ανθρώπου στην ευ ρωπαϊκή ήπειρο. Δείγμα από το εσωτερικό των δοντιών που ελήφθη με τη βοήθεια οδοντιατρικού τροχού υποβλήθηκε σε γενετικές αναλύσεις, οι οποίες αποκάλυψαν ότι, το 6% με 9% του γονιδιώματος του αρχαίου Ευρωπαίου ήταν DNA των Νεάντερταλ.
-Οι σημερινοί άνθρωποι μη αφρικανικής καταγωγής έχουν κληρονομήσει περίπου το 2% των γονιδίων από τους Νεάντερταλ, μετά από επιμειξίες που συνέβησαν πριν από 40.000 έως 80.000 χρόνια στην Ευρώπη και την Ασία.Οι σχετικές έρευνες δείχνουν αυτές ότι, στην πορεία τής εξέλιξης, άλλα από τα γονίδια των Νεάντερταλ προσαρμόστηκαν καλά στον ανθρώ πινο οργανισμό βοηθώντας στην επιβίωση τού Homo sapiens όλα αυτά τα χρόνια, άλλα όμως όχι, δημιουργώντας αντίθετα την τάση για διάφο ρες αρρώστιες.Οι ερευνητές -μεταξύ των οποίων  ο κορυφαίος γερμανός παλαιογενετιστής Σβάντε Πάαμπο τού Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρω πολογίας Max Planck στη Λειψία( ο οποίος είχε γίνει διάσημος όταν πα ρουσίασε το πρώτο πλήρες γονιδίωμα των Νεάντερταλ) ανέλυσαν και συνέκριναν τα γονιδίωματα 846 ανθρώπων μη αφρικανικής καταγωγής,  από την υποσαχάρια Αφρική (όπου στο παρελθόν οι πρόγονοί τους δεν είχαν έλθει σε επαφή με Νεάντερταλ), καθώς και ενός Νεάντερταλ που ζούσε πριν από 50.000 χρόνια. Όπως διαπιστώθηκε, οι Ασιάτες έχουν κληρονομήσει περισσότερα γονίδια από τους Νεάντερταλ σε σχέση με τους Ευρωπαίους.
-Το DNA των Νεάντερταλ είναι άνισα διεσπαρμένο στο γενετικό υλικό των σημερινών ανθρώπων, με μερικές περιοχές πολύ «φορτωμένες» με την γενετική κληρονομιά των πρώτων και άλλες «έρημες» (κυρίως στο χρωμόσωμα Χ και στα γονίδια των ανδρικών γεννητικών οργάνων). Παραμένει άγνωστο, προς το παρόν, κατά πόσο οι ίδιοι οι Νεάντερταλ έπασχαν από παρόμοιες νόσους με τους σύγχρονους ανθρώπους. Στις ειδήσεις  από το διαδίκτυο αναρτήθηκε την 23 Ιουνίου 2015, η είδηση  ότι ,φαίνεται πώς ο Homo sapiens είχε σεξουαλικές επαφές με τον Homo neanderthalensis στην περιοχή της Ευρώπης. Συγκεκριμένα η σιαγόνα ενός άνδρα που έζησε στην περιοχή τής Ρουμανίας πριν από περίπου 40.000 χρόνια, όταν ο Homo sapiens άρχισε να εξαπλώνεται στην ευρω παϊκή ήπειρο, βρέθηκε να περιέχει τριπλάσιο DNA των Νεάντερταλ σε σχέση με οποιονδήποτε άλλο σύγχρονο άνθρωπο έχει εξεταστεί ως σή μερα. Τούτοο αποκαλύπτουν γενετικές αναλύσεις στα οστά ενός από τους πρώτους Ευρωπαίους που γνωρίζουμε. Η ανακάλυψη,  δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature». Επιπλέον, οι αναλύσεις έδειξαν ότι, το νεαντερτάλιο DNA   υπήρχε σε μεγάλα κομμάτια, και καταλάμβανε μεγάλο μέρος, έως και 50%, ορισμένων χρωμοσωμάτων. Αυτό αποτελεί ισχυρή ένδειξη ότι, η επιμειξία ήταν σχετικά πρόσφατη, αφού με την πά ροδο των γενεών το νεαντερτάλιο DNA θα περιοριζόταν σε όλο και μικρό τερα κομμάτια. Ως προς  την συνύπαρξη,τού σημερινού ανθρώπου μέ τον Νεαντερνάλιο, μελέτη που δημοσιεύθηκε τέλη Ιανουαρίου τού 2015  και με βάση ανακαλύψεις που έγιναν τον Οκτώβριο τού 2014, δέχεται ως πιθανή την συνύπαρξη  αυτή, τού προγόνου τού σημερινού ανθρώπου με τον Νεντερντάλιο.
(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό τον τίτλο¨  « Les humains et Néandertal ont vécu ensemble en Israël il y a 55 000 ans»)

Ανατροπή στα όσα ξέραμε για τον homo sapiens και την εμφάνισή του στη δυτική Ευρώπη

( διαδίκτυο 11-2-2022)

•

Λίθινα εργαλεία και ένα παιδικό δόντι που βρέθηκαν σε ένα σπήλαιο στη νότια Γαλλία και χρονολογούνται προ περίπου 54.000 ετών ανατρέπουν τα όσα ξέραμε για την έλευση των homo sapiens στην Δυτική Ευρώπη από την Αττική.

Κι αυτό γιατί αποτελούν την αρχαιότερη ένδειξη για την παρουσία των σύγχρονων ανθρώπων (Homo sapiens) στη Δυτική Ευρώπη, πολύ νωρίτερα – κατά 10.000 έως 12.000 χρόνια – από τις έως τώρα εκτιμήσεις.

Κάτι που – αν επιβεβαιωθεί – θα οδηγήσει στο να γραφτούν ξανά τα βιβλία της ευρωπαϊκής προϊστορίας. Η ανακάλυψη φαίνεται επίσης να αναιρεί την καθιερωμένη αντίληψη ότι οι Homo sapiens εξαφάνισαν βίαια τους “παλιούς” Νεάντερταλ μετά την άφιξη τους στην ευρωπαϊκή ήπειρο, καθώς είναι πιθανό ότι τα δύο είδη συνυπήρξαν για μερικές χιλιάδες χρόνια στις ίδιες περιοχές, πιθανώς πότε σε συνθήκες ειρηνικών ανταλλαγών και πότε ανταγωνισμού.

Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον καθηγητή ανθρωπολογίας Λουντοβίκ Σλιμάκ του Πανεπιστημίου της Τουλούζ “Ζαν Ζωρές” και του Εθνικού Γαλλικού Κέντρου Ερευνών (CNRS), οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Science Advances”, σύμφωνα με το “Nature”, το BBC και το “New Scientist”, εκτιμούν ότι δεν πρόκειται για απομεινάρια Νεάντερταλ, οι οποίοι όμως έζησαν στο ίδιο σπήλαιο τόσο πριν όσο και μετά από τους Homo sapiens. Δεν αποκλείεται τα δύο είδη να συναντήθηκαν, αν και δεν εντοπίστηκαν ίχνη πολιτισμικών ανταλλαγών μεταξύ τους.

Η παρουσία των τελευταίων στο σπήλαιο Μαντρέν στην κοιλάδα του Ροδανού, 140 χιλιόμετρα βόρεια από τη Μασσαλία, εκτιμάται ότι διήρκεσε μόνο τέσσερις δεκαετίες, ενώ των Νεάντερταλ για δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Λόγω των πολλών άλλων ευρημάτων στο Μαντρέν, τα οποία θα παρουσιαστούν στο μέλλον από τους ερευνητές, ο Σλιμάκ χαρακτήρισε το εν λόγω σπήλαιο “ένα είδος νεαντερτάλειας Πομπηΐας αλλά χωρίς καταστροφικά γεγονότα”.

Τι γνωρίζαμε μέχρι τώρα

Μέχρι σήμερα τα αρχαιότερα επιβεβαιωμένα μέσω DNA ίχνη Homo sapiens στην Ευρώπη έχουν βρεθεί σε σπήλαιο στη Βουλγαρία και είναι ηλικίας περίπου 44.000 ετών, ενώ οι Νεάντερταλ, αφού έζησαν στην Ευρώπη για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, εξαφανίστηκαν σε μεγάλο βαθμό πριν περίπου 40.000 χρόνια, δηλαδή λίγο μετά την άφιξη των “ξαδέρφων” τους Homo sapiens, αν και κάποιες μεμονωμένες ομάδες φαίνεται να άντεξαν για μερικές χιλιάδες χρόνια ακόμη.

Η Ελληνίδα καθηγήτρια παλαιοανθρωπολογίας Κατερίνα Χαρβάτη του γερμανικού Πανεπιστημίου του Τίμπινγκεν δήλωσε ότι τα ευρήματα φαίνεται να είναι πειστικά και να ανατρέπουν την καθιερωμένη εικόνα ότι το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης αποτελούσε αποκλειστική επικράτεια των Νεάντερταλ έως πριν περίπου 45.000 χρόνια. Σημείωσε ότι η πρόωρη παρουσία των Homo sapiens στο σπήλαιο Μαντρέν δεν φαίνεται να υπήρξε πολύ πετυχημένη, αφού διήρκεσε λίγο και οι Νεάντερταλ επανήλθαν στον ίδιο χώρο. Υπενθυμίζεται ότι το 2019 η Χαρβάτη είχε παρουσιάσει στοιχεία για την ύπαρξη Homo sapiens στην Ελλάδα πριν 210.000 χρόνια (στο σπήλαιο Απήδημα στη Μάνη), ένα εύρημα για την παρουσία των προγόνων μας στην ευρωπαϊκή ήπειρο πολύ νωρίτερα από το γαλλικό ή το βουλγαρικό σπήλαιο.

O ερευνητής Κλεμάν Ζανολί του Πανεπιστημίου του Μπορντό και του CNRS, ο οποίος συμμετέχει στις έρευνες του Μαντρέν από το 1990 και όπου έχουν βρεθεί στο μεταξύ περίπου 60.000 λίθινα τεχνουργήματα και 70.000 απομεινάρια ζώων, δήλωσε: “Δεν υπήρξε μόνο ένα κύμα σύγχρονων ανθρώπων που έφθασαν και αποίκισαν την Ευρώπη, αλλά έγιναν πιθανώς αρκετές απόπειρες. Αυτό που βρήκαμε, είναι μάλλον μία από αυτές και πιθανώς υπήρξαν και άλλες που δεν έχουμε βρει ακόμη. Αναπάντητο είναι το ερώτημα αν έφυγαν από το σπήλαιο για να γυρίσουν από εκεί από όπου ήλθαν ή αν απλώς πέθαναν εκεί και δεν επιβίωσαν πάνω από λίγες δεκαετίες. Είναι αδύνατο να πει κανείς”.

Άλλοι επιστήμονες, όπως ο αρχαιολόγος Ουίλιαμ Μπανκς του Πανεπιστημίου του Μπορντό και του CNRS, εμφανίστηκαν πάντως πιο επιφυλακτικοί κατά πόσο τόσο τα εργαλεία όσο και το δόντι προέρχονται από Homo sapiens, καθώς δεν θεωρούν απολύτως πειστικά τα στοιχεία. Μέχρι στιγμής οι ερευνητές δεν έχουν επιχειρήσει να εξάγουν αρχαίο DNA από το δόντι για να βεβαιώσουν αν ανήκει σε Homo sapiens ή Νεάντερταλ.

Προβλήματα υγείας, κληρονομιά από το DNA των Νεάντερνταλ

ΝΑΣΒΙΛ, Τενεσί. Την υγεία τού σύγχρονου ανθρώπου συνεχίζει να επηρεάζει η γενετική του συγγένεια με τον άνθρωπο τού Νεάντερταλ, όπως έδειξε συγκριτική μελέτη γενετικού υλικού στο Πανεπιστήμιο Βάντερμπιλτ των ΗΠΑ.Η σύγκριση τού DNA των Νεάντερταλ με αυτό των σύγχρονων Ευρωπαίων έδειξε ότι, ο Νεάντερταλ ευθύνεται για πολλά προβλήματα υγείας του σύγχρονου ανθρώπου, όπως καρδιακά νοσήματα, τον εθισμό στη νικοτίνη, ψυχιατρικές νόσους, όπως την κατάθλιψη, αλλά και την ακράτεια, τους κάλους των ποδιών και τις προκαρκινικές δερματικές κακώσεις.Τα δερματικά προβλήματα, καθώς και η κατάθλιψη, σχετίζονται άμεσα με την έκθεση του ατόμου στον ήλιο, αφού αυτή ευνοεί την έκκριση ωφέλιμης για τη διάθεση, αλλά βλα βερής για το δέρμα, σεροτονίνης.Η μετακίνηση των Νεάντερταλ από το νότιο στο βόρειο ημισφαίριο επηρέασε έτσι τη γενετική τους σύνθεση, μεταδίδοντας τις ευαισθησίες αυτές και στον σύγχρονο άνθρωπο.Η γενετική προδιάθεση των Νεάντερταλ για ταχύτερη πήξη του αίματος τους ευνόησε όταν αυτοί μετακινήθηκαν βόρεια, προκειμένου να αναπτύξουν αντοχές σε νέα παθογόνα.
(Για περισσότερα: http://www.multi-news.gr/kathimerini-provlimata-igias-klironomia-apo-dna-ton-neantertal/#ixzz407QC8oBU)
 -Πάντως η  αλληλεπίδραση μεταξύ  σημερινού ανθρώπου και Νεανε ντάλι ου, συμφώνως με είδηση που δημοσιεύθηκε  στη εφημερί δα  Le  Monde την 13-11-2016, παρουσιάζει ένα παράδοξο.Οτι,ενώ, εμφανί ζονται στοιχεία στο ανθρώπινο  γονιδίωμα  από τον άνθρωπο του Νεάν τερνταλ,δεν ισχύει και το αντίστροφο  ,σαν να φαίνεται ότι, τέτοια στοι χεία ,που υπήρχαν από τις διασταυρώσεις,εξέλιπαν. Μερικά στοιχεία  γο νιδιώματος του σύγχρονου ανθρώπου,ελλείπουν από το αντίστοιχο γονιδίωμα του Νεαντερντάλιου., Ως πιθανή εξήγηση δίνεται ότι ,ο πληθυ σμός των Νεαντερντάλιων ήταν πολύ μικρότερος (για μερικούς κατά 4/5) έναντι των πληθυσμών του σημερινού ανθρώπου και ίσως ορισμένα στοι χεία  βλαπτικά  εξαφανίστηκαν μέσω της φυσικής επιλογής.Επίσης οι επι στήμονες,δεν είναι σύμφωνοι αν  ο άνθρωπος  τού Νεάντερνταλ και  ο ση μερινός   άνθρωπος,αποτελούν ή όχι ένα είδος.Τέλος ως προς τη  τύχη των  Νεάντερντάλιων,μερικοί υποστηρίζουν ότι, δεν εξαφανίστη καν,αλλά απλώς απορροφήθηκαν από τους  σημερινούς ανθρώ πους,άποψη που επίσης δεν γίνεται ομόφωνα δεκτή.
(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό « O άνθρωπος του Νεάντερνταλ και εμείς»)
Η γενεαλογική γραμμή του,οι συνέειες  και ο διαχωρισμός του από το ανθρωπο.
Η γενεαλογική γραμμή του    και τού Homo sapiens είχε διαχωρι σθεί, περίπου  πριν 450.000 χρόνια π.Χ.(Μάγιερ  ό.π. 297).Κατά τον διευθυν τή, τού τμήματος Ανθρωπολογίας στο Ινστιτούτο Μαξ Πλάνκ  Jean-Jacques Hublin,όπως οι σχετικές δηλώσεις δημοσιεύθηκαν  τον Σεπτέμβριο τού 2014 οι τελευταίες έρευνες  επιβε βαίωσαν,ότι, δύο  εί δη αδελφών  θηλαστικών,που διαχωρίστηκαν εδώ και δύο ή τρία εκατομ μύρια χρόνια είναι πολύ πιθανόν να δημιούργησαν παραγωγικούς απογό νους,όπως το παράδειγμα  τού συγχρόνου ανθρώπου και τού ανθρώπου τού Νεάντερταλ.
-. Παλαιότερες ερευνες πάνω στο μιτοχονδριακό DNA κατέληξαν ν υποδεικνύουν πως δεν έγινε κά ποια σημαντική μεταφορά γονιδίων μεταξύ H. Neanderthalensis και H. sapiens, και κατά συνέπεια, τα δύο είδη μοιράστηκαν τον τελευταίο κοινό πρόγονο τους 660.000 πριν. Το 1997, ο ερευνητής Μαρκ Στόουνκινγκ είπε: "Τα αποτελέσματα τής έρευνας πάνω στο μιτοχονδριακό DNA οστών  των Νεάντερταλ] υποδεικνύουν πως οι Νεάντερταλ δεν συνέβα λαν στο μιτοχονδριακό DNA των σύγχρονων ανθρώπων… Οι Νεάντερνταλ δεν είναι πρόγονοι μας
-." Όμως, το 2010 η αποκρυπτογράφηση τού γονιδιώματος των Νεάντερ νταλ έδειξε πως υπήρξε διασταύρωση με τον H. sapiens περίπου 75.000 χρόνια πριν (αφότου ο H. sapiens μετακινήθηκε έξω από την Αφρική, αλλά πριν χωριστεί ο πληθυσμός σε Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Ασία. Πιθανότατα συνυπήρξαν στην Ευρώπη για τουλάχιστον 10.000 χρόνια,όπως και πιο κάτω γράφεται.
-Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στην γαλλική εφημερίδα Le Monde την 31-1-2014,υποστηρίζεται πώς όλοι μας  έχουμε μέσα  μας κάτι από τον αν θρωπο τού Νεάντερνταλ. Σύμφωνα με τη δημοσίευση αυτή,η εκτίμηση είναι ότι, οι άνθρωποι ευρωπαικής ή ασιατικής καταγωγής έχουν κληρο νομήσει κατά μέσον όρο,1 έως 3% από το γονιδίωμα τού   «εξαδέλφου» τους, τού οποίου το είδος εξαφανίστηκε εδώ και 30.000 χρόνια. Ο Homo sapiens  αφρικανικής καταγωγής δεν έχει διόλου ή ελάχιστα ίχνη από το DNA  τού ανθρώπου τού Νεάντερνταλ γιατί δεν υπήρξε επαφή μαζύ του.(πιο κάτω παρατίθεται και αντίθετη άποψη,κατά την οποία τέτοια επαφή πιθανώς υπήρξε).Αν εξετάσει κανείς όλα αυτά σε ατομική κλίμα κα η κληρονομία αυτή εμφανίζεται ισχνή, αλλά συμφώνως με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε την 29 Ιανουαρίου 2014,στο αμερικανικό περιοδικό Science, αν υπολογίσει κανείς,όλα τα κομμάτια τού DNA που υπάρχουν διασκορπισμένα στα άτομα ευρωπαικής ή ασιατι κής καταγωγής, καταλή γει σ΄ένα σύνολο 20 % τού γονιδιώματος  τού Neandertal που υπάρχει στο σύγχρονο πληθυσμό.(Άλλη εκτίμηση   δίνει ποσοστό 25%) Η βρεταν νική επιθεώρηση Nature δημοσίευσε την ίδια μέρα,μια άλλη μελέτη,τού David Reich (Πανεπιστήμιο Harvard,Η.Π.Α.). Και οι δύο μελέτες,κα ταλήγουν στο συμπέρασμα ότι,  η Νεαντερνταλική κληρονομία είναι μεγαλύτερη από τις προβλέψεις. Κατά τους ερευνητές τούτο πρέπει να οφείλεται στο ότι, ο σύγχρονος άνθρωπος,απέβαλε από την γενετική κληρονομία του, τα στοιχεία τού ανθρώπου τού Neandertal που τού ήσαν επιβλαβή, ως αποτέλεσμα φυσικής επιλογής,με ανιστάθμι σμα,αυτό που εξακολουθεί  ,να υπάρχει να  είναι πλεονέκτημα προσαρμογής.Ετσι οι δύο μελέτες αναφέρουν  ότι, τα γονίδια  που επηρεάζουν τα χαρακτηρι στικά τού δέρματος διατηρήθηκαν.Υπάρχει ο πειρασμός να σκεφθεί κα νείς ότι, ο άνθρωπος τού Νεάντερνταλ,είχε ήδη προσαρμοσθεί σ΄ένα μη αφρικανικό περιβάλλον και μεταβίβασε το γενετικό αυτό πλεονέκτημα στον άνθρωπο,όπως λέγει ο David Reich, μετά  από έρευνες που έγιναν υπό την διεύθυνσή του και δημοσιεύτηκαν στα επιστη μονικά περιοδικά «Science» και «Nature», σύμφωνα με το BBC, το πρακτορείο Reuters και το «New Scientist».Οπως προκύπτει απ΄αυτές η  Νεαντερνταλική κληρο νομικότητα,είναι περισσότερο συνδεδεμένη,με την κερατίνη, μια πρωτε ίνη, που  σχετίζεται με την αντίσταση,τού δέρματος,των μαλλιών και των ονύχων  και επιτρέπει καλύτερη προστασία σε  ψυχρά περιβάλλο ντα.Τέτοιες κληρονομικές επιδράσεις ενδεχομένως έχουν επίσης   σχέση με ασθένειες όπως ο διαβήτης  και η νόσος τού Crohn, ενώ δεν ανιχνεύ θηκαν επιδράσεις κληρονομικές στούς όρχεις και το χρωμόσωμα Χ. Αν το τελευταίο συνέβαινε ίσως συνιστούσε  απειλή για την  αρσενική γονιμότητα, και θα διαγράφηκε με την την φυσική επιλογή. Τα απομεινά ρια τού DNA των Νεάντερταλ στο γονιδίωμα των σημερινών ανθρώπων (Homo sapiens) σχετίζονται εκτός άλλων  με γονίδια που προκαλούν ,  τον ερυθηματώδη λύκο, την αυτοάνοση χολική κίρρωση, την μακρό χρονη κατάθλιψη. Αποτελεί έκπληξη για τους επιστή μονες ότι, ένα γονίδιο που «εμποδίζει» τους σημερινούς ανθρώπους να κόψουν το κάπνισμα, φαίνεται να έχει νεαντερτάλια καταγωγή.
Σύμφωνα με είδηση της εφημερίδας «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» που δημοσιεύθη κε στο διαδίκτυο την 14- Φεβρουαρίου 2016 υπάρχει γενετική επιβάρυν ση τού ανθρώπου του Νεάντερνταλ, επί του σύγχρονου ανθρώπου.

Ειδικώτερα για τον . Homo floresiensis

Οι περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν ότι, ο Homo floresiensis, ή ο άνθρωπος Flores, είναι ένα εξαφανισμένο είδος ανθρωποειδών του οποίου ο τελευταίος εκπρόσωπος εξαφανίστηκε πριν από περίπου 50.000 χρόνια. Σύμφωνα με μια κοινή θεωρία, πέθανε πιθανώς ως αποτέλεσμα της απώλειας μιας μάχης για πόρους .Ωστόσο, ορισμένοι στην ακαδημαϊκή κοινότητα πιστεύουν ότι, ο H. floresiensis μπορεί να έχει επιζήσει, και  ότι ορισμένα άτομα εντοππίοστηκαν ακόμη και στα τέλη του 19ου αιώνα. Αυτή η τολμηρή διατριβή θα εξηγούσε τον θρύλο του Ebu Gogo.

 Ο Gregory Forth είναι ομότιμος καθηγητής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα. Έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της επιστημονικής του καριέρας στην έρευνα της ιστορίας του ανθρώπου Φλόρες. Σύμφωνα με  αυτόν, το Ebu Gogo - ένα μικρό, τριχωτό, πλάσμα που κατοικεί σε σπήλαια στο νησί της Ινδονησίας που προέρχεται από τη λαογραφία - μπορεί στην πραγματικότητα να είναι Homo floresiensis.«Δεν ξέρουμε πραγματικά πότε αυτό το είδος εξαφανίστηκε», λέει ο καθηγητής Forth. — «Στην πραγματικότητα, δεν ξέρουμε πραγματικά μέχρι το τέλος αν όντως εξαφανίστηκε ποτέ», προσθέτει. ο ανθρωπολόγος. Ο Forth  πιστεύει ότι, υπάρχει πιθανότητα ο άνδρας Φλόρες να περιφέρεται ακόμα στο νησί.

Ο Καναδός ανθρωπολόγος διεξάγει έρευνα στο νησί Φλόρες από το 1984. Λέει ότι. από τότε έχει ακούσει περισσότερες από μία ιστορίες για μικρά πλάσματα που μοιάζουν με ανθρώπους και ζουν σε δάση ή σπηλιές. Στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Between Ape and Human: Anthropologist on the Trail of a Hidden Hominoid», ο Forth περιγράφει τις ανθρώπινες συναντήσεις με αυτά τα πλάσματα.

«Έχω ακούσει ιστορίες για αυτά τα πλάσματα. Μερικοί συναντήθηκαν στην περιοχή Lio του νησιού Flores. Οι ντόπιοι ισχυρίζονται, ότι είναι ακόμα ζωντανοί», υποστηρίζει ο επιστήμονας.Σύμφωνα με τον ερευνητή, έως και 30 άτομα είχαν συναντήσεις αυτοπτών μαρτύρων με τον Homo floresiensis. Οι ντόπιοι πιστεύουν ότι «δεν είναι ούτε άνθρωποι ούτε πίθηκοι». Ο Forth επισημαίνει ότι, η περιγραφή του θρύλου από τον Ebu Gogo ταιριάζει με εκείνη του H. floresiensis. (ΑΝ 1-5-2022)

Οι περισσότεροι επιστήμονες είναι δύσπιστοι για τη θεωρία του καθηγητή Forth

Οι θρύλοι προέρχονται συχνά από τις λαϊκές παραδόσεις, και ακόμη κι αν έχουν κάποια σχέση με την αλήθεια, συχνά αυτή  αμαυρώνεται από χρόνια λανθασμένης περιγραφής των προφορικών αφηγήσεων. Επιπλέον, οι ανθρώπινες πεποιθήσεις έχουν διαμορφωθεί από την αυγή του χρόνου από τον φόβο και την έλλειψη σωστής γνώσης του κόσμου γύρω μας.

Να σημειωθεί ότι όλα τα αρχαιολογικά ευρήματα υποδηλώνουν ότι το H. floresiensis έχει εξαφανιστεί και δεν υπάρχουν στοιχεία ότι έζησε παράλληλα με τους σύγχρονους ανθρώπους. Επιπλέον, οι ειδικοί λένε ότι είναι αδύνατο ένα τόσο μεγάλο πλάσμα να έχει περάσει απαρατήρητο για αρκετές εκατοντάδες χρόνια.

«Στην πραγματικότητα, συμβαίνει να ανακαλύπτουμε νέα είδη που προηγουμένως πιστεύαμε ότι είχαν εξαφανιστεί. Ωστόσο, αυτά είναι συνήθως μικρά άτομα που είναι δύσκολο να παρατηρηθούν. Στην περίπτωσήμας ομιλούμε για ένα μεγάλο ανθρωποειδή» — λέγει η ανθρωπολόγος . Jessica Thompson.

«Το νησί Φλόρες έχει περίπου την έκτασητου αμερικανικού Κονέκτικατ. Σήμερα κατοικείται από δύο εκατομμύρια ανθρώπους. Πώς είναι δυνατόν μέχρι τώρα κανείς να μην έχει επιβεβαιώσει επίσημα ότι, ένα άλλο μεγάλο πρωτεύον ζει εκεί;». — ρωτά ρητορικά ο Τζον Χοκς, ένας παλαιοανθρωπολόγος από το Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν.

Επισημάινεται επίσης ότι δεν υπάρχουν στοιχεία ότι ο Homo sapiens διασταυρώθηκε με το H. floresiensis στο παρελθόν. Το πιο πιθανό είναι ότι οι σύγχρονοι άνθρωποι επέφεραν τον θάνατο των «χόμπιτ» μια για πάντα.

 

Τα πρώτα υπολείμματα του Homo floresiensis ανακαλύφθηκαν το 2003 στο ασβεστολιθικό σπήλαιο Liang Bua. Η ανάλυση των θραυσμάτων οστών έδειξε ότι ο άνδρας Φλόρες χαρακτηριζόταν από μικρό σώμα και μικρό εγκέφαλο. Οι ανακαλύψεις τον αποκάλεσαν χόμπιτ επειδή έμοιαζε με τη φυλή που ο εμβληματικός συγγραφέας J.R.R. Ο Tolkien δημιούργησε.

Η προέλευση του Homo floresiensis είναι ακόμα ασαφής. Αρχικά, πιστευόταν ότι ο άμεσος πρόγονός του ήταν ο Homo erectus. Μεταγε νέστερη έρευνα έδειξε ότι μπορεί επίσης να είναι δίδυμο είδος με τον Homo habilis. Πλησίον  στα λείψανα του ανθρώπου Φλόρες έχουν βρεθεί ίχνη φωτιάς, που πιθανότατα χρησιμοποιούνταν για το μαγείρεμα φαγητού, καθώς και απλά πέτρινα εργαλεία.

Οι Denisovans

Τα αρχαιότερα μέχρι σήμερα απολιθώματα του μυστηριώδους είδους προϊστορικού ανθρώπου,που είναι γνωστός ως Ντενίσοβαν (Denisovans),αποκάλυψαν επιστήμονες σε σπηλιά στη Σιβηρία.Σύμφωνα με σχετικόδημοσίευμα του Live Science, μαζί με αυτά τα οστά, 200.000 ετών, οι ερευνητές αποκάλυψαν για πρώτη φορά λίθιναεργαλεία που συνδέονταν με τους εξαφανισμένους συγγενείς του σύγχρονου ανθρώπου, όπωςαναφέρεται σε νέα έρευνα.Οι Denisovans πρωτοαποκαλύφθηκαν λίγο παραπάνω από μια δεκαετία πριν και είναι οι πλησιέ-στεροι γνωστοί συγγενείς του σύγχρονου ανθρώ-που, μαζί με τους Νεάντερταλ. Αναλύσεις DNAαπό απολιθώματά τους αποκάλυψαν πως τουλάχι-στον δύο ξεχωριστές ομάδες Denisovans είχανκάνει επιμειξίες με προγόνους του σύγχρονου αν-θρώπου.Στο πλαίσιο της νέας έρευνας, οι επιστήμονεςεξέτασαν 3.791 τμήματα οστών από το σπήλαιοΝτενίσοβα. Αναζητούσαν πρωτεΐνες για τις οποίεςγνώριζαν ότι ήταν των Denisovans, με βάση προ-ηγούμενες έρευνες DNA. Τα νέα ευρήματα υποδεικνύουν πως αυτοί οιDenisovans έζησαν σε μια περίοδο κατά τηνοποία, σύμφωνα με προηγούμενες έρευνες, το   κλίμα ήταν θερμό και συγκρίσιμο με το σημερινό,σε μια περιοχή που ήταν καλή για τη διαβίωση ανθρώπων, η οποία επίσης περιελάμβανε δάση μεπλατύφυλλα δέντρα και ανοιχτή στέπα. Απομεινά-ρια ζώων που βρέθηκαν στη σπηλιά υποδει-κνύουν ότι οι Denisovans ίσως να τρέφονταν μεελάφια, γαζέλες, άλογα, βίσωνες και μαλλιαρούςρινόκερους.(Ειδήσεις 7-12-2021στο διαδίκτυο)


ΕΙΔΙΚΩΤΕΡΑ:Ο ΧΙΜΠΑΤΖΗΣ ΚΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ -

 Η άμεση σύγκριση των αλληλουχιών των ανθρώπινων χρωμοσωμάτων και των χρωμοσωμάτων τού χιμπατζή, δείχνει ότι, ακόμη και αν αυτή αναφέρεται στις χρωμοσωμικές μεταλλάξεις, και όχι στις χρωμοσωμικές ελλείψεις και μετατοπίσεις,    η διαφορά αυτή, αντιστοιχεί  σε τουλάχι στον 40.000.000 στοιχειώδεις διαφορές.( Morange  ό.π.203 επ.) Ειδικότερα για τη σχέση χιμπατζή και ανθρώπου τονίζεται ότι, στις κοι νές περιοχές τους τα γονιδιώματα τους,συμπίπτουν κατά 99%-με την παρατήρηση ότι, ένα ποσοστό τής τάξεως τού 1% ,αντιπροσωπεύει μια διαφορά  30 εκατομμυρίων γραμμάτων από τα 3 δισεκατομμύρι α  γράμμα τα τού  DΝΑ που περιλαμβάνονται συνολικά σε κάθε γονιδί ωμα,ότι, από την εποχή που η εξελικτική διαδρομή τού ανθρώπου άρχισε να αποκλίνει από εκείνη τού χιμπατζή,μεταξύ  6 και 3 εκατομμυρίων ε τών, σε  μια με γάλη ποσότητα γενετικού υλικού, τής τάξεως περίπου τού 3% ή αλλοιώς 90 εκατομμύρια γράμματα, τού  DΝΑ έχει προστεθεί ή απαλειφθεί.
. Επίσης η Christiane Nusslein-Vol hard(ό.π.σελ.227) που  γράφει:  «Μολονότι η διαφορά μεταξύ ανθρώπου και χιμπατζή,ανέρχεται περίπου στο 1% των αζωτούχων βάσεων,το ποσοστό αυτό λόγω τού μεγάλου μεγέθους των γονιδιωμάτων, μεταφρά ζεται σε δεκάδες εκατομμύρια μεμονωμένες βάσεις. Περίπου το 1/3 των πρωτεινών που διαθέτει ο άνθρωπος και ο χιμπατζής ταυτίζονται. Ενώ στο μεγαλύτερο ποσοστό των υπολοίπων, συναντά κανείς διαφορές σε ένα ή δύο αμινοοξέα-πρόκει ται για ανεπαίσθητες διαφορές σε μοριακό επίπεδο.Για ποιόν λοιπόν λόγο είναι τόσο διαφορετικός ο άνθρωπος από τον χιμπατζή;Απάντηση στο ε ρώτημα δίνει  η σύγκριση των γονιδιωμά των των δύο ειδών κατά την οποία προσδιορίζονται περιοχές,γονίδια ή ρυθμιστικό DNA που έχουν δεχθεί έντονη πίεση επιλογής και τα οποία διαφέρουν συγκριτικά περισσότερο ανάμεσα στον άνθρωπο και τον χιμπατζή, αλλά μοιάζουν   σημαντικά ανάμεσα  στις διαφορετικές ομάδες ανθρώπων».
 Η ίδια κάνει μια  υπόμνηση-παρατήρηση: Ότι, δηλαδή  η προέλευση των περισσότερων σύγχρονων ειδών,δεν εξακριβώνεται με αναφορά  σε κά ποιο άλλο σύγχρονο είδος ,αλλά μάλλον  σε ένα προγονικό είδος που έχει ήδη εξαφανισθεί, και εμφανίζει ομοιότητες με τα σύγχρονα είδη.Και κα ταλήγει: « Ο άνθρωπος παραδείγματος χάριν δεν κατάγεται  από τους πιθήκους,αλλά ο άνθρωπος και οι πίθηκοι έχουν ένα κοινό πρόγονο»
- Ο George Williams δεν συμμερίζεται τον ενθουσιασμό πολλών για την συγγένεια ανθρώπου και πιθήκου.Γράφει(ό.π. 64 επ.) ότι, αν εκτιμηθούν τα ποσοστά των ακριβώς ομοίων γονιδίων θα βρεθεί ότι ,το ένα τέταρτο ή και το έν τρίτο των γονιδίων στα ανθρώπινα κύτταρα  διαφέρουν από τα αντίστοιχα των πιθήκων.
-Όπως διάβασα  στο φύλλο τής 17/18 Οκτωβρίου 2013 τής γαλλικής εφημερίδας Le  Monde η ανακάλυψη απολιθώματος κρανίου ηλικίας 1,8 εκατομμυρίων ετών θα μπορούσε να οδηγήσει στην παραδοχή,ότι,οι μακρυνοί πρόγονοί μας, ανήκαν σ΄ένα μοναδικό είδος. Σε αντίθεση με τα άλλα γνωστά απολιθώματα,τού Homo, το κρανίο αυτό,καλά διατηρημένο που βρέθηκε στην Γεωργία, είναι μικρό σε μέγεθος και αποτελείται από ένα μακρύ πρόσωπο και μεγάλα δόντια.Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι, πρόκειται για τον αρχαιότερο πρόγονο τού ανθρώπου,που ανακαλύφθηκε εκτός Αφρικής.Ο  Μ.Zollikofer, λέγει ότι, η σύγκριση με απολιθώματα που βρέθηκαν στην Αφρική,μπορεί να οδηγήσει στην σκέψη,ότι ανήκουν στο ίδιο είδος.Τα συμπεράσματα αυτά,συμφωνούν με όμοια άλλων πρόσφα των ερευνών που καταλήγουν στο ότι, τα απολιθώματα δείχνουν δύο  διαφορετικά είδη τού Homo erectus (Homo habilis καί Homo rudolfensis) συνυπήρξαν στην Αφρική εδώ και 2.000.000 χρόνια.
 -Υπήρξαν όμως και επιφυλάξεις για τα συμπεράσματα αυτά,όπως τού  παλαιοντολόγου, Bernard Wood, καθηγητού στο Πανεπιστήμιο George Washington,ως προς το κρανίο τής Γεωργίας.Δέχεται ότι, πιθανώς το κρανίο αυτό,να προήρχετο από ένα νέο είδος ανθρωπιδών.
 ( Περισσότερα στο Παράρτημα ,όπου η σχετική δημοσίευση τής  Le Monde με τίτλο « -La découverte du crane fossile vieux de 1,8 million d'années pourrait indiquer que les lointains ancêtres de l'homme appartenaient a une seule espèce, «)
-Παραμένει κρατούσα άποψη ( Ernst Mayer ό.π.277 επ.)  για τον άνθρω πο, ότι, προήλθε από τα πρωτεύοντα (Primates-τάξη θηλαστικών που περιλαμβάνει  τους προπιθήκους,λεμούριους και λόρις )Τα σχετικά από δεικτικά στοιχεία είναι ανατομικά, απολιθωμένα αποδεικτικά στοιχεία και μοριακή εξέλιξη (τα μακρομόρια τού ανθρώπου είναι περισσότερο όμοια με τα των χιμπατζήδων,παρά με οποιουδήποτε άλλου οργανι σμού.)Το σημείο διακλάδωσης  μεταξύ ανθρώπου και χιμπατζή, τοπο θετείται γύρω στα 5 με 8 εκατομμύρια χρόνια από σήμερα..Πρέπει όμως να τονισθεί ότι,  o άνθρωπος είναι μοναδικός και διαφορετικός από όλα τα υπόλοιπα ζώα.Υπάρχουν αποκλειστικώς ανθρώπινα χαρακτη ριστικά.  Τέτοια είναι η μεγάλη αύξηση στο μέγεθος τού εγκεφάλου, που συνέβη κατά την αντικατάσταση τής δενδρόφυτης σαβάνας με την θαμνό φυτη και η παρατεταμένη γονική φροντίδα. Επίσης η εμφάνιση τής γλώσσας ,τα καλλιτεχνήματα,και η καλλιέργεια τής γής. Κατά τον Guttman (ο.π.141 επ.) έχουμε πάνω από  98/100  ίδιες  συ χνότητες DNA, με τούς χιμπατζήδες, και παρόλο που δεν έχουμε  πλήρες αρχείο απολιθωμάτων, έχουμε αρκετά στοιχεία που μάς δείχνουν  την εξέλιξη κατά τα τελευταία  10.000.000 χρόνια από ορισμένα πρωτεύ οντα,προς τον άνθρωπο. Γράφει:   «Είναι δύσκολο να δώσει κανείς έναν ικανοποιητικό ορισμό τού πρωτεύοντος,…ως σύνολο έχουν διατηρήσει μάλλον μια γενική  ανατομία,και αν κάποιος πρέπει να διακρίνει κάτι,από άλλες τάξεις,πρέπει να σημειώσει αρνητικά χαρακτηριστικά,δηλαδή την έλλειψη ειδίκευσης (W.A. Le Gross Clark.)…….τα πρώτα θηλαστικά,ήσαν πιθανώς προσηρμοσμένα  σε μια ζωή στα δέντρα, ……………….ενώ άλλα ακολούθησαν άλλους τρόπους ζωής,στο έδαφος,πετώντας ή κολυμπώντας……..Είναι………φρουτοφάγα ή παμφάγα,.Αργότερα λίγα είδη,όπως οι .άνθρωποι, προσαρμόστηκαν σε μια ζωή επί τού εδάφους ……………..Οι χιμπατζήδες και οι άνθρωποι, χρησιμοποιούν την ακρίβεια  τους στο πιάσιμο, και χρησιμοποιούν εργαλεία, ως βασικό παράγοντα για την πολιτιστική τους εξέλιξη.Τα πρωτεύοντα έχουν πλατιά νύχια, αντί  δαγκάνες…………..Τα πρωτεύοντα τυπικώς,έχουν πολύ μακρυά χέρια,χρήσιμα για να φθάνουν τις άκρες των δέντρων, για να συλλέγουν φρούτα,άλλη μιά χρήση για τον αντίχειρα, …………………Προσέξτε ένα γίββωνα,να κρέμεται από  τις μπάρες ενός ζωολογικού κήπου, ή ένα παιδί σ΄ένα γυμναστήριο, και θα αντιληφθείτε  την αξία αυτών των χαρακτηριστικών για κάποιον που ζεί στα δέντρα……………η όραση των πρωτευόντων,είναι μια από τις πιο δυνατές προσαρμογές, για μια ζωή στα δέντρα…Ένα τέτοιο ζώο έχει ανάγκη στερεοσκοπικής  θέας,και αντίληψη τού βάθους, που επιτυγ χάνεται με την τοποθέτηση των οφθαλμών, στο μπροστινό μέρος τού κεφαλιού,από όπου μπορούν να εστιάσουν στο ίδιο αντικείμενο,από ελαφρώς διαφορετική γωνία (Τα άλογα και  ποντίκια,με τα μάτια τους,τοποθετημένα στα πλάγια,έχουν μικρή ή μηδενική  αίσθηση τού βάθους,……………δεν είναι απαραίτητο για τη ζωή τους).Ο αμφιβλη στροειδής χιτώνας,των ματιών των πρωτευόντων, έχει κύτταρα για έγχρωμη θέα, και μεγαλύτερη,οπτική ακρίβεια…….Η αίσθηση τής όσφρησης,είναι λιγώτερη χρήσιμη στα πρωτεύοντα,….και το οσφρητικό τμήμα τού εγκεφάλου τους, είναι μικρό…..τα πρωτεύοντα γεννούν λιγώτερους απογόνους, σε σχέση με τα άλλα  θηλαστικά, και τα νεογνά τους εξαρτώνται από τους γονείς τους,περισσότερο,από τα άλλα θηλαστικά.Μερικά από τα επιχειρήματα,ως προς την εξέλιξη τού διποδισμού,σχετίζονται με την ανάπτυξη των νέων απογόνων. Μια σχετικώς μακρύτερη περίοδος,αμοιβαίας επίδρασης μεταξύ ενηλίκων και παιδιών,είναι βασική για την εξέλιξη τής κολτούρας,ως τρόπου μεταβίβασης τεχνικών για την επιβίωση μια πρακτική που είναι ιδιαιτέρως ανεπτυγμένη στους ανθρώπους,που μεταβιβάζουν την κολτούρα τους στους απογόνους τους,μέσα από μια παρατεταμένη παιδική ηλικία. Το κατεξοχήν χαρακτηριστικό των ανθρωποειδών θα μπορούσε να είναι η ζωτικότητά τους και η δραστηριότητά τους στο να εξερευνούν…..μια περίπλοκη κοινωνική ζωή,βασισμένη όχι στην όσφρηση αλλά στην όραση ………. Τα πρωτεύοντα σε αντίθεση με άλλους οργανισμούς,επέλεξαν την μέθοδο να έχουν λίγους απογόνους.Τα ανθρωποειδή,επέλεξαν την μέθοδο αυτή,εξαιτίας τής εξέλιξης σε μεγάλους κατ΄όγκο εγκεφάλους, και κρανίου, που απαιτούσαν ώστε τα παιδιά να γεννιούνται πριν να μεγαλώσει ο εγκέφαλος και το κρανίο τους,ώστε να μπορούν να εξέλθουν από τον γενετικό δίαυλο.(ό.π.1;48 επ.),τα ζώα που  ήρθαν από τα δέντρα,δεν ήσαν άνθρωποι,αλλά οι πρόγονοι  ενός μεγάλου μέρους των ανθρωποειδών (Hominoid)……οι σύγχρονοι χιμπατζήδες έχουν ανθρώπινες διατροφικές συνήθειες… …………τα πρώτα καθαρά ανθρωποειδή, εδώ 6 .000.000 χρόνια βάδισαν σε πλήρη όρθια στάση,δεν υπάρχει απόδειξη ότι, οι australopithecine κατασκεύαζαν εργαλεία,ο Homo habilis διαδέχτηκε τον Homo erectus ,που ανέπτυξε πολιτισμό,ήταν παμφάγος,κυνηγός και φρουτοτοσυλ λέκτης είχε πολλά εργαλεία,χρησιμοποιούσε τη φωτιά εδώ και 500.000 χρόνια ,έζησε για τουλάχιστον 1.000.000 χρόνια,…ήταν μάλλον γυμνός..οι σύγχρονοι  apes εμφανίζουν σημαντική γλωσσική ικανό τητα(, αναφέρεται ότι, οι γορίλλες επικοινωνούν,με τουλάχιστον 22 διακεκρι μένους ήχους, και ότι οι χιμπατζήδες, έχουν ένα ακόμη μεγαλύτερο φυσικό λεξιλόγιο,και επικοινωνούν  μεταξύ τους σε μεγάλη κλίμα κα(κατά πόσον οι χιμπατζήδες,μπορούν να μάθουν να χρησιμοποιούν μιά τεχνητή γλώσσα, είναι αμφισβητούμενη άποψη,αλλά πάντως μπορούν να  επικοινωνούν καλώς ,αν όχι δημιουργικώς)……..Προφανώς ,ο  Ho mo erectus χρησιμοποιούσε ένα είδος  στοιχειώδους γλώσσας,……οι πυγμαίοι ανήκουν στον Homo sapiens.»

Που οφείλεται η μεγάλη πρόοδος του Ανθρώπου-
Η γλώσσακαι ο εγκέφαλος.

-Ο Jared Diamond  (ό.π. 127)πιστεύει ότι, το μεγάλο άλμα στην Ανθρώ πινη  ιστορία,με την εμφάνιση τής εφευρητικότητας,συνδέεται και κα τέστη δυνατό χάρις και με την εμφάνιση τής ομιλούμενης γλώσσας ,όπως την γνωρίζουμε, διευκρινίζοντας  όμως ότι, το Μεγάλο αυτό άλμα  δεν συντελέστηκε αμέσως μόλις προέκυψαν  οι μεταλλάξεις που  τροπο ποίησαν τα ανατομικά χαρακτηριστικά τού λάρυγγα, και των μυών τής φωνητικής οδού, αλλά ότι, για ν΄αναπτυχθούν οι σύνθετες γλωσσικές δομές που χρησιμοποιούμε  σήμερα,απαιτήθηκαν χιλιά δες  χρόνια. Όπως ο ίδιος γράφει πριν από το σημείο αυτό,  «ο ανθρώπινος πολιτισμός ανα πτύσονταν επί εκατομμύρια χρόνια με βήμα σαλιγκαριού».Ο ίδιος (ό.π. 193) επισημαίνει την μοναδικότητα τού Ανθρώπου στη Γή,αφού είναι το μόνον είδος που διαθέτει σύνθετη γλώσσα,καλλιεργεί τη Γή και παράγει έργα τέχνης απαράμιλλα,πού δεν συγκρίνονται λ.χ.με τα καλλιτεχν ματα αιχμάλωτων χιμπατζήδων γοριλλών και ουρακουτάγγων,που ζωγραφί ζουν με τα δάκτυλα ή με πινέλα ή μολύβια(ό.π.152)  Την μεγάλη σημα σία της γλώσσας στην εξέλιξη του ανθρώπου υποστηρίζει και ο Jacques Monod στο βιβλίο του« Le Hasard et la nécessité »(Τύχη και Αναγκαι ότητα).
- Στο ίδιο βασικώς  μήκος κύματος. σχετικά με τον εγκέφαλο, καθώς και   με την γλώσσα (το λόγο)-με το γονίδιο FOXP2 κινείται και ο Francιsco J.Ayala (ό.π.33 επ.)
- O Richard Dawkins, καθηγητής στην έδρα Charles Simonyi, για την εκλαΐκευση τής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο τής Οξφόρδης (ό.π. )  γράφει  « ότι,οι εγκέφαλοί μας έχουν εξελιχθεί έτσι,ώστε να συλλα μβάνουν χρονικές κλίμακες αντίστοιχες με τον χρόνο τής ζωής μας… ………………ότι,ο εγκέφαλός μας εξομοιώνει τον  κόσμο με κάτι που ισοδυναμεί με λογισμικό εικονικής πραγματικότητας,…..ότι, σε αναλογία βάρους,ο εγκεφαλικός ιστός καταναλώνει πολύ περισσότερη ενέργεια από τους άλλους ιστούς,…..ότι, το ερώτημα είναι γιατί ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει μεγαλώσει τόσο πολύ,……….( ; -Pierre Teilhard de Chardin: Γαιόσφαιρα-Βιόσφαιρα-Νοόσφαιρα) ότι, μια γενικόλογη ερ μηνεία  περί χρησιμότητας ενός ευμεγέθους εγκεφάλου δεν αρκεί… ……….ότι, ανατρέχοντας στο παρελθόν μπορούμε να δούμε  το ίχνος τής προοδευτικής συρρίκνωσης τού μεγέθους τού κρανίου  διαφόρων ειδών homo,…………ότι,  η εμφάνισή τής γλώσσας  για μερικούς, συνδέεται. με την απότομη αύξηση τού όγκου  τού εγκεφάλου και ,ότι,το κατά πόσον  ο τεχνομηχανικός εξοπλισμός τού λάρυγγα ,ως συσκευής ρύθμισης τού ήχου,ήταν ικανός να υποστηρίξει τη γλώσσα , όταν ο εγκέφαλος άρχισε να διογκώνεται ,είναι υπό αμφισβήτηση….»
Ο ρόλος του εγκεφάλου  έχει εκτός  άλλων σχέση και με την γλώσσα,( αποκλειστικώς ανθρώπινο φαινόμενο,) όπως και σε άλλο σημείο τονίζεται.
Ετσι δίνεται μια εξήγηση σ’ένα παράδοξο.Οτι, δηλαδή, ότι,ενώ από πλευράς εξέλιξης και ανατομικής ο άνθρωπος συγγενεύει  περισσότερο με τους πιθήκους παρά  με τα πτηνά,τα τελευταία φέρονται ικανότερα να  παράγουν φθόγγους παρόμοιους  με τους ανθρώπινους.  Η ερμηνεία που προτείνεται από τους επιστήμονες είναι ναι μεν οι πίθηκοι έχουν την ανατομία για να μιλήσουν  πλήν όμως  το μυαλό τους δεν μπορεί να μετα φέρει τις λέξεις προς τα έξω. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας μελέ της που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science Advances.Χρησιμοποιώ ντας ακτίνες Χ, οι ερευνητές παρακολούθησαν την κίνηση του στόματος και του λαιμού ενός πιθήκου μακάκου, ενώ έτρωγε και έκανε διάφορες εκφράσεις με το πρόσωπό του.Στη συνέχεια χρησιμοποίησαν τα δεδομένα για να δημιουργήσουν μοντέλα σε υπολογιστή με τους πιθήκους να λένε φράσεις όπως: “Καλές διακοπές” και “Θα με πα ντρευτείς;”…Ανεκάλυψαν ότι, η ανατομία της φωνητικής οδού του πιθήκου επιτρέπει στους μακάκους να παράγουν πέντε φωνήεντα τα οποία, είναι “ένα επαρκές φάσμα των ήχων ομιλίας για την υποστήριξη της ομιλούμενης γλώσσας”. Έτσι, το πρόβλημα δεν είναι με την ανατο μία του πιθήκου αλλά βρίσκεται κάπου στον εγκέφαλό του.“Οι εγκέ φαλοι των πιθήκων δεν έχουν άμεσους δεσμούς με τους νευρώνες της γλώσσας και του λάρυγγα, δεν μπορούν τα τους ελέγξουν”, λέγει η Tecumseh Fitch, που συμμετείχε στην έρευνα.


Η Γεωργία και ο άνθρωπος.
Τους επιστήμονες απησχόλησε το θέμα ,των συνεπειών της μετάβασης από τον άνθρωπο τροφοσυλλέκτη ,στον άνθρωπο γεωργό, (και με ισοδύναμη διατύπωση από την εποχή του κυνηγού και  τροφοσυλλέκτη στην συνδεόμενη με την γεωργία,βιομηχανική και μετα βιομηχανική εποχή ,ιδίωςμε την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης,
Μια προσέγγιση  υποστηρίζει  την άποψη πως οι αγρότες απολαμβάνουν ένα πλουσιότερο τρόπο ζωής,εργαζόμενοι  λιγώτερο και έχοντας περισσό τερο ελεύθερο  χρόνο στην  διάθεσή τους, με την δυνατότητα να ατενί ζουν το μέλλον με αισιοδοξία ,απολαμβάνοντας μεγάλη διάρκεια στή ζωή, χωρίς ασθένειες,  ζώντας με την οικογένεια    και φίλους,σε έναν πολιτισμό που  είχε αρχίσει να ανθεί.
 Αλλη άποψη έθεσε,  όλα αυτά σε αμφισβήτηση.Υποστηρίζει ότι,οι τροφοσυλλέκτες, παρόλο που δεν είχαν την δυνατότητα μιάς  ζωής χωρίς εργασία, διέθεταν άφθονο ελεύθερο χρόνο.Δεν περιφέρονταν πεινα σμένοι.   Δεν μαστίζονταν από εκτεταμένους λιμούς και μεταδοτικές ασθένειες (που στην οργανωμένη γεωργική κοινωνία ήταν συνηθέ στερες).Η απουσία της γεωργίας δεν  εσήμαινε γι΄αυτούς μια ζωή ανυπόφορη και δύσκολη. Οι πληθυσμοί των οποίων  η   διατροφή βασίζονταν στην γεωργία  ήσαν πιό βραχύσωμοι,οι άνθρωποι  άρχισαν να έχουν  μικρότερο ύψος, εξαιτίας των περιόδων λιμού και υποσιτισμού. Επομένως ,όπως παρατηρεί και η Sang-HeeLee  (ό.π.σελ.125)είναι εσφα λμένη η εικασία πως η  γεωργία  έφερε  ευημερία και ένα πλούσιο τρόπο ζωής.Και υπογραμμίζει η ίδια ότι, υπάρχουν κίνδυνοι για την υγεία μας, όταν παράγεται τροφή άμεσα από τη γή, και τούτο κυρίως  γιατί κατά κάποιο τρόπο, «η  γεωργία μοιάζει με ένα επενδυτικό πλάνο που επικε ντρώνεται σε μετοχές  μίας ή δύο εταιρειών  μόνο, αντί να έχει πιο διαφο ροποιημένο  χαρτοφυλάκιο,….. υπάρχουν  ασθένειες   στην γεωργία  που μάστιζαν τις πρώιμες γεωργικές κοινωνίες ,………….η ζωή σε μόνιμη εγκατάσταση,ευνοούσε τις μολυσματικές  μεταδοτικές  ασθένειες ………..,οι παθογόνοι οργανισμοί,βρέθηκαν να ζούν σε ένα πλούσιο περιβάλλον,……….ασθένειες, ζωικής προελεύσεως άρχισαν να εξελίσσουν  διαειδικά στελέχη  που μπορούσαν νά μεταδοθούν σε ανθρώπους   ».
-Αλλά μερικοί θέλουν να επιβαρύνουν την γεωργία και με άλλα και ειδικώτερα με θέματα σχετιζόμενα με την διανοητική ανάπτυξη του ανθρώπου.
Ετσι Ο Gerald Crabtree,καθηγητής τής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο τού Στάφορντ,στη Καλιφόρνια,  σ΄ένα άρθρο του, με τον τίτλο» Η εύθραυστη νόησή μας»  που δημοσιεύθηκε  την 12 Νοεμβρίου 2012,στην Επιθεώρηση «Trends in Genetics» υποστηρίζει ,προκαλώντας  μ΄αυτό έντονες αντιδράσεις από την επιστημονική κοινότητα,ότι, η ανθρωπότητα,βραδέως αλλά σταθερά,οδεύει προς την αποβλάκωση.Η άποψή του είναι,πώς οι επιδόσεις τού μυαλού μας,έφθασαν στο απόγειό τους εδώ και χιλιάδες χρόνια,και από τότε μειώνονται.Ως στήριγμα τής θεωρίας του, αναφέρεται στον μεγάλο αριθμό γονιδίων(2.000 έως 5.000) που έχουν σχέση με τις νοητικές ικανότητες και το εύθραυστό τους.Υπολογίζοντας την συχνότητα  των επιβλαβών μεταλλάξεων στο γονιδίωμα,εκτιμά πώς σε 3.000 χρόνια, έχουμε όλοι υποστεί τουλάχιστον  δύο  μεταλλάξεις καταστροφικές για την νοητική ή συναι σθηματική  μας σταθερότητα, και  πώς οι σημερινές γνωστικές μας ικανότητες κατά πάσαν πιθανότητα δημιουργήθηκαν πριν από την έξοδο από την Αφρική των προγόνων μας,τότε που η ευφυία,ήταν κρίσιμος παράγοντα για την επιβίωση,πράγμα που είχε ως επακόλουθο μια ισχυρή πίεση στο θέμα τής επιλογής,και  πώς τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν,όταν ο πληθυσμός έγινε πυκνός με την εφεύρεση τής γεωργίας,οπότε η διαδικασία τής επιλογής εστιάστηκε στην αντίσταση και αντιμετώπιση των ασθενειών που  προκάλεσε η αστικοποίηση. Τά συμπεράσματα αυτά συμμερίζεται και ο γιατρός Laurent Alexandre, που επαυξάνει και  δηλώνει  ακόμη περισσότερο ανήσυχος,γιατί το άρθρο ,ασχολείται μόνον με τα γονίδια ενώ τα μη κωδικοποιμένα τμήματα τού DNA διαδραματίζουν επίσης πρωτεύοντα ρόλο στη καλωδίωση των νεύρων,και επομένως στις γνωστικές λειτουργίες.Στο έργο του,  « Ο θάνατος τού Θανάτου» βλέπει τον εγκέφαλο ως  πρώτο θύμα τής υποβάθμισης( degradation) τού γονιδιώματός μας και μάς καλεί   να σκεφθούμε τεχνικές για να ανακουφίσουμε μελλοντικές χειροτερεύσεις τού είδους.
 -O Schrodinger(o.π.153) πιστεύει ότι,  «η αυξημένη βιομηχανοποίηση και « ανοησιοποίηση»των περισσότερων κατασκευαστικών διαδι κασιών,επιφυλάσσουν τον σοβαρό  κίνδυνο ενός γενικού εκφυλι σμού,των οργάνων τής νοημοσύνης μας.»
  -Παραθέτω  ένα φόβο τού Einstein ότι, η τεχνολογία μπορεί να οδηγήσει στην ηλιθιότητα ( «I fear the day when the technology overlaps with our humanity. The world will only have a generation of idiots."»)
- Στη γαλλική εφημερίδα Le Monde,στο φύλλο της, τής 24-1-2013 δημοσιεύθηκε άρθρο με τον τίτλο–ερώτημα « Θα γίνουμε ηλίθιοι»(  Allons-nous devenir débiles ?)
- Ο  ιστορικός καθηγητής,Harara(ό.π.σελ.91) γράφει πώς δεν υπάρχουν στοιχεία που να  αποδεικνύουν ότι, με πέρασμα του χρόνου οι άνθρωποι έγιναν εξυπνότεροι.Αντιθέτως.Δέχεται( Homo Deus σελ..136)ότι, « Πριν από είκοσι χιλιάδες χρόνια ….ο μέσος σάπιενς είχε μάλλον υψηλότερη ευφυία  και ανώτερες δεξιότητεςστην κατασκευή εργαλείων  από τον μέσο σάπιενς σήμερα….μέσα σ’αυτά τα 20.000 χρόνια ..ο εγκέφαλός μας σήμερα  φαίνεται πώς είναι μικρότερος

Οι   απόψεις αυτές δεν γίνονται ομόφωνα δεκτές.Αντιπαρατίθεται ότι με την γεωργία και την επακολουθήσασα ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας,το πολύπλοκο  της ζωής,με τα περισσότερα προβλή ματα,δημιουργεί νέα ερεθίσματα,που έχουν ως άμεσο αποτέλεσμα την περαιτέρω ανάπτυψη των διανοητικών ανθρώπινω ικανοτήτων.Ο Harara  λ.χ.λέγει,….ο καίριος παράγοντας  για την κατάκτηση του κόσμου  ήταν η ικανότητά  μας  να συνδέουμε πολλούς ανθρώπους μεταξύ τους,…ο χόμο σάπιενς στη Γή  είναι το μοναδικό είδος που είναι ικανό  να συνεργάζεται ευέλικτα σε μεγάλους αριθμούς…(στις μέλισσες και τα μυρμήγκια,που είχαν μάθει να συνεργάζονται εκατομμύρια χρόνια πριν.
Και ασφαλώς χωρίς γεωργία και οργανωμένες και με μόνιμη εγκατάσταση οργανωμένων κοινωνιών, δεν θα είχαμε την μεγάλη αυτή αύξηση του πληθυσμού.
.Ειδικώτερα  για την αντίθετη άποψη.
Ο  νευρολόγος και ερευνητής Lionel Naccache,χαρακτηρίζει τις παραπάνω απόψεις ως απλή υπόθεση επισημαίνοντας τον ρόλο  παραγόντων μη γενετικών,όπως η παιδεία κλπ.που διεγείρουν τις νοητικές μας ικανότητες ,παράγοντες  οι οποίοι σήμερα  διαδραματίζουν, πού μεγαλύτερο ρόλο,απ΄ό,τι πριν από 100.000  χρόνια.  Και οι οπαδοί τής εξέλιξης επιμένουν στη σπουδαιότητα των  κοινωνικών αλληλεπιδράσεω.Επίσης οι Evelyne Heyer και Frédéric Austerlitz,τού  οικο-ανθρωπολογικού και εθνολογικού εργαστηρίου στο Παρίσι, λέγουν ότι, οι σχετικές απόψεις του Gerald Crabtree  είναι  γεμάτες από λάθη,και ότι, ο συγγραφέας αυτός  δεν είναι ειδικός σε θέματα εξέλιξης .Τέλος και ο Michel Raymond, ερευνητής  σε θέματα εξελικτικής βιολογίας  έχει και αυτός τις αντιρρήσεις του.
Ασφαλώς,από την άλλη πλευρά, η γεωργία πιστώνεται με πολλά. Παρατηρήθηκε  μ’ αυτήν,αύξηση του πληθυσμού,όχι  εξαιτίας της μειώσεως της θνησιμότητας (που στην πραγματικότητα αυξήθηκε,  λόγω αυξήσεως των παραγόντων θνησιμότητας) αλλά λόγω  του ρυθμού αυξήσεως των γεννήσεων ,που ευρίσκετο σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο για τους τροφο συλλέκτες, εξαιτίας του τρόπου  ζωής των και ειδικώτερα της μη μόνιμης εγκατάστασής τους σε μια περιοχή.Με την αύξηση του πληθυ σμού,---- με συνεπακόλουθο  και τις πολύ περισσότερες μεταλλάξεις    από τις οποίες προέκυψε,μια πολύτιμη για την ζωή κατάσταση ποικι λομοφίας ,που επηρέασε  την ανθρώπινη εξέλιξη--,είχαμε περισσότερους ανθρώ πους (που για να  ζήσουν είχαν ανάγκη της γεωργίας και της συναφούς μι αυτήν οργανωμένης κοινωνίας ),περισσότερες ιδέες,περισσότερες ελπίδες, περισσότερο υλικό και πνευματικό πολιτισμό.
Η παρατήρηση ότι ,η γεωργία συνάπτεται με την εγκατάσταση σε μια συγκεκριμένη περιοχή,επί της οποίας η ομάδα ασκούσε κυριαρχία που υπεράσπιζε  έναντι τρίτων  ενίοτε με βία,με πολέμους, είναι ασφαλώς ένα από τα μειονεκτήματά της   -

Το ερώτημα  είναι αν θα μπορούσε (και θα έπρεπε)να αποφευχθεί,η εξέλιξη αυτή.
                   Ο κανιβαλισμός.
Για την ετυμολογία της λέξεως δεν βρήκαμε  μια γενικώς απο δεκτή άποψη.Η Sang-Hee Lee γράφει ότι ,η χρήση της λέξεως οφείλεται σε μια παρανόηση του Χριστόφορου Κολόμβου που, θεώρησε ανθρώπους που συνάντησε  στις Δυτικές Ινδίες  ,  Μογγόλους  συχνά αναφερόμενους  ως απόγονοι του Χάν και έτσι τους ονόμασε «κάνιμπας» Μάλιστα σε μιά επιστολή του  έγραφε,ότι «οι κάνιμπας έφαγαν ανθρώπους.» Η ίδια συγγρα φέας παραθέτει  και μια άλλη ερμηνεία: Την σύνδεση με την ισπανική λέξη caribas που σημαίνει « εκλεγμένος αρχηγός»
-Κατά τον Μπαμπινιώτη « πρόκειται για μεταφορά τού ισπα ικού canibal, λέξη που πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τον
Κολόμβο για τους ανθρωποφάγους κατοίκους τής Καραϊβικής, παράλλ. τ. του caribal < carib, λ. τής αραουκικής γλώσσας, που σημαίνει ≪δυνατός, γενναίος».
-Τνην ίδια ερμηνεία βρίσκουμε στο γαλλικό λεξικό Petit Robert

Το θέμα έχει απασχολήσει τους ανθρωπολόγους.Διαπιστώθηκε η ύπαρξη κανιβαλισμού σε αρκετούς πληθυσμούς.Οι πλέον περιβόητοι  είναι οι Φόρε  στην Παπούα Νέα Γουινέα,οι οποίοι όμως καθώς τελικώς πιέστηκαν και δεν ήθελαν να αποκαλούνται κανίβαλοι εγκατέλειψαν τον κανιβαλισμό,.Ο κύριος  προβληματισμός ήταν να εξακριβωθεί η αιτία που τους είχε οδηγήσει στην πρακτική αυτή,Το συμπέρασμα  στο οποίο κατέληξαν οι επιστήμονες,ήταν ότι,ο  κανιβαλισμός  των Φόρε ήταν μέρος μιάς ιδιαίτερης τελετου ργίας.Πίστευαν δηλαδή οι Φόρε  ότι, εσωτερικεύοντας τον νεκρό ,αυτός θα ζωντάνευε  και θα συνέχιζε να υπάρχει στο χωριό τους.Και γενικεύοντας,έχουμε ότι,γίνεται δεκτό πώς οι πρωτόγονοι προέβαιναν στις τελετουργίες αυτές, με σκοπό είτε  να αποκτηθούν οι ιδιότητες του νεκρού,είτε  να αποκτηθούν μαγικές δυνάμεις και να διατηρηθεί η ενότητα, όταν ο νεκρός ανήκε στην ίδια φυλή, αλλά και  αλλά και να υπάρξει εκδίκηση και οικειοποίηση ξένων ιδιοτήτων, όταν ο νεκρός ανήκε σε ξένη φυλή Η ίδια συγγγραφέας γράφει(ό.π.σελ.29)  «Επι πλέον η Χριστιανική θεία Ευχαριστία ή Αγία Κοινωνία βασίζεται στην πίστη ότι αυτός που συμμετέχει τρώει(μεταφορικά ) την σάρκα και πίνει το αίμα Του Ιησού Χριστο»(και εσθιόντων αυτών λαβών ο Ιησούς άρτον,ευλογήσας έκλασε και έδωκε αυτοίς και είπε λάβετε φάγετε τούτο έστι το σώμα μου,και λαβών το ποτήριον ευχαριστήσας έδωκεν αυτοίς και έπιον εξ αυτού πάντες και είπεν αυτοίς,τούτο εστί το αίμα μου το της Καινής διαθήκες,το περί πολλών εκχυνόμενον. Μαρκ.14,22 Δεν είναι κατά την ταπεινή μου γνώμη τόσο εύκολα κατανοητό το μυστήριο αυτό,ώστε να δικαιολογείται η θέση  του στο κεφάλαιο περί κανιβαλισμού από την συγγραφέα).
 Σε μερικές περιπτώσεις ανθρωπολόγοι που μελετούν τα απολιθώματα  ανθρωπίνων διερωτώνται μήπως έτρωγαν τους συνανθρώπους των  για να τους θυμούνται. ή ως έσχατη  λύση  για επιβίωση υπό εξαιρετικές συνθήκες.,λ.χ. κατά την εποχή των παγετώνων ( 450 εκατομμύρια χρόνια πριν όταν ένας αστεροειδής, κάπου μεταξύ του Άρη και του Δία, συνετρίβη και η σκόνη από τη θραύση του εξαπ λώθηκε παντού στο ηλιακό μας σύστημα.με αποτέλεσμα  αυτή η συσσώρευση σκόνης να εμποδίζει μέρος του ηλιακού φωτός να φτάνει στη Γη, με συνέπεια η θερμοκρασία της να μειωθεί δραματικά τα επόμενα 2 εκατομμύρια χρόνια οδηγώντας έτσι σε μια εποχή των παγετώνων.)
 Αν αναφερθούμε στο ζωικό βασίλειο με τον όρο                          κανιβαλισμός, εννοούμενη επίθεση ενός ζώου σε άτομα του είδους του, όταν, στη συνέχεια, τα κατατρώγει.Τέλος μεταφορικώς  ως κανιβαλισμός  δηλώνεται  η συμπεριφορά που χαρακτηρίζεται από αγριότη τα, απανθρωπιά κι έλλειψη σεβασμού προς τον άνθρωπο.
Αναφέρονται  ακραίες καταστάσεις  κατά την  σύγχρονη  εποχή,όπου άνθρωποι κατέφαγον αποβιώσαντες συνανθρώπους των ,για να επιβιώσουν. Ετσι  έχουμε την περίπτωση της ομάδας Ράγκμπυ της Ουραγουάης,μέλη της οποίας χάθηκαν μετά την συντριβή του αεροπλάνου τους στις Ανδεις το 1972, και  επιβίωσαν τρώγοντας τα σώματα νεκρών συμπαικτών τους.


Ομοιότητες στη συμπεριφορά πιθήκων και ανθρώπων
(.Ο θρήνος για ατυχήματα σε συντρόφους)
 Στο διαδίκτυο δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2014,άποψη  ανθρω πολόγων,πώς παρατηρήθηκε το φαινόμενο πιθήκου να εκφράζει την λύπη του,για ατύχημα που συνέβη στην σύντροφό του,με την οποί α  συζούσε  για  περίπου τρία χρόνια.Μόλις ο πίθηκος αντιλήφθηκε πώς η σύντροφός του   έπεσε από ένα δέντρο και κτύπησε στο κεφάλι,άφησε μόνα τους τα δυό μωρά στο δέντρο όπου ευρίσκονταν ,κατέβηκε και εμφανώς προσπάθησε να την ανακουφίσει και έμεινε δίπλα της μέχρι να πεθάνει μετά από λίγες ώρες.Κατά τους ερευνητές ήταν η πρώτη φορά που είχαν αντιληφθεί τέτοια συμπεριφορά( με εξαίρεση τους ανθρώπους και χιμπατζήδες),πράγμα που τους κάνει να πιστέψουν ότι,ο θρήνος είναι περισσότερο κοινός ,απ’ό,τι μέχρι τώρα ενόμιζαν μεταξύ των πρωτευό ντων.

To γέλιο και τα ζώα

Αντιγραφή από τον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ της 13-5-2021

«Μέχρι πρόσφατα υπήρχε η πεποίθηση ότι το γέλιο είναιαποκλειστικά ανθρώπινο χαρακτηριστικό, λειτουργία που ανέπτυξε μόνο ο άνθρωπος στην διάρκεια τηςεξέλιξης του.Ομως ερευνητές του Πανεπιστημίου τηςΚαλιφόρνια ανατρέπουν πλήρως αυτή τηνπεποίθηση υποστηρίζοντας ότι υπάρχουνόχι ένα ή δύο αλλά τουλάχιστον 65 είδη ζώων που μπορούν και αυτά να γελούν.Ανάμεσα σε αυτά τα ζώα είναι οι φώκιες και οι αγελάδες. Οι ερευνητές ανάμεσα στα άλλα μελέτησαν ηχητικά αρχεία διαφόρων ζώων και αναγνώρισαν σε αυτά τους ήχουςτου γέλιου. Οπως υποστηρίζουν η αποκάλυψή τους θα βοηθήσει τους ειδικούς να κατανοήσουν καλύτερα τη μορφή και τηνλειτουργία του ανθρώπινου γέλιου όπωςεπίσης τον ρόλο που έχει παίξει στην εξέλιξη της κοινωνικής μας συμπεριφοράς.«Αυτή η μελέτη δείχνει το πώς ένα φαινόμενο που θεωρούσαμε αποκλειστικά ανθρώπινο αποδεικνύεται ότι διέθεταν και κάποια είδη από τα οποία διαχωρίστηκε ο άνθρωπος πριν από δεκάδες εκατ. έτη»αναφέρει ο καθηγητής Γκρεγκ Μπράιαντ,επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.«Οταν γελάμε στην ουσία παρέχουμε την πληροφορία στους άλλους ότι περνάμε ευχάριστα και τους καλούμε να γίνουν και αυτοί παρέα μας. Υπάρχουν ειδικοί που έχουν πει ότι αυτή τη φωνητική συμπεριφορά την έχουν πολλά ζώα όταν παίζουν. Αυτό σημαί-νει ότι το γέλιο του ανθρώπου είναι η εξέλιξη ενός πανάρχαιου ηχητικού σήματος,που υποδηλώνει την έννοια του παιχνιδιού» αναφέρει η ανθρωπολόγος ΣάσαΓουίνκλερ μέλος της ερευνητικής ομάδας»

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΠΟΔΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ
Ο Κάρολος Δαρβίνος υπεστήριζε ότι ,οι πρόγονοί μας σηκώθηκαν στην όρθια θέση προκειμένου να ελευθερώσουν τα άνω άκρα τους και να μπο ρούν να κατασκευάζουν εργαλεία. Γνωρίζουμε πλέον ότι αυτό δεν μπορεί να είναι σωστό αφού τα αρχαιότερα εργαλεία που έχουν βρεθεί είναι ηλι κίας 2,6 εκατομμυρίων ετών, ενώ η ανατομία των απολιθωμάτων ανθρω ποειδών αποκαλύπτει ότι, ο διποδισμός εμφανίστηκε πριν από τουλάχι στον 4,2 εκατομμύρια έτη - ίσως και πριν από 6 εκατομμύρια έτη.
-Το πρόβλημα με τον διποδισμό, αναφέρει ο Κρις Στρίνγκερ του Μου σείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, είναι ότι, ενώ συνδέεται με πολλά πλεονεκτήματα, απαιτεί ανατομικές αλλαγές με αποτέλεσμα στο μεσοδιά στημα να είναι κάποιος αργός, ασταθής και αδέξιος. συνδεόμενος με σκελετικές τροποποιήσεις,η αύξηση τού όγκου τού εγκεφά λου,συνδε όμενη με τις αυξηθείσες διαστάσεις τής κρανιακής κοιλότητας, και τις τροποποιήσεις τού προσώπου και των σιαγόνων. Επίσης η ανάπτυξη και εξέλιξη τής γλώσσας,η χρήση εργαλείων,η ανάπτυξη  εκλεπτυσμένων πολιτισμικών μορφών,η τροποποίηση των διατροφικών συνηθειών,και η υιοθέτηση νέων κανόνων κοινωνικής ζωής.
 «Λογικά ο διποδι σμός ξεκίνησε στα δένδρα» λέει ο ειδικός  επιστήμο νας, σημειώνοντας ότι, οι ουραγκοτάγκοι και άλλα πρωτεύοντα περπα τούν όρθια στα κλαδιά όταν τρέ φονται. Η αναφορά του δρος Στρίνγκερ συπορεύεται με ό,τι γνωρίζουμε σχετικώς με τον τρόπο ζωής των πρώτων δίποδων, δεν εξηγεί όμως για ποιον λόγο απέκτησαν στο πλαίσιο της εξέλι ξης ειδική ανατομία. Για παράδειγμα τέσσερα εκατομμύρια χρόνια πριν το οστό της κνήμης ήταν κάθετο σε σχέση με την πατούσα, ενώ στους, σημερινούς πιθήκους έχει κλίση προς τα έξω - ακόμη και σε εκείνους που περπατούν τις περισσό τερες ώρες στα δύο πόδια.
Μια  εξελικτική εξήγηση θα ήταν ότι ,ο διποδισμός αυξάνει την επιβίωση και γι' αυτόν τον λόγο κάποιοι πιστεύουν ότι εξελίχθηκε επειδή επέτρεπε στα αρσενικά να έχουν περισσότερη πρόσβαση σε τροφή ώστε να βοη θούν  στο να τρέφονται οι σύντροφοι και τα μικρά τους. Ωστόσο αυτή η ιδέα προϋποθέτει την πολύ πρώιμη εμφάνιση της μονογαμίας, κάτι που δεν υποστηρίζεται από τα στοιχεία που έχουμε στη διά θεσή μας, υπο γραμμίζει ο Ντόναλντ Τζοχάνσον από το Πολιτειακό Πανε πιστήμιο της Αριζόνας στο Τέμπε, ο οποίος το 1974 ανακάλυψε την Λού σι, έναν Αυστραλοπίθηκο ηλικίας 3,2 εκατομμυρίων ετών που περπατού σε στα δύο πόδια. Ο δρ Τζοχάνσον τονίζει ότι, στα πρώτα ανθρωποειδή τα αρσενικά ήταν πολύ μεγαλύτερα από τα θηλυκά, γεγονός που μαρτυ ρεί ανταγωνισμό παρά συνεργασία μεταξύ των δύο φύλων.
«Το πραγματικό ερώτημα είναι ποιά ήταν τα οφέλη του διποδισμού» λέει ο Τζοχάνσον. Μια πιθανότητα είναι ότι ,τα ζώα που μπορούσαν να καλύ ψουν μεγαλύτερες αποστάσεις από τα υπόλοιπα είχαν πρόσβαση σε μεγα λύτερη ποικιλία πηγών τροφής, γεγονός που τους επέτρεπε να ζουν περις σότερο και να φέρνουν στον κόσμο πιο πολλούς απογόνους.
 Ο αλλαγές τού τρόπου ζωής των προγόνων μας,μπορεί να οφείλον ται  είτε στην φυσική εξάπλωση τού ανθρώπινου πληθυσμού,είτε στις κλιματικές αλλαγές,η αύξηση τού όγκου τού εγκεφάλου δεν φαίνεται να συνδέεται άμεσα με τον διποδισμό-αμιγώς ανθρώπινο χαρακτηριστι κό για τον οποίο ασχολούμαστε σε άλλο σημείο.
Ο Michael Cόrballis ( ο.π σελ.22  επ.).διατυπώνει την υπόθεση πώς,πριν από την γλώσσα, η χειρονομία ήταν  ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι επικοινωνούσαν μεταξύ τους.Με την γλώσσα τα χέρια τους  απελευθε ρώθηκαν  και κατέστησαν χρήσιμα για άλλες δραστηριότητες.
Επιπρο σθέτως, ο διποδισμός προσέφερε τη δυνατότητα ελευθερίας στα άνω άκρα προκειμένου να μεταφέρονται αντικείμενα, ενώ παράλληλα το να είναι το ζώο ψηλότερο του επέτρεπε να εντοπίζει καλύτερα τους υπο ψήφιους θηρευτές. «Πρέπει να υπήρχαν πολλά πλεονεκτήματα μαζί» υπογραμμίζει ο ειδικός και προσθέτει ότι, ο διποδισμός πιθανώς /εμφα νίστηκε κατά την εξέλιξη περισσότερες από μία φορές.
΄-Ολα αυτά προετοίμασαν το έδαφος για μια δεύτερη φάση εξέλιξης πριν από περίπου 1,7 εκατομμύρια έτη, όταν οι πρόγονοί μας εγκατέλειψαν τα δάση για τη σαβάνα. Σε αυτή την περίοδο έλαβαν χώρα οι μεγαλύτερες ανατομικές αλλαγές - οι ώμοι ίσιωσαν, τα πόδια έγιναν πιο μακριά και η λεκάνη προσαρμόστηκε στη ζωή σε δύο πόδια.
-Υπάρχουν πολλοί πιθανοί λόγοι ως απάντηση στο γιατί ο διποδισμός αποτέλεσε γεγονός σε αυτή τη φάση. Η όρθια στάση πιθανότατα βοήθη σε τους προγόνους μας να αντεπεξέρχονται στις πολύ υψηλές θερμοκρα σίες που αναπτύσσονταν στα λιβάδια, επιτρέποντας στον αέρα να κυκλο φορεί στο σώμα τους και μειώνοντας την άμεση έκθεσή τους στον ήλιο. Επίσης η όρθια στάση αύξησε και την κινητικότητα. «Προσέφερε περις σότερη αποτελεσματικότητα στις μετακινήσεις επιτρέποντας να καλύ πτονται μεγαλύτερες αποστάσεις» αναφέρει ο Ρόμπιν Ντάνμπαρ, καθη γητής Εξελικτικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Ο διποδισμός επέτρεψε στους προγόνους μας να διανύουν μεγάλες αποστά σεις και να βρίσκουν θηράματα στις σαβάνες. Μάλιστα, μια μελέτη δεί χνει ακόμη και ότι, προσαρμοστήκαμε για να φέρνουμε εις πέρας αγώνες αντοχής, αν και ο σύγχρονος πληθυσμός… του καναπέ μάλλον θα θεωρήσει αυτή τη θεωρία  ελαφρώς ατεκμηρίωτη.
Η άποψη για αυξημένη κινητικότητα δεν είναι ακαταμάχητη,ιδίως αν παρατηρήσει  και σκεφθεί κανείς(Michael Cόrballis ( ο.π σελ.17  επ.) ότι ,ένας χιμπατζής που τρέχει στα τέσσερα  μπορεί να αναπτύξει ωριαία ταχύτητα  μέχρι 48 χλιόμετρα,  ενώ ο άνθρωπος που ακόμα και αν πρόκειται για ικανό αθλητή δεν μπορεί να υπερβεί τα 30.
  Υποστηρίζεται ότι : Η   όρθια στάση ,  ενδεχομένως  ευνόησε την ανάπτυξη τού εγκεφάλου και   την απελευθέρωση των χεριών.(Η όρθια στάση, συναντάται και σε πιθήκους).Αυτό σε συνδυασμό με την αύξηση των νοητικών δεξιοτήτων οδήγησε στην ανάπτυξη των εργαλείων και στην συνέχεια  σε νέες διατροφικές συνήθειες,που δεν απαιτούσαν πολύ ανεπτυγμένες σιαγόνες.Το τελευταίο ευνόησε την αύξηση των διαστάσεων τής κρανιακής κοιλότητας.Αυτά όμως τα σενάρια έχουν την αδυναμία,ότι, θεωρούσαν τις παραλλαγές αυτές, ανεξάρτητες από το περιβάλλον,άποψη που απέχει από τις δαρβινικές αντιλήψεις. Ο διποδισμός δεν προσφέρει τα ίδια εξελικτικά πλεονεκτήματα  στον άνθρωπο τού δάσους και σε αυτόν τής σαβάνας. Ο αλλαγές τού τρόπου ζωής των προγόνων μας,μπορεί να οφείλονται  είτε στην φυσική εξάπλωση τού ανθρώπινου πληθυσμού,είτε στις κλιματικές αλλαγές,η αύξηση τού όγκου τού εγκεφάλου δεν φαίνεται να συνδέεται άμεσα με τον διποδισμό-αμιγώς ανθρώπινο χαρακτηριστικό----(;ίσως  για να μπορεί έτσι ο άνθρωπος να βλέπει καλύτερα,(Guttman 145) και να έχει ελεύθερα τα χέρια του για να μεταφέρει πράγματα εργαλεία και τα μωρά,και ίσως για να έχει καλύτερη θερμική ισορροπία-(heat balance)-  οι πρώτοι οριστικοί ανθρωποειδείς βάδιζαν πλήρως όρθια πριν από 6.000.000 χρόνια.)--όπως άλλωστε δεν συνδέεται με την τροποποίηση των σιαγόνων.
-.Οπως έχει υποστηριχθεί από πρόσφατες έρευνες και μελέτες,όπως αυτή υπό τον  δρ.Πολ Μόνκ,ασθένειες ή συμπτώματα, ορθοπεδικής αιτιολογίας, όπως ο πόνος στον ώμο.στον αυχένα , αρθρίτιδα του ισχίου,ο πόνος στο μπροστινό μέρος του γόνατος,φαίνονται να οφείλονται,στο ότι ο διποδισμός,εμφανίστηκε λίγο ενωρίς στον άνθρωπο,που η κατασκευή του δεν συμβάδιζε  με  την όρθια στάση.Οι ίδιες έρευνες διατυπώνουν με επιφύλαξη την άποψη ότι ,  στα επόμενα 4000 χρόνια τα παραπάνω  προβλήματα θα επιδεινωθούν.( Michael Cόrballis  ο.π σελ.17  επ.και “Βημαmagazino  της 26.2.2017.-   

ΨΗΛΑΦΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΘΑΥΜΑ(αντιγραφή από δημοσίευμα στο «ΒΗΜΑ» της  26-2-2017)
Η γοητεία που ασκεί το θαύμα της ζωής στους ανθρώπους είναι διαχρο νική. Ηδη από τον 6ο αιώνα πΧ, οι έλληνες φιλόσοφοι πρότειναν το αβγό της κότας ως μοντέλο για τη μελέτη της εμβρυϊκής ανάπτυξης των ζώων. Οσο για την ανθρώπινη εμβρυϊκή ανάπτυξη, πρώτος ο Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.) ανέφερε τις δύο θεωρίες που προσπάθησαν να την εξηγήσουν. Σύμφωνα με την πρώτη το έμβρυο προϋπάρχει σαν μια μινιατούρα του ενηλίκου είτε στα σπερματοζωάρια του πατέρα είτε στα ωάρια της μητέ ρας και με την κατάλληλη διέγερση αρχίζει να αυξάνεται κατά τη διάρκει α της κύησης. Η δεύτερη, την οποία υποστηρίζει και ο ίδιος ο Αριστο τέλης, θεωρεί το έμβρυο μια αδιαφοροποίητη μάζα η οποία αναπτύσσεται με την πρoσθήκη νέων μελών. Ο αρχαίος έλληνας φιλόσοφος πίστευε ότι ,  η μητέρα συνέβαλλε μόνο με την αδιαφοροποίητη μάζα, ενώ το σπέρμα του  πατέρα παρείχε την ψυχή για τη δημιουργία το νέου όντος του οποί ου  το  πρώτο όργανο ήταν η καρδιά.
-Οπως πιθανόν γνωρίζουν όλοι όσοι έγιναν γονείς τα τελευταία χρόνια και είχαν την ευκαιρία να δουν, με τη βοήθεια των υπερήχων, το παιδί τους να αναπτύσσεται στη μήτρα της μητέρας του, πράγματι η καρδιά είν αι το πρώτο ορατό όργανο στο μόλις μερικών χιλιοστών έμβρυο. Κατά τα άλλα, ο Αριστοτέλης δεν είχε και πολύ δίκιο. Ωστόσο, το μέγεθος του ανδρός ήταν τέτοιο ώστε οι απόψεις του να επικρατήσουν μέχρι και τον 16ο αιώνα μ.Χ.Την εποχή εκείνη, ο άγγλος γιατρός Γουίλιαμ Χάρβεϊ (William Harvey, 1578-1657) άρχισε να πειραματίζεται με στόχο να αποδείξει την ορθότη τα των θεωριών του Αριστοτέλη. Ο Χάρβεϊ ακο λούθησε τον δρόμο που είχε ανοίξει λίγο νωρίτερα ο δάσκαλος του, ο Ιταλός Τζιρόλαμο Φαμπρίτσι (Girolamo Fabrici 1537-1619). Ο Φαμπρί τσι, ο οποίος είχε σπουδάσει ελληνικά στο Πανεπιστήμιο της Πάδουα, ήταν γνώστης της αρχαίας ελλη νι κής γραμματείας και είχε αρχίσει πρώτος την ανατομική μελέτη του πλακούντα των θηλαστικών αλλά και τη μελέτη της εμβρυϊκής ανάπτυ ξης στο αβγό του κοτόπουλου (λόγω της αφθονίας και της εύκολης πρόσβασης που παρείχε στο αναπτυσσόμενο έμβρυο), Ο Χάρβεϊ συνέχισε τον πειραματισμό με το κοτόπουλο αλλά επεκτάθηκε και στα ζαρκάδια προκειμένου να μελετήσει τα θηλαστι κά.Παρά το γεγονός ότι, οι συστηματικές μελέτες του,απέδειξαν πέρα από κάθε αμφιβολία ότι, τα έμβρυα αναπτύσσονται  βαθμηδόν, για περισσότερο από ένα αιώνα επικράτησαε η θεωρία, που ήθελε τα έμβρυα να είναι μικροσκοπικοί ενήλι κοι. Η ανακάλυψη και η ευρεία χρήση  του μικροσκοπίου, αντί να βοηθήσει στη διαλεύκανση, αρχικά περιέπλεξε ακόμη περισσότερο τα πράγματα. Ετσι, η μελέτη των εντόμων και ειδικότερα των αφίδων οι οποίες αναπαράγονται και με παρθενογένεση, όχι μόνο ενίσχυσε την παραπάνω θεωρία, αλλά την έκανε και μητρικο κεντρική. Τόση ήταν η δύναμη αυτής της υπόθεσης ώστε κάποιοι φυσιοδί φες να φτάσουν στο σημείο να υποθέσουν ότι, όλη η ανθρωπότητα προϋπήρχε στις ωοθήκες της Εύας!
Μόλις στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, με την καθοριστικής σημασίας εργασία του Γερμανού Κάσπερ Φρίντριχ Βολφ (Casper Friedrich Wolf 1733-1794)το   πεδίο της εμβρυολογίας απαλλάσσεται από τις ανακριβείς θεωρίες και αρχίζει μια περίοδος συνεχούς άνθησης που διαρκεί μέχρι τις ημέρες μας. Κορυφαίες μορφές στην εμβρυολογία του 19ου αιώνα είναι ο Γερμανός Καρλ Ερνστ βον Μπάερ (Karl Ernst von Baer, 1792-1876) ο οποίος ανακάλυψε το ωάριο των θηλαστικών και οι Βίλχελμ Ρου (Wilh em  Roux, 850-1924) και Χανς Ντρις (Ηans Driesch, 1876-1941) οι οποί οι έθεσαν τις βάσεις της πειραματικής εμβρυολογίας.
Ο 20ός αιώνας υπήρξε πραγματικά ο χρυσός αιώνας της εμβρυολογίας χάρη τόσο στην ανάπτυξη ισχυρών μικροσκοπίων (τα οποία επέτρεψαν την σε βάθος ιστολογική παρατήρηση) όσο και στην ανάπτυξη της γενε τικής και της μοριακής βιολογίας, οι οποίες επέτρεψαν το πέρασμα από την ιστολογική και κυτταρική παρατήρηση στη μελέτη των γονιδίων που καθορίζουν την εμβρυϊκή ανάπτυξη.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι το ανθρώπινο έμβρυο είναι ίσως το τελευ ταίο προπύργιο της εμβρυολογίας. Στην πλειονότητά του ο αρχικός εμβρυολογικός πειραματισμός έγινε σε ορατά έμβρυα όπως αυτά των βατράχων που γεμίζουν τα ρυάκια στην εποχή της αναπαραγωγής των αμφιβίων ή εύκολα προσβάσιμα έμβρυα όπως αυτά των πτηνών. Οσο για τα γονίδια που εμπλέκονται στην εμβρυϊκή ανάπτυξη, αυτά μελετήθηκαν συστηματικά στη μύγα του ξιδιού (Drosophila melanogaster) από τους βραβευμένους με Νομπέλ Κριστιάνε Νισλάιν-Φόλχαρτκαι Ερικ Βις χάους (Christine  Nusslein –Volhard  Eric F.Wiesschausίκα και στη συνέχεια αναζητήθηκαν σε άλλους οργανισμούς του ανθρώπου συμπερι λαμβανομένου.Και ενώ οι αρχικές μελέτες,γίνονταν σε ανθρώπινα έμ βρυα, που είχαν αποβληθεί σήμερα οι ερευνητές, μπορούν να παρα κολουθούν την ανάπτυξη ζωντανών εμβρύων και μάλιστα χωρίς να ενοχλούν ή να θέτουν σε κίνδυνο την ύπαρξή τους.

ΣΕ ΜΙΑ ΣΤΑΓΟΝΑ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ (αντιγραφή από το «ΒΗΜΑ» της 26-2-2017)
«Συμβαίνει κάθε μέρα σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης και ενώ εί ναι  . τόσο συνηθισμένο και φυσιολογικό φαινόμενο παραμένει ταυτόχρονα ένα θαύμα. Γιατί πώς αλλιώς μπορεί να περιγραφεί η δημιουργία ενός ανθρώπου; Πώς να μη θεωρηθεί θαύμα η «παραγωγή» 37,2 τρισεκατομ μυρίων κυττάρων προερχομένων από τη σύντηξη ενός ωαρίου και ενός σπερματοζωαρίου μέσα στο συντομότατο διάστημα των 40 μόλις εβδομά δων.Και δεν είναι μόνο η ποσότητα των κυττάρων που δημιουργεί τον θαυμασμό, αλλά και το γεγονός ότι, αυτά διαφοροποι ούνται και ταξινο μούνται έτσι ώστε να δημιουργούν ιστούς και όργανα και εν τέλει ένα ολοκληρωμένο λειτουργικό άτομο.Περιττό να πούμε ότι, το μέγα μυστήριο της ζωής έχει γίνει στόχος της περιέργειας των επιστημόνων, κυριολεκτικά από καταβολής πολιτισμένου κόσμου, με τον Αριστοτέλη να κάνει τις πρώτες υποθέσεις.Αλλά η ιστορική πορεία διαλεύ κανσης του μυστηρίου αυτού μπορεί να παρομοιαστεί με το ξεφλούδισμα του κρεμμυδιού: μόλις οι ερευνητές αφαιρούσαν με τις ανακαλύψεις τους ένα πέπλο, το επόμενο τους έφραζε τον δρόμο. Φαίνεται όμως πως φτάνουμε σιγά-σιγά στην καρδιά της υπόθεσης, καθώς τώρα οι ερευνητές έχουν θέσει το καίριο ερώτημα και έχουν αρχίσει να παίρνουν απαντήσεις. Το ερώτημα συμπυκνώνεται στα εξής: «Πώς η καταγεγραμμένη στο DΝΑ γραμμική πληροφορία αξιοποιείται έτσι ώστε να παραχθεί ένας τρισδιά στατος οργανισμός, του οποίου μάλιστα η λειτουργικότητα προϋποθέτει ότι, η εν λόγω πληροφορία-οδηγία εκτελέστηκε σε συγκεκριμένο χρόνο και από συγκεκριμένα κύτταρα;». Οσο για τις απαντήσεις, είναι η πρώτη φορά που αυτές προέρχονται από τη μελέτη του ανθρώπινου εμβρύου ενόσω αυτό μεγαλώνει αμέριμνο στη μητρική  μήτρα χωρίς να υφίσταται καμία παρέμβαση.

ΣΤΟ ΑΙΜΑ ΤΗΣ ΜΑΜΑΣ

Ολα ξεκίνησαν πριν από 20 ακριβώς χρόνια, όταν ο Dennis Lo από το Κινεζικό Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ ανεκάλυψε την παρουσία εμβρυϊκού DΝΑ στο αίμα της κυοφορούσης μητέρας, πράγμα που ανέ φερε σε άρθρο του στην επιστημονική επιθεώρηση «The Lancet». Η πλη ροφορία αυτή άλλαξε τις απόψεις μας ως προς τη «στεγανότητα» του πλακούντα και ήταν από μόνη της πολύ σημαντική. Ωστόσο, εκείνη την εποχή δεν μπόρεσε να αξιοποιηθεί περαιτέρω, καθώς η τεχνολογία ανά γνωσης του DΝΑ δεν ήταν και τόσο εξελιγμένη. Με την πάροδο του χρό νου όμως αναπτύχθηκαν ολοένα και πιο εξελιγμένες τεχνικές εντο πισμού και μελέτης του εμβρυϊκού γενετικού υλικού (DΝΑ και RΝΑ) στο αίμα της μητέρας, έτσι ώστε σήμερα αυτό να αποτελεί τον καλύτερο πληροφοριοδότη μας για τα τεκταινόμενα στον πάντα προστατευμένο ιδιωτικό χώρο όπου αναπτύσσεται το έμβρυο.
Τι μπορούμε να μάθουμε λοιπόν από λίγες σταγόνες μητρικού αίματος μέσα στο οποίο κολυμπούν θραύσματα εμβρυϊκού γενετικού υλικού; Το πρώτο πράγμα που μπόρεσαν να εντοπίσουν οι επιστήμονες, με πιστότη τα τέτοια που να μπορεί να αξιοποιηθεί διαγνωστικά, ήταν αν το έμβρυο έφερε χρωμοσωμικές ανωμαλίες, όπως παραδείγματος χάριν αν είχε τρία αντί για δύο χρωμοσώματα 21 και άρα έπασχε από σύνδρομο Ντάουν. Σύντομα όμως πέρασαν από τα χρωμοσώματα στην ίδια την αλυσίδα του DΝΑ και μπορούν πια να ανασυνθέτουν ολόκληρο το εμβρυϊκό γονιδί ωμα και να αναζητούν σε αυτό ακόμη και αλλαγές ενός και μόνο γράμ ματος που θα μπορούσαν να σημάνουν σοβαρές ασθένειες.
Χαρακτηριστικό της έκτασης που έχει πάρει σήμερα η μελέτη του βρεφικού DΝΑ που εντοπίζεται στο μητρικό αίμα είναι ένα από τα ερευνητικά προγράμματα του Ινστιτούτου Sanger στη Βρετανία (το οποίο έχοντας πρωτοστατήσει στην μελέτη του ανθρωπίνου γονιδιώ ματος, συνεχίζει να πρωτοπορεί στη γονιδιωματική). Εκεί ο Μάθιου Χερλς  (Mathew Hurles) και οι συνεργάτες του μελετούν τα γονιδιώματα 1.000 εμβρύων τα οποία όταν εξετάστηκαν με υπερήχους διαπιστώθηκε ότι ,φέρουν μορφολογικές ανωμαλίες. Από τη συγκριτική μελέτη αυτών των γονιδιωμάτων με εκείνα υγιών εμβρύων, οι Βρετανοί ερευνητές ελπί ζουν να εντοπίσουν τα γονίδια που ευθύνονται για τις μορφολογικές ανωμαλίες, πράγμα που θα μπορούσε να οδηγήσει σε καλύτερα διαγνω στικά εργαλεία για την έγκαιρη ανίχνευση και ίσως την πρόληψη τους.


ΤΟ RΝΑ ΜΙΛΑΕΙ!

Μπορεί οι οδηγίες για τη δημιουργία ενός ανθρώπου να είναι γραμμένες στη γλώσσα του DΝΑ, αλλά όπως γνωρίζουν πολύ καλά οι βιολόγοι την καλύτερη πληροφορία για το πώς και πότε αξιοποιούνται αυτές οι οδηγί ες μπορούν να την πάρουν από το RΝΑ. Ο λόγος για αυτό είναι η ίδια η λειτουργία του κυττάρου: όλα τα κύτταρα μας περιέχουν ολόκληρη τη γενετική πληροφορία, αλλά σε κάθε δεδομένη στιγμή χρησιμοποιούν μόνο  ένα μέρος αυτής και το πρώτο πράγμα που συμβαίνει όταν ένα τμήμα DΝΑ χρησιμοποιείται είναι η παραγωγή συγκεκριμένων μορίων RΝΑ (τα οποία γεννώνται με καλούπι το προς αξιοποίηση DΝΑ). Στην πραγματικότητα το RΝΑ είναι το ενδιάμεσο μόριο που καθιστά δυνατή τη μετάφραση της γραμμικής πληροφορίας του DNA στο τρισδιάστατο ανθρώπινο σώμα.
Θα μπορούσε κανείς να παρομοιάσει την εμβρυϊκή ανάπτυξη με ένα κον σέρτο, όπου όλη η ορχήστρα είναι παρούσα αλλά μόνο συγκεκριμένα όργανα παίζουν σε μια δεδομένη στιγμή και η μουσική που φτάνει στα αφτιά μας μάς αποκαλύπτει την ταυτότητα του κάθε οργάνου. Αντιστοίχως, καθώς το έμβρυο δημιουργείται, γονίδια ενεργοποιούνται και απενεργοποιούνται συνεχώς, και η παρουσία ή  απουσία συγκεκριμε νων μορίων RΝΑ «ψιθυρίζει στα χαρτιά» των ερευνητών το τι συμβαί νει σε κάθε αναπτυξιακό στάδιο Τα μόρια αυτά, παρά το γεγονός ότι ,είναι μικρότερα και πολύ πιο ευαίσθητα από τα μόρια DΝΑ, μπορούν πια να εντοπίζουν οι ερευνητές στο μητρικό αίμα και αυτό τους έχει επιτρέψει για πρώτη φορά στην Ιστορία να γνωρίζουν τι συμβαίνει σε γονιδια κό επίπεδο σε ένα ζωντανό αναπτυσσόμενο έμβρυο!
Η εν λόγω τεχνολογία, αν και υφίσταται, δεν έχει εξελιχθεί τόσο ώστε να γίνει ρουτίνα. Ετσι, οι πρώτες πληροφορίες σχετικά με τη διαφορική ενερ γοποίηση των γονιδίων που προήλθαν από τη μελέτη του RΝΑ δεν έγι ναν σε δείγματα μητρικού αίματος αλλά σε δείγματα αμνιακού υγρού τα οποία λαμβάνονται από αμνιοκέντηση, καθώς και σε δείγματα που λαμβά νονται κατά τη γέννηση με καισαρική τομή. Αυτά, παράλληλα με τα δείγματα μητρικού αίματος, έχουν επιτρέψει στην Ντιάνα Μπιάνκι (Dia na Bianchiί) και στους συνεργάτες της στα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ να αποκτήσουν μια πολύ καλή εικόνα του γονιδιακού ρεπερτορίου της εμβρυϊκής ανάπτυξης, και ειδικότερα του δευτέρου και του τρίτου τρι μήνου.


ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΞΟΔΟΥ!

Οπως αναφέρεται στο σχετικό άρθρο της στην επιστημονική επιθεώρηση PNAS, τα έμβρυα που ολοκληρώνουν την ανάπτυξη τους και ετοιμά ζονται για τη μεγάλη έξοδο ενεργοποιούν τα γονίδια που θα τους χρεια στούν: εκείνα που σχετίζονται με τη λειτουργία των ματιών, του αναπνευ στικού και του γαστρεντερικού συστήματος (αφού για πρώτη φορά θα εισπνεύσουν αέρα και θα λάβουν τροφή), γονίδια του ανοσοποιητικού (που δεν χρειάζονταν στο αποστειρωμένο περιβάλλον της μήτρας), γονί δια της όσφρησης που θα τους επιτρέψουν να αναγνωρίζουν τη μυρωδιά της μητέρας τους (ικανότητα ζωτικής σημασίας για την επιβίωση όταν ο άνθρωπος ήταν πρωτόγονος).
Στο πίσω μέρος του μυαλού των ερευνητών που μελετούν την εμβρυϊκή ανάπτυξη είναι πάντοτε η πρόληψη και η θεραπεία γενετικών ασθενειών ή ασθενειών που προκύπτουν από τις συνθήκες που επικρατούν κατά την εμβρυϊκή ανάπτυξη. Επιστήμονες μελετώντας δείγματα αμνιακού υγρού από έμβρυα με σύνδρομο Ντάουν διαπίστωσαν ότι, τα γονίδια που ενεργοποιούνται ως αποτέλεσμα της παρουσίας ενός ακόμη χρωμοσώ ματος δεν σχετίζονται μόνο με αυτό το χρωμόσωμα αλλά προέρχονται από όλο το γονιδίωμα. Βασισμένη στα ευρήματα της, η ερευνήτρια Μπιάνκι δοκιμάζει σε μοντέλα ζώων φάρμακα τα οποία θα μπορούσαν να μετριάσουν τις επιπτώσεις του συνδρόμου.

ΠΛΑΚΟΥΝΤΑΣ:Ο ΓΝΩΣΤΟΣ-ΑΓΝΩΣΤΟΣ
Ενα από τα λιγότερο μελετημένα όργανα ήταν μέχρι πρότινος ο πλακού ντας, καθώς οι ερευνητές τον μελετούσαν μόνο όταν ολοκλήρωνε το έργο του και πεταγόταν αμέσως μετά τη γέννηση. Η μελέτη του με τη βοήθεια του RΝΑ έχει αποκαλύψει τον πολυσύνθετο ρόλο του. Ετσι αμερικανοί ερευνητές του Πανεπιστημίου Ροκφέλερ στη Νέα Υόρκη έχουν εντοπίσει γονίδια τα οποία σχετίζονται με τη δυσλειτουργία του πλακούντα στην πε ρίπτωση της προεκλαμψίας, μιας επικίνδυνης για τη ζωή της μητέρας επι πλοκής, και ελπίζουν να δημιουργήσουν ένα τεστ έγκαιρης διάγνωσης της.  Αντιστοίχως, καναδοί ερευνητές του Πανεπιστημίου της Βρετα νικής Κολομβίας στον Καναδά έχουν καταγράψει τις συνεχείς ενεργο ποιήσεις και απενεργοποιήσεις στον πλακούντα γονιδίων του ανοσο ποιητικού συ στήματος, πράγμα που σημαίνει ότι, το όργανο αυτό παίζει καθοριστικό ρόλο στο να μην απορριφθεί το έμβρυο από το ανοσο ποιητικό σύστημα της μητέρας. (Με δεδομένο το γεγονός ότι, το έμβρυο είναι γενετικά ένα μείγμα μητρικών και πατρικών «συστατικών» είναι απορίας άξιον το ότι, το ανοσοποιητικό της μητέρας δεν το αναγνωρίζει ως ξένο σώμα και δεν κινείται εναντίον του!) Από τις μελέτες αυτές προέκυψε και η επιβεβαί ωση ότι, το μητρικό κάπνισμα επιδρά στο έμβ ρυο αυξάνοντας την πιθανότητα του αυτό να εμφανίσει αναπνευστικά προβλήματα αλλά και παχυσαρκία όταν γεννηθεί. Οι ερευνητές διαπί στωσαν σημαντικές μεταβολές στην ενεργοποίηση των γονιδίων του πλακούντα μεταξύ καπνιστριών και μη καπνιστριών.
Δεν χωρεί αμφιβολία ότι, το πεδίο της εμβρυολογίας έχει μπει σε μια κοσμογονική περίοδο. Αλλά πρώτοι οι ερευνητές σημειώνουν ότι, η δυνατότητα μας να παρακολουθούμε σε μια εκδοχή τα γονίδια δεν σημαί νει απαραιτήτως και πως έχουμε την ικανότητα να ερμηνεύουμε όλα τα ευρήματα. Χαρακτηριστική είναι η παράγραφος στο τελευταίο άρθρο του Ντένις Λο. Ο άνθρωπος που πρώτος ανεκάλυψε την παρουσία εμβρυϊκού DNA στο μητρικό αίμα και που στη συνέχεια συνέβαλε καθοριστικά στη βελτίωση των τεχνικών εντοπισμού του σημειώνει: «Παρά το γεγονός ότι έχουμε την τεχνολογική δυνατότητα να ανιχνεύουμε στο μητρικό αίμα με ταλλάξεις οι οποίες υπάρχουν μόνο στο έμβρυο, η εξήγηση της κλινικής σημασίας καθεμιάς από αυτές τις μεταλλάξεις είναι μια τεράστια πρόκλη ση η οποία απαιτεί τη συνεχή βελτίωση της κατανόησης μας για το ανθ ρώπινο γονιδίωμα».

Η ΗΛΙΚΙΑ ΓΙΑ ΤΕΚΝΟΠΟΙΙΑ

                 Η κατάλληλη ηλικία  για τεκνοποιία συνιστά πρόβλημα που δεν αφορά μόνον την ιατρική ,αλλά και και την ηθική.Ειδικοί στην βιοι ατρική,τοποθετούν την ηλικία αυτή  στα 43 χρόνια για τις γυναίκες και 60 για τους άνδρες.Οι  γυναίκες  βλέπουν ότι, οι πιθανότητες για να συλλάβουν σχεδόν εξαφανίζονται με την συμπλήρωση του τεσσαρακο στού έτους της ηλικίας τους,ενώ οι άνδρες  διατηρούν την ικανότητα να τεκνοποιήσουν μέχρι το τέλος της ζωής τους.
Το θέμα  αφορά άμεσα και την κοινωνία,δεδομένου ότι, η  μη κατάλληλη ηλικία της μητέρας, μπορεί να έχει επιπτώσεις ,όχι μόνον στη δική της υγεία αλλά και του παιδιού,( θανάτου στη μήτρα,τρισωμία,επιληψία, κλπ.) Επίσης η μη κατάλληλη ηλικία του πατέρα,αυξάνει τον κίνδυνο, ορισμένων σπανίων γενετικών ασθενειών(,νεφρική ανεπάρκεια κλπ)
  Σε καθαρό ψυχολογικό επίπεδο,είναι αυτονόητο ότι ,με την ηλικία των γονέωναυξάνουν  και οι δυσκολίες μιας σωστής ανατροφής,πέρα  ασφαλώς  από τον κίνδυνο το παιδίο να δεί τους γονείς τουνα να πεθαίνουν ενώ αυτό είναι ακόμη σε μικρή ηλικία.

 Η «ΑΝΘΡΩΠΌΚΑΙΝΟΣ»  ΠΕΡΊΟΔΟΣ
Είναι το νέο όνομα μίας νέας γεωλογικής περιόδου, η οποία ορίζεται από την επίδραση του ανθρώπου στον πλανήτη. Ένα σημάδι που θα παραμεί νει στο γεωλογικό αρχείο της Γης πολύ καιρό μετά την κατάρρευση των πόλεων μας. Η λέξη «Ανθρωπόκαινος» προτάθηκε ως όρος το 2000 από τον χημικό της ατμόσφαιρας, βραβευμένο με Νόμπελ, Ολλανδό Πολ Κρούτζεν.


Οι προσπάθειες οριοθέτησης της περιόδου που σηματοδοτεί η παρουσία και η δραστηριότητα του ανθρώπου πυροδότησαν έναν έντονο επιστη μονικό διάλογο μεταξύ γεωλόγων και περιβαλλοντολόγων.
Έχει ο άνθρωπος επιφέρει μη αναστρέψιμες αλλαγές στον πλανήτη;
Αυτό το εκ πρώτης απλό ερώτημα,εσήμανε την έναρξη μιας νέας δια μάχης για τον τρόπο με τον οποίον πρέπει να προσδιοριστεί η περίοδος του χρόνου στην οποία ζούμε.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Γεωλογικών Επιστημών (IUGS) επισή μως βρισκόμαστε  στην εποχή του Ολόκαινου, την οποία η Ένωση χαρα κτηρίζει «εντελώς πρόσφατη» και η οποία ξεκίνησε πριν από 11.700 χρόνια, ακριβώς μετά από την τελευταία μεγάλη Εποχή των Παγετώνων. Με άλλα λόγια, τα 12.000 χρόνια σταθερού κλίματος κατά τη διάρκεια των οποίων αναπτύχθηκε ο ανθρώπινος πολιτισμός.
-Σύμφωνα όμως, με άλλους επιστήμονες, ο προσδιορισμός αυτός ήταν ξεπερασμένος.
Οι θιασώτες της θεωρίας ονόμασαν την νέα περίοδο «Ανθρωπόκαινο» -Anthropocene,( ελληνικές οι ρίζες της λέξης)- επειδή ο άνθρωπος έχει προκαλέσει, μεταξύ άλλων μόνιμων επιπτώσεων, μαζική εξαφάνιση φυτικών και ζωικών ειδών, μόλυνση των ωκεανών, μεταβολή της ατμό σφαιρας. Είναι τόσο βαθιά η αλλαγή της Γης από την ανθρώπινη δραστη ριότητα ώστε το Ολόκαινο πρέπει απλά να δώσει τη θέση στον Ανθρωπό καινο, υποστηρίξαν.
«Η σημασία της Ανθρωποκαίνου είναι ότι ,θέτει σε διαφορετική τροχιά το σύστημα της Γης, της οποίας είναι μέρος», δήλωνε ο καθηγητής Jan Zalasiewicz, γεωλόγος στο Πανεπιστήμιο του Leicester και πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας για την Ανθρωπόκαινο (WGA), η οποία ξεκίνησε τις εργασίες της το 2009.Αρχικά οι περισσότεροι επιστήμονες που χρησι μοποίησαν το νέο όρο δεν ήταν γεωλόγοι. Ο Zalasiewicz, ο οποίος είναι, βρήκε το debate ενδιαφέρον. «Παρατήρησα ότι, ο όρος του Κρούτζεν εμφανίζεται χωρίς εισαγωγικά και χωρίς ειρωνείες» έλεγε. Το 2007 ο Zalasiewicz ως πρόεδρος της Επιτροπής Στρωματογραφίας της Γεωλο γικής Εταιρείας του Λονδίνου, αποφάσισε να ρωτήσει τους συναδέλφους τι σκέφτονται για τον Ανθρωπόκαινο. Είκοσι ένας από τους 22 είπαν ότι, άξιζε.
Το 2013 ο όρος άρχισε να βρίσκει όλο και περισσότερους υποστηρικτές στους κύκλους της επιστημονικής ελίτ, γεγονός που επιβεβαιώθηκε τόσο από το πλήθος των δημοσιεύσεων (200 περίπου άρθρα μέσα σε έναν χρό νο), όσο και από την κυκλοφορία μιας επιθεώρησης με τίτλο «Anthro pocene».
Το 2016 η Ένωση IUGS συγκάλεσε συνέδριο προκειμένου να ανακηρυ χθεί πλέον και επίσημα το Ανθρώποκαινο ως η νέα γεωλογική περίοδος στην οποία έχει εισέλθει ο πλανήτης.
Πολλοί στρωματογράφοι (οι οποίοι έχουν ορίσει δεκάδες διαφορετικές υποδιαιρέσεις στον γεωλογικό χρόνο) συνεχίζουν να επικρίνουν τη θεω ρία, λέγοντας ότι, σαφείς αποδείξεις για αυτή τη νέα εποχή απλά δεν υπάρχουν.
«Αν θέλουμε να μιλήσουμε με όρους γεωλογικού χρόνου, χρειάζεται να ορίσουμε με ακρίβεια τα όρια όπως αυτά εμφανίζονται στα στρώματα των βράχων», λέει ο Whitney Autin, καθηγητής Παλαιοντολογίας  - Στρωματογραφίας στο Suny College του Brockport, ο οποίος θεωρεί ότι το Ανθρωπόκαινο αφορά μάλλον την ποπ κουλτούρα παρά την επιστήμη αυτή καθαυτή.
Το κρίσιμο, υποστηρίζει, είναι να προσδιορίσουμε πότε ακριβώς ο άνθρωπος άρχισε να αφήνει το σημάδι του στη γεώσφαιρα και στη βιό σφαιρα: Η εποχή της ατομικής βόμβας, για παράδειγμα, άφησε ίχνη ραδιενεργούς ακτινοβολίας στο έδαφος όλου του πλανήτη, ενώ σε βα θύτερα στρώματα βράχων στην Ευρώπη ανιχνεύονται ίχνη αγροτικής καλλιέργειας πριν από 9.000 χρόνια. Η Ανθρωπόκαινος, λέει ο Autin, «έχει μια εντυπωσιακή φρασεολογία, αλλά από γεωλογικής άποψης χρειάζομαι αδιάσειστα στοιχεία». Ορισμένοι εκ των υποστηρικτών της θεωρίας παραδέχονται ότι, όντως υπάρχει δυσκολία ως προς αυτό. Αλλά, την ίδια στιγμή παροτρύνουν να προχωρήσει περαιτέρωπάει η συζήτηση , να τεθεί ένα κοινά αποδεκτό όριο και να συνεχίσουν.
Ο καθηγητής Will Steffen, επικεφαλής του Διεθνούς Προγράμματος Γεώσφαιρας-Βιόσφαιρας στη Στοκχόλμη, ο οποίος και έχει συνυπογρά ψει άρθρα με τον Κρούτζεν, προτείνει ως έναρξη της εποχής είτε την έλευση της βιομηχανικής επανάστασης στις αρχές του 1800, είτε την δεκαετία του 1950 που σηματοδοτεί την έναρξης της ατομικής εποχής, ήδη με τις πρώτες δοκιμές πυρηνικών βομβών. Έτσι ή αλλιώς, όπως λέει, το νέο όνομα στέλνει ένα μήνυμα: «[Θα] είναι άλλη μια ισχυρή υπενθύ μιση στο ευρύ κοινό ότι, οι επιπτώσεις στο περιβάλλον, μιλώντας στην κλίμακα του πλανήτη συνολικά, είναι τόσο αδιαμφισβήτητες τόσο ώστε μια νέα γεωλογική εποχή έχει αρχίσει».
Ο Andrew Revkin, δημοσιογράφος των New York Times (τώρα μπλό γκερ) είχε προτείνει έναν  παρόμοιο όρο το 1992 -που δεν είχε απήχηση- το «Anthrocene». Όπως έλεγε «δύο δισεκατομμύρια χρόνια πριν, τα κυα νοβακτήρια, οι πρώτοι πιθανοί οργανισμοί που παρείχαν οξυγόνο στην ατμόσφαιρα και διέσπασαν δυναμικά τη ζωή στη Γη, δεν το γνώρι ζαν. Είμαστε το πρώτο είδος που έχει επιρροή πλανητικής κλίμακας και έχει επίγνωση αυτής της  πραγματικότητας. Αυτό ακριβώς είναι που κάνει τη διαφορά».
«Από τη στιγμή που η Γη είναι το σύστημα υποστήριξης της ζωής, στην πραγματικότητα είμαστε το πλήρωμα ενός τεράστιου διαστημόπλοιου. Συνεπώς, η παρέμβαση μας στη λειτουργία του σε αυτό το επίπεδο και σε αυτή την κλίμακα είναι πολύ σημαντική. Εάν εσείς ή εγώ ήμασταν πλή ρωμα σε ένα μικρότερο διαστημόπλοιο, θα ήταν αδιανόητο να παρέμ βουμε στα συστήματα που μας παρέχουν αέρα, νερό, τροφή και έλεγχο του κλίματος. Η μετάβαση στον Ανθρωπόκαινο, ουσιαστικά μας λέει ότι παίζουμε με τη φωτιά, ότι, έχουμε έναν απερίσκεπτο τρόπο συμπερι φοράς,  για τον οποίο θα μετανιώσουμε, εκτός και αν καταλάβουμε την κατάσταση» είχε πει πριν από λίγους μήνες, ο καθηγητής Chris Rapley, επιστήμονας του κλίματος στο University College του Λονδίνου και πρώ ην διευθυντής του Μουσείου Επιστήμης του Λονδίνου, ο οποίος δεν είναι μέλος της WGA.
Για να οριστεί μια νέα γεωλογική εποχή, χρειάζεται ένα «σήμα», ένα κομ βικό σημείο σε παγκόσμιο επίπεδο που θα παραμείνει ανεξίτηλο στο μελ λοντικό γεωλογικό αρχείο. Για παράδειγμα, η εξαφάνιση των δεινο σαύρων  66 εκατ. χρόνια πριν, στο τέλος της Κρητιδικής περιόδου, ορί ζεται από μια «χρυσή ακίδα» στα ιζήματα, εν προκειμένω από τη δια σπορά μεταλλικού ιριδίου σε όλο τον κόσμο μετά τη σύγκρουση μετεωρί τη με τη Γη.
Οι 35 επιστήμονες της WGA θα περάσουν τα επόμενα δύο - τρία χρόνια καθορίζοντας ποια από αυτά τα «σήματα» είναι πιο δυνατά. Εν ολίγοις, εντοπίζοντας και καθορίζοντας το σημείο έναρξης του Ανθρωπόκαινου.
Οι επιστήμονες επικεντρώνονται σε τοποθεσίες όπου σχηματίζονται ετή σια στρώματα και διερευνούν ιζήματα λάσπης από την ακτή της Σάντα Μπάρμπαρα στην Καλιφόρνια μέχρι το σπήλαιο Ερνέστο στη βόρεια Ιταλία, όπου οι σταλακτίτες και οι σταλαγμίτες συσσωρεύουν ετήσιους δακτύλιους. Τα ιζήματα των λιμνών, οι πυρήνες στους πάγους της  Α νταρκτικής, τα κοράλλια, οι δακτύλιοι των δένδρων ακόμη και τα στρώ ματα των σκουπιδιών σε χώρους υγειονομικής ταφής θεωρούνται στοι χεία και συνυπολογίζονται.

Οι επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας:
Τα ποσοστά εξαφάνισης  ζώων και φυτών υπερβαίνουν κατά πολύ τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο. Εάν συνεχίσουμε με τους ίδιους ρυθμούς, μέσα σε λίγους αιώνες το 75% των ειδών της Γης θα εξαλειφθεί.
Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (οι υψηλότερες σε 66 εκατ. χρόνια) που προκαλεί η χρήση ορυκτών καυσίμων έχει εκτοξεύσει τα επίπεδα από 280 μέρη ανά εκατομμύριο της προβιομηχανικής περιόδου σε 400 ppm (τα 400 ppm σημαίνουν 400 μόρια διοξειδίου για κάθε ένα εκατομ μύριο μόρια συνολικά στην ατμόσφαιρα).
Οι ποσότητες πλαστικού στους ωκεανούς και στις πλωτές οδούς είναι το σο τεράστιες ώστε τα μικροπλαστικά σωματίδια είναι πλέον πανταχού παρόντα και τα πλαστικά θα αφήσουν αναγνωρίσιμα απολιθώματα που θα ανακαλύψουν οι μελλοντικές γενιές.
Κατά τον περασμένο αιώνα οι ποσότητες αζώτου και φωσφόρου στο έδαφος διπλασιάστηκαν με τη χρήση λιπασμάτων. Πρόκειται για την μεγαλύτερη επίπτωση στον κύκλο του αζώτου μέσα σε 2,5 δισεκατομμύρ ια χρόνια.
Η ανθρώπινη δραστηριότητα άφησε ένα μόνιμο στρώμα από αερομετα φερόμενα σωματίδια στα ιζήματα και στους παγετώνες, όπως ο μαύρος άνθρακας από την καύση ορυκτών καυσίμων.
ΑΝ ΔΕΝ ΕΙΧΕ  ΕΜΦΑΝΙΣΘΕΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΙΟ  ΕΙΔΟΣ ΘΑ ΕΠΙΚΡΑΤΟΥΣΕ ΣΤΗ ΓΗ;
Το παραπάνω ερώτημα απασχολεί τους ειδικούς.Κατά τον Fran cis Duranthon,του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Toulouse, (“Science et Vie No 1218/2019)η απάντηση είναι δύσκολη.Αν λ.χ. φαντασθούμε ότι, οι δεινόσαυροι δεν είχαν εξαφανισθεί,τότε δεν θα υπήρχαν τόσες ποικιλί ες  θηλαστικών,ο άνθρωπος  δεν θα είχε εμφανι σθεί, και προφανώς στην Γή θα κυριαρχούσε ένα είδος  εξελιγμένου δεινοσαύρου που κατά τον καναδό παλαιοντολόγο Dale Russel, θα ήταν εν δεχομένως ιδιαιτέρως νοήμον.Εχει επίσης διατυπωθεί η υπόθεση,ότι, η εξέλιξη του  σημερινού ανθρώπου,θα μπορούσε να έχει σταματήσει, με αποτέλεσμα να εμφανι σθεί, ένα άλλο είδος του Homo,που σήμερα δεν υπάρχει όπως λ.χ.ο άνθρωπος   του Νεάντερνταλ,του οποίου η νοημοσύνη πλησιάζει με την του σημερινού ανθρώπου θα ,που θα προσαρμόζονταν καλύτερα στο περιβάλλον.
Αλλά όλα αυτά, καταλήγει  ο  FrancisDuranthon συνιστούν υποθέσεις, χωρίς την δυνατότητα μιας επιστημονικής απαντήσεως στο ερώτημα.
Εμείς περιοριζόμαστε στην διατύπωση μιάς απορίας: Γιατί άλλα είδη,και ιδιαιτέρως ο δεινόσαυρος,που κυριάρχησαν στην Γή επί χρόνο απείρως μεγαλύτερο  απ΄ότι ο Homo Sapiens δεν είχαν την εξέλιξη,ιδίως από πλευ ράς νοημοσύνησης,όπως ο τελευταίος;Μήπως το «Σχέδιο» προέβλε πε την εμφάνιση του Ηomo,που κι αυτό βεβαίως  ακόμη εξελίσσεται;
ΤΥΧΗ-ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ-ΖΩΗ-ΣΥΜΠΑΝ.
Ο Medjdoub Hamed,ειδικός ερευνητής σε θέματα παγκόσμιας οικονομίας αφετηριάζεται από το ερώτημα αν η εμφάνιση του άνθρώπου  ήταν κάτι αναπόφευκτο,προιόν τύχης  ή αναγκαιότητας.Και συνεχίζει σε μια πορεία μεταφυσική  «:Σε τι θα χρησίμευε το Σύμπαν χωρίς ζωή;…..Καμιά δημιουργία δεν δημιουργείται χωρίς λόγο.΄Το τυχαίο προσωποποιεί την ανικανότητά  να απαντήσουμε……Δεν μπορούμε να πιστέψουμε ότι, άλλο πράγμα είναι το Σύμπαν και ΄άλλο ο ΄άνθρωπος ….και τα δύο είναι της ίδιας συγκροτήσεως και της ίδιας ουσίας και οι δύο έχουν ανάγκη το ένα τον άλλο,…..Δεν μπορούμε να διαχωρίσουμε το Σύμπαν από τον Ανθρωπο και τον Ανθρωπο από το  Σύμπαν, το  ένα από το άλλο.Η ουσία ΄της ανθρώπινης ύπαρξης,,,,το σώμα του…..γίνεται με τα στοιχεία με τα οποία τρέφεται…..Κατά δεύτερο  και αυτό είναι που τον κάνει να διαφέρει από το ζωικό και φυτικό βασίλειο,…..έχει την σκέψη,…που έρχεται να ολοκληρώσει την σχέση του με το Σύμπαν,…………..Είναι ταυτοχρόνως το Σύμπαν γιατί χωρίς να το γνωρίζει είναι ο μόνος στο Σύμπαν,χωρίς ασφαλώς να λησμονεί  την ουσία.Και με το να σκέφτεται το  Σύμπαν, αποδίδει την έννοια του Σύμπαντος όπως και το ίδιο  κάνει αντιστρόφως το Σύμπαν…….Χωρίς τον ανθρωπο δεν υπάρχει Σύμπαν και χωρίς Σύμπαν δεν υπάρχει άνθρωπος.»
Οι παραπάνω απόψεις δεν προέρχονται μόνον από φιλοσόφους  και  γενικώς διανοητές.Βρίσκουν ανταπόκριση και σε απόψεις φυσικών.
Δειγματολογικά.
Ο Max Planck  λέγει  « Θεωρώ τη συνείδηση ως  θεμελιώδη. Θεωρώ την ύλη ως παράγωγο της  συνείδησης. Δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε τη συνείδηση. Τα πάντα για τα οποία μιλάμε, όλα όσα θεωρούμε ως υφιστάμενα, αξιώνουν συνείδηση. (I regard consciousness as fundamental. I regard matter as derivative from consciousness. We cannot get behind consciousness. Everything that we talk about, everything that we regard as existing, postulates consciousness)
 Ο  νομπελίστας φυσικός Eugene Wigner λέγει «Δεν ήταν δυνατ όν να διατυπωθούν οι νόμοι της κβαντικής μηχανικής με έναν απόλυτα συνεπή τρόπο χωρίς να γίνεται αναφορά στη συνείδηση.»
- Ο νομπελίστας  βιολόγος Christian de Duve  λέγει «Η ζωή είναι κοσμική αναγκαιότητα»

- Ο βιολόγος Simon Conway Morris λέγει «Η αναπόφευκτη εμφάνιση της νοημοσύνης είναι αν θέλετε γραμμένη στα γονίδια του ίδιου  του Σύμπαντος»

-    Ο  φυσικός- Andrei Linde λέγει  «Ο ρόλος των παρατη  ρητών  είναι θεμελιώδης στη  κβαντική κοσμολογία…. Εμείς και το Σύμπαν πορευόμαστε χέρι-χέερι.Προσωπικά πιστεύω ότι, δεν έχει κανένα νόημα να πούμε ότι,μπορεί να υπάρχει  Σύμ παν,χωρίς παρατηρητές.Δεν μπορώ να φαντασθώ καμιά λογική θεωρία των πάντων  που θα αγνοεί την συνείδηση….Χωρίς παρατηρητές το Σύμπαν είναι νεκρό».

- Ο φυσικός  Max Tegmark λέγει «Μέσα από εμάς τους ανθρώπους ,ίσως μέσα και από άλλες μορφές ζωής,το Σύμπαν απέκτησε γνώση του εαυτού του  κι'εμείς οι άνθρωποι δημιουργήσαμε την έννοια του νοήματος.Υπο αυτή λοιπόν την έννοια το Σύμπαν δεν προσδίδει νόημα στη ζωή αλλά η ζωή προσδίδει νόημα στο Σύμπαν».,


  Και  όταν κανείς μιλά για παρατηρητή,συνείδηση,γονίδιο ,γνώση  και νοημοσύνη,μιλά για Ανθρωπο.


ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Γενικά

-Η εξέλιξη δεν οδηγεί πάντοτε στο τελειότερο.
--Η εξέλιξη δεν οδηγεί πάντοτε από το απλό στο πολυπλοκότερο.Υπάρχει και η αντίστροφη πορεία (συνιστά την εξαίρεση)
-Η εξέλιξη (για μερικούς) οδηγεί σε αύξηση τής συνειδητότητας-πνευματικότητας.
-Η εξέλιξη συνεχίζεται.( γ΄αυτό ίσως και απαντήσεις στα τιθέμενα ερωτήματα είναι αδύνατη,γι 'αυτό ίσως και πολλά ερωτήματα δεν έχουν νόημα)
-Η εξέλιξη (για μερικούς)αφορά έμβιο και άβιο κόσμο.
-Η εξέλιξη δεν αντιμάχεται την έννοια του Θεού,δεν αποκλείει την ελευθερία της βουλήσεως.
 -Η εξέλιξη προϋποθέτει αγώνα και ο αγώνας είναι συνυφασμέμος με τον πόνο,το φυσικό κακό.


    ΕΙΔΙΚΩΤΕΡΑ
Ως προς την επίδραση τής φυσικής επιλογής
Η (φυσική,αλλά και  η τεχνητή) επιλογή είναι παράγοντας τής εξέλιξης. Διαφορές υπάρχουν,ως προς ορισμένα σημεία,που δεν  φαίνεται να αναιρούν   την βασική παραδοχή και ιδίως  τα αίτια και τη φύση της  επιλογής.
.-Κατά τον R.Dawkins,η φυσκή επιλογή,   επιδρά στις γενεαλογικές γραμμές των αντιγραφέων,οι περισσότεροι των οποίων είναι γονίδια --Αντιθέτως κατά τον Gould, η φυσική επιλογή,  επιδρά συνήθως σε οργανισμούς ενός τοπικού πληθυσμού,χωρίς ν΄αποκλείεται   κατ ‘ εξαί ρεση,να δρά σε μεμονωμένα γονίδια ενός οργανισμού. Κατά τον ίδιο οι εξελικτικές δυνατότητες των περισσοτέρων γενεαλογικών γραμμών,είναι εξαιρετικώς περιορισμένες.

          Ως προς την φυσική επιλογή ως αποκλειστικού μοχλού της εξέλιξης.
-Υποστηρίζεται η ύπαρξη και  άλλων παραγόντων πέρα από τη φυσική επιλογή. Οτι,το κύριο βάρος στην εξέλιξη τοποθετείται όχι στη φυσική επιλογή και στο περιβάλλον,αλλά αλλού.Οχι έξω,αλλά μέσα στο ζωντα νό.  Εχει προταθεί ότι,η συνεργασία μεταξύ των έμβιων όντων , -και όχι η φυσική επιλογή-είναι ο  κύριος  μοχλός εξέλιξης.  - Λ.χ .Ο σεξουαλικός προσανατολισμός .Ακόμη και οι δαρβινιστές δέχονται ότι, αντιμάχεται σε ορισμένες περιπτώσεις τη φυσική επιλογή.
.    -Η παρατήρηση αυτή, οδηγεί σε σκέψεις  και  υποδεικνύει  μια συμπεριφορά που εγγίζει ευθέως τον άνθρωπο ,καθορίζοντας ένα  δέον τ. Προβάλλει      την συνεργασία (την μη  χωριστικότητα,την αγάπη)ως επιταγή που  έρχεται από τη φύση,από τη Δημιουργία.
 -Ως προς τις μεταβολές,έχει διατυπωθεί και η αρχή της ελάσσονος αντίστασης.
   Ως προς την μεταβίβαση επίκτητων χαρακτηριστικών
Ο κανόνας είναι πως όχι.Μερικοί βλέπουν εξαιρέσεις.Υποστηρίζεται πώς συμπεριφορές και συναισθήματα μεταβιβάζονται. 

   Ως προς την φύση αυτού που αποκαλείται LUCA.
Υπάρχει αμφισβήτηση ως προς το αν πρόκειται για μονοκύτταρο η πολυκύτταρο οργανισμό κλπ.     

   Ως προς την ανθρωπογένεση
 .α.-Ανθρωπος και πίθηκος φαίνεται να έχουν   κοινό πρόγονο.
 .β.- Υπάρχουν σαφέστατα  αποκλειστικώς  ανθρώπινα χαρακτηριστικά και ιδιότητες, (γλώσσα κλπ.) που δεν εξηγούνται  με πειστικό τρόπο , με την εξελικτιολογία.
 .γ.-Μιά άποψη( R.Dawkins) δέχεται ότι ,οι άνθρωποι, συνιστούν ασυνή θιστο είδος καθώς είναι συγχρόνως οχήματα γονιδίων και μιμιδί ων,χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ,τα βασικά νοητικά εργαλεία τής εξελι κτικής βιολογίας και ειδικώς εκείνα που εξηγούν την συνεργασία ,την αμοιβαιότητα και την κοινωνικότητα,δεν μπορούν να εφαρμοστούν και στην ανθρώπινη εξέλιξη. Μια άλλη ( Gould,)δέχεται κι αυτή ότι,ο άνθρω πος είναι προιόν ανθρώπινης εξέλιξης, υποστηρίζει όμως ότι, οι απόπει ρες ερμηνείας τής ανθρώπινης συμπεριφοράς που στηρίζονται σε τεχνι κές τής εξελικτικής βιολογίας έχουν αποτύχει σε μεγάλο βαθμό,γιατί κατανοούσαν μονόπλευρα την εξελικτική βιολογία.   
   .δ. Αξίζει  να κλείσουμε την παράγραφο αυτή με λόγια του  π.Ν.Λουδοβίκος 
……. Που εδράζεται το πρόσωπο ή η ελευθερία μέσα στον άνθρωπο; Στην ψυχή του; Και τι είναι η ψυχή, όταν μάλιστα η ελληνική πατερική παράδοση έχει απορρίψει κάθε μεταφυσική έννοια της ψυχής, θεωρώντας την κατ' ουσίαν υλική; Έχουμε ακόμη πάρα πολλά πράγματι να μάθουμε για τον άνθρωπο, ακριβώς διότι κατά την πατερική θεολογία ο άνθρωπος δεν είναι ένα δεδομένο ον αλλά ένα ον εν τω γίγνεσθαι, που δημιουργείται συνέχεια, και μόνον στα έσχατα θα μάθουμε τι τέλος πάντων είναι. Η μεγάλη συμβολή της Ορθόδοξης θεολογίας στην ανθρωπολογική αυτή απορία είναι ωστόσο πως μας έμαθε πως είναι αδύνατο να χωρίσουμε το περί ανθρώπου ερώτημα απ' το ερώτημα περί Θεού και πως μόνον η απάντηση σ' αυτό το τελευταίο προοιωνίζεται και την απάντηση στο πρώτο.

     
 ΓΙΑΤΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ
(Όταν κάποιος προσπαθεί να ερμηνεύσει το μυστήριο,σε πάμπολλες περιπτώσεις, μοιραίως αυτοαναιρείται και πλέει σε πέλαγος αντιφάσεων ,αυθαιρέτων απόψεων,  ασυναρτησιών και αποριών. (Όπως λ.χ. γιατί ορισμένα είδη, δεν εξελίσσονται εδώ και χιλιετίες και  γιατί άλλα εξαφανίστηκαν ) .
Τα δέχομαι όλα αυτά.
Βασικώς μια αγωνία,με την έννοια που εγώ της δίδω, εκφράζω ).
Ετσι  τολμώ να προβάλω απόψεις.

-Με την εξέλιξη επιτυγχάνεται μια μετάβαση από το άβιο στο ζωντανό.
(Η παραδοχή  τής βιολογίας για την εξέλιξη ,δεν δίνει καμία απολύ τως  πειστική  και αδιαφιλονίκητη επιστημονική εξήγηση, για το πώς δημιουργήθηκε η  ζωή, και γιατί.) Ο Δαρβίνος δεν ασχολείται με την προέλευση της ζωής) Το πώς επιτυγχάνεται η μετάβαση αυτή δεν είναι γνωστό.Διαφορετικώς θα ήταν ίσως εφικτή η δημιουργία ζωής.Τό ζωντανό  αποτελείται από ανόργανα μέρη.Πως αυτά συγκροτούν το ζωντανό; Τι υποδεικνύει το «και έπλασεν ο Θεός τον Ανθρωπον,χούν (: η ανοργανη –άβια-ύλη;) από της  γής ,και  ενεφύσησεν  εις το πρόσωπο αυτού,πνοήν ζωής ( : η ψυχή,-- η κβαντική σπίθα των   Jim Al-Khalili    και Johnjoe Mc Fadden;)  και εγένετο ο άνθρωπος   εις ψυχήν ζώσαν»;

-Με το ζωντανό δημιουργούνται συνειδήσεις.(Η πορεία Γαιόσφαιρα-βιόσφαιρα-νοόσφαιρα).Ο σκοπός (;)του Σύμπαντος;
-Ο Teilhard de Chardin, δέχεται ότι , όλα τα σώματα παράγονται από την διευθέτηση ενός μόνον αρχικού  μοριακού τύπου.Κατά τον ίδιο η ύλη   ξε κινά από το σημείο Α για να φθάσει στο σημείο Ω.Εχουμε μια εξελικτική ενότητα:Γαιόσφαιρα-βιόσφαιρα-νοόσφαιρα.Η ύλη είναι η μήτρα τού πνεύματος. Τελικότητα τού Σύμπαντος. Γι΄αυτόν, το Σύμπαν έχει ένα σκοπό και δεν υπάρχει περίπτωση να σφάλλει ή να εγκαταλείψει τον σκοπό αυτό.Ο δρόμος είναι χαραγμένος  για ένα καθορισμένο τέρμα.Όπως λέγει « αν το Σύμπαν επέτυχε μέχρι σήμερα  το απίθανο έργο να προκαλέσει την γέννηση τής ανθρώπινης σκέψης μέσα στους κόλπους  αυτού που μάς φαίνεται ένα   δίκτυο που κανείς δεν θα μπο ρούσε να φαντασθεί, τυχαιότητας και κακοτυχίας, σημαίνει ότι, στο βάθος του, διευθύνεται από μια δύναμη κυρίαρχη των στοιχείων που το απαρτίζουν¨».(“Mon univers” σελ.18) Και εφόσον το Σύμπαν επιτυγχάνει --και επιτυχία σημαίνει ότι, γίνεται πιο συνειδητό,--σημαίνει ότι,   μέσα στο Σύμπαν ωριμάζει μια συνείδηση. Το πνεύμα είναι η ανώτε ρη  κατά σταση τής ύλης. Τα πάντα συγκλίνουν προς το σημείο Ω  δηλαδή την υπερ-ανθρωπότητα  τής πλήρους συνείδησης.Κατά τον ίδιο τέλειος άνθρωπος είναι ο συνειδητός άνθρωπος,που ανταποκρίνεται και συμ φωνεί έτσι,σ΄ένα κοσμικό όραμα  και σε μια θεμελιώδη παρόρμηση να γίνει όσο μπορεί πιο συνειδητός
Ακόμη πιο καθαρά και απλά,βλέπει  μια προσπάθεια προσανατολισμένη  στην δημιουργία συνειδήσεως.
-Ο  Bergson (Evolution créatrice σελ. 249) βλέπει στην ζωή, μια δύναμη δημιουργίας απόλυτη, που δεν έχει άλλο σκοπό παρά μόνον την δημιου ργία.Η δημιουργία για την δημιουργία.
-Για τον J.Monod, γράφουμε  πιο πάνω.(σελ.14)
 Προτείνεται λοιπόν ο σκοπός τής εξέλιξης,μένει όμως αναπάντητο προς τι ο σκοπός αυτός. Η Μπλαβάτσκυ στη "Μυστική Δοξασία¨" δέχεται ως σκοπό της εξέλιξής την  κατάκτηση της θείας συνειδητότητας μέσα από τη γνώση του Σύμπαντος. Η  ίδια  γράφει:  «Ο πραγματικός Αντέπτ, ο αναπτυγμένος πνευματικά άνθρωπος, όπως πάντοτε λέμε, γίνεται μόνος του, δεν κατασκευάζεται από άλλους. Η διαδικασία, επομένως, προχωρεί διαμέσου τής εξέλιξης και αυτό αναγκαστικά συνεπάγεται ένα βαθμό δοκιμασίας…………. Και έτσι συμβαίνουν τα πράγματα στη διάρκεια των ζωών μας, θα δούμε ότι, προσπαθούμε να διαρρήξουμε το κέλυφός μας στο πιο τρωτό του σημείο. Και ότι, αυτή η ανάπτυξη (που είναι ου σιαστικά διεύρυνση της συνειδητότητάς μας), για να είναι πραγματική, …………..θα πρέπει να προχωρήσει συνολικά,……….. προς όλες τις κατευθύνσεις , κανονικά και ανεπαίσθητα»
-Ο Gary Zukav  βλέπει τον σκοπό της εξέλιξης, ως ένα ταξίδι   προς την αυθεντική δύναμη,ένα ταξίδι,από την πεντααισθητήρια αντίληψη στην  πολυαισθητήρια αντίληψη,με την οποία θα  γνωρίσουμε τον αόρατο κόσμο,που είναι η πηγή των βαθύτερων αγνών . αξιών μας. 
-Ο Νάσιουτζικ( « Το σήμερα και το αύριο»)  θέτει ως αφετηρία των σκέ ψεών του την διάκριση ανάμεσα στο ΕΝΑ  και τις εκφράσεις,τα σχήματά του (: αυτά που αντιλαμβανόμαστε).Εκφραση τού ΕΙΝΑΙ ,είναι ο ΛΟ ΓΟΣ . Η εξέλιξη γι αυτόν αφορά τις εκφράσεις και τα σχήματα και όχι την αναλλοίωτη ουσία τού ΕΝΟΣ,εξελισσόμενο είναι ο ΛΟΓΟΣ.Με την εξέλιξη τείνουμε  προς το ένα ,δηλαδή προς την αφετηρία ,έτσι,που το μεν ΕΝΑ ,θα είναι πλέον διαφορετικό,όχι προς την ουσία του,που δεχό μαστε ως αναλλοίωτη,αλλά ως προς το σχήμα του.Ως προς το ερώτημα αν  η  εξέλιξη αυτή είναι τυχαία ή εξελισσόμενη,δέχεται και τα δύο. Δέχεται δηλαδή την τυχαιότητα,με την έννοια όμως ότι, μόνον οι επιτυ χημένες απόπειρες, αυτές που είναι προσανατολισμένες προς το πεδίο της εξέλιξης,αντέχουν στην διάρκεια και αναπτύσσονται με ταχύ ρυθμό.Η εξέλιξη γι΄αυτόν έχει πέντε στάδια: αδιαφοροποίητο ΕΝΑ, ακτινοβολία, ύλη,ζωή,Ανθρωπος.Το ανθρώπινο φαινόμενο,το τελευταίο από τα πέντε στάδια, αποτελεί το βασικό δομικό υλικό για την δημιουργία τού έκτου, που αποκαλεί στάδιο τής Κοινωνίας,που διευρύνει τον ορίζοντα τού Ανθρώπου, ανυψώνει τον Ψυχισμό του και είναι αρχή τής αποκατάστα σης τής φαινομενικώς διασπαρμένης ενότητας τού Σύμπαντος, με δια ψυχικούς δεσμούς.Δηλαδή με ισοδύναμη διατύπωση η αρχή τής συνει δητής ένωσης τής ύπαρξης με το ΕΙΝΑΙ,τού Λόγου με το ΕΙΝΑΙ.
(…καθώς συ πάτερ εν εμοί καγώ εν σοί ,ίνα και αυτοί εν ημίν εν ώσιν..ινα ωσιν εν καθώς ημείς εν εσμέν ,εγω εν αυτοίς και συ εν εμοί ,ίνα ώσιν τετελειωμένοι εις εν …
(Ιω.ΙΖ 13-23)

 Ο αναγνώστης θα σκεφθεί ίσως ,ότι, το «ταξείδι αυτό τής επιστροφής στην Αρχή» στην Ενωση, αποκτά ένα ιδιαίτερο νόημα με την θεωρία τής μετενσάρκωσης:Εμπλουτισμός τής Αρχής με πείρα.

 Και εδώ το ίδιο ερώτημα: Προς τι;

Συμπέρασμα.

Καθώς λογική,διανοητική προσέγγιση προβάλλει ατελέσφορη – ανέφι κτη,πρέπει να αναζητηθεί άλλη οδός προσέγγισης πέρα από την (τουλά χιστο κοινή) Λογική. Να αναζητηθεί μιά κατάσταση που δεν θα  έχει ανάγκη από καμία "λογική" εξήγηση.Σ΄αυτήν ο άνθρωπος απλώς  θα «βλέπει»,το σωστότερο θα μετέχει,θα ενώνεται,θα βιώνει το ανέκφρα στο.Και όπως είπε ο Καζαντζάκης, «ό,τι ζείς με την έκσταση δεν μπορεί να εκφράσεις,ι
( : Μήπως η ύπαρξη του Σύμπαντος,έχει πειστική   « λογική» εξήγηση;)

Γιατί κάτι αντί για τίποτε;
 Και τέλος,για την ενότητα αυτή, και για  να επανέλθουμε στο τίτλο της,μήπως σκοπός της εξέλιξης είναι η δημιουργία μιας  νοημοσύνης τέτοιας  που  θα απλωθεί στο Σύμπαν’ για να βοηθήσει στην  ύπαρξ η   ή δημιουργία   (ενδεχομένως ελλείπουσας στο υπόλοιπο Σύμπαν και βραχύβιας για τη Γή) ζωής;


-Οι συνειδήσεις επιδρούν στην πορεία του Σύμπαντος και την αυτογνωσία του.(επιχείρημα από την κβαντομηχανική;)
- Σε βιβλίο τού αδικοχαμένου Βασίλη  Ξανθόπουλου, διαβάζουμε,κάτι  που ίσως είναι και η βασική ιδέα τού ανθρωπικού αξιώματος.Ότι, δηλαδή σκοπός  τής εξελίξεως,σκοπός τού σύμπαντος  είναι να αποκτήσει την αυτογνωσία του.
-Η ύπαρξη παρατηρητού,-συνειδήσεως, επηρεάζει το Σύμπαν.Η ύπαρξη του Σύμπαντος προυποθέτει ύπαρξη συνειδήσεων.


- Ο  Θεός(όπως ο καθένας μας τον αντιλαμβάνεται) θέλει τον Ανθρωπο να εκπληρώσει την αποστολή του, να δικαιώσει την ύπαρξή του.

-Με το ζωντανό δημιουργείται τάξη,που συνιστά συμπαντική ελπίδα και σε κάθε περίπτωση   η εξέλιξη  αποτελεί συμπαντική διαδικασία. 
-Οι Ιλυα Πριγκοζίν και Ιζαμπέλ Στέντζερς στο βιβλίο τους "Τάξη μέσα από το Χάος"(Κέδρος,1986,πρωτοτύπου 1984) ,γράφουν"(46)...Οπου κι αν κοιτάξουμε βρίσκουμε εξέλιξη,διαφοροποίηση, αστάθειες.Κατά περίεργο τρόπο αυτό αληθεύει σε όλα τα επίπεδα,τόσο στο πεδίο των στοιχειωδών σωματίων και την  βιολογία  όσο και στην αστροφυ σική...(64) ο νόμος της εντροπίας περιγράφει την ανάμιξη σαν την εξέλιξη προς μιά αταξία...(367) όλα τα βιολογικά συστήματα είναι χρονικά προσανατολισμένα σε μακροσκοπικό επίπεδο...(370) Πλατιά συζητείται σήμερα το θέμα τής κοσμικής εξέλιξης.Πώς θα μπορούσε ο κόσμος να είναι τόσο"διατεταγμένος"κοντά στο σημείο τής Μεγάλης Εκρηξης; Κι όμως αυτή η τάξη είναι αναγκαία ,αν θέλουμε να αντιλη φθούμε την κοσμική εξέλιξη,....»
   
-Η εξέλιξη υπηρετεί τη φάση για μια ένωση 

ΙΙ.- ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ.-
Αυτονόητο, ότι , το μέλλον της Ανθρωπότητας,σχετίζεται άμεσα και με παράγοντες «εκτός των τειχών» και με παράγοντες «εντός των τειχών»
- Σταχυολογώντας:

 ΕΚΤΟΣ ΤΩΝ ΤΕΙΧΩΝ
.( ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΟΥΜΕ)

-Σε «τοπικό» επίπεδο,είναι υπαρκτοί πολλοί κίνδυνοι,που στο μέτρο που έχουν σχέση με την «τύχη» του Σύμπαντος δεν είναι  καταρχάς αντιμετωπίσιμοι,με ορισμένες ( για μερικούς)–αισιόδοξες –εξαιρέσεις.Ο κίνδυνος λ.χ. από την υπερθέρμανση του Ηλίου,-πριν να εκραγεί- μπορεί να  αντιμετωπισθεί επιτυχώς, με την χρησιμοποίηση με έξυπνο τρόπο αστεροειδών ώστε να μετακινήσουμε σταδιακώς την Γή,προς μια μεγαλύτερη τροχιά γύρω από τον Ηλιο)
_Δεν  μπορούμε   να αποφύγουμε την σύγκρουση του γαλαξία μας με τον Γαλαξία της Ανδομέδας(που ασφαλώς τοποθετείται στο απώτατο μέλλον)
-Δεν μπορούμε να αποφύγουμε τους σεισμούς,τους κατακλυσμούς,τους τυφώνες.Μπορούμε  όμως να μειώσουμε τις συνέπειες και  να  λάβουμε μέτρα  προληπτικώς και μετά. Λ.χ.κτίζοντας σπίτια με όσο γίνεται  καλύτερη αντισεισμική αντοχή και σε κατάλληλα εδάφη,αφήνοντας οδούς διαφυγής των υδάτων(να μην μπαζώνουμε τα ρέματα)να  αποφεύγουμε όσο είναι δυνατόν δραστηριότητες αψηφώντας προαναγγελίες για επερχόμενους τυφώνες κλπ.-

ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΤΕΙΧΩΝ.
(ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ  ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΙΣ)
 -Δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι,η ζωή στη Γή κινδυνεύει από μας τους ίδιους,από τις δικές μας αλόγιστες και κοντόφθαλμες δραστηριότητες( στις οποίες παρακινούμαστε ενίοτε από το δέλεαρ ενός κέρδους) και ότι, είμαστε όλοι επιβάτες του ίδιου πλοίου( ακριβέστερα: διαστημοπλοίου) και επομένως η «μοίρα» είναι κοινή  και λησμονώντας επίσης,το χρέος να διαφυλάξομε το χώρο και για τις επερχόμενες γενιές.

Η ΑΙΜΟΜΙΞΙΑ

Ασφαλώς από πλευράς επικινδυνότητας δεν  συναγωνίζεται τους  υπόλοιπους παράγοντες.

Μετά την παρατήρησης αυτή έχουμε με  στοιχεία και σκέψεις πού αντλούνται από το  βιβλίο τού  E.Wilson (σελ 51 επ.) ότι:

-Τα ταμπού της αιμομιξίας θεωρούνται καθολικά της ανθρώπινης συμπεριφοράς.

-Στα άτομα που έχουν  ζήσει μαζύ μέχρι την ηλικία των 6 ετών, παρατηρείται –παρόλο που δεν υπάρχει μεταξύ τους δεσμός αίματος- μια σεξουαλική αποστροφή. Σε 2.769  γάμους που  μελετήθηκαν ,κανένας δεν έγινε μεταξύ ατόμων  που έζησαν μαζύ στο ίδιο κιμπούτς,από τότε που γεννήθηκαν.

-Τα παιδιά που προέρχονται από αιμομιξία έχουν λιγώτερους απογόνους.

,    -Ακόμη και  μέτρια αιμομιξία  έχει ως αποτέλεσμα  μικρό σωματικό μέγεθος και μικρό  μυικό συντονισμό και χαμηλές ακαδημαϊκές επιδόσεις. Σε σύνολο 161 παιδιών που γεννήθηκαν από Τσεχοσλοβάκες  που είχαν ερωτικές σχέσεις με τον πατέρα τους, τα 15 ήσαν θνησιγενή ή  πέθαναν  στο πρώτο έτος τής ηλκίας των, ενώ το 40% των υπόλοιπων υπέφεραν από διάφορες   φυσικές και νοητικές ασθένειες.

     -Το πλεονέκτημα της ετερομιξίας έφερε  την πολιτισμική εξέλιξη.

                   -Πιθανότατα   η φυσική επιλογή, ελειτούργησε ,και με βάση τα παραπάνω αλλά  και τον ψυχολογικό   κοινωνικό αποκλεισμό του αιμομίκτη, έτσι ώστε να μην την επηρεάσει.

                  

 

 

-ΤΥΧΑΙΟΣ ΠΥΡΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ.
1-Ο σχετικός κίνδυνος δεν μπορεί να   προέρχεται μόνον από θελημένες ενέργειες ενός παράφρονα,αλλά και από ένα σφάλμα ή τυχαίο γεγονός.Στα τελευταία εξήντα χρόνια  πολλές φορές εσήμαναν λανθασμένοι συναγερμοί που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ολοκληρωτικό πόλεμο και ολοκληρωτική καταστροφή και εμφανίστηκαν επικίνδυνες καταστάσεις.
Παράδειγμα: Στις 27 Οκτωβρίου 1962, κατά την διάρκεια της κρίσης τω πυραύλων  στην Κούβα, ένδεκα αντιτορπιλικά του Πολεμικού ναυτικού  των ΗΠΑ και το αεροπλανοφόρο USS Randolph είχαν εντοπίσει –στριμώξει, το σοβιετικό υποβρύχιο Β-59, το οποίο ευρίσκετο  κοντά στην Κούβα, σε διεθνή ύδατα έξω από την περιοχή «καραντίνας» των ΗΠΑ. Αυτό που δεν γνώριζαν,οι Αμερικανοί, ήταν πως η θερμοκρασία στο εσωτερικό του  υποβρυχίου είχε ξεπεράσει τους 45° C επειδή οι μπαταρίες  του υποβρυχίου, εξαντλούνταν και ο κλιματισμός είχε πάψει να λειτουργεί.Στα πρόθυρα δηλητηρίασης από διοξείδιο του άνθρα κα,πολλά μέλη  του πληρώματος είχαν λιποθυμήσει. Επί  πολλές ημέρες το πλήρωμα δεν είχε καμιά επαφή με τη Μόσχα και δεν εγνώριζε αν είχε ήδη ξεκινήσει ο Γ' Παγκόσμιος Πόλεμος. Οι Αμερικανοί άρχισαν να ρίχνουν βόμβες βυθού, ανακοινώνοντας στην Μόσχα ότι, το πράττουν για ν' αναγκάσουν το υποβρύχιο να αναδυθεί και να απομακρυνθεί - και όλα αυτά, εν αγνοία του πληρώματος του. «Σκεφθήκαμε ότι, αυτό ήταν , ότι είχε έρθει το τέλος-μας», θυμάται ο Β.Π.Ορλόφ μέλος του πληρώματος. «Αισθανόμασταν σαν να βρισκόμασταν μέσα σ΄ ένα μεταλλικό βαρέλι πού κάποιος απέξω το χτυπούσε μ΄ένα  σφυρί». Αυτό που επίσης αγνοούσαν οι Αμερικανοί ήταν ότι το Β-59 διέθετε μια πυρηνική τορπίλη και είχε την εξουσιοδότηση να την εκτοξεύσει χωρίς πρώτα να πάρει άδεια από την Μόσχα.Μάλιστα , ο κυβερνήτης Σαβίτσκι απεφάσισε να την εκτοξεύσει.Ο Βαλεντίν Γκριγκορίεβιτς, ο υπεύθυνος αξιωματικός για την εκτόξευση της τορπίλλης, αποκρίθηκε στην εντολή λέγοντας: «Θα πεθάνουμε  κι΄ εμείς, αλλά θα τους βυθίσουμε όλους — έτσι δεν θα νροπιάσουμε  το ναυτικό μας!» Ευτυχώς, η απόφαση για εκτόξευση έπρεπε να  επικυρωθεί από τρεις αξιωματικούς του υποβρυχίου,ένας από τους οποίους, ο Βασίλι Αρκίποφ, είπε «όχι».
Η απόφασή του αυτή απέτρεψε τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
-Άλλες περιπτώσεις στις οποίες  τα  ραντάρ,έδιναν την(λανθασμένη) ένδειξη για πυραυλική επίθεση, και που(αν εθεωρούντο αξιόπιστες) θα οδηγούσαν σε εκτόξευση πυραύλων αντιποίνων δηλαδή, σε Πυρηνικό Πόλεμο,αν δεν υπήρχαν άνθρωποι που δεν εμπιστεύθηκαν την τεχνολογία ,αναφέρονται στο βιβλίο  “Life’ του Max Tegmark (σελ.173 επ.)   

ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΤΕΙΧΩΝ ΑΛΛΑ ΕΚΤΟΣ  ΤΗΣ ΕΘΥΝΗΣ ΜΑΣ
Αν ο πυρήνας που βρίσκεται στο κέντρο της Γής εκλείψει,η ύπαρξη ατμόσφαιρας απαραίτητης για την ύπαρξη ζωής. Θα εξαφανισθεί.

Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΤΕΧΝΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ
Σχετικώς με την τεχνητή νοημοσύνη και τους φόβους    για τους  κινδύνους  και τα μειονεκτήματα, που μπορεί να προκύψουν απ ‘αυτήν παραπέμπουμε τον αναγνώστη στο αναφερόμενο  στην αρχή βιβλίο    Life 3.0  τού Max Tegmark καθώς και στο δικό μας πόνημα «Ζωή-Νόηση θάνατος» Στους φόβους και τα  μειονεκτήματα αυτά συγκαταλέγεται και το ,ότι, με την συγκέντρωση των σχετικών δυνατοτήτων και μέσων στα χέρια  μιάς κεντρικής εξουσίας μπορεί να οδηγήσει στην εγκαθίδρυση απολυταρχικών καθεστώτων,με όλες τις σχετικές συνέπειες, ότι, μπορεί να υπηρετήσει σχέδια τρομοκρατών, ότι, μπορεί να καταστήσει δύσκολη την ανθρώπινη ζωή, και  το πιο εφιαλτικό ότι, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την καθυπόταξη του ανθρώπου σ’αυτήν.
Το θέμα έχει απασχολήσει πολλούς  διανοητές.
Ετσι:

- Ο διάσημος φυσικός Στίβεν Χόκινγκ ,έχει προειδοποιήσει , ότι, οι προσπάθειες της ανθρωπότητας να δημιουργήσει υπολογιστές και ρομπότ με εξελιγμένη τεχνητή νοημοσύνη, αποτελούν σοβαρή υπαρξιακή απειλή για την ίδια, καθιστώντας πολύ υπαρκτό τον κίνδυνο το ανθρώπινο είδος να εξαφανιστεί κάποια στιγμή.. Όπως είπε με έμφαση στο BBC, «η πλήρης ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί  να σημάνει το τέλος του ανθρώπινου είδους».Εξέφρασε την άποψη πως , οι απλοϊκές μορφές τεχνητής νοημοσύνης που έχουν δημιουργηθεί μέχρι στιγμής, έχουν αποδειχτεί πολύ χρήσιμες,» όμως διετύπωσε τον φόβο του για τις συνέπειες που μπορεί να υπάρξουν, αν η τεχνητή νοημοσύνη δημιουργήσει κάτι που θα ξεπεράσει τις ανθρώπινες ικανό τητες.Ειδικότερα εξέφρασε φόβους  σχετικά με τους κινδύνους που ενέχει η ανθρώπινη επιδίωξη για την ανάπτυξη έξυπνων μηχανών Αναφερόμενος ειδικώτερα στα Ρομπότ, είπε. «Θα ήλεγχε μόνο του και θα επανασχεδίαζε τον εαυτό του με ολοένα αυξανόμενη ταχύτητα. Οι άνθρωποι, που είναι περιορισμένοι από την αργή βιολογική εξέλιξη, δεν θα μπορούσαν να το ανταγωνιστούν και θα έμεναν πίσω» . «Από την στιγμή που οι άνθρωποι θα αναπτύξουν την τεχνητή νοημοσύνη αυτή θα απογειωθεί από μόνη της και θα ανασχεδιάζεται σε ολοένα και αυξανόμενο ρυθμό
(Η σχετική  δήλωση,στην αγγλική,παρατίθεται στο «Παράρτημα» του πονήματος μας|»Ζωή-Νόηση-θάνατος» υπό τον τίτλο « Οι κίνδυνοι από την Τεχνητή Νοημοσύνη κατά τον Στίβεν Χόκινγκ»)
Αντιγράφουμε είδηση που δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο την 29-9-2016.
«Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει ο Στίβεν Χόκινγκ και προειδοποιεί ότι,το  τέλος της ανθρωπότητας πλησιάζει, εκτός κι αν κατακτήσει το διάστημα.
Η ανθρωπότητα οδεύει στο τέλος της. Αυτό ενδεχομένως  θα προέλθει είτε από έναν πυρηνικό πόλεμο είτε από έναν ιό είτε από άλλους κινδύ νους που θα προκύψουν' δήλωσε ο κορυφαίος επιστήμονας και πρόσθεσε ότι,'το ανθρώπινο είδος δεν θα έχει μέλλον αν δεν κατακτήσει το διάστημα'.
'Πρέπει να εμπνεύσουμε τις νέες γενιές και να τους θέσουμε τους προβληματισμούς "τι θα βρούμε όταν ταξιδέψουμε στο διάστημα;", "υπάρχει εξωγήινη ζωή ή είμαστε μόνοι μας;", "πώς φαίνεται το ηλιοβασίλεμα στον Άρη;"' τόνισε ο Στίβεν Χόκινγκ.
Τις απόψεις αυτές εξέφρασε ο διάσημος επιστήμονας στο νέο βιβλίο του δημοσιογράφου Τζούλιαν Γκάθρι,, τονίζοντας ακόμα ότι:.
-Με τα σημερινά  επιτεύγματα τής επιστήμης,τού ανθρώπου,που έχει πλέον τη δυνατότητα να επέμβει στις  μοριακές διαδικασίες τής εξέλι ξης,  τώρα που μιλούν για πιθανότητα  κατευθυνόμενης από τον άνθρωπο εξέλιξης, ανακύπτει ένα μεγάλο πρόβλημα,μια μεγάλη ευθύνη.
O ίδιος με δήλωσή του
 κατά τη διάρκεια μιας διαδικτυακής συνεδρίας που είχε με το κοινό μέσω της πλατφόρμας Reddit…. και που  δημοσιεύθηκε την 10-10-2015 στο διαδίκτυο προέβλεψε ότι, οι ανισότητες θα ενταθούν στο μέλλον οδηγώντας σε μια «οικονομική Αποκάλυψη», αφού πολλές από τις εργασίες και επαγγέλματα στις οποίες απασχολούνται σήμερα εκατομμύρια άνθρωποι θα καταργηθούν εξαιτίας της αυτοματοποίησης που θα φέρει η εξέλιξη της τεχνολογίας.Κατά τον ίδιο δεν θα προκαλέσουν υπερεξελιγμένα ρομπότ την οικονομική Αποκάλυψη, αλλά οι άπληστοι επιχειρηματίες και η οικονομική ανισότητα θα ενταθεί στο μέλλον, όταν οι μηχανές θα φτάσουν να παράγουν όλα όσα χρειαζόμαστε, η κοινωνική διαστρωμάτωση θα εξαρτηθεί από τον τρόπο διανομής αυτών των αγαθών,ότι, στο καλύτερο δυνατό σενάριο αυτής τής, όχι και τόσο μακρινής, εξέλιξης η διανομή θα γίνεται δίκαια και όλοι οι κάτοικοι του πλανήτη θα απολαμβάνουν μία άνετη ζωή μακριά από κάθε ανάγκη για σκληρή εργασία,ότι, στον αντίποδα, προβάλλει ο κίνδυνος μιας μελλοντικής δυστοπίας όπου οι «ιδιοκτήτες των μηχανών», δεν θα μοιράζονται με τους υπόλοιπους τον παραγόμενο πλούτο, καταδικάζοντας τους στην φτώχεια και τον αποκλεισμό,ότι, αν το οικονομικό χάσμα συνεχίσει να μεγαλώνει με τους ίδιους ρυθμούς, οι «πάμπλουτοι επιχειρηματίες θα αποτελέσουν την ανώτερη τάξη μιας Νέας Εποχής» χωρίς ενδιάμεσα κοινωνικά στρώματα μέχρι τους εξαθλιωμένους φτωχούς. Και η ως τώρα συμπεριφορά των περισσότερων επιχειρηματιών προκρίνει το άσχημο σενάριο ως το πιο πιθανό.
 Ο ίδιος επίσης σε δήλωσή του που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο 2016  επίσσης στο διαδίκτυο,δήλωσε : «Οι πυρηνικοί πόλεμοι, οι γενετικά μεταλλαγμένοι ιοί, η τεχνητή νοημοσύνη που θα μπορούσε να στραφεί εναντίον μας είναι μερικά μόνον απ' τα σενάρια καταστροφής, που θα μπορούσαν σύντομα να υλοποιηθούν».

(Δεν είναι ο μόνος επιστήμονας που έχει εκφράσει παρόμοιες ανησυχίες, αλλά η δική του γνώμη ασφαλώς είναι ιδιαίτερα βαρύνουσα.)
O Στιβ Βόσνιακ, ένας εκ των συνιδρυτών της εταιρείας κολοσσού Apple, απέρριπτε μέχρι σήμερα τους ισχυρισμούς που ήθελαν την τεχνολογία, και ιδιαίτερα την τεχνητή νοημοσύνη να «απειλεί» τους ανθρώπους.
Πρόσφατα μετέβαλε ριζικά της απόψεις του.
Σε δηλώσεις  του   που δημοσιεύθηκαν την 26-3-2015, ο 64χρονος πλέον  Βόσνιακ παραδέχτηκε ότι, πλέον βλέπει κάποιες από τις προβλέψεις παλαιότερων ετών να γίνονται πραγματικότητα και πως οι υπολογιστές θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια επικίνδυνη πραγματικότητα.
«Θα είμαστε οι θεοί; Θα είμαστε τα κατοικίδια ζώα τής οικογένειας; Ή μήπως μυρμήγκια που θα μας πατούν; Δεν ξέρω» είπε χαριτολογώντας ο ίδιος σε μια συνέντευξη που παρέθεσε στον Paul Smith στο Australian Financial Review.«Οι υπολογιστές θα πάρουν τη σκυτάλη από τους ανθρώπους, δεν υπάρχει αμφιβολία. Αν κατασκευάσουμε αυτές τις συσκευές για να φροντίζουν τα πάντα για εμάς, στο τέλος θα σκέφτονται πιο γρήγορα από εμάς και θα απαλλαχτούν από τους αργούς ανθρώπους  για να ‘τρέχουν΄ τις επιχειρήσεις πιο αποτελεσματικά» πρόσθεσε.
- Και άλλες προσωπικότητες της επιστήμης και της τεχνολογίας, όπως ο Έλον Μασκ, ο μεγιστάνας της υψηλής τεχνολογίας που έχει συνδέσει το όνομά του με ένα εναλλακτικό σύστημα μετακίνησης στις πόλεις, το εξωγήινο διαστημόπλοιό του και άλλα φιλόδοξα σχέδια  έχουν επίσης εκφράσει τους φόβους τους για τις διαγραφόμενες επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης και της αυξανόμενης δύναμης των ρομπότ.Ειδικώτερα ο Έλον Μασκ, περιγράφει την τεχνητή νοημοσύνη ως απειλή για την ύπαρξη της ανθρωπότητας.Μιλώντας σε φοιτητές τον Οκτώβριο του 2014, είχε χαρακτηριστικά πει ότι, με την τεχνητή νοημοσύνη «καλούμε τους δαίμονες» και σε αυτές τις ιστορίες, ο τύπος με τον αγιασμό έχει την ψευδαίσθηση ότι, μπορεί να τους ελέγξει. «Δεν τα καταφέρνει, όμως», είπε ο οραματιστής επιχειρηματίας.

- Το BBC αναφέρεται επίσης στα λόγια του Σερ Κλάιβ Σινκλαίρ, τον δημιουργό του Spectrum, ο οποίος μάλιστα θεωρεί αναπόφευκτη αυτή την εξέλιξη - Η ΑΙ «θα εξαφανίσει την ανθρωπότητα, είναι αναπόφευκτο», έχει πει ο Σινκλαίρ.

- Ο ιδρυτής της Microsoft Μπιλ Γκέιτς  σε δηλώσεις του τον Ιανουάριο 2015 είπε  ότι, «οι άνθρωποι θα έπρεπε να θεωρούν απειλή την τεχνητή νοημοσύνη και να ανησυχούν για τις πιθανές επιπτώσεις της και ότι, δεν μπορεί να καταλάβει γιατί η ανθρωπότητα δεν φαίνεται να προβληματίζεται πιο σοβαρά για την πιθανότητα η τεχνητή νοημοσύνη να γίνει τόσο ισχυρή, που θα καταντήσει ανεξέλεγκτη. Σύμφωνα με το BBC, ο ιδρυτής της Microsoft ξεκαθάρισε πως «ανήκω στο στρατόπεδο που ανησυχεί για την σούπερ-νοημοσύνη. Αρχικά οι μηχανές θα κάνουν πολλές δουλειές για μας και δεν θα είναι πολύ έξυπνες. Αυτό θα είναι θετικό, αν το χειριστούμε σωστά. Όμως μετά από μερικές δεκαετίες, η (τεχνητή) νοημοσύνη θα γίνει αρκούντως δυνατή για να αποτελεί πηγή ανησυχίας». Σε μια συζήτηση Ask Me Anything στο Reddit, ο ιδρυτής της Microsoft είπε ότι «οι μηχανές μπορούν να κάνουν πολλά για τον άνθρωπο και θα έχουν υπερυψηλή νοημοσύνη -αυτό θα είναι καλό εάν το διαχειριστούμε σωστά. Εντούτοις, μερικές δεκαετίες αργότερα η τεχνητή νοημοσύνη θα έχει ωριμάσει τόσο ώστε να προκαλεί ανησυχία. Συμμερίζομαι την άποψη του Έλον Μασκ και κάποιων άλλων σε αυτό, και δεν καταλαβαίνω γιατί ορισμένοι δεν το συμμερίζονται» Πάντως ο ίδιος ο Μπιλ Γκέιτς παραδέχτηκε  ότι, παρά τις επιφυλάξεις του, αν ήταν νεότερος και εργαζόταν στην Microsoft, πιθανότατα θα ήταν κι αυτός ερευνητής στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης. Αλλά και τώρα, όπως είπε, συνεργάζεται με την Microsoft σε ένα σχετικό πρόγραμμα με την ονομασία "Personal Agent" (Προσωπικός Βοηθός).Τέλος, δεν παρέλειψε να εκφράσει την αισιοδοξία του ότι, η εταιρεία που ίδρυσε και έγινε διάσημη χάρη στα Windows, «θα δει περισσότερη πρόοδο από ποτέ» μέσα στις επόμενες τρεις δεκαετίες - προφανώς χάρη και στην αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης (ενδεικτική είναι η ενσωμάτωση της προσωπικής ψηφιακής βοηθού Cortana στα μελλοντικά Windows 10)..
-Οι ανησυχίες του Μπιλ Γκέιτς έρχονται σε ευθεία αντίθεση με τις απόψεις ενός κορυφαίου στελέχους της Microsoft, του διευθυντή ερευνών Έρικ Χόρβιτς, ο οποίος δήλωσε πρόσφατα ότι, δεν βλέπει κάτι απειλητικό στην τεχνητή νοημοσύνη. Όπως απεκάλυψε ο Έρικ Χόρβιτς, περίπου το ένα τέταρτο των ερευνητικών δραστηριοτήτων της εταιρείας εστιάζονται στην τεχνητή νοημοσύνη.Και γενικώς ο Έρικ Χόρβιτς εμφανίζεται πιο αισιόδοξος. «Υπάρχουν ανησυχίες ότι ,σε βάθος χρόνου θα χάσουμε τον έλεγχο ορισμένων μορφών νοημοσύνης. Κατά βάση, δεν νομίζω ότι, αυτό πρόκειται να συμβεί. Θα είμαστε πολύ προβλεπτικοί για το πώς θα αξιοποιήσουμε τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης και  στο τέλος, θα μπορέσουμε να πάρουμε απίστευτα οφέλη από την μηχανική νοημοσύνη σε όλους τους τομείς της ζωής, στην επιστήμη, την εκπαίδευση, την οικονομία και την καθημερινή ζωή».  Ο επικεφαλής του τμήματος έρευνας της Microsoft -υπό την εποπτεία του οποίου εργάζονται χίλιοι μηχανικοί στον τομέα της AI- και βραβευμένος για το έργο του στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, μοιάζει να υποβαθμίζει τον κίνδυνο για την ανθρωπότητα».

-Aλλά οι κίνδυνοι από την τεχνολογία για πολλούς αγγίζουν και άλλα επίπεδα,όπως το θέμα τής διακυβερνήσεως των κρατών και ειδικώτερα τής δημοκρατίας.Το 1966,ο Μάρτιν Χαιντεγκέρ κορυφαίος φιλόσοφος,πολύ πριν από την κυριαρχία της τεχνολογίας στην εποχή μας,  σε σχετική συνέντευξή του, έκανε την άκρως απαισιόδοξη πρόβλεψη πώς η ραγδαίως εξελισσόμενη τεχνολογία  καθώς έχει αυτονομηθεί από τις ανθρώπινες ανάγκες, και προβάλλει ως αυτοσκοπός,οδηγεί στο συμπέρασμα πώς « το συμβατό με την καινούργια εποχή δεν μπορεί να είναι η δημοκρατία».Εχει δηλαδή σημειωθεί πώς η  αυτονόμηση των μέσων παραγωγής και της παρα γωγής,από τις ανθρώπινες ανάγκες έτσι που αυτές να υποτάσσονται στην καταξίωση τής παραγωγής ως αυταξίας,αποκόπτει τον άνθρωπο από την  παραγωγή, την γή και την παράδοση,με παραπέρα αποτέλεσμα  για τις ανάγκες των πολιτών  να αποφασίζουν πλέον οι αγορές,με τις εκάστοτε κυβερνήσεις να μεταβάλλονται σε απλούς διεκπεραιωτές των συμφερόντων των αγορών.
-
 -Στις απόψεις του,αντέδρασε ο δημιουργός του facebook Μαρκ Ζούκεμπεργκ,που θεώρησε  ανεύθυνη και ως συνιστώσα περιττή κινδυνολογία, τη  στάση του Μασκ,για να λάβει από τον τελευταίο την απάντηση, ότι,έχει περιορισμένη  κατανόηση του θέματος.
(Βλέπε νεώτερες σχετικές δηλώσεις του στο Παράρτημα του πονήματός μας «Ζωή-Νόησση-θάνατος)
-Ο Harari  στο  Homo Deus, ασχολούμενος με το θέμα της συνείδησης, λέγει (ό.π.σελ.307 επ.) πώς δεν φαίνεται ότι ,  οι υπολογιστές,πρόκειται ν’αποκτήσουν συνείδηση, και να βιώνουν συναισθήματα και αισθήσεις,ότι ,η αναπτυσσόμενη  μη συνειδητή νοημοσύνη, μπορεί να εκτελεί ορισμένες εργασίες καλύτερα από τον άνθρωπο,ότι ,για τον στρατό και τις εταιρείες η  νοημοσύνη είναι υποχρεωτική,ενώ η συνείδηση προαιρετική,ότι, ορισμένοι οικονομολόγοι προβλέπουν, ότι, αργά ή γρήγορα οι μη αναβαθμισμένοι άνθρωποι θα είναι εντελώς άχρηστοι,ότι, για τον  21ο αιώνα το σημαντικότερο ερώτημα της οικονομίας,μπορεί να είναι τι θα απογίνουν οι πλεονάζοντες άνθρωποι,ότι, καθώς οι οργανισμοί είναι αλγόριθμοι και ότι ,οι ανόργανοι αλγόριθμοι θα μπορούν να εκτελέσουν ό,τι και οι οργανικοί αλγόριθμοι, και επομένως δεν είναι ορθή η  ιδέα, ότι, οι άνθρωποι θα έχουν πάντοτε μια μοναδική ικανότητα,που δεν θα μπορούν να την φθάσουν οι αλγόριθμοι,-παρόλο που  οι ειδικοί  πιστεύουν ,ότι,  σήμερα,υπάρχουν πολλά πράγματα που οι οργανικοί αλγόριθμοι τα κάνουν καλύτερα από τους μη οργανικούς,-άποψη που ο συγγραφέας,δεν είναι βέβαιος, ότι, θα ισχύει καί για το  μέλλον- και παρόλο που η τεχνητή νοημοσύνη,απέχει ακόμα πάρα πολύ από μια ύπαρξη που να μοιάζει με την ανθρώπινη,ότι, καθώς οι αλγόριθμοι αποβάλουν τους ανθρώπους από την αγορά εργασίας,ο πλούτος και η δύναμη μπορεί να συγκεντρωθούν στα χέρια μιας μικρής ελίτ,που κατέχει τούς πανίσχυρους αλγορίθμους

-Ο Max Tegmark,καθηγητής Φυσικής στο ΜΙΤ , Πρόεδρος του Ινστιτούτου για το μέλλον της ζωής,και ηγούμενος παγκοσμίως τής έρευνας για το πώς η ΤΝ θα καταστεί ωφέλιμη για την Ανθρωπότητα,  στο προαναφερόμενο αμέσως πιο πάνω βιβλίο του εκφράζει μια έλλογη αισιοδοξία. Χωρίς να παραγνωρίζει τους σχετικούς κινδύνους και δεχόμενος ότι, προς το παρόν δεν διαθέτουμε τις απαντήσεις για το πώς  θα δημιουργήσουμε ένα ωραίο μέλλον  για την Ανθρωπότητα με την ΤΝ πιστεύει πώς αν ακολουθήσουμε έναν προσεκτικό σχεδιασμό οι παραπάνω φόβοι θα διαψευσθούν,υπογραμμίζοντας όμως ότι απαιτείται κοινή δράση για να βελτιωθεί η κοινωνία μας ΠΡΙΝ προλάβει η ΤΝ να απογειωθεί  για τα καλά. 

- Η ΥΠΕΡΘΕΡΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ.
- Συμφώνως με μελέτη που δημοσιεύθηκε στην Επιθεώρηση Nature και  σε περίληψη την 16-12-2017 στη  γαλλική εφημερίδα Le Monde ,εάν η ανθρωπότητα δεν αντιδράσει το πιο απαισιόδοξο αλλά συγχρόνως και πιο πιθανό σενάριο θα είναι  μια αύξηση σε παγκοσμία κλίμακα της θερ μοκρασίας κατά  5°C σε σχέση με σήμερα,  στο τέλος του αιώνα.Οι συν έπειες από ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι προφανείς.Σχετικές μελέτες, για  το ενδεχόμενο αύξησης της θερμοκρασίας κατά 2 % (και ασφαλώς τα πράγματα θα είναι πολύ χειρότερα με αύξηση κατά 5%)  προβλέπει ότι, στους στους +2 βαθμούς Κελσίου, η στάθμη της θάλασσας θα συνεχί σει να ανεβαίνει, για να καλύψει περιοχές που σήμερα κατοικούνται από 280 εκατομμύρια ανθρώπους, ενώ στους +4 βαθμούς Κελσίου, το φαινόμενο θα πλήξει περισσότερα από 600 εκατομμύρια ανθρώπους. "Μια αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς απειλεί την ύπαρξη μακροπρόθεσμα πολλών μεγάλων πόλεων και παράκτιων περιοχών", δήλωσε ο Μπεν Στράους, ένας από τους συντάκτες της έκθεσης.Τα σπίτια 500.000.000 ανθρώπων μπορεί να βυθιστούν εξαιτίας της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, (Πηγή: www.lifo.gr- Διαδίκτυο 10-11-2015)

 
 ΙΙΙ.Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ-Η ΖΩΗ - ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ.
Πέρα και ανεξάρτητα από τα παραπάνω:


            1.-.α.-Στο Σύμπαν «ζωή» και «θάνατος» των ουρανίων σωμά των  είναι συνεχής.Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την μορφή.Η ενέργεια δεν (πρέπει να )χάνεται.Μετασχηματίζεται.Η τύχη του Σύμπαντος όπως είναι αυτονόητο επηρεάζει τη Γή.
   .β.Αν είναι αλήθεια ,όπως η μειοψηφούσα άποψη θεωρεί άκρως πιθανόν, πώς  ζωή και πολύ περισσότερο νοήμων,υπάρχει μόνον στην Γή,τότε ανακύπτει ένας πρόσθετος λόγος ευθύνης να  την προστα τεύσουμε   ,να την συντηρήσουμε και ενδεχομένως να εμπλουτίσουμε μ΄αυτήν το Σύμπαν..
        2.Στο ζωικό βασίλειο του οποίου ο άνθρωπος αποτελεί μέρος, η επιβίωση συνδέεται με σκληρότητα,με πόνο. Αν ο άνθρωπος είναι προι όν εξελίξεως, με την Δαρβινική άποψη,τότε πρέπει να κουβαλάει μέσα του  συνήθειες και καταγραμμένες μνήμες από  πρακτικές προγόνων δολοφόνων (:άποψη που   ίσως ενισχύεται και από την διαστρωμά τωση και την « ιστορία» τού εγκεφάλου μας  για την οποία γράφουμε σε άλλο πόνημά μας )  μνήμες από ένα αιματοβαμμένο και γεμάτο σκληρότητα,   παρελθόν. Εμφανίζεται ως ένα  βιολογικώς προιόν σκλη ρότητας, αγριότητας.Και λέμε ότι, πρέπει να απαρνηθεί ως προς το σημείο αυτό,την ιστορία του και στη θέση τής σκληρότητας και τού αίματος,να πραγματώσει την αγάπη, τον αλτρουισμό. Πώς  και κυρίως γιατί απαιτείται και πώς δικαιολογείται  η αλλαγή αυτή; Πρέπει  να υπάρχει κάποια  αντίρροπη δύναμη ,άσχετη με την πάλη για επιβίωση , μια δύναμη που  να εμπνέει και να καθοδηγεί προς κάτι άλλο.

.(Υπενθυμίζουμε ότι, ο Δαρβινισμός δεν δίνει καμιά πειστική εξήγηση,για τον αλτρουισμό τού ανθρώπου ,ιδίως  προς τους παρείσακτους) .
  .γ.Για την σχέση Ανθρώπου και σύμπαντος,γράφουμε πιο πάνω.
         3.- Για μερικούς  είναι ,λάθος να αντιμετωπίζεται ο άνθρωπος, απλώς σαν ένα  «υλικό»στοιχείο,που απαντάται στο Σύμπαν,όπως ένα σωματίδιο,ή ένας γαλαξίας ή σαν ένα κομμάτι από το ζωικό βασίλειο.Είναι κάτι (ομοούσιο προς  κάτι, στο οποίο μετέχει, σε κάτι το αχανές και μυστηριώδες. O Einstein είπε:« όσο γηράσκω,η ταύτισή μου με το εδώ και τώρα σιγά σιγά διαλύεται.Νοιώ θεις,σαν να διαλύεσαι,και να συγχωνεύεσαι με τη φύση»(  As I grow older  the identification of the  here and now, is slowly lost.One feels dissolved,merged into nature.) Και από πολύ παληά μάς έρχεται το μη νυμα:Τα άνω ,όπως τα κάτω,ο μικρόκοσμος, σμικρογραφία τού μακρό κοσμου. Ο Συρέ στους « Μεγάλους Μύστες» γράφει:  «Γνώρισε τον εαυτό σου  και θα γνωρίσεις τον Θεό και τους Νόμους τού Σύμ παντος».Και ο Teilhard de Chardin , γράφει ,πώς δεν υπάρχει πιο αποφασιστική στιγμή για τον Ανθρωπο, από  κείνη,που καθώς,φεύγουν τα λέπια από τα μάτια του, ανακαλύπτει, ότι, δεν είναι ένα στοιχείο χα μένο στις κοσμικές ερημιές,αλλά ότι, πρόκειται για  μια παγκόσμια θέ ληση,που συγκεντρώνεται και ανθρωποποιείται σ΄αυτόν.Και γενικότερα κατά τον ίδιο ,που διατυπώνει μια φιλοσοφία  τού συνόλου, ο κόσμος ,χωρίς τον Ανθρωπο δεν έχει νόημα.Ο άνθρωπος  χωρισμένος από τον κόσμο,δηλαδή χωρίς  καμία σχέση με το μέλλον τού  κόσμου  επίσης δεν έχει νόημα. Και ως προς την σημασία τής αυτογνωσίας------(-Ρierre Teilhard de Chardin” Le phénomène Humain’ Seuil 1955. που θυμίζει και το ανθρωπικό αξίωμα, και  τo Δελφικό ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ,και τις αρχαίες έννοιες τού μικροκόσμου και τού μακροκόσμου και την μεταξύ τους αναλογία και σχέση,και –ίσως- τα αρχαία μυστήρια,----- προσθέτει ότι,ο άνθρωπος, κατέχει μια τόσο σπουδαία θέση στο Σύμπαν,ώστε θ΄αρκούσε να τον κατανοήσουμε για να κατανοήσουμε το Σύμπαν): Οι άνθρωποι είναι μοναδικοί  με την πολυπλοκότητα των κοινωνικών τους σχέσεων και πολύ υψηλή ς κοινωνικής τους νοημοσύνης.

Ο άνθρωπος (πρέπει να )είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από τον χιμπατζή.

   3.-Στο ερώτημα  που για μερικούς είναι: Τι είναι ο άνθρωπος; Γιατί να υπάρχουμε;Υπάρχει μια ορθή   πορεία  και αν ναι προς ποία κατεύθυνση; Για ποιο σκοπό;.Πρέπει να υπάρχει απάντηση.

 Αλλά και για κείνους που έχουν τη γνώμη πώς  η  απάντηση στα ερω τήματα αυτά είναι αδύνατη,η χρησιμότητα τού ερωτήματος είναι ίσως  γόνιμη ,έχει μια δυναμική,τουλάχιστον για μια αρχή,που εκτός άλλων  υ ποδεικνύει μια οδό ερεύνης, ένα στόχο,έναν άξονα προσανανατολισμού, με τελικό στόχο  την αναζήτηση και τον προσδιορισμό τής πρέπουσας ανθρώπινης  στάσης και συμπερι φοράς,απέναντι, στον εαυτό μας,στους συνανθρώπους μας,στη Φύση στο Σύμπαν.

 -Σε μια αναζήτηση,όπως αυτή που επιχειρούμε, δεν έχει σημασία η συσσώρευση γνώσεων και απόψεων ακόμη και ορθών. Σημασία έχει η απάντηση, στο ερώτημα  : Αν(στη ζωή) οι «γνώσεις» αυτές (εκτός βε βαίως από την ικανοποίηση βιωτικών αναγκών και τής  έμφυτης ανθρώ πινης περιέργειας και έφεσης για γνώση)  καθορίζουν και αν ναι προς ποια κατεύθυνση, την πρέπουσα ανθρώπινη στάση και συμπεριφορά. Αν υποδεικνύουν κάτι.
 Και ελπίζω να έχει γίνει κατανοητό ότι , στόχος των όσων γράφο νται,ήταν η αναζήτηση της στάσεως αυτής,της  συμπεριφοράς αυτής.

-4.Εχει υποστηρτιχθεί ότι το Σύμπαν,οδηγείται στη πορεία του τόσο από την αναγκαιότητα,όσο και από την τύχη.
Αν αυτό αληθεύει ,μας επιτρέπει -ίσως επιβάλλει-μιά προέκταση:Ο παράγοντας, τύχη,τροφοδοτείται από την ελεύθερη βούληση,από τον άν θρωπο πράγμα,που εκτός άλλων μας φέρει κατά "λογική" αναγκαιότητα, σε δυό (τουλάχιστον) σκέψεις:Αφενός ότι, αναδύεται και από την παρα δοχή αυτή ή ευθύνη του ανθρώπου, αφετέρου ότι, το μέλλον του Σύμπαν τος δεν είναι προκαθορισμένο.

Και επίσης.,.Αν η ζωή στη Γή έχει  νομοτελειακώς ημερομηνία λήξεως και αν η ζωή είναι απαραίτητη για το Σύμπαν,μήπως πρέπει να ερευνήσουμε την πιθανότητα και το χρέος,να την εξαγάγουμε σε άλλο ,σημείο του Σύμπαντος;Πρέπει να εποικίσουμε το Σύμπαν.
 

6.-Οσο  κανείς στέκεται μπροστά στην εξέλιξη,βλέπει μια  μεγα λειώδη ,συγκλονιστική ,εποποία,μια συνεχή προσπάθεια Του Θεού -όπως ο καθένας μας  τον αντιλαμβάνεται,-έναν  μεγαλειώδη αγώνα Του, σ΄ένα διακύβευμα ίσως , με στόχο την αγάπη,το αγαθό,την ενότητα, μια πφροσπάθεια όπου ίσως τίποτε ακόμη δεν έχει κριθεί,ένα αγώνα,στον οποίο,πρέπει και ο άνθρωπος να συμμετάσχει.Η σκέψη αυτή δεν είναι σκέψη ασεβούς και αλαζονική είναι σκέψη ευθύνης  και στάση αγάπης, δέους και σεβασμού μπρός στην μεγάλη μάχη που εξακολουθεί να δίνει Εκείνος (ή Εκείνο), και από την οποία δεν δικαιούμαστε ν΄απουσιάσου με.
 - Αν υπάρχει  ένας  βασικός λόγος που να δικαιολογεί όλα όσα γράφο νται στο πόνημα αυτό,είναι- να ωθήσει στην διατύπωση  τού ερωτήμα τος:

Γιατί όλα αυτά; Γιατί υπάρχω;

Και μερικοί που γνωρίζουν ή  νομίζουν πώς γνωρίζουν την απάντηση, ή τον  δρόμο που οδηγεί προς αυτή, ξέρουν ότι,
Χρειάζεται  αγώνας,αίσθημα ευθύνης,αγάπη, ταπεινότητα και σοφία
27-8-2022