ΕΝΑΡΘΡΟΣ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ----ΙΙ
ΕΝΑΡΘΡΟΣ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ
Ξέρω-το εννοώ- ότι,όσα γράφονται πιό κάτω, τα όσα έχω συλλέξει, ----πολλάκις αντιφατικά μεταξύ τους----,(και που συνεχώς συμπληρώνω,) απέχουν όχι απλώς από το τέλειο, το πλήρες,(και το οριστικό, τουλάχιστον για μένα)αλλά και από αυτό που θα ήθελα και εγώ.
Εκτός άλλων,η κατανομή τής ύλης είναι ελαφρώς απαράδεκτη. Υπάρχουν επισης πολλές –περιττές- επαναλήψεις.Δεν έχω όμως τον χρόνο(και την ικανότητα;) να δισγράψω,να συμπληρώσω,να ταξινομήσω να διορθώσω ,να καταλήξω.Τα γράφω λοιπόν έτσι ,με την προσδοκία,ότι, ίσως,αποτελέσουν εφαλτήριο, για προβληματισμούς, έρευνα, ερεθίσματα-που είναι ο κύριος στόχος του πονήματος-,για κάποιον που θα θελήσει να σταθεί πάνω στα στοιχεία, και τις γνώμες που τα πλαισιώνουν ,να προχωρήσει,και να προσθέσει νέα στοιχεία και συμπεράσματα, τις δικές του σκέψεις, στην ομάδα,στην οποία κατά μεγάλο μέρος,οφείλω τη προσπάθεια μου αυτή και τής οποίας,την αγάπη και επιείκεια προεξοφλώ.Τα λίγα και ελλιπέστατα αυτά στοιχεία ,όπως τα έχω συλλέξει, έτσι,χύδην, θάταν κρίμα να μείνουν αδιάβαστα, να πάν χαμένα. Όπως και κρίμα θάταν να πάν χαμένα και « ανεκμετάλλευτα» όσα ακούστηκαν στην ομάδα.Ολοι μας,πέρα από κάθε ματαιοδοξία οφείλουμε,να δίνουμε « το κατά δύναμη»(και ασφαλώς σε όλους τους τομείς). Χωρίς τη σκέψη ότι, θα θιγεί ο εγωιστικός(κακός) εαυτός μας με την αποκάλυψη των πολλών ατελειών.
Μια προσθήκη(ίσως περιττή):Τα περισσότερα στοιχεία που έχω συλλέξει,αποδίδονται συχνά, με την μορφή αποσπασμάτων,τα οποία παρατίθενται αυτούσια ώστε να μην προδίδω τον συγγραφέα. Αυτό έχει εκτός των άλλων ως συνέπεια αφενός η γλώσσα τού κειμένου,να είναι διαφορετική από απόσπασμα σε απόσπασμα, αλλά και γενικότερα με τμήματα του κειμένου, αφετέρου στα αποσπάσματα,να επαναλαμβάνονται πολλές φορές οι ίδιες θέσεις.Κρίθηκε,ότι,το μειονέκτημα αυτό, βρίσκει επαρκή αιτιολογία και εξήγηση,στην επιθυμία να μην τεμαχισθεί πέρα από ένα επιτρεπτό όριο ,η άποψη τού συγγραφέα.
Οι δικές μου σκέψεις είναι ελάχιστες και(ακόμη και όταν τούτο δεν δηλώνεται με σαφήνεια) εύκολα ανιχνεύσιμες.
Τέλος:Παραλείπονται πολλά « Παραρτήματα».Εκτός άλλων θα προσέθεταν μεγάλη,επιβάρυνση τού κειμένου, ανεπίτρεπτη για τους σκοπούς που το πόνημα επιδιώκει,όπως οι σκοποί αυτοί εκτίθενται πιο πάνω.Και κάτι ακόμη:οι υπογραμμαίσεις.Γίνονται αποκλειστικώς για δική μου διευκόλυνση( εγωιστικό;)
Ο Ιάσων Ευαγγέλου,και η επαφή μου με το γλωσσικό όμιλο Βόλου,με οδήγησαν στο να ξεφύγω από την αρχική μου σκέψη,πού ήταν ν΄ασχοληθώ αποκλειστικώς με το «φαινόμενο» γλώσσα ,αυτό καθ εαυτό, και να προσθέσω τμήμα πού ν΄αφορά την ελληνική Γλώσσα και την ελληνική Γραφή.Με τον τρόπο αυτό ,θέλησα να συνεισφέρω συμβολικώς,στη προσπάθεια και το έργο τού γλωσσικού ομίλου,(τού οποίου την ευθύνη και αποστολή βλέπω μεγάλη).Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό,που στον ομιλο αυτό,συνάντησα, ορισμένους ωραίους ανθρώπους,που με πίστη, ανιδιοτέλεια και συνέπεια,υπηρετούν τα ιδανικά τους.Είναι ελπίδα μου,ότι,με βάση το κείμενο μου,ο γλωσσικός όμιλος,θα μπορούσε να προχωρήσει σε κριτική βάσανο των όσων εκτίθενται και να καταλήξει σε συμπεράσματα και δράσεις.
Μια τελευταία σημείωση.
Το πόνημα ασχολείται κυρίως και προεχόντως με τη φυσική γλώσσα.
ΗΜΙ-(Α)-ΤΕΛΕΣ-ΥΠΟ ΣΥΝΕΧΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ
Προ-προ-προ-…….σχέδιο
ΑΔΙΟΡΘΩΤΟ
ΥΠΟ ΣΥΝΕΧΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1.-Richard Dawkins « Υφαίνοντας το ουράνιο τόξο» Τραυλός 2000(Unweaving the Rainbow-Science,Delusion and the Appetite for wonder, 1999
2.Michel Morange « Τα Μυστικά τής Ζωής» Δαίδαλος 2008
3.-H.Maturana-F.Varela « Το δέντρο τής Γνώσης» ,κάτοπτρο 1992(El arbor den conocimiento 1984)
4.-W.Wundt «Συμβολαί εις την Ψυχολογίαν και Ηθικήν» Ελευθερουδάκης, 1930
5.Διαδίκτυο
6.-Αρη Πουλιανού « Η Προέλευση των Ελλήνων»Μόρφωση ,1960.
7.-Α-Φ.Χρηστίδης « Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας» «Το Βήμα» 2013(πρώτη έκδοση 2005)
8.- Φ.Ι.Κακριδής « Αρχαία Ελληνική Γραμματολογία» « Το Βήμα»2013(πρώτη Εκδοπση 2005)
9.- Unesco «Ιστορία τής Ανθρωπότητος» 1970.Τόμος Β΄Γ,σελ.1836 επ.,
10.-Gow-Reinach « Αθηνά» Ελευθερουδάκης 1930.-
11.- Ιάσων Ευαγγέλου, « Γλώσσα,Παιδεία και Ελληνικότητα»Βερέττας 2006
12.- Γ.Παπαναστασίου «Νεοελληνική Ορθογραφία» Το Βήμα 2013(πρώτη έκδοση 2008)
13.-Αννα Τζιροπούλου- Ευσταθίου « Ο εν τη λέξει λόγος» Γεωργιάδης,2006
14.-Martin Rees «Το Βιόφιλο Σύμπαν» Liberal Books 2013(Our Cosmic Habitat”Princeton University Press 2001)
15.-Ιάσων Ευαγγέλου «Ο Ανθρωπος και ο Θάνατος» Βερέττας 2011
16.-Δ.Κυρτάτας-Σ.Ράγκος « Η Ελληνική Αρχαιότητα» Ινστιτούτο Νεολελληνικών Σπουδών 2010
17.-Δ.Μαρωνίτης-Λ.Πόλκας « Αρχαική Επική Ποίηση»Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών 2007.
18.-Γ.Μπαμπινιώτης «Συνοπτική Ιστορία τής ελληνικής γλώσσας» 1986.
19.-A.Koestler « Οι ρίζες της σύμπτωσης» Χατζηνικολής 1987( The “roots of coincidence” 1972)20.-Werner Heisenberg « Φυσική και Φιλοσοφία» Κάλβος, 1978 (σελ.178-193)
20.-Αμοτζ & Αβισάγκ Ζαχάβι « Η Αρχή της μειονεξίας» Καστανιώτη 2000( Amotz and Avishag Zahavi “The Handicap Principle” 1997)
21.S.Freud « Ο Μωυσής και ο Μονοθεισμός» Μαρή 1949(πρωτοτύπου 1939)
22. Henry G.Liddell-Robert Scott” Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης»
23.Α.Κ.Νάσιουτζικ. «Το Σήμερα και το Αύριο»Κέδρος 1982(ιδίως σελ.172-189)
24.- Θεοδόσιος Πελεγρίνης « Μάγοι της Φιλοσοφίας» Ελληνικά Γράμματα»1997
25.-Χρ.Γιανναράς « Το αλφαβητάροι της πίστης» Δόμος 1999
26.- Κοσμάς Μαρκάτος «Η Γλώσσα των Γλωσσών» 1989
27.-Noam Chomsky «Για τη Φύση και τη γλώσσα» Παπαδήμα 2007(: On Nature and Language ,Cambridge University Press 2002)
28.-Η.Λ.Τσατσόμοιρος «Ιστορία Γενέσεως της Ελληνικής Γλώσσας» Δαυλός 2004
29.-George Orwell “ 1984:New American Library of World Literature,Inc.1961
30.-Jared Diamond «Το ανθρώπιμο ζώο»Κάτοπτρο 2014(The third Chimpanzee for Young people –On the evolution and future of the Human Animal-Seven Stories Press 2014)
31.-Ιάσων Ευαγγέλου «Αισθητική και Τέχνη»Σαββάλας 1977.
32.Αλίκη Μούτου «Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας» 2015
33. Γ.Μπαμπινιώτης «Συνοπτική Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας» 2002.(Εκδοση ΤΟ ΒΗΜΑ 2015)
34.-Ο ίδιος «Ελληνική Γλώσσα Παρελθόν,Παρόν,Μέλλον»1994
35.-Christiane Nusslein-Volharg « Ο ερχομός στη ζωή»Κάτοπτρο 2013 ( Das Werde des lebens .Wie Gene die Entwicklung steuern 2008)
36.Michael Corbalis « Στο Λαβύρινθο του μυαλού¨» Αιώρα 2013( Pieces of Mind 2011)
37.John Maynard –Eors Sathmary” The Origins of Life-From the birth of life to the o rigins of language Oxford University Press 1999 reprinted 2009)
38.-Sedir «Οι μαγικές επωδοί»Εκόόσεις Κυβέλη 1999(Les incantations) ιδίως σελ. 65 επ.
39.-Θεόδωροις Γιαννόπουλος «Πόθεν¨και πότε οι Ελληνες;»Πανεπιστημιακαί Εκδόσεις Κρήτης 2012
40.-Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης (επιμέλεια Μ .Κοπιδάκης) «Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας» 2010
41.- Ελ.Αργυρόπουλος «Η Προβλεπτικότης τής Ελληνικής Γλώσσας» 2008.
42.-Umberto Eco « H αναζήτηση τής τέλειας γλώσσας στην Ευρωπαική Παδεία» Ελληνικά Γράμματα 1995( La Ricerca della lingua Perfetta nella cultura Europea – Gius,Laterga & Figli ,1993)
43.-Δημήτριος Μαρκής «Υπό την σκιάν τού Πλάτωνος»(σελ.49-90 –Το πρόβλημα τής Γλώσσας στον Καnt) Στάχυ 1996
44.- Suzette Elgin « What is Linguistics?»
45.- Brad Harrub, Ph.D., Bert Thompson, Ph.D., and Dave Miller, Ph.D. «The Origin Of Language And Communication» 2003
(Βλ.επίσης: https://www.trueorigin.org/language01.php
46.-Amir Aczel " Το τελευταίο θεώρημα του Φερμα"Τροχαλία(Fermat's Last Theorem 1998)
47.Η.P.Blavatsky )
48.Ο ίδιος "Ο Καλλιτέχνης καιο Μαθηματικός Ενάλιος 2006
49.-Michael Ruse "Ο Δαρβίνος και οι Επικριτές του"Ροπή 2017
50.-"ΒΗΜΑ"Η Δίκη των τόνων"(Η δίκη του Ι.Κακριδή)
51.- Γ.Μπαμπιιώτης κλπ. «Η Γλώσσα της Μακεδονίας» ΟΛΚΟΣ
52.-Ηλ.Τσατσόμοιρος "Ιστορία Προέλευσης τής Ελληνικής Γλώσσας"Δαυλός 2004
Πίνακας Περιεχομένων
Ιστορικά……………………………………………………………………………………………………….17
Καταγωγή της Γλώσσας,Μοναδικόττα τής Ανθρώπινης Γλώσσας ,…………
Το θέμα τής κοινής καταγωγής όλων των Γλωσσών…………………………………..20
Η γλώσσα και τα ζώα……………………………………………………………………………………46
Γλώσσα και συνειδητότητα………………………………………………………………………….54
Το βαθμιαίο ή αιφνίδιος τής εμφάνισης της Γλώσσας…………………………………54
Η ανατομία τού λόγου………………....................................................................56
(Ειδικότερα)Η Βιολογία και η Γλώσσα………………………………………………………… 57
(Ειδικότερα)Ο εγκέφαλος και η Γλώσσα……………………………………………………….62
Νούς-Σκέψη-Γλώσσσα………………………………………………………………………………… 65
Γράμματα και Φθόγοι…………………………………………………………………………………….69
Σημασία των λέξεων……………………………………………………………………………………… 70
Ομοιότητα και κοινός σχεδιασμός όλων των Γλωσσών……………………………… .71
Το πρόβλημα τής μητέρας Γλώσσας και πολυπλοκότητας των Γλωσσών……….71
Σύνθεση και μέρη τού λόγου………………………………………………………………………… 73
Φυσικές και Επινοημένες Γλώσσες –Μινιμαλισμός…………………………………………76
Η Διασπορά των γλωσσών………………………………………………………………………………. 78
Οικονομική ανάπτυξη και γλώσσα…………………………………………………………………..79
Η Ελληνική Γλώσσα…………………………………………………………………………………………..82
Η καταγωγή τής Ελληνικής Γλώσσας και γραφής…………………………………………… ..83
ΗΜοναδικότητα(;)και η σημασία της Ελληνικής Γλώσσας……………………………… 103
Η γνώμη διανοητών για την Ελληνική Γλώσσα………………………………………………. 126
Η σημασία της Ελληνικής Γλώσσας για τους Ελληνες και οι κίνδυνοι που την
απειλούν………………………………………………………………………………………………………….. 138
Η Γραφή………………………………………………………………………………………………………….. 146
Ιστορικά…………………………………………………………………………………………………………… …….151
Η αυτοχθονία των Ελλήνων…………………………………………………………………………………….153
Γραφή και Λογοτεχνία………………………………………………………………………………………………154
Ειδη γραφής……………………………………………………………………………………………………………..155
Το Ελληνικό Αλφάβητο……………………………………………………………………………………………..156
Το γλωσσικό ζήτημα……………………………………………………………………………………………………170
Επίμετρο…………………………………………………………………………………………………………………….172
ΟΡΙΣΜΟΙ-ΕΝΝΟΙΑ
` -Ενα επίσημο –καθιερωμένο σύστημα σημείων,υποκείμενο σε γραμματικούς κανόνες που διευκολύνουν την επικοινωνία.
-Σύστημα επικοινωνίας που καθιστά εφικτή την επικοινωνία των ανθρώπων.
` -H ανθρώπινη ικανότητα τής απόκτησης και τής χρησιμοποίησης πολύπλοκων συστημάτων επικοινωνίας.
-Ένα εργαλείο ώστε ο άνθρωπος να αποκτήσει γνώση.
Η επιστημονική μελέτη τής γλώσσας λέγεται γλωσσολογία.
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ.
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΟΡΘΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ.
«Τα όρια τής γλώσσας μου, είναι τα όρια τού κόσμου μoυ»(The limits of my language mean the limits of my world)
Wittgenstein
«Η γλώσσα είναι η ταξινόμηση τού κόσμου»
Ferdinand de Saussure
Thought and language are to the artist instruments of an art.
Oscar Wilde
Ο όρος γλώσσα έχει ευρύτητα χρήσεων.
- Χρησιμοποιείται κυρίως,-- για να αναφερθούμε στη «φυσική» γλώσσα τού ανθρώπου,--για την επικοινωνία και την μετάδοση πληροφοριών. Η φυσική διαδικασία απόκτησης μιάς γλώσσας, που συμβαίνει κατά τα 4-5 πρώτα χρόνια ζωής τού ανθρώπου, αναφέρεται ως μητρική και είναι η φυσική εξέλιξη τού ανθρώπου. Η γλώσσα γίνεται το απαραίτητο πλέον μέσο με το οποίο ο άνθρωπος επικοινωνεί και γνωρίζει το περιβάλλον του. Με μια ολοκληρωμένη γλωσσική αγωγή, ο ομιλητής κάθε γλώσσας είναι σε θέση να συνδυάζει τη γνώση τού συστήματος τής γλώσσας, για την παραγωγή και την πρόσληψη μηνυμάτων.
-Με μια πιο « μεγαλεπήβολη» άποψη,η γλώσσα είναι εργαλείο για την γνώση και(κατά μια γνώμη) ασκεί επιδράσεις ακόμη και στο DNA.
-Ακολουθώντας εν μέρει τον Adam Schaff,λέγουμε ότι, η γλώσσα αποτελεί την κοινωνική αφετηρία τής άτομικής σκέψης. Είναι ο μεσάζων ανάμεσα στο κοινωνικό και το κληρονομημένο αφενός, και το ατομικό καί δημιουργικό αφετέρου. Η γλώσσα όχι μόνο μεταδίδει την πείρα και τις γνώσεις των περασμένων γενεών σε άτομα, άλλα και μεταβιβάζει τα νέα επιτεύγματα τής ατομικής σκέψης και στις μέλλουσες γενεές ως κοινωνικά προϊόντα. Έτσι, στην διεργασία τής ανθρώπινης σκέψης,η γλώσσα (γλώσσα - σκέψη) γίνεται δημιουργικός παράγοντας με μια ιδιαίτερη σημαντική έννοια τής λέξης. Μεταδίδει το κοινωνικό μήνυμα τής φυλογενετικής πείρας, πραγματωμένης στην οντογένεση τού ανθρώπινου ατόμου. Το περιεχόμενο τού μηνύματος αυτού δεν είναι αυθαίρετο, αφού η πείρα των περασμένων γενεών περιέχει αντικειμενική(: κατά την καθιερωμένη διατύπωση) γνώση τού κόσμου χωρίς την οποία ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε να δράσει και επιζήσει,με τρόπο προσαρμοσμένο στό περιβάλλον του ως είδος. Μαθαίνοντας να μιλάμε και μαθαίνοντας να σκεφτόμαστε διαβάζοντας, γνωρίζουμε μάλλον εύκολα και αξιοποιούμε, τα επιτεύγματα των περασμένων γενεών(εξοικονομώντας έτσι προσπάθεια), εξασφαλίζοντας την (λεγόμενη) πρόοδο. Δεν έχουμε ανάγκη ν΄ανακαλύψουμε τα πάντα από την αρχή. Αυτονόητο ότι, το μήνυμα-η κληρονομιά των περασμένων γενεών επηρεάζει ακαταμάχητα ,ενίοτε δεσποτικά το τωρινό μας δράμα τού κόσμου, από την ενάρθρωση σε αισθητηριακή αντίληψη μέχρι το συγκινησιακό κέντρισμα τής γνωστικής μας σκέψης.
Εκτός άλλων έχει επισημανθεί,η μεγάλη σχέση μεταξύ γλώσσας και κουλτούρας, για παράδειγμα πώς κοινωνικές παραλλαγές, όπως η κοινωνική τάξη και γενικώς η κατάσταση και συγκρότηση τού ομιλητή, τον επηρεάζουν στην χρησιμοποίηση μιάς γλώσσας. (sociolinguistics)
-Γίνεται αναφορά τού όρου Γλώσσα, και σε περιπτώσεις τεχνητών και μη ανθρώπινων σημειακών συστημάτων (μιμόγλωσσα, τυπικές γλώσσες των μαθηματικών και τής πληροφορικής, γλώσσες προγραμματισμού, συστήματα επικοινωνίας ζώων κ.λπ.)
-Για την σημασία τής σωστής χρησιμοποίησης τής γλώσσας(αλλά και τις σχετικές δυσκολίες )αναφέρεται ο Ε.Π.Παπανούτσος.Γράφει ο μεγάλος αυτός διανοητής :«-Πολλές, παραπολλές περιπλοκές τής καθημερινής ζωής, άλλα και πολύ σοβαρότερα θεωρητικά προβλήματα δημιουργούνται από την σπουδή ή τήν αμέλειά μας. Εκείνην πού μας κάνει νά μην προσπαθούμε-να καταλαβαίνομε σωστά τις φράσεις πού ακούμε ή διαβά -ζουμε.Ακόμη και να ξεκαθαρίζομε με όσο γίνεται μεγαλύτερη ακρίβεια τις λέξεις πού εμείς οι ίδιοι μεταχειριζόμαστε για να μεταδώσουμε στούς άλλους τις σκέψεις μας. Πάμπολλες όχι μόνο πρακτικές ή συναισθηματικές, αλλά και καθαρά επιστημονικές ή φιλοσοφικές διενέξεις θά είχαν αποφευχθεί, αν όλοι δείχναμε προθυμία και προσοχή— να εννοούμε σωστά ο ένας τον άλλο. « Η ανθρώπινη πλάνη σε όλη τήν κλίμακά της» παρατηρεί ένας ξένος συγγραφέας «κατά κύριο λόγο οφείλεται στο γεγονός ότι, δεν ανακοινώνομε σωστά ο ένας στον άλλο το τι έχομε μέσα στον νού μας». Και σ' ένα δεύτερο ακόμα γεγονός — δεν προσπαθούμε, πριν αποκριθούμε ή πάρομε θέση σ΄ένα ζήτημα- να καταλάβομε πώς ακριβώς το εννοεί ο συνομιλητής μας. Είναι λάθος να νομίζομε ότι, πάντοτε οι ίδιες λέξεις μέσα σε οποιαδήποτε φράση, έχουν ένα και μόνο νόημα, αυτό πού υποθέτουμε τήν ώρα πού τις ακούμε ή τίς διαβάζομε. Απεναντίας πολλά και ποικίλα νοήματα μπορούν να εκφραστούν με τα ίδια λεκτικά σύμβολα και τους ίδιους φραστικούς τρόπους. Γιά τούτο η γλώσσα είναι ικανή να κρύβει την σκέψη και τα αισθήματα καθώς και να κινείται ελεύθερα μέσα σ' ένα πολύ ευρύχωρο πεδίο από το παραδοξολόγημα έως το λογοπαίγνιο, και μάλιστα με τόση δεξιοτεχνία ώστε να μη μπορεί κανείς εύκολα να καταλάβει πότε οι προθέσεις μας είναι σοβαρές και πότε αστειευόμαστε» Και συνεχίζει ο ίδιος, αναφερόμενος σε ορισμένα σημεία και στο γραπτό λόγο.«Ό λόγος, όταν είναι αποσπασματικός, δεν ταυτίζεται εντελώς με τήν έκφραση. Κατά τον προφορικό λόγο έρχεται, επικουρική για την ορθή σύλληψη τού νοήματος, η κίνηση η χειρονομία, ο μορφασμός — καθώς και ο τόνος, η απόχρωση τής φωνής, ακόμη και το βλέμμα. Στα γραπτά όμως δεν υπάρχουν αυτά τα πολύτιμα βοηθητικά στοιχεία. Για τούτο εδώ κυρίως δημιουργούνται οι περισσότερες και οι σοβαρότερες παρανοήσεις. Ισως και αυτό ακόμη να εννοούσε με τό περίφημο –τι εστί;» ο αρχαίος Σωκράτης. Ο Αριστοτέλης, πιστός στην πλατωνική διδαχή καί παράδοση, βλέπει τήν ιστορική σημασία τού Αθηναίου σοφού στην επιμονή του να απαιτεί τον ακριβή και πλήρη καθορισμό τού βάθους τών εννοιών, δηλαδή τον «ορισμό»τους. Ετσι κατόρθωνε να ξεσκεπάζει τα παραπειστικά τεχνάσματα των Σοφιστών και να βάζει τη συζήτηση στο σωστό δρόμο. Τό σωκρατικό όμως «τί έστι» μπορεί να έχει και μιαν άλλη σημασία να ρωτάει, πριν από κάθε φιλοσοφικήν εξερεύνηση ορισμένου προβλήματος: «τί έχεις, κύριε, μέσα στο νού σου, τί εννοείς;.»
Για τη σημασία τής ανθρώπινης γλώσσας, παραπέμπουμε και σε σχετικό άρθρο τού γλωσσολόγου Γ.Μπαμπινιώτη,που παραθέτουμε αυτούσιο, πιο κάτω,στο κεφάλαιο «Η μοναδικότητα και η καταγωγή τής ανθρώπινης γλώσσας» Περιοριζόμαστε εδώ να σημειώσουμε την άποψη τού Wittegnstein, τού γίγαντα αυτού, τής φιλοσοφικής διανόησης τού εικοστού αιώνα.Ασχολούμενος λοιπόν με το πρόβλημα τής φιλοσοφίας ο μεγάλος αυτός διανοητής, και αναφερόμενος στην σημασία τής γλώσσας.λέγει(:εν « Μάγοι τής Φιλοσοφίας»ό.π.396) πώς οι φιλόσοφοι δεν πρέπει να οραματίζονται την συγκρότηση ενός συστήματος μέσα στο(και με το) οποίο θα μπορούσαν να λύσουν τα προβλήματα που τους απασχολούν, γιατί στην ουσία δεν υπάρχουν τέτοια, ότι σε τελική ανάλυση,πρόκειται για ψευδοπροβλήματα που είναι προιόν τής κακής χρήσεως τής γλώσσας, και ότι οι φιλόσοφοι,πρέπει να γκρεμίσουν κάθε υφιστάμενο φιλοσοφικό σύστημα,να εγκαταλείψουν την νοοτροπία και την προσπάθεια, που τους κληροδότησε η παράδοση, για να οικοδομήσουν κάποιο άλλο και να εστιάσουν την προσοχή και προσπάθειά τους,στον τρόπο χρήσης τής γλώσσας,»o Οδυσσέας Ελύτης, λέγει ότι ¨η γλώσσα δεν αποτελεί απλώς ένα μέσο επικοινωνίας είναι και φορέας ηθικών αξιών και εργαλείο μαγείας.
-Ο Jared Diamond (ό.π. 127) πιστεύει ότι, το μεγάλο άλμα στην Ανθρώπινη ιστορία,με την εμφάνιση τής εφευρητικότητας,συνδέεται και κατέστη δυνατό χάρις και με την εμφάνιση τής ομιλούμενης γλώσσας,όπως την γνωρίζουμε, διευκρινίζοντας όμως ότι, το Μεγάλο αυτό άλμα δεν συντελέστηκε αμέσως μόλις προέκυψαν οι μεταλλάξεις που τροποποίησαν τα ανατομικά χαρακτηριστικά τού λάρυγγα, και των μυών τής φωνητικής οδού, αλλά ότι, για ν΄αναπτυχθούν οι σύνθετες γλωσσικές δομές που χρησιμοποιούμε σήμερα, απαιτήθηκαν χιλιάδες χρόνια. Όπως ο ίδιος γράφει πριν από το σημείο αυτό, «ο ανθρώπινος πολιτισμός αναπτύσσονταν επί εκατομμύρια χρόνια με βήμα σαλιγκαριού».Ο ίδιος (ό.π.193) επισημαίνει την μοναδικότητα τού Ανθρώπου στη Γή,αφού είναι το μόνον είδος που διαθέτει σύνθετη γλώσσα,καλλιεργεί τη Γή,και παράγει έργα τέχνης απαράμιλλα,πού δεν συγκρίνονται λ.χ.με τα καλλιτεχνήματα αιχμάλωτων χιμπατζήδων γοριλλών και ουρακουτάγγων,που ζωγραφίζουν με τα δάκτυλα ή με πινέλα ή μολύβια(ό.π.152)
Μερικοί υποστηρίζουν ότι ,κάποτε οι άνθρωποι θα επικοινωνούν μεταξύ τους τηλεπαθητικώς(: για μερικούς αυτό συνέρβαινε και πολύ παληά)
( Εχει γραφεί πώς ερευνητές στο Πανεπιστήμιο τού Harvard δημιούργησαν τρόπο που να επιτρέπει,επικοινωνία μεταξύ ανθρώπου και…….ποντικού.Απλώς με την κατάλληλη σκέψη,κατέστη εφικτός ο έλεγχος τής ουράς ενός ποντικού. Θεωρείται,κατά το σχετικό δημοσίευμα,ότι, τούτο συνιστά σπουδαίο βήμα,που θα επιτρέπει την τηλεπαθητική επικοινωνία μεταξύ δύο ή περισσοτέρων ανθρώπων,πράγμα ,που,αν επιτευχθεί,όπως παρατηρείται θα είναι ωφέλιμο μεν στις σχέσεις σε μια οικογένεια ή μεταξύ φίλων,αλλά τρομερό σ΄ένα φασιστικό καθεστώς,που θα μπορούσε να ελέγχει τη σκέψη των πολιτών.)
Ο Ι.Ευαγγέλου ( «Ο ανθρωπος κλπ.») υποστηρίζει πώς η τηλεπαθητική επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων συνέβαινε παλαιά, με την τηλεπάθεια να είναι το αποτέλεσμα μιάς ενστικτώδους προσπάθειας, συνεννοήσεως,άποψη που είχε δεχθεί και ο Freud,( εν : Koestler «Οι ρίζες κλπ.») που είδε την παραίσθηση αντίληψη ως μια αρχαική μέθοδο επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων. Δεν είμαι σε θέση, να παρουσιάσω πειστικά στοιχεία που να στηρίζουν την άποψη αυτή .Αποτολμώ όμως να παραθέσω , σκέψεις,δια βραχέων,μια που το θέμα των φαινομένων PSI, αφενός δεν είναι αντικείμενο τού προκείμενου πονήματος,και αφετέρου,εκτίθεται σε άλλη εργασία μου.
Δηλαδή:
Εχει υποστηριχθεί,ότι ,στο Σύμπαν,όλα τα σωματίδια,είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους,όσο μακρυά και αν είναι το ένα από το άλλο. Ετσι οι Bohm και ο D’ Espagnat,υποστηρίζουν ότι, κάθε τι στο σύμπαν,είναι συνδεδεμένο με ο,τιδήποτε άλλο,καθώς τα πάντα, ξεκίνησαν,από μια κοινή αρχή ( πρβλ.:Μπίγκ Μπάνγκ).Μόνον μιά τέτοια προσέγγιση τού σύμπαντος, μπορεί να εξηγήσει φαινόμενα μη τοπικότητας. Υπάρχει μια αλληλεπίδραση, μεταξύ όλων των μερών τού Σύμπαντος,που δρά ακαριαίως. Η σύγχρονη φυσική,υποστηρίζει τo ενιαίο τού Σύμπαντος. Δείχνει ότι, δεν μπορούμε να δεχθούμε ένα Σύμπαν,διαιρημένο και αποτελούμενο από ανεξάρτητες μεταξύ τους,μικρές μονάδες. Καθώς εισερχόμαστε μέσα στην ύλη,η φύση δεν μάς δείχνει απομωνομένους δομικούς λίθους, αλλά εμφανίζεται περισσότερο ως ένα πολύπλοκο δίκτυο,σχέσεων μεταξύ των διαφόρων μερών,ενός ενοποιημένου όλου. Κάθε γεγονός, επηρεάζεται από ολόκληρο το Σύμπαν και κάθε γεγονός επηρεάζει ολόκληρο το Σύμπαν.(Και στα γεγονότα περιλαμβάνονται και οι σκέψεις και τα συναισθήματα.)
Δημοσίευμα των Πανεπιστημίων τής Ουάσιγκτον τής 3 Δεκεμβρίου 2013, διατυπώνει την ίδια υπόθεση για ακαριαίες ταχύτητες και αλληλεπιδράσεις ,μεταξύ σωματιδίων,στο Σύμπαν, ανεξάρτητα από την απόσταση που τα χωρίζει,( σκέψη που δεν πολυάρεζε στον Εinstein,που αναφερόνταν σ΄αυτήν ως "spooky action at a distance,") (περισσότερα στο Παράρτημα και στο « Σύμπαν/ταχύτητες» καθώς και στο « Τηλεπάθεια»)
Αυτή η αλληλεξάρτηση, και επικοινωνία,μεταξύ, όλων των μερών τού Σύμπαντος,τού οποίου μέρος αναπόσπαστο θάταν ο άνθρωπος, θα ήταν μια εξήγηση για τα τηλεπαθητικά φαινόμενα. Δηλαδή η τηλεπαθητική γλώσσα, θα μπορούσε να ερμηνευθεί, ως συνέπεια τού ότι, όλα είναι ενωμένα, ότι, όλα αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, ότι,όλα έχουν κοινή καταγωγή,κοινή αφετηρία, ένα τρομερά συμπεπυκνωμένο « μεγαλομόριο»(: « Εκ πάντων έν και εξ ενός πάντᨻ έλεγε ο Ηράκλειτος).Αυτός ο αρχικός δεσμός, αυτή η αρχική ενότητα, (την οποία ο άνθρωπος συνειδητά ή ασυνείδητα αποζητά,)εξακολουθεί να υφίσταται και μετά την Μεγάλη Αφετηρία («Μεγάλη Εκρηξη -Μπίγκ Μπάνγκ»;)
Αν θελήσουμε να μεταφέρουμε την εικόνα αυτή,στο ζωντανό,έχουμε την εξήγηση τής τηλεπαθητικής επικοινωνίας,μεταξύ δύο ανθρώπων. Αυτοί, συνειδητά ή όχι, συνδέονται μεταξύ τους,διατηρώντας ασυνείδητα το αρχικό δέσιμο,διατηρώντας τους αρχικούς διαύλους επικοινωνίας ,ζώντας την συνέπεια τής κοινής καταγωγής,τής κοινής αφετηρίας,τής αρχικής ενότητας την οποία και αποζητούν. Η σκέψη αυτή συντηρείται, από μιάν αναλογία: Κατά την Δαρβινική άποψη,(είναι πιθανόν) να προέρχονται όλα τα έμβια όντα,από ένα κοινό πρόγονο,(L.U.C.A.)ίσως ένα μονοκύτταρο οργανισμό.Εχουμε δηλαδή: Αρχικό άτομο,με άπειρη πυκνότητα,κατά τους φυσικούς, αρχικό κύτταρο για τους βιολόγους.
Και στην περίπτωση όμως αυτή, ακόμη και αν γενικευθεί,ο τηλεπαθητικός τρόπος επικοινωνίας,η γλώσσα, ιδίως με την συνδεόμενη μ΄αυτήν, γραφή,φαίνεται(τουλάχιστον για τα σημερινά δεδομένα) αναντικατάστατη. Τα γραπτά μνημεία,κληροδότημα στους απογόνους μας,τής πείρας μας ,των γνώσεών μας, δεν φαίνεται να μπορούν να αντικατασταθούν,από την τηλεπάθεια. Η εμβέλειά της δεν περιορίζεται σε δύο ανθρώπους.Είναι δύσκολο να φαντασθούμε τηλεπαθητική επικοινωνία, μεταξύ πολλών ατόμων,μεταξύ πολλών εμβίων όντων (εκτός βεβαίως αν δεχθεί κανείς,ότι όλα αυτά αποτυπώνονται σε μια «συμπαντική Τράπεζα Πληροφοριών» από την οποία,τόσο εμείς,όσο και οι απογονοί μας θα μπορούν να αντλούν πληροφορίες) παρόλο που μερικοί υποστηρίζουν ότι, κάτι τέτοιο,όχι μόνον δεν είναι αδύνατο,αλλά υφίσταται και έχει παρατηρηθεί, όπως λ.χ.στα σμήνη πτηνών ,ή ψαριών αλλά και μεταξύ ζώων. ( Πάντως για να αποφεύγουμε τις εύκολες και αβασάνιστες παραδοχές το φαινόμενο τής επικοινωνίας μεταξύ των μελών ενός συνόλου,και ειδικώτερα το θέμα τής νόησης στις συλλογικές κινήσεις,απασχολεί μεν και σήμερα τους επιστήμονες,που δεν έχουν όμως καταλήξει σε σίγουρα και γενικώς αποδεκτά συμπεράσματα(:περισσότερα εκτίθενται στις εργασίες μου υπό τον τίτλο « Ζωή-Νόηση-θάνατος¨και ¨Παραψυχολογία»,καθώς και στο Παράρτημα)
Στο κεφάλαιο αυτό για την σημασία τής ανθρώπινης γλώσσας ίσως έχει την θέση της η παρατήρηση ειδικών επιστημόνων,ότι, η εκμάθηση μιάς δεύτερης(τουλάχιστον ) γλώσσας,αυξάνει την γνωσιακή ικανότητα τού ανθρώπου, και αποτρέπει ή καθυστερεί την εμφάνιση νόσων όπως η άνοια.Συγκεκριμένως σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Annals of Neurology και έγινε, μεταξύ των ετών 2010 και 2011,μετά από παρατηρήσεις σε 262 άτομα ηλικίας 11 έως 70 ετών, από το Πανεπιστήμιο τού Εδιμβούργου,η εκμάθηση μιάς δεύτερης γλώσσας ασκεί ευεργετική επίδραση στον εγκέφαλο, και αυξάνει την ευφυία,και την ευφράδεια,ακόμη και αν τούτο γίνεται μετά την ενηλικίωση.(Μια προηγούμενη μελέτη δέχεται ότι ,η εκμάθηση μιάς δεύτερης γλώσσας,θα μπορούσε να επιβραδύνει την εμφάνιση τής άνοιας για αρκετά έτη).Το ερώτημα πάντως που απασχόλησε τους μελετητές, ήταν αν η εκμάθηση μιάς δεύτερης γλώσσας,βελτιώνει τις γνωσιακές λειτουργίες ή αν απλώς τα άτομα με αυξημένες γνωσιακές-μαθησιακές ικανότητες είχαν περισσότερες πιθανότητες να μάθουν μια δεύτερη γλώσσα.Ο δρ Thomas Bak, καθηγητής στο ίδιο Πανεπιστήμιο λέγει ότι εκατομμμύρια ανθρώπων σ΄όλο τον κόσμο,μαθαίνουν την δεύτερη γλώσσα σε σχετικώς προχωρημένη ηλικία και ότι,και παρόλα αυτά,το γεγονός αυτό,εμποδίζει την γήρανση τού εγκεφάλου.Προσθέτει όμως ο ίδιος ,ότι ,παραμένει το ερώτημα,αν η ευεργετική αυτή επίδραση,επιτυγχάνεται με το να γνωρίζει κανείς απλώς την δεύτερη αυτή γλώσσα,ή αν προσαπαιτείται και να την ομιλεί .
Με τα πορίσματα τής μελέτης φαίνεται να συμφωνεί και ο καθηγητής τής Ιατρικής Σχολής τής Βοστώνης δρ. Alvaro Pascual-Leone.
(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό; Learning second language 'slows brain ageing'
Υπενθυμίζουμε ότι ο Jared Diamond , (ό.π. 55επ. 127) πιστεύει, ότι ,το μεγάλο άλμα στην Ανθρώπινη ιστορία,με την εμφάνιση τής εφευρητικότητας,συνδέεται και κατέστη δυνατό χάρις και με την εμφάνιση τής ομιλούμενης γλώσσας,όπως την γνωρίζουμε. Όπως ο ίδιος γράφει(ό.π.59) πριν από το σημείο αυτό, «ο ανθρώπινος πολιτισμός αναπτύσσονταν επί εκατομμύρια χρόνια με βήμα σαλιγκαριού» Προσθέτει(ό.π.217) ότι, βασικό συστατικό τής πολιτιστικής πολυμορφίας είναι η γλωσσική πολυμορφία.
Για την(πρόσθετη) σημασία τής γλώσσας και ειδικότερα του έναρθρου λόγου:Σε σχετικό δημοσίευμα αναφέρεται ότι, στα τελευταία χρόνια Ρώσσοι επιστήμονες,απέδειξαν πώς ο λόγος από μόνος του, μπορεί να αλλοιώσει το DNA .Η θέση αυτή,έρχεται σε συνέχεια των όσων είχε παληότερα υποστηρίξει ο Dr. Bruce H. Lipton, γνωστός στον τομέα τής μοριακής βιολογίας και τής κβαντομηχανικής,που είχε γράψει πώς μπορούμε να ξαναγράψουμε τον τρόπο με τον οποίο εκφράζονται τα γονίδιά μας.
Οι συνέπειες τής ανακαλύψεως αυτής,στο τον τομέα τής θεραπευτικής είναι αυτονόητες.Ηδη η μέθοδος εφαρμόζεται επιτυχώς σε Ευρωπαικά Πανεπιστήμια σε περιπτώσεις καρκίνου τού δέρματος.
Εχει υποστηριχθεί ότι, αν η γλώσσα αντιμετωπισθεί αποκλειστικώς ως μέσον επικοινωνίας, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως περιττή πολυτέλεια.Οι άνθρωποι θα μπορούσαν να επικοινωνήσουν και χωρίς αυτή.Γι αύτό,και μερικοί,όπως γράφουμε και σε άλλο σημείο τού πονήματος,την θεωρούν ως εργαλείο για την γνώση,για την άνοδο.Ο Noam Chomsky(ό.π. « Για τη Φύση κλπ,») αφού παρατηρεί πως « …είναι αξιοσημείωτο ότι, η ανθρώπινη γλώσσα δεν εμφανίζεται καν στην « ταξινομία των επικοινωνιακών πληροφοριών» (ζευγαρώματος, επιβίωσης,καθορισμού ταυτότητας τού καλούντος) τού Hauser ,και συνεχίζει λέγοντας,ναι μεν η γλώσσα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κλήσεις ………….και λοιπά « αλλά το να μελετούμε την χρήση τής γλώσσας υπό αυτούς τούς όρους,θα ήταν ανέλπιδα παραπλανητικό»
(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό τον τίτλο «Russian Scientists Prove That Human Speech Dramatically Alters DNA» και « la parole humaine modifie sensiblement l'ADN»)
Ειδικωτερα:τι μπορεί να εκφράσει η γλώσσα σήμερα (δυνατότητες τελειότητα τής γλώσσας)-- σκέψεις- προτάσεις.
Πρέπει να ξεκαθαρισθεί,πώς, η (σημερινή-καθιερωμένη ) γλώσσα όπως την εννούμε οι περισσότεροι,με όλη την ευρύτητα τής έννοιάς της, έχει περιορισμένες δυνατότητες, περιορισμένη εμβέλεια,ιδίως όταν πρόκειται να κινηθούμε σε επίπεδα έξω από την «καθημερινότητα». Ακούμε σε αρκετές περιπτώσεις, τους επιστήμονες ,να λέγουν ότι,δεν υπάρχει η κατάλληλη γλώσσα για να εκφρασθούν ορισμένες έννοιες ή να περιγραφούν ορισμένες καταστάσεις.Ακούμε να λέγεται ότι, πολλά είναι εκείνα που η σημερινή γλώσσα δεν μπορεί να περιγράψει.
Ετσι:
1.-Οταν μιλά ένας φυσικός, δεν είναι πάντα,κατανοητός από ένα μη φυσικό.Αλλά ακόμη και για τους φυσικούς,στις μεταξύ τους σχέσεις, η έλλειψη μιάς κατάλληλης γλώσσας,είναι πολλές φορές αισθητή.Ο ένας βρίσκει ακατανόητη τις απόψεις τού συναδέλφου του. Για τις περιγραφές του, τού καμπύλου χώρου, ο Einstein, δεν μπόρεσε να βασισθεί στην γλώσσα τού Ευκλείδη,χρειάστηκε τον Riemann.
Ο Ιλια Πριγκοζίν στο βιβλίο του "Τάξη μέσα από το χάος." λέγει (σελ.395) " Οταν η φύση αρνείται να εκφραστεί στην αποδεκτή γλώσσα τότε ξεσπάει η κρίση με την ιδιαίτερη εκείνη βιαιότητα που προκαλεί η απώλεια της εμπιστοσύνης. Σε αυτό το στάδιο όλες οι πνευματικές δυνάμεις εστιάζονται στην αναζήτηση μιας νέας γλώσσας"
-Ο Martin Rees αναφερόμενος στη πιθανότητα ενός σύμπαντος, με περισσότερες από μιά χρονικές διαστάσεις, λέγει ότι,θα χρειαζόμασταν μιά γλώσσα με περισσό-τερους χρόνους γραμματικής, για να περιγράψουμε τι συμβαίνει σ΄αυτό. Για τα προβλήματα τής γλώσσας που απαιτεί η φυσική,ο Werner Heisenberg, αναφέρεται ,στο βιβλίο που σημειώνεται στην (παρατιθέμενη στην αρχή τού κειμένου) βιβλιογραφία.Γράφει εκεί μεταξύ άλλων ο διάσημος φυσικός και φιλόσοφος, για τις δυσκολίες που παρουσιάζει η καθιέρωση τής γλώσσας αυτής «………..ότι …η βελτιωμένη πειραματική τεχνική τής εποχής μας, φέρνει στο οπτικό πεδίο τής φυσικής επιστή μης,εντελώς καινούργιες πλευρές τής φύσης,…που δεν μπορούν να περιγραφούν με τις έννοιες τής καθημερινής ζωής, ή ακόμη και τής προγενέστερης φυσικής,… ο φυσικός μπορεί να είναι ικανοποιημένος με το να έχει και να ξέρει το μαθηματικό σχήμα,…..Αλλά πρέπει βέβαια να μιλήσει για τα αποτελέσματά του και στους μη φυσικούς…………Ακόμη και για το φυσικό η δυνατότητα μιάς περιγραφής στη συνηθισμένη γλώσσα, είναι ένα κριτήριο για το βαθμό κατανόησης,που επιτεύχθηκε στο σχετικό πεδίο……………… η γλώσσα αυτή,θα πρέπει να χρησιμοποιεί μια «τροποιημένη λογική ή και μια όχι σαφώς ορισμένη ,λογική για να καλύψει ανάγκες τής σύγχρονης φυσικής.Ετσι η αρχή τού tertio non datur,δεν θα ισχύει και η νέα αυτή γλώσσα, θα συνδέεται με ένα νέο είδος ,λογικής» Και συνεχίζοντας και αναφερόμενες στις αδυναμίες τής γλώσσας και επεκτείνοντας,λέγει « Το γεγονός πώς κάθε λέξη μπορεί να προκαλέσει πολλές μισοσυνειδητοποιημένες μονάχα κινήσεις στο μυαλό μας μπορεί να χρησιμεύσει για να περιγραφούν ορισμένες πλευρές τής πραγματικό τητας στη γλώσσα, με μεγαλύτερη σαφήνεια απ΄ό,τι θα ήταν δυνατόν με τη βοήθεια των λογικών διαδικασιών.Γι΄αυτό το λόγο οι ποιητές, στράφηκαν συχνά ενάντια σ΄αυτόν τον υπερβολικό τονισμό των λογικών διαδικασιών στη γλώσσα και τη σκέψη,που μπορεί να οδηγήσει στο να γίνει η γλώσσα λιγώτερο κατάλληλη για τον σκοπό για τον οποίο επινοήθηκε αρχικά» Και συνεχίζει.(παραθέτουμε σε πιστή αντιγραφή: «Στήν κλασσική λογική η σχέση μεταξύ τών διαφόρων βαθμίδων τής γλώσσας είναι αυτή μιας μονοσήμαντης αντιστοιχίας. Οι δύο κρίσεις: «Τό άτομο βρίσκεται στο αριστερό μισό» ή «Είναι αλήθεια, πώς το άτομο είναι στό αριστερό μισό» ανήκουν λογικά σε διαφορετικές βαθμίδες. Στήν κλασσική λογική όμως οι κρίσεις αυτές είναι εντελώς ισοδύναμες, δηλ. ή είναι και οι δύο σωστές ή και οι δύο λανθασμένες. Δεν είναι δυνατό να είναι η μία σωστή κι΄ η άλλη λανθασμένη. Αλλά στο λογικό σχήμα τής συμπληρωματικότητας η σχέση αυτή είναι πιο περίπλοκη. Η ορθότητα ή τό εσφαλμένο τής πρώτης κρίσης συμπεριλαμβάνει πραγματικά την ορθότητα ή το εσφαλμένο τής δεύτερης κρίσης. Αλλά το εσφαλμένο τής δεύτερης κρίσης δέν συμπεριλαμβάνει το εσφαλμένο τής πρώτης κρίσης. Αν η δεύτερη κρίση είναι εσφαλμένη, μπορεί να είναι ακόμα άκριτο το αν το άτομο βρίσκεται στό αριστερό μισό. Τό άτομο δεν χρειάζεται να είναι απαραίτητα στο δεξιό μισό. Εξακολουθεί να υπάρχει πλήρης ισοδυναμία τών δύο βαθμίδων τής γλώσσας σ' ό,τι αφορά την ορθότητα μιας κρίσης, αλλά όχι πια σ' ό,τι αφορά τό εσφαλμένο μιάς κρίσης. Απ' αυτή τή σκοπιά μπορεί κανείς νά καταλάβει τή διαδικασία εκείνη, πού ονομάστηκε «διατήρηση τών κλασσικών νόμων στή θεωρία των κβάντων»: Οπουδήποτε σ’ένα δεδομένο πείραμα η εφαρμογή των κλασσικών φυσικών νόμων οδηγεί σ' ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα, το ίδιο αποτέλεσμα θα προκύψει κι από τή θεωρία τών κβάντων, και θα συμπεριφέρεται πειραματικά με τον ίδιο τρόπο».
2.-Δεν είναι διαφορετικά τα πράγματα στα μαθηματικά.Και εδώ η κατάσταση είναι δύσκολη. Δεν έχουμε μόνον τους ειδικούς, που (υποτίθεται πώς) συνεννοούνται μεταξύ τους με τις εξισώσεις ,με την μαθηματική γλώσσα, πράγμα που ,αφήνει απέξω τον « αμύητο».Εχουμε και τους ίδιους τους μαθηματικούς που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τρόπο που όπως γράφει ο Νάσιουτζικ,να τίθεται σε κίνδυνο όλος ο μηχανισμός τής Γνώσης.Το 1934 ο Kurt Godel απέδειξε μαθηματικώς ότι αν χρησιμοποιήσουμε δύο διαφορετικές γλώσσες την μαθηματική και την μεταθηματική, πού έχει γίνει για να διατυπώσει κρίσεις πάνω στην μαθηματική γλώσσα,θα ήταν δυνατόν να βρεθεί ένα σημείο συνάντησης των δύο γλωσσών,που θα δημιουργούσε μιά αντίφαση:μια όψη περιγραφόμενη άσπρη από την μία και μαύρη από την άλλη. O Einstein έλεγε ότι, στο μέτρο που οι νόμοι των μαθηματικών αναφέρονται στην πραγματικότητα,δεν είναι βέβαιοι,και στο μέτρο που είναι βέβαιοι δεν αναφέρονται στην πραγματικότητα.(As far as the laws of mathematics refer to reality, they are not certain, and as far as they are certain they do not refer to reality) Ο Μπέρτραν Ράσσελ., αναφερόμενος, στα καθαρά μαθηματικά έλεγε ότι « αυτά είναι κάτι για τα οποία δεν ξέρουμε γιατί μιλάμε και ότι, αυτό για το οποίο μιλάμε,δεν είναι αλήθεια»
3.-Ο Νάσιουτζικ,αφετηριαζόμενος από την παρατήρηση,ότι, ο Ανθρωπος έχει και μιά γνώση που δεν χρησιμοποιεί τις αισθήσεις,μια γνώση άμεση τού κόσμου, μια γνώση που αποκαλεί διαισθητική,δέχεται ότι,δεν έχει σήμερα την δυνατότητα,να περιγράψει με λέξεις αυτήν την επικοινωνία που έχει με τον κόσμο, γιατί η διαίσθηση αυτή είναι μια απειρία αντιλήψεων ,αφαιρέσεων και σχέσεων μαζύ. Καθώς όμως η επικοινωνία με τον συνάνθρωπό του είναι γι΄αυτόν επιτακτική ανάγκη, καθώς θέλει να γνωστοποιήσει στον συνάνθρωπό του,τις εμπειρίες και τις γνώσεις του,αναγκάζεται, να δανεισθεί λέξεις από την αντικειμενική γλώσσα, και να κατασκευάσει έτσι μια νέα «γλώσσα»την συμβολική,όπως ειναι είναι η γλώσσα τής Θρησκείας και τής Τέχνης.Διερωτάται όμως αν μια αληθινή Επιστήμη θα μπορούσε να κατασκευασθεί πάνω στην συμβολική αυτή γλώσσα.Και συνεχίζει :
« Θα αναλύσουμε τώρα λίγο πιό λεπτομερειακά τά χαρακτηριστικά αυτών των δυό τύπων τής γλώσσας: αντικειμενικής καί συμβολικής. Αρχίζουμε με τη συμβολική.Δεν θα πρέπει να σκεφθούμε, ότι, αυτή η γλώσσα επειδή είναι συμβολική εκφράζει εικόνες πού δεν μπορεί να τις «δεί» ο Ανθρωπος. Η συμβολική γλώσσα, το είπαμε ήδη, είναι αναγκαστικά κατασκευασμένη με λέξεις δανεισμένες από το λεξιλόγιο τής αντικειμενικής, καί μπορούμε να έχουμε τήν παράσταση τής κάθε λέξης κάνοντας έκκληση στις αναμνήσεις τών αισθήσεων μας. Η ιδιομορφία όμως τής συμβολικής γλώσσας είναι ότι, οι λέξεις σ' αυτή είναι συγκεντρωμένες κατά τέτοιο τρόπο που εξηγούν μιά "κατάσταση η οποία δεν αντιστοιχεί στην αισθητηριακή μας αντίληψη γιά το Σύμπαν Γιά να το καταλάβουμε αυτό, ας πάρουμε γιά παράδειγμα τή συμβολική γλώσσα τού ονείρου: αν βλέπω στον ύπνο μου να απλώνω τα χέρια μου και με μιά απλή τους κίνηση να πετώ στον αέρα, ξέρω ότι, αυτή η κατάσταση τής πτήσης είναι ένα σύμβολο, τού οποίου η σημασία είναι αναγκαστικά άλλη, από αυτή πού μού επέτρεψε να δω το όνειρο. Μπορώ να περιγράψω σε έναν άλλο, γλωσσικά τό όνειρό μου, αλλά τόσο ο ακροατής μου όσο καί εγώ θά έχουμε πλήρη συνείδηση τού συμβολισμού πού υπάρχει σ' αύτη τη γλώσσα, παρά τό γεγονός ότι, τόσο εγώ όσο και εκείνος δεν θά έχουμε καμιά δυσκολία στο να συλλάβουμε τήν παράσταση ενός ανθρώπου πού πετά στον αέρα κουνώντας τά χέρια του.
Υπό τήν ίδια έννοια η Γενική Σχετικότητα ως γλώσσα συμβολική, χάρη στη γεωμετρία, επιτρέπει μιά περιγραφή τού Σύμπαντάς μας, ανεξάρτητα από τίς αισθήσεις μας. Η Γενική Σχετικότητα θα μας πει επίσης ότι, ένα στοιχειώδες σωματίδιο εκφράζεται σάν μιά κάποια καμπύλη τού χωρόχρονου. Αυτή τήν παράσταση είναι εύκολο να τήν έχουμε: αν χαράξουμε τίς πιό σύντομες γραμμές (πού ισοδυναμούν μέ τίς γνωστές μας ευθείες τού κενού χώρου) στην περιοχή τού χωροχρόνου πού είναι κατειλημμένη από ένα στοιχειώδες σωματίδιο, θα διαπιστώσουμε ότι, αυτές οι γραμμές είναι καμπύλες ακριβώς όπως ο πιό σύντομος δρόμος πού συνδέει δυό περιοχές χωρισμένες από ένα βουνό. Καμιά δυσκολία λοιπόν για να καταλάβουμε αυτό πού θέλουμε να πούμε με τη φράση «καμπύλη τού χωροχρόνου». Ομως, και εδώ φαίνεται ότι, η γλώσσα αύτη είναι συμβολική, οι αισθήσεις μας δεν μας επιτρέπουν ποτέ να δούμε ένα στοιχειώδες σωματίδιο κατ'αυτόν τον τρόπο οι αισθήσεις δεν μας προμηθεύουν παρά μιά εικόνα σωματιδιακή τού στοιχειώδους σωματιδίου βλέπουμε π.χ. τή μικρή φωτεινή ακτίνα ενός ηλεκτρονίου, να χτυπά την καθοδική οθόνη, καί αυτή η αισθητηριακή αντίληψη τού ηλεκτρονίου δέν έχει καμιά άμεση σχέση μέ την καμπύλη τού χωροχρόνου, όπως και ή αισθητηριακή εικόνα ενός άνθρωπου δέν έχει καμιά σχέση με έναν άνθρωπο πού πετά στον αέρα. Να λοιπόν ένα πρώτο σημαντικό χαρακτηριστικό αυτής τής συμβολικής γλώσσας: μπορούμε σαφώς νά φανταστούμε τις εικόνες πού εκφράζει, όμως αυτές οι εικόνες δεν αντιστοιχούν καθόλου μέ την αισθητηριακή μας γνώση γιά το Σύμπαν.Αν συγκεντρώσουμε τώρα την προσοχή μας στή γλώσσα τής Γενικής Σχετικότητας τήν ταυτόχρονα συμβολική και λογική θα θέσουμε γι' αυτήν μιά ερώτηση πού είναι κεφαλαιώδης γιά ολη τή Γνώση τού Άνθρωπου.Η ερώτηση είναι ή ακόλουθη: αυτή ή γλώσσα μας επιτρέπει νά κατασκευάσουμε έναν χάρτη τού Πραγματικού δηλαδή, επιτρέπει μιά περιγραφή αύτού πού είναι το Σύμπαν ανεξάρτητα από τις αισθητηριακές παρατηρήσεις τού Ανθρώπου; Αυτός ο χάρτης δέν φαίνεται να έχει κανένα κενό και μας δίνει τίς όψεις τού Σύμπαντος. Εχουμε λοιπόν το δικαίωμα να θέσουμε τήν ερώτηση: αυτός ο χάρτης χωρίς κενά, είναι πλήρης; Εννοώ μ' αυτό: αυτός ο χάρτης μάς επιτρέπει να απαντήσουμε σε όλες τίς ερωτήσεις πού αφορούν τό Σύμπαν;
Το πρόβλημα είναι σημαντικό, γιατί αν η απάντηση είναι καταφατική, αυτό σημαίνει ότι μια, φορά πού αποκτήθηκε αυτός ο χάρτης δεν θα μείνει πιά τίποτα γιά να ανακαλύψουμε.»
Μετά τα προεκτεθέντα ανακύπτει ένα «επιπόλαι層 ερώτημα και μια «επιπόλαια »απορία: Τι χρειάζεται να γνωρίζουν οι αμύητοι τη γλώσσα των ειδικών; Τι χρειάζεται να γνωρίζουν τα πορίσματα και τις αιτιολογίες των επιστημονικών ερευνών;Οσοι λ.χ.χρησιμοποιούν το GPS χρειάζεται να γνωρίζουν τη θεωρία τής σχετικότητας; Η απάντηση ίσως να μην είναι τόσο εύκολη,και σε κάθε περίπτωση εκφεύγει των σκοπών τού πονήματος.Περιοριζόμαστε έτσι στο να θέσουμε το ερώτημα ,και την απορία,και να υπομνήσουμε(μόνον) ότι(εκτός άλλων) η,αγάπη προς τη γνώση είναι μέσα στην ανθρώπινη φύση, ότι,η γοητεία για τις έρευνες και αποτελέσματα των επιστημονικών προσπαθειών θα ωθήσουν ενδεχομένως και άλλους, σε επιστημονικές αναζητήσεις και ότι, χωρίς την θεωρία πολλές πρακτικές που εξυπηρετούν τον άνθρωπο δεν θα υπήρχαν.(Και για να περιπλέξουμε τα πράγματα,: Ολες οι πιθανές εφαρμογές θα πρέπει να είναι προσιτές για τον καθένα μας;
(Αν πρόκειται για το κακό;Όλα αυτά ποιος θα τα ελέγχει;Το πρόβλημα Ηθική και Επιστήμη παραμένει.)
4.-Πέρα από τις παραπάνω περιπτώσεις ,καταστάσεις καθαρώς εσωτερικές,συναισθήματα,η έκσταση, δεν μπορούν να περιγραφούν δεν μπορούν να εκφρασθούν, με την « κοινή» γλώσσα.Οι βιωματικές καταστάσεις δεν μεταδίδονται με τη γλώσσα και τη γραφή.Τη στιγμή αυτή μού έρχονται στο νού τα λόγια τού Καζαντζάκη,όπου («Ασκητική») ,αυτός,μιλώντας για την έκσταση λέγει: « Ο,τι ζείς στην έκσταση δεν θα μπορέσεις να στερεώσεις σε Λόγο» Και ο Πλωτίνος, αναφερόμενος στην ένωση , με το απόλυτο,με το Θείο, γράφει ότι, η απόλυτη αυτή συνύπαρξη τού ανθρώπου με το ΕΝ,δεν μπορεί να αναλυθεί με λόγια.Φθάνει,μάλιστα ο Πλωτίνος, αντί τής παραδοσιακής γλώσσας τής όρασης, στο σημείο να μεταχειριστεί την μεταφορική γλώσσα τής αφής,έτσι ώστε να εξαφανίζεται το χάσμα ανάμεσα στον θεατή και το αντικείμενο τής θέασής του. ( « Μάγοι τής Φιλοσοφίας»σελ.92 επ.)
Ασφαλώς σε πολλές περιπτώσεις η ποιητική γλώσσα,με τον συμβολισμό της,και το μεταφορικό νόημα των λέξεων και φράσεων βοηθά.Καλύπτει ένα ασφαλώς ευρύτερο,αλλά οπωσδήποτε όχι το πλήρες, φάσμα, πραγματικότητας, εννοιών, ιδεών, καταστάσεων, συγκινήσεων. Ο Ι.Ευαγγέλου,γράφει ότι, η ποίηση αποτελεί την υψηλότερη και τελειότερη μορφή τής συγκινησιακής μορφής τού λόγου και ειδικότερα για την καλλιτεχνική δημιουργία,στην τέχνη, ο Oscar Wild στην Εισαγωγή τού έργου του, « το πορτραίτο τού Dorian Grey, « βλέπει τη γλώσσα-μαζύ με τη σκέψη- ως εργαλείο τής τέχνης.,(:Thought and language are to the artist instruments of an art) ο J.Richards, λεγει ότι, «Ποίηση είναι η υπέρτατη μορφή συγκινησιακής χρήσης τής Γλώσσας» και ο J.L.Borges « Ποίηση είναι η απροσδόκητη χρήση τής γλώσσας»
5.- Ο άνθρωπος δεν έχει γνώση τού Πραγματικού Κόσμου.Εχει απλώς γνώση των φαινομένων,αλλά όχι τού τι κρύβεται πίσω απ΄αυτά.Καθένας μας κατασκευάζει το δικό του « μοντέλο»Αυτό είναι το πρώτο εμπόδιο .Το δεύτερο,άμεση συνέπεια τού πρώτου, είναι,ότι σε κάθε περίπτωση,η γλώσσα που θα μπορούσε να εκφράσει το « πραγματικό»κείται έξω από τις δυνατότητες τής σημερινής γλώσσας.
6.-Ο Χρ.Γιανναράς,κάνει αναφορές στην επιστημονική και Εκκλησιαστική γλώσσα
7.-Ο Noam Chomsky σε μια συνέντευξη που έδωσε στην Adriana Belletti και τον Luigi Rizzi ,σχετικώς με τον μινιμαλισμό, αναφερόμενος στη χρήση ,την ικανότητα και την τελειότητα τής γλώσσας για επικοινωνία ,λέγει ……..¨ «Αν θέλετε να σιγουρευτείτε ότι, δεν θα παρανοήσουμε ό ένας τον άλλο ,ε’ για τον σκοπό αυτό, η γλώσσα δεν είναι καλά σχεδιασμένη επειδή έχει ιδιότητες όπως η αμφισημία.Αν θέλουμε να έχει η γλώσσα την ιδιότητα ότι, τα πράγματα που συνήθως θέλουμε να πούμε παράγοντα σύντομα και με απλό τρόπο,ε΄λοιπόν δεν έχει ούτε αυτή την ιδιότητα.Πολλά από τα πράγματα που θα θέλαμε να πούμε ίσως είναι πολύ δύσκολο να τα εκφράσουμε,ίσως ακόμη και αδύνατο να τα εκφράσουμε…..Λοιπόν το σύστημα δεν είναι καλά σχεδιασμένο από πολλές λειτουργικές απόψεις. ….»( Ν.Chomsky :”Για τη φύση κλπ.σε.166 επ.).
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Φιλοσοφία τής γλώσσας ονομάζεται η λογική διερεύνηση της φύσης, των απαρχών και τής χρήσης της γλώσσας. Ως θέμα, η φιλοσοφία τής γλώσσας για τους αναλυτικούς φιλοσόφους ασχολείται με τέσσερα θεμελιώδη προβλήματα:
τη φύση τής σημασίας
τη χρήση τής γλώσσας,
τη γνώση τής γλώσσας (language cognition),
και τη σχέση μεταξύ γλώσσας και πραγματικότητας.
Αντίθετα, οι Ηπειρωτικοί φιλόσοφοι, τείνουν να μη θεωρούν τη φιλοσοφία τής γλώσσας ως ξεχωριστό αντικείμενο αλλά ως μέρος τής λογικής, τής ιστορίας ή τής πολιτικής. Αρχικά οι φιλόσοφοι τής γλώσσας διερευνούν τη φύση τής σημασίας και προσπαθούν να εξηγήσουν τι σημαίνει να "σημαίνει" κάτι. Θέματα προς αυτήν την κατεύθυνση είναι η φύση τής συνωνυμίας, η προέλευση τής ίδιας τής σημασίας, και πώς μπορεί κάθε σημασία τελικά να γίνει γνωστή. Οι αναλυτικοί φιλόσοφοι τής γλώσσας δείχνουν επίσης ειδικό ενδιαφέρον για τον τρόπο με τον οποίο μια πρόταση συντίθεται σε κάτι που συνολικά έχει μια σημασία, μέσω των σημασιών των τμημάτων της.Στη συνέχεια, προσπαθούν να καταλάβουν τι κάνουν οι ομιλητές και οι ακροατές με τη γλώσσα κατά την επικοινωνία, και πώς αυτή χρησιμοποιείται σε κοινωνικό επίπεδο. Ειδικότερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα θέματα τής εκμάθησης τής γλώσσας, τής δημιουργίας τής γλώσσας, και των δράσεων ομιλίας (speech acts).Τρίτον, ερευνάται η σχέση που έχει η γλώσσα με τη σκέψη, τόσο του ομιλητή όσο και τού διερμηνέα. Eχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί σε αυτή βασίζεται η επιτυχής μετάφραση των λέξεων σε άλλες λέξεις.Τέλος, ερευνούν πώς η γλώσσα και η σημασία σχετίζονται με την αλήθεια και τον κόσμο
. Οι φιλόσοφοι τείνουν να ασχολούνται λιγότερο με το ερώτημα ποιες προτάσεις είναι πραγματικά αληθείς και περισσότερο με το τι είδους σημασίες μπορούν να είναι αληθείς ή ψευδείς. Ένας φιλόσοφος τής γλώσσας που ασχολείται με την αλήθεια, αντί να ασχολείται με τον τρόπο που χρησιμοποιούνται οι προτάσεις, μπορεί να ρωτά αν μια πρόταση χωρίς νόημα μπορεί να είναι αληθής ή όχι, ή αν οι προτάσεις μπορούν να εκφράζουν ιδιότητες πραγμάτων που δεν υπάρχουν.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ
Συμφώνως με σχετική καταχώρηση στο διαδίκτυο,υπάρχει διαφωνία μεταξύ των ανθρωπολόγων ως προς το πότε πρωτοχρησιμοποιήθηκε η γλώσσα από τον άνθρωπο.Οι εκτιμήσεις κυμαίνονται σε χρονική περίοδο μεταξύ δύο εκατομμυρίων ετών ,κατά την περίοδο του Homo habilis,μέχρι σαράντα χιλιάδες χρόνια περίπου, από σήμερα, την περίοδο του ανθρώπου τού Cro-Magnon.Πάντως πρόσφατα στοιχεία οδηγούν στό ότι η σύγχρονη ανθρώπινη γλώσσα επινοήθηκε ή αναπτύχθηκε στην Αφρική πριν περίπου από 50.000 έτη.Η άποψη αυτή,βασίζεται στη παρατήρηση,ότι απομονωμένοι πληθυσμοί,χρησιμοποιούν για την επικοινωνία τους γλώσσα ,πού πρέπει να χρησιμοποιούσαν οι πρώτοι πληθυσμοί στην Αφρική,πριν διασκορπισθούν σε διάφορες ομάδες,που κατώκησαν σε διάφορα μέρη του κόσμου.
Υπάρχουν γλωσσολογικές υποθέσεις (linguistic speculation) για την Ινδία από τη βεδική περίοδο (περίπου το 1500 π.Χ.) με τη θεοποίηση του vāk, του "λόγου". Στη Δύση η έρευνα πάνω στη γλώσσα εμφανίζεται από τον 5ο αιώνα π.Χ. με τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη και τους Στωικούς. Και στην Ινδία και στην Ελλάδα, οι γλωσσολογικές υποθέσεις εμφανίζονται πριν τις γραμματικές παραδόσεις της συστηματικής περιγραφής της γλώσσας, που ανάγονται στον 7ο αιώνα π.Χ. στην Ινδία (βλ. Yaska), και στον 3ο αιώνα π.Χ. στην Ελλάδα (βλ. Ριανός).Στον διάλογο Κρατύλος ο Πλάτωνας ασχολήθηκε με την ερώτηση αν τα ονόματα των πραγμάτων ορίζονται από σύμβαση ή από τη φύση. Άσκησε κριτική στις συμβάσεις (conventionalism) γιατί οδηγούσε στο περίεργο αποτέλεσμα ότι, σε όλα τα πράγματα μπορούσε να αποδοθεί ένα όνομα από σύμβαση. Επομένως δεν μπορούν να χειριστούν την ορθή ή λανθασμένη εφαρμογή ενός ονόματος. Ισχυρίστηκε ότι υπάρχει μια φυσική ορθότητα στα ονόματα, δείχνοντας ότι, οι σύνθετες λέξεις και φράσεις έχουν ένα εύρος ορθότητας. Υπεστήριξε επίσης ότι ,τα πρωτογενή ονόματα έχουν μια φυσική ορθότητα, γιατί κάθε φώνημα εκφράζει μια βασική ιδέα ή ένα συναίσθημα. Για παράδειγμα κατά τον Πλάτωνα το γράμμα λ και ο ήχος τους αναπαριστούσαν την ιδέα "μαλακό". Μέχρι όμως το τέλος του "Κρατύλου" είχε παραδεχτεί ότι ,συνεισφέρουν κάποιες κοινωνικές συμβάσεις και ότι, η ιδέα των φωνημάτων που έχουν ξεχωριστές σημασίες έχει κάποια λάθη. Στον Κρατύλο ο Σωκράτης δεν φαίνεται να κρατά μια σαφή θέση.Ο Αριστοτέλης ασχολήθηκε με θέματα λογικής, κατηγοριών, καθώς και με τη δημιουργία της σημασίας. Χώρισε όλα τα πράγματα σε κατηγορίες με βάση το είδος (species) και το γένος (genus). Πίστευε ότι, η σημασία ενός κατηγορήματος οριζόταν από μια αφαίρεση των ομοιοτήτων μεταξύ διαφορετικών πραγμάτων. Αυτή η θεωρία αργότερα αποκλήθηκε νομιναλισμός. Επειδή όμως ο Αριστοτέλης θεωρούσε ότι, αυτές οι ομοιότητες αποτελούνταν από μια πραγματική ομοιότητα της φόρμας, συχνά θεωρείται οπαδός του "μετριοπαθούς ρεαλισμού" ("moderate realism")Οι Στωικοί φιλόσοφοι προσέφεραν πολλά στην ανάλυση της γραμματικής, διακρίνοντας ανάμεσα σε πέντε είδη του λόγου: τα ουσιαστικά, τα ρήματα, τα ονομαστικά (ονόματα ή επίθετα), τους συνδέσμους και τα άρθρα. Ανέπτυξαν επίσης μια θεωρία για το λεκτόν αντιστοιχιζόμενη με κάθε σημείο της γλώσσας, και διαφέρει από το σημείο και από τον κόσμο στον οποίο αναφέρεται. Αυτό το λεκτόν ήταν η σημασία (ή η αντίληψη, αγγλ. sense) κάθε όρου. Το λεκτόν μιας πρότασης είναι αυτό που σήμερα θα αποκαλούσαμε τυπικά πρόταση (proposition). Οι τυπικές προτάσεις θεωρούνταν ότι, μετέφεραν την αλήθεια (δηλ. μπορούσαν να είναι αληθείς ή ψευδείς) ενώ οι απλές προτάσεις μετέφεραν απλώς τις εκφράσεις. Διαφορετικά λεκτά μπορούσαν να εκφράσουν άλλα πράγματα εκτός προτάσεων, όπως εντολές, ερωτήσεις και επιφωνήματα.
Η κανονική φιλοσοφία τής γλωσσολογίας κατάγεται από την πρώιμη μεσαιωνική Ινδική φιλοσοφία (περίπου μεταξύ του 5ου και του 10ου αιώνα) και το διάλογο μεταξύ των διάφορων σχολών σκέψης αυτής. Η "υλιστική" σχολή Mimamsa των Kumārila Bhaṭṭa και Prabhākara έτεινε προς τις συμβάσεις, υποστηρίζοντας ότι, η γλωσσική συμπεριφορά και η σημασία διέφεραν. Η ολιστική (sphoṭa) σχολή των "γραμματικών", των Bhartṛhari και Maṇḍana Miśra υποστήριζε ότι, η φωνητική διατύπωση και η σημασία ήταν αδιαίρετες και τελικά ταυτίζονταν με το Μπράχμαν (śabda-tattva-brahman), με τον Vācaspati Miśra και τη μεταγενέστερη σχολή Navya-Nyāya.Οι φιλόσοφοι του μεσαίωνα ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για τα λεπτά νοήματα της γλώσσας και της χρήσης της. Για πολλούς Σχολαστικούς, αυτό οφειλόταν στην ανάγκη μετάφρασης ελληνικών κειμένων στα λατινικά. Υπήρξαν αρκετοί σημαντικοί φιλόσοφοι της γλώσσας στην περίοδο του μεσαίων. Σύμφωνα με τον Peter J. King, ο Peter Abelard υπήρξε πρόδρομος των σύγχρονων ιδεών σημασία και σημαινόμενο (sense and reference), η άποψη αυτή όμως έχει αμφισβητηθεί. Επίσης, το Summa Logicae του Γουλιέλμου του Όκαμ ήταν μια από τις πρώτες σοβαρές προσπάθειες να κωδικοποιηθεί μια νοητική γλώσσα.Οι σχολαστικοί της υψηλής μεσαιωνικής περιόδου, όπως ο Όκαμ και ο John Duns Scotus, θεωρούσαν τη λογική σαν μια scientia sermocinalis (επιστήμη της γλώσσας). Το αποτέλεσμα των ερευνών τους ήταν η ανάπτυξη γλωσσολογικο-φιλοσοφικών εννοιών, η πολυπλοκότητα και η σημασία των οποίων μόλις πρόσφατα αναγνωρίστηκε. Οι φιλόσοφοι του μεσαίωνα ασχολήθηκαν με αρκετά από τα πιο ενδιαφέροντα προβλήματα της σύγχρονης φιλοσοφίας της γλώσσας. Τα φαινόμενα του απροσδιόριστου νοήματος (vagueness) και του διφορούμενου νοήματος (ambiguity) αναλύθηκαν σε μεγάλο βαθμό, και αυτό οδήγησε σε ένα αυξημένο ενδιαφέρον για προβλήματα που είχαν σχέση με συγκατηγορηματικές λέξεις όπως το και, το ή, το μη, το εάν και το κάθε. Αναπτύχθηκε επίσης αρκετά η μελέτη των κατηγορηματικών λέξεων (ή όρων) και των ιδιοτήτων τους. Ένα από τα σημαντικότερα αποτελέσματα της έρευνας των σχολαστικών σε αυτό το πεδίο ήταν η θεωρία του suppositio. Το suppositio ενός όρου είναι η ερμηνεία που δίνεται σε αυτόν σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλο (συμφραζόμενα). Μπορεί να είναι δόκιμο (proper) ή αδόκιμο (improper,) π.χ. όταν χρησιμοποιείται στη μεταφορά, στη μετωνυμία και σε άλλες εκφράσεις του λόγου). Ένα δόκιμο suppositio, μπορεί να είναι τυπικό (formal) ή υλικό (material) ανάλογα με το αν αναφέρεται στο συνηθισμένο μη-γλωσσικό του αναφερομενο (όπως στην πρόταση "ο Κάρολος είναι άνθρωπος"), ή στον εαυτό του ως γλωσσική οντότητα (όπως στην πρόταση "το Κάρολος έχει εφτά γράμματα"). Αυτή η κατηγοριοποίηση είναι ο πρόδρομος της σύγχρονης διάκρισης μεταξύ χρήσης και αναφοράς (use-mention), και μεταξύ της γλώσσας και της μεταγλώσσας.Μεταξύ του 11ου και του 13ου αιώνα υπήρξε μια παράδοση που ονομάστηκε υποθετική γραμματική (speculative grammar). Ανάμεσα στους φιλοσόφους της βρίσκονται ο Martin of Dace και ο Thomas of Erfurth.
ΠΡΩΙΜΗ- ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
Οι γλωσσολόγοι της Αναγέννησης και του Μπαρόκ όπως ο Johannes Goropius Becanus, ο Athanasius Kircher και ο John Wilkins, είχαν γοητευθεί από την ιδέα μιας φιλοσοφικής γλώσσας που να εξουδετερώνει την ασυνεννοησία των γλωσσών, λόγω της ανακάλυψης των Κινεζικών χαρακτήρων και των Αιγυπτιακών ιερογλυφικών (έργο Hieroglyphica). Αυτή η σκέψη μπορεί να συγκριθεί με την ιδέα της ύπαρξης μιας παγκόσμιας γλώσσας της μουσικής, μια θεωρία που έχει αποδειχτεί εσφαλμένη.Οι ηπειρωτικοί φιλόσοφοι άρχισαν να απορροφούν την Ινδική γλωσσολογική παράδοση μόλις από τα μέσα του 18ου αιώνα, αρχικά με τον Jean François Pons και τον Henry Thomas Colebrooke (editio princeps του Varadarāja, ενός γραμματικού Σανσκριτικών του 17ου αιώνα, από το 1849)Στις αρχές του 19ου αιώνα, ο Δανός φιλόσοφος Søren Kierkegaard υποστήριξε ότι, η γλώσσα θα έπρεπε να παίζει μεγαλύτερο ρόλο στη Δυτική φιλοσοφία. Θεωρούσε ότι ,η φιλοσοφία δεν είχε εστιάσει αρκετά στο γνωσιακό ρόλο που παίζει η γλώσσα και ότι, η μεταγενέστερη φιλοσοφία θα έπρεπε να ασχολείται συνειδητά με τη γλώσσα.Επομένως, η γλώσσα άρχισε να έχει έναν κεντρικό ρόλο στη Δυτική φιλοσοφία των τελών του 19ου αιώνα, ειδικά με το Port Royal στη Γαλλία, στον αγγλόφωνο κόσμο και σε άλλα μέρη της Ευρώπης. Το βασικό έργο ήταν το Cours de linguistique générale, του Ferdinand de Saussure, που εκδόθηκε μετά το θάνατό του, το 1916.Η φιλοσοφία της γλώσσας έγινε τότε τόσο διαδεδομένη, που στους κύκλους της αναλυτικής φιλοσοφίας, ολόκληρη η φιλοσοφία εμφανιζόταν σαν κάτι που αφορούσε τη φιλοσοφία της γλώσσας. Τον 20ο αιώνα, η "γλώσσα" έγινε ακόμα πιο κεντρικό θέμα ανάμεσα σε πολλά και διαφορετικά παρακλάδια της φιλοσοφίας. Η φράση "η γλωσσολογική στροφή" ("the linguistic turn") χρησιμοποιήθηκε για να περιγραφεί η έμφαση που έδιναν στη γλώσσα οι φιλόσοφοι της εποχής.Σημαντικά θέματα και υπο-πεδία.
Ειδικώτερα για την προσπάθεια δημιουργίας μιάς παγκόσμιας γλώσσας που θα διευκόλυνε την επικοινωνία μεταξύ λαών ,τοποθετείται και η δημιουργία τής esperαnto( που πήρε το όνομα αυτό από το ότι, ο δημιουργός της Lejzer Ludwig Zamenhof υπέγραφε τα βιβλία με το ψευδώνυνο Doktor Esperanto) που σήμερα ,με την οργάνωση που έχει (Universala Esperanto Asocio) έχει εκπροσώπηση στις μεγαλύτερες χώρες τού κόσμου, και έχει να επιδείξει , σημαντικές επιτυχίες, αφού ο εσπεραντικός τύπος, αριθμεί πάνω από εκατό περιοδικά,και στην εσπεράντo έχουν μεταφρασθεί, τα σπουδαιότερα,έργα όλων των λογοτεχνιών από την Βίβλο μέχρι τα παραμύθια τού Αντερσεν,ενώ υπάρχει και πρωτότυπη ΄λογοτεχνική παραγωγή. Υπάρχει όμως και άποψη,που σε αντιστοιχία με την βιοποικιλότητα που θέλουν οι βιολόγοι,ζητούν την διατήρηση των φυσικών γλωσσών. « Να νοιαζόμαστε για την διαφύλαξη των γλωσσών όπως ακριβώς νοιαζόμαστε για την οικολογία » λέγει ο Umberto Eco.
Όπως έχουν σήμερα τα πράγματα,ως διεθνής(βοηθητική) γλώσσα μπορεί να θεωρηθεί η αγγλική. Tα αγγλικά είναι η διεθνής γλώσσα της επικοινωνίας που μιλιέται σχεδόν από το ένα τέταρτο των κατοίκων του πλανήτη. H ανάδειξη της αγγλικής γλώσσας στη σημερινή κυρίαρχη θέση της δεν ήταν τυχαία, αλλά το αναπόφευκτο αποτέλεσμα της εξάπλωσης τής βρετανικής αυτοκρατορίας και, μεταγενέστερα, της επιρροής των Hνωμένων Πολιτειών.
ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ-ΜΕΡΙΚΗ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ ΚΑΙ ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ-
ΟΔΟΜΜΙΣΜΟΣ
Η γλωσσολογία ως επιστήμη θεωρείται ότι, αρχίζει το 1816 με το έργο του Γερμανού γλωσσολόγου Φραντς Μποπ (Franz Bopp): «Για το κλιτικό σύστημα του ρήματος της Σανσκριτικής σε σύγκριση προς το της ελληνικής, λατινικής, περσικής και γερμανικής γλώσσας». Με το έργο αυτό καθιερώθηκε η γλωσσική επιστήμη ως Συγκριτική γλωσσολογία. Μητέρα όλων των γλωσσών θεωρούνταν η Ινδοευρωπαϊκή γλώσσα,άποψη που όπως εκτίθεται σε άλλο σημείο έχει πλέον εγκαταλειφθεί. Στις γλωσσολογικές έρευνες γινόταν χρήση της ιστορικής, της διαχρονικής μεθόδου.
(Αξιοσημείωτο είναι το ότι , τον 19ο αιώνα οι ερευνητές εστίαζαν το ενδιαφέρον τους στη μελέτη των γραπτών κειμένων των Αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων του 5ου π. Χ. αιώνα. Έμφαση γινόταν στον γραπτό λόγο. Ο προφορικός λόγος εθεωρείτο ατελές αντίγραφο του γραπτού λόγου).
Ακριβώς εκατό χρόνια μετά το έργο του Μποπ, δηλαδή το 1916, κάνει την εμφάνισή του το έργο του Ελβετού γλωσσολόγου Φερντινάντ ντε Σωσσύρ (Ferdinand de Saussure) με τον τίτλο «Μαθήματα Γενικής Γλωσσολογίας». Με το έργο αυτό αρχίζει μια νέα θεώρηση της γλώσσας, όχι πια στην ιστορική της εξέλιξη, αλλά στη συγχρονική της θεώρηση και λειτουργία. Ο Σωσσύρ θεωρείται ο πατέρας της σύγχρονης γλωσσολογίας.
Χαρακτηριστικά της τάσης αυτής είναι κυρίως.
* Έμφαση στη συγχρονία.
* Αξία στον προφορικό λόγο. (Η ομιλία θεωρείται ως πρωταρχική και η γραπτή γλώσσα δευτερεύουσα, καθόσον η δεύτερη προέρχεται από την πρώτη).
* Δομή και σύστημα στη γλώσσα.
* Διάκριση ανάμεσα στον Λόγο (Langue) - το γενικό σύστημα της γλώσσας που μιλιέται από όλα τα μέλη της γλωσσικής κοινότητας, και στην Ομιλία (Parole) - τη χρήση της γλώσσας από κάθε άτομο.
* Έννοια του γλωσσικού σημείου. Σχέση σημαίνοντος και σημαινομένου.
* Η ένωση σημαίνοντος και σημαινομένου είναι αυθαίρετη. (Συμβατικότητα του γλωσσικού σημείου). Αντίθετη άποψη εκφράζει ο Κρατύλος στο έργο Κρατύλος του Πλάτωνος,όπου γινεται προσπάθεια να αποδειχθεί πώς η ονομασία κάθε αντικεμενου,δεν είναι συμβατική αλά έχει σχέση με τη φύση του.Και για την άποψη αυτή γράφουμε σε άλλο σημείο.
* Διάκριση ανάμεσα στις συνταγματικές σχέσεις (οριζόντιος άξονας) και τις παραδειγματικές σχέσεις (κατακόρυφος άξονας) των λέξεων
Παραδείγματα
Η Ελένη πήρε εξαίρετο καινούργιο αυτοκίνητο
Ο Γιάννης αγόρασε ένα θαυμάσιο παλιό ποδήλατο
απέκτησε υπέροχο ρολόι
Από την έννοια της δομής (structure) του Σωσσύρ στη γλώσσα προέκυψε η θεωρία του δομισμού (στρουκτουραλισμού). . Με τον όρο δομισμός, ή στρουκτουραλισμός (εκ του αντίστοιχου αγγλικού και γαλλικού όρου), φέρεται μια κοινή θεωρία ανθρωπολογικών επιστημών με στόχο την ανάλυση των ανθρωπίνων πραγμάτων ως υποσύνολο ενός ευρύτερου συνόλου που αλληλοπροσδιορίζονται με βάση κάποιους κανόνες κατά την έννοια της δόμησης. Πρόκειται για είδος μεθοδολογίας των κοινωνικών επιστημών χωρίς φιλοσοφική προέκταση. Βασικές έννοιες του δομισμού είναι η ολότητα και η διάδραση σε μια ιδανική μορφή που επιδέχονται μια λογικο-μαθηματική διατύπωση.
Η έννοια του δομισμού άρχισε να εμφανίζεται περί τα μέσα του 20ου αιώνα σε τρεις βασικά επιστήμες: στη γλωσσολογία με τις εργασίες και την προσέγγιση του Φερντινάντ ντε Σωσσύρ (1857 - 1913), στην ψυχολογία με την λεγόμενη "μορφολογική θεωρία" ή "θεωρία της μορφής" και στην ανθρωπολογία με τον λεγόμενο "λειτουργισμό" από τις οποίες και μετεμφυτεύτηκε στις κοινωνικές επιστήμες. Ακαδημαϊκοί και στοχαστές από διαφορετικά γνωστικά πεδία, όπως η κοινωνική ανθρωπολογία, η κοινωνιολογία ή η ψυχολογία, επιχείρησαν να αξιοποιήσουν κατά την εικοσαετία 1950 - 1970 τον δομισμό ως κεντρικό παράδειγμα ερμηνείας φαινομένων στους τομείς τους και να τον συγχωνεύσουν με παλαιότερες θεωρητικές προσεγγίσεις, όπως ο μαρξισμός ή η ψυχανάλυση, πλην όμως στα μόνα πεδία που φέρεται να υπήρξε γόνιμη η θεωρία αυτή είναι η γλωσσολογία και η ανθρωπολογία στην κοινωνική της διάσταση.
Υπήρξαν δύο σχολές
1- Ευρωπαϊκός δομισμός (Σχολές: Πράγας, Κοπεγχάγης, Παρισιού, Λονδίνου).
2- Αμερικανικός δομισμός, με κύριο εκπρόσωπός της τον Μπλούμφιλντ (Bloomfield).
Για τον Μπλούμφιλντ, οπαδό του μπιχεβιορισμού, δεν υπάρχει σημαντική διαφορά ανάμεσα στην ανθρώπινη γλώσσα και στα συστήματα επικοινωνίας των ζώων. Οι γλωσσικές εκφράσεις αποτελούν αντίδραση σε ορισμένους ερεθισμούς. Ο ομιλητής κάνει προτάσεις, που ποτέ δεν είχε προηγουμένως ακούσει, με βάση την αναλογία και τη μίμηση. Ο Μπλούμφιλντ συμφωνούσε με τις απόψεις του μπιχεβιοριστή Σκίννερ, Καθηγητή Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, όπως αυτός τις εξέφραζε στο βιβλίο του «Γλωσσική Συμπεριφορά» (1957)
Ο αρχικός γλωσσολογικός δομισμός του Σωσσύρ επέφερε μεγάλες αλλαγές στον χώρο κατά τις αρχές του 20ου αιώνα, καταδεικνύοντας την ανάγκη για συγχρονική μελέτη της γλώσσας στο αφηρημένο παρόν, όχι στο πλαίσιο της διαχρονικής της εξέλιξης, μα και τονίζοντας τη φύση της ως ένα σύστημα αλληλεπιδρώντων στοιχείων (π.χ. φωνήματα) τα οποία αποκτούν νόημα μέσα από τις μεταξύ τους σχέσεις και αντιθέσεις. Πρωτοπόρος στην επεξεργασία ενός καθολικού δομιστικού παραδείγματος στις κοινωνικές επιστήμες και εισηγητής του όρου υπήρξε ο Γάλλος ανθρωπολόγος Κλοντ Λεβί-Στρος (1908 - 2009), ο οποίος εφάρμοσε τον δομισμό στο πεδίο του την ίδια στιγμή που ο γλωσσολογικός δομισμός υποχωρούσε προς όφελος της γενετικής γλωσσολογίας του Νόαμ Τσόμσκι. Μετέπειτα στοχαστές οι οποίοι αξιοποίησαν τον δομισμό είναι ο Ζακ Λακάν, σε μία προσπάθεια ενοποίησής του με την ψυχανάλυση, ο Λουί Αλτουσέρ και ο Νίκος Πουλαντζάς, σε δύο διαφορετικά προγράμματα δομιστικής προσέγγισης στον μαρξισμό, καθώς και ο Ρολάν Μπαρτ στη λογοτεχνική ανάλυση. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 ωστόσο, ο δομισμός άρχισε να γίνεται στόχος κριτικής για τον ανιστορικό / συγχρονικό και άκαμπτο χαρακτήρα του, ακόμα και από θεωρητικούς που αρχικά είχαν θεωρηθεί δομιστές (π.χ. ο Μισέλ Φουκώ). Το αποτέλεσμα ήταν η ουσιαστική εγκατάλειψη του δομιστικού προγράμματος και η ανάδυση του μεταδομισμού, ο οποίος διατήρησε κάποια μόνο από τα χαρακτηριστικά του προκατόχου του και απέρριψε άλλα, ενώ τελικά απετέλεσε κεντρικό στοιχείο του ευρύτερου μεταμοντερνισμού στη φιλοσοφία.
Γενικώς με τον δομισμό,σημαντικός ρόλος ανήκει και στον μεγάλο μαθηματικό Αλεξάντρ Γκρόθεντικ,(; μερικοί τον θεωρούν ως ένα από τους μεγαλύτερους μαθηματικούς όλων γτων εποχών, ως έναν Αινστάιν των μαθηματικών).,Το όνομά του συνδέεται κυρίως με την αλγεβρική γεωμετρία.
Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ(:ΕΞΕΛΙΞΗ-ΕΠΙΝΟΗΣΗ-Η…..)
ΚΟΙΝΗ Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ;
Συμφώνως με δημοσίευμα στην εφημερίδα ΕΘΝΟΣ ενιαία προέλευση στο χώρο και στο χρόνο φαίνεται να έχουν όλες οι γλώσσες του πλανήτη και αυτή -όπως συμβαίνει και με την καταγωγή των ίδιων των ανθρώπων- βρίσκεται στην υποσαχάρεια Αφρική.
Εκεί εκτιμάται ότι, γεννήθηκε ο λόγος πριν από περίπου 150.000 χρόνια, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική μελέτη, η οποία απορρίπτει την άποψη ότι, οι γλώσσες εμφανίστηκαν ανεξάρτητα σε διάφορες περιοχές και σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Η νέα έρευνα υποστηρίζει ότι, όπως η βιολογική εξέλιξη των ανθρώπων είναι «γραμμένη» στα γονίδια, έτσι και η γλωσσολογική εξέλιξη «κρύβεται» στη διαχρονική εξέλιξη των ήχων των γλωσσών.
Ο Δαρβίνος το 1871 στο βιβλίο του, « Η καταγωγή του Ανθρώπου» καθώς και άλλοι όπως ο Σπένσερ είχαν παρατηρήσει τη στενή σχέση μεταξύ μουσικής και γλώσσας.Ο Δαρβίνος απέδιδε τη προέλευση της μουσικής σε σεξουαλική επιλογή.Ο Mithen στο βιβλίο του « The Singing Neanderlands» συνδέει την αύξηση του μεγέθους του εγκεφάλου με μια νέα εκδοχή της μουσικογλώσσας.Για τον Chomsky ,όπως και σε άλλο σημείο του προκείμενου γράφουμε,η γλωσσική ικανότητα είναι γενετικώς εγγεγραμμένη.
Με τη μελέτη, υπό τον ανθρωπολόγο Quentin Atkinso του νεοζηλανδικού πανεπιστημίου του Οκλαντ (Τμήμα Ψυχολογίας), που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Science», σύμφωνα με τους «New York Times», τη βρετανική «Telegraph» και στο βιβλίο το «New Scientist», πραγματοποίείται μια διεξοδική ανάλυση 504 γλωσσών και, εκτός από την κοινή αφρικανική καταγωγή, εκτιμάται ότι, η γλώσσα πιθανότατα ήταν ένα από τα σημαντικότερα «εργαλεία» που επέτρεψε στους προγόνους μας να μεταναστεύσουν με επιτυχία από την Αφρική και να αποικίσουν τον υπόλοιπο κόσμο.
Ο ερευνητής, μέσα από τη συγκριτική ανάλυση των γλωσσών της Γης, με τη βοήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών και μαθηματικών-στατιστικών μοντέλων, διαπίστωσε ότι ,υπάρχει άμεση σχέση ανάμεσα στην ηλικία ενός πολιτισμού και στον αριθμό των φωνημάτων (ιδιαίτερων ήχων), που περιέχει η γλώσσα του.
Ενώ πολλές αφρικανικές γλώσσες έχουν περισσότερα από 100 φωνήματα, τα αγγλικά, τα γαλλικά και τα γερμανικά έχουν γύρω στα 45 η κάθε μια και η γλώσσα της Χαβάης μόνο 13. Γενικά, όσο πιο πρόσφατα αποικίστηκε από ανθρώπους μια περιοχή του πλανήτη, τόσο λιγότερα φωνήματα εμφανίζει σήμερα η γλώσσα της. Εκτός από την Αφρική, μεγάλη ποικιλία φωνημάτων εμφανίζει και η ΝΑ Ασία.
Η νέα ανάλυση βασίζεται στην θεωρία ότι, όσο παλαιότερος είναι ένας πολιτισμός, τόσο μεγαλύτερη εξελικτική ποικιλία εμφανίζει, είτε στο πεδίο της βιολογίας (γονίδια), είτε του πολιτισμού (γλώσσα). Η έρευνα προσδιορίζει σε μια εποχή περίπου πριν από 150.000 χρόνια την εμφάνιση της γλώσσας στη νοτιοδυτική Αφρική, όταν άρχισαν να εμφανίζονται κι άλλες νέες μορφές επικοινωνίας όπως οι πρώτες σπηλαιογραφίες.
Οι πρώτοι άνθρωποι (homo sapiens) εκτιμάται άρχισαν τις μεταναστεύσεις από την «μαύρη ήπειρο» πριν από περίπου 80.000 χρόνια και αφού ήδη είχαν εξελίξει σε ένα βαθμό την γλώσσα τους.
Η νέα αυτή μελέτη, που δείχνει ότι υπάρχει μεγαλύτερη φωνητική-γλωσσική ποικιλία στην Αφρική, συμπίπτει με τις γενετικές αναλύσεις που αποκαλύπτουν ότι, οι αφρικανικοί πληθυσμοί έχουν μεγαλύτερη γονιδιακή ποικιλία λόγω της μεγαλύτερης αρχαιότητάς τους. Σύμφωνα με τον Άτκινσον, καθώς σταδιακά οι ανθρώπινοι πληθυσμοί διασπάστηκαν σε μικρότερες ομάδες και εξαπλώθηκαν στη Γη, οι γλώσσες έχασαν σιγά-σιγά την ποικιλία των φωνημάτων και ήχων που περιείχαν.
Νέα μελέτη συμπεραίνει -αλλά δεν αποδεικνύει τελεσίδικα- μια και μοναδική προέλευση της γλώσσας στον χώρο και τον χρόνο, αναμένεται να δημιουργήσει νέες αντιδράσεις μεταξύ γλωσσολόγων και άλλων επιστημόνων, που είναι πιο επιφυλακτικοί για το πώς εξελίχτηκαν οι γλώσσες στην «αυγή» της ανθρωπότητας.
Oμως ο γλωσσολόγος Michael Cysouw και οι περισσότεροι συνάδελφοί του αρνούνται να αποδεχθούν την άποψη αυτή,υποστηρίζοντας ότι, δεν είναι δυνατό να ανιχνεύσει κανείς την προϊστορία της γλώσσας σε βάθος χρόνου μεγαλύτερο των 6.500 έως 10.000 ετών στο παρελθόν και ότι, δεν δύνανται να δεχθούν αναλύσεις που ανάγονται σε περιόδους πριν από 150.000 χρόνια.
Η ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ SEDIR ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ
Ο γάλλος εσωτεριστής Sedir(1871-1926) γράφει ότι, όλη η νοητική εξέλιξη τού λόγου,διενεργείται μέσα στο αστρικό πεδίο,όπου βρίσκεται μια γενεσιουργός Τριάδα και όπου γίνεται και η διαφοροποίηση των χωριστών γλωσσών κάθε λαού.Γιά τον Sedir υπάρχει μια συμπαντική γλώσσα, ο άνθρωπος έχει πλασθεί για να έχει μόνον μια γλώσσα, η γλώσσα τής φύσης είναι η ρίζα όλων των γλωσσών,που όμως εξαιτίας των πολλών διαλέκτων-αποτέλεσμα συνήθειας και σύμβασης- δεν μπορεί να αναγνωρισθεί παρά μόνον από κείνους που τους την αποκάλυψε το Αγιο Πνεύμα.Ειδικότερα ως προς τον σχηματισμό τού αλφαβήτου,βλέπει την πηγή των γραμμάτων στον αριθμό δώδεκα που περιέχει δύο βασίλεια το ένα αγγελικό, το άλλο ανθρώπινο, που το καθένα τους περιέχει δύο εξάδες, και που το κέντρο κάθε μιάς απ΄αυτές παράγει άλλες γήινες ή πύρινες κι έτσι έχουμε τον αριθμό 24 ,δηλαδή τα γράμματα τού αλφαβήτου.Ειδικώτερα για τα πέντε φωνήεντα, A.E,I,O.U θεωρεί ότι, αντιπροσωπεύουν το όνομα τού θεού JEHOVAH.
H BLAVATSKY ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ
Στο θέμα τής γλώσσας,και ειδικότερα στις αρχές της γλωσσικής,με την ευρεία έννοια επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων,αφιερώνει λίγες σχετικώς γραμμές και η συνιδρύτρια τής Θεοσοφικής Εταιρείας,El.P.Blavatsky στο βιβλίο της, «»Μυστικής Δοξασία»(The Secret Doctrine,),στο οποίο και παραπέμπουμε τον αναγνώστη-ερευνητή.Εκεί η συγγραφέας γράφει –μεταξύ άλλων- ότι,πρόσφατες ανακαλύψεις μεγάλων μαθηματικών και Καμπαλιστών αποδεικνύουν πέρα από ,κάθε αμφιβολία ,πώς κάθε θεολογία,από την αρχαιότερη μέχρι τη τελευταία,ξεπήδησε όχι μόνο από μια πηγή αφηρημένων πίστεων αλλά από μια παγκόσμια εσωτερική ή «μυστηριακή»(τα εισαγωγικά είναι της συγγραφέως)γλώσσα.Οι μελετητές αυτοί,κατέχουν το κλειδί της παγκόσμιας γλώσσας της αρχαιότητας……Το μεγάλο αρχαικό σύστημα γνωστό από την προιστορική εποχή….είχε και εξακολουθεί να έχει την παγκόσμια γλώσσα του……………τη γλώσσα των ιεροφαντών,που έχει «επτά διαλέκτους» ( και εδώ τα εισαγωγικά είναι της συγγραφέως)…η κάθε μια από τις οποίες αναφέρεται και είναι ιδιαίτερα κατάλληλη για ένα από τα επτά μυστήρια της Φύσης.Κάθε μιιά έχει τον δικό της συμβολισμό…….όλα τα αρχαία κείμενα γράφονταν σε μια γλώσσα που ήταν παγκόσμια και γνωστή..σε όλα τα έθνη,αλλά η οποία τώρα είναι κατανοητή ,μόνον σε ελάχιστους……..όλες οι λέξεις εκείνης της μυστηριακής γλώσσας,σήμαιναν το ίδιο πράγμα για κάθε άνθρωπο……Υπήρξαν αρκετοί άνθρωποι που προσπάθησαν να επανεγκαθιδρύσουν μια τέτοια παγκόσμια και φιλοσοφική γλώσσα¨…….ο Λάιμπνιτς,αλλά ο μόνος που απέδειξε τη δυνατότητά της ήταν ο Ζ.ντε Μαιμώ,στο έργο του Πασιγραφίες.Το σχέδιο του Βαλεντίνου,το ονομαζόμενο « Ελληνική Καμπάλα» και βασιζόμενο στο συνδυασμό ελληνικών γραμμάτων μπορεί να χρησιμεύσει ως πρότυπο.Οι πολύπλευρες όψεις της μυστηριακής γλώσσας,οδήγησαν στην υιοθέτηση υπερβολικά διαφορετικών δογμάτων και τελετουργιών στην εξωτερική μορφή των εκκλησιαστικών λειτουργιών. Και εκεί οφείλουν την, προέλευσή τους τα περισσότερα δόγματα της Χριστιανικής Εκκλησίας,…..»
Kάπου αλλού όμως γράφει για την ύπαρξη αρχαίας,μη φωνητικής, συμβολικής και ιδεογραφικής, γλώσσας,με την οποία,οι θεοί, επικοινωνούσαν μεταξύ τους,καθώς και με τους μυημένους θνητούς.Υποστηρίζει ότι, σε κάθε έθνος υπήρχαν δύο γλώσσες,μια για τους απλούς ανθρώπους και μια ιερή, η γλώσσα των ναών και των μυστηρίων,ότι,κανείς δεν έχει αποδείξει από πού οι Φοίνικες έλαβαν το αλφάβητό τους,ότι, οι τελευταίοι είχαν επικοινωνία με τους Ινδούς Αρειους,Αιγυπτίους και άλλους,λαούς, ότι,θα έλθει εποχή που ,η γλώσσα τού Αισχύλου,και η λατινική θα ομιλείται σε ολόκληρη τη νότια Ευρώπη, και ότι, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο,ο Ορφέας έφερε τη τέχνη τής γραφής,από την Ινδία.
ΑΛΛΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ
Ο N.Chomsky, δεν είναι δαρβινιστής.Θεωρεί ότι, η βαθειά δομή τής γλώσσας ,προέκυψε ξαφνικά.
Αλλοι όμως γλωσσολόγοι όπως ο Pinker υποστηρίζουν ότι, η βαθειά δομή είναι ακριβώς κάτι που θα μπορούσε να έχει προκληθεί από την επιλογή,και ότι, το γεγονός ότι το "προιόν είναι κακοφκιαγμένμο,όπως είναι αναμενόμενο για τις αναγκαίες προσαρμογές,συνιστά ένδειξη τής δαρβινικής βάσης .
Ο M.Ruse(ό.π.σελ.226 επ.) αφού χαρακτηρίζει το πρόβλημα για την εξέλιξη της γλώσσας φρικτό ,καταλήγει στο ότι, η μόνη σίγουρη ημερομηνία είναι ότι, πριν από 50.000 χρόνια,-όπως μπορούμε να συμπεράνουμε από την θεαματική πολιτιστική ανάπτυξη-είχαμε πράγματι γλώσσα. Και ότι ,παρόλο που τίποτε δεν έχει αποδειχθεί πλήρως, αυτή ήταν πιθανώς μια παραλλαγή τής γλώσσας κλίκ.που μιλείται ακόμη σε χώρες της Αφρικής και (αποκλειστικώς) σε τελετές μύησης στην ενηλικίωση των Αβορίγινων της Αυστραλίας. Ξεκινώντας όμως από την παρατήρηση πώς ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου,εμπλέονται καθοριστικώς στην ικανότητα ομιλίας,και αυτές οι περιοχές,αναπτύσσονταν και πριν από δύο δισεκατομμύρια χρόνια,συμπεραίνει ότι, αυτό αποτελεί μιά ένδειξη ότι ίσως από τότε να υπήρχε μια μορφή πρωτόγονης πρωτογλώσσας.
Η ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΛΩΣΣΑΣ
ΗΒΙΒΛΟΣ
Με την επισήμανση,ότι,δεν πρόκειται για απόψεις που διεκδικούν επιστημονική εγκυρότητα, παρατίθενται ορισμένα αποσπάσματα από τη Βίβλο.Το ολιγώτερο εκφράζουν αντιλήψεις μιάς παληάς εποχής σχετιζόμενες έμμεσα ή άμεσα με το πρόβλημα τής γλώσσας και ειδικώτερα της καταγωγής της .( με το οποίο ασχολείται και Πλάτων στον Κρατύλο,όπως σε άλλο σημείο,αναφέρουμε)
Ετσι στη Γένεση (στίχοι 16-17) διαβάζουμε : « και ενετείλατο Κύριος ο Θεός τω Αδάμ λέγων. Από παντός ξύλου τού εν τω παραδείσω βρώσει φαγή από δε του ξύλου τού γιγνώσκειν καλόν και πονηρόν ου φάγεσθε απ αυτού, η δ΄άν ημερα φάγητε απ΄αυτού θανάτω αποθανείσθε.»Δεν είναι διόλου σαφές πώς διατυπώθηκε η εντολή αυτή,αν χρησιμοποιήθηκε κάποια γλώσσα και αν ναι ποιά.Ισως μια «γλώσσα» εσωτερικής επιφοίτησης. Ισως πάλι ο Θεός να εκφράστηκε μέσω ατμοσφαιρικών φαινομένων.Στις περιπτώσεις αυτές θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει,ότι, χάρις σ’ένα δώρο του Θεού προς τον ¨Ανθρωπο ο τελευταίος,παρά την έλλειψη γλώσσας,όπως την νοούμε σήμερα,ήταν σε θέση να κατανοεί το θείο θέλημα.Μια τηλεπαθητική επικοιωνία μήπως;
Αλλά το πρόβλημα συνεχίζεται.Στους στίχους 19 επ.εμφανίζεται ο Θεός,αφού έπλασεν θηρία και άλλα όντα, να ζητεί από τον Αδάμ να τα ονοματίσει.(«…και ήγαγεν αυτά προς τον Αδάμ ιδείν τι καλέσει αυτά,και παν ο εάν εκάλεσεν αυτό ψυχήν ζώσαν ,τούτο όνομα αυτώΑδάμ.Και εκάλεσεν Αδάμ ονόματα πάσι πάσι τοίς πετοινοίς κλπ.»Και εδώ πάλι το πρόβλημα.Ποιά γλώσα εχρησιμοποίησε ο Αδάμ,ποιο κριτήριο εχρησιμοποίησε για την επιλογή τού ονόματος κάθε ζώου;Και ακόμη παραπέρα. Στο στίχο 23 της Γενέσεως πάντοτε,ο Αδάμ,αντικρύζοντας την Εύα, την ονοματίζει ως γυνή.( ishsha θηλυκό τού ish= ανήρ)Αντιγράφω: « Τούτο νύν οστούν εκ των οστέων μου και σάρξ εκ τής σαρκός μου.αύτη κληθήσεται γυνή». Αντιπαρερχόμαστε το ότι, στο στίχο Γ 20,ο Αδαμ εμφανίζεται να δίδει στη γυναίκα και άλλο όνομα,Εύα( ως μητέρα όλων των ζώντων) και επαναφέρουμε και πάλι το ερώτημα,πώς έγινε η ονομστοδοσία αυτή.
Για το θέμα τής γλώσσας γίνεται αναφορά και στο μύθο του πύργου τής Βαβέλ.Κατά την Γένεση πάντοτε (ΙΑ 1 επ΄) ενώ μετά τον κατακλυσμό υπήρχε μια γλώσσα(«..ην πάσα η γή χείλος εν και φωνή μία πάσι») μετά ήλθε η σύγχυση.Ποιά η αρχική ενιαία γλώσσα,τι ακολούθησε μετά τη Σύγχυση;(Βαβέλ-=σύγχυση).
ΜΕΤΑ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ,ΚΑΙ ΕΠΑΝΕΡΧΟΜΕΝΟΙ,ΣΕ ΣΤΕΡΕΩΤΕΡΑ ΕΔΑΦΗ,ΕΧΟΥΜΕ ΟΤΙ:
Γενικώς γίνεται δεκτό,ότι,ο προ-ανθρώπινος» αυστραλοπίθηκος δεν είχε συστήματα επικοινωνίας, ουσιαστικώς διάφορα, απ΄αυτά που συναντούμε γενικώς στους μεγάλους πιθήκους ,αλλά οι σχετικές γνώμες ποικίλουν,ως προς την πορεία τής εξέλιξης από την εμφάνιση τού είδους homo,εδώ και 2,5 εκατομμύρια χρόνια.Μερικοί δέχονται την ανάπτυξη πρωτόγονων συστημάτων που να ομοιάζουν με γλώσσα,(:πρωτο-γλώσσα) ήδη από τον Homo habilis (: πριν από 2.3 εκατομμύρια χρόνια) ενώ άλλοι τοποθετούν ,την ανάπτυξη πρωτόγονης συμβολικής επικοινωνίας μόνον από τον Homo erectus (:1.8 εκατομμύρια χρόνια από τώρα) ή από τον Homo heidelbergensis (:0.6 εκατομμύρια χρόνια από σήμερα),και την ανάπτυξη τής σύγχρονης γλώσσας, στον Homo sapiens (: εδώ και 100.000 χρόνια)
Μερικοί υποστηρίζουν ότι ,η γλώσσα είναι τόσο πολύπλοκο θέμα που δεν μπορεί κανείς να φαντασθεί,πώς μπορεί να προήλθε από το μηδέν αλλά ότι, πρέπει να εξελίχθηκε από προγενέστερα προ-γλωσσικά συστήματα, μεταξύ των προ-ανθρώπινων προγόνων μας. Είναι οι θεωρίες τής συνέχειας ( continuity-based theories),που αποδέχεται η πλειοψηφία των ειδικών,των οποίων όμως οι γνώμες διαφέρουν ως προς το πώς αντιλαμβάνονται την εξέλιξη αυτή.Αλλοι βλέπουν την γλώσσα,κυρίως ως έμφυτη,όπως λ.χ.ο ψυχολόγος Steven Pinker, άλλοι,ως ένα κοινωνικό εργαλείο επικοινωνίας,όπως ο ψυχολόγος Michael Tomasello, κατά τον οποίο,ενδεχομένως η γλώσσα προήλθεν από τη μουσική, άποψη που είχαν ήδη ασπασθεί,οι Rousseau, Herder, Humboldt, και Charles Darwin. Εξέχων υποστηρικτής τής άποψης αυτής, είναι σήμερα ο αρχαιολόγος Steven Mithen.
Ο Pinκer,εξετάζοντας το θέμα από μια ανθρωπολογική σκοπιά και μέσω της γνωσιακής επιστήμης, ισχυρίζεται πως η απόκτηση τής γλώσσας απορρέει από ένα ένστικτο που διαθέτει ο άνθρωπος ως είδος και ότι , καθώς η γλωσσική ικανότητα είναι πολύπλοκη θα πρέπει να έχει εξελιχθεί σταδιακώς,και να μην οφείλεται σε μια αιφνίδια μετάλλαξη. Παρατηρεί πως ο Homo Sapiens είναι ο μόνος από τα έμβια όντα που έχει την ικανότητα τής γλώσσας και δανείζεται την (προγενέστερη) δαρβινική ορολογία (1871) για να θεμελιώσει την άποψή του για την ενστικτώδη προέλευση του μηχανισμού τής γλώσσας (Pinker, 2000, 17-28).
Ο Michael Corbalis (ό.π.58) προτείνει ότι ,η γλώσσα προήλθεν από χειρονομίες , επικαλείται σχετικώς την συμπεριφορά των πιθήκων προγόνων μας,ότι ειδικότερα διαμορφώθηκε περισσότερο από τον πολιτισμό και όχι από το γονίδιο απορρίπτοντος έτσι και το « γλωσσικό ένστικτο» τού Steven Pinker και προσθέτoντας ,ότι ,είναι πιθανόν η γλώσσα να προήλθεν από την μουσική(ό.π.63).
Εχει γραφεί ότι, ανθρώπινη εξέλιξη δεν ταυτίζεται με την εξέλιξη των ζώων ως προς τη γλωσσική κατάκτηση και άρα δεν θα πρέπει να λέγεται, όπως έχει γίνει από ψυχολόγους κατά καιρούς, ότι, η βιολογική διαφορά μεταξύ ανθρώπου και ζώων είναι μόνο ποσοτική,ότι λ.χ. ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι απλώς πιο πολύπλοκος από εκείνο των πιθήκων λ.χ. και γι’ αυτό διαφέρουν στην επικοινωνιακή συμπεριφορά. Ακόμη και η άποψη κάποιων ψυχολόγων για την απουσία των κατάλληλων φωνητικών οργάνων για να «μιλήσουν», όταν μάθουν την ανθρώπινη γλώσσα είναι επισφαλής, καθώς όλος ο συλλογισμός καταρρίφθηκε από τα διάφορα πειράματα που διεξήχθηκαν τον 20ό αι. (Φιλλιπάκη-Warburton, 1992, 17-19).
Ειδικώς προς απόκρουση εξελικτικής απόψεως ως προς την καταγωγή τής γλώσσας,όπως λχ.υποστηρίζει ο Illies κατά τον οποίο η γλώσσα προήλθεν από απλές ρίζες,σημειώνεται ότι, τούτο αντικρούεται από την πραγματικότητα,με παράδειγμα και αναφορά στο ότι, η γραμματική κλασσικών γωσσών, όπως η Ελληνική και η Λατινική, είναι πολύ πιο πολύπλοκη, από αυτή , σημερινών γλωσσών. Η αντίθετη αποψη, δέχεται ότι, η γλώσσα είναι ένα μοναδικό ανθρώπινο χαρακτηριστικό που δεν μπορεί να συγκριθεί,με ο,τιδήποτε υπήρχε σε μη-ανθρώπους, και ότι, εμφανίστηκε αιφνιδίως κατά την μετάβαση από τους προ-ανθρωπίδες,στον πρώτο άνθρωπο.Οι σχετικές θεωρίες καλούνται θεωρίες τής ασυνέχειας.( discontinuity-based theories) ,Ο Chomsky , επιφανής υποστηρικτής,τής θεωρίας τής ασυνέχειας, βλέπει την γλώσσα κυρίως ως έμφυτη ανθρώπινη ιδιότητα βλέπει ενδιάθετο στο άνθρωπο τον γνωσικό τομέα,ως τμήμα της βιολογικής καταγωγής τού είδους μας,( με την έννοια ότι δεν έχουμε την ειδική προδιάθεση να κατακτήσουμε την γνώση των βιολογικών μας γονέων αλλά να κατακτήσουμε οποιανδήποτε ανθρώπινη γλώσσα μάς παρουσιάζεται κατά την παιδική μας ηλικία)βλέπει την γνωσιακή κατάκτηση Ως την μετάβαση του νού κατά την γέννηση ,την αρχική γνωσιακή κατάσταση στην σταθερή κατάσταση που ανταποκρίνετι στη γνώση τής μητρικής γλώσσας ενός φυσικού ομιλητή,και όχι, ως την tabula rasa των εμπειριστικών προτύπων ,αλλά ως ένα δομικώς πλούσιο σύστημα. Δέχεται συγκεκριμένως ότι, η ανθρώπινη ικανότητα να παράγει και να κατανοεί ασύλληπτο για τον ανθρώπινο νού,αριθμό προτάσεων είναι έμφυτη,,μη συνειδητή,όπως συμβαίνει και με άλλες βιολογικές και γνωστικές ιδιότητες ,συνδέοντας για πρώτη φορά, τη γλώσσα με την ψυχολογία και τη βιολογία.Αντιθέτως οι « λειτουργικές» θεωρίες( functionalist theories) την βλέπουν ως σύστημα κυρίως πολιτιστικό,που κτήθηκε μέσω κοινωνικής αλληλεπιδράσεως.
Ο Chomsky προτείνει την άποψη,ότι, κάποια τυχαία μετάλλαξη,συνέβη ίσως μετά από βομβαρδισμό κοσμικών ακτίνων,που αναδιοργάνωσε τον εγκέφαλο εμφυτεύοντας το όργανο τής γλώσσας, σε ένα κατά τα άλλα πρωτόγονο εγκέφαλο.Σ΄εκείνους που δεν δέχονται την άποψη αυτή,ο Chomsky, απαντά,ότι,η θεωρία του μπορεί,να ευρίσκεται πλησιέστερα προς την πραγματικότητα,απ΄ό,τι άλλα παραμύθια, τα οποία μιλούν για εξελικτικές διαδικασίες,που περιλαμβάνουν τη γλώσσα.("it may be closer to reality than many other fairy tales that are told about evolutionary processes, including language.")
Ετσι για τον ίδιο τρία είναι τα χαρακτηριστικά τής γλώσσας
Πρώτον.Για κάθε φυσική γλώσσα, υπάρχει ένας ορισμένος αριθμός κανόνων.Με την εφαρμογή τους,ο άνθρωπος μπορεί να παράγει όλες τις δυνατές γραμματικές προτάσεις στη γλώσσα του.Το σύνολο των κανόνων αυτών καλείται γεννητική γραμματική
Δεύτερον Τα παιδιά ανεξάρτητα από τη γενετική καταγωγή τους εχουν την δυνατότητα να μάθουν οποιαδήποτε γλώσσα.Το ίδιο σε μικρότερο βαθμό ισχύει και για τους ενήλικες ,με την προυπόθεση ότι γνωρίζουν ήδη τη μητρική τους γλώσσα.Επομένως υφίσταται μια γενική ικανότητα, να αντιμετωπίσει κανείς οποιαδήποτε ειδική γεννητική γραμματική,ικανότητα που καλείται παγκόσμια γραμματική (universal grammar)
Τρίτον.Η παγκόσμια γραμματική έχει ένα ισχυρό εγγενές στοιχείο.
Οι John Maynard Smith και Eors Szathmary(ό.π. 152 επ.)θεωρούν ως πιθανό να υπάρχει στον εγκέφαλο ένα όργανο για τη γλώσσα ,που πρέπει όμως να ενεργοποιηθεί, με μια γλωσσική εισροή,που θα οδηγήσει στην γλώσσα που θα μιλήσει ο άνθρωπος που όταν ομιλεί, ακολουθεί χωρίς αυνειδητή προσπάθεια ορισμένους κανόνες,άποψη που ενισχυείει ευθέως τις θέσεις του Noam Chomsky. Η παρατήρηση αυτή,δίνει απάντηση και στο ερώτημα και την απορία,ότι, ο άνθρωπος αν δεν έλθει σε επαφή με έναν συνάνθρωπό του,δηλαδή μ΄ενα γλωσσικό ερέθισμα δεν θα μπορέσει να μιλήσει.Δηλώνουν όμως ότι, ως βιολόγοι δεν γνωρίζουν τη φύση τής οικουμενικής γραμματικής, αλλά ότι υποπτεύονται πώς η απάντηση μπορεί να είναι γενετική.
Την άποψη για καθολική γραμματική και επομένως και για το έμφυτο τής γλώσσας,αμφισβητεί ο Michael Corbalis (ό.π.56 επ.)με αναφορά στη γλώσσα των Πιράχα μιάς φυλής στη Βραζιλία, η οποία γλώσσα δεν έχει λέξεις για να περιγράψουν τα χρώματα,έχει τρείς μόνον λέξεις για το μέτρημα(ένα –δύο- πολλά) έχει ρήματα που δεν έχουν χρόνους,(παρά μόνον μια διάκριση ανάμεσα στο παρόν και μη παρόν) δηλαδή δεν μπορεί να δοθεί η διαφορά μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος,και ο λόγος τους είναι απλός χωρίς δευτερεύουσες προτάσεις.
Οι John Maynard και Eors Sathmary”(ό.π. 149 επ.) γράφουν ότι στις τελευταίες δύο δεκαετίες δημιουργήθηκε η πεποίθηση πώς η γλώσσα έχει ένα ισχυρό γενετικό στοιχείο.Οτι,κατά κάποιο τρόπο η γλωσσική μας ικανότητα πρέπει να είναι έμφυτη.Προσθέτουν όμως ότι ,υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους αυτό θα μπορούσε να συμβεί.Πρώτος ότι, απλώς είμαστε ευφυέστεροι από τους πιθήκους και η ικανότητα μας να μιλούμε συνιστά ένα υπο -προιόν τού γεγονότος αυτού.Δεύτερον ,πράγμα που φαίνεται πιθανότερο, ότι, υπάρχει ένα ειδικό «γλωσσικό όργανο»στον εγκέφαλό μας,με ορισμένες από τις νευρικές συνδέσεις, να υπάρχουν χωρίς κανένα εξωτερικό ερέθισμα.Συνεχίζουν γράφοντας,ότι ,εάν όντως υπάρχει ένα τέτοιο έμφυτο γλωσσικό,όργανο ,είναι λογικό να απασχολεί τούς βιολόγους πώς αυτό εξελίχθηκε, πράγμα που είναι τρομερά δύσκολο να απαντηθεί κυρίως εξαιτίας τής μοναδικότητας τής ανθρώπινης γλώσσας, στον έμβιο κόσμο.( Ο Steven Pinker για στην προσπάθειά του να αντιμετωπίσει το σκόπελο αυτό τής μοναδικότητας τής ανθρώπινης γλώσσα επικαλείται την περίπτωση τής προβοσκίδας τού ελέφαντα,για την οποία όμως δεν υπάρχει ομοφωνία εάν οφείλεται ή όχι σε φυσική επιλογή)
Ο Jared Diamond δέχεται(ό.π.145) ως πιθανότερη εξήγηση, για το γεγονός των ομοιοτήτων που παρουσιάζουν γλώσσες που αναπτύχθηκαν διαφορετικώς η μια από την άλλη,ότι οι άνθρωποι διαθέτουν ένα κοινό γενετικό πρόγραμμα για την εκμάθηση της γλώσσας κατά την παιδική ηλκικία,ότι υπάρχουν στον άνθρωπο,γλωσσικές δομές γενετικώς προγραμματισμένες.
Στο « ο Μωυσής και ο Μονοθεισμός»(ό.π.110) ο Freud,γράφει πώς ο συμβολισμός τής γλώσσας «φαίνεται βέβαια ως έμφυτος….και είναι ο ίδιος για όλους τους λαούς»
O Bernard Campbell λέγει ότι ,δεν γνωρίζουμε και ποτέ δεν θα γνωρίσουμε πώς και πότε άρχισε η γλώσσα. Η Christine Kenneally*, λέγει ότι, το θέμα τής καταγωγής τής γλώσσας,είναι σήμερα,το δυσκολότερο πρόβλημα για την επιστήμη, και ότι, πρόκειται για μυστήριο που ευρίσκεται στη φύση τού προφορικού λόγου. Στο βιβλίο της “The First Word” πάντως, βλέπει την ανθρώπινη ικανότητα για το λόγο,σαν ένα εξελικτικό επικοινωνιακό συνεχές (continuum of communication) που περιλαμβάνει όλα τα έμβια όντα. Για μυστήριο ως προς τις απαρχές της γλώσσας ομιλεί και ο καθηγητής της βιογεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες Jared Diamond.
Στην « Ιστορία τής Ανθρωπότητας» τής Unesco,διαβάζουμε:
«Η γένεση τού έναρθρου λόγου παραμένει σκοτεινή. Δεν ξέρουμε γιατί και πώς άρχισε αυτή η μεγάλη επινόηση. Οι πίθηκοι έχουν ολόκληρη σειρά από αυθόρμητες κραυγές και χορεύουν ή προκαλούν ρυθμικούς θορύβους, σαν τυμπανοκρουσίες, για να εκφράσουν τις διαθέσεις τους. Ο λευκοπρόσωπος γίββων τραγουδάει, όπως λένε, στο σεληνόφως και την χαραυγή. Οι πίθηκοι μπορούν επίσης, αν και με πολύν κόπο, να διδαχθούν να προφέρουν μια ή δύο λέξεις,αλλά δεν έκαναν ποτέ μόνοι τους το πρώτο βήμα προς τον έναρθρο λόγο.Στό ερώτημα ,πώς άρχισε ο έναρθρος λόγος, παρ' όλο πού τίποτε δεν μπορεί νά αποδειχθή, είναι τουλάχιστον δυνατό να επιχειρήσουμε μιά πραγματική απάντηση:Η πιο συνεπής θεωρία για την προέλευση τού έναρθρου λόγου, πού έχει διατυπωθή ως τώρα, υποστηρίζει πώς οι πρώτοι συμβολικοί ήχοι προφέρθηκαν ως συνοδεία εκφραστικών σημάτων, ιδίως χειρονομιών.Και οι πίθηκοι επίσης συγχρονίζουν συχνά τις κινήσεις τών χεριών καί τών χειλιών τους. Είναι βέβαιο, εξ άλλου, ότι, πρωτόγονοι λαοί, όπως μερικές από τις ιθαγενείς φυλές τής Αυστραλίας καί τής βόρειας Αμερικής, διατηρούν ακόμη μιαν απολύτως ακριβή γλώσσα σημάτων, πού μπορεί νά εξελίχθηκε από έναν πρωτόγονο τρόπο συνεννοήσεως.
Η ιστορία λοιπόν, τής πρώτης εμφανίσεως τής γλώσσας και τής ομιλίας, όπως τήν φαντάζονται εκείνοι πού πιστεύουν ότι, ο συμβολικός ήχος ήταν αρχικά βοηθητικός τής συμβολικής χειρονομίας, επιβάλλει τήν ακόλουθη αλληλουχία γεγονότων: Πρώτον, ένα στάδιο γενικής παντομίμας με επικουρική συνοδεία άναρθρων ήχων από το στόμα (ψέλλισμα). Το ψέλλισμα μπορεί, μερικές φορές, γεννά καθιερωμένες «ολοφράσεις» ή συμφύρματα συλλαβών, πού δεν έχουν σημασία αυτές οι ίδιες, αλλά όλες μαζί εκφράζουν μιαν ιδιαίτερη κατάσταση ή ένα συμβάν. Δεύτερο, ένα στάδιο κατά το οποίο η παντομίμα καί το ψέλλισμα αρχίζουν να παραχωρούν την θέση τους σε χειρονομίες με ακριβέστερη σημασία, πού σχετίζονται με αντιστοίχως ακριβέστερα ηχητικά σύμβολα ή λέξεις. Σ' αυτό το στάδιο, μπορούμε να υποθέσουμε πώς άρχισε η άμεση σκέψη. Στο τρίτο στάδιο επέρχεται η πλήρης αντικατάσταση τής παντομίμας καί τού ψελλίσματος από συστηματοποιημένα σήματα και λέξεις. Ενώ στις πιο προοδευμένες κοινωνίες, οι συμβολικές χειρονομίες και οι ολοφράσεις εγκαταλείφθηκαν, σε άλλες έχουν διατηρηθή μέχρι σήμερα. Οι σηματικές (διά σημάτων) γλώσσες έχουν ήδη αρκετά ερευνηθή: ένα γνωστό παράδειγμα ολοφράσεως πού έχει διατηρηθή ώς σήμερα μάς έρχεται από τήν Γη τού Πυρός, οί Φουέγιοι (οι κάτοικοι τής Γης τού Πυρός) χρησιμοποιούν τήν φράση μαμιλαπιναταπαι , πού σημαίνει «τήν κατάσταση ή το συμβάν, κατά το οποίο δύο πρόσωπα αλληλοκοιτάζονται και το καθένα ελπίζει πώς το άλλο θά κάνη κάτι πού και τα δυό επιθυμούν, αλλά δέν είναι πρόθυμα να επιχειρήσουν».
Μόλις έφθασε στό τρίτο στάδιο, η γλώσσα κατόρθωσε να ξεχωρίζει τα ατομικά είδη και τα αντικείμενα πού ήσαν γνωστά από πείρα, δίνοντας στό καθένα ένα ιδιαίτερο όνομα .Ετσι έγινε δυνατή η αναλυτική σκέψη. Από τήν στιγμή αύτη κι έπειτα, ήταν εύκολο για την γλώσσα να προοδεύση γρήγορα, αποκτώντας σύνταξη, λεξιλόγιο και ιδιαίτερες γλωσσικές κατηγορίες, όπως η αρίθμηση, και προχωρώντας, παράλληλα με την γενική πολιτιστική ανάπτυξη, προς ολοένα μεγαλύτερο πλούτο λέξεων και σύνθεση φράσεων. Μερικοί υποστηρίζουν πώς η προέλευση τού λόγου από τήν χειρονομία προκύπτει από τήν ανατομική κατασκευή τού εγκεφάλου μας. Αλλά δέν υπάρχει στον εγκέφαλο καθορισμένο κέντρο λόγου.Ο έλεγχος τού λόγου γίνεται από μια μεγάλη φλοιική περιοχή πού αρχίζει από ένα σημείο ακριβώς μπροστά στο οπτικό κέντρο, περνά από το ακουστικό κέντρο και τελειώνει στην παρυφή τού κινητικού κέντρου. Η περιοχή αυτή βρίσκεται πάντοτε στο αριστερό ημισφαίριο γιά τα δεξιόχειρα άτομα και στο δεξιό γιά τα αριστερόχειρα.
Το αποτέλεσμα τού ξεχωρισμού των πραγμάτων με ονόματα είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Οι ανεκπαίδευτοι κωφάλαλοι (πού παρέχουν, από ορισμένες απόψεις, σαφή αναλογία με τους πρωτόγονους ανθρώπους πριν από την εμφάνιση τής γλώσσας) είναι ανίκανοι να αναλύσουν τον κόσμο πού τους περιβάλλει.Η ζωή γι' αυτούς δεν είναι παρά μια συνεχής διαδοχή από μονοκόμματα, αδιάσπαστα συμβάντα και η προσπάθεια τους να συνεννοη θούν με τους συνανθρώπους τους οδηγεί απλώς σε μια μίμηση αυτών τών μη αναλυομένων συμβάντων. Τα άτομα πού βρίσκονται σ' αυτήν τήν κατάσταση μπορούν να θυμούνται, αλλά δέν μπορούν να σκέπτονται με λογικό ειρμό, είναι, επομένως πολύ απίθανο να αναπτύσσουν εφευρετικότητα. Είναι γνωστή η ιστορία τής Έλεν Κέλλερ, τυφλής και κωφάλαλης Αμερικανίδας, πού κατόρθωσε μέσα στον σκοτεινό και σιωπηλό κόσμο της να αντιληφθή ξαφνικά ότι, «το κάθε τι έχει ένα όνομα». Απο τήν μοιραία στιγμή πού η δασκάλα της τής κράτησε το χέρι κάτω από μιά βρύση και τής επανέλαβε άλλη μιά φορά μέ ελαφρό κτύπημα στην παλάμη το σημείο τού νερού, το μυαλό της άρχισε να κατανοή τον γύρω της κόσμο και κατάφερε πολύ γρήγορα, με συμβολικά κτυπήματα στην παλάμη, να συνεννοήται μέ τους συνανθρώπους της. Η ανθρωπότης ολόκληρη έκανε αυτό το ίδιο βήμα προς τον ονομαστικό διαχωρισμό τών πραγμάτων και τήν κατανόηση τους, αλλά με άπειρα μεγαλύτερη βραδύτητα από τήν Ελεν Κέλλερ, γιατί δεν υπήρχε κανένας δάσκαλος στον πρωτόγονο της κόσμο και κάθε ηχητικό σήμα έπρεπε να το μορφοποιούν, να το θυμούνται και να το μεταδίδουν άτομα πού δεν μπορούσαν αρχικά να ξέρουν τί έκαναν.
Ακόμη κι αν δέν δεχθή κανείς τήν θεωρία γιά τήν προέλευση τού λόγου από τίς χειρονομίες, η σειρά τής αναπτύξεως τής γλώσσας από το χωρίς έννοια ψέλλισμα στις ολοφράσεις και απ' αυτές σε λεκτικούς ήχους με ολοένα ακριβέστερη σημασία, βρίσκεται ασφαλώς πολύ κοντά στην αλήθεια. Είναι άγνωστο αν η σειρά αυτή τών εξελικτικών σταδίων τής γλώσσας έγινε, όπως οι περισσότερες επινοήσεις, σε μιαν ορισμένη περιοχή και διαδόθηκε ύστερα σέ άλλες κοινωνίες ή αν εκτυλίχθηκε ανεξάρτητα αλλά ταυτόχρονα σε πολλά μαζί πολιτιστικά κέντρα. Μεγάλος αριθμός τών διαφόρων γλωσσικών ομάδων δείχνει βέβαια, ότι, τα νεώτερα στάδια τής εξελίξεως εκτυλίχθηκαν σέ πολλές και χωριστές κοινωνίες. Ο θρύλος τού Πύργου τής Βαβέλ είναι αντίθετος προς τήν αλήθεια. Σήμερα δεν υπάρχουν ζωντανές γλώσσες τόσο απλές και ανεξέλικτες όσο θά ήσαν πιθανότατα οι γλώσσες τών πρώτων Παλαιολιθικών κυνηγών. Μερικές, παρ' όλα αυτά, όπως οι πολυάριθμες ιθαγενείς γλώσσες τής Αυστραλίας, κλείνουν μέσα τους, όπως πιστεύεται, γνήσια πρωτόγονα χαρακτηριστικά και η ύπαρξη γλωσσών πού βρίσκονται σέ διάφορα στάδια εξελίξεως εβοήθησε στην κατανόηση τής ιστορικής εξελίξεως τών λεκτικών ήχων.
Μικρά παιδιά από κάθε είδους γλωσσικές ομάδες,όπως έχει διαπιστωθεί, κάνουν κτήμα τους τούς διάφορους ήχους των συμφώνων και των φωνηέντων κατά τήν ίδια σχεδόν ή κατά πολύ ανάλογη σειρά. Η πρόοδος αυτή αρχίζει μετά το τέλος τής ηλικίας τού ψελλίσματος, κατά τήν οποία όλοι οι δυνατοί ήχοι χρησιμοποιούνται τυχαία. Σ' όλο τον κόσμο κατά το στάδιο πού ακολουθεί τήν ηλικία τού ψελλίσματος, τα βρέφη μαθαίνουν πρώτα να ξεχωρίζουν και να φωνάζουν το φωνήεν α και το σύμφωνο μ και υστέρα τα σύμφωνα μ και π. Γι' αυτό και υπάρχουν παντού λέξεις πού μοιάζουν μέ τίς λέξεις μπαμπά και μαμά και έχουν τήν σημασία τού πρώτου πράγματος πού ξεχωρίζει η αδιαμόρφωτη ακόμα σκέψη τού βρέφους -των γονέων. Τά φωνήεντα α, ι, και ε (ή ου) αποκρυσταλλώνονται πριν από τα άλλα.Ορισμένες πρωτόγονες γλώσσες μάλιστα χρησιμοποιούν μόνο αυτά τα τρία φωνήεντα. Ορισμένοι πάλι ήχοι, όπως το συριστικό σ και τα άφωνα φ και θ είναι από τους τελευταίους πού συνηθίζουν τα παιδιά και λείπουν τελείως από πολλές γλώσσες τής Ωκεανίας, τής Αφρικής και τής Αμερικής. Ενας γενικότερος κανόνας είναι πώς το παιδί κάνει πρώτα κτήμα του τα «οπίσθια» σύμφωνα, αυτά δηλ. πού σχηματίζονται στον λάρυγγα και τον ουρανίσκο.-(λαρυγγικά και ούρανικά) και μετά τά «πρόσθια» δηλ. αυτά πού σχηματίζονται με τα χείλη, τήν γλώσσα ή τά δόντια (χειλικά και οδοντικά), αυτό φαίνεται καθαρά από το ότι, υπάρχουν σ' όλες τις γλώσσες τα «πρόσθια» σύμφωνα ,ενώ τα οπίσθια λείπουν από τίς πιο πρωτόγονες. Η καθορισμένη αυτή σειρά εμφανίσεως των συμβολικών ήχων επιβεβαι ώνεται στην περίπτωση τών ατόμων πού παθαίνουν αφασία ένεκα εξελι κτικών βλαβών τού εγκεφάλου. (:Αφασία είναι η νευρολογική πάθηση, κατά την οποία το άτομο χάνει τήν ικανότητα τής κατανοήσεως και τής χρήσεως τών διαφόρων ομιλουμένων ή γραφομένων συμβόλων, πού αποτελούν το μέσο επικοινωνίας τοΰ ανθρώπου με τους ομοίους του). Τα άτυχα αυτά άτομα χάνουν τον έλεγχο τών ήχων κατά τήν αντίστροφη ακριβώς τάξη από εκείνη, μέ τήν οποία τον αποκτούν τα παιδιά αν θεραπευθούν, η σειρά τής ανακτήσεως τού έλεγχου είναι αυτή πού ισχύει και γιά τά παιδιά. Όπως φαίνεται, λοιπόν, έχει άποδειχθεί, πέρα από κάθε βάσιμη αμφιβολία, ότι, η σειρά τών ήχων, πού επαναλαμβάνεται από τά μικρά παιδιά, τους αφασιακούς και στις γλώσσες όλου τού κόσμου, αντιπροσωπεύει τήν τάξη, μέ τήν οποία οι λεκτικοί ήχοι (δηλαδή οι ήχοι πού αντιπροσωπεύουν λέξεις) αποκρυσταλλώθηκαν κατά τήν διάρκεια και μετά το τρίτο από τά θεωρητικά στάδια πού αναφέραμε ήδη γιά την αρχική εξέλιξη τής έπινοήσεως τής γλώσσας από τόν άνθρωπο. Όπως ακριβώς το έμβρυο επαναλαμβάνει από τήν αρχή μέσα στην μήτρα, μερικά από τα βήματα τής σωματικής μας έξελίξεως, έτσι και κάθε βρεφική γενεά επαναλαμβάνει τα βήματα, με τα οποία οι μακρινοί –πρόγονοί μας απέκτησαν βαθμιαία την ικανότητα τής ομιλίας πάνω στον ώς τότε σιωπηλό πλανήτη μας. Σε ποιά εποχή τής ιστορίας μας έκαναν οι άνθρωποι τα πρώτα βήματα ; Πολλές και διάφορες απαντήσεις δίνονται σ' αυτό το ερώτημα καί φαίνεται μάλλον απίθανο πώς θα μάθουμε ποτέ ποιά απ' όλες είναι η σωστή.Από την αρχή ίσως τής κατασκευής έργαλείων-κατά τους πρώτους Πλειστοκαινικούς χρόνους, ο Παλαιολιθικός άνθρωπος επικοινωνούσε μέ τους όμοιους του με ήχους σαφέστερους από τους ήχους τών πιθήκων, ίσως μέ «ολοφράσεις» πού εξέφραζαν καθολικές καταστάσεις ή συμβάντα. Τονίσαμε ήδη ότι, άτομα, πού βρίσκονται σε κατάσταση παρόμοια μ’ εκείνη τών ανεκπαίδευτων κωφαλάλων, είναι ανίκανα να χρησιμοποιούν τέτοια αδιαφοροποίητα καί ακατέργαστα προιόντα πείρας γιά εννοιολογική σκέψη και δεν είναι, επομένως, σε θέση για επινοήσεις, εκτός από τήν περίπτωση ευτυχούς συμπτώσεως. Κατά τήν περίοδο τού Κατωτέρου Παλαιολιθικού ο χειροπέλεκυς, αν και βελτιωνόταν σιγά-σιγά, παρέμεινε σε χρήση ώς η κυριότερη μορφή εργαλείου πάνω από διακόσιες πενήντα χιλιάδες χρόνια.
Μερικοί επιστήμονες υποστήριξαν, με πολλή πειστικότητα, πώς αυτή η σχεδόν αφάνταστη βραδύτητα αλλαγής δείχνει καθαρά έλλειψη εφευρετι- κότητος, πού θα μπορούσε να διατηρηθή μόνο σε κοινωνίες χωρίς τέλεια εναρθρωμένο λόγο. Οί Μεσοπαλαιολιθικοί πολιτισμοί επέτυχαν μερικές ταχύτερες αλλαγές, αν και μικρής σημασίας από άποψη προόδου.Κατά τους Νεοπαλαιολιθικούς χρόνους παρατηρήθηκε μεγάλη επιτάχυνση τών προοδευτικών αλλαγών, πού γίνεται φανερή στην σκόπιμη κατεργασία ειδικευμένων εργαλείων και όπλων και στην γένεση μιας οπτικής τεχνικής πού κυριαρχεί ανάμεσα σ' όλες τις σήμερα εφαρμοζόμενες τεχνικές . Ακόμη καί η πιο αμερόληπτη εξέταση τής Νεοπαλαιολιθικής εποχής δεν μπορεί να μήν αποκαλύψει ότι, τότε ακριβώς, γιά πρώτη φορά, ο άνθρωπος φάνηκε να αντιλαμβάνεται τόν εαυτό του και το περιβάλλον του και έθεσε τα αναγκαία θεμέλια, πάνω στα οποία θα κτιζόταν με τόσο εκπληκτική ταχύ τητα το οικοδόμημα τού πολιτισμού. Είναι πιθανότατο πώς ένας εξαιρετικά σημαντικός παράγων, πού οδήγησε στην νέα αυτή κατανόηση, στην νέα αυτή αίσθηση τής σκοπιμότητος, ήταν το ότι, οι τελευταίοι Παλαιολιθικοί κυνηγοί κατόρθωσαν επί τέλους να φθάσουν την ομιλία σ' ένα βαθμό πού επέτρεψε την ακριβή κατονομασία τών πραγμάτων και την στοιχειώδη συζή τηση ιδεών.
Μια άλλη ερμηνεία αναγνωρίζει στον άνθρωπο τού Κατωτέρου Παλαιολιθικού κάποια μεγαλύτερη ικανότητα γιά ομιλία, αναβάλλει όμως την στιγμή τής επαναστατικής γλωσσικής προόδου γιά την Νεολιθική εποχή. Είναι φανερό, πραγματικά, πώς η ζωή σε μονιμότερες εγκαταστάσεις, η πιο ταξική διάρθρωση τής κοινωνίας και η απόκτηση μεγαλυτέρου αριθμού αγαθών δημιουργούσαν εντονώτερη ώθηση γιά δράση, ενώ ταυτόχρονα φανέρωναν οξύτερες νοητικές ικανότητες. Η άποψη αυτή έχει τους οπαδούς της, αν όμως σταθμίσουμε τις μαρτυρίες πού υπάρχουν, θα δούμε ότι, στηρίζουν περισσότερο τήν γνώμη, πώς, κατά τήν διάρκεια ήδη τής τελευταίας παγογενέσεως, οι άνθρωποι έμαθαν γιά πρώτη φορά να συνεννοούνται μεταξύ τους, να συζητούν απλά προβλήματα, να καταστρώνουν σχέδια και να μεταβιβάζουν τις συσσωρευμένες γνώσεις τους στα παιδιά τους.
Δεν αρνούμεθα μ' αυτό, ότι, οι μεγάλες κοινωνικές αλλαγές τών Νεολιθικών χρόνων άσκησαν ζωηρή επίδραση στην γλώσσα. Τα λεξιλόγια θα πλάτυναν ασφαλώς γρήγορα, πρώτα-πρώτα με τις λέξεις πού εφεύρισκαν οι αγγειοπλάστες, οι υφαντές και οι κάθε είδους ειδικοί. Θα είχαν εφευρεθή επίσης λέξεις γιά το μέτρημα μεγάλου αριθμού πραγμάτων. Εχει εξακριβωθή ότι, οι κυνηγετικοί λαοί σπάνια διέθεταν λέξεις γιά μεγάλους αριθμούς, η αρίθμηση χρειάσθηκε μόνο, όταν οι πιό μόνιμα εγκατεστημένοι λαοί άρχισαν να παράγουν πλεόνασμα αγαθών.
Δεν είπαμε τίποτε ακόμη γιά τήν ομιλία άλλων ανθρωπίνων ειδών, εκτός από τόν Ανθρωπο τόν έμφρονα. Παρ' όλο πού είναι πιθανό πώς οι παλαιότεροι Πιθηκάνθρωποι είχαν κάνει ακόμη λιγότερες προόδους στην γλώσσα από τους συγχρόνους τους με τα πιό ανασηκωμένα φρύδια, εφ' όσον και οι πίθηκοι είναι ανατομικά ικανοί να προφέρουν λέξεις, είναι αναμφίβολο ότι, ένας τόσο επιτήδειος εργαλειοκατασκευαστής, όπως ο άνθρωπος τού Νεάντερταλ, ήταν κάτοχος μιας γλώσσας, έστω και υποτυπώδους. Βέβαια, η φανερή έλλειψη εφευρετικότητος σ' αυτόν δείχνει πώς η γλώσσα του δέν ήταν πολύ προχωρημένη, ίσως, μάλιστα, η αδυναμία του να αναπτύξει πλήρη έναρθρο λόγο, να ήταν ακριβώς ένα από τα εμπόδια πού ανέκοψαν τήν πολιτιστική του εξέλιξη και οδήγησαν στην τελική εξα φάνισή του.
Είναι ενδιαφέρον να εξετάσουμε ως ποιόν βαθμό η γλώσσα αντανακλά τήν φύση τού πολιτισμού, στον οποίο ανήκει. Οι γλώσσες επιβάλλονται και αφομοιώνονται εξαιρετικά εύκολα, μεταφερόμενες με τήν κατάκτηση, τήν πολιτιστική κυριαρχία και τήν μετανάστευση. Παρ' όλα αυτά, πολλές γλώσσες ομιλούνται ακόμη από τις πολιτιστικές ή φυλετικές ομάδες πού τις διαμόρφωσαν και είναι πάντοτε εύλογο να αναζητούμε σ' αυτές το ιδιαίτερο πολιτιστικό χαρακτηριστικό των δημιουργών τους. Οι Λατινικές, Κινεζικές και Αραβικές γλωσσικές ομάδες έχουν σχεδόν ολότελα διαφορετικά γραμματικά συστήματα: εκφράζουν άραγε το πνεύμα των λαών τους; Πολλοί αυτό υποστηρίζουν, αλλά οι κρίσεις αυτού τού είδους ασφαλώς είναι πάντοτε υποκειμενικές. Είναι δίχως άλλο, λογικό να πούμε πώς, ενώ τα Ίνδοευρωπαϊκά γλωσσικά συστήματα ήσαν στην αρχή εξαιρετικά πολύπλοκα από γραμματική άποψη, οι κυριότερες Ευρωπαϊκές γλώσσες έχουν όλες απλοποιηθή σε μεγάλο βαθμό, εξ αιτίας τής μακροχρόνιας χρήσεως τους για την διατύπωση αφηρημένης σκέψεως.
Όσον αφορά στα λεξιλόγια, η στενή σχέση τους με τον πολιτισμό είναι φανερή και αναπόφευκτη. Η γλώσσα των Αρούντα, στην Αυστραλία, από πολλές απόψεις φτωχή και πρωτόγονη, είναι καταπληκτικά πλούσια σε όρους συγγενείας και τελετουργικής, πράγμα πού αντανακλά το ιδιαίτερο ενδιαφέρον και τήν δεισιδαίμονα προκατάληψη τής φυλής για τις συγγενικές σχέσεις και τις τοτεμικές ιεροτελεστίες. Αν στραφούμε αντιθέτως, προς το ύψιστο σημείο τής γλωσσικής εξελίξεως, θα δούμε τους Αγγλους και τους Γάλλους να υπερηφανεύωνται πώς ξέρουν να μιλούν καλά οι πρώτοι για το σπίτι και τήν πατρίδα και οι δεύτεροι για τόν έρωτα.
Ισως εδώ έχει θέση μια παρατήρηση,από έρευνα ,που δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο την 23-8-206.Σύμφώνως μ’ αυτή,τα μωρά στη Γερμανία κλαίνε με διαφορετικό τρόπο από ό,τι τα νεογνά από την Κίνα, το Καμερούν και τη Γαλλία,όπως υποστηρίζει η καθηγήτρια γλωσσολογίας στο πανεπιστήμιο του Βάρτζμπουργ, Κάθλιν Φέρμκε. Κατά την άποψή της οι διαφορές μπορούν να εξηγηθούν με τη μελωδία της κάθε γλώσσας.Η ίδια διευκρινίζει: "Για τις ανάγκες της έρευνας καταγράψαμε μόνο αυθόρμητες φωνές, συνήθως όταν τα μωρά έκλαιγαν γιατί πεινούσαν".Σύμφωνα με τη γερμανίδα καθηγήτρια οι διαφορές μπορούν να εξηγηθούν από το γεγονός ότι, στις μητρικές γλώσσες μια έννοια που προφέρεται με μια μόνο συλλαβή π.χ. στα γερμανικά, μπορεί να χρειάζεται περισσότερες συλλαβές στα κινέζικα ή τα καμερουνέζικα.Οι ερευνητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα νεογέννητα έχουν αρχίσει αμέσως μετά τη γέννησή τους να καταλαβαίνουν τη μητρική τους γλώσσα - πριν ακόμη προσπαθήσουν να μιλήσουν.Η ομάδα της καθηγήτριας Φέρμκε πραγματοποίησε δυό έρευνες.Στην πρώτη μελέτη,οι ερευνητές μελέτησαν 42 βρέφη,τα μισά από τη Γερμανία και τα υπόλοιπα στο βορειοδυτικό Καμερούν. Ακολούθησε μια δεύτερη μελέτη 55 νεογνών από το Πεκίνο. Προηγούμενες μελέτες, πριν από 7 χρόνια, είχαν καταλήξει επίσης σε παρόμοια συμπεράσματα. Τα Γερμανάκια κλαίνε με διαφορετικό τρόπο από τα μωρά στη Γαλλία, καθώς είναι διαφορετικές οι μελωδίες και οι ήχοι που ακούνε.Οι νέες μελέτες έδειξαν ότι, μεταξύ των παιδιών από την Κίνα και το Καμερούν, το κλάμα είναι διαφορετικό γιατί η απόσταση, μεταξύ του χαμηλότερου και του υψηλότερου τόνου, ήταν σημαντικά μεγαλύτερη από ό,τι στα γερμανάκια νεογνά.
Μιά πρόσφατη ανακάλυψη τής εγκεφαλολογίας θά αποδειχθή ίσως εξαιρετικά σημαντική, εμμέσως τουλάχιστον, από γλωσσολογική άποψη. Διαπιστώθηκε ότι, με βάση τις διαφορές των ηλεκτρικών ρυθμών των εγκεφαλικών κυττάρων, μπορούμε να διαχωρίσουμε τα άτομα σε δυό κύριες ομάδες: εκείνα πού παρουσιάζουν την τάση να σκέπτωνται με οπτικές εικόνες (οπτική σκέψη) και εκείνα πού ή σκέψη τους είναι κυρίως λεκτική. Είναι, λοιπόν φανερό, πώς αυτοί οι δυό τρόποι τής σκέψεως δείχνουν κάποια βαθιά νοητική διαφορά. Μήπως άραγε συμβαίνει σε λαούς, όπως οί Ιάπωνες, πού έχουν εξαιρετική αντίληψη στις εικαστικές τέχνες καί τήν τεχνική, ενώ φαίνονται κάπως αδιάφοροι για τήν λογική σκέψη και τα μέσα τής εκφράσεως της, να περιλαμβάνεται μεγάλο ποσοστό ατόμων πού σκέπτονται οπτικά, ενώ στους Ευρωπαίους και άλλους δυτικούς λαούς, πού έχουν πραγματικό πάθος για τήν αφηρημένη σκέψη και έχουν διαμορφώσει τήν γλώσσα τους σύμφωνα με τις ανάγκες αυτής τής σκέψεως, περιλαμβάνεται αντίστοιχα μεγάλο ποσοστό ατόμων πού σκέπτονται λεκτικά. Υπάρχει και μιά άλλη άποψη σχετική μέ την ομιλία και τη γλώσσα, για την οποία αξίζει να πούμε λίγα λόγια. Ο άνθρωπος υπήρξε πάντοτε ένα αγελαίο είδος, κι αυτό θα είχε ασφαλώς μεγίστη σημασία κατά το πρωταρχικό στάδιο τής διαμορφώσεως τής γλώσσας. Αν, όπως πιστεύεται , η κυνηγετική ομάδα δρούσε συνήθως κατευθυνόμενη από έναν αρχηγό, λέξεις διατακτικές για τόν έλεγχο τής συμπεριφοράς τών μελών της ,θα υπήρξαν ασφαλώς από τις πρώτες πού διαμορφώθηκαν. Αλλά αν η ομαδική ζωή βοήθησε στην ανάπτυξη τής ομιλίας,σ΄ένα επόμενο στάδιο,η κατοχή μιάς κοινής γλώσσας αναμφίβολα,βοήθησε στην σταθεροποίηση και τη διάκριση τής κοινωνικής ομάδας.Από τότε πού άρχισαν να πολλαπλασιάζονται οι γλώσσες, η έλλειψη κατανοήσεως μεταξύ των ανθρώπων που μιλούν διαφορετικές γλώσσες τούς έκαναν ξένους μεταξύ τους.»
Ο Simon Kirby, γλωσσολόγος στο Πανεπιστήμιο τού Edinburgh ,που χρησιμοποιεί,μοντέλα προσημειώσεων με τον υπολογιστή του, προτείνει την υπόθεση,ότι, ίσως η γλώσσα, συνιστά ένα αυτό-εξελισσόμενο φαινόμενο,κάτι ανάλογο μ΄ένα ιό,που παρουσιάζεται στους υπολογιστές,και ο οποίος μεταβάλλεται και προσαρμόζεται ώστε να μπορέσει να επιβιώσει.
O F.de Saussure , μίλησε για το αυθαίρετο των συμβόλων τής γλώσσας.
Κατά τον Gipper, Γερμανό γλωσσολόγο ,κάθε παραδοχή,που θέλει την ανθρώπινη γλώσσα να αναπτύσσεται βαθμιαίως,από τους γρυλλισμούς των ζώων ή από χειρονομίες και στάσεις,είναι αβάσιμη και είναι εσφαλμένο να συγκρίνεται η ιδιαιτερότητα τής ανθρώπινης ομιλίας με τα συστήματα επικοινωνία των ζώων.Συνεχίζει λέγοντας,ότι, η ουσία τής ανθρώπινης ομιλίας δεν είναι η επικοινωνία.Αυτή υφίσταται παντού στο ζωικό βασίλειο.Αλλά η ανθρώπινη γλώσσα είναι πρωτίστως ένα μέσο γνώσης,που συνιστά μια διανοηική/πνευματική πρόσβαση στο κόσμο που μπορούμε να παρατηρήσουμε.Η ουσία του λόγου ευρίσκεται στην δυνατότητα του να αποδίδει κανείς ειδικά νοήματα σε έναρθρους ήχους,έτσι που να είναι προσιτοί στον νού.
Στην διατριβή της για τον ανθρώπινο λόγο και τις βιολογικές του προυποθέσεις η Beate Marquardt δέχεται ότι,η γλώσσα δεν ήταν διόλου αναγκαία για την επιβίωση τού ανθρώπου.Ο λόγος εμφανίζεται ως πολυτέλεια Aκόμη ειδικότερα o W. von Humboldt εκφράζει τη γνώμη ότι, οι άνθρωποι δεν χρειάζονταν τη γλώσσα για να ζητήσουν αλληλοβοήθεια,και αναφέρεται σχετικώς στους ελέφαντες,που είναι εξόχως κοινωνικά όντα και δεν χρειάζονται τον λόγο για να ζητήσουν βοήθεια.
Όπως αναφέρεται σε άλλο σημείο του πονήματος αυτού, οι, Gardner με την Washoe ,κλπ επιβεβαίωσαν ότι, πραγματικός λόγος δεν συναντάται πουθενά στον ζωικό κόσμο .
Συμπερασματικώς,και ανακεφαλαιωτικώς: Οι επιστήμονες,έχουν προτείνει σειρά υποθέσεων.Ο Chomsky,όπως προαναφέρεται, δέχεται ότι, η γλώσσα συνιστά αποκλειστικώς ανθρώπινο χαρακτηριστικό,και ότι, εμφανίστηκε αιφνιδίως. Αντιθέτως,άλλοι γλωσσολόγοι, μη αποδεχόμενοι την θεωρία αυτή τού «big-bang» υποστηρίζουν ότι, η γλώσσα εξελίχθηκε,για να αντιμετωπισθούν ανάγκες επικοινωνίας,κάτι ανάλογο με το μάτι,που αναπτύχθηκε και αυτό για να καλύψει ανάγκες, ότι, αρκετά ζωικά είδη,έχουν δεξιότητες που ομοιάζουν με γλώσσα, χωρίς βεβαίως να γίνεται λόγος για σύνταξη και γραμματική, και ότι, η μελέτη τής ζωικής αυτής γλώσσας, και των ζωικών χειρονομιών θα μπορούσε να οδηγήσει στην παραδοχή ότι, η ανθρώπινη εξέλιξη γνώρισε ένα στάδιο μιάς πρωτο γλώσσας,μιάς μητέρας γλώσσας.
Όπως γράφουμε και σε άλλο σημείο,κοντά στην άποψη του Chomsky για το ότι η γλώσσα είναι καθαρώς ανθρώπινο χαρακτηστικό έχει από την γέννησή του ο άνθρωπος, βρίσκεται και ο Jared Diamond.
Η Christiane Nusslein-Volharg(ό.π.197) δέχεται ότι « Η ίδια η γλώσσα δεν είναι έμφυτη ,είναι όμως έμφυτη η ικανότητα μάθησης μιάς γλώσσας –η πιο ενεργή ικανότητα του ανθρώπου κατά τη νηπιακή του φάση»
.
Πέρα από τα όσα ήδη εκτέθηκαν,έχουν προταθεί, από παληά, πέντε (κυρίως)θεωρίες ,ώς προς το πώς ξεκίνησαν οι γλώσσες :
• 1.-Η θεωρία τού Bow-Wow
Συμφώνως με την θεωρία αυτή,η γλώσσα άρχισε όταν οι πρόγονοί μας, άρχισαν μιμούμενοι τούς γύρω τους φυσικούς ήχους. Ο πρώτος ,λόγος ήταν ονοματοποιημένος όπως asmoo, meow, splash, cuckoo, και bang.
Κριτική τής θεωρίας
• α.-Σχετικώς λίγες λέξεις είναι ονοματοποιημένες
• β.-Και αυτές ακόμη οι λίγες λέξεις ποικίλουν από τη μία γλώσσα στην άλλη.Παράδειγμα:Το γαύγισμα τού σκύλου ακούγεται ως au au στη Βραζιλία, ham ham στην Αλβανία και dwang, wang στη Κίνα.( ενώ τα γαύγισμα είναι παντού το ίδιο!)
• γ.-Επιπρόσθετα,πολλές ονοματοποιημένες λέξεις έχουν πρόσφατη προέλευση και δεν προέρχονται όλες από φυσικούς ήχους.
2.-Η θεωρία τού Ding-Dong
Η Θεωρία αυτή,υποστηριζόμενη από τον Πλάτωνα και τον Πυθαγόρα δέχεται ότι, ο λόγος προήλθε ως απάντηση σε βασικές ιδιότητες των αντικειμένων τού περιβάλλοντος. Οι αρχικοί ήχοι που δημιουργούσαν οι άνθρωποι υποτίθεται ότι, βρίσκονται σε αρμονία, με τον γύρω κόσμο. Στον Κρατύλο τού Πλάτωνα, ο φιλόσοφος υποστηρίζει ότι, η γέννηση τής γλώσσας, δεν πρέπει να συζητείται με την έννοια τής αντιθέσεως « φύσει και νόμω»(:Στο διάλογο αυτό ο Κρατύλος υποστηρίζει ότι, υπάρχει από τη φύση,για κάθε πράγμα, ορθότητα τού ονόματος-(:«ονόματος ορθότητα εκάστω των όντων φύσει πεφυκία») ότι, δηλαδή η γλώσσα είναι δοσμένη από τη φύση,)ο Ερμογένης αντιθέτως έλεγε,ότι, η ορθότητα των ονομάτων είναι υπόθεση συνθήκης και ομολογίας-(:«ου δύναμαι πεισθήναι ως άλλη τις ορθότης ονόματος η ξυνθήκη και ομολογία»)-ενώ ο Σωκράτης παρόλο,που ερωτάται καταρχήν δεν παίρνει θέση,ούτε υπέρ τής μιάς ούτε υπέρ τής άλλης απόψεως.(……….. Και ορισμένως το περί των ονομασιών δεν είναι εύκολον πράγμα. Και λοιπόν εγώ αν είχα πάρη από τον Πρόδικον τα μαθήματα που στοιχίζουν πενήντα δραχμάς, τα οποία, καθώς το βεβαιώνει εκείνος, όποιος τα ακούσει γίνεται εις αυτό το ζήτημα τέλειος, τίποτε δεν θα με εμπόδιζε τώρα να γνωρίζω στην στιγμήν την αλήθειαν περί της ορθότητος των ονομασιών. Αλλ' εγώ δεν ήκουσα παρά τα μιας δραχμής μαθήματα,και δι' αυτό δεν γνωρίζω ποία είναι η αλήθεια επί αυτών των ζητημάτων. : οὔκουν οἶδα πῇ ποτε τὸ ἀληθὲς ἔχει περὶ τῶν τοιούτων)…………
Πειό κάτω όμως λέγει : «Τότε λοιπόν επάνω κάτω, καλέ Ερμογένη, δεν είναι μικρόν πράγμα, καθώς συ νομίζεις, η ονοματοθεσία, ούτε έργον ασημάντων ανθρώπων ούτε του καθενός. Επομένως ο Κρατύλος λέγει σωστά, ότι δηλαδή είναι εκ φύσεως πλασμένα τα ονόματα εις τα πράγματα, και δεν είναι ο καθείς εφευρέτης ονομάτων, αλλά μόνον εκείνος, ο οποίος αποβλέπει εις το όνομα που είναι εκ φύσεως δοσμένον εις έκαστον πράγμα και ο οποίος είναι ικανός να αποτυπώση την μορφήν αυτού εις τα γράμματα και τας συλλαβάς»
• Κριτική τής θεωρίας
Εκτός από ορισμένα σπάνια παραδείγματα ηχητικού συμβολισμού σε κάθε γλώσσα, δεν υπάρχει πειστική απόδειξη σε οποιαδήποτε γλώσσα,για γενική , έμφυτη σύνδεση μεταξύ ήχου και νοήματος.
Ετσι και οι γλωσσολόγοι Charles Hockett και R. Ascher που υποστηρίζουν ότι,η ανθρώπινη γλώσσα,είναι συμβολική και συγκεκριμένως ότι, ο ήχος των λέξεων ,ή το σχήμα των προκειμένου για το γραπτό λόγο,τυπικώς δεν έχουν καμία σχέση με αυτό που αντιπροσωπεύ ουν,δηλαδή η σημασία τους είναι αυθαίρετη, και ότι οι λέξεις είναι θέμα σύμβασης.Ετσι κάθε λέξη μπορεί να αποτυπώνει διαφορετικές έννοιες,και κάθε αντικείμενο μπορεί να δηλωθεί με ποικιλία λέξεων.
(περισσότερα στο Παράρτημα)
• 3.- Η Θεωρία τού La-La
Ο δανός γλωσσολόγος Otto Jespersen επρότεινε ότι ,ίσως η γλώσσα αναπτύχθηκε από ήχους,συνδεδεμένους,με την αγάπη και ειδικώς με το τραγούδι.
Κριτική τής θεωρίας.
Όπως σημειώνει ο David Crystal στο βιβλίο του, « How Language Works » (Penguin, 2005), η θεωρία αυτή, αποτυγχάνει στο να εξηγήσει το χάσμα μεταξύ τής συγκινησιακής και τής ορθολογικής μορφής τής έκφρασης τού λόγου.
• 4.-Η Θεωρία τού Pooh-Pooh
Η Θεωρία αυτή,υποστηρίζει ότι,ο λόγος άρχισε με επιφωνήματα και αυθόρμητες κραυγές πόνου ("Ouch!"),εκπλήξεως ("Oh!"), και άλλων συγκινήσεων ("Yabba dabba do!").
Κριτική τής Θεωρίας.
Καμία γλώσσα δεν περιέχει πάρα πολλά επιφωνήματα και επισημαίνεται ότι ,όλα αυτά δεν συμβιβάζονται με τα φωνήεντα και τα σύμφωνα τής φωνολογίας.
• 5.-Η θεωρία τού Yo-He-Ho
Η θεωρία αυτή, θέλει την προέλευση τής γλώσσας συνδυαζόμενη με τους γρυλλισμούς,βογγγητά ξεφυσήματα τού ανθρώπου όταν αυτός υποβάλλεται σε βαρειά σωματική εργασία.
• Κριτική τής Θεωρίας
• Αφορά ένα μικρό μέρος των λέξεων
Μια άλλη θεωρία-όπως προαναφέρεται- υποστηρίζει πώς οι πρώτοι συμβολικοί ήχοι,προφέρθηκαν ως συνοδεία εκφραστικών σημάτων,ιδίως χειρονομιών.Τονίζεται η αμοιβαία αντανακλαστική εξάρτηση τού χεριού και τού στόματος, που διακρίνεται καθαρά στην περίπτωση που ένα παιδί, κινεί την γλώσσα του ενώ γράφει, ή στην περίπτωση που η ομιλία ενός ανθρώπου,συνοδεύεται από χειρονομίες.( Ιστορία τής Ανθρωπότητος Τ Ι,95 Unesco).
Ο Μπαμπινιώτης λέγει ότι, στο θέμα τής γλωσσογονίας, κινούμα στε στο χώρο τής εικοτολογίας.
Ο Wundt( « Συμβολαί εις την Ψυχολογίαν και Ηθικήν» Ελλ.Μετάφραση Εκδ.Ελευθερουδάκης Α.Ε. 1930,) γράφει, ότι, ως προς την γένεση τής γλώσσας διατυπώθηκαν τέσσερες υποθέσεις ( τής επινοήσεως,τής θείας προελεύσεως,και τής γενέσεως εξ αντικειμενικών ή υποκειμενικών φθόγγων ή με άλλη διατύπωση,τής επινοήσεως ,τού θαύματος,τής απομιμήσεως και η θεωρία των φυσικών φθόγγων),ότι, το πρόβλημα αν η γλώσσα υπάρχει πριν από την διανόηση,ή το αντίστρο-φο,αν η γλώσσα είναι θέσει ή φύσει, τίθεται εσφαλμένως, καθώς η ανθρώπινη γλώσσα και η διανόηση εξελίσσονται ταυτοχρόνως αφού η γλώσσα είναι ολοκληρωτικό συστατικό των λειτουργιών τής διανοήσεως ,ότι, δεν είναι δυνατόν να προσδιορισθεί πότε εμφανίστηκε η γλώσσα,(αφού η γλώσσα γεννάται από το σύνολο των εκφραστικών κινήσεων,που χαρακτηρίζουν την ζωή των έμψυχων όντων),ότι, όπου υπάρχει συνείδηση υπάρχουν και κινήσεις,που εξωτερικεύουν την συνείδηση,ότι, η γλώσσα είναι η διάπλαση των εκφραστικών κινήσεων που ανταποκρίνονται στην ανθρώπινη συνείδηση,ότι, το πρόβλημα τής γλώσσας, με την σωστή διατύπωση,πρέπει να περιορισθεί, στην εξακρίβωση τού τρόπου, με τον οποίο οι εκφραστικές κινήσεις που αφορούν τον άνθρωπο και ανταποκρίνονται στην βαθμίδα τής συνει δήσεώς του, έγιναν γλωσσικοί φθόγγοι, ότι ,καθώς η γλώσσα εξελίχθηκε όπως φαίνεται από τις απλούστερες εκφραστικώς μορφές,πρέπει να συμπεράνουμε ότι, μια τέτοια σχέση(που όμως δεν μπορεί να θεωρηθεί άμεση,αλλά έμμεση, ) δεν έλειψε ποτέ από τους γλωσσικούς φθόγγους,ότι, τα κυριότερα γλωσσικά φαινόμενα πρέπει να εννοηθούν ως λειτουργίες τής ανθρώπινης συνειδήσεως,ότι, η γένεση τής γλώσσας,είναι πρόβλημα που απολήγει στο άπειρον,ότι, η γλώσσα είναι ζώσα ενέργεια τού ανθρώπινου πνεύματος,μεταβαλλόμενη εκ των εσωτερικών και εξωτερικών συνθηκών που διέπουν τον άνθρωπον, ότι,τέλος η γλώσσα, είναι απεικόνισμα τής ανθρώπινης διανοήσεως.
. Οι περισσότεροι γλωσσολόγοι,σήμερα, υποστηρίζουν, ότι ναι μεν ένα μικρό μέρος δηλώσεων σε πάει μέσα από τη γλώσσα, αλλά η γλώσσα έρχεται να εκφράσει έννοιες, και οι έννοιες αυτές,είναι προιόν επεξεργασίας των φυσικών αντικειμένων μέσω εσωτερικών παρα- στάσεων. Επομένως κατά την άποψη αυτή, η γλώσσα, και οι λέξεις, που έρχονται να εκφράσουν μια έννοια που έχει σχέση με τα πράγματα, θεωρούνται ότι, είναι πριν από την σύλληψη των πραγμάτων,προυπήρχαν δηλαδή των πραγμάτων που θέλουν να εκφράσουν.
Ο ιδρυτής τής Γενετικής Μετασχηματικής Γραμματικής Noam Chomsky,- που αναφέρουμε και πιο πάνω- και που θεωρείται ο πιο σημαντικός θεωρητικός γλωσσολόγος τού εικοστού αιώνα, από τα πρώτα του βήματα τοποθετείται σε δύο διαφορετικές γλωσσολογικές προσεγγίσεις: την ιστορικοσυγκριτική, ( απ΄ τον πατέρα του), και την ακραία μορφή τού αμερικανικού δομισμού, (απ΄τον καθηγητή γλωσσολογίας Χάρις).Απ΄ την ιστορική γλωσσολογία παίρνει την τάση να αναζητά τις βαθύτερες αιτίες των φαινομένων τής γλώσσας, ενώ από το δομισμό δέχεται την αρχή ότι, η γλώσσα λειτουργεί ως αυστηρά καθορισμένο σύστημα. Ο Chomsky δεν αρκείται στο να περιγράψει τα χαρακτηριστικά τής μορφής και τής κατανομής των γλωσσικών στοιχείων, αλλά ζητά να εξηγήσει γιατί η γλώσσα έχει τις ιδιότητες που έχει. Η εξήγηση που θα τον ικανοποιήσει δεν είναι ιστορική αλλά ψυχολογική. Η επίμονη αναζήτηση τής βαθύτερης φύσης τής γλώσσας και η πεποίθηση πως η ερμηνεία της ανάγεται στην ψυχολογία και τελικά στη βιολογία είναι που χαρακτηρίζουν σταθερά το γλωσσολογικό του έργο, από την πρώτη παρουσίαση τής θεωρίας («Συντακτικές Δομές» 1957) έως την πιο πρόσφατη σύνθεσή της, τη γνωστή ως «Θεωρία Αρχών και Παραμέτρων».Κατά τον ίδιο,η ικανότητα τής ανθρώπινης γλώσσας είναι μια ικανότητα είδους, δηλαδή διαφοροποιείται ελάχιστα μεταξύ των ανθρώπων και είναι, από βιολογική άποψη, απομονωμένη. Οι πιο στοιχειώδεις ιδιότητές της (σημασιολογικές, συντακτικές, κτλ) δεν εντοπίζονται σε άλλα είδη. Επιπλέον, αναπτύχθηκε πολύ πρόσφατα, προφανώς κατά τη διάρκεια των τελευταίων μερικών εκατοντάδων χιλιετιών, εκατομμύρια έτη μετά το διαχωρισμό μας από τα θηλαστικά. Η ανθρώπινη γλώσσα εξηγεί σε σημαντικό βαθμό το γιατί οι άνθρωποι είναι το μόνο είδος με ιστορία, πολιτισμική ποικιλία οποιασδήποτε πολυπλοκότητας και σε τεράστιους αριθμούς ,κατά τα πολύ πρόσφατα χρόνια. Η θεωρία τού Chomsky χαρακτηρίζει τυπολογικά μια ανθρώπινη γλώσσα, δηλαδή ξεχωρίζει με ακρίβεια την ομάδα των γραμματικών διαδικασιών που υπάρχουν σε μια γλώσσα. Αυτός ο χαρακτηρισμός ονομάζεται Οικουμενική Γραμματική, μια γραμματική που καθορίζει τα τυπολογικά όρια, που μέσα τους μπορούν να λειτουργήσουν όλες οι γλώσσες τού κόσμου. Η Οικουμενική Γραμματική περιέχει μια σειρά από αρχές και διαδικασίες που έχουν οικουμενική ισχύ, δηλαδή εφαρμόζονται σ΄ όλες τις γλώσσες τής υφηλίου, από τα Αλβανικά έως τα Τούρκικα και τις γλώσσες τής Μογγολίας.
Ο Chomsky παρατηρεί ότι, η γλώσσα αναπτύσσεται στο παιδί πολύ πριν τις άλλες διανοητικές του λειτουργίες, ανεξάρτητα από το βαθμό ευφυίας και τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, και φαίνεται να περνά για όλα τα παιδιά από τα ίδια στάδια εξέλιξης. Αυτό δείχνει ότι, η γλώσσα δεν διδάσκεται στο παιδί όπως διδάσκονται οι επίκτητες ικανότητες (π.χ. η γραφή), αλλά καθοδηγείται από εσωτερικές δυναμικές, οι οποίες διαμορφώνονται μόνο ως προς τις επιφανειακές τους λεπτομέρειες από τη γλώσσα τού περιβάλλοντος. Η γλώσσα λοιπόν δεν μαθαίνεται εμπειρικά αλλά ξεκινά από μια έμφυτη, γενετικά δοσμένη μορφή που είναι κοινή σ΄ όλο το ανθρώπινο γένος.Η γνώση της γλώσσας συνίσταται στην υποσυνείδητη κατοαχή μιάς γενετικής δοιαδοικασίας. ( Ο Saussure έλεγε ότι τα παιδιά γεννιούνται με ένα « γλωσσικό τομέᨻ ο Δαρβίνος μιλούσε για μια «ενστικτώδη τάσ稻 για τη γλώσσα αλλά –εντελώς λανθασμένα έγραφε πώς οι σκύλοι φαίνονται να βρίσκονται « στο ίδιο επίπεδο ανάπτυξης» με τα παιδιά ενός έτους….» λανθασμένα γιατί τα γλωσσικά επιτεύγματα των βρεφών εκτείονται πολύ πέρα απ΄αυτά που τους απέδιδε ο Δαρβίνος,). Η ανθρώπινη φύση τής χαρακτηρίζεται σαν ένα σύνολο από γλωσσικές ικανότητες «φυτεμένες» εκ γενετής στη νόηση, σαν ένα σύνολο από άλλες γνωστικές ικανότητες που, μια και είναι φυτεμένο μέσα της, αναπτύσσει ένα είδος ανοσίας στις περιβαλλοντικές επιδρά σεις.Εδώ φαίνεται ο Πλατωνισμός τoυ. Ο ίδιος μάς λέει πως η γλωσσική του θεωρία είναι μέρος τού προβληματισμού τού Πλάτωνα. Ο τελευταίος αναρωτιέται πώς ξέρουμε τόσα πολλά, αφού η εμπειρία μας είναι τόσο περιορισμένη .Στην ουσία είναι ένα ερώτημα που σχετίζεται με το «θαύμα» τής κατάκτησης τής γλώσσας από ένα παιδί τριών χρονών που δεν έχει εκτεθεί ακόμα σε αρκετά γλωσσικά ερεθίσματα. Παρόλα αυτά, το παιδί κατορθώνει να μαθαίνει και να δομεί τη γραμματική τής μητρικής του γλώσσας μέσα σ΄ ένα φτωχό κάδρο γλωσσικής εμπειρίας.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ CHOMSKY
Ο Chomsky έθεσε το ζήτημα αυτής τής έμφυτης γνώσης πάνω στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Ο άνθρωπος μαθαίνει επειδή το νευρικό του σύστημα είναι οργανωμένο για τέτοια μάθηση. Έχει απορρίψει τον εμπειρισμό αλλά και τον καρτεσιανό δυϊσμό «πνεύμα- σώμα» και πιστεύει πως η γλωσσική ικανότητα και γνώση είναι μια βιολογικά καθορισμένη δομή κι΄ ότι, αυτό που ονομάζουμε γλώσσα, προτάσεις κλπ. δεν είναι παρά μια έκφραση αυτής τής δομής τού εγκεφάλου.Πάντοτε κατά τον ίδιο η έμφυτη γλωσσική ικανότητα είναι απόκτημα όλων των ανθρώπων, όχι το απόκτημα μιάς φυλής, ενός έθνους, μιας τάξης ή ενός άνδρα ή μιας γυναίκας. Η Οικουμενική Γραμματική,την οποία βλέπει υπάρχουσα, είναι σαν τα πόδια, τα μάτια, τη καρδιά κάθε ανθρώπου, πάνω στη φλούδα τής Γης. Γι΄αυτόν , ό,τι ονομάζουμε πνεύμα ή πνευματική ιδιότητα πρέπει τελικά να ανάγεται στις βιολογικές ιδιότητες τού ανθρώπινου νου. Όπως και πιο πάνω γράφουμε,η θέση του σύμφωνα με την οποία ο άνθρωπος γεννιέται μ΄ έμφυτη γνώση, τον φέρνει κοντά στον Πλάτωνα.
Σε μια συνέντευξη που έδωσε στην Adriana Belleti και τον Luigi Rizzi(ό.π. « Για τη φύση κλπ.144 σελ. επ.) ο Chomsky λέγει πώς φαίνεται παράλογο,να θεωρήσουμε την ανθρώπινη γλώσσα ως ένα παρακλάδι των καλεσμάτων των πρωτευόντων θηλαστικών,..ότι ίσως πριν από 100.000 χρόνια ο εγκέφαλος να αναδιοργανώθηκε με την ενσωμάτωη τού γλωσσικού τομέα ,…ότι εμφάνιση της γλώσσας φαίνεται να υπήρξε αρκετά ξαφνική,,, και ,ότι στην περίπτωση τής γλώσσας ξέρουμε ότι κάτι αναδύθηκε κατά μια εξελικτική διαδικασία και ότι δεν υπάρχει ένδειξη για καμιά περαιτέρω εξελικτική μεταβολή. Ειδικώτερα η γλωσσολογική επανάσταση του Ν. Τσόμσκι (Ν. Chomsky) συνίσταια κυρίως στα εξής,.Ο Τσόμσκυ που ακολουθούσε το ρεύμα του μπιχεβιορισμού, που υποστηρίζει μια μηχανιστική άποψη για τη γλώσσα με όρους Ερεθισμός – Αντίδραση. Το1957 ο Τσόμσκι εξέδωσε το βιβλίο του «Συντακτικές Δομές» (Syntactic Structures), το οποίο έφερε μια επανάσταση στη γλωσσολογία. Στο βιβλίο του αυτό κάνει ιδιαίτερη έμφαση στη δημιουργικότητα της ανθρώπινης γλώσσας. Λέγει ότι ο άνθρωπος έχει την ικανότητα να παράγει και να κατανοεί προτάσεις που ποτέ δεν έχει ακούσει. Την αρχική θεωρία του ο Τσόμσκι τη συμπλήρωσε και την τροποποίησε με το δεύτερο μεγάλο έργο του, που εκδόθηκε το1965: «Πλευρές της θεωρίας της συντάξεως» (Aspects of the Theory of Syntax). Ένα χρόνο αργότερα, το 1966, εξέδωσε το βιβλίο Καρτεσιανή Γλωσσολογία (Cartesian Linguistics).
Τα κύρια χαρακτηριστικά της γλωσσολογικής θεωρίας του Τσόμσκι είναι τα εξής:
* Απόρριψη της εμπειριοκρατικής μεθόδου και αποδοχή της νοησιαρχικής θεώρησης της γλώσσας.
Ο Τσόμσκι ασπάζεται τις απόψεις του μεγάλου Γάλλου ορθολογιστή φιλοσόφου του 17ου αιώνα Καρτεσίου (Descartes), κατά τον οποίο οι άνθρωποι δεν είναι αυτόματα κι επί πλέον έχουν βούληση. Κατά τον Καρτέσιο, τα ζώα είναι αυτόματα. Οι παπαγάλοι έχουν φωνητικά όργανα και προφέρουν λέξεις, χωρίς να σκέφτονται. Αντίθετα, άνθρωποι κωφάλαλοι, που στερούνται φωνητικών οργάνων, καταφέρνουν και επινοούν διάφορα γνωστικά σημεία για να μπορούν να εκφράσουν τις σκέψεις τους. Ο Τσόμσκι διαφωνεί με την άποψη του Αριστοτέλη ότι «γλώσσα είναι λέξεις με νόημα» και λέγει ότι «γλώσσα είναι νόημα με λέξεις».
* Καθολική γραμματική: Οι χρήστες της γλώσσας έχουν έμφυτη την ικανότητα να μάθουν τη γραμματική της γλώσσας τους. Αυτό σημαίνει ότι η γλωσσική ικανότητα εκδηλώνεται, χωρίς να έχει προηγηθεί μάθηση («Η φτώχεια του ερεθισμού»). Η έμφυτη αυτή ικανότητα εμφανίζεται σε όλες τις γλώσσες. Σε όλες τις γλώσσες μπορούν οι ομιλητές να ξεχωρίζουν ουσιαστικά από ρήματα, ή ουσιαστικά από άρθρα, προθέσεις ή συνδέσμους. Όλες οι γλώσσες έχουν προτάσεις. Οι προτάσεις έχουν ονοματικές φράσεις και ρηματικές φράσεις. Το ουσιαστικό κυριαρχεί του επιθέτου και του ρήματος. Υπάρχει ένα σύνολο γλωσσικών αρχών που τις έχουν όλοι οι άνθρωποι.
Κατά τον Τσόμσκι, η διαδικασία κατά την οποία σε κάθε γλώσσα ορισμένες προτάσεις γίνονται αντιληπτές ως ορθές, ενώ άλλες όχι, οφείλεται στην καθολική γραμματική. Λ.χ. η πρόταση: Κώστας ο βιβλίο διαβάζει το γίνεται αμέσως αντιληπτή ότι δεν είναι ορθή.
* Γενετική - Μετασχηματιστική γραμματική. Ο άνθρωπος μπορεί με τη χρήση ενός πεπερασμένου συστήματος κανόνων να παράγει άπειρο αριθμό ορθών προτάσεων.
Παραδείγματα μετασχηματισμού προτάσεων:
Ο Κώστας έγραψε την επιστολή.
Ο Κώστας δεν έγραψε την επιστολή.
Έγραψε ο Κώστας την επιστολή;
Γράφτηκε η επιστολή από τον Κώστα;
Η επιστολή δεν γράφτηκε από τον Κώστα.
Το γράψιμο της επιστολής από τον Κώστα.
………………………………………
* Διάκριση ανάμεσα στη Γλωσσική ικανότητα (Linguistc competence) και στη Γλωσσική εφαρμογή (Linguistic performance). Η Γλωσσική ικανότητα αντιστοιχεί με τον Λόγο (Langue) και η Γλωσσική εφαρμογή με την Ομιλία (Parole) του Σωσσύρ.
* Η γραμματική κάθε γλώσσας αποτελείται από τρεις κύριους τομείς: τον συντακτικό, τον σημασιολογικό και τον φωνολογικό. Από αυτούς ο μεν συντακτικός είναι ο κατ’ εξοχήν γενετικός τομέας της γλώσσας, ενώ οι δύο άλλοι ερμηνευτικοί. Ο συντακτικός τομέας αποτελείται από τα εξής τμήματα:
1- τη βάση
2- τη βαθιά δομή
3- το μετασχηματιστικό τμήμα
4- την επιφανειακή δομή
(Παράδειγμα: η φράση «η λύση της άσκησης» είναι η τελική απόληξη, το προϊόν μιας σειράς μετασχηματισμών από την αρχική βαθιά δομή: «Ο μαθητής έλυσε την άσκηση».
Άλλα παραδείγματα:
Η πέτρα έσπασε το τζάμι
Ο άρρωστος υποβάλλεται σε θεραπεία
Στην περίπτωση αυτή τα υποκείμενα πέτρα και άρρωστος δεν είναι τα πραγματικά υποκείμενα των προτάσεων. Είναι υποκείμενα της επιφανειακής δομής. Τα πραγματικά υποκείμενα είναι: Ο Χρήστος έσπασε το τζάμι με την πέτρα και ο γιατρός υποβάλλει τον άρρωστο σε θεραπεία.
Παρόμοιες θέσεις,όπως σ΄ένα δημοσιευμένο άρθρο του επισημαίνει και ο Νικ.Λυχναρόπολος, υποστηρίζει και ο Αμερικανός θεωρητικός των γνωστικών επιστημών J.Fodor. (νεο-νατιβιστής),που εδημιούργησε τον όρο «Γλώσσα τής σκέψης (Language of thought). Κατά την άποψή του, η σκέψη και το σκέπτεσθαι λαμβάνουν χώρα μέσα σε μια πνευματική λογική γλώσσα, δηλαδή σ' έναν εσωτερικό κώδικα, ένα συμβολικό σύστημα που υπάρχει εκ φύσεως στον εγκέφαλο. Το πνεύμα είναι μια γενετικά προγραμματισμένη εικονική (νιrtual) μηχανή, η οποία παράγει κανόνες.
Αξίζει να παραθέσουμε σποσπάσματα από μια εργασία του Ν.Λυχναρόπουλου:
«……..Ισχυρό πνευματικό κίνημα (ή «μέθοδος ανάλυσης») ο δομισμός (ή στρουκτουραλισμός από το structure = δομή), εμφανίστηκε στο 2ο μισό του 20ου αιώνα, φθάνοντας στο απόγειό του στη δεκαετία του 1960. Πατρίδα του κινήματος αυτού είναι η Γαλλία και κύριοι εκπρόσωποί του σημαντικές πνευματικές μορφές, που εισήγαγαν τον δομισμό σε διάφορες πνευματικές περιοχές: Ronald Barthes (1915 – 1980), φιλολογική κριτική, Michel Foucault (1926 – 1984), φιλοσοφία της ιστορίας, Louis Althusser (1918 –1990), πολιτική φιλοσοφία, Claude Lévi – Strauss (1908-), ανθρωπολογία, Jacques Lacan, ο ιδρυτής της Νεοφροϋδικής Σχολής στο Παρίσι (1901 –1981), ψυχανάλυση. Πατέρας του δομισμού θεωρείται ο Ελβετός γλωσσολόγος Ferdinand de Saussure (1857 – 1913)…………. Ο όρος δομισμός χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Γάλλο φιλόσοφο R. Barthes.
Ο δομισμός(στρουκτουραλισμός) είναι μία διανοητική μέθοδος έρευνας που δίνει ένα πλαίσιο για την οργάνωση και κατανόηση πεδίων της ανθρώπινης έρευνας που ασχολούνται με την παραγωγή και την αντίληψη του νοήματος.Είναι διεπιστημονικός και πολύεπιστημονικός. Επηρεάζει τα μαθηματικά καθώς επίσης και τη γλωσσολογία,τη φιλοσοφία, την Ανθρωπολογία.Οι ιπρώτες ιδέες σχετικά με τη μέθοδο αυτή άρχισαν να αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια της Πολεμικής περιόδου ανάμεσα στα μέλη του γλωσσολογικού κύκλου της Πράγας βασικό μέλος του οποίου ήταν ο Ρώσος γλωσσολόγος Roman jakobson.Στην ουσία χρησιμοποιείται για πρώτη φορά από τον κύκλο αυτό γύρω στο 1929 .Ως δομή(structure) μπορεί να προσδιοριστεί ως μία έννοια η οποία αφενός είναι υποκείμενη σε μαθηματικούς χειρισμούς και ορισμό και αφετέρου αντλεί τη δύναμή της από τα μαθηματικά .Σημειώνεται ότι ενώ η έννοια της δομής, έκανε πρώτα την εμφάνισή της στη γλωσσολογία, τα μαθηματικά αποτέλεσαν το πεδίο μέσα στο οποίο το σχετικό διανοητικό κίνημα του εικοστού αιώνα άντλησε τη δύναμη και το νόημα των.Η θεμελιώδης άποψη του δομισμού είναι οτι η ανθρώπινη συμπεριφορά προέρχεται από μία έμφυτη ικανότητα δόμησης.Αυτή η ιδιότητα δόμησης στον ανθρώπινο εγκέφαλο γεννά,κατά την άποψη που διαβάζουμε στο βιβλίο του Αμίρ Ακζέλ " Ο καλλιτέχνης και ο Μαθηματικός¨,, τη γλώσσα.Στην εδραίωση του δομισμού,συνεισέφερε αποφασιστικώς ο Λέβι -Στράους με αποτέλεσμα η νέα αυτή ιδέα να σημάνει το τέλος του υπαρξιμού,Τελικώς και οι δύο αυτές ιδέες,παρήκμασαν,και όπως γράφει ο Αμίρ Ακζέλ,στο ίδιο βιβλίο του,έδωσαν τη θεση στο μεταμοντερνισμό.
Στην έννοια του δομισμού ενυπάρχει η ιδέα του συστήματος. Όπως λέει ο Gibson: στο δομισμό «… ορισμένες βασικές δομές (ή συστήματα …) κυβερνούν και ερμηνεύουν κάθε αντικείμενο μελέτης. Το αντικείμενο μελέτης δυνατόν να είναι το ανθρώπινο σώμα, το ανθρώπινο μυαλό, η ίδια η κοινωνία, η γλώσσα και η λογοτεχνία, τα μαθηματικά, η μυθολογία, ο φυσικός κόσμος, ή πράγματι, κάθε φαινόμενο». (5, σελ. 8) Σε όλες τις περιπτώσεις αυτές κάθε τι που εξετάζεται θεωρείται ότι αποτελεί σύστημα.Ο δομισμός αφορά τις σχέσεις ανάμεσα σταμέρη και το σύνολο.Η ολότητα έχει λογική προτεραιότητα επι των καθ έκαστον μερών,και οι σχέσεις είναι πιό σημαντικές από τις οντότητες τις οποίες συνδέουν.Επομένως η κρυμμένη δομή, είναι πιό σημαντική απ΄ αυτό που είναι φανερό.
Τα κύρια χαρακτηριστικά του δομισμού είναι τα εξήs:
1- Η ολότητα. Οι δομιστές θεωρούν ότι κάθε δομή παρουσιάζεται ως ένα οργανωμένο σύνολο κι όχι ως ένα άθροισμα στοιχείων………….. Παραδείγματα: ………….η γλώσσα κάτι περισσότερο από τις λέξεις που περιέχει το λεξικό. Σχετική προς τα ανωτέρω είναι η άποψη ότι η πραγματικότητα δεν βρίσκεται μέσα στα στοιχεία (μέρη) ενός συνόλου, αλλά στη σχέση αυτών μεταξύ τους και προς το όλο………..Κατανοούμε μια λέξη εν αναφορά όχι προς τον εαυτό της, αλλά προς την ολότητα, δηλαδή τη γλώσσα.
2- Ο μετασχηματισμός. Η δομή, που αποτελεί βασική έννοια του δομισμού, έστω κι αν φαινομενικά παρουσιάζεται ως στατική, έχει τη δυνατότητα να κάνει μια σειρά μετασχηματισμών. Αυτό επιτυγχάνεται με την εφαρμογή ορισμένων κανόνων. Οι κανόνες αυτοί, που είναι, ταυτόχρονα, «δομούντες και δομούμενοι», επιτρέπουν την ύπαρξη μιας δυναμικής μεταξύ των μερών, αλλά και των μερών προς το όλο. Αν δεν υπήρχε ο μετασχηματισμός, οι δομές θα κατέληγαν σε στατικές μορφές. Πιο εμφανής γίνεται η παρουσία του μετασχηματισμού στη λεγόμενη μετασχηματιστική γραμματική του επιφανούς Αμερικανού γλωσσολόγου Noam Chomsky (1928-). Σύμφωνα με τις απόψεις του γλωσσολόγου αυτού, ο άνθρωπος έχει την ικανότητα, χρησιμοποιώντας ένα πεπερασμένο σύστημα κανόνων, να παράγει απειρία προτάσεων. 3-Ο αυτοέλεγχος είναι το τρίτο βασικό χαρακτηριστικό του δομισμού. Η δομή έχει μέσα της τη δυνατότητα αυτοελέγχου, δηλαδή της αυτοϊσορρόπησης και αυτοδιατήρησης. Ο αυτοέλεγχος επιτυγχάνεται με την εφαρμογή νόμων, οι οποίοι μεταβάλλουν τα στοιχεία της δομής, χωρίς όμως να αλλάζουν τη μεταξύ τους σχέση.
Ο δομισμός άσκησε μεγάλη επίδραση σε πολλές επιστήμες: γλωσσολογία, ανθρωπολογία, λογοτεχνία, φιλολογική κριτική, αρχιτεκτονική, ψυχιατρική, ψυχολογία, φυσικές επιστήμες, κοινωνικές επιστήμες, μαθηματικά, φιλοσοφία, παιδαγωγική κ .ά. Στο παρόν άρθρο, λόγω του περιορισμένου τού χώρου, θα αναφερθούμε σε τρεις μόνο από τις παραπάνω επιστήμες: α) τη γλωσσολογία, β) την ανθρωπολογία και γ) την πολιτική φιλοσοφία.
Α) Δομική γλωσσολογία
Τη δομική γλωσσολογία θεμελίωσε ο F.de Saussure (1857-1913). Οι απόψεις του για τη γλώσσα περιέχονται στο βιβλίο του Μαθήματα Γενικής Γλωσσολογίας (Cours de linguistique générale), που εξέδωσαν οι μαθητές του το 1916 , δηλαδή τρία χρόνια μετά τον θάνατο του δασκάλου τους. Η εργασία αυτή του Saussure ήταν μια αντίδραση στη γλωσσολογία του 19oυ αιώνα, η οποία έκανε έμφαση στη διαχρονική (ιστορική) μελέτη της γλώσσας, δηλαδή στη μελέτη μεμονωμένων γλωσσικών φαινομένων (λ. χ. λέξεων). Ο Saussure, επειδή πίστευε ότι η ιστορία μιας λέξης μπορεί να δώσει ανεπαρκή ερμηνεία του νοήματος, τη διαχρονική μέθοδο μελέτης την υποκατέστησε με τη συγχρονική μέθοδο, δηλαδή τη μελέτη ολόκληρης της γλώσσας (ως συστήματος) σε μια ιδιαίτερη χρονική στιγμή, καθότι ο Saussure θεωρούσε ότι η γλώσσα εκτός από τον ιστορικό της χαρακτήρα έχει κι έναν συστηματικό, δηλαδή δομικό χαρακτήρα. Η άποψη για τη συστηματικότητα της γλώσσας έκανε τον Saussure να αμφισβητήσει τη συνηθισμένη θεωρία του νοήματος, κατά την οποία το νόημα μιας λέξης αναφέρεται σε ένα ορισμένο αντικείμενο. Θεωρώντας ότι το γλωσσικό σημείο (η λέξη) είναι απλώς συμβατικό και δεν έχει εσωτερική και σταθερή σχέση με το αντικείμενο στο οποίο αναφέρεται, κάνει έμφαση στη σημασία των σχέσεων ανάμεσα στις λέξεις στο σύνολό τους, δηλαδή στη γλώσσα. Ο Saussure για πρώτη φορά στην ιστορία της γλωσσολογίας κάνει διάκριση ανάμεσα στη «γλώσσα» (langue) και στην «ομιλία» (parole). Η πρώτη αποτελεί ολότητα και η δεύτερη το επί μέρους. Η ομιλία (parole) προέρχεται από τη γλώσσα και αντλεί νόημα από αυτή. Έχει γραμμική μορφή (η μία λέξη ή φράση διαδέχεται την άλλη) και λαμβάνει χώρα σε τόπο και χρόνο. Η γλώσσα (langue) δεν έχει γραμμική μορφή, είναι κάτι το αφηρημένο. Δεν είναι απλώς το σύνολο των λέξεων που περιέχει το λεξικό, αλλά είναι ένα σύστημα σχέσεων μεταξύ των στοιχείων. Η γλώσσα κατά τον Saussure είναι ένα σύστημα σημείων. Εξ αυτού και ο όρος σημειολογία.Β) Δομική ανθρωπολογία
Η δομική ανθρωπολογία στις έρευνές της βασίζεται στην αρχή ότι οι συγγένειες στις αρχαϊκές κοινωνίες αποτελούν σύστημα στοιχείων, τα οποία έχουν μεταξύ τους αλληλεξάρτηση. Ιδρυτής της είναι ο Γάλλος ανθρωπολόγος C. Lévi-Strauss, ο οποίος στη διαμόρφωση του επιστημονικού και φιλοσοφικού του πιστεύω επηρεάστηκε από τις προόδους της δομικής γλωσσολογίας. (Πιστεύει ότι «τα φαινόμενα της συγγένειας είναι φαινόμενα του ίδιου τύπου με τα γλωσσικά φαινόμενα»). Ακόμη, επηρεάστηκε από τη θεωρία των νέων μαθηματικών, της μοντέρνας λογικής και της πληροφορικής. Μετά από δικές του έρευνες σχετικές με τους δεσμούς συγγένειας στις πρωτόγονες κοινωνίες, ο Lévi-Strauss έβγαλε το συμπέρασμα ότι η συγγένεια στους πρωτόγονους ανθρώπους λειτουργεί κατά τέτοιον τρόπο, ώστε τα μέλη των οικογενειών αυτών είναι δυνατόν να χωριστούν σε δυο ομάδες και να αποτελέσουν ένα δυαδικό σύστημα αντιθέσεων, που διέπεται από νόμους ισορροπίας. Η δομή του συστήματος αυτού μπορεί να παρομοιαστεί με τη δομή του ατόμου της φυσικής, στο οποίο υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στον θετικό ηλεκτρισμό του πυρήνα και στον αρνητικό των ηλεκτρονίων. Οι δυαδικές αυτές αντιθέσεις δεν υπάρχουν μόνο στη συγγένεια. Παρατηρούνται επίσης σε ένα μεγάλο εύρος πολιτιστικών δραστηριοτήτων: (μαγείρευμα, δίαιτα, έργα τέχνης, τελετές) και σε μύθους. Ο Levi-Strauss υποστηρίζει ότι οι δυαδικές αυτές αντιθέσεις, που αποτελούν πανανθρώπινο φαινόμενο και παρατηρούνται σε όλους τους πολιτισμούς, οφείλονται στη δομή του εγκεφάλου. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι έτσι δομημένος, ώστε δημιουργεί τις αντιθέσεις αυτές για να οργανώνει και να κατανοεί καλύτερα τον κόσμο. Με τον τρόπο αυτό ο Γάλλος ανθρωπολόγος κάνει έμφαση στην ανωτερότητα του συστήματος σε σύγκριση με το άτομο. Οι δραστηριότητες του ατόμου καθορίζονται από τις ασυνείδητες δομές του μυαλού.
………ο Saussure θεωρεί ότι οι λέξεις, μεμονωμένα, δεν έχουν σημασία κι ότι το νόημα το παίρνει η κάθε μία από τη σχέση της με τις άλλες λέξεις μέσα στο σύστημα που είναι η γλώσσα, (λ .χ. γίνονται κατανοητά: το ζεστό σε σχέση με το κρύο, το αρσενικό σε σχέση με το θηλυκό, το μαύρο σε σχέση με το λευκό),Συνέπειες του δομισμού
Οι απόψεις όλων των δομιστών συγκλίνουν στο ότι από το στοιχείο, τη μονάδα, (είτε αυτό σχετίζεται με τη γλώσσα, είτε με τους ανθρώπους και την κοινωνία), μεγαλύτερη σημασία έχει το όλο, το σύστημα. Δηλαδή οδηγούν στην « αποκέντρωση του υποκειμένου». Εδώ (όπως λέει ο R.Gibson) συντελέστηκε μια «κοπερνίκεια επανάσταση». Όπως η αστρονομία του Κοπέρνικου έβγαλε τη γη από το κέντρο του ηλιακού μας συστήματος, έτσι και ο δομισμός μετατόπισε τον άνθρωπο προς το άκρο του συστήματος. Ο άνθρωπος έχασε τη θέση του από το κέντρο των πραγμάτων και κατέστη ένα απλό στοιχείο του συστήματος. Πρέπει όμως να παρατηρήσουμε τα εξής:
1) Στη δομική του γλωσσολογία ο Saussure κάνει διάκριση ανάμεσα στη γλώσσα (langue) και στην ομιλία (parole). Εκείνο όμως που παρέλειψε να πει είναι ότι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στα δύο αυτά είναι το υποκείμενο. Δεν μπορούμε να δεχτούμε ότι ο άνθρωπος είναι φυλακισμένος μέσα σε ένα γλωσσικό σύστημα, το οποίο καθορίζει τις σκέψεις του. Κι ακόμη, πρέπει να στεκόμαστε με ένα μεγάλο σκεπτικισμό μπροστά στην άποψη του M. Foucault, ότι «… ο άνθρωπος πρόκειται να χαθεί εφόσον λάμπει στον ορίζοντά μας τον ον της γλώσσας». (Οι λέξεις και τα πράγματα).Το υποκείμενο με την ομιλία δίνει σάρκα και οστά στη γλώσσα. Ο Chomsky, ο οποίος, σημειωτέον, δεν ανήκει στον χώρο των καθαρά δομιστών, θεωρεί τη γλώσσα όχι ως σύστημα σχετιζόμενων λεκτικών μονάδων, αλλά ως σύστημα κανόνων κι αυτό συνεπάγεται ικανότητα εκτέλεσης (competence of performance) των κανόνων αυτών εκ μέρους του ατόμου. Με άλλα λόγια ο διαπρεπής αυτός γλωσσολόγος πιστεύει ότι, πράγματι, υπάρχει μια διαλεκτική σχέση ανάμεσα στο σύστημα (γλώσσα) και στο άτομο (ομιλητή). Ο διάσημος ψυχολόγος J. Piaget θεωρεί ως κάτι το πολύ σημαντικό τη συμμετοχή του ίδιου του παιδιού στη δόμηση των γνωστικών και γλωσσικών σχημάτων. Απαιτείται μια διαδικασία που ο ψυχολόγος αυτός ονομάζει constructivism, δηλαδή «κατασκευαστική» διαδικασία. Τέλος πρέπει να σημειώσουμε ότι ο Saussure με τη συγχρονία έβγαλε τη γλώσσα έξω από τον χρόνο. Αυτό όμως είναι λάθος, καθότι η γλώσσα έχει συνέχεια κι επομένως έχει μεγάλη σχέση με το παρελθόν. Παρ’ όλα αυτά, όμως, ο δομισμός του Saussure υπήρξε ένα αποφασιστικό στάδιο στην ιστορία της επιστημονικής γλωσσολογικής έρευνας, καθόσον θεώρησε τη γλώσσα ότι είναι ένα γνωστικό αντικείμενο που έχει εσωτερική συνοχή και μεγάλη αυτονομία.
2) Οι απόψεις του Levi- Strauss για κατηγορίες βασισμένες σε δυαδικές αντιθέσεις δεν φαίνεται να ευσταθούν. Δεν είναι δυνατόν να θεωρούμε το ανθρώπινο μυαλό ως ένα σύστημα, το οποίο, κατά τρόπο ασυνείδητο στο Εγώ, να δημιουργεί μόνο του τις δυαδικές αυτές αντιθέσεις για να βάλει τάξη στον κόσμο. Το μοντέλο του ανθρώπινου μυαλού ως ηλεκτρονικού υπολογιστή, ο οποίος λειτουργεί εντελώς μηχανικά, απορρίπτεται από πολλούς σύγχρονους διανοητές………………………..
Τη θέση ότι, η γλώσσα είναι ένα υπολογιστικό λογικό σύστημα που προέρχεται από μέσα, από το εσωτερικό τού πνεύματος, δέχτηκε στην πρώτη περίοδο τού φιλοσοφικού του γίγνεσθαι και ο διάσημος Αυστριακός φιλόσοφος Wittgenstein στο έργο του Tractatus Logicophilosophicus (1921). Ο Wittgenstein στο έργο του αυτό, υποστηρίζει την θεωρία των εικόνων τού νοήματος, ότι, δηλαδή υπάρχει στον άνθρωπο μια ιδεατή γλώσσα, η οποία (δίκην χάρτου) απεικονίζει τον κόσμο. Λ.χ. για κάθε κύριο όνομα υπάρχει μια αντίστοιχη οντότητα και για κάθε κατηγόρημα μια αντίστοιχη ποιότητα. Όλος ο κόσμος απεικονίζεται στη γλώσσα.Αυτό εννοεί και η γνωστή ρήση τού Wittgenstein όταν λέει : «Τα όρια της γλώσσας μου σημαίνουν τα όρια του κόσμου μου».
Αντίθετα, πολλοί ψυχολόγοι τής συμπεριφοράς ισχυρίζονται πως το μυαλό τού παιδιού είναι λευκό χαρτί, (tabula rasa) στο οποίο γράφονται τα πάντα από τη γέννηση και μετά. Σύμφωνα με την άποψη των ψυχολόγων αυτών η ομιλία είναι μια μορφή συμπεριφοράς. Η άποψη αυτή, οδήγησε στο λεγόμενο δομισμό στη γλωσσολογία, με κύριο εκπρόσωπο της τον Αμερικανό γλωσσολόγο Bloomfield,που απορρίπτει τη νοησιαρχική, πνευματική θεώρηση τής γνώσης και δέχεται την εμπειριοκρατική, την υλιστική άποψη,κατά την οποία, η γλώσσα δεν έχει σχέση προς τις εσωτερικές νοητικές λειτουργίες, που εδρεύουν στο πνεύμα τού ανθρώπου, και η προέλευση και η εξέλιξή της , εξαρτάται από καθαρά εξωτερικούς, περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Απαντώντας ο Chomsky και δίνοντας μια κοινωνική χροιά στην θεωρία του, λέει πως, αν πραγματικά ο άνθρωπος είναι ένα ολότελα σφυρηλατημένο ον, δίχως έμφυτες δομές στη νόησή του και χωρίς εσώτατες ανάγκες κοινωνικής και εκπολιτιστικής υφής, τότε τού αξίζει να γίνει αντικείμενο «συμπεριφεριακού πειραματισμού» από την Κρατική εξουσία, από τον Διαχειριστή Μεγαλοεπιχείρησης, από τον Τεχνοκράτη ή την Κεντρική Επιτροπή. Όσοι εμπιστεύονται το ανθρώπινο είδος εύχονται τα πράγματα να μην πάρουν τέτοια τροπή και θα προσπαθήσουν να εντοπίσουν τα βαθύτερα εσωτερικά χαρακτηριστικά τού ανθρώπου, που θα μάς εφοδιάσουν μ΄ ένα πλαίσιο για πνευματικό ξετύλιγμα, για ανάπτυξη ηθικής συνείδησης, για εκπολιτιστικές δημιουργίες και για συμμετοχή σε μια ελεύθερη, ανθρώπινη κοινωνία. Λέγει χαρακτηριστικά πως όπως μελετάμε το φάσμα των ανθρώπινων γλωσσών με κάποια επιτυχία, ίσως να μπορέσουμε να μελετήσουμε τις μορφές τής καλλιτεχνικής έκφρασης ή ακόμα και την επιστημονική γνώση που έπλασε ο άνθρωπος ή την γκάμα των ηθικών συστημάτων και των κοινωνικών δομών όπου ο άνθρωπος ζει και ενεργεί. Σκέπτεται πως θα μπορούσαμε να προβάλλουμε ένα μοντέλο κοινωνικής οργάνωσης, που κάτω από δοσμένους όρους υλικού και πνευματικού πολιτισμού θ΄ αγκάλιαζε τη θεμελιακή ανθρώπινη ανάγκη για πρωτοβουλία, για δημιουργική δραστηριότητα, γι΄ ανθρώπινη αλληλεγγύη και για την πραγμάτωση τού κοινωνικού δικαίου.
O Richard Dawkins, καθηγητής στην έδρα Charles Simonyi, για την εκλαίκευση τής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο τής Οξφόρδης ασχολείται και αυτός με το πρόβλημα τής προέλευσης τής γλώσσας.Γράφει ,ότι κανείς δεν γνωρίζει πώς ξεκίνησε,……… ότι, το ίδιο σκοτεινή είναι και η προέλευση τής σημασιολογίας ,η προέλευση των λέξεων και τής σημασίας τους,…….…,ότι, στα υπόλοιπα ζώα δεν υπάρχει τίποτε το ανάλογο με το συντακτικό,…………… ότι,το κατά πόσον ο τεχνομηχανικός εξοπλισμός τού λάρυγγα ,ως συσκευής ρύθμισης τού ήχου,ήταν ικανός να υποστηρίξει τη γλώσσα , όταν ο εγκέφαλος άρχισε να διογκώνεται είναι υπό αμφισβήτηση,…. .ότι,υπάρχουν κάποια στοιχεία που υποδηλώνουν ότι, οι πιθανοί πρόγονοί μας,homo habilis,-homo erectus, λόγω τού ότι, ο λάρυγγάς τους βρίσκονταν αρκετά ψηλά,ήταν ίσως ανίκανοι να αρθρώσουν ολόκληρο το εύρος των φωνηέντων που διαθέτουμε εμείς σήμερα, ………..ότι, ορισμένοι θεωρούν εκ τού λόγου αυτού ότι, η γλώσσα εμφανίστηκε αργά κατά την εξέλιξή μας ……… ότι,η εμφάνισή της για μερικούς, συνδέεται με την απότομη αύξηση τού όγκου τού εγκεφάλου, ότι, ορισμένοι θεωρούν ότι, η γλώσσα εμφανίστηκε απότομα, σχεδόν σαν να την εφεύρε κυριολεκτικά κάποια μεμονωμένη διάνοια σε συγκεκριμένο τόπο και συγκεκριμένη στιγμή,…….ότι, η ανάπτυξη τής γλώσσας διηγείται μια ιστορική συν-εξέλιξη λογισμικού και τεχνομηχανικού εξοπλισμού, …………. ότι, είμαστε μοναδικοί στο να συνδυάζουμε ήχους και να τους συνδέουμε στη σειρά, σχηματίζοντας απεριόριστο αριθμό συνδυασμών, και ότι ,κανείς δεν γνωρίζει αν η γλώσσα των προγόνων μας,διέσχισε πρώτα ένα στάδιο με περιορισμένο λεξιλόγιο και απλή γραμματική προτού εξελιχθεί.
Οι Αμοτζ και Αισάγκ Ζαχάβι (ό.π. 131 επ.342 επ.)τοποθετούν την μοναδικότητα τής ανθρώπινης γλώσσας,στο ότι, είναι ένα σύστημα επικοινωνίας με σύμβολα,αλλά υποστηρίζουν ότι, είναι δυνατόν να εκπαιδευτούν ζώα ώστε να κατανοούν και να επεξεργάζονται πληροφορίες μεταδιδόμενες με σύμβολα,με την παρατήρηση,πώς δεν υπάρχουν ζώα που να χρησιμοποιούν στη φύση,γλώσσα βασισμένη σε λέξεις.Ως εξήγηση τού ότι, δεν αναπτύχθηκε στα ζώα μια έναρθρη γλώσσα, είναι κατ΄αυτούς, ότι,γι’ αυτά η γλώσσα των ήχων και η μη προφορική,επικοινωνία τους είναι περισσότερο χρήσιμη, διευκρινίζοντας ότι τα μη ανθρώπινα φωνητικά μηνύματα απαιτούν μια λογική συσχέτιση ανάμεσα στο φωνητικό σήμα και το μήνυμα.Λ.χ.οι μουρμουριστές. βγάζουν διαφορετικές κραυγές ανάλογα με τον θηρευτή.Ανάλογη συμπεριφορά έχουν και οι πίθηκοι.Εχω τη γνώμη ότι, η εξήγηση που δίνουν οι αμέσως παραπάνω συγγραφείς δεν είναι πειστική.Εκτός άλλων δεν συνδέουν την ανθρώπινη γλώσσα με την βιολογία και ειδικότερα την ανατομία, στο ότι, δεν έχει τα στοιχεία τής γλώσσας,- για τα οποία γράφουμε πιο κάτω-και το ότι,χωρίς αυτή δεν θα υπήρχε πολιτισμός και πρόοδος.
Η ανθρώπινη γλώσσα διαφέρει επίσης από τα συστήματα επικοινωνίας των ζώων,(και)στο ότι, χρησιμοποιεί γραμματική και σημασιολογικές κατηγορίες, όπως ουσιαστικό, ρήμα, παρόν, παρελθόν, για να εκφράσει εξαιρετικώς πολύπλοκες έννοιες. Είναι επίσης μοναδική για την δυνατότητά τής αναδρομικότητας και τής αναφοράς( recursivity) λ.χ.ένα όνομα σε μιά φράση,είναι ικανό να περιέχει ένα άλλο όνομα (όπως "the chimpanzee's lips" η μια πρόταση να περιέχει μια άλλη πρόταση (: είδα τον σκύλο να τρέχει).Επίσης η ανθρώπινη γλώσσα είναι το μόνο γνωστό φυσικό σύστημα επικοινωνίας, ανεξάρτητο από τροπικότητα( modality independent) με την έννοια ότι, μπορεί να χρησιμοποιηθεί,όχι μόνον για επικοινωνία με ένα μέσο ή δίαυλο,αλλά και διαμέσου, πολλών άλλων τρόπων.Λ.χ. πολλές γλώσσες που σήμερα ομιλούνται χρησιμο -ποιούν τον ακουστικό τρόπο , άλλες τον οπτικό, άλλες το σύστημα Braille κ.ο.κ.
Επίσης με αναφορά ως προς τα νοήματα που μπορεί να μεταφέρει και τις γνωστικές διαδικασίες,που δημιουργεί, η ανθρώπινη γλώσσα, είναι ομοίως μοναδική, στο να διατυπώνει αφηρημένες έννοιες ή υποθετικά γεγονότα, καθώς και γεγονότα που συνέβησαν στο παρελθόν ή μπορεί να συμβούν στο μέλλον. Αυτή η ικανότητα τής αναφοράς, σε γεγονότα που δεν συμβαίνουν την ίδια στιγμή ή στον ίδιο τόπο, όπου διατυπώνεται ο λόγος, καλείται μετατόπιση (displacement), και παρόλο που μερικά συστήματα επικοινωνίας μεταξύ ζώων μπορούν να χρησιμοποιήσουν την μετατόπιση αυτή , (όπως η επικοινωνία των μελισσών που έχουν την δυνατότητα, να γνωστοποιούν την τοποθεσία των πηγών όπου βρίσκεται το νέκταρ),ο βαθμός με τον οποίο χρησιμοποιείται ο τρόπος αυτός τής επικοινωνίας με την ανθρώπινη γλώσσα είναι μοναδικός.
Για να τονίσει τα χαρακτηριστικά τής γλώσσας και την διαφορά της από τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούν τα ζώα ο Α.Χρηστίδης (ό.π.) γράφει: «Το σκυλί γαβγίζει για να εκφράσει την απειλή που νιώθει, γιατί κάποιος ξένος (άνθρωπος ή ζώο) βρίσκεται μπροστά του, ή για να εκφράσει τη χαρά του που βλέπει το αφεντικό του. Από τη σχέση μας με τα ζώα όλοι έχουμε προσέξει ότι, αυτές οι συμπεριφορές ή αντιδράσεις τους γεννιούνται πάντα όταν κάτι στο περιβάλλον τους τις προκαλεί, δηλαδή, το σκυλί δεν θα γαβγίσει αν δεν αισθανθεί άμεσα την απειλή τού ξένου που μπαίνει στον δικό του χώρο ή αν δεν αισθανθεί την παρουσία τού αφεντι κού του (αν δεν το μυρίσει, αν δεν το ακούσει, αν δεν το δει).
Τέτοιες συμπεριφορές παρατηρούμε και στους ανθρώπους. Όταν λ.χ. πονάμε πολύ, βογκάμε ή μουγκρίζουμε από τον πόνο. Όταν τρομάζουμε, βγάζουμε μια κραυγή, π.χ. αχ! Όπως το σκυλί δεν γαβγίζει, αν δεν υπάρχει φανερή απειλή, έτσι κι εμείς δεν βογκάμε, δεν μουγκρίζουμε, δεν κραυγάζουμε, αν δεν πονάμε ή αν δεν φοβόμαστε κάτι που μας απειλεί άμεσα. Κάτι δηλαδή στο περιβάλλον τους που συμβαίνει εκείνη τη στιγμή, ένα ερέθισμα, κάνει και τον άνθρωπο και τα ζώα να βγάζουν αυτούς τους ήχους. Οι ήχοι αυτοί που βγάζουν και οι άνθρωποι και τα ζώα σε τέτοιες περιπτώσεις είναι οι άμεσες αντιδράσεις τους σε αυτά τα ερεθίσματα. Με άλλα λόγια, με το γάβγισμα του ο σκύλος, με το βέλασμα του το πρόβατο, με το χλιμίντρισμά του το άλογο, με το βογκητό και το μούγκρισμά του ο άνθρωπος, αντιδρούν άμεσα σε ερεθίσματα που προέρχονται από τον κόσμο στον οποίο ζουν.
Το γάβγισμα εκφράζει άμεσα το συναίσθημα τού φόβου ή τής χαράς που νιώθει το σκυλί. Το βογκητό στους ανθρώπους εκφράζει, και αυτό, άμεσα τον πόνο που νιώθουμε. Και εδώ ακριβώς μπορούμε να δούμε τη διαφορά με τη γλώσσα. Η λέξη πόνος διαφέρει από το μουγκρητό ή το βογκητό τού πόνου, γιατί μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε και όταν δεν πονάμε. Π.χ. όταν λέμε: Πονούσε η κοιλιά μου χτες όλη τη νύχτα, μιλάμε για ένα αίσθημα πόνου που δεν το έχουμε τη στιγμή που μιλάμε. Η λέξη πόνος, δηλαδή, σε αντίθεση με το βογκητό, δεν χρειάζεται το συναίσθημα τού πόνου, για να χρησιμοποιηθεί. Η λέξη πόνος, όπως και όλες οι άλλες λέξεις τής γλώσσας, είναι φτιαγμένη από ήχο, όπως από ήχο είναι φτιαγμένα τα βογκητά, οι κραυγές κλπ. Αλλά ο ήχος από τον οποίο είναι φτιαγμένη η λέξη διαφέρει από τον ήχο με τον οποίο είναι φτιαγμένη η κραυγή ή το βογκητό ή το γάβγισμα, γιατί μπορεί να χωριστεί σε μικρότερα κομμάτια. Έτσι, όλοι ξέρουμε ότι ,η λέξη τόνος π.χ. αποτελείται από τα γράμματα τ, ο, ν, ο, ς. Τα γράμματα είναι οι εικόνες των ήχων πάνω σε ένα χαρτί. Αν συνδυάσουμε διαφορετικά αυτά τα γράμματα και τους ήχους που απεικονίζουν, θα φτιάξουμε μια άλλη λέξη: νότος. Ένα ακόμη παράδειγμα: αν συνδυάσουμε διαφορετικά τα γράμματα τής λέξης μόνος, έχουμε τη λέξη νόμος.
Το γάβγισμα τού σκύλου όμως δεν μπορεί να χωριστεί σε μικρότερα κομμάτια. Αυτό μπορεί να το καταλάβει κανείς αν σκεφτεί πώς γράφουμε συνήθως αυτή τη συμπεριφορά τού σκυλιού: γαβ. Οι συνδυασμοί αβγ, αγβ, βαγ, βγα και γβα δεν σημαίνουν τίποτε για το σκυλί. Το γαβ τού σκυλιού εκφράζει ολόκληρο την αντίδραση του σε κάποιο ερέθισμα και δεν χωρίζεται σε μικρότερα κομμάτια. Η γλώσσα όμως φτιάχνεται από κομμάτια ήχου χωρίς νόημα, τα οποία σε διάφορους συνδυασμούς δημιουργούν τις λέξεις, δηλαδή τις εκφράσεις με νόημα. Αυτό άλλωστε φαίνεται και σε αυτό που όλοι ξέρουμε: το αλφάβητο. Τα 24 γράμματα τού αλφαβήτου, που είναι οι εικόνες των ήχων τής ελληνικής γλώσσας, δίνουν σε διάφορους συνδυασμούς όλο το λεξιλόγιο τής ελληνικής γλώσσας. Αυτό είναι το μεγά λο μυστικό τής γλώσσας.
Αυτό το μυστικό εξηγεί γιατί η λέξη πόνος μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς να πονάμε, ενώ το βογκητό τού πόνου δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς να πονάμε: ο ήχος τού βογκητού είναι ο ίδιος ο ήχος τού πόνου, όπως τον ζούμε εκείνη τη στιγμή. Ενώ ο ήχος τής λέξης πόνος δεν συνδέεται άμεσα με το αίσθημα τού πόνου. Γι' αυτό και μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη λέξη αυτή χωρίς να πονάμε. Αποτελείται από πέντε κομμάτια ήχου, τα οποία σε άλλους συνδυασμούς μπορούν να εκφράσουν άλλα πράγματα. Αυτό είναι που κάνει τον ήχο τής κραυγής φυσικό ήχο και τον ήχο τής λέξης πόνος, και τής κάθε λέξης, γλωσσικό ήχο. Γι' αυτό και οι φυσικοί ήχοι είναι σε όλες τις γλώσσες ίδιοι (με τον ίδιο τρόπο βογκάνε ή κραυγάζουν οι Άγγλοι, οι Γάλλοι κλπ.) και δεν μαθαίνονται. Κανένας από εμάς δεν έμαθε να βογκάει, να κραυγάζει• το ίδιο ισχύει και για τα ζώα. Οι φυσικοί ήχοι των ζώων είναι μια ενστικτώδης συμπεριφορά, δηλαδή μια συμπεριφορά που δεν μαθαίνεται. Αντίθετα, οι ήχοι τής γλώσσας μαθαί νονται. Το μικρό παιδί μαθαίνει σιγά σιγά ότι, οι συνδυασμοί των πέντε ήχων π, ο, ν, ο, ς, που σχηματίζουν τη λέξη πόνος, σημαίνουν κάτι.
Παρά τις διαφορές ανάμεσα στην ανθρώπινη γλώσσα και τον τρόπο επικοινωνίας των ζώων,ο Jared Diamond σημειώνει (ό.π.147)ότι «έχουμε αρχίσει να κατανούμε πώς η γλώσσα το πιο ξεχωριστό και σημαντικό γνώρισμά μας,προέκυψε από πρόδρομες μορφές γλωσσικής επικοινωνίας στον κόσμο των ζώων»
H Christine Kennaeally*,(: την αναφέρουμε και πιο πάνω )πού θέλει να βλέπει στη γλώσσα μια συνεχή εξελικτική διαδικασία, περιγράφει τι θα πρέπει να αναμένει κανείς,όταν ένας πίθηκος εκπαιδευμένος σε μια γλώσσα σημείων συναντήσει για πρώτη φορά έναν άλλο εξίσου εκπαιδευμένο πίθηκο: Ουδεμία μεταξύ τους επικοινωνία. (Αντιγράφω από σχετική αναφορά στο βιβλίο της: Best of all, Ms. Kenneally zeroes in on a host of fascinating experiments. What happens when one ape trained in sign language meets another equally proficient ape for the first time? Not communication, it turns out. “What resulted was a sign-shouting match; neither ape was willing to listen,” )
Ο M.A. Nowak* σε άρθρο του με τον τίτλο «Evolution of Universal Grammar » γράφει ότι, η ερώτηση γιατί μόνον οι άνθρωποι, ανέπτυξαν γλώσσα είναι δύσκολο να απαντηθεί ,ότι, τα μαθηματικά μοντέλα που μεταχειρίστηκε δεν μάς διαφωτίζουν ως προς την καταγωγή τού πλήθους των γλωσσών που χρησιμοποιούνται σήμερα, ότι, αν πράγματι ο άνθρωπος, προήλθε από πίθηκο, δεν εξηγείται γιατί διαφέρει τόσο πολύ από γλώσσα σε γλώσσα, η φωνολογία.
Ο καθηγητής Γενετικής Σταμάτης Αλαχιώτη λέγει :
«…Μερικοί ερευνητές …υποστηρίζουν ότι η μεγέθυνση αυτή (του εγκεφάλου)χαρακτηρίζεται από δύο κύριες φάσεις: η πρώτη τοποθετείται πριν από περίπου 1,5-2 εκατομμύρια χρόνια και η άλλη στο τελευταίο μισό εκατομμύριο χρόνια. Την άποψη αυτή σχετίζουν με την ανάπτυξη μιας αρχικής πρωτόγονης ικανότητας σύνταξης που εμφανίστηκε κατά τη μετάβαση των Αυστραλοπιθήκων και του Homo habilis προς τον Homo erectus και αργότερα μιας περισσότερο επεξεργασμένης σύνταξης κατά την προέλευση του Homo sapiens.
H υποστηριζόμενη διακεκομμένη αυτή συσχέτιση που αφορά τόσο την εξέλιξη του όγκου του εγκεφάλου όσο και την προέλευση της γλωσσικής ικανότητας χρησιμοποιείται και ως υπόθεση εργασίας για να προσεγγιστεί το ερώτημα αν η εμφάνιση της γλώσσας ήταν μια ξαφνική ή βαθμιαία διαδικασία. …..Υπέρ της απότομης εμφάνισης της γλώσσας χρησιμοποιείται από τον γενετιστή Lewontin το επιχείρημα ότι όλες οι γλώσσες της εποχής μας (ακόμη και πρωτόγονων φυλών) είναι σύνθετα συστήματα. Στην ίδια επιχειρηματολογία μερικοί φαντάζονται ότι ,η προέλευσή μας προέκυψε ως ένα ξαφνικό γεγονός, όταν κάποιος πρόγονος πέρασε το κατώφλι της ανθρωπότητας. Και στο ίδιο πνεύμα υποστηρίζουν ότι οι σύγχρονες ικανότητες της ομιλίας εμφανίστηκαν ξαφνικά στους προϊστορικούς χρόνους. Μια τέτοια όμως άποψη θα ήταν ισχυρή μόνο αν συνοδευόταν και από άλλες περιπτώσεις ριζικής αναδιοργάνωσης της βιολογίας και της συμπεριφοράς του ανθρώπου.Προβάλλοντας όμως την ιστορική γλωσσική παράμετρο στο εξελικτικό παρελθόν, οι ειδικοί γλωσσολόγοι αναγνωρίζουν εξελικτικές τάσεις που αντανακλούν μια αλληλουχία προς πιο σύνθετα γλωσσικά συστήματα. Σχετικές μελέτες αναφέρονται στη διατήρηση πανάρχαιων γλωσσικών ήχων, πλαταγισμάτων της γλώσσας, σε φυλές της Αφρικής που ενσωματώθηκαν στο λεξιλόγιό τους. Τη συνήθεια αυτή πιθανότατα κληρονόμησαν από κοινό πρόγονο (40.000 χρόνια πριν) ο οποίος μιλούσε κάποια πανάρχαιη «πρωτογλώσσα».Αν όμως η γλώσσα χαρακτηρίζεται από βαθμιαία εξέλιξη, τότε ένα άλλο βασανιστικό ερώτημα αφορά το πότε προήλθε. Και ενώ οι βιολόγοι έχουν στη διάθεσή τους ποικίλα γενετικά και παλαιοντολογικά ευρήματα για να ιχνοθετήσουν την εξέλιξη του ανθρώπου, οι γλωσσολόγοι έχουν ένα τεράστιο κενό. Το κενό αυτό φιλοξενεί πειράματα σε πιθήκους λ.χ. και σε άλλα είδη, όπως τα πτηνά, σε μια προσπάθεια αποκωδικοποίησης της εξέλιξης της γλωσσικής ικανότητας. Μια ας πούμε φειδωλή άποψη για τη διαφορά της γλωσσικής ικανότητας μεταξύ ανθρώπων και πιθήκων, οι οποίοι διαχωρίστηκαν πριν από πέντε περίπου εκατομμύρια χρόνια, προέρχεται από διαφορές στη διαδικασία της πληροφορίας, στην ικανότητα, στη μνήμη και στον εθελούσιο έλεγχο πάνω στον φωνητικό μηχανισμό παρά στην απουσία ενδογενών γλωσσικών δομών.H πιθανή ύπαρξη περιοχών του λόγου στον εγκέφαλο του Homo habilis υποστηρίζει την άποψη ότι στα μισά της εξέλιξης, από τους πιθηκοειδείς προγόνους μας ως τον Homo sapiens, αναπτύχθηκαν και μερικά βιολογικά χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την ομιλία και ισχυροποιούν την πιθανότητα να ήταν η έναρθρη ομιλία, σε κάποια αρχική μορφή, στις ικανότητες του Homo habilis. Τελευταία υποστηρίζεται επίσης ότι το κανάλι που μεταφέρει το νεύρο το οποίο ελέγχει την κίνηση του οργάνου της γλώσσας θεωρείται μεγαλύτερο στους ανθρώπους του Νεάντερταλ και στους αρχαϊκούς Homo sapiens σε σχέση με τους πιθήκους, τους Αυστραλοπιθήκους και τον Homo habilis. H επιμήκυνση του εν λόγω νεύρου πρέπει να συνέβη πριν από 300.000 χρόνια με βάση τη χρονολόγηση σχετικών απολιθωμάτων οστών. Επειδή η επιμήκυνση αυτή μπορεί να συσχετισθεί και με τη λειτουργία της ομιλίας, συμπεραίνεται ότι μια τέτοια ικανότητα που μοιάζει με αυτήν του ανθρώπου εξελίχθηκε πολύ νωρίτερα από ό,τι υποστηρίζεται με αρχαιολογικά ευρήματα τα οποία βασίστηκαν στην έναρξη της συμβολικής σκέψης.
Μια άλλη σοβαρή ανατομική αλλαγή που σχετίζεται με την προέλευση της γλώσσας αφορά το μέγεθος του θωρακικού καναλιού από το οποίο περνούν τα νεύρα που ελέγχουν τη συστολή των μυών του θώρακα, με επίπτωση στην κατάλληλη ρύθμιση της αναπνοής, απαραίτητη για την ομιλία. Και στην περίπτωση αυτή θεωρείται ότι υπάρχει διαφορά ως προς την έκταση της κάλυψης της θωρακικής περιοχής με τα εν λόγω νεύρα, με τον Homo sapiens και τον Νεάντερνταλ να έχουν αυξημένη κάλυψη σε αντίθεση με τον Homo erectus και τους παλαιότερους προγόνους. Εκτιμάται ότι η αλλαγή αυτή πρέπει να έγινε μεταξύ 1.600.000 και 100.000 χρόνια πριν, ενισχύοντας τον έλεγχο της αναπνοής που συμπαρέσυρε την εξέλιξη της γλώσσας.Για την παρακολούθηση της εξέλιξης των ανθρωποειδών σε συνδυασμό με τα αναφερόμενα στις γλωσσικές του ικανότητες, αναφέρουμε παρενθετικά και συνοπτικά στο σημείο αυτό τη γενική εξελικτική αλληλουχία των «κυρίαρχων» ειδών: Australopithecus afarensis (3,5 εκατ. χρόνια πριν) Australopithecus africanus (3 εκατ. χρόνια πριν), Homo habilis (2,2 εκατ. χρόνια πριν• θεωρείται ότι αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο βήμα εξέλιξης από τη ζωώδη στην ανθρώπινη κατάσταση), Homo erectus (1,6 εκατ. χρόνια πριν), Homo sapiens neanderthalensis (πάνω από 130 χιλ. χρόνια πριν• έζησε ως 30 χιλ. χρόνια πριν) και Homo sapiens sapiens (ο σύγχρονος άνθρωπος, 35-40 χιλ. χρόνια πριν). Στο θέμα αυτό θα επανέλθουμε βέβαια για την παράθεση στοιχείων και απόψεων.Το εξελικτικό αυτό οδοιπορικό που έφερε τον άνθρωπο να θαυμάζεται για τη μοναδική επικοινωνιακή του συμπεριφορά με την κατάκτηση της μοναδικής γλωσσικής του ικανότητας, τη ρητορική του δεινότητα και την υπερδύναμη που βγαίνει από τον λόγο, τον καθιστά ταυτόχρονα και υπεύθυνο γα τη μοναδική αυτή ισχύ του. Το ομηρικό ρηθέν «τέκνον εμόν ποίον σε έπος φύγεν έρκος οδόντων;» (τι σου ξέφυγε τέκνο μου από το διάφραγμα των δοντιών σου;) δραματοποιεί αυτό που πολλές φορές ξεφεύγει από το προσβλητικό μας οπλοστάσιο, τη «διγλωσσία», την αμετροέπεια και την ύβριν - «θανατηφόρες» βόμβες - που δεν συνάδουν με τις δυνατότητες του εκλεπτυσμένου εγκεφάλου μας. Και τούτο διότι ο χειρισμός της γλώσσας απαιτεί ισχυρά «εργαλεία» που μόνο η παιδεία τα διαθέτει. Ποιος μπορεί να έχει αντίρρηση;»
Είναι αξιοσημείωτο,ότι ,και οι πρώτες γλώσσες που εμφανίστηκαν ήταν πολύπλοκες.Ο παλαιοντολόγος τού Harvard George Gaylord Simpson ,εσημείωνε, ότι,ακόμη και οι λαοί με απλή κουλτούρα, είχαν γλώσσες με υψηλό βαθμό πολυπλοκότητας στη γραμματική τους, και πλούσιο λεξιλόγιο,ικανό να περιγράφει ο,τιδήποτε, συμβαίνει στο περιβάλλον τους.
Και γενικώς η κατάληξη είναι ότι ,δεν υπάρχει εξήγηση για την πολυπλοκότητα, των αρχαίων γλωσσών και ότι, το πρόβλημα τής γλώσσας συνιστά μυστήριο.
Αν μη όλοι, τουλάχιστον η συντριπτική πλειονότητα των εξελικτικών βιολόγων, δέχονται ότι, η επικοινωνία διαμέσου τού λόγου, είναι μοναδικό ανθρώπινο φαινόμενο και για πολλούς, η πιο σημαντική διαχωριστική γραμμή μεταξύ ανθρώπου και ζώου.
Στην άποψη αυτή προσχωρούμε.Η η ανθρώπινη γλώσσα,είναι μοναδική σε σχέση με άλλες μορφές επικοινωνίας,που χρησιμοποιούνται από (μη ανθρώπινα) έμβια όντα. Συστήματα επικοινωνίας που χρησιμοποιούνται από άλλα ζώα, όπως μέλισσες ή πίθηκοι, είναι κλειστά συστήματα και αναφέρονται σε περιορισμένο αριθμό δυνατών πραγμάτων που μπορούν να εκφρασθούν. Αντιθέτως η ανθρώπινη γλώσσα είναι ανοικτή,χωρίς τέλος,και παραγωγική, με την έννοια ότι, επιτρέπει στους ανθρώπους, να παράγουν έναν απεριόριστο αριθμό εκφράσεων από ένα πεπερασμένο πλέγμα στοιχείων,και να δημιουργούν νέες λέξεις και προτάσεις. Δηλαδή, η ανθρώπινη γλώσσα βασίζεται σ΄ένα διπλό κώδικα, όπου ένας περιορισμένος αριθμός, στοιχείων χωρίς νόημα (όπως ,ήχοι, γράμματα, χειρονομίες,) μπορούν να συνδυασθούν ώστε να σχηματίσουν ενότητες νοηματικές, (λέξεις και προτάσεις). Επί πλέον τα σύμβολα και οι γραμματικοί κανόνες οποιασδήποτε ιδιαίτερης γλώσσας, είναι σε μεγάλο βαθμό, αυθαίρετα με την έννοια ότι, το σύστημα μπορεί ν΄αποκτηθεί διά μέσου κοινωνικής αλληλοεπίδρασης. Από την άλλη πλευρά, με τα γνωστά συστήματα επικοινωνίας, που χρησιμοποιούν τα ζώα, αυτά μπορούν να εκφρασθούν μόνον, περιορισμένα, για θέματα ,που μεταβιβάζονται κυρίως γενετικώς.
(Για τη μοναδικότητα τής ανθρώπινης γλώσσας παρακαλώ βλέπετε και το κεφάλαιο, « Ειδικώτερα για το θέμα τής γλώσσας σε σχέση με τα ζώα..»)
Ο Ηαrari (ό.π.31 )προσπαθώντας να ανεύρει το μυστικό της επιτυχίας τού homo sapiens ,και παρόλο που αναγνωρίζει ότι ,δεν μπορεί να εκφέρει με βεβαιότητα γνώμη,θεωρεί ως πιθανότερη την εκδοχή ότι, το μυστικό αυτό είναι η γλώσσα.Χάρις σ΄αυτή κατά τον συγγραφέα κατώρθωσε να εκτοπίσει τους προγενέστρους,όπως τον τον άνθρωπο του Νεάντερνταλ,(μυαλωμένο και περισσότερο ανθεκτικό στις καιρικές συνθήκες) και να κατακτήσει τον κόσμο.
(Περισσότερα στο Παράρτημα)
ΕΙΔΙΚΩΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΖΩΑ
Εχει γραφεί ότι η διαφορά της ανθρώπινης γλώσσας από τον τρόπο επικοινωνίας των ζώων,εντοπίζεται κυρίως σε τρία σημεία.Πρώτον , Στους γραμματικούς κανόνες της ανθρώπινης γλώσσα, δεύτερον,στο ότι οι μισές περίπου λέχεις της ανθρώπινης ομιλίας είναι αμιγώς γρμματικά στοιχεία και τρίτον.
Επί πολλά χρόνια, μέσα στον πολιτισμό μας, κατείχε κυρίαρχη θέση(και μάλλον και σήμερα έτσι έχουν τα πράγματα όπως εκθέτουμε πιο πάνω) η άποψη-δόγμα σύμφωνα με το οποίο ο λόγος είναι ένα προνόμιο αποκλειστικά και απόλυτα ανθρώπινο, που απέχει έτη φωτός από τις ικανότητες των άλλων ζώων. Τα τελευταία χρόνια η ιδέα αυτή τέθηκε υπό αμφισβήτηση. Αυτό οφείλεται εν μέρει στον διαρκώς αυξανόμενο αριθμό των μελετών ζωής των ζώων που δείχνουν ότι, ορισμένα είδη, όπως οι πίθηκοι και τα δελφίνια, διαθέτουν πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες συμπεριφοράς και επικοινωνίας από όσες συνηθίζουμε να τους αποδίδουμε. Αναμφίβολα, στην αμφισβήτηση τού εν λόγω δόγματος συνέβαλε καθοριστικά και το γεγονός ότι, τα ανώτερα θηλαστικά αποδείχτηκαν ικανά να μαθαίνουν και να αλληλεπιδρούν γλωσσικά μαζί μας με τρόπο αρκετά εκτεταμένο. (αμέσως πιο πάνω εκτέθηκε ότι, τίποτε από όλα αυτά,και απ΄όσα ακολουθούν δεν αναιρεί την μοναδικότητα τής ανθρώπινης ομιλίας όπως εκτίθεται σε προηγούμενο κεφάλαιο)
Είναι πιθανό ότι, ο άνθρωπος είχε προσπαθήσει ήδη από την αρχαιότητα να διδάξει έναν πίθηκο, όπως ο χιμπατζής, που παρουσιάζει μεγάλη ομοιότητα με τον άνθρωπο, να μιλάει. Αλλά μόνο κατά τη δεκαετία τού 1930 εμφανίζεται στην επιστημονική γραμματεία μια συστηματική προσπάθεια που κατατείνει σ' αυτό το σκοπό. Ετσι ένα ζευγάρι ψυχολόγων στις ΗΠΑ, οι Κellog, μεγάλωσαν ένα μωρό χιμπατζή μαζί με το γυιό τους, με την πρόθεση να τού μάθουν να μιλάει. Το πείραμα κατέληξε σε σχεδόν πλήρη αποτυχία, επειδή το ζώο αδυνατούσε να αναπαραγάγει τους φωνητικούς χρωματισμούς που είναι απαραίτητοι για την ομιλία. Ωστόσο, μερικά χρόνια αργότερα ένα άλλο ζευγάρι Αμερικανών, οι Gardner, σκέφτηκαν ότι, το πρόβλημα μπορεί να μην σχετιζόταν με τη γλωσσική ικανότητα τού ζώου, αλλά με το γεγονός ότι, δεν εκφραζόταν λεκτικά παρά με χειρονομίες, φαινόμενο που παρατηρείται γενικά στους πιθήκους. Αποφάσισαν λοιπόν να επαναλάβουν το πείραμα των Κellog χρησιμο ποιώντας, όμως ως σύστημα γλωσσικών αλληλεπιδράσεων την γλώσσα Άμεσλαν την πλουσιότερη και ευρύτερη γλώσσα χειρονομιών που χρησιμοποιείται διεθνώς από τους κωφάλαλους. Η Washoe, ο χιμπατζής των Gardner, όχι μόνο απέδειξε ότι, μπορούσε να μάθει την Αμεσλαν, αλλά κατάφερε να τη χρησιμοποιεί με τέτοια επιδεξιότητα ώστε θα μπορούσε κανείς να συμπεράνει ότι, είχε μάθει να «μιλάει». Το πείραμα άρχισε το 1966, όταν η Washoe ήταν ενός έτους. Στα πέντε της χρόνια η Washoe κατείχε ένα ρεπερτόριο περίπου διακοσίων χειρονομιών, που περιλάμβανε και χειρονομίες που αντιστοιχούσαν στη χρήση των ρημάτων, των ουσια -στικών και των επιθέτων τής ομιλούμενης γλώσσας.
Ομως,το απλό γεγονός τής εκμάθησης ορισμένων χειρονομιών για χάρη μιάς ανταμοιβής δεν αποτελεί αυτό καθ' εαυτό ένα σπουδαίο κατόρθωμα, όπως γνωρίζει κάθε εκπαιδευτής ζώων κάποιου τσίρκου. Το ερώτημα είναι το εξής: η Washoe χρησιμοποιεί τις χειρονομίες πραγματικά σαν γλώσσα, όπως ακριβώς ένας κωφάλαλος; Ύστερα από δεκαπέντε χρόνια επίμονης έρευνας και πειραματισμού με πολλούς χιμπατζήδες και γορίλλες από διαφορετικές ερευνητικές ομάδες, η απάντηση στο ερώτημα εξακολουθεί να είναι πεδίο διαφιλονικιών ανάμεσα σε γλωσσολόγους και βιολόγους.Η απάντηση εξαρτάται, φυσικά, από το τι θεωρεί κανείς γλώσσα,και αν κανείς ανατρέξει στα χαρακτηριστικά τής ανθρώπινης γλώσσας,όπως αυτά ήδη εκτέθηκαν,οδηγείται σε αρνητική απάντηση. Μερικοί ερευνητές έριξαν μεγαλύτερο βάρος στις ικανότητες των ζώων να παράγουν νέες αλληλου χίες λέξεων, άλλοι εξέτασαν την παρουσία γραμματικού τύπου κανονι κοτήτων. Για τη Lucy, έναν χιμπατζή εκπαιδευμένο όπως και η Washoe, ένα καρπούζι είναι ένα «φρούτο-πίνω» ή ένα «γλυκό-πίνω», ενώ ένα πικάντικο ρεπανάκι είναι μια «τροφή-κλαίω-δυνατή». Και μολονότι είχε διδαχθεί μια χειρονομία για το «ψυγείο», προτιμούσε τη χειρονομία «ανοί γω τρώω πίνω». Για μάς, το ερώτημα κατά πόσον αυτές, όπως και πολυάριθμες παρόμοιες, παρατηρήσεις αποτελούν ενδείξεις για τη χρήση γλώσσας, μπορεί να διατυπωθεί με ακρίβεια ως εξής: Μπορούν αυτά τα πρωτεύοντα να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους χρησιμοποιώντας μια γλώσσα ,όπως η Lucy χειρονομιών ως γλωσσικό πεδίο και να κάνουν γλωσσικές διακρίσεις μέσω αυτής; Χρησιμοποιούν την Άμεσλαν για να κάνουν αμοιβαίες διακρίσεις των πράξεων που εκτελούν; Ίσως αυτό ακριβώς έκανε η Lucy, όταν, όντας στα πρόθυρα ενός ξεσπάσματος θυμού επειδή έβλεπε τους ανθρώπινους «γονείς» της να απομακρύνονται, στράφηκε προς τους φύλακες και έκανε τη χειρονομία «Lucy κλαίω». Τα «Lucy» και «κλαίω» αποτελούν, στο παράδειγμα μας, γλωσσικά στοιχεία μέσω των οποίων η Lucy εμπλέκει άλλες υπάρξεις σ' ένα γλωσσικό πεδίο που είναι κοινό μεταξύ τους και στο οποίο πραγματοποιείται μια γλωσσική διάκριση μιάς πράξης που επιτελείται. Στο σημείο αυτό φαίνεται ότι, η Lucy χρησιμοποιεί πράγματι γλώσσα.
Ως « μεγάλη επιτυχία» σε ό,τι αφορά την ομοιότητα γλωσσικών ικανοτήτων των μη ανθρώπινων πρωτευόντων,αναφέρεται η περίπτω ση,ενός αρσενικού,χιμπατζή μπονόμπο γνωστού ως Kanzi.Ο Κάνζι γεννήθηκε την 28 Οκτωβίου 1990 και η μακρά προσπάθεια να μάθει να μιλά άρχισε,γι΄αυτόν και τη μητέρα του,Ματάτα, με τη βοήθεια ενός «ομιλούντος» πληκτρολογίου.Η Ματάτα,απέτυχε ο Κάνζι όχι.Μετά από επίπονες προσπάθειες ο Κάνζι απέκτησε τις γλωσσικές ικανότητες,ενός παιδιού ηλικίας δύο ετών.Σε ηλικία δέκα ετών ο Κάνζι,κατείχε,μέσω τού πληκτρολογίου,ένα λεξιλόγιο διακοσίων περίπου λέξεων.Μπορούσε να γνωστοποιήσει τις ανάγκες του,τις επιθυμίες του,τα συναισθήματά του,και να χρησιμοποιεί εργαλεία.Γεννάται λοιπόν το ερώτημα:Μπορούν όλα αυτά να οδηγήσουν στο συμπέρασμα ότι, οι χιμπατζίδες ομοιάζουν τους ανθρώπους; Η απάντηση,είναι,ότι,κατ΄ελάχιστον και μετά βίας.Ανάμεσα σε άλλα υπογραμμίστηκε, ότι, ο Kanzi έδειξε ότι,πώς λευκοί χιμπατζήδες,ίσως να έχουν την δυνατότητα να μάθουν γλώσσα, αλλά γι΄αυτό,προαπαιτείται ένα προνομιούχο περιβάλλον με ειδικούς εκπαιδευτές .Επί πλέον ο Κάνζι,δεν έχει τον ανατομικό εξοπλισμό που απαιτείται για τη γλώσσα.όπως λ.χ.οι παπαγάλοι. Όπως παρατήρησε ο κορυφαίος γλωσσολόγος Νοάμ Τόμσκυ,τα παιδιά από πολύ μικρή ηλικά κάνουν κτήμα τους,δύσκολους γλωσσικούς κανόνες χωρίς τη βοήθεια κάποιου ενήλικα.Όπως είπαν οι Oller και Omdahl ένα από τα ελλείποντα στοιχεία,τής ψευδολογλωσσικής συμπεριφοράς των εκπαιδευμένων πιθήκων είναι ότι, δεν υποβάλλουν ερωτήσεις. Δεν φαίνεται ότι, είναι ικανοί να αντιληφθούν τι σημαίνει ερώτηση.Συμπέρασμα: Τα ζώα σκέπτονται ,αλλά όχι όπως οι άνθρωποι.
Οι Maturana και Varela( Το δέντρο τής Γνώσης,ό.π.222 επ) γράφουν ότι, τα τελευταία χρόνια έχει υποχωρήσει η άποψη ότι ,ο λόγος είναι αποκλειστικώς ανθρώπινο φαινόμενο.Αναφέρουν πειράματα σε πίθηκο όπου με την χρησιμοποίηση ως συστήματος γλωσσικών αλληλεπιδρά σεων,τήs γλώσσα Ανσελμαν, την πλουσιώτερη και ευρύτερη γλώσσα που χρησιμοποείται από κωφαλάλους, από τα οποία θα μπορούσε κανείς να συμπεράνει ότι, ο πίθηκος « μιλάει».Πάντως το θέμα εξακολουθεί να προκαλεί διχογωμίες,μεταξύ βιολόγων και γλωσσολόγων.Εκτός άλλων,η απάντηση εξαρτάται,όπως ήδη τονίστηκε, από το τι θεωρεί κανείς γλώσσα,όπως η ανθρώπινη , και η άποψη στην οποία προσχωρούμε ,εξακολουθεί να είναι, ότι, όχι.
Μερικά είδη ζώων αποδείχθηκαν ικανά στο να αποκτούν τρόπους επικοινωνίας,διαμέσου κοινωνικής μάθησης, όπως λ.χ. ο Bonobo Kanzi, που έμαθε να εκφράζεται χρησιμοποιώντας ένα σύνολο συμβολικών λεξιγραμμάτων. Oι πίθηκοι Μπονόνο,ιδίως στο θέμα της σεξουαλικότητας,όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα τής, Emilie Genty και τής ομάδας της τού Πανεπιστήμιου τής Neuchâtel τού Ιανουαρίου 2014,οι πλησιέστεροι από τα πρωτεύοντα προς τον άνθρωπο,γνωρίζουν να συνδυάζουν χειρονομίες και στάσεις, με συγκρεκριμένες κραυγές.
(Περισσότερα στο Παράρτημα)
Ομοίως πολλά είδη πτηνών,αι φάλαινες μαθαίνουν τα τραγούδια τους,μιμούμενα άλλα μέλη τού είδους τους. Παρόλα αυτά,ενώ ορισμένα ζώα,μπορούν να μάθουν ένα μεγάλο αριθμό λέξεων και συμβόλων κανένα δεν κατέστη ικανό,να μάθει τόσο διαφορετικά σήματα, όπως ένα παιδί 4 ετών,ούτε να μάθει κάτι που να ομοιάζει με την πολυπλοκότητα τής γραμματικής τής ανθρώπινης γλώσσας.
Στο φύλλο τής 25-12-1023 τήςς αγγλικής εφημερίδας ¨ «Independent» δημοσιεύεται η περίπτωση ενός σκύλου,που μετά από εκπαίδευση επτά ετών,όχι απλώς έμαθε και απομνημόνευσε περισσότερα από 1.000 κύρια ονόματα,αλλά επί πλέον έμαθε και ορισμένα στοιχεία από την αγγλική γραμματική,όπως ισχυρίζονται ερευνητές στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.Πανεπιστημιακοί υποστηρίζουν ότι, ο σκύλος ,όπως τα μικρά παιδιά,έμαθε να αντιδρά με τον σωστό τρόπο στους διάφορους τύπους λεξεων,να κατανοεί όνόματα και ρήματα με προοπτική για παραπέρα γλωσσικές ικανότητες.Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η ικανότητα τού Chaser να μαθαίνει και να θυμάται τόσο πολλές λέξεις αποκαλύπτουν την πιθανότητα κατανοήσεως τής ανθρώπινης γλώσσας.Ο σκύλος αυτός εκτός από τις λέξεις που είχε μάθει,κατόρθωσε να κατανοεί συντακτικούς κανόνες,σε ποσοστό 75% έτσι που να κάνει τους ερευνητές να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι, μάλλον και κατά κάποιο τρόπο ο εγκέφαλος τού σκύλου ήταν κατά ένα μέρος κατασκευασμένος όπως ο ανθρώπινος.
( και η παραπάνω περίπτωση, για τους λόγους που έχουν εκτεθεί,δεν μεταβάλλει την άποψή μας,για την μοναδικότητα τής ανθρώπινης γλώσσας)
(Περισσότερα στο Παράρτημα)
( Επαναλαμβάνουμε και πάλι ότι, για λόγους που ήδη εκτέθηκαν,έχουμε την γνώμη ότι, το μεμονωμένο αυτό περιστατικό δεν αναιρεί την άποψη που ήδη εκτέθηκε για την μοναδικότητα τής ανθρώπινης ομιλίας. Σχετικώς και η σχετική παρατήρηση,που διετύπωσε η Christine Kennaeally και που εκθέτουμε πιο πάνω στο κεφάλαιο,ως προς την μοναδικότητα τής ανθρώπινης γλώσσας,άποψη που δεν ανατρέπεται από την παρατήρηση μερικών που βλέπουν,και ορθώς από μια άποψη ένα μειονέκτημα τού προφορικού λόγου,που επισημαίνουν και οι Αμοτζ & Αβισάγκ Ζαχάβι(ό.π.345),ότι δηλαδή,δεν περιέχει κανένα στοιχείο που να βεβαιώνει την αξιοπιστία του.)
(περισσότερα στο ¨Παράρτημα)
Πρέπει εδώ να προστεθεί,ότι,οι εξελικτικοί,όταν ασχολούνται με το λόγο και τη γλώσσα αντιμετωπίζουν μεταξύ άλλων και ένα ακόμη πρόβλημα: Το ζώο,που φαίνεται να είναι πλησιέστερα,στο να παράγει κάτι που να μοιάζει με τον ανθρώπινο λόγο δεν είναι κάποιο πρωτεύον,αλλά μάλλον ένα πτηνό.Εχει σχετικώς γραφεί,ότι ,πολλά πτηνά από πλευράς φωνητικών δεξιοτήτων,υπερτερούν των θηλαστικών,παρόλο που τα τελευταία μπορούν ευκολότερα να εκπαιδευθούν,έτσι,ώστε να μπορεί κανείς και από τη παρατήρηση αυτή,να υποστηρίξει ότι, οι φωνητικές μας ικανότητες, προβάλλουν,ως μια εξαίρεση,στο ζωικό βασίλειο των θηλαστικών.Ως παράδειγμα ένας περίφημος γκρίζος αφρικανός, παπαγάλος,ο Τότο,που μπορεί να προφέρει λέξεις με τόση ευκρίνεια ώστε να φαίνονται ως ανθρώπινες.Όπως και οι άνθρωποι,τα πτηνά,μπορούν να παράξουν σύνθετους ήχους.Και ακριβώς όπως τα μικρά παιδιά,τα νεαρά πτηνά,εκφέρουν υπό-ήχους,που θυμίζουν μικρά παιδιά όταν αρχίζουν να μιλούν .Παρόλα αυτά,δεν μπορούμε να πούμε ότι, ο Τοτό,έχει γλώσσα,όπως το αντιλαμβανόμαστε εμείς.Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν την γλώσσα για πολύ περισότερους σκοπούς,απ΄ό,τι τα πτηνά χρησιμοποιούν το τραγούδι,με τη πρόσθετη παρατήρηση,ότι, εκείνα που τραγουδούν είναι κυρίως τα αρσενικά.Τα θηλυκά αδυνατούν να τραγουδήσουν εκτός αν τους δοθεί, η ορμόνη τεστοτερόνη. Σημειώνεται επίσης,ότι,οι άνθρωποι συχνά επικοινωνούν με δύο ή τρία άτομα,ενώ για τα πτηνά,η επικοινωνία,είναι συνήθως υπόθεση μεγαλύτερων αποστάσεων.
Μερικά είδη ζώων αποδείχθηκαν ικανά στο να αποκτούν τρόπους επικοινωνίας,διαμέσου κοινωνικής μάθησης, όπως λ.χ. ο Bonobo Kanzi, που έμαθε να εκφράζεται χρησιμοποιώντας ένα σύνολο συμβολικών λεξιγραμμάτων. Oι πίθηκοι Μπονόνο,ιδίως στο θέμα της σεξουαλικότητας,όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα τής, Emilie Genty και τής ομάδας της τού Πανεπιστήμιου τής Neuchâtel τού Ιανουαρίου 2014,οι πλησιέστεροι από τα πρωτεύοντα προς τον άνθρωπο,γνωρίζουν να συνδυάζουν χειρονομίες και στάσεις, με συγκρεκριμένες κραυγές.
(Περισσότερα στο Παράρτημα)
Ομοίως πολλά είδη πτηνών,αι φάλαινες μαθαίνουν τα τραγούδια τους,μιμούμενα άλλα μέλη τού είδους τους. Παρόλα αυτά,ενώ ορισμένα ζώα,μπορούν να μάθουν ένα μεγάλο αριθμό λέξεων και συμβόλων κανένα δεν κατέστη ικανό,να μάθει τόσο διαφορετικά σήματα, όπως ένα παιδί 4 ετών,ούτε να μάθει κάτι που να ομοιάζει με την πολυπλοκότητα τής γραμματικής τής ανθρώπινης γλώσσας.
Στο φύλλο τής 25-12-1023 τήςς αγγλικής εφημερίδας ¨ «Independent» δημοσιεύεται η περίπτωση ενός σκύλου,που μετά από εκπαίδευση επτά ετών,όχι απλώς έμαθε και απομνημόνευσε περισσότερα από 1.000 κύρια ονόματα,αλλά επί πλέον έμαθε και ορισμένα στοιχεία από την αγγλική γραμματική,όπως ισχυρίζονται ερευνητές στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.Πανεπιστημιακοί υποστηρίζουν ότι, ο σκύλος ,όπως τα μικρά παιδιά,έμαθε να αντιδρά με τον σωστό τρόπο στους διάφορους τύπους λεξεων,να κατανοεί όνόματα και ρήματα με προοπτική για παραπέρα γλωσσικές ικανότητες.Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η ικανότητα τού Chaser να μαθαίνει και να θυμάται τόσο πολλές λέξεις αποκαλύπτουν την πιθανότητα κατανοήσεως τής ανθρώπινης γλώσσας.Ο σκλύλος αυτός εκτός από τις λέξεις που είχε μάθει,κατόρθωσε να κατανοεί συντακτικούς κανόνες,σε ποσοστό 75% έτσι που να κάνει τους ερευνητές να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι, μάλλον και κατά κάποιο τρόπο ο εγκέφαλος τού σκύλου ήταν κατά ένα μέρος κατασκευασμένος όπως ο ανθρώπινος.
( και η παραπάνω περίπτωση, για τους λόγους που έχουν εκτεθεί,δεν μεταβάλλει την άποψή μας,για την μοναδικότητα τής ανθρώπινης γλώσσας)
(Περισσότερα στο Παράρτημα)
Επιπρόσθετα, αναλυτικότερα και σε αναφορά σε σχετικά πειράματα:
Το γεγονός ότι, πρωτεύοντα μπορούν να αλληλεπιδρούν μέσω μιάς γλώσσας χειρονομιών δεν σημαίνει κατ' ανάγκην ότι ,είναι ικανά να χρησιμοποιήσουν όλο το εκφραστικό της δυναμικό για να διακρίνουν τα στοιχεία τού γλωσσικού πεδίου σαν να ήταν αντικείμενα, όπως κάνουν οι άνθρωποι. Για παράδειγμα, σε πρόσφατο πείραμα συγκρίθηκε η ικανότητα για γενικεύσεις τριών χιμπατζήδων που είχαν όλοι τους εκπαιδευτεί σε μορφές γλωσσικής αλληλεπίδρασης ισοδύναμες, ουσιαστικά, με τη γλώσσα Άμεσλαν. Η διαφορά ανάμεσα σε έναν από αυτούς, τη Lana, και τούς υπόλοιπους δύο, τον Sherman και τον Austin, ήταν ότι, κατά τη διάρκεια τής αλληλεπίδρασης τους με τούς ανθρώπους και μεταξύ τους, στους δύο τελευταίους είχε δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην ανάπτυξη ενός πρακτικού τρόπου χρήσης των σημάτων και των αντικειμένων. Η Lana αντίθετα, είχε μάθει έναν πιο στερεότυπο τρόπο γλωσσικής αλληλεπίδρασης μέσω ενός υπολογιστή και στην περίπτωση της, είχε δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην σύνδεση σημάτων με αντικείμενα. Το πείραμα αποσκοπούσε να διδάξει τα τρία ζώα να διακρίνουν δύο κατηγορίες αντικειμένων: φαγώσιμα και μη φαγώσιμα , που ήταν χωρισμένα σε δύο διαφορετικούς δίσκους. Κατόπιν, έδιναν στα ζώα ορισμένα αντικείμενα και τους ζητούσαν να τα τοποθε τήσουν στους αντίστοιχους δίσκους. Ουδείς χιμπατζής δυσκολεύτηκε να εκτελέσει αυτό το έργο. Στη συνέχεια, παρουσίαζαν στα ζώα αφηρημένες οπτικές εικόνες, ή λεξικογράμματα, φαγώσιμων και μη φαγώσιμων αντικειμένων, και τους ζητούσαν να ταξινομήσουν τα διάφορα αντικείμενα σύμφωνα με τα λεξικογράμματα*αυτά. Τέλος, το πείραμα απαιτούσε την ορθή απόδοση των λεξικογραμμάτων σε μια νέα σειρά αντικειμένων. Σε αυτή την τελευταία δοκιμασία η Lana απέτυχε παταγωδώς σε σύγκριση με τους άλλους δύο χιμπατζήδες.Το πείραμα δείχνει ότι, ο Sherman και ο Austin συμμετείχαν σ' ένα γλωσσικό πεδίο χρησιμοποιώντας τα στοιχεία τού πεδίου για να κάνουν διακρίσεις μέσα σε αυτό, όπως, για παράδειγμα, για να παράγουν τη γλωσσική διάκριση μεταξύ δύο λειτουργικών κατηγοριών (η συγκεκριμένη διαδικασία αποκαλείται γενίκευση). Η Lana, αντίθετα, αδυνατούσε να κάνει κάτι τέτοιο. Είναι φανερό ότι, η μεγαλύτερη ικανότητα των Sherman και Austin για γενικεύσεις οφείλεται στο ότι, είχαν εκπαιδευτεί μέσα σ' ένα πλουσιότερο, όσον αφορά τη γλωσσική του λειτουργικότητα, πλαίσιο αλληλεπιδράσεων που περιλάμβανε την άμεση, «διαπροσωπική» αλληλεπίδραση με άλλους χιμπατζήδες και όχι μονάχα μ' έναν υπολογιστή. Το γεγονός οδήγησε σε μια θεμελιώδη διαφοροποίηση τής οντογένεσης των δύο χιμπατζήδων σε σύγκριση μ' εκείνη τής Lana.
Όλες οι μελέτες που αφορούν τις γλωσσικές ικανότητες των ανώτερων πρωτευόντων (εκτός των χιμπατζήδων, και οι γορίλες μπορούν να μάθουν να αλληλεπιδρούν μέσω τής Άμεσλαν) έχουν μεγάλη σημασία για την κατανόηση τής γλωσσικής ιστορίας τού ανθρώπου. Τα ζώα αυτά ανήκουν σε εξελικτικές σειρές που εκτυλίσσονται παράλληλα με τη δική μας και είναι πολύ κοντινές της, αφού το 98% τού γενετικού υλικού τους είναι κοινό με το ανθρώπινο. Αλλά παρά την τεράστια αλληλοεπικάλυψη, η μικρή διαφορά στα συστατικά στάθηκε υπεύθυνη για τη βαθιά διαφορά στον τρόπο ζωής, που διαφοροποίησε τούς ανθρωπίδες από τους ανώτερους πιθήκους (ή ανθρωποειδείς πιθήκους) και επέτρεψε να αναπτυχθεί έναρθρη γλώσσα μόνο στους πρώτους. Έτσι, όταν τα ζώα αυτά υποβάλ λονται σε πλούσια γλωσσική σύζευξη —όπως στην περίπτωση τής Washoe—, καταφέρνουν να ενταχθούν σε αυτήν, αλλά ο χαρακτήρας και η έκταση των γλωσσικών πεδίων στα οποία συμμετέχουν φαίνονται περιορισμένοι. Δεν γνωρίζουμε αν αυτό οφείλεται σε εγγενείς γλωσσικούς περιορισμούς ή αν, αντίθετα, πρέπει να αποδοθεί στις συμπεριφορικές τους προτιμήσεις. Εντούτοις, δεν πρέπει να μάς εκπλήσσει, επειδή γνωρίζουμε ότι, η εξελικτική απόσπαση των ανθρωπιδών από τους ανθρωποειδείς πρέπει να περιέλαβε και διαφοροποιήσεις στο νευρικό σύστημα, συνδεδεμένες με τους τόσο διαφορετικούς τρόπους ζωής τους.
Δεν γνωρίζουμε επίσης τις λεπτομέρειες τής εξελικτικής « ιστορίας»των δομικών μετασχηματισμών των πρωτευόντων που οδήγησαν στους σύγχρονους ανθρώπους και ίσως να μην τις μάθουμε ποτέ. Δυστυχώς, η κοινωνική και γλωσσική ζωή δεν αφήνει ίχνη όπως απολιθώματα και είναι δύσκολο να την ανασυγκροτήσουμε. Μπορούμε πάντως να πούμε ότι, οι μεταβολές που συνέβησαν στους πρώτους ανθρωπίδες και επέτρεψαν την εμφάνιση τού λόγου, σχετίζονται με την ιστορία τους ως κοινωνικών ζώων, με στενές διαπροσωπικές σχέσεις, οι οποίες συνδέονται με τη συλλο γή και την κατανομή τής τροφής. Σ’ αυτό τον ιδιαίτερο τρόπο ζωής συνυπήρχαν, με τρόπο φανερά αντιφατικό, η συμμετοχή σε μια μικρή ομάδα στενά συνδεδεμένων ατόμων που μοιράζονταν την τροφή και, παράλληλα, η δυνατότητα απομάκρυνσης για αρκετά μεγάλες περιόδους από την ομάδα με σκοπό την αναζήτηση τροφής ή ζωτικού χώρου χωρίς απώλεια των συναισθηματικών δεσμών μαζί της. Αυτός ο τρόπος ζωής πρόσφερε την δυνατότητα για μεταβολές στην «τροφοανταλλαγή» που διατηρεί την ομάδα ενωμένη. Μια «γλωσσικού τύπου τροφοανταλλαγή», ικανή να υφαίνει ένα πλέγμα αναδρομικών περιγραφών, είναι ο μηχανι σμός που καθιστά δυνατό τον οντογενετικό συντονισμό τής συμπεριφοράς ως φαινόμενο με πολιτισμικό χαρακτήρα, επιτρέποντας σε κάθε άτομο να «κουβαλά» μέσα του την ομάδα χωρίς να χρειάζεται να βρίσκεται σε διαρκή φυσική αλληλεπίδραση μαζί της (όπως συμβαίνει με τα κοινωνικά έντομα)
Αναφέρεται ότι ο γορίλλας Koko χρησιμοποιεί περίπου 1000 λέξεις στο σύστημα τής Αμερικανικής Γλώσσας σημείων και κατανοεί 2000 λέξεις τής ομιλούμενης αγγλικής γλώσσας,χωρίς όμως να υπάρχει ομοφωνία ως προς το πώς εξηγούνται αυτά.
Εχει γραφεί για τους Μπονόμπος, τα πρωτεύοντα ,που,για την σεξουαλικότητά τους, θεωρείται ότι είναι αυτά που συγγενεύουν περισσότερο με τον άνθρωπο,πώς ,είναι σε θέση να συνδυάζουν την κίνηση με μια συγκεκριμένη κραυγή,πράγμα που θυμίζει τον άνθρωπο,που σπανίως για να εκφρασθεί περιορίζεται μόνον στη γλώσσα.
(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό τον τίτλο «Bonobos.Joindre le geste à la parole permet-il de gravir les échelons de la hiérarchie chez les bonobos ?» )
Ας εξετάσουμε διεξοδικότερα το όλο ζήτημα και το γενικότερο πλαίσιο που τοποθετούνται όλα τα παραπάνω.
Η εξελικτική σειρά των ανθρωπιδών, στους οποίους ανήκουμε, αποτελεί ένα ταξινομικό κλάδο με ηλικία πάνω από 15 εκατομμύρια χρόνια. Ωστόσο, μόνο στα απολιθώματα ηλικίας 3,5 εκατομμυρίων ετών περίπου, εμφανίζονται παγιωμένα δομικά χαρακτηριστικά, ουσιαστικά όμοια με των σημερινών ανθρώπων, όπως, για παράδειγμα, τα χαρακτηριστικά τού σκελετού που φανερώνουν την υιοθέτηση τής όρθιας στάσης, η αύξηση τής κρανιακής χωρητικότητας , ένας αντίχειρας αρκετά ευκίνητος ώστε να μετακινείται, μια ιδιαίτερη διάταξη των δοντιών που συνδέεται με μια παμφάγα τροφική συνήθεια, η οποία βασίζεται, όμως, κυρίως σε σπόρους και ξηρούς καρπούς, και η αντικατάσταση των περιόδων οίστρου των θηλυκών με μηνιαίους κύκλους, με την ταυτόχρονη ανάπτυξη μιας συνεχούς και όχι εποχικής σεξουαλικότητας και την υιοθέτηση τής συνουσίας πρόσωπο με πρόσωπο. Φυσικά οι αλλαγές αυτές, που μάς επιτρέπουν να διακρίνουμε τους ανθρωπίδες από τους ανθρωποειδείς πιθήκους, δεν επήλθαν όλες ταυτόχρονα, αλλά σε διαφορετικές χρονικές στιγμές και με διαφορετικούς ρυθμούς στη διάρκεια εκατομμυρίων ετών. Κάποια στιγμή, κατά τη διάρκεια αυτών των μεταβάσεων, ο πλουτισμός τού γλωσσικού πεδίου που προέκυψε από την ανάπτυξη τής κοινωνικής ζωής και την ενίσχυση τής κοινωνικής συνοχής επέτρεψε την παραγωγή τού λόγου.Μπορούμε να φανταστούμε τους πρωτόγονους ανθρωπίδες σαν πλάσματα που ζούσαν σε μικρές οικογενειακές ομάδες μετακινούμενες διαρκώς μέσα στη σαβάνα . Τρέφονταν κυρίως με ό,τι συνέλεγαν (σπόρους, βελανίδια κ.λπ.) και περιστασιακά με θηράματα. Επειδή περπατούσαν σε όρθια στάση, τα χέρια τους ήταν ελεύθερα να κουβαλούν τροφή από μακρινές περιοχές στην ομάδα, και έτσι δεν ήταν αναγκασμένοι να τη κουβαλούν στο πεπτικό σύστημα όπως συμβαίνει με άλλα κοινωνικά ζώα. Τα απολιθώματα μαρτυρούν πως η συμπεριφορά τής μεταφοράς τής τροφής αποτελούσε στοιχείο ενσωματωμένο στη διαμόρφωση μιας κοινω -νικής ζωής, μέσα στην οποία το αρσενικό και το θηλυκό, ενωμένα μεταξύ τους με σεξουαλικότητα μόνιμη και όχι εποχική, όπως στα άλλα πρωτεύοντα, μοίραζαν την τροφή και συνεργάζονταν για να αναθρέψουν τα παιδιά μέσα σε ένα πεδίο στενών επίκτητων (γλωσσικών) συμπεριφο- ρικών συντονισμών.Με άλλα λόγια, αυτός ο τρόπος ζωής, που συνίσταται στην ακατάπαυστη συνεργασία και στον γλωσσικό συντονισμό των δραστηριοτήτων, πρέπει να αποτέλεσε το ιδανικό πλαίσιο που επέτρεψε να αυξάνεται συνεχώς η ικανότητα πραγματοποίησης διακρίσεων μέσα στο ίδιο το πλαίσιο τής συνεργασιακής συμπεριφοράς των ατόμων. Η εν λόγω αύξηση κατέληξε στη δική μας ιδιαίτερη βιολογία που μας χαρακτηρίζει ως έμβια όντα με συνεργατικότητα και έλλογη σκέψη. Και αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο. Η αναδρομική συμμετοχή των ανθρωπιδών στα γλωσσικά πεδία που οι ίδιοι δημιούργησαν στη διάρκεια τής κοινωνικοποίησης τους, πρέπει να αποτέλεσε καθοριστική διάσταση στη μετέπειτα διεύρυνση αυτών των πεδίων, μέχρι να καταλήξει στον αναστοχασμό που γεννά το λόγο. Ο αναστοχασμός γεννιέται όταν οι γλωσσικές συμπεριφορές γίνονται αντικείμενο τής ίδιας τής γλωσσικά συντονισμένης συμπεριφοράς, κατά τον ίδιο τρόπο που τα αντικείμενα τού περιβάλλοντος γίνονται τα συμβολικά στοιχεία των αναδρομικών γλωσσικών συντονισμών. Έτσι, μέσα στην οικειότητα των αναδρομικών ατομικών αλληλεπιδράσεων, που προσωπο- ποιούν το άλλο άτομο με μια γλωσσική διάκριση, όπως είναι ένα όνομα, πρέπει να διαμορφώθηκαν οι συνθήκες για την εμφάνιση ενός «εγώ» ως διάκρισης στο πλαίσιο ενός γλωσσικού πεδίου.
Εκτέθηκε,με συντομία, μια άποψη που δίνει την ιστορία και το πλαίσιο τής δομικής εξέλιξης των ανθρωπιδών που (πρέπει να)οδήγησε στην εμφάνιση τού λόγου. Ακριβώς μ' αυτήν την κληρονομιά και μ' αυτά τα ίδια βασικά χαρακτηριστικά λειτουργούμε και σήμερα, στο πλαίσιο μιάς δομικής εξέλιξης που οφείλει να σέβεται τους όρους τής διατήρησης τής κοινωνικοποίησης και τής γλωσσικής συμπεριφοράς που περιγράψαμε παραπάνω.
Στο φύλλο της 10ης Φεβρουαρίου 2017 της γαλλικής εφημερίδας “Le Monde” έχει δημοσιευθεί η είδηση πώς επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα πώς το καλαμάρι--που σημειωτέον έχει σχετικώς μεγάλο εγκέφαλο,-- μπορεί να επικοινωνεί με ένα είδος γλώσσας,με το να αλλάζει χρώματα στο δέρμα του.
Η ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ.
Η ειδική μηχανική που εμπλέκεται στην ομιλία,εμφανίζει ανατομικές απαιτήσεις που ευρέθηκαν να απαντώνται πρωτίστως στους ανθρώπους (η εξαίρεση βρίσκεται στους αγγέλους,—1 Κορ.. 13:1 και σε ορισμένα πτηνά παρόλο που παράγουν ήχο διαφορετικώς). Δεν υπάρχει ζώο που να βρέθηκε να ζεί, ή κάποιο που να παρατηρήθηκε στο κατάλογο των απολιθωμάτων, που να έχει κάτι που να ομοιάζει με « το κουτί τής φωνής»(voice box) όπως κοινώς το ονομάζουμε, που υπάρχει στον άνθρωπο. Το στοιχείο αυτό, διακρίνει σαφώς τον άνθρωπο από το ζωικό βασίλειο. Δηλαδή, επιπρόσθετα, προς το αναγκαίο λογισμικό (“software”) για την ομιλία, ο άνθρωπος είναι εφοδιασμένος με το απαιτούμενο υλικοτεχνικό τμήμα( “hardware”) . Απλοποιώντας και συντομεύοντας, λέγομε ότι, την ανατομία που απαιτείται για τον ανθρώπινο λόγο,μπορούμε να φανταστούμε ως ένα μικρό σωλήνα,που βρίσκεται μέσα σ΄ένα μεγαλύτερο.Ο εσωτερικός σωλήνας αποτελείται από την τραχεία,και τον λάρυγγα, (όπου βρίσκεται το κουτί τής ομιλίας)
Είναι άξιο παρατηρήσεως, ότι, μορφολογικές απαιτήσεις για το λόγο,δεν περιορίζονται στην ύπαρξη ενός μόνον οργάνου αλλά εξαρτώνται στην ταυτόχρονη διαθεσιμότητα ενός μηχανισμού δημιουργίας φωνής (voice-producing mechanism) ,όπως πιο πάνω περιγράφεται( κατάλληλη κοιλότητα στο λαιμό,σε συνδυασμό με τη γλώσσα και ένα σύνθε -το,πολύπλοκο σύστημα ελέγχου,όπως είναι ο εγκέφαλος) .
Και εδώ προβάλλει το ερώτημα: Πώς είναι δυνατόν τέτοιος συνδυασμός οργάνων να αναπτύχθηκαν μαζύ,όταν,για ν΄αντιγράψουμε τον Konrad Lorenz η μετάλλαξη και η επιλογή,είναι οι κινητήριες δυνάμεις τής εξέλιξης;Είναι τελείως εκτός λογικής να πιστεύει κάποιος ότι, μια τέτοια θαυμαστή δομή θα μπορούσε να δημιουργηθεί χωρίς κάποιο σκοπό.
Η πλήρης έλλειψη οποιασδήποτε ζωικής μεταβατικής ζωικής μορφής, με την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή για την ομιλία ,στον κατάλογο των απολιθωμάτων θέτει ένα πρόβλημα συνέχειας για τούς εξελικτικούς.
(Για το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι εξελικτικοί,ως προς το κατά πόσον,τα πτηνά ή τα πρωτεύοντα βρίσκονται πιο κοντά στον άνθρωπο, σε σχέση με τον έναρθρο λόγο γράφουμε στο κεφάλαιο « Ειδικώτερα για το θέμα τής γλώσσας σε σχέση με τα ζώα» )
Aναφερόμενος ειδικώς στους ανθρωποειδείς πιθήκους ο Jared Diamond(ό.π.134) γράφει ότι , τα ανατομικά χαρακτηριστικά τής φωνητικής τους οδού,δεν τους επιτρέπουν να προφέρουν τόσα πολλά φωνήεντα και σύμφωνα όπως ο άνθρωπος,και επομένως το λεξιλόγιο των άγριων ανθρωποειδών πιθήκων είναι απίθανο να προσεγίσει το ανθρώπινο ,παρόλο που αυτοί δεν αποκλείεται να χρησιμοποιούν δεκάδες λέξεων.Κατά τον ίδιο (ό.π.58)η απάντηση στο ερώτημα γιατί ενώ ορισμένα ζώα, όπως οι χιμπατζήδες,οι γορίλλες και οι υπόλοιποι πίθηκοι έχουν την ικανότητα για συμβολική επιηηκοινωνία,δεν ανέπτυξαν πιο σύνθετες φυσικές γλώσσες,πρέπει να σχετίζεται με τα ανατομικά χαρακτηριστικά τού λάρυγγα και των μυών που μας χαρίζουν τον ακριβή έλεγχο των γλωσσικών φθόγγων , ότι ειδικώτερα η ικανότητά μας να μιλάμε εξαρτάται από την συντονισμένη λειτουργία πολλών ιστών και οργάνων,και ότι το συστατικό που έλειπε από τα ζώα αυτά, ίσως ήταν ορισμένες τροποποιήσεις τής πρωτοανθρώπινης φωνητικής οδού, που μας επέτρεψαν να εκφέρουμε πολύ μεγαλύτερη ποικιλία φθόγγων,παρόλο που όπως ο ίδιος σημειώνει, τέτοιες λεπτές τροποποιήσεις των μυών και των μαλακών ιστών δεν ανιχνεύονται στα απολιθωμένα οστά του κρανίου.
Εχει γίνει δεκτό ότι ορισμέσμένες περιοχές του εγκεφάλου ,και συγκεκριμένως οι περιοχές Broca και Wernicke είναι σημαντικές για τη γλωσσική διαδικασία.Oι σχετικές παρατηρήσεις οδήγησαν στην υπόθεση,που όμως δεν έχει αποδειχθεί, ότι, υπάρχει ένα εκ γενετής σχετικό όργανο.( John Maynard –Eors Sathmary ό.π.150κκ ),
- Oι περισσότεροι μελετητές δέχονται πώς ο άνθρωπος του Νεάντερνταλ δεν είχε το χάρισμα της γλώσσας,,βασιζόμενοι στην υπόθεση πώς το φωνητικό του σύστημα δεν ήταν πλήρως προσαρμοσμένο στις ανάγκες της ομιλίας
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ: Η ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ Η ΒΙΟΛΟΓΙΑ
Γράφει ο Morange :
«Ενα από τα πιο καλά μελετημένα γονίδια, σε αυτά τα τελευταία χρόνια, ήταν το γονίδιο FοχΡ2. Η ύπαρξη αυτού τού γονιδίου αποκαλύφθηκε από την μελέτη μιας οικογένειας, στην οποία οι ειδικές μεταλλαγές, τής γλώσσας -αδυναμία ειδικώς να μάθουν κάποιους γραμματικούς κανόνες- μεταβιβάζονταν σύμφωνα με τούς νόμους τού Mendel, ενώ η ανωμαλία συνδεόταν με μία κυρίαρχη μετάλλαξη. Οι ερευνητές κατάφεραν να απομονώσουν το γονίδιο, χάρις στην ανακάλυψη και μιας δεύτερης οικογένειας, στην οποία η εμφάνιση των ίδιων ανωμαλιών προερχόταν από μια χρωμοσωμική μετατόπιση, γεγονός που επιβεβαίωνε άμεσα την θέση τού γονιδίου. Το γονίδιο αυτό κωδικοποιεί μία πρωτείνη που ανήκει σε μία ήδη γνωστή οικογένεια, αυτή των παραγόντων τής μεταγραφής: όπως όλοι οι μεταγραφικοί παράγοντες, η πρωτείνη FοχΡ2 ελέγχει πιθανόν την δράση πολλαπλών γονιδίων.
Τα πιο ενδιαφέροντα αποτελέσματα προέκυψαν από την σύγκριση τής δομής τού γονιδίου τού ανθρώπου και τού χιμπατζή, καθώς και άλλων θηλαστικών. Η εξελικτική ιστορία, η οποία οικοδομήθηκε κατ' αυτόν τον τρόπο, έδειξε ότι, το γονίδιο παρέμεινε αναλλοίωτο κατά την εξέλιξη των θηλαστικών, εκτός από τον κλάδο των ανθρώπων, στον οποίο έγιναν δύο αντικαταστάσεις αμινοξέων, οι οποίες θίγουν ένα θεμελιώδες λειτουργικό τμήμα τής πρωτείνης. Η σύγκριση τής ποικιλομορφίας των αλληλουχιών αυτού τού γονιδίου με αυτές των αλληλουχιών συγγενικών γονιδίων φανερώνει ότι, στο γονίδιο ασκήθηκε ισχυρή πίεση,από την θετική φυσική επιλογή.Την ανακάλυψη τού γονιδίου χαιρέτισαν με ενθουσιασμό διάφορα επιστημονικά άρθρα, με τον τίτλο: ανακαλύφθηκε το γονίδιο τής γλώσσας! Ένα μικρό σχέδιο στην επιθεώρηση Nature εξέφραζε πολύ καλά αυτό το πνεύμα: ένα γουρούνι, στο οποίο είχε , «μεταφυτευθεί ένα γονίδιο» (sic) συζητούσε με δύο κτηνοτρόφους για το βραδινό μενού, με την ελπίδα ότι, δεν θα αποτελούσε το ίδιο το πιάτο τής ημέρας!
Θα μπορούσαμε με αφορμή αυτές τις παρατηρήσεις να γράψουμε πάλι μία ωραία ιστορία, που να βασίζεται (προφανώς) σε ασφαλή επιστημονικά δεδομένα. Το γονίδιο FοχΡ2 η έκφραση τού οποίου άλλωστε επαληθεύτηκε στον εγκέφαλο και για την ακρίβεια στις ζώνες εκείνες που απαιτείται η συνοχή τους για την εξασφάλιση τής φυσιολογικής ομιλίας, ρυθμίζει την δραστηριότητα ενός συνόλου γονιδίων που ενέχονται στον σχηματισμό και την λειτουργία αυτών των εγκεφαλικών ζωνών. Οι μεταλλάξεις που έχουν προκληθεί στον ανθρώπινο κλάδο τροποποίησαν τις ιδιότητες αυτού τού γονιδίου, αυξάνοντας την δραστική του δύναμη ή επιτρέποντας του να ρυθμίζει νέους στόχους.Συνέπεια όλων αυτών ήταν ότι, το γονίδιο αυτό απέκτησε γλωσσικές ικανότητες, ξεχωριστές για το ανθρώπινο είδος.
Αν και είναι πολλά τα πρωτεύοντα ζώα που επικοινωνούν ανταλλάσσοντας ηχητικά μηνύματα, λίγα είναι ικανά να τροποποιήσουν αυτά τα μηνύματα αναλόγως τού περιβάλλοντος και συνεπώς να έχουν την δυνατότητα τής εκμάθησης αυτών των ανταλλασσόμενων μηνυμάτων: στην περίπτωση αυτή: ο άνθρωπος, τα δελφίνια, η νυχτερίδα και τρεις κατηγορίες πτηνών. Η ιδέα να εξεταστεί η έκφραση τού γονιδίου FοχΡ2 και των άλλων γονιδίων τής ίδιας οικογένειας, αποτελούσε μια πρόκληση. Για την μελέτη των γονιδίων αυτών επιλέχθηκαν,όχι χωρίς πρακτικούς λόγους, τα πτηνά. Όχι μόνον γιατί η δομή τού γονιδίου FοχΡ2 αυτών των πτηνών είναι παρόμοια κατά 98% με την δομή των γονιδίων τού ανθρώπου, αλλά και γιατί αυτά εκφράζονται στις ίδιες εγκεφαλικές περιοχές -στον βαθμό που μπορεί να συγκριθεί ο εγκέφαλος των πτηνών με αυτόν τού ανθρώπου. Το πιο ενδιαφέρον, επί πλέον, είναι το γεγονός ότι, η έκφραση τους ποικίλλει (και αυξάνεται) κατά την διάρκεια των χρονικών περιόδων που τα πτηνά μαθαίνουν και τροποποιούν το τραγούδι τους. Το γονίδιο FοχΡ2 συνεπώς ενέχεται στην εκμάθηση τής φωνητικής γλώσσας.
Αυτός που θέλει να πραγματοποιήσει πολλά ταυτοχρόνως δεν τα καταφέρνει σε τίποτα: Θέλοντας να γενικεύσουν τον ρόλο τού γονιδίου FοχΡ2 στην εκμάθηση όλων των μορφών των φωνητικών ανταλλαγών, οι συγγραφείς αυτών των τελευταίων εργασιών αγνόησαν την σχέση, που μέχρι τώρα ήταν η σημαντικότερη ,μεταξύ τού γονιδίου FοχΡ2 και τής γλώσσας τού ανθρώπου. Τι κοινό θα υπήρχε μεταξύ τής δυνατότητας να κατανοεί ο άνθρωπος τους γραμματικούς κανόνες και τής δυνατότητας των πτηνών να μαθαίνουν να τραγουδούν, αν όχι ίσως η ιδιαίτερη δομή ορισμένων περιοχών τού εγκεφάλου; Οι συγγραφείς και σχολιαστές αυτών των εργασιών άφησαν στην άκρη κάποια δεδομένα για να συγκροτήσουν αυτή την ωραία ιστορία! Για παράδειγμα, ξεχάστηκε ότι, το FοχΡ2 και τα γονίδια τής ίδιας οικογένειας εκφράζονται και σε άλλα μέρη του σώματος των οργανισμών, εκτός από εκείνες τις περιοχές τού εγκεφάλου που επηρεάζονται για την πραγματοποίηση τής γλώσσας. Στα πτηνά, η έκφραση τού γονιδίου FοχΡ2 είναι παρόμοια στα δύο ημισφαίρια τού εγκεφάλου, ενώ είναι γνωστό ότι, ο εγκεφαλικός έλεγχος τού τραγουδιού βρίσκεται κυρίως σε ένα από τα δύο ημισφαίρια. Μελέτες πιο εκλεπτυσμένες έδειξαν ότι, η βλάβη στο ανθρώπινο είδος, που οφείλεται σε μετάλλαξη τού γονιδίου FοχΡ2, δεν αφορά μόνο την χρήση κάποιων γραμματικών κανόνων, αλλά θίγει πολλές από τις νοητικές δεξιότητες. Οι ασθενείς έχουν επίσης δυσκολία να ελέγξουν τις κινήσεις τού προσώπου τους και ιδιαίτερα τού στόματος τους. Μία εξέταση με μαγνητική απεικόνιση αποκάλυψε ότι, ο φλοιός τού εγκεφάλου είχε κάποια δομική ανωμαλία.Η εξήγηση τής απόκτησης τής ικανότητας τής ομιλίας κατά τη διάρκεια τής εξέλιξης των ανθρωπιδών με την τροποποίηση, ενός γονιδίου υπεύθυνου για την γλώσσα, σχετίζεται σαφώς με μία κατηγορία εξηγήσεων μέσω τής ονομασίας τους. Οι κατηγορίες αυτές δεν ανήκουν σε εκείνες τις ενδιαφέρουσες περιπτώσεις, των οποίων το όνομα συγκεντρώνει κάποιες προγενέστερες γνώσεις -όπως η εξήγηση των συμπτωμάτων μέσα από το όνομα τού νοσήματος που αποτελεί την ένδειξη τους- αλλά εδώ συμβαίνει κάτι πιο θλιβερό, διότι το όνομα αναδύεται με τρόπο μαγικό και καλύπτει την άγνοια: είναι το αντίστοιχο με την υπνωτική-αξία που απέδιδαν οι αρχαίοι ιατροί σε ένα φυτό για να εξηγήσουν την ευεργετική του δράση στον ύπνο.
Τι συμβαίνει λοιπόν; Η μετάλλαξη τού γονιδίου FοχΡ2 έπαιξε άραγε ουσιαστικό ρόλο στην ανθρώπινη εξέλιξη και στην απόκτηση νοητικών δεξιοτήτων; Μετά από αυτό το πανόραμα όλων αυτών των παρατηρήσεων, που δεν έχουν ερμηνευτεί σωστά που έχουν αποκρύβει για να καταστή σουν πιο σαγηνευτική την -ιστορία τού γονιδίου FοχΡ2, ο αναγνώστης θα περιμένει χωρίς αμφιβολία ότι, θα απαντήσω στο προηγούμενο ερώτημα με σαφή τρόπο ,όχι. Η απάντηση μου είναι πιο συνετή: ίσως ναι, γιατί όχι;. Το σημείο στο οποίο ασκώ κριτική, δεν είναι το ενδιαφέρον πού επι κεντρώθηκε σε αυτές τις μελέτες, αλλά η ερμηνεία που δόθηκε--από τους σχολιαστές και συχνά και από τους ίδιους τους συγγραφείς. Το σφάλμα έγκειται στο γεγονός ότι, αποδόθηκε σε αυτό το γονίδιο μία λειτουργία, που δεν μπορεί να έχει κανένα γονίδιο και κανένα προϊόν γονιδίου: ότι ,είναι υπεύθυνο για την συγκρότηση τής γλώσσας. Ότι, κατέστησε την εξήγηση τής γλώσσας αντικείμενο μιας μορφής ενός ή κάποιων γονιδίων. Η γλώσσα δεν μπορεί να εξηγηθεί με αυτόν τον τρόπο, όπως δεν εξηγείται η ανθρώπινη εξέλιξη από κάποιες γονιδιακές μεταλλάξεις.
Ποιά μπορεί να είναι η νόμιμη φιλοδοξία αυτών των ερευνών; Ας φανταστούμε ότι, μέσα σε μία εικοσαετία ή τριακονταετία οι βιολόγοι θα έχουν καταφέρει να περιγράψουν τις «πενήντα μεταλλάξεις» -ο αριθμός είναι εντελώς αυθαίρετος- οι οποίες αποτέλεσαν τις βάσεις κλειδιά στην απόκτηση από την ανθρώπινη ύπαρξη των κυριότερων δομικών και λειτουργικών χαρακτηριστικών τους. Ας φανταστούμε επίσης, για παράδειγμα, ότι, έχουν περιγραφεί οι, ρυθμιστικές μεταλλάξεις, οι οποίες επέτρεψαν στα πρόδρομα νευρικά κύτταρα να διαιρεθούν δύο φορές περισσότερο στον φλοιό, κυρίως στο ανώτατο τμήμα του τον προνωτιαίο λοβό, με τέτοιον τρόπο ώστε ο εγκέφαλος μας να αποκτήσει τον σύγχρονο όγκο. Ας φανταστούμε ότι, αναλήφθηκαν κάποιες μεταλλάξεις, οι οποίες επέτρεψαν σε μερικούς από αυτούς τους νευρώνες να συγκροτήσουν νέες μορφές συνδυασμού, και ότι, προσδιορίστηκαν οι μεταλλάξεις, οι οποίες τροποποίησαν την δομή των χεριών των ποδιών μας και τού προσώπου. Ας παραδεχτούμε ακόμη ότι, έγινε κατορθωτό να εξηγηθεί ο τρόπος που αυτές οι μεταλλάξεις μπόρεσαν, σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον που είναι δυνατόν να το αναπαράγουμε, να προσδώσουν ένα εξελικτικό πλεονέκτημα και να διατηρηθούν μέσα στον πληθυσμό.
Το προηγούμενο σενάριο είναι υπερβολικά αφελές –κανένας βιολόγος δεν θα τολμούσε σε ένα επιστημονικό άρθρο να γράψει παρόμοια πράγματα! Κάποιες φορές σε ένα βιβλίο,ο αριθμός των μεταλλάξεων ασφαλώς έχει υποτιμηθεί. Και η δυνατότητα να αποδοθεί εκ των υστέρων ένα εξελικτικό πλεονέκτημα σε αυτές τις γονιδιακές παραλλαγές συνιστά μία τρελλή ελπίδα. Παρόλες αυτές όμως, τις αδυναμίες θεωρούμε ότι, το σενάριο μας, αντικατοπτρίζει πολύ καλά τον ορίζοντα των προσδοκιών πολλών βιολόγων απέναντι σε αυτό που μπορεί να μας αποκαλύψει στα επόμενα χρόνια η σύγκριση των γονιδιωμάτων των οργανισμών και η ανάλυση των υποψήφιων γονιδίων. Θα καταφέρναμε έτσι να εξηγήσουμε την εξέλιξη τού ανθρώπου; Η απάντηση είναι καθαρά και οριστικά πως όχι. Αυτό που θα είχαμε καταφέρει είναι η χρονολογική παρουσίαση των μοριακών συμβάντων που συνόδευσαντην εξέλιξη τού ανθρώπου: δεν πρόκειται για μία εξήγηση.Η περιγραφή αυτή δεν θα είναι επαρκής τουλάχιστον ως προς δύο πτυχές. Ας επανέλθουμε στο παράδειγμα τού γονιδίου FοχΡ2 και ας παραδεχτούμε ότι, η αλλαγή τής δομής αυτού τού γονιδίου….έπαιξε σημαντικό ρόλο -μείζονα για την απλούστευση τής συζήτησης- για την συγκρότηση των εγκεφαλικών δομών που είναι υπεύθυνες για την εκμάθηση και την χρήση της γλώσσας. Μόνη περιγραφή τής τροποποίησης τής δομής αυτού του γονιδίου θα εξηγήσει τις επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει αυτή η τροποποίηση. Χρειάζεται να προσδιοριστούν όλα τα προϊόντα των γονιδίων, των οποίων τροποποιήθηκε η έκφραση λόγω τής αλλαγής τής δομής τού γονιδίου FοχΡ2 και η οποία επέτρεψε να συγκροτηθούν αυτά τα γλωσσικά κέντρα. Στη συνέχεια, απαιτείται να προσδιοριστεί ο τρόπος με τον οποίο συνδυάστηκαν αυτά: Ο δομικός και λειτουργικός προσδιορισμός αυτών των γονιδίων θα έχει μία θέση ισότιμη με αυτή τού FοχΡ2 στην εξέλιξη τού ανθρώπου. Εντούτοις τα γονίδια στόχοι τού FοχΡ2 ίσως να μην μεταλλάχτηκαν κατά την διάρκεια τής διαμόρφωσης τού σύγχρονου ανθρώπου. Το να θεωρήσουμε ότι, όλα τα μόρια που συμμετέχουν στην διαμόρφωση των τόσο πολύπλοκων και επίσης εξειδικευμένων ανθρώπινων δομών, όπως ο φλοιός τού εγκεφάλου, χρειάζεται να αποτελούν μέρος τής εξήγησης τής εξέλιξης-είναι απλά σαν να αναγνωρίζουμε ότι, κάθε ξεχωριστό έμβiον ον αποτελεί ένα σύστημα και ότι, η κάθε αλλαγή ενός τμήματος αυτού τού συστήματος το επηρεάζει στο σύνολο του.
Για περισσότερη ακρίβεια, ένα έμβιο όν αποτελεί ένα σύστημα μεταξύ των συστημάτων, το αποτέλεσμα τής εφαρμογής συστημάτων κατά μήκος μιας ιεραρχικής κλίμακας δομών, σύνολο ολοκληρωμάτων σύμφωνα με την έκφραση τού Francois Jacob. Η οποιαδήποτε αλλαγή ενός από τα συστατικά οποιουδήποτε συστήματος, για παράδειγμα η αλλαγή τού γονιδίου FοχΡ2,θα επηρεάσει όχι μόνο τα μακρομοριακά συστατικά που βρίσκονται σε άμεση σχέση με αυτό, αλλά και έμμεσα όλα τα ολοκληρώματα που έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με αυτά στα οποία επεμβαίνει το FoxP2. Με άλλα λόγια, η γλώσσα είναι μία αναδυόμενη ιδιότητα τού νευρικού συστήματος, που συνδέεται με την οργάνωση τού εγκεφαλικού φλοιού σε δομικούς και λειτουργικούς τομείς ξεχωριστούς. Οι ιδιότητες αυτών των τομέων εξαρτώνται από τα χαρακτηριστικά των κυττάρων που συμμετέχουν σε αυτές που με την σειρά τους εξαρτώνται από τα μόρια που είναι ενεργά ή που συνέβαλαν στην ανάπτυξη τους. Η επίδραση, λοιπόν, τής τροποποίησης τού FoxP2 πρέπει να γίνει αντιληπτή σε όλα αυτά τα ιεραρχικά επίπεδα. Η μελέτη τού στοιχειώδους επιπέδου, αυτού στο οποίο το προϊόν τού FοχΡ2 συμμετέχει δεν είναι επαρκής. Απεναντίας, η ελπίδα ότι, θα κατανοήσουμε τις νέες γνωσιακές δεξιότητες βρίσκεται στην παρατήρηση των επιπτώσεων τής τροποποίησης τού FοχΡ2 στα ανώτατα ιεραρχικά επίπεδα. Μπορούμε να στοιχηματίσουμε ότι, σε ορισμένα από αυτά τα επίπεδα, ίσως και σε όλα, η εξήγηση από τις επιπτώσεις τής τροποποίησης τού FοχΡ2 να απαιτεί μία τυπική μοντελοποιημένη παρουσίαση για τα εν λόγω συστήματα. Εν πάση περιπτώσει, αυτό ισχύει για το δίκτυο των νευρώνων. Η εξήγηση που θα προταθεί, λοιπόν, θα είναι ταυτοχρόνως φυσική και μηχανιστική.
Ως συμπέρασμα και ως προάγγελος εν μέρει των επόμενων κεφαλαίων,τίθεται το ερώτημα αν είναι θεμιτό εκ μέρους των σχολιαστών και των δημοσιογράφων, αλλά συχνά και εκ μέρους των επιστημόνων που μπορούν να κατηγορηθούν τουλάχιστον για παράλειψη, να αφήνουν το ευρύ κοινό να πιστεύει ότι, εξηγήθηκε χάρη στην ανακάλυψη τού γονιδίου τού FoχΡ2 η καταγωγή τής ανθρώπινης γλώσσας και ένα σημαντικό στάδιο τής ανθρώπινης εξέλιξης.
Αυτά τα τελευταία χρόνια έγιναν πολλές προσπάθειες στον επιστημονικό κόσμο για να αποκλειστούν και να προβλεφθούν οι μη ηθικές συμπεριφορές, όπως οι διάφορες μορφές απάτης. Περιορισμένη επιστημονική ενεργητικότητα έχει αφιερωθεί στον αγώνα εναντίον τής πλάγιας και εντυπωσιακής παρουσίασης των επιστημονικών αποτελεσμάτων. Έχουμε ήδη υπογραμμίσει το κακό που προκαλείται στην βιοϊατρική έρευνα από τις πρόωρες και απρόσεκτες ανακοινώσεις για αποφασιστικά επιτεύγματα στον αγώνα εναντίον για παράδειγμα, τού καρκίνου. Παρόμοιες συμπεριφορές δεν είναι ηθικές και έχουν βεβαίως πιο σημαντικές μακροπρόθεσμες συνέπειες όσον αφορά στην εμπιστοσύνη στην έρευνα ,από τα κάποια ατομικά σφάλματα, που παρουσιάζουν οι απάτες που έχουν αποκαλυφθεί.
Πώς θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε το γεγονός ότι, ο αγώνας αυτός δεν έγινε πιο δραστικός; Ο λόγος, πιθανόν, είναι ότι οι συμπεριφορές αυτές δεν έχουν αντιμετωπιστεί ως ανήθικες εξ αιτίας τής έλλειψης τού επιστημολογικού στοχασμού μέσα στο επιστημονικό περιβάλλον. Η πλειονότητα των επιστημόνων που διαπράττει παρόμοια σφάλματα κρίσης δεν αντιλαμβάνεται καν το σφάλμα της. Το σφάλμα αυτό αποκαλύπτεται από τους εξειδικευμένους.»
Ο Jared Diamond (ό.π.29) θεωρεί και αυτός απίθανο ένα μοναδικό γονίδιο να είναι «¨υπεύθυνο¨ για την γλωσσική επικοινωνία (όπως επίσης και για την καλλιτεχνική δημιουργία ή την επιθετικότητα) αλλά πάντως ότι τούτο αναμφίβολα οφείλεται στο γνετικό μας πρόγραμμα.Αφετηριαζόμενος ειδικώτερα από την άποψη ότι, πιθανότατα οι σταθερές συμπεριφορικές διαφορές, που παρατηρούνται ανάμεσα σε όλους τους ανθρώπους και όλους τους χιμπατζήδες πιθανότατα απορρέουν από γενετικούς παράγοντες, καταλήγει στην εξήγηση για το ότι οι άνθρωποι σε αντίθεση με τους χιμπατζήδες μπορούν να ομιλούν, πρέπει να οφείλεται σε διαφορές στα γονίδια που χαρακτηρίζουν τα ανατομικά χαρακτηριστικά τού λάρυγγα και τού εγκεφάλου τους.
ΕΙΔΙΚΩΤΕΡΑ :Ο ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΚΑΙ Η ΓΛΩΣΣΑ-Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Οι περιοχές του εγκεφάλου που συμμετέχουν στην παραγωγή της γλώσσας είναι οι Broca και Wernicke.(: Η πρώτη βρίσκεται στον πρόσθιο λοβό και βοηθά στην παραγωγή του λόγου.Η δεύτερη βρίσκεται στον βρεγματικό και κροταφικό λοβό) Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ η γλώσσα είναι καθαρώς ανθρώπινο φαινόμενο, και ότι, κανένα άλλο πρωτεύον δεν έχει γλώσσα,παρόλα αυτά οι ανάλογες περιοχές δεν απουσιάζουν από τον εγκέφαλό τους,απλώς εκτελούν άλλες λειτουργίες. Οι ανθρωπολόγοι Robert Barton και Chris Venditti εμπλέκουν στην παραγωγή της γνώσσας και την παραγκεφαλίδα,που μέχρι τώρα εθεωρείτο απκλειστικώς υπεύθυνη για την ισορροπία,τον έλεγχο και τον συντονισμό των κινήσεων του ανθρώπου («Περισκόπιο της Επιστήμης» Τεύχος 414/Σεπτ.2016).
-Όπως γράφεται και σε άλλο σημείο,το παράδοξο είναι ότι,ενώ από πλευράς εξέλιξης και ανατομικής ο άνθρωπος συγγενεύει περισσότερο με τους πιθήκους παρά με τα πτηνά,τα τελευταία φέρονται ικανότερα να παράγουν φθόγγους παρόμοιους με τους ανθρώπινους. Η ερμηνεία που προτείνεται από τους επιστήμονες είναι ναι μεν οι πίθηκοι έχουν την ανατομία για να μιλήσουν πλήν όμως το μυαλό τους δεν μπορεί να μεταφέρει τις λέξεις προς τα έξω. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science Advances.Χρησιμοποιώντας ακτίνες Χ, οι ερευνητές παρακολούθησαν την κίνηση του στόματος και του λαιμού ενός πιθήκου μακάκου, ενώ έτρωγε και έκανε διάφορες εκφράσεις με το πρόσωπό του.Στη συνέχεια χρησιμοποίησαν τα δεδομένα για να δημιουργήσουν μοντέλα σε υπολογιστή με τους πιθήκους να λένε φράσεις όπως: “Καλές διακοπές” και “Θα με παντρευτείς;”…Ανεκάλυψαν ότι, η ανατομία της φωνητικής οδού του πιθήκου επιτρέπει στους μακάκους να παράγουν πέντε φωνήεντα τα οποία, είναι “ένα επαρκές φάσμα των ήχων ομιλίας για την υποστήριξη της ομιλούμενης γλώσσας”. Έτσι, το πρόβλημα δεν είναι με την ανατομία του πιθήκου αλλά βρίσκεται κάπου στον εγκέφαλό του.“Οι εγκέφαλοι των πιθήκων δεν έχουν άμεσους δεσμούς με τους νευρώνες της γλώσσας και του λάρυγγα, δεν μπορούν τα τους ελέγξουν”, λέγει η Tecumseh Fitch, που συμμετείχε στην έρευνα.
Σε δημοσίευση της 29-4-2016 στο διαδίκτυο αναφέρεται ότι, επιστήμονες στις ΗΠΑ «χαρτογράφησαν» για πρώτη φορά τον τρόπο που ο ανθρώπινος εγκέφαλος αντιδρά στις λέξεις και οργανώνει τη γλώσσα. Ο «σημασιολογικός άτλαντας» αποκαλύπτει ποιές περιοχές του εγκεφάλου ενεργοποιούνται από τις λέξεις και τις διαφορετικές σημασίες τους. Η ανακάλυψη αναμένεται να βοηθήσει στην ανάγνωση των ανθρωπίνων σκέψεων στο μέλλον, π.χ. σε ανθρώπους που δεν μπορούν να μιλήσουν λόγω εγκεφαλικού τραυματισμού ή άλλης πάθησης.
Η νέα έρευνα επιβεβαιώνει ότι, ο εγκέφαλος «αρχειοθετεί» τις λέξεις με πολύ διαφορετικό τρόπο από ό,τι ένα λεξικό, ομαδοποιώντας τις ανάλογα με τη σημασία τους. Όπως διαπιστώθηκε επίσης, ο «χάρτης» φαίνεται να είναι παρόμοιος στους διαφορετικούς ανθρώπους.
Οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Μπέρκλεϊ, με επικεφαλής τους Τζακ Γκάλαντ και Αλεξ Χουθ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στην επιθεώρηση «Nature». Οι επτά αγγλόφωνοι εθελοντές που συμμετείχαν, άκουγαν ένα ραδιοφωνικό πρόγραμμα για πάνω από δύο ώρες, ενώ η νευρωνική δραστηριότητα του εγκεφάλου τους παρακολουθούνταν συνεχώς με την τεχνική της λειτουργικής μαγνητικής απεικόνισης (fMRI).Σε σχετικά πειράματα οι επιστήμονες κατέγραφαν τις παραμικρές αλλαγές στη ροή του αίματος και στην οξυγόνωση του εγκεφάλου στον εγκεφαλικό φλοιό, ανάλογα με τις λέξεις που άκουγαν οι εθελοντές. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια ενός αλγόριθμου ηλεκτρονικού υπολογιστή, δημιουργήθηκε ένας σημασιολογικός «χάρτης», ο οποίος συσχετίζει τις λέξεις και τις σημασίες τους με συγκεκριμένες περιοχές του αριστερού και του δεξιού ημισφαιρίου.
Κάθε σημείο του εγκεφάλου συνδέεται με έναν αριθμό σχετιζόμενων λέξεων από πλευράς σημασίας. Από την άλλη, η ίδια λέξη ενεργοποιείται σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου, ανάλογα με τη διαφορετική σημασία της κάθε φορά. Για παράδειγμα, στην αριστερή περιοχή του εγκεφαλικού φλοιού λίγο πάνω από το αριστερό αυτί ενεργοποιείται η λέξη «θύμα» (στα αγγλικά) και στο ίδιο περίπου σημείο εντοπίζονται οι σχετικές λέξεις «σκοτωμένος», «καταδικασμένος», «δολοφονημένος» κ.α. Στην πάνω δεξιά πλευρά του εγκεφάλου γειτνιάζουν οι «οικογενειακές» λέξεις (σύζυγος, παιδιά, γονείς κ.α.).
«Η ομοιότητα στη σημασιολογική ‘τοπογραφία' του εγκεφάλου διαφορετικών ανθρώπων είναι πράγματι εκπληκτική», δήλωσε ο Χουθ, ο οποίος προτίθεται να μελετήσει περαιτέρω τον «χάρτη» σε μεγαλύτερο αριθμό εθελοντών. Επίσης, πέρα από τις σημασίες των λέξεων, θα επιδιωχθεί να δημιουργηθούν εγκεφαλικοί «άτλαντες» και για άλλες πλευρές της γλώσσας όπως η δομή της, δηλαδή η σύνταξη.
Στο απώτερο μέλλον, θα μπορούσε μάλιστα να φαντασθεί κανείς ότι, τέτοιοι «άτλαντες» θα επέτρεπαν να διαβασθεί η σκέψη του καθενός μας και όχι μόνο των ανήμπορων να μιλήσουν. Μια προοπτική που ασφαλώς δεν θα ευχαριστήσει τους πάντες.
-Επιστήμονες στις ΗΠΑ «χαρτογράφησαν» για πρώτη φορά τον τρόπο που ο ανθρώπινος εγκέφαλος αντιδρά στις λέξεις και οργανώνει τη γλώσσα. Ο «σημασιολογικός άτλαντας» αποκαλύπτει ποιές περιοχές του εγκεφάλου ενεργοποιούνται από τις λέξεις και τις διαφορετικές σημασίες τους. Η ανακάλυψη αναμένεται να βοηθήσει στην ανάγνωση των ανθρωπίνων σκέψεων στο μέλλον, π.χ. σε ανθρώπους που δεν μπορούν να μιλήσουν λόγω εγκεφαλικού τραυματισμού ή άλλης πάθησης.
Η νέα έρευνα επιβεβαιώνει ότι, ο εγκέφαλος «αρχειοθετεί» τις λέξεις με πολύ διαφορετικό τρόπο από ό,τι ένα λεξικό, ομαδοποιώντας τις ανάλογα με τη σημασία τους. Όπως διαπιστώθηκε επίσης, ο «χάρτης» φαίνεται να είναι παρόμοιος στους διαφορετικούς ανθρώπους. Οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Μπέρκλεϊ, με επικεφαλής τους Τζακ Γκάλαντ και Αλεξ Χουθ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στην επιθεώρηση «Nature». Οι επτά αγγλόφωνοι εθελοντές που συμμετείχαν, άκουγαν ένα ραδιοφωνικό πρόγραμμα για πάνω από δύο ώρες, ενώ η νευρωνική δραστηριότητα του εγκεφάλου τους παρακολουθούνταν συνεχώς με την τεχνική της λειτουργικής μαγνητικής απεικόνισης (fMRI).Οι επιστήμονες κατέγραφαν τις παραμικρές αλλαγές στη ροή του αίματος και στην οξυγόνωση του εγκεφάλου στον εγκεφαλικό φλοιό, ανάλογα με τις λέξεις που άκουγαν οι εθελοντές. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια ενός αλγόριθμου ηλεκτρονικού υπολογιστή, δημιουργήθηκε ένας σημασιολογικός «χάρτης», ο οποίος συσχετίζει τις λέξεις και τις σημασίες τους με συγκεκριμένες περιοχές του αριστερού και του δεξιού ημισφαιρίου.Κάθε σημείο του εγκεφάλου συνδέεται με έναν αριθμό σχετιζόμενων λέξεων από πλευράς σημασίας. Από την άλλη, η ίδια λέξη ενεργοποιείται σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου, ανάλογα με τη διαφορετική σημασία της κάθε φορά. Για παράδειγμα, στην αριστερή περιοχή του εγκεφαλικού φλοιού λίγο πάνω από το αριστερό αυτί ενεργοποιείται η λέξη «θύμα» (στα αγγλικά) και στο ίδιο περίπου σημείο εντοπίζονται οι σχετικές λέξεις «σκοτωμένος», «καταδικασμένος», «δολοφονημένος» κ.α. Στην πάνω δεξιά πλευρά του εγκεφάλου γειτνιάζουν οι «οικογενειακές» λέξεις (σύζυγος, παιδιά, γονείς κ.α.).«Η ομοιότητα στη σημασιολογική ‘τοπογραφία' του εγκεφάλου διαφορετικών ανθρώπων είναι πράγματι εκπληκτική», δήλωσε ο Χουθ, ο οποίος προτίθεται να μελετήσει περαιτέρω τον «χάρτη» σε μεγαλύτερο αριθμό εθελοντών. Επίσης, πέρα από τις σημασίες των λέξεων, θα επιδιωχθεί να δημιουργηθούν εγκεφαλικοί «άτλαντες» και για άλλες πλευρές της γλώσσας όπως η δομή της, δηλαδή η σύνταξη.Στο απώτερο μέλλον, θα μπορούσε μάλιστα να φαντασθεί κανείς ότι τέτοιοι «άτλαντες» θα επέτρεπαν να διαβασθεί η σκέψη του καθενός μας και όχι μόνο των ανήμπορων να μιλήσουν. Μια προοπτική που ασφαλώς δεν θα ευχαριστήσει τους πάντες.
Σε πειράματα που έγιναν σε 22 φοιτητές διαπιστώθηκε ότι η ικανότητα του εγκεφάλου να
επεξεργάζεται γρήγορα πληροφορίες εξαρτάται από τις «γλωσσικές αναμνήσεις» του καθε-
νός. Το πείραμα συγκεκριμένα έδειξε ότι η ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου των εθελοντών που ήδη γνώριζαν κάποιες ξένες γλώσσες ήταν μεγαλύτερη.
Οπως σχολίασε ο κύριος συγγραφέας της μελέτης Γιούρι Στίροφ, ερευνητής του Κέντρου
για τη Γνώση και τη Λήψη Αποφάσεων της HSE, όσο περισσότερες ξένες γλώσσες γνώριζε
ένα άτομο, τόσο ταχύτερα σχηματιζόταν το νευρωνικό δίκτυο που κωδικοποιεί τις πληροφορίες για τις νέες λέξεις. Τελικώς λοιπόν φάνηκε ότι οι νέες αυτές πληροφορίες αλλάζουν τηφυσιολογία του εγκεφάλου, αφού η καινούργια γνώση με την οποία «φορτώνουμε» τον σκληρό δίσκο που κρύβεται μέσα στο κεφάλι μας αυξάνει την πλαστικότητά του. Και μάλιστα περισσότερες τέτοιες νέες πληροφορίες μεταφράζονται και σε μεγαλύτερη πλαστικότητα.
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΣΚΥΛΟ
Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΖΩΩΝ
Μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο τού 2014, προσπαθεί για πρώτη φορά να συγκρίνει την εγκεφαλική λειτουργία ανθρώπων και μη πρωτευόντων.Δείχνει ότι, οι σκύλοι έχουν συγκεκριμένες « περιοχές φωνής»στον εγκέφαλό τους,όπως ακριβώς και οι άνθρωποι.Ο εγκέφαλος των σκύλων,όπως και ο ανθρώπινος,είναι ευαίσθητος σε ακουστικά ερεθίσματα,συμφώνως με μια μελέτη στην Cell Press journal Current Biology ,τής 20 Φεβρουαρίου 2014.Kατά την ίδια μελέτη,οι περιοχές τού λόγου (voice areas) πιθανότατα,εξελίχτηκαν τουλάχιστον προ εκατό εκατομμυρίων ετών. Η μελέτη,προσφέρει νέα άποψη για την μοναδική σχέση που συνδέει τον άνθρωπο με τον καλύτερο φίλο του στο ζωικό βασίλειο,και βοηθά στην ερμηνεία τής συμπεριφοράς και των μηχανισμών που κατέστησαν τη σχέση αυτή τόσο αποτελεσματική για δεκάδες χιλιάδες έτη.Κατά τον Attila Andics τής Ομάδας Συγκριτικής ηθολογίας στην Ουγγαρία,οι έρευνες προτείνουν ομοιότητα εγκεφαλικών μηχανισμών που μπορεί να υποστηρίξουν το επιτυχές τής φωνητικής επικοινωνίας μεταξύ των δύο ειδών.
(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό Human and dog brains both have dedicated 'voice areas'
-Οι γλωσσολόγοι Charles Hockett και R. Ascher αναφέρονται σε δέκα τρία σχέδια γλωσσών,εκ των οποίων μερικές σχετίζονται με την επικοινωνία μεταξύ τών ζώων.Αλλά ένα εκ των κυρίων χαρακτηριστικών τής ανθρώπινης γλώσσας,όπως ήδη γράφηκε είναι η παραγωγικότητα, (productivity)χαρακτηριστικό που ελλείπει από τη « γλώσσα» που χρησι μοποιούν τα ζώα για να επικοινωνούν
(Περισσότερα στο Παράρτημα).
ΝΟΥΣ- ΣΚΕΨΗ-ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ
Το να μιλάς για τη γλώσσα μεμονωμένα χώρια από τη σχέση της με τον νου τού ανθρώπου και με τον κόσμο μας, αδικεί κατάφωρα τη γλώσσα, που δεν νοείται παρά μόνο μέσα στο τρίπτυχο: κόσμος - νους- γλώσσα. Τα όντα που συνθέτουν τον κόσμο μας, συγκεκριμένα και αφηρημένα, υπάρχουν για μάς ως έννοιες, έτσι δηλαδή όπως τα συλλαμβάνει, τα οργανώνει και τα ταξινομεί ο νους μας με τα δεδομένα των αισθήσεων.Με τη σειρά τους οι έννοιες, στην προσπάθεια τού ανθρώπου να κοινωνήσει τις σκέψεις του, να πάρει και να δώσει πληροφορίες, γίνονται σημασίες, μπαίνουν δηλαδή σε έναν συμβατικό κώδικα επικοινωνίας που είναι η γλώσσα, κάθε φυσική ομιλούμενη γλώσσα. Για να δηλωθούν μάλιστα οι σημασίες («τα σημαινόμενα» των Στωικών) «ντύνονται» με φθόγγους («τα σημαίνοντα»), συναποτελώντας τις λέξεις. Ετσι γεννιέται και λειτουργεί μια δυναμική δημιουργική τριαδική σχέση ανάμεσα στα όντα, τις έννοιες και τις σημασίες (τις λέξεις) δηλαδή ανάμεσα στον κόσμιο, τον νου και τη γλώσσα τού ανθρώπου. Αυτό είναι το προνόμιο τού ανθρώπου, που, από μια άλλη σκοπιά, ορίζεται ως πνεύμα (ψυχή, συνείδηση) και σώμα/ύλη. Σήμερα που οι γνωσιακές σπουδές (νευροεπιστήμες) έχουν φωτίσει σε σημαντικό βαθμό τη λειτουργία τού εγκεφάλου, όπου εδράζονται όλες οι γνωστικές λειτουρ γίες, μπορούμε να έχουμε καλύτερη εικόνα για τη σχέση νόησης και γλώσσας. Προτείνεται μάλιστα - τηρουμένων πάντα των αναλογιών - να μιλάμε για την ύπαρξη στον άνθρωπο, δύο «προσωπικών υπολογιστών», δύο εσωτερικών συστημάτων υλισμικού (hardware) και λογισμικού (software) που συνιστούν τον κόσμο του πνεύματος (τής νόησης) --- χωρίς αυτό να σημαίνει ότι,μπορεί να ταυτισθεί ο ηλεκτρονικός υπολογιστής και την ανθρώπινη νόηση---και τής γλώσσας. Και τα δύο εδράζονται στον εγκέφαλο και λειτουργούν παράλληλα και συμπληρωματικά. 0 «υπολογιστής τού νου» μας περιλαμβάνει τον εγκέφαλο οποίος αποτελεί το υλισμικό τού νού, και τις σκέψεις, που συνιστούν το λογισμικό τού νου. Ενα τεράστιο πλήθος νευρώνων και συνάψεων, σε συνεχείς προσθήκες και απώλειες, συνιστούν το υλισμικό τού νού και στεγάζουν τον χώρο όπου εδράζονται οι διάφορες πνευματικές λειτουργίες (laterization). Το λογισμικό τού νου, δηλαδή το σύστημα των σκέψεων, συνίσταται από: το εννοιολόγιο - ας επιτραπεί ο νεολογισμός -. δηλαδή τις έννοιες με τις οποίες διανοούμεθα (π.χ. άνθρωπος, γη, ουρανός, νερό, χώμα, αγάπη, κοινωνία, χώρα, λαός, πολύς, καλός, σήμερα, γρήγορα, κοντά κ.λπ.), τις νοητικές κατηγορίες (πρόσωπα, πράγματα, ενέργειες, δράστης, αποδέκτης, ιδιότητες, χρόνος, τρόπος, αιτία κ.λπ.) και τις νοηματικές συνάψεις (νοήματα, νοημα-τικές ενότητες, νοηματικά σύνολα). Συμπεριλαμβάνονται κανόνες, περιορισμοί ( από τις «συνθήκες αλήθειας») και ένα πλήθος «προγραμμάτων»πού όλα μαζύ δημιουργούν το άπειρο των σκέψεών μας.
Ωστόσο ο υπολογιστής τού νού μας,η νόησή μας,θα ήταν άγνωστη έξω από τον εαυτό μας, «βουβή» και ελάχιστα ανεπτυγμένη,αν δεν υπήρχε η δυνατότητα τής γλώσσας.Αν δεν συλλειτουργούσε στον άνθρωπο, και ο « υπολογιστής τής γλώσσας» με αντίστοιχο λογισμικό,και, κυρίως, με αντίστοιχο λογισμικό που να εκφράζει και να αλληλοτρο φοδοτείται με τη νόησή μας. Το υλισμικό τού γλωσσικού μας υπολογιστή είναι, φυσικά, πάλι ο εγκέφαλος, το αριστερό ημισφαίριο τού εγκεφάλου. Σ' αυτό εδράζονται τα γλωσσικά κέντρα (Broca,Wernicke κ.ά.),οι γλωσσικές λειτουργίες (εκμάθηση, αποθήκευση, οργάνωση, ανάκληση κ.ά.) αλλά και οι γλωσσικές δυσλειτουργίες (αφασία, δυσλεξία, δυσγραφία κ.ά.). Ιδιαίτερα όμως ενδιαφέρει το λογισμικό τής γλώσσας, που συνιστά στην πράξη και κατεξοχήν ό,τι ονομάζουμε γλώσσα. Στηριζόμενοι στην επιστήμη τής γλώσσας, πρέπει να διακρίνουμε δύο περιοχές τού γλωσσικού μας λογισμικού, τον λόγο και την ομιλία, τη γνώση τής γλώσσας και τη χρήση τής γλώσσας στην επικοινωνία. Στο επίπεδο τού λόγου («προτασιακό επίπεδο») το γλωσσικό μας λογισμικό αποτελείται από το Λεξιλόγιο, τη Γραμματική και τη Σύνταξη, καθώς και από τους κανόνες και τους περιορισμούς με τους οποίους λειτουργούν. Στο επίπεδο τής ομιλίας («υπερπροτασιακό επίπεδο») το γλωσσικό μας λογισμικό παράγει τα κείμενα μας (προφορικά και γραπτά) και συμπεριλαμβάνει ό,τι συνδέεται με αυτά (παραγωγή και πρόσληψη κειμένων, προθέσεις και αποδεκτότητα, σύνδεση με περικείμενακ,λπ.). Πάλι με κανόνες και περιορισμούς.
Η αντιστοιχία των συστατικών στο λογισμικό των δύο εγγενών υπολογιστών μάς δείχνει την άμεση αντιστοιχία σκέψης και γλώσσας. Οι έννοιες που συλλαμβάνουμε με τη σκέψη μας στοιχούν και εκφράζονται γλωσσικά με τις λεξικές σημασίες, οι νοητικές κατηγορίες δηλώνονται γλωσσικά από τις γραμματικές και τις συντακτικές κατηγορίες, οι νοηματικές συνάψεις δηλώνονται γλωσσικά με την εξής αντιστοιχία: τα νοήματα με προτάσεις, οι νοηματικές ενότητες με προτασιακές ενότητες (τις παραγράφους τού γραπτού λόγου) και τα νοηματικά σύνολα με προτασιακά σύνολα, δηλαδή με ό,τι χαρακτηρίζουμε ως κείμενα (προφορικά ή γραπτά). Οπως είναι φανερό, τη δομή και τη λειτουργία τής νόησης μας παρακολουθεί και εκφράζει η γλώσσα μας. Νόηση και έκφραση, σκέψη και γλώσσα συνυπάρχουν και συλλειτουργούν. Με απόλυτη αντιστοιχία που επιτρέπει την ποιοτική έκφραση τής σκέψης ανάλογα με το ενδιαφέρον, τη γνώση, την ικανότητα την άσκηση και την ευαισθησία που έχει ο καθένας μας στη γλώσσα.
Και μην ξεχνάμε ότι, και οι δυό υπολογιστές μας,ο νούς και η γλώσσα μας, χαρακτη ρίζονται στη λειτουργία τού λογισμικού μας,από δύο καίρια καθαρώς ανθρώπινα χαρίσματα: την δημιουργική ικανότητα και τη δυνατότητα,επιλογών στη σκέψη μας.
ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΤΗΤΑ
Κατά τον Μichael Graziano ,καθηγητή ψυχολογίας και νευεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο τού Princeton και συγγραφέα τού « Consciousness and the Social Brain.» η γλώσσα είναι πιθανώς το πιο πρόσφατο βήμα στην εξέλιξη τής συνειδητότητας.Οπως δέχεται ο ίδιος κανείς δεν γνωρίζει πότε εξελίχθηκε η ανθρώπινη γλώσσα.Το βέβαιο είναι πώς υπήρχε εδώ και 70.000 χρόνια όταν οι άνθρωποι άρχσαν να εξαπλώνονται σ’ ολόκληρο τον κόσμο δεδομένου ότι, όλες οι ομάδες που είχαν διασπαρεί,είχαν μια εκλεπτυσένη γώσσα.Η σχέση μεταξύ γλώσσας και συνείδησης συχνά αμφισβητείται,αλλά τουλάχιστον μπορεί να είμαστε βέβαιοι από το εξής:Με την ανάπτυξη τής γλώσσας ,μπορέσαμε να μιλήσουμε για συνειδητότητα και να συγκρίνουμε γραπτές καταγραφές. Ισως μερικώς εξαιτίας εξαιτίας της γλώσσας και της κουλτούρας,οι άνθρωποι έχουν την τάση να αποδίδουν την συνειδητότητσα σε ό,τιδήποτε γύρω μας.
Ο Michael Ruse(ό.π.229) είναι βέβαιος,ότι με την σημερινή της έννοια η συνείδηση δεν υπήρχε,πριν από την εξέλιξη της γλώσσας.
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ : ΝΟΥΣ-ΣΚΕΨΗ-ΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ
Η ΜΑΘΗΣΗ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
ΈΜΦΥΤΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ
Κάποια από τα σημαντικότερα θέματα που ανήκουν στην κοινή περιοχή τής φιλοσοφίας τής γλώσσας και τής φιλοσοφίας τής σκέψης χειρίζονται από τη σύγχρονη ψυχογλωσσολογία. Κάποια σημαντικά ερωτήματα είναι :Τι μέρος τής γλώσσας είναι έμφυτο; Η απόκτηση γλώσσας αποτελεί ειδικό μέρος τού μυαλού; Πώς συνδέονται η σκέψη και η γλώσσα;
Γενικά υπάρχουν τρεις απόψεις πάνω στο θέμα τής μάθησης τής γλώσσας.
Η πρώτη είναι η οπτική τού συμπεριφορισμού (behaviorism) που ισχυρίζεται ότι, όχι μόνο το μεγαλύτερο μέρος τής γλώσσας μαθαίνεται, αλλά μαθαίνεται μέσω εξάρτησης.
Η δεύτερη είναι η προοπτική δοκιμής υποθέσεων (hypothesis testing perspective), η οποία θεωρεί ότι, η εκμάθηση από το παιδί των συντακτικών κανόνων και των σημασιών περιέχει την προϋπόθεση και τη δοκιμή υποθέσεων, μεσω τής χρήσης τής ευφυίας. Ο τελευταίος υποψήφιος για εξήγηση είναι η έμφυτη προοπτική (innatist), η οποία δηλώνει ότι, τουλάχιστον κάποια από τα συντακτικά χαρακτηριστικά είναι έμφυτα και προκαθορισμένα, με βάση κάποια τμήματα τού μυαλού.Υπάρχουν πολλές ιδέες για τη δομή του μυαλού σχετικά με τη γλώσσα. Τα συνδετικά (connectionist) μοντέλα δίνουν έμφαση στην ιδέα ότι το λεξιλόγιο ενός ατόμου και οι ιδέες του λειτουργούν σε ένα είδος κατανεμημένου, βασισμένου στην αντιστοίχιση, δικτύου. Τα μοντέλα Nativist θεωρούν ότι, υπάρχουν εξειδικευμένες περιοχές του μυαλού που είναι αφιερωμένες στην απόκτηση της γλώσσας. Τα υπολογιστικά μοντέλα δίνουν έμφαση στην ιδέα μιας αναπαραστατικής γλώσσας τής σκέψης και η υπολογιστική επεξεργασία, επηρεασμένη από τη λογική, που κάνει το μυαλό σε αυτά. Τα μοντέλα Emergentist εστιάζουν στην ιδέα ότι οι φυσικές μονάδες που χρησιμοποιεί το μυαλό είναι ένα πολύπλοκο σύστημα που προκύπτει από απλούστερα βιολογικά μέρη. Τα αναγωγιστικά (reductionist) μοντέλα προσπαθούν να εξηγήσουν τις νοητικές διαδικασίες υψηλού επιπέδου με όρους της βασικής νευροφυσιολογικής δραστηριότητας χαμηλού επιπέδου του μυαλού.
Ότι, η γλώσσα συνδέεται με τη νόηση τού ανθρώπου είναι μια αρχαία ελληνική θέση, που βρίσκουμε ήδη διατυπωμένη στον Πλάτωνα («Οὐκοῦν διάνοια μὲν καὶ λόγος ταυτὸν», «Σοφιστής») και που εδραιώθηκε με την “grammatica universalis” τής Γραμματικής τού Port - Royal και τα λογοκρατικά διδάγματα τού Βάκωνος και τού Ντεκάρτ, στη δε νεότερη γλωσσολογία με τη διδασκαλία τού Ferdinand de Saussure. Ο Chomsky όμως με την «Καρτεσιανή Γλωσσολογία» του (Cartesian Linguistics) ανέδειξε, όσο κανείς άλλος, τη νοησιαρχική υφή τής γλώσσας, ανασκευάζοντας άρδην τα διδάγματα τής εμπειριοκρατίας και τού μπιχεβιορισμού, τού αμερικανικού ιδίως στρουκτουραλισμού. Προχώρησε μάλιστα την έρευνά του, μελετώντας επιστημονικούς χώρους όπως η βιολογία και η γνωσιακή ψυχολογία (Cognitive Psychology), που τον βοήθησαν όχι μόνον να θεμελιώσει βιολογικά και γνωσιακά τη νοησιαρχική του θέση, αλλά και να προσχωρήσει σε πιο προωθημένες θέσεις διασήμων σύγχρονων βιολόγων, όπως ο Jacob, που αμφισβητούν τον απλό εργαλειακό–επικοινωνιακό ρόλο τής γλώσσας, τονίζοντας τη διαπλαστική επενέργεια τής γλώσσας πάνω στην ίδια τη νόηση. Με άλλα λόγια, υποστηρίζεται πλέον –αντίθετα προς ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν– ότι, η νόηση στη βιολογική εξέλιξη τού ανθρώπου όχι μόνο δεν προηγείται τής ικανότητας τής γλώσσας, αλλά συναναπτύσσεται με τη γλώσσα και προσδιορίζεται μάλιστα από αυτήν, άποψη που φαίνεται να υιοθετείται και από τον Chomsky, ο οποίος δέχεται περαιτέρω ότι, η γλώσσα εντάσσεται καθαρώς στις γνωστικές δυνάμεις τού ανθρώπου.
Βλέποντας έτσι τη γλώσσα ο Chomsk μ’ έναν ουσιαστικό –οντολογικό τρόπο ως κατεξοχήν χαρακτηριστικό στοιχείο «τής ιδιότητας τού ανθρώπου ως ανθρώπου», τής human capacity, μπόρεσε να δείξει ότι, η γλώσσα αποτελεί κοινό, καθολικό στοιχείο τού ανθρώπου , το γνώρισμα που ενώνει τους ανθρώπους, υπερβαίνοντας τη σωρεία των επιμέρους διαφορών των φυσικών (εθνικών) γλωσσών, στις οποίες στάθηκαν επίμονα οι στρουκτουραλιστές γλωσσολόγοι. Oι διαφορές δεν είναι παρά τα «συμβεβηκότα», όπως θα τα ονόμαζε ο Αριστοτέλης, τής μίας και τής αυτής ουσίας που είναι η γλώσσα ως καθολικό φαινόμενο. Η αναζήτηση από τον Chomsky των αρχών τής Καθολικής Γραμματικής (Universal Crammar), δηλ. τής καθόλου γλώσσας τού ανθρώπου, με επιστημονικά κριτήρια και με μια μεθοδολογία ανάλυσης που διέκρινε αρχικά δύο επίπεδα [ανάλυση τής γλώσσας σ’ ένα βαθύτερο επίπεδο δομής (deep structure) και σ’ ένα επιφανειακό επίπεδο (surface structure)], διάκριση την οποία βαθμηδόν ο Chomsky εγκατέλειψε περνώντας όλο και περισσότερο σε πιο αφηρημένα επίπεδα ανάλυσης, αξίζει να σημειωθεί ότι συνδέεται και με την όλη δομή τής σκέψης, με τα ενδιαφέροντα και με την έρευνά του, που ήταν και είναι η συνολική σύλληψη τού φαινομένου «άνθρωπος», τής «ανθρωπότητας» –ας μας επιτραπεί ο νεολογισμός– τού ανθρώπου, που μόνο διεπιστημονικά και σ’ ένα πολύ βαθύτερο, γενικότερο και πολύ αφηρημένο επίπεδο μπορεί να συλλάβει κανείς, όπως ακριβώς επιχειρεί ο Chomsky. Εδώ είναι που συναντάται ο γλωσσολόγος και ο φιλόσοφος Chomsky, ο επιστήμονας και ο διανοούμενος, ο ανθρωπολόγος και ο ανθρωπιστής Chomsky, ο θεωρητικός και ο ακτιβιστής, ο πολιτικός στοχαστής και ο κοινωνικός αγωνιστής.
-Ετσι ως προς τη σχέση γλώσσας και σκέψης ,υπάρχει διχογνωμία μεταξύ των επιστημόνων.Ο Chomsky δέχεται ότι ,η σκέψη είναι κατά βάθος γλωσσλολογική,δηλαδή ότι ,χρειαζόμαστε τη γλώσσα για να σκεφθούμε, άλλοι όπως ο Michael Corbalis απορρίπτουν, την άποψη αυτή. Ο Φοίβος Παναγιωτίδης(ό.π.σελ.143 επ) αφού παρατηρεί πώς δεν είναι απαραίτητο μιά έννοια να να αντιστοιχεί σε μιά και μόνο λέξη(δεν μάς λέγει όμως τι επιπτώσεις θα εμφανισθούν όταν τούτο συμβεί μιά που και ο ίδιος δεν το αποκλείει)δεν δέχεται ότι ,όταν πεθαίνουν οι λέξεις,αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη συρρίκνωση τής σκέψης μας,ότι ,δεν υπάρχει αντιστοιχία μιάς προς μία ανάμεσα στις λέξεις και στις έννοιες και καταλήγει στο ότι ,γλώσσα δεν ταυτίζεται πάντοτε με την σκέψη,
- Η Μεγάλη σημασία τής Γλώσσας και η σύνδεσή της με την σκέψη, αποτυπώνεται και στο βιβλίο τού George Orwell,το «1984».Στο απάνθρωπο καθεστώς που περιγράφεται εκεί, ο Μεγάλος Αδελφός περιορίζει την γλώσσα σε μια προσπάθεια να περιορίσει την σκέψη των ανθρώπων και να καταστήσει ανέφικτη την διατύπωση «ανορθόδοξων»γνωμών πάνω από ,ένα επίπεδο.Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα η σύλληψη αυτή τού συγγραφέα, ότι, δηλαδή η γλώσσα σχετίζεται άμεσα με την σκέψη και απλοποιώντας την γλώσσα απλοποιείται και η σκέψη. Στο σύστημα τού Μεγάλου Αδελφού,καταργούνται λέξεις , και σε ορισμένες που παραμένουν,δίνεται εντελώς διαφορετική σημασία,έτσι που να απογυμνώνονται από παλαιές έννοιες.Παράδειγμα: Η λέξη free (ελεύθερος) ,εξακολου θεί μεν να υφίσταται αλλά μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον σε εκφράσεις όπως the field is free from weeds( : το χωράφι είναι ελεύθερο-απηλλαγμένο ,από αγριόχορτα) ή the dog is free from lice( : ο σκύλος είναι ελεύθερος –απηλλαγμένος από ψείρες) ,μακρυά από κάθε έννοια πολιτικής ή διανοητικής ελευθερίας. Το σύστημα τού «Μεγάλου Αδελφού» έχει επίτηδες απλοποιήσει υπερβολικά την γλώσσα, σε μία προσπάθεια να μειώσει το πνευματικό επίπεδο τού κόσμου. Ο σκοπός τής νέας γλώσσας είναι να στενέψει τα όρια της σκέψης,ώστε στο τέλος δεν θα υπάρχει το έγκλημα της σκέψης γιατί δεν θα υπάρχουν λέξεις για να το εκφράσει κανείς,ώστε τελικώς ορθοδοξία να σημαίνει απώλεια τής συνείδησης.
-Μήπως τέτοιες προσπάθειες γίνονται και σήμερα, και το χειρότερο, γίνονται άκριτα και επιπόλαια ευχαρίστως δεκτές από μερικούς, γιατί το βρίσκουν βολικό; Ποιός μπορεί να αρνηθεί την απλή αυτή αλήθεια, ότι, δηλαδή το επίπεδο τής γλώσσας αντικατοπτρίζει και το επίπεδο τής κοινωνίας; Οι πρωτόγονοι άνθρωποι μιλούσαν πιο απλοϊκή γλώσσα, χρησιμοποιώντας λίγες λέξεις ενώ οι άνθρωποι των νεότερων ανεπτυγμένων κοινωνιών ανέπτυξαν πιο πολύπλοκα γλωσσικά συστήματα.
- Ο Μπαμπινιώτης αναφερόμενος στη γλώσσα,λέγει,ότι, γίνεται αλλητροφοδότηση ,δηλαδή ότι, σκέπτομαι μεν μέσα από τα όρια που μού ορίζει η γλώσσα μου,(δηλαδή η γλώσσα μου επηρεάζει την σκέψη μου) αλλά δεν είμαι δούλος τής γλώσσας.Με τη γλώσσα είμαστε μεν δεσμευμένοι,(γιατί η γλώσσα είναι ένας καίριος θεσμικός και διανοητικός παράγοντας),αλλά είμαστε και ελεύθεροι, μέσα από τη γλώσσα (γιατί μπορούμε να εκφράσουμε γλωσσικά ό,τι συλλαμβάνουμε καθαρά με το νού μας) Πρόκειται δηλαδή για μια φαινομενική αντινομία, από την σύζευξη δύο διαφορετικών λειτουργιών, τής νόησης και τής έκφρασης.Πάντως όπως σημειώνει ο ίδιος υπάρχει η άποψη που έχει διατυπωθεί από παληά,ότι, η δημιουργημένη γλώσσα ,η φυσική ή εθνική κάθε λαού,είναι αυτή που τον οδηγεί, στον τρόπο σκέψης και τής σύλληψης τού κόσμου.( Δ.Νανόπουλος-Γ.Μπαμπινιώτης « Από την κοσμογονία στην γλωσσολογία» Καστανιώτης 2010)
-O Noam Chomsky υποστηρίζει ότι, η σκέψη είναι κατά βάθος γλωσσολογική,ότι δηλαδή χρειαζόμασε τη γλώσσα,πριν να κάνουμε σκέψεις.Την άποψη αυτή δεν δέχονται(εκτός άλλων) και ο Michael Corbalis.
Αλλά υπάρχουν και άλλες συναρτήσεις.Ειδικώτερα όπως έχει υποστηριχθεί η γλώσσα, δεν επηρεάζει μόνον την νόηση,- σκέψη,αλλά και την ηθική στάση-συμπεριφορά των ανθρώπων.
Ετσι σε μελέτη της « Scientific American»,που δημοσιεύθηκε σε περίληψη στο φύλλο της 21 Σεπτεβρίου 2016 της γαλλικής εφημερίδας LE MONDE.εκφράζεται η γνώμη ότι, η ηθική κρίση μας,και οι σχετικές επιλογές μας, εξαρτώνται από το αν σκεφτόμαστε στη μητρική μαςγλώσσα ή σε κάποια άλλη.Ετσι λ.χ.καταστάσεις ελέγχονται ως προς το ηθικό τους μέρος ηπιώτερα,όταν το σχετικό αφήγημα γίνεται σε άλλη γλώσσα και όχι στη μητρική.
(Στο Παράρτημα παρατίθεται η δημοσίευση : « Notre jugement moral varie quand nous changeons de langue» και: http://s2.lemde.fr/image/2016/09/21/534x0/5001334_6_1f32_nous-ne-faisons-pas-les-memes-choix-moraux_07e4ea6d953c0802e87195d929f16e66.jpg}
Η ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ DNA;
Σύμφωνα με ανάρτηση στο διαδίκτυο,έχει πειραματικώς αποδειχθεί,από ρώσους επιστήμονες ότι,το ανθρώπινο DNA μπορεί εύκολα να προγαμματισθεί με τον ανθρώπινο λόγο.
Παραθέτουμε μικρή περίληψη αποσπάσματος,.
« Πρωτοπόρος στην ανακάλυψη αυτή,είναι ο ΔΡ. Bruce H. Lipton, παγκοσμίως γνωστός,στον τομέα της μοριακής βιολογίας και της έρευνας στην κβαντοτμηχανική,και συγγραφέας του βιβλίου μπέστ σέλλερ,The Biology of Belief(Η Βιολογία της Πίστεως). Στο βιβλίο του αυτό ο Lipton γράφει πώς απέδειξε ότι, έχουμε τη δυνατότητα να «ξαναγράψουμε» τον τρόπο με τον οποίο τα γονίδια εκφράζονται.Ετσι μπορεί κανείς να καταστήσει τα καρκινικά κύτταρα ή και άλλα μή κανονκά ή μεταλλαγμένα κύτταρα,να ενεργούν ως κανονικά ανθρώπινα κύτταρα.Κατά τον ίδιο,τα ευρήματα των ρώσσων επιστημόνων έχουν ήδη εφαρμοσθεί σε μερικά ακαδημαικά ευρωπαικα νοσοκομεία,με μεγάλη επιτυχία σε μερικά είδη καρκίνου του δέρματος.Κατέστη επίσης δυνατόν να επηρεασθεί ο κυττταρικός μεταβολισμός, και να θεραπευθούν γενετικά ελαττώματα. Γίνεται λόγος για την «επιγενετική»που χαρακτηρίζεται ως επιστήμη του μέλλοντος.Στο ανθρώπινο σώμα υπάρχουν τα επιγονίδια ( "epigenes") που προσκολλώνται στα κύτταρα.Αυτά ελέγχουν τα γονίδια ή το DNA) μέσα στα κύτταρα.Με άλλα λόγια τα γονίδια είναι το "hardware" και τα επιγονίδια το"software" που λέγουν τι πρέπει αυτά να πράξουν.
(Στο «Παράρτημα » ολόκληρο το κείμενο στην αγγλική υπό : « Human Speech Dramatically Alters DN»)
ΑΛΛΟ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΛΛΟ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΦΘΟΓΓΟΙ
Τα γράμματα και οι φθόγγοι δεν είναι είναι το ίδιο πράγμα. Οι φθόγγοι είναι ήχος, ενώ τα γράμματα είναι εικόνες (σχέδια) των ήχων αυτών. Όλοι ξέρουμε, επιπλέον, ότι ,πρώτα μαθαίνουμε να μιλάμε και ύστερα να γράφουμε. Η ότι, μπορούμε να μιλάμε, χωρίς να ξέρουμε να γράφουμε. Και αυτό είναι πολύ συχνό. Πολλοί άνθρωποι δεν κατάφεραν να πάνε στο σχολείο και να μάθουν γράμματα, αλλά αυτό δεν τους εμποδίζει να μιλούν.
Επίσης , πολύ συχνά ο τρόπος με τον οποίο γράφουμε μια λέξη είναι διαφορετικός από τον τρόπο που τη λέμε, που την προφέρουμε.Ετσι. γράφουμε παιδί αλλά προφέρουμε (πεδί).Όσοι ξέρουν αγγλικά θα παρατηρήσουν το ίδιο και σε αυτή τη γλώσσα: γράφουμε στα αγγλικά night για τη 'νύχτα', ενώ προφέρουμε ( νάιτ). Αλλά γιατί συμβαίνει αυτό; Συμβαίνει γιατί η γλώσσα αλλάζει μέσα στον χρόνο, εξακολουθούμε όμως συχνά να γράφουμε τις λέξεις έτσι όπως προφέρονταν παλιότερα. Έτσι, στα αρχαία ελληνικά το αι που βλέπουμε στη λέξη- παιδί προφερόταν ακριβώς όπως γράφεται. Μέσα στον χρόνο άλλαξε η προφορά και το αι κατέληξε να προφέρεται σαν [ε]. Άλλαξε η προφορά αλλά δεν άλλαξε η γραφή. Έτσι σήμερα γράφουμε παιδί αλλά προφέρουμε [πεδί]
Ειδικώς για τις διφθόγγους, και οι Gow-Reinach (ό.π.101) δέχονται ότι, αρχικώς ήσαν πραγματικές δίφθογγοι,στις οποίες δηλαδή,κάθε φωνήεν προφέρονταν χωριστά.
ΠΩΣ ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ ΚΑΤΙ;
Όλοι ξέρουμε ότι, ενώ δεν υπάρχουν λεξικά για τους φυσικούς ήχους (κραυγές, βογκητά κλπ.) ή τις συμπεριφορές των ζώων, υπάρχουν λεξικά για τη γλώσσα. Αν ανοίξουμε ένα λεξικό στη λέξη παιδί, θα δούμε ότι, η σημασία που δίνει είναι «άνθρωπος, αρσενικού ή θηλυκού γένους, μικρής ηλικίας». Αν ψάξουμε στη λέξη κότα, θα βρούμε ότι, σημαίνει «είδος κατοικίδιου πτηνού που εκτρέφεται για τα αβγά και για το κρέας του». Αν βρούμε τη λέξη πόνος, θα δούμε ως σημασία «(έντονα) δυσάρεστο αίσθημα, που προκαλείται σε σημείο, σε περιοχή ή σε όργανο τού σώματος από αρρώστια, χτύπημα, τραυματισμό ή από άλλες βλάβες και αιτίες». Όπως θα παρατηρήσουμε, η σημασία των τριών αυτών λέξεων δίνεται μέσα από μια περιγραφή που χρησιμοποιεί άλλες λέξεις. Η σημασία λοιπόν των λέξεων είναι μια περιγραφή. Και αυτό ακριβώς τις ξεχωρίζει από τις κραυγές, τα βογκητά, τα γαβγίσματα, που δεν αποτελούν περιγραφές αλλά φυσικές, ενστικτώδεις αντιδράσεις σε ερεθίσματα που σημαίνουν κάτι, χωρίς ωστόσο να το περιγράφουν. Ο γλωσσικός ήχος κλείνει μέσα του μια περιγραφή, ενώ ο φυσικός ήχος δεν κάνει κάτι τέτοιο.
Το μυστικό ωστόσο τής γλώσσας δεν τελειώνει εδώ. Αν προσέξουμε τις περιγραφές που δίνουν τα λεξικά για τις τρεις λέξεις που είδαμε πιο πάνω, θα δούμε ότι, όλες είναι γενικές. Με άλλα λόγια, όταν το λεξικό μάς δίνει τη σημασία τής λέξης κότα, δεν μας μιλάει για τη συγκεκριμένη κότα που βλέπουμε σε μια δεδομένη στιγμή, αλλά για τις κότες γενικά, ως ένα είδος ζώου. Όταν μάς δίνει τη σημασία για τη λέξη πόνος, δεν μάς μιλάει για το αίσθημα τού πόνου που νιώθουμε κάποια συγκεκριμένη στιγμή αλλά για τον πόνο γενικά, ως ένα είδος αισθήματος. Όταν, τέλος, διαβάζουμε στο λεξικό την σημασία τής λέξης παιδί, η σημασία αυτή δεν αφορά κάποιο συγκεκριμένο παιδί όπως το βλέπουμε μπροστά μας κάποια στιγμή, αλλά τα παιδιά γενικά.
Αν θέλουμε να μιλήσουμε για τη συγκεκριμένη κότα, ή για έναν συγκεκριμένο πόνο που αισθανόμαστε, ή για ένα συγκεκριμένο παιδί, θα βάλουμε μπροστά στη λέξη το άρθρο: θα πούμε το παιδί, ο πόνος, η κότα. Με το άρθρο μπορούμε να συνδέσουμε τη γενική περιγραφή που είναι η σημασία κάθε λέξης, με έναν συγκεκριμένο αντιπρόσωπο τού είδους που περιγράφει γενικά η σημασία τής λέξης. Έτσι, αν πώ : Ήρθε το παιδί, αυτό μπορεί να μεταφραστεί με βάση το λεξικό, όπως είδαμε παραπάνω, «ήρθε ένα μέλος τού είδους άνθρωπος, αρσενικού ή θηλυκού γένους, μικρής ηλικίας».
Οι λέξεις, λοιπόν, σε αντίθεση με τα βογκητά, τα γαβγίσματα και τις κραυγές, περιγράφουν γενικά. Και αυτό σημαίνει μιλώ: σημαίνει ότι, έχω στο κεφάλι μου σημασίες, δηλαδή γενικές περιγραφές τού κόσμου μέσα στον οποίο ζω. Αυτό λείπει από τα ζώα. Τα ζώα απλώς αντιδρούν με γαβγίσματα, βελάσματα, χλιμιντρίσματα σε ερεθίσματα από το περιβάλλον τους. Αλλά αυτές οι αντιδράσεις δεν έχουν σημασία. Δεν είναι δηλαδή περιγραφές, και μάλιστα γενικές, τού κόσμου με τον οποίο έρχονται σε επαφή.
Αυτές οι τελευταίες παρατηρήσεις μπορούν να μάς βοηθήσουν να καταλάβουμε αυτό που είδαμε λίγο πιο πάνω και το ονομάσαμε το μυστικό τής γλώσσας: ότι, ο γλωσσικός ήχος, σε αντίθεση με τον φυσικό ήχο τής κραυγής, τού γαβγίσματος, τού βελάσματος κλπ., αποτελείται από ξεχωριστά κομμάτια ήχου, αυτά που αντιπροσωπεύονται στα γράμματα τού αλφαβήτου και τα οποία συνδυάζονται με πολλούς τρόπους. Με τους πολλούς συνδυασμούς ενός περιορισμένου αριθμού κομματιών ήχου (:τους ονομάζουμε φθόγγους) κατασκευάζεται η ποικιλία των σημασιών της γλώσσας.”
ΟΛΕΣ ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΕΣ: ΟΛΕΣ ΕΙΝΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΕΝΕΣ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΤΡΟΠΟ
Όλες οι γλώσσες κατασκευάζουν τον πολύ μεγάλο αριθμό λέξεων που έχουν, με έναν μικρό περιορισμένο αριθμό κομματιών ήχου. Και έτσι, παρά τις διαφορές τους ως προς τους ήχους που χρησιμοποιούν, είναι κατά βάθος ίδιες. Δηλαδή έχουν τον ίδιο σχεδιασμό. Και αν διαφέρουν ως προς τους γλωσσικούς ήχους που χρησιμοποιούν, δεν διαφέρουν ως προς τις σημασίες που εκφράζουν. Γι' αυτό και μπορούμε να κάνουμε μεταφράσεις από γλώσσα σε γλώσσα, χωρίς να εμποδιζόμαστε -.από τις διαφορές των γλωσσικών ήχων (των φθόγγων που χρησιμοποιεί κάθε γλώσσα) και των συνδυασμών τους.
Το μεγάλο μυστικό τής γλώσσας λοιπόν είναι ότι, με έναν μικρό αριθμό ήχων (τους ονομάσαμε φθόγγους) δημιουργεί την μεγάλη ποικιλία των λέξεων που χρησιμοποιούμε κάθε μέρα. Και αυτή είναι η διαφορά μεταξύ ανθρώπων και ζώων. Αυτό είναι εύκολο να το καταλάβει κανείς, όπως έχουμε ήδη πει, αν σκεφτεί τα γράμματα τού αλφαβήτου. Με τα 24 γράμματα τού ελληνικού αλφαβήτου, που απεικονίζουν τους ήχους (τους φθόγγους) τής Ελληνικής γλώσσας, κατάγονται όλες αυτές οι λέξεις πού χρησιμοποιούμε καθημερινά για να μιλήσουμε για μάς και για τον κόσμο γύρω μας.
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΜΙΑΣ ΜΗΤΕΡΑΣ –ΓΛΩΣΣΑΣ.
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΠΟΛΥΠΛΟΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ
Το θέμα έχει απασχολήσει ανθρωπολόγους,γενετιστές, γλωσσολόγους και άλλους. Στο έργο του «Dans L'Homme des paroles» (Fayard, 1996), ο γάλλος Claude Hagège,απορρίπτει την ιδέα μιάς κοινής Γλώσσας. Δέχεται ότι, αντίθετα με την τρέχουσα άποψη,είναι πολύ πιθανό,ότι, ή άπειρη ποικιλότητα των ιδιωμάτων που υπάρχουν σήμερα, να μην οδηγεί σε μια αρχική μοναδική γλώσσα για ολόκληρη την ανθρωπότητα.Όπως χαρακτηριστικά έχει γραφεί,αν υπάρχει μοναδικότητα ,αυτή ευρίσκεται στην ικανότητα που έχουν οι άνθρωποι να ομιλούν,και όχι στην γλώσσα αυτή καθ΄ εαυτή.
Εν τούτοις ,η άποψη μιάς γλώσσας-μητέρας, έχει διατυπωθεί.Στο μεσαίωνα το δέχονταν.Για αρκετό διάστημα ως τέτοια γλώσσα,δέχονταν άλλοι την λατινική ,άλλοι την Ελληνική κλπ.Οι μουσουλμάνοι πίστευαν ότι, η γλώσσα αυτή ήταν η αραβική. Η αναζήτηση αυτής τής μητέρας-γλώσσας ,συνεχίστηκε και τον 19ο αιώνα, τόσο από γλωσσολόγους,όσο και από ειδικούς τής γενετικής των λαών.Μ΄ένα από τα πιο γνωστά βιβλία του , που δημοσιεύθηκε το 1994 ο αμερικανός Merritt Ruhlen ασχολούμενος με την καταγωγή τής γλώσσας,υποστηρίζει μια κοινή καταγωγή. Η μέθοδος τού Ruhlen συνίσταται στην εφαρμογή τής αποκληθείσας πολύπλευρης σύγκρισης, που είχε προτείνει ο αμερικανός γλωσσολόγος, Joseph Greenberg (1915-2001).Ο Ruhlen για να στηρίξει τις ομοιότητες, μεταξύ όλων των γλωσσών τού κόσμου,συνέκρινε 27 ορθογραφικές μορφές που συνεδύασε με φωνητικές μορφές. Κατά τον γλωσσολόγο αυτόν, υπήρξε μια μητέρα γλώσσα,που δημιουργήθηκε πριν από 50.000 χρόνια από σήμερα. Η πρώτη λέξη που θα είχε αρθρώσει ο άνθρωπος, θα ήταν η «τικ» (δάκτυλο) ή «άκουα» (νερό) , που βρίσκεται σε 32 οικογένειες γλωσσών και πρωτο-γλωσσών, ανεγνωρισμένων από τους γλωσσολόγους. Αλλά η άποψη αυτή,πυροδότησε πολλές αντιδράσεις.Και τούτο όχι μόνον γιατί είναι δυνατόν οι ομοιότητες πού ανίχνευσε ο Ruhlen να οφείλονται στην τύχη, αλλά και γιατί, τίθεται σε αμφιβολία η ικανότητα των ανθρώπων να τις διατηρήσουν επί δεκάδες χιλιάδες έτη.Επί πλέον τα στοιχεία που εντόπισε είναι τόσο λίγα που δεν επιτρέπουν γενικεύσεις.Παρόλα αυτά, αναγνωρίζεται και από επικριτές του,ότι, είναι πιθανόν όλες οι γλώσσες,να είχαν μια κοινή πηγή.Το συμπέρασμα πάντως παραμένει:Δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για τίποτε. Η καταγωγή των γλωσσών παραμένει για την επιστήμη ένα αίνιγμα.
Ανεξάρτητα και πέρα από την ύπαρξη τού αινίγματος αυτού και τις σχετικές διαφωνίες ως προς τη θεωρία τού Ruhlen είναι γενικώς αποδεκτό, ότι, η ικανότητα τού λόγου εγγράφηκε στον γενετικό κώδικα τού Homo habilis πριν περίπου 2,2 εκατομμύρια χρόνια ,τότε που η ικανότητά του να κατασκευάζει εργαλεία, μαρτυρεί μια μεγάλη νευρολογική οργάνωση στον ανθρώπινο οργανισμό, και ότι, αυτή η ικανότητα τής γλώσσας, χρησιμοποιήθηκε αργότερα,από τον Homo erectus,ή τουλάχιστον από τον Homo sapiens sapiens,όπως οι πιο συντηρητικοί υποστηρίζουν.Με την σημερινή τους μορφή οι γλώσσες, πρέπει να εμφανίστηκαν πριν από από 80.000 έως 60.000,έτη, στην ανατολική Αφρική ή την εγγύς Ανατολή. Ασφαλώς μένει να διερωτηθούμε,αν τότε μιλούσαν μια κοινή γλώσσα, (:θεωρία τής μονογέννησης).Μπορεί κανείς να υποθέσει,ότι, γλώσσες υπήρχαν πολύ πρίν από τη χρονολογία αυτή, και ότι, οι γλώσσες αυτές, αναπτύχθηκαν μετά τη διασπορά των διαφόρων ομάδων τού Homo sapiens (:Θεωρία τής πολυγέννησης). Όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, τα εργαλεία τής επιστήμης και τής συγκριτικής γλωσσολογίας,δεν μάς επιτρέπουν να διατυπώσουμε ασφαλή συμπεράσματα.
-Η εξήγηση τής Βίβλου,για την ύπαρξη μιάς αρχικής ενιαίας γλώσσας και την ύπαρξη στη συνέχεια πολλών γλωσσών ευρίσκεται στον μύθο(;) τού Πύργου τής Βαβέλ.(Γεν,ΙΑ στίχοι 1-9 « …δεύτε και καταβάντες συγχέωμεν αυτών εκεί την γλώσσαν ,ίνα μη ακούσωσι έκαστος την φωνήν τού πλησίον………… .δια τούτο εκλήθη το όνομα αυτής(:πόλεως)Συγχυσις……………» ενώ αρχικώς υπήρχε μόνον μία γλώσσα( Γεν.ΙΑ ,1 « Και ην πάσα η γή χείλος εν και φωνή μία πάσι») Η σύγχυση αυτή,κατά τη Βίβλο ,έρχεται ως τιμωρία,για την μη τήρηση των οδηγιών Τού Θεού.
- Καταλήγοντας,έχουμε πώς έχει σοβαρώς υποστηριχθεί,ότι,όπως έχουν οι μέχρι σήμερα γνώσεις μας,καμία γνωστή γλώσσα στο σύνολο τής Ιστορίας τού ανθρώπου,δεν μπορεί να θεωρηθεί,ως πρωταρχική.
-Από πλευράς δομής και ειδικώτερα βαθμού πολυπλοκότητας, η Suzette Elgin στο βιβλίο της « Τι είναι γλωσσολογία;»( What is Linguistics?) παρατηρεί, ότι, οι αρχαιότερες γλώσσες για τις οποίες έχουμε γραπτά κείμενα λ.χ η Σανσκριτική, είναι συχνά, πολυπλοκότερες στις μορφές γραμματικής, σε σχέση με πολλές σύγχρονες γλώσσες.Ο Lewis Thomas, διακεκριμμένος επιστήμονας, μεταξύ άλλων έχει πεί, ότι από την αρχή,η ανθρώπινη επικοινωνία, ήταν τρομερά πολύπλοκη,και ότι αυτή, μάς επιτρέπει όχι μόνον να επικοινωνούμε μεταξύ μας,αλλά και με τον σχεδιαστή τής γλώσσας.
ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ.
Είναι γνωστό ότι, υπάρχουν διαφορετικά μέρη του λόγου. Ένα μέρος μιας συνηθισμένης πρότασης είναι η λεκτική μονάδα (lexical word), η οποία αποτελείται από ουσιαστικά, ρήματα και επίθετα. Ένα σημαντικό ερώτημα του πεδίου - ίσως το σημαντικότερο για όσους σκέφτονται τυπικά ή στρουκτουραλιστικά - είναι, "Πώς η σημασία μιας πρότασης αναδύεται από τα μέρη της;"Πολλές όψεις του προβλήματος της σύνθεσης στις προτάσεις λύνονται από το γλωσσολογικό πεδίο της σύνταξης. Η φιλοσοφική σημασιολογία τείνει να εστιάζεται στην αρχή της συνθετικότητας (principle of compositionality) για να εξηγήσει τις σχέσεις μεταξύ μερών με σημασία και ολόκληρων προτάσεων, Η αρχή αυτή υποστηρίζει ότι, μια πρόταση μπορεί να γίνει κατανοητή με βάση τα μέρη της (δηλ., λέξεις, μορφήματα) και τη δομή της (δηλ., σύνταξη, λογική).Μια άποψη, από τον επιστήμονα της λογικής Άλφρεντ Τάρσκι, εξηγεί τα λεκτικά μέρη μιας πρότασης λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες ικανοποίησής τους. Αυτό γενικά σημαίνει ότι, λαμβάνεται η έκταση (extension) της λέξης - δηλαδή τα αντικείμενα που ορίζονται από μια συγκεκριμένη σημασία.Οι γλωσσολόγοι έχουν αναπτύξει τουλάχιστον δύο γενικές μεθόδους κατανόησης της σχέσης μεταξύ των μερών μιας γλωσσικής ακολουθίας, καθώς και του τρόπου με τον οποίο τοποθετούνται μαζί: συντακτικά και σημασιολογικά δένδρα. Τα συντακτικά δένδρα παίρνουν πληροφορία από τις λέξεις της πρότασης σύμφωνα με τη γραμματική που χρησιμοποιείται. Τα σημασιολογικά δένδρα εστιάζουν στο ρόλο της σημασίας των λέξεων και πώς αυτές οι σημασίες συνδυάζονται για να παρέχουν πληροφορίες για τη γέννηση των σημασιολογικών γεγονότων.
Η ΦΥΣΗ ΤΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ
Η απάντηση στο ερώτημα "Τί είναι σημασία;" δεν είναι εύκολη - με αυτή ασχολείται ένα μέρος της φιλοσοφίας της γλώσσας.Η θέση του Geoffrey Leech ήταν ότι, υπάρχουν δύο διαφορετικοί τύποι γλωσσολογικής σημασίας: η εννοιολογική (conceptual) και η συσχετιστική (associative). Για τον Leech, οι εννοιολογικές σημασίες μιας έκφρασης έχουν να κάνουν με τους ορισμούς των ίδιων των λέξεων και τα χαρακτηριστικά των ορισμών αυτών. Αυτό το είδος σημασίας χειρίζεται μέσω μιας τεχνικής που αποκαλείται ανάλυση σημασιολογικών χαρακτηριστικών (semantic feature analysis). Η εννοιολογική σημασία μιας έκφρασης απαραίτητα χρησιμοποιεί τον ορισμό της (που ονομάζεται και "connotation" ή "νόημα"/"ένταση"/"intension" στη βιβλιογραφία) και την έκτασή της ("extension", που ονομάζεται και "δήλωση" ή "denotation"). Η συσχετιστική σημασία μιας έκφρασης έχει να κάνει με τους ξεχωριστούς τρόπους με τους οποίους μπορεί κατανοήσει ο ομιλητής και οι οποίοι χωρίζονται σε έξι υποτύπους: connotative, collocative, social, affective, reflected και thematic.Γενικά, έχουν υπάρξει τουλάχιστον έξι διαφορετικές απόπειρες να εξηγηθεί η γλωσσολογική "σημασία" και για κάθε μια υπάρχει η αντίστοιχη βιβλιογραφία.Οι θεωρίες ιδεών της σημασίας (idea theories of meaning) συνήθως σχετίζονται με την βρετανική παράδοση του εμπειρισμού του Τζων Λοκ, του Τζωρτζ Μπέρκλεϋ και του Ντέιβιντ Χιουμ και υποστηρίζουν ότι οι σημασίες είναι αμιγώς νοητικά περιεχόμενα που προκαλούνται από α σήματα. Αν και αυτή η θεωρία έχει αρκετά προβλήματα, υπάρχει πάλι ενδιαφέρον για αυτήν μέσω του semantic internalism.Οι θεωρίες συνθηκών αληθείας (truth-conditional theories) θεωρούν ότι η σημασία είναι οι συνθήκες κάτω από τι οποίες μια έκφραση μπορεί να είναι αληθής ή ψευδής. Αυτή η παράδοση φτάνει μέχρι τον Φρέγκε και συνδέεται με ένα πλούσιο όγκο σύγχρονης δουλειάς με πρωτεργάτες φιλόσοφους όπως ο Άλφρεντ Τάρσκι και ο Donald Davidson.Η άποψη Use theorist θεωρεί ότι η σημασία σχετίζεται με τις δράσεις ομιλίας και με συγκεκριμένα εκφωνήματα (utterances), όχι με τις ίδιες τις εκφράσεις. Ο μεταγενέστερος Βιτγκενστάιν βοήθησε να εγκαινιαστεί η ιδέα της "σημασίας ως χρήσης" και μια άποψη της γλώσσας με βάση την κοινότητα. Ο Βιτγκενστάιν ενδιαφερόταν για τον τρόπο με τον οποίο οι κοινότητες χρησιμοποιούν τη γλώσσα και πόσο μπορεί αυτό να προχωρήσει. Συνδέεται επίσης με τον P.F. Strawson, τον John Searle, τον Robert Brandom, και άλλους.Οι αναφορικές θεωρίες της σημασίας (reference theories of meaning), γνωστές γενικά και ως semantic externalism, θεωρούν ότι η σημασία είναι ισοδύναμη με τα πράγματα στον κόσμο που πραγματικά συνδέονται με σημεία. Υπάρχουν δύο είδη της θεωρίας: κοινωνική (social) και περιβαλλοντική (environmental). Η πρώτη είναι στενά συδεδεμένη με τον Tyler Burge και η δεύτερη με τον Hilary Putnam, το Saul Kripke και άλλους.Το κίνημα του λογικού θετικισμού των αρχών του 20ου αιώνα συνδέθηκε με τις λεγόμενες Θεωρίες ορθότητας της σημασίας (Verificationist theories of meaning). Σύμφωνα με αυτές η σημασία μιας πρότασης είναι η μέθοδος της απόδειξης της ορθότητας ή της μη ορθότητάς της. Με αυτήν τη μορφή, η θέση τους εγκαταλείφθηκε μετά από την παραδοχή από μέρους των περισσότερων φιλοσόφων της θέσης Duhem-Quine (confirmation holism) μετά τη δημοσίευση του Two Dogmas of Empiricism του Quine.[21] Όμως, ο Michael Dummett έχει υποστηρίξει μια τροποποιημένη μορφή της ορθότητας (verificationism) από τη δεκαετία του 1970. Σε αυτήν την έκδοση, η κατανόηση (και άρα η σημασία) μιας πρότασης βασίζεται στην ικανότητα του ακροατή να αναγνωρίσει την παρουσίαση (μαθηματική, εμπειρική ή άλλη) της αλήθειας της πρότασης.Η πραγματιστική θεωρία της σημασίας (pragmatist theory of meaning) περιλαμβάνει κάθε θεωρία στην οποία η σημασία (ή κατανόηση) μιας πρότασης καθορίζεται από τις συνέπειες της εφαρμογής της. Ο Dummett αποδίδει μια τέτοια θεωρία της σημασίας στον Charles Sanders Peirce και σε άλλους Αμερικανούς πραγματιστές του πρώιμου 20ου αιώνα.Υπάρχουν επίσης άλλες θεωρίες που ασχολούνται με τη μη-γλωσσολογική σημασία (δηλ. η σημασία όπως μεταδίδεται από τη γλώσσα του σώματος, οι σημασίες ως συνέπειες, κλπ.)
- Οι θεωρίες της αναφοράς (theories of reference) ερευνούν τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρά η γλώσσα με τον κόσμο. Ο Γκότλομπ Φρέγκε υποστήριζε τη θεωρία αναφοράς μέσου (mediated reference theory). Ο Φρέγκε χώρισε το σημασιολογικό περιεχόμενο κάθε έκφρασης, συμπεριλαμβανομένων των προτάσεων, σε δύο μέρη: Το Sinn (συνήθως μεταφράζεται ως "νόημα") και το Bedeutung (εκτός άλλων μεταφράζεται και ως "σημασία", "δήλωση", "nominatum" και "αναφορά"). Το νόημα μιας πρότασης είναι η σκέψη που εκφράζει, η οποία είναι αφηρημένη, παγκόσμια και αντικειμενική. Το νόημα κάθε υπο-προτασιακής έκφρασης αποτελείται από τη συνεισφορά της στη σκέψη που εκφράζει η περιβάλλουσα πρότασή της.Το νόημα καθορίζει την αναφορά και είναι οι τρόποι (modes) της παρουσίασης των αντικειμένων στα οποία αναφέρονται οι εκφράσεις. Τα αναφερόμενα (referents) είναι τα αντικείμενα του κόσμου που ξεχωρίζονται από τις λέξεις. Κατά αυτόν τον τρόπο, τα αναφερόμενα των φράσεων "το άστρο του πρωινού" και "το άστρο του δειλινού" είναι τα ίδια, ο πλανήτης Αφροδίτη, αλλά αποτελούν δύο διαφορετικούς τρόπους παρουσίασης του ίδιου αντικειμένου και έχουν δύο διαφορετικά νοήματα. Τα νοήματα των προτάσεων είναι σκέψεις, ενώ τα αναφερόμενά τους είναι αληθοτιμές (αληθές ή ψευδές). Τα αναφερόμενα των προτάσεων που ενσωματώνονται σε αποδόσεις προτασιακής αντιμετώπισης (propositional attitude ascriptions) και σε άλλα αδιαφανή συμφραζόμενα είναι τα συνηθισμένα νοήματά τους.Ο John Stuart Mill πρότεινε μια διαφορετική ανάλυση της σχέσης μεταξύ της σημασίας και της αναφοράς. Για αυτόν, αν και υπάρχουν δύο τμήματα στους περισσότερους όρους μιας γλώσσας (υποδήλωση/connotation και δήλωση/denotation), τα κανονικά ονόματα όπως Μπιλ Κλίντον ή Τζον Χόντζμαν έχουν μόνο δήλωση. Επομένως η άποψη του Mill είναι αυτό που αποκαλείται σήμερα θεωρία άμεσης αναφοράς (direct reference theory).Ο Μπέρτραντ Ράσελ, σε μεταγενέστερα κείμενά του, και για λόγους που έχουν σχέση με τη αισθητηριακή θεωρία του (acquaintance theory) όσον αφορά την επιστημολογία, υποστήριζε ότι, οι μόνες άμεσα αναφορικές εκφράσεις είναι αυτές που αποκαλούσε "λογικά κανονικά ονόματα" ("logically proper names"). Τα λογικά κανονικά ονόματα είναι οι όροι όπως το εγώ, το τώρα, το εδώ και άλλα ενδεικτικά (indexicals). Θεωρούσε τα κανονικά ονόματα του παραπάνω τύπου "συντομογραφίες οριστικές περιγραφές" ("abbreviated definite descriptions"). Έτσι το Μπαράκ Ομπάμα μπορεί να είναι μια συντομογραφία της φράσης "ο τρέχων Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών και σύζυγος της Μισέλ Ομπάμα". Οι οριστικές περιγραφές είναι δηλωτικές φράσεις που αναλύονται από τον Ράσελ σε λογικές κατασκευές με υπαρξιακούς ποσοδείκτες. Το ότι, αυτές οι φράσεις δηλώνουν σημαίνει ότι υπάρχει κάποιο αντικείμενο που ικανοποιεί την περιγραφή. Όμως, αυτά τα αντικείμενα δεν πρέπει να θεωρείται ότι έχουν σημασία από μόνα τους, αλλά έχουν σημασία μόνο μέσα στην τυπική πρόταση (proposition) που εκφράζεται από τις προτάσεις των οποίων αποτελούν μέρη. Επομένως, κατά το Ράσελ, δεν είναι άμεσα αναφορικά με τον ίδιο τρόπο που είναι τα λογικά κανονικά ονόματα.Κατά την άποψη του Φρέγκε, κάθε αναφορική έκφραση έχει νόημα και αναφερόμενο. Η άποψη αυτή του "μέσου αναφοράς" ("mediated reference") έχει κάποια συγκεκριμένα θεωρητικά πλεονεκτήματα σε σχέση με αυτήν του Mill. Για παράδειγμα, τα συν-αναφορικά ονόματα, όπως τα Σάμουελ Κλέμενς και Μαρκ Τουαίην, δημιουργούν προβλήματα σε μια άμεσα αναφορική άποψη γιατί μπορεί κάποιος να ακούσει τη φράση "Ο Μαρκ Τουαίην είναι ο Σάμουελ Κλέμενς" και να εκπλαγεί - επομένως το γνωστικό τους περιεχόμενο μοιάζει διαφορετικό. Οι απόψεις του Mill έχουν επίσης πρόβλημα στο χειρισμό ονομάτων χωρίς αντικείμενα που να τα φέρουν. Η πρόταση "Ο Πήγασος είναι το φτερωτό άλογο της Ελληνικής μυθολογίας" μοιάζει να έχει πλήρη σημασία, ίσως ακόμα και να θεωρηθεί αληθής. Όμως, σύμφωνα με το Mill, ο "Πήγασος" δεν έχει νόημα γιατί δεν αναφέρεται σε κάτι και, ακολουθώντας την αρχή της συνθετικότητας, η πρόταση δεν είναι ούτε αληθής ούτε ψευδής και δεν έχει κάποια σημασία. Στη βιβλιογραφία έχουν εντοπιστεί και άλλες δυσκολίες.Παρά τις διαφορές μεταξύ Φρέγκε και Ράσελ, μαζί θεωρούνται συνήθως περιγραφιστές (descriptivists) όσον αφορά τα κανονικά ονόματα. Ο Saul Kripke στο έργο του Naming and Necessity άσκησε κριτική στον περιγραφισμό.Ο Kripke πρότεινε αυτό που έγινε γνωστό ως "το τροπικό επιχείρημα" ("the modal argument") ή "επιχείρημα αυστηρότητας" ("argument from rigidity"). Έστω το όνομα Αριστοτέλης και οι περιγραφές "ο μεγαλύτερος μαθητής του Πλάτωνα", "ο ιδρυτής της λογικής" και "ο δάσκαλος του Αλέξανδρου". Ο Αριστοτέλης προφανώς ικανοποιεί όλες τις περιγραφές (και πολλές άλλες που του αποδίδουμε συνήθως) αλλά δεν ισχύει απαραίτητα ότι αν ο Αριστοτέλης υπήρξε τότε αυτός ήταν κάποια ή όλες αυτές οι περιγραφές. Ο Αριστοτέλης μπορεί να έχει υπάρξει και να μην έχει κάνει ούτε ένα από τα πράγματα που τα αποδόθηκαν μεταγενέστερα. Μπορεί να υπήρξε και να μην έγινε γνωστός ή μπορεί να πέθανε σε μικρή ηλικία. Έστω ότι ο Αριστοτέλης συνδέθηκε από τη Μαρία με την περιγραφή "ο τελευταίος μεγάλος φιλόσοφος της αρχαιότητας" και ο (πραγματικός) Αριστοτέλης πέθανε στην παιδική του ηλικία. Τότε η περιγραφή της Μαρίας θα φαινόταν ότι δείχνει στον Πλάτωνα, κάτι που είναι εντελώς απρόσμενο. Επομένως τα ονόματα είναι αυστηροί περιγραφείς (rigid designators), σύμφωνα με τον Kripke, δηλαδή αναφέρονται στο ίδιο πράγμα σε κάθε πιθανό κόσμο που αυτό μπορεί να υπάρχει. Στο ίδιο έργο, ο Kripke διατύπωσε αρκετά άλλα επιχειρήματα σχετικά με τον περιγραφισμό των "Φρέγκε-Ράσελ".
ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΜΕΝΕΣ(ΕΠΙΝΟΗΜΕΝΕΣ) ΓΛΩΣΣΕΣ
ΓΛΩΣΣΙΚΟΣ ΜΙΝΙΜΑΛΙΣΜΟΣ
Θάλεγε κανείς,ότι, φυσική γλώσσα είναι εκείνη που μαθαίνει το παιδί μέχρι την ηλικία των 5 ετών.
Εκφεύγει από τους κύριους σκοπούς και στόχους τού πονήματος,να ασχοληθούμε με τις ¨κατασκευασμένες ή επινοημένες γλώσσες.και τον (γλωσσικό) μινιμαλισμό
Στην νευροφυσιολογία ,στην γλωσσολογία και στην φιλοσοφία τής γλώσσας,ως φυσική γλώσσα ή συνήθη γλώσσα, ονομάζουμε κάθε γλώσσα που εμφανίζεται χωρίς προμελέτη στον άνθρωπο, εκείνη που κάθε φυσιολογικό μικρό παιδί,είναι σε θέση να μάθει και που η ανάπτυξή της,εξαρτάται περισσότερο από την χρήση παρά από καθιερωμένους κανόνε.Παρόλο που οι ορισμοί αυτοί δεν γίνονται αποδεκτοί από όλους,μπορεί να υποστηριχθεί ότι, βασικώς για όλους, η φυσική γλώσσα διακρίνεται από την τεχνητή ή κατασκευασμένη γλώσσα(όπως η γλώσσα των υπολογιστών ,οι διεθνείς κατασκευασμένες βοηθητικές γλώσσες όπως η Esperanto και η Interlingua). Σε μια άκρως ελλιπή και υποτυπώδη αναφορά σε μη φυσικές γλώσσες, αναφέρουμε τη –μινιμαλιστική κατασκευασμένη γλώσσα Toki Pona που , στόχος της είναι να εκφράσει τα περισσότερα νοήματα με τα λιγότερα μέσα.Αποτελείται από 14 ήχους (a e i j k l m n o p s t u w) και 123 λέξεις. Επομένως για να σχηματίσει κάποιος πιο σύνθετα νοήματα θα πρέπει να αρχίσει να συνδυάζει λέξεις .Οι λέξεις όμως της γλώσσας αυτής είναι πολύσημες, οπότε οι συνδυασμοί των νοημάτων γίνονται πολλαπλοί για κάθε ζεύγος λέξεων.Όλες οι συλλαβές σ΄αυτήν την γλώσσα αποτελούνται από ένα σύμφωνο και ένα φωνήεν. Δεν υπάρχουν δίφθογγοι, διπλά σύμφωνα, διπλά φωνήεντα κλπ. Η γλώσσα είναι επίσης πολύ απλή στην δομή της και μπορεί να περιγραφεί με μια απλή λίστα δέκα κανόνων.
Το ρήμα είναι δεν υφίσταται . Οι προσωπικές αντωνυμίες δείχνουν το πρώτο, δεύτερο ή τρίτο πρόσωπο, όχι όμως το γένος και τον αριθμό. Επίσης δεν υπάρχουν άρθρα. Τα ρήματα δεν κλίνονται και δεν έχουν φωνή εγκλίσεις και διαθέσεις.
Υπάρχουν μόνο 5 χρώματα : μαύρο, άσπρο , κόκκινο, μπλε και κίτρινο. Τα άλλα χρώματα εκφράζονται ως συνδυασμοί των παραπάνω.
Ετσι η λέξη pona σημαίνει κάτι καλό , ευγενές, χρήσιμο. Ενώ toki σημαίνει την συνειδητή σκέψη στην μορφή της γλώσσας. Επομένως το toki pona σημαίνει τόσο την καλή γλώσσα (ή απλή γλώσσα) όσο και την θετική σκέψη.
Για παράδειγμα η λέξη mama σημαίνει τον γονιό, τον τροφό, τον πρόγονο και τον δημιουργό...
Έτσι αν πούμε mama mama σημαίνει τον παππού ή την γιαγιά. Η ίδια λέξη όμως μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σαν ρήμα που να δηλώνει την ενεργητική φροντίδα για κάτι.
mama e kasi σημαίνει φροντίζω τα φυτά.
Η ιδέα του μινιμαλισμού δείχνει ενδιαφέρουσα, αν και οι δυνατότητες της για έκφραση πολύπλοκων εννοιών με ακρίβεια φαίνεται αρχικά αρκετά περιορισμένη. Με τους κατάλληλους συνδυασμούς όμως, ίσως να είναι δυνατόν να εκφράσει κάποιος πολύ περισσότερα απ΄αυτά που νόμιζε αρχικά. Η πολυσημία των λέξεων της μπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση λόγω τής πολυσημίας των συνδυασμών.
Για την στοιχειώδη κατανόηση τού αμέσως παραπάνω θέματος , είναι χρήσιμη η παράθεση αποσπάσματος από την προσφώνηση τού καθηγητή Γ.Μπαμπινιώτη,κατά την τέλετή αναγόρευσης τού Noam Chomsky,ως επιτίμου διδάκτορα τού Πανεπιστημίου Αθηνών ,το 2004.
«…Oι έντονα διεπιστημονικές αναζητήσεις τού μεγάλου γλωσσολόγου τον έχουν οδηγήσει τελευταία στην αναζήτηση μιας ελαχιστοποιητικής προσέγγισης (μιας μινιμαλιστικής, όπως την λέει, προσέγγισης), με την έννοια της επισήμανσης των ελάχιστων, απλούστατων πυρηνικών σημασιακών συστατικών τής ανθρώπινης γλώσσας, μιας προσέγγισης που είναι συγχρόνως βελτιστοποιημένη και ιδιαίτερα οικονομική. Θα μπορούσαμε, με βιολογική ορολογία, να πούμε ότι, τα τελευταία χρόνια ο Chomsky αναζητεί τα «σημασιολογικά γονίδια» τής γλώσσας τού ανθρώπου σε συνδυασμό με τις γενικές γνωσιακές αρχές που επιτρέπουν τη δημιουργία άπειρων γλωσσικών συνδυασμών, ιεραρχικά δομημένων, αυτών που καθιστούν τη γλώσσα ικανή να δηλώνει όλες τις πολυποίκιλες, σύνθετες και απαιτητικές εκφραστικές ανάγκες τού ανθρώπου. Αυτός είναι ο ρόλος μιας Καθολικής Γραμματικής, όπως προσδιορίζεται από τον Chomsky σήμερα, μιας Γραμματικής που καλείται να καθορίσει μινιμαλιστικά τα ελάχιστα λεξιλογικά-εννοιολογικά στοιχεία και τις γενικές αρχές σύμφωνα με τις οποίες τα ελάχιστα αυτά στοιχεία συνδέονται με νοητικές λειτουργίες που διέπουν τη γλώσσα. Φυσικά, ο ίδιος ο Chomsky και πλήθος άλλων γλωσσολόγων έχουν δουλέψει από χρόνια, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, και έχουν παραγάγει χρήσιμα αναλυτικά εργαλεία και προϊόντα, τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν σε μια τέτοια μινιμαλιστική προσέγγιση. Εξάλλου, η σύλληψη ότι, οι γενικές αρχές που διέπουν την Καθολική Γραμματική τής γλώσσας μπορούν να συνεξετασθούν με σειρά παραμέτρων που εξειδικεύουν αυτές τις αρχές κατά γλώσσες, το πρότυπο δηλ. «γενικές αρχές τής γλώσσας και παραμετροποίηση των γενικών αρχών» εξηγεί πώς μπορεί να ερμηνευθεί και να λυθεί η συνύπαρξη καθολικών αρχών και διαφοροποίησης που παρατηρείται στις γλώσσες χωρίς να τρωθεί η θεωρητική βάση τής προσέγγισης.»
Η ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΣΗΜΕΡΑ ΓΛΩΣΣΩΝ
(σε εκατομμύρια κατοίκων)
Μάνταριν 845
Ισπανικά 329
Αγγλικά 328
Αραβικά 221
Ινδικά 182
Βεγγάλης. 181
Πορτογ. 178
Ρωσσικά 144
Ιαπωνικά 122
Γερμανικά. 90,3
Ο Α-Φ.Χρηστίδης διαφοροποιείται .Παραθέτουμε τα δικά του στοιχεία:
κινέζικα 885.000.000
ινδικά 371.000.000
αγγλικά 358.000.000
ισπανικά 266.000.000
αραβικά 200.000.000
πορτογαλικά 170.000.000
ρωσικά 170.000.000
ιαπωνικά 125.000.000
γερμανικά 98.000.000
( Ο στόχος τής παρουσίασης που επιχειρείται με το προκείμενο πόνημα ,ασφαλώς δεν επηρεάζεται από τις διαφορές αυτές. Άλλες είναι οι διαφορές που προβληματίζουν,και στις οποίες δεν είμαστε ικανοί να πάρουμε μια σίγουρη θέση.Απλώς (και κατά κανόνα) παραθέτουμε απόψεις).
-Σύμφωνα με δημοσίευμα στο φύλλο τής 19-5-2015 τής εφημερίδας τού Βόλου «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ» οι γλώσσες που μιλούνται από τους περισσότερους,είναι κατά σειρά,τα Κινεζικά(1.025.000.000 )τα Ισπανικά(500.000.000)τα Hindu-Urdu που μιλούνται αντίστοιχα στην Ινδία και το Πακιστάν ,αλλά λόγω τής πολύ στενής συγγένειάς τους,θεωρούνται ως μία γλώσσα,(490.000.000)τα Αγγλικά(450.000.000)τα Αραβικά(440.000.000) και τα Ρωσσικά(250.000.000) .
ΠΟΣΕΣ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ-ΠΟΣΕΣ ΘΑ ΔΙΑΤΗΡΗΘΟΥΝ-ΩΦΕΛΙΜΟΤΗΤΑ Η ΒΛΑΠΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΠΟΛΛΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ.
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ Η ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ ΓΛΩΣΣΩΝ.
Καταρχάς μια εκτίμηση τού ακριβούς αριθμού, των γλωσσών που σήμερα υπάρχουν, προυποθέτει τη διάκριση-διόλου εύκολη- μεταξύ γλώσσας και διαλέκτου. Ο γλωσσολόγος Max Weinreich είπε χαρακτηριστικώς,ότι, δεν υφίσταται καθαρή διάκριση μεταξύ γλώσσας και διαλέκτου,και χαριτολογώντας,αναφέρθηκε στη ρήση,ότι, γλώσσα είναι μια διάλεκτος με ναυτικό και στρατό!
Ο Ν.Ανδριώτης, δεν είναι τόσο απλουστευτικός.Ασχολούμενος( εν « Η Γλώσσα της Μακεδονίας,»ό.π. σελ.217) με το αν το ιδίωμα της γλώσσας των Σκοπίων συνιστά γλώσσσα γράφει «Αν για να ονομαστεί μια γλωσσική μορφή ιδιαίτερη γλώσσα και όχι διάλεκτος, ή ιδίωμα,πρέπει να παρουσιάζει ,σχετικά με άλλες γλωσσικιές μορφές, διαφορές όχι πιά τόσο μεγάλες,όσο είναι εκείνες που χωρίζουν την Εληνική λ.χ.ή από άλλες αδελφές της, Ινδοευρωπαικες γλώσσες, από την λατική λ.χ.ή την γερμανική αλλά διαφορές έστω μικρότερες, όπως εκείνες που χωρίζουν γλώσσες ιδαίτερα συγγενείς, λ.χ.την Γαλλική από την Ιταλική,ή την Γερμανική από την Σουηδική τότε το γλωσσικό ιδίωμα του κράτους των Σοπίων, δεν θα μπορούσε ποτέ να ονομαστεί, γλώσσα αυτοτελής.Μόνον αν αναθεωρήσει η Γλωσσολογία το περιεχόμενον του όρου γλώσσα και του δώσει την σημασία πολύ πιο μκρών διαφορών αναμεσα σε συγγενικές μορφές του λόγου τότε μόνο θα μπορουσε το σλαβικό ιδίωμα του κράτους των Σκοπίων να ονομαστεί γλώσσα»
Παρόλα αυτά,οι εκτιμήσεις κυμαίνονται μεταξύ 6.000 και 7.000 γλωσσών,ό,τι απέμεινε κατά τον ,αναφερόμενο από τον Ι.Ευαγγέλου, M.Krauss,(:εν «The world’s language in crisis»,1998) ότι, δηλαδή, από τις 140.000 γλώσσες,που μιλήθηκαν στον πλανήτη μας,μέχρι σήμερα,έμειναν περίπου 7.000. Οι γλώσσες εξαφανίζονται με την πάροδο τού χρόνου, δεδομένου ότι, οι ισχυρότερες από πλευράς σύνδεσης με ισχυρά οικονομικά συμφέροντα γλώσσες,κυριαρχούν επί των υπολοίπων,που έτσι «πεθαίνουν» και μάλιστα με επιταχυνόμενο ρυθμό,εξαιτίας τής παγκοσμοποίησης και τής νέο-αποικιοκρατίας. Η κοινή αντίληψη είναι ότι, μέχρι το τέλος τού 2100, ποσοστό 50-90% από τις γλώσσες που ομιλούνταν μέχρι το 2013 θα έχουν εξαφανισθεί.
Ο Φοίβος Παναγιωτίδης δέχεται(ό.π.σελ.113 επ.)ότι το2013 υπήρχαν 6.912 γλώσσες,
Υπάρχουν γνώμες κατά τις οποίες η εξαφάνιση των πολλών γλωσσών είναι ένα φυσικό φαινόμενο, που δεν θα πρέπει να εμποδισθεί και, ότι, αρκεί απλώς να διασωθούν,οι υπό εξαφάνιση γλώσσες, ως μουσειακά μνημεία για τους μεταγενέστερους. Μια μειοψηφία γλωσσολόγων προβάλλει το επιχείρημα ότι, θα ήταν καλύτερα για την ανθρωπότητα,αν αυτή υιοθετούσε μια μόνη γλώσσα, όπως την Εσπεράντο ή την αγγλική ,με την σκέψη ότι,τούτο θα διευκόλυνε την συνεννόηση μεταξύ των κρατών,θα προωθούσε την ειρήνη,και θα απέτρεπε τους πολέμους, πράγμα όμως που η ιστορική εμπειρία –ακόμη και η πρόσφατη-δεν έχει επιβεβαιώσει. Θα προσθέταμε ότι, έχει διαψεύσει.(πρβλ.πολέμους στη πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβία κλπ).
Εκείνοι που θέλουν την διατήρηση των γλωσσών προβάλλουν την άποψη ότι, η εξαφάνισή τους, βλάπτει,την πολιτισμική ποικιλομορφία,που είναι στοιχείο προόδου.(Κάτι ανάλογο με την χρησιμότητα τής διατήρησης τής βιοποικιλότητας στη φύση.) Αναφερόμενος ειδικώς στο ενδεχόμενο καθιερώσεως τής αγγλικής γλώσσας ως μοναδικής,ο άγγλος γλωσσολόγος David Crystal συγγραφέας τού βιβλίου «English as a global language » με δηλώσεις του στην εφημερίδα Guardian,λέγει « Αν συμβεί κάτι τέτοιο,θα είναι η μεγαλύτερη πνευματική καταστροφή, που γνώρισε ποτέ ο πλανήτης μας»,θέλοντας μ΄αυτό να καταδείξει, πώς η κυριαρχία και επικράτηση, στην επικοινωνία των ανθρώπων μιάς και μόνο γλώσσας, οποιασδήποτε ( πράγμα που προυποθέτει τον θάνατο όλων των άλλων γλωσσών), αποτελεί πολιτισμική,αξιακή, και πνευματική καταστροφή, ( Ι.Ευαγγέλου .ο.π.45 )
Υπάρχουν προγράμματα, που στοχεύουν στη διατήρηση των γλωσσών οι οποίες υπάρχουν σήμερα,με το να ενισχύουν τις υπάρχουσες,και με το να προάγουν τη μελέτη των γλωσσών των μειονοτήτων.
Από τις λίγες χιλιάδες διαφορετικές γλώσσες που έχουν αναγνωριστεί σε όλο τον πλανήτη, πολλές κινδυνεύουν να χαθούν για πάντα λόγω τής οικονομικής ανάπτυξης, όπως υποστηρίζει μια διεθνής ομάδα ερευνητών. Μέσα στην παγκοσμιοποίηση, εκτιμάται πώς μια γλώσσα εξαφανίζεται κάθε δύο εβδομάδες.
Όπως εκθέτει η Τατσούγια Αμάνο τού Πανεπιστημίου τού Κέμπριτζ, με σχετική δημοσίευσή της στην επιθεώρηση Proceedings of the Royal Society ,ελάχιστοι άνθρωποι γνωρίζουν για μειονοτικές γλώσσες όπως η έγιακ στην Αλάσκα, τής οποίας ο τελευταίος ομιλητής πέθανε το 2008, ή τα ουμπίκ στην Τουρκία, που εξαφανίστηκαν οριστικά το 1992,. Η Αμάνο είναι ζωολόγος που μελετά την εξαφάνιση ειδών σε παγκόσμιο επίπεδο, και είχε την περιέργεια να μάθει αν οι μεθοδολογίες που χρησιμοποιεί στο ερευνητικό πεδίο της μπορούν να εφαρμοστούν και στην γλωσσολογία.Η ομάδα της, αξιοποίησε δεδομένα από το Ethnologue, την πληρέστερη βάση δεδομένων για τις αναγνωρισμένες γλώσσες όλου του κόσμου, και εξέτασε πιθανούς συσχετισμούς ανάμεσα στην απώλεια γλωσσών και διάφορους παράγοντες όπως η γεωγραφία κάθε περιοχής και το ακαθάριστο εθνικό προϊόν κάθε χώρας.Από όλες τις παραμέτρους που εξετάστηκαν, η οικονομική ανάπτυξη παρουσίαζε τη στενότερη σχέση με την απώλεια γλωσσών.
Το φαινόμενο αφορά όλο τον κόσμο, φαίνεται όμως ότι, είναι εντονότερο στη Βόρεια Αμερική, την Αυστραλία και ορισμένες αναπτυσσόμενες περιοχές όπως η περιοχή των Ιμαλαΐων.
Η μελέτη δεν ασχολήθηκε με τον μηχανισμό μέσω του οποίου η ανάπτυξη επηρεάζει την πολυφωνία, ωστόσο η Δρ Αμάνο έχει μια ιδέα για το τι μπορεί να συμβαίνει.Γράφει: «Καθώς οι οικονομίες αναπτύσσονται, η πολιτική και εκπαιδευτική σφαίρα συχνά καταλήγουν να κυριαρχούνται από μία μόνο γλώσσα. Οι άνθρωποι αναγκάζονται να υιοθετήσουν την κυρίαρχη γλώσσα, αλλιώς κινδυνεύουν να μείνουν στο περιθώριο από οικονομική και πολιτική άποψη».
Για παράδειγμα, οικονομικοί λόγοι ανάγκασαν τους ιθαγενείς τής Αμερικής να εγκαταλείψουν τις μητρικές τους γλώσσες για χάρη των αγγλικών, ενώ για τον ίδιο λόγο εκατομμύρια Κινέζοι αναγκάστηκαν να υιοθετήσουν τη διάλεκτο των μανδαρίνων.
Πολλές ακόμα γλώσσες είναι αναπόφευκτο να εξαφανιστούν, σύμφωνα όμως με τη Δρ Αμάνο υπάρχει δυνατότητα παρέμβασης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι επιτυχημένες προσπάθειες τής Βρετανίας να διατηρήσει την γλώσσα τής Ουαλίας.
O Jared Diamond(ό.π.2 17) ως παράγοντα που έχει συμβάλει στην μαζική εξαφάνιση των γλωσσών, τοποθετεί και την άρση τής απομόνωσης των ανθρώπινων λαών, αναφέροντας ως παράδειγμα το ότι, ενώ στην Ευρώπη ομιλούνται σήμερα περίπου πενήντα γλώσσες,στην Νέα Γουινέα, που έχει το έν δέκατο τής έκτασης που έχει η Ευρώπη και πληθυσμό, το έν εκατοστό τού Ευρωπαικού,ομιλούνται εκατοντάδες,που δεν συγγενεύουν μεταξύ τους.
Δικτυακός τόπος τής Google προσπαθεί να σώσει τις γλώσσες που χάνονται
Η ΓΛΩΣΣΑ ΑΛΛΑΖΕΙ ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΧΑΛΑΕΙ.
ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΑΝΤΑΛΛΑΓΕΣ
Η γλώσσα, όπως όλα τα πράγματα, αλλάζει μέσα στον χρόνο. Η γλώσσα αλλάζει όπως το ρούχο, αλλά δεν χαλάει και δεν φθείρεται. Και δεν χαλάει, γιατί δεν παύει ποτέ να είναι(εκτός άλλων και) το εργαλείο με το οποίο επικοινωνούν οι άνθρωποι. Η γλώσσα περνάει από γενιά σε γενιά, από τη μάνα στο παιδί και από το παιδί στο δικό του παιδί, και έτσι συνεχίζει να κάνει τη δουλειά της. Μέσα στον χρόνο αλλάζουν οι ήχοι και χρησιμοποιούνται καινούργιες λέξεις για να μιλήσουμε για καινούργια πράγματα. Η λέξη υπολογιστής ή κομπιούτερ π.χ. χρησιμοποιείται για να ονομάσει ένα καινούργιο εργαλείο που δεν υπήρχε παλιά. Αντίθετα, η λέξη βοεβόδας, που σήμαινε έναν αξιωματούχο στην περίοδο τής Τουρκοκρατίας, ή η λέξη γαλέρα, που σήμαινε έναν παλιό τύπο καραβιού με πανιά, δεν χρησιμοποιούνται σήμερα, γιατί δεν υπάρχουν πια βοεβόδες και γαλέρες. Τις λέξεις αυτές τις χρησιμοποιούν μόνο αυτοί που ασχολούνται ειδικά με παλιότερες εποχές.
Και τις δύο αυτές λέξεις, βοεβόδας και γαλέρα, τις πήρε η ελληνική γλώσσα από άλλες γλώσσες, τις δανείστηκε. Αυτό γίνεται συνεχώς. Όλες οι γλώσσες δανείζουν η μία στην άλλη. Σήμερα στα ελληνικά υπάρχουν πολλές λέξεις που προέρχονται από τα αγγλικά: μπαρ, κομπιούτερ- από τα γαλλικά: ασανσέρ- από τα τουρκικά: καβγάς, μεράκι. Αλλά και οι γλώσσες αυτές έχουν με τη σειρά τους δανειστεί από τα ελληνικά. Το φαινόμενο τού δανεισμού είναι παλαιό. Oπως παρατηρεί ο Ιάσων Ευαγγέλου,( που παραπέμπει και στον Αθήναιο κατά τον οποίο στην ελληνιστική περίοδο,οι Ελληνες χρησιμοποιούσαν και λατινικές λέξεις,οι δε Αθηναίοι «μακεδόνιζαν») και οι Ελληνες και κατά την «αρχαιότητα»,αλλά και κατά την ελληνιστική περίοδο, δανείζονταν λέξεις , τις οποίες « εξελλήνισαν» και μερικές φορές τροποποίησαν τη σημασία τους.Ετσι λ.χ. η ,λέξη τύραννος,είναι λυδική και σημαίνει τον μη κληρονομικό βασιλέα,και με την έννοια αυτή, τη χρησιμοποιεί ο Σοφοκλής στον Οιδίποδα τύραννο.Οι λέξεις,παρασάγγες και σχοίνος που ήσαν μέτρα αποστάσεως, και οι λέξεις στάνδαι και αγγάροι , που σημαίνουν τον ταχυδρόμο,παράδεισος= κήπος, σανδάλιο,σατράπης,γάζα=θησαυρός, ήσαν περσικές,η λέξη Σάββατο= εβδόμη , εβραική,οι λέξεις καμήλα,πάπυρος,-απ΄όπου η γαλλική λέξη papier- σινδών βάιον, αιγυπτιακές,κ.ο.κ.Σε μερικές περιπτώσεις έχουμε το φαινόμενο τού αντιδανείου:Μια λέξη ελληνική, «εξάγεται» και μετά «επανεισάγεται» η ίδια, τροποιημένη.Η λέξη ντίσκο, που μάς φαίνεται αγγλική, προέρχεται από την ελληνική λέξη δίσκος (δισκοθήκη). Η λέξη anahtar (anaxtar) στα τουρκικά σημαίνει 'κλειδί' και βγαίνει από την ελληνική λέξη ανοιχτήρι.Η λέξη μπουτίκ,από το ελληνικό αποθήκη. Οι γλώσσες λοιπόν δεν έχουν σύνορα. Καθώς αλλάζει ο κόσμος γύρω μας, δανειζόμαστε από άλλες γλώσσες ή δανείζουμε σε άλλες γλώσσες, για να μπορέσουμε να μιλήσουμε για καινούργια πράγματα. Μπορούμε λοιπόν να καταλάβουμε γιατί η γλώσσα, σε αντίθεση με το ένδυμα που φοράμε, αλλάζει χωρίς να χαλάει. Προσαρμόζεται πάντα στις καινούργιες συνθήκες.
Μπορεί όμως κάποτε να χαθεί μια γλώσσα. Μια γλώσσα χάνεται, όταν δεν έχει πια ανθρώπους να τη μιλούν, δηλαδή δεν έχει ομιλητές.Σε άλλο σημείο εξηγούμε την αιτία τού φαινομένου αυτού.
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΑΙ ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑ
Οι φιλόσοφοι της γλώσσας έχουν προσπαθήσει να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα τής μετάφρασης και τής διερμηνείας. Στη δεκαετία τού 1950, ο W.V. Quine υποστήριξε ότι, η σημασία και η αναφορά δεν μπορούν να οριστούν, με βάση την αρχή τής radical translation. Στο Word and Object, ο Quine ζητά από τον αναγνώστη να φανταστεί μια κατάσταση στην οποία αντιμετωπίζει μια πρωτόγονη φυλή που δεν έχει μελετηθεί, και πρέπει να καταλάβει τι σημαίνουν αυτά που λένε ή οι χειρονομίες που κάνουν τα μέλη της. Αυτή είναι η κατάσταση τής radical translation.Ισχυρίστηκε ότι, σε μια τέτοια κατάσταση, είναι θεωρητικά αδύνατο να είναι κανείς απόλυτα βέβαιος για τη σημασία ή την αναφορά που κάποιος ομιλητής τής φυλής αποδίδει σε αυτό που λέει ή κάνει. Για παράδειγμα, αν ένας ομιλητής δει ένα λαγό και πει "gavagai", αναφέρεται σε ολόκληρο το λαγό, την ουρά του ή σε κάποιο προσωρινό τμήμα τού σώματός του; Το μόνο που μπορεί να γίνει είναι να μελετηθεί το εκφώνημα ως μέρος όλης τής γλωσσικής συμπεριφοράς τού ατόμου και να χρησιμοποιηθούν αυτές οι παρατηρήσεις για να ερμηνευθεί η σημασία όλων των άλλων εκφωνημάτων. Από αυτήν τη βάση, κάποιος μπορεί να δημιουργήσει ένα εγχειρίδιο μετάφρασης. Αλλά, επειδή η αναφορά δεν έχει οριστεί, θα υπάρχουν πολλά τέτοια εγχειρίδια, κανένα από τα οποία δεν είναι σωστότερο από τα άλλα. Για τον Quine, όπως και για τον Βίντγκενσταιν και τον Austin, η σημασία δεν είναι κάτι που αποδίδεται με μια απλή λέξη ή φράση, αλλά κάτι που, αν μπορεί να θεωρηθεί τελικά, μπορεί να θεωρηθεί μόνο σαν κάτι που αφορά ολόκληρη τη γλώσσα. Από αυτήν την ιδέα προκύπτει ο σημασιολογικός ολισμός (semantic holism).Εμπνευσμένος από τις συζητήσεις τού Quine, ο Donald Davidson προχώρησε την ιδέα τής radical translation στην ερμηνεία εκφωνημάτων και συμπεριφοράς μέσα σε μια γλωσσολογική κοινότητα και ονόμασε αυτήν την ιδέα radical interpretation. Πρότεινε κάθε σημασία που κάποιος απέδιδε σε μια πρόταση να ορίζεται μόνο από την απόδοση σε πολλές, ίσως όλες, τις βεβαιώσεις (assertions) του, όπως και τις νοητικές καταστάσεις και ιδιότητές του.
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΟΙ ΙΝΔΟΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ-Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ,ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΓΕΝΙΚΩΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΛΦΑΒΗΤΟΥ.
Το θέμα τής καταγωγής τής Ελληνικής Γλώσσας συνδέεται με το θέμα ύπαρξης Ινδοευρωπαικής γλώσσας και ύπαρξης Ινδοευρωπαικής φυλής.Κρατούσα άποψη είναι ότι,η Ελληνική Γλώσσα ανήκει στην μεγάλη οικογένεια των Ινδοευρωπαικών γλωσσών.Υπάρχει όμως και αντίθετη ,που την απορρίπτει ,καθώς και τον ισχυρισμό ότι ,υπήρξε Ινδοευρωπαική φυλή.
Αναλυτικώτερα:
1.- Η άποψη των Ινδοευρωπαικών γλωσσών.
Προεισαγωγικώς παραθέτουμε τη παρατηρήση-σκέψη του Θεοδ. Γιαννόπουλου(ό.π. σελ.62),ότι, όλες οι υποθέσεις και θεωρίες γύρω από το Ινδοευρωπαικό πρόβλημα δεν έχουν κατορθώσει να αποδείξουν την αποδεικτική ισχύ,γλωσσολογική και αρχαιολογική, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια ευρύτερη αποδοχή.
Μετά από την πρόταξη αυτή έχουμε:
Στις αρχές τού 19ου αιώνα οι Sir William Jones( Άγγλος δικαστής στις Ινδίες) και ο Γερμανός γλωσσολόγος Franz Bopp (1791- 1867) ενισχυθέντες και από άλλους,όπως ο Thomas Young ,διετύπωσαν την άποψη για την ύπαρξη τής ινδοευρωπαϊκής γλωσσικής οικογένειας,και πειό συγκεκριμένως , ότι, οι περισσότερες γλώσσες που μιλιούνται σήμερα στην Ευρώπη κατάγονται από μία και μοναδική μητρική γλώσσα,την Ινδοευρωπαική.Κατά την άποψη αυτή,στην γλωσσική αυτή οικογένεια που είναι η μεγαλύτερη γλωσσική οικογένεια στον κόσμο σήμερα, με τα μέλη της να αποτελούν την μητρική γλώσσα περισσότερων από 3 δισεκα τομμύρια ανθρώπων( με δεύτερη την σινοθιβετική)ανήκουν οι περισσότερες από τις γλωσσικές υπο-οικογένειες τής Ευρώπης όπως και πολλές γλώσσες τής Ασίας.Αφετηρία και βάση για την διατύπωση τής θεωρίας αυτής ήταν η παρατήρηση-διαπίστωση,τής ομοιότητας βασικών λέξεων στην σανσκριτική, αρχαία ελληνική, λατινική, γερμανική, αγγλική κ.ά. όπως πατέρας (σανσκ. pita, αρχ. ελλ. πατήρ, λατ. pater, γερμ. Vater, αγγλ. father), μητέρα (σανσκ. mata, αρχ. ελλ. μήτηρ, λατ. mater, γερμ. Mutter, αγγλ. mother), σπίτι (σανσκ. dáma-, αρχ. ελλ. δόμος, λατ. domus) άλογο (σανσκ. áśva-, αρχ. ελλ. ἵππος, λατ. equus) ,(διαπίστωση) που οδήγησε στην υπόθεση ότι, οι λέξεις αυτές έχουν κοινή ρίζα,πράγμα που με την σειρά του οδήγησε στην παραδοχή ότι, οι γλώσσες αυτές προέρχονται από μια κοινή πρωτογλώσσα, η οποία ονομάστηκε συμβατικώς Πρωτο ϊνδευρωπαϊκή (ΠΙΕ). Η δυνατότητα. τέτοιες ομοιότητες να οφείλονται σε δανεισμό μεταξύ γειτονικών γλωσσών αποκλείστηκε, διότι θεωρήθηκε απίθανο ένας λαός με ξεχωριστή γλώσσα να μην έχει δικές του λέξεις για τόσο βασικές έννοιες, αλλά να χρησιμοποιεί τις λέξεις άλλων γλωσσών.
Για να στηριχθεί η υπόθεση τής κοινής καταγωγής των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών, έπρεπε να καταδειχθεί ότι, οι αποκλίσεις από την κοινή ρίζα στις διάφορες γλώσσες οφείλονται σε αλλαγές που δεν έγιναν τυχαία, αλλά ακολουθώντας μια κανονικότητα (ξεχωριστή για κάθε γλώσσα). Έτσι διατυπώθηκαν νόμοι για τις φωνητικές μεταβολές (φωνητικοί νόμοι), οι οποίοι έχουν καθολική ισχύ και οι εξαιρέσεις των οποίων υπακούουν και αυτές με τη σειρά τους σε δικούς τους κανόνες. Παράδειγμα τέτοιων νόμων είναι οι νόμοι για την μετατόπιση συμφώνων στις γερμανικές γλώσσες. Με βάση αυτούς τους φωνητικούς νόμους και με βάση την μορφή που έλαβε η κοινή ρίζα στις διάφορες γλώσσες μπορεί να επανασυντεθεί ο αρχικός της τύπος και να υποτεθεί, με περισσότερη ή λιγότερη βεβαιότητα, ποιά μορφή είχε η κοινή λέξη στην πρωτογλώσσα. Επειδή η Πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ανάγεται σε βάθος χρόνου πριν την ανακάλυψη τής γραφής, θεωρείται απίθανο να βρεθούν γραπτά τεκμήριά της που να επιβεβαιώνουν ή να διαψεύδουν άμεσα τους επανασυντιθέμενους τύπους. Η ανακάλυψη όμως και η αποκρυπτογράφηση αρχαίων γλωσσών (όπως η Χεττιτική) και συστημάτων γραφής (όπως η Γραμμική Β') βοηθούν στην επιβεβαίωση ή διάψευση και χρονολόγηση των φωνητικών νόμων.
Η θεωρία τής Ινδοευρωπαικής γλώσσας έθεσε στην κοινότητα των γλωσσολόγων ορισμένα σημαντικά και δυσεπίλυτα ιστορικά προβλήματα: Πώς και πότε έγινε η διάσπαση και η διασπορά τής ενιαίας αυτής γλώσσας; Ποια ήταν η αρχική κοιτίδα τού λαού που την μιλούσε;
Από την σύγκριση λέξεων τού πρωτο-λεξιλογίου μπορούμε να υποθέσουμε για την χρονολογία που έγινε η διάσπαση και η διασπορά τής ενιαίας γλώσσας ή για την πιθανή αρχική κοιτίδα τού λαού που την μιλούσε. Λ.χ. το γεγονός ότι, η λέξη ayes-, που σημαίνει χαλκός, υπάρχει στο ινδοευρωπαϊκό πρωτο-λεξιλόγιο, ενώ δεν υπάρχει αντίστοιχη λέξη για το σίδηρο, μάς οδηγεί στο συμπέρασμα ότι, χρονολογικά η διάσπαση τής ινδοευρωπαϊκής ενότητας τοποθετείται πριν την εποχή τού σιδήρου. Επίσης, η λέξη θάλασσα δεν υπάρχει στο κοινό ινδοευρωπαϊκό λεξιλόγιο, οπότε –υποστηρίζεται από επιστήμονες ότι- αποκλείεται να αποτελεί η Μεσόγειος την αρχική κοιτίδα τής ινδοευρωπαϊκής γλώσσας(: υπάρχει και αντίθετη υπόθεση).
Η δημοφιλέστερη θεωρία, στην οποία θα αναφερθούμε και παρακάτω, είναι η υπόθεση Κουργκάν, σύμφωνα με την οποία η πρωτο-ινδοευρωπαϊκή γλώσσα ομιλούνταν από τον ομώνυμο χαλκολιθικό πολιτισμό τής στέπας (ίσως η στέπα των Κιργισίων, ανάμεσα στα Ουράλια όρη και την Κασπία Θάλασσα), την 5η χιλιετία π.Χ. στην περιοχή τής Κασπίας Θάλασσας. Για άλλους η πιθανή κοιτίδα τού ινδοευρωπαϊκού λαού θεωρείται το μεταίχμιο μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Ως εποχή τής τμηματικής διάσπασης θεωρείται το 5.000 π.Χ., ενώ ως κυριότεροι γλωσσικοί απόγονοι οι Ινδο-Ιρανοί, οι Χεττίτες και οι Αρμένιοι στην Ασία και στην Ευρώπη οι Έλληνες, οι Θρακο-Ιλλυριοί, οι Βαλτο-Σλάβοι, οι Τεύτονες, οι Ιταλοί και οι Κέλτες. Στην ινδοευρωπαϊκή οικογένεια ανήκουν σύγχρονες γλώσσες που ομιλούνται από τουλάχιστον 3 δισεκατομμύρια ανθρώπους, όπως η αγγλική, η γερμανική, η γαλλική, η πορτογαλική, η ισπανική, η ρωσική, η ιταλική, η ελληνική, η αρμενική, η κουρδική, η αλβανική, η περσική (ή φαρσί), η λιθουανική. Επίσης στην ινδοευρωπαϊκή οικογένεια ανήκουν και γλώσσες που δεν έχουν πια σύγχρονους ομιλητές, όπως η αρχαία ελληνική, η λατινική, η τοχαρική, η σανσκριτική, η χεττιτική.
Για την ινδοευρωπαϊκή οικογένεια γλωσσών ο J.I. Mallory λέγει: «Ενώ οι λεπτομέρειες είναι ακόμα θέμα πολεμικής, η ινδοευρωπαϊκή υπόθεση σίγουρα δεν είναι.Είναι η μόνη η οποία μπορεί πειστικά να εξηγήσει γιατί ο μισός κατά προσέγγιση πληθυσμός τής γης μιλά γλώσσες οι οποίες σαφώς σχετίζονται μεταξύ τους. Αυτό απαιτεί να υποθέσουμε ότι , κάποτε σε κάποιο μέρος τής Ευρασίας υπήρχε ένας πληθυσμός ο οποίος μιλούσε μια γλώσσα που ήταν ο άμεσος πρόγονος όλων εκείνων των γλωσσών τις οποίες αναγνωρίζουμε σήμερα ως ινδοευρωπαϊκές».
Ο Βρεταννός αρχαιολόγος Andrew Colin Renfrew, γνωστός εκτός άλλων για το έργο του, προσδιορισμού τής ηλικίας των απολιθωμάτων με τον ραδενεργό άνθρακα, υποστηρίζει ότι, η Πρωτο-Ινδοευρωπαική γλώσσα πρόγονος των Ινδοευρωπαικών γλωσσών ,πρωτοεμφανίστηκε περίπου πριν από 9.000 χρόνια στην Ανατολία,(: αντίθετη δηλαδή με την υπόθεση Κουργκάν, που τοποθετεί την πρωτοεμφάνιση αυτή,στην πριν από 6.000 χρόνια περίπου).
Πηγές για την έρευνα των ιστορικών αποτελούν οι γλωσσικές και οι αρχαιολογικές μαρτυρίες. Στις μεν πρώτες γίνεται σύγκριση των λέξεων τού «πρωτο-λεξιλογίου» προκειμένου να ελεγχθεί αν και από πότε κάποιες γλώσσες εμφανίζουν γενετική ενότητα. Από την άλλη πλευρά, η μελέτη των αρχαιολογικών μαρτυριών χρησιμοποιεί τις ορατές αλλαγές στον υλικό πολιτισμό για να φτάσει σε συμπεράσματα όπως ότι, η διασπορά ενός είδους προϊστορικής ταφής στη νότια Ρωσία ίσως υποδεικνύει μια ενδεχόμενη αρχική ινδοευρωπαϊκή κοιτίδα.
Υπάρχουν πολλές θεωρίες για την καταγωγή των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών που συγκρούονται, είναι αντίπαλες και προέρχονται από αμφιλεγόμενες γλωσσολογικές μελέτες( : για μερικούς, μερικές εξυπηρετούν σκοπιμότητες,ή είναι αποτέλεσμα επιπόλαιας μελέτης). Σε μια τόσο μακρινή εποχή δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για τίποτα, παρά μόνο να μελετάμε και να συγκρίνουμε αρχαιολογικά ευρήματα και να διατυπώνουμε υποθέσεις προσπαθώντας να τις επαληθεύσουμε.
Στην « Ιστορία τής Ελληνικής Γλώσσας» που εκδόθηκε από το Μορφωτικό Ιδρυμα τής Εθνικής Τράπεζας τής Ελλάδος »(επιμέλεια Μ.Ζ.Κοπιδάκη)αποτυπώνεται η άποψη πώς ο Ελλαδικός χώρος είχε φιλοξενήσει παλαιότερους λαούς που μιλούσαν τις δικές τους γλώσσες,όπως Φοίνικες Πελασγοί,κ.ά., ότι, η Ελληνική γλώσσα,ανήκει στην ινδοευρωπαική γλωσσική οικογένεια,ότι ,το λεξιλόγιο τής Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας,περιέχει σημαντικά στοιχεία ξένης προελεύσεως,που μπορούν να διακριθούν σε δυό κατηγορίες,μια ινδοευρωπαικής προελεύσεως,όπως οι λέξεις πύργος και τύμβος και μια άλλη που αφορά δάνεια από άγνωστες μεσογειακές ή ανατολικές γλώσσες,(έτσι και ο Θ.Γιαννόπουλος,όπ.37) ,όπως Κόρινθος και ,ότι-όπως παρατηρεί και ο J.Chadwick, το μόνον ασφαλές συμπέρασμα σχετικό με την μελέτη των τοπωνυμίων που συνιστά ένα δύσκολο εγχείρημα,είναι ότι, η ελληνική γλώσσα προήλθε από τον εμβολιασμό ενός ινδοευρωπαικού ιδιώματος σε ένα μη ελληνικό κλωνάρι,που μιλιόταν στην Ελλάδα πριν από τους Ελληνες,.(ό.π.σελ.22 επ.)
Ο Θ.Γιαννόπουλος δέχεται πώς η Ελληνική γλώσσα συνιστά από μόνη της ένα ανεξάρτητο κλάδο τής Ινδοερωπαικής οικογένειας γλωσσών και σε κάθε περίπτωση συγγενεύει μ΄αυτή,ότι ,υπάρχουν στοιχεία που υποδηλώνουν πως η γλωσσική συγγένεια μεταξύ Ευρώπης και Ινδοευρωπαικής περιοχής έχει αντιστοιχία και στον τομέα τής γενετικής, ότι, δεν μπορεί να θεωρηθεί η ελληνική γλώσσα ως μητέρα γλώσσα τής ινδοευρω παικής οικογένειας,ότι,κατά τον Drew η γλώσσα των πρώτων γεωργών τού ελλαδικού χώρου ήταν αμιγώς πρωτοανατολιακή(ο Θ.Γιαννόπουλος απορρίπτει πάντως την θεωρία γλώσσας –γεωργίας) που σε πορεία χιλιετιών δεν εξελίχθηκε σε ελληνική αλλά σε μια γλώσσα που είχε κοινή καταγωγή με τις ανατολιακές γλώσσες τής δεύτερης χιλιετίες π.Χ.ότι, οι ομάδες των πρώτων γεωργών που εγκαταστάθηκαν στον Ελλαδικό χώρο, άφησαν ένα γλωσσικό ίχνος,,ότι ,υπάρχει αμφισβήτηση αν οι πινακίδες τής Κνωσσού, είναι γραμμένες στην ελληνική γλώσσα,(ό.π.σελ.112) και ότι, η ελληνική γλώσσα έχει αποδειχθεί ως η αρχαιότερη καταγεγραμμένη γλώσσα τής ινδοευρωπαικής οικογένειας μετά την χεττιτική,και ότι,μαζί με την κινεζική, είναι η παλαιότερη καταγεγραμμένη γλώσσα στον κόσμο που ομιλείται συνεχώς μέχρι σήμερα(ό.π.σελ.124).
Ο Φοίβος Παναγιωτίδης (ό.π.σελ.93) δέχεται πώς η η ελληνική γλώσσα είναι πανάρχαια ότι η απαρχή της τοποθετείται στη μυκηναική εποχή.,(γύρω στον 15αι.π.Χ.) και ,ότι η μυκηναϊκή προέρχεται από μιά πρωτοελληνική ποικιλία ,της οποίας δεν έχουμε γραπτά μνημεία και η οποία με τη σειρά της προέρχεται από μιά δυτική διάλεκτο τής πρωτο-ινδοευρωπαικής γλώσσας.
Ο ειδικός σε θέματα προιστορίας Jean-Paul Demoule οι απόψεις τού οποίου,αποτυπώ νονται στο φύλλο τής 14 Δεκεμβίου 2014 τής γαλλικής εφημερίδας Nouvel Observateur, αποκρούει την άποψη-που αποκαλεί μύθο-για την ύπαρξη Ινδιευρωπαικής φυλής.
Αντιγράφουμε σχετικό δημοσιέυμα από την εφημερίδα αυτή.
«Μακρυνά ξαδέλφια τής σανσκριτικής γλώσσας,οι περισσότερες από τις Ευρωπαικές γλώσσες,είτε αυτές είναι γερμανικές ,σλαυικές ,ή λατινικές,ανήκουν στην μεγάλη ινδο-ευρωπαική οικογένεια,και αυτή η γλωσσική συγγένεια,αποδεικνύει ότι, όλοι οι λαοί,που μιλούν τις γλώσσες αυτές προέρχονται από τον ίδιο αρχικό λαό.Ιδού η δήθεν επιστημονική βεβαιότητα με την οποία ζεί η Δύση,εδώ και δυό αιώνες»
Μετά από έτη παθιασμένων ερευνών στις εργασίες των πιο εξεχόντων γλωσσολόγων, ο ειδικός για την νεολοθική εποχή Jean-Paul Demoule σ΄ένα βιβλίο του ασχολείται με την « κατεδάφιση» τής Θεωρίας αυτής.
Παραθέτουμε ένα απόσπασμα από μια σχετική συνέντευξη.
Ερώτηση: Στο τέλος των ερευνών σας,είσθε λοιπόν βέβαιος ότι ο Ινδο-ευρωπαικός λαός, δεν υπήρξε ποτέ;
Απάντηση: Η πραγματική ύπαρξη ενός τέτοιου «λαού» αρχικού, δεν μπορεί ν’αποδειχθεί,παρά μόνον από την αρχαιολογία.Θάπρεπε να παρατηρήσει συγκεκριμένως κανείς ,ξεκινώντας από μια περιοχή εκτός τής Ευρασίας,την προοδευτική διασπορά,προς διάφορες κατευθύνσεις,υλικών αντικειμένων συγκεκριμένης μορφής(αγγείων όπλων,εργαλείων,οικιών,τάφων κλπ)έως ότου να καταλήξει κανείς,στα εδάφη λαών γνωστών ιστορικώς και ομιλούντων ινδοευρωπικές γλώσσες. (Χεττίτες, Ινδοί, Πέρσες, Ελληνες, Ρωμαίοι,Κέλτες κλπ).Αυτή η « εστία καταγωγής» αναζητήθηκε παντού και το ολιγώτερο δώδεκα περιοχές,προτάθηκαν,από την Ινδία μέχρι τον Βόρειο Πόλο.Υποστηρίχθηκαν κυρίως τρείς: Η Βαλτική ,υπόθεση των εθνικιστών Γερμανών του 19ου αιώνα,(στα γερμανικά το Ινδο-ευρωπαίος, λέγεται Ινδογερμανός indo germanisch) που διεκδικείται πάντοτε από τις ¨ειδωλολατρικές ακροδεξιές, τού τύπου Νέα Δεξιά,αλλά τίποτε δεν το επιβεβαιώνει αρχαιολογικώς.
Η Τουρκία ,από την οποία ξεκίνησαν οι άποικοι που έφεραν στην Ευρώπη την γεωργία, και την κτηνοτροφία την τρίτη χιλιετία π.Χ.αλλά τίποτε δεν αποδεικνύει ότι μίλησαν ποτέ Ινδοευρωπαική γλώσσα,το αντίθετο.
Τέλος οι στέππες τής Ουκρανίας και τής νότιας Ρωσσίας, υπόθεση που προτάθηκε εδώ και περισσότερο από 200 χρόνια, αλλά που δεν ανταποκρίνεται στα δεδομένα τής αρχαιολογίας. Πρέπει λοιπόν να εγκαταλείφθεί το παλαιό και απλουστευτικό μοντέλο εισβολών από ένα μοναδικό σημείο .
Ερώτηση :Γιατί κατά την άποψή σας επινοήθηκε ο μύθος αυτός;
Απάντηση: Η Χριστιανική Ευρώπη βρίσκεται από την εποχή του Μεσαίωνα σε μια σχιζοφρενιστική κατάσταση.Οπως κάθε ανθρώπινη κοινωνία είχε έναν μύθο για την καταγωγή της.Αλλά την είχε από τους Εβραίους,τους μόνους μη Χριστιανούς που ζούσαν στην ήπειρο αυτή, που συμβόλιζαν το παραδοξο τού΄Αλλου και που γίνονταν ο αποδιοπομπαίος τράγος στην παραμικρή κρίση. Η συγγένεια αυτή,που στην αρχή έγινε δεκτή από διαίσθηση,συστηματοποιήθηκε κατά τα τέλη τού18ου αιώνα,με την ανακάλυψη ,την σανσκριτικής ,τής αρχαίας Γλώσσας τής Ινδίας,εξ ού και ο όρος «Ινδο-ευρωπαίος»Η Ινδία και η αρχαία της σοφία,κατέστησαν τότε για μια περίοδο,η εναλλακτική λύση στην Βίβλο και στην Ιερή Γή,προτού οι Ευρωπαίοι σοφοί ξαναφέρουν προς την Ευρώπη,το υποθέμενο λίκνο των γλωσσών τους.Τον 20ον αιώνα ,εκτός αυτών,θα προσθέσουν μια άλλη ¨φυλή»πρωταρχική και είναι στο μοντέλο αυτό,που ως μεγενθυτικό φακό θ’ αναφερθεί ο ναζισμός με όλες τις συνέπειές του.
Ερώτηση :Πρέπει λοιπόν να εγκαταλείψουμε πλήρως την ιδέα ότι ,οι γλώσσες που λέγαμε ότι ανήκουν στην ¨Ινδο-ευρωπαική οικογένεια είναι ξαδέλφια;
Απάντηση: Όχι,αυτή η γλωσσική οικογένεια υφίσταται ,με την έννοια ότι, οι γλώσσες τους,βρίσκονται πειό κοντά η μία με την άλλη παρά με γλώσσες άλλων οικογενειών. Εκείνο που κατηγορείται είναι το παραδοσιακό μοντέλο,εκείνο ενός γενεαλογικού δένδρου,μιάς μοναδικής αρχικής γλώσσας, από την οποία θα προήρχοντο όλες οι σημερινές Ινδο-ευρωπαικές γλώσσες. Πρέπει κανείς να σκεφθεί τις διαρκείς αλληεπιδράσεις επί χιλιετίες, πολύπλοκες δικτυώσεις στην περιορισμένη έκταση τής Ευρώπης, ένα μοντέλο πιο ενδιαφέρον και πιο διεγερτικό. »
Σημειώνουμε ότι ο Γ.Μπαμπινιώτης αναφερόμενος στην Ινδο-ευρωπαική γλώσσα την αποκαλεί υποθετική γλώσσα.
2.-Ειδικώτερα για την Ελληνική γλώσσα.
Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν διάφορους μύθους για το ποιός δημιούργησε το πρώτο αλφάβητο: Η Αθηνά, ο Προμηθέας, ο Ορφέας, οι Μούσες, ο Κέκροπας, ο Σίσυφος, ο Φοίνιξ και η κόρη του Ακταίωνα. Πηγαίνοντας πίσω στη γραπτή παράδοση, βρίσκουμε διάφορες αναφορές περί τού πως πίστευαν οι αρχαίοι ότι, εξελίχθηκε το αλφάβητο. Σύμφωνα με τον Ρωμαίο Πλίνιο, ο Επιγένης υπεστήριζε ότι, η γραφή ήταν γνωστή στους Ασσύριους 720.000 χρόνια πριν από την εποχή του. Κατά τον Πλάτωνα, οι Αιγύπτιοι δέχτηκαν τη γραφή ως δώρο τού θεού Θωθ (αντίστοιχο τού Ελληνικού Ερμή), ο οποίος εδημιούργησε τα γράμματα τού αλφαβήτου. Ο Αντικλείδης ισχυριζόταν επίσης την ανακάλυψη τού αλφάβητου από τους Αιγύπτιους, και συγκεκριμένα από κάποιον ονόματι Μένων που έδρασε δεκαπέντε χρόνια πρό τού Φορωνέα, γιού τού Ίναχου. Ο Θεόκριτος λέει ότι, τα γράμματα τα δίδαξε στους γεροντότερους ο Λίνος, ενώ ο Διόδωρος και ο Ηρόδοτος λένε ότι, τα γράμματα τα έφερε από την Φοινίκη ο Κάδμος,όπως σε άλλλο σημείο εκτενέσερα γράφουμε.(Ως τα ονόματα των Καδμείων και των Φοινίων το πρώτο κατά τον Σακελλαρίου θα μπορούσε να ετυμολογηθεί από το ρήμα κέκαδμαι ή κέκασμαι δηλαδή εξέχω – λάμπω και το δευτερο από το επίθετο φοινός που σημαίνει βαθυκόκκινος) Ο Πυθόδωρος λέγει ότι , ο Δαναός έφερε τα γράμματα, πριν από τον Κάδμο, από τη Φοινίκη. Άλλοι ότι, ο Κάδμος από τη Μίλητο επινόησε το ελληνικό αλφάβητο, ενώ κάποιοι άλλοι ισχυρίζονται ότι ,αυτός επινόησε μόνον τα γράμματα Θ, Φ και Χ. και ότι ,οι τρεις Μοίρες δημιούργησαν τα γράμματα Α, Β, Η, Τ, Ι και Υ. Ο Σιμωνίδης λένε ότι, πρόσθεσε τα γράμματα Ζ, Ξ, Θ, Φ, Χ, Ε, Ο, Υ, Η και Ω στο ελληνικό αλφάβητο. Ο Επίχαρμος λένε ότι,ανακάλυψε τα γράμματα Π, Ζ, Ξ, Ψ, Θ, Φ και Χ. Άλλοι μύθοι λένε ότι, τα γράμματα «έπεσαν» από τον ουρανό στην «πόλη τού Φοίνικα» κοντά στην Έφεσο, ενώ ο Δοσιάδης ισχυρίζεται ότι, τα ανακάλυψαν οι κάτοικοι τής αρχαίας Κρήτης. Μερικοί αρχαίοι σχολιαστές λένε ότι, η γραφή ήταν γνωστή στους αρχαίους Έλληνες από την εποχή τού Βελλεροφόντη, ίσως και ενωρίτερα, αφού αυτός μετέφερε μια επιστολή τού Πρωτέα στον βασιλιά τής Λυδίας. Αλλοι τέλος διατυπώνουν τον ισχυρισμό ότι , την εποχή τού Ομήρου η γραφή στην αρχαία Ελλάδα ήταν ακόμη άγνωστη.
Από το λεξικό Liddell- Scott αντιγράφουμε « Ο Κάδμος λέγεται ότι, ήνεγκεν εκ Φοινίκης το παλαιόν Ελληνικόν αλφάβητον εκ δεκαέξ γραμμάτων,οπόθεν ταύτα εκλήθησαν Καδμήια ή φοινικήια γράμματα…ταύτα βραδύτερον ηυξήθησαν τη προσθήκη άλλων οκτώ γραμμάτων ,καλουμένων Ιωνικών η,ω,θ,χ,ζ,ξ,ψ,»
Ο Ν. Ανδριώτης («Ιστορία τής ελληνικής γλώσσας», Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών)γράφει:
« Η γλώσσα αποτέλεσε καθοριστικό παράγοντα για την ιστορική πορεία τού ελληνικού έθνους. Η γλωσσική ιδιομορφία ήταν ο συνεκτικός δεσμός, με τον οποίο οι αρχαίοι Έλληνες αναγνωρίζονταν αναμεταξύ τους στην Ελλάδα, αλλά και στις απομακρυσμένες αποικίες τους. Εξάλλου, η λέξη «βάρβαρος» είχε αρχικά μόνο γλωσσική σημασία και αναφέρονταν στις ακατανόητες γι' αυτούς γλώσσες που μιλούσαν τα άλλα έθνη(:υπάρχει και αντίθετη ετυμολογική εξήγηση κατά την οποία στη γλώσσα των Σουμερίων, το βάρβαρος σημαίνει «ξένος») Οι Έλληνες δεν δημιούργησαν την γλώσσα τους από το μηδέν, αλλά την κληρονόμησαν από τους προγόνους τους, τους Πρωτοέλληνες, οι οποίοι ήταν ένα από τα πολλά τμήματα στα οποία διασπάστηκαν οι ακόμα πιο μακρινοί πρόγονοι, οι Ινδοευρω παίοι. Το ινδοευρωπαϊκό τμήμα, από το οποίο προέκυψαν οι Έλληνες, χρειάστηκε τουλάχιστον 2.500 χρόνια για να φθάσει από την κοιτίδα του ως τον γεωγραφικό χώρο τής Ελλάδας. Σ' αυτό το τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα προστέθηκαν στην γλώσσα νεωτερισμοί, οι οποίοι έκαναν να διαφέρει η πρωτοελληνική από τις άλλες αδελφές γλώσσες των υπόλοιπων ινδοευρωπαϊκών λαών. Η πρωτοελληνική γλώσσα, η οποία τοποθετείται πριν το 1600 π.Χ., είναι η αρχαιότερη μορφή τής ελληνικής γλώσσας, μετά την διαφοροποίησή της από την πρώτη Ινδοευρωπαϊκή και πριν την διαίρεσή της στις μετέπειτα ελληνικές διαλέκτους (αττική-ιωνική, δωρική, μυκηναϊκή, κλπ). Η διαφορετική εξέλιξη καθεμιάς από τις ινδοευρωπαϊκές διαλέκτους, με το πέρασμα των χιλιετιών, είχε ως αποτέλεσμα να αποκλίνουν η μια από την άλλη σε τέτοιο βαθμό, ώστε η αρχική τους συγγένεια να μπορεί να διαπιστωθεί μόνο από τους συγκριτικούς γλωσσολόγους.
Η κάθοδος των Ελλήνων στον ελλαδικό χώρο έγινε κατά κύματα, από τον 20ο έως τον 12ο αιώνα π.Χ. Η ελληνική γλώσσα δέχθηκε την πρώτη ισχυρή επίδραση από τις γλώσσες που μιλούσαν οι προκάτοχοι των Ελλήνων στη χώρα αυτή, οι οποίοι έχουν ονομαστεί Προέλληνες. Οι προελληνικές λέξεις που ενσωματώθηκαν στο λεξιλόγιο αφορούσαν χαρακτηριστικά μεσογειακού πολιτισμού, ονόματα φυτών και ζώων, καθώς και ονόματα αντικειμένων και θεσμών που οι Έλληνες τα συνάντησαν για πρώτη φορά. Τα 9/10 των αρχαίων ελληνικών τοπωνυμίων, ονόματα νησιών, πόλεων, ποταμών, βουνών, είναι προελληνικής καταγωγής και δεν έχουν κανένα σημασιολογικό αντίκρυσμα στην ελληνική γλώσσα. Λέξεις που χρησιμοποιούμε κατά κόρον στην καθομιλουμένη και θεωρούμε αναμφισβήτητα ελληνικές, προέρχονται πιθανότατα από μια εποχή προγενέστερη τής εγκατάστασης των Ελλλήνων στη βαλκανική χερσόνησο.
Παραδείγματα τοπωνυμίων είναι τα παρακάτω: Κόρινθος, Λάρισα, Ιλισσός, Υμηττός, Τίρυνς, Παρνασσός, Λυκαβηττός, Μήθυμνα, Ρέθυμνα, Μυκήναι, Αθήναι, καθώς και τα ονόματα όλων σχεδόν των νησιών, όπως: Λήμνος, Λέσβος, Σάμος, Θάσος, Κρήτη, Ίμβρος, Ζάκυνθος, Σκύρος, Νάξος, Κάρπαθος, Τένεδος, Χίος, Κάσος. Την ίδια προέλευση φαίνεται ότι, έχουν ονόματα φυτών, όπως: υάκινθος, ασφόδελος, κυπάρισσος, νάρκισσος, δάφνη, σύκον, ρόδον, ορίγανος, όλυνθος, τερέβινθος, τέρμινθος, πίσος, μίνθη, αλλά και ζώων, κυρίως ψαριών, όπως: γαλέος, κολίας, σπάρος, χάννη, ορφώς, κωβίος, σκόμβρος, αθερίνη. Υπολείμματα τής γλώσσας των Προελλήνων φαίνεται πως έχουν και οι φυσιογνωστικοί όροι, λέξεις με έννοιες πολιτισμού, καθώς και ονόματα θεών και μυθικών προσώπων, για παράδειγμα: ζέφυρος, θάλασσα, άναξ, βασιλεύς, ειρήνη, ξίφος, μέγαρον, σάλπιγξ, Αθηνά, Άρτεμις, Ήφαιστος, Ερμής, Αφροδίτη, Πήγασος, Τιτάν, Γίγας.
Η γλωσσική και εθνολογική αφομοίωση των Προελλήνων από τους Έλληνες έγινε με πολύ αργούς ρυθμούς. Φαίνεται ότι, μέχρι τον 5ο αι. π.Χ. ζούσαν σε απόμερα σημεία τής Ελλάδας, όπως την Κρήτη, την Λήμνο, την Ίμβρο και αλλού, αλλόγλωσσοι Προέλληνες. Σ' αυτό το γλωσσικό μίγμα που επικρατούσε σε πολλές περιοχές τής Ελλάδας την εποχή αυτή, μέχρι την επικράτηση τής ελληνικής, αναφέρονται και οι στίχοι τής Οδύσσειας για την Κρήτη:
... εν δ' άνθρωποι
πολλοί, απειρέσιοι, και εννήκοντα πόληες.
Άλλη δ' άλλων γλώσσα, μεμιγμένη εν μεν Αχαιοί
εν δ' Ετεόκρητες μεγαλήτορες, εν δε Κύδωνες
Δωριέες τε τριχάικες, διοί τε Πελασγοί.»
Αργότερα, μετά την αφομοίωση των προελληνικών στοιχείων, η ελληνική γλώσσα δέχθηκε επιρροές και από τις γλώσσες των ανατολικών λαών. Για παράδειγμα, σημιτική προέλευση έχουν λέξεις όπως: βίβλος, λίβανος, αρραβών, κύμινον, μύρρα, φύκος, περιστερά, αιγυπτιακή προέλευση έχουν λέξεις όπως: έβενος, όασις, οθόνη, νίτρον, ενώ περσική οι λέξεις: σατρά πης, παράδεισος, ακινάκης, αναξυρίς, παρασάγγες.
O Γ.Μπαμπινιώτης, θεωρεί την ελληνική γλώσσα ως δεύτερη κατά σειράν Ινδοευρωπαική,μετά τη χεττιτική δέχεται ,ότι, η ιστορία της αρχίζει γύρω στα 1.400 π.Χ. με τις πινακίδες τής Κνωσσού,γραμμένες στην Γραμμική Γραφή Β,ότι, κοιτί δα των Ινδοευρωπαίων, ενώ αρχικώς, ως τέτοια εθεωρείτο η Ασία, στους νεότερους χρόνους,τελευταίως ενισχύθηκε η άποψη,ότι, τέτοια είναι η Ευρώπη,και συγκεκριμένως η περιοχή μεταξύ Βαλτικής και Ευξείνου Πόντου,και ότι,η εισαγωγή τού ελληνικού αλφαβήτου, τοποθετείται γύρω στον 8ο αιώνα.
Ο Ιωάννης Κ. Προμπόνας καθηγητής τής Φιλοσοφικής Σχολής τού Πανεπιστημίου Αθηνών γράφει ως προς την καταγωγή τής ελληνικής γλώσσας :(Άρδην τ. 52)
«Η ελληνική, μια από τις πέντε χιλιάδες περίπου γλώσσες που μιλιούνται σήμερα στον κόσμο, κατέχει ένα μοναδικό χαρακτηριστικό. Είναι η μόνη ζωντανή γλώσσα τής οποίας μπορεί κανείς να παρακολουθήσει την εξέλιξη επί τριανταεπτά αιώνες. Από την άποψη αυτή, η Ελληνική νικά την Αιγυπτιακή (η οποία γραπτώς μαρτυρείται για περισσότερο χρονικό διάστημα αλλά είναι γλωσσικά νεκρή) και την Κινεζική, που είναι και αυτή ζωντανή αλλά τα αρχαιότερά της κείμενα είναι κατά τι νεότερα από τον 16ο π.Χ. αιώνα. Η διαπίστωση ανήκει στους διαπρεπείς γλωσσολόγους Humbert, Risch, και Duhoux και θεωρείται είναι ορθή.
Το αρχαιότερο γραπτό μνημείο τής ελληνικής γλώσσας είναι μια σχεδόν κυκλική κροκάλη που κυριολεκτικά μπορείς να την κρατήσεις μες στην παλάμη σου: οι διαστάσεις της είναι 4,9 εκ. επί 4,08 εκ., πάχους 1,62 εκ. και το βάρος της 48 γρ. Βρέθηκε από την αρχαιολόγο Πολυξένη Αραπογιάννη το 1994 στη θέση Αγριελίτσες τής Κοινότητας Καυκανιάς, 7 χλμ προς Β. τής Ολυμπίας, και δημοσιεύτηκε την επόμενη χρονιά στα Πρακτικά τής Ακαδημίας Αθηνών, (τ. 70, σσ. 251- 254) αλλά και αλλού (βλ. Αραπογιάννη 1995). Πάνω στο «βότσαλο τής Καυκανιάς» διαβάζεται, μεταξύ άλλων, το ανθρωπωνύμιο Χάροy γραμμένο σε Γραμμική γραφή Β. Το όνομα μαρτυρείται και στην Ιλιάδα τού Ομήρου και ετυμολογικά σημαίνει «αυτός που έχει χαρούμενη όψη».
Τα υπόλοιπα κείμενα που είναι γραμμένα σε Γραμμική γραφή Β, στην πρώτη ελληνική γραφή, χρονολογούνται στον 15ο–13ο π.Χ. αιώνα, και είναι χαραγμένα πάνω σε πήλινες πινακίδες ή ζωγραφισμένα πάνω σε αγγεία (αμφορείς) και βρέθηκαν στα μυκηναϊκά ανάκτορα τής Κνωσού, τής Πύλου, των Μυκηνών, τής Τίρυνθας, των Θηβών και ακόμη στα Χανιά. Χάρη στην αποκρυπτογράφηση τής Γραμμικής γραφής Β, το 1952, από τον Άγγλο αρχιτέκτονα M.Ventris και τον συμπατριώτη του ελληνιστή J. Chadwick τα αρχαιότερα γραπτά μνημεία τής ελληνικής γλώσσας δεν είναι πια τα ομηρικά έπη αλλά τα μυκηναϊκά κείμενα. Και μολονότι το περιεχόμενό τους είναι λογιστικό και διοικητικό, μας διδάσκουν πολλά, πρώτιστα για την ιστορία τής γλώσσας μας. Από τη μελέτη των κειμένων αυτών συνάγεται με βεβαιότητα ότι, στα μυκηναϊκά χρόνια η ελληνική γλώσσα είναι πλήρως διαμορφωμένη και πλουσιότατη: απαντούν σ’ αυτά πλείστοι τεχνικοί όροι (βλ. Σαλή-Αξιώτη) και η σύνταξη δεν είναι μόνο παρατακτική. Είναι χαρακτηριστική η ακόλουθη πρόταση: ὅ Fίδε Φύγεβρις, ὅτε Fάναξ θῆκε ΑὐγὴFαν δαμοκόρον (: αυτό είδε ο Φύγεβρις, όταν ο ανώτατος άρχοντας τοποθέτησε τον Αυγεία φροντιστή του Δήμου). Καθώς τώρα η γλώσσα ανήκει στα πολιτιστικά φαινόμενα «μακράς διαρκείας», είναι αυτονόητο ότι, η ελληνική δεν διαμορφώθηκε μέσα σε λίγους αιώνες. Διαμορφώθηκε πολλούς αιώνες πριν από τον 17ο π.Χ. αιώνα, στον οποίον χρονολογείται το «βότσαλο τής Καυκανιάς». Εκείνο όμως που ενδιαφέρει περισσότερο είναι τούτο: στα μυκηναϊκά κείμενα απαντούν πλείστες λέξεις που επιβιώνουν στη σημερινή ελληνική . Παραθέτω μερικά παραδείγματα ξεκινώντας από τα κύρια ονόματα, ανθρωπωνύμια και τοπωνύμια. Πρώτα πρώτα δυο γυναικεία ονόματα, που συμβαίνει μάλιστα να έχουν παγκόσμια διάδοση, τα Αλεξάνδρα και Θεοδώρα. Απαντούν σε μια πινακίδα των Μυκηνών. Το τοπωνύμιο Θήβαι διαβάζεται σε πινακίδες των Μυκηνών και των Θηβών. Το όνομα έχει επιβιώσει ως τις μέρες μας μέσω τής προφορικής παράδοσης με τον τύπο Φήβα (για την τροπή της συλλαβής –Θη σε –Φη πβ. φηκάρι από το θηκάρι, φηλιάζω από το θηλιάζω κλπ). Βλακωδώς, οι Νεοέλληνες λόγιοι το γνήσιο Φήβα τής λαϊκής παράδοσης, που ξεκινάει χωρίς διακοπή από τα μυκηναϊκά, τουλάχιστον, χρόνια, αντικαταστήσαμε με το ψεύτικο Θήβα, που έχει λόγια προέλευση, δεν μαρτυρεί, επομένως, την συνέχεια τής γλωσσικής και εθνικής μας παράδοσης. Το τοπωνύμιο Τύλισος διαβάζεται σε πινακίδες τής Κνωσού. Το όνομα με τον ίδιο ακριβώς τύπο έχει επιβιώσει ως τις μέρες μας στην Κρήτη.
Μερικά παραδείγματα από τα προσηγορικά: Αγρός (η λέξη επιβιώνει ως τοπωνύμιο σε πολλούς τόπους), Ανεμος, Αργυρος, δεσμός, δῶρα (ονομ. πληθ.), θεός, κύπελλα (ονομ. πληθ.), ξίφος, ὄρος (η λέξη επιβιώνει ως τοπωνύμιο σε πολλούς τόπους), πέδιλα (ονομ. πληθ.), κύμινον, μέλι, σέλινον, σκέλος, τέμενος (η λέξη έχει επιβιώσει ως τοπωνύμιο), φάρμακον, φεάλα (με τον τύπο φιάλα επιβιώνει η λέξη στην Μεσσηνία), χαλκός, χρυσός.
Μερικά παραδείγματα από τα επίθετα: ἐλεύθερος, ἐρυθρός, ἱερός, ἄγριος, κακός, λεπτός, λευκός, ξανθός, παλαιός, πολύς.
Μερικά παραδείγματα από τα ρήματα: δέχομαι, ἔχω, καίω, λείπω, ὀφείλω, φέρω.
Μυκηναϊκό είναι και το: ἕνεκα
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η επιβίωση στη σημερινή Ελληνική όχι μόνο λεξιλογικών αλλά και μορφολογικών μυκηναϊκών στοιχείων. Ιδού μερικά παραδείγματα:
1) ονόματα θηλυκά σε -τρια, δηλωτικά επαγγέλματος, όπως ασκήτρια, ῥάπτρια κ.λ.π. Το ῥάπτρια μάλιστα απαντά με συνίζηση, δηλαδή ως ῥάπτρja. Πβ. νεοελληνικά ἀνυφάντρα, θερίστρα, μαζώχτρα, μαθήτρια αλλά και μαθήτρα, πλουμίστρα, ράφτρα, τραγουδίστρια κλπ.
2) ονόματα ουδέτερα σε -τρον, δηλωτικά οργάνων, όπως πύραυστρον (=μασιά). Πβ. ελληνικό ζύμωτρον, ξύστρο, σήμαντρο, σκιάχτρο κλπ.
3) ονόματα σύνθετα σε -φόρος, όπως κλαFιφόρος (=κλειδούχος). Πβ. πληθώρα νεοελληνικών συνθέτων σε -φόρος, όπως νεροφόρος κλπ.
Επομένως, με βάση τις γραπτές μαρτυρίες, οι ρίζες τής νέας Ελληνικής πηγαίνουν πίσω στα μυκηναϊκά χρόνια.
Από πού όμως κατάγεται η αρχαία ελληνική γλώσσα που γραπτώς μαρτυρείται από τον 17ο αιώνα ως σήμερα;
Η Ελληνική γλώσσα δεν είναι «ανάδελφη». Είναι μέλος τής μεγάλης οικογένειας των Ινδοευρωπαϊκών γλωσσών.
Αυτό σημαίνει ότι, παρουσιάζει φωνητικές, μορφολογικές, λεξιλογικές και συντακτικές αντιστοιχίες με πολλές άλλες γλώσσες που κατάγονται από την Ινδοευρωπαϊκή μητέρα γλώσσα. Οι γλώσσες αυτές είναι οι εξής: Ελληνική, Ιταλική, Γερμανική, Κελτική, Αλβανική, Θρακική, οι Βαλτοσλαβικές γλώσσες, Ινδοϊρανική, Χεττιτική, Αρμενική, και Τοχαρική. Δηλαδή, από την ινδοευρωπαϊκή μητέρα γλώσσα κατάγονται σχεδόν όλες οι γλώσσες τής Ευρώπης (πλην τής Βασκικής, Ουγγρικής, Φινλανδικής και Τουρκικής) και ακόμη μερικές τής Ασίας, η Αρμενική, η Ιρανική, η Ινδική, η Χεττιτική και η Τοχαρική.
Πρέπει όμως να τονισθεί ότι, η Ινδοευρωπαϊκή μητέρα γλώσσα δεν είναι γλώσσα μαρτυρημένη αλλά επανασυνθεμένη με βάση την συγκριτική μέθοδο. Η σύγκριση αυτή βασίζεται σε γλωσσικούς νόμους (π.χ. στην Ινδική, τα φωνήεντα α, ο, e συγχωνεύτηκαν σε α. Η θεωρία για την Ινδοευρωπαϊκή μητέρα γλώσσα ξεκίνησε το 1786 από τον Άγγλο δικαστή στις Ινδίες Sir William Jones και από τον Γερμανό γλωσσολόγο Franz Bopp (1791- 1867) και ενισχύθηκε στη συνέχεια από άλλους.
Ιδού μερικά παραδείγματα χαρακτηριστικά τής συγγένειας των Ινδοευρωπαϊκών γλωσσών.
1) Οι αριθμοί 2,3,7,8,9 στην Ελληνική, Ινδική και Λατινική·
Ελληνική Ινδική Λατινική Ιαπωνική
δύο dνa duo futatsu
τρεῖς trayas trēs mittsu
ἑπτὰ sapta septem nanatsu
ὀκτώ asta octo yattsu
ἐννέα nava novem kokonotsu
Οι αριθμοί 2,3,7,8,9 στην Ιαπωνική, η οποία δεν είναι Ινδοευρωπαϊκή γλώσσα, δηλώνονται με εντελώς διαφορετικές λέξεις.
2) Η λέξη ὄνομα στην Ελληνική, Ινδική, Λατινική, Γερμανική και Αρμενική είναι αντίστοιχα:ὄνομα nama nomen namen anum
Οι ποικίλοι αυτοί τύποι επήγασαν από αρχικό ινδοευρωπαϊκό nŏmn.
3) Η λέξη καρδιά στην Ελληνική, Λατινική, Λιθουανική, Σλαβική, Αγγλική, Γερμανική είναι αντίστοιχα:
καρδιά cor,cordis širdis srŭdice heart Herz
Οι ποικίλοι αυτοί τύποι επήγασαν από αρχικό ινδοευρωπαϊκό *krd.
4) To γ΄ ενικό του ρήματος εἰμί στη Ελληνική, Ινδική, Λατινική, Γερμανική, Ρωσσική είναι αντίστοιχα:
ἐστί astί est ist jestĭ
Οι ποικίλοι αυτοί τύποι επήγασαν από αρχικό ινδοευρωπαϊκό *esti
Φυσικά, οι φωνητικές, μορφολογικές, συντακτικές και λεξιλογικές αντιστοιχίες ανάμεσα στην Ελληνική και σε άλλες Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες αφθονούν και είναι αυτές που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι, υπήρξε μια αρχική μητέρα γλώσσα, η καλούμενη Ινδοευρωπαϊκή. Από αυτήν κατάγονται οι διάφορες Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες.
Οι γλωσσολόγοι έχουν διαπιστώσει ότι, η Αρχαία Ελληνική συγγένευε προπάντων με την Ινδοϊρανική (16 ισόγλωσσες) και κατά δεύτερο λόγο με την Αρμενική (10 ισόγλωσσες). Για την Αρμενική αρχαίες γραπτές πηγές δεν έχουμε. Έχουμε όμως και για την Ελληνική και για την Ινδοϊρανική. Εάν τώρα συγκρίνουμε την μυκηναϊκή Ελληνική από τη μια με την νέα Ελληνική και από την άλλη με την Ινδοϊρανική, θα διαπιστώσουμε ότι, η μυκηναϊκή Ελληνική είναι πολύ πιο κοντά στην νέα Ελληνική από την οποία απέχει περίπου τρεισήμισυ χιλιετίες.
Ο παρατιθέμενος πίνακας είναι χαρακτηριστικός.
Μυκ. Ελληνική Νέα ελληνική ινδικη
ἀγρός ἀγρός ajras
δεξιFός δεξιός dáksinah
ἐρυθρός ἐρυθρός rudhiráh
ζεῦγος ζεῦγος yoktá
ἱερός ἱερός isiram
λείπω λείπω rίnákti
λευκός λευκός rocáh
μήν μήνας mās
νέFος νέος/νιός návah
πατήρ πατέρας pitā
φέρω φέρω/φέρνω bhárāmί
Η μυκηναϊκή Ελληνική λοιπόν είναι πολύ πιο κοντά στην νέα Ελληνική από ό,τι στην Ινδοϊρανική. Η διαπίστωση αυτή υποδεικνύει ότι, το χρονικό διάστημα που χωρίζει την αρχαία Ελληνική και την Ινδοϊρανική από την Ινδοευρωπαϊκή μητέρα γλώσσα θα είναι μεγαλύτερο από τρεισήμισυ χιλιετίες, από το διάστημα δηλαδή που χωρίζει τη μυκηναϊκή Ελληνική από την νέα Ελληνική. Οι σημαντικές διαφορές, που παρουσιάζουν η αρχαία Ελληνική και η Ινδοϊρανική ήδη τον 15ο π.Χ. αιώνα, προϋποθέτουν παρέλευση χιλιετιών από τη χρονική στιγμή τής απόσπασής τους από την Ινδοευρωπαϊκή μητέρα γλώσσα. Εάν η Ελληνική και η Ινδοϊρανική είχαν αποσπασθεί από την Ινδοευρωπαϊκή μητέρα γλώσσα τρεισήμισυ περίπου χιλιετίες πριν από το 1500 π.Χ., οι δύο αυτές γλώσσες θα παρουσίαζαν συγγένεια ανάλογη με αυτήν που παρουσιάζει η μυκηναϊκή Ελληνική και η νέα Ελληνική, που απέχουν μεταξύ τους τρεισήμισυ χιλιετίες. Αυτό σημαίνει ότι, Ελληνική και Ινδοϊρανική θα αποσπάσθηκαν από την Ινδοευρωπαϊκή μητέρα γλώσσα πολύ πριν από το 5.000 π.Χ. Στο ίδιο συμπέρασμα οδηγεί και η συγκριτική μελέτη τής Ελληνικής με την Χεττιτική, τής οποίας τα γραπτά μνημεία χρονολογούνται στον 17ο-16ο αιώνα π.Χ.
Με βάση όλα τα παραπάνω, η γραπτή παράδοση τής Ελληνικής γλώσσας αρχίζει από τον 17ο π.Χ. αιώνα και η προφορική της τουλάχιστον από το 6.000 π.Χ.
Το συμπέρασμα αυτό, που βασίζεται σε γλωσσικά δεδομένα, δεν απέχει πολύ από το συμπέρασμα τού διακεκριμένου Άγγλου αρχαιολόγου και προϊστοριολόγου Colin Renfrew, ο οποίος πρόσφατα υπεστήριξε ότι, η Ελληνική γλώσσα άρχισε να διαμορφώνεται στην ελληνική χερσόνησο γύρω στο 6.500 π.Χ. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι η γνώμη τού ίδιου σοφού ότι, οι διαδοχικοί πολιτισμοί τού ελληνικού χώρου είναι προϊόντα τοπικών ανελίξεων. Η κοινώς κρατούσα επιστημονική γνώμη ότι, η ελληνική γλώσσα διαμορφώθηκε ανάμεσα στο 2100 με 1900 π.Χ. χρειάζεται αναθεώρηση.
Κοινή επίσης είναι η γνώμη ότι, οι Ινδοευρωπαίοι που εγκαταστάθηκαν σ’ αυτήν εδώ τη γωνιά τής γης με το προνομιούχο κλίμα, αυτοί που στα ιστορικά χρόνια ονομάζονται Έλληνες, συνάντησαν άλλους λαούς. Οι παλαιότεροι αυτοί κάτοικοι ονομάζονται «Προέλληνες» και η γλώσσα που μιλούσαν «Προελληνική».
Τα τελευταία χρόνια οι «Προέλληνες» διακρίνονται σε «Προέλληνες Ινδοευρωπαίους» και σε «Προέλληνες μη Ινδοευρωπαίους». Δηλαδή γίνεται λόγος για «Προέλληνες» παλαιότερους και νεότερους.
Πρέπει όμως να παρατηρηθεί και να υπογραμμισθεί ότι, λέξεις ή κατηγορίες λέξεων που μέχρι πριν λίγα χρόνια χαρακτηρίζονταν ως «προελληνικές» αποδείχτηκε στη συνέχεια ότι ,είναι γνήσιες ελληνικές. Π.χ. η συνηθέστατη αρχαία ελληνική κατάληξη –ευς (βασιλεύς κ.λπ) απέδειξε ο Perpillou ότι ,έχει ελληνική και όχι προελληνική καταγωγή. Το κύριο όνομα Ἀχιλ(λ)εύς έχει πειστικά αποδειχτεί ότι παράγεται από τις λέξεις Αχος (=λύπη, θλίψη) και λαός (=πολεμική ομάδα): έτσι ονομάστηκε ο πρωταγωνιστής τής Ιλιάδας γιατί με την μήνιν του (=τον θυμό του) προκάλεσε θλίψη στους άλλους πολεμιστές. Ελληνική και όχι προελληνική καταγωγή έχει και το θεωνύμιο Απόλλων (που μαρτυρείται τώρα στα μηκηναϊκά κείμενα με τον τύπο Ἀπέλλων), όπως έδειξε ο Heubeck (βλ. Συντομογραφίες). Ελληνικό και όχι προελληνικό είναι και το μέγαρον (βλ. Ruijgh).
Κατά τη γνώμη μου, η θεωρία περί «Προελλήνων Ινδοευρωπαίων» αλλά, ενδεχομένως, και η θεωρία περί «Προελλήνων μη Ινδοευρωπαίων» χρειάζεται επανεξέταση και αναθεώρηση. Μήπως η καλούμενη «Προελληνική» δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια πρωϊμότατη φάση της Ελληνικής; Την αφορμή για μια τέτοια σκέψη δίνει, σε μένα τουλάχιστον, η εξελικτική πορεία τής ελληνικής γλώσσας με βάση την μακραίωνη γραπτή της παράδοση.
Όσο και αν εκ πρώτης όψεως φαίνεται παράδοξο, η νέα ελληνική διδάσκει πόσο πρέπει να αποφεύγουμε να χαρακτηρίζουμε ως «προελληνικές» λέξεις τής αρχαίας ελληνικής των οποίων αγνοείται η ετυμολογία. Γιατί ενδέχεται οι λέξεις αυτές να είναι πανάρχαιες ελληνικές, τις οποίες αδυνατούμε να ετυμολογήσουμε, επειδή βυθίζονται σε μέγα βάθος χρόνου και έχουν πλήρως συσκοτισθεί, καθώς η σημασία των μορφολογικών στοιχείων από τα οποία απαρτίστηκαν έχει λησμονηθεί. Διδασκαλικό είναι, νομίζω, το ακόλουθο παράδειγμα. Στη νέα ελληνική (κυρίως στα νησιά τού Αιγαίου) απαντά μια σειρά τοπωνυμίων που λήγουν σε -οῦντα, -ούντας π.χ. Ἀλιμοῦντα (ἡ) στην Κάρπαθο και στη Χάλκη, Ἀμιθοῦντα (ἡ) στη Χίο, Δαφνοῦντα (ἡ) στην Άνδρο, Ἐλαιοῦντα (ἡ) στη Χίο, Ἐρεικοῦντα (ἡ) στη Χίο, Κυπεροῦντα (ἡ) στην Κύπρο, Μακοῦντα (ἡ) στην Κύπρο, Μαλοῦντα (ἡ) στην Κύπρο, Μαραθοῦντα (ἡ) στην Κύπρο και στη Σύμη, Μερικοῦντα (ἡ) στη Χίο, Πιπεροῦντα (ἡ) στην Κύπρο, Πισπιλοῦντα (ἡ) στη Χίο, Σαμακοῦντα (ἡ) στη Ρόδο, Σκαμνιοῦντα (ἡ) στη Λέσβο, Σπαρτοῦντα (ἡ) στην Κέα, Σ(υ)κοῦντα (ἡ) στη Λέσβο και στη Χίο, Σχινοῦντα (ἡ) νησάκι κοντά στη Φωκίδα, Σκινούντας (ὁ) στην Αστυπάλαια, Φαγοῦντα (ἡ) στη Σύμη, Φτεροῦντα (ἡ) στη Λέσβο κ.λπ. (βλ. Κίγκα 177-181). Εκτός από τα τοπωνύμια απαντά και το προσηγορικό παχοῦντα (ἡ) στη Γαύδο και σημαίνει είδος φαγητού (βλ. Γ. Χατζηδάκις, Γλωσσ. Ερ. Α΄ 108-109 και Β΄ 484). Η κατάληξη -οῦντα, καθώς δεν είναι παραγωγική σήμερα, είναι εντελώς ακατανόητη στους μη ειδικούς. Οι ειδικοί βέβαια γνωρίζουν την προέλευσή της. Γιατί όμως; Γιατί τα προστάδιά της μαρτυρούνται γραπτώς στη μυκηναϊκή και ομηρική ελληνική: -Fεις, γενική -Fεντος> -όFεις, γενική -όFεντος > -όεις, γενική -όεντος > -οῦς, γενική -οῦντος με αιτιατική -οῦντα απόπου νέα ονομαστική -ούντας (αρσενικό) και -οῦντα (θηλυκό). Η σημερινή λοιπόν κατάληξη -οῦντα, -ούντας μάς είναι κατανοητή, γιατί μπορούμε να παρακολουθήσουμε την εξελικτική της πορεία. Ας σημειωθεί ότι, και η κατάληξη –όεις στην κλασική εποχή είχε χάσει την παραγωγικότητά της. Ήδη στον Όμηρο ο πόλεμος χαρακτηρίζεται πολύδακρυς, υποκατάστατο τού αρχαιπρεπέστερου δακρυόεις «γεμάτος δάκρυα».
Και από τα γνωστά μεταβαίνουμε τώρα στα άγνωστα. Το τοπωνύμιο Κόρινθος γίνεται κοινώς παραδεκτό ότι, είναι προελληνικό. Είμαστε βέβαιοι ότι η κατάληξη –ινθος είναι προελληνική; Μήπως έχουμε να κάνουμε με ένα μορφολογικό απολίθωμα τής Ελληνικής, τού οποίου τη σημασία αδυνατούμε να ανιχνεύσουμε ελλείψει παλαιοτέρων γραπτών μαρτυριών; Έστω όμως ότι, η άγνωστης προέλευσης κατάληξη –ινθος είναι προελληνική. Το τοπωνύμιο Κόρινθος είναι υποχρεωτικό να χαρακτηρισθεί προελληνικό; Και πάλι η νέα ελληνική μπορεί να μας βοηθήσει. Σ’ αυτήν απαντά πληθώρα λέξεων που έχουν σχηματισθεί με την κατάληξη –τζής π.χ. βιολιτζής, γανωτζής, καταφερτζής, παλιατζής, πλακατζής, ταξιτζής, ψιλικατζής κ.λπ κ.λπ. Η κατάληξη –τζης αναμφισβήτητα έχει τουρκική προέλευση (<-ci). Οι παραπάνω όμως λέξεις είναι τουρκικές; Τουρκική προέλευση έχει και η κατάληξη –λίκι (<-lικ). Οι λέξεις όμως αρχονταλίκι, βουλευτιλίκι και ακόμη αντριλίκι, αρχηγιλίκι, γοητιλίκι κ.λπ. είναι τουρκικές;
Επανερχόμαστε στο Κόρινθος. Ανεξάρτητα από την καταγωγή τής κατάληξης –ινθος, το τοπωνύμιο είναι προελληνικό ή ελληνικό; Όποιος γνωρίζει ότι, αρχικά Κόρινθος ονομαζόταν όχι η γνωστή πόλη αλλά ο τεράστιος πέτρινος στρογγυλός όγκος που δεσπόζει τής περιοχής, δύσκολα θα αρνηθεί να σχετίσει το τοπωνύμιο με τις αρχαίες ελληνικές λέξεις κόρυς, -θος (ήδη στα μυκηναϊκά) «περικεφαλαία», κόρυδος, κορυδαλός (το γνωστό πτηνό με το χαρακτηριστικό λοφίο), κορόνη «ρόπαλο με σιδερένιο περίβλημα στο ένα άκρο», Κόρυμβος «κορυφή», κορυφή κλπ. Το τοπωνύμιο, λοιπόν, Κόρινθος δεν είναι προελληνικό αλλά παμπάλαιο ελληνικό, σχηματισμένο από τη ρίζα κορ- «στρογγυλός, αυτός που έχει στρογγυλή κορφή» και την άγνωστης σημασίας κατάληξη –ινθος. Τής ίδιας ετυμολογικής αρχής είναι το τοπωνύμιο Τρικόρυθος (ἡ) της περιοχής του Μαραθώνα, που συγκαταλέγεται στα «προελληνικά». Το Τρικόρυθος είναι σύνθετο με α΄ συνθετικό το τρία και β΄ το ουσιαστικό κόρυς, -υθος «περικεφαλαία». Η περιοχή ονομάστηκε από την ομοιότητα τριών λόφων με περικεφαλαίες.
Αυτά εν πάση συντομία και υπό μορφήν πρόδρομης ανακοίνωσης περί των καλουμένων «Προελλήνων» προσθέτοντας ότι συμμερίζομαι την διαπίστωση τού Χρ. Δάλκου (2001, σ. 6) ότι «η λεγόμενη ‘προ-’ ελληνική είναι στην ουσία πρωτοελληνική».
Αυτονόητο είναι ότι η ελληνική γλώσσα περιέχει και λέξεις δάνεια από άλλους μη ινδοευρωπαϊκούς λαούς, με τους οποίους οι δαιμόνιοι Έλληνες ήρθαν σε επαφή και «έδωσαν κι επήραν».
Η ελληνική, ………….. τα αρχαιότερά της κείμενα είναι κατά τι νεότερα από τον 16ο π.Χ. αιώνα. Η διαπίστωση ανήκει στους διαπρεπείς γλωσσολόγους Humbert, Risch, και Duhoux και είναι ορθή. Τα υπόλοιπα κείμενα που είναι γραμμένα σε Γραμμική γραφή Β, στην πρώτη ελληνική γραφή, χρονολογούνται στον 15ο–13ο π.Χ. αιώνα, είναι χαραγμένα πάνω σε πήλινες πινακίδες ή ζωγραφισμένα πάνω σε αγγεία (αμφορείς) και βρέθηκαν στα μυκηναϊκά ανάκτορα της Κνωσού, τής Πύλου, των Μυκηνών, τής Τίρυνθας, των Θηβών και ακόμη στα Χανιά. Χάρη στην αποκρυπτογράφηση τής Γραμμικής γραφής Β, το 1952, από τον Άγγλο αρχιτέκτονα M.Ventris και τον συμπατριώτη του ελληνιστή J. Chadwick τα αρχαιότερα γραπτά μνημεία της ελληνικής γλώσσας δεν είναι πια τα ομηρικά έπη αλλά τα μυκηναϊκά κείμενα. Και μολονότι το περιεχόμενό τους είναι λογιστικό και διοικητικό, μας διδάσκουν πολλά, πρώτιστα για την ιστορία της γλώσσας μας. Από τη μελέτη των κειμένων αυτών συνάγεται με βεβαιότητα ότι, στα μυκηναϊκά χρόνια η ελληνική γλώσσα είναι πλήρως διαμορφωμένη και πλουσιότατη: απαντούν σ’ αυτά πλείστοι τεχνικοί όροι (βλ. Σαλή-Αξιώτη) και η σύνταξη δεν είναι μόνο παρατα κτική……………….Καθώς τώρα η γλώσσα ανήκει στα πολιτιστικά φαινόμενα «μακράς διαρκείας», είναι αυτονόητο ότι, η ελληνική δεν διαμορφώθηκε μέσα σε λίγους αιώνες. Διαμορφώθηκε πολλούς αιώνες πριν από τον 17ο π.Χ. αιώνα, στον οποίον χρονολογείται το «βότσαλο της Καυκανιάς».
Μερικά παραδείγματα από τα προσηγορικά: Αγρός (η λέξη επιβιώνει ως τοπωνύμιο σε πολλούς τόπους), Ανεμος, Αργυρος, δεσμός, …………… Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η επιβίωση στη σημερινή Ελληνική όχι μόνο λεξιλογικών αλλά και μορφολογικών μυκηναϊκών στοιχείων……………..
Επομένως, με βάση τις γραπτές μαρτυρίες, οι ρίζες τής νέας Ελληνικής πηγαίνουν πίσω στα μυκηναϊκά χρόνια.
Ποια ήταν όμως η κοιτίδα των Ινδοευρωπαίων προτού διασπαρούν στον τεράστιο γεωγραφικό χώρο, που απλώνεται από την Ισλανδία ως την Ινδία (πεδιάδα του Γάγγη ποταμού), και για πόσο χρονικό διάστημα παρέμειναν ενωμένοι; Πότε αυτοί, που πολύ αργότερα ονομάστηκαν Έλληνες, αποσπάστηκαν από τον αρχικό ινδοευρωπαϊκό πυρήνα;
Από εδώ και πέρα κινούμεθα στο αχανές βασίλειο των υποθέσεων.
Κατά κανόνα, η αρχική κοιτίδα των Ινδοευρωπαίων τοποθετείται στη Βόρεια Ευρώπη. Κατά τη γνώμη μου, όχι ο αφιλόξενος βορράς, αλλά ο χώρος εκατέρωθεν του Αιγαίου με το προνομιούχο κλίμα, όμοιο από το 8.000 π.Χ. (βλ. Θεοχάρη, ΙΕΕ τ. Α΄, σ. 44), και την ιδεώδη γεωμορφολογία θα ήταν ο πιο κατάλληλος να θεωρηθεί ως η αρχική κοιτίδα των Ινδοευρωπαίων. Φυσικά, μια τέτοια θεωρία χρειάζεται τεκμηρίωση γλωσσική, αρχαιολογική και ανθρωπολογική.(: που όπως γράγεται πιο πάνω , δεν υφίσταται)
Ως προς την ηλικία τής ελληνικής γλώσσας, θα αποτολμήσω μια υπόθεση βασιζόμενος κυρίως στη συγκριτική μελέτη της μυκηναϊκής Ελληνικής με τη νέα Ελληνική.
. ……………….
Και από τα γνωστά μεταβαίνουμε τώρα στα άγνωστα. Το τοπωνύμιο Κόρινθος γίνεται κοινώς παραδεκτό ότι είναι προελληνικό. Είμαστε βέβαιοι ότι η κατάληξη –ινθος είναι προελληνική; Μήπως έχουμε να κάνουμε με ένα μορφολογικό απολίθωμα της Ελληνικής, τού οποίου τη σημασία αδυνατούμε να ανιχνεύσουμε ελλείψει παλαιοτέρων γραπτών μαρτυριών; Έστω όμως ότι η άγνωστης προέλευσης κατάληξη –ινθος είναι προελληνική. Το τοπωνύμιο Κόρινθος είναι υποχρεωτικό να χαρακτηρισθεί προελληνικό; Και πάλι η νέα ελληνική μπορεί να μας βοηθήσει. Σ’ αυτήν απαντά πληθώρα λέξεων που έχουν σχηματισθεί με την κατάληξη –τζής π.χ. βιολιτζής, γανωτζής, καταφερτζής, παλιατζής, πλακατζής, ταξιτζής, ψιλικατζής κ.λπ κ.λπ. Η κατάληξη –τζης αναμφισβήτητα έχει τουρκική προέλευση (<-ci). Οι παραπάνω όμως λέξεις είναι τουρκικές; Τουρκική προέλευση έχει και η κατάληξη –λίκι (<-lικ). Οι λέξεις όμως αρχονταλίκι, βουλευτιλίκι και ακόμη αντριλίκι, αρχηγιλίκι, γοητιλίκι κ.λπ. είναι τουρκικές;
Αυτά εν πάση συντομία και υπό μορφήν πρόδρομης ανακοίνωσης περί των καλουμένων «Προελλήνων» προσθέτοντας ότι συμμερίζομαι τη διαπίστωση του Χρ. Δάλκου (2001, σ. 6) ότι «η λεγόμενη ‘προ’ ελληνική είναι στην ουσία πρωτοελληνική».
Αυτονόητο είναι ότι η ελληνική γλώσσα περιέχει και λέξεις δάνεια από άλλους μη ινδοευρωπαϊκούς λαούς, με τους οποίους οι δαιμόνιοι Έλληνες ήρθαν σε επαφή και «έδωσαν κι επήραν».
Αυτή είναι, κατά τη γνώμη μου, η καταγωγή της ελληνικής γλώσσας, η καταγωγή της γλώσσας ενός λαού, ο οποίος τρεις φορές στη διάρκεια της ιστορίας του, στη μυκηναϊκή περίοδο, στα κλασικά χρόνια και στην εποχή της ακμής της βυζαντινής αυτοκρατορίας, ανέλαβε, όπως παρατηρεί ο C. Blegen (βλ. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ. Α΄, σ. 9), την παγκόσμια πολιτιστική και πνευματική ηγεσία.Ο πολιτισμός των Προελλήνων επηρέασε βαθιά τους Έλληνες. Ο νέος λαός, που προήλθε από την βαθμιαία αφομοίωση των προελληνικών στοιχείων, δεν θυμάται πια τα εθνολογικά του χαρακτηριστικά και θεωρεί τον εαυτό του ότι, ήταν ανέκαθεν ιθαγενής στον ελλαδικό χώρο. Οι μεγάλες ομοιότητες, που παρουσιάζουν οι γλώσσες τής Ευρασίας μεταξύ τους, δηλώνουν ότι, αυτές οι γλώσσες έχουν κάποιο κοινό πρόγονο και ομιλούνταν από ανθρώπους που ζούσαν σε ένα συγκεκριμένο γεωγραφικό τόπο. Λόγω κάποιων περιστάσεων, όπως μετανάστευση, πόλεμος ή εμπόριο, οι άνθρωποι εξαπλώθηκαν και η γλώσσα τους διαφοροποιήθηκε, γεννώντας ποικίλες θυγατρικές γλώσσες. Οι διαφορές που παρατηρούνται οφείλονται στο πέρασμα τού χρόνου, καθώς και στην επίδραση των τοπικών γλωσσών που προϋπήρχαν.»
2.-Η αντίθετη άποψη
Από το διαδίκτυο αντιγράφουμε: Μήπως αυτή η λεγόμενη «Ινδοευρωπαϊκή γλώσσα» και η κάποια «άγνωστη μεσογειακή», θα έπρεπε να λέγεται Ελληνοκρητομινωϊκή; O αρχαιολόγος S.K.CHATTERGI στο κεφάλαιο τού περίφημου βιβλίου του «Ιστορία και πολιτισμός τού Ινδικού λαού» όχι μονάχα παραδέχεται την μεγάλη μετανάστευση από τα νησιά τού Αιγαίου με επίκεντρο την νήσο Κρήτη, αλλά επιμένει στην καταγωγή τού ινδικού λαού από τους «προέλληνες» τού Αιγαίου.
Επίσης από το διδίκτυο αντιγράφουμε κείμενο που προβάλλει σκοπιμότητες για την υποστήριξη τής θεωρία τής Ινδοεηηυρωπαικής γλώσσας. Καθώς και το κείμενο αυτό είναι ανυπόγραφο και χωρίς βιβλιογραφικές παραπομπές,παραλείπουμε τους χαρακτηρισμούς, και περιοριζόμαστε να παραθέσουμε μικρό απόσπασμα (Το πλήρες κείμενο είναι στο παράρτημα): « ……….Οι υποστηρικτές τής Ινδοευρωπαϊκής θεωρίας …………Για να αποδείξουν για παράδειγμα την υπόθεση ότι, η ελληνική λέξη πατήρ, η αγγλική father και η σανσκριτική pita προέρχονται (υποτίθεται) από την υποτιθέμενη ινδοευρωπαϊκή λέξη pƏter επινόησαν τον λεγόμενο νόμο τού Grimm …, σύμφωνα με τον οποίον το ψιλό p ετράπη σε δασύ f, καθώς και την αστήρικτη υπόθεση ότι, στην «ινδοευρωπαϊκή γλώσσα» υπήρχε ένας ακαθόριστος φθόγγος Ə, που στις άλλες γλώσσες έγινε a, e, i, και ό,τι άλλο τους βολεύει.Αυτές οι υποθέσεις αντικρούονται από πορίσματα τής σύγχρονης έρευνας που αποδεικνύουν ότι, οι λέξεις που μοιάζουν ήταν απλούστατα ελληνικές, τις οποίες οι ξένοι για διάφορους λόγους δεν μπορούσαν να προφέρουν σωστά (ενδεχομένως γιατί δεν διέθεταν τα ελληνικά γονίδια), και τις διέδωσαν με λάθος τρόπο στις χώρες τους………….. Σχετικά δε με το σανσκριτικό pita, ιστορικοσυγκριτικές ψυχοπαιδαγωγικές έρευνες χρηματοδοτούμενες από την Αρχιεπισκοπή Αθηνών έχουν αποκαλύψει ότι , οι Ινδοί μαθητές, επειδή δεν χρησιμοποιούσαν πολυτονικό, είχαν δυσλεξία, και γι΄ αυτό μπέρδευαν το πατήρ και το έγραφαν pita.Ένας Ινδός αρχαιολόγος αναζητώντας παλιούς ναούς βουδικούς στο Πακιστάν το 1922, βρήκε τον ένα μετά τον άλλο έξι σφραγιδόλιθους με εικονογραφική ανάγλυφη παράσταση, τέλειας τέχνης. Μην κατορθώνοντας να τους ερμηνεύσει , αποτείνεται στον ανατολιστή αρχαιολόγο SIR JOHN MARSHAL, στο οποίο παρέδωσε τα ευρήματα του. Στα 1925 γίνηκε γνωστό, ότι, κάποια σχέση ανάμεσα σ'αυτούς τους δακτυλιόλιθους πρέπει να υπάρχει, με την εικονογραφική παράσταση τού Δίσκου τής Φαιστού.»(:Ας μην αποκλείουμε πάντως,ότι,μπορεί να πρόκειται για έργο ξένων επισκεπτών στη Κρήτη: «Ιστορία τής Ανθρωπότητος» ό.π.574)»
Ο Αρης Πουλιανός,δέχεται ότι, στη πλειοψηφία τους οι Σλαβομακεδόνες, όπως και οι Ελληνες τής Μακεδονίας,είναι απόγονοι αυτόχθονου πληθυσμού,ότι,οι τύποι που αποτελούν την ανθρωπολογική σύνθεση τού λαού τής Ελλάδος,είναι αυτόχθονης καταγωγής,ότι,τα παλαιά ανθρωπολογικά στοιχεία δείχνουν ότι, υπάρχει γενετική αλληλουχία στον πληθυσμό τής Ελλάδας, από την Νεολιθική εποχή(: 10.000 στη Δ.Ασία,5.500 στην Κεντρική Ευρώπη,πιθανον 6.500 στην Ελλάδα ως τη σύγχρονη,ότι, τα αρχαιολογικα ,ιστορικά, εθνογραφικά και γλωσσολογικά στοιχεία δείχνουν ότι, βασικά υπάρχει συνέχεια όλων των φυλών και λαών που κατώκησαν στο χώρο τής Ελλάδας σ΄όλους τους καιρούς και ,ότι, ο πληθυσμός τής Ελλάδος, βασικά είναι αυτόχθων.
Γιά να καταλήξει στο συμπέρασμα αυτό,ο Πουλιανός μελέτησε ανθρωπολογικά περισσότερους από 3000 κατοίκους τής Ελλάδας. Θεμελίωσε επιστημονικά την άποψη ότι, υπάρχει αδιάκοπη φυλετική ενότητα των Ελλήνων τουλάχιστον από τη Νεολιθική εποχή. Απέδειξε επίσης ότι, οι Βλάχοι (βλαχόφωνοι) και οι Σλαβομακεδόνες (σλαβόφωνοι) είναι στην πλειοψηφία τους απόγονοι αυτόχθονος πληθυσμού. Υπεστήριξε δηλαδή ότι, αδιακρίτως τής γλωσσικής διαφοράς των σλαβοφώνων και βλαχοφώνων από τους Έλληνες, και οι δύο αυτές κατηγορίες ανήκουν στους Ελληνικούς Ανθρωπολογικούς τύπους και επομένως είναι και αυτοί αναπόσπαστα μέλη τής Ελληνικής οικογένειας.
Μετά τη διδακτορική του διατριβή ο Πουλιανός έκανε πάνω από 20.000 ανθρωπομετρήσεις και ανθρωποσκοπήσεις στον ευρωπαϊκό χώρο και ιδιαίτερα στα Βαλκάνια. Το συμπέρασμά του είναι ότι, είμαστε απόγονοι ενός αρχαιότατου λαού που κατοικούσε στη νοτιοανατολική άκρη τής Βαλκανικής. Ενός λαού με δύο βασικούς τύπους ανθρώπων: τον Μεσογειακό και τον Ηπειρωτικό (Διναρικό). Και οι δύο ανθρωπολογικοί τύποι είναι αυτόχθονες. Ο Πουλιανός έκανε επίσης ανθρωπολογικές μελέτες στην Κρήτη και υποστήριξε ότι, η πλειονότητα τού σημερινού πληθυσμού τής Κρήτης είναι αυτόχθονες καταγωγής τουλάχιστον από τής Νεολιθικής εποχής. Αποκρούονται λοιπόν και οι ισχυρισμοί περί καταγωγής των Κρητών τής Μινωικής εποχής από τη Λιβύη τής Αφρικής. Βασική διαπίστωση των ανθρωπολογικών του ερευνών είναι ότι ,η πλειονότητα τού σημερινού πληθυσμού τής Κρήτης είναι καταγωγής αρχαιότερης των χρόνων που χαρακτηρίζονται από την εμφάνιση των Αχαιών.
Ο Πουλιανός μελέτησε επίσης ανθρωπολογικά και τους Σαρακατσάνους. Το συμπέρασμά του είναι ότι οι Σαρακατσάνοι, οι οποίοι είναι Έλληνες, είναι ο αρχαιότερος λαός τής Ευρώπης, ηλικίας 50.000 ετών. Οι Σαρακατσάνοι μιλούσαν πάντοτε και μιλούν Ελληνικά. Έτσι συμπέρανε ότι η Ελληνική γλώσσα είναι 50.000 ετών τουλάχιστον. Η θέση του ότι, οι Σαρακατσάνοι είναι ο αρχαιότερος λαός της Ευρώπης παρουσιάστηκε στο 10ο Διεθνές Συνέδριο Ανθρωπολογικών και Εθνολογικών Επιστημών, το οποίο έγινε στο Σικάγο το 1973 και έγινε δεκτή. Οι Σαρακατσάνοι ανήκουν στον Ηπειρωτικό ανθρωπολογικό τύπο.
Aξίζει τον κόπο ν΄αναφερθούμε λίγο περισσότερο στον Αρη Πουλιανό.
Το 1961 ο Άρης Πουλιανός παρουσίασε τη διδακτορική του διατριβή στην αίθουσα τού Ανθρωπολογικού Ινστιτούτου τής Μόσχας. Πάνω από 150 Ρώσοι επιστήμονες τής Ακαδημίας Επιστημών τής τότε Σοβιετικής Ένωσης καταχειροκρότησαν τον Πουλιανό και στην ψηφοφορία που έγινε το Επιστημονικό Συμβούλιο τού Ανθρωπολογικού Ινστιτούτου τής Μόσχας ψήφισε παμψηφεί να δοθεί στον Πουλιανό ο τίτλος τού διδάκτορα τής Βιολογίας τού Πανεπιστημίου τής Μόσχας.
Ας δούμε τι είπε ,μεταξύ άλλων, στην ομλία του ένα από τα μέλη τού Επιστημονικού Συμβουλίου για την εργασία τού Πουλιανού,ο δρ. Σ.Α. Τόκαρεφ, διευθυντής τής έδρας τής Εθνογραφίας τού Πανεπιστημίου τής Μόσχας και διευθυντής τού Τμήματος τής Εθνογραφίας των λαών τής Ευρώπης στο Ινστιτούτο Εθνογραφίας τής Ακαδημίας Επιστημών τής ΕΣΣΔ:
«Η εργασία τού Άρη Ν. Πουλιανού…παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και για την Εθνογραφική Επιστήμη…Ως τώρα για το ζήτημα αυτό (σ.σ. τής καταγωγής τού Ελληνικού λαού) στην επιστήμη είχε γίνει γενικά δεκτή η άποψη (Φαλμεράυερ) ότι, οι σύγχρονοι Έλληνες ιστορικά έχουν πολύ λίγα κοινά με τους αρχαίους Έλληνες, ιδρυτές τού αρχαίου πολιτισμού, ότι, οι σύγχρονοι Έλληνες στο μεγαλύτερο μέρος τους αντιπροσωπεύουν απογόνους Σλάβων, Αλβανών και άλλων λαών, που μετοίκησαν στην Ελλάδα και συγχωνεύτηκαν με τους Έλληνες τής Βυζαντινής εποχής. Αντίθετα, ο συγγραφέας τής παρούσας εργασίας, αρκετά πειστικά και στηριγμένος σε ανάλογο υλικό, δείχνει ότι, όποια κι αν ήταν η επίδραση των Σλάβων και των άλλων λαών που ήρθαν σε επαφή με τους Έλληνες, ο λαός τής σύγχρονης Ελλάδας είναι βασικά απόγονος τού αρχαίου πληθυσμού τής Βαλκανικής και των νήσων τού Αιγαίου. Δεν επήλθε σημαντική αλλαγή στον πληθυσμό τής χώρας ακόμα και στην περίοδο των μεγάλων μετακινήσεων των λαών, στην αρχή τού Μεσαίωνα. Αυτό το συμπέρασμα τού Α.Ν. Πουλιανού υποστηρίζεται από σοβαρό υλικό και έχει βεβαίως ουσιαστική σημασία»
Επιστημονικές έρευνες γενετιστών τού πανεπιστημίου Στάνφορντ των ΗΠΑ και τού Πανεπιστημίου Παβίας τής Ιταλίας και η έρευνα τού καθηγητή Γενετικής τού Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνου Τριανταφυλλίδη (Τομέας Γενετικής Ανάπτυξης και Μοριακής Βιολογίας) έχουν φτάσει σε όμοια συμπεράσματα για την καταγωγή των Ελλήνων με αυτά τού Άρη Πουλιανού.Στην έρευνα απομονώθηκε DNA από δείγματα αίματος ανδρών από την Ελλάδα, που ζουν σε κοινότητες στις οποίες υπάρχουν γνωστοί νεολιθικοί οικισμοί. Αυτά τα αποτελέσματα συγκρίθηκαν με παρόμοια ερευνητικά αποτελέσματα από διάφορες περιοχές της Ευρώπης, τής Ανατολίας και τής Αφρικής.
Από την έρευνα αυτή προέκυψαν τα εξής:
1. Οι Κρήτες κατάγονται από τους προγόνους τού Μινωικού πολιτισμού και ο Μινωικός πολιτισμός δεν οφείλεται σε αποικισμό από την Αίγυπτο ή τη Λιβύη, όπως υποστήριζαν ορισμένοι.
2. Το DNA των σύγχρονων Ελλήνων κατάγεται από τη Νεολιθική εποχή και είναι σε άμεση συνέχεια με αυτό των αρχαίων Ελλήνων, χωρίς να έχει υποστεί ιδιαίτερες προσμίξεις. Έτσι ανατρέπεται τόσο η αφροκεντρική θεωρία σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα αποικίστηκε από νεγροειδείς κατοίκους τής Αφρικής, από τους οποίους κατάγονται οι μετέπειτα Έλληνες, και σύμφωνα με την οποία δήθεν ο αρχαίος Ελληνικός πολιτισμός είναι αντιγραφή των πολιτισμών τής Αφρικής, όσο και η θεωρία ότι, δήθεν οι σύγχρονοι Έλληνες δεν κατάγονται από τους αρχαίους Έλληνες. Στην πραγματικότητα κατάγονται από τους προγόνους των αρχαίων Ελλήνων, τους νεολιθικούς κατοίκους της Ελλάδας.
3. Το DNA των Ελλήνων είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικό και είναι από τα αρχαιότερα της Ευρώπης.
4. Οι Έλληνες δεν επηρεάστηκαν γενετικά ούτε από τους Σλάβους ούτε από τους Τούρκους. Ανατρέπεται δηλαδή οριστικά η θεωρία του Φαλμεράυερ. Ο καθηγητής Τριανταφυλλίδης δήλωσε: «Όπως γνωρίζουμε, σε διάφορες περιόδους έχουν έρθει Σλάβοι στην Ελλάδα. Το DNA των Ελλήνων δεν έχει καμία γενετική σχέση με το DNA των Σλάβων. Όλα τα στοιχεία μας έδειξαν ότι, η γενετική ομάδα που χαρακτηρίζει τους Σλάβους έχει μια συχνότητα 50% σε αυτούς και μια συχνότητα κάτω του 10% στους Έλληνες, όπως δηλαδή ισχύει σε όλη την εγγύς Ανατολή. Γεγονός που σημαίνει ότι, η επιμειξία μεταξύ Ελλήνων και Σλάβων έγινε σε τόσο μικρή συχνότητα, ούτως ώστε να μη μπορεί να διαπιστωθεί σήμερα με τις μεθοδολογίες έρευνας DNA».
5. Το DNA των Ελλήνων δείχνει σε ποσοστό 99,5% ότι, πρόκειται για καθαρά «Καυκάσια» (λευκή) φυλή. Αυτό σημαίνει ότι, η συνεισφορά άλλων πληθυσμών εκτός από τη λευκή φυλή στη γενετική σύσταση των Ελλήνων είναι ελάχιστη (0,5%).
6. Οι Έλληνες όχι μόνο δεν επηρεάστηκαν γενετικά από άλλους λαούς, αλλά αντίθετα μετέδωσαν το DNA τους και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ο καθηγητής Τριανταφυλλίδης δήλωσε: «Βασικό συμπέρασμα τής έρευνας είναι το εξής: Από τη νότια Βαλκανική, δηλαδή από τις πεδιάδες τής Θεσσαλονίκης, τής Κεντρικής Μακεδονίας και τής Θεσσαλίας ξεκίνησε η μετακίνηση εποίκων, ακολουθώντας την κοιλάδα τού Αξιού και κατόπιν τού Δούναβη, και έφτασαν στις βόρειες περιοχές. Οι Έλληνες δηλαδή ξεκίνησαν και πήγαν στην Ευρώπη από τη Μακεδονία και άλλες περιοχές και μετέφεραν τον πολιτισμό τους και το DNA τους στη Δυτική Ευρώπη»
7. Η νότια Ιταλία κατοικείται από άτομα Ελληνικής καταγωγής. Ο καθηγητής Τριανταφυλλίδης δήλωσε: «Η σύγκριση του DNA των κατοίκων τής Ελλάδας και ειδικότερα τής Πελοποννήσου με το DNA των κατοίκων τής Νότιας Ιταλίας (Απουλία, Καλαβρία κ.λπ.) σε μεγάλο ποσοστό έχουν το ίδιο DNA με τους Έλληνες. Είναι γνωστό ότι, αυτές οι περιοχές τής «Μεγάλης Ελλάδας» είχαν αποικιστεί στους ιστορικούς χρόνους από Έλληνες, π.χ. Πελοποννήσιους. Έτσι για άλλη μια φορά τεκμηριώνεται ότι, η «Μεγάλη Ελλάδα» στη Νότια Ιταλία αποτελείται κυρίως από ελληνικούς πληθυσμούς και το γενετικό αποτύπωμα, η γενετική υπογραφή αυτών των Ελλήνων, εξακολουθεί να αποκαλύπτεται ύστερα από 2.500 χρόνια μετά πάλι στους κατοίκους της Νότιας Ιταλίας».
Το 1939 ο Αμερικανός ανθρωπολόγος Carleton Coon είχε επισημάνει ότι, «είναι ανακριβές να λέγεται ότι, οι σύγχρονοι Έλληνες είναι διαφορετικοί σωματικά από τους αρχαίους Έλληνες. Μια τέτοια δήλωση βασίζεται στην άγνοια τού Ελληνικού εθνικού χαρακτήρα…Είναι η προσωπική μου αντίδραση στους ζωντανούς Έλληνες ότι, η συνέχειά τους με τους προγόνους τους του αρχαίου κόσμου είναι αξιοσημείωτη ……..»
Στον «Πανηγυρικό» τού Ισοκράτη, (Πανηγυρικός 23. 3-7) τού οποίου ασφαλώς η επιστημονική βαρύτητα ως προς το σημείο που θίγει,θάπρεπε να αντιμετωπισθεί με προσοχή,αναφέρεται:
«Ὁμολογεῖται μὲν γὰρ τὴν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι καὶ μεγίστην καὶ παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις ὀνομαστοτάτην: οὕτω δὲ καλῆς τῆς ὑποθέσεως οὔσης, ἐπὶ τοῖς ἐχομένοις τούτων ἔτι μᾶλλον ἡμᾶς προσήκει τιμᾶσθαι. Tαύτην γὰρ οἰκοῦμεν οὐχ ἑτέρους ἐκβαλόντες οὐδ' ἐρήμην καταλαβόντες οὐδ' ἐκ πολλῶν ἐθνῶν μιγάδες συλλεγέντες, ἀλλ' οὕτω καλῶς καὶ γνησίως γεγόναμεν, ὥστ' ἐξ ἧσπερ ἔφυμεν, ταύτην ἔχοντες ἅπαντα τὸν χρόνον διατελοῦμεν αὐτόχθονες ὄντες ».(: απόδοση;Η πόλη μας αναγνωρίζεται ως η αρχαιότερη, η μεγαλύτερη και η πιο φημισμένη σε όλο το κόσμο. Αφού λοιπόν η αρχή τής ιστορίας της είναι τόσο ένδοξη, πρέπει να τιμηθούμε ακόμη περισσότερο για τη συνέχειά της. Γιατί εμείς που κατοικούμε σ΄αυτήν την πόλη, δεν διώξαμε από δω τους κατοίκους ούτε τη βρήκαμε έρημη ούτε συγκεντρωθήκαμε πολλοί λαοί και ήλθαμε να την καταλάβουμε. Η καταγωγή μας είναι τόση καλή και γνήσια, ώστε η ίδια γη, στην οποία γενηθήκαμε, βρίσκεται στην κατοχή μας χωρίς καμιά διακοπή».)
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, ΤΗΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ(;) ΤΗΝ ΛΕΞΑΡΙΘΜΙΚΗ « ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ¨ΤΗΣ (;)ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΒΛΕΠΤΙΚΟΤΗΤΑ(;) ΤΗΣ
Ο υποτιθέμενος αναγνώστης θα μας συγχωρήσει τα όσα παρατίθενται πιο κάτω.Αφορούν απόψεις ευρέως διαδεδομένες,και κρίθηκε σκόπιμο σε μια προσπάθεια « συμβολικής» πληρότητας,να τις παραθέσουμε, αυτούσιες, χωρίς να τις αλλοιώσουμε ,ούτε ως προς την ουσία ούτε ως προς τη μορφή,όπως τις αναγνώσαμε στο διαδίκτυο,χωρίς η παράθεση αυτή να σημαίνει επιδοκιμασία ή αποδοκιμασία, ούτε ως προς τι ούτε ως προς το πώς αυτά γράφονται.
Παραθέτουμε λοιπόν τις αντικρουόμενες αυτές απόψεις
Α. (παρόλο που για τον αντιγράφοντα δεν είναι όλα κατανοητή και πειστική)
Όρθια, ανάποδα με ειδικό τονισμό, αποτελούσαν το σύνολο των 1620 συμβόλων που χρησιμοποιούνταν στην Αρμονία (Μουσική στα νέο Ελληνικά).
Η πιο σημαντική τους ιδιότητά είναι ότι, το κάθε γράμμα έχει μια αριθμητική τιμή/αξία, κάθε γράμμα είναι ένας αριθμός, οπότε κατ' επέκταση και κάθε λέξη είναι ένας αριθμός. Μια τεράστια γνώση κλειδωμένη-κωδικοποιημένη μέσα στις λέξεις λόγω των μαθηματικών τιμών που έχουν.
Ένας από τους Πρωτοπόρους επί του θέματος ήταν ο μέγιστος Πυθαγόρας.
Οι αριθμοί, τα σχήματα, η αρμονία και τα άστρα έχουν κάτι κοινό, έτσι αντίστοιχα τα μαθηματικά (αριθμοί) η γεωμετρία (σχήματα) η αρμονία(μουσική) και η αστρο-νομία (αστήρ=α-χωρίς- στήριγμα + φυσικοί νόμοι που τα διέπουν) ήταν αδελφές επιστήμες κατά τον Πυθαγόρα, που με την συγκεκριμένη σειρά που αναφέραμε ήταν η σκάλα για την εξέλιξη (=εκ -του- έλικος, DNA) του νου-ψυχής προς τον Δημιουργό. Έναν Δημιουργό που δημιούργησε βάσει αυτών των τεσσάρων επιστημών.
27 σύμβολα-αριθμοί με αριθμητική αξία συνθέτουν το Ελληνικό Αλφάβητο, 3 ομάδες από 9 σύμβολα-αριθμούς η κάθε ομάδα, με άθροισμα κάθε ομάδας 45, 450, 4.500.
Για να δούμε μερικά παραδείγματα:
ΑΛΦΑ = 1+30+500+1= 532 =>5+3+2= 10 => 1+0= 1
ΕΝ = 5+50 = 55 => 5+5 = 10 => 1+0= 1
ΟΜΙΚΡΟΝ = 70+40+10+20+100+70+50= 360, όσες και οι μοίρες του κύκλου
Για να είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε τα νοήματα των εννοιών των λέξεων τής Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης πρέπει πρωτίστως να γνωρίζουμε κάποια πράγματα για την ίδια την Ελληνική γλώσσα.
Η αρχαία ελληνική γλώσσα είναι η μοναδική η οποία δεν είναι βασισμένη στο ότι, κάποιοι απλά καθίσαν και συμφώνησαν να ονομάζουν ένα αντικείμενο "χ" ή "ψ" όπως όλες οι υπόλοιπες στείρες γλώσσες τού κόσμου. Η Ελληνική γλώσσα είναι ένα μαθηματικό αριστούργημα το οποίο θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε.
Η αρχή των πάντων είναι το ίδιο το Ελληνικό Αλφάβητο (το οποίο φυσικά δεν το πήραμε από κάποιον άλλον όπως θα δούμε παρακάτω διότι εκ των πραγμάτων δεν γίνεται).Τα γράμματα τού Ελληνικού αλφαβήτου στο σύνολό τους ήταν 33 όσοι και οι σπόνδυλοι, οι 5 τελευταίοι σπόνδυλοι (που παίζουν τον ρόλο τής κεραίας) έχουν άμεση σχέση με τον εγκέφαλο και αντιστοιχούν στα 5 τελευταία άρρητα γράμματα τα οποία γνώριζαν μόνο οι ιερείς ένα από αυτά ήταν η Σώστικα (ή Γαμμάδιον) η οποία στα λατινικά έγινε swstika και οι Ναζί το έκλεψαν και την ονομάσανε Σβάστικα. Το σύμβολο αυτό είναι τού ζωογόνου Ηλίου (Απόλλωνα), οι Ναζί το αντέστρεψαν για να συμβολίσουν το αντίθετο τού ζωογόνου Ήλιου, δηλαδή του σκοτεινού θανάτου.
Υπήρχαν ακόμα κάποια γράμματα τα οποία στην πάροδο του χρόνου καταργήθηκαν όπως το Δίγαμμα (F), Κόππα (Q), Στίγμα (S'), Σαμπί (ϡ)
Ο Πυθαγόρας μας ενημερώνει για τα 3 επίπεδα της Ελληνικής γλώσσας τα οποία είναι τα εξής:
1. ομιλόν
2. Σημαίνον (α. σήμα, β. σημαινόμενο)
3.Κρύπτον (α. διαστήματα β. κραδασμός γ. λεξάριθμος δ. τονάριθμος)
-Το πρώτο είναι η ομιλία
-Το δεύτερο είναι η σχέση του σήματος με το σημαινόμενο που θα αναλύσουμε παρακάτω
-Το τρίτο είναι το διάστημα (απόσταση & χρόνος), ο κραδασμός (που αφυπνίζει τον εγκέφαλο μέσω ιδιοσυχνοτήτων από τους δημιουργηθέντες παλμούς - Παλλάδα Αθηνά) ο λεξάριθμος (σχέση γραμμάτων και λέξεων με αριθμούς) και ο τονάριθμος (σχέση γραμμάτων και λέξεων με μουσικούς τόνους)
Το κάθε γράμμα αντιστοιχούσε σε έναν αριθμό, αλλά και σε έναν μουσικό τόνο άρα γράμμα=αριθμός=τόνος (μουσικός), πράγμα που φανερώνει ότι στη γλώσσα μας πίσω από τα γράμματα-λέξεις υπάρχουν αριθμοί (λεξάριθμοι) και μουσικοί φθόγγοι (τονάριθμοι).
Οι 4 αδελφές επιστήμες κατά τον Πυθαγόρα ήταν:
1. Αριθμοί (μαθηματικά)
2. Σχήματα (Γεωμετρία)
3. Μουσική (Αρμονία)
4. Αστρονομία
Οι επιστήμες αυτές είναι αλληλένδετες και βρίσκονται η μια μέσα στην άλλην όπως οι Ρωσικές μπαμπούσκες. Συνδυάστε τώρα το αλφάβητο που εσωκλείει αριθμούς και μουσικούς τόνους με τις 4 αυτές επιστήμες.
Αστρονομία= αστηρ + νόμος, α-στηρ = αυτό που δεν στηρίζεται, άρα αστρονομία= οι συμπαντικοί νόμοι που διέπουν αυτό που δεν στηρίζεται κάπου, οι οποίοι έχουν να κάνουν με την μουσική (αρμονία), σχήματα (γεωμετρία) αριθμούς (μαθηματικά) και όλα αυτά με τον Αιθέρα ο οποίος περιβάλει τις ουράνιες σφαίρες
Ο Πυθαγόρας άκουγε την αρμονία (μουσική) των ουρανίων Σφαιρών
Άρα μιλάμε μια γλώσσα η οποία έχει να κάνει με την ροή τού σύμπαντος.
Η Ελληνική γλώσσα είναι η μοναδική η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για Η/Υ λόγω τής μαθηματικότητας και μουσικότητας όχι μόνο τού Αλφαβήτου-λέξεων, αλλά και των μαθηματικών εννοιών που γεννώνται π.χ. η λέξη ΘΕΣΙΣ γίνεται: συνΘεσις, επίΘεσις, κατάΘεσις, υπόΘεσις, έκΘεσις, πρόσΘεσις, πρόΘεσις, ανάΘεσις, διάΘεσις, αντίΘεσις κτλ κτλ αν τώρα αυτές τις λέξεις τις μεταφράσουμε στα Αγγλικά είναι εντελώς άσχετες μεταξύ τους.
Το ότι ,δεν γίνεται το Αλφάβητο να είναι αντιγραμμένο από κάπου αλλού φαίνεται από το ότι εν έτει 2300 π.Χ. (με μελέτες της Τζιροπούλου και άλλων και όχι το 800 π.Χ.) ο Όμηρος ήδη έχει στην διάθεσή του 6.500.000 πρωτογενείς λέξεις (πρώτο πρόσωπο ενεστώτα & ενικού αριθμού) τις οποίες αν τις πολλαπλασιάσουμε Χ72 που είναι οι κλήσεις, θα βγάλουμε ένα τεράστιο αριθμό ο οποίος δεν είναι ο τελικός, διότι μην ξεχνάμε ότι η Ελληνική γλώσσα δεν είναι στείρα, ΓΕΝΝΑ.
Αν συγκρίνουμε τώρα π.χ. την Αγγλική γλώσσα που έχει 80.000 λέξεις εκ των οποίων το 80% είναι Ελληνικές όπως μας ενημερώνει το Πανεπιστήμιο τής Ουαλίας, και μετρήσουμε ότι αυτή η στείρα γλώσσα εξελίσσεται 1000 χρόνια, μπορούμε αβίαστα να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι ο Όμηρος παραλαμβάνει μια γλώσσα η οποία έχει βάθος στον χρόνο 100.000 π.Χ. 500.000 π.Χ.? ποιός ξέρει...
ΌΜΩΣ η απόλυτη απόδειξη είναι η ίδια η μαθηματικότητά της, η οποία δεν υπάρχει σε καμία άλλη γλώσσα του πλανήτη. Μην ξεχνάμε ακόμα το ότι ο Δημιουργός χρησιμοποιεί μαθηματικά για την δημιουργία, άρα η γλώσσα μας έχει αναγκαστικά σχέση με την πηγή (root-0/1). Επίσης και τα ίδια τα μαθηματικά δεν έχουν υπάρξει πουθενά αλλού .
Ο Κοσμάς Μαρκάτος με την λεξαριθμική θεωρία του , την οποία στηρίζει επί αξιωμάτων ,αιτημάτων κα ορισμών, που ο χώρος δεν επιτρέπει να παραθέσουμε υποστ ηρίζει,ότι οι Ελληνες εθεμελίωσαν την μαθηματική επιστήμη με το αλφαριθμητικό σύστημα,που είχε στην αρχική του μορφή, δεκαδική μορφή(ενώ το νεοελλληνικό εννεαδική) δηλαδή, τα στοιχεία του είναι πολλαπλάσια των δυνάμεων τού 10 ,ότι τα 27 στοιχεία τής αρχαιοελληνικής γλώσσας,( ή απεικόνιζαν) αρχέτυπα πράγματα τού Σύμπαντος, των οποίων η σύνθεση παράγει τα ονόματα που απεικονίζουν την απειρία των όντων του Κόσμου, ότι το γράμμα α,β,γ….ω είναι και ποσότης (αριθμός,αλφάρισθμος) και ποιότης(φθόγγος,φωνή)ότι, κάθε λέξη έχει μια αριθμητική αξία και ακόμη περισσότερο ότι, μπορεί να θεωρηθεί αριθμός,(: λεξάριθμος),ότι το όνομα είναι εγγράμματος μορφή τού όντος,ότι με την ελληνική γλώσσα και την θεωρία του,έχουμε ένα καθολικό όργανο μελέτης τού σύμπαντος και τού Ανθρώπου « μέσω αυτής (τής γλώσσας)»( : λ.χ. με την αριθμητική τετρακτύ,έχουμε την δυνατότητα επικοινωνίας και γνώσης τού DNA στο μικρόκοσμο και τής γλώσσας και επικοινωνίας τού Ανθρώπου στο Σύμπαν,),ότι με την θεωρία του οδηγούμαστε στην Γνώση,και πολλά άλλα.
Τις παραπάνω απόψεις συμμερίζονται και άλλοι. Ετσι στο οπισθόφυλλο τού βιβλίου τού μαθηματικού Ελευθερίου Αργυρόπολου,με τίτλο « Η λεξαριθμική νοημοσύνη τής Ελληνικής γλώσσας» διαβάζουμε. «Εις το παρόν βιβλίο αποκαλύπτεται η λεξαριθμική νοημοσύνη τής Ελληνικής γλώσσης. Μέσα από πληθώρα λεξαριθμικών ισοψηφιών, αποδεικνύεται, ότι οι λεξάριθμοι έχουν γνώσιν επί παντός επιστητού. Παρουσιάζονται αποδείξεις σχετικώς με την γνώσιν των λεξαρίθμων δια τις πυρηνικές βάσεις τού DNA, αναλύονται τα ονόματα των μουσικών φθόγγων των πυθαγορείων, αποκωδικοποιείται η μουσική αρμονία των ουρανίων σφαιρών, δίδονται άγνωστα στοιχεία περί του Παρθενώνος, λεξαριθμικές αποδείξεις περί θεμελιωδών νόμων τής φυσικής και προτείνεται μία εντελώς νέα θεωρία δια την συμπαντικήν δημιουργίαν….»Ο ίδιος στο βιβλίο του «Η Προβλεπτικότης τής Ελληνικής Γλώσσας»ομιλεί για την προβλεπτικότητα τής Ελληνικής γλώσσας,(χάρις στην οποία όπως ο ίδιος ισχρυρίζεται, έκανε επτυχημένες προβλέψεις για γεγονότα,όπως το 2001 που προέβλεψε τη νίκη για το 2004 τής Ν.Δημοκρατίας,όπως τις προβλέψεις αυτές παραθέτει στη σελ. 325 τού βιβλίου του)
Ένα μικρό παράδειγμα για το τι είναι η λεξαριθμική θεωρίλέπεια και η ικανότητά της να προβλέπειδίνει ένα απόσπασμα από σχετικές απόψεις που παραθέτει ο Αρ.Τσουκαλάς,σε μια συνέντευξή του την 16-3-2014:
« α) “Αν γράψουμε τη λέξη “κρίση”, ο αριθμός από τη λέξη “κρίση” είναι 338. Ο αριθμός από τη λέξη “μνημόνιο” είναι ακριβώς ο ίδιος, πάλι 338. Βλέπουμε δηλαδή ότι, ο λεξάριθμος έχει την ικανότητα να μπορεί να γνωρίζει ακόμη και τη ροή των γεγονότων.”
β) Άμα γράψουμε τη φράση “κούρεμα χρέους”, θα δούμε ότι το λεξαριθμικό άθροισμα είναι 2011, το έτος που έγινε το κούρεμα χρέους.”
γ) “Αν γράψουμε τη φράση “νέφος τζακιών”, θα δούμε ότι, καταλήγουμε στο 2013. Επειδή η τιμή τού πετρελαίου είχε εκτοξευτεί στα ύψη από τον Δεκέμβριο του έτους 2012, είχαμε το νέφος των τζακιών το 2013.”
δ) “Η λέξη “τώρα” (: ο τίτλος τής εκπομπής στην οποία φιλοξενούνταν) έχει τον αριθμό 1201, η οποία με αναγραμματισμό γίνεται “ρώτα”, δηλαδή ρώτα για να μάθεις.”
ε) “Η λέξη “σκάει” έχει τον αριθμό 231 και ο “Σκάι” έχει τον αριθμό 301 που είναι το ίδιο με τη λέξη “λαός”, δηλαδή έχει την ίδια λαϊκή απήχηση το κανάλι αυτό το συγκεκριμένο του Σκάι.”
Ο γράφων ομολογεί, ότι, όλα αυτά κείνται έξω από κάθε δυνατότητά του για αξιολόγησή και κριτική τους. Μια επιπόλαια άποψή του είναι ότι, εκτός από την πειστικότητα που φαίνεται να λείπει,δεν είναι ορατή η λειτουργικότητα τής θεωρίας αυτής,και ειδικότερα η ικανότητά της να προβλέπει και να οδηγεί σε ανακαλύψεις και σε αληθινή γνώση.Πλέον όλων αυτών θεωρεί την ενασχόληση με την λεξαριθμική θεωρία, και την θεωρία για την προβλεψιμότητα τής Ελληνικής γλώσσας,ως επικίνδυνη με την έννοια,εκτός άλλων,ότι,πλήττει την επιστημονική γνώση και τη λογική, αφαιρεί από τον άνθρωπο τη βούληση για ελεύθερη δημιουργία και οικοδόμηση ενός μέλλοντος που αυτός επιλέγει(αφού οι λέξεις με την αριθμητική –προφητική τους αξία δείχνουν ότι τα πάντα είναι προκαθορισμένα-όπως όσοι « καθοδηγούνται» από τα ζώδια)και οδηγεί σε άχρηστη κατασπατάληση διανοητικών δραστηριοτήτων τού ανθρώπου.
Ανεξαρτήτως όλων αυτών ο (υποτιθέμενος πάντοτε) αναγνώστης μπορεί εύκολα να αναζητήσει πληροφορίες σχετκές με την θεωρία αυτή, να διαμορφώσει την δική του άποψη και να κρίνει.Υπάρχει σχετική βιβλιογραφία.
Β.1.--(Η αντίθετη άποψη)
.α.-Τις υπερβολές για την μοναδικότητα τής Ελληνικής Γλώσσας,απορρίπτει και ο γλωσσολόγος Γ.Μπαμπινιώτης.(«Ελληνική Γλώσσα,Παρεθόν..κλπ»σελ.37,).Ειδικότερα δεν δέχεται την άποψη πώς η ελληνική είναι η « περιούσια γλώσσα του κόσμου» που πρέπει να έχει ιδιαίτερη προνομιακή μεταχείριση σε βάρος όλων των άλλων πολιτισμικών και εθνικών γλωσσών,παρόλο που όπως γράφει,λόγω των ιδιόμορφων χαρακτηριστικών της ιστορικής της εξέλιξης αποτελεί ιδιάζουσα περίπτωση πολιτισμικής και ευρωπαικής γλώσσας,είναι πάντοτε παρούσα και επίκαιρη…αναδεικνύεται σε βάση της ενοιολογικής έκφρασης του δυτικού ή ευρωπαικού πολιτισμού…...
.β.-Πολύ πιο αιχμηρή και αναλυτική , είναι η άποψη,που αντιμάχεται την θέση για την μοναδικότητα αυτή όπως την παραθέτουμε αμέσως,αποσπασματικώς, πιο κάτω.Συντάκτης ο Ν.Σαραντάκος.
«…………… θα σχολιάσω …………… Στην αρχή,(: ο συντάκτης τής υπό Α άποψης) …. Ότι, η ελληνική γλώσσα δεν είναι τυχαία γλώσσα. Χτίστηκε πάνω στα μαθηματικά, και αυτό που ελάχιστοι ακόμα ξέρουν είναι ότι, κάθε λέξη στην ελληνική έχει μαθηματικό υπόβαθρο. Συνεχίζει: Η πιο σημαντική τους ιδιότητα είναι ότι, το κάθε γράμμα έχει μια αριθμητική τιμή/αξία, κάθε γράμμα είναι ένας αριθμός, οπότε κατ επέκταση και κάθε λέξη είναι ένας αριθμός…………………………………………
…………εδώ έχουμε μια θεμελιώδη παρεξήγηση. Το γεγονός ότι, στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιήθηκαν τα γράμματα τού αλφαβήτου ως σύμβολα αναπαράστασης των αριθμών, σε ένα όχι και πολύ βολικό αριθμητικό σύστημα (δοκιμάστε να κάνετε πράξεις και θα δείτε πόσο δύσκολο, αν και όχι αδύνατο, είναι), δεν σημαίνει ότι, τα γράμματα είχαν εγγενώς αυτή την ιδιότητα, εννοώ την αριθμητική αξία. Αυτό είναι αντιστροφή τής πραγματικότητας. Την αριθμητική αξία την προσλάβανε τα γράμματα μόνο αφού έγινε η αντιστοίχιση, δεν την είχαν ανέκαθεν.
Ποια είναι η αριθμητική αξία κάθε γράμματος, θα το θυμάστε. Αν το έχετε ξεχάσει, ιδού ο πίνακας:
Α Β Γ Δ Ε F Ζ Η Θ
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Q
10 20 30 40 50 60 70 80 90
Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω ϡ
100 200 300 400 500 600 700 800 900
(κόππα για το 90, σαμπί για το 900).
Ο συντάκτης τής(υπό Α άποψης)………….. υποστηρίζει όμως ότι, “Μια τεράστια γνώση κλειδωμένη-κωδικοποιημένη μέσα [σε] λέξεις λόγω των μαθηματικών τιμών που έχουν“. Και για να το αποδείξει, φέρνει, μεταξύ άλλων, το εξής παράδειγμα:
ΑΛΦΑ = 1+30+500+1= 532 =>5+3+2= 10 => 1+0= 1
Αν όμως δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι, το άλφα, ως πρώτο γράμμα, έχει λεξάριθμο που οδηγεί τελικά στο 1, κάτι ανάλογο θα έπρεπε να συμβαίνει και με τα επόμενα γράμματα, έτσι δεν είναι; Γιά να δούμε….
ΒΗΤΑ 2+8+300+1 = 311, 3+1+1 = 5. Θα περιμέναμε 2 και όμως βγήκε 5
ΓΑΜΜΑ, 3+1+40+40+1 = 85 = 13 = 4. Θα περιμέναμε 3, αλλά βγήκε 4
ΔΕΛΤΑ, 4+5+30+300+1 = 340 = 7 Εδώ έπρεπε να βγει 4, αλλά βγήκε 7. Και ούτω καθεξής στα επόμενα:
ΕΨΙΛΟΝ, 5+700+10+30+70 + 50 = 865 = 19 = 1
ΖΗΤΑ, 7+8+300+1 = 316 = 10 = 1
ΗΤΑ, 8+300+1 = 309 = 12 = 3
ΘΗΤΑ, 9+8+300+1 = 318 = 12 = 3
ΙΩΤΑ, 10+800+300+1 = 1111 = 4
Από τα εννιά πρώτα γράμματα, έναν μόνο έχει λεξάριθμο που να συνδέεται με τη σειρά του στο αλφάβητο, 1/9 δεν είναι και πολύ σπουδαίο σκορ, ακριβώς ίδιο με τη μαθηματική πιθανότητα όταν διαλέγουμε τυχαία έναν αριθμό από τους εννιά μονοψήφιους (το μηδέν εδώ εξαιρείται, αφού δεν μπορεί να είναι άθροισμα φυσικών αριθμών). Συμπέρασμα; Καμιά “νομοτέλεια” δεν υπάρχει στο παράδειγμα ΑΛΦΑ = 532 = 1, πρόκειται για απλή σύμπτωση.
(Και συνεχίζει η υπό Α άποψη)…… «Η αρχαία ελληνική γλώσσα είναι η μοναδική η οποία δεν είναι βασισμένη στο ότι, κάποιοι απλά καθίσαν και συμφώνησαν να ονομάζουν ένα αντικείμενο «χ» ή «ψ» όπως όλες οι υπόλοιπες στείρες γλώσσες του κόσμου. Η Ελληνική γλώσσα είναι ένα μαθηματικό αριστούργημα το οποίο θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε »
Εδώ έχουμε την απίθανη θεωρία ότι, σε όλες τις άλλες γλώσσες υπάρχει η αυθαιρεσία τού γλωσσικού σημείου, όπως δέχεται η επιστήμη τής γλωσσολογίας μετά τον Σοσίρ, αλλά τα ελληνικά, επειδή προφανώς μας τα έδωσε ο Θεός, εξαιρούνται! Είναι αυτό που λέει το Λερναίο κείμενο “πρωτογένεια” τής ελληνικής γλώσσας και το οποίο κανείς γλωσσολόγος δεν το δέχεται αλλά και κανείς οπαδός τού Λερναίου δεν έχει επιχειρήσει να το αποδείξει. Για τις “στείρες” γλώσσες, που φαίνεται να είναι πρωτότυπη συμβολή τού συντάκτη τούτου του κειμένου, θα πούμε παρακάτω.
Στη συνέχεια ( κατά την υπό Α άποψη) έχουμε ότι:
«η αρχή των πάντων είναι το ίδιο το Ελληνικό Αλφάβητο (το οποίο φυσικά δεν το πήραμε από κάποιον άλλον όπως θα δούμε παρακάτω διότι εκ των πραγμάτων δεν γίνεται). Τα γράμματα τού Ελληνικού αλφαβήτου στο σύνολο τους ήταν 33 όσοι και οι σπόνδυλοι, οι 5 τελευταίοι σπόνδυλοι (που παίζουν τον ρόλο της κεραίας) έχουν άμεση σχέση με τον εγκέφαλο και αντιστοιχούν στα 5 τελευταία άρρητα γράμματα τα οποία γνώριζαν μόνο οι ιερείς ένα από αυτά ήταν η Σώστικα (ή Γαμμάδιον) η οποία στα λατινικά έγινε swstika και οι Ναζί το έκλεψαν και την ονομάσανε Σβάστικα.»
Να παρατηρήσω μόνο ότι η λέξη “σώστικα” δεν υπάρχει στα αρχαία, ότι, στα λατινικά δεν έγινε swstika (λαθροχειρία, ξεχνάμε το a έτσι που να μοιάζει οπτικά με την ανύπαρκτη ελληνική λέξη), ότι το w δεν υπήρχε στο παλιό λατινικό αλφάβητο, και ότι, σύμφωνα με τους πάντες η λέξη σβάστικα (Swastika στα γερμανικά) είναι λέξη σανσκριτική, με τη σημασία “καλότυχος”, από το svasti- “ευεξία, καλή τύχη”, που προέρχεται από το su “καλά”, συγγενικό με το ελλ. ευ, και το asti (“είναι”, συγγενικό με το ελλ. εστί). Θα συμφωνήσω όμως με τον ανώνυμο συντάκτη στο σημείο που βρίζει τους Ναζήδες.
Στη συνέχεια, ο συντάκτης( τής υπό Α άποψης) υιοθετεί έναν ακόμα αγαπημένο λερναίο μύθο,ότι τάχα η ελληνική γλώσσα είναι η μόνη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από Η/Υ. Είναι περίεργο πώς το διαβάζουν αυτό άνθρωποι που περνάνε όλη τους τη μέρα με κομπιούτερ, και δεν εξεγείρονται, ενώ ξέρουν πολύ καλά ότι, οι υπολογιστές μόνο τον κώδικα μηχανής δέχονται, σειρές ατέλειωτες από 0 και 1…(και συνεχίζει η υπό Α άποψη)………Η Ελληνική γλώσσα είναι η μοναδική η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για Η/Υ λόγω τής μαθηματικότητας και μουσικότητας όχι μόνο του Αλφαβήτου-λέξεων, αλλά και των μαθηματικών εννοιών που γεννώνται π.χ. η λέξη ΘΕΣΙΣ γίνεται: συνΘεσις, επίΘεσις, κατάΘεσις, υπόΘεσις, εκΘεσις, πρόσΘεσις, πρόΘεσις, ανάΘεσις, διάΘεσις, αντίΘεσις κτλ κτλ αν τώρα αυτές τις λέξεις τις μεταφράσουμε στα Αγγλικά είναι εντελώς άσχετες μεταξύ τους.
Δεν είναι εντελώς άσχετες. Σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει αντιστοιχία, π.χ. comPosition – σύνθεση, exPosition – έκθεση, prePosition – πρόθεση, disPosition – διάθεση, η οποία αντιστοιχία υπάρχει ήδη στα λατινικά. Bέβαια, η ιδέα ότι τέτοιες αφηρημένες λέξεις μπορούν να μεταφραστούν σε άλλη γλώσσα και να έχουν μία μόνο απόδοση είναι κωμική διότι, για παράδειγμα, πώς θα μεταφράσει κανείς στα αγγλικά την επίθεση; Αν την πεις attack η αντιστοιχία χάνεται, αν όμως την πεις apposition (π.χ. επίθεση σφραγίδας, appositiion of a seal) τότε διατηρείται. Αλλά φυσικά οι σημασίες των λέξεων εξελίσσονται και αλλάζουν και δεν είναι δυνατόν να υπάρχει 100% αντιστοιχία. Όμως ας κάνουμε το αντιπείραμα. Ξεκινάμε από το γερμανικό ρήμα geben (δίνω) και το συνθέτουμε με διάφορες προθέσεις και μετά μεταφράζουμε στα ελληνικά.
nachgeben – ενδίδω
zugeben – παραδέχομαι
vorgeben – προφασίζομαι
eingeben – υποβάλλω
umgeben – περικυκλώνω
untergeben – υποτάσσω
Λοιπόν; Να πούμε κι εμείς ότι, επειδή “πήραμε εντελώς άσχετες μεταξύ τους” λέξεις αυτό αποδεικνύει ότι, τα ελληνικά είναι γλώσσα παρακατιανή και τα γερμανικά γλώσσα μαθηματική και μουσική; Όχι βέβαια. Το μόνο που αποδεικνύεται είναι πως οι βάσεις τού πειράματος ήταν σαθρές και ότι το πείραμα δεν μπορεί να αποδείξει τίποτα.
Και συνεχίζουμε με το αλφάβητο, ………Λέγει η υπό Α άποψη)
«Το ότι, δεν γίνεται το Αλφάβητο να είναι αντιγραμμένο από κάπου αλλού φαίνεται από το ότι, εν έτει 2300 π.Χ. (με μελέτες τής Τζιροπούλου και άλλων και όχι το 800 π.Χ.) ο Όμηρος ήδη έχει στην διάθεση του 6.500.000 πρωτογενείς λέξεις (πρώτο πρόσωπο ενεστώτα & ενικού αριθμού) τις οποίες αν τις πολλαπλασιάσουμε Χ72 που είναι οι κλήσεις, θα βγάλουμε ένα τεράστιο αριθμό ο οποίος δεν είναι ο τελικός, διότι μην ξεχνάμε ότι, η Ελληνική γλώσσα δεν είναι στείρα, ΓΕΝΝΑ.»
………………Μα, είναι πάρα πολλές οι γλώσσες που μιλιούνται και δεν γράφονται, και υπάρχουν λαοί που δημιούργησαν επιβλητικούς πολιτισμούς χωρίς να έχουν γραφή.
Ότι, το ελληνικό αλφάβητο είναι προσαρμογή ενός φοινικικού συλλαβαρίου, αυτό κανείς σοβαρός επιστήμονας δεν το αμφισβητεί. Και μόνο τα ονόματα των γραμμάτων αρκούν σαν επιχείρημα. Διότι, θα το προσέξατε ίσως, τα ονόματα των 15 από τα 24 γράμματα τού ελληνικού αλφαβήτου και άκλιτα είναι και δεν σημαίνουν τίποτα στην ελληνική γλώσσα, ενώ τα ονόματα των αντίστοιχων γραμμάτων στο φοινικικό αλφάβητο και σημασία έχουν στη φοινικική γλώσσα και στους γραμματικούς της κανόνες υπακούουν, Το άλεφ (αντίστοιχο τού άλφα) είναι η αγελάδα, και το αρχικό άλεφ θύμιζε την εικόνα τού κεφαλιού μιας αγελάδας, το μπεθ (βήτα) είναι το σπίτι, το γκίμελ (γάμμα) η καμήλα, το ντάλεθ (δέλτα) το τρίγωνο κ.ο.κ.Να κάνω μια παρένθεση, από ένα βιβλίο που άφησε μισοτελειωμένο ο πατέρας μου όταν πέθανε ξεσηκώνω έναν πίνακα αντιστοιχιών:
Ονομασία των γραμμάτων και ερμηνεία
Φοινικικό αλφάβητο Ελληνικό αλφάβητο
Γράμμα Ονομασία Σημασία Γράμμα Ονομασία Σημασία(:
𐤀 αλεφ Αγελάδα Α άλφα ;
𐤁 μπετ Σπίτι Β βήτα ;
𐤂 γκίμελ Καμήλα Γ γάμμα ;
𐤃 ντάλεθ Τρίγωνο Δ δέλτα ;
𐤆 ζάγιν Όπλα Ζ ζήτα ;
𐤇 hετ Πόρτα Η ήτα ;
𐤈 θεθ Τροχός Θ θήτα ;
𐤉 γιοδ Χέρι Ι γιώτα ;
𐤊 καφ Παλάμη Κ κάππα ;
𐤋 λάμεδ Άγκιστρο Λ λάμδα ;
𐤌 μεμ Νερό Μ μυ ;
𐤍 νουν Ψάρι Ν νυ ;
𐤎 σάμεχ Πάσσαλος Ξ ξι ;
𐤐 πε Στόμα Π πι ;
𐤓 ρες Κεφάλι Ρ ρω ;
𐤔 σιν Δόντια Σ σίγμα ;
𐤕 ταου Σταυρός Τ ταυ ;
Κι έπειτα, η ελληνική γλώσσα ποτέ δεν είχε τόσες λέξεις (πρωτογενείς, όπως τις λέει). Τα έχουμε ξαναπεί αυτά, η αρχαία και μεταγενέστερη ελληνική γλώσσα, από τον Όμηρο ίσαμε την Άλωση τού 1453, όπως έχει καταγραφεί στο TLG και στο PHI (επιγραφές) έχει περίπου 215.000 λήμματα (δείτε εδώ τους λογαριασμούς τού αρμοδιότερου ανθρώπου, τού Νίκου Νικολάου, που έχει φτιάξει τον λημματοποιητή του TLG). Κι αν περιοριστούμε στην αυστηρώς αρχαία, δηλαδή από τον Όμηρο ίσαμε τον 4ο αιώνα π.Χ. ο αριθμός των λημμάτων μειώνεται τραγικά, στις 66.000 λήμματα. Ο Όμηρος λίγες χιλιάδες λέξεις χρησιμοποίησε.
(Παρένθεση: Εδώ θα πει κάποιος: Ναι, αλλά έχει σωθεί μόνο το 5% των κειμένων της αρχαίας γραμματείας. Πράγματι, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι, ο αριθμός των (χαμένων) λέξεων είναι 20πλάσιος. Εδώ λειτουργεί ο νόμος του 80/20 ή κάποιος ανάλογος, που σημαίνει ότι οι χαμένες λέξεις θα είναι πολύ λιγότερες).
Και αφού αναγάγει την αρχή τής ελληνικης γλώσσας στο… 100.000 π.Χ. τουλάχιστον, ο συντάκτης ………….. μάς δίνει τη χαριστική βολή, αφού βγάζει όλες τις γλώσσες στείρες, εκτός βέβαια από την ελληνική.
Είπανε νωρίτερα ότι, οι ξένες διάλεκτοι ορίστηκαν κατόπιν συμφωνίας, δηλαδή κάποιοι συμφώνησαν ότι, το τάδε αντικείμενο θα το ονομάσουν «Χ», κάτι που κάνει τις γλώσσες στείρες, άρα δεν μπορούν να γεννήσουν νέες λέξεις, άρα δεν υπάρχει μαθηματικότητα, άρα δεν δύναται να περιγράψουν νέες έννοιες που υπάρχουν στην φύση, με αποτέλεσμα ο εγκέφαλος εφόσον δεν μπορεί να περιγράψει μέσω των νέων λέξεων καινούριες έννοιες μένει στο σκοτάδι, έτσι οι νευρώνες τού εγκεφάλου δεν γεννούν νέους εν αντιθέσει με όσους χρησιμοποιούν την Ελληνική.
Επειδή, λέει, οι άλλες γλώσσες είναι συμβατικές (και η ελληνική είναι, αλλά μην του το πείτε), τούτο σημαίνει ότι, δεν μπορούν να γεννήσουν νέες λέξεις. Τι λες ρε παιδί μου; Και τόσους αιώνες πώς γεννάνε χωρίς την άδειά σου; Πώς, ας πούμε, το γερμανικό eisen, σίδερο και bahn, δρόμος, τροχιά, γέννησαν τον Eisenbahn, σιδηρόδρομο -και παρόμοια το γαλλικό chemin de fer (απ’ όπου, βέβαια, το δανειστήκαμε κι εμείς, διότι το σιδηρόδρομος, που το βλέπει ο αδαής ελληναράς και χορταίνει η καρδιά του πρωτογένεια τής τρισχιλιετούς, μεταφραστικό δάνειο είναι). Μπλέκουν εδώ και οι… νευρώνες τού εγκεφάλου, που δήθεν γεννιούνται όταν φτιάχνουμε νέες λέξεις (παραλλαγή τής άποψης τού γυμνασιάρχη Μητροπέτρου, ο οποίος θέλει να γεννιούνται νευρώνες όταν κλίνουμε τις λέξεις, οπότε βέβαια μας έχουν πάρει φαλάγγι οι Λιθουανοί που έχουν περισσότερες πτώσεις από εμάς, αλλά έχοντας φτάσει μέχρι εδώ έχω πια εξαντληθεί, οπότε μιμούμαι τον Γιώργο Χελάκη και αναφωνώ: Δεν περιγράφω άλλο! κι έτσι θα χάσετε την ανάλυση για το κάρυον και το (αρχαίο, προφανώς) ρήμα τρα.κάρ.ω, διότι ο συντάκτης θεωρεί πως όποια λέξη έχει μέσα καρ- πρέπει να δηλώνει, ξερωγώ, κάτι σκληρό ή να δηλώνει σύγκρουση (παράδειγμα το καρκατσουλιό, η καρακαηδόνα και ο Καραμανλής).
………………
Ωστόσο, η ελληνική γλώσσα είναι πράγματι μια πολύ όμορφη και πολύ ενδιαφέρουσα γλώσσα με μακρότατη ιστορία, και η μεγαλύτερη τιμή που θα μπορούσαμε να τής κάνουμε θα ήταν να τη χρησιμοποιούμε με καλαισθησία, ακρίβεια και φαντασία, χωρίς συμπλέγματα κατωτερότητας, νεοαττικισμούς και αμερικανιές, χωρίς εκζήτηση και διάθεση να ξεχωρίσουμε από την πλέμπα. Αυτό άλλωστε προσπαθεί να κάνει και ο υπογράφων μέσα από τα γραφτά του.
(Περισσότερα στο Παράρτημα)
2.-Προσοχή στο Λερναίο!(Αντιγραφή από το διαδίκτυο,Οκτ.2013)
Ακόμα και μια στήλη σαν κι αυτή, που γράφεται κάθε τετράμηνο, επηρεάζεται από την επικαιρότητα. Όποτε μπορώ, προσπαθώ να δώσω μιαν αμυδρή οσμή επίκαιρου στα σημειώματά μου (χειμώνας: λέξεις εσωτερικού χώρου, καλοκαίρι: λέξεις τού ταξιδιού) κι έτσι και τώρα είχα κατά νου, μια και το φύλλο είναι ανοιξιάτικο, να γράψω ένα σημείωμα για τα γλωσσικά των οπωρολαχανικών. Ωστόσο, αντί για τα φρούτα από ετυμολογική άποψη, θα μιλήσω για άλλα φρούτα, μεταφορικά. Στο κάτω-κάτω, στην παγκοσμιοποιημένη εποχή μας τα φρούτα που τρώμε σχεδόν έχουν πάψει να έχουν εποχές, αφού χτες ο Κάκτος είχε ωραιότατα νεκταρίνια, φράουλες και κεράσια στα μέσα του Φλεβάρη (πόσο διοξείδιο φεσωθήκαμε για να φτάσει το νεκταρίνι από τη Γη του Πυρός στη γη του ευρώ είναι άλλη ιστορία), οπότε αναβάλλονται άνετα για επόμενο σημείωμα.
Στο σημείωμά μου αυτό θα ασχοληθώ λοιπόν με τον μακροβιότερο ελληνικό αστικό μύθο, που ήδη μετρά δέκα χρόνια ιστορία, ένα κείμενο που έρχεται και ξανάρχεται στην επικαιρότητα και που όσο εσύ το ανασκευάζεις τόσο αυτό ξεφυτρώνει από αλλού και το πιστεύει κάποιος άλλος, και γι’ αυτό εγώ το είχα βαφτίσει Λερναίο κείμενο. Ίσως όμως το ξέρετε σαν Hellenic quest. Το κείμενο αυτό είναι το εξής (διατηρώ την ορθογραφία και τη σύνταξη τού πρωτοτύπου):
«Hellenic Quest» λέγεται ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικής εκμαθήσεως τής Ελληνικής που το CNN άρχισε να διανέμει παγκοσμίως και προορίζεται σε πρώτο στάδιο για τους αγγλόφωνους και ισπανόφωνους. Η μέθοδος διδασκαλίας συνίσταται στην προβολή πληροφοριών στην οθόνη τού H/Y με ταυτόχρονη μετάδοση ήχου και κινούμενης εικόνας. Tο πρόγραμμα παράγεται από τη μεγάλη εταιρία H/Y «Apple», τής οποίας ο πρόεδρος Τζον Σκάλι είπε σχετικώς: «Αποφασίσαμε να προωθήσουμε το πρόγραμμα εκμαθήσεως τής Ελληνικής, επειδή η κοινωνία μας χρειάζεται ένα εργαλείο που θα της επιτρέψει ν’ αναπτύξει την δημιουργικότητά της, να εισαγάγει νέες ιδέες και θα τής προσφέρει γνώσεις περισσότερες από όσες ο άνθρωπος μπορούσε ως τώρα ν’ ανακαλύψει». Mε άλλα λόγια πρόκειται για μια εκδήλωση τής τάσεως για επιστροφή στις ρίζες τού παγκοσμίου πολιτισμού που είναι το πνεύμα και η γλώσσα των Ελλήνων.
Άλλη συναφής εκδήλωσις: Oι Άγγλοι επιχειρηματίες προτρέπουν τα ανώτερα στελέχη τους να μάθουν αρχαία Ελληνικά, επειδή αυτά «εμπεριέχουν μια φιλοσοφία με ξεχωριστή σημασία για τους τομείς οργανώσεως και διαχειρίσεως επιχειρήσεων». Σε αυτό το συμπέρασμα οδηγήθηκαν μετά από διαπιστώσεις Βρετανών ειδικών ότι, «H Ελληνική Γλώσσα ενισχύει την λογική και τονώνει τις ηγετικές ικανότητες. Γι’ αυτό, έχει μεγάλη αξία, όχι μόνο στην πληροφορική και στην υψηλή τεχνολογία, αλλά και στον τομέα της οργανώσεως και διοικήσεως».
Αυτές οι ιδιότητες τής Ελληνικής ώθησαν το πανεπιστήμιο Ιρβάιν τής Καλιφόρνια να αναλάβει την αποθησαύριση του πλούτου τους.
Επί κεφαλής του έργου τοποθετήθηκαν η γλωσσολόγος - Ελληνίστρια Μακ Ντόναλντ και οι καθηγητές της ηλεκτρονικής Μπρούνερ και Πάκαρντ. Στον H/Y «Ίβυκο» αποθησαυρίσθηκαν 6 εκατομμύρια λέξεις και 78 εκατομμύρια λεκτικοί τύποι της γλώσσας μας –όταν η Αγγλική έχει συνολικώς 490.000 λέξεις και 300.000 τεχνικούς όρους, δηλ. ως γλώσσα είναι μόλις το 1/100 τής δικής μας. Στον «Ίβυκο» ταξινομήθηκαν 8.000 συγγράμματα 4.000 αρχαίων Ελλήνων και το έργο συνεχίζεται. Μιλώντας γι’ αυτό, ο καθηγητής Μπρούνερ είπε: «Σ’ όποιον απορεί γιατί τόσα εκατομμύρια δολλάρια για την αποθησαύριση των λέξεων της Ελληνικής, απαντούμε: Mα πρόκειται για την γλώσσα των προγόνων μας. Και η επαφή μας μ’ αυτούς θα βελτιώσει τον πολιτισμό μας». Oι υπεύθυνοι τού προγράμματος υπολογίζουμε ότι, οι ελληνικοί λεκτικοί τύποι θα φθάσουν στα 90 εκατομμύρια, έναντι 9 εκατομμυρίων τής λατινικής.
Το ενδιαφέρον για την Ελληνική προέκυψε από την διαπίστωση των επιστημόνων πληροφορικής και υπολογιστών ότι, οι H/Y προχωρημένης τεχνολογίας δέχονται ως «νοηματική» γλώσσα μόνον την Ελληνική. Όλες τις άλλες γλώσσες τις χαρακτήρισαν «σημειολογικές». «Νοηματική» είναι η γλώσσα στην οποία το «σημαίνον», δηλ. η λέξις και το «σημαινόμενον» δηλ. αυτό που η λέξις εκφράζει (πράγμα, ιδέα, κατάσταση), έχουν μεταξύ τους πραγματική πρωτογενή σχέση. Ενώ «σημειολογική» είναι η γλώσσα όπου αυθαιρέτως ορίζεται ότι το α' «πράγμα» (σημαινόμενον) εννοείται με το α' «σημείον» (σημαίνον). Mε άλλα λόγια, η Ελληνική είναι η μόνη γλώσσα της οποίας οι λέξεις έχουν «πρωτογένεια», ενώ σε όλες τις άλλες είναι «συμβατικές» –σημαίνουν κάτι απλώς επειδή έτσι συμφωνήθηκε μεταξύ εκείνων που την χρησιμοποιούν. Π.χ. στην Ελληνική ενθουσιασμός = εν Θεώ, γεωμετρία = γη + μετρώ, προφητεία = προ + φάω, άνθρωπος = αναθρών οπωπάς (= ο αρθρώνων λόγο). Έχουμε δηλαδή αιτιώδη σχέση μεταξύ λέξεως - πράγματος, πράγμα ανύπαρκτο στις άλλες γλώσσες.
Tα πιο τέλεια προγράμματα H/Y «Ίβυκος», «Γνώσις» και «Νεύτων» αναπαριστούν τους λεκτικούς τύπους της Ελληνικής σε ολοκληρώματα και σε τέλεια σχήματα παραστατικής, πράγμα που αδυνατούν να κάνουν για τις άλλες γλώσσες. Και τούτο διότι η Ελληνική έχει μαθηματική δομή που επιτρέπει την αρμονική γεωμετρική της απεικόνιση. Ιδιαιτέρως χρήσιμα στους H/Y είναι τα Ελληνικά προσφύματα τηλέ-, -λάνδη, μικρο-, μεγα-, σκοπώ, -ισμός, συν- κ.τ.λ. Oι H/Y θεωρούν την Ελληνική «μη οριακή γλώσσα» δηλαδή ότι μόνο σ’ αυτήν δεν υπάρχουν όρια και γι’ αυτό είναι αναγκαία στις νέες επιστήμες όπως η πληροφορική, η ηλεκτρονική, η κυβερνητική κ.α. Αυτές, μόνον στην Ελληνική βρίσκουν τις νοητικές εκφράσεις που χρειάζονται και χωρίς τις οποίες η επιστημονική σκέψη αδυνατεί να προχωρήσει.
Γι’ αυτούς τους λόγους οι Iσπανοί ευρωβουλευτές ζήτησαν να καθιερωθεί η Ελληνική ως επίσημη της E.E., διότι «το να μιλά κανείς για E.E. χωρίς την Ελληνική είναι σα να μιλά σ’ έναν τυφλό για χρώματα».
Για να απαντηθεί ενδελεχώς το κείμενο, θα χρειαστώ χώρο που δεν διαθέτω εδώ, οπότε θα είμαι κάπως συνοπτικός. Για περισσότερα, σας παραπέμπω στην ιστοσελίδα μου: www.sarantakos.com/language/hquest.html. Ας δούμε όμως τους βασικότερους μύθους του Λερναίου κειμένου:
Υπάρχει πρόγραμμα Hellenic Quest της Apple;
Τέτοιο πρόγραμμα δεν υπάρχει, το CNN δεν το έχει υπόψη του ούτε η Apple το παράγει. Αν βάλετε σε μια μηχανή αναζήτησης τους όρους Hellenic quest, θα δείτε ότι, όλες ανεξαιρέτως οι αναφορές στο ανύπαρκτο αυτό πρόγραμμα προέρχονται από αναδημοσιεύσεις τού αρχικού κειμένου ή κάποιας παραλλαγής του. Καμιά μη ελληνική αναφορά δεν υπάρχει, και το κυριότερο αναφορά δεν υπάρχει από την ίδια την Apple, για τον απλούστατο λόγο ότι η Apple δεν έχει και ποτέ δεν είχε πρόγραμμα Hellenic Quest. Άλλωστε, ο Τζον Σκάλι (John Sculley), δηλώσεις τού οποίου μεταφέρει το Λερναίο κείμενο, εδώ και πολλά χρόνια δεν είναι πρόεδρος τής Apple! Ήταν πρόεδρος τής εταιρείας αυτής έως το 1993, αλλά από τότε παραιτήθηκε και αντικαταστάθηκε από τον Στιβ Τζομπς (Steve Jobs). Προφανώς ο συγγραφέας του κειμένου, αλλά και οι πρόθυμοι αναμεταδότες του, δεν το πληροφορήθηκαν, τόσα χρόνια μετά, την αλλαγή ηγεσίας!
Είναι νοηματικά τα ελληνικά; Τα καταλαβαίνουν οι υπερσύγχρονοι υπολογιστές;( :οι σχετικές αντιρρήσεις αναφέρονται πιο πάνω …)
Υπάρχουν προγράμματα που αναπαριστούν τις ελληνικές λέξεις με ολοκληρώματα;
Σκέτες μπαρούφες είναι οι ισχυρισμοί τού Λερναίου κειμένου ότι, υπάρχουν κάποια προγράμματα Ίβυκος, Γνώσις και Νεύτων που δήθεν αναπαριστούν τις ελληνικές λέξεις με ολοκληρώματα. Όσο για τα «Ελληνικά προσφύματα τηλέ-, -λάνδη, μικρο-, μεγα-, σκοπώ, - ισμός, συν- κ.τ.λ.» αρκούμαι στο να παρατηρήσω ότι το -λάνδη είναι ακραιφνώς παλαιογερμανικής προέλευσης. Αλλά δεν θα συμφωνήσω με τον ανώνυμο συντάκτη όταν λέει ότι, μόνο στην ελληνική γλώσσα δεν υπάρχουν όρια. Όρια δεν υπάρχουν επίσης στη φαντασία μερικών και στην ευπιστία ορισμένων άλλων.
Ακόμα και ο υπουργός!
Το κακό είναι ότι, κάθε τυπωμένο κείμενο έχει στα μάτια πολλών από εμάς μια αδικαιολόγητη αίγλη, ιδίως όταν το βρίσκουμε στο Διαδίκτυο, κι έτσι το Λερναίο κείμενο, όσο κι αν το ανασκευάζει κανείς, πάντα βρίσκει κάποιους που δεν το έχουν ξαναδεί και κατορθώνει να τους πείσει. Άλλωστε, είναι παρατηρημένο ότι, όσο πιο κατηγορηματικά πεις ένα ψέμα, τόσο περισσότερο θα το πιστέψουν κάποιοι. Έτσι, όταν συνάδελφοι τής Κομισιόν αναδημοσίεψαν το Λερναίο κείμενο σε πρόσφατο φυλλάδιό τους, και παρά το ειρωνικό σχόλιο που το συνόδευε, βρέθηκαν άλλοι συνάδελφοι που το βρήκαν πιστευτό, Ωστόσο, στα τέλη τού Γενάρη (και εδώ μπαίνει στη μέση η επικαιρότητα) σημειώθηκε κρούσμα εκατό φορές χειρότερο. Τις λιακουροειδείς ασυναρτησίες τού κειμένου-απάτη βρέθηκε να τις διαδίδει κοτζάμ υπουργός, και όχι όποιος κι όποιος παρά ο καθ’ ύλην αρμόδιος, τρομάρα του, ο Υπουργός Παιδείας (που λέει ο λόγος) και Θρησκευμάτων κ. Ευριπίδης Στυλιανίδης! Ο υπουργός, μιλώντας σε βράβευση μαθητών, επανέλαβε ένα προς ένα τα μυθεύματα του κειμένου-απάτη: περί 6 εκατομμυρίων λεκτικών τύπων τής ελληνικής, όταν η αγγλική έχει συνολικά 490.000, περί τελείων προγραμμάτων υπολογιστών που αναπαριστούν τους λεκτικούς τύπους τής ελληνικής σε μαθηματικά ολοκληρώματα, περί υπολογιστών προχωρημένης τεχνολογίας, οι οποίοι δέχονται ως «νοηματική» γλώσσα μόνον την ελληνική, ενώ όλες οι άλλες γλώσσες είναι «σημειολογικές». Έφερε δε ως παράδειγμα που δείχνει, υποτίθεται, την «πρωτογενή σχέση» (sic) ανάμεσα σε σημαίνον και σημαινόμενο στη «νοηματική» ελληνική γλώσσα τη λέξη «έντερο» που σημαίνει, όπως είπε, «εντός ρέω» (!). (αν άνοιγε λεξικό θα έβλεπε ότι δεν είναι αυτή η ετυμολογία τής λέξης). Πράγμα που προσωπικά το βρίσκω εξίσου εξωφρενικό, και δεν νομίζω να το παρατραβάω με την αναλογία, με το να βγει ο Υπουργός Υγείας και να πει ότι, για την πρόληψη του καρκίνου θα μοιράσουν φυλαχτά.
Με άλλα λόγια, το κείμενο για το Hellenic Quest είναι μια αρμαθιά από χοντρά ψέματα και ανακρίβειες: κανένα πρόγραμμα δεν υπάρχει με το όνομα αυτό, καμιά σχέση δεν έχει η εταιρεία Apple ή το CNN με την εκμάθηση των ελληνικών, κανείς Άγγλος επιχειρηματίας δεν προτρέπει τα στελέχη τής εταιρείας του να μάθουν αρχαία, η καταγραμμένη αρχαία ελληνική γλώσσα δεν έχει 90 εκατομμύρια λεκτικούς τύπους αλλά σκάρτο ενάμισι εκατομμύριο, δεν έχει 6 εκατομμύρια λέξεις αλλά κάπου 150 χιλιάδες, η ελληνική γλώσσα δεν έχει πρωτογένεια και δεν είναι νοηματική ούτε μοναδική, ούτε έχει κάτι το ιδιαίτερο που την κάνει κατάλληλη για γλώσσα των υπολογιστών νέας γενεάς, οι Ισπανοί ευρωβουλευτές δεν ζήτησαν να καθιερωθεί η αρχαία ελληνική ως η επίσημη γλώσσα τής ΕΕ και κανείς κουτόφραγκος δεν πρόκειται να μας κόψει ισόβια σύνταξη μόνο και μόνο επειδή έτυχε να γεννηθούμε στη χώρα του Σοφοκλή και τού Αριστοτέλη. Να μάθουμε αρχαία, ναι, αλλά να μη βαυκαλιζόμαστε ότι, θα μας διορίσουν σε επιτελικές θέσεις στο Αμέρικα επειδή ξέρουμε αρχαία!
1.-Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟΝ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ.Ο ΠΛΟΥΤΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΞΕΝΟΥΣ.–
2.-Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ.
3.-ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ.
1.-Κατά τον καθηγητή γλωσσολογίας και ελληνιστή Φραντζίσκο Ροντρίγκεζ Αντράντος, πολλές ξένες γλώσσες,θεωρούνται κ ρ υ φ ο ε λ λ η ν ι κ έ ς. Π.χ. η γαλλική γλώσσα σύμφωνα με μελέτη τού γαλλικού Υπουργείου Παιδείας περιλαμβάνει λέξεις με ελληνικές ρίζες σε ποσοστό περίπου 60%. Το 80% των λέξεων τής πορτογαλικής γλώσσας, έχει ελληνικές ρίζες, όπως παρατηρεί, η καθηγήτρια Alcina Dos Martires Lopes, συντάκτης τού πρόσφατα εκδοθέντος Αρχαιοελληνο-πορτογαλλικού λεξικού. Η αγγλική γλώσσα, σύμφωνα με το ογκώδες Λεξικό τού κ.Αρ. Κωνσταντινίδη, έχει πάνω από 155.000 λέξεις με ρίζες ελληνικές. Η σημερινή γερμανική γλώσσα διαμορφώθηκε από τον Μαρτίνο Λούθηρο το 1534 με πρότυπο τους κανόνες γραμματικής και συντακτικού τής ελληνικής γλώσσας. Στην Ιταλία, πρόσφατα ιδρύθηκαν εκατοντάδες Κλασσικά Λύκεια, την περασμένη χρονιά στις Πανιταλικές εξετάσεις στα Αρχαία Ελληνικά , δόθηκε προς μετάφραση αρχαίο κείμενο τού Αριστοτέ λη.(παρατίθεται στο Παράρτημα).Στην Βρετανία αποφασίστηκε η εισαγωγή στα δημόσια δημοτικά τους σχολεία των αρχαίων Ελληνικών, διότι, μεταξύ άλλων βοηθούν τα παιδιά να μάθουν σε βάθος τον τρόπο να σκέπτονται και να χειρίζονται τα αγγλικά. Στην Αυστραλία καθιερώθηκε η διδασκαλία τής ελληνικής ως δεύτερης (κατ’ επιλογήν) γλώσσας μετά τα αγγλικά.
Η Αμερικανίδα ελληνίστρια M.Mc Donald (επικεφαλής τού προγράμματος «Ιβυκος του Πανεπιστημίου Irvine τής Καλιφόρνια για την αποθησαύριση τού πλούτου τής Ελληνικής γλώσσας) κατέγραψε ηλεκτρονικά, όλες τις λέξεις στους διάφορους τύπους που συναντώνται από τον Ομηρο μέχρι τις ημέρες μας.( Γράφεται ότι )οι λέξεις αυτές για το χρονικό διάστημα μέχρι το 1453, είναι 60.000.000,και μέχρι σήμερα 71.000 .000.(Η άποψη και εκτίμηση αυτή τής M.Mc Donald – αν προέρχεται όντως από την ίδια-αμφισβητείται,όπως σε άλλο σημείο γράφουμε, και υποστηρίζεται ότι, η καταγραμμένη αρχαία ελληνική γλώσσα δεν έχει τόσα εκατομμύρια λεκτικούς τύπους ούτε 6 εκατομμύρια λέξεις αλλά κάπου 150 χιλιάδες.Στο διαδίκτυο αναγράφεται ότι σύμφωνα με την κυρία Μαρία Παντελιά, σημερινή διευθύντρια τού Thesaurus Linguae Graecae (TLG), τού μνημειώδους έργου καταγραφής τής ελληνικής γλώσσας η ελληνική γλώσσα από την αρχαιότητα έως την Άλωση έχει περίπου 160.000 λέξεις και κάπου 1.500.000 λεκτικούς τύπους )
Σε απάντηση σχετικής επιστολής μας η Μαρία Παντελιά απάντησε αποφεύγουσα ευθεία απάντηση.
Παραθέτω το τμήμα της επιστολής που ενδιαφέρει
Αγαπητέ κ. Κουκουβίνε,
……………. Ούτε εγώ, ούτε η κ. Μακντόναλντ έχουμε πάρει θέση για το πόσες λέξεις έχει η Ελληνική γλώσσα. Το πρόγραμμα TLG που ιδρυσε η κ. Μακντοναλντ και διευθύνω εγώ έχει ψηφιοποιήσει ένα μεγάλο αριθμό κειμένων. Και η κ. Μακντοναλντ και εγώ ξέρουμε πόσες λέξεις έχουν περιληφθεί στο πρόγραμμα αλλά δεν είμαστε σε θέση να κάνουμε γενικεύσεις για το πόσες λέξεις έχει η Ελληνική γλώσσα. Και βέβαια δεν έχω διαψεύσει ποτέ την κ. Μακντόναλντ η οποία είναι φίλη και συνάδελφος. Ο αριθμός 160.000 δεν ανταποκρίνεται σε καμία πραγματικότητα.(: δεν λέγει όμως ποιος έστω και κατά προσέγγιση είναι ο αριθμός αυτος!)
(παρακαλώ βλέπετε Παράρτημα)
Για το πόσες λέξεις διαθέτει τελικά η ελληνική γλώσσα,παραθέτουμε την άποψη του Χριστόφορου Χαραλαμπάκη, Καθηγητή της Γλωσσολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών(όπως την δημοσιεύει το διαδίκτυο)
"Συχνά διατυπώνεται η άποψη ότι «η Ελληνική είναι η αρχαιότερη και πλουσιότερη γλώσσα του κόσμου», με αποτέλεσμα να ενισχύεται σε κύκλους αδαών ο γλωσσικός σοβινισμός, ο ελληνοκεντρισμός και η χιμαιρική «επανελλήνισις της οικουμένης». Η ελληνική είναι πράγματι η αρχαιότερη γλώσσα της Ευρώπης, υπήρξαν όμως άλλες γλώσσες στον κόσμο που μιλήθηκαν και γράφτηκαν πολλούς αιώνες πριν, όπως η Σουμεριακή στη νότια Μεσοποταμία, η οποία ανάγεται στο 3.100 π.Χ. Η Ελληνική έχει προφορική παράδοση 4.000 χρόνων και γραπτή 3.500 χρόνων (και όχι 2.500 χρόνων, όπως επαναλαμβάνουν ορισμένοι επώνυμοι λογοτέχνες και πολιτικοί), γεγονός το οποίο αποτυπώνεται στο πλούσιο διαχρονικό λεξιλόγιό της. Στο περίφημο Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας των Liddell – Scott – Jones καταγράφονται 120.000 λέξεις. Μερικοί πιστεύουν ότι ,η αρχαία ελληνική διαθέτει 70 εκατομμύρια λέξεις, επειδή ο αριθμός αυτός αναφέρεται στον ηλεκτρονικό Θησαυρό της Ελληνικής Γλώσσας που συγκροτήθηκε στο Πανεπιστήμιο Irvine (Καλιφόρνια) με δωρεά της καθηγήτριας M. McDonald. Στην ουσία δεν πρόκειται για λήμματα, αλλά για «τρέχουσες λέξεις», δηλ. για τύπους λέξεων όπως εμφανίζονται σε 2.900 συγγραφείς σε συνεχή αρίθμηση. Στο Ελληνο-ισπανικό Λεξικό του καθηγητή Fr. Adrados ο αριθμός των αρχαίων λέξεων προβλέπεται να ανέλθει στις 325.000. Στο Μέγα Λεξικόν όλης της ελληνικής γλώσσης του Δ. Δημητράκου υπάρχουν γύρω στα 200.000 λήμματα. Η νέα ελληνική με τις διαλέκτους και τα ιδιώματά της διαθέτει σήμερα περισσότερες από μισό εκατομμύριο λέξεις, όσες περίπου και η Αγγλική, παγκόσμια γλώσσα με τεράστιο κύρος. Στον αριθμό αυτό συμπεριλαμβάνονται οι επιστημονικοί όροι που βρίσκονται σε μεγάλη διάδοση.
Η έκρηξη του νεοελληνικού λεξιλογίου συνδέεται με την εκπληκτική πρόοδο των επιστημών και των ευρύτερων κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών και πολιτιστικών εξελίξεων και ανακατατάξεων. Παρά τις περιορισμένης εμβέλειας κινδυνολογικές τάσεις, γλώσσα μας δεν υπήρξε ποτέ τόσο πλούσια και εκφραστική όσο είναι σήμερα. Αν κάποιοι έχουν περιορισμένο λεξιλόγιο δεν φταίει η γλώσσα γι’ αυτό. Το βέβαιο είναι ότι δεν γνωρίζει κανείς μητρικός ομιλητής τη γλώσσα του. Αν λάβει κανείς υπόψη του ότι τα περισσότερα νεοελληνικά λεξικά δεν περιέχουν πάνω από 50.000 λέξεις, από τις οποίες πολύ λίγοι γνωρίζουν τις μισές απ’ αυτές, τότε συνειδητοποιεί ότι, έχουμε όλοι «λεξιπενία» και όχι μόνο οι νέοι, όπως θέλει το ευρύτατα διαδεδομένο αυτό κοινωνικό στερεότυπο. Ακόμα και αν ένα νεοελληνικό λεξικό συμπεριλάβει στο λημματολόγιο του τον εντυπωσιακά μεγάλο αριθμό των 100.000 λέξεων, δεν δίνει παρά μια αμυδρή εικόνα του πραγματικού λεξιλογίου, αφού επιλέγεται σε αρκετές περιπτώσεις με αυθαίρετα κριτήρια μια από τις πέντε λέξεις, χωρίς να παρουσιάζεται αναλυτικά η πολυσημία.
Τελικά, το ερώτημα «πόσες λέξεις διαθέτει μια γλώσσα» δεν είναι εύκολο να απαντηθεί, αφού μπορεί να σχηματιστεί ασύλληπτος για τον ανθρώπινο νου αριθμός λέξεων. Υπάρχουν χιλιάδες νεολογισμοί που δεν επικρατούν και επομένως δεν βρίσκουν θέση στα λεξικά. Δεν πρόκειται μόνο για ποιητικούς νεολογισμούς (βλ. το ηλιοπότης στον Ελύτη και τις ακατανόητες λέξεις δελεάνα και τίντελο στον ίδιο ποιητή) αλλά και για ad hoc σχηματισμούς της καθημερινής ζωής που περιέρχονται γρήγορα σε αχρηστία (καλομοιρικός, τζεκολογία).
Συμπερασματικά θα έλεγα ότι κάθε πολίτης πρέπει να συνειδητοποιήσει πόσο λίγο γνωρίζει τη γλώσσα του και να καταβάλει προσπάθεια σταδιακού εμπλουτισμού και ανανέωσης του λεξιλογίου του, αφού ο λεξιλογικός θησαυρός που κατέχει αντανακλά την παιδεία και την ποιότητα της κριτικής του σκέψης, που αποτελεί και το μέγα ζητούμενο της εκπαίδευσης στο σύγχρονο ταχέως εξελισσόμενο και αντιφατικό κόσμο που ζούμε.
Ετσι λοιπόν: Απάντηση στο ερώτημα,"ποιά είναι η πλουσιώτερη γλώσσα στο κόσμο" δεν μπορεί να δοθεί.Για πολλούς λόγους.Δεν μπορεί να τεθεί με σαφήνεια το ερώτημα.Τι θα αναζητήσουμε,;τύπους λέξεων; ρίζες; .Θα λάβουμε υπόψη ότι ,πολλές λέξεις έχουν πολλές έννοιες;Θα λάβουμε υπόψη σύνθετες λέξεις ώς μια μία ή ώς δύο ή και περισσότερες.Θα λάβουμε υπόψη ότι η γραμματική πολλών γλωσσών έχει κλίσεις;
(Παρακαλώ βλέπετε σχετικά κείμενα στο «Παράρτημα»)
Για μερικούς η αγγλική είναι η πλουσιώτερη γλώσσα,η γλώσσα με το μεγαλύτερο λεξιλόγιο όπως υποστηρίζει ο καθηγητής S.Hayakava .Και ίσως και αυτή που έχει δεχθεί τις περισσότερες εισροές ( από τα Ελληνικά -απ ευθείας ή μέσω των λατινικών ή και άλλων γλωσσών-από τα λατινικά,από τα σκανδιναυικά,από τα ολλανδικά,από τις γλώσσες ιθαγενών των αποικιών που είχε η Μεγάλη Βρεττανία,σόλόκληρο σχεδόν τον κόσμο.)
Ο Ι.Ευαγγέλου,(ό.π.22)γράφει ότι, εναντι των 71.000.000 ελληνικών λέξεων,ίστανται
9.000.000 λατινικές και 500.000 αγγλικές λέξεις.
(Για τον πλούτο και τη σημασία τής ελληνικής γλώσσας, βλέπετε επίσης,εκτός από το προαναφερόμενο βιβλίο τού Ι.Ευαγγέλου, και το κεφάλαιο τού πονήματος αυτού, « Τι είπαν οι ξένοι για την ελληνική γλώσσα κλπ. αλλά και όσα αντίθετα παρατίθενται σε άλλο σημείο τού πονήματος)
(Περισσότερα στο Παράρτημα)
Ο γνωστός Ελληνας γλωσσολόγος Γ.Μπαμπινιώτης,αφού τονίζει την μοναδικότητα τής συνέχειας τής Ελληνικής γλώσσας,(που πρωτομι λήθηκε, δυό χιλιάδες χρόνια π.Χ)επισημαίνει ότι,το μεγαλείο της , έγκειται,όχι τόσο στο ότι, εφοδίασε τον κόσμο με χιλάδες λέξεις,όσο στο ότι, οι λέξεις αυτές συνιστούσαν έννοιες,που σφράγισαν τον τρόπο σκέπτεσθαι τής ανθρωπότητας. Ο ίδιος στην Εισαγωγή τού Λεξικού του γράφει μεταξύ άλλων:« Η ανάλυση τής ελληνικής γλώσσας από τους αρχαίους γραμματικούς και φιλοσόφους απετέλεσε (μέσω τής Λατινικήςτην βάση τής ανάλυσης όλων των μετέπειτα γλωσσών… είναι μεν αλήθεια ότι, οι αρχαίοι Ινδοί γραμματικοί προηγήθηκαν χρονικά στη σύνταξη τής πρώτης γραμματικής,με τον Panini, συντάκτη τής Astadhyayi(≪Οκτώ βιβλία≫), τής πρώτης γραμματικής τής αρχαίας ινδικής γλώσσας, που έζησε ανάμεσα στο 600 και στο 300 π.Χ ωστόσο η γραμματική τού Panini δεν έγινε ευρύτερα γνωστή στην Eύρώπη πριν από τον 19ο αιώνα και δεν επηρέασε την γενικότερη εξέλιξη τής σπουδής τής γλώσσας.Αυτό συνέβη μόνο με την ελληνική γραμματική θεωρία και πράξη και τη δημιουργική προέκταση της, τη Λατινική. Εν ολίγοις, η ελληνική γλώσσα ως κύρια μορφή ≪μεταγλώσσας≫ (λόγου περί γλώσσας), μέσα από τη σχολική-παραδοσιακή γραμματική και μέσα από την Παιδεία (ιδίως από τους χρόνους τής Αναγέννησης) απέκτησε τη φήμη τής κατεξοχήν καλλιεργημένης γλώσσας, γλώσσας με υψηλό επικοινωνιακό γόητρο και κύρος. Η παρατήρηση τού R. Η. Robins είναι και γι' αυτό το θέμα πολύ ενδεικτική: ≪Ο ελληνικός θρίαμβος στον πνευματικό πολιτισμό είναι ότι έδωσε τόσα πολλά σε τόσους πολλούς τομείς [...]. Τα επιτεύγματα τους στον τομέα τής γλωσσολογίας όπου ήταν εξαιρετικά δυνατοί, δηλαδή στη θεωρία τής γραμματικής και στη γραμματική περιγραφή τής γλώσσας, είναι τόσο ισχυρά,ώστε και να αξίζει να μελετηθούν και να αντέχουν στην κριτική. Επίσης είναι τέτοια που να εμπνέουν την ευγνωμοσύνη και τον θαυμασμό μας≫.Τέλος, η οικουμενικότητα τής Ελληνικής δεν είναι άσχετη προς το κύρος που απέκτησε διεθνώς η Ελληνική ως η γλώσσα τής Καινής Διαθήκης, η γλώσσα των μεγάλων Πατέρων τής Χριστιανικής Εκκλησίας και, καθόλου λιγότερο, ως η κατεξοχήν γλώσσα τής υμνογραφίας και τής εκκλησιαστικής λατρείας (Θείας Λειτουργίας τού Ιωάννου τού Χρυσοστό μου και τού Μεγάλου Βασιλείου). Η Ελληνική συνδέεται επίσης με την ελληνική μετάφραση τής Παλαιάς Eιαθήκης από τους Εβδομήκοντα για τις ανάγκες των Ιουδαϊκών Κοινοτήτων τής Ανατολής που ήταν ελληνόφωνες εκείνη την εποχή. Η άποψη τού Εράσμου, τού μεγάλου Ολλανδού φιλολό γου τής Αναγέννησης και πρώτου εκδότη τού ελληνικού κειμένου τής Καινής Διαθήκης (το οποίο ως ≪Textus Receptus≫ εξακολουθούσε να χρησιμοποιείται σε ευρύτερη χρήση μέχρι την έκδοση τής Καινής Διαθήκης από τον Eberhard Nestle το 1898), ότι, δεν νοείται θεολόγος που να μη γνωρίζει την ελληνική γλώσσα, γιατί θα είναι ανίκανος να πλησιάσει τη γλώσσα τής Καινής Διαθήκης στο πρωτότυπο, είναι ενδεικτική τής αίγλης τής ελληνικής γλώσσας στους κόλπους τού Χριστιανισμού. Αλλωστε, η κυριαρχία τού Χριστιανικού Βυζαντίου στον Μεσαίωνα, μαζί με την ακτινοβολία, τον πολιτισμό και τη θρησκεία τού Βυζαντίου, περνούσε και στην ελληνική γλώσσα, τής οποίας το κύρος ήταν τέτοιο, ώστε έγινε αμέσως αποδεκτή και άρχισε να διδάσκεται στη Eύρώπη από τους Λογίους τού Βυζαντίου που κατέφυγαν εκεί λίγο πριν και μετά την πτώση τής Βασιλεύουσας, γεγονός που υπήρξε και η απαρχή τής Αναγέννησης στη Ευρώπη .Ωστόσο, δεν είναι μόνον η μοναδική από μεγάλα πνεύματα καλλιέργεια της στον γραπτό και τον προφορικό λόγο και η οικουμενι -κότητά της που κατέστησαν την Ελληνική μια ξεχωριστή γλώσσα. Είναι και το γεγονός ότι, στη γλώσσα αυτή έχουμε προφορική παράδοση τουλάχιστον 4.000 χρόνων και γραπτή παράδοση 3.500 ετών (με μοναδικό -με τα μέχρι τούδε επιγραφικά ευρήματα- χάσμα την περίοδο από το 1200 μέχρι τον 8ο π.Χ. αιώνα). Όπως έχει παρατηρηθεί, η Ελληνική είναι μοναδικό για γλωσσολόγους παράδειγμα μελέτης τής εξέλιξης μιας φυσικής γλώσσας σε τόσο μάκρος χρόνου. Αντίθετα προς άλλες γνωστές αρχαίες γλώσσες, όπως την αρχαία Αιγυπτιακή ή την Ακκαδική (που αντικατέστησε τη Σουμεριακή στην αρχαία Μεσοποταμία), οι οποίες χάθηκαν ως γλώσσες νωρίς,η Ελληνική διατηρείται πάνω από 40 αιώνες τώρα ως ζωντανή στην εξέλιξη της γλώσσα. Ο προσεκτικός, μάλιστα, κριτής των πραγμάτων θα πρέπει να αποφύγει να συγκρίνει την Ελληνική, λ.χ., με τη Λατινική-Ιταλική, που βρίσκονται σε εντελώς διαφορετική σχέση, ή ακόμη και με την Κινεζική ή τη Σανσκριτική. Η Κινεζική επιβίωσε μεν από το 1500 π.Χ. μέχρι τις αρχές τού αιώνα μας (οπότε αντικαταστάθηκε από τις νεότερες γλώσσες-διαλέκτους) υπό την ονομασία we-yan, αλλά μόνον ως φιλολογική γλώσσα. Η δε Σανσκριτική (αρχαία Ινδική) σώθηκε επίσης μόνο σε περιορισμένες και εξειδικευμένες χρήσεις αρχαΐζουσας (θρησκευτικής ιδίως) γλώσσας.Σε σχέση και με αυτές ακόμη τις εξαιρετικές περιπτώσεις γλωσσών, η Ελληνική αποτελεί μοναδικό παράδειγμα γλώσσας με αδιάσπα στη ιστορική συνέχεια και με τέτοια δομική και λεξιλογική συνοχή, που να επιτρέπει να μιλάμε για μια ενιαία ελληνική γλώσσα από την αρχαιότητα έως σήμερα. Με αυτό εννοούμε ότι, ο ίδιος λαός, οι Έλληνες, στον ίδιο γεωγραφικό χώρο, την Ελλάδα, χωρίς διακοπή 40 αιώνες τώρα μιλάει και γράφει -με την ίδια γραφή (από τον 8ο π.Χ. αιώνα)και την ίδια ορθογραφία (από το 400 π.Χ.)- την ίδια γλώσσα,την Ελληνική. Αυτό δεν σημαίνει, φυσικά, ότι, η γλώσσα τού Ξενοφώντα ή τού Πλάτωνα ή τού Πλουτάρχου είναι φωνολογικά, γραμματικά και λεξιλογικά ίδια και απαράλλακτη η γλώσσα που μιλάμε και γράφουμε στα τέλη τού 20ού αιώνα!Μεταβολές στην προφορά, στη γραμματικοσυντακτική δομή και στο λεξιλόγιο τής Ελληνικής πραγματοποιήθηκαν πολλές,ωστόσο, ούτε η δομική φυσιο -γνωμία τής Ελληνικής ούτε το λεξιλόγιο της αλλοιώθηκαν τόσο πολύ, ώστε να μη γίνεται αντιληπτό ότι, πρόκειται για την ίδια γλώσσα. Ο δομικός σκελετός τής Ελληνικής, τα κύρια χαρακτηριστικά τής δομής τής αρχαίας ελληνικής γλώσσας (η διάκριση, λ.χ., πτώσεως, αριθμού και γένους στα ουσιαστικά και τα επίθετα ή η διάκριση χρόνου, ποιού ενεργείας, τροπικότητας, προσώπου, αριθμού,φωνής και διαθέσεως στο ρήμα) εξακολουθούν να προσδιορίζουν τη φυσιογνωμία και τής σύγχρονης ελληνικής γλώσσας,γιατί οι αλλαγές που έγιναν αφορούν, κυρίως, στη δήλωση των δομικών κατηγοριών (σε καταλήξεις, σε φθόγγους κ.λπ.) και όχι στις ίδιες τις δομικές κατηγορίες. Ως προς το λεξιλόγιο τής Ελληνικής, τα ≪επιστροφικά κινήματα≫ τού Αττικισμού(αρχαίου και βυζαντινού), τού καθαρισμού (κοραϊκού και μετακοραϊκού), τής αρχαΐζουσας και τής μετέπειτα καθαρεύουσας εδημιούργησαν -τεχνητά στην αρχή και με έξωθεν (των λογίων) παρέμβαση- μια στενή σχέση τής νεότερης προς την αρχαία ελληνική γλώσσα, που με τη διαδικασία τής αναβίωσης αρχαίων και παλιότερων λέξεων έρχεται να συμπληρώσει τη φυσική -και εκτεταμένη στην Ελληνική- διαδικασία τής επιβίωσης παραδοσιακών λέξεων. Στην Ελληνική,λέξεις όπως ουρανός, θάλασσα, γη, γλώσσα, παιδεία,ελευθερία, αδελφός, φίλος, αγαπώ, βλέπω, επιθυμώ, καλός,κακός, νέος, επειδή, όταν, εάν, εγώ, συ, αυτός, τότε, αύριο, ναι,ούτε, και, ότι, πως κ.λπ., χιλιάδες λέξεων, δεν είναι ούτε αρχαίες ούτε βυζαντινές ούτε νέες. Τις χρησιμοποιούν οι Έλληνες (με την ίδια ή και με διαφορετική σημασία, με τον ίδιο ή και παραλλαγμένο τύπο) πολλούς αιώνες τώρα, σε μια χρήση που πολύ εύστοχα χαρακτηρίζεται ως διαχρονική. Τέτοιες λέξεις είναι απλώς και μόνο ελληνικές λέξεις»
2.- Εχει γραφεί(: πράγμα που αμφισβητείται ως αναληθές όπως πιο πάνω εκτίθεται) ότι, ο πρόεδρος τής apple κατάρτισε πρόγραμμα ηλεκτρονικής εκμάθησης τής ελληνικής γλώσσας, λέγοντας : «Αποφασίσαμε να προωθήσουμε το πρόγραμμα εκμάθησης τής Ελληνικής γλώσσας,επειδή η κοινωνία μας χρειάζεται ένα εργαλείο που θα τής επιτρέψει,να αναπτύξει την δημιουργικότητά της,να εισαγάγει νέες ιδέες,και να τής προσφέρει γνώσεις,περισσότερες από όσες ο άνθρωπος μπορούσε μέχρι τώρα να ανακαλύψει» .
3.- Εχει επίσης γραφεί ότι ,χαρακτηριστικό τής Ελληνικής γλώσσας,είναι ότι, είναι νοηματική γλώσσα, με την έννοια ότι σημαίνον(:λέξη) και το σημαινόμενο (έννοια)συνδέονται μεταξύ τους,με μια πρωτογενή σχέση( λ.χ. γεωμετρία= γή-μετρώ),σε αντίθεση με άλλες, «σημειολογικές»,εκείνες δηλαδή, στις οποίες αυθαίρετα,και κατόπον συμφωνίας,ορίζεται ότι με το Α πράγμα (σημαινόμενο) εννοείται με το Α
Και ή άποψη αυτή αμιφισβητείται.
Αντιγράφω από το διαδίκτυο,(παραλείποντας και εδώ λεκτκές ακρότητες)
Είναι νοηματικά τα ελληνικά; Τα καταλαβαίνουν οι υπερσύγχρονοι υπολογιστές;
Αν και χρησιμοποιείται επιστημονικοφανής ορολογία, στην πραγματικότητα το κείμενο……… Καταρχάς, στη γλωσσολογία «νοηματική» γλώσσα είναι η γλώσσα των κωφών. Αλλά το πρόβλημα δεν είναι στην ορολογία, βέβαια. Το………. κείμενο εδώ μπερδεύει την ετυμολογία με τη σημειολογία. Πράγματι, η λέξη ‘γεωμετρία’ προέρχεται από το ‘γη’ και το ‘μετρώ’, αλλά μήπως το ίδιο δεν συμβαίνει στα γερμανικά, όπου η τηλεόραση λέγεται Fernsehen, από το Fern (μακριά) και το sehen (βλέπω); Μήπως το ίδιο δεν συμβαίνει έστω και στα αγγλικά όπου το window (παράθυρο) προέρχεται από το παλαιονορβηγικό vindauga όπου vind(r) ο άνεμος (σημερινό αγγλικό wind) και auga το μάτι, «μάτι για τον άνεμο» δηλαδή; Όση «πρωτογένεια» έχουν τα ελληνικά, άλλη τόση έχουν και τα γερμανικά! Θα ήταν διαφορετική η ελληνική (ή όποια άλλη) γλώσσα αν υπήρχε «αιτιώδης σχέση» ανάμεσα σε απλές λέξεις/ρίζες και πράγματα, αν λόγου χάρη η λέξη ‘γη’ συνδεόταν με κάποιον τρόπο με το πράγμα «γη» –αλλά αυτό, αν δεν σφάλλω, μόνο κάτι φανατικοί οπαδοί τής λεξαριθμητικής το υποστηρίζουν, που κάνουν εκπομπές σε λαθρόβια κανάλια. Τέλος, αλλά πολύ σημαντικό: η μόνη γλώσσα που καταλαβαίνουν πρωτογενώς οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές είναι ο κώδικας μηχανής (machine code στα αγγλικά), μια σειρά από δυαδικά ψηφία, δηλαδή μόνο 0 και 1, έστω 0010 1000 1100 0010. Για να μπορούν να την καταλαβαίνουν και οι άνθρωποι, έχουν φτιαχτεί οι λεγόμενες γλώσσες προγραμματισμού, που μερικές από αυτές χρησιμο ποιούν σύνταξη που μοιάζει με τις φυσικές μας γλώσσες. Υπάρχει τέλος και η γλώσσα διασύνδεσης (ή διεπαφής) τού ανθρώπου με το μηχάνημα, που συνήθως είναι τα αγγλικά (αν και όλο και περισσότερα προγράμματα κυκλοφορούν στα ελληνικά), όμως ο υπολογιστής καθαυτός μόνο τα μηδενικά και τους άσους «καταλαβαίνει».
(Υποστηρικτής των αμέσως παραπάνω απόψεων είναι (και) ο Νίκος Σαραντάκος-πτυχιούχος τής σχολής Χημικών Μηχανικών του Μετσόβειου Πολυτεχνείου και Αγγλικής Φιλολογίας,μέλος τού μεταφραστικού τμήματος τού Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου-,που εκτός άλλων θεωρεί και ως ιστορικώς ανακριβείς τις αποκρουόμενες απ΄αυτόν απόψεις).
3.- Σε ημερίδα που έγινε στην Ακαδημία Αθηνών,τον Μάρτιο τού 2013,ο καθηγητής Κουνάδης είπε μεταξύ άλλων. «Στην Ιταλία,…. πρόσφατα ιδρύθηκαν εκατοντάδες Κλασσικά Λύκεια, την περασμένη χρονιά στις Πανιταλικές εξετάσεις στα Αρχαία Ελληνικά δόθηκε προς μετάφραση το αρχαίο κείμενο τού Αριστοτέλη(: παρατίθεται στο Παράρτημα) …………..Στην Βρετανία αποφασίστηκε η εισαγωγή στα δημόσια δημοτικά τους σχολεία των αρχαίων Ελληνικών, διότι, μεταξύ άλλων βοηθούν τα παιδιά να μάθουν σε βάθος τον τρόπο να σκέπτονται και να χειρίζονται τα αγγλικά. Στην Αυστραλία καθιερώθηκε η υποχρεωτική διδασκαλία τής ελληνικής ως δεύτερης (κατ’ επιλογήν) γλώσσας μετά τα αγγλικά.
4.-Πρόσφατα, η Ισπανική αντιπροσωπεία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έδωσε ένα διδακτικό μάθημα και στο Ελληνικό "Υπουργείο Παιδείας και σε όλους εκείνους τους «προοδευτικούς» διανοουμένους, που μάχονται λυσσαλέα την κλασσική μας Παιδεία. Οι Ισπανοί υπέβαλαν ψήφισμα, σχετικό με την διδασκαλία τής κλασσικής ελληνικής γλώσσας και παιδείας, στο οποίο αναφέρουν:
«Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εν όψει τής προοδευτικής και ανησυχητι κής υποχωρήσεως τής διδασκαλίας τής κλασσικής ελληνικής γλώσσας και παιδείας εις τα διάφορα εκπαιδευτικά προγράμματα, θεωρεί α) ότι, η ελληνική γλώσσα συγκροτεί την πρωταρχική βάση τού Δυτικού και ειδικότερα τού Ευρωπαϊκού πολιτισμού, β) ότι, η ελληνική γλώσσα αποτελεί όργανο διαμόρφωσης τής ανθρώπινης σκέψης και εργαλείο δοκιμασμένο, που διαπλάσσει σκεπτόμενα και κριτικά άτομα, γ) ότι, η ελληνική γλώσσα υπήρξε η κατ' εξοχήν επιστημονική γλώσσα στην Ευρώπη...» και ζητούν από την ευρωπαϊκή επιτροπή να προχωρήσει στην επεξεργασία ενός προγράμματος σπουδών που θα αποβλέπει στην εισαγωγή των Αρχαίων Ελληνικών «... σε όλες τις βαθμίδες τής υποχρεωτικής εκπαίδευσης σε όλα τα κράτη-μέλη, ώστε η Ελληνική να φτάσει να είναι η κοινή γλώσσα μορφώσεως όλων των Ευρωπαίων.»(Την αλήθεια της πληροφορίας-που διαψεύδεται από μερικούς- δεν μπορέσαμε να επιβεβαιώσουμε)
5.--Είναι χαρακτηριστικό ότι, στην Ισπανία και στην Ιταλία, εισήγαγαν, τελευταίως, τα Αρχαία Ελληνικά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ενώ στην Αμερική παρατηρείται ένα τεράστιο κύμα μελέτης τής Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας και ιδρύθηκαν περισσότερες από 4.000 Εταιρείες Κλασσικών Σπουδών στη τελευταία δεκαετία.
6.-Από το βιβλίο του Ι.Ευαγγέλου, (:η Γλώσσα κλπ) αντιγράφουμε: «Στη σύγχρονη εποχή σε όλη την υφήλιο λειτουργούν 334 Πανεπιστημιακά τμήματα διδασκαλίας τής ελληνικής γλώσσας, όπου φοιτούν 450.000 σπουδαστές. Συγκεκριμένα:
Ευρώπη: Έδρες 144 Φοιτητές 12.145
Αμερική: 72 18.914
Ασία 22 3.975
Αφρική 11 1.440
Βαλκάνια 35 941
Αυστραλία 16 3.440
Ρωσσία 34 4.675
Δυστυχώς,όπως παρατηρεί ο ίδιος,« ενώ η ελληνική γλώσσα διδάσκεται ήδη εκτός Ελλάδας, στην Ελλάδα και στις χώρες όπου υπάρχει Ελληνισμός, η γλώσσα αυτή υποβαθμίζεται από κρατική αδιαφορία και αστοργία.»
7.-α. Σύμφωνα με μελέτη τού Γαλλικού Υπουργείου Παιδείας το 64% των γαλλικών λέξεων έχουν ελληνική ρίζα.
.β.-Η ομιλία τού Γάλλου διπλωμάτη στην Πρεσβεία τής Αθήνας, κ. Λυκ Ασλέν ντε Βιγιανκούρ, η οποία έγινε με τη χρήση μόνο ελληνικής προελεύσεως γαλλικών λέξεων, κατά το πρότυπο Ζολώτα, συνιστά από μόνη της μαρτυρία.
Παραθέτουμε απόσπασμα:
“En cette epoque historique de l’euro, les cycles de la politique et de l’orthodoxie economique sont en synergie dans notre sphere geographique. L’Enosis europeenne, atome dans le cosmos et dans la galaxie des idees geopolitiques, a un programme thematique et geographique orchestre. C’est un phenomene authentique et non un periple chmerique ou ephemere. Entre parentheses, pour laconique, ce n’ est pas la boite de panadore, encore moins les Danaides”.
Και η μετάφραση:
“Στην ιστορική αυτή εποχή τού ευρώ, οι κύκλοι τής πολιτικής και τής οικονομικής ορθοδοξίας βρίσκονται επιτέλους σε συνεργασία στη γεωγραφική μας σφαίρα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, άτομο στον κόσμο και στο γαλαξία των γεωπολιτικών ιδεών, διαθέτει πρόγραμμα ενορχηστρωμένο αυθεντικό και όχι για περίπλοο χειμερινό ή εφήμερο. Εντός παρενθέσεων, για να τα πω λακωνικά, δεν είναι το κουτί τής Πανδώρας, ούτε βέβαια ο πίθος των Δαναΐδων”.
.γ. Η Αγγλική γλώσσα θεμελιώνεται-‘όπως γράφεται- με περισσότερες από 35.000 ελληνικές λέξεις( Αριστείδης Κωνσταντινίδης, Θεσσαλονίκη, 1994. (:-You speak Greek, you just don't know it, Annie Stefanides, εκδ. Ianos 2010. )
Για την Γερμανική γλώσσα γράφουμε πιο πάνω.Υποστηρίζεται ότι σ΄αυτήν εντοπίζονται 16.530 απλές ή σύνθετες ελληνικές λέξεις, οι οποίες αποτελούν θεμελιώδες υλικό, τόσο ποσοτικά, όσο και ποιοτικά, στο συνολικό πλουτισμό της γερμανικής γλώσσας.
δ.-Είναι αξιοσημείωτες οι περιπτώσεις τού πρώην πρωθυπουργού τής Ελλάδας και Καθηγητή Ξενοφώντα Ζολώτα που είχε εκφωνήσει δύο λόγους στην Αγγλική γλώσσα, στην Ουάσιγκτον, στις 26 Σεπτεμβρίου και στις 2 Οκτωβρίου 1959, οι οποίοι έμειναν μνημειώδεις. Με την αφαίρεση λίγων συνδέσμων, άρθρων και προθέσεων όλες οι λέξεις ήταν δανεισμένες από την ελληνική γλώσσα. Το ίδιο επανέλαβαν αργότερα ο Δρ Ιωάννης Καλαράς σε επιστημονική εισήγησή του στο Ξενοδοχείο ΤΙΤΑΝΙΑ στις 15/3/2000 καθώς και ο Καθηγητής Ορθοπεδικής στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων Παναγιώτης Σουκάκος, κατά την διάρκεια τού 5ου Ευρωπαικού Συνεδρίου Ορθοπεδικής, που διοργανώθηκε στη Ρόδο.
( Περισσότερα στο. Παράρτημα)
7.-, Στο διαδίκτυο διάβασα την 15-12-2015 την πατακάτω είδηση,που παραθέτω αυτούσια/
«Τη συστηματική διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας προτείνουν ξένοι καθηγητές, σαν θεραπεία σε δυσλεκτικά παιδιά.
Σύμφωνα με την θεωρία, του Καθηγητού της Φιλολογίας Eric Havelock η οποία στηρίζεται στον Πλάτωνα, το αρχαίο Ελληνικό αλφάβητο προκάλεσε πακτωλό αφηρημένων εννοιών στον Αρχαίο Ελληνικό κόσμο, λόγω ενεργοποίησης του εγκεφάλου των χρηστών του.
Στον συνεδριακό τόμο των τετρακοσίων σελίδων «Alphabet and the Brain, έκδοση Springer του 1988» παρουσιάζονται τα συμπεράσματα πλήθους κορυφαίων επιστημόνων φιλολόγων, γλωσσολόγων και άλλων ειδικοτήτων, πλην Ελλήνων αντιστοίχων ειδικοτήτων.
Επιμελητές της έκδοσης ήταν ο Καθηγητής της Ιατρικής Charles Lumsden του Πανεπιστημίου του Τορόντο και ο Διευθυντής του Κέντρου Θεωρίας της Επικοινωνίας “Marchal McLuhan” Derrick De Kerckhove.
Tα επιστημονικά αποτελέσματα τα οποία υποστηρίζουν την θεωρία του Havelock είναι τα εξής:
1. Η περιοχή Broca, που βρίσκεται στην αριστερή πλευρά του εγκεφάλου, ενεργοποιήθηκε λίγο περισσότερο, λόγω του Ελληνικού αλφαβήτου διότι χρησιμοποιήθηκαν επιτυχώς φωνήεντα σε γραφή για πρώτη φορά.
2. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος επαναπρογραμματίστηκε ριζικώς.
3. Η πιο πάνω αναφερθείσα συγκλονιστική μεταβολή στην λειτουργία του εγκεφάλου προκάλεσε μία ουσιώδη αλλαγή στην ψυχολογία των χρηστών του αλφαβήτου από την οποία προέκυψε η ανάγκη επικοινωνίας των πολιτών δια της λειτουργίας του θεάτρου.
Οι δημοσιευμένες έρευνες της επιστημονικής ομάδας του Ιωάννη Τσέγκου παρουσιάζονται στο βιβλίο «Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΤΟΝΩΝ». Σε αυτές, αλλά και σε νεώτερες έρευνες 1999-2010, απέδειξαν ότι οι μετρήσιμοι δείκτες της Λεκτικής Νοημοσύνης και της Αφαιρετικής Σκέψης με αποδεκτές τεχνικές επιταχύνθηκαν σε ομάδα 25 μη-δυσλεξικών παιδιών. Η διδασκαλία στα παιδιά αυτά καθώς και οι μετρήσεις των δεικτών άρχισαν από την ηλικία των 8 ετών και συνεχίστηκαν μέχρι και τα 12 χρόνια τους.
Οι ίδιοι δείκτες επιβραδύνθηκαν στην ισάριθμη ομάδα μη-δυσλεξικών παιδιών τα οποία δεν διδάχθηκαν εβδομαδιαίως και εξωσχολικώς επί δίωρο την Αρχαία Γλώσσα. Ας σημειωθεί ότι οι δύο ομάδες διδάχθηκαν τα ίδια προγραμματισμένα μαθήματα στο κανονικό ωράριο η δε στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων έγινε με γενικώς αποδεκτό πρότυπο.
Ωστόσο, η Αυστραλή Πανεπιστημιακή ερευνήτρια Kate Chanock έκανε ένα βήμα παράλληλο ως προς τον Ιωάννη Τσέγκο διότι στο έργο της «Help for a dyslexic learner from an unlikely source: the study of Ancient Greek, Literacy 2006» περιγράφει πως κατέστησε ένα αγγλομαθή δυσλεξικό σε μη-δυσλεξικό με τα Αρχαία Ελληνικά!
Εν τούτοις, από φέτος, τα μεν παιδιά της Αγγλίας του Δημοτικού στην περιοχή της Οξφόρδης, με επιστημονική πρόταση, επιπροσθέτως των μαθημάτων τους θα μαθαίνουν Αρχαία Ελληνικά, τα δε αντίστοιχης ηλικίας Ελληνόπουλα, μόνον με πολιτική απόφαση, δεν θα διδάσκονται την Αρχαία Γλώσσα ενώ θα έπρεπε, αλλά Αγγλικά!!
(Σταύρος Π. Παπαμαρινόπουλος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας 2004-2010 ).»
TΙ ΕΙΠΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ
Δ.Σολωμός
« Μήγαρις έχω άλλο στο νού μου,πάρεξ ελευθερία και γλώσσα;»
Κικέρων (ο ενδοξότερος ρήτωρ τής αρχαίας Ρώμη106-43π.Χ.):
"Ει οι θεοί διαλέγονται, τη των Ελλήνων γλώττι χρώνται"
Huan Azio (Βάσκος γερουσιαστής):
"Διά την διεθνοποίησιν τής Ελληνικής γλώσσης μεγάλην έχομεν ευθύνην, ως ουκ ούσαν άλλην γλώσσαν αυτής ανωτέραν".
Errieta Valter (Γαλλίδα γλωσσολόγος):
"Η Ελληνική γλώσσα είναι η μόνη στην Ευρώπη που δεν υπέκυψε σε καμία κατοχή".
Wandruska (καθηγητής Γλωσσολογίας Πανεπ. Βιέννης):
"Οι ευρωπαϊκές γλώσσες φαίνονται ως διάλεκτοι τής Ελληνικής".
και Puhana (Βάσκοι Ελληνιστές):
"Η Ελληνική γλώσσα και παιδεία αποτελούσι το θεμέλιον τού Δυτικού πολιτισμού. Πάντες δε Ευρωπαίοι οφειλέται τής Ελλάδος εσμέν".
Sagredo (Βάσκος καθηγητής γλωσσολογίας – Πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας της Βασκονίας)
«Η Ελληνική γλώσσα είναι η καλύτερη κληρονομιά που έχει στη διάθεση του ο άνθρωπος για την ανέλιξη τού εγκεφάλου του. Απέναντι στην Ελληνική όλες, και επιμένω όλες οι γλώσσες είναι ανεπαρκείς.»
«Η αρχαία Ελληνική γλώσσα πρέπει να γίνει η δεύτερη γλώσσα όλων των Ευρωπαίων, ειδικά των καλλιεργημένων ατόμων.»
«Η Ελληνική γλώσσα είναι από ουσία θεϊκή.»
M. Ventris ('Aγγλος επιστήμων που αποκρυπτογράφησε τη Γραμμική γραφή Β'):
""Η αρχαία Ελληνική γλώσσα είχε ανωτερότητα και εξακολουθεί να έχει απέναντι σε όλες τις νεώτερες γλώσσες και, γιατί όχι, απέναντι σε όλες τις λατινικές, γερμανικές ή σλαβικές. Αυτό το εργαλείο είναι το τελειότερο πνευματικό εργαλείο που σφυρηλάτησε ποτέ η ανθρώπινη νόησις".
U. Wilamowitz (Γερμανός φιλόλογος):
"Η Ελληνική φυλή, ανωτέρα κάθε άλλης, είναι και μητέρα κάθε πολιτισμού".
Βολταίρος (Γάλλος διανοητής):
"Είθε η Ελληνική γλώσσα να γίνει κοινή όλων των λαών".
Var. Goeger (Γερμανός σοφός):
"Ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός ξεκινά από την Ελλάδα".
Goethe (ο κορυφαίος Γερμανός ποιητής 1749-1832):
"Η Ελλάδα είναι ο νους και η καρδιά τής οικουμένης"…."'Aκουσα στον Aγιο Πέτρο της Ρώμης το Ευαγγέλιο σε όλες τις γλώσσες. Η Ελληνική ξεχώρισε, άστρο λαμπερό μέσα στη νύχτα
Διάλογος του Γκαίτε με τους μαθητές του:
Δάσκαλε τι να διαβάσουμε για να γίνουμε σοφοί όπως εσύ;
Τους Έλληνες κλασικούς.
Και όταν τελειώσουμε τους Ελληνες κλασσικούς τι να διαβάσουμε;
Πάλι τους Έλληνες κλασικούς.
Ακαδημία Επιστημών της ΕΣΣΔ, "Παγκόσμια Ιστορία":
"Χωρίς τα θεμέλια που έθεσαν οι Έλληνες δεν θα υπήρχε ο νεώτερος ευρωπαϊκός πολιτισμός. Η Ελληνική λογοτεχνία είναι η αρχαιότερη τής Ευρώπης".
Helen Keller (η διάσημη τυφλή Αμερικανίδα συγγραφέας):
Η τυφλή Αμερικανίδα συγγραφέας Έλεν Κελλερ είχε πει «Αν το βιολί είναι το τελειότερο μουσικό όργανο, τότε η Ελληνική γλώσσα είναι το βιολί του ανθρώπινου στοχασμού.»
Irina Kovaleva (Ρωσσίδα καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μόσχας):
"Η Ελληνική γλώσσα είναι όμορφη σαν τον ουρανό με τ' άστρα".
Maurice Kruaze (Γάλλος Ακαδημαϊκός):
"Οι άνθρωποι θα ανατρέχουν πάντα στις πηγές τής Ελληνικής κλασσικής αρχαιότητας για να δροσιστούν".
Furtvengler (καθηγήτρια Πανεπιστημίου Βιέννης):
"Η Ρώμη στάθηκε μία αιώνια πόλη, αλλά η Αθήνα είναι κόσμος ολόκληρος".
Karl Marx (ο θεμελιωτής τού Μαρξισμού):
"Οι αξίες τού Ελληνικού Πολιτισμού παραμένουν άφθαστα πρότυπα".
Bernard Shaw (Ιρλανδός συγγραφέας-1856-1950):
"Αν στη βιβλιοθήκη σας δεν έχετε έργα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, τότε μένετε σ' ένα σπίτι χωρίς φως".
Martin Heideger (φιλόσοφος):
"Για τους Έλληνες η ύψιστη προίκα τους είναι η γλώσσα τους, στην οποία η παρουσία (φιλοσοφικός όρος) ως τοιαύτη φθάνει στην εκκάλυψη και στην κάλυψη. Όποιος δε μπορεί να δει τη δωρεά ενός τέτοιου δώρου προς τον άνθρωπο και όποιος δε μπορεί ν' αντιληφθεί τον προορισμό ενός τέτοιου πεπρωμένου, καθόλου δε θ' αντιληφθεί τον λόγο περί τού προορισμού του ,είναι όπως ο φυσικός τυφλός δε μπορεί ν' αντιληφθεί τι είναι το φως και το χρώμα."Τα αρχαία Ελληνικά δεν είναι μία γλώσσα, αλλά "Η Γλώσσα"".
Werner Heιsenberg (Γερμανός φυσικομαθηματικός-φιλόσοφος):
"Η θητεία μου στην Ελληνική γλώσσα υπήρξε η σπουδαιότερη πνευματική μου άσκησις. Στη γλώσσα αυτή υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία μεταξύ τής λέξεως και τού εννοιολογικού της περιεχόμενου".
T.L. Heath (Βρετανός μαθηματικός):
"Η Ελληνική γλώσσα προσφερόταν κατά εξαιρετικό τρόπο ως όχημα τής επιστημονικής σκέψεως. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά τής γλώσσας τού Ευκλείδη είναι η θαυμαστή ακρίβεια. Η γλώσσα των Ελλήνων είναι επίσης θαυμασίως περιεκτική. Στον Αρχιμήδη, στον Ήρωνα, στον Πτολεμαίο και στον Πάππο θα βρούμε πραγματικά πρότυπα περιεκτικών δηλώσεων".
Huan Puhana Arza (Βάσκος Ελληνιστής):
Η τής Ελληνικής γλώσσης σαφήνεια, η τελειότης, η ελασιμότης και πλούτος τοσούτοι εισίν ή πάσας άλλας γλώσσας υπερίσχυε και ικανή τού δημιουργείν και αναπτύσσειν τοσούτον πολιτισμόν ή πάσαι άλλαι ήττονές εισίν, αλλ' αφειλέται αυτής". Η ……….γλώσσα δεν παρείχε πια αρκετές λέξεις για τον αυξανόμενο αριθμό νέων εννοιών. Παρουσιάστηκε τότε η ιδέα να χρησιμοποιηθούν οι μέθοδοι που εφάρμοζαν οι Έλληνες για να αυξάνουν το λεξιλόγιό τους. Η δομή τής γλώσσας τους τούς επέτρεπε να συνθέτουν λέξεις μ' έναν τρόπο απλό και αποτελεσματικό. Τους μιμήθηκαν κατασκεύασαν μία νέα λέξη, την οποία μετέτρεψαν στη γλώσσα τους (γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά, ιταλικά). Η μίμηση τις πιο πολλές φορές είναι πετυχημένη, διότι οι κατασκευαστές Ελληνικών λέξεων είναι εξαίρετοι Ελληνιστές".«Στην πραγματικότητα αυτό που μας ενδιέφερε περισσότερο ήταν να δείξουμε πόσο η ελληνική γλώσσα είναι κατάλληλη για να περιγράψει κι άλλους κόσμους εκτός απ' αυτόν μέσα στον οποίο αναπτύχθηκε. Η κατανόηση τής δικής μας γλώσσας, η εκ νέου ανακάλυψη τής ουσίας της, να ποια είναι η χρησιμότητα τού να γνωρίζει κανείς τις ελληνικές ρίζες. Οι ελληνικές ρίζες δίνουν στη γαλλική το πιο βαθύ στήριγμά της και συγχρόνως τής παρέχουν την πιο υψηλή δυνατότητα για αφαίρεση. Μακρινή πηγή τού πολιτισμού μας, η Ελλάδα βρίσκεται ζωντανή μέσα στις λέξεις που λέμε. Σχηματίζει κάθε μέρα τη γλώσσα μας».
Jean Bouffartigue-Anne-Marie Delrieu: (Tresors des racines grecques)
"Μακρινή πηγή τού πολιτισμού μας η Ελλάδα, βρίσκεται ζωντανή μέσα στις λέξεις που λέμε. Σχηματίζει κάθε μέρα τη γλώσσα μας. Οι βάσεις και ο εξοπλισμός τού επιστημονικού λεξιλογίου ήρθαν από την Ελλάδα, ακόμα και στην αρχαιότητα. Τα δάνεια όμως εξακολούθησαν, και όχι μόνο από συνήθεια. Συνέχισαν, διότι η Ελληνική γλώσσα προσφέρεται με αξιοθαύμαστο τρόπο, πολύ περισσότερο από ό,τι η Λατινική, για την δημιουργία των λέξεων ανάλογα με τις ανάγκες.
H.F. Kitto (Βρετανος καθηγητής Πανεπιστημίου Bristol):
"Είναι στη φύση τής Ελληνικής γλώσσας να είναι ακριβής, καθαρή και σαφής. Η ασάφεια και η έλλειψη άμεσης ενοράσεως, που χαρακτηρίζει μερικές φορές τα Αγγλικά, καθώς και τα Γερμανικά, είναι εντελώς ξένες στην Ελληνική γλώσσα. Μαζί με αυτή τη σαφήνεια και τη δημιουργικότητα και τη σοβαρότητα, βρίσκουμε επίσης ευαισθησία και άψογη κομψότητα". "Όλοι οι κλάδοι τής λογοτεχνίας και τής επιστήμης αρχίζουν με τους Έλληνες. Η Ελληνική γλώσσα είναι η πιο καθαρή και η πιο πλούσια στον κόσμο".
Albert Zursen:
"Δε μπορεί κανείς ν' αναφερθεί στα Ελληνικά γράμματα, χωρίς να αναφέρει ότι, και η ίδια η γλώσσα, μία από τις ωραιότερες απ' όσες μίλησαν πoτέ οι άνθρωποι, εξακολουθεί να ζει και σήμερα στην επιστημονική ορολογία τής εποχής μας, παρέχοντάς μας μία αστείρευτη πηγή νέων όρων".
W. Thompson (καθηγητής Φυσικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο St. Andrews):
"Υπάρχουν άνθρωποι που λένε ότι, τα Ελληνικά δεν χρειάζονται. Πράγματι, υπάρχουν άνθρωποι για τους οποίους τα Ελληνικά δε θα μπορούσαν να κάνουν τίποτα. Υπάρχουν όμως και θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν πολλοί άλλοι, που στην Ελληνική σοφία και στην γλυκιά Ελληνική γλώσσα ανακαλύπτουν κάτι που το έχουν ανάγκη και που χωρίς αυτό θα ένιωθαν στ' αλήθεια φτωχοί: κάτι που είναι σαν ραβδί στο χέρι, φως στο μονοπάτι, φάρος-οδηγός... Και όταν κάποιος τους ρωτήσει για ποιό λόγο ασχολούνται με την Ελληνική γλώσσα, το πιθανότερο είναι ότι, θα μείνουν άφωνοι μπροστά στην τερατώδη ύβρη τής ερωτήσεως και ο λόγος τής αφοσιώσεώς τους θα μείνει για πάντα κρυμμένος από τον ερωτώντα".
Edward Gibbon (Βρετανός ιστορικός):
"Οι Βυζαντινοί εξακολουθούσαν να κατέχουν το χρυσό κλειδί που μπορούσε να ξεκλειδώνει τους θησαυρούς τής αρχαιότητος: τη μουσική και την πλούσια Ελληνική γλώσσα που δίνει ψυχή στα αντικείμενα των αισθήσεων και σώμα στις αφηρημένες έννοιες της φιλοσοφίας".
Mary Shelley:
"Η γλώσσα των Ελλήνων, σε ποικιλία, απλότητα, ευλυγισία και πιστότητα ξεπερνά κάθε άλλη".
Marriane McDonald (καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας και επικεφαλής και πρωτεργάτις τού TLG):
"Η Γλώσσα τής Ελευθερίας, ο Ένδοξος θησαυρός τής Ελλάδος, η Δόξα τής Ελλάδος, ανήκει σε όλους μας και έχει διαμορφώσει την επιστημονική και λογοτεχνική κληρονομιά τού Δυτικού Κόσμου. [...] Η ιστορία τής Ελληνικής γλώσσας αποτελεί την ιστορία τής φιλοσοφικής και πολιτιστικής εξέλιξης τού ανθρώπου τής Δύσης. Από όλα τα ανθρώπινα δημιουργήματα, η Ελληνική γλώσσα είναι το καταπληκτικότερο. Η γνώση τής Ελληνικής γλώσσας, τής ζωής και των σχέσεων στις οποίες οι Έλληνες εξέφρασαν τη σκέψη τους και τα αισθήματά τους, είναι ουσιαστικά αντιπροσωπευτικά στοιχεία για έναν υψηλό πολιτισμό. Δεν υπάρχει πιο όμορφη γλώσσα από την Ελληνική. Έχει διατηρήσει την ομορφιά της μέσα στους αιώνες, όχι μόνο με τη μορφή και τους ήχους της, αλλά και με τις ηθικές ιδέες που εκφράζει. [...] Οι Έλληνες μάς έδωσαν το χρυσό μέτρο και τη χρυσή τους γλώσσα. [...] Η Ελληνική γλώσσα πρέπει να διαιωνιστεί ως πολύτιμος και ωραίος θησαυρός. [...] Πρέπει να ξεκινήσουμε μία νέα σταυροφορία για την υπεράσπιση τής Ελληνικής γλώσσας και τη διατήρηση τής ιστορικής μνήμης τού παρελθόντος. Η Ελληνική γλώσσα είναι ένα γερό κτίσμα όσο ο Παρθενώνας. [...] Ας εργαστούμε όλοι μαζί για να λαμπρύνουμε το θησαυρό τής Ελληνικής Γλώσσας και να τον κάνουμε κτήμα προσιτό σε όλον τον κόσμο"."Η γνώση τής Ελληνικής γλώσσας είναι απαραίτητο θεμέλιο υψηλής πολιτιστικής καλλιέργειας".
G. Murray (καθηγητής τής Ελληνικής Γλώσσας στο Πανεπιστήμιο τής Οξφόρδης):
"Η Ελληνική είναι η τελειότερη γλώσσα. Συχνά διαπιστώνει κανείς ότι, μία σκέψη μπορεί να διατυπωθεί με άνεση και χάρη στην Ελληνική, ενώ γίνεται δύσκολη και βαριά στην Λατινική, Αγγλική, Γαλλική ή Γερμανική. Είναι η τελειότερη γλώσσα επειδή εκφράζει τις σκέψεις των τελειότερων ανθρώπων".
Ο Μax Von Laye (Βραβείο Νόμπελ Φυσικής Γερμανός φυσικός επιστήμων,) «Οφείλω χάριτες στη Θεία Πρόνοια, γιατί ευδόκησε να διδαχθώ τα αρχαία Ελληνικά, που με βοήθησαν να διεισδύσω βαθύτερα στο νόημα των θετικών επιστημών». Τη δήλωση αυτή την έκαμε, όταν διαπιστώνοντας(;) ότι, η ελληνική γλώσσα είναι μια τέλεια μαθηματική δημιουργία, διαπίστωσε και τη μαθηματική δομή της.
Jacquelline de Romilly(Σύγχρανη Γαλλίδα Ακαδημαϊκός και συγγραφεύς Η Ζακλίν ντε Ρομιγί, που πέθανε πρόσφατα, εξέχουσα προσωπικότητα της Γαλλίας, "πρέσβειρα"πνευματική τής Ελλάδας, ακαδημαϊκός και πολυτιμημένη, πολιτογραφημένη Ελληνίδα, αγωνίστηκε για τη διάδοση της ελληνικής νλώσσας και σκέψης, αλλά και για να δείξει ότι, οι αρχές τής ς ΑΘηναικής Δημοκρατίας, προσαρμοζόμενες στις ημέρες μας, μπορεία ακόμη να είναι ζωντανές, ούγχρονες και εφαρμόσιμες.)
Παραθέτουσε αυτούσιο σχετικό απόσπασμα, παρόλο δεν αφορά αποκλειστικώς την αξία της Ελληνικής γλώσσας,αλλά επεκτείνεται στη γενικότερη προσφορά τού Ελληνικού πνεύματος.
Η ελληνική γλώσσα έχει το χάρισμα τής περιεκτικότητητας, τής σαφήνειας, τής βαθύτητας, τής λακωνικότητας και τής καλλιέπειας.
«Η αρχαία Ελλάδα μας προσφέρει μια γλώσσα, για την οποία θα πω ότι είναι οικουμενική.»
«Όλος ο κόσμος πρέπει να μάθει Ελληνικά, επειδή η Ελληνική γλώσσα μας βοηθάει πρώτα από όλα να καταλάβουμε την δική μας γλώσσα.»
«Ο ελληνικός πολιτισμός μάς μαθαίνει να σκεπτόμαστε, να συνδιαλεγόμαστε, να κρίνουμε, να είμαστε ανεκτικοί. Να ζούμε, με άλλα λόγια, σε ένα πλαίσιο ιδανικό και ηθικό, το οποίο διαμορφώνει υπεύθυνους πολίτες. Εχουμε ανάγκη αυτές τις αξίες και τις αρετές και,κυρίως, οι νέοι, που περιτριγυρίζονται από τη βία και είναι απογοητευμένοι και τρομαγμένοι από τις υπάρχουσες συνθήκες».
«Ο ελληνικός πολιτισμός ενδιαφερόταν για τον άνθρωπο και κάθε ιδέα γινόταν θέμα προς συζήτηση και κρίση. Έτεινε προς το σύμπαν, γι' αυτό και έχει αξία για όλους και η ελληνική σκέψη είναι ακόμη χρήσιμη».
«Η προχωρημένη μορφή Δημοκρατίας που εφαρμόστηκε στην Αθήνα δεν μοιάζει καθόλου με τη σύγχρονη. Αλλά το κυρίαρχο είναι ότι αυτή η μεγάλη ιδέα που στηρίζεται στους νόμους και στα ιδανικά τής ελευθερίας και τής ισότητας μπορεί να ισχύσει σε έναν κόσμο διαφορετικό, που πρέπει να χτίσουμε».
«Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τη Δημοκρατία είναι η δημαγωγία. Οι αρχαίοι Έλληνες το είχαν επισημάνει σοφά. Και δημαγωγία υπάρχει εκεί όπου ο κόσμος δεν συνεργάζεται για το κοινό όφελος, αλλά ο καθένας κοιτάζει το δικό του συμφέρον. Πρέπει να είμαστε πάντα σε επικοινωνία και εγρήγορση, ώστε να αποκλείσουμε αυτόν τον κίνδυνο που ελλοχεύει όσον αφορά την κατάλυση της Δημοκρατίας».
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι τεχνοκρατική και ενδιαφέρεται πρωτίστως για τον επαγγελματικό προσανατολισμό των νέων αγοώντας τη σημασία τής επαφής τους με έναν μεγάλο πολιτισμό, όπως είναι ο αρχαίος ελληνικός».
«Σύγχρονοι πολιτικοί προσπαθούν να επαναφέρουν την πειθαρχία και την ευγένεια στο σχολικό σύστημα. Μπορεί αυτή να είναι η καλύτερη και πιο υγιής απάντηση απέναντι στη βία».
Ας διαφυλάξουμε τη σπάνια κληρονομιά της σκέψης της και ας την καλοδεχτούν εκεί που πάει οι αγαπημένοι της τραγωδοί και σοφιστές, αλλά και ο Θουκυδίδης, που του είχε τόση αδυναμία...
Οδυσσέας Ελύτης: Λόγος στην Ακαδημία τής Στοκχόλμης
«Μου δόθηκε να γράφω σε μια γλώσσα που μιλιέται μόνον από μερικά εκατομμύρια ανθρώπων.Παρ' όλα αυτά, μια γλώσσα που μιλιέται επί δυόμισι χιλιάδες χρόνια χωρίς διακοπή και με ελάχιστες διαφορές. Η παράλογη αυτή, φαινομενικά, διάσταση αντιστοιχεί και στην υλικοπνευματική οντότητα τής χώρας μου. Που είναι μικρή σε έκταση χώρου και απέραντη σε έκταση χρόνου. Και το αναφέρω όχι διόλου για να υπερηφανευθώ αλλά για να δείξω τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας ποιητής όταν χρησιμοποιεί για τα πιο αγαπημένα πράγματα, τις ίδιες λέξεις που χρησιμοποιούσαν μια Σαπφώ ή ένας Πίνδαρος . Χωρίς να λησμονεί κανείς ότι, στο μάκρος τόσων αιώνων δεν υπήρξε ούτε ένας, επαναλαμβάνω ούτε ένας, που να μη γράφτηκε ποίηση στην ελληνική γλώσσα. Να τι είναι το μεγάλο βάρος παράδοσης που το όργανο αυτό σηκώνει. Το παρουσιάζει ανάγλυφα η νέα ελληνική ποίηση».
Ο ίδιος
«Εγώ δεν ξέρω να υπάρχει παρά μία γλώσσα, η ενιαία γλώσσα, η Ελληνική, όπως εξελίχθηκε από την Αρχαία, που έφτασε να είναι το μεγάλο καμάρι μας και το μεγάλο μας στήριγμα»
Νίκος Δήμου
( διαδίκτυο 14 Ιανουαρίου 2014)
Πότε θα γίνουμε Έλληνες;
Όσο πιο ερωτευμένος είσαι με αυτή τη χώρα – τόσο πιο εύκολα γίνεσαι ανθέλληνας.
Έλληνας για μένα είναι αυτός που ζει σε αυτό τον τόπο και κατέχει την ελληνική γλώσσα. Ο χώρος και η γλώσσα είναι τα συστατικά τού έθνους – όχι το αίμα και τα γονίδια. Ο μύθος τής «συνέχειας» και των προγόνων είναι διάτρητος και ύποπτος. Άλλωστε η αξία δεν κληρονομιέται. Δεν είναι καλύτερος ένας άνθρωπος, επειδή είχε σπουδαίο παππού. Εκτός αν αρχίσουμε τώρα να πιστεύουμε στους γαλαζοαίματους.
Αλλά δεν αρκεί κάποιος να ζει εδώ και να μιλάει Ελληνικά για να είναι πραγματικός Έλληνας. Πρέπει να σέβεται τον τόπο και την γλώσσα. Πρέπει δηλαδή να του αξίζει να ζει σε ένα τέτοιο τόπο και να χρησιμοποιεί μία τέτοια γλώσσα.
Χωρίς εθνικιστικές υπερβολές, αυτή η χώρα είναι πανέμορφη. Κι αν στα τοπία προσθέσει κανείς και τα μνημεία (κι αυτά πια μέρος τού τοπίου αποτελούν) είναι πραγματικά ξεχωριστή.
Κι επίσης χωρίς υπερβολές η ελληνική γλώσσα, με ένα βάθος χρόνου τριών χιλιάδων ετών, είναι σπάνια σε πλούτο, δύναμη και ήθος. Και δεν είναι τυχαίο που σε αυτή τη γλώσσα έγραψαν μερικοί από τους μεγαλύτερους ποιητές του εικοστού αιώνα.
Εδώ έρχεται το ερώτημα: άραγε μάς αξίζει να ζούμε σε ένα τέτοιο τόπο και να μιλάμε μία τέτοια γλώσσα;
Το σκεπτόμουνα τις τελευταίες ηλιόλουστες Αλκυονίδες ημέρες, όπου διέσχισα τη χώρα, οδηγώντας. Σκουπίδια όπου και να κοιτάξεις, χωματερές, σπίτια-κύβοι από μπετόν με όρθιες τρίχες στην ταράτσα, βάρβαρες επιγραφές κι ακόμα πιο βάρβαρα γκράφιτι. Κάτω από κάθε πέτρα, μία απάτη. Χυδαία κείμενα κρέμονται στα περίπτερα.
Αγανάκτηση φούντωνε μέσα μου σε κάθε στροφή τού δρόμου. Όχι, δεν μας αξίζει μία τέτοια χώρα. Φέρτε άλλους, φέρτε Ελβετούς, Σουηδούς, Ιάπωνες, να την διαχειριστούν και να αναδείξουν τις ομορφιές της.Βρωμάει αυτή η υπέροχη πατρίδα, από σκουπίδια και διαφθορά, φθόνο και μικροψυχία. Και η μιλιά μας γίνεται όργανο διαστρέβλωσης και διαστροφής.
Άραγε θα γίνουμε ποτέ άξιοι της χώρας και τής γλώσσας μας;
Γιάννης Ψυχάρης: Το Ταξίδι μου
«Πρέπει να σπουδάσουμε «Γράφω τήν κοινή γλωσσά τού λαού… όταν η δημοτική μας δέν έχει μια λέξη πού μας χρειάζεται, για να καταλάβουμε τήν ιστορική παίρνω τη λέξη από την αρχαία και προσπαθώ νά την ταιριάξω με τη γραμματική τού λαού.».
Robert Browning: Η Ελληνική Γλώσσα, Μεσαιωνική και Νέα
«Από τότε [7ο π.Χ αιώνα] η ελληνική γλώσσα αποκτά μια συνεχή παράδοση που φθάνει ώς την εποχή μας. Υπήρχαν βέβαια αλλαγές, αλλά δεν δημιουργήθηκε κάποιο ρήγμα στη συνέχεια,όπως έγινε ανάμεσα στα Λατινικά και τις ρομανικές γλώσσες.
Τα Αρχαία Ελληνικά δεν αποτελούν ξένη γλώσσα για τον σημερινό Έλληνα, όπως συμβαίνει με τα Αγγλοσαξονικά για τον σύγχρονο Άγγλο …Η συνέχεια τού λεξιλογικού της αποθέματος [τής Ελληνικής] είναι εντυπωσιακή …Και παρά το γεγονός ότι, υπήρξαν πολλές ανακατατάξεις των μορφολογικών σχημάτων, υπήρξε και μεγάλη συνοχή-έτσι τα Ελληνικά αποτελούν, ακόμα και σήμερα, αρκετά εμφανώς έναν αρχαϊκό, ινδοευρωπαϊκό τύπο γλώσσας, όπως τα Λατινικά ή τα Ρωσικά»
Κάρολος Φωριέλ (Γάλλος καθηγητής τού Πανεπιστημίου τής Σορβόνης)
«Η Ελληνική έχει ομοιογένεια σαν την Γερμανική, είναι όμως πιο πλούσια από αυτήν. Έχει την σαφήνεια της Γαλλικής, έχει όμως μεγαλύτερη ακριβολογία. Είναι πιο ευλύγιστη από την Ιταλική και πολύ πιο αρμονική από την Ισπανική. Εχει δηλαδή ό,τι χρειάζεται για να θεωρηθεί η ωραιότερη γλώσσα τής Ευρώπης.»
Γεώργιος Χατζιδάκις:
«Ή ελληνική γλώσσα, o άνθρωπος, η θάλασσα... «Η όλη ελληνική γλώσσα κοιτάξετε πόσο θαυμάσιο πράγμα είναι να λογαριάζει…. παραβάλλεται προς αρχαίον …… από τήν εποχή πού μίλησε o Όμηρος ώς τα πολυσύνθετον μέγαρον όπερ,σήμερα, μιλούμε, ανασαίνουμε, καί τραγουδούμε με την από τών αρχαίων χρόνων ίδια γλώσσα. Κι αυτό δε σταμάτησε ποτέ, είτε σκεφτούμε όρθιον ίστάμενον, τήν Κλυταιμνήστρα πού μιλά στον Αγαμέμνονα, είτε μεταρρυθμίσεις μόνον τινάς Καινής Διαθήκης, είτε τους ύμνους τού Ρωμανού και τον κατά τας εκάστοτε ανάγκας Διγενή Ακρίτα, είτε τό Κρητικό Θέατρο και .. Ερωτόκριτο, είτε το δημοτικό τραγούδι. Και όλοι αυτοί, το αρχαίον σχέδιον ήτοι ol μεγάλοι και oι μικροί, πού σκέφτηκαν, μίλησαν, κλίσις καί αι λέξεις, διετηρήθη μέτρησαν ελληνικά, δεν πρέπει να νομίσετε πώς είναι σάν καλώς. Πάσα δή άρα μελέτη ένας δρόμος, μιά σειρά Ιστορική, πού χάνεται στξ νύχτα αυτού δεν δύναται νά γένηται τών περασμένων καί βρίσκεται έξω από σάς. Πρέπει άλλως ή ώς σύνολον καί πάσα σκεφτείτε πώς όλα αυτά βρίσκουνται μέσα σας, τώρα, άλλη εξέτασις δεν δύναται βρίσκουνται μέσα σας όλα μαζί, πώς είναι τό μεδούλι τών άλλως ή ώς μεθοδικόν σφάλμα κοκάλων σας, καί πώς θά τά βρείτε άν σκάψετε αρκετά νά χαρακτηρισθη«. βαθιά τόν εαυτό σας»
Karl Krumbacher: «Η Ελληνική γλώσσα επισύρει την ευγνωμοσύνη και τον θαυμασμό μας«.
R.Η.Robins (Σύγχρονος Άγγλος γλωσσολόγος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο τού Λονδίνου)
«Φυσικά δεν είναι μόνο στη γλωσσολογία όπου οι Έλληνες υπήρξαν πρωτοπόροι για την Ευρώπη. Στο σύνολο της η πνευματική ζωή τής Ευρώπης ανάγεται στο έργο των Ελλήνων στοχαστών. Ακόμα και σήμερα επιστρέφουμε αδιάκοπα στην Ελληνική κληρονομιά για να βρούμε ερεθίσματα και ενθάρρυνση.»
Ερρίκος Σλίμαν (Διάσημος ερασιτέχνης αρχαιολόγος, 1822-1890)
«Επιθυμούσα πάντα με πάθος να μάθω Ελληνικά. Δεν το είχα κάνει γιατί φοβόμουν πως η βαθειά γοητεία αυτής τής υπέροχης γλώσσας θα με απορροφούσε τόσο πολύ που θα με απομάκρυνε από τις άλλες μου δραστηριότητες.» (Ο Σλίμαν μίλαγε άψογα 18 γλώσσες. Για 2 χρόνια δεν έκανε τίποτα άλλο από το να μελετάει τα 2 έπη τού Ομήρου).
Τζέιμς Τζόις (Διάσημος Ιρλανδός συγγραφέας, 1882-1941)
«Σχεδόν φοβάμαι να αγγίξω την Οδύσσεια, τόσο καταπιεστικά αφόρητη είναι η ομορφιά.»
Ίμπν Χαλντούν (Ο μεγαλύτερος Άραβας ιστορικός)
«Που είναι η γραμματεία των Ασσυρίων, των Χαλδαίων, των Αιγυπτίων; Όλη η ανθρωπότητα έχει κληρονομήσει την γραμματεία των Ελλήνων μόνον.»
Will Durant (Αμερικανός ιστορικός και φιλόσοφος, καθηγητής του Πανεπιστημίου τής Columbia)
"Το αλφάβητον μας προήλθε εξ Ελλάδος δια τής Κύμης και τής Ρώμης. Η Γλώσσα μας βρίθει Ελληνικών λέξεων. Η επιστήμη μας σφυρηλάτησε μίαν διεθνή γλώσσα διά των Ελληνικών όρων. Η γραμματική μας και η ρητορική μας, ακόμα και η στίξις και η διαίρεσις εις παραγράφους... είναι Ελληνικές εφευρέσεις.Τα λογοτεχνικά μας είδη είναι Ελληνικά - το λυρικόν, η ωδή,το ειδύλλιον,το μυθιστόρημα, η πραγματεία, η προσφώνησις, η βιογραφία, η ιστορία και προ πάντων το όρομα. Και όλες σχεδόν αυτές οi λέξεις είναι Ελληνικές."
Μπρούνο Σνελ (Διαπρεπής καθηγητής του Πανεπιστήμιου του Αμβούργου)
«Η Ελληνική γλώσσα είναι το παρελθόν των Ευρωπαίων.»
Φραγκίσκος Λιγκόρα (Σύγχρονος Ιταλός καθηγητής Πανεπιστημίου και Πρόεδρος τής Διεθνούς Ακαδημίας προς διάδοση τού πολιτισμού)
«Έλληνες να είστε περήφανοι που μιλάτε την Ελληνική γλώσσα ζωντανή και μητέρα όλων των άλλων γλωσσών. Μην την παραμελείτε, αφού αυτή είναι ένα από τα λίγα αγαθά που μας έχουν απομείνει και ταυτόχρονα το διαβατήριο σας για τον παγκόσμιο πολιτισμό.»
Ο. Βαντρούσκα (Καθηγητής Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο τής Βιέννης)
«Για έναν Ιάπωνα ή Τούρκο, όλες οι Ευρωπαϊκές γλώσσες δεν φαίνονται ως ξεχωριστές, αλλά ως διάλεκτοι μιας και τής αυτής γλώσσας, τής Ελληνικής.»
Peter Jones (Διδάκτωρ - καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ο οποίος συνέταξε μαθήματα αρχαίων Ελληνικών προς το αναγνωστικό κοινό, για δημοσίευση στην εφημερίδα «Daily Telegraph)
Οι Έλληνες τής Αθήνας του 5ου και τού 4ου αιώνος είχαν φθάσει την γλώσσα σε τέτοιο σημείο ώστε με αυτήν να εξερευνούν ιδέες,όπως η δημοκρατία και οι απαρχές τού σύμπαντος,έννοιες όπως το θείο και το δίκαιο. Είναι μια θαυμαοια και εξαιρετική γλώσσα
Webster's New International Dictionary
«Η Λατινική και η Ελληνική, ιδίως η Ελληνική, αποτελούν ανεξάντλητη πηγή υλικών για τη δημιουργία επιστημονικών όρων«.
Ο Ζακ Λακαρριέρ σπουδαίος Γάλλος συγγραφέας είχε δηλώσει: «Στην Ελληνική υπάρχει ένας ίλιγγος λέξεων, διότι μόνο αυτή εξερεύνησε, κατέγραψε και ανέλυσε τις ενδότατες διαδικασίες τής ομιλίας και τής γλώσσης, όσο καμία άλλη γλώσσα.»
Ο Βολτέρος μεγάλος Γάλλος διαφωτιστής είχε πει «Είθε η Ελληνική γλώσσα να γίνει κοινή όλων των λαών…..""ο ελληνικος πολιτισμός μας μαθαινει να σκεφτόμαστε"
` -Μια προσθηκούλα:
-Στην Ιαπωνία ανήγειραν ένα μνημείο για τα θύματα τής ατομικής βόμβας τής Χιροσίμα, που επισκέπτονται εκατομμύρια άνθρωποι από όλον το κόσμο, ενώ κάθε χρόνο στην επέτειο ,τής μεγάλης καταστροφής,πηγαίνει εκεί ο Ιάπωνας αυτοκράτορας και όλη η κυβέρνηση.
Στη μέση τού μνημείου υπάρχει η περίφημη "καμπάνα τής Ειρήνης".
Η οποία έχει μια φράση, σε τρείς (3) γλώσσες.
Η μία είναι τα σανσκριτικά,
η δεύτερη τα Ιαπωνικά και
η τρίτη στα Ελληνικά"ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ"
-Στη κεντρική γέφυρα τού ποταμού Μάιν,στην Φρανκφούρτη τής Γερμανίας υπάρχει η επιγραφή, με μετάφραση στη γερμανική γλώσσα, στο πλαϊνό τής αψίδας:
«Πλέων επί οίνοπα πόντον επ' αλλόθροους ανθρώπους» ('Ομηρος, Οδύσσεια, Α.183)
(Ταξιδεύοντας σε ξένες θάλασσες με ανθρώπους που μιλούν άλλες γλώσσες)
-Στην είσοδο τού Πανεπιστημίου στο Yale, που έχει ιστορία 310 ετών, υπάρχει η επιγραφή ΛΑΜΠΑΔΙΑ ΕΧΟΝΤΕΣ ΔΙΑΔΩΣΟΥΣΙΝ ΑΛΛΗΛΛΟΥΣ
Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ,Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΠΟΥ ΤΗΝ ΑΠΕΙΛΟΥΝ .
Η Ελληνική γλώσσα δέχεται άγρια εισβολή.Εχει γραφεί ότι,μέχρι σήμερα έχουν ενσωματωθεί στην Ελληνική γλώσσα,περίπου 7.000 λέξεις,κυρίως αγγλικές,εισβολή που δεν είναι αμελητέα,παρόλη τη παρήγορη διαπίστωση τού Thomson, ότι, η εισροή αυτή,για περίοδο 2.700 ετών, είναι μικρότερη από τις αλλαγές ,που έγιναν στην αγγλική μέσα τα τελευταία 600 χρόνια!
-Ο Αδαμάντιος Κοραής είπε: «Τό θέμα τής γλώσσας είναι εθνικό θέμα. Η γλώσσα είναι ένα από τα πλέον αναπαλλοτρίωτα τού έθνους κτήματα. Από το κτήμα τούτο μετέχουν όλα τα μέλη τού έθνους με δημοκρατικήν, να είπω ούτως, ισότιμα, κανείς, όσον ήθελεν, είσθαι σοφός, ουτ' έχει, ούτε δύναται πόθεν να λάβει το δίκαιον να λέγει προς το έθνος:Όύτω θέλω να λαλείς, ούτω να γράφεις.. Μόνος ο καιρός έχει την εξουσίαν να μεταβάλλει των εθνών τας διαλέκτους, καθώς μεταβάλλει και τα έθνη.…... Ποτέ έθνος δεν διαστρέφει την γλώοοαν του χωρίς να διαστρέψειι ενταυτώ και την παιδείαν του. Η ασυνταξία τής γλώσσης συνοδεύει πάντοτε την ασυνταξίαν των εννοιών διότι,όστις συνηθίζει να καταφρονεί τους κανόνας τής Γραμματικής, γρήγορα θέλει καταφρονήσει και τους κανόνας τής Λογικής....Ο κακά συλλογιζόμενος κακά λαλεί και ο κακά λαλών εμποδίζει τον νουν να ανακαλύψει τας πηγάς τής πλάνης, και τού διαστρέφει ολονέν την δυναμιν τού συλλογίζεσθαι, ή και παντάπασιν την καταργεί ... Η από ξένους δάνεισις, ή να το πώ καθαρώτερα, ψωμοζήτησις λέξεων και φράσεων, από τας οποίας γέμουσιν αι αποθήκαι τής γλώσσης, σιμά τής ατιμίας,δίδει και παντελούς απαιδευσίας, ή και ηλιθιότητος, υπόληψιν... Τι ωφελεί των αλλοτρί -ων γλωσσών η είδησις, όταν λαμβάνει τις απ' αυτάς όχι ό,τι δύναται να διορθώσει, αλλ' ό,τι διαστρέφει και ασχημίζει την γλώσσαν του; Η χρεία τής οποίας από τας άλλας έχει η ημετέρα είναι πολλά ολίγη,επειδή παραστέκει σιμά της η υπέρπλουτος αυτής μήτηρ, ετοίμη να δώσει εις αυτήν ό,τι τής λείπει».
Αδ. Κοραής (Προλεγόμενα)
Και ίδιος επίσης:
«Χωρίς την ακριβεστάτην είδησιν τής (αρχαίας) Ελληνικής,όστις καταγίνε- ται εις το να διορθώσει την κοινήν ή να δώσει εις αυτήν κανόνας ή να κρίνει καθ' οιονδήποτε άλλον τρόπον,περιπατεί, εις την σκοτίαν και δεν εξεύρει μήτε πού υπάγει μήτε τι κάμνει».
Αδ. Κοραής (Αλληλογραφία)
Ο μεγάλος μας γλωσσολόγος,Γ.Χατηδάκις λέγει«..μέχρι μεν τού Διοκλητιανού, ότε το έθνος μας είχεν ακόμη συνείδησιν ισχυράν τού εαυτού του, ότε εθεώρει εαυτό υπέρτερον των αλλοφύλων και αλλό- γλωσσων ως τον κατ' εξοχήν πεπολιτισμένον λαόν, έως τότε εν τη δικαία υπερηφάνεια του, ενόμιζεν ανάξιον εαυτού να παραλαμβάνη και ν' αναμειγνύη εις την γλώσσαν του ξένας λέξεις, καθήκον δε προς τον εαυτόν του και τον πολιτισμόν του εθεώρει να διατηρή την γλώσσαν του καθαράν από ξένα στοιχεία. Ότε όμως μετά τον Διοκλητιανόν, από Έλληνες έγιναν απλώς Χριστιανοί, και πατέρας είχον τους Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβ αντί τους ειδωλολάτρας Περικλέα, Λεωνίδαν, κ.λπ. τουτέστιν ότε διεκόπη το νήμα τής ιστορικής παραδόσεως και οι τότε Έλληνες και ως προς την γλώσσαν και ως προς την καταγωγήν δεν ανεγνώριζον πλέον την ελληνική ιστορίαν ως ίδιον αυτών παρελθόν ουδ' ονόμαζον εαυτούς διά τού εθνικού των ονόματος, αλλά δια μόνον τού πολιτισμού: Ρωμαίοι και δια τού θρησκευτικού: Χριστιανοί, τότε κατεκλύσθη η γλώσσα μας υπό λατινικών και άλλων λέξεων».
Ασφαλώς τη φθορά αυτή, τής γλώσσας επαύξησε και η τουρκική κατοχή.
Ο καθηγητής, Αντώνιος Κουνάδης,μέλος τής Ακαδημίας Αθηνών σε ημερίδα για την ελληνική γλώσσα ,που έγινε τον Μάρτιο του 2013,είπε μεταξύ άλλων( απευθυνόμενος προς τον Πρόεδρο τής Δημοκρατίας):
«Εξοχώτατε Κύριε Πρόεδρε τής Δημοκρατίας,
Η αποψινή εκδήλωση με θέμα «Η Ελληνική Γλώσσα: χθες, σήμερα, αύριο»
για την Ελληνική Γλωσσική Κληρονομιά (ΕΓΚ)………. Η σημερινή εκδήλωση δεν απευθύνεται σε γλωσσολόγους………………. διότι δεν έχει ως αντικείμενο την επιστήμη τής γλωσσολογίας. Απευθύνεται σε κάθε Έλληνα πατριώτη, διότι σκοπός της είναι η διαφύλαξη ενός ύψιστης σημασίας αγαθού τής πολιτισμικής μας κληρονομιάς, τής Ελληνικής Γλώσσας,θεμελιακού στοιχείου τής εθνικής μας οντότητας. Η γλώσσα μας είναι εθνική υπόθεση που αφορά όλους μας, ιδιαίτερα μάλιστα μετά τα πλήγματα που αυτή δέχθηκε τις τελευταίες δεκαετίες με αποτέλεσμα την πανθομολογουμένη λεξιπενία και αδυναμία εκφράσεως τής νέας γενιάς. Σήμερα η διαφύλαξη αυτή είναι περισσότερο επιτακτική, λόγω τής βαθειάς και πολύπλευρης κρίσης: πολιτικής,κοινωνικής και ιδιαίτερα οικονομικής. Κρίσης οφειλομένης όχι μόνο σε κακοδιαχείριση τής χώρας, αλλά και στο σοβαρό έλλειμμα Ανθρωπιστικής Παιδείας με όλα τα παρεπόμενα απαξίωσης θεσμών,ιδανικών και εθνικών παραδόσεων επί των οποίων στηρίχθηκε η συνέχεια, η επιβίωση και η μεγαλουργία τού Ελληνικού Έθνους ………….Πράγματι, η γλώσσα μας με τα τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά της, την διαχρονικότητά της, τον πλούτο τού λεξιλογίου της, την τελειότητα τής Γραμματικής τής δομής και την ποικιλία των εκφάνσεών της, καλλιεργούμενη εδώ και 3.500 χρόνια από τον ίδιο λαό, στον ίδιο τόπο συνεχώς και αδιασπάστως, αποτελεί φαινόμενο συνέχειας και ακτινοβολίας…………….. Ωστόσο, το 1976 ξεκίνησε μία φθίνουσα πορεία τής γλώσσας μας με την κατάργηση τής διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών από το πρωτότυπο, συνεχίστηκε με την επιβολή τού μονοτονικού συστήματος γραφής το 1982, και την δεκαετία τού 90, με την συρρίκνωση των ωρών διδασκαλίας των γλωσσικών μαθημάτων. Επακόλουθο τής αποκοπής τής Νεοελληνικής από τις ρίζες της - τα Αρχαία Ελληνικά - ήταν η υποβάθμιση τής Γραμματικής, τού Συντακτικου, τής Ετυμολογίας, ο κακός τονισμός των λέξεων, οι βαρβαρισμοί,οι σολοικισμοί και η παραμορφωτική εκφορά λόγου πού ακούμε κόμη καί από παρουσιαστές ειδήσεων.Ο Παπαδιαμάντης διδάσκεται πλέον από μετάφραση. Ανησυχητική είναι επίσης η αδικαιολόγητη εισδοχή στο καθημερινό μας λεξιλόγιο ξένων (κυρίως αγγλικών) λέξεων. Από διενεργηθείσα έρευνα προέκυψε ότι, ξενόφερτες λέξεις χρησιμοποιεί το 64,8% των κατοίκων τής Αττικής, το 60,9% των αναγνωστών αθλητικών εφημερίδων, το 55,8% των ιδιωτικών υπάλληλων και το 51,4% ατόμων που παρακολουθούν καθημερινώς 4 έως 5 ώρες τηλεόραση. Χαρακτηριστική είναι εν προκειμένω η ρήση τού Γ. Σεφέρη : «Ο Θεός μας χάρισε μια γλώσσα ζωντανή, εύρωστη, πεισματάρα , χαριτωμένη που αντέχει, μολονότι έχουμε εξαπολύσει όλα τα θεριά να την φάνε». Ο μεγάλος και μαχητικός δημοτικιστής Ιωάννης Κακριδής το 1986( 10 χρόνια μετά την μεταρρύθμιση τού 1976) εδήλωσε: « Η γλώσσα μας αργοπεθαίνει, τής λείπει το οξυγόνο (δηλαδή τα αρχαία)» και συμπλήρωσε ο Ελύτης « και μόνο όποιοι γνωρίζουν Αρχαία Ελληνικά μπορούν να χρησιμοποιούν σωστά την Νεοελληνική Δημοτική» .Ο Ελύτης είχε επίσης πει: «Εγώ δεν ξέρω να υπάρχει παρά μόνο μια γλώσσα, η ενιαία ελληνική γλώσσα , όπως εξελιχθηκε από την αρχαία ,που έπρεπε να είναι το μεγάλο καμάρι μας και το μεγάλοστήριγμα . Οι ρίζες μας βρίσκονται εκεί, στα αρχαία, και λυπάμαι που καταργήθηκαν από τα γυμνάσια.»
Και όλα αυτά θα είχαν αποφευχθεί αν υπήρχε συνταγματική προστασία τής γλώσσας μας, όπως σε άλλες χώρες, χωρίς μάλιστα αυτές να έχουν τέτοια γλωσσική κληρονομιά. Π.χ. Γαλλία , Ρωσία, Γερμανία, Ισπανία, Ιαπωνία, Κορέα, Κίνα ,Αίγυπτος κλπ. Προ 25ετιας περίπου ανετέθη σε επιτροπές από ειδικούς στην Ιαπωνία και στην Κορέα να εισηγηθούν το ενδεχόμενο εκσυγχρονισμού τής παραδοσιακής τους γραφής. Το πόρισμα στο οποίο κατέληξαν σύντομα άρχιζε ως εξής : «Κάτω τα χέρια από την ιστορική μας γραφή, αναγνωρίζουμε τις δυσχέρειες που έχουν οι νέοι στην εκμάθηση των ιδεογραμμάτων αλλά η προσπάθεια που καταβάλλουν αποτελεί πνευματική άσκηση, η οποία οξύνει το νου .Με αυτή τη γραφή επιβιώσαμε Με αυτή την γραφή επιτύχαμε το οικονομικό θαύμα τής άπω ανατολής». Η Ισπανία, προ 20ετίας περίπου,εσείετο επί δύο χρόνια από λαϊκές αντιδράσεις προκειμένου να περιληφθεί στο πληκτρολόγιο των Η/Υ που τής είχαν προμηθεύσει πολυεθνικές εταιρείες ένα και μόνο σύμβολο. Και το επέτυχαν ! Στην Ρωσία επιβάλλονται μεγάλα χρηματικά πρόστιμα σε περίπτωση αλλαγής, ακόμη και ενός γράμματος τού Κυριλλικού αλφαβήτου. Η κακοποίηση τής ελληνικής είχε φθάσει στα πρόθυρα καθιερώσεως τής φωνητικής ορθογραφίας, αφού Φιλόλογοι, Καθηγητές Πανεπιστημίων, εισηγούντο προς το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο την κατάργη ση των διπλών συμφώνων ως και το ω καί τον ει, η, υ οι. Σε Τμήμα μάλιστα τού Πανεπιστημίου Αθηνών εδιδάσκετο τρόπος μεταβάσεως από την φωνητική ορθογραφία στην λατινοποίηση τής ελληνικής γραφής. Σ αυτόν τον ολισθηρό κατήφορο ευρίσκετο η γλώσσα μας στα τέλη τής δεκαετίας τού 90. Ακολούθησε τον Ιανουάριο του 2001 με την έντονη αντίδραση με την διακήρυξη των 40 ακαδημαϊκών, κατά της λατινοποίησης τής ελληνικής γραφής, η οποία έτυχε εξαιρετικά μεγάλης δημοσιότητας. Στην συνέχεια η ΕΓΚ σε πέντε μόνο χρόνια από τής ιδρύσεώς της επέτυχε, πριν απ΄ολα, την ευαισθητοποίηση τής Κοινής Γνώμης για την ανάγκη ανάσχεσης τής φθίνουσας πορείας τής γλώσσας μας. Η πρώτη απόπειρα εκλατινισμού τής ελληνικής γραφής έγινε στις αρχές τής Μεταπολίτευσης, όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ερώτησε τους αείμνηστους Κωνσταντίνο Τσάτσο και Ευάγγελο Παπανούτσο αν συμφωνούσαν με εισηγήσεις που είχε δεχθεί για την υιοθέτηση τού λατινικού αλφαβήτου, εν όψει της επικείμε -νης εντάξεως της χώρας μας στην τότε ΕΟΚ. Η αντίδραση και των δύο αυτών σοφών ανδρών υπήρξε έντονη και ακαριαία . Η Ελληνική γλώσσα αποτελεί φαινόμενο συνέχειας, αφού από τις 6300 λέξεις τού ομηρικού λεξιλογίου επιβιώνουν μέχρι σήμερα 1800, από τις οποίες σχετικά μικρό μέρος έχει αλλάξει έννοια. Ο επιφανής Γλωσσολόγος Γ.Χατζηδάκης απέδειξε ότι, από τις 4900 περίπου λέξεις τής Καινής Διαθήκης 2280 (σχεδόν οι μισές)χρησιμοποιούνται και σήμερα, οι υπόλοιπες 2220 κατανοούνται και μόνο 400 είναι ακατανόητες. Για την διαχρονικότητα τής ελληνικής η ΕΓΚ οργάνωσε ενώπιον πολυπληθών ακροατηρίων μεγάλες εκδηλώσεις. Την πρώτη εκδήλωση, πού έγινε στην Παλαιά Βουλή στις 11 Ιουνίου 2002 με θέμα «Η γλώσσα τού Ομήρου καί η εποχή μας»,εχαιρέτησαν η τότε επίτροπος τής Ε.Ε. για τις γλώσσες και θέματα Παιδείας κα Viviane Reding και ο τότε Πρόεδρος τής ΕΓΚ καί νυν Πρόεδρος τής Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας, ο οποίος, μεταξύ άλλων, είπε: «Δυστυχώς, εδώ και δύο δεκαετίες, παριστάμεθα μάρτυρες μιάς προοδευτικής κακοποίησης τής γλώσσας μας με τις κατά καιρούς άστοχες παρεμβάσεις πού υποβάθμισαν την γλωσσική μας Παιδεία», συνέχι σε δε με την εξής εκτίμηση καί πρόβλεψη: «Η υπάρχουσα χρονική απόσταση από κάποια γεγονότα, πού σημάδεψαν αρνητικά την πορεία τής γλώσσας μας, επιτρέπει σήμερα πιο νηφάλια να μελετήσουμε βαθύτερα τις δυσμενείς συνέπειες και επιπτώσεις καί να προχωρήσουμε στις αναγκαίες διορθωτικές παρεμβάσεις». Παρεμβάσεις πού ξεκίνησαν με την αξιέπαινη απόφαση τής τότε υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και νύν ευρωβουλευτού κας Μαριέττας Γιαννάκου για την αύξηση στην Β/θμια εκπαίδευση> των ωρών διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικων από το πρωτότυπο κατά έξι ώρες εβδομαδιαίως. Η απόφαση αυτή συνοδεύτηκε με την επαναφορά τής υποχρεωτικής εξέτασης στό μάθημα των αρχαίων ελληνικών δια των μέσω ΑΣΕΠ διοριζομένων φιλολόγων, διότι διαπιστώθηκε ότι, δεν υπήρχαν επαρκώς κατηρτισμένοι φιλόλογοι για να διδάξουν αρχαία ελληνικά στην Μέση Εκπαίδευση! Σε πανελλαδική έρευνα, που διενήργησε το 2006 το Υπουργείο Παιδείας με θέμα «το μάθημα των αρχαίων ελληνικών στο γυμνάσιο», μετείχαν 345 καθηγητές Φιλόλογοι. Το 95% αυτών ετονισε την πολλαπλή ωφελιμότητα του μαθήματος αυτού υπογραμμίζοντας, μεταξύ άλλων, την συμβολή των αρχαίων ελληνικών στην σωστότερη χρήση τής νέας ελληνικής γλώσσας.Η δεύτερη μεγάλη εκδήλωση με θέμα «Από την Αττική διάλεκτο στή γλώσσα των Ευαγγελίων» έγινε τον Νοέμβριο τού 2003 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών ,παρουσία τού τότε αρχηγού τής Ν.Δ καί μετέπειτα Πρωθυπουργού κ. Κώστα Καραμανλή,τού τότε Προέδρου τής Βουλής κ. Απόστολου Κακλαμάνη, υπουργών, Βουλευτών καί άλλων προσωπικοτήτων. Την εκδήλωση αυτή εχαιρέτησε με μήνυμα του και ο πρώην Πρόεδρος τής Γαλλικής Δημοκρατίας κ. Valery Giscard d’ Estaing. Η τρίτη εκδήλωση, την οποία εχαιρέτησε ο Πρόεδρος τής Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας έγινε επίσης στό Μέγαρο Μουσικής Αιθηνών στις Δεκεμβρίου τού 2005 και ανεφέρετο στην βυζαντινή περίοδο. Μία περίοδο επίσης αδιάσπαστης συνέχειας τής ελληνικής γλώσσας. Η τετάρτη εκδήλωση έγινε στο φιλολογικό σύλλογο «ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ» στις 8 Δεκεμβρίου του 2006 με θέμα «Η ελληνική γλώσσα από την Άλωση μέχρι την ίδρυση τού ελληνικού κράτους». Την εκδήλωση εχαιρέτησε ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος. Η ΕΓΚ οργάνωσε δύο ακόμα μεγάλες εκδηλώσεις στην Πνύκα , εκ των οποίων τελευταία με θέμα «Ελληνική γλώσσα και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός» έγινε παρουσία των εθνικών εκπροσώπων των χωρών τής Ε.Ε. με την ευκαιρία τής Ελληνικής Προεδρίας το 2003 Και ενώ από το έτος 2001 τα πλήγματα κατά τής γλώσσας μας είχαν κοπάσει για κάμποσα χρόνια, τον περασμένο Ιούνιο νέος σάλος ξέσπασε με το περιβόητο βιβλίο τής Νέας Γραμματικής τής Ε’ και ΣΤ’ Δημοτικού, που απασχόλησε για πολλούς μήνες τον τύπο. Στο πλαίσιο, όμως, τού παρόντος χαιρετισμού δεν μου επιτρέπεται να αναφερθώ περισσότερο στο βιβλίο αυτό, το οποίο προδήλως απευθύνεται σε μαθητές των οποίων η Ελληνική δεν είναι η μητρική γλώσσα. Όπως δε απέδειξαν έγκριτοι Πανεπιστημιακοί δάσκαλοι η γραμματική αυτή είναι ακατάλληλη από παιδαγωγικής απόψεως,διότι προκαλεί σύγχυση όχι μόνο σε παιδιά αλλά και σε μεγάλους. Το προβληθέν προς υποστήριξη τού βιβλίου επιχείρημα ότι ,μόνον γλωσσολόγοι μπορεί να έχουν γνώμη για την γλώσσα μας είναι έωλο και άστοχο, διότι η διαφύλαξη τής γλώσσας μας είναι υπόθεση όλων μας με διάφορο βέβαια βαθμό ευθύνης τού κάθε ενός μας. Η σωστή εκφορά λόγου δεν ενδιαφέρει μόνο τις θεωρητικές, αλλά και τις θετικές επιστήμες (τις λεγόμενες «ακριβείς»), οι οποίες απαιτούν στον γραπτό λόγο σαφήνεια,ορθότητα και ακρίβεια. Άλλωστε υπάρχουν περιπτώσεις επιστημόνων με σημαίνουσα συμβολή σε εκτός ειδικότητος των θέματα, ως π.χ. σε γλωσσικά τού Βρετανού δικαστή William Jones, πρωτεργάτη τής «συγκριτικής γλωσσολογίας» το 1776, τού Βρετανού αρχιτέκτονα Michael Ventris, που επέτυχε την αποκρυπτο γράφηση τής Γραμμικής Β κ.ά. Η πρωτόγνωρη κρίση που διέρχεται η χώρα μας αλλά και ολόκληρη η Οικουμένη είναι κρίση προεχόντως πνευματι -κών, ηθικών και πολιτισμικών αξιών λόγω τής συρρικνώσεως τής Κλασσικής και Ανθρωπιστικής Παιδείας. Η Οικονομική και η Τεχνολογική ανάπτυξη που είναι κυρίαρχη επιδίωξη στα προγράμματα όλων των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων, έγινε αυτοσκοπός και όχι ένα μέσο για την πνευματική , ηθική και πολιτισμική ανέλιξη του πολίτου Μια κοινωνία, όμως , υλικώς ευημερούσα αλλά με πολίτες που στερούνται ιδανικών και αρχών, μοιραίως γίνεται ευάλωτη στις μάστιγες τού σημερινού κόσμου. Ο ανθρωπιστικός χαρακτήρας τής Εκπαίδευσης είναι αναγκαίος για την ηθική εξυγίανση και την ηθική συνοχή τής σημερινής κοινωνίας αλλά και την διαφύλαξη τής Ιστορίας μας, τής εθνικής μας παραδόσεως και οντότητος. Στο πλαίσιο αυτό είναι αναγκαία η χάραξη μιας εθνικής πολιτικής για την Παιδεία από ένα συνταγματικά κατοχυρωμένο Συμβούλιο προσωπικοτήτων. Μεταξύ δε των μέτρων που θα πρέπει να θεωρηθούν ως επείγοντα είναι: α)Αναμόρφωση των Αναλυτικών Προγραμμάτων Πρ/βάθμιας και Δευτ/ βαθμιας Εκπαίδευσης με επαναφορά των ωρών διδασκαλίας στα γλωσσικά μαθήματα και την ιστορία, β) ενίσχυση τής διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών από το πρωτότυπο, γ) ίδρυση Κλασσικών Λυκείων, και δ) επανεξέταση όλων των βιβλίων ιστορίας και γλώσσας. Είναι καιρός πλέον τα ανεπανάληπτα εγχειρίδια γραμματικής και συντακτικού τού Αχιλλέα Τζαρτζάνου, που τα τελευταία χρόνια συνεχώς ανατυπώνονται και κυκλοφορούν ακόμη και σε καροτσάκια πλανοδίων πωλητών να επανέλ- θουν στην εκπαίδευση! Αποτελεί χρέος τής Πολιτείας να βοηθήσει την νέα γενιά να γευθεί τα κείμενα τής ανεπανάληπτης ελληνικής γραμματείας μέσω τής ορθής διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών απ’ το πρωτότυπο, ιδιαίτερα μάλιστα όταν τέτοια μέτρα λαμβάνονται από ξένες χώρες. Ενδεικτικώς αναφέρω : Κατά την περίοδο τής Παγκοσμιοποίησης και τής πορείας τής χώρας μας προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι αναγκαία, όσο ποτέ άλλοτε στη νεότερη Ιστορία μας, η θωράκιση και η ενίσχυση τής εθνικής μας οντότητος, των πολιτιστικών και εθνικών παραδόσεων μας , η συνταγματική προστασία τής γλώσσας μας που υπήρχε σε παλαιότερα Συντάγματα. Τα αρχιτεκτονικά και γλωσσικά μνημεία τού ελληνικού πολιτισμού που αποδεικνύουν την συνέχεια και την ταυτότητα μας είναι έργα μοναδικής άξιας και συνεπώς ανεπίδεκτα οποιασδήποτε αλλοιώσεως. Είναι υπέρτατο καθήκον όλων μας να προστατεύσουμε με όλες μας τις δυνάμεις την γλώσσα μας, διότι αν συνεχισθεί ο σημερινός κατήφορος οι κάτοικοι τής χώρας αυτής (την οποίαν μας κληροδότησαν ελεύθερη οι προγονοί μας χύνοντας ποταμούς αίματος) μετά από κάποια χρόνια δεν θα γνωρίζουν ελληνικά, όπως συνέβη με τους Ποσειδωνιάτες στο ανέκδοτο ποίημα τού Καβάφη, που βλέπετε στην οθόνη σας. Η γεωπολιτική θέση τής Ελληνικής Επικράτειας και η Νέα Τάξη πραγμάτων, καθιστούν εθνική επιταγή την συστράτευση των απανταχού τής γης Συνελλήνων και όλων των δυνάμεων τού έθνους, πολιτικών, πνευματικών , κοινωνικών, οικονομικών με στόχο την ενίσχυση τής χώρας μας στους καίριους τομείς τής Παιδείας , τής Άμυνας και τής Οικονομίας. Αυτό το μήνυμα υπαρξιακής σημασίας για την χώρα μας και τον Ελληνισμό, θα πρέπει να εκπέμψει η αποψινή σύναξη. Κύριες και Κύριοι, η εθνική μας κυριαρχία δεν κινδυνεύει τόσο από τους δανειστές μας, όσο από το ενδεχόμενο να χαθεί η Γλώσσα μας, η οποία όπως είπε ο Καζαντζάκης είναι η αληθινή πατρίδα μας! Αν η Γλώσσα μας χαθεί, χάνεται και ο λαός μαζί της!
Ο ελληνιστής-ομότιμος καθηγητής τής Οξφάρδης Peter Mackridge ( “:Γλώσσα και Εθνική ταυτότητα στην Ελλάδα 1766-1976 Εκδόσεις Πατάκη 2013 ») μιλάει για την ελληνική, τη βρίσκει πιο πλούσια από παλιά, δυναμική και ευέλικτη, και τη συνδέει με την εθνική ταυτότητα. Πάντως παρουσιάζει πιο αισιόδοξα τα πράγματα.Είπε:
Οι Ελληνες δεν έχουν να φοβούνται τίποτε σχετικά με τη γλώσσα τους, που είναι ευέλικτη, πλούσια και δυναμική, Στο αναφερόμενο πιο πάνω βιβλίο του εξηγεί γιατί η γλωσσική διαμάχη απέκτησε τέτοια πολιτική βαρύτητα στην Ελλάδα και ποιες αλλαγές επέφεραν οι ιδεολογικές αντιπαραθέσεις στη σημερινή γλώσσα μας. Το θέμα τού βιβλίου είναι ιδιαίτερα επίκαιρο σήμερα που η ανάδυση μιάς πολυπολιτισμικής Ελλάδας θέτει αναπόφευκτα το ζήτημα τής εθνικής ταυτότητας σε μια νέα βάση.
Παραθέτουμε αποσπάσματα από συνέντευξή του.
« Κύριε καθηγητά, τι είναι για εσάς η εθνική ταυτότητα;»
«Είναι σημαντικό ένα έθνος, ένας λαός, να έχει τη δική του ταυτότητα, αρκεί να μη δίνει αυτή η ταυτότητα κάποια αίσθηση ανωτερότητας αυτού τού λαού έναντι των γειτόνων του. Στην Αγγλία έχουμε πικρή πείρα από την "αγγλική ταυτότητα", όπου ως και πριν από μερικές δεκαετίες, λόγω τής ισχύος τής αποικιοκρατίας, οι Αγγλοι πίστευαν ότι, ήταν ανώτερος λαός. Βέβαια κάτι ανάλογο θα έπρεπε να έχει εκλείψει εδώ και καιρό, αλλά δυστυχώς βλέπουμε να αναβιώνει σε ορισμένες περιοχές. Η εθνική ταυτότητα περιλαμβάνει τις ιστορικές μνήμες από το παρελθόν για τα κατορθώματα ενός λαού. Πρόκειται για ένα υγιές αίσθημα περηφάνιας αλλά και παρηγοριάς για έναν λαό που υποφέρει, όπως υποφέρει σήμερα ο ελληνικός λαός. Αρκεί να μην περιοριστεί αυτή η περηφάνια στο παρελθόν αλλά να είναι μια δύναμη και για το παρόν, πράγμα δύσκολο σε κρίσιμες συνθήκες, αλλά δεν είμαι ο αρμόδιος για να σας δώσω συμβουλές».
« Θα μπορούσαμε να είχαμε αποφύγει τη γλωσσική διαμάχη;»
«Η πηγή τής γλωσσικής διαμάχης στην Ελλάδα είχε ως αφορμή την υπερβολική προσκόλληση στο παρελθόν,γι αυτό οι Ελληνες, είχαν την καθαρεύουσα,την αρχαική,και όχι την καθομιλούμενη την δημοτική.Το γλωσσικό ζήτημα,ήταν στις περισσότερες περιπτώσεις ανασταλτικός παράγοντας, καθώς εμπόδισε τους Ελληνες να μπούν στην νεωτερικότητα για πολλές δεκαετίες,ιδίως στην αρχή τού 20ού αιώνα.Αν οι Ελληνες είχαν επιλέξει την δημοτική γλώσσα από την αρχή,τού Ελληνικού κράτους,θα προόδευαν γρηγορότερα και στην οικονομία και στούς κοινωνικούς θεσμούς,αλλά και η πολιτική ζωή θα γινόταν πιο ώριμη πιο νωρίς.Βέβαια το γλωσσικό ζήτημα δεν είναι η αιτία,αλλά ένα σύμπτωμα προσκόλλησης προς το παρελθόν.
«Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ανάγκη γι΄αυτή τη διαμάχη;»
«Στό ξεκίνημα τού ελληνικού κράτους χρειάζονταν πολλές νέες λέξεις και όροι που δεν υπήρχαν στην καθομιλουμένη αλλά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν λέξεις από την αρχαϊκή ή την καθαρεύουσα και να ενσωματωθούν στη γλώσσα, χρησιμοποιώντας όμως το γραμματικό σύστημα τής δημοτικής. Σπαταλήθηκαν πολλές δυνάμεις από τους καλύτερους διανοουμένους σε διαμάχες, άρθρα, βιβλία -χαμένος κόπος κατά κάποιον τρόπο. Επρεπε να δημιουργηθεί λίγο πριν και λίγο μετά την Επανάσταση μια επίσημη γραπτή γλώσσα που θα μπορούσε να χρησιμο -ποιηθεί και επισήμως στον επιστημονικό λόγο. Το μεγάλο λάθος τού Κοραή και των καθαρευουσιάνων ήταν ότι, ναι μεν ήθελαν να εμπλουτίσουν την ελληνική γλώσσα για να καλύψουν τις ανάγκες μιας σύγχρονης γλώσσας, αλλά παράλληλα ήθελαν να επιβάλουν στοιχεία τής γραμματικής από την αρχαία γλώσσα. Η χρήση τής δημοτικής γραμματικής κατάντησε να θεωρείται στοιχείο αμάθειας και χυδαιότητας. Λάθος, ανοησίες».
«Πώς βλέπετε την σημερινή ελληνική γλώσσα με τα μεικτά στοιχεία της;»
«Είναι αξιοθαύμαστο ότι, σήμερα, παρ' όλη αυτή την ιστορική διαμάχη, η ελληνική γλώσσα είναι υγιέστατη. Είναι ευέλικτη, πλούσια σε λέξεις, μπορεί να καλύψει όλες τις ανάγκες τής χώρας. Πολλοί Ελληνες φοβούνται ότι, απειλείται από δύο παράγοντες: την αγγλική γλώσσα, επειδή θεωρούν ότι, θέλει να παραγκωνίσει την ελληνική, και τις δάνειες λέξεις από τα αγγλικά, επειδή την υπονομεύουν. Δεν ευσταθεί, κατά τη γνώμη μου, κανένας από τους δύο φόβους. Μού κάνει εντύπωση η καλή χρήση τής ελληνικής γλώσσας από τους νέους στο Διαδίκτυο σε σχέση με τη χρήση τής αγγλικής από τα αγγλόπαιδα. Υπάρχουν πολλές απειλές στη χρήση τής γλώσσας σε όλον τον κόσμο, κυρίως από την επίθεση που δέχεται από τον κόσμο τής εικόνας και τού Διαδικτύου. Αλλά είναι ένας κοινός κίνδυνος για όλες τις γλώσσες. Οσο για τις προσμείξεις, δεν τις φοβάμαι. Μην ξεχνάτε ότι, και η αρχαία ελληνική γλώσσα είχε προσμείξεις με ξένες λέξεις. Δεν υπάρχει μια απόλυτα καθαρή γλώσσα, όπως δεν μπορεί να υπάρξει απόλυτα καθαρή φυλή. Αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό. Το πρόβλημα με τα ελληνικά είναι ότι, τα ουσιαστικά που έχουν εισαχθεί από την αγγλική και παλαιότερα από τη γερμανική γλώσσα είναι άκλιτα. Το θέμα είναι ότι, οι δάνειες λέξεις δεν συμπεριφέρονται όπως οι άλλες και οι Ελληνες πρέπει να βρουν έναν τρόπο να επιλύσουν αυτό το ζήτημα. Πιθανόν κάποιες να παραμείνουν άκλιτες. Κάποια πρόοδος έχει σημειωθεί τελευταία, π.χ. τα ονόματα που λήγουν σε "α" κλίνονται στη γενική. Δεν βρίσκω τον λόγο να μην κλίνονται κάποιες ξένες λέξεις αν προσιδιάζουν στις αντίστοιχες ελληνικές».
«Αυτό που φοβούνται οι εθνικιστές στην Ελλάδα είναι ότι ,οι μετανάστες και η πολυπολτισμική Κοινωνία θα αλλοιώσουν και θα διαβρώσουν τη γλώσσα μας.»
«Αυτή η πρόσμειξη τής ελληνικής κοινωνίας με τους μετανάστες έγινε πολύ γρήγορα. Οι μετανάστες μαθαίνουν τα ελληνικά με διάφορους ρυθμούς, αλλά τα παιδιά των μεταναστών που γεννιούνται στην Ελλάδα μαθαίνουν τα ελληνικά σωστά και έχουμε περιπτώσεις παιδιών μεταναστών να αριστεύουν.Οταν μιλάς μια γλώσσα, παίρνεις ταυτόχρονα και τα στοιχεία τού πολιτισμού που αυτή κουβαλάει. Περνώντας τα χρόνια, τα παιδιά των παιδιών των μεταναστών θα είναι ολοκληρωτικά Ελληνες. Η εκμάθηση τής γλώσσας είναι ο ασφαλέστερος τρόπος ένταξης των μεταναστών στον πολιτισμό και την κοινωνία μίας χώρας. Το κράτος πρέπει να ενθαρρύνει τους μετανάστες να μαθαίνουν τη γλώσσα».
«Ενα τμήμα των διανοουμένων και των μικρών εκδοτικών οίκων γοητεύεται ακόμη από το πολυτονικό. Μήπως ήταν λάθος που το εγκαταλείψαμε;»
«Δεν νομίζω. Πιστεύω ότι, ο καθένας θα πρέπει να είναι ελεύθερος, να γράφει με όποιο σύστημα θέλει. Το κράτος δεν μπορεί να επιβάλει κάτι τέτοιο. Το μονοτονικό είναι το πιο βολικό σε σχέση με τους πολύπλοκους κανόνες τού πολυτονικού. Και παλαιότερα λίγα παιδιά μάθαιναν σωστά το πολυτονικό. Για λόγους εκπαίδευσης και συνεννόησης είναι επιβεβλημένο το μονοτονικό. Σας θυμίζω ότι,το πολυτονικό δεν χρησιμοποιούνταν στην αρχαία εποχή. Είναι γέννημα τής βυζαντινής εποχής».
Ο καθηγητής Ρόντρικ Μπίτον έχει γράψει ότι, μερικές φορές «η προσοχή μας μετατίθεται από τη σημασία των λέξεων στην υπόσταση τους». Ο Πίτερ Μάκριτζ συμφωνεί με αυτή την άποψη.Λέγει:
«Αν δείτε στο Διαδίκτυο, σε πολλούς ιστότοπους κάποιοι αντιγράφουν ή επαναλαμβάνουν ορισμένους μύθους για την ελληνική γλώσσα» Οπως ότι "η ελληνική γλώσσα έχει έξι εκατομμύρια λέξεις", κάτι που είναι φαντασίωση. Υπάρχουν πολλές ανακρίβειες για τη γλώσσα. Σε αυτό φταίνε οι παλιοί δάσκαλοι που δίδασκαν στα παιδιά ότι, η ελληνική γλώσσα είναι η πιο πλούσια, η πρώτη στον κόσμο και άλλες υπερβολές. Η ελληνική γλώσσα είναι οπωσδήποτε πλούσια, αλλά δεν είναι μοναδική. Κάποιος γλωσσολόγος έχει μετρήσει και βρει ότι, η νέα ελληνική νλώσσα περιέχει πολύ περισσότερες λέξεις από την αρχαία ελληνική, δηλαδή είναι πιο πλούσια. Οι Ελληνες μερικές φορές μιλούν για τους αρχαίους και την αρχαία ελληνική γλώσσα και δεν βλέπουν πέρα από τη μύτη τους, δεν βλέπουν τον κόσμο μέσα στον οποίο ζουν, τη νέα ελληνική γλώσσα. Η νέα ελληνική γλώσσα έχει ενσωματώσει τις αρχαίες λέξεις και έχει δημιουργήσει εκατοντάδες καινούργιες λέξεις. Μη φτάνουμε στο ανέκδοτο από την ταινία "Γάμος α λα ελληνικά» με τον έλληνα πατέρα που πίστευε ότι, όλες οι λέξεις τού κόσμου έχουν ελληνική ρίζα και ως παράδειγμα ότι, το "κιμονό» προέρχεται από τον χειμώνα .Αλλά και στην Τουρκία παρατηρείται η ίδια άποψη.Υπάρχουν κάποιοι που θέλουν να αποδείξουν ότι, όλες οι λέξεις τού κόσμου προέρχονται από την τουρκική. Αυτό είναι μια πολιτική, δεν έχει όμως σχέση με τη γλωσσολογία
Σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε στο φύλλο τής 8-1-2017 τής εφημερίδας ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ο Χρ.Γιανναράς αναφερόμενος στη γλώσσα γράφει" Η γλώσσα που μας "έδωσαν ελληνική,"φθίνει δραματικά,,δεν αναγνωρίζεται έτσι στρεβλωμένη που κυκλοφορεί,κακοποιημένη φρικτά(και ατιμώρητα) στη προφορική καί γραπτή της χρήση.Καταστρέφεται η γλώσσα μεθοδικά και εμπρόθετα ,με την κριτινική χρησιμοθηρία τών "απλουστεύσεων"( η το απροσχημάτιστο πρακτοριλίκι) τής πολιτικής του Υπουργείου Παιδείας.-διακομματικό έγκλημα κατά της ανθρωπότητας,ίσως πιό αποτρόπαιο και από την καταστροφή τής Παλμύρας.:Δεν είναι υπερβολή:Διακόπηκε η οργανική ζωντανή, στα χείλη και στο μυαλό,συνέχεια τής γλώσσας, που μετέφερε τον ίδιο νοηματικό και βιωματικό πλούτο από τον Ομηρο ως το χθές.
Σήμερα πιά ο μέσος Ελλαδίτης,κάτω των πενήντα ετών δενκ αταλαβαίνει τίποτε με τις λέξεις " άχθος αρούρης"...Με τα χρηστικά,ελληνικά του σημερινού σχολείου, το Ελληνόπολο καταδικάζεται στην αναπηρία, τής ριζικής αποξένωσης από ολόκληρη τήν Ελληνική γραμματεία, την πριν από τον 20ον αιώνα."
Η ΓΡΑΦΗ.
Σύμφωνα με ένα ορισμό, γραφή ονομάζεται το σύστημα οπτικών συμβατικών στοιχείων,που χρησιμοποιούνται για να αναπαραστήσουν ένα εκφώνημα με τέτοιο τρόπο,ώστε αυτό να μπορεί να ανακληθεί από την αναγνώστη με ακρίβεια,χωρίς τη μεσολάβηση τού παραγωγού του.Ο Γ.Παπαναστασίου γράφει ότι« ενώ η γλώσσα είναι προιόν βιολογικής εξελίξεως,τού ανθρώπου, η γραφή είναι αποτέλεσμα επινόησης…………….από μέρους του»
Η ιστορία μάς λέγει ότι, ο άνθρωπος επινόησε αρκετούς τρόπους για να αποτυπώσει με γραπτά μέσα τη γλώσσα.Η χρησιμοποίηση τής γραφής,όπως είναι αυτονόητο, κατέστησε ακόμη πιο χρήσιμη την γλώσσα στον άνθρωπο(αποθήκευση γνώσεων, επικοινωνία σε μεγάλες αποστάσεις κλπ )Yποστηρίζεται ότι, η χρήση τής γραφής,επηρέασε τη γνωστική-διανοητική ανάπτυξη τού ανθρώπου, ίσως επειδή, η εκμάθηση τής γραφής,απαιτεί γενικώς, πρόσθετη ειδική εκπαίδευση,και οξύνει τον νού. Η εφεύρεση των πρώτων συστημάτων γραφής,είναι μάλλον πρόσφατη,και τοποθετείται,κατά μία άποψη, στην εποχή τού χαλκού, γύρω στα 4.000 χρόνια π.Χ. Η αρχαία σφηνοειδής γραφή των Σουμερίων και τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά, θεωρούνται γενικώς,ότι, είναι τα παλαιότερα συστήματα γραφής, υπάρχουν όμως και αντίθετες απόψεις,για τις οποίες γίνεται λόγος πιο κάτω. Σχεδόν τα ίδια δέχεται και ο Amir Aczel(ό.π.31) .Οτι, στο τέλος της 4ης χιλιετηρίδος π.Χ. στη Μεσοποταμία καθώς και στις κοιλάδες του Νείλου,παρουσιάσθηκε η σφηνοειδής γραφή. Επάνω σε μαλακές πήλινες πλάκες χάραζαν με βελόνι σφηνοειδή σύμβολα,κατόπιν έψηναν τις πλάκες σε φούρνους ή τις άφηναν να σκληρυνθούν στο ήλιο και ότι, αυτό συνιστά το πρώτο είδος γραφής,τή σφηνοειδή γραφή. Όπως γράφει η Wikipedia υπάρχει γενικώς ή άποψη ότι, η πραγματική γραφή(δηλαδή όχι μόνον αριθμοί) επινοήθηκε ανεξάρτητα από την μιά στην άλλη, σε δύο τουλάχιστον περιοχές την Μεσοποταμία,(ειδικώς στην αρχαία Σουμερία) γύρω στα 3.200 πΧ. και την την Κεντρική Αμερική γύρω στα 600 π.Χ(η δεύτερη χρονολόγηση πρέπει να είναι εσφαλμένη)
Υπάρχει αμφισβήτηση, στο κατά πόσον συστήματα γραφής αναπτύχθηκαν πλήρως ανεξάρτητα ,στην Αίγυπτο γύρω στα 3.200 π.Χ. και στην Κίνα πριν από το 1.200 π.Χ.Πάντως φαίνεται ως πιθανότερο ότι, οι κινεζικοί χαρακτήρες, συνιστούν ανεξάρτητη επινόηση, καθώς δεν υπάρχουν αποδείξεις για επαφές μεταξύ Κίνας και τήςς Εγγύς Ανατολής, και καθώς υφίστανται σαφείς διαφορές,μεταξύ Μεσοποταμίας και Κίνας,ως προς την λογογραφία και την φωνητική απεικόνιση.Τα Αιγυπτιακά γραπτά κείμενα διαφέρουν από την σφηνοειδή γραφή τής Μεσοποταμίας,αλλά ορισμένες ομοιότητες στη βασική σύλληψη και πρόσφαττες αοδείξεις.επιτρέπουν να υποθέσει κάποιος ότι, η ιδέα τής γραφής ήλθε στην Αίγυπτο από την Μεσοποταμία.Στο 1999,η Archaeology Magazine έγραψε ότι, τα πρώτα Αιγυπτιακά γραπτά τοποθετούνται στο 3400 π.Χ. πράγμα που θέτει υπό αμφισβήτηση, την προέλευση από την Μεσοποταμία.Παρόμοιες αμφισβη τήσεις αφορούν γραπτά στην Αρχαία Ινδία.
(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό « History of Writings”
Γενικώς πάντως γίνεται αποδεκτό,ότι,η γραφή των Σουμερίων ήταν ανεξάρτητη επινόηση, ενώ αμφισβητείται αν η αιγυπτιακή γραφή, αναπτύχθηκε ανεξάρτητα από τη γραφή των Σουμερίων.
Στο διαδίκτυο υπάρχει αποτυπωμένη η άποψη,κατά οποία οι Σουμέριοι,ήσαν Ελληνες.Πειό συγκεκριμένως ότι, ο Ευήμερος αναφέρει πώς, οι πανάρχαιοι Έλληνες Μινωικοί Κρήτες οδηγούμενοι υπό του Διός, είχαν εποικήσει την Αραβία, την Περσία, τα νησιά τού Ινδικού Ωκεανού, την νήσο Παγχαία, την Μεσοποταμία, όπου πολύ αργότερα ονομάσθηκαν Σουμέριοι, μέχρι και τον Εύξεινο ,Πόντο, όπου εμφανίσθηκαν και εγκαταστάθηκαν ως Χάλυβες.
Φιλέλληνες Ινδοί τής Καλκούτας, λένε: «Πιστεύουμε ότι, ήρθαμε απ'τήν Κρήτη πολύ πριν από τον Αλέξανδρο (τουλάχιστον κάποιοι από εμάς)». Κρητικές σφραγίδες έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή μας. Το λιμάνι Γιάνγκ ήταν πολύ αρχαίο λιμάνι και η ιστορία των πραγματικών Αργοναυτών πρέπει να είναι κρυμμένη εκεί («Οικονομικός Ταχυδρόμος», 6-10-94).
Κατά τον Α-Φ.Χρηστίδη η γραφή πρωτοεμφανίστηκε γύρω στα 3.500 με 3.000 π.Χ. στη Μεσοποταμία (το σημερινό Ιράκ).Το σύστημα που δημιουργήθηκε εκεί, ήταν ένα σύστημα από σημεία.Πρόδρομος τής γραφής,ήταν ίσως η αρίθμηση,που τοποθετείται 30.000 με 10.000 χρόνια π.Χ.Η άποψη αυτή,ενισχύεται από κομμάτια από κόκκαλο,που ανάγονται στην περίοδο αυτή, και πάνω στα οποία είναι χαραγμένες στη σειρά ,γραμμές,που σε ορισμένες περιπτώσεις φθάνουν τις 170.Για μερικούς οι γραμμές αυτές αντιπροσωπεύουν αντικείμενα,οπότε αν η γνώμη αυτή,είναι ορθή,έχουμε ένα πρόγονο γραφής, όχι όμως πλήρη γραφή,(ασφαλώς σ΄αυτή δεν καταγράφεται γλωσσικός ήχος )
(Περισσότερα στο Παράρτημα).
Τεχνουργήματα ηλικίας 75-80,000 ετών που βρέθηκαν στη σπηλιά Blombos* στη νότια Αφρική,είναι ίσως, τα παλαιότερα γνωστά παραδείγμα- τα συμβόλων.
(περισσότερα στο Παράρτημα)
Ειδικότερα ως προς την ιστορία της Ελληνικής Γραφής, παραθέτουμε απόσπασμα κειμένου του Νίκου Νικητίδη,που αναρτήθηκε στο διαδίκτυο ,με υπογραφή Νίκου Νικητίδη και αφορά την αρχαιότητα της Ελληνιιής Γραφής.
«Ενα καταπληκτικό εύρημα από τις Βόρειες Σποράδες είναι δυνατόν ν' αλλάξει ριζικά τις απόψεις της παγκόσμιας επιστημονικήs; κοινότητας για τη δημιουργία των πολιτισμών της γραφής Πρόκειται για το θραύσμα ενός αγγείου άνω στο οποίο είναι χαραγμένα σύμβολα κάποιου είδους γραφής. Το εύρημα χρονολογείται γύρω στο 4500 π.Χ , δηλαδή είναι ηλικίας περίπου 6.500 ετών.Και μόνο η ηλικία αυτών των συμβόλων κάνει το εύρημα να μοιάζει εξωπραγματικό. Γιατί; Διότι το αρχαιότερο μέχρι τώρα γνωστό επιγραφικό τεκμήριο, που προέρχεται από τη Σουμερία και χρονολογείται στο 3200 π.Χ. είναι νεώτερο από το ενεπίγραφο όστρακο των Σποράδων κατά 1.300 χρόνια.Αλλά υπάρχει και κάτι καταπληκτικότερο. Τα σήματα αυτής της προϊστορικής γραφής μοιάζουν πολύ με γράμματα του αλφαβήτου, που ανακαλύφθηκαν στην Ελλάδα πολύ αργότερα, γύρω στο 800 π.Χ. Το κεραμικό θραύσμα ("όστρακο") στην αρχαιολογική ορολογία βρέθηκε στην ανασκαφή της Σπηλιάς του Κύκλωπα, στην ερημονησίδα Γιούρα της Αλοννήσου Χρονολογείται στην πολιτιστική φάση που ονομάζεται Νεώτερη Νεολιθική Εποχή και με συμβατική χρονολόγηση γύρω στο 4500 π.Χ
ΣΥΜΒΟΛΑ .Τα σύμβολα που είναι χαραγμένα στην επιφάνεια του οστράκου αποτελούν το αρχαιότερο δείγμα γραφής σ' ολόκληρο τον κόσμο Η χρονολόγηση του ευρήματος και, άρα της γραφής, είναι βέβαια και ασφαλής, διότι έχει γίνει με την απολύτως αξιόπιστης μέθοδο της αρχαιολογικής στρωματογραφίας. Η ανακάλυψη οφείλεται στον έφορο Αρχαιοτήτων κ.
Ααδμάντιο Σάμψων ο οποίος από το 1992 διεμεργεί ανασκαφική έρευνα στη Σπηλιά του Κύκλωπα με καταπληκτικά αποτελέσματα ((μεσολιθικά άγκιστρα κλπ)
Η πληροφορία για την ύπαρξη του οστράκου με τα χαραγμένα σύμβολα γραφής, είχε φθάσει σε μένα λίγο μετά τη δημοσίευση στο Αδέμευτο,(21 Σεπτεμβρίου 1995) ενός αναλυτικού ρεπορτάζ για τα ευρήματα των Γιούρων.Σε επιοινωνία που είχα τότε με τον Αδ. Σάμψων επιβεβαίωσε το εύρημα αλλά δεν θέλησε να μου δώσει περαιτέρω στοιχεία και πληροφορίες, γιατί όπως είπε, μελετούσε τα ευρήματα και θα ανακοίνωνε εκείνος τα συμπεράσματα του όποτε έκρινε κατάλληλη τη στιγμή. Προ ημερών μου παραχωρήθηκε φωτογραφία και σχέδια του ενεπίγραφου οστράκου που επιτρέπουν μια πρώτη αξιολόγηση τούευρήματος. Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία:
• Τα αρχαιολογικά στρώματα στη Σπηλιά του Κύκλωπα εμφανίζουν μια ομαλή διαδοχή από την Μεσολιθική έως τη Νεώτερη Νεολιθική Εποχή , δηλαδή από το 8500 έως το 4000 π Χ.
* Το όστρακο με τα χαραγμένα σύμβολα βρέθηκε σε στρώμα της Νεώτερης Νεολιθικής Ι και χρονολογείται ανάμεσα στο 500
και 4500 π.Χ.
• Το όστρακο αποτελεί τμήμα ενός αγγείου, του οποίου το υπόλοιπο τμήμα δεν βρέθηκε. Είναι πιθανό όμως να βρίσκεται σε
μη ερευνημένη περιοχή, δεδομένου ότι μόνο ένα μικρό τμήμα της Σπηλιάς του Κύκλωπα έχει ανασκαφεί
* Τα χαράγματα στο όστρακο δεν σχετίζονται με κανένα γνωστό είδος εγχάρακτης διακοσμήσεως Αποτελούν σαφή σύμβολα
πιθανότατα κάποιου είδους πρωτογραφής
4500 π.Χ.
Το χαράγματα έγιναν στην αρχική επεξεργασία του αγγείου. Μετά το αγγείο ψήθηκε κι έτσι τα χαραγμένα σύμβολαδιατηρήθηκαν για πάντα. Επομένως τα σύμβολα γραφής χρονολογούνται την εποχή κατασκευής του αγγείου (5000 - 4500 π.Χ.)και αποτελούν μια συνειδητή ενέργεια του κεραμέα.
Ο ανασκαφέας της Σπηλιάς του Κύκλωπα, ο έφορος κ Αδαμάντιος Σάμψων, επιβεβαίωσε όλα τα παραπάνω επιστημονικά στοιχεία αλλά δεν θέλησε να επιχειρήσει μια συνολική αξιολόγηση, παραπέμποντας στην επιστημονική ανακοίνωση που θα κάνει στο μέλλον
Ο κ. Αδ Σάμψων είναι ειδικός προίστοριολόγος και οι έρευνες του στη Μάνικα της Χαλκίδας, στο Γυαλί της Νισύρου, στα Θαρρούνια της Εύβοιας, στα Γιούρα τη; Αλοννήσου, στη Φτελιά της Μυκόνου και στον Μαραθά (μεσολιθικός οικισμός) της Κύνθου, αποτελούν βασικό τμήμα της διεθνούς βιβλιογραφίας για την προϊστορική αρχαιολογία του Αιγαίου. Είναι λοιπόν δικαιολογημένο να εμφανίζεται επιφυλακτικός για ένα εύρημα του που μοιάζει απίστευτο.Και είναι απίστευτο να υπάρχει ένα αγγείο με χαραγμένη μια γραφή, η οποία είναι κατά 2 500 χρόνια αρχαιότερη από τις πρώτες ελληνικές γραφές που εμφανίζονται στην Κρήτη στα τέλη της 3ης χιλιετίας, και είναι αληθινά ασύλληπτο αυτή η νεολιθική γραφή των Γιούρων να μοιάζει τόσο πολύ με το κλασικό αρχαιοελληνικό αλφάβητο, που είναι νεώτερο κατά 4.000 χρόνια!
ΠΙΝΑΚΙΛΑ Πρέπει, ωστόσο, να σημειώσουμε ότι τα σύμβολα πρωτογραφής των Γιούρων δεν είναι μοναδικά στον χώρο τωνπολιτισμών του Αιγαίου.
Πρόσφατα ο κ. Γιώργος Χουρμουζιάδης. καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης,ανακοίνωσε ότι ανακάλυψε στον λιμνιαίο οικισμό ίου Δισπηλιού Καστοριάς( : για την οποία γράφουμε πιο πάνω) ……………Από το 1963 είναι γνωστές τρεις πήλινες πινακίδες με εγχάρακτα σύμβολα γραφής, που βρέθηκαν στην Ταρτάρια της Ρουμανίας.
Χρονολογούνται στη χαλκολιθική εποχή (γύρω στο 3000 π.Χ.) Ομως ο διαπρεπής Αγγλος προίστοριολόγος Κόλιν Ρένφριου χρονολογεί στην 5η χιλιετία, συνδυάζοντας κι άλλα αρχαιολογικά στοιχεία, στο βιβλίο του "Προβλήματα της Ευρωπαϊκής Προϊστορίας" (εκδ. 1979). Αν ο Κ Ρένφριου έχει δίκιο, τότε οι πρωτογραφές της Ταρτάρια και των Γιούρων ανήκουν στην ίδια εποχή.
Διάφορα σύμβολα πάνω σε αγγεία και λατομικά υλικά, που υποδηλώνουν την ύπαρξη γραφής, είναι γνωστά στην Ελλάδα από παλαιότερες εποχές, όπως στο νεολιθικό Διμήνι της Θεσσαλίας και στη νεολιθική Λέρνα της Αργολίδας.
Οι αρχαιότερες επιγραφές στον κόσμο θεωρούνται μερικές πήλινες πινακίδες που βρέθηκαν πρόσφατα στο Τελ Μπρακ της βόρειας Μεσοποταμίας και χρονολογήθηκαν στο 3200 π.χ. Αλλά όπως δείχνουν τα στοιχεία από τη Ρουμανία και την Ελλάδα και, γενικότερα από τους πολιτισμούς του Αιγαίου, γραφές υπήρχαν και στην Ευρώπη τουλάχιστον την ίδια περίοδο
ΟΣΤΡΑΚΟ Αυτό το καταπληκτικό όστρακο, ηλικίας 6.500 ετών, με την εγχάρακτη πρωτογραφή από τα Γιούρα της Αλοννήσου,
ανατρέπει όσα πίστευε μέχρι τώρα η επιστημονική κοινότητα για την κοιτίδα της γραφής, που μπορεί να αποδειχθεί τι είναι ηΕλλάδα.
Δημιουργείται βεβαίως ένα βασικό ερώτημα. Γιατί τα γνωστά δείγματα γραφής από το προϊστορικό Αιγαίο να είναι τόσο λίγα καινα παρουσιάζουν μεγάλα χρονολογικά χάσματα; Απαντήσεις, υπάρχουν
Όπως:
• Διότι η στάθμη της θάλασσας στο Αιγαίο ανέβηκε από την προϊστορία μέχρι τις ημέρες μας κατά 20 μέτρα. Ολοι οι
προϊστορικοί παραλιακοί οικισμοί και τα τεκμήρια του πολιτισμού τους, βρίσκονται σήμερα στα βάθη της θάλασσας. Αλλά η
αδυναμία μας να τους εντοπίσουμε δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν.
* Διότι χρονολογικά χάσματα παρατηρούνται και στις νεώτερες εποχές, από τις οποίες μάλιστα διαθέτουμε και τεράστιο πλήθοςευρημάτων Έτσι για 350 περίπου χρόνια, από το τέλος της μυκηναϊκής εποχής μέχρι τα υστερογεωμετρικά χρόνια (1100 – 750π.Χ.) δεν έχουμε την παραμικρή ένδειξη γραφής στην Ελλάδα Αλλά η αδυναμία μας αυτή δεν αποδεικνύει ότι οι αρχαίοι Έλληνες έμειναν ξαφνικά αγράμματοι για 350 χρόνια, όπως έγκυρα από το 1970 έχει αναλύσει σε μελέτες του ο αείμνηστος Μανόλης Ανδρόνικος.
Οπως αποδεικνύουν λοιπόν, οι φωτογραφίες και τα στοιχεία που δημοσιεύομε με τη γραφή των Γιούρων Αλοννήσου, ίσως βρισκόμαστε μπροστά σε μια από τις μεγαλύτερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις του αιώνα μας. ¨»
Συνέντευξη του εφόρου αρχαιοτήτων κ. Αδαμάντιου Σάμψων
-Ερώτηση : Κύριε Σάμψων, όταν εργαζόσαστε στην Εφορεία Σπηλαιολογίας το 1992, ξεκινήσατε ανασκαφές στο σπήλαιο του Κύκλωπα στα Γιούρα της Αλοννήσου. Τι προέκυψε από την μελέτη των ευρημάτων του;
Α.Σάμψων:Πρόκειται για ένα πολύ εντυπωσιακό σπήλαιο με ωραίο διάκοσμο, το οποίο επιφανειακά παρουσίαζε ευρήματα από το τέλος της 7ης χιλιετίας και κάποια νεώτερα της ρωμαϊκής περιόδου. Στην συνέχεια η ανασκαφή έδειξε ότι στην περιοχή είχαμε κατοίκηση από τη μεσολιθική εποχή που χρονολογείται από την 9η χιλιετία, συγκεκριμένα από 8500-6700 π.Χ.
Το σπήλαιο του Κύκλωπα στα Γιούρα της Αλοννήσου
Οι ανασκαφές στα Γιούρα ολοκληρώθηκαν εδώ και τρία χρόνια, αλλά το υλικό μελετάται ακόμη από μένα και περίπου 20 ειδικούς επιστήμονες. Τα συμπεράσματά μας πρόκειται να δημοσιευθούν τα επόμενα δύο χρόνια σε έναν ή δύο τόμους.
Σημαντικό εύρημα είναι το κεραμικό όστρακο, ένα κομμάτι αγγείου της εποχής του 5.000 π.Χ. περίπου, το οποίο έχει επάνω εγχάρακτα σύμβολα. Αποκλείσαμε το ενδεχόμενο να είναι διακοσμητικά στοιχεία, διότι ο τρόπος που γίνεται η διακόσμηση είναι γνωστός. Την περίοδο αυτή η διακόσμηση είναι γεωμετρική και έχει κανονικότητα. Βεβαίως στην παρούσα φάση πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί, εφ' όσον το εύρημα τελεί ακόμη υπό μελέτη. Πάντως τα εγχάρακτα σύμβολα που φέρει θυμίζουν αυτά της ξύλινης πινακίδας που βρέθηκε στην περιοχή της Καστοριάς (5.260 π.Χ.).
Μάλιστα πρόσφατα στην ίδια περιοχή βρέθηκε και ένα εγχάρακτο όστρακο , το οποίο φέρει τα ίδια σύμβολα. Γνωρίζουμε επίσης, ότι στη ίδια περίοδο ανήκουν και ορισμένα εγχάρακτα σύμβολα - γράμματα πάνω σε πηλό από την Βουλγαρία και την Ρουμανία. Τα ευρήματα της Βουλγαρίας συγκεκριμένα, τα οποία είναι καινούρια, δεν έχουν δημοσιευτεί ακόμη. Θα ήταν καλό να γίνει μία παρουσίαση και σύγκριση όλων αυτών των ευρημάτων, γιατί είναι πιθανόν να προκύπτει μία "πρωτοελληνική" ή "πρωτοβαλκανική" γραφή. Ο συνάδελφος Γ. Χουρμουζιάδης μελετά τα ευρήματα της Καστοριάς και σύντομα θα προβεί σε σχετική δημοσίευση.
Στο τέλος του μήνα μάλιστα θα έχω την ευκαιρία να δω τα αντικείμενα που βρέθηκαν στην Καστοριά, καθώς θα συμμετάσχω στο συνέδριο προς τιμήν του Δ. Θεοχάρη, που γίνεται στην ίδια πόλη καθώς και στην Θεσσαλονίκη. Θα ήθελα επίσης να δω και τα ευρήματα της Βουλγαρίας, τα οποία προς το παρόν είναι απρόσιτα λόγω της κακής κατάστασης που επικρατεί στην γειτονική χώρα, καθώς η επικοινωνία μας με τους εκεί αρχαιολόγους δεν είναι εύκολη. Ωστόσο επαναλαμβάνω ότι τίποτα δεν μπορεί να ειπωθή με ασφάλεια, αφού τα αντικείμενα είναι υπό μελέτη.
ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΛΦΑΒΗΤΟΥ ΜΝΚΧΞΠΟΕ ΣΕ ΑΓΓΕΙΑ ΤΗΣ ΜΗΛΟΥ ΤΗΣ -3ΗΣ ΧΙΛΙΕΤΙΑΣ
Ερώτηση : Όταν λέτε ότι υπάρχει πιθανότητα από την μελέτη των ευρημάτων να προκύψει η ύπαρξη μίας "πρωτοελληνικής" ή "πρωτοβαλκανικής" γραφής, τι εννοείτε;
Α.Σάμψων:Στην υπό εξέταση εποχή βρίσκουμε παρόμοια εγχάρακτα σύμβολα - γράμματα στην Μακεδονία, στο Αιγαίο, στη Βουλγαρία, στην Ρουμανία και πιθανόν και σε άλλους χώρους στα Βαλκάνια. Στους μεταγενέστερους χρόνους οι γραφές της Γραμμικής Α ή Β έχουν εντοπιστεί σε περιορισμένους χώρους. Την Γραμμική Β την συναντάμε κυρίως στον Μυκηναϊκό κόσμο και την Γραμμική Α στην Κρήτη. Επί πλέον πρέπει να σας πω, ότι σε προϊστορικές ανασκαφές μέχρι τώρα βρίσκαμε νεολιθικά όστρακα αγγείων με εγχάρακτα σύμβολα, που μπορεί να έχουν σχέση με την προαναφερθείσα γραφή. Μέχρι πρόσφατα τα ονομάζαμε "σύμβολα κεραμέων". Πρέπει όμως να τα εξετάσουμε πάλι υπό το φως των νέων ευρημάτων. Από το 5000 που βρίσκουμε όστρακα με σύμβολα, μέχρι την Γραμμική γραφή Α' και Β' -δηλαδή γύρω στο 1500 π.Χ- μεσολαβεί ένα μεγάλο κενό γύρω στα 3500 χρόνια. Στην πραγματικότητα δεν πρέπει να είναι τόσο μεγάλο το κενό, διότι έχουμε επίσης "σύμβολα κεραμέων" στην Πρωτοελλαδική εποχή (3η χιλιετία) και στην Μεσσοελλαδική (2η χιλιετία). Πολύ πρόσφατα μάλιστα βρέθηκε στην Μήλο ένα τεράστιο σύνολο αγγείων από τάφο της πρωτοκυκλαδικής περιόδου (3η χιλιετία), το οποίο θα δημοσιεύσω σύντομα. Πολλά από αυτά είχαν επάνω σύμβολα - γράμματα που μοιάζουν καταπληκτικά με Ελληνικά γράμματα : ΜΝΧΚΞΠΟΕ. Πάντως ας μην πιστεύουμε ότι η γραφή στους προϊστορικούς χρόνους, είναι κτήμα όλων των ανθρώπων. Οπως έχει διαπιστωθεί, στην Μυκηναϊκή η Γραμμική Β' αποτελούσε μία λογιστική γραφή των ανακτόρων.
Ο μεγάλος αρχαιολόγος Έβανς όταν αντίκρισε τον μυκηναϊκό θησαυρό επέμενε για την παρουσία γραφής σε έναν τέτοιο πολιτισμό. Είχε τυχαία παρατηρήσει σε κάποιο αθηναϊκό παλαιοπωλείο σφραγιδόλιθους σκαλιστούς με συνδυασμούς στοιχείων που του έμοιασαν σαν κάποιο είδος γραφής. Ξεκίνησε ανασκαφές στην Κνωσό και πολύ γρήγορα ήρθαν στο φως οι πρώτες πινακίδες. Είχε δικαιωθεί. Οι πινακίδες, που ήταν πήλινες και τις αποξήραιναν στον ήλιο, θα είχαν καταστραφεί με την πάροδο του χρόνου αν δεν είχαν ψηθεί από την πυρκαγιά που κατέστρεψε τα ανάκτορα. Τη γραφή την ονόμασε γραμμική Β’, τροποπoιημένη και εξελιγμένη μορφή της κρητομινωικής γραμμικής Α’. Από την αρχαιολογική σκαπάνη και σε άλλα μυκηναϊκά κέντρα ξεπήδησαν εκατοντάδες πινακίδες, δελτάρια, σφραγίσματα και αγγεία.
Τη γραφή αυτή πέτυχε να αποκρυπτογραφήσει το 1952 ο Άγγλος Μάικλ Βέντρις με τη συνεργασία του φιλολόγου Τζων Τσάντγουικ.
Η ΑΥΤΟΧΘΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΕ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΕΣΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
Ερώτηση :Εάν η υπόθεση αυτή επιβεβαιωθεί επιστημονικά, τότε ενισχύεται η άποψη ότι οι Έλληνες ήταν αυτόχθονες και δεν προήλθαν από φύλα που ήρθαν από τον Βορρά ή την Ανατολή.
Α.Σάμψων:Ασχολούμενοι με την προϊστορική έρευνα τα τελευταία χρόνια καταλήγουμε στο ότι, οι Έλληνες ήταν αυτόχθονες. Ο προϊστοριολόγος Δ. Θεοχάρης είχε υποστηρίξει και αυτός την αυτόχθονη εξέλιξη (γεγονός που απέδειξε ο παλαιοανθρωπολόγος Α. Πουλιανός με τα ευρήματά του). Υπάρχουν βεβαίως θεωρίες που υποστηρίζουν, ότι, στους απώτατους προϊστορικούς χρόνους υπήρξαν μετακινήσεις φυλών από την Αφρική ή την Ασία προς την Ευρώπη, αυτό όμως δεν αποκλείει την πιθανότητα να υπήρχε αυτόχθων πληθυσμός καθώς υπάρχουν πλήθος παλαιοντολογικών ευρημάτων. Ακόμη όμως και αν ήρθαν κάποιοι είτε από τον Βορρά είτε από τον Νότο, θα ήταν ελάχιστοι και δεν θα επηρέασαν τον αυτόχθονα πληθυσμό. Ίσως τα νέα επιτεύγματα της νεολιθικής περιόδου να ήρθαν από την Ανατολή με επαφές ή να προήλθαν από παράλληλη εξέλιξη.
Ερώτηση :Τι άλλα ευρήματα έφερε η αρχαιολογική σκαπάνη στα Γιούρα;
Α.Σάμψων: Το υλικό είναι πλούσιο, σπουδαίο και πρωτότυπο. Στα Γιούρα εμφανίζεται ένας καινούριος πολιτισμός από το 9.000 π.Χ., ο αρχαιότερος στο Αιγαίο σύμφωνα με τις έρευνες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα. Η χρονολόγηση των ευρημάτων έδειξε, ότι, έχουμε μία συνεχή κατοίκηση 5.000 ετών, από το 9.000 εως το 4.000 π.Χ. Διαπιστώνουμε ότι από την μεσολιθική ήδη περίοδο στο Αιγαίο κατοικούν άνθρωποι, που ασχολούνται μάλιστα ιδιαίτερα με την θάλασσα. Είναι μία φάση, κατά την οποία ο άνθρωπος εκτός από κυνηγός είναι και ψαράς. Έχουμε βρεί τεράστιους όγκους ψαριών μέσα στο σπήλαιο και περίπου 60 αγκίστρια, ευρήματα σπάνια, καθώς μέχρι σήμερα στον Ελλαδικό χώρο έχουν βρεθεί ελάχιστα και πολύ νεώτερης εποχής. Ήδη, δηλαδή από την 9η χιλιετία, ο άνθρωπος είναι ένας "επαγγελματίας" ψαράς και βασίζει την διατροφή του κατά ένα μεγάλο μέρος στην θάλασσα. Ανάλογα τέτοια ευρήματα δεν υπάρχουν πουθενά μέχρι σήμερα στην Μεσόγειο. Eνδεικτικό της ανάπτυξης του ανθρώπου της εποχής εκείνης είναι και το γεγονός ότι βρήκαμε σπόνδυλους ψαριών που υπολογίζεται ότι θα ζύγιζαν 100 με 200 κιλά. Τόσο μεγάλα ψάρια δεν αλιεύονται εύκολα από την ακτή. Πρέπει λοιπόν οι άνθρωποι της εποχής να διέθεταν αξιόλογα σκάφη και να ήταν έμπειροι ναυτικοί, αφού, ως γνωστόν, το Αιγαίο είναι δύσκολη θάλασσα και απαιτεί επιδεξιότητα. Επιπλέον ο οψιδιανός της Μήλου, που βρίσκεται στα Γιούρα, δείχνει την ύπαρξη ναυσιπλοΐας στο Αιγαίο.Εκτός από τα μεσολιθικά, τα οποία πηγαίνουν την προϊστορία 3.000 χρόνια πίσω, αφού είναι τα πιο παλιά που έχουν βρεθεί στον χώρο αυτό, βρέθηκαν λείψανα κατοίκησης της νεολιθικής περιόδου από το 6500 μέχρι το 4500 π.Χ. Σημαντικά είναι τα ευρήματα της Μέσης Νεολιθικής (5800 - 5300 π.Χ.). Σ' αυτή την φάση έχουμε καταπληκτικά αγγεία με διακόσμηση, η οποία μιμείται σχέδια της υφαντικής ή της κεντητικής τέχνης εκείνης της εποχής και θεωρείται μοναδική μέχρι σήμερα. Δεν έχουν βρεθεί πουθενά αλλού εκτός από τα Γιούρα και ένα νησάκι δίπλα, την Κυρά Παναγιά.
Ερώτηση :Μπορούμε να πούμε λοιπόν, πως οι ανασκαφές αυτές φωτίζουν την μεσολιθική περίοδο στην Ελλάδα;
Α.Σάμψων:Η μεσολιθική περίοδος στον ελλαδικό χώρο είναι πολύ καινούρια. Ενώ μέχρι πρόσφατα γνωρίζαμε μία-δύο θέσεις της εποχής αυτής, τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν συνεχώς. Πραγματικά η μεσολιθική εποχή αρχίζει να φωτίζεται και δείχνει, παρ' ότι είναι τόσο πρώιμη, να είναι πολύ ανεπτυγμένη πολιτιστικά. Αυτό φαίνεται από τα Γιούρα αλλά και μία πρόσφατη έρευνα στην Κύθνο. Oπου ανακαλύψαμε υπαίθριο χώρο κατοίκησης και ένα νεκροταφείο της μεσολιθικής περιόδου. Οι άνθρωποι δείχνουν να έχουν καθορισμένους τρόπους ταφής και επιδεικνύουν σεβασμό στους νεκρούς. Φαίνεται ότι, επρόκειτο για οργανωμένη κοινωνία με κάποιες αρχές. Μέχρι πρόσφατα υπήρχε μία θεωρία, ότι, μετά την παλαιολιθική εποχή η Ελλάδα ήταν έρημη και την κατοίκησαν άνθρωποι που ήρθαν δια θαλάσσης από την Μέση Ανατολή. Αυτό είναι πάρα πολύ ακραίο και παρόμοιες θεωρίες είναι πολύ επικίνδυνες, γιατί μπορεί να υποκρύπτουν και πολιτικές σκοπιμότητες. Οι ανασκαφές που γίνονται τελευταία δείχνουν ότι μετά το τέλος της Παλαιολιθικής ακολουθεί άμεση εξέλιξη προς την Μεσολιθική.
ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ-ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.
Η Λογοτεχνία ασφαλώς συνδέεται με την γραφή,οι δύο όμως έννοιες δεν είναι ταυτόσημες Τα πρώτα γραπτά κείμενα από την Αρχαία Σουμερία δεν μπορούν να θεωρηθούν ως λογοτεχνία,όπως και τα πρώτα ιερογλυφικά κείμενα και οι πρώτες κινεζικές κυβερνητικές καταχωρήσεις.Τα πρώτα λογοτεχνικά κείμενα τοποθετούνται γύρω στο 3.000 π.Χ και οι πρώτοι γνωστοί λογοτέχνες, είναι οι Ptahhotep και Eenheduanna γύρω στο 2400 και 3000 π.Χ. Κατά την Wikipedia η λογοτεχνία τής Μεσοποπταμίας,έχει την αφετηρία της στα μέσα τής 4ης χιλιετίας π.Χ.με τους Σουμέριους,τούς Ασσύριους και τους Βαβυλώνιους.
Γίνεται δεκτό ότι, η κλασσική Αρχαιότητα αρχίζει με τον Ομηρο τον 8ο αι.π.Χ.,για τον οποίο,ο John Chatwick, γράφει στο βιβλίο του « Γραμμική Β΄η Πρώτη Ελληνική Γραφή» ότι, ο Ομηρος υπήρξε ο τελευταίος και σπουδαιότερος ποιητής …που τραγούδησαν και όχι έγραψαν την ιστορία τής Τροίας.
Ειδικότερα για την Ελληνική Λογοτεχνία, (όπως παραθέτει ό Χρ.Λαγός ό.π.σελ.134) οι P.E.Easterling -M.W.Knox, στο έργο τους « Ιστορία τής Αρχαίας Ελληνικής Λογογτεχνίας” οι Ελληνες,όταν στο τέλος τού όγδοου αιώνα επινόησαν ένα σύστημα γραφής,που ταίριαζε στη γλώσσα τους είχαν ήδη λογοτεχνία .
Η μετάφραση τής Παλαιάς Διαθήκης στα Ελληνικά,έργο κεφαλαιώδους σημασίας, που έγινε στην Αλεξάνδρεια και εγγράφεται κι΄αυτή,στο ευρύ πλαίσιο τής Ελληνικής Λογοτεχνίας περατώθηκε γύρω στον 2ο αιώνα π.Χ.
(Περισσότερα στο Παράρτημα :Ancient literature)
ΕΙΔΗ ΓΡΑΦΗΣ
Όπως ήδη γράφηκε πιο πάνω,δεχόμαστε,ότι, το πιο παληό μέσο με το οποίο οι άνθρωποι θέλησαν να διατηρήσουν ( και να μεταδώσουν) πληροφορίες και γενικώς να καταγράψουν, ήταν η αρίθμηση, που όμως σε καμία περίπτωση δεν συνιστά πλήρη γραφή.Με την εμφάνιση τής γεωργίας το μέσο αυτό έγινε πιο δυνατό και πιο σύνθετο.Και τούτο γιατί η συγκέντρωση και το πλεόνασμα αγαθών, και η πολυπλοκώτερη κοινωνική οργάνωση, ώθησαν τον άνθρωπο, στην επινόηση ενός λογιστικού συστήματος με το οποίο θ’ αποτυπώνονταν (και θα διατηρούνταν) οι σχετικές πληροφορίες.Με το χρόνο το σύστημα αυτό,δεν μπορούσε να ικανοποιήσει τις συνεχώς αυξανόμενες λογιστικές ανάγκες,ιδίως αυτές που εμφανίστηκαν γύρω στο 4.000 με 5.000 π.Χ.σε πολυάνθρωπες πόλεις τής εγγύς Ανατολής.Ετσι σιγά σιγά, δημιουργήθηκαν συλλαβικά συστήματα γραφής,των οποίων κατάληξη ήταν η αλφαβητική γραφή.Η τελευταία βασίζεται σ΄ένα μικρό αριθμό μονάδων ήχου, που η κάθε μια δεν έχει νόημα αλλά που συνδυαζόμενες δημιουργούν μια τεράστια ποικιλία μονάδων ήχου με νόημα των λέξεων.
«Διαγραμματικώς»,έχουμε τα παρακάτω συστήματα γραφής.
-τα εικονογραφικά/ιδεογραφικά ή σημασιογραφικά Είναι ανεξάρτητα από τη γλώσσα ( : πρβλ. ως αναλογία ,Τα σήματα τής Τροχαίας ή τούς αριθμούς).Τα κατανοούν όλοι, ανεξαρτήτως τού ποία γλώσσα γνωρίζουν και ομιλούν. Σημασιογραφικό /ιδεογραφικό σύστημα χρησιμοποιούν σήμερα οι Κινέζοι. Το σύστημα αυτό λύνει βεβαίως το θέμα τής πολυγλωσσίας,( : και ίσως οξύνει τον νού)αλλά εμφανίζει το μειονέκτημα ότι, για να καλυφθεί το εύρος των σημασιών απαιτείται ένας τεράστιος αριθμός σημείων.(Ενας εγγράμματος Κινέζος πρέπει να γνωρίζει τουλάχιστον 3.000 ιδεογραφικούς χαρακτήρες, από ένα σύνολο, 50.000 περίπου)Η δυσκολία αυτή,αποτυπώνεται και από το γεγονός,ότι ,στην Κινεζική εκπαίδευση,τα μικρά παιδιά,για να μάθουν να γράφουν, χρησιμοποιούν ως βάση, όχι το σημασιογραφικό/ ιδεογραφικό σύστημα, αλλά το λατινικό αλφάβητο.
Οι δυσκολίες των συστημάτων αυτών εξηγούν γιατί η γνώση τους στην Αρχαιότητα( Μεσοποταμία,Αίγυπτο) ήταν προνόμιο μιάς κλειστής ομάδας, (ιερέων,γραφέων)
Το μειονέκτημα των συστημάτων αυτών είναι εμφανές.Ας σκεφθεί κανείς την αδυναμία τού να αποδώσει ονόματα ή λέξεις με ασαφές νόημα.
-τα συλλαβικά.Με το σύστημα αυτό, ( οικονομικώτερο από το προηγούμενο) τα σημεία γραφής είναι φωνογραφικά,αποδίδουν δηλαδή γλωσσικούς ήχους (και όχι αντικείμενα ή σημασίες).Εδώ κάθε σημείο τής γραφής αποδίδει μια συλλαβή.(: « πιάσιμο» μαζύ φωνήεντος και συμφώνου)που δεν αντιστοιχεί σε φθόγγους,αλλά σε συλλαβές. Η πρόοδος ήταν τεράστια,αν αναλογισθεί κανείς, ότι, ενώ στα σημασιογραφικά συστήματα, απαιτούνταν εκατοντάδες ιδεογραμμάτων,στα συλλαβικά αρκούσαν κάτω από εκατό.Το σύστημα αυτό ονομάστηκε γραμμική Β,σ’αυτό δε, είναι γραμμένα τα κείμενα που έφθασαν σε μάς από μηκυναικά κέντρα,όπως Κνωσός ,Θήβα,Πύλος.
-τα αλφαβητικά.Τά συστήματα αυτά ανακαλύφθηκαν γύρω στα 1.000 π.Χ.Σ΄αυτά περιλαμβάνονται (κατά την πλειοψηφούσα άποψη)οι βορειοσημιτικές γραφές και το ελληνικό αλφάβητο. Τα 100 περίπου σημεία που ήταν απαραίτητα στα συλλαβικά συστήματα, περιορίζονται πλέον σε τριάντα το πολύ,που απεικονίζουν ελάχιστες μονάδες ήχου, χωρίς νόημα,αλλά που συνδυαζόμενες δημιουργούν μια μεγάλη ποικιλία λέξεων ,που έχουν νόημα.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ
(: Η –κρατούσα- άποψη για προέλευσή του από τους Φοίνικες)
Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι, οι Φοίνικες με αρχηγό τον Κάδμο εγκαταστάθηκαν περίπου το 2000 π.Χ. στην Θήβα φέρνοντας μαζί τους σημαντικές καινοτομίες μια από τις οποίες ήταν η γραφή,τα Κάδμεια γράμματα. Κατά τον Ηρόδοτο στην αρχή, χρησιμοποιούσαν τα ίδια γράμματα όπως οι άλλοι Φοίνικες,αλλά με τον καιρό άλλαξαν τη γλώσσα τους,μαζί και τη μορφή των γραμμάτων.Δηλαδή έμαθαν ελληνικά και τροποποίησαν τα γράμματα.Εκείνη την εποχή όλοι οι γείτονες των Φοινίκων τής Θήβας ήταν Ίωνες,οι οποίοι υιοθέτησαν τα Κάδμεια γράμματα και συνέχισαν να τα αποκαλούν φοινικικά.Αυτή είναι σήμερα και η αποδεκτή ή τουλάχιστον η κυρίαρχη,επιστημονική άποψη.
Ειδικότερα και σαφέστερα:Γνωστό χωρίο(5, 58) τού Ηροδότου- τον οποίο μερικοί δεν θεωρούν πολύ αξιόπιστο - για την προέλευση τού ελληνικού αλφαβήτου από το φοινικικό -γράφει: «οι δε Φοίνικες ούτοι οι συν Κάδμω απικόμενοι […] άλλα τε πολλά […] εσήγαγον διδασκάλια ες τους Έλληνας και δη και γράμματα, ουκ εόντα πριν Έλλησι ως εμοί δοκέει, πρώτα μεν τοίσι και άπαντες χρέωνται Φοίνικες μετά δε χρόνου προβαίνοντος άμα τη φωνή μετέβαλλον και τον ρυθμόν των γραμμάτων» Η προσπάθεια να αποδυναμωθεί η σημασία τού αποσπάσματος αυτού με το να αποδοθεί άλλη σημασία στη λέξη γράμματα τού αρχαίου κειμένου, όπως «νομίσμα τα»πρέπει να θεωρηθεί ατυχής και δεν έχει επικαρατήσει. Τα συμφραζόμενα συνηγορούν στη χρήση από τον Ηρόδοτο τής λέξης γράμματα με την σημασία «γράμματα»
Οι υποστηρίζοντες την φοινικική πρόλευση τού Ελληνικού αλφαβήτου,λέγουν ότι, και μόνο τα ονόματα των γραμμάτων τού Ελληνικού αλφαβήτου αρκούν σαν επιχείρημα. Διότι, τα ονόματα των 15 από τα 24 γράμματα τού ελληνικού αλφαβήτου και άκλιτα είναι και δεν σημαίνουν τίποτα στην ελληνική γλώσσα, ενώ τα ονόματα των αντίστοιχων γραμμάτων στο φοινικικό αλφάβητο και σημασία έχουν στη φοινικική γλώσσα και στους γραμματικούς της κανόνες υπακούουν.Ετσι το άλεφ (αντίστοιχο τού άλφα) είναι η αγελάδα, και το αρχικό άλεφ θύμιζε την εικόνα τού κεφαλιού μιας αγελάδας, το μπεθ (βήτα) είναι το σπίτι, το γκίμελ (γάμμα) η καμήλα, το ντάλεθ (δέλτα) το τρίγωνο κ.ο.κ.
Ο Γ.Μπαμπινιώτης(« Συνοπτική κλπ.»σελ.90),δέχεται και αυτός, ότι το ελληνικό αλφάβητο, προέρχεται από το φοινικικό,και ότι,η εισαγωγή τού ελληνικού αλφαβήτου, τοποθετείται γύρω στον 8ο αιώνα π.Χ. Την άποψή του στηρίζει,στην μορφή , την τάξη και τα ονόματα των γραμμάτων,και την αρχική, κατεύθυνση τής γραφής,( : επί τα λαιά,δηλαδή εκ δεξιών προς τα αριστερά-αργότερα ακολούθησαν την βουστροφηδόν γραφή ,,και τέλος τη « ες ευθύ¨» γραφή ,δηλαδή την εξ αριστερών προς τα δεξιά στην Αθήνα γύρω στα 550 π.Χ.,) στοιχεία που παραπέμπουν στο φοινικικό αλφάβητο. Aντιγράφουμε από τον Μπαμπινιώτη:
Η παράδοση περί «φοινικηίων» γραμμάτων
« Ο ΗΡΟΔΟΤΟΣ (5,58) αναφέρει: «Οι δε Φοίνικες ούτοι οι συν Κάδμω άπικόμενοι... αλλά τε πολλά... έσήγαγον διδασκαλία ες τους "Ελληνας και δη και γράμματα, ούκ έόντα πριν "Ελλησι ώς έμοι δοκέειν, πρώτα μεν τοίσι και άπαντες χρέωνται Φοίνικες μετά δε χρόνου προβαίνοντος άμα τη φωνή μετέβαλλον και τον ρυθμόν τών γραμμάτων. Περιοίκεον δε σφεας τα πολλά τών χώρων τούτον τον χρόνον Ελλήνων "Ιωνες' οι παραλαβόντες διδαχή παρά τών Φοινίκων τα γράμματα, μεταρρυθμίσαντές σφεων ολίγα έχρέωντο, χρεωμένοι δε έφάτισαν, ώσπερ και το δίκαιον έφερε έσαγαγόντων Φοινίκων ές την Ελλάδα, Φοινικήια κεκλήσθαι... Ειδον δε και αυτός Καδμήια γράμματα έν τω Ίρω του Απόλλωνος του Ίσμηνίου έν θήβησι τήσι Βοιωτών έπι τρίποσι τρισι έγκεκολαμμένα, τα πολλά ομοια έόντα τοισι Ίωνικοισι».Ο ΗΡΟΔΟΤΟΣ λοιπόν διασώζει στο χωρίο αυτό την προφορική παράδοση περί τής φοινικικής προελεύσεως τού ελληνικού αλφαβήτου («φοινικήια γράμματα») και περί τής εισαγωγής τους από τον Κάδμο («Καδμήια γράμματα»). Η συνήθης ερμηνεία που δίδεται ιδιαιτέρως στα «Καδμήια γράμματα» τού ΗΡΟΔΟΤΟΥ είναι ότι, δέν πρόκειται για τα παλαιά φοινικικά γράμματα, αλλά ότι ό ιστορικός θα είδε στην Θήβα καμμιά νεότερη παραλλαγή τού βοιωτικού αλφαβήτου.»
Ο ΜΑΡΙΝΑΤΟΣ («Καδμήια γράμματα» ΕΕΦΣΠΑ 6, 1955-6, 531-41)γράφει ότι, το φοινικικό αλφάβητο εισήχθη στην Θήβα ήδη σε χρόνους μυκηναϊκούς επί Κάδμου ( «Καδμήια γράμματα»), όπως αναφέρει ό ΗΡΟΔΟΤΟΣ κι όπως δείχνουν κι άλλες αρχαίες μαρτυρίες («Κάδμου τύποι», «Κάδμου γράμματα») και η ονομασία «πελασγική γραφή/ πελασγικά » (Διόδωρος ό Σικελιώτης). Ειδικότερα, κατά τον ΜΑΡΙΝΑΤΟ, οι Β. Αχαιοί (Θεσσαλοί - Βοιωτοί) χρησιμοποίησαν δύο αλφάβητα: (1) το φοινικικό - ελληνικό, στο όποιο θα έγραφαν μακρύτερα κείμενα, που δέν έχουν ακόμη εύρεθή και (2) την γραμμική γραφή Β', ατελές συλλαβογραφικό αλφάβητο, που θα χρησιμοποίησαν σε απλούστερες καταγραφές. Οι Ν. Αχαιοί (Μυκηναίοι) χρησιμοποίησαν μόνο την Γραμμική γραφή Β', πού αντικαταστάθηκε νωρίς λόγω τών ατελειών της και ξεχάστηκε συγχρόνως η ύπαρξή της από την αρχαία παράδοσι.
Η άποψη τού ΜΑΡΙΝΑΤΟΥ αποτελεί τολμηρή αρχαιολογική υπόθεσι που μπορεί να επαληθευθή ή και να διαψευσθή από νεότερα αρχαιολογικά ευρήματα.
Στην « Ιστορία τής Ανθρωπότητος» τής Unesco,διαβάζουμε «…………… στην κατάλληλη στιγμή, οί Έλληνες, πού στην Ινδοευρωπαϊκή τους γλώσσα τά φωνήεντα έπαιζαν έναν περισσότερο σημαντικό ρόλο (και ειδικά στις καταλήξεις) δανείσθηκαν το Φοινικικό αλφάβητο στο σύνολο του,…….. ήσαν σε θέση νά το συμπληρώσουν με ειδικά σύμβολα για τά μακρά και βραχέα φωνήεντα, ακριβώς γιατί ήδη είχε καταστή δυνατό να «γραμματίζεται» μιά λέξη (δηλ. νά αναλύεται στά στοιχεία της). Οι συλλαβές αναλύθηκαν στά συνθετικά τους μέρη και έτσι φωνήεντα και σύμφωνα μπήκαν σε ίση μοίρα. Στό Φοινικικό αλφάβητο υπήρχαν σύμβολα πού αντιπροσώπευαν «ασθενή σύμφωνα», όχι εν χρήσει στην Ελληνική γλώσσα. Είχαν χρησιμοποιηθή κατά καιρούς στον ανεπτυγμένο τύπο γραφής μερικών Σημιτικών συστημάτων, πού εισήχθη περίπου τον 9ον αιώνα π.Χ. λίγο ή πολύ ώς καθαρά φωνήεντα ……ίσως οί Έλληνες να τα εγνώριζαν. Έν πάση περιπτώσει, αντί νά επινοήσουν νέα σύμβολα, υιοθέτησαν αυτά και τους έδωσαν ένα καθαρά φωνητικό περιεχόμενο. Έτσι καθιέρωσαν ώς ουσιώδες χαρακτηριστικό τής γραφής ένα σύστημα πού φαίνεται πώς ήταν αγνωστο προηγουμένως και μόνο σποραδικά είχε χρησιμοποιηθή στά τελευταία Σημητικά κείμενα.»
«To ελληνικό αλφάβητο ανάγεται στις βόρειες σημιτικές γραφές τού τέλους τής 2ης και των αρχών της 1ης χιλιετίας π.Χ. οι οποίες είναι γνωστές με τον όρο φοινικικό αλφάβητο. Η σημιτική προέλευση τού ελληνικού αλφαβήτου αποδεικνύεται από το σχήμα, τη σειρά και την ονομασία των γραμμάτων - η οποία στη γλώσσα προέλευσης ερμηνεύει το σχήμα τους -, ενώ πρόσθετη επιβεβαίωση παρέχει και η κατεύθυνση τής γραφής, εφόσον οι πρώτες ελληνικές επιγραφές είναι επιγραφές είναι γραμμένες από τα δεξιά προς τα αριστερά. Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν επίγνωση τής σημιτικής καταγωγής τού αλφαβήτου και ονόμαζαν τα γράμματα 'φοινικικά' (φοινικήια). Χαρακτηριστική στο φοινικικό αλφάβητο είναι η αρχή τής ακροφωνίας, την οποία διατήρησε και το αρχαίο ελληνικό: η ονομασία κάθε γράμματος αρχίζει από τον φθόγγο που αυτό παριστάνει.Ακολούθως οι Έλληνες πήραν τις μορφές ,τις ονομασίες και τη σειρά των γραμμάτων από το φοινικικό το οποίο απέδιδε μόνο σύμφωνα και βασιζόμενοι σε αυτά το τροποποίησαν ώστε να ανταποκρίνεται στην ελληνική φωνολογία ενώ κάποια σύμφωνα τα μετέτρεψαν σε φωνήεντα. Έτσι διαμόρφωσαν το ελληνικό αλφάβητο.Αυτή ήταν και η δική τους μεγάλη καινοτομία. Δημιούργησαν το πρώτο πραγματικό φωνητικό αλφάβητο με την έννοια που το γνωρίζουμε σήμερα στον Δυτικό Κόσμο, πάνω στο οποίο βασίστηκαν άλλα πολύ σημαντικά αλφάβητα όπως το λατινικό και το κυριλλικό.Η εισαγωγή τής φοινικικής γραφής στην Ελλάδα έγινε πιθανόν στα τέλη τού 9ου ή στις αρχές τού 8ου αι. π.Χ. αν και υπάρχουν μελετητές που την τοποθετούν στον 11ο αι. π.Χ. Τα αρχαιότερα σωζόμενα κείμενα που είναι γραμμένα στο ελληνικό αλφάβητο χρονολογούνται στο δεύτερο μισό τού 8ου αι. π.Χ. και είναι οι επιγραφές στην οινοχόη τού Δίπυλου και στο ονομαζόμενο "ποτήρι τού Νέστορα". Διαφορετικές απόψεις υπάρχουν και ως προς τον τόπο παραλαβής και προσαρμογής τού αλφαβήτου. Μεταξύ άλλων αναφέρονται οι ακτές τής Συρίας και τής Φοινίκης, όπου μαρτυρούνται εγκαταστάσεις Ελλήνων τον 9ο και 8ο αι. π.Χ., η Κύπρος, και τα νησιά τού Αιγαίου, όπως η Εύβοια κλπ.
Την άποψη αυτή(ότι, δηλαδή δανειστήκαμε το αλφάβητο από τους Φοίνικες) υποστηρίζoυν και οι Gow-Reinach,που επισημαίνουν και αυτοί, το γεγονός,ότι, τα ονόματα άλφα,βήτα κλπ.ενώ δεν έχουν καμία σημασία για την ελληνική γλώσσα,(: υπάρχει και αντίθετη άποψη,λχ. για το α ,ως προερχόμενο από το ρήμα άλφω )έχουν την σημασία τους για τις σημιτικές γλώσσες,όπως είναι η εβραική και η φοινικική. Ο Φ.Κακριδής(ό.π.) δέχεται ότι, η μηκυναική γραφή –που φαίνεται να χρησιμοποιήθηκε από το 1600 έως το 1200 π.Χ- ανήκει στην ελληνική γραμματεία,με την παρατήρηση, ότι, στις σχετικές πινακίδες δεν διαβάζουμε παρά σημειώσεις για διοικητικά και οικονομικά θέματα,και ότι, η γραφή αυτή,(μετά το 1200 π.Χ. ξεχάστηκε για να σχηματισθεί αργότερα μια νέα γραφή βασισμένη στα φοινικικά γράμματα,έτσι ώστε ,να μπορούμε να πούμε ,ότι, τα ελληνικά γράμματα και μαζί μ΄αυτά η ιστορική περίοδος τής ελληνικής αρχαιότητας αρχίζει με τα ομηρικά έπη ( 8ο αι.π.Χ.)
Όπως γράφουν οι πανεπιστημιακοί διδάσκαλοι, Κυρτάτας και Ράγκος,(πού υποστηρίζουν και αυτοί, ότι ,οι Ελληνες υιοθέτησαν το φοινικικό αλφάβητο)δεν είναι γνωστό ποίοι λόγοι ώθησαν στην δημιουργία τού ελληνικού αλφαβήτου. Η διευκόλυνση τού εμπορίου με τη δημιουργία λογιστικών πινάκων είναι μια εύλογη υπόθεση, αλλά δεν επιβεβαιώνεται από τα ευρήματα. Υπάρχουν ενδείξεις ότι, η δημιουργία τού αλφαβήτου δεν ήταν άσχετη με τις μεγάλες ομηρικές συνθέσεις. Οι επικοί ποιητές χρησιμοποίησαν πιθανότατα την νέα τεχνολογία τής γραφής για να οργανώσουν αφηγηματικά ένα πολυσχιδές και ετερογενές υλικό προφορικής (αλλά όχι λαϊκής ή λαϊκότροπης) ποίησης. Το πρώτο φωνητικό αλφάβητο ενδέχεται να δημιουργήθηκε για να εξυπηρετήσει όχι τις καθημερινές και πρακτικές ανάγκες των εμπόρων αλλά τις απαιτήσεις ενός υψηλού πολιτισμού.
Όπως γράφει και η Wikipedia η ελληνική γραφή είναι η πηγή όλων των ευρωπαικών γραφών.
Ως προς την προέλευση τού φοινικικού αλφαβήτου (εφόσον σύμφωνα με ορισμένους δεν είναι οι Φοίνικες επινοητές τού συστήματος γραφής που χρησιμοποιούσαν στην αρχαιότητα: πρβλ. Διόδωρος Σικελιώτης (5, 74, 3-4) που ανεφέρουμε και σε άλλο σημείο)– έχουν διατυπωθεί πολλές απόψεις.
Ετσι:
Υποστηρίχθηκε η σύνδεσή του με την αιγυπτιακή(: Σαμπολιόν,Ρουζέ,Λάουτ Μπρούζ,Εμπερς Hermann Bengstonkk—κατά τον Will Durant από την Κρήτη και την Αίγυπτο,και τελικώς υιοθετήθηκε κατά την Ομηρική Εποχή από τους Ελληνες, ) ή την βαβυλωνιακή γραφή, με προϊστορικά γεωμετρικά σημεία, με τις κρητικές γραφές κ.ά.(Περισσότερα εν Χρ.Λαγού,ό.π.ιδίως σελ.48 επ.)
Εχει επίσης προβληθεί η άποψη, ότι, το ελληνικό αλφάβητο προήλθε μεν από το φοινικικό,αλλά ότι , αρχικά η εξέλιξή του ξεκίνησε από την Ελλάδα,όπου σύμφωνα με αυτή την άποψη δημιουργήθηκε το πελασγικό αλφάβητο.Ακολούθως το αλφάβητο αυτό διαδόθηκε στην Αίγυπτο,από όπου και προήλθε το φοινικικό και οι Φοίνικες ετροποποίησαν την μορφή των γραμμάτων και τους έδωσαν φοινικικά ονόματα.Αλλά οι απόψεις αυτές,δεν λέγουν στην ουσία κάτι διαφορετικό. Δέχονται ότι, οι Φοίνικες,είτε βασίστηκαν είτε όχι σε παλαιότερες γραφές,ήταν οι πρώτοι που συστηματοποίησαν κάποια γράμματα σε αλφάβητο,τα έβαλαν σε μια σειρά και τα ονόμασαν.Και αυτό είναι προφανές όχι μόνο από την οφθαλμοφανή ομοιότητα των ελληνικών γραμμάτων με τα φοινικικά αλλά και,όπως ήδη προαναφέρεται, από τις φοινικικές ονομασίες τους:άλεφ,μπεθ,γκίμελ,ντάλετ κτλ.Όλες είναι λέξεις φοινικικές που δεν σημαίνουν τίποτα στα ελληνικά.
Ο Α. Evans υπεστήριξε κατηγορηματικά την προέλευση τού φοινικικού αλφαβήτου από τις μινωικές γραφές, πράγμα για πολλούς ανακριβές, εφόσον μάλιστα οι κρητικές αυτές γραφές, Ιερογλυφική και Γραμμική Α΄, δεν έχουν καν αποκρυπτογραφηθεί.(Η αντίθετη μεμονωμένη άποψη δεν έχει γίνει αποδεκτή) Eιδικά για τη Γραμμική Α΄ (1700-1450 π.Χ.), ο Μαγουλάς (βλ. Οικονόμο 1993: ix-x) σημειώνει χαρακτηριστικά ότι «δεν έχει αναγνωσθεί, παρ’ όσα λέγονται κατά καιρούς από μερικούς ευφάνταστους» (για τις προϋποθέσεις μιας επιτυχημένης αποκρυπτογράφησης τής Γραμμικής Α΄, βλ. Duhoux 2001: 182).Ο ίδιος υποστηρίζει: «Η Γραφή τής Κρήτης είναι η μήτηρ τής Φοινικικής γραφής».
Αναλυτικώτερα:
Τον Ιούνιο του 1952 ο Άγγλος αρχιτέκτονας, ο Ventris ανακοίνωσε δημόσια ότι, μπόρεσε να αποκρυπτογραφήσει μια άγνωστη μέχρι τότε γραφή, την Κρητικομυκηναϊκή γραμμική γραφή τύπου Β΄, στην οποία βρίσκονται γραμμένες πολλές πινακίδες από την Κρήτη, τις Μυκήνες, την Πύλο κ.ά. και, το κυριότερο, ότι, η γλώσσα των πινακίδων αυτών είναι η Ελληνική. (Ο Μάικλ Βέντρις, ήταν χαρισματικό πνεύμα. Μπορούσε να μαθαίνει εύκολα ξένες γλώσσες, είχε μια σπάνια συνδυαστική φαντασία, ήταν ικανός να ξεχωρίζει τις κανονικότητες μέσα στην ποικιλία και γενικά, όπως γράφει ένας συνεργάτης του, «είχε τη δύναμη να διακρίνει την τάξη μέσα στο φαινομενικό χάος, το χάρισμα δηλαδή που χαρακτηρίζει το έργο όλων των μεγάλων ανδρών». Γι’ αυτό και επέτυχε να λύσει ένα τόσο μεγάλο πρόβλημα. Έτσι, έλυσε τη μεγάλη απορία χιλιάδων μελετητών τής ελληνικής ιστορίας, τους οποίους απασχολούσε το ερώτημα: «Πώς συμβαίνει οι Έλληνες με τόσο υψηλό επίπεδο πολιτισμού να πάρουν το αλφαβητάριο από τους Φοίνικες;..». Ο θάνατός του το 1956, σε ηλικία 34 ετών σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα, άφησε πολλά ερωτήματα, τα οποία παραμένουν αναπάντητα μέχρι σήμερα.)
Χάρις στον Ventris στηρίχθηκε η άποψη ότι, η ελληνική, η αρχαιότερη γλώσσα απ’ όσες ομιλούνται και γράφονται σήμερα στην ευρωπαϊκή ήπειρο, είναι εντυπωσιακά αρχαιότερη από όσο εθεωρείτο στις αρχές τού 20ού αιώνα. Τα ελληνικά και πρωτοελληνικά φύλα διέθεταν διάφορα συστήματα γραφής. Αυτό έγινε γνωστό από τις πήλινες πινακίδες που τα «αρχεία» τής ελληνικής γης διαφύλαξαν επί χιλιετίες και ήρθαν στο φως κατά τη διάρκεια τού 20ού αιώνα, «γράμμα λίθων γαίας παναληθέος».
Τα γραπτά αυτά μνημεία παρουσιάζουν κανονική εξέλιξη: Πρώιμο εικονογραφικό στάδιο (ιερογλυφικό), συλλαβογραφικό, τέλος φθογγογραφικό. Δύο από αυτά τα συστήματα, το Κυπριακό συλλα -βογραφικό και η Γραμμική γραφή Β’, έχουν ήδη αποκρυπτογραφηθεί και εκφράζουν ολοκάθαρα την ελληνική γλώσσα με αδιάσπαστη ενότητα μέχρι σήμερα.)
Η σπουδαιότητα τής ανακοίνωσης τού Βέντρις για την επιστήμη γενικότερα (που έλυνε, επιτέλους, το μυστήριο των πινακίδων τής γραμμικής γραφής Β’), αλλά ιδίως για τον ελληνικό πολιτισμό, που η γραπτή του παράδοση μεταφερόταν επτά περίπου αιώνες νωρίτερα -από τον 8ο αιώνα π.Χ. στον 15ον-, ήταν ανυπολόγιστης σημασίας. Άλλαζαν, άρδην τα δεδομένα τής ιστορίας μας, αφού αυτή εξαρτάται και προσδιορίζεται χρονικώς, κατά κύριο λόγο, από τις γραπτές μαρτυρίες.
Είχε προηγηθεί η έρευνα τού Άγγλου αρχαιολόγου Evans, ο οποίος έκαμε ανασκαφές στην Κρήτη. Είχε παρατηρήσει ότι, από τους κατασπαρμένους στα διάφορα μουσεία τής Ευρώπης σφραγιδόλιθους, εκείνοι που η προέλευσή τους ήταν γνωστή προέρχονταν από την Κρήτη. Έτσι, κατέληξε στο συμπέρασμα, ότι, κοιτίδα τής γραφής αυτής ήταν η Κρήτη. Γι’ αυτό το 1893 άρχισε τις έρευνες στην Κρήτη.
Ευθύς εξ αρχής ο Evans υποστήριξε ότι, τα συλλαβογράμματα τής γραμμικής γραφής Β’ δεν εκφράζουν γλώσσα ανατολικής προελεύσεως (όπως επιστεύετο πριν από την αποκρυπτογράφηση), αλλά μόνο ελληνικά. Ο Evans ακόμη είχε καταλήξει στο συμπέρασμα, βασιζόμενος σε παρατηρήσεις του επί τής εξελίξεως των διαφόρων συλλαβογραμμάτων, ότι οι Φοίνικες παρέλαβαν τη γραφή από Κρήτες αποίκους, οι οποίοι μετά τον 13ον π.Χ. αιώνα αποίκησαν τις ακτές τής Παλαιστίνης ως Φιλισταίοι. Έτσι, ο Έβανς κατέληξε στο συμπέρασμα ότι: Η Γραφή τής Κρήτης είναι η μήτηρ τής Φοινικικής γραφής.
Περίπου την ίδια εποχή ο Ρενέ Ντυσσώ διετύπωσε ανάλογη άποψη: «Οι Φοίνικες είχον παραλάβει πρωιμότατα το αλφάβητόν των παρά των Ελλήνων, οίτινες είχον διαμορφώσει τούτο εκ τής Κρητομυκηναϊκής γραφής». Η διαφορά είναι ότι, το φοινικικό σύστημα γραφής παρέμεινε συλλαβάριο, όπως ακριβώς το παρέλαβαν από τους Έλληνες, ενώ η ελληνική φυσιολογική εξέλιξη κατέληξε στο σημερινό γνωστό αλφαβητικό σύστημα γραφής, το πρώτο δηλαδή αλφαβητάριο στον κόσμο.
Αυτήν την γραφή Β’ επέτυχε να αποκρυπτογραφήσει το 1952 ο Ventris με την συνεργασία τού μεγάλου Ελληνιστή Τσάντγουικ, ο οποίος έχει γράψει σχετικά: «Όλοι οι Έλληνες πρέπει να σέβονται το κομμάτι αυτό του μαυρισμένου πηλού, γιατί αυτό κατ’ εξοχήν έπεισε τον κόσμο ότι, οι δημιουργήσαντες τον μυκηναϊκόν πολιτισμό ήσαν Έλληνες. Η γλώσσα που μιλούσαν 1.700 χρόνια πριν να γεννηθεί ο Χριστός, είναι με μερικές διαφορές η ίδια γλώσσα με την ελληνική που μιλιέται σήμερα. Και υπάρχουν ακόμη πολλά που δεν τα ξέρουμε για τις απαρχές τής ελληνικής γλώσσας…».
Η αντίθετη άποψη
( : αρνείται την φοινικική προέλευση).
Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης,που έζησε τον πρώτο αιώνα π.Χ. γράφει ότι, η ανακάλυψη των γραμμάτων δόθηκε στις Μούσες από τον πατέρα τους, και ότι σε κείνους που λέν ότι …..οι Φοίνικες ήταν εκείνοι που τα έμαθαν(τα γράμματα) από κείνους((Σύρους) και τα παρέδωσαν στους Ελληνες …και πώς για αυτό,οι Ελληνες ονομάζουν τα γράμματα Φοινικικά,απαντούν πώς οι Φοίνικες δεν ήσαν οι αρχικοί εφευρέτες,και πώς το μόνο που έκαναν ήταν να αλλάξουν την μορφή των γραμμάτων ..(:φασί τους Φοίνικας ουκ εξ αρχής ευρείν αλλά τους τύπους των γραμμάτων μεταθείναι μόνον ….)
Ο Α-Φ.Χρηστίδης δέχεται ότι,η γραμμική Β των Μηκυναίων, προήλθεν από την γραμμική Α τής μινωικής Κρήτης,που μέχρι σήμερα δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί----,( αντίθετη άποψη διατυπώνει ο Γ.Πολύμερος,που ισχυρίζεται ότι ,την αποκρυπτογράφησε, ……---Βλ.Παράρτημα --- και την θεωρεί ελληνική, - (ό.π.90).
Tο βιβλίο τού Barry Powell «O Oμηρος και η καταγωγή τού ελληνικού αλφαβήτου» αποτελεί προάγγελο τού ακολουθήσαντος «A New Companioto Homer» («Mια νέα συντροφιά στον Oμηρο»), που επιμελήθηκε ο ίδιος μαζί με τον Ia Morris. Και τα δύο βιβλία παραμένουν άγνωστα στη χώρα μας για το ευρύ κοινό. O ρηξικέλευθος Aμερικανός κλασσικιστής (Πανεπ. Wisconsi- Madison) με το έργο του αυτό προκάλεσε στη διεθνή αρχαιογνωστική κοινότητα ποικίλες αντιδράσεις: από δυσπιστία, μέχρι την πλήρη αποδοχή και επιδοκιμασία, με ενδιάμεσες στάσεις την απορία, τον σκεπτικισμό, τον προβληματισμό, το ενδιαφέρον, την περιέργεια, την πειθώ, τον έπαινο. Tο βασικό πόρισμα τού βιβλίου είναι ότι, ένας μόνο Eλληνας (ίσως από την Eύβοια, Kυμαίος ή Xαλκιδεύς) επινόησε το ελληνικό αλφάβητο, για να καταγράψει την «Iλιάδα» και την «Oδύσσεια» τού Oμήρου. O Powell τονίζει ότι, όσοι μεταγενέστεροι τού Hροδότου αρχαίοι Eλληνες (π.χ. Kριτίας κ.ά.), μαρτυρούν υπέρ τής ευθείας και άμεσης καταγωγής τού πρώτου ελληνικού αλφαβήτου από το φοινικικό, ακολουθούν άκριτα τον Hρόδοτο, ο οποίος κατά την αυτολεξεί διατύπωση τού συγγραφέα «κάνει λάθος σχετικά με τον Kάδμο...» (σελ. 9 κ.έ.).Λέγει ότι,η μαρτυρία τού Hροδότου είναι μια μυθική αφήγησή τού κατά τη γνώμη του, ιστορικού γεγονότος ότι, η αλφάβητος ήρθε από τη Φοινίκη,ότι επειδή ο Kάδμος ήταν περίφημος μυθικός μετανάστης από τη Φοινίκη, ήταν λογικό για τον Hρόδοτο να υποθέσει ότι, αυτός έφερε μαζί του το πιο σπουδαίο εξαγωγικό προϊόν τής Φοινίκης,ότι κατά την ίδια λογική ο Eκαταίος από τη Mίλητο, ο οποίος προηγείται τού Hροδότου, επειδή οι Iωνες ανεγνώριζαν την ανατολική πολιτιστική προτεραιότητα έναντι τής δυτικής, στα τέλη τού 6ου αιώνα εκλογίκευσε έναν άλλο μύθο, ότι, ο Δαναός ήρθε από την Aίγυπτο, άρα ο Δαναός έφερε στην Eλλάδα το αλφάβητο, ως προϊόν αιγυπτιακής γραφής.
H κυρίαρχη άποψη ανάμεσα στους φιλολόγους είναι ότι, το ελληνικό αλφάβητο εφευρέθηκε για κοινούς σκοπούς, όπως είναι η τήρηση λογιστικών καταλόγων, και ότι, εν συνεχεία εφαρμόστηκε αργότερα και για την καταγραφή λογοτεχνικών κειμένων. Aλλοι όμως έχουν υποστηρίξει ότι, το αλφάβητο επινοήθηκε για να καταγράψει λογοτεχνία. Υποστηρίζεται έτσι ότι, η εφεύρεση τού αλφαβήτου είχε πρωταρχικό και μόνο σκοπό την καταγραφή τού Oμήρου.
( Ως προς την τελευταία παρατήρηση μια παρένθεση έχει την θέση της.Εχει υποστηριχθεί ότι, η γλώσσα στην οποία είναι συντεθειμένα τα δύο ομηρικά έπη δεν μιλήθηκε ποτέ από τα μέλη κάποιας ελληνικής κοινότητας και ότι, η ομηρική διαλεκτος είναι γλώσσα τεχνητή, φτιαγμένη για την ποίηση (Μαρωνίτης- Πόλκας 17-18).Οτι, μέσα της συμφύρονται στοιχεία από τις σπουδαιότερες διαλέκτους τής ελληνικής γλώσσας.Οτι στο Αιγαίο, ………………………η ιωνική και αιολική,ενώθηκαν με άλλης μικρότερης εμβέλειας διαλέκτους και έδωσαν το πρώτο γνωστό δείγμα τού Ελληνικού πολιτισμού. Ειδικότερα οι Μαρωνίτης και Πόλκας που βλέπουν πολυδιαλεκτικό χαρακτήρα στην ομηρική γλώσσα, γράφουν , πώς η ομηρική γλώσσα είναι κράμα λέξεων,δομών και διαλεκτικών τύπων,από διαφορετικές περιοχές και βαθμίδες,τής μακραίωνης εξέλιξης τής ελληνικής από την μηκυναική εποχή μέχρι περίπου το 700 π.Χ.)
Aυτό, αν αληθεύει, πέραν των διαδικαστικών, φιλολογικών, γλωσσολογικών επιγραφικών κ.ά. συνεπειών, αποτελεί και μοναδικό στην παγκόσμια ιστορία τής λογοτεχνίας θρίαμβο τής ποίησης. Θυμίζει και επιβεβαιώνει τον θαυμασμό τού μεγάλου Bρετανού επικολυρικού βάρδου τού 19ου αιώνα, Robert Browning («Balaustion’s Adventures» – «Oι περιπέτειες τού Bαλαυστίονος», 1871) που λέγει :«...επειδή οι Eλληνες είναι Eλληνες και.. επειδή η ποίηση είναι δύναμη..., οτιδήποτε μπορεί να συμβεί».Και συνεχίζει:Ετσι μετά την αποκρυπτογράφηση τής Γραμμικής B΄ το 1952 από τον Michael Ventris αποδείχθηκε ότι, η ελληνική αλφάβητος βασίζεται στο κυπριακό συλλαβάριο, το οποίο προέρχεται από τη Γραμμική B΄, με σημαντική προσθήκη την εισαγωγή των επτά φωνηέντων, όλων πρωτοτύπως ελληνικών. H ομοιότητα τού πρώτου ελληνικού με το φοινικικό αλφάβητο οφείλεται στην κοινή τους καταγωγή από το κυπριακό συλλαβάριο και τα συλλαβογράμματα τής Γραμμικής B΄.
Aρχίζοντας από μια κριτική επισκόπηση τής προηγούμενης βιβλιογραφίας για την καταγωγή τού ελληνικού αλφαβήτου και με την παρουσίαση τής δικής του αξιολόγησης των μαρτυριών, ο συγγραφέας εν συνεχεία τοποθετεί το ελληνικό αλφάβητο στο πλαίσιο τής ιστορίας τής γραφής. Aπό την επιθεώρηση των πρώιμων σωζόμενων δειγμάτων τής ελληνικής αλφαβητικής γραφής, εξάγει μερικά συμπεράσματα σχετικά με την αρχική χρήση τής αλφαβήτου και με το κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο αυτή εμφανίστηκε. Στη συνέχεια αποπειράται να χρονολογήσει ακριβώς τον Oμηρο και στα τελευταία κεφάλαια συγκεντρώνει όλα τα δεδομένα τής έρευνας και υποβάλλει τη δική του πρόταση. Eνα ιδιαίτερα ενδιαφέρον σημείο τής έρευνας αυτής είναι ότι, ενώ από ολόκληρη την ελληνική λογοτεχνία τής ελληνορωμαϊκής εποχής υπάρχει μια μόνη παραπομπή στη «Γραφή» («Γένεσις» των Eβδομήκοντα), στον Aνώνυμο («Περί Yψους» 9.9), στο Tαλμούδ (εβραϊκές και ραββινικές παραδόσεις, που συνεχίζουν και συμπληρώνουν τη «Γραφή») υπάρχουν πάνω από 3.000 ελληνικά δάνεια! Eνα σπουδαίο βιβλίο, θύμα τής παγκόσμιας συνωμοσίας σιωπής ή τού «φονεύειν διά τής σιγής». Oσο ανεξάρτητοι είναι τώρα οι διάφοροι χώροι πληροφόρησης και προβολής, τόσο ανεξάρτητη μπορεί να είναι η έρευνα και η κατ’ αξίαν αναγνώριση των συμπερασμάτων της.
Ο Βρεταννός αρχαιολόγος Andrew Colin Renfrew, σύμφωνα-(όπως γράφει ο Χρ.Λαγός,ό.π.σελ.142)- με άρθρο που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ την 12-12-2005,δέχεται ότι, ο μηκυναικός κόσμος μιλούσε ελληνικά, ήδη κατά την 2η χιλιετία π.Χ.
Ο Χρ.Λαγός προβάλλει μεταξύ άλλων και το ακόλουθο επιχείρημα για να αποκρούσει την κρατούσα άποψη. Γράφει ότι (ακόμη και ),αν πάρουμε ως αφετηρία ότι, τα πρώτα δείγματα γραφής τοποθετούνται γύρω στο 750 π.Χ. είναι απίθανο να δεχθούμε ότι, σε διάστημα μόλις εκατόν ετών,κατέστη δυνατόν για τους Ελληνες να τροποποιήσουν το φοινικικό αλφάβητο,προσθέτοντας τα φωνήεντα κλπ.Ο ίδιος συνεπής στην άποψή του,ότι, το Ελληνικό αλφάβητο δεν έχει καταγωγή φοινικική,αλλά καθαρώς ελληνική,που τοποθετείται πολύ παλαιότερα από τον 8ο -9ο αι.( δηλαδή πολύ προγενέσερα από την φερόμενη άφιξη τού φοινικικού αλφαβήτου)και για να αντικρούσει την πιθανή απορία,για την ύπαρξη των μεταγενεστέρων ,γραμμικής Α και Β. γραφών(που έπρεπε λογικώς να ήσαν περιττές αν προυπήρχε όντως ελληνικό αλφάβητο) λέγει ότι, οι γραφές αυτές είχαν καθαρώς λογιστικό χαρακτήρα.
Ετσι και γενικώς ενώ παλαιότερα επικρατούσε απολύτως η θεωρία ότι, οι αρχαίοι Έλληνες παρέλαβαν το αλφάβητο από τους Φοίνικες, οι οποίοι κατοικούσαν στις ακτές τής Συρίας – Παλαιστίνης,άλλες απόψεις υποστηρίζουν πλέον το αντίθετο.Οτι δηλαδή, οι Φοίνικες παρέλαβαν την γραφή από τους Κρήτες αποίκους,(ή από κάποιους άλλους –όπως πιο κάτω γράφεται
Η Αννα Τζιροπούλου Ευσταθίου,( ό.π.779 επ.) αποκρούουσα την προσπάθεια να στηριχθεί η καταγωγή τού Ελληνικού αλφαβήτου,από τούς Φοίνικες,(δεχόμενη ότι, οι Ελληνες ήσαν αυτόχθονες,και όχι Ινδοευρωπαικής καταγωγής, και δεν άλλαξαν ποτέ γλώσσα) με βάση τα όσα γράφει ο Ηρόδοτος,( επισημαίνουσα μεταξύ άλλων ότι,ο Ηρόδοτος αφενός χρησιμοποιεί τη διατύπωση « ως εμοί δοκέει»,που υποδηλώνει έλλειψη βεβαιότητας,και αφετέρου ότι, ο ίδιος,αναφέρει ότι, οι Φοίνικες εισάγαγον γράμματα,όχι τα γράμματα,) επικαλείται άλλες μαρτυρίες,όπως τού Διόδωρου τού Σικελιώτη,( που αναφέρουμε πιο πάνω) και συνεχίζει παρατηρούσα,ότι,η ονομασία Φοίνιξ είναι ελληνικότατη,ότι, οι Ελληνες ήσαν εκείνοι που τους έδωσαν την ονομασία αυτή,ότι, ιδρυτής τής Φοινίκης ήταν ο Ελλήνας Αγήνωρ,ότι, ο Κάδμος είχε ζήσει πολύ προ των Τρωικών,σε εποχή δηλαδή,κατά την οποία, οι σημιτοφοίνικες,δεν είχαν εμφανισθεί στο προσκήνιο τής Ιστορίας, ότι, οι Ελληνες εγνώριζαν τα γράμματα,πολύ πριν από τον Τρωικό Πόλεμο,όπως προκύπτει από επιγραφή σε αγγείο στο ναό των Δελφών, και όπως βεβαιώνει και ο Ομηρος, ότι,τα γράμματα ονομάσθηκαν φοινίκεια σύμφωνα με το αρχαίο ιδίωμα των Βοιωτών ,(-όπως παρατηρεί και ο M.Minoide στη πραγματεία του «Calliope¨)-που χρησιμοποιούσαν τη δίφθογγο οι στη θέση τού ω,όπως φοινή αντί φωνή κλπ. φωνίκεια,δηλαδή,φωνής εγγραμμάτου εικόνες(; Σημειωτέον ότι, υπάρχουν και άλλες ερμηνείες όπως, επειδή γραφόντουσαν με κόκκινο χρώμα ,ή επειδή γραφόντουσαν σε φλοιούς φοινικοδέντων), και ότι,η ονομασία τους έχει ελληνική καταγωγή,όπως λ.χ.άλφα, από το άλφω= ευρίσκω.
Στην ενθουσιώδη βεβαιότητα τής Τζιροπούλου(και εμμέσως προς ενίσχυσή της») προστίθεται το ερώτημα:Πώς εξηγείται ότι, οι άλλοι σημίτες είχαν σφηνοειδή γραφή,(ή ιερογλυφική) και μόνον οι Φοίνικες είχαν άλλη γραφή;Πρέπει από κάπου να την πήραν.(;).
Την σημασία των Ελληνικών γραμμάτων,σε βάση εντελώς διαφορετική,όχι «Φοινικική» (και καθαρώς Ελληνική) επιχειρεί δίνοντας και ¨ «κωδική¨»¨χροιά, ο H.Τσατσομοίρος (ό.π.σελ.110 επ.).Ετσι κατ αυτόν.: Αλφα= Ανθρωπος, Κωδική σημασία(ΚΣ) Ανθρωπος,Αρχή,Βήτα =Βοή ανέμου ΚΣ ,Βία ,Βούληση . Γάμμα=Χαράσσειν ΚΣ Γράφειν κ.ο.κ.
Ο (υποτιθέμενος –πάντοτε-) αναγνώστης θα κρίνει εάν όλα αυτά είναι πειστικά και εάν παρακάμπτουν και εκμηδενίζουν τα επιχειρήματα εκείνων που υποστηρίζουν την προέλευση τού αλφαβήτου από τους Φοίνικες ή τουλάχιστον που συνδέουν την ονομασία των γραμμάτων αυτών με την γλώσσα που μιλούσαν οι Φοίνικες,όπως τα επιχειρήματα αυτά εκτίθενται σε άλλο σημείο το;y πονήματος.Ειδικότερα και εκτός άλλων δεν παρέχεται πειστική εξήγηση για την ονομασία. Αλφα,βήτα κλπ.Προφανώς στην προσπάθεια του να ενισχύσει την άποψη αυτή ο συγγραφέας,γράφει ότι ,¨(ό.π.σελ.26) ότι, « η ιστορία τού Ελληνικού χώρου είναι ίσως,η αρχαιοτέρα όλης της Γής» (;)και στην συνέχεια παραθέτει απόσπασμα από την « Ιστορία τού Ελληνικού Εθνους» εκδοθείσα από την « Εκδοτική Αθηνών»όπου αναγράφεται πώς πριν από 140.000 χρόνια ,όταν ολόκληρος ο πλανήτης είχε «περίπου» την μορφή μιάς πανθάλασσας,αναδύθηκε από τα ύδατα, η βορειότερη Μακεδονία(Πελαγονία)ο Ολυμπος, η ανατολική πλευρά της μετέπειτα Θεσσαλίας, και η βόρειος Εύβοια και ότι, μετά την ανάδυση αυτή εμφανίστηκαν άλλες οροσειρές όπως τα Ιμαλαία,οι Αλπεις κλπ(: Αμφιβάλλω αν υφίσταταιι σοβαρό και πειστικό επιστημονικό έρεισμα για τις απόψεις αυτές.)
-Την άποψη της φοινικικής προέλευσης του Ελληνικού αλφαβήτου, αρνείται και ο Ηλ.Τσατσόμοιρος.Αναφερόμενος στην σημασία των γραμματωνν του Ελληνικού αλαφαβήτου,γράφει λ.χ.οτι Α=Ανθρωπος.Β=Βοή ανέμου,Γ=Χαράσσειν. κλπ.Δεν βλέπω όμως να δίνει πειστική(τουλάχιστον)εξήγηση στην ονομασία των Ελληνικών γραμμάτων,στην τάξη τους και τον τρόπο γραφής.
Η Κύπρος ως κοιτίδα τής Ελληνικής γλώσσας(;)
Υποστηρίζεται η άποψη ότι,κοιτίδα τής ελληνικής γλώσσας αλφαβήτου και γραφής,είναι η Κύπρος.
Μεταφέρουμε αποσπάσματα από σχετικό δημοσίευμα στο διαδίκτυο.
Ενώ η επίσημη ιστορία θέλει τον Ελληνισμό να φθάνει στην Κύπρο με τον αποικισμό των Αχαιών (1.250- 1.000 π.Χ.), εντούτοις η λογική προσέγγιση μιας σειράς γεγονότων καταδεικνύουν, ότι, ο Ελληνισμός στην Κύπρο χάνεται στα βάθη τής αρχαιότητος. Όσο αιρετικό κι΄ αν τούτο αντηχεί, διαφαίνεται, ότι, η Κύπρος υπήρξε κοιτίδα τής γνώσης στις απαρχές τού Ελληνισμού και γέννησε το ελληνικό αλφάβητο. Αυτή η γνώση μεταλαμπαδεύτηκε στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο,όπου ρίζωσε βαθιά, άνθισε και καρποφόρησε. Το γεγονός αυτό στηρίζει και η αναφορά τού Ησυχίου στο ομώνυμο λεξικό, όπου στο λήμμα “ομφαλός γης”αναφέρεται πρώτα η Πάφος και μετά οι Δελφοί. Έτσι, όταν μιλάμε για αποικισμό των Αχαιών, στην πραγματικότητα πρόκειται για πηγαινοερχομό στην πατρώα γη…………..Η γεωγραφική θέση τής Κύπρου την είχε καταστήσει κέντρο τού εμπορίου, αφού βρίσκεται στο σταυροδρόμι των σπουδαιότερων αρχαίων πολιτισμών, ενώ ταυτόχρονα λειτουργεί ως γέφυρα ανατολής και δύσης, αλλά ακόμη και ως συνδετικός κρίκος τριών ηπείρων. ……. Αυτό συνέτεινε στο να ανεβεί ραγδαία το βιοτικό, το πολιτιστικό, αλλά και εμπορο βιομηχανικό επίπεδο τής Κύπρου, με αποτέλεσμα να εμφανιστεί πολύ επιτακτικά η αναγκαιότητα για γραφή…………………Το κυπριακό συλλαβάριο επιφέρει επανάσταση στον τομέα τής γραφής.Στην Κύπρο η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως ένα σύστημα συλλαβικής γραφής, η ώριμη φάση τής οποίας μπορεί να χαρακτηριστεί ως το πλέον αξιοθαύμαστο επίτευγμα στην ιστορία τής παγκόσμιας γραφής.Δεν αποτελεί υπερβολή να πούμε, ότι, συντελέστηκε μια επανάσταση στον τομέα τής γραφής, αφού εισήχθησαν με άρτια τεχνική τα φωνήεντα και κατ’ επέκταση ο ήχος, με αποτέλεσμα να έχουμε την ακριβή φωνητική απόδοση τής γλώσσας και για πρώτη φορά το γραπτό κείμενο να αποδίδεται επακριβώς όπως ομιλείται.Πρόκειται για ένα πλήρες φωνητικό σύστημα, που μάς επιτρέπει σήμερα να διαβάζουμε μια λέξη, που γράφτηκε πριν από χιλιάδες χρόνια, όπως ακριβώς την διάβαζε και ο αρχαίος άνθρωπος εκείνης τής εποχής. Επιπλέον,πρόκειται για μία γραφή που χαρακτηρίζεται από εξαιρετική απλότητα και καθαρότητα.Η αρχαιότερη χρονολογημένη μαρτυρία αυτής τής γραφής συναντάται σε θραύσμα πήλινης ενεπίγραφης πινακίδας από την Έγκωμη και ανάγεται στο 16ο π. Χ. αιώνα. Ο αριθμός των συλλαβοσχημάτων σε σχέση με το μέγεθος τής πινακίδας, καθώς και η ευταξία που παρατηρείται, ανάγουν την γένεσή της αρκετούς αιώνες πιο πίσω.
Παραθέτουμε επίσης με επιφύλαξη μια γνώμη ανωνύμου, ( και εδώ χωρίς αναφορά σε συγγραφέα ή βιβλιογραφικές παραπομπές)που επίσης αλιεύσαμε από το διαδίκτυο.
«Όταν το Φοινικικό αλφάβητο ανακαλύφθηκε τον 19ο αιώνα, η καταγωγή του ήταν άγνωστη. Έτσι άρχισαν να γεννιούνται διάφορα σενάρια σε σχέση με την προέλευσή του. Άλλοι το θέλουν να αναπτύχθηκε από την Αιγυπτιακή γραφή, άλλοι από την Πρωτοσημιτική, ή ακόμη από την ΠρωτοΧανανική ή αλλιώς ΠρωτοΚαναανική γραφή. Οι πρώτες γνωστές επιγραφές στο Φοινικικό αλφάβητο προέρχονται από την πόλη Βύβλο.
Ωστόσο, κανένας συνδετικός κρίκος δεν γεφυρώνει το μεγάλο κενό μεταξύ των πιο πάνω συστημάτων γραφής και τού Φοινικικού αλφαβήτου (χαριστικά χαρακτηρίζεται το φοινικικό ως αλφάβητο, αφού δεν συμπεριλαμβάνει τα φωνήεντα και ίσως να είναι ορθότερο να εντάσσεται στα συστήματα γραφής).
Για να δοθεί ένα παράδειγμα τής έκτασης τού χάσματος τής εξέλιξης, που χωρίζει τα πιο πάνω συστήματα γραφής από το Φοινικικό αλφάβητο, είναι ωσάν μετά την εφεύρεση τού ποδηλάτου η αμέσως επόμενη εφεύρεση να ήταν το διαστημόπλοιο.
Η ομοιότητα των γραμμάτων τού Φοινικικού αλφαβήτου με τα αντίστοιχα τού Ελληνικού επέβαλε την άποψη, ότι, το Ελληνικό αλφάβητο προήλθε από το Φοινικικό.Η άποψη αυτή στηρίχτηκε ακόμη στο γεγονός, ότι, οι Φοίνικες ήταν αυτοί που διέδωσαν τη χρήση τού αλφαβήτου.
Σε αντίθεση με το Φοινικικό αλφάβητο, που δεν έχει να προτάξει τις ρίζες εκείνες, που να δικαιολογούν την εξέλιξή του από κάποιο παλαιότερο σύστημα γραφής, το Ελληνικό αλφάβητο βρίσκεται σε μια αδιάκοπη εξελικτική πορεία, αφού αποτελεί τον καρπό τής Ελληνικής συλλαβικής γραφής, ενώ επιπλέον έχει ως υποδομή του έναν πολιτισμό ασύλληπτου πνευματικού επιπέδου, ένα δείγμα τού οποίου μάς διέσωσε ο Όμηρος ο ποιητής και ακόμη πιο πίσω ένα μαρτυρημένο συνεχή πολιτισμό, που επεκτείνεται μέχρι το 8.000 π. Χ.
Η έντονη παρουσία των Φοινίκων στην Κύπρο, το κέντρο δηλαδή τού εμπορίου, είναι συνυφασμένη από την ύπαρξή τους και κατά την Κυπρογεωμετρική περίοδο.Η πόλη τού Κιτίου αναφέρεται ως Φοινικική πόλη, την οποία αξιοποιούν ως διαμετακομιστικό σταθμό για τα εμπορεύματα, που έφθαναν από την Καρχηδόνα, ενώ κάτω από την διακυβέρνησή τους έθεσαν και την πόλη τής Λαπήθου
Ως φύσει εμπορι ησία μασκόιαμσός λαός, μέσω τού θαλάσσιου εμπορίου, οι Φοίνικες ήταν αυτοί που διέδωσαν τη χρήση τού αλφαβήτου τόσο στη Βόρεια Αφρική, όσο και στην Ευρώπη, όπου εσφαλμένα εκλαμβανόταν ως δική τους η επινόηση τής αλφαβητικής γραφής.
Συνεπώς η μόνη εκδοχή, η οποία μπορεί να στηριχτεί στη βάση τής κοινής ανθρώπινης λογικής, είναι, ότι, το Φοινικικό αλφάβητο, όπως και η φιλοσοφία των ονομασιών του και η μορφή των γραμμάτων του, είναι παρμένο από την πρώιμη φάση τού Ελληνικού αλφαβήτου. Διαφορετικά, δεν μπορεί να τεκμηριωθεί κάποια άλλη λογική εξήγηση εκτός τού να έπεσε από τον ουρανό (!)»
Ο Φοίβος Παναγιωτίδης(ό΄π.σελ.`190) δέχεται κι΄αυτός την προέλευση του ελληνικού αλφαβήτου από το φοινικικό,,που με τη σειρά του,κατάγεται από απλοποιημένα αιγυπτιακά ιερογλυφικά, ιδεογράμματα.Σημειώνει ότι, η καινοτομία με παγκόσμια σημασία του ελληνικού αλφαβήτου συνίσταται ΄στο ότι το ελληνικό αλφάβητο,αποδίδει φθόγγους, ενώ το φοινικικό απέδιδε συλλαβές.
O Δίσκος τής Φαιστού
Ο Δίσκος τής Φαιστού είναι ένα αρχαιολογικό εύρημα από την Μινωική πόλη τής Φαιστού στη νότια Κρήτη και χρονολογείται πιθανώς στον 17ο αιώνα π.Χ. Αποτελεί ένα από τα γνωστότερα μυστήρια τής αρχαιολογίας, αφού ο σκοπός τής κατασκευής του και το νόημα των όσων αναγράφονται σε αυτόν παραμένουν άγνωστα.
Ο δίσκος ανακαλύφθηκε στις 3 Ιουνίου 1908 από τον Ιταλό αρχαιολόγο Luigi Pernier στο υπόγειο τού δωματίου XL-101 τού Μινωικού παλατιού τής Φαιστού, κοντά στην Αγία Τριάδα, στη νότια Κρήτη. Ο Ιταλός αρχαιολόγος ανέκτησε αυτό τον εντυπωσιακά άθικτο "δίσκο", που φυλάσσεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου.Ο δίσκος είναι φτιαγμένος από πηλό. Η μέση διάμετρός του είναι 15 εκατοστά και το μέσο πάχος του 1 εκατοστό. Στις δύο όψεις του βρίσκονται 45 διαφορετικά σύμβολα, πολλά από τα οποία αναπαριστούν εύκολα αναγνωρίσιμα αντικείμενα, όπως ανθρώπινες μορφές, ψάρια, πουλιά, έντομα, φυτά κ.α. Συνολικά υπάρχουν 241 σύμβολα, 122 στην 1η πλευρά και 119 στη 2η, τοποθετημένα σπειροειδώς. Τα σύμβολα είναι χωρισμένα σε ομάδες με τη χρήση μικρών γραμμών που κατευθύνονται προς το κέντρο τού δίσκου. Πάρα πολύ αρχαιολόγοι και ερευνητές, έχουν προσπαθήσει να αποκρυπτογραφήσουν τον δίσκο τής Φαιστού. Έχουν δοθεί πολλές ερμηνείες, όπως για παράδειγμα ότι, πρόκειται για προσευχή, για ένα γεωμετρικό θεώρημα, για διήγηση μιας ιστορίας, για ημερολόγιο και άλλα πολλά. Μερικοί πιστεύουν ότι, περιγράφει τους άθλους τού Ηρακλή, αλλά και ότι, συμβολίζει την εξέλιξη τής ανθρώπινης φύσης. Άλλοι μελετητές πιστεύουν ότι, μερικά σύμβολα δηλώνουν σχέσεις με το αστέρι Σείριο.Υπάρχει εκτός των άλλων δυσκολιών,και διχογνωμία ως προς το κατά πόσον,ο δίσκος πρέπει να διαβάζεται από το κέντρο προς την περιφέρεια,όπως υποστηρίζουν οι Evans, Περιέ και ο Γεράσιμος Καλογεράκης,ή αντιστρόφωςόπως υποστηρίζουν οι Τσάτγουικ ο αποκαλούμενος Νέστωρ τ;hς μυκηναιολογίας,στενός συνεργάτης τού Βέντρις) Αλεσάντρο ντέλλα Σέρα, και η Εφη Πολυγιαννάκη,και ως προς την γλώσσα στην οποία είναι γραμμένος.Ετσι ο μέν Evans λέγει ότι,ο Δίσκος τής Φαιστού είναι εντελώς έξω από τις εικονογραφικές και γραμμικές παραδόσεις τής Μινωικής Κρήτης και ότι μάλλον ήλθε στην Κρήτη εξ ανατολών,ενώ ο J.Hoeker δέχεται ότι, ο δίσκος κατασκευάστηκε στην Κρήτη.Ως επιχείρημα προβάλλει την ανακάλυψη το 1935,ενός πέλεκυ από το Αρκαλοχώρι, που φέρει δεκαπέντε εγχάρακτα σύμβολα με εμφανείς ομοιότητες προς τα σύμβολα τού Δίσκου τής Φαιστού,και για τον οποίο δεν υπάρχει,κατ΄αυτόν,λόγος να αμφιβάλλουμε ότι, κατασκευάστηκε στη Κρήτη.
Ως προς τις απόπειρες ερμηνείας,παραθέτουμε μερικές.Καμιά δεν συμφωνεί με την άλλη.
Απόσπασμα κατά F.G.Gordon
« …ο άρχοντας ανεβαίνοντας με φτερά στα πόδια του το κουραστικό μονοπάτι, ο νικητής των άστρων, ο κόλπος με τα αφριστά νερά, νικητής τού σκυλόψαρου στο λουλούδι που απλώνεται ο άρχοντας, νικητής τού τομαριού τού αλόγου (ή τής επιφάνειας τού βράχου), ο σκύλος ανεβαίνοντας το μονοπάτι, ο σκύλος αδειάζοντας με το πόδι τις κανάτες τού νερού, ανεβαίνοντας το κυκλικό μονοπάτι, ξεραίνοντας το τουλούμι...».
Απόσπασμα κατά Καλογεράκη
« Η ανώτατη αρχή τού Σύμπαντος έδωσε εντολή στο άστρο τού Σείριου να μεταφέρει την ευφυή μορφή τού ανθρώπου κατ'εικόνα και ομοίωση των Θεών στη γή….Η απόλυτη θεότητα τού Σείριου, μεταβίβασε την εντολή στον ΔΙΑ, που ξεκίνησε παίρνοντας μαζύ του βοηθούς Θεούς και ακόλουθους από τον λαό τού Ηλίου, τους Ελληνες..»
Απόσπασμα κατά Πολυγιαννάκη
«..Ακουε άρπυια περνά και στον Άδη κάθεται. Εμένα έσωσες τα νέφη σου διαπερνώντας.Δώσε μας!Χρόνο εξουσίας (ή τόπο) στον Δόδελα (ο οποίος) αρκετά τα βέλη φύτεψε Ζευ! ...Άκουε, τον Δόδελα (που) γεννήθηκε στης Καριάς το τείχος! Ακουε πλοίο με διαπεραίωσε.. Φθάνω!...»
Ο Παν.Γρηγοριάδης θέλει τον δίσκο της Φαιστού,ως το πρώτο φορητό ημερολόγιο ενός έτους,προς χρήση του Μινωικού ναυτικού.Ως προς τους αριθμούς,απορρίπτει την αραβική προέλευσή τους, και την τοποθετεί στον Μινωικό λαβύρινιο.
ΤΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ
Όπως έχει γραφεί το γνωστό ζήτημα «καθαρεύουσα-δημοτική», που ταλάνισε τον τόπο μας τους τελευταίους αιώνες, είναι φυσικό να έχει επηρεάσει όλη την ελληνική γλώσσα, ιδιαίτερα δε το λεξιλόγιο που αποθησαυρίζεται στα Λεξικά. Μια σύντομη θεώρηση τού γλωσσικού ζητήματος δείχνει τα στάδια από τα οποία πέρασε η σημερινή μορφή τής γλώσσας μας.
Ο γλωσσικός διχασμός τής ελληνικής γλώσσας, που έμελλε τους τελευταίους δύο αιώνες να εξελιχθεί σε «γλωσσικό εμφύλιο», ξεκινάει μεν τον Ιο π.Χ. αιώνα με το κίνημα τού Αττικισμού, αλλά δεν παίρνει τη μορφή τού διχαστικού γλωσσικού μας ζητήματος πριν από τον 19ο αιώνα. Μέχρι τότε (μεμεμονωμένες εξαιρέσεις που εμφανίζονται ήδη από τον 16ο αιώνα με τον Νικόλαο Σοφιανό, τον Αγάπιο Λάνδο, τον E. Καταρτζή κ.ά.) η διπλή γλωσσική παράδοση, ο λόγιος γραπτός λόγος και η απλούστερη προφορική γλώσσα συνυπάρχουν χωρίς ανταγωνισμούς και διαμάχες εκ μέρους των ομιλητών τής Ελληνικής. Το γλωσσικό ζήτημα ξεκινάει, στην πράξη,στα τέλη τού 18ου αιώνα από τη διαμάχη τού Ευγένιου Βούλγαρι (1716-1806) με τον Ιώσηπο Μοισιόδακα (1725-1800). Ο τελευταίος υπεστήριξε την απλούστερη γλώσσα, γεγονός για το οποίο δέχθηκε επίθεση από τον Βούλγαρι. Εδραιώνεται με τη διαμάχη τού Αδ. Κοραή (1748-1833) με τον Παναγ. Κοδρικά (1762-1827) .Ο Κοραής υπεραμύνθηκε για τα δικαιώματα τής κοινής γλώσσας, ενώ ο Κοδρικάς τάχθηκε υπέρ τής λόγιας φαναριώτικης γλωσσικής παράδοσης. Φουντώνει με τις αντιμαχόμενες απόψεις τού Ρήγα, τού Χριστόπουλου, τού Βηλαρά και τού Σολωμού προς τους Σούτσους και τους λοιπούς Φαναριώτες. Κορυφώνεται με τη διαμάχη τού Ψυχάρη και των Ψυχαριστών με τον Χατζιδάκι και τους υποστηρικτές τής λόγιας παράδοσης. Με τα Ευαγγελιακά (1901) και τα Ορεστειακά (1903) ο γλωσσικός διχασμός γίνεται «γλωσσικός εμφύλιος» και φθάνει στο να χυθεί ακόμη και αίμα. Το ζητούμενο ήταν, πάντοτε, η καθιέρωση τής δημοτικής ως επίσημης γλώσσας, που θα διδάσκεται στο Σχολείο, θα χρησιμοποιείται στη Διοίκηση και την Επιστήμη και θα αποτελεί την επίσημη προφορική και γραπτή έκφραση τού Έθνους; Το θέμα απασχολεί αρχικά τους λογίους τού Διαφωτισμού με ηγετική μορφή τον Αδαμάντιο Κοραή, οι οποίοι πρώτοι συνειδητοποιούν ότι, το Γένος δεν μπορεί να μορφωθεί, για να διεκδικήσει την ελευθερία του, χωρίς να φτάσει στην Παιδεία μέσα από τη μητρική γλώσσα που μιλάει. Οι περισσότεροι αγωνιστές για την παιδεία τού υπόδουλου Γένους υποστηρίζουν την κοινή Ελληνική, την απλούστερη προφορική γλώσσα (Άνθιμος Γαζής, Κωνσταντίνος Κούμας, Θεόκλητος Φαρμακίδης, Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος, Βενιαμίν ο Λεσβίος, Θεόφιλος Καΐρης κ.ά.) ωστόσο, υπάρχουν και λόγιοι που αντιτίθενται στις θέσεις τού Κοραή (Νεόφυτος Δούκας, Στέφανος Κομμητάς κ.ά.). Για άλλον λόγο, ως υπερασπιστές μιας ακραιφνούς, καθαρά λαϊκής δημοτικής, αντιτίθενται στη διδασκαλία τού Κοραή και ο Χριστόπουλος, ο Βηλαράς και ο Σολωμός.
Σημείο τής αντίθεσης είναι ο «καθαρισμός» και η «διόρθωση» τής γλώσσας που προτείνει ο Κοραής, μέσα στον οποίον περιλαμβάνει και απομάκρυνση λέξεων και τύπων τής «χυδαίας», τής λαϊκής δηλαδή γλώσσας.
Η διαμάχη οξύνεται με την εμφάνιση τού Ψυχάρη (1854-1929). Με τον Ψυχάρη η δημοτική βρίσκει τον πρώτο επιστήμονα γλωσσολόγο υπερασπιστή της, που επιχειρηματολογεί επιστημονικά. Ο Ψυχάρης αναπτύσσει μια πρωτοφανή μαχητικότητα και αναλαμβάνει σχεδόν αποστολικό και «σωτηριολογικό» έργο, για να επικρατήσει η φυσική γλώσσα των Ελλήνων. Η διδασκαλία και το παράδειγμα του εμπνέουν και κινητοποιούν πολλούς Έλληνες: καλλιτέχνες, διανοουμένους, φοιτητές, επιστήμονες, απλούς ανθρώπους. Το ζήτημα τής γλώσσας μπαίνει στην πρώτη φάση του, στην ηρωική-μαχητική περίοδο τού δημοτικισμού (1888-1917). Στον Ψυχάρη παραστέκονται γνωστά ονόματα τού παλαιότερου δημοτικισμού, όπως ο Πάλλης, ο Βλαστός, ο Εφταλιώτης, ο Ίων Δραγούμης, ο Ταγκόπουλος κ.ά., που περισσότερο ή λιγότερο συμμερίζονται τις, ακραίες συχνά, απόψεις τού Ψυχάρη. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος (1864-1936), για να κατασιγάσει προσωρινώς τα πνεύματα και την οξύτητα που είχε δημιουργηθεί περί το γλωσσικό στις αρχές τού 20ού αιώνα και για να εξασφαλίσει ομοψυχία και ήπιο κλίμα κατά την προετοιμασία των βαλκανικών πολέμων μετά την ταπείνωση τού 1897, καθιερώνει συνταγματικά (για πρώτη φορά) ως επίσημη γλώσσα τού κράτους την απλή καθαρεύουσα (Σύνταγμα 1911: «'Επίσημος γλώσσα τού κράτους είναι εκείνη εις την οποίαν συντάσσονται το πολίτευμα και τής ελληνικής εκκλησίας τα κείμενα. Πάσα προς παραφθοράν αυτής επέμβασις απαγορεύεται»).Ο Δημοτικισμός ανασυντάσσεται και αλλάζει τακτική. Επιβεβαιώνεται η αντίληψη ότι, η μόνη οδός για την προώθηση τής δημοτικής γλώσσας είναι να διδαχθεί στο σχολείο.Έτσι γεννάται ο Εκπαιδευτικός Δημοτικισμός, με την ίδρυση τού Εκπαιδευτικού Ομίλου (1910) και, κυρίως, με τη δραστηριότητα που αναπτύσσει μέσα από το δελτίο τού Εκπαιδευτικού Ομίλου (1912), τού οποίου τη διεύθυνση αναλαμβάνει ένας μετριοπαθής γλωσσολόγος, ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης (1883-1959). Με τους αγώνες τού Εκπαιδευτικού Ομίλου, παράλληλα προς τη δραστηριότητα τού Ψυχάρη και των «σκληρών» δημοτικιστών που συσπειρώνονται στον Νουμά (περιοδικό που υποστήριζε τον Ψυχάρη), επιτυγχάνεται να διδαχθεί για πρώτη φορά στις πρώτες τάξεις τού δημοτικού σχολείου η δημοτική γλώσσα. Αυτό γίνεται το 1917 επί Ελευθερίου Βενιζέλου από την Επιτροπή που ορίζεται στο Υπουργείο Παιδείας, για να εποπτεύσει τη γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Μέλη τής Επιτροπής: ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης, ο Αλέξανδρος Δελμούζος (1880-1956) και ο Δημήτριος Γληνός (1882-1943). Έτσι από το 1917 περνάμε στον Κρατικό Δημοτικισμό, όπως τον ονομάζει ο Τριανταφυλλίδης, με αλλεπάλληλες γλωσσοεκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις (ανάλογα με τις εκάστοτε κυβερνήσεις), που εναλλάσσουν στη γλωσσική διδασκαλία τού σχολείου (κυρίως τού δημοτικού) την καθαρεύουσα και τη δημοτική. Στον αγώνα για την επικράτηση τής δημοτικής μέσα από την Εκπαίδευση καθοριστικό ρόλο παίζει η στάση τού Μανόλη Τριανταφυλλίδη. Με τη μετριοπάθεια και την τακτική του να δεχθεί στον κορμό τής δημοτικής τα ζωντανά λόγια στοιχεία και να μην προκαλεί με ακραίες ρυθμιστικές τοποθετήσεις, όπως έκανε ο Ψυχάρης, πυκνώνει τις τάξεις των υποστηρικτών τής δημοτικής. Παράλληλα επιδίδεται στη δημιουργία έργου υποδομής, στη σύνταξη (μαζί με μια Επιτροπή που ορίστηκε επί Μεταξά το 1938) τής πρώτης Γραμματικής τής Δημοτικής, τής «Κρατικής Γραμματικής», όπως είναι γνωστή, που εκδόθηκε το 1941. Ο Ψυχάρης και οι σκληροί δημοτικιστές κατηγορούν τον Τριανταφυλλίδη και τα μέλη τού Εκπαιδευτικού Ομίλου για «συμβιβασμό» και ανεπίτρεπτες υποχωρήσεις, ωστόσο, τα πράγματα δείχνουν ότι, η τακτική που ακολουθήθηκε τότε, άνοιξε τον δρόμο για την πρόοδο και την καθιέρωση τής δημοτικής 35 χρόνια αργότερα (το 1976).
Ειδικώτερα για το πολυτονικό και μονοτονικό σύστημα
Ένα από τα πιο φλέγοντα θέματα του 20ου και του 19ου αιώνα ήταν το θέμα του πολυτονικού συστήματος
Το πολυτονικό σύστημα (βαρεία, δασεία, οξεία, περισπωμένη, υπογεγραμμένη, ψιλή), δηλαδή τα τρία τονικά σημάδια και τα δύο πνεύματα επινοήθηκαν από τον Αριστοφάνη το Βυζάντιο γύρω στα 200 π.Χ, για να βοηθήσει τους ξένους μελετητές της αρχαίας ελληνικής γλώσσας να την διαβάζουν και να την προφέρουν σωστά, καθώς η αρχαία ελληνική προφορά ήταν μουσική και τονική, δηλαδή τα φωνήεντα προφέρονταν πολύ διαφορετικά απ' ότι προφέρονται στη γλώσσα μας. Δεν έγινε για την απόδοση της νέας (κοινής) ελληνικής γλώσσας, αλλά για τα αρχαία Ελληνικά.
Οι βυζαντινοί μελετητές, γύρω στα 800-850 μ.Χ, όταν και γενικεύτηκε η χρήση των πεζών γραμμάτων (μικρογράμματη γραφή), θεώρησαν καλό να χρησιμοποιήσουν το τονικό σύστημα του Αριστοφάνη του Βυζάντιου, το οποίο όμως δεν είχε πρακτική σημασία για τα βυζαντινά και νέα Ελληνικά. Οι Νεοέλληνες κληρονόμησαν το πολυτονικό σύστημα από τους Βυζαντινούς και για πολλά χρόνια αρκετοί θεωρούν τη χρήση του επιβεβλημένη για τη σωστή γραφή της ελληνικής γλώσσας, θεωρώντάς την, θέμα εθνικό και γοήτρου, αγνοώντας ή αποκρύπτοντας το γεγονός ότι, όχι μόνο είναι περιττό, αλλά και δαπανηρό για την απόδοση της νέας ελληνικής γλώσσας. Η σκέψη για κατάργησή του άρχισε από τα την εποχή της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού, αλλά δεν γενικεύτηκε μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, όπου και ερχόταν αρωγός στο άλλο μείζον θέμα, την κατάργηση της καθαρεύουσας και την υιοθέτηση της δημοτικής.
Κείμενα στα οποία διατυπώνεται το αίτημα για απλοποίηση του τονικού συστήματος μπορούμε να εντοπίσουμε ήδη από το 18ο αιώνα. Πρωτοπόρος στην κίνηση αυτή θα λέγαμε πως είναι ο Νικόλαος Φαρδύς, που το 1884 επιχειρεί σε ένα κείμενο που δημοσιεύει να απαλλάξει την καθαρεύουσα από τους τόνους και τα πνεύματα.
Σε ανάλογες κινήσεις θα προβούν ο Ισίδωρος Σκυλίτσης και ο Αλέξανδρος Πάλλης. Ειδικότερα, ο Ισίδωρος Σκυλίτσης το 1886 θα προτείνει την απάλειψη της ψιλής και της βαρείας, ενώ λίγα χρόνια αργότερα ο Α. Πάλλης θα προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα, μιας και όχι μόνο θα προτείνει, αλλά και θα εφαρμόσει στα κείμενά του την κατάργηση των τόνων και των πνευμάτων.
Το ίδιο πνεύμα, της απλοποίησης δηλαδή του ορθογραφικού και τονικού συστήματος, διακρίνει τα κείμενα και πολλών άλλων γλωσσολόγων και λογοτεχνών που από το 1884 και εξής εμφανίζονται ως θερμοί υποστηρικτές μιας τέτοιας προοπτικής. Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε τον γλωσσολόγο Γεώργιο Χατζιδάκι, που το 1911, αν και ένθερμος αντίπαλος του δημοτικισμού, προτείνει την απλοποίηση του τονισμού στα σχολεία. Ο Χατζιδάκις θα προχωρήσει στην πρόταση αυτή μετά από τη διαπίστωση πως η ορθογραφία και το περίπλοκο σύστημα που εφαρμοζόταν τότε στην εκπαίδευση προκαλούσαν μεγάλα προβλήματα στους μικρούς μαθητές που προσπαθούσαν να μυηθούν στην ελληνική γλώσσα.
Χαρακτηριστική περίπτωση υποστηρικτή του απλοποιημένου τονικού συστήματος αποτελεί και ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης, που το 1913 προτείνει ένα ριζοσπαστικό σύστημα. Ωστόσο ο Τριανταφυλλίδης δε θα επιχειρήσει ποτέ να χρησιμοποιήσει το σύστημα αυτό στα κείμενά του.
Την υιοθέτηση του απλοποιημένου τονικού συστήματος θα υποστηρίξουν με τη σειρά τους, μέσα στα επόμενα χρόνια, και άλλοι άνθρωποι των γραμμάτων και του πνεύματος, μεταξύ αυτών οι Ε. Γιανίδης, Εμμανουήλ Κριαράς, Γ. Θεοτοκάς, Άγγελος Τερζάκης, Βασίλης Ρώτας και πλήθος άλλων γλωσσολόγων και λογοτεχνών.
Εκτός από τους πνευματικούς ανθρώπους, το θέμα φαίνεται να απασχόλησε ιδιαίτερα και την πολιτεία, αν λάβουμε υπόψη μας τις σχετικές κινήσεις που έγιναν διαδοχικά το 1931, το 1938, το 1976 και τελικά το 1982.
Συγκεκριμένα, το 1931 ο τότε υπουργός Παιδείας Γεώργιος Παπανδρέου απευθύνθηκε στις Φιλοσοφικές Σχολές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, καθώς και στην Ακαδημία Αθηνών, και τους ζήτησε να υποβάλουν κάποιες προτάσεις για τη μεταρρύθμιση του ορθογραφικού και του τονικού συστήματος. Τότε ο Παπανδρέου δεν έλαβε καμία απάντηση, αν και, όπως έγινε γνωστό εκ των υστέρων, στη Φιλοσοφική Σχολή της Θεσσαλονίκης και στην Ακαδημία Αθηνών διαμορφώθηκαν κάποιες προτάσεις για το θέμα. Ωστόσο καμία από τις προτάσεις αυτές δεν υπερίσχυσε, ώστε να κατατεθεί στο υπουργείο Παιδείας και να αποτελέσει την αφετηρία για τη μεταρρύθμιση.
Το 1938, και μεσούσης της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά, θα συγκροτηθεί από τον ίδιο το δικτάτορα μια επιτροπή, με επικεφαλής το γλωσσολόγο Μανόλη Τριανταφυλλίδη, που σκοπό είχε να συντάξει τη γραμματική της δημοτικής. Στο πλαίσιο της δραστηριότητας αυτής, η επιτροπή θα προτείνει και την απλοποίηση του τονικού συστήματος, την αντικατάσταση δηλαδή του τόνου με ένα σημάδι και την κατάργηση των πνευμάτων. Ο Μεταξάς ωστόσο θα απορρίψει την πρόταση με το αιτιολογικό ότι, οι θέσεις των μελών της επιτροπής έρχονταν σε αντίθεση με τις θέσεις του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου.
(Τον Νοέμβριο του 1941 ο καθηγητής Ι. Θ. Κακριδής διώκεται πειθαρχικά από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών για την έκδοση βιβλίων του σε μονοτονικό σύστημα. Ηταν τα χρόνια της Κατοχής και της αντικομμουνιστικής προπαγάνδας. Η πράξη του Κακριδή θεωρήθηκε «εθνικώς επιζήμια» και ο ίδιος χαρακτηρίστηκε «άνθρωπος γνωστός για τα αριστερά του αισθήματα» σε μια υπόθεση που έμεινε στην Ιστορία ως η «δίκη των τόνων». Συνδεδεμένο με τον πόλεμο καθαρευουσιάνων και δημοτικιστών και το γλωσσικό ζήτημα, το ζήτημα των τόνων ιδεολογικοποιήθηκε και ταυτίστηκε συχνά με πολιτικές και κοινωνικές διεκδικήσεις. Το 1982 η Πολιτεία με το Π.Δ 207/1982 κατοχύρωσε με νόμο το μονοτονικό, αλλά το πολυτονικό δεν έπαψε να χρησιμοποιείται ιδιωτικά και να εφαρμόζεται από επαγγελματίες εκδότες.)
Η τρίτη, έμμεση, προσπάθεια της πολιτείας να διευθετήσει το θέμα του τονισμού σημειώνεται δύο μόλις χρόνια μετά τη μεταπολίτευση, το 1976, επί πρωθυπουργίας Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ο τότε υπουργός Παιδείας Γεώργιος Ράλλης συγκρότησε μια επιτροπή στην οποία ανέθεσε την εξέταση της νέας γραμματικής. Η επιτροπή αυτή θα εξετάσει και το ζήτημα του τονισμού και μετά από ομόφωνη απόφαση θα εισηγηθεί στην ηγεσία του υπουργείου την καθιέρωση του μονοτονικού συστήματος, εισήγηση που όμως θα σταματήσει μπροστά στους δισταγμούς της πολιτείας να προχωρήσει στην εφαρμογή της.
ό
Ακόμα και στις μέρες μας ωστόσο, το θέμα μοιάζει να μην έχει λήξει. Στον τύπο, τον συντηρητικό κυρίως, επανέρχεται συχνά, όπως συχνά επανέρχεται μεταξύ των γλωσσολόγων και το ζήτημα της τροποποίησης του μονοτονικού (βλ. τις εναλλακτικές προτάσεις των Γ. Μπαμπινιώτη, Ευ. Πετρούνια, Μ. Σετάτου). Είμαστε αναγκασμένοι να θεωρήσουμε τις νεότερες αντιστάσεις στην καθιέρωση του μονοτονικού ακόμα πιο ασθενικές από τις αρχικές.
Για την "δίκη των τόνων" -την δίωξη του καθηγητή Ι.Κακριδή, -παραπέμπουμε τον αναγνωστη στο βιβλίο που αναφέρεται στην παρατιθέμενεη στην αρχή,βιβλιοραφία.
Σήμερα,στην γλώσσα που μιλάμε δεν εμφανίζεται καμία διαφορά στην εκφώνηση φωνηέντων,όπως το όμικρον και το ωμέγα κλπ. και γενικώς η διατήρηση των σημαδιών αυτών δεν φαίνεται απαραίτητη για την ορθή εκφώνση των φωνηέντων,χωρίς αυτό να σημαίνει ότι , είναι εντελώς άχρηστα,.(λ.χ.η δασεία σε ορισμένες λέξεις βοηθά στην ορθή ορθογραφία,: γνωρίζουμε ότι,πρέπει να γράψουμε εφάμιλλος,γιατί το α δασύνεται,) Μερικοί επίσης-παρόλο που βλέπουν ότι, σε γενικές γρμμές η καθέρωση του μονοτονικού συστήματος,συνιστά θετική εξέλιξη- υποστηρίζουν ότι, η κατάργηση του πολυτονικού συστήματος, δημιουργεί πρόβλημα στη μελέτη του ποιητικού ρυθμού (παραδοσιακή «μετρική»), ο οποίος, ως γνωστόν, στηρίζεται στην εναλλαγή τονισμένων και άτονων συλλαβών και έτσι κάθε φορά που κάποιος θέλει να ασχοληθεί με τη μετρική, πρέπει να λαμβάνει υπόψη του άλλους (τους ορθούς) κανόνες τονισμού, διαφορετικούς από αυτούς που χρησιμοποιεί στη γραφή.Επίσης ότι, εξαιτίας της αδυναμίας του συστήματος να καλύψει κάθε πιθανή περίπτωση (για να μη γεμίσει με εξαιρέσεις) προβαίνει άθελά-του σε γλωσσική ρύθμιση. (Πού γίνεται, για παράδειγμα, διάκριση ανάμεσα στο ερωτηματικό «τί» και το σπάνιο αιτιολογικό «τι»; Προφανώς ο γλωσσικός νομοθέτης θεώρησε πως δεν είναι σκόπιμο να προσθέσει μία ακόμα διάκριση για έναν τύπο τόσο σπάνιο όσο το αιτιολογικό «τι». Στην ουσία, δηλαδή, επέλεξε να το αποσιωπήσει..Επίσης ότι ,δεν επιτρέπει στο γραπτό λόγο να αποδοθεί με τη φυσικότητα που θα μπορούσε, αν οι χρήστες της γραφής χειρίζονταν με άνεση τους κανόνες τονισμού. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή που αφορά τα λεγόμενα «πάθη των φωνηέντων» («έκθλιψη», «αφαίρεση» κλπ.). Επειδή ο μέσος χρήστης της γραφής πολύ δύσκολα κατανοεί, θυμάται και χρησιμοποιεί τους προβλεπόμενους κανόνες, προτιμά να γράφει τις λέξεις χωρίς τα επισυμβαίνοντα πάθη, με αποτέλεσμα καμιά φορά να δημιουργούνται ακόμα και ενοχλητικές χασμωδίες.
Δεν υπήρξαν σοβαρές αντιδράσεις- Εξηγήσεις;.(Υποθέσεις)
Στην περίπτωση του μονοτονικού συστήματος , οι υποθέσεις είναι οι μόνες στις οποίες μπορούμε να καταφύγουμε προκειμένου να απαντήσουμε στο ερώτημα γιατί ένα τόσο σημαντικό θέμα δεν απέκτησε από και διά μέσου του Τύπου την έκταση που θα ανέμενε κανείς να έχει στα μέλη της ελίτ: γλωσσολόγους, ανθρώπους των γραμμάτων και του πνεύματος, πολιτισμογράφους.
Η αρχική δέσμευση των μελών της ομάδας που συγκρότησε το υπουργείο Παιδείας ήταν πως δε θα μιλούσαν στα ΜΜΕ αναφορικά με το τι ειπώθηκε και αποφασίστηκε στο πλαίσιο των εργασιών της συγκεκριμένης ομάδας. Από τα μέλη της ομάδας αποφάσισαν να αρθρογραφήσουν μόνο οι Α. Βουγιούκας, Εμμ. Κριαράς, Αλόη Σιδέρη και ο Φ. Κ. Βώρος, όχι για να καταδικάσουν την καθιέρωση του μονοτονικού συστήματος, αλλά για να υποστηρίξουν το είδος του συστήματος που οι ίδιοι πρόκριναν (πλειοψηφίας ή μειοψηφίας), αναπτύσσοντας τα πλεονεκτήματά του και υπογραμμίζοντας τα μειονεκτήματα του «αντιπάλου δέους». Είναι πιθανό λοιπόν πολλά από τα «μέλη» του λεγόμενου πνευματικού κόσμου της χώρας να επέλεξαν να μην εμπλακούν στη «διαμάχη» που είχε ξεσπάσει μεταξύ των ατόμων που συμμετείχαν στην ομάδα εργασίας για το είδος του μονοτονικού συστήματος που θα έπρεπε να εφαρμοστεί.
Το μονοτονικό σύστημα εξάλλου είχε ήδη αρχίσει να χρησιμοποιείται από κάποιες εφημερίδες και να υιοθετείται από συγγραφείς και γλωσσολόγους στα κείμενά τους ακόμα και πριν την επίσημη καθιέρωσή του. Είχε δηλαδή προετοιμαστεί το έδαφος για να γίνει δεκτό, και οι όποιες αντιδράσεις/αντιθέσεις που ίσως να υπήρχαν είχαν ατονήσει με τον καιρό.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως η καθιέρωση του μονοτονικού συστήματος ωφελούσε οικονομικά τους εκδοτικούς οίκους, τις υπηρεσίες του κράτους και τις εφημερίδες, καθώς το κόστος για την έκδοση κειμένων, βιβλίων και εγγράφων στο μονοτονικό σύστημα ήταν πολύ μικρότερο απ’ ό,τι στο πολυτονικό. Επέλεξαν λοιπόν να αποσιωπήσουν το θέμα — ή μάλλον να μην ασχοληθούν ιδιαίτερα με αυτό.
Το μονοτονικό σύστημα διευκόλυνε όμως και τη ζωή των απλών ανθρώπων, αφού πλέον δε θα ήταν υποχρεωμένοι να μαθαίνουν τους κανόνες τονισμού. Το γεγονός αυτό φαίνεται πως περιόρισε τις όποιες αντιδράσεις μεταξύ των πολιτών της χώρας.
Ένας ακόμα λόγος τον οποίο θα μπορούσαμε να επικαλεστούμε προκειμένου να δικαιολογήσουμε το φαινόμενο που λεπτομερώς αναπτύξαμε πιο πάνω είναι και ο χρόνος κατά τον οποίο ψηφίστηκε η σχετική τροπολογία — ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, η ώρα. Το γεγονός ότι, η τροπολογία ψηφίστηκε πολύ μετά τις δώδεκα τα μεσάνυχτα είναι πιθανό να περιόρισε το ενδιαφέρον που έδειξαν τα ΜΜΕ, και κατ’ επέκταση το κοινό των ΜΜΕ και οι άνθρωποι που ασχολούνται με γλωσσολογικού περιεχομένου θέματα.
Ακούστηκαν αρκετά για θεωρίες «συνωμοσίας» (είτε των οικονομικών παραγόντων είτε των πνευματικών τους εκπροσώπων είτε της δημοσιογραφίας). Δεδομένου ότι, η αρχική υπόθεση ―ότι το μονοτονικό είναι ένα σημαντικό ζήτημα, ικανό να εγείρει συνειδήσεις― δεν επαληθεύτηκε, το απλούστερο θα ήταν να υποθέσει κανείς ότι ,η αρχική υπόθεση απλώς ήταν εσφαλμένη. Ότι, δηλαδή η καθιέρωση του μονοτονικού συστήματος παρουσιάστηκε ως σοβαρό ζήτημα, αλλά ποτέ δεν ήταν.
Συμπέρασμα που πιθανόν επιδέχεται κι άλλες ερμηνείες.
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Στην ομάδα,έχει ακουσθεί η γνώμη,ότι (πρέπει να )μάς ενδιαφέρουν οι «γνώσεις» και οι απόψεις,που προσδιορίζουν-καθοδηγούν ,έμμεσα η άμεσα τη στάση μας, τη συμπεριφορά μας.
Ετσι λοιπόν θα ήταν,απόλυτα θεμιτή, συνεπής και εύλογη η ερώτηση, για το τι προσφέρει ένα κείμενο σαν το προκείμενο,ιδίως όταν οι απόψεις που αποτυπώνει, είναι πολλές φορές διιστάμενες μεταξύ τους,και σε κάθε περίπτωση,δεν μπορούν να θεωρηθούν πάντοτε ως αποδεδειγμένες και γενικώς αποδεκτές .
Θα μάς επιτραπεί, μια απολογία, στηριζόμενη,σε πολλές γραμμές,απολογία που θα περιλαμβάνει και μερικές « ασύνδετες» και ενίοτε και αντιφατικές,τουλάχιστον επιφανειακώς, μεταξύ τους και « αυθαίρετες» και(τουλάχιστον από πρώτη και βιαστική θεώρηση)«εκτός θέματος»προτάσεις.
Α.-Η έμφυτη ροπή προς τη γνώση,το ένστικτο τής περιέργειας και η επιθυμία τού σκεπτόμενου ανθρώπου,να γνωρίσει την ιστορία του, γενικώτερα να γνωρίσει, θα ήταν μια αρκετή εξήγηση. Ο άνθρωπος ενεργεί κατά φύση,και επομένως είναι σε αρμονία με τον εαυτό του,όταν ρέπει προς την μάθηση πολλές φορές έξω από κάθε ιδιοτέλεια,έξω από τη προσδοκία οποιουδήποτε πρακτικού αποτελέσματος.(Θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί,και η ερώτηση θα ήταν ιδιαίτερα γόνιμη,γιατί τάχα,να τέθηκε,γιατί τάχα να υπάρχει, αυτή η « ανιδιοτελής « ροπή πρός τη μάθηση).Κάτι ανάλογο συμβαίνει με τη βασική, έρευνα στη φυσική,κάτι ανάλογο συμβάνει με τα καθαρά μαθηματικά.(Λ.χ.η απόδειξη τού θεωρήματος τού Φερμά,συνιστά κλασσική περίπτωση,και ασφαλώς δεν είναι η μόνη)
Επομένως η έρευνα και η μελέτη για το θέμα τής Γλώσσας, μπορεί ανέτως να εντάσσεται στο ένστικτο τής περιέργειας για τον επί πλέον λόγο,ότι, εδώ η γνώση,συνδέεται άρρηκτα και άμεσα με τον άνθρωπο. Σε τελευταία ανάλυση είναι ίσως ( και)θέμα αυτογνωσίας.
Β.-1α Εχει εκτεθεί ήδη η σημασία τής γλώσσας για την διακίνηση ιδεών , και την συλλογή και διατήρηση πληροφοριών και για την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων,καθώς και για αυτονόητη την σημασία τής επικοινωνίας,που συνιστά μια από τις ελπίδες τής ανθρωπότητας(ίσως και τού Σύμπαντος). Κάθε προσπάθεια να διευκολυνθεί η επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων,είναι σύμφωνη με τη φύση,με τον προορισμό τού ανθρώπου. Στη «μικρή» κλιμακα τής καθημερινότητας, η γλώσσα διευκολύνει την επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ ανθρώπων.Αυτό και μόνον αρκεί για να προκύψει η σημασία της. Για την σημασία της καλής χρήσης της γλώσσας, παραπέμπουμε στα όσα σχετικώς λέγει ο μΠαπανούτσος,όπως αυτά αναφέρονται στην αρχή τουπονήματος.
Σημειώνουμε και πάλι ότι η μη ικανοποιητική γνώση τής γλώσσας,από ένα άτομο ή από μια ομάδα,μπορεί να οδηγήσει στην περιθωριοποίηση και απομόνωση.
.β.Υπενθυμίζουμε τη σκέψη τού ιστορικού και καθηγητού Ηαrari που θεωρεί ώς πιθανό το μυστικό τής επιτυχίας του homo sapiens να έγκειται στη γλώσσα του,
.γ.- Η Γλώσσα είναι επίσης στοιχείο προσδιορισμού ή αυτοπροσδιορισμού ομάδας ανθρώπων.
Η γλώσσα μερικές φορές εγκαθιδρύει όρια και φραγμούς στην επικοινωνία μεταξύ κοινωνικών ομάδων τα μέλη των οποίων ομιλούν διαφορετικές γλώσσες ή διαφορετικές διαλέκτους τής ίδιας γλώσσας και η επιβολή τής γλώσσας ή διαλέκτου μιάς ομάδας επί μιάς άλλης,μπορεί να αποτελέσει το μέσον με το οποίο μια ομάδα ή ένας λαός επιβάλλεται σε κάποια ή κάποιον άλλο.
.δ- Το πώς η γλώσσα οργανώνει τη ζωή,τους θεσμούς και τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων εξετάζεται από την ιδεολογία τής γλώσσας.
.ε-Τα θέματα αυτά εμφανίζονται αρκετά σοβαρά και επείγοντα,σε μια περίοδο που ορισμένες κυβερνήσεις συνδέουν ορισμένες μειονοτικές ομάδες με τις γλώσσες τους, με την τρομοκρατία.
2.- Η γλώσσα όμως είναι κάτι πολύ περισσότερο από τα παραπάνω.Είναι εργαλείο για τη γνώση(Τα ζώα επικοινωνούν χωρίς να έχουν γλώσσα – γι΄αυτό και για μερικούς η γλώσσα,από εξελικτική άποψη, κρίνεται ως πολυτέλεια,) «Τα όρια τής γλώσσας μου, είναι τα όρια τού κόσμου μoυ» είπε ο Wittgenstein και σχεδόν ταυτόσημος ο Θεοδωρακόπουλος γράφει πώς η πραγματικότητα είναι αδύνατο να νοηθεί έξω και πέρα από τη Γλώσσα τού ανθρώπου και φυσικά χωρίς τη νόησή.Και συνεχίζει: « Δεν είναι λοιπόν μια πραγματικότης αυτή καθ΄εαυτήν την οποία συλλαμβάνουμε με τη γλώσσα μας και με τη σκέψη, που παρακολουθεί τη γλώσσα αλλά είναι μια πραγματικότης που μορφώνεται ,με τη γλώσσα και τη σκέψη» άποψη που τονίζει ασφαλώς την σημασία τής Γλώσσας και τής νόησης και θυμίζει τον Παρμενίδη(«Το γάρ αυτό νοείν εστίν τε και είναι»)
(Και όλα αυτά παρά τις επιφυλάξεις που ο γράφων---που ασφαλώς δεν παραγνωρίζει την χρησιμότητα τής σημερινής γλώσσας και νόησης,--- έχει ως προς τις ικανότητες γλώσσας και νόησης,να (συλλάβουν την πραγματικότητα) και ιδίως να την περιγράψου
3. Πλήγμα και καταστροφή τής Γλώσσας, επάγεται μείωση ή και εξαφάνιση τής ελευθερίας τής σκέψης( : και παρεμποδίζει την εξέλιξη τού ανθρώπου) και τής έκφρασης,περιορισμό τής ελευθερίας τής συνειδήσεως, προοίμιο για την εξαφάνιση των δικαιωμάτων τού ανθρώπου και εδραίωση ολοκληρωτικών συστημάτων διακυβερνήσεως.Η Γλώσσα,έχει άμεση σχέση με την ελεύθερη σκέψη,με την ελευθερία.Πλούσιο λεξιλόγιο ευνοεί και προάγει την ελεύθερη, σκέψη,η λεξιπενία την περιορίζει και τη φαλικιδεύει
Αναφερόμενοι και πάλι στο“1984” τού Orwell, παραθέτουμε ένα συγκλονιστικό-ίσως τραγικό στην υπερβολή ,αλλά και προφητικό και αποκαλυπτικό- απόσπασμα,αντιγράφοντας από σχετική μετάφραση τού Ν.Μπάρτη,Εκδόσεις Κάκτος 1978.
«Στον αυτοματισμό και στην αχρήστευση τής σκέψης βοηθούσε και το γεγονός ότι, υπήρχε πολύ μικρή εκλογή στις λέξεις. Το λεξιλόγιο τής Νέας Ομιλίας, σε σύγκριση με το δικό μας, ήταν πολύ μικρό, και αναζητούσαν διαρκώς καινούργιους τρόπους να το λιγοστέψουν πιο πολύ. Η Νέα Ομιλία διέφερε πραγματικά από όλες τις άλλες γλώσσες σε τούτο: κάθε χρόνο γινόταν πιο φτωχή, αντί να εμπλουτίζεται. Κάθε αφαίρεση που τής έκαναν ήταν κέρδος, γιατί όσο λιγότερη ευχέρεια έχει κανείς να διαλέξει ανάμεσα σε λέξεις, τόσο μικρότερος είναι ο πειρασμός να σκεφθεί. Έλπιζαν να δη¬μιουργήσουν τελικά μια ομιλία που θα έβγαινε από το λαρύγγι χωρίς καμιά συμμετοχή τού εγκεφάλου»
4.-Αν επιβεβαιωθεί η άποψη ,ότι,ο ανθρώπινος λόγος δυνατόν να επιδρά στο DNA , όπως δηλώνουν ρώσοι επιστήμονες,βρισκόμαστε μπροστά σε μια (πρόσθετη και) συγκλονιστική σημασία,που έχει η ανθρώπινη γλώσσα.
- 5. Η Γλώσσα συνδέεταιι ,αποδεικνύει και υποδεικνύει μια πορεία τού ανθρώπου, προς τον διαχωρισμό του, (ασφαλώς όχι εγωιστικό,αλαζονικό και αυτάρεσκο) από τα άλλα έμβια όντα ,ως προς τις ευθύνες του,μια πορεία προς την συνεργασία με τον συνάνθρωπο, μια πορεία προς τον στοχασμό,προς αυξανόμενη συνειδητότητα,προς την «Μεγάλη Ενωση».
6.- Αν είναι ορθή η άποψη(στην οποία προσχωρούμε και που ο υλιστικός δαρβινισμός αποδεικνύεται ανίκανος να πολεμήσει αποτελεσματικώς ) το ότι,η γλώσσα συνιστά έμφυτη και σε κάθε περίπτωση καθαρώς ανθρώπινη ικανότητα ,και καθαρώς ανθρώπινο χαρακτηριστικό, (και δώρο; )για τον άνθρωπο, δικαιούμαστε, να επιμείνουμε στην επισήμανση τής προνομιακής αυτής θέσης τού ανθρώπου στον κύκλο τής ζωής,στο Σύμπαν,να αναζητήσουμε τον λόγο τής προνομιακής αυτής θέσης, την ευθύνη που απορρέει απ΄αυτήν και ενδεχομένως , να υποθέσουμε (αν μη ) και να αποδεχθούμε την ύπαρξη ενός ευφυούς σχεδιασμού, και ενός σκοπού, στην οργάνωση τής ζωής, αναφορικώς με την ανθρώπινη παρουσία,με όλες τις προεκτάσεις που οι σκέψεις αυτές συνεπάγονται.
Ακόμη και εάν δεχθούμε,ότι,στον ευφυή αυτό σχεδιασμό, προβλέπεται η υλοποίησή του μέσω τής φυσικής επιλογής. .
7.- Ενασχολήσεις τέτοιου είδους, οξύνουν τον νου, στοιχείο και εφόδιο απαραίτητο για την πορεία και εξέλιξη τού ανθρώπου .Εχει λ.χ.αποδειχθεί ότι, ο πολύγλωσσος,υπερέχει σε συλλογή πληροφοριών. Ενας « δίγλωσσος» εγκέφαλος,δεν είναι βεβαίως κατανάγκη,ένας εξυπνότερος εγκέφαλος,αλλά αποδεικνύεται πιο ευέλικτος,και πιο δημιουργικός.
Δ.-(Ειδικώς για την Ελληνική Γλώσσα).Για μας τους Ελληνες,η σύνδεσή μας με την Ελληνική Γλώσσα και μέσω αυτής με την Ελληνική σκέψη,συνιστά σπουδαίο συνεκτικό κρίκο,και χωρίς υπερβολή βάση για επιβίωση,ενώ η επισήμανση τής ιδιαιτερότητας της,ασφαλώς τονίζει την αυτοπεποίθησή των Ελλήνων ως ενιαίου Λαού,στοιχείο απαραίτητο στην δύσκολη πορεία του,και επίσης την μεγάλη ευθύνη του, να τιμήσει και να συνεχίσει μια παράδοση. Εδικώτερα σε συνάφεια με την υπεράσπιση μιάς «ελληνικής» θέσεως, ως προς την καταγωγή τής Ελληνικής γλώσσας, ανακύπτει μια υποχρέωση:Τής έμπρακτης ,συνεπούς και συνεχούς προσπάθειας διαφύλαξης τής ελληνικής γλώσσας, που ηχεί ισοδύναμα με τη διαφύλαξη τής ελληνικής ταυτότητας,δηλαδή τής διαφύλαξης τής ελληνικής κληρονομιάς, τού ελληνικού πνεύματος,τού ελληνικού πολιτισμού, (διαφύλαξης) που τολμούμε να προσθέσουμε αφορά ολόκληρη την ανθρωπότητα).
Ε.-1α.-Το Σύμπαν συνιστά μια ολότητα τής οποίας κάθε τμήμα βρίσκεται σε επικοινωνία και σε σχέση αλληλεπίδρασης-επικοινωνίας, με το άλλο,όσο απομεμακρυσμένο και αν είναι αυτό.Η άποψη αυτή,που ήταν άλλοτε (κυρίως)σκέψη των μυστικών,ευρίσκει σήμερα ικανό έρεισμα στη φυσική.
β.- Δεν νοείται λειτουργία τού Σύμπαντος χωρίς την επικοινωνία αυτή. Και η Γλώσσα το ολιγώτερο-συμβολίζει,ευνοεί,και υποδεικνύει μια επικοινωνία. Ο άνθρωπος είναι αναπόσπαστο τμήμα τού Σύμπαντος.Η συμπαντική λειτουργία προυποθέτει (και απαιτεί)και για τον άνθρωπο ,επικοινωνία.Η «σωστή» ύπαρξη και συμπεριφορά τού ανθρώπου, συμβαδίζει με τη δυνατότητα επικοινωνίας του με άλλον άνθρωπο,με άλλη συνείδηση, με το όλο. Ανάμεσα στον Ανθρωπο και το Σύμπαν,υπάρχει μια αμφίδρο μη σχέση.Δεχόμαστε ενέργεια και την ανταποδίδουμε.Την λειτουργία αυτή πρέπει να υπηρετούμε.Να γίνουμε ενέργεια,να επιστρέφουμε ενέργεια –αγάπη.
2.-Ο άνθρωπος λαμβάνει ορθή γνώση τής ύπαρξής του,και τής ορθής λειτουργίας του, και ενεργεί κατά φύση,όταν αισθάνεται ότι, αποτελεί μέρος μιάς αδιάσπαστης ολότητος,και συμπεριφέρεται σύμφωνα με την παραδοχή αυτή,όταν υπηρετεί την ολότητα,όταν επικοινωνεί με τον συνάνθρωπό του. Η ετυμολογία τής ελληνικής λέξεως πρόσωπο αποδεικνύει την αλήθεια αυτή.Αυτή άλλωστε είναι η έννοια τής Αγάπης,(:δηλαδή η έννοια τού Θεού.)Ο απομωνομένος συνειδητά άνθρωπος,είναι έξω από τη φύση και τον προορισμό του.Προδίδει(τουλάχιστον τον εαυτό του).Ο Γιόγκι των Ιμαλαίων, δεν αντιστρατεύεται την άποψη αυτή,αλλά η περίπτωση αυτή,δεν θα αντιμετωπισθεί στο προκείμενο πόνημα.
3.α-Ο πόθος τού ανθρώπινου νού, τής ανθρώπινης συνείδησης,να έρθει σε επαφή,με άλλη νοημοσύνη,με άλλη συνείδηση,είναι διαρκής,γιατί βρίσκεται μέσα στη φύση τού ανθρώπου, τοποθετείται μέσα στην προσπάθειά του αναζήτησης τής έννοιας τής ολότητας,τής ενότητας,τής καταπολέμησης μιάς μοναξιάς,στην προσπάθεια να δικαιολογήσει και δικαιώσει την ύπαρξή του.
. β.Ο πόθος αυτός( ίσως πρέπει να ) υπερβαίνει τα όρια τού πλανήτη μας. Από επιστήμονες τής λογικής,όπως ο Hans Freudental,προτάθηκε ολόκληρη γλώσσα, για διαστρική επικοινωνία,η «lincos»(:Language for interstellar Communications).Η σκέψη είναι να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα με περιορισμένο αρχικώς λεξιλόγιο,απαραίτητο για απλές μαθηματικές σχέσεις,με την προοπτική να εξελιχθεί,σε κυρίαρχο μέσο ομιλίας .
3. Επικοινωνία σημαίνει,ενεργητική,δυναμική στάση,σημαίνει παροχές στον συνάνθρωπο, σε όλα τα επίπεδα. φυσικό, συναισθηματικό,νοητικό.Χωρίς αυτό το περιεχόμενο, δεν νοείται.
(Περισσότερα στο Παράρτημα” Communication: What Is the Relationship between Language and Culture?)
Αγία Τριάδα/Βόλος………………έως 28-11-2017
Γ.Α.ΚΟΥΚΟΥΒΙΝΟΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Human Speech Dramatically Alters DN
In recent years, Russian scientists have embarked on truly groundbreaking DNA research that will change the world and your health forever. In an astonishing experiment, these scientists proved that the human body's DNA can easily be reprogrammed by human speech. That's right: words alone can alter the expression of your DNA.
In this remarkable experiment, words and phrases were spoken and modulated on specific frequencies—and the reprogramming effect on DNA was literally shocking. It was as though these scientists had simply "cut and pasted" the desired programming onto a human DNA molecule, and in so doing they successfully repaired damaged DNA or reprogrammed the human genome altogether.
In many ways, the Russian scientists owe their discovery to the earlier, pioneering work of Dr. Bruce H. Lipton, a world-renowned leader in cellular biology and quantum physics research, and bestselling author of The Biology of Belief.
In his cutting-edge work, Lipton proved that you can "rewrite" the way your genes express themselves. In so doing, you can cause cancer cells (or any abnormal or mutated cells) to act like normal human cells.
Proof: In one of Dr. Lipton's most important experiments, he proved that when he took a "sick" cancer cell from a "sick" body, and transferred it to a healthy environment, the cell recovered quickly and behaved normally. And in ongoing epigenetic trials, half the patients are in complete remission from cancer!
More Proof: The findings of Russian scientists are "already being applied in some European academic hospitals with great success on various skin cancers. The cancer is cured without any remaining scars." They have also been able to influence cellular metabolism and even remedy genetic defects.
This is truly the most promising research conducted in the last century. If you can actually program your DNA to create a healthy body in as little as 2 minutes, you can accomplish virtually any health goal. What's even more unbelievable is that doing so is far easier than you would imagine.
This research proves beyond any doubt that your genetic destiny and health outcomes are not fixed or pre-determined. Your family's genes don't have to sentence you to a lifetime of sickness and disease. There are simple ways to switch "off" your faulty inherited genes and switch "on" the genetic activity leading to a healthy, vibrant life.
The secret is contained in the most revolutionary and important new field of science: epigenetics.
What is Epigenetics?
In your body, you have "epigenes" that attach to your cells. These epigenes have control over and above the genes (or DNA) inside your cells. In other words, your genes are the "hardware" and your epigenes are the "software" that tell them what to do.
Epigenetics: The Science of the Future
The prefix "epi" means above—as in "above the genes."
Epigenetic scientists are now documenting how anyone can use epigenetics to "rewrite" the way their genes express themselves—and this in turn leads to spontaneous remission from diseases such as cancer, heart disease, and diabetes.
By harnessing the power of epigenetics, you can...
Create a conscious channel of communication with your DNA through spoken words, phrases and frequencies
Escape from being a "victim" of inheriting or developing abnormal genes—instead you can change those genes to eradicate disease and pass on normal genes to the next generation
Deactivate Your "Bad" Genes And Take Control of Your Health
Your DNA contains your genetic code. It has always been considered the "blueprint" of your life—something over which you thought you had no control whatsoever. Your genes are like a set of cards dealt to you in a card game. things, your genes can...
But now, epigenetics offers a life-changing opportunity for you to have better genes than the ones you were born with.
How Epigenetics Re-Programs Your DNA in Just 2 Minutes
A recent study from the Institute of HeartMath has entirely overturned the expired notion that DNA is permanently fixed and unchangeable. In the study, human DNA was placed in a sealed test tube. Test subjects who were trained to generate focused feelings were able to intentionally cause a change in the shape of the DNA.
Μετάφραση από το διαδίκτυο
Η ανθρώπινη ομιλία αλλάζει δραματικά το DN
Τα τελευταία χρόνια, οι Ρώσοι επιστήμονες έχουν ξεκινήσει μια πραγματικά πρωτοποριακή έρευνα DNA που θα αλλάξει τον κόσμο και την υγεία σας για πάντα. Σε ένα εκπληκτικό πείραμα, αυτοί οι επιστήμονες απέδειξαν ότι το DNA του ανθρώπινου σώματος μπορεί εύκολα να επαναπρογραμματιστεί από την ανθρώπινη ομιλία. Αυτό είναι σωστό: μόνο οι λέξεις μπορούν να αλλάξουν την έκφραση του DNA σας.
Σε αυτό το αξιοσημείωτο πείραμα, λέξεις και φράσεις μιλήθηκαν και διαμορφώθηκαν σε συγκεκριμένες συχνότητες - και το επαναπρογραμματιστικό αποτέλεσμα στο DNA ήταν κυριολεκτικά συγκλονιστικό. Οι επιστήμονες απλά είχαν "κόψει και επικολληθεί" τον επιθυμητό προγραμματισμό πάνω σε ένα ανθρώπινο μόριο ϋΝΑ και με αυτό τον τρόπο αποκατέστησαν με επιτυχία το κατεστραμμένο DNA ή επαναπρογραμματισμό του ανθρώπινου γονιδιώματος εντελώς.
Με πολλούς τρόπους, οι Ρώσοι επιστήμονες οφείλουν την ανακάλυψή τους στο παλαιότερο, πρωτοποριακό έργο του Δρ Bruce H. Lipton, ενός παγκοσμίου φήμης ηγέτη στην κυτταρική βιολογία και την κβαντική φυσική έρευνα, και του bestselling συγγραφέα της The Biology of Belief.
Στο τελευταίο έργο του, η Lipton απέδειξε ότι μπορείτε να "ξαναγράψετε" τον τρόπο με τον οποίο εκφράζονται τα γονίδιά σας. Με τον τρόπο αυτό, μπορείτε να προκαλέσετε καρκινικά κύτταρα (ή τυχόν μη φυσιολογικά ή μεταλλαγμένα κύτταρα) να δρουν όπως τα φυσιολογικά ανθρώπινα κύτταρα.
Απόδειξη: Σε ένα από τα σημαντικότερα πειράματα του Δρ. Lipton, απέδειξε ότι όταν πήρε ένα «άρρωστο» καρκινικό κύτταρο από ένα «άρρωστο» σώμα και τον μεταβίβασε σε ένα υγιές περιβάλλον, το κύτταρο ανέκτησε γρήγορα και συμπεριφέρθηκε κανονικά. Και στις συνεχιζόμενες επιγενετικές δοκιμές, οι μισοί ασθενείς βρίσκονται σε πλήρη ύφεση από τον καρκίνο!
Περισσότερα αποδείξεις: Τα ευρήματα των Ρώσων επιστημόνων «εφαρμόζονται ήδη σε ορισμένα ευρωπαϊκά ακαδημαϊκά νοσοκομεία με μεγάλη επιτυχία σε διάφορους καρκίνους του δέρματος. Ο καρκίνος θεραπεύεται χωρίς οποιεσδήποτε υπόλοιπες ουλές». Μπορούν επίσης να επηρεάσουν τον κυτταρικό μεταβολισμό και ακόμη και να θεραπεύσουν τα γενετικά ελαττώματα.
Αυτή είναι πραγματικά η πιο ελπιδοφόρα έρευνα που διεξήχθη τον περασμένο αιώνα. Αν μπορείτε πραγματικά να προγραμματίσετε το DNA σας για να δημιουργήσετε ένα υγιές σώμα σε μόλις 2 λεπτά, μπορείτε να πετύχετε σχεδόν οποιοδήποτε στόχο υγείας. Αυτό που είναι ακόμα πιο απίστευτο είναι ότι αυτό είναι πολύ πιο εύκολο από ό, τι θα φανταστείτε.
Η έρευνα αυτή αποδεικνύει πέρα από κάθε αμφιβολία ότι το γενετικό σας προορισμό και τα αποτελέσματα της υγείας σας δεν είναι σταθερά ή προκαθορισμένα. Τα γονίδια της οικογένειάς σας δεν πρέπει να σας καταδικάσουν σε μια ζωή ασθένειας και ασθένειας. Υπάρχουν απλοί τρόποι για να απενεργοποιήσετε τα ελαττωματικά κληρονομικά γονίδια και να μεταβείτε στη γενετική δραστηριότητα που οδηγεί σε μια υγιή, ζωντανή ζωή.
Το μυστικό περιέχεται στο πιο επαναστατικό και σημαντικό νέο πεδίο της επιστήμης: επιγενετική.
Τι είναι η επιγενετική;
Στο σώμα σας, έχετε "epigenes" που προσκολλώνται στα κύτταρά σας. Αυτά τα επιγενή έχουν έλεγχο πάνω και πάνω από τα γονίδια (ή το DNA) μέσα στα κύτταρα σας. Με άλλα λόγια, τα γονίδιά σας είναι το "υλικό" και τα επιγενή σας είναι το "λογισμικό" που τους λέει τι πρέπει να κάνουν.
Επιγενετική: Η επιστήμη του μέλλοντος
Το πρόθεμα "epi" σημαίνει παραπάνω-όπως στο "πάνω από τα γονίδια".
Οι επιγενετικοί επιστήμονες τεκμηριώνουν τώρα πώς μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει επιγενετικά για να «ξαναγράψει» τον τρόπο με τον οποίο τα γονίδιά τους εκφράζονται - και αυτό με τη σειρά του οδηγεί σε αυθόρμητη ύφεση από ασθένειες όπως ο καρκίνος, οι καρδιακές παθήσεις και ο διαβήτης.
Χρησιμοποιώντας την δύναμη της επιγενετικής, μπορείτε ...
Δημιουργήστε ένα συνειδητό κανάλι επικοινωνίας με το DNA σας μέσω προφορικών λέξεων, φράσεων και συχνοτήτων
Αποδράστε από το να είστε θύμα κληρονομίας ή ανάπτυξης μη φυσιολογικών γονιδίων - αντ 'αυτού μπορείτε να αλλάξετε αυτά τα γονίδια για να εξαλείψετε την ασθένεια και να περάσετε τα φυσιολογικά γονίδια στην επόμενη γενιά
Απενεργοποιήστε τα "κακά" γονίδια σας και αναλάβετε τον έλεγχο της υγείας σας
Το DNA σας περιέχει τον γενετικό σας κώδικα. Έχει πάντα θεωρηθεί το "σχέδιο" της ζωής σας - κάτι πάνω στο οποίο νομίζατε ότι δεν έχετε καθόλου έλεγχο. Τα γονίδιά σας είναι σαν ένα σύνολο καρτών που σας μοιράζονται σε ένα παιχνίδι καρτών. τα πράγματα, τα γονίδιά σας μπορούν ...
Αλλά τώρα, η επιγενετική προσφέρει μια ευκαιρία που αλλάζει τη ζωή για να έχετε καλύτερα γονίδια από αυτά με τα οποία γεννήσατε.
Πώς η επιγενετική αναδημιουργεί το DNA σας σε μόλις 2 λεπτά
Μια πρόσφατη μελέτη από το Ινστιτούτο HeartMath ανέτρεψε εντελώς την εξερχόμενη αντίληψη ότι το DNA είναι μόνιμα σταθερό και αμετάβλητο. Στη μελέτη, το ανθρώπινο ϋΝΑ τοποθετήθηκε σε σφραγισμένο δοκιμαστικό σωλήνα. Τα πειραματόζωα που εκπαιδεύτηκαν για να δημιουργήσουν εστιασμένα συναισθήματα ήταν σε θέση να προκαλέσουν σκόπιμα μια αλλαγή στο σχήμα του DNA.
---------------------------------------------------------------
-The biggest vocabulary?
There's no meaningful way to show that "English has the most words of any language"
Johnson
Jun 23rd 2010
by R.L.G. | NEW YORK
STEPHEN FRY, whom I always enjoy, makes a claim
[English] certainly has the largest vocabulary ... by a long, long, long long, way. Rather as China is to the rest of the world in population, English is in the population of its words.
There's a longish answer. For the summary version, skip to the end. For the really short version, though, the answer is "Sorry, Mr Fry." English is certainly rich in vocabulary, but this claim is nearly always made by enthusiastic lovers of English who don't really know how the many varieties of language beyond English work. It's not that another language has more words. The comparison simply can't be made in any agreed apples-to-apples way.
The simplest problem is inflection. Do we count "run", "runs" and "ran" as separate?
The next problem is multiple meanings. "Run" the verb and "run" the noun: one or two? What about "run" as in the long run of a play on Broadway? Different enough from a jog around the park for its own entry? Different enough from a run in cricket?
Do we count compounds? Is "home run" one word or two? Are the names of new chemical compounds, which could virtually infinite, words? What role does mere orthographic convention play? Is "home run" two words, but "homerun" (as it's often written) one? What sense does that make?
These may seem to be quibbles, but discussing other languages, they become fundamental. Some languages inflect much more than English. The Spanish verb has dozens of forms—estoy, estás, está, "I am," "you are," "he is" and so on. Some languages inflect much less. (Chinese is famously ending-free). So whether we count inflected forms will have a huge influence on final counts.
Moreover, many languages habitually build long words from short ones. German is obvious; it is a trifle to coin a new compound word for a new situation, as mentioned here. Are compounds new words? Is the German Unabhängigkeitserklärung, "declaration of independence", one word? It's certainly written that way in German. Given the possibilities for compounds, German would quickly outstrip English, with new legitimate German "words", which Germans would accept without blinking, coined every day. Just one quick glance at the Frankfurter Allgemeine Zeitung's home-page finds Abschiedsvorstellung ("leave-taking performance", about South Africa putting on a display for the departing French in the World Cup), Weltmarktführer ("world market leader"), Stromtarifrechner("electricity bill calculator") and so on. There's no reason to say "it's incredible how the Germans have a word for 'leave-taking performance'," because to create such words ad hoc is banal in German. This is even truer for Turkish, mentioned in that posting above. It not only crams words together but does so in ways that make whole, meaningful sentences. "Were you one of those people whom we could not make into a Czechoslovak?" translates as one word in Turkish. We write it without spaces, pronounce it in one breath in speaking, it can't be interrupted with digressions, and so forth.
So Turkish and German and a host of others like them have "more words" than English. And no fair disallowing Turkish and German's flexible word-coinage. If we do that, we have to throw out English compounds, too; no "shoelace", "windowsill", "phrasebook", "boatswain" and so on. We'd also have to throw out foreign-derived compounds like "television" and "geography". A mess.
What about a claim like "English has more basic words" or "word roots" or some such? Now we're in the territory of what linguists call "morphemes", usable roots or pieces of words. But in the domain of morphemes we also have to include "un-" as a morpheme, and "methyl-" and many other things that traditionalists wouldn't include under "words", and it's not at all clear English has the largest number of them either. Meanwhile, this disadvantages the Semitic languages like Arabic and Hebrew. They use a smallish number of three-letter roots to coin huge numbers of words. ktb has the basic "to write", but it generates at least 30 words (many of them, like verbs, inflecting into many more forms still). These take up two full pages in my dictionary, from katib, "writer", to istiktab, "dictation". So counting only "roots" or "basic words" gets us nowhere either, since counting ktb just once would be senseless.
What if we just asked "which language has the biggest dictionary?" Again, that will differ for many reasons unrelated to lexical richness. Which country has the best-developed dictionary industry? The best archives? Do you count obsolete words? Dialectal ones? How many scientific words are included? Going back to our foreign languages, Germans don't put Stromtarifrechner in the dictionary because its meaning is easily pieced together from its parts, and including every plausible compound would make the dictionary the size of the Encyclopedia Galactica. (I could coin a new word right now: Wortschatzprahlerei, "vocabulary boasting", to describe what Mr Fry was up to.) Spanish dictionaries won't have separate entries for "estoy" and "estás". Chinese people don't even deal primarily with our concept of "word"—their basic unit is the single one-syllable character, even though these are quite often combined into words. Zhongguo (中国) is "China". You can't just go looking for "Zhongguo" in the dictionary, though. You look up zhong (中, middle), and the entry will tell you what 中 combines with to get different meanings. Part of Chinese education is learning what characters mean when used together. They are printed with no spaces. Does that mean Zhongguo isn't a word?
We could go on in this vein for quite a while, but that will do for now. If I had to give a short answer to the question "does English have the biggest vocabulary?," I'd say "Who cares?" English is a rich and beautiful language, not least because England has been conquered by Vikings and Normans, and has happily been open to foreign influence through its history. We know more of its wonderful rare words because English has been written for over a thousand years, and its many dialects are well described. That's good enough for me. We shouldn't need it to have the biggest vocabulary—which can't be defined in any sensible way—to enjoy it.
-----------------------------------------------------------------------=====================================
Η Μαρία Κακριδή-Φερράρι λέκτορας Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, λέγει:-
«Αξιολογούνται άραγε οι γλώσσες; Υπάρχουν δηλαδή γλώσσες επαρκείς και ανεπαρκείς, πολιτισμένες και πρωτόγονες, γλώσσες πλούσιες και φτωχές, ανώτερες και κατώτερες που θα αντιστοιχούσαν κατά συνέπεια σε ανώτερες και κατώτερες φυλές; Υπάρχουν ασφαλή επιστημονικά κριτήρια για τέτοιου είδους κατατάξεις; Για τους Έλληνες ομιλητές φαίνεται ότι τα ερωτήματα αυτά είναι λυμένα, και μάλιστα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για την ελληνική γλώσσα. Θεωρούμε τη γλώσσα μας από τις πλουσιότερες του κόσμου και, μολονότι η διάκριση αυτή αφορά την αρχαία ελληνική, αγκαλιάζει οπωσδήποτε και τη νέα, τουλάχιστον όποτε υπάρξει αμφισβήτηση του κύρους της από τους ξένους.
Η γλωσσολογία, ωστόσο, έχει διαφορετική γνώμη ως προς το γενικότερο ζήτημα της αξιολογικής κατάταξης των γλωσσών. Κάθε γλώσσα, ως σύστημα επικοινωνίας των χρηστών της, θεωρείται απολύτως αυτάρκης για την κοινωνία που τη μιλά. Όσα στοιχεία (ήχους, λέξεις, δομές) χρειάζονται π.χ. οι αυτόχθονες της Αυστραλίας που μιλούν την άγνωστη σ' εμάς γλώσσα Ίλγκαρ για να εκφράσουν τις έννοιες που τους ενδιαφέρουν και τις σχέσεις μεταξύ των εννοιών, τόσα και έχουν επιλέξει για τη γλώσσα τους. Το ίδιο και οι Άγγλοι, οι Κινέζοι, οι Έλληνες κ.ο.κ. Δεδομένου λοιπόν ότι κάθε γλώσσα καλύπτει επαρκώς τις ανάγκες της κοινότητας που τη χρησιμοποιεί, όλες οι γλώσσες θεωρούνται καταστατικά ισότιμες. Η γλωσσολογία δεν δέχεται ότι υπάρχουν φυσικές γλώσσες «ανεπαρκείς», «πρωτόγονες» ή «κατώτερες», και τέτοιου είδους χαρακτηρισμούς τούς ανάγει σε εξωγλωσσικούς ιδεολογικούς μύθους.
Η επάρκεια κάθε γλώσσας ως προς τις ανάγκες της κοινωνίας που τη χρησιμοποιεί, όποια και αν είναι η εξέλιξη που θα ακολουθήσει στην ιστορική της πορεία, αναπτυξιακή ή συρρικνωτική, βασίζεται σε μια πολύ βαθύτερη διάσταση, η οποία έχει σχέση με την ίδια τη φύση των γλωσσών. Καθεμία από τις γλώσσες που ξέρουμε και έχουμε μελετήσει, όσο «απολίτιστη» και αν μας φαίνεται η κοινωνία που τη μιλά, έχει αποδειχθεί ότι ως κώδικας επικοινωνίας είναι το ίδιο πολύπλοκος και το ίδιο εξελιγμένος με τον κώδικα κάθε μεγάλης δυτικής ή άλλης χώρας που έχουμε συνήθως ως πρότυπο. Κάθε δήθεν «πρωτόγονη» γλώσσα που μας είναι γνωστή παρουσιάζει, χωρίς εξαίρεση, όλες τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν τις γλώσσες από τα πολύ ατελέστερα συστήματα επικοινωνίας των ζώων ή τους τεχνητούς κώδικες (π.χ. των σημάτων της τροχαίας κ.ά.). Τα σημαντικότερα από αυτά είναι: πρώτον, ότι κάθε ανθρώπινη γλώσσα βασίζεται στον συνδυασμό μονάδων χωρίς νόημα (των ήχων), έτσι ώστε να δημιουργούνται μονάδες με νόημα (οι λέξεις) και να εκφράζεται με απόλυτη οικονομία ολόκληρη η ανθρώπινη εμπειρία. Και δεύτερον, ότι κάθε γλώσσα οργανώνεται περαιτέρω θέτοντας κανόνες και νόμους στο φωνολογικό της σύστημα, τον σχηματισμό των λέξεών της, τη σύνταξή της. Και κάθε δήθεν «πρωτόγονη» γλώσσα έχει τέτοιους κανόνες, το ίδιο αυστηρούς με τις λεγόμενες «πολιτισμένες» γλώσσες. Αν κανείς τούς παραβεί, δεν θα μπορέσει να συνεννοηθεί με αυτούς που τη μιλούν, με τον ίδιο τρόπο που, αν παραβεί κανείς τους κανόνες της γαλλικής, δεν θα μπορέσει να συνεννοηθεί σωστά με τους γαλλόφωνους. Άρα είναι το ίδιο γλώσσα με τις γλώσσες-πρότυπα που ξέρουμε και εκτιμούμε, όχι λιγότερο.
Η περιοχή όπου εντοπίζονται διαφορές και ξεγελούν την κρίση μας είναι το λεξιλόγιο. Πράγματι, οι γλώσσες παρουσιάζουν διαφορές ως προς το λεξιλόγιό τους, ανάλογα με τους τομείς του φυσικού περιβάλλοντος που έχουν σημασία για την κοινωνία τους ή με τις δραστηριότητες που έχουν αναπτύξει. Π.χ. λέγεται ότι οι Εσκιμώοι έχουν πλουσιότατο λεξιλόγιο για την ποιότητα και τις μορφές του χιονιού, ενώ οι Άραβες για τις καμήλες και την έρημο, αλλά και τα μαθηματικά. Οι Ιταλοί ανέπτυξαν ορολογία για τη μουσική αλλά και για τα διάφορα είδη ζυμαρικών. Οι Γάλλοι για τη μόδα, την κουζίνα και τη διπλωματία. Στους αρχαίους Έλληνες οφείλουμε πολλούς όρους της φιλοσοφίας, στους Ρωμαίους το νομικό λεξιλόγιο κ.ο.κ.
Οι τομείς τους οποίους έχει αναπτύξει μια κοινωνία και συνεπώς το λεξιλόγιο της γλώσσας που τους εκφράζει αντικατοπτρίζουν στα μάτια μας τον πολιτισμό της. Ωστόσο, η ίδια γλώσσα σε άλλες περιστάσεις θα μπορούσε να εκφράσει οποιονδήποτε άλλον πολιτισμό. Θα προσάρμοζε κατάλληλα τα συγκεκριμένα στοιχεία της και κυρίως το λεξιλόγιό της (δηλαδή το γλωσσικό επίπεδο με τη μεγαλύτερη ρευστότητα), αλλά δεν θα χρειαζόταν να μεταβάλει καμία από τις συστατικές κατηγορίες ή τις ιδιότητες που χαρακτηρίζουν από κοινού όλες τις ανθρώπινες γλώσσες που ξέρουμε. Αν π.χ. μια κοινότητα του Αμαζονίου αποφάσιζε ότι της είναι χρήσιμο να αναπτύξει τη νομική επιστήμη, θα χρειαζόταν να προσαρμόσει το λεξιλόγιό της στις νέες απαιτήσεις, το αντίστοιχο όμως θα συνέβαινε αν ελληνόφωνες κοινότητες πήγαιναν να ζήσουν στη ζούγκλα του Αμαζονίου.
Οποιαδήποτε γλώσσα χρειαστεί να εξυπηρετήσει τις εκφραστικές ανάγκες μιας κοινωνίας που αναπτύσσεται και σε άλλους τομείς έχει τη δυνατότητα εγγενώς, από τη φύση της, ως επικοινωνιακό σύστημα, να το κάνει. Θα δημιουργήσει καινούριες λέξεις ή καινούριες σημασίες, χρησιμοποιώντας πάντα βέβαια το φωνολογικό, μορφολογικό και συντακτικό της σύστημα και τους κανόνες που τα διέπουν. Είναι λάθος να πιστεύεται ότι οι διαφορές των γλωσσών στους συγκεκριμένους τομείς που τις συγκροτούν σημαίνουν και διαφορές στη δυνατότητα ή την ικανότητα να εκφράζουν τα οποιαδήποτε νοήματα και τις σχέσεις μεταξύ τους.
Δεδομένου λοιπόν ότι όλες οι γλώσσες του κόσμου, χωρίς εξαίρεση, εμφανίζουν τις ίδιες κατηγορίες στοιχείων και ιδιοτήτων και λειτουργούν με τις ίδιες διαδικασίες, η όποια έλλειψη ισορροπίας τις διακρίνει στο μυαλό των ανθρώπων μπορεί να εξηγηθεί μόνο σε σχέση με το κύρος του πολιτισμού που εκφράζει η καθεμία. Οι πολιτισμοί όμως είναι και αυτοί αποτέλεσμα ιστορικών και κοινωνικοοικονομικών συγκυριών και δεν μπορούν να αξιολογούνται έξω από την κοινωνία και τις συνθήκες που τους γέννησαν. Και οπωσδήποτε δεν νοείται να αξιολογούνται ως δημιούργημα «ανώτερων» φυλών. Όπως δεν υπάρχουν «ανώτερες» φυλές αλλά μόνο φυλές διαφορετικές μεταξύ τους, έτσι δεν υπάρχουν και «ανώτερες» γλώσσες ως έκφραση «ανώτερων» πολιτισμών. Υπάρχουν μόνο γλώσσες που διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τα επιμέρους στοιχεία τους, όχι όμως ως προς τα γενικά χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες που συνιστούν το φαινόμενο γλώσσα. Αν οι γλώσσες ενσωματώνουν την ιστορία και τον πολιτισμό της κοινότητας που τις χρησιμοποιεί, το κάνουν όλες με τα ίδια γλωσσικά μέσα. Οποιαδήποτε άλλη ερμηνεία ή αξιολογική ιεράρχηση βασίζεται σε εξωγλωσσικές συμβολικές επενδύσεις, που ανάγονται εντέλει στον χώρο του ρατσισμού, των αντιεπιστημονικών και αυθαίρετων διακρίσεων δηλαδή, αναπαράγοντας τις μεθόδους του και στο πεδίο της γλώσσας. Από αυτήν την άποψη είναι και εδώ επικίνδυνες.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ο Χριστόφορος Χαραλαμπάκης
Καθηγητής της Γλωσσολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών,λέγει:
Συχνά διατυπώνεται η άποψη ότι «η Ελληνική είναι η αρχαιότερη και πλουσιότερη γλώσσα του κόσμου», με αποτέλεσμα να ενισχύεται σε κύκλους αδαών ο γλωσσικός σοβινισμός, ο ελληνοκεντρισμός και η χιμαιρική «επανελλήνισις της οικουμένης». Η ελληνική είναι πράγματι η αρχαιότερη γλώσσα της Ευρώπης, υπήρξαν όμως άλλες γλώσσες στον κόσμο που μιλήθηκαν και γράφτηκαν πολλούς αιώνες πριν, όπως η Σουμεριακή στη νότια Μεσοποταμία, η οποία ανάγεται στο 3.100 π.Χ. Η Ελληνική έχει προφορική παράδοση 4.000 χρόνων και γραπτή 3.500 χρόνων (και όχι 2.500 χρόνων, όπως επαναλαμβάνουν ορισμένοι επώνυμοι λογοτέχνες και πολιτικοί), γεγονός το οποίο αποτυπώνεται στο πλούσιο διαχρονικό λεξιλόγιό της. Στο περίφημο Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας των Liddell – Scott – Jones καταγράφονται 120.000 λέξεις. Μερικοί πιστεύουν ότι η αρχαία ελληνική διαθέτει 70 εκατομμύρια λέξεις, επειδή ο αριθμός αυτός αναφέρεται στον ηλεκτρονικό Θησαυρό της Ελληνικής Γλώσσας που συγκροτήθηκε στο Πανεπιστήμιο Irvine (Καλιφόρνια) με δωρεά της καθηγήτριας M. McDonald. Στην ουσία δεν πρόκειται για λήμματα, αλλά για «τρέχουσες λέξεις», δηλ. για τύπους λέξεων όπως εμφανίζονται σε 2.900 συγγραφείς σε συνεχή αρίθμηση. Στο Ελληνο-ισπανικό Λεξικό του καθηγητή Fr. Adrados ο αριθμός των αρχαίων λέξεων προβλέπεται να ανέλθει στις 325.000. Στο Μέγα Λεξικόν όλης της ελληνικής γλώσσης του Δ. Δημητράκου υπάρχουν γύρω στα 200.000 λήμματα. Η νέα ελληνική με τις διαλέκτους και τα ιδιώματά της διαθέτει σήμερα περισσότερες από μισό εκατομμύριο λέξεις, όσες περίπου και η Αγγλική, παγκόσμια γλώσσα με τεράστιο κύρος. Στον αριθμό αυτό συμπεριλαμβάνονται οι επιστημονικοί όροι που βρίσκονται σε μεγάλη διάδοση.
Η έκρηξη του νεοελληνικού λεξιλογίου συνδέεται με την εκπληκτική πρόοδο των επιστημών και των ευρύτερων κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών και πολιτιστικών εξελίξεων και ανακατατάξεων. Παρά τις περιορισμένης εμβέλειας κινδυνολογικές τάσεις, γλώσσα μας δεν υπήρξε ποτέ τόσο πλούσια και εκφραστική όσο είναι σήμερα. Αν κάποιοι έχουν περιορισμένο λεξιλόγιο δεν φταίει η γλώσσα γι’ αυτό. Το βέβαιο είναι ότι δεν γνωρίζει κανείς μητρικός ομιλητής τη γλώσσα του. Αν λάβει κανείς υπόψη του ότι τα περισσότερα νεοελληνικά λεξικά δεν περιέχουν πάνω από 50.000 λέξεις, από τις οποίες πολύ λίγοι γνωρίζουν τις μισές απ’ αυτές, τότε συνειδητοποιεί ότι έχουμε όλοι «λεξιπενία» και όχι μόνο οι νέοι, όπως θέλει το ευρύτατα διαδεδομένο αυτό κοινωνικό στερεότυπο. Ακόμα και αν ένα νεοελληνικό λεξικό συμπεριλάβει στο λημματολόγιο του τον εντυπωσιακά μεγάλο αριθμό των 100.000 λέξεων, δεν δίνει παρά μια αμυδρή εικόνα του πραγματικού λεξιλογίου, αφού επιλέγεται σε αρκετές περιπτώσεις με αυθαίρετα κριτήρια μια από τις πέντε λέξεις, χωρίς να παρουσιάζεται αναλυτικά η πολυσημία.
Τελικά, το ερώτημα «πόσες λέξεις διαθέτει μια γλώσσα» δεν είναι εύκολο να απαντηθεί, αφού μπορεί να σχηματιστεί ασύλληπτος για τον ανθρώπινο νου αριθμός λέξεων. Υπάρχουν χιλιάδες νεολογισμοί που δεν επικρατούν και επομένως δεν βρίσκουν θέση στα λεξικά. Δεν πρόκειται μόνο για ποιητικούς νεολογισμούς (βλ. το ηλιοπότης στον Ελύτη και τις ακατανόητες λέξεις δελεάνα και τίντελο στον ίδιο ποιητή) αλλά και για ad hoc σχηματισμούς της καθημερινής ζωής που περιέρχονται γρήγορα σε αχρηστία (καλομοιρικός, τζεκολογία).
Συμπερασματικά θα έλεγα ότι κάθε πολίτης πρέπει να συνειδητοποιήσει πόσο λίγο γνωρίζει τη γλώσσα του και να καταβάλει προσπάθεια σταδιακού εμπλουτισμού και ανανέωσης του λεξιλογίου του, αφού ο λεξιλογικός θησαυρός που κατέχει αντανακλά την παιδεία και την ποιότητα της κριτικής του σκέψης, που αποτελεί και το μέγα ζητούμενο της εκπαίδευσης στο σύγχρονο ταχέως εξελισσόμενο και αντιφατικό κόσμο που ζούμε.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
Notre jugement moral varie quand nous changeons de langue
LE MONDE | 21.09.2016 à 14h40 |
Par Catherine Frammery ("Le Temps")
: http://s2.lemde.fr/image/2016/09/21/534x0/5001334_6_1f32_nous-ne-faisons-pas-les-memes-choix-moraux_07e4ea6d953c0802e87195d929f16e66.jpg
Nous ne faisons pas les mêmes choix moraux suivant qu’ils sont formulés dans notre langue maternelle ou dans une langue apprise.Vous aussi vous avez l’impression d’être une personne un peu différente lorsque vous vous exprimez dans une autre langue que votre langue maternelle ? Dans sa dernière édition, le Scientific American, mensuel de vulgarisation scientifique américain, rend compte d’expériences dont il ressort que notre sens de la morale, qui fait une grande part de notre identité profonde, est altéré lorsqu’il faut faire des choix dans une langue étrangère.La première expérience date de 2014 et elle proposait à des volontaires une nouvelle version du « dilemme du tramway » (dont l’expérience originale remonte à 1967) : actionnerez-vous l’aiguillage qui tuera une personne pour en sauver cinq ? Peut-on provoquer un décès pour en éviter d’autres ? C’est ce que choisissent la plupart des participants. Les interprétations et les critiques de cette expérience sont innombrables, mais tout se complique quand on précise que la personne à sacrifier pour stopper le tramway fou doit être poussée du haut d’un pont et lorsqu’on pose la question dans une langue qui a été apprise. Alors que 20 % des volontaires reconnaissent qu’ils pourraient le faire quand le choix cornélien est proposé dans leur langue maternelle, la proportion passe à 50 % quand il est soumis dans une langue d’apprentissage.
Avec un dispositif très différent, une autre expérience a montré que des récits que beaucoup trouvent moralement répréhensibles (inceste consenti entre frère et sœur, un chien mangé par son propriétaire après que l’animal est passé sous une voiture…) sont jugés beaucoup moins choquants lorsque les descriptions sont faites dans une langue étrangère.Plusieurs explications coexistent, explique le Scientific American. Selon la première, nous ferions des choix plus simples et plus expéditifs dans une langue étrangère, car le choix est plus compliqué pour notre cerveau, moins préparé à un effort difficile. Les expériences montrant qu’on commet moins d’erreurs d’inattention dans un problème de maths quand il est écrit dans des caractères plus compliqués, qui demandent plus de concentration, iraient dans le même sens.
La langue intime, plus « morale »
L’autre explication est que notre langue maternelle fait davantage appel à nos émotions et à notre intimité qu’une langue apprise dans un contexte scolaire et académique. On sait par exemple que les bilingues se rappellent mieux un événement lorsqu’il est évoqué dans la langue dans laquelle il s’est produit. Une expérience fondée sur la conductivité électrique de la peau, qui augmente avec l’adrénaline, a aussi été menée sur des personnes qui ont grandi en parlant turc et appris l’anglais plus tard. Celles-ci ont été soumises aux mêmes mots et phrases, soit neutres (« table »), soit avec une dimension affective et morale (des réprimandes comme « Shame on you » – « Honte à toi » –, des mots tabous comme des jurons), prononcés en anglais et en turc. Il en ressort que leurs émotions étaient bien plus intenses lorsque les mots étaient prononcés en turc, comme si la langue maternelle conservait des traces, des souvenirs de transgression et de punition, influençant donc notre jugement moral dans notre langue maternelle.
Dans la dernière expérience évoquée par le Scientific American, les participants ont reçu des scénarios moraux complexes, des bonnes intentions aboutissant à des conséquences négatives (un sans-abri qui reçoit un manteau neuf et qui se fait battre ensuite parce qu’on pense qu’il l’a volé) ou des conséquences positives partant de mauvaises intentions (une adoption réussie par un couple qui cherchait des subventions). Il en ressort que le jugement moral prend moins d’importance que le résultat final lorsque le scénario est présenté dans une langue apprise. Le résultat compte plus que l’intention, en langue étrangère.
Quel est mon vrai moi moral, se demande donc le Scientific American ? Est-ce le reflet de mes souvenirs, de mes émotions et mes interactions qui m’ont enseigné ce qu’était le « bien » ? Ou est-ce le raisonnement que je suis capable de tenir quand je me détache justement de mes contraintes inconscientes ?
http://www.lemonde.fr/sciences/article/2016/09/21/notre-jugement-moral-varie-quand-nous-changeons-de-langue_5001335_1650684.html#yLglcpgRLt3LJOf2.99\
------------------------------------------------------------------------------------------------------
1. Le langage humain et le langage animal
Don son livre « Le Hasard et la nécessité », Jacques Monod a exposé un point très important concernant l’évolution de l’homme depuis les temps primitifs, il concerne le problème linguistique. Selon Jacques Monod, le langage humain a joué un rôle essentiel dans le développement de l’homme à travers les âges. « En tant qu’événement unique dans la biosphère », c’est lui qui lui a ouvert la voie à son évolution et lui a permis de s’affirmer sur le monde extérieur. Cette faculté parlée ou par signes est unique dans le monde vivant. Seul l’homme en est doté peut les transmettre à ses congénères, et précisément cette performance linguistique qui est associée intimement à la fonction cognitive qui a permis sa survie et ses avancées au cours des âges dans un monde éminemment hostile. Aussi écrit-il : « Ainsi le Zinjanthrope doit-il être considéré comme un homo faber très primitif. Or il paraît très vraisemblable qu’entre le développement du langage et celui d’une industrie témoignant d’une activité projective et disciplinée, il dut y avoir une corrélation très étroite. Il semble donc raisonnable de supposer que les Australanthropes possédaient un instrument de communication symbolique à la mesure de leur industrie rudimentaire. En outre, s’il est vrai, comme le pense Dart, que les Australanthropes chassaient avec succès, entre autres animaux, des bêtes puissantes et dangereuses telles que le Rhinocéros, l’hippopotame et la panthère, il fallait que ce fût une performance convenue à l’avance par un groupe de chasseurs. Projet dont la formulation aurait exigé l’emploi d’un langage. […] Mais il est évident qu’une fois ce pas franchi, l’usage d’un langage, si primitif fût-il, ne pouvait manquer d’accroître dans des proportions considérables la valeur de survie de l’intelligence, et donc de créer en faveur du développement du cerveau une pression de sélection puissante et orientée, telle qu’aucune espèce aphasique ne pouvait jamais en connaître. »
S’il en est ainsi, et on doit comprendre selon Monod, que seul le genre humain pourvu de langage humain fait de mots et de signes qui lui permet d’avoir une suprématie sur les autres espèces vivantes de l’écosystème. Ce qui est vrai puisque seul l’homme détient cette faculté linguistique de communiquer. Mais si les animaux n’ont pas de langage pour communiquer, mais ils ont cependant une « faculté » de reconnaître et de se reconnaître qui leur sont transmises par leurs organes des sens tels la vue, l’ouïe, le toucher… et certaines facultés olfactives pour les insectes, il n’explique pas certaines situations réellement « intelligentes » que des animaux mènent en groupe sans pourtant ce langage de mots et de signes que ne détient que l’homme. Nous avons vu par exemple des animaux dans la recherche de proies opérer pratiquement de manière « humaine ». Dans un documentaire dans une chaîne Tv, on montrait une douzaine de lionnes chasser en groupe. Après un laps de temps, une grande girafe s’est retrouvée entourée de ces lionnes. Et après un temps d’observation, ces lionnes se rapprochaient très prudemment. Evidemment, chaque coup de sabot de la girafe expédiait les lionnes qui s’approchaient à quelques mètres avec parfois de graves blessures pouvant même leur être fatales. Pourtant, l’encerclement continuait et les lionnes ne lâchaient pas prise. Evidemment, il y avait aussi pour eux un problème de survie pour s’attaquer à une si grande proie.
Après un combat acharné, les lionnes eurent à la fin le dessus. Les lionnes s’attaquant conjointement à ses pied et jambes, les morsures qui lui infligèrent finirent par faire tomber la girafe, ce qui entraîna la fin de toute résistance. La girafe vivante s’est fait déchiqueter par les lionnes affamées.
Le même processus joue pour l’espèce marine, les « orques » par exemple. Surnommés « les dents de la mer », réputésgrand carnassier, les orques opèrent en groupes. Ils chassent, selon des données, en groupes de cinq à trente individus, et, en coopérant dans leurs attaques, ils finissent par leurs morsures répétées par briser toute résistance de leur proie. Un documentaire montrait un baleineau attaqué par des orques. Malgré les coups de nageoire arrière, la baleine-mère n’est pas arrivéeà sauver son baleineau, livré à la voracité des orques. Il est évident que cette sauvagerie animale est le tribut de survie pour toutes espèces, y compris pour l’homme qui lui aussi est un prédateur et bien plus intelligent.
Μια προσθήκη(ίσως περιττή):Τα περισσότερα στοιχεία που έχω συλλέξει,αποδίδονται συχνά, με την μορφή αποσπασμάτων,τα οποία παρατίθενται αυτούσια ώστε να μην προδίδω τον συγγραφέα. Αυτό έχει εκτός των άλλων ως συνέπεια αφενός η γλώσσα τού κειμένου,να είναι διαφορετική από απόσπασμα σε απόσπασμα, αλλά και γενικότερα με τμήματα του κειμένου, αφετέρου στα αποσπάσματα,να επαναλαμβάνονται πολλές φορές οι ίδιες θέσεις.Κρίθηκε,ότι,το μειονέκτημα αυτό, βρίσκει επαρκή αιτιολογία και εξήγηση,στην επιθυμία να μην τεμαχισθεί πέρα από ένα επιτρεπτό όριο ,η άποψη τού συγγραφέα.
Οι δικές μου σκέψεις είναι ελάχιστες και(ακόμη και όταν τούτο δεν δηλώνεται με σαφήνεια) εύκολα ανιχνεύσιμες.
Τέλος:Παραλείπονται πολλά « Παραρτήματα».Εκτός άλλων θα προσέθεταν μεγάλη,επιβάρυνση τού κειμένου, ανεπίτρεπτη για τους σκοπούς που το πόνημα επιδιώκει,όπως οι σκοποί αυτοί εκτίθενται πιο πάνω.Και κάτι ακόμη:οι υπογραμμαίσεις.Γίνονται αποκλειστικώς για δική μου διευκόλυνση( εγωιστικό;)
Ο Ιάσων Ευαγγέλου,και η επαφή μου με το γλωσσικό όμιλο Βόλου,με οδήγησαν στο να ξεφύγω από την αρχική μου σκέψη,πού ήταν ν΄ασχοληθώ αποκλειστικώς με το «φαινόμενο» γλώσσα ,αυτό καθ εαυτό, και να προσθέσω τμήμα πού ν΄αφορά την ελληνική Γλώσσα και την ελληνική Γραφή.Με τον τρόπο αυτό ,θέλησα να συνεισφέρω συμβολικώς,στη προσπάθεια και το έργο τού γλωσσικού ομίλου,(τού οποίου την ευθύνη και αποστολή βλέπω μεγάλη).Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό,που στον ομιλο αυτό,συνάντησα, ορισμένους ωραίους ανθρώπους,που με πίστη, ανιδιοτέλεια και συνέπεια,υπηρετούν τα ιδανικά τους.Είναι ελπίδα μου,ότι,με βάση το κείμενο μου,ο γλωσσικός όμιλος,θα μπορούσε να προχωρήσει σε κριτική βάσανο των όσων εκτίθενται και να καταλήξει σε συμπεράσματα και δράσεις.
Μια τελευταία σημείωση.
Το πόνημα ασχολείται κυρίως και προεχόντως με τη φυσική γλώσσα.
ΗΜΙ-(Α)-ΤΕΛΕΣ-ΥΠΟ ΣΥΝΕΧΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ
Προ-προ-προ-…….σχέδιο
ΑΔΙΟΡΘΩΤΟ
ΥΠΟ ΣΥΝΕΧΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1.-Richard Dawkins « Υφαίνοντας το ουράνιο τόξο» Τραυλός 2000(Unweaving the Rainbow-Science,Delusion and the Appetite for wonder, 1999
2.Michel Morange « Τα Μυστικά τής Ζωής» Δαίδαλος 2008
3.-H.Maturana-F.Varela « Το δέντρο τής Γνώσης» ,κάτοπτρο 1992(El arbor den conocimiento 1984)
4.-W.Wundt «Συμβολαί εις την Ψυχολογίαν και Ηθικήν» Ελευθερουδάκης, 1930
5.Διαδίκτυο
6.-Αρη Πουλιανού « Η Προέλευση των Ελλήνων»Μόρφωση ,1960.
7.-Α-Φ.Χρηστίδης « Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας» «Το Βήμα» 2013(πρώτη έκδοση 2005)
8.- Φ.Ι.Κακριδής « Αρχαία Ελληνική Γραμματολογία» « Το Βήμα»2013(πρώτη Εκδοπση 2005)
9.- Unesco «Ιστορία τής Ανθρωπότητος» 1970.Τόμος Β΄Γ,σελ.1836 επ.,
10.-Gow-Reinach « Αθηνά» Ελευθερουδάκης 1930.-
11.- Ιάσων Ευαγγέλου, « Γλώσσα,Παιδεία και Ελληνικότητα»Βερέττας 2006
12.- Γ.Παπαναστασίου «Νεοελληνική Ορθογραφία» Το Βήμα 2013(πρώτη έκδοση 2008)
13.-Αννα Τζιροπούλου- Ευσταθίου « Ο εν τη λέξει λόγος» Γεωργιάδης,2006
14.-Martin Rees «Το Βιόφιλο Σύμπαν» Liberal Books 2013(Our Cosmic Habitat”Princeton University Press 2001)
15.-Ιάσων Ευαγγέλου «Ο Ανθρωπος και ο Θάνατος» Βερέττας 2011
16.-Δ.Κυρτάτας-Σ.Ράγκος « Η Ελληνική Αρχαιότητα» Ινστιτούτο Νεολελληνικών Σπουδών 2010
17.-Δ.Μαρωνίτης-Λ.Πόλκας « Αρχαική Επική Ποίηση»Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών 2007.
18.-Γ.Μπαμπινιώτης «Συνοπτική Ιστορία τής ελληνικής γλώσσας» 1986.
19.-A.Koestler « Οι ρίζες της σύμπτωσης» Χατζηνικολής 1987( The “roots of coincidence” 1972)20.-Werner Heisenberg « Φυσική και Φιλοσοφία» Κάλβος, 1978 (σελ.178-193)
20.-Αμοτζ & Αβισάγκ Ζαχάβι « Η Αρχή της μειονεξίας» Καστανιώτη 2000( Amotz and Avishag Zahavi “The Handicap Principle” 1997)
21.S.Freud « Ο Μωυσής και ο Μονοθεισμός» Μαρή 1949(πρωτοτύπου 1939)
22. Henry G.Liddell-Robert Scott” Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης»
23.Α.Κ.Νάσιουτζικ. «Το Σήμερα και το Αύριο»Κέδρος 1982(ιδίως σελ.172-189)
24.- Θεοδόσιος Πελεγρίνης « Μάγοι της Φιλοσοφίας» Ελληνικά Γράμματα»1997
25.-Χρ.Γιανναράς « Το αλφαβητάροι της πίστης» Δόμος 1999
26.- Κοσμάς Μαρκάτος «Η Γλώσσα των Γλωσσών» 1989
27.-Noam Chomsky «Για τη Φύση και τη γλώσσα» Παπαδήμα 2007(: On Nature and Language ,Cambridge University Press 2002)
28.-Η.Λ.Τσατσόμοιρος «Ιστορία Γενέσεως της Ελληνικής Γλώσσας» Δαυλός 2004
29.-George Orwell “ 1984:New American Library of World Literature,Inc.1961
30.-Jared Diamond «Το ανθρώπιμο ζώο»Κάτοπτρο 2014(The third Chimpanzee for Young people –On the evolution and future of the Human Animal-Seven Stories Press 2014)
31.-Ιάσων Ευαγγέλου «Αισθητική και Τέχνη»Σαββάλας 1977.
32.Αλίκη Μούτου «Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας» 2015
33. Γ.Μπαμπινιώτης «Συνοπτική Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας» 2002.(Εκδοση ΤΟ ΒΗΜΑ 2015)
34.-Ο ίδιος «Ελληνική Γλώσσα Παρελθόν,Παρόν,Μέλλον»1994
35.-Christiane Nusslein-Volharg « Ο ερχομός στη ζωή»Κάτοπτρο 2013 ( Das Werde des lebens .Wie Gene die Entwicklung steuern 2008)
36.Michael Corbalis « Στο Λαβύρινθο του μυαλού¨» Αιώρα 2013( Pieces of Mind 2011)
37.John Maynard –Eors Sathmary” The Origins of Life-From the birth of life to the o rigins of language Oxford University Press 1999 reprinted 2009)
38.-Sedir «Οι μαγικές επωδοί»Εκόόσεις Κυβέλη 1999(Les incantations) ιδίως σελ. 65 επ.
39.-Θεόδωροις Γιαννόπουλος «Πόθεν¨και πότε οι Ελληνες;»Πανεπιστημιακαί Εκδόσεις Κρήτης 2012
40.-Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης (επιμέλεια Μ .Κοπιδάκης) «Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας» 2010
41.- Ελ.Αργυρόπουλος «Η Προβλεπτικότης τής Ελληνικής Γλώσσας» 2008.
42.-Umberto Eco « H αναζήτηση τής τέλειας γλώσσας στην Ευρωπαική Παδεία» Ελληνικά Γράμματα 1995( La Ricerca della lingua Perfetta nella cultura Europea – Gius,Laterga & Figli ,1993)
43.-Δημήτριος Μαρκής «Υπό την σκιάν τού Πλάτωνος»(σελ.49-90 –Το πρόβλημα τής Γλώσσας στον Καnt) Στάχυ 1996
44.- Suzette Elgin « What is Linguistics?»
45.- Brad Harrub, Ph.D., Bert Thompson, Ph.D., and Dave Miller, Ph.D. «The Origin Of Language And Communication» 2003
(Βλ.επίσης: https://www.trueorigin.org/language01.php
46.-Amir Aczel " Το τελευταίο θεώρημα του Φερμα"Τροχαλία(Fermat's Last Theorem 1998)
47.Η.P.Blavatsky )
48.Ο ίδιος "Ο Καλλιτέχνης καιο Μαθηματικός Ενάλιος 2006
49.-Michael Ruse "Ο Δαρβίνος και οι Επικριτές του"Ροπή 2017
50.-"ΒΗΜΑ"Η Δίκη των τόνων"(Η δίκη του Ι.Κακριδή)
51.- Γ.Μπαμπιιώτης κλπ. «Η Γλώσσα της Μακεδονίας» ΟΛΚΟΣ
52.-Ηλ.Τσατσόμοιρος "Ιστορία Προέλευσης τής Ελληνικής Γλώσσας"Δαυλός 2004
Πίνακας Περιεχομένων
Ιστορικά……………………………………………………………………………………………………….17
Καταγωγή της Γλώσσας,Μοναδικόττα τής Ανθρώπινης Γλώσσας ,…………
Το θέμα τής κοινής καταγωγής όλων των Γλωσσών…………………………………..20
Η γλώσσα και τα ζώα……………………………………………………………………………………46
Γλώσσα και συνειδητότητα………………………………………………………………………….54
Το βαθμιαίο ή αιφνίδιος τής εμφάνισης της Γλώσσας…………………………………54
Η ανατομία τού λόγου………………....................................................................56
(Ειδικότερα)Η Βιολογία και η Γλώσσα………………………………………………………… 57
(Ειδικότερα)Ο εγκέφαλος και η Γλώσσα……………………………………………………….62
Νούς-Σκέψη-Γλώσσσα………………………………………………………………………………… 65
Γράμματα και Φθόγοι…………………………………………………………………………………….69
Σημασία των λέξεων……………………………………………………………………………………… 70
Ομοιότητα και κοινός σχεδιασμός όλων των Γλωσσών……………………………… .71
Το πρόβλημα τής μητέρας Γλώσσας και πολυπλοκότητας των Γλωσσών……….71
Σύνθεση και μέρη τού λόγου………………………………………………………………………… 73
Φυσικές και Επινοημένες Γλώσσες –Μινιμαλισμός…………………………………………76
Η Διασπορά των γλωσσών………………………………………………………………………………. 78
Οικονομική ανάπτυξη και γλώσσα…………………………………………………………………..79
Η Ελληνική Γλώσσα…………………………………………………………………………………………..82
Η καταγωγή τής Ελληνικής Γλώσσας και γραφής…………………………………………… ..83
ΗΜοναδικότητα(;)και η σημασία της Ελληνικής Γλώσσας……………………………… 103
Η γνώμη διανοητών για την Ελληνική Γλώσσα………………………………………………. 126
Η σημασία της Ελληνικής Γλώσσας για τους Ελληνες και οι κίνδυνοι που την
απειλούν………………………………………………………………………………………………………….. 138
Η Γραφή………………………………………………………………………………………………………….. 146
Ιστορικά…………………………………………………………………………………………………………… …….151
Η αυτοχθονία των Ελλήνων…………………………………………………………………………………….153
Γραφή και Λογοτεχνία………………………………………………………………………………………………154
Ειδη γραφής……………………………………………………………………………………………………………..155
Το Ελληνικό Αλφάβητο……………………………………………………………………………………………..156
Το γλωσσικό ζήτημα……………………………………………………………………………………………………170
Επίμετρο…………………………………………………………………………………………………………………….172
ΟΡΙΣΜΟΙ-ΕΝΝΟΙΑ
` -Ενα επίσημο –καθιερωμένο σύστημα σημείων,υποκείμενο σε γραμματικούς κανόνες που διευκολύνουν την επικοινωνία.
-Σύστημα επικοινωνίας που καθιστά εφικτή την επικοινωνία των ανθρώπων.
` -H ανθρώπινη ικανότητα τής απόκτησης και τής χρησιμοποίησης πολύπλοκων συστημάτων επικοινωνίας.
-Ένα εργαλείο ώστε ο άνθρωπος να αποκτήσει γνώση.
Η επιστημονική μελέτη τής γλώσσας λέγεται γλωσσολογία.
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ.
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΟΡΘΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ.
«Τα όρια τής γλώσσας μου, είναι τα όρια τού κόσμου μoυ»(The limits of my language mean the limits of my world)
Wittgenstein
«Η γλώσσα είναι η ταξινόμηση τού κόσμου»
Ferdinand de Saussure
Thought and language are to the artist instruments of an art.
Oscar Wilde
Ο όρος γλώσσα έχει ευρύτητα χρήσεων.
- Χρησιμοποιείται κυρίως,-- για να αναφερθούμε στη «φυσική» γλώσσα τού ανθρώπου,--για την επικοινωνία και την μετάδοση πληροφοριών. Η φυσική διαδικασία απόκτησης μιάς γλώσσας, που συμβαίνει κατά τα 4-5 πρώτα χρόνια ζωής τού ανθρώπου, αναφέρεται ως μητρική και είναι η φυσική εξέλιξη τού ανθρώπου. Η γλώσσα γίνεται το απαραίτητο πλέον μέσο με το οποίο ο άνθρωπος επικοινωνεί και γνωρίζει το περιβάλλον του. Με μια ολοκληρωμένη γλωσσική αγωγή, ο ομιλητής κάθε γλώσσας είναι σε θέση να συνδυάζει τη γνώση τού συστήματος τής γλώσσας, για την παραγωγή και την πρόσληψη μηνυμάτων.
-Με μια πιο « μεγαλεπήβολη» άποψη,η γλώσσα είναι εργαλείο για την γνώση και(κατά μια γνώμη) ασκεί επιδράσεις ακόμη και στο DNA.
-Ακολουθώντας εν μέρει τον Adam Schaff,λέγουμε ότι, η γλώσσα αποτελεί την κοινωνική αφετηρία τής άτομικής σκέψης. Είναι ο μεσάζων ανάμεσα στο κοινωνικό και το κληρονομημένο αφενός, και το ατομικό καί δημιουργικό αφετέρου. Η γλώσσα όχι μόνο μεταδίδει την πείρα και τις γνώσεις των περασμένων γενεών σε άτομα, άλλα και μεταβιβάζει τα νέα επιτεύγματα τής ατομικής σκέψης και στις μέλλουσες γενεές ως κοινωνικά προϊόντα. Έτσι, στην διεργασία τής ανθρώπινης σκέψης,η γλώσσα (γλώσσα - σκέψη) γίνεται δημιουργικός παράγοντας με μια ιδιαίτερη σημαντική έννοια τής λέξης. Μεταδίδει το κοινωνικό μήνυμα τής φυλογενετικής πείρας, πραγματωμένης στην οντογένεση τού ανθρώπινου ατόμου. Το περιεχόμενο τού μηνύματος αυτού δεν είναι αυθαίρετο, αφού η πείρα των περασμένων γενεών περιέχει αντικειμενική(: κατά την καθιερωμένη διατύπωση) γνώση τού κόσμου χωρίς την οποία ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε να δράσει και επιζήσει,με τρόπο προσαρμοσμένο στό περιβάλλον του ως είδος. Μαθαίνοντας να μιλάμε και μαθαίνοντας να σκεφτόμαστε διαβάζοντας, γνωρίζουμε μάλλον εύκολα και αξιοποιούμε, τα επιτεύγματα των περασμένων γενεών(εξοικονομώντας έτσι προσπάθεια), εξασφαλίζοντας την (λεγόμενη) πρόοδο. Δεν έχουμε ανάγκη ν΄ανακαλύψουμε τα πάντα από την αρχή. Αυτονόητο ότι, το μήνυμα-η κληρονομιά των περασμένων γενεών επηρεάζει ακαταμάχητα ,ενίοτε δεσποτικά το τωρινό μας δράμα τού κόσμου, από την ενάρθρωση σε αισθητηριακή αντίληψη μέχρι το συγκινησιακό κέντρισμα τής γνωστικής μας σκέψης.
Εκτός άλλων έχει επισημανθεί,η μεγάλη σχέση μεταξύ γλώσσας και κουλτούρας, για παράδειγμα πώς κοινωνικές παραλλαγές, όπως η κοινωνική τάξη και γενικώς η κατάσταση και συγκρότηση τού ομιλητή, τον επηρεάζουν στην χρησιμοποίηση μιάς γλώσσας. (sociolinguistics)
-Γίνεται αναφορά τού όρου Γλώσσα, και σε περιπτώσεις τεχνητών και μη ανθρώπινων σημειακών συστημάτων (μιμόγλωσσα, τυπικές γλώσσες των μαθηματικών και τής πληροφορικής, γλώσσες προγραμματισμού, συστήματα επικοινωνίας ζώων κ.λπ.)
-Για την σημασία τής σωστής χρησιμοποίησης τής γλώσσας(αλλά και τις σχετικές δυσκολίες )αναφέρεται ο Ε.Π.Παπανούτσος.Γράφει ο μεγάλος αυτός διανοητής :«-Πολλές, παραπολλές περιπλοκές τής καθημερινής ζωής, άλλα και πολύ σοβαρότερα θεωρητικά προβλήματα δημιουργούνται από την σπουδή ή τήν αμέλειά μας. Εκείνην πού μας κάνει νά μην προσπαθούμε-να καταλαβαίνομε σωστά τις φράσεις πού ακούμε ή διαβά -ζουμε.Ακόμη και να ξεκαθαρίζομε με όσο γίνεται μεγαλύτερη ακρίβεια τις λέξεις πού εμείς οι ίδιοι μεταχειριζόμαστε για να μεταδώσουμε στούς άλλους τις σκέψεις μας. Πάμπολλες όχι μόνο πρακτικές ή συναισθηματικές, αλλά και καθαρά επιστημονικές ή φιλοσοφικές διενέξεις θά είχαν αποφευχθεί, αν όλοι δείχναμε προθυμία και προσοχή— να εννοούμε σωστά ο ένας τον άλλο. « Η ανθρώπινη πλάνη σε όλη τήν κλίμακά της» παρατηρεί ένας ξένος συγγραφέας «κατά κύριο λόγο οφείλεται στο γεγονός ότι, δεν ανακοινώνομε σωστά ο ένας στον άλλο το τι έχομε μέσα στον νού μας». Και σ' ένα δεύτερο ακόμα γεγονός — δεν προσπαθούμε, πριν αποκριθούμε ή πάρομε θέση σ΄ένα ζήτημα- να καταλάβομε πώς ακριβώς το εννοεί ο συνομιλητής μας. Είναι λάθος να νομίζομε ότι, πάντοτε οι ίδιες λέξεις μέσα σε οποιαδήποτε φράση, έχουν ένα και μόνο νόημα, αυτό πού υποθέτουμε τήν ώρα πού τις ακούμε ή τίς διαβάζομε. Απεναντίας πολλά και ποικίλα νοήματα μπορούν να εκφραστούν με τα ίδια λεκτικά σύμβολα και τους ίδιους φραστικούς τρόπους. Γιά τούτο η γλώσσα είναι ικανή να κρύβει την σκέψη και τα αισθήματα καθώς και να κινείται ελεύθερα μέσα σ' ένα πολύ ευρύχωρο πεδίο από το παραδοξολόγημα έως το λογοπαίγνιο, και μάλιστα με τόση δεξιοτεχνία ώστε να μη μπορεί κανείς εύκολα να καταλάβει πότε οι προθέσεις μας είναι σοβαρές και πότε αστειευόμαστε» Και συνεχίζει ο ίδιος, αναφερόμενος σε ορισμένα σημεία και στο γραπτό λόγο.«Ό λόγος, όταν είναι αποσπασματικός, δεν ταυτίζεται εντελώς με τήν έκφραση. Κατά τον προφορικό λόγο έρχεται, επικουρική για την ορθή σύλληψη τού νοήματος, η κίνηση η χειρονομία, ο μορφασμός — καθώς και ο τόνος, η απόχρωση τής φωνής, ακόμη και το βλέμμα. Στα γραπτά όμως δεν υπάρχουν αυτά τα πολύτιμα βοηθητικά στοιχεία. Για τούτο εδώ κυρίως δημιουργούνται οι περισσότερες και οι σοβαρότερες παρανοήσεις. Ισως και αυτό ακόμη να εννοούσε με τό περίφημο –τι εστί;» ο αρχαίος Σωκράτης. Ο Αριστοτέλης, πιστός στην πλατωνική διδαχή καί παράδοση, βλέπει τήν ιστορική σημασία τού Αθηναίου σοφού στην επιμονή του να απαιτεί τον ακριβή και πλήρη καθορισμό τού βάθους τών εννοιών, δηλαδή τον «ορισμό»τους. Ετσι κατόρθωνε να ξεσκεπάζει τα παραπειστικά τεχνάσματα των Σοφιστών και να βάζει τη συζήτηση στο σωστό δρόμο. Τό σωκρατικό όμως «τί έστι» μπορεί να έχει και μιαν άλλη σημασία να ρωτάει, πριν από κάθε φιλοσοφικήν εξερεύνηση ορισμένου προβλήματος: «τί έχεις, κύριε, μέσα στο νού σου, τί εννοείς;.»
Για τη σημασία τής ανθρώπινης γλώσσας, παραπέμπουμε και σε σχετικό άρθρο τού γλωσσολόγου Γ.Μπαμπινιώτη,που παραθέτουμε αυτούσιο, πιο κάτω,στο κεφάλαιο «Η μοναδικότητα και η καταγωγή τής ανθρώπινης γλώσσας» Περιοριζόμαστε εδώ να σημειώσουμε την άποψη τού Wittegnstein, τού γίγαντα αυτού, τής φιλοσοφικής διανόησης τού εικοστού αιώνα.Ασχολούμενος λοιπόν με το πρόβλημα τής φιλοσοφίας ο μεγάλος αυτός διανοητής, και αναφερόμενος στην σημασία τής γλώσσας.λέγει(:εν « Μάγοι τής Φιλοσοφίας»ό.π.396) πώς οι φιλόσοφοι δεν πρέπει να οραματίζονται την συγκρότηση ενός συστήματος μέσα στο(και με το) οποίο θα μπορούσαν να λύσουν τα προβλήματα που τους απασχολούν, γιατί στην ουσία δεν υπάρχουν τέτοια, ότι σε τελική ανάλυση,πρόκειται για ψευδοπροβλήματα που είναι προιόν τής κακής χρήσεως τής γλώσσας, και ότι οι φιλόσοφοι,πρέπει να γκρεμίσουν κάθε υφιστάμενο φιλοσοφικό σύστημα,να εγκαταλείψουν την νοοτροπία και την προσπάθεια, που τους κληροδότησε η παράδοση, για να οικοδομήσουν κάποιο άλλο και να εστιάσουν την προσοχή και προσπάθειά τους,στον τρόπο χρήσης τής γλώσσας,»o Οδυσσέας Ελύτης, λέγει ότι ¨η γλώσσα δεν αποτελεί απλώς ένα μέσο επικοινωνίας είναι και φορέας ηθικών αξιών και εργαλείο μαγείας.
-Ο Jared Diamond (ό.π. 127) πιστεύει ότι, το μεγάλο άλμα στην Ανθρώπινη ιστορία,με την εμφάνιση τής εφευρητικότητας,συνδέεται και κατέστη δυνατό χάρις και με την εμφάνιση τής ομιλούμενης γλώσσας,όπως την γνωρίζουμε, διευκρινίζοντας όμως ότι, το Μεγάλο αυτό άλμα δεν συντελέστηκε αμέσως μόλις προέκυψαν οι μεταλλάξεις που τροποποίησαν τα ανατομικά χαρακτηριστικά τού λάρυγγα, και των μυών τής φωνητικής οδού, αλλά ότι, για ν΄αναπτυχθούν οι σύνθετες γλωσσικές δομές που χρησιμοποιούμε σήμερα, απαιτήθηκαν χιλιάδες χρόνια. Όπως ο ίδιος γράφει πριν από το σημείο αυτό, «ο ανθρώπινος πολιτισμός αναπτύσσονταν επί εκατομμύρια χρόνια με βήμα σαλιγκαριού».Ο ίδιος (ό.π.193) επισημαίνει την μοναδικότητα τού Ανθρώπου στη Γή,αφού είναι το μόνον είδος που διαθέτει σύνθετη γλώσσα,καλλιεργεί τη Γή,και παράγει έργα τέχνης απαράμιλλα,πού δεν συγκρίνονται λ.χ.με τα καλλιτεχνήματα αιχμάλωτων χιμπατζήδων γοριλλών και ουρακουτάγγων,που ζωγραφίζουν με τα δάκτυλα ή με πινέλα ή μολύβια(ό.π.152)
Μερικοί υποστηρίζουν ότι ,κάποτε οι άνθρωποι θα επικοινωνούν μεταξύ τους τηλεπαθητικώς(: για μερικούς αυτό συνέρβαινε και πολύ παληά)
( Εχει γραφεί πώς ερευνητές στο Πανεπιστήμιο τού Harvard δημιούργησαν τρόπο που να επιτρέπει,επικοινωνία μεταξύ ανθρώπου και…….ποντικού.Απλώς με την κατάλληλη σκέψη,κατέστη εφικτός ο έλεγχος τής ουράς ενός ποντικού. Θεωρείται,κατά το σχετικό δημοσίευμα,ότι, τούτο συνιστά σπουδαίο βήμα,που θα επιτρέπει την τηλεπαθητική επικοινωνία μεταξύ δύο ή περισσοτέρων ανθρώπων,πράγμα ,που,αν επιτευχθεί,όπως παρατηρείται θα είναι ωφέλιμο μεν στις σχέσεις σε μια οικογένεια ή μεταξύ φίλων,αλλά τρομερό σ΄ένα φασιστικό καθεστώς,που θα μπορούσε να ελέγχει τη σκέψη των πολιτών.)
Ο Ι.Ευαγγέλου ( «Ο ανθρωπος κλπ.») υποστηρίζει πώς η τηλεπαθητική επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων συνέβαινε παλαιά, με την τηλεπάθεια να είναι το αποτέλεσμα μιάς ενστικτώδους προσπάθειας, συνεννοήσεως,άποψη που είχε δεχθεί και ο Freud,( εν : Koestler «Οι ρίζες κλπ.») που είδε την παραίσθηση αντίληψη ως μια αρχαική μέθοδο επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων. Δεν είμαι σε θέση, να παρουσιάσω πειστικά στοιχεία που να στηρίζουν την άποψη αυτή .Αποτολμώ όμως να παραθέσω , σκέψεις,δια βραχέων,μια που το θέμα των φαινομένων PSI, αφενός δεν είναι αντικείμενο τού προκείμενου πονήματος,και αφετέρου,εκτίθεται σε άλλη εργασία μου.
Δηλαδή:
Εχει υποστηριχθεί,ότι ,στο Σύμπαν,όλα τα σωματίδια,είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους,όσο μακρυά και αν είναι το ένα από το άλλο. Ετσι οι Bohm και ο D’ Espagnat,υποστηρίζουν ότι, κάθε τι στο σύμπαν,είναι συνδεδεμένο με ο,τιδήποτε άλλο,καθώς τα πάντα, ξεκίνησαν,από μια κοινή αρχή ( πρβλ.:Μπίγκ Μπάνγκ).Μόνον μιά τέτοια προσέγγιση τού σύμπαντος, μπορεί να εξηγήσει φαινόμενα μη τοπικότητας. Υπάρχει μια αλληλεπίδραση, μεταξύ όλων των μερών τού Σύμπαντος,που δρά ακαριαίως. Η σύγχρονη φυσική,υποστηρίζει τo ενιαίο τού Σύμπαντος. Δείχνει ότι, δεν μπορούμε να δεχθούμε ένα Σύμπαν,διαιρημένο και αποτελούμενο από ανεξάρτητες μεταξύ τους,μικρές μονάδες. Καθώς εισερχόμαστε μέσα στην ύλη,η φύση δεν μάς δείχνει απομωνομένους δομικούς λίθους, αλλά εμφανίζεται περισσότερο ως ένα πολύπλοκο δίκτυο,σχέσεων μεταξύ των διαφόρων μερών,ενός ενοποιημένου όλου. Κάθε γεγονός, επηρεάζεται από ολόκληρο το Σύμπαν και κάθε γεγονός επηρεάζει ολόκληρο το Σύμπαν.(Και στα γεγονότα περιλαμβάνονται και οι σκέψεις και τα συναισθήματα.)
Δημοσίευμα των Πανεπιστημίων τής Ουάσιγκτον τής 3 Δεκεμβρίου 2013, διατυπώνει την ίδια υπόθεση για ακαριαίες ταχύτητες και αλληλεπιδράσεις ,μεταξύ σωματιδίων,στο Σύμπαν, ανεξάρτητα από την απόσταση που τα χωρίζει,( σκέψη που δεν πολυάρεζε στον Εinstein,που αναφερόνταν σ΄αυτήν ως "spooky action at a distance,") (περισσότερα στο Παράρτημα και στο « Σύμπαν/ταχύτητες» καθώς και στο « Τηλεπάθεια»)
Αυτή η αλληλεξάρτηση, και επικοινωνία,μεταξύ, όλων των μερών τού Σύμπαντος,τού οποίου μέρος αναπόσπαστο θάταν ο άνθρωπος, θα ήταν μια εξήγηση για τα τηλεπαθητικά φαινόμενα. Δηλαδή η τηλεπαθητική γλώσσα, θα μπορούσε να ερμηνευθεί, ως συνέπεια τού ότι, όλα είναι ενωμένα, ότι, όλα αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, ότι,όλα έχουν κοινή καταγωγή,κοινή αφετηρία, ένα τρομερά συμπεπυκνωμένο « μεγαλομόριο»(: « Εκ πάντων έν και εξ ενός πάντᨻ έλεγε ο Ηράκλειτος).Αυτός ο αρχικός δεσμός, αυτή η αρχική ενότητα, (την οποία ο άνθρωπος συνειδητά ή ασυνείδητα αποζητά,)εξακολουθεί να υφίσταται και μετά την Μεγάλη Αφετηρία («Μεγάλη Εκρηξη -Μπίγκ Μπάνγκ»;)
Αν θελήσουμε να μεταφέρουμε την εικόνα αυτή,στο ζωντανό,έχουμε την εξήγηση τής τηλεπαθητικής επικοινωνίας,μεταξύ δύο ανθρώπων. Αυτοί, συνειδητά ή όχι, συνδέονται μεταξύ τους,διατηρώντας ασυνείδητα το αρχικό δέσιμο,διατηρώντας τους αρχικούς διαύλους επικοινωνίας ,ζώντας την συνέπεια τής κοινής καταγωγής,τής κοινής αφετηρίας,τής αρχικής ενότητας την οποία και αποζητούν. Η σκέψη αυτή συντηρείται, από μιάν αναλογία: Κατά την Δαρβινική άποψη,(είναι πιθανόν) να προέρχονται όλα τα έμβια όντα,από ένα κοινό πρόγονο,(L.U.C.A.)ίσως ένα μονοκύτταρο οργανισμό.Εχουμε δηλαδή: Αρχικό άτομο,με άπειρη πυκνότητα,κατά τους φυσικούς, αρχικό κύτταρο για τους βιολόγους.
Και στην περίπτωση όμως αυτή, ακόμη και αν γενικευθεί,ο τηλεπαθητικός τρόπος επικοινωνίας,η γλώσσα, ιδίως με την συνδεόμενη μ΄αυτήν, γραφή,φαίνεται(τουλάχιστον για τα σημερινά δεδομένα) αναντικατάστατη. Τα γραπτά μνημεία,κληροδότημα στους απογόνους μας,τής πείρας μας ,των γνώσεών μας, δεν φαίνεται να μπορούν να αντικατασταθούν,από την τηλεπάθεια. Η εμβέλειά της δεν περιορίζεται σε δύο ανθρώπους.Είναι δύσκολο να φαντασθούμε τηλεπαθητική επικοινωνία, μεταξύ πολλών ατόμων,μεταξύ πολλών εμβίων όντων (εκτός βεβαίως αν δεχθεί κανείς,ότι όλα αυτά αποτυπώνονται σε μια «συμπαντική Τράπεζα Πληροφοριών» από την οποία,τόσο εμείς,όσο και οι απογονοί μας θα μπορούν να αντλούν πληροφορίες) παρόλο που μερικοί υποστηρίζουν ότι, κάτι τέτοιο,όχι μόνον δεν είναι αδύνατο,αλλά υφίσταται και έχει παρατηρηθεί, όπως λ.χ.στα σμήνη πτηνών ,ή ψαριών αλλά και μεταξύ ζώων. ( Πάντως για να αποφεύγουμε τις εύκολες και αβασάνιστες παραδοχές το φαινόμενο τής επικοινωνίας μεταξύ των μελών ενός συνόλου,και ειδικώτερα το θέμα τής νόησης στις συλλογικές κινήσεις,απασχολεί μεν και σήμερα τους επιστήμονες,που δεν έχουν όμως καταλήξει σε σίγουρα και γενικώς αποδεκτά συμπεράσματα(:περισσότερα εκτίθενται στις εργασίες μου υπό τον τίτλο « Ζωή-Νόηση-θάνατος¨και ¨Παραψυχολογία»,καθώς και στο Παράρτημα)
Στο κεφάλαιο αυτό για την σημασία τής ανθρώπινης γλώσσας ίσως έχει την θέση της η παρατήρηση ειδικών επιστημόνων,ότι, η εκμάθηση μιάς δεύτερης(τουλάχιστον ) γλώσσας,αυξάνει την γνωσιακή ικανότητα τού ανθρώπου, και αποτρέπει ή καθυστερεί την εμφάνιση νόσων όπως η άνοια.Συγκεκριμένως σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Annals of Neurology και έγινε, μεταξύ των ετών 2010 και 2011,μετά από παρατηρήσεις σε 262 άτομα ηλικίας 11 έως 70 ετών, από το Πανεπιστήμιο τού Εδιμβούργου,η εκμάθηση μιάς δεύτερης γλώσσας ασκεί ευεργετική επίδραση στον εγκέφαλο, και αυξάνει την ευφυία,και την ευφράδεια,ακόμη και αν τούτο γίνεται μετά την ενηλικίωση.(Μια προηγούμενη μελέτη δέχεται ότι ,η εκμάθηση μιάς δεύτερης γλώσσας,θα μπορούσε να επιβραδύνει την εμφάνιση τής άνοιας για αρκετά έτη).Το ερώτημα πάντως που απασχόλησε τους μελετητές, ήταν αν η εκμάθηση μιάς δεύτερης γλώσσας,βελτιώνει τις γνωσιακές λειτουργίες ή αν απλώς τα άτομα με αυξημένες γνωσιακές-μαθησιακές ικανότητες είχαν περισσότερες πιθανότητες να μάθουν μια δεύτερη γλώσσα.Ο δρ Thomas Bak, καθηγητής στο ίδιο Πανεπιστήμιο λέγει ότι εκατομμμύρια ανθρώπων σ΄όλο τον κόσμο,μαθαίνουν την δεύτερη γλώσσα σε σχετικώς προχωρημένη ηλικία και ότι,και παρόλα αυτά,το γεγονός αυτό,εμποδίζει την γήρανση τού εγκεφάλου.Προσθέτει όμως ο ίδιος ,ότι ,παραμένει το ερώτημα,αν η ευεργετική αυτή επίδραση,επιτυγχάνεται με το να γνωρίζει κανείς απλώς την δεύτερη αυτή γλώσσα,ή αν προσαπαιτείται και να την ομιλεί .
Με τα πορίσματα τής μελέτης φαίνεται να συμφωνεί και ο καθηγητής τής Ιατρικής Σχολής τής Βοστώνης δρ. Alvaro Pascual-Leone.
(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό; Learning second language 'slows brain ageing'
Υπενθυμίζουμε ότι ο Jared Diamond , (ό.π. 55επ. 127) πιστεύει, ότι ,το μεγάλο άλμα στην Ανθρώπινη ιστορία,με την εμφάνιση τής εφευρητικότητας,συνδέεται και κατέστη δυνατό χάρις και με την εμφάνιση τής ομιλούμενης γλώσσας,όπως την γνωρίζουμε. Όπως ο ίδιος γράφει(ό.π.59) πριν από το σημείο αυτό, «ο ανθρώπινος πολιτισμός αναπτύσσονταν επί εκατομμύρια χρόνια με βήμα σαλιγκαριού» Προσθέτει(ό.π.217) ότι, βασικό συστατικό τής πολιτιστικής πολυμορφίας είναι η γλωσσική πολυμορφία.
Για την(πρόσθετη) σημασία τής γλώσσας και ειδικότερα του έναρθρου λόγου:Σε σχετικό δημοσίευμα αναφέρεται ότι, στα τελευταία χρόνια Ρώσσοι επιστήμονες,απέδειξαν πώς ο λόγος από μόνος του, μπορεί να αλλοιώσει το DNA .Η θέση αυτή,έρχεται σε συνέχεια των όσων είχε παληότερα υποστηρίξει ο Dr. Bruce H. Lipton, γνωστός στον τομέα τής μοριακής βιολογίας και τής κβαντομηχανικής,που είχε γράψει πώς μπορούμε να ξαναγράψουμε τον τρόπο με τον οποίο εκφράζονται τα γονίδιά μας.
Οι συνέπειες τής ανακαλύψεως αυτής,στο τον τομέα τής θεραπευτικής είναι αυτονόητες.Ηδη η μέθοδος εφαρμόζεται επιτυχώς σε Ευρωπαικά Πανεπιστήμια σε περιπτώσεις καρκίνου τού δέρματος.
Εχει υποστηριχθεί ότι, αν η γλώσσα αντιμετωπισθεί αποκλειστικώς ως μέσον επικοινωνίας, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως περιττή πολυτέλεια.Οι άνθρωποι θα μπορούσαν να επικοινωνήσουν και χωρίς αυτή.Γι αύτό,και μερικοί,όπως γράφουμε και σε άλλο σημείο τού πονήματος,την θεωρούν ως εργαλείο για την γνώση,για την άνοδο.Ο Noam Chomsky(ό.π. « Για τη Φύση κλπ,») αφού παρατηρεί πως « …είναι αξιοσημείωτο ότι, η ανθρώπινη γλώσσα δεν εμφανίζεται καν στην « ταξινομία των επικοινωνιακών πληροφοριών» (ζευγαρώματος, επιβίωσης,καθορισμού ταυτότητας τού καλούντος) τού Hauser ,και συνεχίζει λέγοντας,ναι μεν η γλώσσα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κλήσεις ………….και λοιπά « αλλά το να μελετούμε την χρήση τής γλώσσας υπό αυτούς τούς όρους,θα ήταν ανέλπιδα παραπλανητικό»
(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό τον τίτλο «Russian Scientists Prove That Human Speech Dramatically Alters DNA» και « la parole humaine modifie sensiblement l'ADN»)
Ειδικωτερα:τι μπορεί να εκφράσει η γλώσσα σήμερα (δυνατότητες τελειότητα τής γλώσσας)-- σκέψεις- προτάσεις.
Πρέπει να ξεκαθαρισθεί,πώς, η (σημερινή-καθιερωμένη ) γλώσσα όπως την εννούμε οι περισσότεροι,με όλη την ευρύτητα τής έννοιάς της, έχει περιορισμένες δυνατότητες, περιορισμένη εμβέλεια,ιδίως όταν πρόκειται να κινηθούμε σε επίπεδα έξω από την «καθημερινότητα». Ακούμε σε αρκετές περιπτώσεις, τους επιστήμονες ,να λέγουν ότι,δεν υπάρχει η κατάλληλη γλώσσα για να εκφρασθούν ορισμένες έννοιες ή να περιγραφούν ορισμένες καταστάσεις.Ακούμε να λέγεται ότι, πολλά είναι εκείνα που η σημερινή γλώσσα δεν μπορεί να περιγράψει.
Ετσι:
1.-Οταν μιλά ένας φυσικός, δεν είναι πάντα,κατανοητός από ένα μη φυσικό.Αλλά ακόμη και για τους φυσικούς,στις μεταξύ τους σχέσεις, η έλλειψη μιάς κατάλληλης γλώσσας,είναι πολλές φορές αισθητή.Ο ένας βρίσκει ακατανόητη τις απόψεις τού συναδέλφου του. Για τις περιγραφές του, τού καμπύλου χώρου, ο Einstein, δεν μπόρεσε να βασισθεί στην γλώσσα τού Ευκλείδη,χρειάστηκε τον Riemann.
Ο Ιλια Πριγκοζίν στο βιβλίο του "Τάξη μέσα από το χάος." λέγει (σελ.395) " Οταν η φύση αρνείται να εκφραστεί στην αποδεκτή γλώσσα τότε ξεσπάει η κρίση με την ιδιαίτερη εκείνη βιαιότητα που προκαλεί η απώλεια της εμπιστοσύνης. Σε αυτό το στάδιο όλες οι πνευματικές δυνάμεις εστιάζονται στην αναζήτηση μιας νέας γλώσσας"
-Ο Martin Rees αναφερόμενος στη πιθανότητα ενός σύμπαντος, με περισσότερες από μιά χρονικές διαστάσεις, λέγει ότι,θα χρειαζόμασταν μιά γλώσσα με περισσό-τερους χρόνους γραμματικής, για να περιγράψουμε τι συμβαίνει σ΄αυτό. Για τα προβλήματα τής γλώσσας που απαιτεί η φυσική,ο Werner Heisenberg, αναφέρεται ,στο βιβλίο που σημειώνεται στην (παρατιθέμενη στην αρχή τού κειμένου) βιβλιογραφία.Γράφει εκεί μεταξύ άλλων ο διάσημος φυσικός και φιλόσοφος, για τις δυσκολίες που παρουσιάζει η καθιέρωση τής γλώσσας αυτής «………..ότι …η βελτιωμένη πειραματική τεχνική τής εποχής μας, φέρνει στο οπτικό πεδίο τής φυσικής επιστή μης,εντελώς καινούργιες πλευρές τής φύσης,…που δεν μπορούν να περιγραφούν με τις έννοιες τής καθημερινής ζωής, ή ακόμη και τής προγενέστερης φυσικής,… ο φυσικός μπορεί να είναι ικανοποιημένος με το να έχει και να ξέρει το μαθηματικό σχήμα,…..Αλλά πρέπει βέβαια να μιλήσει για τα αποτελέσματά του και στους μη φυσικούς…………Ακόμη και για το φυσικό η δυνατότητα μιάς περιγραφής στη συνηθισμένη γλώσσα, είναι ένα κριτήριο για το βαθμό κατανόησης,που επιτεύχθηκε στο σχετικό πεδίο……………… η γλώσσα αυτή,θα πρέπει να χρησιμοποιεί μια «τροποιημένη λογική ή και μια όχι σαφώς ορισμένη ,λογική για να καλύψει ανάγκες τής σύγχρονης φυσικής.Ετσι η αρχή τού tertio non datur,δεν θα ισχύει και η νέα αυτή γλώσσα, θα συνδέεται με ένα νέο είδος ,λογικής» Και συνεχίζοντας και αναφερόμενες στις αδυναμίες τής γλώσσας και επεκτείνοντας,λέγει « Το γεγονός πώς κάθε λέξη μπορεί να προκαλέσει πολλές μισοσυνειδητοποιημένες μονάχα κινήσεις στο μυαλό μας μπορεί να χρησιμεύσει για να περιγραφούν ορισμένες πλευρές τής πραγματικό τητας στη γλώσσα, με μεγαλύτερη σαφήνεια απ΄ό,τι θα ήταν δυνατόν με τη βοήθεια των λογικών διαδικασιών.Γι΄αυτό το λόγο οι ποιητές, στράφηκαν συχνά ενάντια σ΄αυτόν τον υπερβολικό τονισμό των λογικών διαδικασιών στη γλώσσα και τη σκέψη,που μπορεί να οδηγήσει στο να γίνει η γλώσσα λιγώτερο κατάλληλη για τον σκοπό για τον οποίο επινοήθηκε αρχικά» Και συνεχίζει.(παραθέτουμε σε πιστή αντιγραφή: «Στήν κλασσική λογική η σχέση μεταξύ τών διαφόρων βαθμίδων τής γλώσσας είναι αυτή μιας μονοσήμαντης αντιστοιχίας. Οι δύο κρίσεις: «Τό άτομο βρίσκεται στο αριστερό μισό» ή «Είναι αλήθεια, πώς το άτομο είναι στό αριστερό μισό» ανήκουν λογικά σε διαφορετικές βαθμίδες. Στήν κλασσική λογική όμως οι κρίσεις αυτές είναι εντελώς ισοδύναμες, δηλ. ή είναι και οι δύο σωστές ή και οι δύο λανθασμένες. Δεν είναι δυνατό να είναι η μία σωστή κι΄ η άλλη λανθασμένη. Αλλά στο λογικό σχήμα τής συμπληρωματικότητας η σχέση αυτή είναι πιο περίπλοκη. Η ορθότητα ή τό εσφαλμένο τής πρώτης κρίσης συμπεριλαμβάνει πραγματικά την ορθότητα ή το εσφαλμένο τής δεύτερης κρίσης. Αλλά το εσφαλμένο τής δεύτερης κρίσης δέν συμπεριλαμβάνει το εσφαλμένο τής πρώτης κρίσης. Αν η δεύτερη κρίση είναι εσφαλμένη, μπορεί να είναι ακόμα άκριτο το αν το άτομο βρίσκεται στό αριστερό μισό. Τό άτομο δεν χρειάζεται να είναι απαραίτητα στο δεξιό μισό. Εξακολουθεί να υπάρχει πλήρης ισοδυναμία τών δύο βαθμίδων τής γλώσσας σ' ό,τι αφορά την ορθότητα μιας κρίσης, αλλά όχι πια σ' ό,τι αφορά τό εσφαλμένο μιάς κρίσης. Απ' αυτή τή σκοπιά μπορεί κανείς νά καταλάβει τή διαδικασία εκείνη, πού ονομάστηκε «διατήρηση τών κλασσικών νόμων στή θεωρία των κβάντων»: Οπουδήποτε σ’ένα δεδομένο πείραμα η εφαρμογή των κλασσικών φυσικών νόμων οδηγεί σ' ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα, το ίδιο αποτέλεσμα θα προκύψει κι από τή θεωρία τών κβάντων, και θα συμπεριφέρεται πειραματικά με τον ίδιο τρόπο».
2.-Δεν είναι διαφορετικά τα πράγματα στα μαθηματικά.Και εδώ η κατάσταση είναι δύσκολη. Δεν έχουμε μόνον τους ειδικούς, που (υποτίθεται πώς) συνεννοούνται μεταξύ τους με τις εξισώσεις ,με την μαθηματική γλώσσα, πράγμα που ,αφήνει απέξω τον « αμύητο».Εχουμε και τους ίδιους τους μαθηματικούς που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τρόπο που όπως γράφει ο Νάσιουτζικ,να τίθεται σε κίνδυνο όλος ο μηχανισμός τής Γνώσης.Το 1934 ο Kurt Godel απέδειξε μαθηματικώς ότι αν χρησιμοποιήσουμε δύο διαφορετικές γλώσσες την μαθηματική και την μεταθηματική, πού έχει γίνει για να διατυπώσει κρίσεις πάνω στην μαθηματική γλώσσα,θα ήταν δυνατόν να βρεθεί ένα σημείο συνάντησης των δύο γλωσσών,που θα δημιουργούσε μιά αντίφαση:μια όψη περιγραφόμενη άσπρη από την μία και μαύρη από την άλλη. O Einstein έλεγε ότι, στο μέτρο που οι νόμοι των μαθηματικών αναφέρονται στην πραγματικότητα,δεν είναι βέβαιοι,και στο μέτρο που είναι βέβαιοι δεν αναφέρονται στην πραγματικότητα.(As far as the laws of mathematics refer to reality, they are not certain, and as far as they are certain they do not refer to reality) Ο Μπέρτραν Ράσσελ., αναφερόμενος, στα καθαρά μαθηματικά έλεγε ότι « αυτά είναι κάτι για τα οποία δεν ξέρουμε γιατί μιλάμε και ότι, αυτό για το οποίο μιλάμε,δεν είναι αλήθεια»
3.-Ο Νάσιουτζικ,αφετηριαζόμενος από την παρατήρηση,ότι, ο Ανθρωπος έχει και μιά γνώση που δεν χρησιμοποιεί τις αισθήσεις,μια γνώση άμεση τού κόσμου, μια γνώση που αποκαλεί διαισθητική,δέχεται ότι,δεν έχει σήμερα την δυνατότητα,να περιγράψει με λέξεις αυτήν την επικοινωνία που έχει με τον κόσμο, γιατί η διαίσθηση αυτή είναι μια απειρία αντιλήψεων ,αφαιρέσεων και σχέσεων μαζύ. Καθώς όμως η επικοινωνία με τον συνάνθρωπό του είναι γι΄αυτόν επιτακτική ανάγκη, καθώς θέλει να γνωστοποιήσει στον συνάνθρωπό του,τις εμπειρίες και τις γνώσεις του,αναγκάζεται, να δανεισθεί λέξεις από την αντικειμενική γλώσσα, και να κατασκευάσει έτσι μια νέα «γλώσσα»την συμβολική,όπως ειναι είναι η γλώσσα τής Θρησκείας και τής Τέχνης.Διερωτάται όμως αν μια αληθινή Επιστήμη θα μπορούσε να κατασκευασθεί πάνω στην συμβολική αυτή γλώσσα.Και συνεχίζει :
« Θα αναλύσουμε τώρα λίγο πιό λεπτομερειακά τά χαρακτηριστικά αυτών των δυό τύπων τής γλώσσας: αντικειμενικής καί συμβολικής. Αρχίζουμε με τη συμβολική.Δεν θα πρέπει να σκεφθούμε, ότι, αυτή η γλώσσα επειδή είναι συμβολική εκφράζει εικόνες πού δεν μπορεί να τις «δεί» ο Ανθρωπος. Η συμβολική γλώσσα, το είπαμε ήδη, είναι αναγκαστικά κατασκευασμένη με λέξεις δανεισμένες από το λεξιλόγιο τής αντικειμενικής, καί μπορούμε να έχουμε τήν παράσταση τής κάθε λέξης κάνοντας έκκληση στις αναμνήσεις τών αισθήσεων μας. Η ιδιομορφία όμως τής συμβολικής γλώσσας είναι ότι, οι λέξεις σ' αυτή είναι συγκεντρωμένες κατά τέτοιο τρόπο που εξηγούν μιά "κατάσταση η οποία δεν αντιστοιχεί στην αισθητηριακή μας αντίληψη γιά το Σύμπαν Γιά να το καταλάβουμε αυτό, ας πάρουμε γιά παράδειγμα τή συμβολική γλώσσα τού ονείρου: αν βλέπω στον ύπνο μου να απλώνω τα χέρια μου και με μιά απλή τους κίνηση να πετώ στον αέρα, ξέρω ότι, αυτή η κατάσταση τής πτήσης είναι ένα σύμβολο, τού οποίου η σημασία είναι αναγκαστικά άλλη, από αυτή πού μού επέτρεψε να δω το όνειρο. Μπορώ να περιγράψω σε έναν άλλο, γλωσσικά τό όνειρό μου, αλλά τόσο ο ακροατής μου όσο καί εγώ θά έχουμε πλήρη συνείδηση τού συμβολισμού πού υπάρχει σ' αύτη τη γλώσσα, παρά τό γεγονός ότι, τόσο εγώ όσο και εκείνος δεν θά έχουμε καμιά δυσκολία στο να συλλάβουμε τήν παράσταση ενός ανθρώπου πού πετά στον αέρα κουνώντας τά χέρια του.
Υπό τήν ίδια έννοια η Γενική Σχετικότητα ως γλώσσα συμβολική, χάρη στη γεωμετρία, επιτρέπει μιά περιγραφή τού Σύμπαντάς μας, ανεξάρτητα από τίς αισθήσεις μας. Η Γενική Σχετικότητα θα μας πει επίσης ότι, ένα στοιχειώδες σωματίδιο εκφράζεται σάν μιά κάποια καμπύλη τού χωρόχρονου. Αυτή τήν παράσταση είναι εύκολο να τήν έχουμε: αν χαράξουμε τίς πιό σύντομες γραμμές (πού ισοδυναμούν μέ τίς γνωστές μας ευθείες τού κενού χώρου) στην περιοχή τού χωροχρόνου πού είναι κατειλημμένη από ένα στοιχειώδες σωματίδιο, θα διαπιστώσουμε ότι, αυτές οι γραμμές είναι καμπύλες ακριβώς όπως ο πιό σύντομος δρόμος πού συνδέει δυό περιοχές χωρισμένες από ένα βουνό. Καμιά δυσκολία λοιπόν για να καταλάβουμε αυτό πού θέλουμε να πούμε με τη φράση «καμπύλη τού χωροχρόνου». Ομως, και εδώ φαίνεται ότι, η γλώσσα αύτη είναι συμβολική, οι αισθήσεις μας δεν μας επιτρέπουν ποτέ να δούμε ένα στοιχειώδες σωματίδιο κατ'αυτόν τον τρόπο οι αισθήσεις δεν μας προμηθεύουν παρά μιά εικόνα σωματιδιακή τού στοιχειώδους σωματιδίου βλέπουμε π.χ. τή μικρή φωτεινή ακτίνα ενός ηλεκτρονίου, να χτυπά την καθοδική οθόνη, καί αυτή η αισθητηριακή αντίληψη τού ηλεκτρονίου δέν έχει καμιά άμεση σχέση μέ την καμπύλη τού χωροχρόνου, όπως και ή αισθητηριακή εικόνα ενός άνθρωπου δέν έχει καμιά σχέση με έναν άνθρωπο πού πετά στον αέρα. Να λοιπόν ένα πρώτο σημαντικό χαρακτηριστικό αυτής τής συμβολικής γλώσσας: μπορούμε σαφώς νά φανταστούμε τις εικόνες πού εκφράζει, όμως αυτές οι εικόνες δεν αντιστοιχούν καθόλου μέ την αισθητηριακή μας γνώση γιά το Σύμπαν.Αν συγκεντρώσουμε τώρα την προσοχή μας στή γλώσσα τής Γενικής Σχετικότητας τήν ταυτόχρονα συμβολική και λογική θα θέσουμε γι' αυτήν μιά ερώτηση πού είναι κεφαλαιώδης γιά ολη τή Γνώση τού Άνθρωπου.Η ερώτηση είναι ή ακόλουθη: αυτή ή γλώσσα μας επιτρέπει νά κατασκευάσουμε έναν χάρτη τού Πραγματικού δηλαδή, επιτρέπει μιά περιγραφή αύτού πού είναι το Σύμπαν ανεξάρτητα από τις αισθητηριακές παρατηρήσεις τού Ανθρώπου; Αυτός ο χάρτης δέν φαίνεται να έχει κανένα κενό και μας δίνει τίς όψεις τού Σύμπαντος. Εχουμε λοιπόν το δικαίωμα να θέσουμε τήν ερώτηση: αυτός ο χάρτης χωρίς κενά, είναι πλήρης; Εννοώ μ' αυτό: αυτός ο χάρτης μάς επιτρέπει να απαντήσουμε σε όλες τίς ερωτήσεις πού αφορούν τό Σύμπαν;
Το πρόβλημα είναι σημαντικό, γιατί αν η απάντηση είναι καταφατική, αυτό σημαίνει ότι μια, φορά πού αποκτήθηκε αυτός ο χάρτης δεν θα μείνει πιά τίποτα γιά να ανακαλύψουμε.»
Μετά τα προεκτεθέντα ανακύπτει ένα «επιπόλαι層 ερώτημα και μια «επιπόλαια »απορία: Τι χρειάζεται να γνωρίζουν οι αμύητοι τη γλώσσα των ειδικών; Τι χρειάζεται να γνωρίζουν τα πορίσματα και τις αιτιολογίες των επιστημονικών ερευνών;Οσοι λ.χ.χρησιμοποιούν το GPS χρειάζεται να γνωρίζουν τη θεωρία τής σχετικότητας; Η απάντηση ίσως να μην είναι τόσο εύκολη,και σε κάθε περίπτωση εκφεύγει των σκοπών τού πονήματος.Περιοριζόμαστε έτσι στο να θέσουμε το ερώτημα ,και την απορία,και να υπομνήσουμε(μόνον) ότι(εκτός άλλων) η,αγάπη προς τη γνώση είναι μέσα στην ανθρώπινη φύση, ότι,η γοητεία για τις έρευνες και αποτελέσματα των επιστημονικών προσπαθειών θα ωθήσουν ενδεχομένως και άλλους, σε επιστημονικές αναζητήσεις και ότι, χωρίς την θεωρία πολλές πρακτικές που εξυπηρετούν τον άνθρωπο δεν θα υπήρχαν.(Και για να περιπλέξουμε τα πράγματα,: Ολες οι πιθανές εφαρμογές θα πρέπει να είναι προσιτές για τον καθένα μας;
(Αν πρόκειται για το κακό;Όλα αυτά ποιος θα τα ελέγχει;Το πρόβλημα Ηθική και Επιστήμη παραμένει.)
4.-Πέρα από τις παραπάνω περιπτώσεις ,καταστάσεις καθαρώς εσωτερικές,συναισθήματα,η έκσταση, δεν μπορούν να περιγραφούν δεν μπορούν να εκφρασθούν, με την « κοινή» γλώσσα.Οι βιωματικές καταστάσεις δεν μεταδίδονται με τη γλώσσα και τη γραφή.Τη στιγμή αυτή μού έρχονται στο νού τα λόγια τού Καζαντζάκη,όπου («Ασκητική») ,αυτός,μιλώντας για την έκσταση λέγει: « Ο,τι ζείς στην έκσταση δεν θα μπορέσεις να στερεώσεις σε Λόγο» Και ο Πλωτίνος, αναφερόμενος στην ένωση , με το απόλυτο,με το Θείο, γράφει ότι, η απόλυτη αυτή συνύπαρξη τού ανθρώπου με το ΕΝ,δεν μπορεί να αναλυθεί με λόγια.Φθάνει,μάλιστα ο Πλωτίνος, αντί τής παραδοσιακής γλώσσας τής όρασης, στο σημείο να μεταχειριστεί την μεταφορική γλώσσα τής αφής,έτσι ώστε να εξαφανίζεται το χάσμα ανάμεσα στον θεατή και το αντικείμενο τής θέασής του. ( « Μάγοι τής Φιλοσοφίας»σελ.92 επ.)
Ασφαλώς σε πολλές περιπτώσεις η ποιητική γλώσσα,με τον συμβολισμό της,και το μεταφορικό νόημα των λέξεων και φράσεων βοηθά.Καλύπτει ένα ασφαλώς ευρύτερο,αλλά οπωσδήποτε όχι το πλήρες, φάσμα, πραγματικότητας, εννοιών, ιδεών, καταστάσεων, συγκινήσεων. Ο Ι.Ευαγγέλου,γράφει ότι, η ποίηση αποτελεί την υψηλότερη και τελειότερη μορφή τής συγκινησιακής μορφής τού λόγου και ειδικότερα για την καλλιτεχνική δημιουργία,στην τέχνη, ο Oscar Wild στην Εισαγωγή τού έργου του, « το πορτραίτο τού Dorian Grey, « βλέπει τη γλώσσα-μαζύ με τη σκέψη- ως εργαλείο τής τέχνης.,(:Thought and language are to the artist instruments of an art) ο J.Richards, λεγει ότι, «Ποίηση είναι η υπέρτατη μορφή συγκινησιακής χρήσης τής Γλώσσας» και ο J.L.Borges « Ποίηση είναι η απροσδόκητη χρήση τής γλώσσας»
5.- Ο άνθρωπος δεν έχει γνώση τού Πραγματικού Κόσμου.Εχει απλώς γνώση των φαινομένων,αλλά όχι τού τι κρύβεται πίσω απ΄αυτά.Καθένας μας κατασκευάζει το δικό του « μοντέλο»Αυτό είναι το πρώτο εμπόδιο .Το δεύτερο,άμεση συνέπεια τού πρώτου, είναι,ότι σε κάθε περίπτωση,η γλώσσα που θα μπορούσε να εκφράσει το « πραγματικό»κείται έξω από τις δυνατότητες τής σημερινής γλώσσας.
6.-Ο Χρ.Γιανναράς,κάνει αναφορές στην επιστημονική και Εκκλησιαστική γλώσσα
7.-Ο Noam Chomsky σε μια συνέντευξη που έδωσε στην Adriana Belletti και τον Luigi Rizzi ,σχετικώς με τον μινιμαλισμό, αναφερόμενος στη χρήση ,την ικανότητα και την τελειότητα τής γλώσσας για επικοινωνία ,λέγει ……..¨ «Αν θέλετε να σιγουρευτείτε ότι, δεν θα παρανοήσουμε ό ένας τον άλλο ,ε’ για τον σκοπό αυτό, η γλώσσα δεν είναι καλά σχεδιασμένη επειδή έχει ιδιότητες όπως η αμφισημία.Αν θέλουμε να έχει η γλώσσα την ιδιότητα ότι, τα πράγματα που συνήθως θέλουμε να πούμε παράγοντα σύντομα και με απλό τρόπο,ε΄λοιπόν δεν έχει ούτε αυτή την ιδιότητα.Πολλά από τα πράγματα που θα θέλαμε να πούμε ίσως είναι πολύ δύσκολο να τα εκφράσουμε,ίσως ακόμη και αδύνατο να τα εκφράσουμε…..Λοιπόν το σύστημα δεν είναι καλά σχεδιασμένο από πολλές λειτουργικές απόψεις. ….»( Ν.Chomsky :”Για τη φύση κλπ.σε.166 επ.).
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Φιλοσοφία τής γλώσσας ονομάζεται η λογική διερεύνηση της φύσης, των απαρχών και τής χρήσης της γλώσσας. Ως θέμα, η φιλοσοφία τής γλώσσας για τους αναλυτικούς φιλοσόφους ασχολείται με τέσσερα θεμελιώδη προβλήματα:
τη φύση τής σημασίας
τη χρήση τής γλώσσας,
τη γνώση τής γλώσσας (language cognition),
και τη σχέση μεταξύ γλώσσας και πραγματικότητας.
Αντίθετα, οι Ηπειρωτικοί φιλόσοφοι, τείνουν να μη θεωρούν τη φιλοσοφία τής γλώσσας ως ξεχωριστό αντικείμενο αλλά ως μέρος τής λογικής, τής ιστορίας ή τής πολιτικής. Αρχικά οι φιλόσοφοι τής γλώσσας διερευνούν τη φύση τής σημασίας και προσπαθούν να εξηγήσουν τι σημαίνει να "σημαίνει" κάτι. Θέματα προς αυτήν την κατεύθυνση είναι η φύση τής συνωνυμίας, η προέλευση τής ίδιας τής σημασίας, και πώς μπορεί κάθε σημασία τελικά να γίνει γνωστή. Οι αναλυτικοί φιλόσοφοι τής γλώσσας δείχνουν επίσης ειδικό ενδιαφέρον για τον τρόπο με τον οποίο μια πρόταση συντίθεται σε κάτι που συνολικά έχει μια σημασία, μέσω των σημασιών των τμημάτων της.Στη συνέχεια, προσπαθούν να καταλάβουν τι κάνουν οι ομιλητές και οι ακροατές με τη γλώσσα κατά την επικοινωνία, και πώς αυτή χρησιμοποιείται σε κοινωνικό επίπεδο. Ειδικότερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα θέματα τής εκμάθησης τής γλώσσας, τής δημιουργίας τής γλώσσας, και των δράσεων ομιλίας (speech acts).Τρίτον, ερευνάται η σχέση που έχει η γλώσσα με τη σκέψη, τόσο του ομιλητή όσο και τού διερμηνέα. Eχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί σε αυτή βασίζεται η επιτυχής μετάφραση των λέξεων σε άλλες λέξεις.Τέλος, ερευνούν πώς η γλώσσα και η σημασία σχετίζονται με την αλήθεια και τον κόσμο
. Οι φιλόσοφοι τείνουν να ασχολούνται λιγότερο με το ερώτημα ποιες προτάσεις είναι πραγματικά αληθείς και περισσότερο με το τι είδους σημασίες μπορούν να είναι αληθείς ή ψευδείς. Ένας φιλόσοφος τής γλώσσας που ασχολείται με την αλήθεια, αντί να ασχολείται με τον τρόπο που χρησιμοποιούνται οι προτάσεις, μπορεί να ρωτά αν μια πρόταση χωρίς νόημα μπορεί να είναι αληθής ή όχι, ή αν οι προτάσεις μπορούν να εκφράζουν ιδιότητες πραγμάτων που δεν υπάρχουν.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ
Συμφώνως με σχετική καταχώρηση στο διαδίκτυο,υπάρχει διαφωνία μεταξύ των ανθρωπολόγων ως προς το πότε πρωτοχρησιμοποιήθηκε η γλώσσα από τον άνθρωπο.Οι εκτιμήσεις κυμαίνονται σε χρονική περίοδο μεταξύ δύο εκατομμυρίων ετών ,κατά την περίοδο του Homo habilis,μέχρι σαράντα χιλιάδες χρόνια περίπου, από σήμερα, την περίοδο του ανθρώπου τού Cro-Magnon.Πάντως πρόσφατα στοιχεία οδηγούν στό ότι η σύγχρονη ανθρώπινη γλώσσα επινοήθηκε ή αναπτύχθηκε στην Αφρική πριν περίπου από 50.000 έτη.Η άποψη αυτή,βασίζεται στη παρατήρηση,ότι απομονωμένοι πληθυσμοί,χρησιμοποιούν για την επικοινωνία τους γλώσσα ,πού πρέπει να χρησιμοποιούσαν οι πρώτοι πληθυσμοί στην Αφρική,πριν διασκορπισθούν σε διάφορες ομάδες,που κατώκησαν σε διάφορα μέρη του κόσμου.
Υπάρχουν γλωσσολογικές υποθέσεις (linguistic speculation) για την Ινδία από τη βεδική περίοδο (περίπου το 1500 π.Χ.) με τη θεοποίηση του vāk, του "λόγου". Στη Δύση η έρευνα πάνω στη γλώσσα εμφανίζεται από τον 5ο αιώνα π.Χ. με τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη και τους Στωικούς. Και στην Ινδία και στην Ελλάδα, οι γλωσσολογικές υποθέσεις εμφανίζονται πριν τις γραμματικές παραδόσεις της συστηματικής περιγραφής της γλώσσας, που ανάγονται στον 7ο αιώνα π.Χ. στην Ινδία (βλ. Yaska), και στον 3ο αιώνα π.Χ. στην Ελλάδα (βλ. Ριανός).Στον διάλογο Κρατύλος ο Πλάτωνας ασχολήθηκε με την ερώτηση αν τα ονόματα των πραγμάτων ορίζονται από σύμβαση ή από τη φύση. Άσκησε κριτική στις συμβάσεις (conventionalism) γιατί οδηγούσε στο περίεργο αποτέλεσμα ότι, σε όλα τα πράγματα μπορούσε να αποδοθεί ένα όνομα από σύμβαση. Επομένως δεν μπορούν να χειριστούν την ορθή ή λανθασμένη εφαρμογή ενός ονόματος. Ισχυρίστηκε ότι υπάρχει μια φυσική ορθότητα στα ονόματα, δείχνοντας ότι, οι σύνθετες λέξεις και φράσεις έχουν ένα εύρος ορθότητας. Υπεστήριξε επίσης ότι ,τα πρωτογενή ονόματα έχουν μια φυσική ορθότητα, γιατί κάθε φώνημα εκφράζει μια βασική ιδέα ή ένα συναίσθημα. Για παράδειγμα κατά τον Πλάτωνα το γράμμα λ και ο ήχος τους αναπαριστούσαν την ιδέα "μαλακό". Μέχρι όμως το τέλος του "Κρατύλου" είχε παραδεχτεί ότι ,συνεισφέρουν κάποιες κοινωνικές συμβάσεις και ότι, η ιδέα των φωνημάτων που έχουν ξεχωριστές σημασίες έχει κάποια λάθη. Στον Κρατύλο ο Σωκράτης δεν φαίνεται να κρατά μια σαφή θέση.Ο Αριστοτέλης ασχολήθηκε με θέματα λογικής, κατηγοριών, καθώς και με τη δημιουργία της σημασίας. Χώρισε όλα τα πράγματα σε κατηγορίες με βάση το είδος (species) και το γένος (genus). Πίστευε ότι, η σημασία ενός κατηγορήματος οριζόταν από μια αφαίρεση των ομοιοτήτων μεταξύ διαφορετικών πραγμάτων. Αυτή η θεωρία αργότερα αποκλήθηκε νομιναλισμός. Επειδή όμως ο Αριστοτέλης θεωρούσε ότι, αυτές οι ομοιότητες αποτελούνταν από μια πραγματική ομοιότητα της φόρμας, συχνά θεωρείται οπαδός του "μετριοπαθούς ρεαλισμού" ("moderate realism")Οι Στωικοί φιλόσοφοι προσέφεραν πολλά στην ανάλυση της γραμματικής, διακρίνοντας ανάμεσα σε πέντε είδη του λόγου: τα ουσιαστικά, τα ρήματα, τα ονομαστικά (ονόματα ή επίθετα), τους συνδέσμους και τα άρθρα. Ανέπτυξαν επίσης μια θεωρία για το λεκτόν αντιστοιχιζόμενη με κάθε σημείο της γλώσσας, και διαφέρει από το σημείο και από τον κόσμο στον οποίο αναφέρεται. Αυτό το λεκτόν ήταν η σημασία (ή η αντίληψη, αγγλ. sense) κάθε όρου. Το λεκτόν μιας πρότασης είναι αυτό που σήμερα θα αποκαλούσαμε τυπικά πρόταση (proposition). Οι τυπικές προτάσεις θεωρούνταν ότι, μετέφεραν την αλήθεια (δηλ. μπορούσαν να είναι αληθείς ή ψευδείς) ενώ οι απλές προτάσεις μετέφεραν απλώς τις εκφράσεις. Διαφορετικά λεκτά μπορούσαν να εκφράσουν άλλα πράγματα εκτός προτάσεων, όπως εντολές, ερωτήσεις και επιφωνήματα.
Η κανονική φιλοσοφία τής γλωσσολογίας κατάγεται από την πρώιμη μεσαιωνική Ινδική φιλοσοφία (περίπου μεταξύ του 5ου και του 10ου αιώνα) και το διάλογο μεταξύ των διάφορων σχολών σκέψης αυτής. Η "υλιστική" σχολή Mimamsa των Kumārila Bhaṭṭa και Prabhākara έτεινε προς τις συμβάσεις, υποστηρίζοντας ότι, η γλωσσική συμπεριφορά και η σημασία διέφεραν. Η ολιστική (sphoṭa) σχολή των "γραμματικών", των Bhartṛhari και Maṇḍana Miśra υποστήριζε ότι, η φωνητική διατύπωση και η σημασία ήταν αδιαίρετες και τελικά ταυτίζονταν με το Μπράχμαν (śabda-tattva-brahman), με τον Vācaspati Miśra και τη μεταγενέστερη σχολή Navya-Nyāya.Οι φιλόσοφοι του μεσαίωνα ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για τα λεπτά νοήματα της γλώσσας και της χρήσης της. Για πολλούς Σχολαστικούς, αυτό οφειλόταν στην ανάγκη μετάφρασης ελληνικών κειμένων στα λατινικά. Υπήρξαν αρκετοί σημαντικοί φιλόσοφοι της γλώσσας στην περίοδο του μεσαίων. Σύμφωνα με τον Peter J. King, ο Peter Abelard υπήρξε πρόδρομος των σύγχρονων ιδεών σημασία και σημαινόμενο (sense and reference), η άποψη αυτή όμως έχει αμφισβητηθεί. Επίσης, το Summa Logicae του Γουλιέλμου του Όκαμ ήταν μια από τις πρώτες σοβαρές προσπάθειες να κωδικοποιηθεί μια νοητική γλώσσα.Οι σχολαστικοί της υψηλής μεσαιωνικής περιόδου, όπως ο Όκαμ και ο John Duns Scotus, θεωρούσαν τη λογική σαν μια scientia sermocinalis (επιστήμη της γλώσσας). Το αποτέλεσμα των ερευνών τους ήταν η ανάπτυξη γλωσσολογικο-φιλοσοφικών εννοιών, η πολυπλοκότητα και η σημασία των οποίων μόλις πρόσφατα αναγνωρίστηκε. Οι φιλόσοφοι του μεσαίωνα ασχολήθηκαν με αρκετά από τα πιο ενδιαφέροντα προβλήματα της σύγχρονης φιλοσοφίας της γλώσσας. Τα φαινόμενα του απροσδιόριστου νοήματος (vagueness) και του διφορούμενου νοήματος (ambiguity) αναλύθηκαν σε μεγάλο βαθμό, και αυτό οδήγησε σε ένα αυξημένο ενδιαφέρον για προβλήματα που είχαν σχέση με συγκατηγορηματικές λέξεις όπως το και, το ή, το μη, το εάν και το κάθε. Αναπτύχθηκε επίσης αρκετά η μελέτη των κατηγορηματικών λέξεων (ή όρων) και των ιδιοτήτων τους. Ένα από τα σημαντικότερα αποτελέσματα της έρευνας των σχολαστικών σε αυτό το πεδίο ήταν η θεωρία του suppositio. Το suppositio ενός όρου είναι η ερμηνεία που δίνεται σε αυτόν σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλο (συμφραζόμενα). Μπορεί να είναι δόκιμο (proper) ή αδόκιμο (improper,) π.χ. όταν χρησιμοποιείται στη μεταφορά, στη μετωνυμία και σε άλλες εκφράσεις του λόγου). Ένα δόκιμο suppositio, μπορεί να είναι τυπικό (formal) ή υλικό (material) ανάλογα με το αν αναφέρεται στο συνηθισμένο μη-γλωσσικό του αναφερομενο (όπως στην πρόταση "ο Κάρολος είναι άνθρωπος"), ή στον εαυτό του ως γλωσσική οντότητα (όπως στην πρόταση "το Κάρολος έχει εφτά γράμματα"). Αυτή η κατηγοριοποίηση είναι ο πρόδρομος της σύγχρονης διάκρισης μεταξύ χρήσης και αναφοράς (use-mention), και μεταξύ της γλώσσας και της μεταγλώσσας.Μεταξύ του 11ου και του 13ου αιώνα υπήρξε μια παράδοση που ονομάστηκε υποθετική γραμματική (speculative grammar). Ανάμεσα στους φιλοσόφους της βρίσκονται ο Martin of Dace και ο Thomas of Erfurth.
ΠΡΩΙΜΗ- ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
Οι γλωσσολόγοι της Αναγέννησης και του Μπαρόκ όπως ο Johannes Goropius Becanus, ο Athanasius Kircher και ο John Wilkins, είχαν γοητευθεί από την ιδέα μιας φιλοσοφικής γλώσσας που να εξουδετερώνει την ασυνεννοησία των γλωσσών, λόγω της ανακάλυψης των Κινεζικών χαρακτήρων και των Αιγυπτιακών ιερογλυφικών (έργο Hieroglyphica). Αυτή η σκέψη μπορεί να συγκριθεί με την ιδέα της ύπαρξης μιας παγκόσμιας γλώσσας της μουσικής, μια θεωρία που έχει αποδειχτεί εσφαλμένη.Οι ηπειρωτικοί φιλόσοφοι άρχισαν να απορροφούν την Ινδική γλωσσολογική παράδοση μόλις από τα μέσα του 18ου αιώνα, αρχικά με τον Jean François Pons και τον Henry Thomas Colebrooke (editio princeps του Varadarāja, ενός γραμματικού Σανσκριτικών του 17ου αιώνα, από το 1849)Στις αρχές του 19ου αιώνα, ο Δανός φιλόσοφος Søren Kierkegaard υποστήριξε ότι, η γλώσσα θα έπρεπε να παίζει μεγαλύτερο ρόλο στη Δυτική φιλοσοφία. Θεωρούσε ότι ,η φιλοσοφία δεν είχε εστιάσει αρκετά στο γνωσιακό ρόλο που παίζει η γλώσσα και ότι, η μεταγενέστερη φιλοσοφία θα έπρεπε να ασχολείται συνειδητά με τη γλώσσα.Επομένως, η γλώσσα άρχισε να έχει έναν κεντρικό ρόλο στη Δυτική φιλοσοφία των τελών του 19ου αιώνα, ειδικά με το Port Royal στη Γαλλία, στον αγγλόφωνο κόσμο και σε άλλα μέρη της Ευρώπης. Το βασικό έργο ήταν το Cours de linguistique générale, του Ferdinand de Saussure, που εκδόθηκε μετά το θάνατό του, το 1916.Η φιλοσοφία της γλώσσας έγινε τότε τόσο διαδεδομένη, που στους κύκλους της αναλυτικής φιλοσοφίας, ολόκληρη η φιλοσοφία εμφανιζόταν σαν κάτι που αφορούσε τη φιλοσοφία της γλώσσας. Τον 20ο αιώνα, η "γλώσσα" έγινε ακόμα πιο κεντρικό θέμα ανάμεσα σε πολλά και διαφορετικά παρακλάδια της φιλοσοφίας. Η φράση "η γλωσσολογική στροφή" ("the linguistic turn") χρησιμοποιήθηκε για να περιγραφεί η έμφαση που έδιναν στη γλώσσα οι φιλόσοφοι της εποχής.Σημαντικά θέματα και υπο-πεδία.
Ειδικώτερα για την προσπάθεια δημιουργίας μιάς παγκόσμιας γλώσσας που θα διευκόλυνε την επικοινωνία μεταξύ λαών ,τοποθετείται και η δημιουργία τής esperαnto( που πήρε το όνομα αυτό από το ότι, ο δημιουργός της Lejzer Ludwig Zamenhof υπέγραφε τα βιβλία με το ψευδώνυνο Doktor Esperanto) που σήμερα ,με την οργάνωση που έχει (Universala Esperanto Asocio) έχει εκπροσώπηση στις μεγαλύτερες χώρες τού κόσμου, και έχει να επιδείξει , σημαντικές επιτυχίες, αφού ο εσπεραντικός τύπος, αριθμεί πάνω από εκατό περιοδικά,και στην εσπεράντo έχουν μεταφρασθεί, τα σπουδαιότερα,έργα όλων των λογοτεχνιών από την Βίβλο μέχρι τα παραμύθια τού Αντερσεν,ενώ υπάρχει και πρωτότυπη ΄λογοτεχνική παραγωγή. Υπάρχει όμως και άποψη,που σε αντιστοιχία με την βιοποικιλότητα που θέλουν οι βιολόγοι,ζητούν την διατήρηση των φυσικών γλωσσών. « Να νοιαζόμαστε για την διαφύλαξη των γλωσσών όπως ακριβώς νοιαζόμαστε για την οικολογία » λέγει ο Umberto Eco.
Όπως έχουν σήμερα τα πράγματα,ως διεθνής(βοηθητική) γλώσσα μπορεί να θεωρηθεί η αγγλική. Tα αγγλικά είναι η διεθνής γλώσσα της επικοινωνίας που μιλιέται σχεδόν από το ένα τέταρτο των κατοίκων του πλανήτη. H ανάδειξη της αγγλικής γλώσσας στη σημερινή κυρίαρχη θέση της δεν ήταν τυχαία, αλλά το αναπόφευκτο αποτέλεσμα της εξάπλωσης τής βρετανικής αυτοκρατορίας και, μεταγενέστερα, της επιρροής των Hνωμένων Πολιτειών.
ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ-ΜΕΡΙΚΗ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ ΚΑΙ ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ-
ΟΔΟΜΜΙΣΜΟΣ
Η γλωσσολογία ως επιστήμη θεωρείται ότι, αρχίζει το 1816 με το έργο του Γερμανού γλωσσολόγου Φραντς Μποπ (Franz Bopp): «Για το κλιτικό σύστημα του ρήματος της Σανσκριτικής σε σύγκριση προς το της ελληνικής, λατινικής, περσικής και γερμανικής γλώσσας». Με το έργο αυτό καθιερώθηκε η γλωσσική επιστήμη ως Συγκριτική γλωσσολογία. Μητέρα όλων των γλωσσών θεωρούνταν η Ινδοευρωπαϊκή γλώσσα,άποψη που όπως εκτίθεται σε άλλο σημείο έχει πλέον εγκαταλειφθεί. Στις γλωσσολογικές έρευνες γινόταν χρήση της ιστορικής, της διαχρονικής μεθόδου.
(Αξιοσημείωτο είναι το ότι , τον 19ο αιώνα οι ερευνητές εστίαζαν το ενδιαφέρον τους στη μελέτη των γραπτών κειμένων των Αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων του 5ου π. Χ. αιώνα. Έμφαση γινόταν στον γραπτό λόγο. Ο προφορικός λόγος εθεωρείτο ατελές αντίγραφο του γραπτού λόγου).
Ακριβώς εκατό χρόνια μετά το έργο του Μποπ, δηλαδή το 1916, κάνει την εμφάνισή του το έργο του Ελβετού γλωσσολόγου Φερντινάντ ντε Σωσσύρ (Ferdinand de Saussure) με τον τίτλο «Μαθήματα Γενικής Γλωσσολογίας». Με το έργο αυτό αρχίζει μια νέα θεώρηση της γλώσσας, όχι πια στην ιστορική της εξέλιξη, αλλά στη συγχρονική της θεώρηση και λειτουργία. Ο Σωσσύρ θεωρείται ο πατέρας της σύγχρονης γλωσσολογίας.
Χαρακτηριστικά της τάσης αυτής είναι κυρίως.
* Έμφαση στη συγχρονία.
* Αξία στον προφορικό λόγο. (Η ομιλία θεωρείται ως πρωταρχική και η γραπτή γλώσσα δευτερεύουσα, καθόσον η δεύτερη προέρχεται από την πρώτη).
* Δομή και σύστημα στη γλώσσα.
* Διάκριση ανάμεσα στον Λόγο (Langue) - το γενικό σύστημα της γλώσσας που μιλιέται από όλα τα μέλη της γλωσσικής κοινότητας, και στην Ομιλία (Parole) - τη χρήση της γλώσσας από κάθε άτομο.
* Έννοια του γλωσσικού σημείου. Σχέση σημαίνοντος και σημαινομένου.
* Η ένωση σημαίνοντος και σημαινομένου είναι αυθαίρετη. (Συμβατικότητα του γλωσσικού σημείου). Αντίθετη άποψη εκφράζει ο Κρατύλος στο έργο Κρατύλος του Πλάτωνος,όπου γινεται προσπάθεια να αποδειχθεί πώς η ονομασία κάθε αντικεμενου,δεν είναι συμβατική αλά έχει σχέση με τη φύση του.Και για την άποψη αυτή γράφουμε σε άλλο σημείο.
* Διάκριση ανάμεσα στις συνταγματικές σχέσεις (οριζόντιος άξονας) και τις παραδειγματικές σχέσεις (κατακόρυφος άξονας) των λέξεων
Παραδείγματα
Η Ελένη πήρε εξαίρετο καινούργιο αυτοκίνητο
Ο Γιάννης αγόρασε ένα θαυμάσιο παλιό ποδήλατο
απέκτησε υπέροχο ρολόι
Από την έννοια της δομής (structure) του Σωσσύρ στη γλώσσα προέκυψε η θεωρία του δομισμού (στρουκτουραλισμού). . Με τον όρο δομισμός, ή στρουκτουραλισμός (εκ του αντίστοιχου αγγλικού και γαλλικού όρου), φέρεται μια κοινή θεωρία ανθρωπολογικών επιστημών με στόχο την ανάλυση των ανθρωπίνων πραγμάτων ως υποσύνολο ενός ευρύτερου συνόλου που αλληλοπροσδιορίζονται με βάση κάποιους κανόνες κατά την έννοια της δόμησης. Πρόκειται για είδος μεθοδολογίας των κοινωνικών επιστημών χωρίς φιλοσοφική προέκταση. Βασικές έννοιες του δομισμού είναι η ολότητα και η διάδραση σε μια ιδανική μορφή που επιδέχονται μια λογικο-μαθηματική διατύπωση.
Η έννοια του δομισμού άρχισε να εμφανίζεται περί τα μέσα του 20ου αιώνα σε τρεις βασικά επιστήμες: στη γλωσσολογία με τις εργασίες και την προσέγγιση του Φερντινάντ ντε Σωσσύρ (1857 - 1913), στην ψυχολογία με την λεγόμενη "μορφολογική θεωρία" ή "θεωρία της μορφής" και στην ανθρωπολογία με τον λεγόμενο "λειτουργισμό" από τις οποίες και μετεμφυτεύτηκε στις κοινωνικές επιστήμες. Ακαδημαϊκοί και στοχαστές από διαφορετικά γνωστικά πεδία, όπως η κοινωνική ανθρωπολογία, η κοινωνιολογία ή η ψυχολογία, επιχείρησαν να αξιοποιήσουν κατά την εικοσαετία 1950 - 1970 τον δομισμό ως κεντρικό παράδειγμα ερμηνείας φαινομένων στους τομείς τους και να τον συγχωνεύσουν με παλαιότερες θεωρητικές προσεγγίσεις, όπως ο μαρξισμός ή η ψυχανάλυση, πλην όμως στα μόνα πεδία που φέρεται να υπήρξε γόνιμη η θεωρία αυτή είναι η γλωσσολογία και η ανθρωπολογία στην κοινωνική της διάσταση.
Υπήρξαν δύο σχολές
1- Ευρωπαϊκός δομισμός (Σχολές: Πράγας, Κοπεγχάγης, Παρισιού, Λονδίνου).
2- Αμερικανικός δομισμός, με κύριο εκπρόσωπός της τον Μπλούμφιλντ (Bloomfield).
Για τον Μπλούμφιλντ, οπαδό του μπιχεβιορισμού, δεν υπάρχει σημαντική διαφορά ανάμεσα στην ανθρώπινη γλώσσα και στα συστήματα επικοινωνίας των ζώων. Οι γλωσσικές εκφράσεις αποτελούν αντίδραση σε ορισμένους ερεθισμούς. Ο ομιλητής κάνει προτάσεις, που ποτέ δεν είχε προηγουμένως ακούσει, με βάση την αναλογία και τη μίμηση. Ο Μπλούμφιλντ συμφωνούσε με τις απόψεις του μπιχεβιοριστή Σκίννερ, Καθηγητή Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, όπως αυτός τις εξέφραζε στο βιβλίο του «Γλωσσική Συμπεριφορά» (1957)
Ο αρχικός γλωσσολογικός δομισμός του Σωσσύρ επέφερε μεγάλες αλλαγές στον χώρο κατά τις αρχές του 20ου αιώνα, καταδεικνύοντας την ανάγκη για συγχρονική μελέτη της γλώσσας στο αφηρημένο παρόν, όχι στο πλαίσιο της διαχρονικής της εξέλιξης, μα και τονίζοντας τη φύση της ως ένα σύστημα αλληλεπιδρώντων στοιχείων (π.χ. φωνήματα) τα οποία αποκτούν νόημα μέσα από τις μεταξύ τους σχέσεις και αντιθέσεις. Πρωτοπόρος στην επεξεργασία ενός καθολικού δομιστικού παραδείγματος στις κοινωνικές επιστήμες και εισηγητής του όρου υπήρξε ο Γάλλος ανθρωπολόγος Κλοντ Λεβί-Στρος (1908 - 2009), ο οποίος εφάρμοσε τον δομισμό στο πεδίο του την ίδια στιγμή που ο γλωσσολογικός δομισμός υποχωρούσε προς όφελος της γενετικής γλωσσολογίας του Νόαμ Τσόμσκι. Μετέπειτα στοχαστές οι οποίοι αξιοποίησαν τον δομισμό είναι ο Ζακ Λακάν, σε μία προσπάθεια ενοποίησής του με την ψυχανάλυση, ο Λουί Αλτουσέρ και ο Νίκος Πουλαντζάς, σε δύο διαφορετικά προγράμματα δομιστικής προσέγγισης στον μαρξισμό, καθώς και ο Ρολάν Μπαρτ στη λογοτεχνική ανάλυση. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 ωστόσο, ο δομισμός άρχισε να γίνεται στόχος κριτικής για τον ανιστορικό / συγχρονικό και άκαμπτο χαρακτήρα του, ακόμα και από θεωρητικούς που αρχικά είχαν θεωρηθεί δομιστές (π.χ. ο Μισέλ Φουκώ). Το αποτέλεσμα ήταν η ουσιαστική εγκατάλειψη του δομιστικού προγράμματος και η ανάδυση του μεταδομισμού, ο οποίος διατήρησε κάποια μόνο από τα χαρακτηριστικά του προκατόχου του και απέρριψε άλλα, ενώ τελικά απετέλεσε κεντρικό στοιχείο του ευρύτερου μεταμοντερνισμού στη φιλοσοφία.
Γενικώς με τον δομισμό,σημαντικός ρόλος ανήκει και στον μεγάλο μαθηματικό Αλεξάντρ Γκρόθεντικ,(; μερικοί τον θεωρούν ως ένα από τους μεγαλύτερους μαθηματικούς όλων γτων εποχών, ως έναν Αινστάιν των μαθηματικών).,Το όνομά του συνδέεται κυρίως με την αλγεβρική γεωμετρία.
Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ(:ΕΞΕΛΙΞΗ-ΕΠΙΝΟΗΣΗ-Η…..)
ΚΟΙΝΗ Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ;
Συμφώνως με δημοσίευμα στην εφημερίδα ΕΘΝΟΣ ενιαία προέλευση στο χώρο και στο χρόνο φαίνεται να έχουν όλες οι γλώσσες του πλανήτη και αυτή -όπως συμβαίνει και με την καταγωγή των ίδιων των ανθρώπων- βρίσκεται στην υποσαχάρεια Αφρική.
Εκεί εκτιμάται ότι, γεννήθηκε ο λόγος πριν από περίπου 150.000 χρόνια, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική μελέτη, η οποία απορρίπτει την άποψη ότι, οι γλώσσες εμφανίστηκαν ανεξάρτητα σε διάφορες περιοχές και σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Η νέα έρευνα υποστηρίζει ότι, όπως η βιολογική εξέλιξη των ανθρώπων είναι «γραμμένη» στα γονίδια, έτσι και η γλωσσολογική εξέλιξη «κρύβεται» στη διαχρονική εξέλιξη των ήχων των γλωσσών.
Ο Δαρβίνος το 1871 στο βιβλίο του, « Η καταγωγή του Ανθρώπου» καθώς και άλλοι όπως ο Σπένσερ είχαν παρατηρήσει τη στενή σχέση μεταξύ μουσικής και γλώσσας.Ο Δαρβίνος απέδιδε τη προέλευση της μουσικής σε σεξουαλική επιλογή.Ο Mithen στο βιβλίο του « The Singing Neanderlands» συνδέει την αύξηση του μεγέθους του εγκεφάλου με μια νέα εκδοχή της μουσικογλώσσας.Για τον Chomsky ,όπως και σε άλλο σημείο του προκείμενου γράφουμε,η γλωσσική ικανότητα είναι γενετικώς εγγεγραμμένη.
Με τη μελέτη, υπό τον ανθρωπολόγο Quentin Atkinso του νεοζηλανδικού πανεπιστημίου του Οκλαντ (Τμήμα Ψυχολογίας), που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Science», σύμφωνα με τους «New York Times», τη βρετανική «Telegraph» και στο βιβλίο το «New Scientist», πραγματοποίείται μια διεξοδική ανάλυση 504 γλωσσών και, εκτός από την κοινή αφρικανική καταγωγή, εκτιμάται ότι, η γλώσσα πιθανότατα ήταν ένα από τα σημαντικότερα «εργαλεία» που επέτρεψε στους προγόνους μας να μεταναστεύσουν με επιτυχία από την Αφρική και να αποικίσουν τον υπόλοιπο κόσμο.
Ο ερευνητής, μέσα από τη συγκριτική ανάλυση των γλωσσών της Γης, με τη βοήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών και μαθηματικών-στατιστικών μοντέλων, διαπίστωσε ότι ,υπάρχει άμεση σχέση ανάμεσα στην ηλικία ενός πολιτισμού και στον αριθμό των φωνημάτων (ιδιαίτερων ήχων), που περιέχει η γλώσσα του.
Ενώ πολλές αφρικανικές γλώσσες έχουν περισσότερα από 100 φωνήματα, τα αγγλικά, τα γαλλικά και τα γερμανικά έχουν γύρω στα 45 η κάθε μια και η γλώσσα της Χαβάης μόνο 13. Γενικά, όσο πιο πρόσφατα αποικίστηκε από ανθρώπους μια περιοχή του πλανήτη, τόσο λιγότερα φωνήματα εμφανίζει σήμερα η γλώσσα της. Εκτός από την Αφρική, μεγάλη ποικιλία φωνημάτων εμφανίζει και η ΝΑ Ασία.
Η νέα ανάλυση βασίζεται στην θεωρία ότι, όσο παλαιότερος είναι ένας πολιτισμός, τόσο μεγαλύτερη εξελικτική ποικιλία εμφανίζει, είτε στο πεδίο της βιολογίας (γονίδια), είτε του πολιτισμού (γλώσσα). Η έρευνα προσδιορίζει σε μια εποχή περίπου πριν από 150.000 χρόνια την εμφάνιση της γλώσσας στη νοτιοδυτική Αφρική, όταν άρχισαν να εμφανίζονται κι άλλες νέες μορφές επικοινωνίας όπως οι πρώτες σπηλαιογραφίες.
Οι πρώτοι άνθρωποι (homo sapiens) εκτιμάται άρχισαν τις μεταναστεύσεις από την «μαύρη ήπειρο» πριν από περίπου 80.000 χρόνια και αφού ήδη είχαν εξελίξει σε ένα βαθμό την γλώσσα τους.
Η νέα αυτή μελέτη, που δείχνει ότι υπάρχει μεγαλύτερη φωνητική-γλωσσική ποικιλία στην Αφρική, συμπίπτει με τις γενετικές αναλύσεις που αποκαλύπτουν ότι, οι αφρικανικοί πληθυσμοί έχουν μεγαλύτερη γονιδιακή ποικιλία λόγω της μεγαλύτερης αρχαιότητάς τους. Σύμφωνα με τον Άτκινσον, καθώς σταδιακά οι ανθρώπινοι πληθυσμοί διασπάστηκαν σε μικρότερες ομάδες και εξαπλώθηκαν στη Γη, οι γλώσσες έχασαν σιγά-σιγά την ποικιλία των φωνημάτων και ήχων που περιείχαν.
Νέα μελέτη συμπεραίνει -αλλά δεν αποδεικνύει τελεσίδικα- μια και μοναδική προέλευση της γλώσσας στον χώρο και τον χρόνο, αναμένεται να δημιουργήσει νέες αντιδράσεις μεταξύ γλωσσολόγων και άλλων επιστημόνων, που είναι πιο επιφυλακτικοί για το πώς εξελίχτηκαν οι γλώσσες στην «αυγή» της ανθρωπότητας.
Oμως ο γλωσσολόγος Michael Cysouw και οι περισσότεροι συνάδελφοί του αρνούνται να αποδεχθούν την άποψη αυτή,υποστηρίζοντας ότι, δεν είναι δυνατό να ανιχνεύσει κανείς την προϊστορία της γλώσσας σε βάθος χρόνου μεγαλύτερο των 6.500 έως 10.000 ετών στο παρελθόν και ότι, δεν δύνανται να δεχθούν αναλύσεις που ανάγονται σε περιόδους πριν από 150.000 χρόνια.
Η ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ SEDIR ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ
Ο γάλλος εσωτεριστής Sedir(1871-1926) γράφει ότι, όλη η νοητική εξέλιξη τού λόγου,διενεργείται μέσα στο αστρικό πεδίο,όπου βρίσκεται μια γενεσιουργός Τριάδα και όπου γίνεται και η διαφοροποίηση των χωριστών γλωσσών κάθε λαού.Γιά τον Sedir υπάρχει μια συμπαντική γλώσσα, ο άνθρωπος έχει πλασθεί για να έχει μόνον μια γλώσσα, η γλώσσα τής φύσης είναι η ρίζα όλων των γλωσσών,που όμως εξαιτίας των πολλών διαλέκτων-αποτέλεσμα συνήθειας και σύμβασης- δεν μπορεί να αναγνωρισθεί παρά μόνον από κείνους που τους την αποκάλυψε το Αγιο Πνεύμα.Ειδικότερα ως προς τον σχηματισμό τού αλφαβήτου,βλέπει την πηγή των γραμμάτων στον αριθμό δώδεκα που περιέχει δύο βασίλεια το ένα αγγελικό, το άλλο ανθρώπινο, που το καθένα τους περιέχει δύο εξάδες, και που το κέντρο κάθε μιάς απ΄αυτές παράγει άλλες γήινες ή πύρινες κι έτσι έχουμε τον αριθμό 24 ,δηλαδή τα γράμματα τού αλφαβήτου.Ειδικώτερα για τα πέντε φωνήεντα, A.E,I,O.U θεωρεί ότι, αντιπροσωπεύουν το όνομα τού θεού JEHOVAH.
H BLAVATSKY ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ
Στο θέμα τής γλώσσας,και ειδικότερα στις αρχές της γλωσσικής,με την ευρεία έννοια επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων,αφιερώνει λίγες σχετικώς γραμμές και η συνιδρύτρια τής Θεοσοφικής Εταιρείας,El.P.Blavatsky στο βιβλίο της, «»Μυστικής Δοξασία»(The Secret Doctrine,),στο οποίο και παραπέμπουμε τον αναγνώστη-ερευνητή.Εκεί η συγγραφέας γράφει –μεταξύ άλλων- ότι,πρόσφατες ανακαλύψεις μεγάλων μαθηματικών και Καμπαλιστών αποδεικνύουν πέρα από ,κάθε αμφιβολία ,πώς κάθε θεολογία,από την αρχαιότερη μέχρι τη τελευταία,ξεπήδησε όχι μόνο από μια πηγή αφηρημένων πίστεων αλλά από μια παγκόσμια εσωτερική ή «μυστηριακή»(τα εισαγωγικά είναι της συγγραφέως)γλώσσα.Οι μελετητές αυτοί,κατέχουν το κλειδί της παγκόσμιας γλώσσας της αρχαιότητας……Το μεγάλο αρχαικό σύστημα γνωστό από την προιστορική εποχή….είχε και εξακολουθεί να έχει την παγκόσμια γλώσσα του……………τη γλώσσα των ιεροφαντών,που έχει «επτά διαλέκτους» ( και εδώ τα εισαγωγικά είναι της συγγραφέως)…η κάθε μια από τις οποίες αναφέρεται και είναι ιδιαίτερα κατάλληλη για ένα από τα επτά μυστήρια της Φύσης.Κάθε μιιά έχει τον δικό της συμβολισμό…….όλα τα αρχαία κείμενα γράφονταν σε μια γλώσσα που ήταν παγκόσμια και γνωστή..σε όλα τα έθνη,αλλά η οποία τώρα είναι κατανοητή ,μόνον σε ελάχιστους……..όλες οι λέξεις εκείνης της μυστηριακής γλώσσας,σήμαιναν το ίδιο πράγμα για κάθε άνθρωπο……Υπήρξαν αρκετοί άνθρωποι που προσπάθησαν να επανεγκαθιδρύσουν μια τέτοια παγκόσμια και φιλοσοφική γλώσσα¨…….ο Λάιμπνιτς,αλλά ο μόνος που απέδειξε τη δυνατότητά της ήταν ο Ζ.ντε Μαιμώ,στο έργο του Πασιγραφίες.Το σχέδιο του Βαλεντίνου,το ονομαζόμενο « Ελληνική Καμπάλα» και βασιζόμενο στο συνδυασμό ελληνικών γραμμάτων μπορεί να χρησιμεύσει ως πρότυπο.Οι πολύπλευρες όψεις της μυστηριακής γλώσσας,οδήγησαν στην υιοθέτηση υπερβολικά διαφορετικών δογμάτων και τελετουργιών στην εξωτερική μορφή των εκκλησιαστικών λειτουργιών. Και εκεί οφείλουν την, προέλευσή τους τα περισσότερα δόγματα της Χριστιανικής Εκκλησίας,…..»
Kάπου αλλού όμως γράφει για την ύπαρξη αρχαίας,μη φωνητικής, συμβολικής και ιδεογραφικής, γλώσσας,με την οποία,οι θεοί, επικοινωνούσαν μεταξύ τους,καθώς και με τους μυημένους θνητούς.Υποστηρίζει ότι, σε κάθε έθνος υπήρχαν δύο γλώσσες,μια για τους απλούς ανθρώπους και μια ιερή, η γλώσσα των ναών και των μυστηρίων,ότι,κανείς δεν έχει αποδείξει από πού οι Φοίνικες έλαβαν το αλφάβητό τους,ότι, οι τελευταίοι είχαν επικοινωνία με τους Ινδούς Αρειους,Αιγυπτίους και άλλους,λαούς, ότι,θα έλθει εποχή που ,η γλώσσα τού Αισχύλου,και η λατινική θα ομιλείται σε ολόκληρη τη νότια Ευρώπη, και ότι, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο,ο Ορφέας έφερε τη τέχνη τής γραφής,από την Ινδία.
ΑΛΛΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ
Ο N.Chomsky, δεν είναι δαρβινιστής.Θεωρεί ότι, η βαθειά δομή τής γλώσσας ,προέκυψε ξαφνικά.
Αλλοι όμως γλωσσολόγοι όπως ο Pinker υποστηρίζουν ότι, η βαθειά δομή είναι ακριβώς κάτι που θα μπορούσε να έχει προκληθεί από την επιλογή,και ότι, το γεγονός ότι το "προιόν είναι κακοφκιαγμένμο,όπως είναι αναμενόμενο για τις αναγκαίες προσαρμογές,συνιστά ένδειξη τής δαρβινικής βάσης .
Ο M.Ruse(ό.π.σελ.226 επ.) αφού χαρακτηρίζει το πρόβλημα για την εξέλιξη της γλώσσας φρικτό ,καταλήγει στο ότι, η μόνη σίγουρη ημερομηνία είναι ότι, πριν από 50.000 χρόνια,-όπως μπορούμε να συμπεράνουμε από την θεαματική πολιτιστική ανάπτυξη-είχαμε πράγματι γλώσσα. Και ότι ,παρόλο που τίποτε δεν έχει αποδειχθεί πλήρως, αυτή ήταν πιθανώς μια παραλλαγή τής γλώσσας κλίκ.που μιλείται ακόμη σε χώρες της Αφρικής και (αποκλειστικώς) σε τελετές μύησης στην ενηλικίωση των Αβορίγινων της Αυστραλίας. Ξεκινώντας όμως από την παρατήρηση πώς ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου,εμπλέονται καθοριστικώς στην ικανότητα ομιλίας,και αυτές οι περιοχές,αναπτύσσονταν και πριν από δύο δισεκατομμύρια χρόνια,συμπεραίνει ότι, αυτό αποτελεί μιά ένδειξη ότι ίσως από τότε να υπήρχε μια μορφή πρωτόγονης πρωτογλώσσας.
Η ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΛΩΣΣΑΣ
ΗΒΙΒΛΟΣ
Με την επισήμανση,ότι,δεν πρόκειται για απόψεις που διεκδικούν επιστημονική εγκυρότητα, παρατίθενται ορισμένα αποσπάσματα από τη Βίβλο.Το ολιγώτερο εκφράζουν αντιλήψεις μιάς παληάς εποχής σχετιζόμενες έμμεσα ή άμεσα με το πρόβλημα τής γλώσσας και ειδικώτερα της καταγωγής της .( με το οποίο ασχολείται και Πλάτων στον Κρατύλο,όπως σε άλλο σημείο,αναφέρουμε)
Ετσι στη Γένεση (στίχοι 16-17) διαβάζουμε : « και ενετείλατο Κύριος ο Θεός τω Αδάμ λέγων. Από παντός ξύλου τού εν τω παραδείσω βρώσει φαγή από δε του ξύλου τού γιγνώσκειν καλόν και πονηρόν ου φάγεσθε απ αυτού, η δ΄άν ημερα φάγητε απ΄αυτού θανάτω αποθανείσθε.»Δεν είναι διόλου σαφές πώς διατυπώθηκε η εντολή αυτή,αν χρησιμοποιήθηκε κάποια γλώσσα και αν ναι ποιά.Ισως μια «γλώσσα» εσωτερικής επιφοίτησης. Ισως πάλι ο Θεός να εκφράστηκε μέσω ατμοσφαιρικών φαινομένων.Στις περιπτώσεις αυτές θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει,ότι, χάρις σ’ένα δώρο του Θεού προς τον ¨Ανθρωπο ο τελευταίος,παρά την έλλειψη γλώσσας,όπως την νοούμε σήμερα,ήταν σε θέση να κατανοεί το θείο θέλημα.Μια τηλεπαθητική επικοιωνία μήπως;
Αλλά το πρόβλημα συνεχίζεται.Στους στίχους 19 επ.εμφανίζεται ο Θεός,αφού έπλασεν θηρία και άλλα όντα, να ζητεί από τον Αδάμ να τα ονοματίσει.(«…και ήγαγεν αυτά προς τον Αδάμ ιδείν τι καλέσει αυτά,και παν ο εάν εκάλεσεν αυτό ψυχήν ζώσαν ,τούτο όνομα αυτώΑδάμ.Και εκάλεσεν Αδάμ ονόματα πάσι πάσι τοίς πετοινοίς κλπ.»Και εδώ πάλι το πρόβλημα.Ποιά γλώσα εχρησιμοποίησε ο Αδάμ,ποιο κριτήριο εχρησιμοποίησε για την επιλογή τού ονόματος κάθε ζώου;Και ακόμη παραπέρα. Στο στίχο 23 της Γενέσεως πάντοτε,ο Αδάμ,αντικρύζοντας την Εύα, την ονοματίζει ως γυνή.( ishsha θηλυκό τού ish= ανήρ)Αντιγράφω: « Τούτο νύν οστούν εκ των οστέων μου και σάρξ εκ τής σαρκός μου.αύτη κληθήσεται γυνή». Αντιπαρερχόμαστε το ότι, στο στίχο Γ 20,ο Αδαμ εμφανίζεται να δίδει στη γυναίκα και άλλο όνομα,Εύα( ως μητέρα όλων των ζώντων) και επαναφέρουμε και πάλι το ερώτημα,πώς έγινε η ονομστοδοσία αυτή.
Για το θέμα τής γλώσσας γίνεται αναφορά και στο μύθο του πύργου τής Βαβέλ.Κατά την Γένεση πάντοτε (ΙΑ 1 επ΄) ενώ μετά τον κατακλυσμό υπήρχε μια γλώσσα(«..ην πάσα η γή χείλος εν και φωνή μία πάσι») μετά ήλθε η σύγχυση.Ποιά η αρχική ενιαία γλώσσα,τι ακολούθησε μετά τη Σύγχυση;(Βαβέλ-=σύγχυση).
ΜΕΤΑ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ,ΚΑΙ ΕΠΑΝΕΡΧΟΜΕΝΟΙ,ΣΕ ΣΤΕΡΕΩΤΕΡΑ ΕΔΑΦΗ,ΕΧΟΥΜΕ ΟΤΙ:
Γενικώς γίνεται δεκτό,ότι,ο προ-ανθρώπινος» αυστραλοπίθηκος δεν είχε συστήματα επικοινωνίας, ουσιαστικώς διάφορα, απ΄αυτά που συναντούμε γενικώς στους μεγάλους πιθήκους ,αλλά οι σχετικές γνώμες ποικίλουν,ως προς την πορεία τής εξέλιξης από την εμφάνιση τού είδους homo,εδώ και 2,5 εκατομμύρια χρόνια.Μερικοί δέχονται την ανάπτυξη πρωτόγονων συστημάτων που να ομοιάζουν με γλώσσα,(:πρωτο-γλώσσα) ήδη από τον Homo habilis (: πριν από 2.3 εκατομμύρια χρόνια) ενώ άλλοι τοποθετούν ,την ανάπτυξη πρωτόγονης συμβολικής επικοινωνίας μόνον από τον Homo erectus (:1.8 εκατομμύρια χρόνια από τώρα) ή από τον Homo heidelbergensis (:0.6 εκατομμύρια χρόνια από σήμερα),και την ανάπτυξη τής σύγχρονης γλώσσας, στον Homo sapiens (: εδώ και 100.000 χρόνια)
Μερικοί υποστηρίζουν ότι ,η γλώσσα είναι τόσο πολύπλοκο θέμα που δεν μπορεί κανείς να φαντασθεί,πώς μπορεί να προήλθε από το μηδέν αλλά ότι, πρέπει να εξελίχθηκε από προγενέστερα προ-γλωσσικά συστήματα, μεταξύ των προ-ανθρώπινων προγόνων μας. Είναι οι θεωρίες τής συνέχειας ( continuity-based theories),που αποδέχεται η πλειοψηφία των ειδικών,των οποίων όμως οι γνώμες διαφέρουν ως προς το πώς αντιλαμβάνονται την εξέλιξη αυτή.Αλλοι βλέπουν την γλώσσα,κυρίως ως έμφυτη,όπως λ.χ.ο ψυχολόγος Steven Pinker, άλλοι,ως ένα κοινωνικό εργαλείο επικοινωνίας,όπως ο ψυχολόγος Michael Tomasello, κατά τον οποίο,ενδεχομένως η γλώσσα προήλθεν από τη μουσική, άποψη που είχαν ήδη ασπασθεί,οι Rousseau, Herder, Humboldt, και Charles Darwin. Εξέχων υποστηρικτής τής άποψης αυτής, είναι σήμερα ο αρχαιολόγος Steven Mithen.
Ο Pinκer,εξετάζοντας το θέμα από μια ανθρωπολογική σκοπιά και μέσω της γνωσιακής επιστήμης, ισχυρίζεται πως η απόκτηση τής γλώσσας απορρέει από ένα ένστικτο που διαθέτει ο άνθρωπος ως είδος και ότι , καθώς η γλωσσική ικανότητα είναι πολύπλοκη θα πρέπει να έχει εξελιχθεί σταδιακώς,και να μην οφείλεται σε μια αιφνίδια μετάλλαξη. Παρατηρεί πως ο Homo Sapiens είναι ο μόνος από τα έμβια όντα που έχει την ικανότητα τής γλώσσας και δανείζεται την (προγενέστερη) δαρβινική ορολογία (1871) για να θεμελιώσει την άποψή του για την ενστικτώδη προέλευση του μηχανισμού τής γλώσσας (Pinker, 2000, 17-28).
Ο Michael Corbalis (ό.π.58) προτείνει ότι ,η γλώσσα προήλθεν από χειρονομίες , επικαλείται σχετικώς την συμπεριφορά των πιθήκων προγόνων μας,ότι ειδικότερα διαμορφώθηκε περισσότερο από τον πολιτισμό και όχι από το γονίδιο απορρίπτοντος έτσι και το « γλωσσικό ένστικτο» τού Steven Pinker και προσθέτoντας ,ότι ,είναι πιθανόν η γλώσσα να προήλθεν από την μουσική(ό.π.63).
Εχει γραφεί ότι, ανθρώπινη εξέλιξη δεν ταυτίζεται με την εξέλιξη των ζώων ως προς τη γλωσσική κατάκτηση και άρα δεν θα πρέπει να λέγεται, όπως έχει γίνει από ψυχολόγους κατά καιρούς, ότι, η βιολογική διαφορά μεταξύ ανθρώπου και ζώων είναι μόνο ποσοτική,ότι λ.χ. ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι απλώς πιο πολύπλοκος από εκείνο των πιθήκων λ.χ. και γι’ αυτό διαφέρουν στην επικοινωνιακή συμπεριφορά. Ακόμη και η άποψη κάποιων ψυχολόγων για την απουσία των κατάλληλων φωνητικών οργάνων για να «μιλήσουν», όταν μάθουν την ανθρώπινη γλώσσα είναι επισφαλής, καθώς όλος ο συλλογισμός καταρρίφθηκε από τα διάφορα πειράματα που διεξήχθηκαν τον 20ό αι. (Φιλλιπάκη-Warburton, 1992, 17-19).
Ειδικώς προς απόκρουση εξελικτικής απόψεως ως προς την καταγωγή τής γλώσσας,όπως λχ.υποστηρίζει ο Illies κατά τον οποίο η γλώσσα προήλθεν από απλές ρίζες,σημειώνεται ότι, τούτο αντικρούεται από την πραγματικότητα,με παράδειγμα και αναφορά στο ότι, η γραμματική κλασσικών γωσσών, όπως η Ελληνική και η Λατινική, είναι πολύ πιο πολύπλοκη, από αυτή , σημερινών γλωσσών. Η αντίθετη αποψη, δέχεται ότι, η γλώσσα είναι ένα μοναδικό ανθρώπινο χαρακτηριστικό που δεν μπορεί να συγκριθεί,με ο,τιδήποτε υπήρχε σε μη-ανθρώπους, και ότι, εμφανίστηκε αιφνιδίως κατά την μετάβαση από τους προ-ανθρωπίδες,στον πρώτο άνθρωπο.Οι σχετικές θεωρίες καλούνται θεωρίες τής ασυνέχειας.( discontinuity-based theories) ,Ο Chomsky , επιφανής υποστηρικτής,τής θεωρίας τής ασυνέχειας, βλέπει την γλώσσα κυρίως ως έμφυτη ανθρώπινη ιδιότητα βλέπει ενδιάθετο στο άνθρωπο τον γνωσικό τομέα,ως τμήμα της βιολογικής καταγωγής τού είδους μας,( με την έννοια ότι δεν έχουμε την ειδική προδιάθεση να κατακτήσουμε την γνώση των βιολογικών μας γονέων αλλά να κατακτήσουμε οποιανδήποτε ανθρώπινη γλώσσα μάς παρουσιάζεται κατά την παιδική μας ηλικία)βλέπει την γνωσιακή κατάκτηση Ως την μετάβαση του νού κατά την γέννηση ,την αρχική γνωσιακή κατάσταση στην σταθερή κατάσταση που ανταποκρίνετι στη γνώση τής μητρικής γλώσσας ενός φυσικού ομιλητή,και όχι, ως την tabula rasa των εμπειριστικών προτύπων ,αλλά ως ένα δομικώς πλούσιο σύστημα. Δέχεται συγκεκριμένως ότι, η ανθρώπινη ικανότητα να παράγει και να κατανοεί ασύλληπτο για τον ανθρώπινο νού,αριθμό προτάσεων είναι έμφυτη,,μη συνειδητή,όπως συμβαίνει και με άλλες βιολογικές και γνωστικές ιδιότητες ,συνδέοντας για πρώτη φορά, τη γλώσσα με την ψυχολογία και τη βιολογία.Αντιθέτως οι « λειτουργικές» θεωρίες( functionalist theories) την βλέπουν ως σύστημα κυρίως πολιτιστικό,που κτήθηκε μέσω κοινωνικής αλληλεπιδράσεως.
Ο Chomsky προτείνει την άποψη,ότι, κάποια τυχαία μετάλλαξη,συνέβη ίσως μετά από βομβαρδισμό κοσμικών ακτίνων,που αναδιοργάνωσε τον εγκέφαλο εμφυτεύοντας το όργανο τής γλώσσας, σε ένα κατά τα άλλα πρωτόγονο εγκέφαλο.Σ΄εκείνους που δεν δέχονται την άποψη αυτή,ο Chomsky, απαντά,ότι,η θεωρία του μπορεί,να ευρίσκεται πλησιέστερα προς την πραγματικότητα,απ΄ό,τι άλλα παραμύθια, τα οποία μιλούν για εξελικτικές διαδικασίες,που περιλαμβάνουν τη γλώσσα.("it may be closer to reality than many other fairy tales that are told about evolutionary processes, including language.")
Ετσι για τον ίδιο τρία είναι τα χαρακτηριστικά τής γλώσσας
Πρώτον.Για κάθε φυσική γλώσσα, υπάρχει ένας ορισμένος αριθμός κανόνων.Με την εφαρμογή τους,ο άνθρωπος μπορεί να παράγει όλες τις δυνατές γραμματικές προτάσεις στη γλώσσα του.Το σύνολο των κανόνων αυτών καλείται γεννητική γραμματική
Δεύτερον Τα παιδιά ανεξάρτητα από τη γενετική καταγωγή τους εχουν την δυνατότητα να μάθουν οποιαδήποτε γλώσσα.Το ίδιο σε μικρότερο βαθμό ισχύει και για τους ενήλικες ,με την προυπόθεση ότι γνωρίζουν ήδη τη μητρική τους γλώσσα.Επομένως υφίσταται μια γενική ικανότητα, να αντιμετωπίσει κανείς οποιαδήποτε ειδική γεννητική γραμματική,ικανότητα που καλείται παγκόσμια γραμματική (universal grammar)
Τρίτον.Η παγκόσμια γραμματική έχει ένα ισχυρό εγγενές στοιχείο.
Οι John Maynard Smith και Eors Szathmary(ό.π. 152 επ.)θεωρούν ως πιθανό να υπάρχει στον εγκέφαλο ένα όργανο για τη γλώσσα ,που πρέπει όμως να ενεργοποιηθεί, με μια γλωσσική εισροή,που θα οδηγήσει στην γλώσσα που θα μιλήσει ο άνθρωπος που όταν ομιλεί, ακολουθεί χωρίς αυνειδητή προσπάθεια ορισμένους κανόνες,άποψη που ενισχυείει ευθέως τις θέσεις του Noam Chomsky. Η παρατήρηση αυτή,δίνει απάντηση και στο ερώτημα και την απορία,ότι, ο άνθρωπος αν δεν έλθει σε επαφή με έναν συνάνθρωπό του,δηλαδή μ΄ενα γλωσσικό ερέθισμα δεν θα μπορέσει να μιλήσει.Δηλώνουν όμως ότι, ως βιολόγοι δεν γνωρίζουν τη φύση τής οικουμενικής γραμματικής, αλλά ότι υποπτεύονται πώς η απάντηση μπορεί να είναι γενετική.
Την άποψη για καθολική γραμματική και επομένως και για το έμφυτο τής γλώσσας,αμφισβητεί ο Michael Corbalis (ό.π.56 επ.)με αναφορά στη γλώσσα των Πιράχα μιάς φυλής στη Βραζιλία, η οποία γλώσσα δεν έχει λέξεις για να περιγράψουν τα χρώματα,έχει τρείς μόνον λέξεις για το μέτρημα(ένα –δύο- πολλά) έχει ρήματα που δεν έχουν χρόνους,(παρά μόνον μια διάκριση ανάμεσα στο παρόν και μη παρόν) δηλαδή δεν μπορεί να δοθεί η διαφορά μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος,και ο λόγος τους είναι απλός χωρίς δευτερεύουσες προτάσεις.
Οι John Maynard και Eors Sathmary”(ό.π. 149 επ.) γράφουν ότι στις τελευταίες δύο δεκαετίες δημιουργήθηκε η πεποίθηση πώς η γλώσσα έχει ένα ισχυρό γενετικό στοιχείο.Οτι,κατά κάποιο τρόπο η γλωσσική μας ικανότητα πρέπει να είναι έμφυτη.Προσθέτουν όμως ότι ,υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους αυτό θα μπορούσε να συμβεί.Πρώτος ότι, απλώς είμαστε ευφυέστεροι από τους πιθήκους και η ικανότητα μας να μιλούμε συνιστά ένα υπο -προιόν τού γεγονότος αυτού.Δεύτερον ,πράγμα που φαίνεται πιθανότερο, ότι, υπάρχει ένα ειδικό «γλωσσικό όργανο»στον εγκέφαλό μας,με ορισμένες από τις νευρικές συνδέσεις, να υπάρχουν χωρίς κανένα εξωτερικό ερέθισμα.Συνεχίζουν γράφοντας,ότι ,εάν όντως υπάρχει ένα τέτοιο έμφυτο γλωσσικό,όργανο ,είναι λογικό να απασχολεί τούς βιολόγους πώς αυτό εξελίχθηκε, πράγμα που είναι τρομερά δύσκολο να απαντηθεί κυρίως εξαιτίας τής μοναδικότητας τής ανθρώπινης γλώσσας, στον έμβιο κόσμο.( Ο Steven Pinker για στην προσπάθειά του να αντιμετωπίσει το σκόπελο αυτό τής μοναδικότητας τής ανθρώπινης γλώσσα επικαλείται την περίπτωση τής προβοσκίδας τού ελέφαντα,για την οποία όμως δεν υπάρχει ομοφωνία εάν οφείλεται ή όχι σε φυσική επιλογή)
Ο Jared Diamond δέχεται(ό.π.145) ως πιθανότερη εξήγηση, για το γεγονός των ομοιοτήτων που παρουσιάζουν γλώσσες που αναπτύχθηκαν διαφορετικώς η μια από την άλλη,ότι οι άνθρωποι διαθέτουν ένα κοινό γενετικό πρόγραμμα για την εκμάθηση της γλώσσας κατά την παιδική ηλκικία,ότι υπάρχουν στον άνθρωπο,γλωσσικές δομές γενετικώς προγραμματισμένες.
Στο « ο Μωυσής και ο Μονοθεισμός»(ό.π.110) ο Freud,γράφει πώς ο συμβολισμός τής γλώσσας «φαίνεται βέβαια ως έμφυτος….και είναι ο ίδιος για όλους τους λαούς»
O Bernard Campbell λέγει ότι ,δεν γνωρίζουμε και ποτέ δεν θα γνωρίσουμε πώς και πότε άρχισε η γλώσσα. Η Christine Kenneally*, λέγει ότι, το θέμα τής καταγωγής τής γλώσσας,είναι σήμερα,το δυσκολότερο πρόβλημα για την επιστήμη, και ότι, πρόκειται για μυστήριο που ευρίσκεται στη φύση τού προφορικού λόγου. Στο βιβλίο της “The First Word” πάντως, βλέπει την ανθρώπινη ικανότητα για το λόγο,σαν ένα εξελικτικό επικοινωνιακό συνεχές (continuum of communication) που περιλαμβάνει όλα τα έμβια όντα. Για μυστήριο ως προς τις απαρχές της γλώσσας ομιλεί και ο καθηγητής της βιογεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες Jared Diamond.
Στην « Ιστορία τής Ανθρωπότητας» τής Unesco,διαβάζουμε:
«Η γένεση τού έναρθρου λόγου παραμένει σκοτεινή. Δεν ξέρουμε γιατί και πώς άρχισε αυτή η μεγάλη επινόηση. Οι πίθηκοι έχουν ολόκληρη σειρά από αυθόρμητες κραυγές και χορεύουν ή προκαλούν ρυθμικούς θορύβους, σαν τυμπανοκρουσίες, για να εκφράσουν τις διαθέσεις τους. Ο λευκοπρόσωπος γίββων τραγουδάει, όπως λένε, στο σεληνόφως και την χαραυγή. Οι πίθηκοι μπορούν επίσης, αν και με πολύν κόπο, να διδαχθούν να προφέρουν μια ή δύο λέξεις,αλλά δεν έκαναν ποτέ μόνοι τους το πρώτο βήμα προς τον έναρθρο λόγο.Στό ερώτημα ,πώς άρχισε ο έναρθρος λόγος, παρ' όλο πού τίποτε δεν μπορεί νά αποδειχθή, είναι τουλάχιστον δυνατό να επιχειρήσουμε μιά πραγματική απάντηση:Η πιο συνεπής θεωρία για την προέλευση τού έναρθρου λόγου, πού έχει διατυπωθή ως τώρα, υποστηρίζει πώς οι πρώτοι συμβολικοί ήχοι προφέρθηκαν ως συνοδεία εκφραστικών σημάτων, ιδίως χειρονομιών.Και οι πίθηκοι επίσης συγχρονίζουν συχνά τις κινήσεις τών χεριών καί τών χειλιών τους. Είναι βέβαιο, εξ άλλου, ότι, πρωτόγονοι λαοί, όπως μερικές από τις ιθαγενείς φυλές τής Αυστραλίας καί τής βόρειας Αμερικής, διατηρούν ακόμη μιαν απολύτως ακριβή γλώσσα σημάτων, πού μπορεί νά εξελίχθηκε από έναν πρωτόγονο τρόπο συνεννοήσεως.
Η ιστορία λοιπόν, τής πρώτης εμφανίσεως τής γλώσσας και τής ομιλίας, όπως τήν φαντάζονται εκείνοι πού πιστεύουν ότι, ο συμβολικός ήχος ήταν αρχικά βοηθητικός τής συμβολικής χειρονομίας, επιβάλλει τήν ακόλουθη αλληλουχία γεγονότων: Πρώτον, ένα στάδιο γενικής παντομίμας με επικουρική συνοδεία άναρθρων ήχων από το στόμα (ψέλλισμα). Το ψέλλισμα μπορεί, μερικές φορές, γεννά καθιερωμένες «ολοφράσεις» ή συμφύρματα συλλαβών, πού δεν έχουν σημασία αυτές οι ίδιες, αλλά όλες μαζί εκφράζουν μιαν ιδιαίτερη κατάσταση ή ένα συμβάν. Δεύτερο, ένα στάδιο κατά το οποίο η παντομίμα καί το ψέλλισμα αρχίζουν να παραχωρούν την θέση τους σε χειρονομίες με ακριβέστερη σημασία, πού σχετίζονται με αντιστοίχως ακριβέστερα ηχητικά σύμβολα ή λέξεις. Σ' αυτό το στάδιο, μπορούμε να υποθέσουμε πώς άρχισε η άμεση σκέψη. Στο τρίτο στάδιο επέρχεται η πλήρης αντικατάσταση τής παντομίμας καί τού ψελλίσματος από συστηματοποιημένα σήματα και λέξεις. Ενώ στις πιο προοδευμένες κοινωνίες, οι συμβολικές χειρονομίες και οι ολοφράσεις εγκαταλείφθηκαν, σε άλλες έχουν διατηρηθή μέχρι σήμερα. Οι σηματικές (διά σημάτων) γλώσσες έχουν ήδη αρκετά ερευνηθή: ένα γνωστό παράδειγμα ολοφράσεως πού έχει διατηρηθή ώς σήμερα μάς έρχεται από τήν Γη τού Πυρός, οί Φουέγιοι (οι κάτοικοι τής Γης τού Πυρός) χρησιμοποιούν τήν φράση μαμιλαπιναταπαι , πού σημαίνει «τήν κατάσταση ή το συμβάν, κατά το οποίο δύο πρόσωπα αλληλοκοιτάζονται και το καθένα ελπίζει πώς το άλλο θά κάνη κάτι πού και τα δυό επιθυμούν, αλλά δέν είναι πρόθυμα να επιχειρήσουν».
Μόλις έφθασε στό τρίτο στάδιο, η γλώσσα κατόρθωσε να ξεχωρίζει τα ατομικά είδη και τα αντικείμενα πού ήσαν γνωστά από πείρα, δίνοντας στό καθένα ένα ιδιαίτερο όνομα .Ετσι έγινε δυνατή η αναλυτική σκέψη. Από τήν στιγμή αύτη κι έπειτα, ήταν εύκολο για την γλώσσα να προοδεύση γρήγορα, αποκτώντας σύνταξη, λεξιλόγιο και ιδιαίτερες γλωσσικές κατηγορίες, όπως η αρίθμηση, και προχωρώντας, παράλληλα με την γενική πολιτιστική ανάπτυξη, προς ολοένα μεγαλύτερο πλούτο λέξεων και σύνθεση φράσεων. Μερικοί υποστηρίζουν πώς η προέλευση τού λόγου από τήν χειρονομία προκύπτει από τήν ανατομική κατασκευή τού εγκεφάλου μας. Αλλά δέν υπάρχει στον εγκέφαλο καθορισμένο κέντρο λόγου.Ο έλεγχος τού λόγου γίνεται από μια μεγάλη φλοιική περιοχή πού αρχίζει από ένα σημείο ακριβώς μπροστά στο οπτικό κέντρο, περνά από το ακουστικό κέντρο και τελειώνει στην παρυφή τού κινητικού κέντρου. Η περιοχή αυτή βρίσκεται πάντοτε στο αριστερό ημισφαίριο γιά τα δεξιόχειρα άτομα και στο δεξιό γιά τα αριστερόχειρα.
Το αποτέλεσμα τού ξεχωρισμού των πραγμάτων με ονόματα είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Οι ανεκπαίδευτοι κωφάλαλοι (πού παρέχουν, από ορισμένες απόψεις, σαφή αναλογία με τους πρωτόγονους ανθρώπους πριν από την εμφάνιση τής γλώσσας) είναι ανίκανοι να αναλύσουν τον κόσμο πού τους περιβάλλει.Η ζωή γι' αυτούς δεν είναι παρά μια συνεχής διαδοχή από μονοκόμματα, αδιάσπαστα συμβάντα και η προσπάθεια τους να συνεννοη θούν με τους συνανθρώπους τους οδηγεί απλώς σε μια μίμηση αυτών τών μη αναλυομένων συμβάντων. Τα άτομα πού βρίσκονται σ' αυτήν τήν κατάσταση μπορούν να θυμούνται, αλλά δέν μπορούν να σκέπτονται με λογικό ειρμό, είναι, επομένως πολύ απίθανο να αναπτύσσουν εφευρετικότητα. Είναι γνωστή η ιστορία τής Έλεν Κέλλερ, τυφλής και κωφάλαλης Αμερικανίδας, πού κατόρθωσε μέσα στον σκοτεινό και σιωπηλό κόσμο της να αντιληφθή ξαφνικά ότι, «το κάθε τι έχει ένα όνομα». Απο τήν μοιραία στιγμή πού η δασκάλα της τής κράτησε το χέρι κάτω από μιά βρύση και τής επανέλαβε άλλη μιά φορά μέ ελαφρό κτύπημα στην παλάμη το σημείο τού νερού, το μυαλό της άρχισε να κατανοή τον γύρω της κόσμο και κατάφερε πολύ γρήγορα, με συμβολικά κτυπήματα στην παλάμη, να συνεννοήται μέ τους συνανθρώπους της. Η ανθρωπότης ολόκληρη έκανε αυτό το ίδιο βήμα προς τον ονομαστικό διαχωρισμό τών πραγμάτων και τήν κατανόηση τους, αλλά με άπειρα μεγαλύτερη βραδύτητα από τήν Ελεν Κέλλερ, γιατί δεν υπήρχε κανένας δάσκαλος στον πρωτόγονο της κόσμο και κάθε ηχητικό σήμα έπρεπε να το μορφοποιούν, να το θυμούνται και να το μεταδίδουν άτομα πού δεν μπορούσαν αρχικά να ξέρουν τί έκαναν.
Ακόμη κι αν δέν δεχθή κανείς τήν θεωρία γιά τήν προέλευση τού λόγου από τίς χειρονομίες, η σειρά τής αναπτύξεως τής γλώσσας από το χωρίς έννοια ψέλλισμα στις ολοφράσεις και απ' αυτές σε λεκτικούς ήχους με ολοένα ακριβέστερη σημασία, βρίσκεται ασφαλώς πολύ κοντά στην αλήθεια. Είναι άγνωστο αν η σειρά αυτή τών εξελικτικών σταδίων τής γλώσσας έγινε, όπως οι περισσότερες επινοήσεις, σε μιαν ορισμένη περιοχή και διαδόθηκε ύστερα σέ άλλες κοινωνίες ή αν εκτυλίχθηκε ανεξάρτητα αλλά ταυτόχρονα σε πολλά μαζί πολιτιστικά κέντρα. Μεγάλος αριθμός τών διαφόρων γλωσσικών ομάδων δείχνει βέβαια, ότι, τα νεώτερα στάδια τής εξελίξεως εκτυλίχθηκαν σέ πολλές και χωριστές κοινωνίες. Ο θρύλος τού Πύργου τής Βαβέλ είναι αντίθετος προς τήν αλήθεια. Σήμερα δεν υπάρχουν ζωντανές γλώσσες τόσο απλές και ανεξέλικτες όσο θά ήσαν πιθανότατα οι γλώσσες τών πρώτων Παλαιολιθικών κυνηγών. Μερικές, παρ' όλα αυτά, όπως οι πολυάριθμες ιθαγενείς γλώσσες τής Αυστραλίας, κλείνουν μέσα τους, όπως πιστεύεται, γνήσια πρωτόγονα χαρακτηριστικά και η ύπαρξη γλωσσών πού βρίσκονται σέ διάφορα στάδια εξελίξεως εβοήθησε στην κατανόηση τής ιστορικής εξελίξεως τών λεκτικών ήχων.
Μικρά παιδιά από κάθε είδους γλωσσικές ομάδες,όπως έχει διαπιστωθεί, κάνουν κτήμα τους τούς διάφορους ήχους των συμφώνων και των φωνηέντων κατά τήν ίδια σχεδόν ή κατά πολύ ανάλογη σειρά. Η πρόοδος αυτή αρχίζει μετά το τέλος τής ηλικίας τού ψελλίσματος, κατά τήν οποία όλοι οι δυνατοί ήχοι χρησιμοποιούνται τυχαία. Σ' όλο τον κόσμο κατά το στάδιο πού ακολουθεί τήν ηλικία τού ψελλίσματος, τα βρέφη μαθαίνουν πρώτα να ξεχωρίζουν και να φωνάζουν το φωνήεν α και το σύμφωνο μ και υστέρα τα σύμφωνα μ και π. Γι' αυτό και υπάρχουν παντού λέξεις πού μοιάζουν μέ τίς λέξεις μπαμπά και μαμά και έχουν τήν σημασία τού πρώτου πράγματος πού ξεχωρίζει η αδιαμόρφωτη ακόμα σκέψη τού βρέφους -των γονέων. Τά φωνήεντα α, ι, και ε (ή ου) αποκρυσταλλώνονται πριν από τα άλλα.Ορισμένες πρωτόγονες γλώσσες μάλιστα χρησιμοποιούν μόνο αυτά τα τρία φωνήεντα. Ορισμένοι πάλι ήχοι, όπως το συριστικό σ και τα άφωνα φ και θ είναι από τους τελευταίους πού συνηθίζουν τα παιδιά και λείπουν τελείως από πολλές γλώσσες τής Ωκεανίας, τής Αφρικής και τής Αμερικής. Ενας γενικότερος κανόνας είναι πώς το παιδί κάνει πρώτα κτήμα του τα «οπίσθια» σύμφωνα, αυτά δηλ. πού σχηματίζονται στον λάρυγγα και τον ουρανίσκο.-(λαρυγγικά και ούρανικά) και μετά τά «πρόσθια» δηλ. αυτά πού σχηματίζονται με τα χείλη, τήν γλώσσα ή τά δόντια (χειλικά και οδοντικά), αυτό φαίνεται καθαρά από το ότι, υπάρχουν σ' όλες τις γλώσσες τα «πρόσθια» σύμφωνα ,ενώ τα οπίσθια λείπουν από τίς πιο πρωτόγονες. Η καθορισμένη αυτή σειρά εμφανίσεως των συμβολικών ήχων επιβεβαι ώνεται στην περίπτωση τών ατόμων πού παθαίνουν αφασία ένεκα εξελι κτικών βλαβών τού εγκεφάλου. (:Αφασία είναι η νευρολογική πάθηση, κατά την οποία το άτομο χάνει τήν ικανότητα τής κατανοήσεως και τής χρήσεως τών διαφόρων ομιλουμένων ή γραφομένων συμβόλων, πού αποτελούν το μέσο επικοινωνίας τοΰ ανθρώπου με τους ομοίους του). Τα άτυχα αυτά άτομα χάνουν τον έλεγχο τών ήχων κατά τήν αντίστροφη ακριβώς τάξη από εκείνη, μέ τήν οποία τον αποκτούν τα παιδιά αν θεραπευθούν, η σειρά τής ανακτήσεως τού έλεγχου είναι αυτή πού ισχύει και γιά τά παιδιά. Όπως φαίνεται, λοιπόν, έχει άποδειχθεί, πέρα από κάθε βάσιμη αμφιβολία, ότι, η σειρά τών ήχων, πού επαναλαμβάνεται από τά μικρά παιδιά, τους αφασιακούς και στις γλώσσες όλου τού κόσμου, αντιπροσωπεύει τήν τάξη, μέ τήν οποία οι λεκτικοί ήχοι (δηλαδή οι ήχοι πού αντιπροσωπεύουν λέξεις) αποκρυσταλλώθηκαν κατά τήν διάρκεια και μετά το τρίτο από τά θεωρητικά στάδια πού αναφέραμε ήδη γιά την αρχική εξέλιξη τής έπινοήσεως τής γλώσσας από τόν άνθρωπο. Όπως ακριβώς το έμβρυο επαναλαμβάνει από τήν αρχή μέσα στην μήτρα, μερικά από τα βήματα τής σωματικής μας έξελίξεως, έτσι και κάθε βρεφική γενεά επαναλαμβάνει τα βήματα, με τα οποία οι μακρινοί –πρόγονοί μας απέκτησαν βαθμιαία την ικανότητα τής ομιλίας πάνω στον ώς τότε σιωπηλό πλανήτη μας. Σε ποιά εποχή τής ιστορίας μας έκαναν οι άνθρωποι τα πρώτα βήματα ; Πολλές και διάφορες απαντήσεις δίνονται σ' αυτό το ερώτημα καί φαίνεται μάλλον απίθανο πώς θα μάθουμε ποτέ ποιά απ' όλες είναι η σωστή.Από την αρχή ίσως τής κατασκευής έργαλείων-κατά τους πρώτους Πλειστοκαινικούς χρόνους, ο Παλαιολιθικός άνθρωπος επικοινωνούσε μέ τους όμοιους του με ήχους σαφέστερους από τους ήχους τών πιθήκων, ίσως μέ «ολοφράσεις» πού εξέφραζαν καθολικές καταστάσεις ή συμβάντα. Τονίσαμε ήδη ότι, άτομα, πού βρίσκονται σε κατάσταση παρόμοια μ’ εκείνη τών ανεκπαίδευτων κωφαλάλων, είναι ανίκανα να χρησιμοποιούν τέτοια αδιαφοροποίητα καί ακατέργαστα προιόντα πείρας γιά εννοιολογική σκέψη και δεν είναι, επομένως, σε θέση για επινοήσεις, εκτός από τήν περίπτωση ευτυχούς συμπτώσεως. Κατά τήν περίοδο τού Κατωτέρου Παλαιολιθικού ο χειροπέλεκυς, αν και βελτιωνόταν σιγά-σιγά, παρέμεινε σε χρήση ώς η κυριότερη μορφή εργαλείου πάνω από διακόσιες πενήντα χιλιάδες χρόνια.
Μερικοί επιστήμονες υποστήριξαν, με πολλή πειστικότητα, πώς αυτή η σχεδόν αφάνταστη βραδύτητα αλλαγής δείχνει καθαρά έλλειψη εφευρετι- κότητος, πού θα μπορούσε να διατηρηθή μόνο σε κοινωνίες χωρίς τέλεια εναρθρωμένο λόγο. Οί Μεσοπαλαιολιθικοί πολιτισμοί επέτυχαν μερικές ταχύτερες αλλαγές, αν και μικρής σημασίας από άποψη προόδου.Κατά τους Νεοπαλαιολιθικούς χρόνους παρατηρήθηκε μεγάλη επιτάχυνση τών προοδευτικών αλλαγών, πού γίνεται φανερή στην σκόπιμη κατεργασία ειδικευμένων εργαλείων και όπλων και στην γένεση μιας οπτικής τεχνικής πού κυριαρχεί ανάμεσα σ' όλες τις σήμερα εφαρμοζόμενες τεχνικές . Ακόμη καί η πιο αμερόληπτη εξέταση τής Νεοπαλαιολιθικής εποχής δεν μπορεί να μήν αποκαλύψει ότι, τότε ακριβώς, γιά πρώτη φορά, ο άνθρωπος φάνηκε να αντιλαμβάνεται τόν εαυτό του και το περιβάλλον του και έθεσε τα αναγκαία θεμέλια, πάνω στα οποία θα κτιζόταν με τόσο εκπληκτική ταχύ τητα το οικοδόμημα τού πολιτισμού. Είναι πιθανότατο πώς ένας εξαιρετικά σημαντικός παράγων, πού οδήγησε στην νέα αυτή κατανόηση, στην νέα αυτή αίσθηση τής σκοπιμότητος, ήταν το ότι, οι τελευταίοι Παλαιολιθικοί κυνηγοί κατόρθωσαν επί τέλους να φθάσουν την ομιλία σ' ένα βαθμό πού επέτρεψε την ακριβή κατονομασία τών πραγμάτων και την στοιχειώδη συζή τηση ιδεών.
Μια άλλη ερμηνεία αναγνωρίζει στον άνθρωπο τού Κατωτέρου Παλαιολιθικού κάποια μεγαλύτερη ικανότητα γιά ομιλία, αναβάλλει όμως την στιγμή τής επαναστατικής γλωσσικής προόδου γιά την Νεολιθική εποχή. Είναι φανερό, πραγματικά, πώς η ζωή σε μονιμότερες εγκαταστάσεις, η πιο ταξική διάρθρωση τής κοινωνίας και η απόκτηση μεγαλυτέρου αριθμού αγαθών δημιουργούσαν εντονώτερη ώθηση γιά δράση, ενώ ταυτόχρονα φανέρωναν οξύτερες νοητικές ικανότητες. Η άποψη αυτή έχει τους οπαδούς της, αν όμως σταθμίσουμε τις μαρτυρίες πού υπάρχουν, θα δούμε ότι, στηρίζουν περισσότερο τήν γνώμη, πώς, κατά τήν διάρκεια ήδη τής τελευταίας παγογενέσεως, οι άνθρωποι έμαθαν γιά πρώτη φορά να συνεννοούνται μεταξύ τους, να συζητούν απλά προβλήματα, να καταστρώνουν σχέδια και να μεταβιβάζουν τις συσσωρευμένες γνώσεις τους στα παιδιά τους.
Δεν αρνούμεθα μ' αυτό, ότι, οι μεγάλες κοινωνικές αλλαγές τών Νεολιθικών χρόνων άσκησαν ζωηρή επίδραση στην γλώσσα. Τα λεξιλόγια θα πλάτυναν ασφαλώς γρήγορα, πρώτα-πρώτα με τις λέξεις πού εφεύρισκαν οι αγγειοπλάστες, οι υφαντές και οι κάθε είδους ειδικοί. Θα είχαν εφευρεθή επίσης λέξεις γιά το μέτρημα μεγάλου αριθμού πραγμάτων. Εχει εξακριβωθή ότι, οι κυνηγετικοί λαοί σπάνια διέθεταν λέξεις γιά μεγάλους αριθμούς, η αρίθμηση χρειάσθηκε μόνο, όταν οι πιό μόνιμα εγκατεστημένοι λαοί άρχισαν να παράγουν πλεόνασμα αγαθών.
Δεν είπαμε τίποτε ακόμη γιά τήν ομιλία άλλων ανθρωπίνων ειδών, εκτός από τόν Ανθρωπο τόν έμφρονα. Παρ' όλο πού είναι πιθανό πώς οι παλαιότεροι Πιθηκάνθρωποι είχαν κάνει ακόμη λιγότερες προόδους στην γλώσσα από τους συγχρόνους τους με τα πιό ανασηκωμένα φρύδια, εφ' όσον και οι πίθηκοι είναι ανατομικά ικανοί να προφέρουν λέξεις, είναι αναμφίβολο ότι, ένας τόσο επιτήδειος εργαλειοκατασκευαστής, όπως ο άνθρωπος τού Νεάντερταλ, ήταν κάτοχος μιας γλώσσας, έστω και υποτυπώδους. Βέβαια, η φανερή έλλειψη εφευρετικότητος σ' αυτόν δείχνει πώς η γλώσσα του δέν ήταν πολύ προχωρημένη, ίσως, μάλιστα, η αδυναμία του να αναπτύξει πλήρη έναρθρο λόγο, να ήταν ακριβώς ένα από τα εμπόδια πού ανέκοψαν τήν πολιτιστική του εξέλιξη και οδήγησαν στην τελική εξα φάνισή του.
Είναι ενδιαφέρον να εξετάσουμε ως ποιόν βαθμό η γλώσσα αντανακλά τήν φύση τού πολιτισμού, στον οποίο ανήκει. Οι γλώσσες επιβάλλονται και αφομοιώνονται εξαιρετικά εύκολα, μεταφερόμενες με τήν κατάκτηση, τήν πολιτιστική κυριαρχία και τήν μετανάστευση. Παρ' όλα αυτά, πολλές γλώσσες ομιλούνται ακόμη από τις πολιτιστικές ή φυλετικές ομάδες πού τις διαμόρφωσαν και είναι πάντοτε εύλογο να αναζητούμε σ' αυτές το ιδιαίτερο πολιτιστικό χαρακτηριστικό των δημιουργών τους. Οι Λατινικές, Κινεζικές και Αραβικές γλωσσικές ομάδες έχουν σχεδόν ολότελα διαφορετικά γραμματικά συστήματα: εκφράζουν άραγε το πνεύμα των λαών τους; Πολλοί αυτό υποστηρίζουν, αλλά οι κρίσεις αυτού τού είδους ασφαλώς είναι πάντοτε υποκειμενικές. Είναι δίχως άλλο, λογικό να πούμε πώς, ενώ τα Ίνδοευρωπαϊκά γλωσσικά συστήματα ήσαν στην αρχή εξαιρετικά πολύπλοκα από γραμματική άποψη, οι κυριότερες Ευρωπαϊκές γλώσσες έχουν όλες απλοποιηθή σε μεγάλο βαθμό, εξ αιτίας τής μακροχρόνιας χρήσεως τους για την διατύπωση αφηρημένης σκέψεως.
Όσον αφορά στα λεξιλόγια, η στενή σχέση τους με τον πολιτισμό είναι φανερή και αναπόφευκτη. Η γλώσσα των Αρούντα, στην Αυστραλία, από πολλές απόψεις φτωχή και πρωτόγονη, είναι καταπληκτικά πλούσια σε όρους συγγενείας και τελετουργικής, πράγμα πού αντανακλά το ιδιαίτερο ενδιαφέρον και τήν δεισιδαίμονα προκατάληψη τής φυλής για τις συγγενικές σχέσεις και τις τοτεμικές ιεροτελεστίες. Αν στραφούμε αντιθέτως, προς το ύψιστο σημείο τής γλωσσικής εξελίξεως, θα δούμε τους Αγγλους και τους Γάλλους να υπερηφανεύωνται πώς ξέρουν να μιλούν καλά οι πρώτοι για το σπίτι και τήν πατρίδα και οι δεύτεροι για τόν έρωτα.
Ισως εδώ έχει θέση μια παρατήρηση,από έρευνα ,που δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο την 23-8-206.Σύμφώνως μ’ αυτή,τα μωρά στη Γερμανία κλαίνε με διαφορετικό τρόπο από ό,τι τα νεογνά από την Κίνα, το Καμερούν και τη Γαλλία,όπως υποστηρίζει η καθηγήτρια γλωσσολογίας στο πανεπιστήμιο του Βάρτζμπουργ, Κάθλιν Φέρμκε. Κατά την άποψή της οι διαφορές μπορούν να εξηγηθούν με τη μελωδία της κάθε γλώσσας.Η ίδια διευκρινίζει: "Για τις ανάγκες της έρευνας καταγράψαμε μόνο αυθόρμητες φωνές, συνήθως όταν τα μωρά έκλαιγαν γιατί πεινούσαν".Σύμφωνα με τη γερμανίδα καθηγήτρια οι διαφορές μπορούν να εξηγηθούν από το γεγονός ότι, στις μητρικές γλώσσες μια έννοια που προφέρεται με μια μόνο συλλαβή π.χ. στα γερμανικά, μπορεί να χρειάζεται περισσότερες συλλαβές στα κινέζικα ή τα καμερουνέζικα.Οι ερευνητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα νεογέννητα έχουν αρχίσει αμέσως μετά τη γέννησή τους να καταλαβαίνουν τη μητρική τους γλώσσα - πριν ακόμη προσπαθήσουν να μιλήσουν.Η ομάδα της καθηγήτριας Φέρμκε πραγματοποίησε δυό έρευνες.Στην πρώτη μελέτη,οι ερευνητές μελέτησαν 42 βρέφη,τα μισά από τη Γερμανία και τα υπόλοιπα στο βορειοδυτικό Καμερούν. Ακολούθησε μια δεύτερη μελέτη 55 νεογνών από το Πεκίνο. Προηγούμενες μελέτες, πριν από 7 χρόνια, είχαν καταλήξει επίσης σε παρόμοια συμπεράσματα. Τα Γερμανάκια κλαίνε με διαφορετικό τρόπο από τα μωρά στη Γαλλία, καθώς είναι διαφορετικές οι μελωδίες και οι ήχοι που ακούνε.Οι νέες μελέτες έδειξαν ότι, μεταξύ των παιδιών από την Κίνα και το Καμερούν, το κλάμα είναι διαφορετικό γιατί η απόσταση, μεταξύ του χαμηλότερου και του υψηλότερου τόνου, ήταν σημαντικά μεγαλύτερη από ό,τι στα γερμανάκια νεογνά.
Μιά πρόσφατη ανακάλυψη τής εγκεφαλολογίας θά αποδειχθή ίσως εξαιρετικά σημαντική, εμμέσως τουλάχιστον, από γλωσσολογική άποψη. Διαπιστώθηκε ότι, με βάση τις διαφορές των ηλεκτρικών ρυθμών των εγκεφαλικών κυττάρων, μπορούμε να διαχωρίσουμε τα άτομα σε δυό κύριες ομάδες: εκείνα πού παρουσιάζουν την τάση να σκέπτωνται με οπτικές εικόνες (οπτική σκέψη) και εκείνα πού ή σκέψη τους είναι κυρίως λεκτική. Είναι, λοιπόν φανερό, πώς αυτοί οι δυό τρόποι τής σκέψεως δείχνουν κάποια βαθιά νοητική διαφορά. Μήπως άραγε συμβαίνει σε λαούς, όπως οί Ιάπωνες, πού έχουν εξαιρετική αντίληψη στις εικαστικές τέχνες καί τήν τεχνική, ενώ φαίνονται κάπως αδιάφοροι για τήν λογική σκέψη και τα μέσα τής εκφράσεως της, να περιλαμβάνεται μεγάλο ποσοστό ατόμων πού σκέπτονται οπτικά, ενώ στους Ευρωπαίους και άλλους δυτικούς λαούς, πού έχουν πραγματικό πάθος για τήν αφηρημένη σκέψη και έχουν διαμορφώσει τήν γλώσσα τους σύμφωνα με τις ανάγκες αυτής τής σκέψεως, περιλαμβάνεται αντίστοιχα μεγάλο ποσοστό ατόμων πού σκέπτονται λεκτικά. Υπάρχει και μιά άλλη άποψη σχετική μέ την ομιλία και τη γλώσσα, για την οποία αξίζει να πούμε λίγα λόγια. Ο άνθρωπος υπήρξε πάντοτε ένα αγελαίο είδος, κι αυτό θα είχε ασφαλώς μεγίστη σημασία κατά το πρωταρχικό στάδιο τής διαμορφώσεως τής γλώσσας. Αν, όπως πιστεύεται , η κυνηγετική ομάδα δρούσε συνήθως κατευθυνόμενη από έναν αρχηγό, λέξεις διατακτικές για τόν έλεγχο τής συμπεριφοράς τών μελών της ,θα υπήρξαν ασφαλώς από τις πρώτες πού διαμορφώθηκαν. Αλλά αν η ομαδική ζωή βοήθησε στην ανάπτυξη τής ομιλίας,σ΄ένα επόμενο στάδιο,η κατοχή μιάς κοινής γλώσσας αναμφίβολα,βοήθησε στην σταθεροποίηση και τη διάκριση τής κοινωνικής ομάδας.Από τότε πού άρχισαν να πολλαπλασιάζονται οι γλώσσες, η έλλειψη κατανοήσεως μεταξύ των ανθρώπων που μιλούν διαφορετικές γλώσσες τούς έκαναν ξένους μεταξύ τους.»
Ο Simon Kirby, γλωσσολόγος στο Πανεπιστήμιο τού Edinburgh ,που χρησιμοποιεί,μοντέλα προσημειώσεων με τον υπολογιστή του, προτείνει την υπόθεση,ότι, ίσως η γλώσσα, συνιστά ένα αυτό-εξελισσόμενο φαινόμενο,κάτι ανάλογο μ΄ένα ιό,που παρουσιάζεται στους υπολογιστές,και ο οποίος μεταβάλλεται και προσαρμόζεται ώστε να μπορέσει να επιβιώσει.
O F.de Saussure , μίλησε για το αυθαίρετο των συμβόλων τής γλώσσας.
Κατά τον Gipper, Γερμανό γλωσσολόγο ,κάθε παραδοχή,που θέλει την ανθρώπινη γλώσσα να αναπτύσσεται βαθμιαίως,από τους γρυλλισμούς των ζώων ή από χειρονομίες και στάσεις,είναι αβάσιμη και είναι εσφαλμένο να συγκρίνεται η ιδιαιτερότητα τής ανθρώπινης ομιλίας με τα συστήματα επικοινωνία των ζώων.Συνεχίζει λέγοντας,ότι, η ουσία τής ανθρώπινης ομιλίας δεν είναι η επικοινωνία.Αυτή υφίσταται παντού στο ζωικό βασίλειο.Αλλά η ανθρώπινη γλώσσα είναι πρωτίστως ένα μέσο γνώσης,που συνιστά μια διανοηική/πνευματική πρόσβαση στο κόσμο που μπορούμε να παρατηρήσουμε.Η ουσία του λόγου ευρίσκεται στην δυνατότητα του να αποδίδει κανείς ειδικά νοήματα σε έναρθρους ήχους,έτσι που να είναι προσιτοί στον νού.
Στην διατριβή της για τον ανθρώπινο λόγο και τις βιολογικές του προυποθέσεις η Beate Marquardt δέχεται ότι,η γλώσσα δεν ήταν διόλου αναγκαία για την επιβίωση τού ανθρώπου.Ο λόγος εμφανίζεται ως πολυτέλεια Aκόμη ειδικότερα o W. von Humboldt εκφράζει τη γνώμη ότι, οι άνθρωποι δεν χρειάζονταν τη γλώσσα για να ζητήσουν αλληλοβοήθεια,και αναφέρεται σχετικώς στους ελέφαντες,που είναι εξόχως κοινωνικά όντα και δεν χρειάζονται τον λόγο για να ζητήσουν βοήθεια.
Όπως αναφέρεται σε άλλο σημείο του πονήματος αυτού, οι, Gardner με την Washoe ,κλπ επιβεβαίωσαν ότι, πραγματικός λόγος δεν συναντάται πουθενά στον ζωικό κόσμο .
Συμπερασματικώς,και ανακεφαλαιωτικώς: Οι επιστήμονες,έχουν προτείνει σειρά υποθέσεων.Ο Chomsky,όπως προαναφέρεται, δέχεται ότι, η γλώσσα συνιστά αποκλειστικώς ανθρώπινο χαρακτηριστικό,και ότι, εμφανίστηκε αιφνιδίως. Αντιθέτως,άλλοι γλωσσολόγοι, μη αποδεχόμενοι την θεωρία αυτή τού «big-bang» υποστηρίζουν ότι, η γλώσσα εξελίχθηκε,για να αντιμετωπισθούν ανάγκες επικοινωνίας,κάτι ανάλογο με το μάτι,που αναπτύχθηκε και αυτό για να καλύψει ανάγκες, ότι, αρκετά ζωικά είδη,έχουν δεξιότητες που ομοιάζουν με γλώσσα, χωρίς βεβαίως να γίνεται λόγος για σύνταξη και γραμματική, και ότι, η μελέτη τής ζωικής αυτής γλώσσας, και των ζωικών χειρονομιών θα μπορούσε να οδηγήσει στην παραδοχή ότι, η ανθρώπινη εξέλιξη γνώρισε ένα στάδιο μιάς πρωτο γλώσσας,μιάς μητέρας γλώσσας.
Όπως γράφουμε και σε άλλο σημείο,κοντά στην άποψη του Chomsky για το ότι η γλώσσα είναι καθαρώς ανθρώπινο χαρακτηστικό έχει από την γέννησή του ο άνθρωπος, βρίσκεται και ο Jared Diamond.
Η Christiane Nusslein-Volharg(ό.π.197) δέχεται ότι « Η ίδια η γλώσσα δεν είναι έμφυτη ,είναι όμως έμφυτη η ικανότητα μάθησης μιάς γλώσσας –η πιο ενεργή ικανότητα του ανθρώπου κατά τη νηπιακή του φάση»
.
Πέρα από τα όσα ήδη εκτέθηκαν,έχουν προταθεί, από παληά, πέντε (κυρίως)θεωρίες ,ώς προς το πώς ξεκίνησαν οι γλώσσες :
• 1.-Η θεωρία τού Bow-Wow
Συμφώνως με την θεωρία αυτή,η γλώσσα άρχισε όταν οι πρόγονοί μας, άρχισαν μιμούμενοι τούς γύρω τους φυσικούς ήχους. Ο πρώτος ,λόγος ήταν ονοματοποιημένος όπως asmoo, meow, splash, cuckoo, και bang.
Κριτική τής θεωρίας
• α.-Σχετικώς λίγες λέξεις είναι ονοματοποιημένες
• β.-Και αυτές ακόμη οι λίγες λέξεις ποικίλουν από τη μία γλώσσα στην άλλη.Παράδειγμα:Το γαύγισμα τού σκύλου ακούγεται ως au au στη Βραζιλία, ham ham στην Αλβανία και dwang, wang στη Κίνα.( ενώ τα γαύγισμα είναι παντού το ίδιο!)
• γ.-Επιπρόσθετα,πολλές ονοματοποιημένες λέξεις έχουν πρόσφατη προέλευση και δεν προέρχονται όλες από φυσικούς ήχους.
2.-Η θεωρία τού Ding-Dong
Η Θεωρία αυτή,υποστηριζόμενη από τον Πλάτωνα και τον Πυθαγόρα δέχεται ότι, ο λόγος προήλθε ως απάντηση σε βασικές ιδιότητες των αντικειμένων τού περιβάλλοντος. Οι αρχικοί ήχοι που δημιουργούσαν οι άνθρωποι υποτίθεται ότι, βρίσκονται σε αρμονία, με τον γύρω κόσμο. Στον Κρατύλο τού Πλάτωνα, ο φιλόσοφος υποστηρίζει ότι, η γέννηση τής γλώσσας, δεν πρέπει να συζητείται με την έννοια τής αντιθέσεως « φύσει και νόμω»(:Στο διάλογο αυτό ο Κρατύλος υποστηρίζει ότι, υπάρχει από τη φύση,για κάθε πράγμα, ορθότητα τού ονόματος-(:«ονόματος ορθότητα εκάστω των όντων φύσει πεφυκία») ότι, δηλαδή η γλώσσα είναι δοσμένη από τη φύση,)ο Ερμογένης αντιθέτως έλεγε,ότι, η ορθότητα των ονομάτων είναι υπόθεση συνθήκης και ομολογίας-(:«ου δύναμαι πεισθήναι ως άλλη τις ορθότης ονόματος η ξυνθήκη και ομολογία»)-ενώ ο Σωκράτης παρόλο,που ερωτάται καταρχήν δεν παίρνει θέση,ούτε υπέρ τής μιάς ούτε υπέρ τής άλλης απόψεως.(……….. Και ορισμένως το περί των ονομασιών δεν είναι εύκολον πράγμα. Και λοιπόν εγώ αν είχα πάρη από τον Πρόδικον τα μαθήματα που στοιχίζουν πενήντα δραχμάς, τα οποία, καθώς το βεβαιώνει εκείνος, όποιος τα ακούσει γίνεται εις αυτό το ζήτημα τέλειος, τίποτε δεν θα με εμπόδιζε τώρα να γνωρίζω στην στιγμήν την αλήθειαν περί της ορθότητος των ονομασιών. Αλλ' εγώ δεν ήκουσα παρά τα μιας δραχμής μαθήματα,και δι' αυτό δεν γνωρίζω ποία είναι η αλήθεια επί αυτών των ζητημάτων. : οὔκουν οἶδα πῇ ποτε τὸ ἀληθὲς ἔχει περὶ τῶν τοιούτων)…………
Πειό κάτω όμως λέγει : «Τότε λοιπόν επάνω κάτω, καλέ Ερμογένη, δεν είναι μικρόν πράγμα, καθώς συ νομίζεις, η ονοματοθεσία, ούτε έργον ασημάντων ανθρώπων ούτε του καθενός. Επομένως ο Κρατύλος λέγει σωστά, ότι δηλαδή είναι εκ φύσεως πλασμένα τα ονόματα εις τα πράγματα, και δεν είναι ο καθείς εφευρέτης ονομάτων, αλλά μόνον εκείνος, ο οποίος αποβλέπει εις το όνομα που είναι εκ φύσεως δοσμένον εις έκαστον πράγμα και ο οποίος είναι ικανός να αποτυπώση την μορφήν αυτού εις τα γράμματα και τας συλλαβάς»
• Κριτική τής θεωρίας
Εκτός από ορισμένα σπάνια παραδείγματα ηχητικού συμβολισμού σε κάθε γλώσσα, δεν υπάρχει πειστική απόδειξη σε οποιαδήποτε γλώσσα,για γενική , έμφυτη σύνδεση μεταξύ ήχου και νοήματος.
Ετσι και οι γλωσσολόγοι Charles Hockett και R. Ascher που υποστηρίζουν ότι,η ανθρώπινη γλώσσα,είναι συμβολική και συγκεκριμένως ότι, ο ήχος των λέξεων ,ή το σχήμα των προκειμένου για το γραπτό λόγο,τυπικώς δεν έχουν καμία σχέση με αυτό που αντιπροσωπεύ ουν,δηλαδή η σημασία τους είναι αυθαίρετη, και ότι οι λέξεις είναι θέμα σύμβασης.Ετσι κάθε λέξη μπορεί να αποτυπώνει διαφορετικές έννοιες,και κάθε αντικείμενο μπορεί να δηλωθεί με ποικιλία λέξεων.
(περισσότερα στο Παράρτημα)
• 3.- Η Θεωρία τού La-La
Ο δανός γλωσσολόγος Otto Jespersen επρότεινε ότι ,ίσως η γλώσσα αναπτύχθηκε από ήχους,συνδεδεμένους,με την αγάπη και ειδικώς με το τραγούδι.
Κριτική τής θεωρίας.
Όπως σημειώνει ο David Crystal στο βιβλίο του, « How Language Works » (Penguin, 2005), η θεωρία αυτή, αποτυγχάνει στο να εξηγήσει το χάσμα μεταξύ τής συγκινησιακής και τής ορθολογικής μορφής τής έκφρασης τού λόγου.
• 4.-Η Θεωρία τού Pooh-Pooh
Η Θεωρία αυτή,υποστηρίζει ότι,ο λόγος άρχισε με επιφωνήματα και αυθόρμητες κραυγές πόνου ("Ouch!"),εκπλήξεως ("Oh!"), και άλλων συγκινήσεων ("Yabba dabba do!").
Κριτική τής Θεωρίας.
Καμία γλώσσα δεν περιέχει πάρα πολλά επιφωνήματα και επισημαίνεται ότι ,όλα αυτά δεν συμβιβάζονται με τα φωνήεντα και τα σύμφωνα τής φωνολογίας.
• 5.-Η θεωρία τού Yo-He-Ho
Η θεωρία αυτή, θέλει την προέλευση τής γλώσσας συνδυαζόμενη με τους γρυλλισμούς,βογγγητά ξεφυσήματα τού ανθρώπου όταν αυτός υποβάλλεται σε βαρειά σωματική εργασία.
• Κριτική τής Θεωρίας
• Αφορά ένα μικρό μέρος των λέξεων
Μια άλλη θεωρία-όπως προαναφέρεται- υποστηρίζει πώς οι πρώτοι συμβολικοί ήχοι,προφέρθηκαν ως συνοδεία εκφραστικών σημάτων,ιδίως χειρονομιών.Τονίζεται η αμοιβαία αντανακλαστική εξάρτηση τού χεριού και τού στόματος, που διακρίνεται καθαρά στην περίπτωση που ένα παιδί, κινεί την γλώσσα του ενώ γράφει, ή στην περίπτωση που η ομιλία ενός ανθρώπου,συνοδεύεται από χειρονομίες.( Ιστορία τής Ανθρωπότητος Τ Ι,95 Unesco).
Ο Μπαμπινιώτης λέγει ότι, στο θέμα τής γλωσσογονίας, κινούμα στε στο χώρο τής εικοτολογίας.
Ο Wundt( « Συμβολαί εις την Ψυχολογίαν και Ηθικήν» Ελλ.Μετάφραση Εκδ.Ελευθερουδάκης Α.Ε. 1930,) γράφει, ότι, ως προς την γένεση τής γλώσσας διατυπώθηκαν τέσσερες υποθέσεις ( τής επινοήσεως,τής θείας προελεύσεως,και τής γενέσεως εξ αντικειμενικών ή υποκειμενικών φθόγγων ή με άλλη διατύπωση,τής επινοήσεως ,τού θαύματος,τής απομιμήσεως και η θεωρία των φυσικών φθόγγων),ότι, το πρόβλημα αν η γλώσσα υπάρχει πριν από την διανόηση,ή το αντίστρο-φο,αν η γλώσσα είναι θέσει ή φύσει, τίθεται εσφαλμένως, καθώς η ανθρώπινη γλώσσα και η διανόηση εξελίσσονται ταυτοχρόνως αφού η γλώσσα είναι ολοκληρωτικό συστατικό των λειτουργιών τής διανοήσεως ,ότι, δεν είναι δυνατόν να προσδιορισθεί πότε εμφανίστηκε η γλώσσα,(αφού η γλώσσα γεννάται από το σύνολο των εκφραστικών κινήσεων,που χαρακτηρίζουν την ζωή των έμψυχων όντων),ότι, όπου υπάρχει συνείδηση υπάρχουν και κινήσεις,που εξωτερικεύουν την συνείδηση,ότι, η γλώσσα είναι η διάπλαση των εκφραστικών κινήσεων που ανταποκρίνονται στην ανθρώπινη συνείδηση,ότι, το πρόβλημα τής γλώσσας, με την σωστή διατύπωση,πρέπει να περιορισθεί, στην εξακρίβωση τού τρόπου, με τον οποίο οι εκφραστικές κινήσεις που αφορούν τον άνθρωπο και ανταποκρίνονται στην βαθμίδα τής συνει δήσεώς του, έγιναν γλωσσικοί φθόγγοι, ότι ,καθώς η γλώσσα εξελίχθηκε όπως φαίνεται από τις απλούστερες εκφραστικώς μορφές,πρέπει να συμπεράνουμε ότι, μια τέτοια σχέση(που όμως δεν μπορεί να θεωρηθεί άμεση,αλλά έμμεση, ) δεν έλειψε ποτέ από τους γλωσσικούς φθόγγους,ότι, τα κυριότερα γλωσσικά φαινόμενα πρέπει να εννοηθούν ως λειτουργίες τής ανθρώπινης συνειδήσεως,ότι, η γένεση τής γλώσσας,είναι πρόβλημα που απολήγει στο άπειρον,ότι, η γλώσσα είναι ζώσα ενέργεια τού ανθρώπινου πνεύματος,μεταβαλλόμενη εκ των εσωτερικών και εξωτερικών συνθηκών που διέπουν τον άνθρωπον, ότι,τέλος η γλώσσα, είναι απεικόνισμα τής ανθρώπινης διανοήσεως.
. Οι περισσότεροι γλωσσολόγοι,σήμερα, υποστηρίζουν, ότι ναι μεν ένα μικρό μέρος δηλώσεων σε πάει μέσα από τη γλώσσα, αλλά η γλώσσα έρχεται να εκφράσει έννοιες, και οι έννοιες αυτές,είναι προιόν επεξεργασίας των φυσικών αντικειμένων μέσω εσωτερικών παρα- στάσεων. Επομένως κατά την άποψη αυτή, η γλώσσα, και οι λέξεις, που έρχονται να εκφράσουν μια έννοια που έχει σχέση με τα πράγματα, θεωρούνται ότι, είναι πριν από την σύλληψη των πραγμάτων,προυπήρχαν δηλαδή των πραγμάτων που θέλουν να εκφράσουν.
Ο ιδρυτής τής Γενετικής Μετασχηματικής Γραμματικής Noam Chomsky,- που αναφέρουμε και πιο πάνω- και που θεωρείται ο πιο σημαντικός θεωρητικός γλωσσολόγος τού εικοστού αιώνα, από τα πρώτα του βήματα τοποθετείται σε δύο διαφορετικές γλωσσολογικές προσεγγίσεις: την ιστορικοσυγκριτική, ( απ΄ τον πατέρα του), και την ακραία μορφή τού αμερικανικού δομισμού, (απ΄τον καθηγητή γλωσσολογίας Χάρις).Απ΄ την ιστορική γλωσσολογία παίρνει την τάση να αναζητά τις βαθύτερες αιτίες των φαινομένων τής γλώσσας, ενώ από το δομισμό δέχεται την αρχή ότι, η γλώσσα λειτουργεί ως αυστηρά καθορισμένο σύστημα. Ο Chomsky δεν αρκείται στο να περιγράψει τα χαρακτηριστικά τής μορφής και τής κατανομής των γλωσσικών στοιχείων, αλλά ζητά να εξηγήσει γιατί η γλώσσα έχει τις ιδιότητες που έχει. Η εξήγηση που θα τον ικανοποιήσει δεν είναι ιστορική αλλά ψυχολογική. Η επίμονη αναζήτηση τής βαθύτερης φύσης τής γλώσσας και η πεποίθηση πως η ερμηνεία της ανάγεται στην ψυχολογία και τελικά στη βιολογία είναι που χαρακτηρίζουν σταθερά το γλωσσολογικό του έργο, από την πρώτη παρουσίαση τής θεωρίας («Συντακτικές Δομές» 1957) έως την πιο πρόσφατη σύνθεσή της, τη γνωστή ως «Θεωρία Αρχών και Παραμέτρων».Κατά τον ίδιο,η ικανότητα τής ανθρώπινης γλώσσας είναι μια ικανότητα είδους, δηλαδή διαφοροποιείται ελάχιστα μεταξύ των ανθρώπων και είναι, από βιολογική άποψη, απομονωμένη. Οι πιο στοιχειώδεις ιδιότητές της (σημασιολογικές, συντακτικές, κτλ) δεν εντοπίζονται σε άλλα είδη. Επιπλέον, αναπτύχθηκε πολύ πρόσφατα, προφανώς κατά τη διάρκεια των τελευταίων μερικών εκατοντάδων χιλιετιών, εκατομμύρια έτη μετά το διαχωρισμό μας από τα θηλαστικά. Η ανθρώπινη γλώσσα εξηγεί σε σημαντικό βαθμό το γιατί οι άνθρωποι είναι το μόνο είδος με ιστορία, πολιτισμική ποικιλία οποιασδήποτε πολυπλοκότητας και σε τεράστιους αριθμούς ,κατά τα πολύ πρόσφατα χρόνια. Η θεωρία τού Chomsky χαρακτηρίζει τυπολογικά μια ανθρώπινη γλώσσα, δηλαδή ξεχωρίζει με ακρίβεια την ομάδα των γραμματικών διαδικασιών που υπάρχουν σε μια γλώσσα. Αυτός ο χαρακτηρισμός ονομάζεται Οικουμενική Γραμματική, μια γραμματική που καθορίζει τα τυπολογικά όρια, που μέσα τους μπορούν να λειτουργήσουν όλες οι γλώσσες τού κόσμου. Η Οικουμενική Γραμματική περιέχει μια σειρά από αρχές και διαδικασίες που έχουν οικουμενική ισχύ, δηλαδή εφαρμόζονται σ΄ όλες τις γλώσσες τής υφηλίου, από τα Αλβανικά έως τα Τούρκικα και τις γλώσσες τής Μογγολίας.
Ο Chomsky παρατηρεί ότι, η γλώσσα αναπτύσσεται στο παιδί πολύ πριν τις άλλες διανοητικές του λειτουργίες, ανεξάρτητα από το βαθμό ευφυίας και τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, και φαίνεται να περνά για όλα τα παιδιά από τα ίδια στάδια εξέλιξης. Αυτό δείχνει ότι, η γλώσσα δεν διδάσκεται στο παιδί όπως διδάσκονται οι επίκτητες ικανότητες (π.χ. η γραφή), αλλά καθοδηγείται από εσωτερικές δυναμικές, οι οποίες διαμορφώνονται μόνο ως προς τις επιφανειακές τους λεπτομέρειες από τη γλώσσα τού περιβάλλοντος. Η γλώσσα λοιπόν δεν μαθαίνεται εμπειρικά αλλά ξεκινά από μια έμφυτη, γενετικά δοσμένη μορφή που είναι κοινή σ΄ όλο το ανθρώπινο γένος.Η γνώση της γλώσσας συνίσταται στην υποσυνείδητη κατοαχή μιάς γενετικής δοιαδοικασίας. ( Ο Saussure έλεγε ότι τα παιδιά γεννιούνται με ένα « γλωσσικό τομέᨻ ο Δαρβίνος μιλούσε για μια «ενστικτώδη τάσ稻 για τη γλώσσα αλλά –εντελώς λανθασμένα έγραφε πώς οι σκύλοι φαίνονται να βρίσκονται « στο ίδιο επίπεδο ανάπτυξης» με τα παιδιά ενός έτους….» λανθασμένα γιατί τα γλωσσικά επιτεύγματα των βρεφών εκτείονται πολύ πέρα απ΄αυτά που τους απέδιδε ο Δαρβίνος,). Η ανθρώπινη φύση τής χαρακτηρίζεται σαν ένα σύνολο από γλωσσικές ικανότητες «φυτεμένες» εκ γενετής στη νόηση, σαν ένα σύνολο από άλλες γνωστικές ικανότητες που, μια και είναι φυτεμένο μέσα της, αναπτύσσει ένα είδος ανοσίας στις περιβαλλοντικές επιδρά σεις.Εδώ φαίνεται ο Πλατωνισμός τoυ. Ο ίδιος μάς λέει πως η γλωσσική του θεωρία είναι μέρος τού προβληματισμού τού Πλάτωνα. Ο τελευταίος αναρωτιέται πώς ξέρουμε τόσα πολλά, αφού η εμπειρία μας είναι τόσο περιορισμένη .Στην ουσία είναι ένα ερώτημα που σχετίζεται με το «θαύμα» τής κατάκτησης τής γλώσσας από ένα παιδί τριών χρονών που δεν έχει εκτεθεί ακόμα σε αρκετά γλωσσικά ερεθίσματα. Παρόλα αυτά, το παιδί κατορθώνει να μαθαίνει και να δομεί τη γραμματική τής μητρικής του γλώσσας μέσα σ΄ ένα φτωχό κάδρο γλωσσικής εμπειρίας.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ CHOMSKY
Ο Chomsky έθεσε το ζήτημα αυτής τής έμφυτης γνώσης πάνω στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Ο άνθρωπος μαθαίνει επειδή το νευρικό του σύστημα είναι οργανωμένο για τέτοια μάθηση. Έχει απορρίψει τον εμπειρισμό αλλά και τον καρτεσιανό δυϊσμό «πνεύμα- σώμα» και πιστεύει πως η γλωσσική ικανότητα και γνώση είναι μια βιολογικά καθορισμένη δομή κι΄ ότι, αυτό που ονομάζουμε γλώσσα, προτάσεις κλπ. δεν είναι παρά μια έκφραση αυτής τής δομής τού εγκεφάλου.Πάντοτε κατά τον ίδιο η έμφυτη γλωσσική ικανότητα είναι απόκτημα όλων των ανθρώπων, όχι το απόκτημα μιάς φυλής, ενός έθνους, μιας τάξης ή ενός άνδρα ή μιας γυναίκας. Η Οικουμενική Γραμματική,την οποία βλέπει υπάρχουσα, είναι σαν τα πόδια, τα μάτια, τη καρδιά κάθε ανθρώπου, πάνω στη φλούδα τής Γης. Γι΄αυτόν , ό,τι ονομάζουμε πνεύμα ή πνευματική ιδιότητα πρέπει τελικά να ανάγεται στις βιολογικές ιδιότητες τού ανθρώπινου νου. Όπως και πιο πάνω γράφουμε,η θέση του σύμφωνα με την οποία ο άνθρωπος γεννιέται μ΄ έμφυτη γνώση, τον φέρνει κοντά στον Πλάτωνα.
Σε μια συνέντευξη που έδωσε στην Adriana Belleti και τον Luigi Rizzi(ό.π. « Για τη φύση κλπ.144 σελ. επ.) ο Chomsky λέγει πώς φαίνεται παράλογο,να θεωρήσουμε την ανθρώπινη γλώσσα ως ένα παρακλάδι των καλεσμάτων των πρωτευόντων θηλαστικών,..ότι ίσως πριν από 100.000 χρόνια ο εγκέφαλος να αναδιοργανώθηκε με την ενσωμάτωη τού γλωσσικού τομέα ,…ότι εμφάνιση της γλώσσας φαίνεται να υπήρξε αρκετά ξαφνική,,, και ,ότι στην περίπτωση τής γλώσσας ξέρουμε ότι κάτι αναδύθηκε κατά μια εξελικτική διαδικασία και ότι δεν υπάρχει ένδειξη για καμιά περαιτέρω εξελικτική μεταβολή. Ειδικώτερα η γλωσσολογική επανάσταση του Ν. Τσόμσκι (Ν. Chomsky) συνίσταια κυρίως στα εξής,.Ο Τσόμσκυ που ακολουθούσε το ρεύμα του μπιχεβιορισμού, που υποστηρίζει μια μηχανιστική άποψη για τη γλώσσα με όρους Ερεθισμός – Αντίδραση. Το1957 ο Τσόμσκι εξέδωσε το βιβλίο του «Συντακτικές Δομές» (Syntactic Structures), το οποίο έφερε μια επανάσταση στη γλωσσολογία. Στο βιβλίο του αυτό κάνει ιδιαίτερη έμφαση στη δημιουργικότητα της ανθρώπινης γλώσσας. Λέγει ότι ο άνθρωπος έχει την ικανότητα να παράγει και να κατανοεί προτάσεις που ποτέ δεν έχει ακούσει. Την αρχική θεωρία του ο Τσόμσκι τη συμπλήρωσε και την τροποποίησε με το δεύτερο μεγάλο έργο του, που εκδόθηκε το1965: «Πλευρές της θεωρίας της συντάξεως» (Aspects of the Theory of Syntax). Ένα χρόνο αργότερα, το 1966, εξέδωσε το βιβλίο Καρτεσιανή Γλωσσολογία (Cartesian Linguistics).
Τα κύρια χαρακτηριστικά της γλωσσολογικής θεωρίας του Τσόμσκι είναι τα εξής:
* Απόρριψη της εμπειριοκρατικής μεθόδου και αποδοχή της νοησιαρχικής θεώρησης της γλώσσας.
Ο Τσόμσκι ασπάζεται τις απόψεις του μεγάλου Γάλλου ορθολογιστή φιλοσόφου του 17ου αιώνα Καρτεσίου (Descartes), κατά τον οποίο οι άνθρωποι δεν είναι αυτόματα κι επί πλέον έχουν βούληση. Κατά τον Καρτέσιο, τα ζώα είναι αυτόματα. Οι παπαγάλοι έχουν φωνητικά όργανα και προφέρουν λέξεις, χωρίς να σκέφτονται. Αντίθετα, άνθρωποι κωφάλαλοι, που στερούνται φωνητικών οργάνων, καταφέρνουν και επινοούν διάφορα γνωστικά σημεία για να μπορούν να εκφράσουν τις σκέψεις τους. Ο Τσόμσκι διαφωνεί με την άποψη του Αριστοτέλη ότι «γλώσσα είναι λέξεις με νόημα» και λέγει ότι «γλώσσα είναι νόημα με λέξεις».
* Καθολική γραμματική: Οι χρήστες της γλώσσας έχουν έμφυτη την ικανότητα να μάθουν τη γραμματική της γλώσσας τους. Αυτό σημαίνει ότι η γλωσσική ικανότητα εκδηλώνεται, χωρίς να έχει προηγηθεί μάθηση («Η φτώχεια του ερεθισμού»). Η έμφυτη αυτή ικανότητα εμφανίζεται σε όλες τις γλώσσες. Σε όλες τις γλώσσες μπορούν οι ομιλητές να ξεχωρίζουν ουσιαστικά από ρήματα, ή ουσιαστικά από άρθρα, προθέσεις ή συνδέσμους. Όλες οι γλώσσες έχουν προτάσεις. Οι προτάσεις έχουν ονοματικές φράσεις και ρηματικές φράσεις. Το ουσιαστικό κυριαρχεί του επιθέτου και του ρήματος. Υπάρχει ένα σύνολο γλωσσικών αρχών που τις έχουν όλοι οι άνθρωποι.
Κατά τον Τσόμσκι, η διαδικασία κατά την οποία σε κάθε γλώσσα ορισμένες προτάσεις γίνονται αντιληπτές ως ορθές, ενώ άλλες όχι, οφείλεται στην καθολική γραμματική. Λ.χ. η πρόταση: Κώστας ο βιβλίο διαβάζει το γίνεται αμέσως αντιληπτή ότι δεν είναι ορθή.
* Γενετική - Μετασχηματιστική γραμματική. Ο άνθρωπος μπορεί με τη χρήση ενός πεπερασμένου συστήματος κανόνων να παράγει άπειρο αριθμό ορθών προτάσεων.
Παραδείγματα μετασχηματισμού προτάσεων:
Ο Κώστας έγραψε την επιστολή.
Ο Κώστας δεν έγραψε την επιστολή.
Έγραψε ο Κώστας την επιστολή;
Γράφτηκε η επιστολή από τον Κώστα;
Η επιστολή δεν γράφτηκε από τον Κώστα.
Το γράψιμο της επιστολής από τον Κώστα.
………………………………………
* Διάκριση ανάμεσα στη Γλωσσική ικανότητα (Linguistc competence) και στη Γλωσσική εφαρμογή (Linguistic performance). Η Γλωσσική ικανότητα αντιστοιχεί με τον Λόγο (Langue) και η Γλωσσική εφαρμογή με την Ομιλία (Parole) του Σωσσύρ.
* Η γραμματική κάθε γλώσσας αποτελείται από τρεις κύριους τομείς: τον συντακτικό, τον σημασιολογικό και τον φωνολογικό. Από αυτούς ο μεν συντακτικός είναι ο κατ’ εξοχήν γενετικός τομέας της γλώσσας, ενώ οι δύο άλλοι ερμηνευτικοί. Ο συντακτικός τομέας αποτελείται από τα εξής τμήματα:
1- τη βάση
2- τη βαθιά δομή
3- το μετασχηματιστικό τμήμα
4- την επιφανειακή δομή
(Παράδειγμα: η φράση «η λύση της άσκησης» είναι η τελική απόληξη, το προϊόν μιας σειράς μετασχηματισμών από την αρχική βαθιά δομή: «Ο μαθητής έλυσε την άσκηση».
Άλλα παραδείγματα:
Η πέτρα έσπασε το τζάμι
Ο άρρωστος υποβάλλεται σε θεραπεία
Στην περίπτωση αυτή τα υποκείμενα πέτρα και άρρωστος δεν είναι τα πραγματικά υποκείμενα των προτάσεων. Είναι υποκείμενα της επιφανειακής δομής. Τα πραγματικά υποκείμενα είναι: Ο Χρήστος έσπασε το τζάμι με την πέτρα και ο γιατρός υποβάλλει τον άρρωστο σε θεραπεία.
Παρόμοιες θέσεις,όπως σ΄ένα δημοσιευμένο άρθρο του επισημαίνει και ο Νικ.Λυχναρόπολος, υποστηρίζει και ο Αμερικανός θεωρητικός των γνωστικών επιστημών J.Fodor. (νεο-νατιβιστής),που εδημιούργησε τον όρο «Γλώσσα τής σκέψης (Language of thought). Κατά την άποψή του, η σκέψη και το σκέπτεσθαι λαμβάνουν χώρα μέσα σε μια πνευματική λογική γλώσσα, δηλαδή σ' έναν εσωτερικό κώδικα, ένα συμβολικό σύστημα που υπάρχει εκ φύσεως στον εγκέφαλο. Το πνεύμα είναι μια γενετικά προγραμματισμένη εικονική (νιrtual) μηχανή, η οποία παράγει κανόνες.
Αξίζει να παραθέσουμε σποσπάσματα από μια εργασία του Ν.Λυχναρόπουλου:
«……..Ισχυρό πνευματικό κίνημα (ή «μέθοδος ανάλυσης») ο δομισμός (ή στρουκτουραλισμός από το structure = δομή), εμφανίστηκε στο 2ο μισό του 20ου αιώνα, φθάνοντας στο απόγειό του στη δεκαετία του 1960. Πατρίδα του κινήματος αυτού είναι η Γαλλία και κύριοι εκπρόσωποί του σημαντικές πνευματικές μορφές, που εισήγαγαν τον δομισμό σε διάφορες πνευματικές περιοχές: Ronald Barthes (1915 – 1980), φιλολογική κριτική, Michel Foucault (1926 – 1984), φιλοσοφία της ιστορίας, Louis Althusser (1918 –1990), πολιτική φιλοσοφία, Claude Lévi – Strauss (1908-), ανθρωπολογία, Jacques Lacan, ο ιδρυτής της Νεοφροϋδικής Σχολής στο Παρίσι (1901 –1981), ψυχανάλυση. Πατέρας του δομισμού θεωρείται ο Ελβετός γλωσσολόγος Ferdinand de Saussure (1857 – 1913)…………. Ο όρος δομισμός χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Γάλλο φιλόσοφο R. Barthes.
Ο δομισμός(στρουκτουραλισμός) είναι μία διανοητική μέθοδος έρευνας που δίνει ένα πλαίσιο για την οργάνωση και κατανόηση πεδίων της ανθρώπινης έρευνας που ασχολούνται με την παραγωγή και την αντίληψη του νοήματος.Είναι διεπιστημονικός και πολύεπιστημονικός. Επηρεάζει τα μαθηματικά καθώς επίσης και τη γλωσσολογία,τη φιλοσοφία, την Ανθρωπολογία.Οι ιπρώτες ιδέες σχετικά με τη μέθοδο αυτή άρχισαν να αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια της Πολεμικής περιόδου ανάμεσα στα μέλη του γλωσσολογικού κύκλου της Πράγας βασικό μέλος του οποίου ήταν ο Ρώσος γλωσσολόγος Roman jakobson.Στην ουσία χρησιμοποιείται για πρώτη φορά από τον κύκλο αυτό γύρω στο 1929 .Ως δομή(structure) μπορεί να προσδιοριστεί ως μία έννοια η οποία αφενός είναι υποκείμενη σε μαθηματικούς χειρισμούς και ορισμό και αφετέρου αντλεί τη δύναμή της από τα μαθηματικά .Σημειώνεται ότι ενώ η έννοια της δομής, έκανε πρώτα την εμφάνισή της στη γλωσσολογία, τα μαθηματικά αποτέλεσαν το πεδίο μέσα στο οποίο το σχετικό διανοητικό κίνημα του εικοστού αιώνα άντλησε τη δύναμη και το νόημα των.Η θεμελιώδης άποψη του δομισμού είναι οτι η ανθρώπινη συμπεριφορά προέρχεται από μία έμφυτη ικανότητα δόμησης.Αυτή η ιδιότητα δόμησης στον ανθρώπινο εγκέφαλο γεννά,κατά την άποψη που διαβάζουμε στο βιβλίο του Αμίρ Ακζέλ " Ο καλλιτέχνης και ο Μαθηματικός¨,, τη γλώσσα.Στην εδραίωση του δομισμού,συνεισέφερε αποφασιστικώς ο Λέβι -Στράους με αποτέλεσμα η νέα αυτή ιδέα να σημάνει το τέλος του υπαρξιμού,Τελικώς και οι δύο αυτές ιδέες,παρήκμασαν,και όπως γράφει ο Αμίρ Ακζέλ,στο ίδιο βιβλίο του,έδωσαν τη θεση στο μεταμοντερνισμό.
Στην έννοια του δομισμού ενυπάρχει η ιδέα του συστήματος. Όπως λέει ο Gibson: στο δομισμό «… ορισμένες βασικές δομές (ή συστήματα …) κυβερνούν και ερμηνεύουν κάθε αντικείμενο μελέτης. Το αντικείμενο μελέτης δυνατόν να είναι το ανθρώπινο σώμα, το ανθρώπινο μυαλό, η ίδια η κοινωνία, η γλώσσα και η λογοτεχνία, τα μαθηματικά, η μυθολογία, ο φυσικός κόσμος, ή πράγματι, κάθε φαινόμενο». (5, σελ. 8) Σε όλες τις περιπτώσεις αυτές κάθε τι που εξετάζεται θεωρείται ότι αποτελεί σύστημα.Ο δομισμός αφορά τις σχέσεις ανάμεσα σταμέρη και το σύνολο.Η ολότητα έχει λογική προτεραιότητα επι των καθ έκαστον μερών,και οι σχέσεις είναι πιό σημαντικές από τις οντότητες τις οποίες συνδέουν.Επομένως η κρυμμένη δομή, είναι πιό σημαντική απ΄ αυτό που είναι φανερό.
Τα κύρια χαρακτηριστικά του δομισμού είναι τα εξήs:
1- Η ολότητα. Οι δομιστές θεωρούν ότι κάθε δομή παρουσιάζεται ως ένα οργανωμένο σύνολο κι όχι ως ένα άθροισμα στοιχείων………….. Παραδείγματα: ………….η γλώσσα κάτι περισσότερο από τις λέξεις που περιέχει το λεξικό. Σχετική προς τα ανωτέρω είναι η άποψη ότι η πραγματικότητα δεν βρίσκεται μέσα στα στοιχεία (μέρη) ενός συνόλου, αλλά στη σχέση αυτών μεταξύ τους και προς το όλο………..Κατανοούμε μια λέξη εν αναφορά όχι προς τον εαυτό της, αλλά προς την ολότητα, δηλαδή τη γλώσσα.
2- Ο μετασχηματισμός. Η δομή, που αποτελεί βασική έννοια του δομισμού, έστω κι αν φαινομενικά παρουσιάζεται ως στατική, έχει τη δυνατότητα να κάνει μια σειρά μετασχηματισμών. Αυτό επιτυγχάνεται με την εφαρμογή ορισμένων κανόνων. Οι κανόνες αυτοί, που είναι, ταυτόχρονα, «δομούντες και δομούμενοι», επιτρέπουν την ύπαρξη μιας δυναμικής μεταξύ των μερών, αλλά και των μερών προς το όλο. Αν δεν υπήρχε ο μετασχηματισμός, οι δομές θα κατέληγαν σε στατικές μορφές. Πιο εμφανής γίνεται η παρουσία του μετασχηματισμού στη λεγόμενη μετασχηματιστική γραμματική του επιφανούς Αμερικανού γλωσσολόγου Noam Chomsky (1928-). Σύμφωνα με τις απόψεις του γλωσσολόγου αυτού, ο άνθρωπος έχει την ικανότητα, χρησιμοποιώντας ένα πεπερασμένο σύστημα κανόνων, να παράγει απειρία προτάσεων. 3-Ο αυτοέλεγχος είναι το τρίτο βασικό χαρακτηριστικό του δομισμού. Η δομή έχει μέσα της τη δυνατότητα αυτοελέγχου, δηλαδή της αυτοϊσορρόπησης και αυτοδιατήρησης. Ο αυτοέλεγχος επιτυγχάνεται με την εφαρμογή νόμων, οι οποίοι μεταβάλλουν τα στοιχεία της δομής, χωρίς όμως να αλλάζουν τη μεταξύ τους σχέση.
Ο δομισμός άσκησε μεγάλη επίδραση σε πολλές επιστήμες: γλωσσολογία, ανθρωπολογία, λογοτεχνία, φιλολογική κριτική, αρχιτεκτονική, ψυχιατρική, ψυχολογία, φυσικές επιστήμες, κοινωνικές επιστήμες, μαθηματικά, φιλοσοφία, παιδαγωγική κ .ά. Στο παρόν άρθρο, λόγω του περιορισμένου τού χώρου, θα αναφερθούμε σε τρεις μόνο από τις παραπάνω επιστήμες: α) τη γλωσσολογία, β) την ανθρωπολογία και γ) την πολιτική φιλοσοφία.
Α) Δομική γλωσσολογία
Τη δομική γλωσσολογία θεμελίωσε ο F.de Saussure (1857-1913). Οι απόψεις του για τη γλώσσα περιέχονται στο βιβλίο του Μαθήματα Γενικής Γλωσσολογίας (Cours de linguistique générale), που εξέδωσαν οι μαθητές του το 1916 , δηλαδή τρία χρόνια μετά τον θάνατο του δασκάλου τους. Η εργασία αυτή του Saussure ήταν μια αντίδραση στη γλωσσολογία του 19oυ αιώνα, η οποία έκανε έμφαση στη διαχρονική (ιστορική) μελέτη της γλώσσας, δηλαδή στη μελέτη μεμονωμένων γλωσσικών φαινομένων (λ. χ. λέξεων). Ο Saussure, επειδή πίστευε ότι η ιστορία μιας λέξης μπορεί να δώσει ανεπαρκή ερμηνεία του νοήματος, τη διαχρονική μέθοδο μελέτης την υποκατέστησε με τη συγχρονική μέθοδο, δηλαδή τη μελέτη ολόκληρης της γλώσσας (ως συστήματος) σε μια ιδιαίτερη χρονική στιγμή, καθότι ο Saussure θεωρούσε ότι η γλώσσα εκτός από τον ιστορικό της χαρακτήρα έχει κι έναν συστηματικό, δηλαδή δομικό χαρακτήρα. Η άποψη για τη συστηματικότητα της γλώσσας έκανε τον Saussure να αμφισβητήσει τη συνηθισμένη θεωρία του νοήματος, κατά την οποία το νόημα μιας λέξης αναφέρεται σε ένα ορισμένο αντικείμενο. Θεωρώντας ότι το γλωσσικό σημείο (η λέξη) είναι απλώς συμβατικό και δεν έχει εσωτερική και σταθερή σχέση με το αντικείμενο στο οποίο αναφέρεται, κάνει έμφαση στη σημασία των σχέσεων ανάμεσα στις λέξεις στο σύνολό τους, δηλαδή στη γλώσσα. Ο Saussure για πρώτη φορά στην ιστορία της γλωσσολογίας κάνει διάκριση ανάμεσα στη «γλώσσα» (langue) και στην «ομιλία» (parole). Η πρώτη αποτελεί ολότητα και η δεύτερη το επί μέρους. Η ομιλία (parole) προέρχεται από τη γλώσσα και αντλεί νόημα από αυτή. Έχει γραμμική μορφή (η μία λέξη ή φράση διαδέχεται την άλλη) και λαμβάνει χώρα σε τόπο και χρόνο. Η γλώσσα (langue) δεν έχει γραμμική μορφή, είναι κάτι το αφηρημένο. Δεν είναι απλώς το σύνολο των λέξεων που περιέχει το λεξικό, αλλά είναι ένα σύστημα σχέσεων μεταξύ των στοιχείων. Η γλώσσα κατά τον Saussure είναι ένα σύστημα σημείων. Εξ αυτού και ο όρος σημειολογία.Β) Δομική ανθρωπολογία
Η δομική ανθρωπολογία στις έρευνές της βασίζεται στην αρχή ότι οι συγγένειες στις αρχαϊκές κοινωνίες αποτελούν σύστημα στοιχείων, τα οποία έχουν μεταξύ τους αλληλεξάρτηση. Ιδρυτής της είναι ο Γάλλος ανθρωπολόγος C. Lévi-Strauss, ο οποίος στη διαμόρφωση του επιστημονικού και φιλοσοφικού του πιστεύω επηρεάστηκε από τις προόδους της δομικής γλωσσολογίας. (Πιστεύει ότι «τα φαινόμενα της συγγένειας είναι φαινόμενα του ίδιου τύπου με τα γλωσσικά φαινόμενα»). Ακόμη, επηρεάστηκε από τη θεωρία των νέων μαθηματικών, της μοντέρνας λογικής και της πληροφορικής. Μετά από δικές του έρευνες σχετικές με τους δεσμούς συγγένειας στις πρωτόγονες κοινωνίες, ο Lévi-Strauss έβγαλε το συμπέρασμα ότι η συγγένεια στους πρωτόγονους ανθρώπους λειτουργεί κατά τέτοιον τρόπο, ώστε τα μέλη των οικογενειών αυτών είναι δυνατόν να χωριστούν σε δυο ομάδες και να αποτελέσουν ένα δυαδικό σύστημα αντιθέσεων, που διέπεται από νόμους ισορροπίας. Η δομή του συστήματος αυτού μπορεί να παρομοιαστεί με τη δομή του ατόμου της φυσικής, στο οποίο υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στον θετικό ηλεκτρισμό του πυρήνα και στον αρνητικό των ηλεκτρονίων. Οι δυαδικές αυτές αντιθέσεις δεν υπάρχουν μόνο στη συγγένεια. Παρατηρούνται επίσης σε ένα μεγάλο εύρος πολιτιστικών δραστηριοτήτων: (μαγείρευμα, δίαιτα, έργα τέχνης, τελετές) και σε μύθους. Ο Levi-Strauss υποστηρίζει ότι οι δυαδικές αυτές αντιθέσεις, που αποτελούν πανανθρώπινο φαινόμενο και παρατηρούνται σε όλους τους πολιτισμούς, οφείλονται στη δομή του εγκεφάλου. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι έτσι δομημένος, ώστε δημιουργεί τις αντιθέσεις αυτές για να οργανώνει και να κατανοεί καλύτερα τον κόσμο. Με τον τρόπο αυτό ο Γάλλος ανθρωπολόγος κάνει έμφαση στην ανωτερότητα του συστήματος σε σύγκριση με το άτομο. Οι δραστηριότητες του ατόμου καθορίζονται από τις ασυνείδητες δομές του μυαλού.
………ο Saussure θεωρεί ότι οι λέξεις, μεμονωμένα, δεν έχουν σημασία κι ότι το νόημα το παίρνει η κάθε μία από τη σχέση της με τις άλλες λέξεις μέσα στο σύστημα που είναι η γλώσσα, (λ .χ. γίνονται κατανοητά: το ζεστό σε σχέση με το κρύο, το αρσενικό σε σχέση με το θηλυκό, το μαύρο σε σχέση με το λευκό),Συνέπειες του δομισμού
Οι απόψεις όλων των δομιστών συγκλίνουν στο ότι από το στοιχείο, τη μονάδα, (είτε αυτό σχετίζεται με τη γλώσσα, είτε με τους ανθρώπους και την κοινωνία), μεγαλύτερη σημασία έχει το όλο, το σύστημα. Δηλαδή οδηγούν στην « αποκέντρωση του υποκειμένου». Εδώ (όπως λέει ο R.Gibson) συντελέστηκε μια «κοπερνίκεια επανάσταση». Όπως η αστρονομία του Κοπέρνικου έβγαλε τη γη από το κέντρο του ηλιακού μας συστήματος, έτσι και ο δομισμός μετατόπισε τον άνθρωπο προς το άκρο του συστήματος. Ο άνθρωπος έχασε τη θέση του από το κέντρο των πραγμάτων και κατέστη ένα απλό στοιχείο του συστήματος. Πρέπει όμως να παρατηρήσουμε τα εξής:
1) Στη δομική του γλωσσολογία ο Saussure κάνει διάκριση ανάμεσα στη γλώσσα (langue) και στην ομιλία (parole). Εκείνο όμως που παρέλειψε να πει είναι ότι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στα δύο αυτά είναι το υποκείμενο. Δεν μπορούμε να δεχτούμε ότι ο άνθρωπος είναι φυλακισμένος μέσα σε ένα γλωσσικό σύστημα, το οποίο καθορίζει τις σκέψεις του. Κι ακόμη, πρέπει να στεκόμαστε με ένα μεγάλο σκεπτικισμό μπροστά στην άποψη του M. Foucault, ότι «… ο άνθρωπος πρόκειται να χαθεί εφόσον λάμπει στον ορίζοντά μας τον ον της γλώσσας». (Οι λέξεις και τα πράγματα).Το υποκείμενο με την ομιλία δίνει σάρκα και οστά στη γλώσσα. Ο Chomsky, ο οποίος, σημειωτέον, δεν ανήκει στον χώρο των καθαρά δομιστών, θεωρεί τη γλώσσα όχι ως σύστημα σχετιζόμενων λεκτικών μονάδων, αλλά ως σύστημα κανόνων κι αυτό συνεπάγεται ικανότητα εκτέλεσης (competence of performance) των κανόνων αυτών εκ μέρους του ατόμου. Με άλλα λόγια ο διαπρεπής αυτός γλωσσολόγος πιστεύει ότι, πράγματι, υπάρχει μια διαλεκτική σχέση ανάμεσα στο σύστημα (γλώσσα) και στο άτομο (ομιλητή). Ο διάσημος ψυχολόγος J. Piaget θεωρεί ως κάτι το πολύ σημαντικό τη συμμετοχή του ίδιου του παιδιού στη δόμηση των γνωστικών και γλωσσικών σχημάτων. Απαιτείται μια διαδικασία που ο ψυχολόγος αυτός ονομάζει constructivism, δηλαδή «κατασκευαστική» διαδικασία. Τέλος πρέπει να σημειώσουμε ότι ο Saussure με τη συγχρονία έβγαλε τη γλώσσα έξω από τον χρόνο. Αυτό όμως είναι λάθος, καθότι η γλώσσα έχει συνέχεια κι επομένως έχει μεγάλη σχέση με το παρελθόν. Παρ’ όλα αυτά, όμως, ο δομισμός του Saussure υπήρξε ένα αποφασιστικό στάδιο στην ιστορία της επιστημονικής γλωσσολογικής έρευνας, καθόσον θεώρησε τη γλώσσα ότι είναι ένα γνωστικό αντικείμενο που έχει εσωτερική συνοχή και μεγάλη αυτονομία.
2) Οι απόψεις του Levi- Strauss για κατηγορίες βασισμένες σε δυαδικές αντιθέσεις δεν φαίνεται να ευσταθούν. Δεν είναι δυνατόν να θεωρούμε το ανθρώπινο μυαλό ως ένα σύστημα, το οποίο, κατά τρόπο ασυνείδητο στο Εγώ, να δημιουργεί μόνο του τις δυαδικές αυτές αντιθέσεις για να βάλει τάξη στον κόσμο. Το μοντέλο του ανθρώπινου μυαλού ως ηλεκτρονικού υπολογιστή, ο οποίος λειτουργεί εντελώς μηχανικά, απορρίπτεται από πολλούς σύγχρονους διανοητές………………………..
Τη θέση ότι, η γλώσσα είναι ένα υπολογιστικό λογικό σύστημα που προέρχεται από μέσα, από το εσωτερικό τού πνεύματος, δέχτηκε στην πρώτη περίοδο τού φιλοσοφικού του γίγνεσθαι και ο διάσημος Αυστριακός φιλόσοφος Wittgenstein στο έργο του Tractatus Logicophilosophicus (1921). Ο Wittgenstein στο έργο του αυτό, υποστηρίζει την θεωρία των εικόνων τού νοήματος, ότι, δηλαδή υπάρχει στον άνθρωπο μια ιδεατή γλώσσα, η οποία (δίκην χάρτου) απεικονίζει τον κόσμο. Λ.χ. για κάθε κύριο όνομα υπάρχει μια αντίστοιχη οντότητα και για κάθε κατηγόρημα μια αντίστοιχη ποιότητα. Όλος ο κόσμος απεικονίζεται στη γλώσσα.Αυτό εννοεί και η γνωστή ρήση τού Wittgenstein όταν λέει : «Τα όρια της γλώσσας μου σημαίνουν τα όρια του κόσμου μου».
Αντίθετα, πολλοί ψυχολόγοι τής συμπεριφοράς ισχυρίζονται πως το μυαλό τού παιδιού είναι λευκό χαρτί, (tabula rasa) στο οποίο γράφονται τα πάντα από τη γέννηση και μετά. Σύμφωνα με την άποψη των ψυχολόγων αυτών η ομιλία είναι μια μορφή συμπεριφοράς. Η άποψη αυτή, οδήγησε στο λεγόμενο δομισμό στη γλωσσολογία, με κύριο εκπρόσωπο της τον Αμερικανό γλωσσολόγο Bloomfield,που απορρίπτει τη νοησιαρχική, πνευματική θεώρηση τής γνώσης και δέχεται την εμπειριοκρατική, την υλιστική άποψη,κατά την οποία, η γλώσσα δεν έχει σχέση προς τις εσωτερικές νοητικές λειτουργίες, που εδρεύουν στο πνεύμα τού ανθρώπου, και η προέλευση και η εξέλιξή της , εξαρτάται από καθαρά εξωτερικούς, περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Απαντώντας ο Chomsky και δίνοντας μια κοινωνική χροιά στην θεωρία του, λέει πως, αν πραγματικά ο άνθρωπος είναι ένα ολότελα σφυρηλατημένο ον, δίχως έμφυτες δομές στη νόησή του και χωρίς εσώτατες ανάγκες κοινωνικής και εκπολιτιστικής υφής, τότε τού αξίζει να γίνει αντικείμενο «συμπεριφεριακού πειραματισμού» από την Κρατική εξουσία, από τον Διαχειριστή Μεγαλοεπιχείρησης, από τον Τεχνοκράτη ή την Κεντρική Επιτροπή. Όσοι εμπιστεύονται το ανθρώπινο είδος εύχονται τα πράγματα να μην πάρουν τέτοια τροπή και θα προσπαθήσουν να εντοπίσουν τα βαθύτερα εσωτερικά χαρακτηριστικά τού ανθρώπου, που θα μάς εφοδιάσουν μ΄ ένα πλαίσιο για πνευματικό ξετύλιγμα, για ανάπτυξη ηθικής συνείδησης, για εκπολιτιστικές δημιουργίες και για συμμετοχή σε μια ελεύθερη, ανθρώπινη κοινωνία. Λέγει χαρακτηριστικά πως όπως μελετάμε το φάσμα των ανθρώπινων γλωσσών με κάποια επιτυχία, ίσως να μπορέσουμε να μελετήσουμε τις μορφές τής καλλιτεχνικής έκφρασης ή ακόμα και την επιστημονική γνώση που έπλασε ο άνθρωπος ή την γκάμα των ηθικών συστημάτων και των κοινωνικών δομών όπου ο άνθρωπος ζει και ενεργεί. Σκέπτεται πως θα μπορούσαμε να προβάλλουμε ένα μοντέλο κοινωνικής οργάνωσης, που κάτω από δοσμένους όρους υλικού και πνευματικού πολιτισμού θ΄ αγκάλιαζε τη θεμελιακή ανθρώπινη ανάγκη για πρωτοβουλία, για δημιουργική δραστηριότητα, γι΄ ανθρώπινη αλληλεγγύη και για την πραγμάτωση τού κοινωνικού δικαίου.
O Richard Dawkins, καθηγητής στην έδρα Charles Simonyi, για την εκλαίκευση τής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο τής Οξφόρδης ασχολείται και αυτός με το πρόβλημα τής προέλευσης τής γλώσσας.Γράφει ,ότι κανείς δεν γνωρίζει πώς ξεκίνησε,……… ότι, το ίδιο σκοτεινή είναι και η προέλευση τής σημασιολογίας ,η προέλευση των λέξεων και τής σημασίας τους,…….…,ότι, στα υπόλοιπα ζώα δεν υπάρχει τίποτε το ανάλογο με το συντακτικό,…………… ότι,το κατά πόσον ο τεχνομηχανικός εξοπλισμός τού λάρυγγα ,ως συσκευής ρύθμισης τού ήχου,ήταν ικανός να υποστηρίξει τη γλώσσα , όταν ο εγκέφαλος άρχισε να διογκώνεται είναι υπό αμφισβήτηση,…. .ότι,υπάρχουν κάποια στοιχεία που υποδηλώνουν ότι, οι πιθανοί πρόγονοί μας,homo habilis,-homo erectus, λόγω τού ότι, ο λάρυγγάς τους βρίσκονταν αρκετά ψηλά,ήταν ίσως ανίκανοι να αρθρώσουν ολόκληρο το εύρος των φωνηέντων που διαθέτουμε εμείς σήμερα, ………..ότι, ορισμένοι θεωρούν εκ τού λόγου αυτού ότι, η γλώσσα εμφανίστηκε αργά κατά την εξέλιξή μας ……… ότι,η εμφάνισή της για μερικούς, συνδέεται με την απότομη αύξηση τού όγκου τού εγκεφάλου, ότι, ορισμένοι θεωρούν ότι, η γλώσσα εμφανίστηκε απότομα, σχεδόν σαν να την εφεύρε κυριολεκτικά κάποια μεμονωμένη διάνοια σε συγκεκριμένο τόπο και συγκεκριμένη στιγμή,…….ότι, η ανάπτυξη τής γλώσσας διηγείται μια ιστορική συν-εξέλιξη λογισμικού και τεχνομηχανικού εξοπλισμού, …………. ότι, είμαστε μοναδικοί στο να συνδυάζουμε ήχους και να τους συνδέουμε στη σειρά, σχηματίζοντας απεριόριστο αριθμό συνδυασμών, και ότι ,κανείς δεν γνωρίζει αν η γλώσσα των προγόνων μας,διέσχισε πρώτα ένα στάδιο με περιορισμένο λεξιλόγιο και απλή γραμματική προτού εξελιχθεί.
Οι Αμοτζ και Αισάγκ Ζαχάβι (ό.π. 131 επ.342 επ.)τοποθετούν την μοναδικότητα τής ανθρώπινης γλώσσας,στο ότι, είναι ένα σύστημα επικοινωνίας με σύμβολα,αλλά υποστηρίζουν ότι, είναι δυνατόν να εκπαιδευτούν ζώα ώστε να κατανοούν και να επεξεργάζονται πληροφορίες μεταδιδόμενες με σύμβολα,με την παρατήρηση,πώς δεν υπάρχουν ζώα που να χρησιμοποιούν στη φύση,γλώσσα βασισμένη σε λέξεις.Ως εξήγηση τού ότι, δεν αναπτύχθηκε στα ζώα μια έναρθρη γλώσσα, είναι κατ΄αυτούς, ότι,γι’ αυτά η γλώσσα των ήχων και η μη προφορική,επικοινωνία τους είναι περισσότερο χρήσιμη, διευκρινίζοντας ότι τα μη ανθρώπινα φωνητικά μηνύματα απαιτούν μια λογική συσχέτιση ανάμεσα στο φωνητικό σήμα και το μήνυμα.Λ.χ.οι μουρμουριστές. βγάζουν διαφορετικές κραυγές ανάλογα με τον θηρευτή.Ανάλογη συμπεριφορά έχουν και οι πίθηκοι.Εχω τη γνώμη ότι, η εξήγηση που δίνουν οι αμέσως παραπάνω συγγραφείς δεν είναι πειστική.Εκτός άλλων δεν συνδέουν την ανθρώπινη γλώσσα με την βιολογία και ειδικότερα την ανατομία, στο ότι, δεν έχει τα στοιχεία τής γλώσσας,- για τα οποία γράφουμε πιο κάτω-και το ότι,χωρίς αυτή δεν θα υπήρχε πολιτισμός και πρόοδος.
Η ανθρώπινη γλώσσα διαφέρει επίσης από τα συστήματα επικοινωνίας των ζώων,(και)στο ότι, χρησιμοποιεί γραμματική και σημασιολογικές κατηγορίες, όπως ουσιαστικό, ρήμα, παρόν, παρελθόν, για να εκφράσει εξαιρετικώς πολύπλοκες έννοιες. Είναι επίσης μοναδική για την δυνατότητά τής αναδρομικότητας και τής αναφοράς( recursivity) λ.χ.ένα όνομα σε μιά φράση,είναι ικανό να περιέχει ένα άλλο όνομα (όπως "the chimpanzee's lips" η μια πρόταση να περιέχει μια άλλη πρόταση (: είδα τον σκύλο να τρέχει).Επίσης η ανθρώπινη γλώσσα είναι το μόνο γνωστό φυσικό σύστημα επικοινωνίας, ανεξάρτητο από τροπικότητα( modality independent) με την έννοια ότι, μπορεί να χρησιμοποιηθεί,όχι μόνον για επικοινωνία με ένα μέσο ή δίαυλο,αλλά και διαμέσου, πολλών άλλων τρόπων.Λ.χ. πολλές γλώσσες που σήμερα ομιλούνται χρησιμο -ποιούν τον ακουστικό τρόπο , άλλες τον οπτικό, άλλες το σύστημα Braille κ.ο.κ.
Επίσης με αναφορά ως προς τα νοήματα που μπορεί να μεταφέρει και τις γνωστικές διαδικασίες,που δημιουργεί, η ανθρώπινη γλώσσα, είναι ομοίως μοναδική, στο να διατυπώνει αφηρημένες έννοιες ή υποθετικά γεγονότα, καθώς και γεγονότα που συνέβησαν στο παρελθόν ή μπορεί να συμβούν στο μέλλον. Αυτή η ικανότητα τής αναφοράς, σε γεγονότα που δεν συμβαίνουν την ίδια στιγμή ή στον ίδιο τόπο, όπου διατυπώνεται ο λόγος, καλείται μετατόπιση (displacement), και παρόλο που μερικά συστήματα επικοινωνίας μεταξύ ζώων μπορούν να χρησιμοποιήσουν την μετατόπιση αυτή , (όπως η επικοινωνία των μελισσών που έχουν την δυνατότητα, να γνωστοποιούν την τοποθεσία των πηγών όπου βρίσκεται το νέκταρ),ο βαθμός με τον οποίο χρησιμοποιείται ο τρόπος αυτός τής επικοινωνίας με την ανθρώπινη γλώσσα είναι μοναδικός.
Για να τονίσει τα χαρακτηριστικά τής γλώσσας και την διαφορά της από τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούν τα ζώα ο Α.Χρηστίδης (ό.π.) γράφει: «Το σκυλί γαβγίζει για να εκφράσει την απειλή που νιώθει, γιατί κάποιος ξένος (άνθρωπος ή ζώο) βρίσκεται μπροστά του, ή για να εκφράσει τη χαρά του που βλέπει το αφεντικό του. Από τη σχέση μας με τα ζώα όλοι έχουμε προσέξει ότι, αυτές οι συμπεριφορές ή αντιδράσεις τους γεννιούνται πάντα όταν κάτι στο περιβάλλον τους τις προκαλεί, δηλαδή, το σκυλί δεν θα γαβγίσει αν δεν αισθανθεί άμεσα την απειλή τού ξένου που μπαίνει στον δικό του χώρο ή αν δεν αισθανθεί την παρουσία τού αφεντι κού του (αν δεν το μυρίσει, αν δεν το ακούσει, αν δεν το δει).
Τέτοιες συμπεριφορές παρατηρούμε και στους ανθρώπους. Όταν λ.χ. πονάμε πολύ, βογκάμε ή μουγκρίζουμε από τον πόνο. Όταν τρομάζουμε, βγάζουμε μια κραυγή, π.χ. αχ! Όπως το σκυλί δεν γαβγίζει, αν δεν υπάρχει φανερή απειλή, έτσι κι εμείς δεν βογκάμε, δεν μουγκρίζουμε, δεν κραυγάζουμε, αν δεν πονάμε ή αν δεν φοβόμαστε κάτι που μας απειλεί άμεσα. Κάτι δηλαδή στο περιβάλλον τους που συμβαίνει εκείνη τη στιγμή, ένα ερέθισμα, κάνει και τον άνθρωπο και τα ζώα να βγάζουν αυτούς τους ήχους. Οι ήχοι αυτοί που βγάζουν και οι άνθρωποι και τα ζώα σε τέτοιες περιπτώσεις είναι οι άμεσες αντιδράσεις τους σε αυτά τα ερεθίσματα. Με άλλα λόγια, με το γάβγισμα του ο σκύλος, με το βέλασμα του το πρόβατο, με το χλιμίντρισμά του το άλογο, με το βογκητό και το μούγκρισμά του ο άνθρωπος, αντιδρούν άμεσα σε ερεθίσματα που προέρχονται από τον κόσμο στον οποίο ζουν.
Το γάβγισμα εκφράζει άμεσα το συναίσθημα τού φόβου ή τής χαράς που νιώθει το σκυλί. Το βογκητό στους ανθρώπους εκφράζει, και αυτό, άμεσα τον πόνο που νιώθουμε. Και εδώ ακριβώς μπορούμε να δούμε τη διαφορά με τη γλώσσα. Η λέξη πόνος διαφέρει από το μουγκρητό ή το βογκητό τού πόνου, γιατί μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε και όταν δεν πονάμε. Π.χ. όταν λέμε: Πονούσε η κοιλιά μου χτες όλη τη νύχτα, μιλάμε για ένα αίσθημα πόνου που δεν το έχουμε τη στιγμή που μιλάμε. Η λέξη πόνος, δηλαδή, σε αντίθεση με το βογκητό, δεν χρειάζεται το συναίσθημα τού πόνου, για να χρησιμοποιηθεί. Η λέξη πόνος, όπως και όλες οι άλλες λέξεις τής γλώσσας, είναι φτιαγμένη από ήχο, όπως από ήχο είναι φτιαγμένα τα βογκητά, οι κραυγές κλπ. Αλλά ο ήχος από τον οποίο είναι φτιαγμένη η λέξη διαφέρει από τον ήχο με τον οποίο είναι φτιαγμένη η κραυγή ή το βογκητό ή το γάβγισμα, γιατί μπορεί να χωριστεί σε μικρότερα κομμάτια. Έτσι, όλοι ξέρουμε ότι ,η λέξη τόνος π.χ. αποτελείται από τα γράμματα τ, ο, ν, ο, ς. Τα γράμματα είναι οι εικόνες των ήχων πάνω σε ένα χαρτί. Αν συνδυάσουμε διαφορετικά αυτά τα γράμματα και τους ήχους που απεικονίζουν, θα φτιάξουμε μια άλλη λέξη: νότος. Ένα ακόμη παράδειγμα: αν συνδυάσουμε διαφορετικά τα γράμματα τής λέξης μόνος, έχουμε τη λέξη νόμος.
Το γάβγισμα τού σκύλου όμως δεν μπορεί να χωριστεί σε μικρότερα κομμάτια. Αυτό μπορεί να το καταλάβει κανείς αν σκεφτεί πώς γράφουμε συνήθως αυτή τη συμπεριφορά τού σκυλιού: γαβ. Οι συνδυασμοί αβγ, αγβ, βαγ, βγα και γβα δεν σημαίνουν τίποτε για το σκυλί. Το γαβ τού σκυλιού εκφράζει ολόκληρο την αντίδραση του σε κάποιο ερέθισμα και δεν χωρίζεται σε μικρότερα κομμάτια. Η γλώσσα όμως φτιάχνεται από κομμάτια ήχου χωρίς νόημα, τα οποία σε διάφορους συνδυασμούς δημιουργούν τις λέξεις, δηλαδή τις εκφράσεις με νόημα. Αυτό άλλωστε φαίνεται και σε αυτό που όλοι ξέρουμε: το αλφάβητο. Τα 24 γράμματα τού αλφαβήτου, που είναι οι εικόνες των ήχων τής ελληνικής γλώσσας, δίνουν σε διάφορους συνδυασμούς όλο το λεξιλόγιο τής ελληνικής γλώσσας. Αυτό είναι το μεγά λο μυστικό τής γλώσσας.
Αυτό το μυστικό εξηγεί γιατί η λέξη πόνος μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς να πονάμε, ενώ το βογκητό τού πόνου δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς να πονάμε: ο ήχος τού βογκητού είναι ο ίδιος ο ήχος τού πόνου, όπως τον ζούμε εκείνη τη στιγμή. Ενώ ο ήχος τής λέξης πόνος δεν συνδέεται άμεσα με το αίσθημα τού πόνου. Γι' αυτό και μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη λέξη αυτή χωρίς να πονάμε. Αποτελείται από πέντε κομμάτια ήχου, τα οποία σε άλλους συνδυασμούς μπορούν να εκφράσουν άλλα πράγματα. Αυτό είναι που κάνει τον ήχο τής κραυγής φυσικό ήχο και τον ήχο τής λέξης πόνος, και τής κάθε λέξης, γλωσσικό ήχο. Γι' αυτό και οι φυσικοί ήχοι είναι σε όλες τις γλώσσες ίδιοι (με τον ίδιο τρόπο βογκάνε ή κραυγάζουν οι Άγγλοι, οι Γάλλοι κλπ.) και δεν μαθαίνονται. Κανένας από εμάς δεν έμαθε να βογκάει, να κραυγάζει• το ίδιο ισχύει και για τα ζώα. Οι φυσικοί ήχοι των ζώων είναι μια ενστικτώδης συμπεριφορά, δηλαδή μια συμπεριφορά που δεν μαθαίνεται. Αντίθετα, οι ήχοι τής γλώσσας μαθαί νονται. Το μικρό παιδί μαθαίνει σιγά σιγά ότι, οι συνδυασμοί των πέντε ήχων π, ο, ν, ο, ς, που σχηματίζουν τη λέξη πόνος, σημαίνουν κάτι.
Παρά τις διαφορές ανάμεσα στην ανθρώπινη γλώσσα και τον τρόπο επικοινωνίας των ζώων,ο Jared Diamond σημειώνει (ό.π.147)ότι «έχουμε αρχίσει να κατανούμε πώς η γλώσσα το πιο ξεχωριστό και σημαντικό γνώρισμά μας,προέκυψε από πρόδρομες μορφές γλωσσικής επικοινωνίας στον κόσμο των ζώων»
H Christine Kennaeally*,(: την αναφέρουμε και πιο πάνω )πού θέλει να βλέπει στη γλώσσα μια συνεχή εξελικτική διαδικασία, περιγράφει τι θα πρέπει να αναμένει κανείς,όταν ένας πίθηκος εκπαιδευμένος σε μια γλώσσα σημείων συναντήσει για πρώτη φορά έναν άλλο εξίσου εκπαιδευμένο πίθηκο: Ουδεμία μεταξύ τους επικοινωνία. (Αντιγράφω από σχετική αναφορά στο βιβλίο της: Best of all, Ms. Kenneally zeroes in on a host of fascinating experiments. What happens when one ape trained in sign language meets another equally proficient ape for the first time? Not communication, it turns out. “What resulted was a sign-shouting match; neither ape was willing to listen,” )
Ο M.A. Nowak* σε άρθρο του με τον τίτλο «Evolution of Universal Grammar » γράφει ότι, η ερώτηση γιατί μόνον οι άνθρωποι, ανέπτυξαν γλώσσα είναι δύσκολο να απαντηθεί ,ότι, τα μαθηματικά μοντέλα που μεταχειρίστηκε δεν μάς διαφωτίζουν ως προς την καταγωγή τού πλήθους των γλωσσών που χρησιμοποιούνται σήμερα, ότι, αν πράγματι ο άνθρωπος, προήλθε από πίθηκο, δεν εξηγείται γιατί διαφέρει τόσο πολύ από γλώσσα σε γλώσσα, η φωνολογία.
Ο καθηγητής Γενετικής Σταμάτης Αλαχιώτη λέγει :
«…Μερικοί ερευνητές …υποστηρίζουν ότι η μεγέθυνση αυτή (του εγκεφάλου)χαρακτηρίζεται από δύο κύριες φάσεις: η πρώτη τοποθετείται πριν από περίπου 1,5-2 εκατομμύρια χρόνια και η άλλη στο τελευταίο μισό εκατομμύριο χρόνια. Την άποψη αυτή σχετίζουν με την ανάπτυξη μιας αρχικής πρωτόγονης ικανότητας σύνταξης που εμφανίστηκε κατά τη μετάβαση των Αυστραλοπιθήκων και του Homo habilis προς τον Homo erectus και αργότερα μιας περισσότερο επεξεργασμένης σύνταξης κατά την προέλευση του Homo sapiens.
H υποστηριζόμενη διακεκομμένη αυτή συσχέτιση που αφορά τόσο την εξέλιξη του όγκου του εγκεφάλου όσο και την προέλευση της γλωσσικής ικανότητας χρησιμοποιείται και ως υπόθεση εργασίας για να προσεγγιστεί το ερώτημα αν η εμφάνιση της γλώσσας ήταν μια ξαφνική ή βαθμιαία διαδικασία. …..Υπέρ της απότομης εμφάνισης της γλώσσας χρησιμοποιείται από τον γενετιστή Lewontin το επιχείρημα ότι όλες οι γλώσσες της εποχής μας (ακόμη και πρωτόγονων φυλών) είναι σύνθετα συστήματα. Στην ίδια επιχειρηματολογία μερικοί φαντάζονται ότι ,η προέλευσή μας προέκυψε ως ένα ξαφνικό γεγονός, όταν κάποιος πρόγονος πέρασε το κατώφλι της ανθρωπότητας. Και στο ίδιο πνεύμα υποστηρίζουν ότι οι σύγχρονες ικανότητες της ομιλίας εμφανίστηκαν ξαφνικά στους προϊστορικούς χρόνους. Μια τέτοια όμως άποψη θα ήταν ισχυρή μόνο αν συνοδευόταν και από άλλες περιπτώσεις ριζικής αναδιοργάνωσης της βιολογίας και της συμπεριφοράς του ανθρώπου.Προβάλλοντας όμως την ιστορική γλωσσική παράμετρο στο εξελικτικό παρελθόν, οι ειδικοί γλωσσολόγοι αναγνωρίζουν εξελικτικές τάσεις που αντανακλούν μια αλληλουχία προς πιο σύνθετα γλωσσικά συστήματα. Σχετικές μελέτες αναφέρονται στη διατήρηση πανάρχαιων γλωσσικών ήχων, πλαταγισμάτων της γλώσσας, σε φυλές της Αφρικής που ενσωματώθηκαν στο λεξιλόγιό τους. Τη συνήθεια αυτή πιθανότατα κληρονόμησαν από κοινό πρόγονο (40.000 χρόνια πριν) ο οποίος μιλούσε κάποια πανάρχαιη «πρωτογλώσσα».Αν όμως η γλώσσα χαρακτηρίζεται από βαθμιαία εξέλιξη, τότε ένα άλλο βασανιστικό ερώτημα αφορά το πότε προήλθε. Και ενώ οι βιολόγοι έχουν στη διάθεσή τους ποικίλα γενετικά και παλαιοντολογικά ευρήματα για να ιχνοθετήσουν την εξέλιξη του ανθρώπου, οι γλωσσολόγοι έχουν ένα τεράστιο κενό. Το κενό αυτό φιλοξενεί πειράματα σε πιθήκους λ.χ. και σε άλλα είδη, όπως τα πτηνά, σε μια προσπάθεια αποκωδικοποίησης της εξέλιξης της γλωσσικής ικανότητας. Μια ας πούμε φειδωλή άποψη για τη διαφορά της γλωσσικής ικανότητας μεταξύ ανθρώπων και πιθήκων, οι οποίοι διαχωρίστηκαν πριν από πέντε περίπου εκατομμύρια χρόνια, προέρχεται από διαφορές στη διαδικασία της πληροφορίας, στην ικανότητα, στη μνήμη και στον εθελούσιο έλεγχο πάνω στον φωνητικό μηχανισμό παρά στην απουσία ενδογενών γλωσσικών δομών.H πιθανή ύπαρξη περιοχών του λόγου στον εγκέφαλο του Homo habilis υποστηρίζει την άποψη ότι στα μισά της εξέλιξης, από τους πιθηκοειδείς προγόνους μας ως τον Homo sapiens, αναπτύχθηκαν και μερικά βιολογικά χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την ομιλία και ισχυροποιούν την πιθανότητα να ήταν η έναρθρη ομιλία, σε κάποια αρχική μορφή, στις ικανότητες του Homo habilis. Τελευταία υποστηρίζεται επίσης ότι το κανάλι που μεταφέρει το νεύρο το οποίο ελέγχει την κίνηση του οργάνου της γλώσσας θεωρείται μεγαλύτερο στους ανθρώπους του Νεάντερταλ και στους αρχαϊκούς Homo sapiens σε σχέση με τους πιθήκους, τους Αυστραλοπιθήκους και τον Homo habilis. H επιμήκυνση του εν λόγω νεύρου πρέπει να συνέβη πριν από 300.000 χρόνια με βάση τη χρονολόγηση σχετικών απολιθωμάτων οστών. Επειδή η επιμήκυνση αυτή μπορεί να συσχετισθεί και με τη λειτουργία της ομιλίας, συμπεραίνεται ότι μια τέτοια ικανότητα που μοιάζει με αυτήν του ανθρώπου εξελίχθηκε πολύ νωρίτερα από ό,τι υποστηρίζεται με αρχαιολογικά ευρήματα τα οποία βασίστηκαν στην έναρξη της συμβολικής σκέψης.
Μια άλλη σοβαρή ανατομική αλλαγή που σχετίζεται με την προέλευση της γλώσσας αφορά το μέγεθος του θωρακικού καναλιού από το οποίο περνούν τα νεύρα που ελέγχουν τη συστολή των μυών του θώρακα, με επίπτωση στην κατάλληλη ρύθμιση της αναπνοής, απαραίτητη για την ομιλία. Και στην περίπτωση αυτή θεωρείται ότι υπάρχει διαφορά ως προς την έκταση της κάλυψης της θωρακικής περιοχής με τα εν λόγω νεύρα, με τον Homo sapiens και τον Νεάντερνταλ να έχουν αυξημένη κάλυψη σε αντίθεση με τον Homo erectus και τους παλαιότερους προγόνους. Εκτιμάται ότι η αλλαγή αυτή πρέπει να έγινε μεταξύ 1.600.000 και 100.000 χρόνια πριν, ενισχύοντας τον έλεγχο της αναπνοής που συμπαρέσυρε την εξέλιξη της γλώσσας.Για την παρακολούθηση της εξέλιξης των ανθρωποειδών σε συνδυασμό με τα αναφερόμενα στις γλωσσικές του ικανότητες, αναφέρουμε παρενθετικά και συνοπτικά στο σημείο αυτό τη γενική εξελικτική αλληλουχία των «κυρίαρχων» ειδών: Australopithecus afarensis (3,5 εκατ. χρόνια πριν) Australopithecus africanus (3 εκατ. χρόνια πριν), Homo habilis (2,2 εκατ. χρόνια πριν• θεωρείται ότι αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο βήμα εξέλιξης από τη ζωώδη στην ανθρώπινη κατάσταση), Homo erectus (1,6 εκατ. χρόνια πριν), Homo sapiens neanderthalensis (πάνω από 130 χιλ. χρόνια πριν• έζησε ως 30 χιλ. χρόνια πριν) και Homo sapiens sapiens (ο σύγχρονος άνθρωπος, 35-40 χιλ. χρόνια πριν). Στο θέμα αυτό θα επανέλθουμε βέβαια για την παράθεση στοιχείων και απόψεων.Το εξελικτικό αυτό οδοιπορικό που έφερε τον άνθρωπο να θαυμάζεται για τη μοναδική επικοινωνιακή του συμπεριφορά με την κατάκτηση της μοναδικής γλωσσικής του ικανότητας, τη ρητορική του δεινότητα και την υπερδύναμη που βγαίνει από τον λόγο, τον καθιστά ταυτόχρονα και υπεύθυνο γα τη μοναδική αυτή ισχύ του. Το ομηρικό ρηθέν «τέκνον εμόν ποίον σε έπος φύγεν έρκος οδόντων;» (τι σου ξέφυγε τέκνο μου από το διάφραγμα των δοντιών σου;) δραματοποιεί αυτό που πολλές φορές ξεφεύγει από το προσβλητικό μας οπλοστάσιο, τη «διγλωσσία», την αμετροέπεια και την ύβριν - «θανατηφόρες» βόμβες - που δεν συνάδουν με τις δυνατότητες του εκλεπτυσμένου εγκεφάλου μας. Και τούτο διότι ο χειρισμός της γλώσσας απαιτεί ισχυρά «εργαλεία» που μόνο η παιδεία τα διαθέτει. Ποιος μπορεί να έχει αντίρρηση;»
Είναι αξιοσημείωτο,ότι ,και οι πρώτες γλώσσες που εμφανίστηκαν ήταν πολύπλοκες.Ο παλαιοντολόγος τού Harvard George Gaylord Simpson ,εσημείωνε, ότι,ακόμη και οι λαοί με απλή κουλτούρα, είχαν γλώσσες με υψηλό βαθμό πολυπλοκότητας στη γραμματική τους, και πλούσιο λεξιλόγιο,ικανό να περιγράφει ο,τιδήποτε, συμβαίνει στο περιβάλλον τους.
Και γενικώς η κατάληξη είναι ότι ,δεν υπάρχει εξήγηση για την πολυπλοκότητα, των αρχαίων γλωσσών και ότι, το πρόβλημα τής γλώσσας συνιστά μυστήριο.
Αν μη όλοι, τουλάχιστον η συντριπτική πλειονότητα των εξελικτικών βιολόγων, δέχονται ότι, η επικοινωνία διαμέσου τού λόγου, είναι μοναδικό ανθρώπινο φαινόμενο και για πολλούς, η πιο σημαντική διαχωριστική γραμμή μεταξύ ανθρώπου και ζώου.
Στην άποψη αυτή προσχωρούμε.Η η ανθρώπινη γλώσσα,είναι μοναδική σε σχέση με άλλες μορφές επικοινωνίας,που χρησιμοποιούνται από (μη ανθρώπινα) έμβια όντα. Συστήματα επικοινωνίας που χρησιμοποιούνται από άλλα ζώα, όπως μέλισσες ή πίθηκοι, είναι κλειστά συστήματα και αναφέρονται σε περιορισμένο αριθμό δυνατών πραγμάτων που μπορούν να εκφρασθούν. Αντιθέτως η ανθρώπινη γλώσσα είναι ανοικτή,χωρίς τέλος,και παραγωγική, με την έννοια ότι, επιτρέπει στους ανθρώπους, να παράγουν έναν απεριόριστο αριθμό εκφράσεων από ένα πεπερασμένο πλέγμα στοιχείων,και να δημιουργούν νέες λέξεις και προτάσεις. Δηλαδή, η ανθρώπινη γλώσσα βασίζεται σ΄ένα διπλό κώδικα, όπου ένας περιορισμένος αριθμός, στοιχείων χωρίς νόημα (όπως ,ήχοι, γράμματα, χειρονομίες,) μπορούν να συνδυασθούν ώστε να σχηματίσουν ενότητες νοηματικές, (λέξεις και προτάσεις). Επί πλέον τα σύμβολα και οι γραμματικοί κανόνες οποιασδήποτε ιδιαίτερης γλώσσας, είναι σε μεγάλο βαθμό, αυθαίρετα με την έννοια ότι, το σύστημα μπορεί ν΄αποκτηθεί διά μέσου κοινωνικής αλληλοεπίδρασης. Από την άλλη πλευρά, με τα γνωστά συστήματα επικοινωνίας, που χρησιμοποιούν τα ζώα, αυτά μπορούν να εκφρασθούν μόνον, περιορισμένα, για θέματα ,που μεταβιβάζονται κυρίως γενετικώς.
(Για τη μοναδικότητα τής ανθρώπινης γλώσσας παρακαλώ βλέπετε και το κεφάλαιο, « Ειδικώτερα για το θέμα τής γλώσσας σε σχέση με τα ζώα..»)
Ο Ηαrari (ό.π.31 )προσπαθώντας να ανεύρει το μυστικό της επιτυχίας τού homo sapiens ,και παρόλο που αναγνωρίζει ότι ,δεν μπορεί να εκφέρει με βεβαιότητα γνώμη,θεωρεί ως πιθανότερη την εκδοχή ότι, το μυστικό αυτό είναι η γλώσσα.Χάρις σ΄αυτή κατά τον συγγραφέα κατώρθωσε να εκτοπίσει τους προγενέστρους,όπως τον τον άνθρωπο του Νεάντερνταλ,(μυαλωμένο και περισσότερο ανθεκτικό στις καιρικές συνθήκες) και να κατακτήσει τον κόσμο.
(Περισσότερα στο Παράρτημα)
ΕΙΔΙΚΩΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΖΩΑ
Εχει γραφεί ότι η διαφορά της ανθρώπινης γλώσσας από τον τρόπο επικοινωνίας των ζώων,εντοπίζεται κυρίως σε τρία σημεία.Πρώτον , Στους γραμματικούς κανόνες της ανθρώπινης γλώσσα, δεύτερον,στο ότι οι μισές περίπου λέχεις της ανθρώπινης ομιλίας είναι αμιγώς γρμματικά στοιχεία και τρίτον.
Επί πολλά χρόνια, μέσα στον πολιτισμό μας, κατείχε κυρίαρχη θέση(και μάλλον και σήμερα έτσι έχουν τα πράγματα όπως εκθέτουμε πιο πάνω) η άποψη-δόγμα σύμφωνα με το οποίο ο λόγος είναι ένα προνόμιο αποκλειστικά και απόλυτα ανθρώπινο, που απέχει έτη φωτός από τις ικανότητες των άλλων ζώων. Τα τελευταία χρόνια η ιδέα αυτή τέθηκε υπό αμφισβήτηση. Αυτό οφείλεται εν μέρει στον διαρκώς αυξανόμενο αριθμό των μελετών ζωής των ζώων που δείχνουν ότι, ορισμένα είδη, όπως οι πίθηκοι και τα δελφίνια, διαθέτουν πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες συμπεριφοράς και επικοινωνίας από όσες συνηθίζουμε να τους αποδίδουμε. Αναμφίβολα, στην αμφισβήτηση τού εν λόγω δόγματος συνέβαλε καθοριστικά και το γεγονός ότι, τα ανώτερα θηλαστικά αποδείχτηκαν ικανά να μαθαίνουν και να αλληλεπιδρούν γλωσσικά μαζί μας με τρόπο αρκετά εκτεταμένο. (αμέσως πιο πάνω εκτέθηκε ότι, τίποτε από όλα αυτά,και απ΄όσα ακολουθούν δεν αναιρεί την μοναδικότητα τής ανθρώπινης ομιλίας όπως εκτίθεται σε προηγούμενο κεφάλαιο)
Είναι πιθανό ότι, ο άνθρωπος είχε προσπαθήσει ήδη από την αρχαιότητα να διδάξει έναν πίθηκο, όπως ο χιμπατζής, που παρουσιάζει μεγάλη ομοιότητα με τον άνθρωπο, να μιλάει. Αλλά μόνο κατά τη δεκαετία τού 1930 εμφανίζεται στην επιστημονική γραμματεία μια συστηματική προσπάθεια που κατατείνει σ' αυτό το σκοπό. Ετσι ένα ζευγάρι ψυχολόγων στις ΗΠΑ, οι Κellog, μεγάλωσαν ένα μωρό χιμπατζή μαζί με το γυιό τους, με την πρόθεση να τού μάθουν να μιλάει. Το πείραμα κατέληξε σε σχεδόν πλήρη αποτυχία, επειδή το ζώο αδυνατούσε να αναπαραγάγει τους φωνητικούς χρωματισμούς που είναι απαραίτητοι για την ομιλία. Ωστόσο, μερικά χρόνια αργότερα ένα άλλο ζευγάρι Αμερικανών, οι Gardner, σκέφτηκαν ότι, το πρόβλημα μπορεί να μην σχετιζόταν με τη γλωσσική ικανότητα τού ζώου, αλλά με το γεγονός ότι, δεν εκφραζόταν λεκτικά παρά με χειρονομίες, φαινόμενο που παρατηρείται γενικά στους πιθήκους. Αποφάσισαν λοιπόν να επαναλάβουν το πείραμα των Κellog χρησιμο ποιώντας, όμως ως σύστημα γλωσσικών αλληλεπιδράσεων την γλώσσα Άμεσλαν την πλουσιότερη και ευρύτερη γλώσσα χειρονομιών που χρησιμοποιείται διεθνώς από τους κωφάλαλους. Η Washoe, ο χιμπατζής των Gardner, όχι μόνο απέδειξε ότι, μπορούσε να μάθει την Αμεσλαν, αλλά κατάφερε να τη χρησιμοποιεί με τέτοια επιδεξιότητα ώστε θα μπορούσε κανείς να συμπεράνει ότι, είχε μάθει να «μιλάει». Το πείραμα άρχισε το 1966, όταν η Washoe ήταν ενός έτους. Στα πέντε της χρόνια η Washoe κατείχε ένα ρεπερτόριο περίπου διακοσίων χειρονομιών, που περιλάμβανε και χειρονομίες που αντιστοιχούσαν στη χρήση των ρημάτων, των ουσια -στικών και των επιθέτων τής ομιλούμενης γλώσσας.
Ομως,το απλό γεγονός τής εκμάθησης ορισμένων χειρονομιών για χάρη μιάς ανταμοιβής δεν αποτελεί αυτό καθ' εαυτό ένα σπουδαίο κατόρθωμα, όπως γνωρίζει κάθε εκπαιδευτής ζώων κάποιου τσίρκου. Το ερώτημα είναι το εξής: η Washoe χρησιμοποιεί τις χειρονομίες πραγματικά σαν γλώσσα, όπως ακριβώς ένας κωφάλαλος; Ύστερα από δεκαπέντε χρόνια επίμονης έρευνας και πειραματισμού με πολλούς χιμπατζήδες και γορίλλες από διαφορετικές ερευνητικές ομάδες, η απάντηση στο ερώτημα εξακολουθεί να είναι πεδίο διαφιλονικιών ανάμεσα σε γλωσσολόγους και βιολόγους.Η απάντηση εξαρτάται, φυσικά, από το τι θεωρεί κανείς γλώσσα,και αν κανείς ανατρέξει στα χαρακτηριστικά τής ανθρώπινης γλώσσας,όπως αυτά ήδη εκτέθηκαν,οδηγείται σε αρνητική απάντηση. Μερικοί ερευνητές έριξαν μεγαλύτερο βάρος στις ικανότητες των ζώων να παράγουν νέες αλληλου χίες λέξεων, άλλοι εξέτασαν την παρουσία γραμματικού τύπου κανονι κοτήτων. Για τη Lucy, έναν χιμπατζή εκπαιδευμένο όπως και η Washoe, ένα καρπούζι είναι ένα «φρούτο-πίνω» ή ένα «γλυκό-πίνω», ενώ ένα πικάντικο ρεπανάκι είναι μια «τροφή-κλαίω-δυνατή». Και μολονότι είχε διδαχθεί μια χειρονομία για το «ψυγείο», προτιμούσε τη χειρονομία «ανοί γω τρώω πίνω». Για μάς, το ερώτημα κατά πόσον αυτές, όπως και πολυάριθμες παρόμοιες, παρατηρήσεις αποτελούν ενδείξεις για τη χρήση γλώσσας, μπορεί να διατυπωθεί με ακρίβεια ως εξής: Μπορούν αυτά τα πρωτεύοντα να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους χρησιμοποιώντας μια γλώσσα ,όπως η Lucy χειρονομιών ως γλωσσικό πεδίο και να κάνουν γλωσσικές διακρίσεις μέσω αυτής; Χρησιμοποιούν την Άμεσλαν για να κάνουν αμοιβαίες διακρίσεις των πράξεων που εκτελούν; Ίσως αυτό ακριβώς έκανε η Lucy, όταν, όντας στα πρόθυρα ενός ξεσπάσματος θυμού επειδή έβλεπε τους ανθρώπινους «γονείς» της να απομακρύνονται, στράφηκε προς τους φύλακες και έκανε τη χειρονομία «Lucy κλαίω». Τα «Lucy» και «κλαίω» αποτελούν, στο παράδειγμα μας, γλωσσικά στοιχεία μέσω των οποίων η Lucy εμπλέκει άλλες υπάρξεις σ' ένα γλωσσικό πεδίο που είναι κοινό μεταξύ τους και στο οποίο πραγματοποιείται μια γλωσσική διάκριση μιάς πράξης που επιτελείται. Στο σημείο αυτό φαίνεται ότι, η Lucy χρησιμοποιεί πράγματι γλώσσα.
Ως « μεγάλη επιτυχία» σε ό,τι αφορά την ομοιότητα γλωσσικών ικανοτήτων των μη ανθρώπινων πρωτευόντων,αναφέρεται η περίπτω ση,ενός αρσενικού,χιμπατζή μπονόμπο γνωστού ως Kanzi.Ο Κάνζι γεννήθηκε την 28 Οκτωβίου 1990 και η μακρά προσπάθεια να μάθει να μιλά άρχισε,γι΄αυτόν και τη μητέρα του,Ματάτα, με τη βοήθεια ενός «ομιλούντος» πληκτρολογίου.Η Ματάτα,απέτυχε ο Κάνζι όχι.Μετά από επίπονες προσπάθειες ο Κάνζι απέκτησε τις γλωσσικές ικανότητες,ενός παιδιού ηλικίας δύο ετών.Σε ηλικία δέκα ετών ο Κάνζι,κατείχε,μέσω τού πληκτρολογίου,ένα λεξιλόγιο διακοσίων περίπου λέξεων.Μπορούσε να γνωστοποιήσει τις ανάγκες του,τις επιθυμίες του,τα συναισθήματά του,και να χρησιμοποιεί εργαλεία.Γεννάται λοιπόν το ερώτημα:Μπορούν όλα αυτά να οδηγήσουν στο συμπέρασμα ότι, οι χιμπατζίδες ομοιάζουν τους ανθρώπους; Η απάντηση,είναι,ότι,κατ΄ελάχιστον και μετά βίας.Ανάμεσα σε άλλα υπογραμμίστηκε, ότι, ο Kanzi έδειξε ότι,πώς λευκοί χιμπατζήδες,ίσως να έχουν την δυνατότητα να μάθουν γλώσσα, αλλά γι΄αυτό,προαπαιτείται ένα προνομιούχο περιβάλλον με ειδικούς εκπαιδευτές .Επί πλέον ο Κάνζι,δεν έχει τον ανατομικό εξοπλισμό που απαιτείται για τη γλώσσα.όπως λ.χ.οι παπαγάλοι. Όπως παρατήρησε ο κορυφαίος γλωσσολόγος Νοάμ Τόμσκυ,τα παιδιά από πολύ μικρή ηλικά κάνουν κτήμα τους,δύσκολους γλωσσικούς κανόνες χωρίς τη βοήθεια κάποιου ενήλικα.Όπως είπαν οι Oller και Omdahl ένα από τα ελλείποντα στοιχεία,τής ψευδολογλωσσικής συμπεριφοράς των εκπαιδευμένων πιθήκων είναι ότι, δεν υποβάλλουν ερωτήσεις. Δεν φαίνεται ότι, είναι ικανοί να αντιληφθούν τι σημαίνει ερώτηση.Συμπέρασμα: Τα ζώα σκέπτονται ,αλλά όχι όπως οι άνθρωποι.
Οι Maturana και Varela( Το δέντρο τής Γνώσης,ό.π.222 επ) γράφουν ότι, τα τελευταία χρόνια έχει υποχωρήσει η άποψη ότι ,ο λόγος είναι αποκλειστικώς ανθρώπινο φαινόμενο.Αναφέρουν πειράματα σε πίθηκο όπου με την χρησιμοποίηση ως συστήματος γλωσσικών αλληλεπιδρά σεων,τήs γλώσσα Ανσελμαν, την πλουσιώτερη και ευρύτερη γλώσσα που χρησιμοποείται από κωφαλάλους, από τα οποία θα μπορούσε κανείς να συμπεράνει ότι, ο πίθηκος « μιλάει».Πάντως το θέμα εξακολουθεί να προκαλεί διχογωμίες,μεταξύ βιολόγων και γλωσσολόγων.Εκτός άλλων,η απάντηση εξαρτάται,όπως ήδη τονίστηκε, από το τι θεωρεί κανείς γλώσσα,όπως η ανθρώπινη , και η άποψη στην οποία προσχωρούμε ,εξακολουθεί να είναι, ότι, όχι.
Μερικά είδη ζώων αποδείχθηκαν ικανά στο να αποκτούν τρόπους επικοινωνίας,διαμέσου κοινωνικής μάθησης, όπως λ.χ. ο Bonobo Kanzi, που έμαθε να εκφράζεται χρησιμοποιώντας ένα σύνολο συμβολικών λεξιγραμμάτων. Oι πίθηκοι Μπονόνο,ιδίως στο θέμα της σεξουαλικότητας,όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα τής, Emilie Genty και τής ομάδας της τού Πανεπιστήμιου τής Neuchâtel τού Ιανουαρίου 2014,οι πλησιέστεροι από τα πρωτεύοντα προς τον άνθρωπο,γνωρίζουν να συνδυάζουν χειρονομίες και στάσεις, με συγκρεκριμένες κραυγές.
(Περισσότερα στο Παράρτημα)
Ομοίως πολλά είδη πτηνών,αι φάλαινες μαθαίνουν τα τραγούδια τους,μιμούμενα άλλα μέλη τού είδους τους. Παρόλα αυτά,ενώ ορισμένα ζώα,μπορούν να μάθουν ένα μεγάλο αριθμό λέξεων και συμβόλων κανένα δεν κατέστη ικανό,να μάθει τόσο διαφορετικά σήματα, όπως ένα παιδί 4 ετών,ούτε να μάθει κάτι που να ομοιάζει με την πολυπλοκότητα τής γραμματικής τής ανθρώπινης γλώσσας.
Στο φύλλο τής 25-12-1023 τήςς αγγλικής εφημερίδας ¨ «Independent» δημοσιεύεται η περίπτωση ενός σκύλου,που μετά από εκπαίδευση επτά ετών,όχι απλώς έμαθε και απομνημόνευσε περισσότερα από 1.000 κύρια ονόματα,αλλά επί πλέον έμαθε και ορισμένα στοιχεία από την αγγλική γραμματική,όπως ισχυρίζονται ερευνητές στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.Πανεπιστημιακοί υποστηρίζουν ότι, ο σκύλος ,όπως τα μικρά παιδιά,έμαθε να αντιδρά με τον σωστό τρόπο στους διάφορους τύπους λεξεων,να κατανοεί όνόματα και ρήματα με προοπτική για παραπέρα γλωσσικές ικανότητες.Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η ικανότητα τού Chaser να μαθαίνει και να θυμάται τόσο πολλές λέξεις αποκαλύπτουν την πιθανότητα κατανοήσεως τής ανθρώπινης γλώσσας.Ο σκύλος αυτός εκτός από τις λέξεις που είχε μάθει,κατόρθωσε να κατανοεί συντακτικούς κανόνες,σε ποσοστό 75% έτσι που να κάνει τους ερευνητές να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι, μάλλον και κατά κάποιο τρόπο ο εγκέφαλος τού σκύλου ήταν κατά ένα μέρος κατασκευασμένος όπως ο ανθρώπινος.
( και η παραπάνω περίπτωση, για τους λόγους που έχουν εκτεθεί,δεν μεταβάλλει την άποψή μας,για την μοναδικότητα τής ανθρώπινης γλώσσας)
(Περισσότερα στο Παράρτημα)
( Επαναλαμβάνουμε και πάλι ότι, για λόγους που ήδη εκτέθηκαν,έχουμε την γνώμη ότι, το μεμονωμένο αυτό περιστατικό δεν αναιρεί την άποψη που ήδη εκτέθηκε για την μοναδικότητα τής ανθρώπινης ομιλίας. Σχετικώς και η σχετική παρατήρηση,που διετύπωσε η Christine Kennaeally και που εκθέτουμε πιο πάνω στο κεφάλαιο,ως προς την μοναδικότητα τής ανθρώπινης γλώσσας,άποψη που δεν ανατρέπεται από την παρατήρηση μερικών που βλέπουν,και ορθώς από μια άποψη ένα μειονέκτημα τού προφορικού λόγου,που επισημαίνουν και οι Αμοτζ & Αβισάγκ Ζαχάβι(ό.π.345),ότι δηλαδή,δεν περιέχει κανένα στοιχείο που να βεβαιώνει την αξιοπιστία του.)
(περισσότερα στο ¨Παράρτημα)
Πρέπει εδώ να προστεθεί,ότι,οι εξελικτικοί,όταν ασχολούνται με το λόγο και τη γλώσσα αντιμετωπίζουν μεταξύ άλλων και ένα ακόμη πρόβλημα: Το ζώο,που φαίνεται να είναι πλησιέστερα,στο να παράγει κάτι που να μοιάζει με τον ανθρώπινο λόγο δεν είναι κάποιο πρωτεύον,αλλά μάλλον ένα πτηνό.Εχει σχετικώς γραφεί,ότι ,πολλά πτηνά από πλευράς φωνητικών δεξιοτήτων,υπερτερούν των θηλαστικών,παρόλο που τα τελευταία μπορούν ευκολότερα να εκπαιδευθούν,έτσι,ώστε να μπορεί κανείς και από τη παρατήρηση αυτή,να υποστηρίξει ότι, οι φωνητικές μας ικανότητες, προβάλλουν,ως μια εξαίρεση,στο ζωικό βασίλειο των θηλαστικών.Ως παράδειγμα ένας περίφημος γκρίζος αφρικανός, παπαγάλος,ο Τότο,που μπορεί να προφέρει λέξεις με τόση ευκρίνεια ώστε να φαίνονται ως ανθρώπινες.Όπως και οι άνθρωποι,τα πτηνά,μπορούν να παράξουν σύνθετους ήχους.Και ακριβώς όπως τα μικρά παιδιά,τα νεαρά πτηνά,εκφέρουν υπό-ήχους,που θυμίζουν μικρά παιδιά όταν αρχίζουν να μιλούν .Παρόλα αυτά,δεν μπορούμε να πούμε ότι, ο Τοτό,έχει γλώσσα,όπως το αντιλαμβανόμαστε εμείς.Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν την γλώσσα για πολύ περισότερους σκοπούς,απ΄ό,τι τα πτηνά χρησιμοποιούν το τραγούδι,με τη πρόσθετη παρατήρηση,ότι, εκείνα που τραγουδούν είναι κυρίως τα αρσενικά.Τα θηλυκά αδυνατούν να τραγουδήσουν εκτός αν τους δοθεί, η ορμόνη τεστοτερόνη. Σημειώνεται επίσης,ότι,οι άνθρωποι συχνά επικοινωνούν με δύο ή τρία άτομα,ενώ για τα πτηνά,η επικοινωνία,είναι συνήθως υπόθεση μεγαλύτερων αποστάσεων.
Μερικά είδη ζώων αποδείχθηκαν ικανά στο να αποκτούν τρόπους επικοινωνίας,διαμέσου κοινωνικής μάθησης, όπως λ.χ. ο Bonobo Kanzi, που έμαθε να εκφράζεται χρησιμοποιώντας ένα σύνολο συμβολικών λεξιγραμμάτων. Oι πίθηκοι Μπονόνο,ιδίως στο θέμα της σεξουαλικότητας,όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα τής, Emilie Genty και τής ομάδας της τού Πανεπιστήμιου τής Neuchâtel τού Ιανουαρίου 2014,οι πλησιέστεροι από τα πρωτεύοντα προς τον άνθρωπο,γνωρίζουν να συνδυάζουν χειρονομίες και στάσεις, με συγκρεκριμένες κραυγές.
(Περισσότερα στο Παράρτημα)
Ομοίως πολλά είδη πτηνών,αι φάλαινες μαθαίνουν τα τραγούδια τους,μιμούμενα άλλα μέλη τού είδους τους. Παρόλα αυτά,ενώ ορισμένα ζώα,μπορούν να μάθουν ένα μεγάλο αριθμό λέξεων και συμβόλων κανένα δεν κατέστη ικανό,να μάθει τόσο διαφορετικά σήματα, όπως ένα παιδί 4 ετών,ούτε να μάθει κάτι που να ομοιάζει με την πολυπλοκότητα τής γραμματικής τής ανθρώπινης γλώσσας.
Στο φύλλο τής 25-12-1023 τήςς αγγλικής εφημερίδας ¨ «Independent» δημοσιεύεται η περίπτωση ενός σκύλου,που μετά από εκπαίδευση επτά ετών,όχι απλώς έμαθε και απομνημόνευσε περισσότερα από 1.000 κύρια ονόματα,αλλά επί πλέον έμαθε και ορισμένα στοιχεία από την αγγλική γραμματική,όπως ισχυρίζονται ερευνητές στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.Πανεπιστημιακοί υποστηρίζουν ότι, ο σκύλος ,όπως τα μικρά παιδιά,έμαθε να αντιδρά με τον σωστό τρόπο στους διάφορους τύπους λεξεων,να κατανοεί όνόματα και ρήματα με προοπτική για παραπέρα γλωσσικές ικανότητες.Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η ικανότητα τού Chaser να μαθαίνει και να θυμάται τόσο πολλές λέξεις αποκαλύπτουν την πιθανότητα κατανοήσεως τής ανθρώπινης γλώσσας.Ο σκλύλος αυτός εκτός από τις λέξεις που είχε μάθει,κατόρθωσε να κατανοεί συντακτικούς κανόνες,σε ποσοστό 75% έτσι που να κάνει τους ερευνητές να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι, μάλλον και κατά κάποιο τρόπο ο εγκέφαλος τού σκύλου ήταν κατά ένα μέρος κατασκευασμένος όπως ο ανθρώπινος.
( και η παραπάνω περίπτωση, για τους λόγους που έχουν εκτεθεί,δεν μεταβάλλει την άποψή μας,για την μοναδικότητα τής ανθρώπινης γλώσσας)
(Περισσότερα στο Παράρτημα)
Επιπρόσθετα, αναλυτικότερα και σε αναφορά σε σχετικά πειράματα:
Το γεγονός ότι, πρωτεύοντα μπορούν να αλληλεπιδρούν μέσω μιάς γλώσσας χειρονομιών δεν σημαίνει κατ' ανάγκην ότι ,είναι ικανά να χρησιμοποιήσουν όλο το εκφραστικό της δυναμικό για να διακρίνουν τα στοιχεία τού γλωσσικού πεδίου σαν να ήταν αντικείμενα, όπως κάνουν οι άνθρωποι. Για παράδειγμα, σε πρόσφατο πείραμα συγκρίθηκε η ικανότητα για γενικεύσεις τριών χιμπατζήδων που είχαν όλοι τους εκπαιδευτεί σε μορφές γλωσσικής αλληλεπίδρασης ισοδύναμες, ουσιαστικά, με τη γλώσσα Άμεσλαν. Η διαφορά ανάμεσα σε έναν από αυτούς, τη Lana, και τούς υπόλοιπους δύο, τον Sherman και τον Austin, ήταν ότι, κατά τη διάρκεια τής αλληλεπίδρασης τους με τούς ανθρώπους και μεταξύ τους, στους δύο τελευταίους είχε δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην ανάπτυξη ενός πρακτικού τρόπου χρήσης των σημάτων και των αντικειμένων. Η Lana αντίθετα, είχε μάθει έναν πιο στερεότυπο τρόπο γλωσσικής αλληλεπίδρασης μέσω ενός υπολογιστή και στην περίπτωση της, είχε δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην σύνδεση σημάτων με αντικείμενα. Το πείραμα αποσκοπούσε να διδάξει τα τρία ζώα να διακρίνουν δύο κατηγορίες αντικειμένων: φαγώσιμα και μη φαγώσιμα , που ήταν χωρισμένα σε δύο διαφορετικούς δίσκους. Κατόπιν, έδιναν στα ζώα ορισμένα αντικείμενα και τους ζητούσαν να τα τοποθε τήσουν στους αντίστοιχους δίσκους. Ουδείς χιμπατζής δυσκολεύτηκε να εκτελέσει αυτό το έργο. Στη συνέχεια, παρουσίαζαν στα ζώα αφηρημένες οπτικές εικόνες, ή λεξικογράμματα, φαγώσιμων και μη φαγώσιμων αντικειμένων, και τους ζητούσαν να ταξινομήσουν τα διάφορα αντικείμενα σύμφωνα με τα λεξικογράμματα*αυτά. Τέλος, το πείραμα απαιτούσε την ορθή απόδοση των λεξικογραμμάτων σε μια νέα σειρά αντικειμένων. Σε αυτή την τελευταία δοκιμασία η Lana απέτυχε παταγωδώς σε σύγκριση με τους άλλους δύο χιμπατζήδες.Το πείραμα δείχνει ότι, ο Sherman και ο Austin συμμετείχαν σ' ένα γλωσσικό πεδίο χρησιμοποιώντας τα στοιχεία τού πεδίου για να κάνουν διακρίσεις μέσα σε αυτό, όπως, για παράδειγμα, για να παράγουν τη γλωσσική διάκριση μεταξύ δύο λειτουργικών κατηγοριών (η συγκεκριμένη διαδικασία αποκαλείται γενίκευση). Η Lana, αντίθετα, αδυνατούσε να κάνει κάτι τέτοιο. Είναι φανερό ότι, η μεγαλύτερη ικανότητα των Sherman και Austin για γενικεύσεις οφείλεται στο ότι, είχαν εκπαιδευτεί μέσα σ' ένα πλουσιότερο, όσον αφορά τη γλωσσική του λειτουργικότητα, πλαίσιο αλληλεπιδράσεων που περιλάμβανε την άμεση, «διαπροσωπική» αλληλεπίδραση με άλλους χιμπατζήδες και όχι μονάχα μ' έναν υπολογιστή. Το γεγονός οδήγησε σε μια θεμελιώδη διαφοροποίηση τής οντογένεσης των δύο χιμπατζήδων σε σύγκριση μ' εκείνη τής Lana.
Όλες οι μελέτες που αφορούν τις γλωσσικές ικανότητες των ανώτερων πρωτευόντων (εκτός των χιμπατζήδων, και οι γορίλες μπορούν να μάθουν να αλληλεπιδρούν μέσω τής Άμεσλαν) έχουν μεγάλη σημασία για την κατανόηση τής γλωσσικής ιστορίας τού ανθρώπου. Τα ζώα αυτά ανήκουν σε εξελικτικές σειρές που εκτυλίσσονται παράλληλα με τη δική μας και είναι πολύ κοντινές της, αφού το 98% τού γενετικού υλικού τους είναι κοινό με το ανθρώπινο. Αλλά παρά την τεράστια αλληλοεπικάλυψη, η μικρή διαφορά στα συστατικά στάθηκε υπεύθυνη για τη βαθιά διαφορά στον τρόπο ζωής, που διαφοροποίησε τούς ανθρωπίδες από τους ανώτερους πιθήκους (ή ανθρωποειδείς πιθήκους) και επέτρεψε να αναπτυχθεί έναρθρη γλώσσα μόνο στους πρώτους. Έτσι, όταν τα ζώα αυτά υποβάλ λονται σε πλούσια γλωσσική σύζευξη —όπως στην περίπτωση τής Washoe—, καταφέρνουν να ενταχθούν σε αυτήν, αλλά ο χαρακτήρας και η έκταση των γλωσσικών πεδίων στα οποία συμμετέχουν φαίνονται περιορισμένοι. Δεν γνωρίζουμε αν αυτό οφείλεται σε εγγενείς γλωσσικούς περιορισμούς ή αν, αντίθετα, πρέπει να αποδοθεί στις συμπεριφορικές τους προτιμήσεις. Εντούτοις, δεν πρέπει να μάς εκπλήσσει, επειδή γνωρίζουμε ότι, η εξελικτική απόσπαση των ανθρωπιδών από τους ανθρωποειδείς πρέπει να περιέλαβε και διαφοροποιήσεις στο νευρικό σύστημα, συνδεδεμένες με τους τόσο διαφορετικούς τρόπους ζωής τους.
Δεν γνωρίζουμε επίσης τις λεπτομέρειες τής εξελικτικής « ιστορίας»των δομικών μετασχηματισμών των πρωτευόντων που οδήγησαν στους σύγχρονους ανθρώπους και ίσως να μην τις μάθουμε ποτέ. Δυστυχώς, η κοινωνική και γλωσσική ζωή δεν αφήνει ίχνη όπως απολιθώματα και είναι δύσκολο να την ανασυγκροτήσουμε. Μπορούμε πάντως να πούμε ότι, οι μεταβολές που συνέβησαν στους πρώτους ανθρωπίδες και επέτρεψαν την εμφάνιση τού λόγου, σχετίζονται με την ιστορία τους ως κοινωνικών ζώων, με στενές διαπροσωπικές σχέσεις, οι οποίες συνδέονται με τη συλλο γή και την κατανομή τής τροφής. Σ’ αυτό τον ιδιαίτερο τρόπο ζωής συνυπήρχαν, με τρόπο φανερά αντιφατικό, η συμμετοχή σε μια μικρή ομάδα στενά συνδεδεμένων ατόμων που μοιράζονταν την τροφή και, παράλληλα, η δυνατότητα απομάκρυνσης για αρκετά μεγάλες περιόδους από την ομάδα με σκοπό την αναζήτηση τροφής ή ζωτικού χώρου χωρίς απώλεια των συναισθηματικών δεσμών μαζί της. Αυτός ο τρόπος ζωής πρόσφερε την δυνατότητα για μεταβολές στην «τροφοανταλλαγή» που διατηρεί την ομάδα ενωμένη. Μια «γλωσσικού τύπου τροφοανταλλαγή», ικανή να υφαίνει ένα πλέγμα αναδρομικών περιγραφών, είναι ο μηχανι σμός που καθιστά δυνατό τον οντογενετικό συντονισμό τής συμπεριφοράς ως φαινόμενο με πολιτισμικό χαρακτήρα, επιτρέποντας σε κάθε άτομο να «κουβαλά» μέσα του την ομάδα χωρίς να χρειάζεται να βρίσκεται σε διαρκή φυσική αλληλεπίδραση μαζί της (όπως συμβαίνει με τα κοινωνικά έντομα)
Αναφέρεται ότι ο γορίλλας Koko χρησιμοποιεί περίπου 1000 λέξεις στο σύστημα τής Αμερικανικής Γλώσσας σημείων και κατανοεί 2000 λέξεις τής ομιλούμενης αγγλικής γλώσσας,χωρίς όμως να υπάρχει ομοφωνία ως προς το πώς εξηγούνται αυτά.
Εχει γραφεί για τους Μπονόμπος, τα πρωτεύοντα ,που,για την σεξουαλικότητά τους, θεωρείται ότι είναι αυτά που συγγενεύουν περισσότερο με τον άνθρωπο,πώς ,είναι σε θέση να συνδυάζουν την κίνηση με μια συγκεκριμένη κραυγή,πράγμα που θυμίζει τον άνθρωπο,που σπανίως για να εκφρασθεί περιορίζεται μόνον στη γλώσσα.
(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό τον τίτλο «Bonobos.Joindre le geste à la parole permet-il de gravir les échelons de la hiérarchie chez les bonobos ?» )
Ας εξετάσουμε διεξοδικότερα το όλο ζήτημα και το γενικότερο πλαίσιο που τοποθετούνται όλα τα παραπάνω.
Η εξελικτική σειρά των ανθρωπιδών, στους οποίους ανήκουμε, αποτελεί ένα ταξινομικό κλάδο με ηλικία πάνω από 15 εκατομμύρια χρόνια. Ωστόσο, μόνο στα απολιθώματα ηλικίας 3,5 εκατομμυρίων ετών περίπου, εμφανίζονται παγιωμένα δομικά χαρακτηριστικά, ουσιαστικά όμοια με των σημερινών ανθρώπων, όπως, για παράδειγμα, τα χαρακτηριστικά τού σκελετού που φανερώνουν την υιοθέτηση τής όρθιας στάσης, η αύξηση τής κρανιακής χωρητικότητας , ένας αντίχειρας αρκετά ευκίνητος ώστε να μετακινείται, μια ιδιαίτερη διάταξη των δοντιών που συνδέεται με μια παμφάγα τροφική συνήθεια, η οποία βασίζεται, όμως, κυρίως σε σπόρους και ξηρούς καρπούς, και η αντικατάσταση των περιόδων οίστρου των θηλυκών με μηνιαίους κύκλους, με την ταυτόχρονη ανάπτυξη μιας συνεχούς και όχι εποχικής σεξουαλικότητας και την υιοθέτηση τής συνουσίας πρόσωπο με πρόσωπο. Φυσικά οι αλλαγές αυτές, που μάς επιτρέπουν να διακρίνουμε τους ανθρωπίδες από τους ανθρωποειδείς πιθήκους, δεν επήλθαν όλες ταυτόχρονα, αλλά σε διαφορετικές χρονικές στιγμές και με διαφορετικούς ρυθμούς στη διάρκεια εκατομμυρίων ετών. Κάποια στιγμή, κατά τη διάρκεια αυτών των μεταβάσεων, ο πλουτισμός τού γλωσσικού πεδίου που προέκυψε από την ανάπτυξη τής κοινωνικής ζωής και την ενίσχυση τής κοινωνικής συνοχής επέτρεψε την παραγωγή τού λόγου.Μπορούμε να φανταστούμε τους πρωτόγονους ανθρωπίδες σαν πλάσματα που ζούσαν σε μικρές οικογενειακές ομάδες μετακινούμενες διαρκώς μέσα στη σαβάνα . Τρέφονταν κυρίως με ό,τι συνέλεγαν (σπόρους, βελανίδια κ.λπ.) και περιστασιακά με θηράματα. Επειδή περπατούσαν σε όρθια στάση, τα χέρια τους ήταν ελεύθερα να κουβαλούν τροφή από μακρινές περιοχές στην ομάδα, και έτσι δεν ήταν αναγκασμένοι να τη κουβαλούν στο πεπτικό σύστημα όπως συμβαίνει με άλλα κοινωνικά ζώα. Τα απολιθώματα μαρτυρούν πως η συμπεριφορά τής μεταφοράς τής τροφής αποτελούσε στοιχείο ενσωματωμένο στη διαμόρφωση μιας κοινω -νικής ζωής, μέσα στην οποία το αρσενικό και το θηλυκό, ενωμένα μεταξύ τους με σεξουαλικότητα μόνιμη και όχι εποχική, όπως στα άλλα πρωτεύοντα, μοίραζαν την τροφή και συνεργάζονταν για να αναθρέψουν τα παιδιά μέσα σε ένα πεδίο στενών επίκτητων (γλωσσικών) συμπεριφο- ρικών συντονισμών.Με άλλα λόγια, αυτός ο τρόπος ζωής, που συνίσταται στην ακατάπαυστη συνεργασία και στον γλωσσικό συντονισμό των δραστηριοτήτων, πρέπει να αποτέλεσε το ιδανικό πλαίσιο που επέτρεψε να αυξάνεται συνεχώς η ικανότητα πραγματοποίησης διακρίσεων μέσα στο ίδιο το πλαίσιο τής συνεργασιακής συμπεριφοράς των ατόμων. Η εν λόγω αύξηση κατέληξε στη δική μας ιδιαίτερη βιολογία που μας χαρακτηρίζει ως έμβια όντα με συνεργατικότητα και έλλογη σκέψη. Και αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο. Η αναδρομική συμμετοχή των ανθρωπιδών στα γλωσσικά πεδία που οι ίδιοι δημιούργησαν στη διάρκεια τής κοινωνικοποίησης τους, πρέπει να αποτέλεσε καθοριστική διάσταση στη μετέπειτα διεύρυνση αυτών των πεδίων, μέχρι να καταλήξει στον αναστοχασμό που γεννά το λόγο. Ο αναστοχασμός γεννιέται όταν οι γλωσσικές συμπεριφορές γίνονται αντικείμενο τής ίδιας τής γλωσσικά συντονισμένης συμπεριφοράς, κατά τον ίδιο τρόπο που τα αντικείμενα τού περιβάλλοντος γίνονται τα συμβολικά στοιχεία των αναδρομικών γλωσσικών συντονισμών. Έτσι, μέσα στην οικειότητα των αναδρομικών ατομικών αλληλεπιδράσεων, που προσωπο- ποιούν το άλλο άτομο με μια γλωσσική διάκριση, όπως είναι ένα όνομα, πρέπει να διαμορφώθηκαν οι συνθήκες για την εμφάνιση ενός «εγώ» ως διάκρισης στο πλαίσιο ενός γλωσσικού πεδίου.
Εκτέθηκε,με συντομία, μια άποψη που δίνει την ιστορία και το πλαίσιο τής δομικής εξέλιξης των ανθρωπιδών που (πρέπει να)οδήγησε στην εμφάνιση τού λόγου. Ακριβώς μ' αυτήν την κληρονομιά και μ' αυτά τα ίδια βασικά χαρακτηριστικά λειτουργούμε και σήμερα, στο πλαίσιο μιάς δομικής εξέλιξης που οφείλει να σέβεται τους όρους τής διατήρησης τής κοινωνικοποίησης και τής γλωσσικής συμπεριφοράς που περιγράψαμε παραπάνω.
Στο φύλλο της 10ης Φεβρουαρίου 2017 της γαλλικής εφημερίδας “Le Monde” έχει δημοσιευθεί η είδηση πώς επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα πώς το καλαμάρι--που σημειωτέον έχει σχετικώς μεγάλο εγκέφαλο,-- μπορεί να επικοινωνεί με ένα είδος γλώσσας,με το να αλλάζει χρώματα στο δέρμα του.
Η ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ.
Η ειδική μηχανική που εμπλέκεται στην ομιλία,εμφανίζει ανατομικές απαιτήσεις που ευρέθηκαν να απαντώνται πρωτίστως στους ανθρώπους (η εξαίρεση βρίσκεται στους αγγέλους,—1 Κορ.. 13:1 και σε ορισμένα πτηνά παρόλο που παράγουν ήχο διαφορετικώς). Δεν υπάρχει ζώο που να βρέθηκε να ζεί, ή κάποιο που να παρατηρήθηκε στο κατάλογο των απολιθωμάτων, που να έχει κάτι που να ομοιάζει με « το κουτί τής φωνής»(voice box) όπως κοινώς το ονομάζουμε, που υπάρχει στον άνθρωπο. Το στοιχείο αυτό, διακρίνει σαφώς τον άνθρωπο από το ζωικό βασίλειο. Δηλαδή, επιπρόσθετα, προς το αναγκαίο λογισμικό (“software”) για την ομιλία, ο άνθρωπος είναι εφοδιασμένος με το απαιτούμενο υλικοτεχνικό τμήμα( “hardware”) . Απλοποιώντας και συντομεύοντας, λέγομε ότι, την ανατομία που απαιτείται για τον ανθρώπινο λόγο,μπορούμε να φανταστούμε ως ένα μικρό σωλήνα,που βρίσκεται μέσα σ΄ένα μεγαλύτερο.Ο εσωτερικός σωλήνας αποτελείται από την τραχεία,και τον λάρυγγα, (όπου βρίσκεται το κουτί τής ομιλίας)
Είναι άξιο παρατηρήσεως, ότι, μορφολογικές απαιτήσεις για το λόγο,δεν περιορίζονται στην ύπαρξη ενός μόνον οργάνου αλλά εξαρτώνται στην ταυτόχρονη διαθεσιμότητα ενός μηχανισμού δημιουργίας φωνής (voice-producing mechanism) ,όπως πιο πάνω περιγράφεται( κατάλληλη κοιλότητα στο λαιμό,σε συνδυασμό με τη γλώσσα και ένα σύνθε -το,πολύπλοκο σύστημα ελέγχου,όπως είναι ο εγκέφαλος) .
Και εδώ προβάλλει το ερώτημα: Πώς είναι δυνατόν τέτοιος συνδυασμός οργάνων να αναπτύχθηκαν μαζύ,όταν,για ν΄αντιγράψουμε τον Konrad Lorenz η μετάλλαξη και η επιλογή,είναι οι κινητήριες δυνάμεις τής εξέλιξης;Είναι τελείως εκτός λογικής να πιστεύει κάποιος ότι, μια τέτοια θαυμαστή δομή θα μπορούσε να δημιουργηθεί χωρίς κάποιο σκοπό.
Η πλήρης έλλειψη οποιασδήποτε ζωικής μεταβατικής ζωικής μορφής, με την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή για την ομιλία ,στον κατάλογο των απολιθωμάτων θέτει ένα πρόβλημα συνέχειας για τούς εξελικτικούς.
(Για το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι εξελικτικοί,ως προς το κατά πόσον,τα πτηνά ή τα πρωτεύοντα βρίσκονται πιο κοντά στον άνθρωπο, σε σχέση με τον έναρθρο λόγο γράφουμε στο κεφάλαιο « Ειδικώτερα για το θέμα τής γλώσσας σε σχέση με τα ζώα» )
Aναφερόμενος ειδικώς στους ανθρωποειδείς πιθήκους ο Jared Diamond(ό.π.134) γράφει ότι , τα ανατομικά χαρακτηριστικά τής φωνητικής τους οδού,δεν τους επιτρέπουν να προφέρουν τόσα πολλά φωνήεντα και σύμφωνα όπως ο άνθρωπος,και επομένως το λεξιλόγιο των άγριων ανθρωποειδών πιθήκων είναι απίθανο να προσεγίσει το ανθρώπινο ,παρόλο που αυτοί δεν αποκλείεται να χρησιμοποιούν δεκάδες λέξεων.Κατά τον ίδιο (ό.π.58)η απάντηση στο ερώτημα γιατί ενώ ορισμένα ζώα, όπως οι χιμπατζήδες,οι γορίλλες και οι υπόλοιποι πίθηκοι έχουν την ικανότητα για συμβολική επιηηκοινωνία,δεν ανέπτυξαν πιο σύνθετες φυσικές γλώσσες,πρέπει να σχετίζεται με τα ανατομικά χαρακτηριστικά τού λάρυγγα και των μυών που μας χαρίζουν τον ακριβή έλεγχο των γλωσσικών φθόγγων , ότι ειδικώτερα η ικανότητά μας να μιλάμε εξαρτάται από την συντονισμένη λειτουργία πολλών ιστών και οργάνων,και ότι το συστατικό που έλειπε από τα ζώα αυτά, ίσως ήταν ορισμένες τροποποιήσεις τής πρωτοανθρώπινης φωνητικής οδού, που μας επέτρεψαν να εκφέρουμε πολύ μεγαλύτερη ποικιλία φθόγγων,παρόλο που όπως ο ίδιος σημειώνει, τέτοιες λεπτές τροποποιήσεις των μυών και των μαλακών ιστών δεν ανιχνεύονται στα απολιθωμένα οστά του κρανίου.
Εχει γίνει δεκτό ότι ορισμέσμένες περιοχές του εγκεφάλου ,και συγκεκριμένως οι περιοχές Broca και Wernicke είναι σημαντικές για τη γλωσσική διαδικασία.Oι σχετικές παρατηρήσεις οδήγησαν στην υπόθεση,που όμως δεν έχει αποδειχθεί, ότι, υπάρχει ένα εκ γενετής σχετικό όργανο.( John Maynard –Eors Sathmary ό.π.150κκ ),
- Oι περισσότεροι μελετητές δέχονται πώς ο άνθρωπος του Νεάντερνταλ δεν είχε το χάρισμα της γλώσσας,,βασιζόμενοι στην υπόθεση πώς το φωνητικό του σύστημα δεν ήταν πλήρως προσαρμοσμένο στις ανάγκες της ομιλίας
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ: Η ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ Η ΒΙΟΛΟΓΙΑ
Γράφει ο Morange :
«Ενα από τα πιο καλά μελετημένα γονίδια, σε αυτά τα τελευταία χρόνια, ήταν το γονίδιο FοχΡ2. Η ύπαρξη αυτού τού γονιδίου αποκαλύφθηκε από την μελέτη μιας οικογένειας, στην οποία οι ειδικές μεταλλαγές, τής γλώσσας -αδυναμία ειδικώς να μάθουν κάποιους γραμματικούς κανόνες- μεταβιβάζονταν σύμφωνα με τούς νόμους τού Mendel, ενώ η ανωμαλία συνδεόταν με μία κυρίαρχη μετάλλαξη. Οι ερευνητές κατάφεραν να απομονώσουν το γονίδιο, χάρις στην ανακάλυψη και μιας δεύτερης οικογένειας, στην οποία η εμφάνιση των ίδιων ανωμαλιών προερχόταν από μια χρωμοσωμική μετατόπιση, γεγονός που επιβεβαίωνε άμεσα την θέση τού γονιδίου. Το γονίδιο αυτό κωδικοποιεί μία πρωτείνη που ανήκει σε μία ήδη γνωστή οικογένεια, αυτή των παραγόντων τής μεταγραφής: όπως όλοι οι μεταγραφικοί παράγοντες, η πρωτείνη FοχΡ2 ελέγχει πιθανόν την δράση πολλαπλών γονιδίων.
Τα πιο ενδιαφέροντα αποτελέσματα προέκυψαν από την σύγκριση τής δομής τού γονιδίου τού ανθρώπου και τού χιμπατζή, καθώς και άλλων θηλαστικών. Η εξελικτική ιστορία, η οποία οικοδομήθηκε κατ' αυτόν τον τρόπο, έδειξε ότι, το γονίδιο παρέμεινε αναλλοίωτο κατά την εξέλιξη των θηλαστικών, εκτός από τον κλάδο των ανθρώπων, στον οποίο έγιναν δύο αντικαταστάσεις αμινοξέων, οι οποίες θίγουν ένα θεμελιώδες λειτουργικό τμήμα τής πρωτείνης. Η σύγκριση τής ποικιλομορφίας των αλληλουχιών αυτού τού γονιδίου με αυτές των αλληλουχιών συγγενικών γονιδίων φανερώνει ότι, στο γονίδιο ασκήθηκε ισχυρή πίεση,από την θετική φυσική επιλογή.Την ανακάλυψη τού γονιδίου χαιρέτισαν με ενθουσιασμό διάφορα επιστημονικά άρθρα, με τον τίτλο: ανακαλύφθηκε το γονίδιο τής γλώσσας! Ένα μικρό σχέδιο στην επιθεώρηση Nature εξέφραζε πολύ καλά αυτό το πνεύμα: ένα γουρούνι, στο οποίο είχε , «μεταφυτευθεί ένα γονίδιο» (sic) συζητούσε με δύο κτηνοτρόφους για το βραδινό μενού, με την ελπίδα ότι, δεν θα αποτελούσε το ίδιο το πιάτο τής ημέρας!
Θα μπορούσαμε με αφορμή αυτές τις παρατηρήσεις να γράψουμε πάλι μία ωραία ιστορία, που να βασίζεται (προφανώς) σε ασφαλή επιστημονικά δεδομένα. Το γονίδιο FοχΡ2 η έκφραση τού οποίου άλλωστε επαληθεύτηκε στον εγκέφαλο και για την ακρίβεια στις ζώνες εκείνες που απαιτείται η συνοχή τους για την εξασφάλιση τής φυσιολογικής ομιλίας, ρυθμίζει την δραστηριότητα ενός συνόλου γονιδίων που ενέχονται στον σχηματισμό και την λειτουργία αυτών των εγκεφαλικών ζωνών. Οι μεταλλάξεις που έχουν προκληθεί στον ανθρώπινο κλάδο τροποποίησαν τις ιδιότητες αυτού τού γονιδίου, αυξάνοντας την δραστική του δύναμη ή επιτρέποντας του να ρυθμίζει νέους στόχους.Συνέπεια όλων αυτών ήταν ότι, το γονίδιο αυτό απέκτησε γλωσσικές ικανότητες, ξεχωριστές για το ανθρώπινο είδος.
Αν και είναι πολλά τα πρωτεύοντα ζώα που επικοινωνούν ανταλλάσσοντας ηχητικά μηνύματα, λίγα είναι ικανά να τροποποιήσουν αυτά τα μηνύματα αναλόγως τού περιβάλλοντος και συνεπώς να έχουν την δυνατότητα τής εκμάθησης αυτών των ανταλλασσόμενων μηνυμάτων: στην περίπτωση αυτή: ο άνθρωπος, τα δελφίνια, η νυχτερίδα και τρεις κατηγορίες πτηνών. Η ιδέα να εξεταστεί η έκφραση τού γονιδίου FοχΡ2 και των άλλων γονιδίων τής ίδιας οικογένειας, αποτελούσε μια πρόκληση. Για την μελέτη των γονιδίων αυτών επιλέχθηκαν,όχι χωρίς πρακτικούς λόγους, τα πτηνά. Όχι μόνον γιατί η δομή τού γονιδίου FοχΡ2 αυτών των πτηνών είναι παρόμοια κατά 98% με την δομή των γονιδίων τού ανθρώπου, αλλά και γιατί αυτά εκφράζονται στις ίδιες εγκεφαλικές περιοχές -στον βαθμό που μπορεί να συγκριθεί ο εγκέφαλος των πτηνών με αυτόν τού ανθρώπου. Το πιο ενδιαφέρον, επί πλέον, είναι το γεγονός ότι, η έκφραση τους ποικίλλει (και αυξάνεται) κατά την διάρκεια των χρονικών περιόδων που τα πτηνά μαθαίνουν και τροποποιούν το τραγούδι τους. Το γονίδιο FοχΡ2 συνεπώς ενέχεται στην εκμάθηση τής φωνητικής γλώσσας.
Αυτός που θέλει να πραγματοποιήσει πολλά ταυτοχρόνως δεν τα καταφέρνει σε τίποτα: Θέλοντας να γενικεύσουν τον ρόλο τού γονιδίου FοχΡ2 στην εκμάθηση όλων των μορφών των φωνητικών ανταλλαγών, οι συγγραφείς αυτών των τελευταίων εργασιών αγνόησαν την σχέση, που μέχρι τώρα ήταν η σημαντικότερη ,μεταξύ τού γονιδίου FοχΡ2 και τής γλώσσας τού ανθρώπου. Τι κοινό θα υπήρχε μεταξύ τής δυνατότητας να κατανοεί ο άνθρωπος τους γραμματικούς κανόνες και τής δυνατότητας των πτηνών να μαθαίνουν να τραγουδούν, αν όχι ίσως η ιδιαίτερη δομή ορισμένων περιοχών τού εγκεφάλου; Οι συγγραφείς και σχολιαστές αυτών των εργασιών άφησαν στην άκρη κάποια δεδομένα για να συγκροτήσουν αυτή την ωραία ιστορία! Για παράδειγμα, ξεχάστηκε ότι, το FοχΡ2 και τα γονίδια τής ίδιας οικογένειας εκφράζονται και σε άλλα μέρη του σώματος των οργανισμών, εκτός από εκείνες τις περιοχές τού εγκεφάλου που επηρεάζονται για την πραγματοποίηση τής γλώσσας. Στα πτηνά, η έκφραση τού γονιδίου FοχΡ2 είναι παρόμοια στα δύο ημισφαίρια τού εγκεφάλου, ενώ είναι γνωστό ότι, ο εγκεφαλικός έλεγχος τού τραγουδιού βρίσκεται κυρίως σε ένα από τα δύο ημισφαίρια. Μελέτες πιο εκλεπτυσμένες έδειξαν ότι, η βλάβη στο ανθρώπινο είδος, που οφείλεται σε μετάλλαξη τού γονιδίου FοχΡ2, δεν αφορά μόνο την χρήση κάποιων γραμματικών κανόνων, αλλά θίγει πολλές από τις νοητικές δεξιότητες. Οι ασθενείς έχουν επίσης δυσκολία να ελέγξουν τις κινήσεις τού προσώπου τους και ιδιαίτερα τού στόματος τους. Μία εξέταση με μαγνητική απεικόνιση αποκάλυψε ότι, ο φλοιός τού εγκεφάλου είχε κάποια δομική ανωμαλία.Η εξήγηση τής απόκτησης τής ικανότητας τής ομιλίας κατά τη διάρκεια τής εξέλιξης των ανθρωπιδών με την τροποποίηση, ενός γονιδίου υπεύθυνου για την γλώσσα, σχετίζεται σαφώς με μία κατηγορία εξηγήσεων μέσω τής ονομασίας τους. Οι κατηγορίες αυτές δεν ανήκουν σε εκείνες τις ενδιαφέρουσες περιπτώσεις, των οποίων το όνομα συγκεντρώνει κάποιες προγενέστερες γνώσεις -όπως η εξήγηση των συμπτωμάτων μέσα από το όνομα τού νοσήματος που αποτελεί την ένδειξη τους- αλλά εδώ συμβαίνει κάτι πιο θλιβερό, διότι το όνομα αναδύεται με τρόπο μαγικό και καλύπτει την άγνοια: είναι το αντίστοιχο με την υπνωτική-αξία που απέδιδαν οι αρχαίοι ιατροί σε ένα φυτό για να εξηγήσουν την ευεργετική του δράση στον ύπνο.
Τι συμβαίνει λοιπόν; Η μετάλλαξη τού γονιδίου FοχΡ2 έπαιξε άραγε ουσιαστικό ρόλο στην ανθρώπινη εξέλιξη και στην απόκτηση νοητικών δεξιοτήτων; Μετά από αυτό το πανόραμα όλων αυτών των παρατηρήσεων, που δεν έχουν ερμηνευτεί σωστά που έχουν αποκρύβει για να καταστή σουν πιο σαγηνευτική την -ιστορία τού γονιδίου FοχΡ2, ο αναγνώστης θα περιμένει χωρίς αμφιβολία ότι, θα απαντήσω στο προηγούμενο ερώτημα με σαφή τρόπο ,όχι. Η απάντηση μου είναι πιο συνετή: ίσως ναι, γιατί όχι;. Το σημείο στο οποίο ασκώ κριτική, δεν είναι το ενδιαφέρον πού επι κεντρώθηκε σε αυτές τις μελέτες, αλλά η ερμηνεία που δόθηκε--από τους σχολιαστές και συχνά και από τους ίδιους τους συγγραφείς. Το σφάλμα έγκειται στο γεγονός ότι, αποδόθηκε σε αυτό το γονίδιο μία λειτουργία, που δεν μπορεί να έχει κανένα γονίδιο και κανένα προϊόν γονιδίου: ότι ,είναι υπεύθυνο για την συγκρότηση τής γλώσσας. Ότι, κατέστησε την εξήγηση τής γλώσσας αντικείμενο μιας μορφής ενός ή κάποιων γονιδίων. Η γλώσσα δεν μπορεί να εξηγηθεί με αυτόν τον τρόπο, όπως δεν εξηγείται η ανθρώπινη εξέλιξη από κάποιες γονιδιακές μεταλλάξεις.
Ποιά μπορεί να είναι η νόμιμη φιλοδοξία αυτών των ερευνών; Ας φανταστούμε ότι, μέσα σε μία εικοσαετία ή τριακονταετία οι βιολόγοι θα έχουν καταφέρει να περιγράψουν τις «πενήντα μεταλλάξεις» -ο αριθμός είναι εντελώς αυθαίρετος- οι οποίες αποτέλεσαν τις βάσεις κλειδιά στην απόκτηση από την ανθρώπινη ύπαρξη των κυριότερων δομικών και λειτουργικών χαρακτηριστικών τους. Ας φανταστούμε επίσης, για παράδειγμα, ότι, έχουν περιγραφεί οι, ρυθμιστικές μεταλλάξεις, οι οποίες επέτρεψαν στα πρόδρομα νευρικά κύτταρα να διαιρεθούν δύο φορές περισσότερο στον φλοιό, κυρίως στο ανώτατο τμήμα του τον προνωτιαίο λοβό, με τέτοιον τρόπο ώστε ο εγκέφαλος μας να αποκτήσει τον σύγχρονο όγκο. Ας φανταστούμε ότι, αναλήφθηκαν κάποιες μεταλλάξεις, οι οποίες επέτρεψαν σε μερικούς από αυτούς τους νευρώνες να συγκροτήσουν νέες μορφές συνδυασμού, και ότι, προσδιορίστηκαν οι μεταλλάξεις, οι οποίες τροποποίησαν την δομή των χεριών των ποδιών μας και τού προσώπου. Ας παραδεχτούμε ακόμη ότι, έγινε κατορθωτό να εξηγηθεί ο τρόπος που αυτές οι μεταλλάξεις μπόρεσαν, σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον που είναι δυνατόν να το αναπαράγουμε, να προσδώσουν ένα εξελικτικό πλεονέκτημα και να διατηρηθούν μέσα στον πληθυσμό.
Το προηγούμενο σενάριο είναι υπερβολικά αφελές –κανένας βιολόγος δεν θα τολμούσε σε ένα επιστημονικό άρθρο να γράψει παρόμοια πράγματα! Κάποιες φορές σε ένα βιβλίο,ο αριθμός των μεταλλάξεων ασφαλώς έχει υποτιμηθεί. Και η δυνατότητα να αποδοθεί εκ των υστέρων ένα εξελικτικό πλεονέκτημα σε αυτές τις γονιδιακές παραλλαγές συνιστά μία τρελλή ελπίδα. Παρόλες αυτές όμως, τις αδυναμίες θεωρούμε ότι, το σενάριο μας, αντικατοπτρίζει πολύ καλά τον ορίζοντα των προσδοκιών πολλών βιολόγων απέναντι σε αυτό που μπορεί να μας αποκαλύψει στα επόμενα χρόνια η σύγκριση των γονιδιωμάτων των οργανισμών και η ανάλυση των υποψήφιων γονιδίων. Θα καταφέρναμε έτσι να εξηγήσουμε την εξέλιξη τού ανθρώπου; Η απάντηση είναι καθαρά και οριστικά πως όχι. Αυτό που θα είχαμε καταφέρει είναι η χρονολογική παρουσίαση των μοριακών συμβάντων που συνόδευσαντην εξέλιξη τού ανθρώπου: δεν πρόκειται για μία εξήγηση.Η περιγραφή αυτή δεν θα είναι επαρκής τουλάχιστον ως προς δύο πτυχές. Ας επανέλθουμε στο παράδειγμα τού γονιδίου FοχΡ2 και ας παραδεχτούμε ότι, η αλλαγή τής δομής αυτού τού γονιδίου….έπαιξε σημαντικό ρόλο -μείζονα για την απλούστευση τής συζήτησης- για την συγκρότηση των εγκεφαλικών δομών που είναι υπεύθυνες για την εκμάθηση και την χρήση της γλώσσας. Μόνη περιγραφή τής τροποποίησης τής δομής αυτού του γονιδίου θα εξηγήσει τις επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει αυτή η τροποποίηση. Χρειάζεται να προσδιοριστούν όλα τα προϊόντα των γονιδίων, των οποίων τροποποιήθηκε η έκφραση λόγω τής αλλαγής τής δομής τού γονιδίου FοχΡ2 και η οποία επέτρεψε να συγκροτηθούν αυτά τα γλωσσικά κέντρα. Στη συνέχεια, απαιτείται να προσδιοριστεί ο τρόπος με τον οποίο συνδυάστηκαν αυτά: Ο δομικός και λειτουργικός προσδιορισμός αυτών των γονιδίων θα έχει μία θέση ισότιμη με αυτή τού FοχΡ2 στην εξέλιξη τού ανθρώπου. Εντούτοις τα γονίδια στόχοι τού FοχΡ2 ίσως να μην μεταλλάχτηκαν κατά την διάρκεια τής διαμόρφωσης τού σύγχρονου ανθρώπου. Το να θεωρήσουμε ότι, όλα τα μόρια που συμμετέχουν στην διαμόρφωση των τόσο πολύπλοκων και επίσης εξειδικευμένων ανθρώπινων δομών, όπως ο φλοιός τού εγκεφάλου, χρειάζεται να αποτελούν μέρος τής εξήγησης τής εξέλιξης-είναι απλά σαν να αναγνωρίζουμε ότι, κάθε ξεχωριστό έμβiον ον αποτελεί ένα σύστημα και ότι, η κάθε αλλαγή ενός τμήματος αυτού τού συστήματος το επηρεάζει στο σύνολο του.
Για περισσότερη ακρίβεια, ένα έμβιο όν αποτελεί ένα σύστημα μεταξύ των συστημάτων, το αποτέλεσμα τής εφαρμογής συστημάτων κατά μήκος μιας ιεραρχικής κλίμακας δομών, σύνολο ολοκληρωμάτων σύμφωνα με την έκφραση τού Francois Jacob. Η οποιαδήποτε αλλαγή ενός από τα συστατικά οποιουδήποτε συστήματος, για παράδειγμα η αλλαγή τού γονιδίου FοχΡ2,θα επηρεάσει όχι μόνο τα μακρομοριακά συστατικά που βρίσκονται σε άμεση σχέση με αυτό, αλλά και έμμεσα όλα τα ολοκληρώματα που έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με αυτά στα οποία επεμβαίνει το FoxP2. Με άλλα λόγια, η γλώσσα είναι μία αναδυόμενη ιδιότητα τού νευρικού συστήματος, που συνδέεται με την οργάνωση τού εγκεφαλικού φλοιού σε δομικούς και λειτουργικούς τομείς ξεχωριστούς. Οι ιδιότητες αυτών των τομέων εξαρτώνται από τα χαρακτηριστικά των κυττάρων που συμμετέχουν σε αυτές που με την σειρά τους εξαρτώνται από τα μόρια που είναι ενεργά ή που συνέβαλαν στην ανάπτυξη τους. Η επίδραση, λοιπόν, τής τροποποίησης τού FoxP2 πρέπει να γίνει αντιληπτή σε όλα αυτά τα ιεραρχικά επίπεδα. Η μελέτη τού στοιχειώδους επιπέδου, αυτού στο οποίο το προϊόν τού FοχΡ2 συμμετέχει δεν είναι επαρκής. Απεναντίας, η ελπίδα ότι, θα κατανοήσουμε τις νέες γνωσιακές δεξιότητες βρίσκεται στην παρατήρηση των επιπτώσεων τής τροποποίησης τού FοχΡ2 στα ανώτατα ιεραρχικά επίπεδα. Μπορούμε να στοιχηματίσουμε ότι, σε ορισμένα από αυτά τα επίπεδα, ίσως και σε όλα, η εξήγηση από τις επιπτώσεις τής τροποποίησης τού FοχΡ2 να απαιτεί μία τυπική μοντελοποιημένη παρουσίαση για τα εν λόγω συστήματα. Εν πάση περιπτώσει, αυτό ισχύει για το δίκτυο των νευρώνων. Η εξήγηση που θα προταθεί, λοιπόν, θα είναι ταυτοχρόνως φυσική και μηχανιστική.
Ως συμπέρασμα και ως προάγγελος εν μέρει των επόμενων κεφαλαίων,τίθεται το ερώτημα αν είναι θεμιτό εκ μέρους των σχολιαστών και των δημοσιογράφων, αλλά συχνά και εκ μέρους των επιστημόνων που μπορούν να κατηγορηθούν τουλάχιστον για παράλειψη, να αφήνουν το ευρύ κοινό να πιστεύει ότι, εξηγήθηκε χάρη στην ανακάλυψη τού γονιδίου τού FoχΡ2 η καταγωγή τής ανθρώπινης γλώσσας και ένα σημαντικό στάδιο τής ανθρώπινης εξέλιξης.
Αυτά τα τελευταία χρόνια έγιναν πολλές προσπάθειες στον επιστημονικό κόσμο για να αποκλειστούν και να προβλεφθούν οι μη ηθικές συμπεριφορές, όπως οι διάφορες μορφές απάτης. Περιορισμένη επιστημονική ενεργητικότητα έχει αφιερωθεί στον αγώνα εναντίον τής πλάγιας και εντυπωσιακής παρουσίασης των επιστημονικών αποτελεσμάτων. Έχουμε ήδη υπογραμμίσει το κακό που προκαλείται στην βιοϊατρική έρευνα από τις πρόωρες και απρόσεκτες ανακοινώσεις για αποφασιστικά επιτεύγματα στον αγώνα εναντίον για παράδειγμα, τού καρκίνου. Παρόμοιες συμπεριφορές δεν είναι ηθικές και έχουν βεβαίως πιο σημαντικές μακροπρόθεσμες συνέπειες όσον αφορά στην εμπιστοσύνη στην έρευνα ,από τα κάποια ατομικά σφάλματα, που παρουσιάζουν οι απάτες που έχουν αποκαλυφθεί.
Πώς θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε το γεγονός ότι, ο αγώνας αυτός δεν έγινε πιο δραστικός; Ο λόγος, πιθανόν, είναι ότι οι συμπεριφορές αυτές δεν έχουν αντιμετωπιστεί ως ανήθικες εξ αιτίας τής έλλειψης τού επιστημολογικού στοχασμού μέσα στο επιστημονικό περιβάλλον. Η πλειονότητα των επιστημόνων που διαπράττει παρόμοια σφάλματα κρίσης δεν αντιλαμβάνεται καν το σφάλμα της. Το σφάλμα αυτό αποκαλύπτεται από τους εξειδικευμένους.»
Ο Jared Diamond (ό.π.29) θεωρεί και αυτός απίθανο ένα μοναδικό γονίδιο να είναι «¨υπεύθυνο¨ για την γλωσσική επικοινωνία (όπως επίσης και για την καλλιτεχνική δημιουργία ή την επιθετικότητα) αλλά πάντως ότι τούτο αναμφίβολα οφείλεται στο γνετικό μας πρόγραμμα.Αφετηριαζόμενος ειδικώτερα από την άποψη ότι, πιθανότατα οι σταθερές συμπεριφορικές διαφορές, που παρατηρούνται ανάμεσα σε όλους τους ανθρώπους και όλους τους χιμπατζήδες πιθανότατα απορρέουν από γενετικούς παράγοντες, καταλήγει στην εξήγηση για το ότι οι άνθρωποι σε αντίθεση με τους χιμπατζήδες μπορούν να ομιλούν, πρέπει να οφείλεται σε διαφορές στα γονίδια που χαρακτηρίζουν τα ανατομικά χαρακτηριστικά τού λάρυγγα και τού εγκεφάλου τους.
ΕΙΔΙΚΩΤΕΡΑ :Ο ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΚΑΙ Η ΓΛΩΣΣΑ-Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Οι περιοχές του εγκεφάλου που συμμετέχουν στην παραγωγή της γλώσσας είναι οι Broca και Wernicke.(: Η πρώτη βρίσκεται στον πρόσθιο λοβό και βοηθά στην παραγωγή του λόγου.Η δεύτερη βρίσκεται στον βρεγματικό και κροταφικό λοβό) Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ η γλώσσα είναι καθαρώς ανθρώπινο φαινόμενο, και ότι, κανένα άλλο πρωτεύον δεν έχει γλώσσα,παρόλα αυτά οι ανάλογες περιοχές δεν απουσιάζουν από τον εγκέφαλό τους,απλώς εκτελούν άλλες λειτουργίες. Οι ανθρωπολόγοι Robert Barton και Chris Venditti εμπλέκουν στην παραγωγή της γνώσσας και την παραγκεφαλίδα,που μέχρι τώρα εθεωρείτο απκλειστικώς υπεύθυνη για την ισορροπία,τον έλεγχο και τον συντονισμό των κινήσεων του ανθρώπου («Περισκόπιο της Επιστήμης» Τεύχος 414/Σεπτ.2016).
-Όπως γράφεται και σε άλλο σημείο,το παράδοξο είναι ότι,ενώ από πλευράς εξέλιξης και ανατομικής ο άνθρωπος συγγενεύει περισσότερο με τους πιθήκους παρά με τα πτηνά,τα τελευταία φέρονται ικανότερα να παράγουν φθόγγους παρόμοιους με τους ανθρώπινους. Η ερμηνεία που προτείνεται από τους επιστήμονες είναι ναι μεν οι πίθηκοι έχουν την ανατομία για να μιλήσουν πλήν όμως το μυαλό τους δεν μπορεί να μεταφέρει τις λέξεις προς τα έξω. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science Advances.Χρησιμοποιώντας ακτίνες Χ, οι ερευνητές παρακολούθησαν την κίνηση του στόματος και του λαιμού ενός πιθήκου μακάκου, ενώ έτρωγε και έκανε διάφορες εκφράσεις με το πρόσωπό του.Στη συνέχεια χρησιμοποίησαν τα δεδομένα για να δημιουργήσουν μοντέλα σε υπολογιστή με τους πιθήκους να λένε φράσεις όπως: “Καλές διακοπές” και “Θα με παντρευτείς;”…Ανεκάλυψαν ότι, η ανατομία της φωνητικής οδού του πιθήκου επιτρέπει στους μακάκους να παράγουν πέντε φωνήεντα τα οποία, είναι “ένα επαρκές φάσμα των ήχων ομιλίας για την υποστήριξη της ομιλούμενης γλώσσας”. Έτσι, το πρόβλημα δεν είναι με την ανατομία του πιθήκου αλλά βρίσκεται κάπου στον εγκέφαλό του.“Οι εγκέφαλοι των πιθήκων δεν έχουν άμεσους δεσμούς με τους νευρώνες της γλώσσας και του λάρυγγα, δεν μπορούν τα τους ελέγξουν”, λέγει η Tecumseh Fitch, που συμμετείχε στην έρευνα.
Σε δημοσίευση της 29-4-2016 στο διαδίκτυο αναφέρεται ότι, επιστήμονες στις ΗΠΑ «χαρτογράφησαν» για πρώτη φορά τον τρόπο που ο ανθρώπινος εγκέφαλος αντιδρά στις λέξεις και οργανώνει τη γλώσσα. Ο «σημασιολογικός άτλαντας» αποκαλύπτει ποιές περιοχές του εγκεφάλου ενεργοποιούνται από τις λέξεις και τις διαφορετικές σημασίες τους. Η ανακάλυψη αναμένεται να βοηθήσει στην ανάγνωση των ανθρωπίνων σκέψεων στο μέλλον, π.χ. σε ανθρώπους που δεν μπορούν να μιλήσουν λόγω εγκεφαλικού τραυματισμού ή άλλης πάθησης.
Η νέα έρευνα επιβεβαιώνει ότι, ο εγκέφαλος «αρχειοθετεί» τις λέξεις με πολύ διαφορετικό τρόπο από ό,τι ένα λεξικό, ομαδοποιώντας τις ανάλογα με τη σημασία τους. Όπως διαπιστώθηκε επίσης, ο «χάρτης» φαίνεται να είναι παρόμοιος στους διαφορετικούς ανθρώπους.
Οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Μπέρκλεϊ, με επικεφαλής τους Τζακ Γκάλαντ και Αλεξ Χουθ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στην επιθεώρηση «Nature». Οι επτά αγγλόφωνοι εθελοντές που συμμετείχαν, άκουγαν ένα ραδιοφωνικό πρόγραμμα για πάνω από δύο ώρες, ενώ η νευρωνική δραστηριότητα του εγκεφάλου τους παρακολουθούνταν συνεχώς με την τεχνική της λειτουργικής μαγνητικής απεικόνισης (fMRI).Σε σχετικά πειράματα οι επιστήμονες κατέγραφαν τις παραμικρές αλλαγές στη ροή του αίματος και στην οξυγόνωση του εγκεφάλου στον εγκεφαλικό φλοιό, ανάλογα με τις λέξεις που άκουγαν οι εθελοντές. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια ενός αλγόριθμου ηλεκτρονικού υπολογιστή, δημιουργήθηκε ένας σημασιολογικός «χάρτης», ο οποίος συσχετίζει τις λέξεις και τις σημασίες τους με συγκεκριμένες περιοχές του αριστερού και του δεξιού ημισφαιρίου.
Κάθε σημείο του εγκεφάλου συνδέεται με έναν αριθμό σχετιζόμενων λέξεων από πλευράς σημασίας. Από την άλλη, η ίδια λέξη ενεργοποιείται σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου, ανάλογα με τη διαφορετική σημασία της κάθε φορά. Για παράδειγμα, στην αριστερή περιοχή του εγκεφαλικού φλοιού λίγο πάνω από το αριστερό αυτί ενεργοποιείται η λέξη «θύμα» (στα αγγλικά) και στο ίδιο περίπου σημείο εντοπίζονται οι σχετικές λέξεις «σκοτωμένος», «καταδικασμένος», «δολοφονημένος» κ.α. Στην πάνω δεξιά πλευρά του εγκεφάλου γειτνιάζουν οι «οικογενειακές» λέξεις (σύζυγος, παιδιά, γονείς κ.α.).
«Η ομοιότητα στη σημασιολογική ‘τοπογραφία' του εγκεφάλου διαφορετικών ανθρώπων είναι πράγματι εκπληκτική», δήλωσε ο Χουθ, ο οποίος προτίθεται να μελετήσει περαιτέρω τον «χάρτη» σε μεγαλύτερο αριθμό εθελοντών. Επίσης, πέρα από τις σημασίες των λέξεων, θα επιδιωχθεί να δημιουργηθούν εγκεφαλικοί «άτλαντες» και για άλλες πλευρές της γλώσσας όπως η δομή της, δηλαδή η σύνταξη.
Στο απώτερο μέλλον, θα μπορούσε μάλιστα να φαντασθεί κανείς ότι, τέτοιοι «άτλαντες» θα επέτρεπαν να διαβασθεί η σκέψη του καθενός μας και όχι μόνο των ανήμπορων να μιλήσουν. Μια προοπτική που ασφαλώς δεν θα ευχαριστήσει τους πάντες.
-Επιστήμονες στις ΗΠΑ «χαρτογράφησαν» για πρώτη φορά τον τρόπο που ο ανθρώπινος εγκέφαλος αντιδρά στις λέξεις και οργανώνει τη γλώσσα. Ο «σημασιολογικός άτλαντας» αποκαλύπτει ποιές περιοχές του εγκεφάλου ενεργοποιούνται από τις λέξεις και τις διαφορετικές σημασίες τους. Η ανακάλυψη αναμένεται να βοηθήσει στην ανάγνωση των ανθρωπίνων σκέψεων στο μέλλον, π.χ. σε ανθρώπους που δεν μπορούν να μιλήσουν λόγω εγκεφαλικού τραυματισμού ή άλλης πάθησης.
Η νέα έρευνα επιβεβαιώνει ότι, ο εγκέφαλος «αρχειοθετεί» τις λέξεις με πολύ διαφορετικό τρόπο από ό,τι ένα λεξικό, ομαδοποιώντας τις ανάλογα με τη σημασία τους. Όπως διαπιστώθηκε επίσης, ο «χάρτης» φαίνεται να είναι παρόμοιος στους διαφορετικούς ανθρώπους. Οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Μπέρκλεϊ, με επικεφαλής τους Τζακ Γκάλαντ και Αλεξ Χουθ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στην επιθεώρηση «Nature». Οι επτά αγγλόφωνοι εθελοντές που συμμετείχαν, άκουγαν ένα ραδιοφωνικό πρόγραμμα για πάνω από δύο ώρες, ενώ η νευρωνική δραστηριότητα του εγκεφάλου τους παρακολουθούνταν συνεχώς με την τεχνική της λειτουργικής μαγνητικής απεικόνισης (fMRI).Οι επιστήμονες κατέγραφαν τις παραμικρές αλλαγές στη ροή του αίματος και στην οξυγόνωση του εγκεφάλου στον εγκεφαλικό φλοιό, ανάλογα με τις λέξεις που άκουγαν οι εθελοντές. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια ενός αλγόριθμου ηλεκτρονικού υπολογιστή, δημιουργήθηκε ένας σημασιολογικός «χάρτης», ο οποίος συσχετίζει τις λέξεις και τις σημασίες τους με συγκεκριμένες περιοχές του αριστερού και του δεξιού ημισφαιρίου.Κάθε σημείο του εγκεφάλου συνδέεται με έναν αριθμό σχετιζόμενων λέξεων από πλευράς σημασίας. Από την άλλη, η ίδια λέξη ενεργοποιείται σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου, ανάλογα με τη διαφορετική σημασία της κάθε φορά. Για παράδειγμα, στην αριστερή περιοχή του εγκεφαλικού φλοιού λίγο πάνω από το αριστερό αυτί ενεργοποιείται η λέξη «θύμα» (στα αγγλικά) και στο ίδιο περίπου σημείο εντοπίζονται οι σχετικές λέξεις «σκοτωμένος», «καταδικασμένος», «δολοφονημένος» κ.α. Στην πάνω δεξιά πλευρά του εγκεφάλου γειτνιάζουν οι «οικογενειακές» λέξεις (σύζυγος, παιδιά, γονείς κ.α.).«Η ομοιότητα στη σημασιολογική ‘τοπογραφία' του εγκεφάλου διαφορετικών ανθρώπων είναι πράγματι εκπληκτική», δήλωσε ο Χουθ, ο οποίος προτίθεται να μελετήσει περαιτέρω τον «χάρτη» σε μεγαλύτερο αριθμό εθελοντών. Επίσης, πέρα από τις σημασίες των λέξεων, θα επιδιωχθεί να δημιουργηθούν εγκεφαλικοί «άτλαντες» και για άλλες πλευρές της γλώσσας όπως η δομή της, δηλαδή η σύνταξη.Στο απώτερο μέλλον, θα μπορούσε μάλιστα να φαντασθεί κανείς ότι τέτοιοι «άτλαντες» θα επέτρεπαν να διαβασθεί η σκέψη του καθενός μας και όχι μόνο των ανήμπορων να μιλήσουν. Μια προοπτική που ασφαλώς δεν θα ευχαριστήσει τους πάντες.
Σε πειράματα που έγιναν σε 22 φοιτητές διαπιστώθηκε ότι η ικανότητα του εγκεφάλου να
επεξεργάζεται γρήγορα πληροφορίες εξαρτάται από τις «γλωσσικές αναμνήσεις» του καθε-
νός. Το πείραμα συγκεκριμένα έδειξε ότι η ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου των εθελοντών που ήδη γνώριζαν κάποιες ξένες γλώσσες ήταν μεγαλύτερη.
Οπως σχολίασε ο κύριος συγγραφέας της μελέτης Γιούρι Στίροφ, ερευνητής του Κέντρου
για τη Γνώση και τη Λήψη Αποφάσεων της HSE, όσο περισσότερες ξένες γλώσσες γνώριζε
ένα άτομο, τόσο ταχύτερα σχηματιζόταν το νευρωνικό δίκτυο που κωδικοποιεί τις πληροφορίες για τις νέες λέξεις. Τελικώς λοιπόν φάνηκε ότι οι νέες αυτές πληροφορίες αλλάζουν τηφυσιολογία του εγκεφάλου, αφού η καινούργια γνώση με την οποία «φορτώνουμε» τον σκληρό δίσκο που κρύβεται μέσα στο κεφάλι μας αυξάνει την πλαστικότητά του. Και μάλιστα περισσότερες τέτοιες νέες πληροφορίες μεταφράζονται και σε μεγαλύτερη πλαστικότητα.
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΣΚΥΛΟ
Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΖΩΩΝ
Μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο τού 2014, προσπαθεί για πρώτη φορά να συγκρίνει την εγκεφαλική λειτουργία ανθρώπων και μη πρωτευόντων.Δείχνει ότι, οι σκύλοι έχουν συγκεκριμένες « περιοχές φωνής»στον εγκέφαλό τους,όπως ακριβώς και οι άνθρωποι.Ο εγκέφαλος των σκύλων,όπως και ο ανθρώπινος,είναι ευαίσθητος σε ακουστικά ερεθίσματα,συμφώνως με μια μελέτη στην Cell Press journal Current Biology ,τής 20 Φεβρουαρίου 2014.Kατά την ίδια μελέτη,οι περιοχές τού λόγου (voice areas) πιθανότατα,εξελίχτηκαν τουλάχιστον προ εκατό εκατομμυρίων ετών. Η μελέτη,προσφέρει νέα άποψη για την μοναδική σχέση που συνδέει τον άνθρωπο με τον καλύτερο φίλο του στο ζωικό βασίλειο,και βοηθά στην ερμηνεία τής συμπεριφοράς και των μηχανισμών που κατέστησαν τη σχέση αυτή τόσο αποτελεσματική για δεκάδες χιλιάδες έτη.Κατά τον Attila Andics τής Ομάδας Συγκριτικής ηθολογίας στην Ουγγαρία,οι έρευνες προτείνουν ομοιότητα εγκεφαλικών μηχανισμών που μπορεί να υποστηρίξουν το επιτυχές τής φωνητικής επικοινωνίας μεταξύ των δύο ειδών.
(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό Human and dog brains both have dedicated 'voice areas'
-Οι γλωσσολόγοι Charles Hockett και R. Ascher αναφέρονται σε δέκα τρία σχέδια γλωσσών,εκ των οποίων μερικές σχετίζονται με την επικοινωνία μεταξύ τών ζώων.Αλλά ένα εκ των κυρίων χαρακτηριστικών τής ανθρώπινης γλώσσας,όπως ήδη γράφηκε είναι η παραγωγικότητα, (productivity)χαρακτηριστικό που ελλείπει από τη « γλώσσα» που χρησι μοποιούν τα ζώα για να επικοινωνούν
(Περισσότερα στο Παράρτημα).
ΝΟΥΣ- ΣΚΕΨΗ-ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ
Το να μιλάς για τη γλώσσα μεμονωμένα χώρια από τη σχέση της με τον νου τού ανθρώπου και με τον κόσμο μας, αδικεί κατάφωρα τη γλώσσα, που δεν νοείται παρά μόνο μέσα στο τρίπτυχο: κόσμος - νους- γλώσσα. Τα όντα που συνθέτουν τον κόσμο μας, συγκεκριμένα και αφηρημένα, υπάρχουν για μάς ως έννοιες, έτσι δηλαδή όπως τα συλλαμβάνει, τα οργανώνει και τα ταξινομεί ο νους μας με τα δεδομένα των αισθήσεων.Με τη σειρά τους οι έννοιες, στην προσπάθεια τού ανθρώπου να κοινωνήσει τις σκέψεις του, να πάρει και να δώσει πληροφορίες, γίνονται σημασίες, μπαίνουν δηλαδή σε έναν συμβατικό κώδικα επικοινωνίας που είναι η γλώσσα, κάθε φυσική ομιλούμενη γλώσσα. Για να δηλωθούν μάλιστα οι σημασίες («τα σημαινόμενα» των Στωικών) «ντύνονται» με φθόγγους («τα σημαίνοντα»), συναποτελώντας τις λέξεις. Ετσι γεννιέται και λειτουργεί μια δυναμική δημιουργική τριαδική σχέση ανάμεσα στα όντα, τις έννοιες και τις σημασίες (τις λέξεις) δηλαδή ανάμεσα στον κόσμιο, τον νου και τη γλώσσα τού ανθρώπου. Αυτό είναι το προνόμιο τού ανθρώπου, που, από μια άλλη σκοπιά, ορίζεται ως πνεύμα (ψυχή, συνείδηση) και σώμα/ύλη. Σήμερα που οι γνωσιακές σπουδές (νευροεπιστήμες) έχουν φωτίσει σε σημαντικό βαθμό τη λειτουργία τού εγκεφάλου, όπου εδράζονται όλες οι γνωστικές λειτουρ γίες, μπορούμε να έχουμε καλύτερη εικόνα για τη σχέση νόησης και γλώσσας. Προτείνεται μάλιστα - τηρουμένων πάντα των αναλογιών - να μιλάμε για την ύπαρξη στον άνθρωπο, δύο «προσωπικών υπολογιστών», δύο εσωτερικών συστημάτων υλισμικού (hardware) και λογισμικού (software) που συνιστούν τον κόσμο του πνεύματος (τής νόησης) --- χωρίς αυτό να σημαίνει ότι,μπορεί να ταυτισθεί ο ηλεκτρονικός υπολογιστής και την ανθρώπινη νόηση---και τής γλώσσας. Και τα δύο εδράζονται στον εγκέφαλο και λειτουργούν παράλληλα και συμπληρωματικά. 0 «υπολογιστής τού νου» μας περιλαμβάνει τον εγκέφαλο οποίος αποτελεί το υλισμικό τού νού, και τις σκέψεις, που συνιστούν το λογισμικό τού νου. Ενα τεράστιο πλήθος νευρώνων και συνάψεων, σε συνεχείς προσθήκες και απώλειες, συνιστούν το υλισμικό τού νού και στεγάζουν τον χώρο όπου εδράζονται οι διάφορες πνευματικές λειτουργίες (laterization). Το λογισμικό τού νου, δηλαδή το σύστημα των σκέψεων, συνίσταται από: το εννοιολόγιο - ας επιτραπεί ο νεολογισμός -. δηλαδή τις έννοιες με τις οποίες διανοούμεθα (π.χ. άνθρωπος, γη, ουρανός, νερό, χώμα, αγάπη, κοινωνία, χώρα, λαός, πολύς, καλός, σήμερα, γρήγορα, κοντά κ.λπ.), τις νοητικές κατηγορίες (πρόσωπα, πράγματα, ενέργειες, δράστης, αποδέκτης, ιδιότητες, χρόνος, τρόπος, αιτία κ.λπ.) και τις νοηματικές συνάψεις (νοήματα, νοημα-τικές ενότητες, νοηματικά σύνολα). Συμπεριλαμβάνονται κανόνες, περιορισμοί ( από τις «συνθήκες αλήθειας») και ένα πλήθος «προγραμμάτων»πού όλα μαζύ δημιουργούν το άπειρο των σκέψεών μας.
Ωστόσο ο υπολογιστής τού νού μας,η νόησή μας,θα ήταν άγνωστη έξω από τον εαυτό μας, «βουβή» και ελάχιστα ανεπτυγμένη,αν δεν υπήρχε η δυνατότητα τής γλώσσας.Αν δεν συλλειτουργούσε στον άνθρωπο, και ο « υπολογιστής τής γλώσσας» με αντίστοιχο λογισμικό,και, κυρίως, με αντίστοιχο λογισμικό που να εκφράζει και να αλληλοτρο φοδοτείται με τη νόησή μας. Το υλισμικό τού γλωσσικού μας υπολογιστή είναι, φυσικά, πάλι ο εγκέφαλος, το αριστερό ημισφαίριο τού εγκεφάλου. Σ' αυτό εδράζονται τα γλωσσικά κέντρα (Broca,Wernicke κ.ά.),οι γλωσσικές λειτουργίες (εκμάθηση, αποθήκευση, οργάνωση, ανάκληση κ.ά.) αλλά και οι γλωσσικές δυσλειτουργίες (αφασία, δυσλεξία, δυσγραφία κ.ά.). Ιδιαίτερα όμως ενδιαφέρει το λογισμικό τής γλώσσας, που συνιστά στην πράξη και κατεξοχήν ό,τι ονομάζουμε γλώσσα. Στηριζόμενοι στην επιστήμη τής γλώσσας, πρέπει να διακρίνουμε δύο περιοχές τού γλωσσικού μας λογισμικού, τον λόγο και την ομιλία, τη γνώση τής γλώσσας και τη χρήση τής γλώσσας στην επικοινωνία. Στο επίπεδο τού λόγου («προτασιακό επίπεδο») το γλωσσικό μας λογισμικό αποτελείται από το Λεξιλόγιο, τη Γραμματική και τη Σύνταξη, καθώς και από τους κανόνες και τους περιορισμούς με τους οποίους λειτουργούν. Στο επίπεδο τής ομιλίας («υπερπροτασιακό επίπεδο») το γλωσσικό μας λογισμικό παράγει τα κείμενα μας (προφορικά και γραπτά) και συμπεριλαμβάνει ό,τι συνδέεται με αυτά (παραγωγή και πρόσληψη κειμένων, προθέσεις και αποδεκτότητα, σύνδεση με περικείμενακ,λπ.). Πάλι με κανόνες και περιορισμούς.
Η αντιστοιχία των συστατικών στο λογισμικό των δύο εγγενών υπολογιστών μάς δείχνει την άμεση αντιστοιχία σκέψης και γλώσσας. Οι έννοιες που συλλαμβάνουμε με τη σκέψη μας στοιχούν και εκφράζονται γλωσσικά με τις λεξικές σημασίες, οι νοητικές κατηγορίες δηλώνονται γλωσσικά από τις γραμματικές και τις συντακτικές κατηγορίες, οι νοηματικές συνάψεις δηλώνονται γλωσσικά με την εξής αντιστοιχία: τα νοήματα με προτάσεις, οι νοηματικές ενότητες με προτασιακές ενότητες (τις παραγράφους τού γραπτού λόγου) και τα νοηματικά σύνολα με προτασιακά σύνολα, δηλαδή με ό,τι χαρακτηρίζουμε ως κείμενα (προφορικά ή γραπτά). Οπως είναι φανερό, τη δομή και τη λειτουργία τής νόησης μας παρακολουθεί και εκφράζει η γλώσσα μας. Νόηση και έκφραση, σκέψη και γλώσσα συνυπάρχουν και συλλειτουργούν. Με απόλυτη αντιστοιχία που επιτρέπει την ποιοτική έκφραση τής σκέψης ανάλογα με το ενδιαφέρον, τη γνώση, την ικανότητα την άσκηση και την ευαισθησία που έχει ο καθένας μας στη γλώσσα.
Και μην ξεχνάμε ότι, και οι δυό υπολογιστές μας,ο νούς και η γλώσσα μας, χαρακτη ρίζονται στη λειτουργία τού λογισμικού μας,από δύο καίρια καθαρώς ανθρώπινα χαρίσματα: την δημιουργική ικανότητα και τη δυνατότητα,επιλογών στη σκέψη μας.
ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΤΗΤΑ
Κατά τον Μichael Graziano ,καθηγητή ψυχολογίας και νευεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο τού Princeton και συγγραφέα τού « Consciousness and the Social Brain.» η γλώσσα είναι πιθανώς το πιο πρόσφατο βήμα στην εξέλιξη τής συνειδητότητας.Οπως δέχεται ο ίδιος κανείς δεν γνωρίζει πότε εξελίχθηκε η ανθρώπινη γλώσσα.Το βέβαιο είναι πώς υπήρχε εδώ και 70.000 χρόνια όταν οι άνθρωποι άρχσαν να εξαπλώνονται σ’ ολόκληρο τον κόσμο δεδομένου ότι, όλες οι ομάδες που είχαν διασπαρεί,είχαν μια εκλεπτυσένη γώσσα.Η σχέση μεταξύ γλώσσας και συνείδησης συχνά αμφισβητείται,αλλά τουλάχιστον μπορεί να είμαστε βέβαιοι από το εξής:Με την ανάπτυξη τής γλώσσας ,μπορέσαμε να μιλήσουμε για συνειδητότητα και να συγκρίνουμε γραπτές καταγραφές. Ισως μερικώς εξαιτίας εξαιτίας της γλώσσας και της κουλτούρας,οι άνθρωποι έχουν την τάση να αποδίδουν την συνειδητότητσα σε ό,τιδήποτε γύρω μας.
Ο Michael Ruse(ό.π.229) είναι βέβαιος,ότι με την σημερινή της έννοια η συνείδηση δεν υπήρχε,πριν από την εξέλιξη της γλώσσας.
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ : ΝΟΥΣ-ΣΚΕΨΗ-ΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ
Η ΜΑΘΗΣΗ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
ΈΜΦΥΤΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ
Κάποια από τα σημαντικότερα θέματα που ανήκουν στην κοινή περιοχή τής φιλοσοφίας τής γλώσσας και τής φιλοσοφίας τής σκέψης χειρίζονται από τη σύγχρονη ψυχογλωσσολογία. Κάποια σημαντικά ερωτήματα είναι :Τι μέρος τής γλώσσας είναι έμφυτο; Η απόκτηση γλώσσας αποτελεί ειδικό μέρος τού μυαλού; Πώς συνδέονται η σκέψη και η γλώσσα;
Γενικά υπάρχουν τρεις απόψεις πάνω στο θέμα τής μάθησης τής γλώσσας.
Η πρώτη είναι η οπτική τού συμπεριφορισμού (behaviorism) που ισχυρίζεται ότι, όχι μόνο το μεγαλύτερο μέρος τής γλώσσας μαθαίνεται, αλλά μαθαίνεται μέσω εξάρτησης.
Η δεύτερη είναι η προοπτική δοκιμής υποθέσεων (hypothesis testing perspective), η οποία θεωρεί ότι, η εκμάθηση από το παιδί των συντακτικών κανόνων και των σημασιών περιέχει την προϋπόθεση και τη δοκιμή υποθέσεων, μεσω τής χρήσης τής ευφυίας. Ο τελευταίος υποψήφιος για εξήγηση είναι η έμφυτη προοπτική (innatist), η οποία δηλώνει ότι, τουλάχιστον κάποια από τα συντακτικά χαρακτηριστικά είναι έμφυτα και προκαθορισμένα, με βάση κάποια τμήματα τού μυαλού.Υπάρχουν πολλές ιδέες για τη δομή του μυαλού σχετικά με τη γλώσσα. Τα συνδετικά (connectionist) μοντέλα δίνουν έμφαση στην ιδέα ότι το λεξιλόγιο ενός ατόμου και οι ιδέες του λειτουργούν σε ένα είδος κατανεμημένου, βασισμένου στην αντιστοίχιση, δικτύου. Τα μοντέλα Nativist θεωρούν ότι, υπάρχουν εξειδικευμένες περιοχές του μυαλού που είναι αφιερωμένες στην απόκτηση της γλώσσας. Τα υπολογιστικά μοντέλα δίνουν έμφαση στην ιδέα μιας αναπαραστατικής γλώσσας τής σκέψης και η υπολογιστική επεξεργασία, επηρεασμένη από τη λογική, που κάνει το μυαλό σε αυτά. Τα μοντέλα Emergentist εστιάζουν στην ιδέα ότι οι φυσικές μονάδες που χρησιμοποιεί το μυαλό είναι ένα πολύπλοκο σύστημα που προκύπτει από απλούστερα βιολογικά μέρη. Τα αναγωγιστικά (reductionist) μοντέλα προσπαθούν να εξηγήσουν τις νοητικές διαδικασίες υψηλού επιπέδου με όρους της βασικής νευροφυσιολογικής δραστηριότητας χαμηλού επιπέδου του μυαλού.
Ότι, η γλώσσα συνδέεται με τη νόηση τού ανθρώπου είναι μια αρχαία ελληνική θέση, που βρίσκουμε ήδη διατυπωμένη στον Πλάτωνα («Οὐκοῦν διάνοια μὲν καὶ λόγος ταυτὸν», «Σοφιστής») και που εδραιώθηκε με την “grammatica universalis” τής Γραμματικής τού Port - Royal και τα λογοκρατικά διδάγματα τού Βάκωνος και τού Ντεκάρτ, στη δε νεότερη γλωσσολογία με τη διδασκαλία τού Ferdinand de Saussure. Ο Chomsky όμως με την «Καρτεσιανή Γλωσσολογία» του (Cartesian Linguistics) ανέδειξε, όσο κανείς άλλος, τη νοησιαρχική υφή τής γλώσσας, ανασκευάζοντας άρδην τα διδάγματα τής εμπειριοκρατίας και τού μπιχεβιορισμού, τού αμερικανικού ιδίως στρουκτουραλισμού. Προχώρησε μάλιστα την έρευνά του, μελετώντας επιστημονικούς χώρους όπως η βιολογία και η γνωσιακή ψυχολογία (Cognitive Psychology), που τον βοήθησαν όχι μόνον να θεμελιώσει βιολογικά και γνωσιακά τη νοησιαρχική του θέση, αλλά και να προσχωρήσει σε πιο προωθημένες θέσεις διασήμων σύγχρονων βιολόγων, όπως ο Jacob, που αμφισβητούν τον απλό εργαλειακό–επικοινωνιακό ρόλο τής γλώσσας, τονίζοντας τη διαπλαστική επενέργεια τής γλώσσας πάνω στην ίδια τη νόηση. Με άλλα λόγια, υποστηρίζεται πλέον –αντίθετα προς ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν– ότι, η νόηση στη βιολογική εξέλιξη τού ανθρώπου όχι μόνο δεν προηγείται τής ικανότητας τής γλώσσας, αλλά συναναπτύσσεται με τη γλώσσα και προσδιορίζεται μάλιστα από αυτήν, άποψη που φαίνεται να υιοθετείται και από τον Chomsky, ο οποίος δέχεται περαιτέρω ότι, η γλώσσα εντάσσεται καθαρώς στις γνωστικές δυνάμεις τού ανθρώπου.
Βλέποντας έτσι τη γλώσσα ο Chomsk μ’ έναν ουσιαστικό –οντολογικό τρόπο ως κατεξοχήν χαρακτηριστικό στοιχείο «τής ιδιότητας τού ανθρώπου ως ανθρώπου», τής human capacity, μπόρεσε να δείξει ότι, η γλώσσα αποτελεί κοινό, καθολικό στοιχείο τού ανθρώπου , το γνώρισμα που ενώνει τους ανθρώπους, υπερβαίνοντας τη σωρεία των επιμέρους διαφορών των φυσικών (εθνικών) γλωσσών, στις οποίες στάθηκαν επίμονα οι στρουκτουραλιστές γλωσσολόγοι. Oι διαφορές δεν είναι παρά τα «συμβεβηκότα», όπως θα τα ονόμαζε ο Αριστοτέλης, τής μίας και τής αυτής ουσίας που είναι η γλώσσα ως καθολικό φαινόμενο. Η αναζήτηση από τον Chomsky των αρχών τής Καθολικής Γραμματικής (Universal Crammar), δηλ. τής καθόλου γλώσσας τού ανθρώπου, με επιστημονικά κριτήρια και με μια μεθοδολογία ανάλυσης που διέκρινε αρχικά δύο επίπεδα [ανάλυση τής γλώσσας σ’ ένα βαθύτερο επίπεδο δομής (deep structure) και σ’ ένα επιφανειακό επίπεδο (surface structure)], διάκριση την οποία βαθμηδόν ο Chomsky εγκατέλειψε περνώντας όλο και περισσότερο σε πιο αφηρημένα επίπεδα ανάλυσης, αξίζει να σημειωθεί ότι συνδέεται και με την όλη δομή τής σκέψης, με τα ενδιαφέροντα και με την έρευνά του, που ήταν και είναι η συνολική σύλληψη τού φαινομένου «άνθρωπος», τής «ανθρωπότητας» –ας μας επιτραπεί ο νεολογισμός– τού ανθρώπου, που μόνο διεπιστημονικά και σ’ ένα πολύ βαθύτερο, γενικότερο και πολύ αφηρημένο επίπεδο μπορεί να συλλάβει κανείς, όπως ακριβώς επιχειρεί ο Chomsky. Εδώ είναι που συναντάται ο γλωσσολόγος και ο φιλόσοφος Chomsky, ο επιστήμονας και ο διανοούμενος, ο ανθρωπολόγος και ο ανθρωπιστής Chomsky, ο θεωρητικός και ο ακτιβιστής, ο πολιτικός στοχαστής και ο κοινωνικός αγωνιστής.
-Ετσι ως προς τη σχέση γλώσσας και σκέψης ,υπάρχει διχογνωμία μεταξύ των επιστημόνων.Ο Chomsky δέχεται ότι ,η σκέψη είναι κατά βάθος γλωσσλολογική,δηλαδή ότι ,χρειαζόμαστε τη γλώσσα για να σκεφθούμε, άλλοι όπως ο Michael Corbalis απορρίπτουν, την άποψη αυτή. Ο Φοίβος Παναγιωτίδης(ό.π.σελ.143 επ) αφού παρατηρεί πώς δεν είναι απαραίτητο μιά έννοια να να αντιστοιχεί σε μιά και μόνο λέξη(δεν μάς λέγει όμως τι επιπτώσεις θα εμφανισθούν όταν τούτο συμβεί μιά που και ο ίδιος δεν το αποκλείει)δεν δέχεται ότι ,όταν πεθαίνουν οι λέξεις,αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη συρρίκνωση τής σκέψης μας,ότι ,δεν υπάρχει αντιστοιχία μιάς προς μία ανάμεσα στις λέξεις και στις έννοιες και καταλήγει στο ότι ,γλώσσα δεν ταυτίζεται πάντοτε με την σκέψη,
- Η Μεγάλη σημασία τής Γλώσσας και η σύνδεσή της με την σκέψη, αποτυπώνεται και στο βιβλίο τού George Orwell,το «1984».Στο απάνθρωπο καθεστώς που περιγράφεται εκεί, ο Μεγάλος Αδελφός περιορίζει την γλώσσα σε μια προσπάθεια να περιορίσει την σκέψη των ανθρώπων και να καταστήσει ανέφικτη την διατύπωση «ανορθόδοξων»γνωμών πάνω από ,ένα επίπεδο.Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα η σύλληψη αυτή τού συγγραφέα, ότι, δηλαδή η γλώσσα σχετίζεται άμεσα με την σκέψη και απλοποιώντας την γλώσσα απλοποιείται και η σκέψη. Στο σύστημα τού Μεγάλου Αδελφού,καταργούνται λέξεις , και σε ορισμένες που παραμένουν,δίνεται εντελώς διαφορετική σημασία,έτσι που να απογυμνώνονται από παλαιές έννοιες.Παράδειγμα: Η λέξη free (ελεύθερος) ,εξακολου θεί μεν να υφίσταται αλλά μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον σε εκφράσεις όπως the field is free from weeds( : το χωράφι είναι ελεύθερο-απηλλαγμένο ,από αγριόχορτα) ή the dog is free from lice( : ο σκύλος είναι ελεύθερος –απηλλαγμένος από ψείρες) ,μακρυά από κάθε έννοια πολιτικής ή διανοητικής ελευθερίας. Το σύστημα τού «Μεγάλου Αδελφού» έχει επίτηδες απλοποιήσει υπερβολικά την γλώσσα, σε μία προσπάθεια να μειώσει το πνευματικό επίπεδο τού κόσμου. Ο σκοπός τής νέας γλώσσας είναι να στενέψει τα όρια της σκέψης,ώστε στο τέλος δεν θα υπάρχει το έγκλημα της σκέψης γιατί δεν θα υπάρχουν λέξεις για να το εκφράσει κανείς,ώστε τελικώς ορθοδοξία να σημαίνει απώλεια τής συνείδησης.
-Μήπως τέτοιες προσπάθειες γίνονται και σήμερα, και το χειρότερο, γίνονται άκριτα και επιπόλαια ευχαρίστως δεκτές από μερικούς, γιατί το βρίσκουν βολικό; Ποιός μπορεί να αρνηθεί την απλή αυτή αλήθεια, ότι, δηλαδή το επίπεδο τής γλώσσας αντικατοπτρίζει και το επίπεδο τής κοινωνίας; Οι πρωτόγονοι άνθρωποι μιλούσαν πιο απλοϊκή γλώσσα, χρησιμοποιώντας λίγες λέξεις ενώ οι άνθρωποι των νεότερων ανεπτυγμένων κοινωνιών ανέπτυξαν πιο πολύπλοκα γλωσσικά συστήματα.
- Ο Μπαμπινιώτης αναφερόμενος στη γλώσσα,λέγει,ότι, γίνεται αλλητροφοδότηση ,δηλαδή ότι, σκέπτομαι μεν μέσα από τα όρια που μού ορίζει η γλώσσα μου,(δηλαδή η γλώσσα μου επηρεάζει την σκέψη μου) αλλά δεν είμαι δούλος τής γλώσσας.Με τη γλώσσα είμαστε μεν δεσμευμένοι,(γιατί η γλώσσα είναι ένας καίριος θεσμικός και διανοητικός παράγοντας),αλλά είμαστε και ελεύθεροι, μέσα από τη γλώσσα (γιατί μπορούμε να εκφράσουμε γλωσσικά ό,τι συλλαμβάνουμε καθαρά με το νού μας) Πρόκειται δηλαδή για μια φαινομενική αντινομία, από την σύζευξη δύο διαφορετικών λειτουργιών, τής νόησης και τής έκφρασης.Πάντως όπως σημειώνει ο ίδιος υπάρχει η άποψη που έχει διατυπωθεί από παληά,ότι, η δημιουργημένη γλώσσα ,η φυσική ή εθνική κάθε λαού,είναι αυτή που τον οδηγεί, στον τρόπο σκέψης και τής σύλληψης τού κόσμου.( Δ.Νανόπουλος-Γ.Μπαμπινιώτης « Από την κοσμογονία στην γλωσσολογία» Καστανιώτης 2010)
-O Noam Chomsky υποστηρίζει ότι, η σκέψη είναι κατά βάθος γλωσσολογική,ότι δηλαδή χρειαζόμασε τη γλώσσα,πριν να κάνουμε σκέψεις.Την άποψη αυτή δεν δέχονται(εκτός άλλων) και ο Michael Corbalis.
Αλλά υπάρχουν και άλλες συναρτήσεις.Ειδικώτερα όπως έχει υποστηριχθεί η γλώσσα, δεν επηρεάζει μόνον την νόηση,- σκέψη,αλλά και την ηθική στάση-συμπεριφορά των ανθρώπων.
Ετσι σε μελέτη της « Scientific American»,που δημοσιεύθηκε σε περίληψη στο φύλλο της 21 Σεπτεβρίου 2016 της γαλλικής εφημερίδας LE MONDE.εκφράζεται η γνώμη ότι, η ηθική κρίση μας,και οι σχετικές επιλογές μας, εξαρτώνται από το αν σκεφτόμαστε στη μητρική μαςγλώσσα ή σε κάποια άλλη.Ετσι λ.χ.καταστάσεις ελέγχονται ως προς το ηθικό τους μέρος ηπιώτερα,όταν το σχετικό αφήγημα γίνεται σε άλλη γλώσσα και όχι στη μητρική.
(Στο Παράρτημα παρατίθεται η δημοσίευση : « Notre jugement moral varie quand nous changeons de langue» και: http://s2.lemde.fr/image/2016/09/21/534x0/5001334_6_1f32_nous-ne-faisons-pas-les-memes-choix-moraux_07e4ea6d953c0802e87195d929f16e66.jpg}
Η ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ DNA;
Σύμφωνα με ανάρτηση στο διαδίκτυο,έχει πειραματικώς αποδειχθεί,από ρώσους επιστήμονες ότι,το ανθρώπινο DNA μπορεί εύκολα να προγαμματισθεί με τον ανθρώπινο λόγο.
Παραθέτουμε μικρή περίληψη αποσπάσματος,.
« Πρωτοπόρος στην ανακάλυψη αυτή,είναι ο ΔΡ. Bruce H. Lipton, παγκοσμίως γνωστός,στον τομέα της μοριακής βιολογίας και της έρευνας στην κβαντοτμηχανική,και συγγραφέας του βιβλίου μπέστ σέλλερ,The Biology of Belief(Η Βιολογία της Πίστεως). Στο βιβλίο του αυτό ο Lipton γράφει πώς απέδειξε ότι, έχουμε τη δυνατότητα να «ξαναγράψουμε» τον τρόπο με τον οποίο τα γονίδια εκφράζονται.Ετσι μπορεί κανείς να καταστήσει τα καρκινικά κύτταρα ή και άλλα μή κανονκά ή μεταλλαγμένα κύτταρα,να ενεργούν ως κανονικά ανθρώπινα κύτταρα.Κατά τον ίδιο,τα ευρήματα των ρώσσων επιστημόνων έχουν ήδη εφαρμοσθεί σε μερικά ακαδημαικά ευρωπαικα νοσοκομεία,με μεγάλη επιτυχία σε μερικά είδη καρκίνου του δέρματος.Κατέστη επίσης δυνατόν να επηρεασθεί ο κυττταρικός μεταβολισμός, και να θεραπευθούν γενετικά ελαττώματα. Γίνεται λόγος για την «επιγενετική»που χαρακτηρίζεται ως επιστήμη του μέλλοντος.Στο ανθρώπινο σώμα υπάρχουν τα επιγονίδια ( "epigenes") που προσκολλώνται στα κύτταρα.Αυτά ελέγχουν τα γονίδια ή το DNA) μέσα στα κύτταρα.Με άλλα λόγια τα γονίδια είναι το "hardware" και τα επιγονίδια το"software" που λέγουν τι πρέπει αυτά να πράξουν.
(Στο «Παράρτημα » ολόκληρο το κείμενο στην αγγλική υπό : « Human Speech Dramatically Alters DN»)
ΑΛΛΟ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΛΛΟ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΦΘΟΓΓΟΙ
Τα γράμματα και οι φθόγγοι δεν είναι είναι το ίδιο πράγμα. Οι φθόγγοι είναι ήχος, ενώ τα γράμματα είναι εικόνες (σχέδια) των ήχων αυτών. Όλοι ξέρουμε, επιπλέον, ότι ,πρώτα μαθαίνουμε να μιλάμε και ύστερα να γράφουμε. Η ότι, μπορούμε να μιλάμε, χωρίς να ξέρουμε να γράφουμε. Και αυτό είναι πολύ συχνό. Πολλοί άνθρωποι δεν κατάφεραν να πάνε στο σχολείο και να μάθουν γράμματα, αλλά αυτό δεν τους εμποδίζει να μιλούν.
Επίσης , πολύ συχνά ο τρόπος με τον οποίο γράφουμε μια λέξη είναι διαφορετικός από τον τρόπο που τη λέμε, που την προφέρουμε.Ετσι. γράφουμε παιδί αλλά προφέρουμε (πεδί).Όσοι ξέρουν αγγλικά θα παρατηρήσουν το ίδιο και σε αυτή τη γλώσσα: γράφουμε στα αγγλικά night για τη 'νύχτα', ενώ προφέρουμε ( νάιτ). Αλλά γιατί συμβαίνει αυτό; Συμβαίνει γιατί η γλώσσα αλλάζει μέσα στον χρόνο, εξακολουθούμε όμως συχνά να γράφουμε τις λέξεις έτσι όπως προφέρονταν παλιότερα. Έτσι, στα αρχαία ελληνικά το αι που βλέπουμε στη λέξη- παιδί προφερόταν ακριβώς όπως γράφεται. Μέσα στον χρόνο άλλαξε η προφορά και το αι κατέληξε να προφέρεται σαν [ε]. Άλλαξε η προφορά αλλά δεν άλλαξε η γραφή. Έτσι σήμερα γράφουμε παιδί αλλά προφέρουμε [πεδί]
Ειδικώς για τις διφθόγγους, και οι Gow-Reinach (ό.π.101) δέχονται ότι, αρχικώς ήσαν πραγματικές δίφθογγοι,στις οποίες δηλαδή,κάθε φωνήεν προφέρονταν χωριστά.
ΠΩΣ ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ ΚΑΤΙ;
Όλοι ξέρουμε ότι, ενώ δεν υπάρχουν λεξικά για τους φυσικούς ήχους (κραυγές, βογκητά κλπ.) ή τις συμπεριφορές των ζώων, υπάρχουν λεξικά για τη γλώσσα. Αν ανοίξουμε ένα λεξικό στη λέξη παιδί, θα δούμε ότι, η σημασία που δίνει είναι «άνθρωπος, αρσενικού ή θηλυκού γένους, μικρής ηλικίας». Αν ψάξουμε στη λέξη κότα, θα βρούμε ότι, σημαίνει «είδος κατοικίδιου πτηνού που εκτρέφεται για τα αβγά και για το κρέας του». Αν βρούμε τη λέξη πόνος, θα δούμε ως σημασία «(έντονα) δυσάρεστο αίσθημα, που προκαλείται σε σημείο, σε περιοχή ή σε όργανο τού σώματος από αρρώστια, χτύπημα, τραυματισμό ή από άλλες βλάβες και αιτίες». Όπως θα παρατηρήσουμε, η σημασία των τριών αυτών λέξεων δίνεται μέσα από μια περιγραφή που χρησιμοποιεί άλλες λέξεις. Η σημασία λοιπόν των λέξεων είναι μια περιγραφή. Και αυτό ακριβώς τις ξεχωρίζει από τις κραυγές, τα βογκητά, τα γαβγίσματα, που δεν αποτελούν περιγραφές αλλά φυσικές, ενστικτώδεις αντιδράσεις σε ερεθίσματα που σημαίνουν κάτι, χωρίς ωστόσο να το περιγράφουν. Ο γλωσσικός ήχος κλείνει μέσα του μια περιγραφή, ενώ ο φυσικός ήχος δεν κάνει κάτι τέτοιο.
Το μυστικό ωστόσο τής γλώσσας δεν τελειώνει εδώ. Αν προσέξουμε τις περιγραφές που δίνουν τα λεξικά για τις τρεις λέξεις που είδαμε πιο πάνω, θα δούμε ότι, όλες είναι γενικές. Με άλλα λόγια, όταν το λεξικό μάς δίνει τη σημασία τής λέξης κότα, δεν μας μιλάει για τη συγκεκριμένη κότα που βλέπουμε σε μια δεδομένη στιγμή, αλλά για τις κότες γενικά, ως ένα είδος ζώου. Όταν μάς δίνει τη σημασία για τη λέξη πόνος, δεν μάς μιλάει για το αίσθημα τού πόνου που νιώθουμε κάποια συγκεκριμένη στιγμή αλλά για τον πόνο γενικά, ως ένα είδος αισθήματος. Όταν, τέλος, διαβάζουμε στο λεξικό την σημασία τής λέξης παιδί, η σημασία αυτή δεν αφορά κάποιο συγκεκριμένο παιδί όπως το βλέπουμε μπροστά μας κάποια στιγμή, αλλά τα παιδιά γενικά.
Αν θέλουμε να μιλήσουμε για τη συγκεκριμένη κότα, ή για έναν συγκεκριμένο πόνο που αισθανόμαστε, ή για ένα συγκεκριμένο παιδί, θα βάλουμε μπροστά στη λέξη το άρθρο: θα πούμε το παιδί, ο πόνος, η κότα. Με το άρθρο μπορούμε να συνδέσουμε τη γενική περιγραφή που είναι η σημασία κάθε λέξης, με έναν συγκεκριμένο αντιπρόσωπο τού είδους που περιγράφει γενικά η σημασία τής λέξης. Έτσι, αν πώ : Ήρθε το παιδί, αυτό μπορεί να μεταφραστεί με βάση το λεξικό, όπως είδαμε παραπάνω, «ήρθε ένα μέλος τού είδους άνθρωπος, αρσενικού ή θηλυκού γένους, μικρής ηλικίας».
Οι λέξεις, λοιπόν, σε αντίθεση με τα βογκητά, τα γαβγίσματα και τις κραυγές, περιγράφουν γενικά. Και αυτό σημαίνει μιλώ: σημαίνει ότι, έχω στο κεφάλι μου σημασίες, δηλαδή γενικές περιγραφές τού κόσμου μέσα στον οποίο ζω. Αυτό λείπει από τα ζώα. Τα ζώα απλώς αντιδρούν με γαβγίσματα, βελάσματα, χλιμιντρίσματα σε ερεθίσματα από το περιβάλλον τους. Αλλά αυτές οι αντιδράσεις δεν έχουν σημασία. Δεν είναι δηλαδή περιγραφές, και μάλιστα γενικές, τού κόσμου με τον οποίο έρχονται σε επαφή.
Αυτές οι τελευταίες παρατηρήσεις μπορούν να μάς βοηθήσουν να καταλάβουμε αυτό που είδαμε λίγο πιο πάνω και το ονομάσαμε το μυστικό τής γλώσσας: ότι, ο γλωσσικός ήχος, σε αντίθεση με τον φυσικό ήχο τής κραυγής, τού γαβγίσματος, τού βελάσματος κλπ., αποτελείται από ξεχωριστά κομμάτια ήχου, αυτά που αντιπροσωπεύονται στα γράμματα τού αλφαβήτου και τα οποία συνδυάζονται με πολλούς τρόπους. Με τους πολλούς συνδυασμούς ενός περιορισμένου αριθμού κομματιών ήχου (:τους ονομάζουμε φθόγγους) κατασκευάζεται η ποικιλία των σημασιών της γλώσσας.”
ΟΛΕΣ ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΕΣ: ΟΛΕΣ ΕΙΝΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΕΝΕΣ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΤΡΟΠΟ
Όλες οι γλώσσες κατασκευάζουν τον πολύ μεγάλο αριθμό λέξεων που έχουν, με έναν μικρό περιορισμένο αριθμό κομματιών ήχου. Και έτσι, παρά τις διαφορές τους ως προς τους ήχους που χρησιμοποιούν, είναι κατά βάθος ίδιες. Δηλαδή έχουν τον ίδιο σχεδιασμό. Και αν διαφέρουν ως προς τους γλωσσικούς ήχους που χρησιμοποιούν, δεν διαφέρουν ως προς τις σημασίες που εκφράζουν. Γι' αυτό και μπορούμε να κάνουμε μεταφράσεις από γλώσσα σε γλώσσα, χωρίς να εμποδιζόμαστε -.από τις διαφορές των γλωσσικών ήχων (των φθόγγων που χρησιμοποιεί κάθε γλώσσα) και των συνδυασμών τους.
Το μεγάλο μυστικό τής γλώσσας λοιπόν είναι ότι, με έναν μικρό αριθμό ήχων (τους ονομάσαμε φθόγγους) δημιουργεί την μεγάλη ποικιλία των λέξεων που χρησιμοποιούμε κάθε μέρα. Και αυτή είναι η διαφορά μεταξύ ανθρώπων και ζώων. Αυτό είναι εύκολο να το καταλάβει κανείς, όπως έχουμε ήδη πει, αν σκεφτεί τα γράμματα τού αλφαβήτου. Με τα 24 γράμματα τού ελληνικού αλφαβήτου, που απεικονίζουν τους ήχους (τους φθόγγους) τής Ελληνικής γλώσσας, κατάγονται όλες αυτές οι λέξεις πού χρησιμοποιούμε καθημερινά για να μιλήσουμε για μάς και για τον κόσμο γύρω μας.
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΜΙΑΣ ΜΗΤΕΡΑΣ –ΓΛΩΣΣΑΣ.
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΠΟΛΥΠΛΟΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ
Το θέμα έχει απασχολήσει ανθρωπολόγους,γενετιστές, γλωσσολόγους και άλλους. Στο έργο του «Dans L'Homme des paroles» (Fayard, 1996), ο γάλλος Claude Hagège,απορρίπτει την ιδέα μιάς κοινής Γλώσσας. Δέχεται ότι, αντίθετα με την τρέχουσα άποψη,είναι πολύ πιθανό,ότι, ή άπειρη ποικιλότητα των ιδιωμάτων που υπάρχουν σήμερα, να μην οδηγεί σε μια αρχική μοναδική γλώσσα για ολόκληρη την ανθρωπότητα.Όπως χαρακτηριστικά έχει γραφεί,αν υπάρχει μοναδικότητα ,αυτή ευρίσκεται στην ικανότητα που έχουν οι άνθρωποι να ομιλούν,και όχι στην γλώσσα αυτή καθ΄ εαυτή.
Εν τούτοις ,η άποψη μιάς γλώσσας-μητέρας, έχει διατυπωθεί.Στο μεσαίωνα το δέχονταν.Για αρκετό διάστημα ως τέτοια γλώσσα,δέχονταν άλλοι την λατινική ,άλλοι την Ελληνική κλπ.Οι μουσουλμάνοι πίστευαν ότι, η γλώσσα αυτή ήταν η αραβική. Η αναζήτηση αυτής τής μητέρας-γλώσσας ,συνεχίστηκε και τον 19ο αιώνα, τόσο από γλωσσολόγους,όσο και από ειδικούς τής γενετικής των λαών.Μ΄ένα από τα πιο γνωστά βιβλία του , που δημοσιεύθηκε το 1994 ο αμερικανός Merritt Ruhlen ασχολούμενος με την καταγωγή τής γλώσσας,υποστηρίζει μια κοινή καταγωγή. Η μέθοδος τού Ruhlen συνίσταται στην εφαρμογή τής αποκληθείσας πολύπλευρης σύγκρισης, που είχε προτείνει ο αμερικανός γλωσσολόγος, Joseph Greenberg (1915-2001).Ο Ruhlen για να στηρίξει τις ομοιότητες, μεταξύ όλων των γλωσσών τού κόσμου,συνέκρινε 27 ορθογραφικές μορφές που συνεδύασε με φωνητικές μορφές. Κατά τον γλωσσολόγο αυτόν, υπήρξε μια μητέρα γλώσσα,που δημιουργήθηκε πριν από 50.000 χρόνια από σήμερα. Η πρώτη λέξη που θα είχε αρθρώσει ο άνθρωπος, θα ήταν η «τικ» (δάκτυλο) ή «άκουα» (νερό) , που βρίσκεται σε 32 οικογένειες γλωσσών και πρωτο-γλωσσών, ανεγνωρισμένων από τους γλωσσολόγους. Αλλά η άποψη αυτή,πυροδότησε πολλές αντιδράσεις.Και τούτο όχι μόνον γιατί είναι δυνατόν οι ομοιότητες πού ανίχνευσε ο Ruhlen να οφείλονται στην τύχη, αλλά και γιατί, τίθεται σε αμφιβολία η ικανότητα των ανθρώπων να τις διατηρήσουν επί δεκάδες χιλιάδες έτη.Επί πλέον τα στοιχεία που εντόπισε είναι τόσο λίγα που δεν επιτρέπουν γενικεύσεις.Παρόλα αυτά, αναγνωρίζεται και από επικριτές του,ότι, είναι πιθανόν όλες οι γλώσσες,να είχαν μια κοινή πηγή.Το συμπέρασμα πάντως παραμένει:Δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για τίποτε. Η καταγωγή των γλωσσών παραμένει για την επιστήμη ένα αίνιγμα.
Ανεξάρτητα και πέρα από την ύπαρξη τού αινίγματος αυτού και τις σχετικές διαφωνίες ως προς τη θεωρία τού Ruhlen είναι γενικώς αποδεκτό, ότι, η ικανότητα τού λόγου εγγράφηκε στον γενετικό κώδικα τού Homo habilis πριν περίπου 2,2 εκατομμύρια χρόνια ,τότε που η ικανότητά του να κατασκευάζει εργαλεία, μαρτυρεί μια μεγάλη νευρολογική οργάνωση στον ανθρώπινο οργανισμό, και ότι, αυτή η ικανότητα τής γλώσσας, χρησιμοποιήθηκε αργότερα,από τον Homo erectus,ή τουλάχιστον από τον Homo sapiens sapiens,όπως οι πιο συντηρητικοί υποστηρίζουν.Με την σημερινή τους μορφή οι γλώσσες, πρέπει να εμφανίστηκαν πριν από από 80.000 έως 60.000,έτη, στην ανατολική Αφρική ή την εγγύς Ανατολή. Ασφαλώς μένει να διερωτηθούμε,αν τότε μιλούσαν μια κοινή γλώσσα, (:θεωρία τής μονογέννησης).Μπορεί κανείς να υποθέσει,ότι, γλώσσες υπήρχαν πολύ πρίν από τη χρονολογία αυτή, και ότι, οι γλώσσες αυτές, αναπτύχθηκαν μετά τη διασπορά των διαφόρων ομάδων τού Homo sapiens (:Θεωρία τής πολυγέννησης). Όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, τα εργαλεία τής επιστήμης και τής συγκριτικής γλωσσολογίας,δεν μάς επιτρέπουν να διατυπώσουμε ασφαλή συμπεράσματα.
-Η εξήγηση τής Βίβλου,για την ύπαρξη μιάς αρχικής ενιαίας γλώσσας και την ύπαρξη στη συνέχεια πολλών γλωσσών ευρίσκεται στον μύθο(;) τού Πύργου τής Βαβέλ.(Γεν,ΙΑ στίχοι 1-9 « …δεύτε και καταβάντες συγχέωμεν αυτών εκεί την γλώσσαν ,ίνα μη ακούσωσι έκαστος την φωνήν τού πλησίον………… .δια τούτο εκλήθη το όνομα αυτής(:πόλεως)Συγχυσις……………» ενώ αρχικώς υπήρχε μόνον μία γλώσσα( Γεν.ΙΑ ,1 « Και ην πάσα η γή χείλος εν και φωνή μία πάσι») Η σύγχυση αυτή,κατά τη Βίβλο ,έρχεται ως τιμωρία,για την μη τήρηση των οδηγιών Τού Θεού.
- Καταλήγοντας,έχουμε πώς έχει σοβαρώς υποστηριχθεί,ότι,όπως έχουν οι μέχρι σήμερα γνώσεις μας,καμία γνωστή γλώσσα στο σύνολο τής Ιστορίας τού ανθρώπου,δεν μπορεί να θεωρηθεί,ως πρωταρχική.
-Από πλευράς δομής και ειδικώτερα βαθμού πολυπλοκότητας, η Suzette Elgin στο βιβλίο της « Τι είναι γλωσσολογία;»( What is Linguistics?) παρατηρεί, ότι, οι αρχαιότερες γλώσσες για τις οποίες έχουμε γραπτά κείμενα λ.χ η Σανσκριτική, είναι συχνά, πολυπλοκότερες στις μορφές γραμματικής, σε σχέση με πολλές σύγχρονες γλώσσες.Ο Lewis Thomas, διακεκριμμένος επιστήμονας, μεταξύ άλλων έχει πεί, ότι από την αρχή,η ανθρώπινη επικοινωνία, ήταν τρομερά πολύπλοκη,και ότι αυτή, μάς επιτρέπει όχι μόνον να επικοινωνούμε μεταξύ μας,αλλά και με τον σχεδιαστή τής γλώσσας.
ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ.
Είναι γνωστό ότι, υπάρχουν διαφορετικά μέρη του λόγου. Ένα μέρος μιας συνηθισμένης πρότασης είναι η λεκτική μονάδα (lexical word), η οποία αποτελείται από ουσιαστικά, ρήματα και επίθετα. Ένα σημαντικό ερώτημα του πεδίου - ίσως το σημαντικότερο για όσους σκέφτονται τυπικά ή στρουκτουραλιστικά - είναι, "Πώς η σημασία μιας πρότασης αναδύεται από τα μέρη της;"Πολλές όψεις του προβλήματος της σύνθεσης στις προτάσεις λύνονται από το γλωσσολογικό πεδίο της σύνταξης. Η φιλοσοφική σημασιολογία τείνει να εστιάζεται στην αρχή της συνθετικότητας (principle of compositionality) για να εξηγήσει τις σχέσεις μεταξύ μερών με σημασία και ολόκληρων προτάσεων, Η αρχή αυτή υποστηρίζει ότι, μια πρόταση μπορεί να γίνει κατανοητή με βάση τα μέρη της (δηλ., λέξεις, μορφήματα) και τη δομή της (δηλ., σύνταξη, λογική).Μια άποψη, από τον επιστήμονα της λογικής Άλφρεντ Τάρσκι, εξηγεί τα λεκτικά μέρη μιας πρότασης λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες ικανοποίησής τους. Αυτό γενικά σημαίνει ότι, λαμβάνεται η έκταση (extension) της λέξης - δηλαδή τα αντικείμενα που ορίζονται από μια συγκεκριμένη σημασία.Οι γλωσσολόγοι έχουν αναπτύξει τουλάχιστον δύο γενικές μεθόδους κατανόησης της σχέσης μεταξύ των μερών μιας γλωσσικής ακολουθίας, καθώς και του τρόπου με τον οποίο τοποθετούνται μαζί: συντακτικά και σημασιολογικά δένδρα. Τα συντακτικά δένδρα παίρνουν πληροφορία από τις λέξεις της πρότασης σύμφωνα με τη γραμματική που χρησιμοποιείται. Τα σημασιολογικά δένδρα εστιάζουν στο ρόλο της σημασίας των λέξεων και πώς αυτές οι σημασίες συνδυάζονται για να παρέχουν πληροφορίες για τη γέννηση των σημασιολογικών γεγονότων.
Η ΦΥΣΗ ΤΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ
Η απάντηση στο ερώτημα "Τί είναι σημασία;" δεν είναι εύκολη - με αυτή ασχολείται ένα μέρος της φιλοσοφίας της γλώσσας.Η θέση του Geoffrey Leech ήταν ότι, υπάρχουν δύο διαφορετικοί τύποι γλωσσολογικής σημασίας: η εννοιολογική (conceptual) και η συσχετιστική (associative). Για τον Leech, οι εννοιολογικές σημασίες μιας έκφρασης έχουν να κάνουν με τους ορισμούς των ίδιων των λέξεων και τα χαρακτηριστικά των ορισμών αυτών. Αυτό το είδος σημασίας χειρίζεται μέσω μιας τεχνικής που αποκαλείται ανάλυση σημασιολογικών χαρακτηριστικών (semantic feature analysis). Η εννοιολογική σημασία μιας έκφρασης απαραίτητα χρησιμοποιεί τον ορισμό της (που ονομάζεται και "connotation" ή "νόημα"/"ένταση"/"intension" στη βιβλιογραφία) και την έκτασή της ("extension", που ονομάζεται και "δήλωση" ή "denotation"). Η συσχετιστική σημασία μιας έκφρασης έχει να κάνει με τους ξεχωριστούς τρόπους με τους οποίους μπορεί κατανοήσει ο ομιλητής και οι οποίοι χωρίζονται σε έξι υποτύπους: connotative, collocative, social, affective, reflected και thematic.Γενικά, έχουν υπάρξει τουλάχιστον έξι διαφορετικές απόπειρες να εξηγηθεί η γλωσσολογική "σημασία" και για κάθε μια υπάρχει η αντίστοιχη βιβλιογραφία.Οι θεωρίες ιδεών της σημασίας (idea theories of meaning) συνήθως σχετίζονται με την βρετανική παράδοση του εμπειρισμού του Τζων Λοκ, του Τζωρτζ Μπέρκλεϋ και του Ντέιβιντ Χιουμ και υποστηρίζουν ότι οι σημασίες είναι αμιγώς νοητικά περιεχόμενα που προκαλούνται από α σήματα. Αν και αυτή η θεωρία έχει αρκετά προβλήματα, υπάρχει πάλι ενδιαφέρον για αυτήν μέσω του semantic internalism.Οι θεωρίες συνθηκών αληθείας (truth-conditional theories) θεωρούν ότι η σημασία είναι οι συνθήκες κάτω από τι οποίες μια έκφραση μπορεί να είναι αληθής ή ψευδής. Αυτή η παράδοση φτάνει μέχρι τον Φρέγκε και συνδέεται με ένα πλούσιο όγκο σύγχρονης δουλειάς με πρωτεργάτες φιλόσοφους όπως ο Άλφρεντ Τάρσκι και ο Donald Davidson.Η άποψη Use theorist θεωρεί ότι η σημασία σχετίζεται με τις δράσεις ομιλίας και με συγκεκριμένα εκφωνήματα (utterances), όχι με τις ίδιες τις εκφράσεις. Ο μεταγενέστερος Βιτγκενστάιν βοήθησε να εγκαινιαστεί η ιδέα της "σημασίας ως χρήσης" και μια άποψη της γλώσσας με βάση την κοινότητα. Ο Βιτγκενστάιν ενδιαφερόταν για τον τρόπο με τον οποίο οι κοινότητες χρησιμοποιούν τη γλώσσα και πόσο μπορεί αυτό να προχωρήσει. Συνδέεται επίσης με τον P.F. Strawson, τον John Searle, τον Robert Brandom, και άλλους.Οι αναφορικές θεωρίες της σημασίας (reference theories of meaning), γνωστές γενικά και ως semantic externalism, θεωρούν ότι η σημασία είναι ισοδύναμη με τα πράγματα στον κόσμο που πραγματικά συνδέονται με σημεία. Υπάρχουν δύο είδη της θεωρίας: κοινωνική (social) και περιβαλλοντική (environmental). Η πρώτη είναι στενά συδεδεμένη με τον Tyler Burge και η δεύτερη με τον Hilary Putnam, το Saul Kripke και άλλους.Το κίνημα του λογικού θετικισμού των αρχών του 20ου αιώνα συνδέθηκε με τις λεγόμενες Θεωρίες ορθότητας της σημασίας (Verificationist theories of meaning). Σύμφωνα με αυτές η σημασία μιας πρότασης είναι η μέθοδος της απόδειξης της ορθότητας ή της μη ορθότητάς της. Με αυτήν τη μορφή, η θέση τους εγκαταλείφθηκε μετά από την παραδοχή από μέρους των περισσότερων φιλοσόφων της θέσης Duhem-Quine (confirmation holism) μετά τη δημοσίευση του Two Dogmas of Empiricism του Quine.[21] Όμως, ο Michael Dummett έχει υποστηρίξει μια τροποποιημένη μορφή της ορθότητας (verificationism) από τη δεκαετία του 1970. Σε αυτήν την έκδοση, η κατανόηση (και άρα η σημασία) μιας πρότασης βασίζεται στην ικανότητα του ακροατή να αναγνωρίσει την παρουσίαση (μαθηματική, εμπειρική ή άλλη) της αλήθειας της πρότασης.Η πραγματιστική θεωρία της σημασίας (pragmatist theory of meaning) περιλαμβάνει κάθε θεωρία στην οποία η σημασία (ή κατανόηση) μιας πρότασης καθορίζεται από τις συνέπειες της εφαρμογής της. Ο Dummett αποδίδει μια τέτοια θεωρία της σημασίας στον Charles Sanders Peirce και σε άλλους Αμερικανούς πραγματιστές του πρώιμου 20ου αιώνα.Υπάρχουν επίσης άλλες θεωρίες που ασχολούνται με τη μη-γλωσσολογική σημασία (δηλ. η σημασία όπως μεταδίδεται από τη γλώσσα του σώματος, οι σημασίες ως συνέπειες, κλπ.)
- Οι θεωρίες της αναφοράς (theories of reference) ερευνούν τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρά η γλώσσα με τον κόσμο. Ο Γκότλομπ Φρέγκε υποστήριζε τη θεωρία αναφοράς μέσου (mediated reference theory). Ο Φρέγκε χώρισε το σημασιολογικό περιεχόμενο κάθε έκφρασης, συμπεριλαμβανομένων των προτάσεων, σε δύο μέρη: Το Sinn (συνήθως μεταφράζεται ως "νόημα") και το Bedeutung (εκτός άλλων μεταφράζεται και ως "σημασία", "δήλωση", "nominatum" και "αναφορά"). Το νόημα μιας πρότασης είναι η σκέψη που εκφράζει, η οποία είναι αφηρημένη, παγκόσμια και αντικειμενική. Το νόημα κάθε υπο-προτασιακής έκφρασης αποτελείται από τη συνεισφορά της στη σκέψη που εκφράζει η περιβάλλουσα πρότασή της.Το νόημα καθορίζει την αναφορά και είναι οι τρόποι (modes) της παρουσίασης των αντικειμένων στα οποία αναφέρονται οι εκφράσεις. Τα αναφερόμενα (referents) είναι τα αντικείμενα του κόσμου που ξεχωρίζονται από τις λέξεις. Κατά αυτόν τον τρόπο, τα αναφερόμενα των φράσεων "το άστρο του πρωινού" και "το άστρο του δειλινού" είναι τα ίδια, ο πλανήτης Αφροδίτη, αλλά αποτελούν δύο διαφορετικούς τρόπους παρουσίασης του ίδιου αντικειμένου και έχουν δύο διαφορετικά νοήματα. Τα νοήματα των προτάσεων είναι σκέψεις, ενώ τα αναφερόμενά τους είναι αληθοτιμές (αληθές ή ψευδές). Τα αναφερόμενα των προτάσεων που ενσωματώνονται σε αποδόσεις προτασιακής αντιμετώπισης (propositional attitude ascriptions) και σε άλλα αδιαφανή συμφραζόμενα είναι τα συνηθισμένα νοήματά τους.Ο John Stuart Mill πρότεινε μια διαφορετική ανάλυση της σχέσης μεταξύ της σημασίας και της αναφοράς. Για αυτόν, αν και υπάρχουν δύο τμήματα στους περισσότερους όρους μιας γλώσσας (υποδήλωση/connotation και δήλωση/denotation), τα κανονικά ονόματα όπως Μπιλ Κλίντον ή Τζον Χόντζμαν έχουν μόνο δήλωση. Επομένως η άποψη του Mill είναι αυτό που αποκαλείται σήμερα θεωρία άμεσης αναφοράς (direct reference theory).Ο Μπέρτραντ Ράσελ, σε μεταγενέστερα κείμενά του, και για λόγους που έχουν σχέση με τη αισθητηριακή θεωρία του (acquaintance theory) όσον αφορά την επιστημολογία, υποστήριζε ότι, οι μόνες άμεσα αναφορικές εκφράσεις είναι αυτές που αποκαλούσε "λογικά κανονικά ονόματα" ("logically proper names"). Τα λογικά κανονικά ονόματα είναι οι όροι όπως το εγώ, το τώρα, το εδώ και άλλα ενδεικτικά (indexicals). Θεωρούσε τα κανονικά ονόματα του παραπάνω τύπου "συντομογραφίες οριστικές περιγραφές" ("abbreviated definite descriptions"). Έτσι το Μπαράκ Ομπάμα μπορεί να είναι μια συντομογραφία της φράσης "ο τρέχων Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών και σύζυγος της Μισέλ Ομπάμα". Οι οριστικές περιγραφές είναι δηλωτικές φράσεις που αναλύονται από τον Ράσελ σε λογικές κατασκευές με υπαρξιακούς ποσοδείκτες. Το ότι, αυτές οι φράσεις δηλώνουν σημαίνει ότι υπάρχει κάποιο αντικείμενο που ικανοποιεί την περιγραφή. Όμως, αυτά τα αντικείμενα δεν πρέπει να θεωρείται ότι έχουν σημασία από μόνα τους, αλλά έχουν σημασία μόνο μέσα στην τυπική πρόταση (proposition) που εκφράζεται από τις προτάσεις των οποίων αποτελούν μέρη. Επομένως, κατά το Ράσελ, δεν είναι άμεσα αναφορικά με τον ίδιο τρόπο που είναι τα λογικά κανονικά ονόματα.Κατά την άποψη του Φρέγκε, κάθε αναφορική έκφραση έχει νόημα και αναφερόμενο. Η άποψη αυτή του "μέσου αναφοράς" ("mediated reference") έχει κάποια συγκεκριμένα θεωρητικά πλεονεκτήματα σε σχέση με αυτήν του Mill. Για παράδειγμα, τα συν-αναφορικά ονόματα, όπως τα Σάμουελ Κλέμενς και Μαρκ Τουαίην, δημιουργούν προβλήματα σε μια άμεσα αναφορική άποψη γιατί μπορεί κάποιος να ακούσει τη φράση "Ο Μαρκ Τουαίην είναι ο Σάμουελ Κλέμενς" και να εκπλαγεί - επομένως το γνωστικό τους περιεχόμενο μοιάζει διαφορετικό. Οι απόψεις του Mill έχουν επίσης πρόβλημα στο χειρισμό ονομάτων χωρίς αντικείμενα που να τα φέρουν. Η πρόταση "Ο Πήγασος είναι το φτερωτό άλογο της Ελληνικής μυθολογίας" μοιάζει να έχει πλήρη σημασία, ίσως ακόμα και να θεωρηθεί αληθής. Όμως, σύμφωνα με το Mill, ο "Πήγασος" δεν έχει νόημα γιατί δεν αναφέρεται σε κάτι και, ακολουθώντας την αρχή της συνθετικότητας, η πρόταση δεν είναι ούτε αληθής ούτε ψευδής και δεν έχει κάποια σημασία. Στη βιβλιογραφία έχουν εντοπιστεί και άλλες δυσκολίες.Παρά τις διαφορές μεταξύ Φρέγκε και Ράσελ, μαζί θεωρούνται συνήθως περιγραφιστές (descriptivists) όσον αφορά τα κανονικά ονόματα. Ο Saul Kripke στο έργο του Naming and Necessity άσκησε κριτική στον περιγραφισμό.Ο Kripke πρότεινε αυτό που έγινε γνωστό ως "το τροπικό επιχείρημα" ("the modal argument") ή "επιχείρημα αυστηρότητας" ("argument from rigidity"). Έστω το όνομα Αριστοτέλης και οι περιγραφές "ο μεγαλύτερος μαθητής του Πλάτωνα", "ο ιδρυτής της λογικής" και "ο δάσκαλος του Αλέξανδρου". Ο Αριστοτέλης προφανώς ικανοποιεί όλες τις περιγραφές (και πολλές άλλες που του αποδίδουμε συνήθως) αλλά δεν ισχύει απαραίτητα ότι αν ο Αριστοτέλης υπήρξε τότε αυτός ήταν κάποια ή όλες αυτές οι περιγραφές. Ο Αριστοτέλης μπορεί να έχει υπάρξει και να μην έχει κάνει ούτε ένα από τα πράγματα που τα αποδόθηκαν μεταγενέστερα. Μπορεί να υπήρξε και να μην έγινε γνωστός ή μπορεί να πέθανε σε μικρή ηλικία. Έστω ότι ο Αριστοτέλης συνδέθηκε από τη Μαρία με την περιγραφή "ο τελευταίος μεγάλος φιλόσοφος της αρχαιότητας" και ο (πραγματικός) Αριστοτέλης πέθανε στην παιδική του ηλικία. Τότε η περιγραφή της Μαρίας θα φαινόταν ότι δείχνει στον Πλάτωνα, κάτι που είναι εντελώς απρόσμενο. Επομένως τα ονόματα είναι αυστηροί περιγραφείς (rigid designators), σύμφωνα με τον Kripke, δηλαδή αναφέρονται στο ίδιο πράγμα σε κάθε πιθανό κόσμο που αυτό μπορεί να υπάρχει. Στο ίδιο έργο, ο Kripke διατύπωσε αρκετά άλλα επιχειρήματα σχετικά με τον περιγραφισμό των "Φρέγκε-Ράσελ".
ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΜΕΝΕΣ(ΕΠΙΝΟΗΜΕΝΕΣ) ΓΛΩΣΣΕΣ
ΓΛΩΣΣΙΚΟΣ ΜΙΝΙΜΑΛΙΣΜΟΣ
Θάλεγε κανείς,ότι, φυσική γλώσσα είναι εκείνη που μαθαίνει το παιδί μέχρι την ηλικία των 5 ετών.
Εκφεύγει από τους κύριους σκοπούς και στόχους τού πονήματος,να ασχοληθούμε με τις ¨κατασκευασμένες ή επινοημένες γλώσσες.και τον (γλωσσικό) μινιμαλισμό
Στην νευροφυσιολογία ,στην γλωσσολογία και στην φιλοσοφία τής γλώσσας,ως φυσική γλώσσα ή συνήθη γλώσσα, ονομάζουμε κάθε γλώσσα που εμφανίζεται χωρίς προμελέτη στον άνθρωπο, εκείνη που κάθε φυσιολογικό μικρό παιδί,είναι σε θέση να μάθει και που η ανάπτυξή της,εξαρτάται περισσότερο από την χρήση παρά από καθιερωμένους κανόνε.Παρόλο που οι ορισμοί αυτοί δεν γίνονται αποδεκτοί από όλους,μπορεί να υποστηριχθεί ότι, βασικώς για όλους, η φυσική γλώσσα διακρίνεται από την τεχνητή ή κατασκευασμένη γλώσσα(όπως η γλώσσα των υπολογιστών ,οι διεθνείς κατασκευασμένες βοηθητικές γλώσσες όπως η Esperanto και η Interlingua). Σε μια άκρως ελλιπή και υποτυπώδη αναφορά σε μη φυσικές γλώσσες, αναφέρουμε τη –μινιμαλιστική κατασκευασμένη γλώσσα Toki Pona που , στόχος της είναι να εκφράσει τα περισσότερα νοήματα με τα λιγότερα μέσα.Αποτελείται από 14 ήχους (a e i j k l m n o p s t u w) και 123 λέξεις. Επομένως για να σχηματίσει κάποιος πιο σύνθετα νοήματα θα πρέπει να αρχίσει να συνδυάζει λέξεις .Οι λέξεις όμως της γλώσσας αυτής είναι πολύσημες, οπότε οι συνδυασμοί των νοημάτων γίνονται πολλαπλοί για κάθε ζεύγος λέξεων.Όλες οι συλλαβές σ΄αυτήν την γλώσσα αποτελούνται από ένα σύμφωνο και ένα φωνήεν. Δεν υπάρχουν δίφθογγοι, διπλά σύμφωνα, διπλά φωνήεντα κλπ. Η γλώσσα είναι επίσης πολύ απλή στην δομή της και μπορεί να περιγραφεί με μια απλή λίστα δέκα κανόνων.
Το ρήμα είναι δεν υφίσταται . Οι προσωπικές αντωνυμίες δείχνουν το πρώτο, δεύτερο ή τρίτο πρόσωπο, όχι όμως το γένος και τον αριθμό. Επίσης δεν υπάρχουν άρθρα. Τα ρήματα δεν κλίνονται και δεν έχουν φωνή εγκλίσεις και διαθέσεις.
Υπάρχουν μόνο 5 χρώματα : μαύρο, άσπρο , κόκκινο, μπλε και κίτρινο. Τα άλλα χρώματα εκφράζονται ως συνδυασμοί των παραπάνω.
Ετσι η λέξη pona σημαίνει κάτι καλό , ευγενές, χρήσιμο. Ενώ toki σημαίνει την συνειδητή σκέψη στην μορφή της γλώσσας. Επομένως το toki pona σημαίνει τόσο την καλή γλώσσα (ή απλή γλώσσα) όσο και την θετική σκέψη.
Για παράδειγμα η λέξη mama σημαίνει τον γονιό, τον τροφό, τον πρόγονο και τον δημιουργό...
Έτσι αν πούμε mama mama σημαίνει τον παππού ή την γιαγιά. Η ίδια λέξη όμως μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σαν ρήμα που να δηλώνει την ενεργητική φροντίδα για κάτι.
mama e kasi σημαίνει φροντίζω τα φυτά.
Η ιδέα του μινιμαλισμού δείχνει ενδιαφέρουσα, αν και οι δυνατότητες της για έκφραση πολύπλοκων εννοιών με ακρίβεια φαίνεται αρχικά αρκετά περιορισμένη. Με τους κατάλληλους συνδυασμούς όμως, ίσως να είναι δυνατόν να εκφράσει κάποιος πολύ περισσότερα απ΄αυτά που νόμιζε αρχικά. Η πολυσημία των λέξεων της μπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση λόγω τής πολυσημίας των συνδυασμών.
Για την στοιχειώδη κατανόηση τού αμέσως παραπάνω θέματος , είναι χρήσιμη η παράθεση αποσπάσματος από την προσφώνηση τού καθηγητή Γ.Μπαμπινιώτη,κατά την τέλετή αναγόρευσης τού Noam Chomsky,ως επιτίμου διδάκτορα τού Πανεπιστημίου Αθηνών ,το 2004.
«…Oι έντονα διεπιστημονικές αναζητήσεις τού μεγάλου γλωσσολόγου τον έχουν οδηγήσει τελευταία στην αναζήτηση μιας ελαχιστοποιητικής προσέγγισης (μιας μινιμαλιστικής, όπως την λέει, προσέγγισης), με την έννοια της επισήμανσης των ελάχιστων, απλούστατων πυρηνικών σημασιακών συστατικών τής ανθρώπινης γλώσσας, μιας προσέγγισης που είναι συγχρόνως βελτιστοποιημένη και ιδιαίτερα οικονομική. Θα μπορούσαμε, με βιολογική ορολογία, να πούμε ότι, τα τελευταία χρόνια ο Chomsky αναζητεί τα «σημασιολογικά γονίδια» τής γλώσσας τού ανθρώπου σε συνδυασμό με τις γενικές γνωσιακές αρχές που επιτρέπουν τη δημιουργία άπειρων γλωσσικών συνδυασμών, ιεραρχικά δομημένων, αυτών που καθιστούν τη γλώσσα ικανή να δηλώνει όλες τις πολυποίκιλες, σύνθετες και απαιτητικές εκφραστικές ανάγκες τού ανθρώπου. Αυτός είναι ο ρόλος μιας Καθολικής Γραμματικής, όπως προσδιορίζεται από τον Chomsky σήμερα, μιας Γραμματικής που καλείται να καθορίσει μινιμαλιστικά τα ελάχιστα λεξιλογικά-εννοιολογικά στοιχεία και τις γενικές αρχές σύμφωνα με τις οποίες τα ελάχιστα αυτά στοιχεία συνδέονται με νοητικές λειτουργίες που διέπουν τη γλώσσα. Φυσικά, ο ίδιος ο Chomsky και πλήθος άλλων γλωσσολόγων έχουν δουλέψει από χρόνια, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, και έχουν παραγάγει χρήσιμα αναλυτικά εργαλεία και προϊόντα, τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν σε μια τέτοια μινιμαλιστική προσέγγιση. Εξάλλου, η σύλληψη ότι, οι γενικές αρχές που διέπουν την Καθολική Γραμματική τής γλώσσας μπορούν να συνεξετασθούν με σειρά παραμέτρων που εξειδικεύουν αυτές τις αρχές κατά γλώσσες, το πρότυπο δηλ. «γενικές αρχές τής γλώσσας και παραμετροποίηση των γενικών αρχών» εξηγεί πώς μπορεί να ερμηνευθεί και να λυθεί η συνύπαρξη καθολικών αρχών και διαφοροποίησης που παρατηρείται στις γλώσσες χωρίς να τρωθεί η θεωρητική βάση τής προσέγγισης.»
Η ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΣΗΜΕΡΑ ΓΛΩΣΣΩΝ
(σε εκατομμύρια κατοίκων)
Μάνταριν 845
Ισπανικά 329
Αγγλικά 328
Αραβικά 221
Ινδικά 182
Βεγγάλης. 181
Πορτογ. 178
Ρωσσικά 144
Ιαπωνικά 122
Γερμανικά. 90,3
Ο Α-Φ.Χρηστίδης διαφοροποιείται .Παραθέτουμε τα δικά του στοιχεία:
κινέζικα 885.000.000
ινδικά 371.000.000
αγγλικά 358.000.000
ισπανικά 266.000.000
αραβικά 200.000.000
πορτογαλικά 170.000.000
ρωσικά 170.000.000
ιαπωνικά 125.000.000
γερμανικά 98.000.000
( Ο στόχος τής παρουσίασης που επιχειρείται με το προκείμενο πόνημα ,ασφαλώς δεν επηρεάζεται από τις διαφορές αυτές. Άλλες είναι οι διαφορές που προβληματίζουν,και στις οποίες δεν είμαστε ικανοί να πάρουμε μια σίγουρη θέση.Απλώς (και κατά κανόνα) παραθέτουμε απόψεις).
-Σύμφωνα με δημοσίευμα στο φύλλο τής 19-5-2015 τής εφημερίδας τού Βόλου «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ» οι γλώσσες που μιλούνται από τους περισσότερους,είναι κατά σειρά,τα Κινεζικά(1.025.000.000 )τα Ισπανικά(500.000.000)τα Hindu-Urdu που μιλούνται αντίστοιχα στην Ινδία και το Πακιστάν ,αλλά λόγω τής πολύ στενής συγγένειάς τους,θεωρούνται ως μία γλώσσα,(490.000.000)τα Αγγλικά(450.000.000)τα Αραβικά(440.000.000) και τα Ρωσσικά(250.000.000) .
ΠΟΣΕΣ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ-ΠΟΣΕΣ ΘΑ ΔΙΑΤΗΡΗΘΟΥΝ-ΩΦΕΛΙΜΟΤΗΤΑ Η ΒΛΑΠΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΠΟΛΛΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ.
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ Η ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ ΓΛΩΣΣΩΝ.
Καταρχάς μια εκτίμηση τού ακριβούς αριθμού, των γλωσσών που σήμερα υπάρχουν, προυποθέτει τη διάκριση-διόλου εύκολη- μεταξύ γλώσσας και διαλέκτου. Ο γλωσσολόγος Max Weinreich είπε χαρακτηριστικώς,ότι, δεν υφίσταται καθαρή διάκριση μεταξύ γλώσσας και διαλέκτου,και χαριτολογώντας,αναφέρθηκε στη ρήση,ότι, γλώσσα είναι μια διάλεκτος με ναυτικό και στρατό!
Ο Ν.Ανδριώτης, δεν είναι τόσο απλουστευτικός.Ασχολούμενος( εν « Η Γλώσσα της Μακεδονίας,»ό.π. σελ.217) με το αν το ιδίωμα της γλώσσας των Σκοπίων συνιστά γλώσσσα γράφει «Αν για να ονομαστεί μια γλωσσική μορφή ιδιαίτερη γλώσσα και όχι διάλεκτος, ή ιδίωμα,πρέπει να παρουσιάζει ,σχετικά με άλλες γλωσσικιές μορφές, διαφορές όχι πιά τόσο μεγάλες,όσο είναι εκείνες που χωρίζουν την Εληνική λ.χ.ή από άλλες αδελφές της, Ινδοευρωπαικες γλώσσες, από την λατική λ.χ.ή την γερμανική αλλά διαφορές έστω μικρότερες, όπως εκείνες που χωρίζουν γλώσσες ιδαίτερα συγγενείς, λ.χ.την Γαλλική από την Ιταλική,ή την Γερμανική από την Σουηδική τότε το γλωσσικό ιδίωμα του κράτους των Σοπίων, δεν θα μπορούσε ποτέ να ονομαστεί, γλώσσα αυτοτελής.Μόνον αν αναθεωρήσει η Γλωσσολογία το περιεχόμενον του όρου γλώσσα και του δώσει την σημασία πολύ πιο μκρών διαφορών αναμεσα σε συγγενικές μορφές του λόγου τότε μόνο θα μπορουσε το σλαβικό ιδίωμα του κράτους των Σκοπίων να ονομαστεί γλώσσα»
Παρόλα αυτά,οι εκτιμήσεις κυμαίνονται μεταξύ 6.000 και 7.000 γλωσσών,ό,τι απέμεινε κατά τον ,αναφερόμενο από τον Ι.Ευαγγέλου, M.Krauss,(:εν «The world’s language in crisis»,1998) ότι, δηλαδή, από τις 140.000 γλώσσες,που μιλήθηκαν στον πλανήτη μας,μέχρι σήμερα,έμειναν περίπου 7.000. Οι γλώσσες εξαφανίζονται με την πάροδο τού χρόνου, δεδομένου ότι, οι ισχυρότερες από πλευράς σύνδεσης με ισχυρά οικονομικά συμφέροντα γλώσσες,κυριαρχούν επί των υπολοίπων,που έτσι «πεθαίνουν» και μάλιστα με επιταχυνόμενο ρυθμό,εξαιτίας τής παγκοσμοποίησης και τής νέο-αποικιοκρατίας. Η κοινή αντίληψη είναι ότι, μέχρι το τέλος τού 2100, ποσοστό 50-90% από τις γλώσσες που ομιλούνταν μέχρι το 2013 θα έχουν εξαφανισθεί.
Ο Φοίβος Παναγιωτίδης δέχεται(ό.π.σελ.113 επ.)ότι το2013 υπήρχαν 6.912 γλώσσες,
Υπάρχουν γνώμες κατά τις οποίες η εξαφάνιση των πολλών γλωσσών είναι ένα φυσικό φαινόμενο, που δεν θα πρέπει να εμποδισθεί και, ότι, αρκεί απλώς να διασωθούν,οι υπό εξαφάνιση γλώσσες, ως μουσειακά μνημεία για τους μεταγενέστερους. Μια μειοψηφία γλωσσολόγων προβάλλει το επιχείρημα ότι, θα ήταν καλύτερα για την ανθρωπότητα,αν αυτή υιοθετούσε μια μόνη γλώσσα, όπως την Εσπεράντο ή την αγγλική ,με την σκέψη ότι,τούτο θα διευκόλυνε την συνεννόηση μεταξύ των κρατών,θα προωθούσε την ειρήνη,και θα απέτρεπε τους πολέμους, πράγμα όμως που η ιστορική εμπειρία –ακόμη και η πρόσφατη-δεν έχει επιβεβαιώσει. Θα προσθέταμε ότι, έχει διαψεύσει.(πρβλ.πολέμους στη πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβία κλπ).
Εκείνοι που θέλουν την διατήρηση των γλωσσών προβάλλουν την άποψη ότι, η εξαφάνισή τους, βλάπτει,την πολιτισμική ποικιλομορφία,που είναι στοιχείο προόδου.(Κάτι ανάλογο με την χρησιμότητα τής διατήρησης τής βιοποικιλότητας στη φύση.) Αναφερόμενος ειδικώς στο ενδεχόμενο καθιερώσεως τής αγγλικής γλώσσας ως μοναδικής,ο άγγλος γλωσσολόγος David Crystal συγγραφέας τού βιβλίου «English as a global language » με δηλώσεις του στην εφημερίδα Guardian,λέγει « Αν συμβεί κάτι τέτοιο,θα είναι η μεγαλύτερη πνευματική καταστροφή, που γνώρισε ποτέ ο πλανήτης μας»,θέλοντας μ΄αυτό να καταδείξει, πώς η κυριαρχία και επικράτηση, στην επικοινωνία των ανθρώπων μιάς και μόνο γλώσσας, οποιασδήποτε ( πράγμα που προυποθέτει τον θάνατο όλων των άλλων γλωσσών), αποτελεί πολιτισμική,αξιακή, και πνευματική καταστροφή, ( Ι.Ευαγγέλου .ο.π.45 )
Υπάρχουν προγράμματα, που στοχεύουν στη διατήρηση των γλωσσών οι οποίες υπάρχουν σήμερα,με το να ενισχύουν τις υπάρχουσες,και με το να προάγουν τη μελέτη των γλωσσών των μειονοτήτων.
Από τις λίγες χιλιάδες διαφορετικές γλώσσες που έχουν αναγνωριστεί σε όλο τον πλανήτη, πολλές κινδυνεύουν να χαθούν για πάντα λόγω τής οικονομικής ανάπτυξης, όπως υποστηρίζει μια διεθνής ομάδα ερευνητών. Μέσα στην παγκοσμιοποίηση, εκτιμάται πώς μια γλώσσα εξαφανίζεται κάθε δύο εβδομάδες.
Όπως εκθέτει η Τατσούγια Αμάνο τού Πανεπιστημίου τού Κέμπριτζ, με σχετική δημοσίευσή της στην επιθεώρηση Proceedings of the Royal Society ,ελάχιστοι άνθρωποι γνωρίζουν για μειονοτικές γλώσσες όπως η έγιακ στην Αλάσκα, τής οποίας ο τελευταίος ομιλητής πέθανε το 2008, ή τα ουμπίκ στην Τουρκία, που εξαφανίστηκαν οριστικά το 1992,. Η Αμάνο είναι ζωολόγος που μελετά την εξαφάνιση ειδών σε παγκόσμιο επίπεδο, και είχε την περιέργεια να μάθει αν οι μεθοδολογίες που χρησιμοποιεί στο ερευνητικό πεδίο της μπορούν να εφαρμοστούν και στην γλωσσολογία.Η ομάδα της, αξιοποίησε δεδομένα από το Ethnologue, την πληρέστερη βάση δεδομένων για τις αναγνωρισμένες γλώσσες όλου του κόσμου, και εξέτασε πιθανούς συσχετισμούς ανάμεσα στην απώλεια γλωσσών και διάφορους παράγοντες όπως η γεωγραφία κάθε περιοχής και το ακαθάριστο εθνικό προϊόν κάθε χώρας.Από όλες τις παραμέτρους που εξετάστηκαν, η οικονομική ανάπτυξη παρουσίαζε τη στενότερη σχέση με την απώλεια γλωσσών.
Το φαινόμενο αφορά όλο τον κόσμο, φαίνεται όμως ότι, είναι εντονότερο στη Βόρεια Αμερική, την Αυστραλία και ορισμένες αναπτυσσόμενες περιοχές όπως η περιοχή των Ιμαλαΐων.
Η μελέτη δεν ασχολήθηκε με τον μηχανισμό μέσω του οποίου η ανάπτυξη επηρεάζει την πολυφωνία, ωστόσο η Δρ Αμάνο έχει μια ιδέα για το τι μπορεί να συμβαίνει.Γράφει: «Καθώς οι οικονομίες αναπτύσσονται, η πολιτική και εκπαιδευτική σφαίρα συχνά καταλήγουν να κυριαρχούνται από μία μόνο γλώσσα. Οι άνθρωποι αναγκάζονται να υιοθετήσουν την κυρίαρχη γλώσσα, αλλιώς κινδυνεύουν να μείνουν στο περιθώριο από οικονομική και πολιτική άποψη».
Για παράδειγμα, οικονομικοί λόγοι ανάγκασαν τους ιθαγενείς τής Αμερικής να εγκαταλείψουν τις μητρικές τους γλώσσες για χάρη των αγγλικών, ενώ για τον ίδιο λόγο εκατομμύρια Κινέζοι αναγκάστηκαν να υιοθετήσουν τη διάλεκτο των μανδαρίνων.
Πολλές ακόμα γλώσσες είναι αναπόφευκτο να εξαφανιστούν, σύμφωνα όμως με τη Δρ Αμάνο υπάρχει δυνατότητα παρέμβασης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι επιτυχημένες προσπάθειες τής Βρετανίας να διατηρήσει την γλώσσα τής Ουαλίας.
O Jared Diamond(ό.π.2 17) ως παράγοντα που έχει συμβάλει στην μαζική εξαφάνιση των γλωσσών, τοποθετεί και την άρση τής απομόνωσης των ανθρώπινων λαών, αναφέροντας ως παράδειγμα το ότι, ενώ στην Ευρώπη ομιλούνται σήμερα περίπου πενήντα γλώσσες,στην Νέα Γουινέα, που έχει το έν δέκατο τής έκτασης που έχει η Ευρώπη και πληθυσμό, το έν εκατοστό τού Ευρωπαικού,ομιλούνται εκατοντάδες,που δεν συγγενεύουν μεταξύ τους.
Δικτυακός τόπος τής Google προσπαθεί να σώσει τις γλώσσες που χάνονται
Η ΓΛΩΣΣΑ ΑΛΛΑΖΕΙ ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΧΑΛΑΕΙ.
ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΑΝΤΑΛΛΑΓΕΣ
Η γλώσσα, όπως όλα τα πράγματα, αλλάζει μέσα στον χρόνο. Η γλώσσα αλλάζει όπως το ρούχο, αλλά δεν χαλάει και δεν φθείρεται. Και δεν χαλάει, γιατί δεν παύει ποτέ να είναι(εκτός άλλων και) το εργαλείο με το οποίο επικοινωνούν οι άνθρωποι. Η γλώσσα περνάει από γενιά σε γενιά, από τη μάνα στο παιδί και από το παιδί στο δικό του παιδί, και έτσι συνεχίζει να κάνει τη δουλειά της. Μέσα στον χρόνο αλλάζουν οι ήχοι και χρησιμοποιούνται καινούργιες λέξεις για να μιλήσουμε για καινούργια πράγματα. Η λέξη υπολογιστής ή κομπιούτερ π.χ. χρησιμοποιείται για να ονομάσει ένα καινούργιο εργαλείο που δεν υπήρχε παλιά. Αντίθετα, η λέξη βοεβόδας, που σήμαινε έναν αξιωματούχο στην περίοδο τής Τουρκοκρατίας, ή η λέξη γαλέρα, που σήμαινε έναν παλιό τύπο καραβιού με πανιά, δεν χρησιμοποιούνται σήμερα, γιατί δεν υπάρχουν πια βοεβόδες και γαλέρες. Τις λέξεις αυτές τις χρησιμοποιούν μόνο αυτοί που ασχολούνται ειδικά με παλιότερες εποχές.
Και τις δύο αυτές λέξεις, βοεβόδας και γαλέρα, τις πήρε η ελληνική γλώσσα από άλλες γλώσσες, τις δανείστηκε. Αυτό γίνεται συνεχώς. Όλες οι γλώσσες δανείζουν η μία στην άλλη. Σήμερα στα ελληνικά υπάρχουν πολλές λέξεις που προέρχονται από τα αγγλικά: μπαρ, κομπιούτερ- από τα γαλλικά: ασανσέρ- από τα τουρκικά: καβγάς, μεράκι. Αλλά και οι γλώσσες αυτές έχουν με τη σειρά τους δανειστεί από τα ελληνικά. Το φαινόμενο τού δανεισμού είναι παλαιό. Oπως παρατηρεί ο Ιάσων Ευαγγέλου,( που παραπέμπει και στον Αθήναιο κατά τον οποίο στην ελληνιστική περίοδο,οι Ελληνες χρησιμοποιούσαν και λατινικές λέξεις,οι δε Αθηναίοι «μακεδόνιζαν») και οι Ελληνες και κατά την «αρχαιότητα»,αλλά και κατά την ελληνιστική περίοδο, δανείζονταν λέξεις , τις οποίες « εξελλήνισαν» και μερικές φορές τροποποίησαν τη σημασία τους.Ετσι λ.χ. η ,λέξη τύραννος,είναι λυδική και σημαίνει τον μη κληρονομικό βασιλέα,και με την έννοια αυτή, τη χρησιμοποιεί ο Σοφοκλής στον Οιδίποδα τύραννο.Οι λέξεις,παρασάγγες και σχοίνος που ήσαν μέτρα αποστάσεως, και οι λέξεις στάνδαι και αγγάροι , που σημαίνουν τον ταχυδρόμο,παράδεισος= κήπος, σανδάλιο,σατράπης,γάζα=θησαυρός, ήσαν περσικές,η λέξη Σάββατο= εβδόμη , εβραική,οι λέξεις καμήλα,πάπυρος,-απ΄όπου η γαλλική λέξη papier- σινδών βάιον, αιγυπτιακές,κ.ο.κ.Σε μερικές περιπτώσεις έχουμε το φαινόμενο τού αντιδανείου:Μια λέξη ελληνική, «εξάγεται» και μετά «επανεισάγεται» η ίδια, τροποιημένη.Η λέξη ντίσκο, που μάς φαίνεται αγγλική, προέρχεται από την ελληνική λέξη δίσκος (δισκοθήκη). Η λέξη anahtar (anaxtar) στα τουρκικά σημαίνει 'κλειδί' και βγαίνει από την ελληνική λέξη ανοιχτήρι.Η λέξη μπουτίκ,από το ελληνικό αποθήκη. Οι γλώσσες λοιπόν δεν έχουν σύνορα. Καθώς αλλάζει ο κόσμος γύρω μας, δανειζόμαστε από άλλες γλώσσες ή δανείζουμε σε άλλες γλώσσες, για να μπορέσουμε να μιλήσουμε για καινούργια πράγματα. Μπορούμε λοιπόν να καταλάβουμε γιατί η γλώσσα, σε αντίθεση με το ένδυμα που φοράμε, αλλάζει χωρίς να χαλάει. Προσαρμόζεται πάντα στις καινούργιες συνθήκες.
Μπορεί όμως κάποτε να χαθεί μια γλώσσα. Μια γλώσσα χάνεται, όταν δεν έχει πια ανθρώπους να τη μιλούν, δηλαδή δεν έχει ομιλητές.Σε άλλο σημείο εξηγούμε την αιτία τού φαινομένου αυτού.
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΑΙ ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑ
Οι φιλόσοφοι της γλώσσας έχουν προσπαθήσει να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα τής μετάφρασης και τής διερμηνείας. Στη δεκαετία τού 1950, ο W.V. Quine υποστήριξε ότι, η σημασία και η αναφορά δεν μπορούν να οριστούν, με βάση την αρχή τής radical translation. Στο Word and Object, ο Quine ζητά από τον αναγνώστη να φανταστεί μια κατάσταση στην οποία αντιμετωπίζει μια πρωτόγονη φυλή που δεν έχει μελετηθεί, και πρέπει να καταλάβει τι σημαίνουν αυτά που λένε ή οι χειρονομίες που κάνουν τα μέλη της. Αυτή είναι η κατάσταση τής radical translation.Ισχυρίστηκε ότι, σε μια τέτοια κατάσταση, είναι θεωρητικά αδύνατο να είναι κανείς απόλυτα βέβαιος για τη σημασία ή την αναφορά που κάποιος ομιλητής τής φυλής αποδίδει σε αυτό που λέει ή κάνει. Για παράδειγμα, αν ένας ομιλητής δει ένα λαγό και πει "gavagai", αναφέρεται σε ολόκληρο το λαγό, την ουρά του ή σε κάποιο προσωρινό τμήμα τού σώματός του; Το μόνο που μπορεί να γίνει είναι να μελετηθεί το εκφώνημα ως μέρος όλης τής γλωσσικής συμπεριφοράς τού ατόμου και να χρησιμοποιηθούν αυτές οι παρατηρήσεις για να ερμηνευθεί η σημασία όλων των άλλων εκφωνημάτων. Από αυτήν τη βάση, κάποιος μπορεί να δημιουργήσει ένα εγχειρίδιο μετάφρασης. Αλλά, επειδή η αναφορά δεν έχει οριστεί, θα υπάρχουν πολλά τέτοια εγχειρίδια, κανένα από τα οποία δεν είναι σωστότερο από τα άλλα. Για τον Quine, όπως και για τον Βίντγκενσταιν και τον Austin, η σημασία δεν είναι κάτι που αποδίδεται με μια απλή λέξη ή φράση, αλλά κάτι που, αν μπορεί να θεωρηθεί τελικά, μπορεί να θεωρηθεί μόνο σαν κάτι που αφορά ολόκληρη τη γλώσσα. Από αυτήν την ιδέα προκύπτει ο σημασιολογικός ολισμός (semantic holism).Εμπνευσμένος από τις συζητήσεις τού Quine, ο Donald Davidson προχώρησε την ιδέα τής radical translation στην ερμηνεία εκφωνημάτων και συμπεριφοράς μέσα σε μια γλωσσολογική κοινότητα και ονόμασε αυτήν την ιδέα radical interpretation. Πρότεινε κάθε σημασία που κάποιος απέδιδε σε μια πρόταση να ορίζεται μόνο από την απόδοση σε πολλές, ίσως όλες, τις βεβαιώσεις (assertions) του, όπως και τις νοητικές καταστάσεις και ιδιότητές του.
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΟΙ ΙΝΔΟΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ-Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ,ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΓΕΝΙΚΩΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΛΦΑΒΗΤΟΥ.
Το θέμα τής καταγωγής τής Ελληνικής Γλώσσας συνδέεται με το θέμα ύπαρξης Ινδοευρωπαικής γλώσσας και ύπαρξης Ινδοευρωπαικής φυλής.Κρατούσα άποψη είναι ότι,η Ελληνική Γλώσσα ανήκει στην μεγάλη οικογένεια των Ινδοευρωπαικών γλωσσών.Υπάρχει όμως και αντίθετη ,που την απορρίπτει ,καθώς και τον ισχυρισμό ότι ,υπήρξε Ινδοευρωπαική φυλή.
Αναλυτικώτερα:
1.- Η άποψη των Ινδοευρωπαικών γλωσσών.
Προεισαγωγικώς παραθέτουμε τη παρατηρήση-σκέψη του Θεοδ. Γιαννόπουλου(ό.π. σελ.62),ότι, όλες οι υποθέσεις και θεωρίες γύρω από το Ινδοευρωπαικό πρόβλημα δεν έχουν κατορθώσει να αποδείξουν την αποδεικτική ισχύ,γλωσσολογική και αρχαιολογική, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια ευρύτερη αποδοχή.
Μετά από την πρόταξη αυτή έχουμε:
Στις αρχές τού 19ου αιώνα οι Sir William Jones( Άγγλος δικαστής στις Ινδίες) και ο Γερμανός γλωσσολόγος Franz Bopp (1791- 1867) ενισχυθέντες και από άλλους,όπως ο Thomas Young ,διετύπωσαν την άποψη για την ύπαρξη τής ινδοευρωπαϊκής γλωσσικής οικογένειας,και πειό συγκεκριμένως , ότι, οι περισσότερες γλώσσες που μιλιούνται σήμερα στην Ευρώπη κατάγονται από μία και μοναδική μητρική γλώσσα,την Ινδοευρωπαική.Κατά την άποψη αυτή,στην γλωσσική αυτή οικογένεια που είναι η μεγαλύτερη γλωσσική οικογένεια στον κόσμο σήμερα, με τα μέλη της να αποτελούν την μητρική γλώσσα περισσότερων από 3 δισεκα τομμύρια ανθρώπων( με δεύτερη την σινοθιβετική)ανήκουν οι περισσότερες από τις γλωσσικές υπο-οικογένειες τής Ευρώπης όπως και πολλές γλώσσες τής Ασίας.Αφετηρία και βάση για την διατύπωση τής θεωρίας αυτής ήταν η παρατήρηση-διαπίστωση,τής ομοιότητας βασικών λέξεων στην σανσκριτική, αρχαία ελληνική, λατινική, γερμανική, αγγλική κ.ά. όπως πατέρας (σανσκ. pita, αρχ. ελλ. πατήρ, λατ. pater, γερμ. Vater, αγγλ. father), μητέρα (σανσκ. mata, αρχ. ελλ. μήτηρ, λατ. mater, γερμ. Mutter, αγγλ. mother), σπίτι (σανσκ. dáma-, αρχ. ελλ. δόμος, λατ. domus) άλογο (σανσκ. áśva-, αρχ. ελλ. ἵππος, λατ. equus) ,(διαπίστωση) που οδήγησε στην υπόθεση ότι, οι λέξεις αυτές έχουν κοινή ρίζα,πράγμα που με την σειρά του οδήγησε στην παραδοχή ότι, οι γλώσσες αυτές προέρχονται από μια κοινή πρωτογλώσσα, η οποία ονομάστηκε συμβατικώς Πρωτο ϊνδευρωπαϊκή (ΠΙΕ). Η δυνατότητα. τέτοιες ομοιότητες να οφείλονται σε δανεισμό μεταξύ γειτονικών γλωσσών αποκλείστηκε, διότι θεωρήθηκε απίθανο ένας λαός με ξεχωριστή γλώσσα να μην έχει δικές του λέξεις για τόσο βασικές έννοιες, αλλά να χρησιμοποιεί τις λέξεις άλλων γλωσσών.
Για να στηριχθεί η υπόθεση τής κοινής καταγωγής των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών, έπρεπε να καταδειχθεί ότι, οι αποκλίσεις από την κοινή ρίζα στις διάφορες γλώσσες οφείλονται σε αλλαγές που δεν έγιναν τυχαία, αλλά ακολουθώντας μια κανονικότητα (ξεχωριστή για κάθε γλώσσα). Έτσι διατυπώθηκαν νόμοι για τις φωνητικές μεταβολές (φωνητικοί νόμοι), οι οποίοι έχουν καθολική ισχύ και οι εξαιρέσεις των οποίων υπακούουν και αυτές με τη σειρά τους σε δικούς τους κανόνες. Παράδειγμα τέτοιων νόμων είναι οι νόμοι για την μετατόπιση συμφώνων στις γερμανικές γλώσσες. Με βάση αυτούς τους φωνητικούς νόμους και με βάση την μορφή που έλαβε η κοινή ρίζα στις διάφορες γλώσσες μπορεί να επανασυντεθεί ο αρχικός της τύπος και να υποτεθεί, με περισσότερη ή λιγότερη βεβαιότητα, ποιά μορφή είχε η κοινή λέξη στην πρωτογλώσσα. Επειδή η Πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ανάγεται σε βάθος χρόνου πριν την ανακάλυψη τής γραφής, θεωρείται απίθανο να βρεθούν γραπτά τεκμήριά της που να επιβεβαιώνουν ή να διαψεύδουν άμεσα τους επανασυντιθέμενους τύπους. Η ανακάλυψη όμως και η αποκρυπτογράφηση αρχαίων γλωσσών (όπως η Χεττιτική) και συστημάτων γραφής (όπως η Γραμμική Β') βοηθούν στην επιβεβαίωση ή διάψευση και χρονολόγηση των φωνητικών νόμων.
Η θεωρία τής Ινδοευρωπαικής γλώσσας έθεσε στην κοινότητα των γλωσσολόγων ορισμένα σημαντικά και δυσεπίλυτα ιστορικά προβλήματα: Πώς και πότε έγινε η διάσπαση και η διασπορά τής ενιαίας αυτής γλώσσας; Ποια ήταν η αρχική κοιτίδα τού λαού που την μιλούσε;
Από την σύγκριση λέξεων τού πρωτο-λεξιλογίου μπορούμε να υποθέσουμε για την χρονολογία που έγινε η διάσπαση και η διασπορά τής ενιαίας γλώσσας ή για την πιθανή αρχική κοιτίδα τού λαού που την μιλούσε. Λ.χ. το γεγονός ότι, η λέξη ayes-, που σημαίνει χαλκός, υπάρχει στο ινδοευρωπαϊκό πρωτο-λεξιλόγιο, ενώ δεν υπάρχει αντίστοιχη λέξη για το σίδηρο, μάς οδηγεί στο συμπέρασμα ότι, χρονολογικά η διάσπαση τής ινδοευρωπαϊκής ενότητας τοποθετείται πριν την εποχή τού σιδήρου. Επίσης, η λέξη θάλασσα δεν υπάρχει στο κοινό ινδοευρωπαϊκό λεξιλόγιο, οπότε –υποστηρίζεται από επιστήμονες ότι- αποκλείεται να αποτελεί η Μεσόγειος την αρχική κοιτίδα τής ινδοευρωπαϊκής γλώσσας(: υπάρχει και αντίθετη υπόθεση).
Η δημοφιλέστερη θεωρία, στην οποία θα αναφερθούμε και παρακάτω, είναι η υπόθεση Κουργκάν, σύμφωνα με την οποία η πρωτο-ινδοευρωπαϊκή γλώσσα ομιλούνταν από τον ομώνυμο χαλκολιθικό πολιτισμό τής στέπας (ίσως η στέπα των Κιργισίων, ανάμεσα στα Ουράλια όρη και την Κασπία Θάλασσα), την 5η χιλιετία π.Χ. στην περιοχή τής Κασπίας Θάλασσας. Για άλλους η πιθανή κοιτίδα τού ινδοευρωπαϊκού λαού θεωρείται το μεταίχμιο μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Ως εποχή τής τμηματικής διάσπασης θεωρείται το 5.000 π.Χ., ενώ ως κυριότεροι γλωσσικοί απόγονοι οι Ινδο-Ιρανοί, οι Χεττίτες και οι Αρμένιοι στην Ασία και στην Ευρώπη οι Έλληνες, οι Θρακο-Ιλλυριοί, οι Βαλτο-Σλάβοι, οι Τεύτονες, οι Ιταλοί και οι Κέλτες. Στην ινδοευρωπαϊκή οικογένεια ανήκουν σύγχρονες γλώσσες που ομιλούνται από τουλάχιστον 3 δισεκατομμύρια ανθρώπους, όπως η αγγλική, η γερμανική, η γαλλική, η πορτογαλική, η ισπανική, η ρωσική, η ιταλική, η ελληνική, η αρμενική, η κουρδική, η αλβανική, η περσική (ή φαρσί), η λιθουανική. Επίσης στην ινδοευρωπαϊκή οικογένεια ανήκουν και γλώσσες που δεν έχουν πια σύγχρονους ομιλητές, όπως η αρχαία ελληνική, η λατινική, η τοχαρική, η σανσκριτική, η χεττιτική.
Για την ινδοευρωπαϊκή οικογένεια γλωσσών ο J.I. Mallory λέγει: «Ενώ οι λεπτομέρειες είναι ακόμα θέμα πολεμικής, η ινδοευρωπαϊκή υπόθεση σίγουρα δεν είναι.Είναι η μόνη η οποία μπορεί πειστικά να εξηγήσει γιατί ο μισός κατά προσέγγιση πληθυσμός τής γης μιλά γλώσσες οι οποίες σαφώς σχετίζονται μεταξύ τους. Αυτό απαιτεί να υποθέσουμε ότι , κάποτε σε κάποιο μέρος τής Ευρασίας υπήρχε ένας πληθυσμός ο οποίος μιλούσε μια γλώσσα που ήταν ο άμεσος πρόγονος όλων εκείνων των γλωσσών τις οποίες αναγνωρίζουμε σήμερα ως ινδοευρωπαϊκές».
Ο Βρεταννός αρχαιολόγος Andrew Colin Renfrew, γνωστός εκτός άλλων για το έργο του, προσδιορισμού τής ηλικίας των απολιθωμάτων με τον ραδενεργό άνθρακα, υποστηρίζει ότι, η Πρωτο-Ινδοευρωπαική γλώσσα πρόγονος των Ινδοευρωπαικών γλωσσών ,πρωτοεμφανίστηκε περίπου πριν από 9.000 χρόνια στην Ανατολία,(: αντίθετη δηλαδή με την υπόθεση Κουργκάν, που τοποθετεί την πρωτοεμφάνιση αυτή,στην πριν από 6.000 χρόνια περίπου).
Πηγές για την έρευνα των ιστορικών αποτελούν οι γλωσσικές και οι αρχαιολογικές μαρτυρίες. Στις μεν πρώτες γίνεται σύγκριση των λέξεων τού «πρωτο-λεξιλογίου» προκειμένου να ελεγχθεί αν και από πότε κάποιες γλώσσες εμφανίζουν γενετική ενότητα. Από την άλλη πλευρά, η μελέτη των αρχαιολογικών μαρτυριών χρησιμοποιεί τις ορατές αλλαγές στον υλικό πολιτισμό για να φτάσει σε συμπεράσματα όπως ότι, η διασπορά ενός είδους προϊστορικής ταφής στη νότια Ρωσία ίσως υποδεικνύει μια ενδεχόμενη αρχική ινδοευρωπαϊκή κοιτίδα.
Υπάρχουν πολλές θεωρίες για την καταγωγή των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών που συγκρούονται, είναι αντίπαλες και προέρχονται από αμφιλεγόμενες γλωσσολογικές μελέτες( : για μερικούς, μερικές εξυπηρετούν σκοπιμότητες,ή είναι αποτέλεσμα επιπόλαιας μελέτης). Σε μια τόσο μακρινή εποχή δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για τίποτα, παρά μόνο να μελετάμε και να συγκρίνουμε αρχαιολογικά ευρήματα και να διατυπώνουμε υποθέσεις προσπαθώντας να τις επαληθεύσουμε.
Στην « Ιστορία τής Ελληνικής Γλώσσας» που εκδόθηκε από το Μορφωτικό Ιδρυμα τής Εθνικής Τράπεζας τής Ελλάδος »(επιμέλεια Μ.Ζ.Κοπιδάκη)αποτυπώνεται η άποψη πώς ο Ελλαδικός χώρος είχε φιλοξενήσει παλαιότερους λαούς που μιλούσαν τις δικές τους γλώσσες,όπως Φοίνικες Πελασγοί,κ.ά., ότι, η Ελληνική γλώσσα,ανήκει στην ινδοευρωπαική γλωσσική οικογένεια,ότι ,το λεξιλόγιο τής Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας,περιέχει σημαντικά στοιχεία ξένης προελεύσεως,που μπορούν να διακριθούν σε δυό κατηγορίες,μια ινδοευρωπαικής προελεύσεως,όπως οι λέξεις πύργος και τύμβος και μια άλλη που αφορά δάνεια από άγνωστες μεσογειακές ή ανατολικές γλώσσες,(έτσι και ο Θ.Γιαννόπουλος,όπ.37) ,όπως Κόρινθος και ,ότι-όπως παρατηρεί και ο J.Chadwick, το μόνον ασφαλές συμπέρασμα σχετικό με την μελέτη των τοπωνυμίων που συνιστά ένα δύσκολο εγχείρημα,είναι ότι, η ελληνική γλώσσα προήλθε από τον εμβολιασμό ενός ινδοευρωπαικού ιδιώματος σε ένα μη ελληνικό κλωνάρι,που μιλιόταν στην Ελλάδα πριν από τους Ελληνες,.(ό.π.σελ.22 επ.)
Ο Θ.Γιαννόπουλος δέχεται πώς η Ελληνική γλώσσα συνιστά από μόνη της ένα ανεξάρτητο κλάδο τής Ινδοερωπαικής οικογένειας γλωσσών και σε κάθε περίπτωση συγγενεύει μ΄αυτή,ότι ,υπάρχουν στοιχεία που υποδηλώνουν πως η γλωσσική συγγένεια μεταξύ Ευρώπης και Ινδοευρωπαικής περιοχής έχει αντιστοιχία και στον τομέα τής γενετικής, ότι, δεν μπορεί να θεωρηθεί η ελληνική γλώσσα ως μητέρα γλώσσα τής ινδοευρω παικής οικογένειας,ότι,κατά τον Drew η γλώσσα των πρώτων γεωργών τού ελλαδικού χώρου ήταν αμιγώς πρωτοανατολιακή(ο Θ.Γιαννόπουλος απορρίπτει πάντως την θεωρία γλώσσας –γεωργίας) που σε πορεία χιλιετιών δεν εξελίχθηκε σε ελληνική αλλά σε μια γλώσσα που είχε κοινή καταγωγή με τις ανατολιακές γλώσσες τής δεύτερης χιλιετίες π.Χ.ότι, οι ομάδες των πρώτων γεωργών που εγκαταστάθηκαν στον Ελλαδικό χώρο, άφησαν ένα γλωσσικό ίχνος,,ότι ,υπάρχει αμφισβήτηση αν οι πινακίδες τής Κνωσσού, είναι γραμμένες στην ελληνική γλώσσα,(ό.π.σελ.112) και ότι, η ελληνική γλώσσα έχει αποδειχθεί ως η αρχαιότερη καταγεγραμμένη γλώσσα τής ινδοευρωπαικής οικογένειας μετά την χεττιτική,και ότι,μαζί με την κινεζική, είναι η παλαιότερη καταγεγραμμένη γλώσσα στον κόσμο που ομιλείται συνεχώς μέχρι σήμερα(ό.π.σελ.124).
Ο Φοίβος Παναγιωτίδης (ό.π.σελ.93) δέχεται πώς η η ελληνική γλώσσα είναι πανάρχαια ότι η απαρχή της τοποθετείται στη μυκηναική εποχή.,(γύρω στον 15αι.π.Χ.) και ,ότι η μυκηναϊκή προέρχεται από μιά πρωτοελληνική ποικιλία ,της οποίας δεν έχουμε γραπτά μνημεία και η οποία με τη σειρά της προέρχεται από μιά δυτική διάλεκτο τής πρωτο-ινδοευρωπαικής γλώσσας.
Ο ειδικός σε θέματα προιστορίας Jean-Paul Demoule οι απόψεις τού οποίου,αποτυπώ νονται στο φύλλο τής 14 Δεκεμβίου 2014 τής γαλλικής εφημερίδας Nouvel Observateur, αποκρούει την άποψη-που αποκαλεί μύθο-για την ύπαρξη Ινδιευρωπαικής φυλής.
Αντιγράφουμε σχετικό δημοσιέυμα από την εφημερίδα αυτή.
«Μακρυνά ξαδέλφια τής σανσκριτικής γλώσσας,οι περισσότερες από τις Ευρωπαικές γλώσσες,είτε αυτές είναι γερμανικές ,σλαυικές ,ή λατινικές,ανήκουν στην μεγάλη ινδο-ευρωπαική οικογένεια,και αυτή η γλωσσική συγγένεια,αποδεικνύει ότι, όλοι οι λαοί,που μιλούν τις γλώσσες αυτές προέρχονται από τον ίδιο αρχικό λαό.Ιδού η δήθεν επιστημονική βεβαιότητα με την οποία ζεί η Δύση,εδώ και δυό αιώνες»
Μετά από έτη παθιασμένων ερευνών στις εργασίες των πιο εξεχόντων γλωσσολόγων, ο ειδικός για την νεολοθική εποχή Jean-Paul Demoule σ΄ένα βιβλίο του ασχολείται με την « κατεδάφιση» τής Θεωρίας αυτής.
Παραθέτουμε ένα απόσπασμα από μια σχετική συνέντευξη.
Ερώτηση: Στο τέλος των ερευνών σας,είσθε λοιπόν βέβαιος ότι ο Ινδο-ευρωπαικός λαός, δεν υπήρξε ποτέ;
Απάντηση: Η πραγματική ύπαρξη ενός τέτοιου «λαού» αρχικού, δεν μπορεί ν’αποδειχθεί,παρά μόνον από την αρχαιολογία.Θάπρεπε να παρατηρήσει συγκεκριμένως κανείς ,ξεκινώντας από μια περιοχή εκτός τής Ευρασίας,την προοδευτική διασπορά,προς διάφορες κατευθύνσεις,υλικών αντικειμένων συγκεκριμένης μορφής(αγγείων όπλων,εργαλείων,οικιών,τάφων κλπ)έως ότου να καταλήξει κανείς,στα εδάφη λαών γνωστών ιστορικώς και ομιλούντων ινδοευρωπικές γλώσσες. (Χεττίτες, Ινδοί, Πέρσες, Ελληνες, Ρωμαίοι,Κέλτες κλπ).Αυτή η « εστία καταγωγής» αναζητήθηκε παντού και το ολιγώτερο δώδεκα περιοχές,προτάθηκαν,από την Ινδία μέχρι τον Βόρειο Πόλο.Υποστηρίχθηκαν κυρίως τρείς: Η Βαλτική ,υπόθεση των εθνικιστών Γερμανών του 19ου αιώνα,(στα γερμανικά το Ινδο-ευρωπαίος, λέγεται Ινδογερμανός indo germanisch) που διεκδικείται πάντοτε από τις ¨ειδωλολατρικές ακροδεξιές, τού τύπου Νέα Δεξιά,αλλά τίποτε δεν το επιβεβαιώνει αρχαιολογικώς.
Η Τουρκία ,από την οποία ξεκίνησαν οι άποικοι που έφεραν στην Ευρώπη την γεωργία, και την κτηνοτροφία την τρίτη χιλιετία π.Χ.αλλά τίποτε δεν αποδεικνύει ότι μίλησαν ποτέ Ινδοευρωπαική γλώσσα,το αντίθετο.
Τέλος οι στέππες τής Ουκρανίας και τής νότιας Ρωσσίας, υπόθεση που προτάθηκε εδώ και περισσότερο από 200 χρόνια, αλλά που δεν ανταποκρίνεται στα δεδομένα τής αρχαιολογίας. Πρέπει λοιπόν να εγκαταλείφθεί το παλαιό και απλουστευτικό μοντέλο εισβολών από ένα μοναδικό σημείο .
Ερώτηση :Γιατί κατά την άποψή σας επινοήθηκε ο μύθος αυτός;
Απάντηση: Η Χριστιανική Ευρώπη βρίσκεται από την εποχή του Μεσαίωνα σε μια σχιζοφρενιστική κατάσταση.Οπως κάθε ανθρώπινη κοινωνία είχε έναν μύθο για την καταγωγή της.Αλλά την είχε από τους Εβραίους,τους μόνους μη Χριστιανούς που ζούσαν στην ήπειρο αυτή, που συμβόλιζαν το παραδοξο τού΄Αλλου και που γίνονταν ο αποδιοπομπαίος τράγος στην παραμικρή κρίση. Η συγγένεια αυτή,που στην αρχή έγινε δεκτή από διαίσθηση,συστηματοποιήθηκε κατά τα τέλη τού18ου αιώνα,με την ανακάλυψη ,την σανσκριτικής ,τής αρχαίας Γλώσσας τής Ινδίας,εξ ού και ο όρος «Ινδο-ευρωπαίος»Η Ινδία και η αρχαία της σοφία,κατέστησαν τότε για μια περίοδο,η εναλλακτική λύση στην Βίβλο και στην Ιερή Γή,προτού οι Ευρωπαίοι σοφοί ξαναφέρουν προς την Ευρώπη,το υποθέμενο λίκνο των γλωσσών τους.Τον 20ον αιώνα ,εκτός αυτών,θα προσθέσουν μια άλλη ¨φυλή»πρωταρχική και είναι στο μοντέλο αυτό,που ως μεγενθυτικό φακό θ’ αναφερθεί ο ναζισμός με όλες τις συνέπειές του.
Ερώτηση :Πρέπει λοιπόν να εγκαταλείψουμε πλήρως την ιδέα ότι ,οι γλώσσες που λέγαμε ότι ανήκουν στην ¨Ινδο-ευρωπαική οικογένεια είναι ξαδέλφια;
Απάντηση: Όχι,αυτή η γλωσσική οικογένεια υφίσταται ,με την έννοια ότι, οι γλώσσες τους,βρίσκονται πειό κοντά η μία με την άλλη παρά με γλώσσες άλλων οικογενειών. Εκείνο που κατηγορείται είναι το παραδοσιακό μοντέλο,εκείνο ενός γενεαλογικού δένδρου,μιάς μοναδικής αρχικής γλώσσας, από την οποία θα προήρχοντο όλες οι σημερινές Ινδο-ευρωπαικές γλώσσες. Πρέπει κανείς να σκεφθεί τις διαρκείς αλληεπιδράσεις επί χιλιετίες, πολύπλοκες δικτυώσεις στην περιορισμένη έκταση τής Ευρώπης, ένα μοντέλο πιο ενδιαφέρον και πιο διεγερτικό. »
Σημειώνουμε ότι ο Γ.Μπαμπινιώτης αναφερόμενος στην Ινδο-ευρωπαική γλώσσα την αποκαλεί υποθετική γλώσσα.
2.-Ειδικώτερα για την Ελληνική γλώσσα.
Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν διάφορους μύθους για το ποιός δημιούργησε το πρώτο αλφάβητο: Η Αθηνά, ο Προμηθέας, ο Ορφέας, οι Μούσες, ο Κέκροπας, ο Σίσυφος, ο Φοίνιξ και η κόρη του Ακταίωνα. Πηγαίνοντας πίσω στη γραπτή παράδοση, βρίσκουμε διάφορες αναφορές περί τού πως πίστευαν οι αρχαίοι ότι, εξελίχθηκε το αλφάβητο. Σύμφωνα με τον Ρωμαίο Πλίνιο, ο Επιγένης υπεστήριζε ότι, η γραφή ήταν γνωστή στους Ασσύριους 720.000 χρόνια πριν από την εποχή του. Κατά τον Πλάτωνα, οι Αιγύπτιοι δέχτηκαν τη γραφή ως δώρο τού θεού Θωθ (αντίστοιχο τού Ελληνικού Ερμή), ο οποίος εδημιούργησε τα γράμματα τού αλφαβήτου. Ο Αντικλείδης ισχυριζόταν επίσης την ανακάλυψη τού αλφάβητου από τους Αιγύπτιους, και συγκεκριμένα από κάποιον ονόματι Μένων που έδρασε δεκαπέντε χρόνια πρό τού Φορωνέα, γιού τού Ίναχου. Ο Θεόκριτος λέει ότι, τα γράμματα τα δίδαξε στους γεροντότερους ο Λίνος, ενώ ο Διόδωρος και ο Ηρόδοτος λένε ότι, τα γράμματα τα έφερε από την Φοινίκη ο Κάδμος,όπως σε άλλλο σημείο εκτενέσερα γράφουμε.(Ως τα ονόματα των Καδμείων και των Φοινίων το πρώτο κατά τον Σακελλαρίου θα μπορούσε να ετυμολογηθεί από το ρήμα κέκαδμαι ή κέκασμαι δηλαδή εξέχω – λάμπω και το δευτερο από το επίθετο φοινός που σημαίνει βαθυκόκκινος) Ο Πυθόδωρος λέγει ότι , ο Δαναός έφερε τα γράμματα, πριν από τον Κάδμο, από τη Φοινίκη. Άλλοι ότι, ο Κάδμος από τη Μίλητο επινόησε το ελληνικό αλφάβητο, ενώ κάποιοι άλλοι ισχυρίζονται ότι ,αυτός επινόησε μόνον τα γράμματα Θ, Φ και Χ. και ότι ,οι τρεις Μοίρες δημιούργησαν τα γράμματα Α, Β, Η, Τ, Ι και Υ. Ο Σιμωνίδης λένε ότι, πρόσθεσε τα γράμματα Ζ, Ξ, Θ, Φ, Χ, Ε, Ο, Υ, Η και Ω στο ελληνικό αλφάβητο. Ο Επίχαρμος λένε ότι,ανακάλυψε τα γράμματα Π, Ζ, Ξ, Ψ, Θ, Φ και Χ. Άλλοι μύθοι λένε ότι, τα γράμματα «έπεσαν» από τον ουρανό στην «πόλη τού Φοίνικα» κοντά στην Έφεσο, ενώ ο Δοσιάδης ισχυρίζεται ότι, τα ανακάλυψαν οι κάτοικοι τής αρχαίας Κρήτης. Μερικοί αρχαίοι σχολιαστές λένε ότι, η γραφή ήταν γνωστή στους αρχαίους Έλληνες από την εποχή τού Βελλεροφόντη, ίσως και ενωρίτερα, αφού αυτός μετέφερε μια επιστολή τού Πρωτέα στον βασιλιά τής Λυδίας. Αλλοι τέλος διατυπώνουν τον ισχυρισμό ότι , την εποχή τού Ομήρου η γραφή στην αρχαία Ελλάδα ήταν ακόμη άγνωστη.
Από το λεξικό Liddell- Scott αντιγράφουμε « Ο Κάδμος λέγεται ότι, ήνεγκεν εκ Φοινίκης το παλαιόν Ελληνικόν αλφάβητον εκ δεκαέξ γραμμάτων,οπόθεν ταύτα εκλήθησαν Καδμήια ή φοινικήια γράμματα…ταύτα βραδύτερον ηυξήθησαν τη προσθήκη άλλων οκτώ γραμμάτων ,καλουμένων Ιωνικών η,ω,θ,χ,ζ,ξ,ψ,»
Ο Ν. Ανδριώτης («Ιστορία τής ελληνικής γλώσσας», Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών)γράφει:
« Η γλώσσα αποτέλεσε καθοριστικό παράγοντα για την ιστορική πορεία τού ελληνικού έθνους. Η γλωσσική ιδιομορφία ήταν ο συνεκτικός δεσμός, με τον οποίο οι αρχαίοι Έλληνες αναγνωρίζονταν αναμεταξύ τους στην Ελλάδα, αλλά και στις απομακρυσμένες αποικίες τους. Εξάλλου, η λέξη «βάρβαρος» είχε αρχικά μόνο γλωσσική σημασία και αναφέρονταν στις ακατανόητες γι' αυτούς γλώσσες που μιλούσαν τα άλλα έθνη(:υπάρχει και αντίθετη ετυμολογική εξήγηση κατά την οποία στη γλώσσα των Σουμερίων, το βάρβαρος σημαίνει «ξένος») Οι Έλληνες δεν δημιούργησαν την γλώσσα τους από το μηδέν, αλλά την κληρονόμησαν από τους προγόνους τους, τους Πρωτοέλληνες, οι οποίοι ήταν ένα από τα πολλά τμήματα στα οποία διασπάστηκαν οι ακόμα πιο μακρινοί πρόγονοι, οι Ινδοευρω παίοι. Το ινδοευρωπαϊκό τμήμα, από το οποίο προέκυψαν οι Έλληνες, χρειάστηκε τουλάχιστον 2.500 χρόνια για να φθάσει από την κοιτίδα του ως τον γεωγραφικό χώρο τής Ελλάδας. Σ' αυτό το τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα προστέθηκαν στην γλώσσα νεωτερισμοί, οι οποίοι έκαναν να διαφέρει η πρωτοελληνική από τις άλλες αδελφές γλώσσες των υπόλοιπων ινδοευρωπαϊκών λαών. Η πρωτοελληνική γλώσσα, η οποία τοποθετείται πριν το 1600 π.Χ., είναι η αρχαιότερη μορφή τής ελληνικής γλώσσας, μετά την διαφοροποίησή της από την πρώτη Ινδοευρωπαϊκή και πριν την διαίρεσή της στις μετέπειτα ελληνικές διαλέκτους (αττική-ιωνική, δωρική, μυκηναϊκή, κλπ). Η διαφορετική εξέλιξη καθεμιάς από τις ινδοευρωπαϊκές διαλέκτους, με το πέρασμα των χιλιετιών, είχε ως αποτέλεσμα να αποκλίνουν η μια από την άλλη σε τέτοιο βαθμό, ώστε η αρχική τους συγγένεια να μπορεί να διαπιστωθεί μόνο από τους συγκριτικούς γλωσσολόγους.
Η κάθοδος των Ελλήνων στον ελλαδικό χώρο έγινε κατά κύματα, από τον 20ο έως τον 12ο αιώνα π.Χ. Η ελληνική γλώσσα δέχθηκε την πρώτη ισχυρή επίδραση από τις γλώσσες που μιλούσαν οι προκάτοχοι των Ελλήνων στη χώρα αυτή, οι οποίοι έχουν ονομαστεί Προέλληνες. Οι προελληνικές λέξεις που ενσωματώθηκαν στο λεξιλόγιο αφορούσαν χαρακτηριστικά μεσογειακού πολιτισμού, ονόματα φυτών και ζώων, καθώς και ονόματα αντικειμένων και θεσμών που οι Έλληνες τα συνάντησαν για πρώτη φορά. Τα 9/10 των αρχαίων ελληνικών τοπωνυμίων, ονόματα νησιών, πόλεων, ποταμών, βουνών, είναι προελληνικής καταγωγής και δεν έχουν κανένα σημασιολογικό αντίκρυσμα στην ελληνική γλώσσα. Λέξεις που χρησιμοποιούμε κατά κόρον στην καθομιλουμένη και θεωρούμε αναμφισβήτητα ελληνικές, προέρχονται πιθανότατα από μια εποχή προγενέστερη τής εγκατάστασης των Ελλλήνων στη βαλκανική χερσόνησο.
Παραδείγματα τοπωνυμίων είναι τα παρακάτω: Κόρινθος, Λάρισα, Ιλισσός, Υμηττός, Τίρυνς, Παρνασσός, Λυκαβηττός, Μήθυμνα, Ρέθυμνα, Μυκήναι, Αθήναι, καθώς και τα ονόματα όλων σχεδόν των νησιών, όπως: Λήμνος, Λέσβος, Σάμος, Θάσος, Κρήτη, Ίμβρος, Ζάκυνθος, Σκύρος, Νάξος, Κάρπαθος, Τένεδος, Χίος, Κάσος. Την ίδια προέλευση φαίνεται ότι, έχουν ονόματα φυτών, όπως: υάκινθος, ασφόδελος, κυπάρισσος, νάρκισσος, δάφνη, σύκον, ρόδον, ορίγανος, όλυνθος, τερέβινθος, τέρμινθος, πίσος, μίνθη, αλλά και ζώων, κυρίως ψαριών, όπως: γαλέος, κολίας, σπάρος, χάννη, ορφώς, κωβίος, σκόμβρος, αθερίνη. Υπολείμματα τής γλώσσας των Προελλήνων φαίνεται πως έχουν και οι φυσιογνωστικοί όροι, λέξεις με έννοιες πολιτισμού, καθώς και ονόματα θεών και μυθικών προσώπων, για παράδειγμα: ζέφυρος, θάλασσα, άναξ, βασιλεύς, ειρήνη, ξίφος, μέγαρον, σάλπιγξ, Αθηνά, Άρτεμις, Ήφαιστος, Ερμής, Αφροδίτη, Πήγασος, Τιτάν, Γίγας.
Η γλωσσική και εθνολογική αφομοίωση των Προελλήνων από τους Έλληνες έγινε με πολύ αργούς ρυθμούς. Φαίνεται ότι, μέχρι τον 5ο αι. π.Χ. ζούσαν σε απόμερα σημεία τής Ελλάδας, όπως την Κρήτη, την Λήμνο, την Ίμβρο και αλλού, αλλόγλωσσοι Προέλληνες. Σ' αυτό το γλωσσικό μίγμα που επικρατούσε σε πολλές περιοχές τής Ελλάδας την εποχή αυτή, μέχρι την επικράτηση τής ελληνικής, αναφέρονται και οι στίχοι τής Οδύσσειας για την Κρήτη:
... εν δ' άνθρωποι
πολλοί, απειρέσιοι, και εννήκοντα πόληες.
Άλλη δ' άλλων γλώσσα, μεμιγμένη εν μεν Αχαιοί
εν δ' Ετεόκρητες μεγαλήτορες, εν δε Κύδωνες
Δωριέες τε τριχάικες, διοί τε Πελασγοί.»
Αργότερα, μετά την αφομοίωση των προελληνικών στοιχείων, η ελληνική γλώσσα δέχθηκε επιρροές και από τις γλώσσες των ανατολικών λαών. Για παράδειγμα, σημιτική προέλευση έχουν λέξεις όπως: βίβλος, λίβανος, αρραβών, κύμινον, μύρρα, φύκος, περιστερά, αιγυπτιακή προέλευση έχουν λέξεις όπως: έβενος, όασις, οθόνη, νίτρον, ενώ περσική οι λέξεις: σατρά πης, παράδεισος, ακινάκης, αναξυρίς, παρασάγγες.
O Γ.Μπαμπινιώτης, θεωρεί την ελληνική γλώσσα ως δεύτερη κατά σειράν Ινδοευρωπαική,μετά τη χεττιτική δέχεται ,ότι, η ιστορία της αρχίζει γύρω στα 1.400 π.Χ. με τις πινακίδες τής Κνωσσού,γραμμένες στην Γραμμική Γραφή Β,ότι, κοιτί δα των Ινδοευρωπαίων, ενώ αρχικώς, ως τέτοια εθεωρείτο η Ασία, στους νεότερους χρόνους,τελευταίως ενισχύθηκε η άποψη,ότι, τέτοια είναι η Ευρώπη,και συγκεκριμένως η περιοχή μεταξύ Βαλτικής και Ευξείνου Πόντου,και ότι,η εισαγωγή τού ελληνικού αλφαβήτου, τοποθετείται γύρω στον 8ο αιώνα.
Ο Ιωάννης Κ. Προμπόνας καθηγητής τής Φιλοσοφικής Σχολής τού Πανεπιστημίου Αθηνών γράφει ως προς την καταγωγή τής ελληνικής γλώσσας :(Άρδην τ. 52)
«Η ελληνική, μια από τις πέντε χιλιάδες περίπου γλώσσες που μιλιούνται σήμερα στον κόσμο, κατέχει ένα μοναδικό χαρακτηριστικό. Είναι η μόνη ζωντανή γλώσσα τής οποίας μπορεί κανείς να παρακολουθήσει την εξέλιξη επί τριανταεπτά αιώνες. Από την άποψη αυτή, η Ελληνική νικά την Αιγυπτιακή (η οποία γραπτώς μαρτυρείται για περισσότερο χρονικό διάστημα αλλά είναι γλωσσικά νεκρή) και την Κινεζική, που είναι και αυτή ζωντανή αλλά τα αρχαιότερά της κείμενα είναι κατά τι νεότερα από τον 16ο π.Χ. αιώνα. Η διαπίστωση ανήκει στους διαπρεπείς γλωσσολόγους Humbert, Risch, και Duhoux και θεωρείται είναι ορθή.
Το αρχαιότερο γραπτό μνημείο τής ελληνικής γλώσσας είναι μια σχεδόν κυκλική κροκάλη που κυριολεκτικά μπορείς να την κρατήσεις μες στην παλάμη σου: οι διαστάσεις της είναι 4,9 εκ. επί 4,08 εκ., πάχους 1,62 εκ. και το βάρος της 48 γρ. Βρέθηκε από την αρχαιολόγο Πολυξένη Αραπογιάννη το 1994 στη θέση Αγριελίτσες τής Κοινότητας Καυκανιάς, 7 χλμ προς Β. τής Ολυμπίας, και δημοσιεύτηκε την επόμενη χρονιά στα Πρακτικά τής Ακαδημίας Αθηνών, (τ. 70, σσ. 251- 254) αλλά και αλλού (βλ. Αραπογιάννη 1995). Πάνω στο «βότσαλο τής Καυκανιάς» διαβάζεται, μεταξύ άλλων, το ανθρωπωνύμιο Χάροy γραμμένο σε Γραμμική γραφή Β. Το όνομα μαρτυρείται και στην Ιλιάδα τού Ομήρου και ετυμολογικά σημαίνει «αυτός που έχει χαρούμενη όψη».
Τα υπόλοιπα κείμενα που είναι γραμμένα σε Γραμμική γραφή Β, στην πρώτη ελληνική γραφή, χρονολογούνται στον 15ο–13ο π.Χ. αιώνα, και είναι χαραγμένα πάνω σε πήλινες πινακίδες ή ζωγραφισμένα πάνω σε αγγεία (αμφορείς) και βρέθηκαν στα μυκηναϊκά ανάκτορα τής Κνωσού, τής Πύλου, των Μυκηνών, τής Τίρυνθας, των Θηβών και ακόμη στα Χανιά. Χάρη στην αποκρυπτογράφηση τής Γραμμικής γραφής Β, το 1952, από τον Άγγλο αρχιτέκτονα M.Ventris και τον συμπατριώτη του ελληνιστή J. Chadwick τα αρχαιότερα γραπτά μνημεία τής ελληνικής γλώσσας δεν είναι πια τα ομηρικά έπη αλλά τα μυκηναϊκά κείμενα. Και μολονότι το περιεχόμενό τους είναι λογιστικό και διοικητικό, μας διδάσκουν πολλά, πρώτιστα για την ιστορία τής γλώσσας μας. Από τη μελέτη των κειμένων αυτών συνάγεται με βεβαιότητα ότι, στα μυκηναϊκά χρόνια η ελληνική γλώσσα είναι πλήρως διαμορφωμένη και πλουσιότατη: απαντούν σ’ αυτά πλείστοι τεχνικοί όροι (βλ. Σαλή-Αξιώτη) και η σύνταξη δεν είναι μόνο παρατακτική. Είναι χαρακτηριστική η ακόλουθη πρόταση: ὅ Fίδε Φύγεβρις, ὅτε Fάναξ θῆκε ΑὐγὴFαν δαμοκόρον (: αυτό είδε ο Φύγεβρις, όταν ο ανώτατος άρχοντας τοποθέτησε τον Αυγεία φροντιστή του Δήμου). Καθώς τώρα η γλώσσα ανήκει στα πολιτιστικά φαινόμενα «μακράς διαρκείας», είναι αυτονόητο ότι, η ελληνική δεν διαμορφώθηκε μέσα σε λίγους αιώνες. Διαμορφώθηκε πολλούς αιώνες πριν από τον 17ο π.Χ. αιώνα, στον οποίον χρονολογείται το «βότσαλο τής Καυκανιάς». Εκείνο όμως που ενδιαφέρει περισσότερο είναι τούτο: στα μυκηναϊκά κείμενα απαντούν πλείστες λέξεις που επιβιώνουν στη σημερινή ελληνική . Παραθέτω μερικά παραδείγματα ξεκινώντας από τα κύρια ονόματα, ανθρωπωνύμια και τοπωνύμια. Πρώτα πρώτα δυο γυναικεία ονόματα, που συμβαίνει μάλιστα να έχουν παγκόσμια διάδοση, τα Αλεξάνδρα και Θεοδώρα. Απαντούν σε μια πινακίδα των Μυκηνών. Το τοπωνύμιο Θήβαι διαβάζεται σε πινακίδες των Μυκηνών και των Θηβών. Το όνομα έχει επιβιώσει ως τις μέρες μας μέσω τής προφορικής παράδοσης με τον τύπο Φήβα (για την τροπή της συλλαβής –Θη σε –Φη πβ. φηκάρι από το θηκάρι, φηλιάζω από το θηλιάζω κλπ). Βλακωδώς, οι Νεοέλληνες λόγιοι το γνήσιο Φήβα τής λαϊκής παράδοσης, που ξεκινάει χωρίς διακοπή από τα μυκηναϊκά, τουλάχιστον, χρόνια, αντικαταστήσαμε με το ψεύτικο Θήβα, που έχει λόγια προέλευση, δεν μαρτυρεί, επομένως, την συνέχεια τής γλωσσικής και εθνικής μας παράδοσης. Το τοπωνύμιο Τύλισος διαβάζεται σε πινακίδες τής Κνωσού. Το όνομα με τον ίδιο ακριβώς τύπο έχει επιβιώσει ως τις μέρες μας στην Κρήτη.
Μερικά παραδείγματα από τα προσηγορικά: Αγρός (η λέξη επιβιώνει ως τοπωνύμιο σε πολλούς τόπους), Ανεμος, Αργυρος, δεσμός, δῶρα (ονομ. πληθ.), θεός, κύπελλα (ονομ. πληθ.), ξίφος, ὄρος (η λέξη επιβιώνει ως τοπωνύμιο σε πολλούς τόπους), πέδιλα (ονομ. πληθ.), κύμινον, μέλι, σέλινον, σκέλος, τέμενος (η λέξη έχει επιβιώσει ως τοπωνύμιο), φάρμακον, φεάλα (με τον τύπο φιάλα επιβιώνει η λέξη στην Μεσσηνία), χαλκός, χρυσός.
Μερικά παραδείγματα από τα επίθετα: ἐλεύθερος, ἐρυθρός, ἱερός, ἄγριος, κακός, λεπτός, λευκός, ξανθός, παλαιός, πολύς.
Μερικά παραδείγματα από τα ρήματα: δέχομαι, ἔχω, καίω, λείπω, ὀφείλω, φέρω.
Μυκηναϊκό είναι και το: ἕνεκα
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η επιβίωση στη σημερινή Ελληνική όχι μόνο λεξιλογικών αλλά και μορφολογικών μυκηναϊκών στοιχείων. Ιδού μερικά παραδείγματα:
1) ονόματα θηλυκά σε -τρια, δηλωτικά επαγγέλματος, όπως ασκήτρια, ῥάπτρια κ.λ.π. Το ῥάπτρια μάλιστα απαντά με συνίζηση, δηλαδή ως ῥάπτρja. Πβ. νεοελληνικά ἀνυφάντρα, θερίστρα, μαζώχτρα, μαθήτρια αλλά και μαθήτρα, πλουμίστρα, ράφτρα, τραγουδίστρια κλπ.
2) ονόματα ουδέτερα σε -τρον, δηλωτικά οργάνων, όπως πύραυστρον (=μασιά). Πβ. ελληνικό ζύμωτρον, ξύστρο, σήμαντρο, σκιάχτρο κλπ.
3) ονόματα σύνθετα σε -φόρος, όπως κλαFιφόρος (=κλειδούχος). Πβ. πληθώρα νεοελληνικών συνθέτων σε -φόρος, όπως νεροφόρος κλπ.
Επομένως, με βάση τις γραπτές μαρτυρίες, οι ρίζες τής νέας Ελληνικής πηγαίνουν πίσω στα μυκηναϊκά χρόνια.
Από πού όμως κατάγεται η αρχαία ελληνική γλώσσα που γραπτώς μαρτυρείται από τον 17ο αιώνα ως σήμερα;
Η Ελληνική γλώσσα δεν είναι «ανάδελφη». Είναι μέλος τής μεγάλης οικογένειας των Ινδοευρωπαϊκών γλωσσών.
Αυτό σημαίνει ότι, παρουσιάζει φωνητικές, μορφολογικές, λεξιλογικές και συντακτικές αντιστοιχίες με πολλές άλλες γλώσσες που κατάγονται από την Ινδοευρωπαϊκή μητέρα γλώσσα. Οι γλώσσες αυτές είναι οι εξής: Ελληνική, Ιταλική, Γερμανική, Κελτική, Αλβανική, Θρακική, οι Βαλτοσλαβικές γλώσσες, Ινδοϊρανική, Χεττιτική, Αρμενική, και Τοχαρική. Δηλαδή, από την ινδοευρωπαϊκή μητέρα γλώσσα κατάγονται σχεδόν όλες οι γλώσσες τής Ευρώπης (πλην τής Βασκικής, Ουγγρικής, Φινλανδικής και Τουρκικής) και ακόμη μερικές τής Ασίας, η Αρμενική, η Ιρανική, η Ινδική, η Χεττιτική και η Τοχαρική.
Πρέπει όμως να τονισθεί ότι, η Ινδοευρωπαϊκή μητέρα γλώσσα δεν είναι γλώσσα μαρτυρημένη αλλά επανασυνθεμένη με βάση την συγκριτική μέθοδο. Η σύγκριση αυτή βασίζεται σε γλωσσικούς νόμους (π.χ. στην Ινδική, τα φωνήεντα α, ο, e συγχωνεύτηκαν σε α. Η θεωρία για την Ινδοευρωπαϊκή μητέρα γλώσσα ξεκίνησε το 1786 από τον Άγγλο δικαστή στις Ινδίες Sir William Jones και από τον Γερμανό γλωσσολόγο Franz Bopp (1791- 1867) και ενισχύθηκε στη συνέχεια από άλλους.
Ιδού μερικά παραδείγματα χαρακτηριστικά τής συγγένειας των Ινδοευρωπαϊκών γλωσσών.
1) Οι αριθμοί 2,3,7,8,9 στην Ελληνική, Ινδική και Λατινική·
Ελληνική Ινδική Λατινική Ιαπωνική
δύο dνa duo futatsu
τρεῖς trayas trēs mittsu
ἑπτὰ sapta septem nanatsu
ὀκτώ asta octo yattsu
ἐννέα nava novem kokonotsu
Οι αριθμοί 2,3,7,8,9 στην Ιαπωνική, η οποία δεν είναι Ινδοευρωπαϊκή γλώσσα, δηλώνονται με εντελώς διαφορετικές λέξεις.
2) Η λέξη ὄνομα στην Ελληνική, Ινδική, Λατινική, Γερμανική και Αρμενική είναι αντίστοιχα:ὄνομα nama nomen namen anum
Οι ποικίλοι αυτοί τύποι επήγασαν από αρχικό ινδοευρωπαϊκό nŏmn.
3) Η λέξη καρδιά στην Ελληνική, Λατινική, Λιθουανική, Σλαβική, Αγγλική, Γερμανική είναι αντίστοιχα:
καρδιά cor,cordis širdis srŭdice heart Herz
Οι ποικίλοι αυτοί τύποι επήγασαν από αρχικό ινδοευρωπαϊκό *krd.
4) To γ΄ ενικό του ρήματος εἰμί στη Ελληνική, Ινδική, Λατινική, Γερμανική, Ρωσσική είναι αντίστοιχα:
ἐστί astί est ist jestĭ
Οι ποικίλοι αυτοί τύποι επήγασαν από αρχικό ινδοευρωπαϊκό *esti
Φυσικά, οι φωνητικές, μορφολογικές, συντακτικές και λεξιλογικές αντιστοιχίες ανάμεσα στην Ελληνική και σε άλλες Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες αφθονούν και είναι αυτές που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι, υπήρξε μια αρχική μητέρα γλώσσα, η καλούμενη Ινδοευρωπαϊκή. Από αυτήν κατάγονται οι διάφορες Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες.
Οι γλωσσολόγοι έχουν διαπιστώσει ότι, η Αρχαία Ελληνική συγγένευε προπάντων με την Ινδοϊρανική (16 ισόγλωσσες) και κατά δεύτερο λόγο με την Αρμενική (10 ισόγλωσσες). Για την Αρμενική αρχαίες γραπτές πηγές δεν έχουμε. Έχουμε όμως και για την Ελληνική και για την Ινδοϊρανική. Εάν τώρα συγκρίνουμε την μυκηναϊκή Ελληνική από τη μια με την νέα Ελληνική και από την άλλη με την Ινδοϊρανική, θα διαπιστώσουμε ότι, η μυκηναϊκή Ελληνική είναι πολύ πιο κοντά στην νέα Ελληνική από την οποία απέχει περίπου τρεισήμισυ χιλιετίες.
Ο παρατιθέμενος πίνακας είναι χαρακτηριστικός.
Μυκ. Ελληνική Νέα ελληνική ινδικη
ἀγρός ἀγρός ajras
δεξιFός δεξιός dáksinah
ἐρυθρός ἐρυθρός rudhiráh
ζεῦγος ζεῦγος yoktá
ἱερός ἱερός isiram
λείπω λείπω rίnákti
λευκός λευκός rocáh
μήν μήνας mās
νέFος νέος/νιός návah
πατήρ πατέρας pitā
φέρω φέρω/φέρνω bhárāmί
Η μυκηναϊκή Ελληνική λοιπόν είναι πολύ πιο κοντά στην νέα Ελληνική από ό,τι στην Ινδοϊρανική. Η διαπίστωση αυτή υποδεικνύει ότι, το χρονικό διάστημα που χωρίζει την αρχαία Ελληνική και την Ινδοϊρανική από την Ινδοευρωπαϊκή μητέρα γλώσσα θα είναι μεγαλύτερο από τρεισήμισυ χιλιετίες, από το διάστημα δηλαδή που χωρίζει τη μυκηναϊκή Ελληνική από την νέα Ελληνική. Οι σημαντικές διαφορές, που παρουσιάζουν η αρχαία Ελληνική και η Ινδοϊρανική ήδη τον 15ο π.Χ. αιώνα, προϋποθέτουν παρέλευση χιλιετιών από τη χρονική στιγμή τής απόσπασής τους από την Ινδοευρωπαϊκή μητέρα γλώσσα. Εάν η Ελληνική και η Ινδοϊρανική είχαν αποσπασθεί από την Ινδοευρωπαϊκή μητέρα γλώσσα τρεισήμισυ περίπου χιλιετίες πριν από το 1500 π.Χ., οι δύο αυτές γλώσσες θα παρουσίαζαν συγγένεια ανάλογη με αυτήν που παρουσιάζει η μυκηναϊκή Ελληνική και η νέα Ελληνική, που απέχουν μεταξύ τους τρεισήμισυ χιλιετίες. Αυτό σημαίνει ότι, Ελληνική και Ινδοϊρανική θα αποσπάσθηκαν από την Ινδοευρωπαϊκή μητέρα γλώσσα πολύ πριν από το 5.000 π.Χ. Στο ίδιο συμπέρασμα οδηγεί και η συγκριτική μελέτη τής Ελληνικής με την Χεττιτική, τής οποίας τα γραπτά μνημεία χρονολογούνται στον 17ο-16ο αιώνα π.Χ.
Με βάση όλα τα παραπάνω, η γραπτή παράδοση τής Ελληνικής γλώσσας αρχίζει από τον 17ο π.Χ. αιώνα και η προφορική της τουλάχιστον από το 6.000 π.Χ.
Το συμπέρασμα αυτό, που βασίζεται σε γλωσσικά δεδομένα, δεν απέχει πολύ από το συμπέρασμα τού διακεκριμένου Άγγλου αρχαιολόγου και προϊστοριολόγου Colin Renfrew, ο οποίος πρόσφατα υπεστήριξε ότι, η Ελληνική γλώσσα άρχισε να διαμορφώνεται στην ελληνική χερσόνησο γύρω στο 6.500 π.Χ. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι η γνώμη τού ίδιου σοφού ότι, οι διαδοχικοί πολιτισμοί τού ελληνικού χώρου είναι προϊόντα τοπικών ανελίξεων. Η κοινώς κρατούσα επιστημονική γνώμη ότι, η ελληνική γλώσσα διαμορφώθηκε ανάμεσα στο 2100 με 1900 π.Χ. χρειάζεται αναθεώρηση.
Κοινή επίσης είναι η γνώμη ότι, οι Ινδοευρωπαίοι που εγκαταστάθηκαν σ’ αυτήν εδώ τη γωνιά τής γης με το προνομιούχο κλίμα, αυτοί που στα ιστορικά χρόνια ονομάζονται Έλληνες, συνάντησαν άλλους λαούς. Οι παλαιότεροι αυτοί κάτοικοι ονομάζονται «Προέλληνες» και η γλώσσα που μιλούσαν «Προελληνική».
Τα τελευταία χρόνια οι «Προέλληνες» διακρίνονται σε «Προέλληνες Ινδοευρωπαίους» και σε «Προέλληνες μη Ινδοευρωπαίους». Δηλαδή γίνεται λόγος για «Προέλληνες» παλαιότερους και νεότερους.
Πρέπει όμως να παρατηρηθεί και να υπογραμμισθεί ότι, λέξεις ή κατηγορίες λέξεων που μέχρι πριν λίγα χρόνια χαρακτηρίζονταν ως «προελληνικές» αποδείχτηκε στη συνέχεια ότι ,είναι γνήσιες ελληνικές. Π.χ. η συνηθέστατη αρχαία ελληνική κατάληξη –ευς (βασιλεύς κ.λπ) απέδειξε ο Perpillou ότι ,έχει ελληνική και όχι προελληνική καταγωγή. Το κύριο όνομα Ἀχιλ(λ)εύς έχει πειστικά αποδειχτεί ότι παράγεται από τις λέξεις Αχος (=λύπη, θλίψη) και λαός (=πολεμική ομάδα): έτσι ονομάστηκε ο πρωταγωνιστής τής Ιλιάδας γιατί με την μήνιν του (=τον θυμό του) προκάλεσε θλίψη στους άλλους πολεμιστές. Ελληνική και όχι προελληνική καταγωγή έχει και το θεωνύμιο Απόλλων (που μαρτυρείται τώρα στα μηκηναϊκά κείμενα με τον τύπο Ἀπέλλων), όπως έδειξε ο Heubeck (βλ. Συντομογραφίες). Ελληνικό και όχι προελληνικό είναι και το μέγαρον (βλ. Ruijgh).
Κατά τη γνώμη μου, η θεωρία περί «Προελλήνων Ινδοευρωπαίων» αλλά, ενδεχομένως, και η θεωρία περί «Προελλήνων μη Ινδοευρωπαίων» χρειάζεται επανεξέταση και αναθεώρηση. Μήπως η καλούμενη «Προελληνική» δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια πρωϊμότατη φάση της Ελληνικής; Την αφορμή για μια τέτοια σκέψη δίνει, σε μένα τουλάχιστον, η εξελικτική πορεία τής ελληνικής γλώσσας με βάση την μακραίωνη γραπτή της παράδοση.
Όσο και αν εκ πρώτης όψεως φαίνεται παράδοξο, η νέα ελληνική διδάσκει πόσο πρέπει να αποφεύγουμε να χαρακτηρίζουμε ως «προελληνικές» λέξεις τής αρχαίας ελληνικής των οποίων αγνοείται η ετυμολογία. Γιατί ενδέχεται οι λέξεις αυτές να είναι πανάρχαιες ελληνικές, τις οποίες αδυνατούμε να ετυμολογήσουμε, επειδή βυθίζονται σε μέγα βάθος χρόνου και έχουν πλήρως συσκοτισθεί, καθώς η σημασία των μορφολογικών στοιχείων από τα οποία απαρτίστηκαν έχει λησμονηθεί. Διδασκαλικό είναι, νομίζω, το ακόλουθο παράδειγμα. Στη νέα ελληνική (κυρίως στα νησιά τού Αιγαίου) απαντά μια σειρά τοπωνυμίων που λήγουν σε -οῦντα, -ούντας π.χ. Ἀλιμοῦντα (ἡ) στην Κάρπαθο και στη Χάλκη, Ἀμιθοῦντα (ἡ) στη Χίο, Δαφνοῦντα (ἡ) στην Άνδρο, Ἐλαιοῦντα (ἡ) στη Χίο, Ἐρεικοῦντα (ἡ) στη Χίο, Κυπεροῦντα (ἡ) στην Κύπρο, Μακοῦντα (ἡ) στην Κύπρο, Μαλοῦντα (ἡ) στην Κύπρο, Μαραθοῦντα (ἡ) στην Κύπρο και στη Σύμη, Μερικοῦντα (ἡ) στη Χίο, Πιπεροῦντα (ἡ) στην Κύπρο, Πισπιλοῦντα (ἡ) στη Χίο, Σαμακοῦντα (ἡ) στη Ρόδο, Σκαμνιοῦντα (ἡ) στη Λέσβο, Σπαρτοῦντα (ἡ) στην Κέα, Σ(υ)κοῦντα (ἡ) στη Λέσβο και στη Χίο, Σχινοῦντα (ἡ) νησάκι κοντά στη Φωκίδα, Σκινούντας (ὁ) στην Αστυπάλαια, Φαγοῦντα (ἡ) στη Σύμη, Φτεροῦντα (ἡ) στη Λέσβο κ.λπ. (βλ. Κίγκα 177-181). Εκτός από τα τοπωνύμια απαντά και το προσηγορικό παχοῦντα (ἡ) στη Γαύδο και σημαίνει είδος φαγητού (βλ. Γ. Χατζηδάκις, Γλωσσ. Ερ. Α΄ 108-109 και Β΄ 484). Η κατάληξη -οῦντα, καθώς δεν είναι παραγωγική σήμερα, είναι εντελώς ακατανόητη στους μη ειδικούς. Οι ειδικοί βέβαια γνωρίζουν την προέλευσή της. Γιατί όμως; Γιατί τα προστάδιά της μαρτυρούνται γραπτώς στη μυκηναϊκή και ομηρική ελληνική: -Fεις, γενική -Fεντος> -όFεις, γενική -όFεντος > -όεις, γενική -όεντος > -οῦς, γενική -οῦντος με αιτιατική -οῦντα απόπου νέα ονομαστική -ούντας (αρσενικό) και -οῦντα (θηλυκό). Η σημερινή λοιπόν κατάληξη -οῦντα, -ούντας μάς είναι κατανοητή, γιατί μπορούμε να παρακολουθήσουμε την εξελικτική της πορεία. Ας σημειωθεί ότι, και η κατάληξη –όεις στην κλασική εποχή είχε χάσει την παραγωγικότητά της. Ήδη στον Όμηρο ο πόλεμος χαρακτηρίζεται πολύδακρυς, υποκατάστατο τού αρχαιπρεπέστερου δακρυόεις «γεμάτος δάκρυα».
Και από τα γνωστά μεταβαίνουμε τώρα στα άγνωστα. Το τοπωνύμιο Κόρινθος γίνεται κοινώς παραδεκτό ότι, είναι προελληνικό. Είμαστε βέβαιοι ότι η κατάληξη –ινθος είναι προελληνική; Μήπως έχουμε να κάνουμε με ένα μορφολογικό απολίθωμα τής Ελληνικής, τού οποίου τη σημασία αδυνατούμε να ανιχνεύσουμε ελλείψει παλαιοτέρων γραπτών μαρτυριών; Έστω όμως ότι, η άγνωστης προέλευσης κατάληξη –ινθος είναι προελληνική. Το τοπωνύμιο Κόρινθος είναι υποχρεωτικό να χαρακτηρισθεί προελληνικό; Και πάλι η νέα ελληνική μπορεί να μας βοηθήσει. Σ’ αυτήν απαντά πληθώρα λέξεων που έχουν σχηματισθεί με την κατάληξη –τζής π.χ. βιολιτζής, γανωτζής, καταφερτζής, παλιατζής, πλακατζής, ταξιτζής, ψιλικατζής κ.λπ κ.λπ. Η κατάληξη –τζης αναμφισβήτητα έχει τουρκική προέλευση (<-ci). Οι παραπάνω όμως λέξεις είναι τουρκικές; Τουρκική προέλευση έχει και η κατάληξη –λίκι (<-lικ). Οι λέξεις όμως αρχονταλίκι, βουλευτιλίκι και ακόμη αντριλίκι, αρχηγιλίκι, γοητιλίκι κ.λπ. είναι τουρκικές;
Επανερχόμαστε στο Κόρινθος. Ανεξάρτητα από την καταγωγή τής κατάληξης –ινθος, το τοπωνύμιο είναι προελληνικό ή ελληνικό; Όποιος γνωρίζει ότι, αρχικά Κόρινθος ονομαζόταν όχι η γνωστή πόλη αλλά ο τεράστιος πέτρινος στρογγυλός όγκος που δεσπόζει τής περιοχής, δύσκολα θα αρνηθεί να σχετίσει το τοπωνύμιο με τις αρχαίες ελληνικές λέξεις κόρυς, -θος (ήδη στα μυκηναϊκά) «περικεφαλαία», κόρυδος, κορυδαλός (το γνωστό πτηνό με το χαρακτηριστικό λοφίο), κορόνη «ρόπαλο με σιδερένιο περίβλημα στο ένα άκρο», Κόρυμβος «κορυφή», κορυφή κλπ. Το τοπωνύμιο, λοιπόν, Κόρινθος δεν είναι προελληνικό αλλά παμπάλαιο ελληνικό, σχηματισμένο από τη ρίζα κορ- «στρογγυλός, αυτός που έχει στρογγυλή κορφή» και την άγνωστης σημασίας κατάληξη –ινθος. Τής ίδιας ετυμολογικής αρχής είναι το τοπωνύμιο Τρικόρυθος (ἡ) της περιοχής του Μαραθώνα, που συγκαταλέγεται στα «προελληνικά». Το Τρικόρυθος είναι σύνθετο με α΄ συνθετικό το τρία και β΄ το ουσιαστικό κόρυς, -υθος «περικεφαλαία». Η περιοχή ονομάστηκε από την ομοιότητα τριών λόφων με περικεφαλαίες.
Αυτά εν πάση συντομία και υπό μορφήν πρόδρομης ανακοίνωσης περί των καλουμένων «Προελλήνων» προσθέτοντας ότι συμμερίζομαι την διαπίστωση τού Χρ. Δάλκου (2001, σ. 6) ότι «η λεγόμενη ‘προ-’ ελληνική είναι στην ουσία πρωτοελληνική».
Αυτονόητο είναι ότι η ελληνική γλώσσα περιέχει και λέξεις δάνεια από άλλους μη ινδοευρωπαϊκούς λαούς, με τους οποίους οι δαιμόνιοι Έλληνες ήρθαν σε επαφή και «έδωσαν κι επήραν».
Η ελληνική, ………….. τα αρχαιότερά της κείμενα είναι κατά τι νεότερα από τον 16ο π.Χ. αιώνα. Η διαπίστωση ανήκει στους διαπρεπείς γλωσσολόγους Humbert, Risch, και Duhoux και είναι ορθή. Τα υπόλοιπα κείμενα που είναι γραμμένα σε Γραμμική γραφή Β, στην πρώτη ελληνική γραφή, χρονολογούνται στον 15ο–13ο π.Χ. αιώνα, είναι χαραγμένα πάνω σε πήλινες πινακίδες ή ζωγραφισμένα πάνω σε αγγεία (αμφορείς) και βρέθηκαν στα μυκηναϊκά ανάκτορα της Κνωσού, τής Πύλου, των Μυκηνών, τής Τίρυνθας, των Θηβών και ακόμη στα Χανιά. Χάρη στην αποκρυπτογράφηση τής Γραμμικής γραφής Β, το 1952, από τον Άγγλο αρχιτέκτονα M.Ventris και τον συμπατριώτη του ελληνιστή J. Chadwick τα αρχαιότερα γραπτά μνημεία της ελληνικής γλώσσας δεν είναι πια τα ομηρικά έπη αλλά τα μυκηναϊκά κείμενα. Και μολονότι το περιεχόμενό τους είναι λογιστικό και διοικητικό, μας διδάσκουν πολλά, πρώτιστα για την ιστορία της γλώσσας μας. Από τη μελέτη των κειμένων αυτών συνάγεται με βεβαιότητα ότι, στα μυκηναϊκά χρόνια η ελληνική γλώσσα είναι πλήρως διαμορφωμένη και πλουσιότατη: απαντούν σ’ αυτά πλείστοι τεχνικοί όροι (βλ. Σαλή-Αξιώτη) και η σύνταξη δεν είναι μόνο παρατα κτική……………….Καθώς τώρα η γλώσσα ανήκει στα πολιτιστικά φαινόμενα «μακράς διαρκείας», είναι αυτονόητο ότι, η ελληνική δεν διαμορφώθηκε μέσα σε λίγους αιώνες. Διαμορφώθηκε πολλούς αιώνες πριν από τον 17ο π.Χ. αιώνα, στον οποίον χρονολογείται το «βότσαλο της Καυκανιάς».
Μερικά παραδείγματα από τα προσηγορικά: Αγρός (η λέξη επιβιώνει ως τοπωνύμιο σε πολλούς τόπους), Ανεμος, Αργυρος, δεσμός, …………… Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η επιβίωση στη σημερινή Ελληνική όχι μόνο λεξιλογικών αλλά και μορφολογικών μυκηναϊκών στοιχείων……………..
Επομένως, με βάση τις γραπτές μαρτυρίες, οι ρίζες τής νέας Ελληνικής πηγαίνουν πίσω στα μυκηναϊκά χρόνια.
Ποια ήταν όμως η κοιτίδα των Ινδοευρωπαίων προτού διασπαρούν στον τεράστιο γεωγραφικό χώρο, που απλώνεται από την Ισλανδία ως την Ινδία (πεδιάδα του Γάγγη ποταμού), και για πόσο χρονικό διάστημα παρέμειναν ενωμένοι; Πότε αυτοί, που πολύ αργότερα ονομάστηκαν Έλληνες, αποσπάστηκαν από τον αρχικό ινδοευρωπαϊκό πυρήνα;
Από εδώ και πέρα κινούμεθα στο αχανές βασίλειο των υποθέσεων.
Κατά κανόνα, η αρχική κοιτίδα των Ινδοευρωπαίων τοποθετείται στη Βόρεια Ευρώπη. Κατά τη γνώμη μου, όχι ο αφιλόξενος βορράς, αλλά ο χώρος εκατέρωθεν του Αιγαίου με το προνομιούχο κλίμα, όμοιο από το 8.000 π.Χ. (βλ. Θεοχάρη, ΙΕΕ τ. Α΄, σ. 44), και την ιδεώδη γεωμορφολογία θα ήταν ο πιο κατάλληλος να θεωρηθεί ως η αρχική κοιτίδα των Ινδοευρωπαίων. Φυσικά, μια τέτοια θεωρία χρειάζεται τεκμηρίωση γλωσσική, αρχαιολογική και ανθρωπολογική.(: που όπως γράγεται πιο πάνω , δεν υφίσταται)
Ως προς την ηλικία τής ελληνικής γλώσσας, θα αποτολμήσω μια υπόθεση βασιζόμενος κυρίως στη συγκριτική μελέτη της μυκηναϊκής Ελληνικής με τη νέα Ελληνική.
. ……………….
Και από τα γνωστά μεταβαίνουμε τώρα στα άγνωστα. Το τοπωνύμιο Κόρινθος γίνεται κοινώς παραδεκτό ότι είναι προελληνικό. Είμαστε βέβαιοι ότι η κατάληξη –ινθος είναι προελληνική; Μήπως έχουμε να κάνουμε με ένα μορφολογικό απολίθωμα της Ελληνικής, τού οποίου τη σημασία αδυνατούμε να ανιχνεύσουμε ελλείψει παλαιοτέρων γραπτών μαρτυριών; Έστω όμως ότι η άγνωστης προέλευσης κατάληξη –ινθος είναι προελληνική. Το τοπωνύμιο Κόρινθος είναι υποχρεωτικό να χαρακτηρισθεί προελληνικό; Και πάλι η νέα ελληνική μπορεί να μας βοηθήσει. Σ’ αυτήν απαντά πληθώρα λέξεων που έχουν σχηματισθεί με την κατάληξη –τζής π.χ. βιολιτζής, γανωτζής, καταφερτζής, παλιατζής, πλακατζής, ταξιτζής, ψιλικατζής κ.λπ κ.λπ. Η κατάληξη –τζης αναμφισβήτητα έχει τουρκική προέλευση (<-ci). Οι παραπάνω όμως λέξεις είναι τουρκικές; Τουρκική προέλευση έχει και η κατάληξη –λίκι (<-lικ). Οι λέξεις όμως αρχονταλίκι, βουλευτιλίκι και ακόμη αντριλίκι, αρχηγιλίκι, γοητιλίκι κ.λπ. είναι τουρκικές;
Αυτά εν πάση συντομία και υπό μορφήν πρόδρομης ανακοίνωσης περί των καλουμένων «Προελλήνων» προσθέτοντας ότι συμμερίζομαι τη διαπίστωση του Χρ. Δάλκου (2001, σ. 6) ότι «η λεγόμενη ‘προ’ ελληνική είναι στην ουσία πρωτοελληνική».
Αυτονόητο είναι ότι η ελληνική γλώσσα περιέχει και λέξεις δάνεια από άλλους μη ινδοευρωπαϊκούς λαούς, με τους οποίους οι δαιμόνιοι Έλληνες ήρθαν σε επαφή και «έδωσαν κι επήραν».
Αυτή είναι, κατά τη γνώμη μου, η καταγωγή της ελληνικής γλώσσας, η καταγωγή της γλώσσας ενός λαού, ο οποίος τρεις φορές στη διάρκεια της ιστορίας του, στη μυκηναϊκή περίοδο, στα κλασικά χρόνια και στην εποχή της ακμής της βυζαντινής αυτοκρατορίας, ανέλαβε, όπως παρατηρεί ο C. Blegen (βλ. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ. Α΄, σ. 9), την παγκόσμια πολιτιστική και πνευματική ηγεσία.Ο πολιτισμός των Προελλήνων επηρέασε βαθιά τους Έλληνες. Ο νέος λαός, που προήλθε από την βαθμιαία αφομοίωση των προελληνικών στοιχείων, δεν θυμάται πια τα εθνολογικά του χαρακτηριστικά και θεωρεί τον εαυτό του ότι, ήταν ανέκαθεν ιθαγενής στον ελλαδικό χώρο. Οι μεγάλες ομοιότητες, που παρουσιάζουν οι γλώσσες τής Ευρασίας μεταξύ τους, δηλώνουν ότι, αυτές οι γλώσσες έχουν κάποιο κοινό πρόγονο και ομιλούνταν από ανθρώπους που ζούσαν σε ένα συγκεκριμένο γεωγραφικό τόπο. Λόγω κάποιων περιστάσεων, όπως μετανάστευση, πόλεμος ή εμπόριο, οι άνθρωποι εξαπλώθηκαν και η γλώσσα τους διαφοροποιήθηκε, γεννώντας ποικίλες θυγατρικές γλώσσες. Οι διαφορές που παρατηρούνται οφείλονται στο πέρασμα τού χρόνου, καθώς και στην επίδραση των τοπικών γλωσσών που προϋπήρχαν.»
2.-Η αντίθετη άποψη
Από το διαδίκτυο αντιγράφουμε: Μήπως αυτή η λεγόμενη «Ινδοευρωπαϊκή γλώσσα» και η κάποια «άγνωστη μεσογειακή», θα έπρεπε να λέγεται Ελληνοκρητομινωϊκή; O αρχαιολόγος S.K.CHATTERGI στο κεφάλαιο τού περίφημου βιβλίου του «Ιστορία και πολιτισμός τού Ινδικού λαού» όχι μονάχα παραδέχεται την μεγάλη μετανάστευση από τα νησιά τού Αιγαίου με επίκεντρο την νήσο Κρήτη, αλλά επιμένει στην καταγωγή τού ινδικού λαού από τους «προέλληνες» τού Αιγαίου.
Επίσης από το διδίκτυο αντιγράφουμε κείμενο που προβάλλει σκοπιμότητες για την υποστήριξη τής θεωρία τής Ινδοεηηυρωπαικής γλώσσας. Καθώς και το κείμενο αυτό είναι ανυπόγραφο και χωρίς βιβλιογραφικές παραπομπές,παραλείπουμε τους χαρακτηρισμούς, και περιοριζόμαστε να παραθέσουμε μικρό απόσπασμα (Το πλήρες κείμενο είναι στο παράρτημα): « ……….Οι υποστηρικτές τής Ινδοευρωπαϊκής θεωρίας …………Για να αποδείξουν για παράδειγμα την υπόθεση ότι, η ελληνική λέξη πατήρ, η αγγλική father και η σανσκριτική pita προέρχονται (υποτίθεται) από την υποτιθέμενη ινδοευρωπαϊκή λέξη pƏter επινόησαν τον λεγόμενο νόμο τού Grimm …, σύμφωνα με τον οποίον το ψιλό p ετράπη σε δασύ f, καθώς και την αστήρικτη υπόθεση ότι, στην «ινδοευρωπαϊκή γλώσσα» υπήρχε ένας ακαθόριστος φθόγγος Ə, που στις άλλες γλώσσες έγινε a, e, i, και ό,τι άλλο τους βολεύει.Αυτές οι υποθέσεις αντικρούονται από πορίσματα τής σύγχρονης έρευνας που αποδεικνύουν ότι, οι λέξεις που μοιάζουν ήταν απλούστατα ελληνικές, τις οποίες οι ξένοι για διάφορους λόγους δεν μπορούσαν να προφέρουν σωστά (ενδεχομένως γιατί δεν διέθεταν τα ελληνικά γονίδια), και τις διέδωσαν με λάθος τρόπο στις χώρες τους………….. Σχετικά δε με το σανσκριτικό pita, ιστορικοσυγκριτικές ψυχοπαιδαγωγικές έρευνες χρηματοδοτούμενες από την Αρχιεπισκοπή Αθηνών έχουν αποκαλύψει ότι , οι Ινδοί μαθητές, επειδή δεν χρησιμοποιούσαν πολυτονικό, είχαν δυσλεξία, και γι΄ αυτό μπέρδευαν το πατήρ και το έγραφαν pita.Ένας Ινδός αρχαιολόγος αναζητώντας παλιούς ναούς βουδικούς στο Πακιστάν το 1922, βρήκε τον ένα μετά τον άλλο έξι σφραγιδόλιθους με εικονογραφική ανάγλυφη παράσταση, τέλειας τέχνης. Μην κατορθώνοντας να τους ερμηνεύσει , αποτείνεται στον ανατολιστή αρχαιολόγο SIR JOHN MARSHAL, στο οποίο παρέδωσε τα ευρήματα του. Στα 1925 γίνηκε γνωστό, ότι, κάποια σχέση ανάμεσα σ'αυτούς τους δακτυλιόλιθους πρέπει να υπάρχει, με την εικονογραφική παράσταση τού Δίσκου τής Φαιστού.»(:Ας μην αποκλείουμε πάντως,ότι,μπορεί να πρόκειται για έργο ξένων επισκεπτών στη Κρήτη: «Ιστορία τής Ανθρωπότητος» ό.π.574)»
Ο Αρης Πουλιανός,δέχεται ότι, στη πλειοψηφία τους οι Σλαβομακεδόνες, όπως και οι Ελληνες τής Μακεδονίας,είναι απόγονοι αυτόχθονου πληθυσμού,ότι,οι τύποι που αποτελούν την ανθρωπολογική σύνθεση τού λαού τής Ελλάδος,είναι αυτόχθονης καταγωγής,ότι,τα παλαιά ανθρωπολογικά στοιχεία δείχνουν ότι, υπάρχει γενετική αλληλουχία στον πληθυσμό τής Ελλάδας, από την Νεολιθική εποχή(: 10.000 στη Δ.Ασία,5.500 στην Κεντρική Ευρώπη,πιθανον 6.500 στην Ελλάδα ως τη σύγχρονη,ότι, τα αρχαιολογικα ,ιστορικά, εθνογραφικά και γλωσσολογικά στοιχεία δείχνουν ότι, βασικά υπάρχει συνέχεια όλων των φυλών και λαών που κατώκησαν στο χώρο τής Ελλάδας σ΄όλους τους καιρούς και ,ότι, ο πληθυσμός τής Ελλάδος, βασικά είναι αυτόχθων.
Γιά να καταλήξει στο συμπέρασμα αυτό,ο Πουλιανός μελέτησε ανθρωπολογικά περισσότερους από 3000 κατοίκους τής Ελλάδας. Θεμελίωσε επιστημονικά την άποψη ότι, υπάρχει αδιάκοπη φυλετική ενότητα των Ελλήνων τουλάχιστον από τη Νεολιθική εποχή. Απέδειξε επίσης ότι, οι Βλάχοι (βλαχόφωνοι) και οι Σλαβομακεδόνες (σλαβόφωνοι) είναι στην πλειοψηφία τους απόγονοι αυτόχθονος πληθυσμού. Υπεστήριξε δηλαδή ότι, αδιακρίτως τής γλωσσικής διαφοράς των σλαβοφώνων και βλαχοφώνων από τους Έλληνες, και οι δύο αυτές κατηγορίες ανήκουν στους Ελληνικούς Ανθρωπολογικούς τύπους και επομένως είναι και αυτοί αναπόσπαστα μέλη τής Ελληνικής οικογένειας.
Μετά τη διδακτορική του διατριβή ο Πουλιανός έκανε πάνω από 20.000 ανθρωπομετρήσεις και ανθρωποσκοπήσεις στον ευρωπαϊκό χώρο και ιδιαίτερα στα Βαλκάνια. Το συμπέρασμά του είναι ότι, είμαστε απόγονοι ενός αρχαιότατου λαού που κατοικούσε στη νοτιοανατολική άκρη τής Βαλκανικής. Ενός λαού με δύο βασικούς τύπους ανθρώπων: τον Μεσογειακό και τον Ηπειρωτικό (Διναρικό). Και οι δύο ανθρωπολογικοί τύποι είναι αυτόχθονες. Ο Πουλιανός έκανε επίσης ανθρωπολογικές μελέτες στην Κρήτη και υποστήριξε ότι, η πλειονότητα τού σημερινού πληθυσμού τής Κρήτης είναι αυτόχθονες καταγωγής τουλάχιστον από τής Νεολιθικής εποχής. Αποκρούονται λοιπόν και οι ισχυρισμοί περί καταγωγής των Κρητών τής Μινωικής εποχής από τη Λιβύη τής Αφρικής. Βασική διαπίστωση των ανθρωπολογικών του ερευνών είναι ότι ,η πλειονότητα τού σημερινού πληθυσμού τής Κρήτης είναι καταγωγής αρχαιότερης των χρόνων που χαρακτηρίζονται από την εμφάνιση των Αχαιών.
Ο Πουλιανός μελέτησε επίσης ανθρωπολογικά και τους Σαρακατσάνους. Το συμπέρασμά του είναι ότι οι Σαρακατσάνοι, οι οποίοι είναι Έλληνες, είναι ο αρχαιότερος λαός τής Ευρώπης, ηλικίας 50.000 ετών. Οι Σαρακατσάνοι μιλούσαν πάντοτε και μιλούν Ελληνικά. Έτσι συμπέρανε ότι η Ελληνική γλώσσα είναι 50.000 ετών τουλάχιστον. Η θέση του ότι, οι Σαρακατσάνοι είναι ο αρχαιότερος λαός της Ευρώπης παρουσιάστηκε στο 10ο Διεθνές Συνέδριο Ανθρωπολογικών και Εθνολογικών Επιστημών, το οποίο έγινε στο Σικάγο το 1973 και έγινε δεκτή. Οι Σαρακατσάνοι ανήκουν στον Ηπειρωτικό ανθρωπολογικό τύπο.
Aξίζει τον κόπο ν΄αναφερθούμε λίγο περισσότερο στον Αρη Πουλιανό.
Το 1961 ο Άρης Πουλιανός παρουσίασε τη διδακτορική του διατριβή στην αίθουσα τού Ανθρωπολογικού Ινστιτούτου τής Μόσχας. Πάνω από 150 Ρώσοι επιστήμονες τής Ακαδημίας Επιστημών τής τότε Σοβιετικής Ένωσης καταχειροκρότησαν τον Πουλιανό και στην ψηφοφορία που έγινε το Επιστημονικό Συμβούλιο τού Ανθρωπολογικού Ινστιτούτου τής Μόσχας ψήφισε παμψηφεί να δοθεί στον Πουλιανό ο τίτλος τού διδάκτορα τής Βιολογίας τού Πανεπιστημίου τής Μόσχας.
Ας δούμε τι είπε ,μεταξύ άλλων, στην ομλία του ένα από τα μέλη τού Επιστημονικού Συμβουλίου για την εργασία τού Πουλιανού,ο δρ. Σ.Α. Τόκαρεφ, διευθυντής τής έδρας τής Εθνογραφίας τού Πανεπιστημίου τής Μόσχας και διευθυντής τού Τμήματος τής Εθνογραφίας των λαών τής Ευρώπης στο Ινστιτούτο Εθνογραφίας τής Ακαδημίας Επιστημών τής ΕΣΣΔ:
«Η εργασία τού Άρη Ν. Πουλιανού…παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και για την Εθνογραφική Επιστήμη…Ως τώρα για το ζήτημα αυτό (σ.σ. τής καταγωγής τού Ελληνικού λαού) στην επιστήμη είχε γίνει γενικά δεκτή η άποψη (Φαλμεράυερ) ότι, οι σύγχρονοι Έλληνες ιστορικά έχουν πολύ λίγα κοινά με τους αρχαίους Έλληνες, ιδρυτές τού αρχαίου πολιτισμού, ότι, οι σύγχρονοι Έλληνες στο μεγαλύτερο μέρος τους αντιπροσωπεύουν απογόνους Σλάβων, Αλβανών και άλλων λαών, που μετοίκησαν στην Ελλάδα και συγχωνεύτηκαν με τους Έλληνες τής Βυζαντινής εποχής. Αντίθετα, ο συγγραφέας τής παρούσας εργασίας, αρκετά πειστικά και στηριγμένος σε ανάλογο υλικό, δείχνει ότι, όποια κι αν ήταν η επίδραση των Σλάβων και των άλλων λαών που ήρθαν σε επαφή με τους Έλληνες, ο λαός τής σύγχρονης Ελλάδας είναι βασικά απόγονος τού αρχαίου πληθυσμού τής Βαλκανικής και των νήσων τού Αιγαίου. Δεν επήλθε σημαντική αλλαγή στον πληθυσμό τής χώρας ακόμα και στην περίοδο των μεγάλων μετακινήσεων των λαών, στην αρχή τού Μεσαίωνα. Αυτό το συμπέρασμα τού Α.Ν. Πουλιανού υποστηρίζεται από σοβαρό υλικό και έχει βεβαίως ουσιαστική σημασία»
Επιστημονικές έρευνες γενετιστών τού πανεπιστημίου Στάνφορντ των ΗΠΑ και τού Πανεπιστημίου Παβίας τής Ιταλίας και η έρευνα τού καθηγητή Γενετικής τού Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνου Τριανταφυλλίδη (Τομέας Γενετικής Ανάπτυξης και Μοριακής Βιολογίας) έχουν φτάσει σε όμοια συμπεράσματα για την καταγωγή των Ελλήνων με αυτά τού Άρη Πουλιανού.Στην έρευνα απομονώθηκε DNA από δείγματα αίματος ανδρών από την Ελλάδα, που ζουν σε κοινότητες στις οποίες υπάρχουν γνωστοί νεολιθικοί οικισμοί. Αυτά τα αποτελέσματα συγκρίθηκαν με παρόμοια ερευνητικά αποτελέσματα από διάφορες περιοχές της Ευρώπης, τής Ανατολίας και τής Αφρικής.
Από την έρευνα αυτή προέκυψαν τα εξής:
1. Οι Κρήτες κατάγονται από τους προγόνους τού Μινωικού πολιτισμού και ο Μινωικός πολιτισμός δεν οφείλεται σε αποικισμό από την Αίγυπτο ή τη Λιβύη, όπως υποστήριζαν ορισμένοι.
2. Το DNA των σύγχρονων Ελλήνων κατάγεται από τη Νεολιθική εποχή και είναι σε άμεση συνέχεια με αυτό των αρχαίων Ελλήνων, χωρίς να έχει υποστεί ιδιαίτερες προσμίξεις. Έτσι ανατρέπεται τόσο η αφροκεντρική θεωρία σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα αποικίστηκε από νεγροειδείς κατοίκους τής Αφρικής, από τους οποίους κατάγονται οι μετέπειτα Έλληνες, και σύμφωνα με την οποία δήθεν ο αρχαίος Ελληνικός πολιτισμός είναι αντιγραφή των πολιτισμών τής Αφρικής, όσο και η θεωρία ότι, δήθεν οι σύγχρονοι Έλληνες δεν κατάγονται από τους αρχαίους Έλληνες. Στην πραγματικότητα κατάγονται από τους προγόνους των αρχαίων Ελλήνων, τους νεολιθικούς κατοίκους της Ελλάδας.
3. Το DNA των Ελλήνων είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικό και είναι από τα αρχαιότερα της Ευρώπης.
4. Οι Έλληνες δεν επηρεάστηκαν γενετικά ούτε από τους Σλάβους ούτε από τους Τούρκους. Ανατρέπεται δηλαδή οριστικά η θεωρία του Φαλμεράυερ. Ο καθηγητής Τριανταφυλλίδης δήλωσε: «Όπως γνωρίζουμε, σε διάφορες περιόδους έχουν έρθει Σλάβοι στην Ελλάδα. Το DNA των Ελλήνων δεν έχει καμία γενετική σχέση με το DNA των Σλάβων. Όλα τα στοιχεία μας έδειξαν ότι, η γενετική ομάδα που χαρακτηρίζει τους Σλάβους έχει μια συχνότητα 50% σε αυτούς και μια συχνότητα κάτω του 10% στους Έλληνες, όπως δηλαδή ισχύει σε όλη την εγγύς Ανατολή. Γεγονός που σημαίνει ότι, η επιμειξία μεταξύ Ελλήνων και Σλάβων έγινε σε τόσο μικρή συχνότητα, ούτως ώστε να μη μπορεί να διαπιστωθεί σήμερα με τις μεθοδολογίες έρευνας DNA».
5. Το DNA των Ελλήνων δείχνει σε ποσοστό 99,5% ότι, πρόκειται για καθαρά «Καυκάσια» (λευκή) φυλή. Αυτό σημαίνει ότι, η συνεισφορά άλλων πληθυσμών εκτός από τη λευκή φυλή στη γενετική σύσταση των Ελλήνων είναι ελάχιστη (0,5%).
6. Οι Έλληνες όχι μόνο δεν επηρεάστηκαν γενετικά από άλλους λαούς, αλλά αντίθετα μετέδωσαν το DNA τους και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ο καθηγητής Τριανταφυλλίδης δήλωσε: «Βασικό συμπέρασμα τής έρευνας είναι το εξής: Από τη νότια Βαλκανική, δηλαδή από τις πεδιάδες τής Θεσσαλονίκης, τής Κεντρικής Μακεδονίας και τής Θεσσαλίας ξεκίνησε η μετακίνηση εποίκων, ακολουθώντας την κοιλάδα τού Αξιού και κατόπιν τού Δούναβη, και έφτασαν στις βόρειες περιοχές. Οι Έλληνες δηλαδή ξεκίνησαν και πήγαν στην Ευρώπη από τη Μακεδονία και άλλες περιοχές και μετέφεραν τον πολιτισμό τους και το DNA τους στη Δυτική Ευρώπη»
7. Η νότια Ιταλία κατοικείται από άτομα Ελληνικής καταγωγής. Ο καθηγητής Τριανταφυλλίδης δήλωσε: «Η σύγκριση του DNA των κατοίκων τής Ελλάδας και ειδικότερα τής Πελοποννήσου με το DNA των κατοίκων τής Νότιας Ιταλίας (Απουλία, Καλαβρία κ.λπ.) σε μεγάλο ποσοστό έχουν το ίδιο DNA με τους Έλληνες. Είναι γνωστό ότι, αυτές οι περιοχές τής «Μεγάλης Ελλάδας» είχαν αποικιστεί στους ιστορικούς χρόνους από Έλληνες, π.χ. Πελοποννήσιους. Έτσι για άλλη μια φορά τεκμηριώνεται ότι, η «Μεγάλη Ελλάδα» στη Νότια Ιταλία αποτελείται κυρίως από ελληνικούς πληθυσμούς και το γενετικό αποτύπωμα, η γενετική υπογραφή αυτών των Ελλήνων, εξακολουθεί να αποκαλύπτεται ύστερα από 2.500 χρόνια μετά πάλι στους κατοίκους της Νότιας Ιταλίας».
Το 1939 ο Αμερικανός ανθρωπολόγος Carleton Coon είχε επισημάνει ότι, «είναι ανακριβές να λέγεται ότι, οι σύγχρονοι Έλληνες είναι διαφορετικοί σωματικά από τους αρχαίους Έλληνες. Μια τέτοια δήλωση βασίζεται στην άγνοια τού Ελληνικού εθνικού χαρακτήρα…Είναι η προσωπική μου αντίδραση στους ζωντανούς Έλληνες ότι, η συνέχειά τους με τους προγόνους τους του αρχαίου κόσμου είναι αξιοσημείωτη ……..»
Στον «Πανηγυρικό» τού Ισοκράτη, (Πανηγυρικός 23. 3-7) τού οποίου ασφαλώς η επιστημονική βαρύτητα ως προς το σημείο που θίγει,θάπρεπε να αντιμετωπισθεί με προσοχή,αναφέρεται:
«Ὁμολογεῖται μὲν γὰρ τὴν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι καὶ μεγίστην καὶ παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις ὀνομαστοτάτην: οὕτω δὲ καλῆς τῆς ὑποθέσεως οὔσης, ἐπὶ τοῖς ἐχομένοις τούτων ἔτι μᾶλλον ἡμᾶς προσήκει τιμᾶσθαι. Tαύτην γὰρ οἰκοῦμεν οὐχ ἑτέρους ἐκβαλόντες οὐδ' ἐρήμην καταλαβόντες οὐδ' ἐκ πολλῶν ἐθνῶν μιγάδες συλλεγέντες, ἀλλ' οὕτω καλῶς καὶ γνησίως γεγόναμεν, ὥστ' ἐξ ἧσπερ ἔφυμεν, ταύτην ἔχοντες ἅπαντα τὸν χρόνον διατελοῦμεν αὐτόχθονες ὄντες ».(: απόδοση;Η πόλη μας αναγνωρίζεται ως η αρχαιότερη, η μεγαλύτερη και η πιο φημισμένη σε όλο το κόσμο. Αφού λοιπόν η αρχή τής ιστορίας της είναι τόσο ένδοξη, πρέπει να τιμηθούμε ακόμη περισσότερο για τη συνέχειά της. Γιατί εμείς που κατοικούμε σ΄αυτήν την πόλη, δεν διώξαμε από δω τους κατοίκους ούτε τη βρήκαμε έρημη ούτε συγκεντρωθήκαμε πολλοί λαοί και ήλθαμε να την καταλάβουμε. Η καταγωγή μας είναι τόση καλή και γνήσια, ώστε η ίδια γη, στην οποία γενηθήκαμε, βρίσκεται στην κατοχή μας χωρίς καμιά διακοπή».)
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, ΤΗΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ(;) ΤΗΝ ΛΕΞΑΡΙΘΜΙΚΗ « ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ¨ΤΗΣ (;)ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΒΛΕΠΤΙΚΟΤΗΤΑ(;) ΤΗΣ
Ο υποτιθέμενος αναγνώστης θα μας συγχωρήσει τα όσα παρατίθενται πιο κάτω.Αφορούν απόψεις ευρέως διαδεδομένες,και κρίθηκε σκόπιμο σε μια προσπάθεια « συμβολικής» πληρότητας,να τις παραθέσουμε, αυτούσιες, χωρίς να τις αλλοιώσουμε ,ούτε ως προς την ουσία ούτε ως προς τη μορφή,όπως τις αναγνώσαμε στο διαδίκτυο,χωρίς η παράθεση αυτή να σημαίνει επιδοκιμασία ή αποδοκιμασία, ούτε ως προς τι ούτε ως προς το πώς αυτά γράφονται.
Παραθέτουμε λοιπόν τις αντικρουόμενες αυτές απόψεις
Α. (παρόλο που για τον αντιγράφοντα δεν είναι όλα κατανοητή και πειστική)
Όρθια, ανάποδα με ειδικό τονισμό, αποτελούσαν το σύνολο των 1620 συμβόλων που χρησιμοποιούνταν στην Αρμονία (Μουσική στα νέο Ελληνικά).
Η πιο σημαντική τους ιδιότητά είναι ότι, το κάθε γράμμα έχει μια αριθμητική τιμή/αξία, κάθε γράμμα είναι ένας αριθμός, οπότε κατ' επέκταση και κάθε λέξη είναι ένας αριθμός. Μια τεράστια γνώση κλειδωμένη-κωδικοποιημένη μέσα στις λέξεις λόγω των μαθηματικών τιμών που έχουν.
Ένας από τους Πρωτοπόρους επί του θέματος ήταν ο μέγιστος Πυθαγόρας.
Οι αριθμοί, τα σχήματα, η αρμονία και τα άστρα έχουν κάτι κοινό, έτσι αντίστοιχα τα μαθηματικά (αριθμοί) η γεωμετρία (σχήματα) η αρμονία(μουσική) και η αστρο-νομία (αστήρ=α-χωρίς- στήριγμα + φυσικοί νόμοι που τα διέπουν) ήταν αδελφές επιστήμες κατά τον Πυθαγόρα, που με την συγκεκριμένη σειρά που αναφέραμε ήταν η σκάλα για την εξέλιξη (=εκ -του- έλικος, DNA) του νου-ψυχής προς τον Δημιουργό. Έναν Δημιουργό που δημιούργησε βάσει αυτών των τεσσάρων επιστημών.
27 σύμβολα-αριθμοί με αριθμητική αξία συνθέτουν το Ελληνικό Αλφάβητο, 3 ομάδες από 9 σύμβολα-αριθμούς η κάθε ομάδα, με άθροισμα κάθε ομάδας 45, 450, 4.500.
Για να δούμε μερικά παραδείγματα:
ΑΛΦΑ = 1+30+500+1= 532 =>5+3+2= 10 => 1+0= 1
ΕΝ = 5+50 = 55 => 5+5 = 10 => 1+0= 1
ΟΜΙΚΡΟΝ = 70+40+10+20+100+70+50= 360, όσες και οι μοίρες του κύκλου
Για να είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε τα νοήματα των εννοιών των λέξεων τής Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης πρέπει πρωτίστως να γνωρίζουμε κάποια πράγματα για την ίδια την Ελληνική γλώσσα.
Η αρχαία ελληνική γλώσσα είναι η μοναδική η οποία δεν είναι βασισμένη στο ότι, κάποιοι απλά καθίσαν και συμφώνησαν να ονομάζουν ένα αντικείμενο "χ" ή "ψ" όπως όλες οι υπόλοιπες στείρες γλώσσες τού κόσμου. Η Ελληνική γλώσσα είναι ένα μαθηματικό αριστούργημα το οποίο θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε.
Η αρχή των πάντων είναι το ίδιο το Ελληνικό Αλφάβητο (το οποίο φυσικά δεν το πήραμε από κάποιον άλλον όπως θα δούμε παρακάτω διότι εκ των πραγμάτων δεν γίνεται).Τα γράμματα τού Ελληνικού αλφαβήτου στο σύνολό τους ήταν 33 όσοι και οι σπόνδυλοι, οι 5 τελευταίοι σπόνδυλοι (που παίζουν τον ρόλο τής κεραίας) έχουν άμεση σχέση με τον εγκέφαλο και αντιστοιχούν στα 5 τελευταία άρρητα γράμματα τα οποία γνώριζαν μόνο οι ιερείς ένα από αυτά ήταν η Σώστικα (ή Γαμμάδιον) η οποία στα λατινικά έγινε swstika και οι Ναζί το έκλεψαν και την ονομάσανε Σβάστικα. Το σύμβολο αυτό είναι τού ζωογόνου Ηλίου (Απόλλωνα), οι Ναζί το αντέστρεψαν για να συμβολίσουν το αντίθετο τού ζωογόνου Ήλιου, δηλαδή του σκοτεινού θανάτου.
Υπήρχαν ακόμα κάποια γράμματα τα οποία στην πάροδο του χρόνου καταργήθηκαν όπως το Δίγαμμα (F), Κόππα (Q), Στίγμα (S'), Σαμπί (ϡ)
Ο Πυθαγόρας μας ενημερώνει για τα 3 επίπεδα της Ελληνικής γλώσσας τα οποία είναι τα εξής:
1. ομιλόν
2. Σημαίνον (α. σήμα, β. σημαινόμενο)
3.Κρύπτον (α. διαστήματα β. κραδασμός γ. λεξάριθμος δ. τονάριθμος)
-Το πρώτο είναι η ομιλία
-Το δεύτερο είναι η σχέση του σήματος με το σημαινόμενο που θα αναλύσουμε παρακάτω
-Το τρίτο είναι το διάστημα (απόσταση & χρόνος), ο κραδασμός (που αφυπνίζει τον εγκέφαλο μέσω ιδιοσυχνοτήτων από τους δημιουργηθέντες παλμούς - Παλλάδα Αθηνά) ο λεξάριθμος (σχέση γραμμάτων και λέξεων με αριθμούς) και ο τονάριθμος (σχέση γραμμάτων και λέξεων με μουσικούς τόνους)
Το κάθε γράμμα αντιστοιχούσε σε έναν αριθμό, αλλά και σε έναν μουσικό τόνο άρα γράμμα=αριθμός=τόνος (μουσικός), πράγμα που φανερώνει ότι στη γλώσσα μας πίσω από τα γράμματα-λέξεις υπάρχουν αριθμοί (λεξάριθμοι) και μουσικοί φθόγγοι (τονάριθμοι).
Οι 4 αδελφές επιστήμες κατά τον Πυθαγόρα ήταν:
1. Αριθμοί (μαθηματικά)
2. Σχήματα (Γεωμετρία)
3. Μουσική (Αρμονία)
4. Αστρονομία
Οι επιστήμες αυτές είναι αλληλένδετες και βρίσκονται η μια μέσα στην άλλην όπως οι Ρωσικές μπαμπούσκες. Συνδυάστε τώρα το αλφάβητο που εσωκλείει αριθμούς και μουσικούς τόνους με τις 4 αυτές επιστήμες.
Αστρονομία= αστηρ + νόμος, α-στηρ = αυτό που δεν στηρίζεται, άρα αστρονομία= οι συμπαντικοί νόμοι που διέπουν αυτό που δεν στηρίζεται κάπου, οι οποίοι έχουν να κάνουν με την μουσική (αρμονία), σχήματα (γεωμετρία) αριθμούς (μαθηματικά) και όλα αυτά με τον Αιθέρα ο οποίος περιβάλει τις ουράνιες σφαίρες
Ο Πυθαγόρας άκουγε την αρμονία (μουσική) των ουρανίων Σφαιρών
Άρα μιλάμε μια γλώσσα η οποία έχει να κάνει με την ροή τού σύμπαντος.
Η Ελληνική γλώσσα είναι η μοναδική η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για Η/Υ λόγω τής μαθηματικότητας και μουσικότητας όχι μόνο τού Αλφαβήτου-λέξεων, αλλά και των μαθηματικών εννοιών που γεννώνται π.χ. η λέξη ΘΕΣΙΣ γίνεται: συνΘεσις, επίΘεσις, κατάΘεσις, υπόΘεσις, έκΘεσις, πρόσΘεσις, πρόΘεσις, ανάΘεσις, διάΘεσις, αντίΘεσις κτλ κτλ αν τώρα αυτές τις λέξεις τις μεταφράσουμε στα Αγγλικά είναι εντελώς άσχετες μεταξύ τους.
Το ότι ,δεν γίνεται το Αλφάβητο να είναι αντιγραμμένο από κάπου αλλού φαίνεται από το ότι εν έτει 2300 π.Χ. (με μελέτες της Τζιροπούλου και άλλων και όχι το 800 π.Χ.) ο Όμηρος ήδη έχει στην διάθεσή του 6.500.000 πρωτογενείς λέξεις (πρώτο πρόσωπο ενεστώτα & ενικού αριθμού) τις οποίες αν τις πολλαπλασιάσουμε Χ72 που είναι οι κλήσεις, θα βγάλουμε ένα τεράστιο αριθμό ο οποίος δεν είναι ο τελικός, διότι μην ξεχνάμε ότι η Ελληνική γλώσσα δεν είναι στείρα, ΓΕΝΝΑ.
Αν συγκρίνουμε τώρα π.χ. την Αγγλική γλώσσα που έχει 80.000 λέξεις εκ των οποίων το 80% είναι Ελληνικές όπως μας ενημερώνει το Πανεπιστήμιο τής Ουαλίας, και μετρήσουμε ότι αυτή η στείρα γλώσσα εξελίσσεται 1000 χρόνια, μπορούμε αβίαστα να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι ο Όμηρος παραλαμβάνει μια γλώσσα η οποία έχει βάθος στον χρόνο 100.000 π.Χ. 500.000 π.Χ.? ποιός ξέρει...
ΌΜΩΣ η απόλυτη απόδειξη είναι η ίδια η μαθηματικότητά της, η οποία δεν υπάρχει σε καμία άλλη γλώσσα του πλανήτη. Μην ξεχνάμε ακόμα το ότι ο Δημιουργός χρησιμοποιεί μαθηματικά για την δημιουργία, άρα η γλώσσα μας έχει αναγκαστικά σχέση με την πηγή (root-0/1). Επίσης και τα ίδια τα μαθηματικά δεν έχουν υπάρξει πουθενά αλλού .
Ο Κοσμάς Μαρκάτος με την λεξαριθμική θεωρία του , την οποία στηρίζει επί αξιωμάτων ,αιτημάτων κα ορισμών, που ο χώρος δεν επιτρέπει να παραθέσουμε υποστ ηρίζει,ότι οι Ελληνες εθεμελίωσαν την μαθηματική επιστήμη με το αλφαριθμητικό σύστημα,που είχε στην αρχική του μορφή, δεκαδική μορφή(ενώ το νεοελλληνικό εννεαδική) δηλαδή, τα στοιχεία του είναι πολλαπλάσια των δυνάμεων τού 10 ,ότι τα 27 στοιχεία τής αρχαιοελληνικής γλώσσας,( ή απεικόνιζαν) αρχέτυπα πράγματα τού Σύμπαντος, των οποίων η σύνθεση παράγει τα ονόματα που απεικονίζουν την απειρία των όντων του Κόσμου, ότι το γράμμα α,β,γ….ω είναι και ποσότης (αριθμός,αλφάρισθμος) και ποιότης(φθόγγος,φωνή)ότι, κάθε λέξη έχει μια αριθμητική αξία και ακόμη περισσότερο ότι, μπορεί να θεωρηθεί αριθμός,(: λεξάριθμος),ότι το όνομα είναι εγγράμματος μορφή τού όντος,ότι με την ελληνική γλώσσα και την θεωρία του,έχουμε ένα καθολικό όργανο μελέτης τού σύμπαντος και τού Ανθρώπου « μέσω αυτής (τής γλώσσας)»( : λ.χ. με την αριθμητική τετρακτύ,έχουμε την δυνατότητα επικοινωνίας και γνώσης τού DNA στο μικρόκοσμο και τής γλώσσας και επικοινωνίας τού Ανθρώπου στο Σύμπαν,),ότι με την θεωρία του οδηγούμαστε στην Γνώση,και πολλά άλλα.
Τις παραπάνω απόψεις συμμερίζονται και άλλοι. Ετσι στο οπισθόφυλλο τού βιβλίου τού μαθηματικού Ελευθερίου Αργυρόπολου,με τίτλο « Η λεξαριθμική νοημοσύνη τής Ελληνικής γλώσσας» διαβάζουμε. «Εις το παρόν βιβλίο αποκαλύπτεται η λεξαριθμική νοημοσύνη τής Ελληνικής γλώσσης. Μέσα από πληθώρα λεξαριθμικών ισοψηφιών, αποδεικνύεται, ότι οι λεξάριθμοι έχουν γνώσιν επί παντός επιστητού. Παρουσιάζονται αποδείξεις σχετικώς με την γνώσιν των λεξαρίθμων δια τις πυρηνικές βάσεις τού DNA, αναλύονται τα ονόματα των μουσικών φθόγγων των πυθαγορείων, αποκωδικοποιείται η μουσική αρμονία των ουρανίων σφαιρών, δίδονται άγνωστα στοιχεία περί του Παρθενώνος, λεξαριθμικές αποδείξεις περί θεμελιωδών νόμων τής φυσικής και προτείνεται μία εντελώς νέα θεωρία δια την συμπαντικήν δημιουργίαν….»Ο ίδιος στο βιβλίο του «Η Προβλεπτικότης τής Ελληνικής Γλώσσας»ομιλεί για την προβλεπτικότητα τής Ελληνικής γλώσσας,(χάρις στην οποία όπως ο ίδιος ισχρυρίζεται, έκανε επτυχημένες προβλέψεις για γεγονότα,όπως το 2001 που προέβλεψε τη νίκη για το 2004 τής Ν.Δημοκρατίας,όπως τις προβλέψεις αυτές παραθέτει στη σελ. 325 τού βιβλίου του)
Ένα μικρό παράδειγμα για το τι είναι η λεξαριθμική θεωρίλέπεια και η ικανότητά της να προβλέπειδίνει ένα απόσπασμα από σχετικές απόψεις που παραθέτει ο Αρ.Τσουκαλάς,σε μια συνέντευξή του την 16-3-2014:
« α) “Αν γράψουμε τη λέξη “κρίση”, ο αριθμός από τη λέξη “κρίση” είναι 338. Ο αριθμός από τη λέξη “μνημόνιο” είναι ακριβώς ο ίδιος, πάλι 338. Βλέπουμε δηλαδή ότι, ο λεξάριθμος έχει την ικανότητα να μπορεί να γνωρίζει ακόμη και τη ροή των γεγονότων.”
β) Άμα γράψουμε τη φράση “κούρεμα χρέους”, θα δούμε ότι το λεξαριθμικό άθροισμα είναι 2011, το έτος που έγινε το κούρεμα χρέους.”
γ) “Αν γράψουμε τη φράση “νέφος τζακιών”, θα δούμε ότι, καταλήγουμε στο 2013. Επειδή η τιμή τού πετρελαίου είχε εκτοξευτεί στα ύψη από τον Δεκέμβριο του έτους 2012, είχαμε το νέφος των τζακιών το 2013.”
δ) “Η λέξη “τώρα” (: ο τίτλος τής εκπομπής στην οποία φιλοξενούνταν) έχει τον αριθμό 1201, η οποία με αναγραμματισμό γίνεται “ρώτα”, δηλαδή ρώτα για να μάθεις.”
ε) “Η λέξη “σκάει” έχει τον αριθμό 231 και ο “Σκάι” έχει τον αριθμό 301 που είναι το ίδιο με τη λέξη “λαός”, δηλαδή έχει την ίδια λαϊκή απήχηση το κανάλι αυτό το συγκεκριμένο του Σκάι.”
Ο γράφων ομολογεί, ότι, όλα αυτά κείνται έξω από κάθε δυνατότητά του για αξιολόγησή και κριτική τους. Μια επιπόλαια άποψή του είναι ότι, εκτός από την πειστικότητα που φαίνεται να λείπει,δεν είναι ορατή η λειτουργικότητα τής θεωρίας αυτής,και ειδικότερα η ικανότητά της να προβλέπει και να οδηγεί σε ανακαλύψεις και σε αληθινή γνώση.Πλέον όλων αυτών θεωρεί την ενασχόληση με την λεξαριθμική θεωρία, και την θεωρία για την προβλεψιμότητα τής Ελληνικής γλώσσας,ως επικίνδυνη με την έννοια,εκτός άλλων,ότι,πλήττει την επιστημονική γνώση και τη λογική, αφαιρεί από τον άνθρωπο τη βούληση για ελεύθερη δημιουργία και οικοδόμηση ενός μέλλοντος που αυτός επιλέγει(αφού οι λέξεις με την αριθμητική –προφητική τους αξία δείχνουν ότι τα πάντα είναι προκαθορισμένα-όπως όσοι « καθοδηγούνται» από τα ζώδια)και οδηγεί σε άχρηστη κατασπατάληση διανοητικών δραστηριοτήτων τού ανθρώπου.
Ανεξαρτήτως όλων αυτών ο (υποτιθέμενος πάντοτε) αναγνώστης μπορεί εύκολα να αναζητήσει πληροφορίες σχετκές με την θεωρία αυτή, να διαμορφώσει την δική του άποψη και να κρίνει.Υπάρχει σχετική βιβλιογραφία.
Β.1.--(Η αντίθετη άποψη)
.α.-Τις υπερβολές για την μοναδικότητα τής Ελληνικής Γλώσσας,απορρίπτει και ο γλωσσολόγος Γ.Μπαμπινιώτης.(«Ελληνική Γλώσσα,Παρεθόν..κλπ»σελ.37,).Ειδικότερα δεν δέχεται την άποψη πώς η ελληνική είναι η « περιούσια γλώσσα του κόσμου» που πρέπει να έχει ιδιαίτερη προνομιακή μεταχείριση σε βάρος όλων των άλλων πολιτισμικών και εθνικών γλωσσών,παρόλο που όπως γράφει,λόγω των ιδιόμορφων χαρακτηριστικών της ιστορικής της εξέλιξης αποτελεί ιδιάζουσα περίπτωση πολιτισμικής και ευρωπαικής γλώσσας,είναι πάντοτε παρούσα και επίκαιρη…αναδεικνύεται σε βάση της ενοιολογικής έκφρασης του δυτικού ή ευρωπαικού πολιτισμού…...
.β.-Πολύ πιο αιχμηρή και αναλυτική , είναι η άποψη,που αντιμάχεται την θέση για την μοναδικότητα αυτή όπως την παραθέτουμε αμέσως,αποσπασματικώς, πιο κάτω.Συντάκτης ο Ν.Σαραντάκος.
«…………… θα σχολιάσω …………… Στην αρχή,(: ο συντάκτης τής υπό Α άποψης) …. Ότι, η ελληνική γλώσσα δεν είναι τυχαία γλώσσα. Χτίστηκε πάνω στα μαθηματικά, και αυτό που ελάχιστοι ακόμα ξέρουν είναι ότι, κάθε λέξη στην ελληνική έχει μαθηματικό υπόβαθρο. Συνεχίζει: Η πιο σημαντική τους ιδιότητα είναι ότι, το κάθε γράμμα έχει μια αριθμητική τιμή/αξία, κάθε γράμμα είναι ένας αριθμός, οπότε κατ επέκταση και κάθε λέξη είναι ένας αριθμός…………………………………………
…………εδώ έχουμε μια θεμελιώδη παρεξήγηση. Το γεγονός ότι, στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιήθηκαν τα γράμματα τού αλφαβήτου ως σύμβολα αναπαράστασης των αριθμών, σε ένα όχι και πολύ βολικό αριθμητικό σύστημα (δοκιμάστε να κάνετε πράξεις και θα δείτε πόσο δύσκολο, αν και όχι αδύνατο, είναι), δεν σημαίνει ότι, τα γράμματα είχαν εγγενώς αυτή την ιδιότητα, εννοώ την αριθμητική αξία. Αυτό είναι αντιστροφή τής πραγματικότητας. Την αριθμητική αξία την προσλάβανε τα γράμματα μόνο αφού έγινε η αντιστοίχιση, δεν την είχαν ανέκαθεν.
Ποια είναι η αριθμητική αξία κάθε γράμματος, θα το θυμάστε. Αν το έχετε ξεχάσει, ιδού ο πίνακας:
Α Β Γ Δ Ε F Ζ Η Θ
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Q
10 20 30 40 50 60 70 80 90
Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω ϡ
100 200 300 400 500 600 700 800 900
(κόππα για το 90, σαμπί για το 900).
Ο συντάκτης τής(υπό Α άποψης)………….. υποστηρίζει όμως ότι, “Μια τεράστια γνώση κλειδωμένη-κωδικοποιημένη μέσα [σε] λέξεις λόγω των μαθηματικών τιμών που έχουν“. Και για να το αποδείξει, φέρνει, μεταξύ άλλων, το εξής παράδειγμα:
ΑΛΦΑ = 1+30+500+1= 532 =>5+3+2= 10 => 1+0= 1
Αν όμως δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι, το άλφα, ως πρώτο γράμμα, έχει λεξάριθμο που οδηγεί τελικά στο 1, κάτι ανάλογο θα έπρεπε να συμβαίνει και με τα επόμενα γράμματα, έτσι δεν είναι; Γιά να δούμε….
ΒΗΤΑ 2+8+300+1 = 311, 3+1+1 = 5. Θα περιμέναμε 2 και όμως βγήκε 5
ΓΑΜΜΑ, 3+1+40+40+1 = 85 = 13 = 4. Θα περιμέναμε 3, αλλά βγήκε 4
ΔΕΛΤΑ, 4+5+30+300+1 = 340 = 7 Εδώ έπρεπε να βγει 4, αλλά βγήκε 7. Και ούτω καθεξής στα επόμενα:
ΕΨΙΛΟΝ, 5+700+10+30+70 + 50 = 865 = 19 = 1
ΖΗΤΑ, 7+8+300+1 = 316 = 10 = 1
ΗΤΑ, 8+300+1 = 309 = 12 = 3
ΘΗΤΑ, 9+8+300+1 = 318 = 12 = 3
ΙΩΤΑ, 10+800+300+1 = 1111 = 4
Από τα εννιά πρώτα γράμματα, έναν μόνο έχει λεξάριθμο που να συνδέεται με τη σειρά του στο αλφάβητο, 1/9 δεν είναι και πολύ σπουδαίο σκορ, ακριβώς ίδιο με τη μαθηματική πιθανότητα όταν διαλέγουμε τυχαία έναν αριθμό από τους εννιά μονοψήφιους (το μηδέν εδώ εξαιρείται, αφού δεν μπορεί να είναι άθροισμα φυσικών αριθμών). Συμπέρασμα; Καμιά “νομοτέλεια” δεν υπάρχει στο παράδειγμα ΑΛΦΑ = 532 = 1, πρόκειται για απλή σύμπτωση.
(Και συνεχίζει η υπό Α άποψη)…… «Η αρχαία ελληνική γλώσσα είναι η μοναδική η οποία δεν είναι βασισμένη στο ότι, κάποιοι απλά καθίσαν και συμφώνησαν να ονομάζουν ένα αντικείμενο «χ» ή «ψ» όπως όλες οι υπόλοιπες στείρες γλώσσες του κόσμου. Η Ελληνική γλώσσα είναι ένα μαθηματικό αριστούργημα το οποίο θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε »
Εδώ έχουμε την απίθανη θεωρία ότι, σε όλες τις άλλες γλώσσες υπάρχει η αυθαιρεσία τού γλωσσικού σημείου, όπως δέχεται η επιστήμη τής γλωσσολογίας μετά τον Σοσίρ, αλλά τα ελληνικά, επειδή προφανώς μας τα έδωσε ο Θεός, εξαιρούνται! Είναι αυτό που λέει το Λερναίο κείμενο “πρωτογένεια” τής ελληνικής γλώσσας και το οποίο κανείς γλωσσολόγος δεν το δέχεται αλλά και κανείς οπαδός τού Λερναίου δεν έχει επιχειρήσει να το αποδείξει. Για τις “στείρες” γλώσσες, που φαίνεται να είναι πρωτότυπη συμβολή τού συντάκτη τούτου του κειμένου, θα πούμε παρακάτω.
Στη συνέχεια ( κατά την υπό Α άποψη) έχουμε ότι:
«η αρχή των πάντων είναι το ίδιο το Ελληνικό Αλφάβητο (το οποίο φυσικά δεν το πήραμε από κάποιον άλλον όπως θα δούμε παρακάτω διότι εκ των πραγμάτων δεν γίνεται). Τα γράμματα τού Ελληνικού αλφαβήτου στο σύνολο τους ήταν 33 όσοι και οι σπόνδυλοι, οι 5 τελευταίοι σπόνδυλοι (που παίζουν τον ρόλο της κεραίας) έχουν άμεση σχέση με τον εγκέφαλο και αντιστοιχούν στα 5 τελευταία άρρητα γράμματα τα οποία γνώριζαν μόνο οι ιερείς ένα από αυτά ήταν η Σώστικα (ή Γαμμάδιον) η οποία στα λατινικά έγινε swstika και οι Ναζί το έκλεψαν και την ονομάσανε Σβάστικα.»
Να παρατηρήσω μόνο ότι η λέξη “σώστικα” δεν υπάρχει στα αρχαία, ότι, στα λατινικά δεν έγινε swstika (λαθροχειρία, ξεχνάμε το a έτσι που να μοιάζει οπτικά με την ανύπαρκτη ελληνική λέξη), ότι το w δεν υπήρχε στο παλιό λατινικό αλφάβητο, και ότι, σύμφωνα με τους πάντες η λέξη σβάστικα (Swastika στα γερμανικά) είναι λέξη σανσκριτική, με τη σημασία “καλότυχος”, από το svasti- “ευεξία, καλή τύχη”, που προέρχεται από το su “καλά”, συγγενικό με το ελλ. ευ, και το asti (“είναι”, συγγενικό με το ελλ. εστί). Θα συμφωνήσω όμως με τον ανώνυμο συντάκτη στο σημείο που βρίζει τους Ναζήδες.
Στη συνέχεια, ο συντάκτης( τής υπό Α άποψης) υιοθετεί έναν ακόμα αγαπημένο λερναίο μύθο,ότι τάχα η ελληνική γλώσσα είναι η μόνη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από Η/Υ. Είναι περίεργο πώς το διαβάζουν αυτό άνθρωποι που περνάνε όλη τους τη μέρα με κομπιούτερ, και δεν εξεγείρονται, ενώ ξέρουν πολύ καλά ότι, οι υπολογιστές μόνο τον κώδικα μηχανής δέχονται, σειρές ατέλειωτες από 0 και 1…(και συνεχίζει η υπό Α άποψη)………Η Ελληνική γλώσσα είναι η μοναδική η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για Η/Υ λόγω τής μαθηματικότητας και μουσικότητας όχι μόνο του Αλφαβήτου-λέξεων, αλλά και των μαθηματικών εννοιών που γεννώνται π.χ. η λέξη ΘΕΣΙΣ γίνεται: συνΘεσις, επίΘεσις, κατάΘεσις, υπόΘεσις, εκΘεσις, πρόσΘεσις, πρόΘεσις, ανάΘεσις, διάΘεσις, αντίΘεσις κτλ κτλ αν τώρα αυτές τις λέξεις τις μεταφράσουμε στα Αγγλικά είναι εντελώς άσχετες μεταξύ τους.
Δεν είναι εντελώς άσχετες. Σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει αντιστοιχία, π.χ. comPosition – σύνθεση, exPosition – έκθεση, prePosition – πρόθεση, disPosition – διάθεση, η οποία αντιστοιχία υπάρχει ήδη στα λατινικά. Bέβαια, η ιδέα ότι τέτοιες αφηρημένες λέξεις μπορούν να μεταφραστούν σε άλλη γλώσσα και να έχουν μία μόνο απόδοση είναι κωμική διότι, για παράδειγμα, πώς θα μεταφράσει κανείς στα αγγλικά την επίθεση; Αν την πεις attack η αντιστοιχία χάνεται, αν όμως την πεις apposition (π.χ. επίθεση σφραγίδας, appositiion of a seal) τότε διατηρείται. Αλλά φυσικά οι σημασίες των λέξεων εξελίσσονται και αλλάζουν και δεν είναι δυνατόν να υπάρχει 100% αντιστοιχία. Όμως ας κάνουμε το αντιπείραμα. Ξεκινάμε από το γερμανικό ρήμα geben (δίνω) και το συνθέτουμε με διάφορες προθέσεις και μετά μεταφράζουμε στα ελληνικά.
nachgeben – ενδίδω
zugeben – παραδέχομαι
vorgeben – προφασίζομαι
eingeben – υποβάλλω
umgeben – περικυκλώνω
untergeben – υποτάσσω
Λοιπόν; Να πούμε κι εμείς ότι, επειδή “πήραμε εντελώς άσχετες μεταξύ τους” λέξεις αυτό αποδεικνύει ότι, τα ελληνικά είναι γλώσσα παρακατιανή και τα γερμανικά γλώσσα μαθηματική και μουσική; Όχι βέβαια. Το μόνο που αποδεικνύεται είναι πως οι βάσεις τού πειράματος ήταν σαθρές και ότι το πείραμα δεν μπορεί να αποδείξει τίποτα.
Και συνεχίζουμε με το αλφάβητο, ………Λέγει η υπό Α άποψη)
«Το ότι, δεν γίνεται το Αλφάβητο να είναι αντιγραμμένο από κάπου αλλού φαίνεται από το ότι, εν έτει 2300 π.Χ. (με μελέτες τής Τζιροπούλου και άλλων και όχι το 800 π.Χ.) ο Όμηρος ήδη έχει στην διάθεση του 6.500.000 πρωτογενείς λέξεις (πρώτο πρόσωπο ενεστώτα & ενικού αριθμού) τις οποίες αν τις πολλαπλασιάσουμε Χ72 που είναι οι κλήσεις, θα βγάλουμε ένα τεράστιο αριθμό ο οποίος δεν είναι ο τελικός, διότι μην ξεχνάμε ότι, η Ελληνική γλώσσα δεν είναι στείρα, ΓΕΝΝΑ.»
………………Μα, είναι πάρα πολλές οι γλώσσες που μιλιούνται και δεν γράφονται, και υπάρχουν λαοί που δημιούργησαν επιβλητικούς πολιτισμούς χωρίς να έχουν γραφή.
Ότι, το ελληνικό αλφάβητο είναι προσαρμογή ενός φοινικικού συλλαβαρίου, αυτό κανείς σοβαρός επιστήμονας δεν το αμφισβητεί. Και μόνο τα ονόματα των γραμμάτων αρκούν σαν επιχείρημα. Διότι, θα το προσέξατε ίσως, τα ονόματα των 15 από τα 24 γράμματα τού ελληνικού αλφαβήτου και άκλιτα είναι και δεν σημαίνουν τίποτα στην ελληνική γλώσσα, ενώ τα ονόματα των αντίστοιχων γραμμάτων στο φοινικικό αλφάβητο και σημασία έχουν στη φοινικική γλώσσα και στους γραμματικούς της κανόνες υπακούουν, Το άλεφ (αντίστοιχο τού άλφα) είναι η αγελάδα, και το αρχικό άλεφ θύμιζε την εικόνα τού κεφαλιού μιας αγελάδας, το μπεθ (βήτα) είναι το σπίτι, το γκίμελ (γάμμα) η καμήλα, το ντάλεθ (δέλτα) το τρίγωνο κ.ο.κ.Να κάνω μια παρένθεση, από ένα βιβλίο που άφησε μισοτελειωμένο ο πατέρας μου όταν πέθανε ξεσηκώνω έναν πίνακα αντιστοιχιών:
Ονομασία των γραμμάτων και ερμηνεία
Φοινικικό αλφάβητο Ελληνικό αλφάβητο
Γράμμα Ονομασία Σημασία Γράμμα Ονομασία Σημασία(:
𐤀 αλεφ Αγελάδα Α άλφα ;
𐤁 μπετ Σπίτι Β βήτα ;
𐤂 γκίμελ Καμήλα Γ γάμμα ;
𐤃 ντάλεθ Τρίγωνο Δ δέλτα ;
𐤆 ζάγιν Όπλα Ζ ζήτα ;
𐤇 hετ Πόρτα Η ήτα ;
𐤈 θεθ Τροχός Θ θήτα ;
𐤉 γιοδ Χέρι Ι γιώτα ;
𐤊 καφ Παλάμη Κ κάππα ;
𐤋 λάμεδ Άγκιστρο Λ λάμδα ;
𐤌 μεμ Νερό Μ μυ ;
𐤍 νουν Ψάρι Ν νυ ;
𐤎 σάμεχ Πάσσαλος Ξ ξι ;
𐤐 πε Στόμα Π πι ;
𐤓 ρες Κεφάλι Ρ ρω ;
𐤔 σιν Δόντια Σ σίγμα ;
𐤕 ταου Σταυρός Τ ταυ ;
Κι έπειτα, η ελληνική γλώσσα ποτέ δεν είχε τόσες λέξεις (πρωτογενείς, όπως τις λέει). Τα έχουμε ξαναπεί αυτά, η αρχαία και μεταγενέστερη ελληνική γλώσσα, από τον Όμηρο ίσαμε την Άλωση τού 1453, όπως έχει καταγραφεί στο TLG και στο PHI (επιγραφές) έχει περίπου 215.000 λήμματα (δείτε εδώ τους λογαριασμούς τού αρμοδιότερου ανθρώπου, τού Νίκου Νικολάου, που έχει φτιάξει τον λημματοποιητή του TLG). Κι αν περιοριστούμε στην αυστηρώς αρχαία, δηλαδή από τον Όμηρο ίσαμε τον 4ο αιώνα π.Χ. ο αριθμός των λημμάτων μειώνεται τραγικά, στις 66.000 λήμματα. Ο Όμηρος λίγες χιλιάδες λέξεις χρησιμοποίησε.
(Παρένθεση: Εδώ θα πει κάποιος: Ναι, αλλά έχει σωθεί μόνο το 5% των κειμένων της αρχαίας γραμματείας. Πράγματι, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι, ο αριθμός των (χαμένων) λέξεων είναι 20πλάσιος. Εδώ λειτουργεί ο νόμος του 80/20 ή κάποιος ανάλογος, που σημαίνει ότι οι χαμένες λέξεις θα είναι πολύ λιγότερες).
Και αφού αναγάγει την αρχή τής ελληνικης γλώσσας στο… 100.000 π.Χ. τουλάχιστον, ο συντάκτης ………….. μάς δίνει τη χαριστική βολή, αφού βγάζει όλες τις γλώσσες στείρες, εκτός βέβαια από την ελληνική.
Είπανε νωρίτερα ότι, οι ξένες διάλεκτοι ορίστηκαν κατόπιν συμφωνίας, δηλαδή κάποιοι συμφώνησαν ότι, το τάδε αντικείμενο θα το ονομάσουν «Χ», κάτι που κάνει τις γλώσσες στείρες, άρα δεν μπορούν να γεννήσουν νέες λέξεις, άρα δεν υπάρχει μαθηματικότητα, άρα δεν δύναται να περιγράψουν νέες έννοιες που υπάρχουν στην φύση, με αποτέλεσμα ο εγκέφαλος εφόσον δεν μπορεί να περιγράψει μέσω των νέων λέξεων καινούριες έννοιες μένει στο σκοτάδι, έτσι οι νευρώνες τού εγκεφάλου δεν γεννούν νέους εν αντιθέσει με όσους χρησιμοποιούν την Ελληνική.
Επειδή, λέει, οι άλλες γλώσσες είναι συμβατικές (και η ελληνική είναι, αλλά μην του το πείτε), τούτο σημαίνει ότι, δεν μπορούν να γεννήσουν νέες λέξεις. Τι λες ρε παιδί μου; Και τόσους αιώνες πώς γεννάνε χωρίς την άδειά σου; Πώς, ας πούμε, το γερμανικό eisen, σίδερο και bahn, δρόμος, τροχιά, γέννησαν τον Eisenbahn, σιδηρόδρομο -και παρόμοια το γαλλικό chemin de fer (απ’ όπου, βέβαια, το δανειστήκαμε κι εμείς, διότι το σιδηρόδρομος, που το βλέπει ο αδαής ελληναράς και χορταίνει η καρδιά του πρωτογένεια τής τρισχιλιετούς, μεταφραστικό δάνειο είναι). Μπλέκουν εδώ και οι… νευρώνες τού εγκεφάλου, που δήθεν γεννιούνται όταν φτιάχνουμε νέες λέξεις (παραλλαγή τής άποψης τού γυμνασιάρχη Μητροπέτρου, ο οποίος θέλει να γεννιούνται νευρώνες όταν κλίνουμε τις λέξεις, οπότε βέβαια μας έχουν πάρει φαλάγγι οι Λιθουανοί που έχουν περισσότερες πτώσεις από εμάς, αλλά έχοντας φτάσει μέχρι εδώ έχω πια εξαντληθεί, οπότε μιμούμαι τον Γιώργο Χελάκη και αναφωνώ: Δεν περιγράφω άλλο! κι έτσι θα χάσετε την ανάλυση για το κάρυον και το (αρχαίο, προφανώς) ρήμα τρα.κάρ.ω, διότι ο συντάκτης θεωρεί πως όποια λέξη έχει μέσα καρ- πρέπει να δηλώνει, ξερωγώ, κάτι σκληρό ή να δηλώνει σύγκρουση (παράδειγμα το καρκατσουλιό, η καρακαηδόνα και ο Καραμανλής).
………………
Ωστόσο, η ελληνική γλώσσα είναι πράγματι μια πολύ όμορφη και πολύ ενδιαφέρουσα γλώσσα με μακρότατη ιστορία, και η μεγαλύτερη τιμή που θα μπορούσαμε να τής κάνουμε θα ήταν να τη χρησιμοποιούμε με καλαισθησία, ακρίβεια και φαντασία, χωρίς συμπλέγματα κατωτερότητας, νεοαττικισμούς και αμερικανιές, χωρίς εκζήτηση και διάθεση να ξεχωρίσουμε από την πλέμπα. Αυτό άλλωστε προσπαθεί να κάνει και ο υπογράφων μέσα από τα γραφτά του.
(Περισσότερα στο Παράρτημα)
2.-Προσοχή στο Λερναίο!(Αντιγραφή από το διαδίκτυο,Οκτ.2013)
Ακόμα και μια στήλη σαν κι αυτή, που γράφεται κάθε τετράμηνο, επηρεάζεται από την επικαιρότητα. Όποτε μπορώ, προσπαθώ να δώσω μιαν αμυδρή οσμή επίκαιρου στα σημειώματά μου (χειμώνας: λέξεις εσωτερικού χώρου, καλοκαίρι: λέξεις τού ταξιδιού) κι έτσι και τώρα είχα κατά νου, μια και το φύλλο είναι ανοιξιάτικο, να γράψω ένα σημείωμα για τα γλωσσικά των οπωρολαχανικών. Ωστόσο, αντί για τα φρούτα από ετυμολογική άποψη, θα μιλήσω για άλλα φρούτα, μεταφορικά. Στο κάτω-κάτω, στην παγκοσμιοποιημένη εποχή μας τα φρούτα που τρώμε σχεδόν έχουν πάψει να έχουν εποχές, αφού χτες ο Κάκτος είχε ωραιότατα νεκταρίνια, φράουλες και κεράσια στα μέσα του Φλεβάρη (πόσο διοξείδιο φεσωθήκαμε για να φτάσει το νεκταρίνι από τη Γη του Πυρός στη γη του ευρώ είναι άλλη ιστορία), οπότε αναβάλλονται άνετα για επόμενο σημείωμα.
Στο σημείωμά μου αυτό θα ασχοληθώ λοιπόν με τον μακροβιότερο ελληνικό αστικό μύθο, που ήδη μετρά δέκα χρόνια ιστορία, ένα κείμενο που έρχεται και ξανάρχεται στην επικαιρότητα και που όσο εσύ το ανασκευάζεις τόσο αυτό ξεφυτρώνει από αλλού και το πιστεύει κάποιος άλλος, και γι’ αυτό εγώ το είχα βαφτίσει Λερναίο κείμενο. Ίσως όμως το ξέρετε σαν Hellenic quest. Το κείμενο αυτό είναι το εξής (διατηρώ την ορθογραφία και τη σύνταξη τού πρωτοτύπου):
«Hellenic Quest» λέγεται ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικής εκμαθήσεως τής Ελληνικής που το CNN άρχισε να διανέμει παγκοσμίως και προορίζεται σε πρώτο στάδιο για τους αγγλόφωνους και ισπανόφωνους. Η μέθοδος διδασκαλίας συνίσταται στην προβολή πληροφοριών στην οθόνη τού H/Y με ταυτόχρονη μετάδοση ήχου και κινούμενης εικόνας. Tο πρόγραμμα παράγεται από τη μεγάλη εταιρία H/Y «Apple», τής οποίας ο πρόεδρος Τζον Σκάλι είπε σχετικώς: «Αποφασίσαμε να προωθήσουμε το πρόγραμμα εκμαθήσεως τής Ελληνικής, επειδή η κοινωνία μας χρειάζεται ένα εργαλείο που θα της επιτρέψει ν’ αναπτύξει την δημιουργικότητά της, να εισαγάγει νέες ιδέες και θα τής προσφέρει γνώσεις περισσότερες από όσες ο άνθρωπος μπορούσε ως τώρα ν’ ανακαλύψει». Mε άλλα λόγια πρόκειται για μια εκδήλωση τής τάσεως για επιστροφή στις ρίζες τού παγκοσμίου πολιτισμού που είναι το πνεύμα και η γλώσσα των Ελλήνων.
Άλλη συναφής εκδήλωσις: Oι Άγγλοι επιχειρηματίες προτρέπουν τα ανώτερα στελέχη τους να μάθουν αρχαία Ελληνικά, επειδή αυτά «εμπεριέχουν μια φιλοσοφία με ξεχωριστή σημασία για τους τομείς οργανώσεως και διαχειρίσεως επιχειρήσεων». Σε αυτό το συμπέρασμα οδηγήθηκαν μετά από διαπιστώσεις Βρετανών ειδικών ότι, «H Ελληνική Γλώσσα ενισχύει την λογική και τονώνει τις ηγετικές ικανότητες. Γι’ αυτό, έχει μεγάλη αξία, όχι μόνο στην πληροφορική και στην υψηλή τεχνολογία, αλλά και στον τομέα της οργανώσεως και διοικήσεως».
Αυτές οι ιδιότητες τής Ελληνικής ώθησαν το πανεπιστήμιο Ιρβάιν τής Καλιφόρνια να αναλάβει την αποθησαύριση του πλούτου τους.
Επί κεφαλής του έργου τοποθετήθηκαν η γλωσσολόγος - Ελληνίστρια Μακ Ντόναλντ και οι καθηγητές της ηλεκτρονικής Μπρούνερ και Πάκαρντ. Στον H/Y «Ίβυκο» αποθησαυρίσθηκαν 6 εκατομμύρια λέξεις και 78 εκατομμύρια λεκτικοί τύποι της γλώσσας μας –όταν η Αγγλική έχει συνολικώς 490.000 λέξεις και 300.000 τεχνικούς όρους, δηλ. ως γλώσσα είναι μόλις το 1/100 τής δικής μας. Στον «Ίβυκο» ταξινομήθηκαν 8.000 συγγράμματα 4.000 αρχαίων Ελλήνων και το έργο συνεχίζεται. Μιλώντας γι’ αυτό, ο καθηγητής Μπρούνερ είπε: «Σ’ όποιον απορεί γιατί τόσα εκατομμύρια δολλάρια για την αποθησαύριση των λέξεων της Ελληνικής, απαντούμε: Mα πρόκειται για την γλώσσα των προγόνων μας. Και η επαφή μας μ’ αυτούς θα βελτιώσει τον πολιτισμό μας». Oι υπεύθυνοι τού προγράμματος υπολογίζουμε ότι, οι ελληνικοί λεκτικοί τύποι θα φθάσουν στα 90 εκατομμύρια, έναντι 9 εκατομμυρίων τής λατινικής.
Το ενδιαφέρον για την Ελληνική προέκυψε από την διαπίστωση των επιστημόνων πληροφορικής και υπολογιστών ότι, οι H/Y προχωρημένης τεχνολογίας δέχονται ως «νοηματική» γλώσσα μόνον την Ελληνική. Όλες τις άλλες γλώσσες τις χαρακτήρισαν «σημειολογικές». «Νοηματική» είναι η γλώσσα στην οποία το «σημαίνον», δηλ. η λέξις και το «σημαινόμενον» δηλ. αυτό που η λέξις εκφράζει (πράγμα, ιδέα, κατάσταση), έχουν μεταξύ τους πραγματική πρωτογενή σχέση. Ενώ «σημειολογική» είναι η γλώσσα όπου αυθαιρέτως ορίζεται ότι το α' «πράγμα» (σημαινόμενον) εννοείται με το α' «σημείον» (σημαίνον). Mε άλλα λόγια, η Ελληνική είναι η μόνη γλώσσα της οποίας οι λέξεις έχουν «πρωτογένεια», ενώ σε όλες τις άλλες είναι «συμβατικές» –σημαίνουν κάτι απλώς επειδή έτσι συμφωνήθηκε μεταξύ εκείνων που την χρησιμοποιούν. Π.χ. στην Ελληνική ενθουσιασμός = εν Θεώ, γεωμετρία = γη + μετρώ, προφητεία = προ + φάω, άνθρωπος = αναθρών οπωπάς (= ο αρθρώνων λόγο). Έχουμε δηλαδή αιτιώδη σχέση μεταξύ λέξεως - πράγματος, πράγμα ανύπαρκτο στις άλλες γλώσσες.
Tα πιο τέλεια προγράμματα H/Y «Ίβυκος», «Γνώσις» και «Νεύτων» αναπαριστούν τους λεκτικούς τύπους της Ελληνικής σε ολοκληρώματα και σε τέλεια σχήματα παραστατικής, πράγμα που αδυνατούν να κάνουν για τις άλλες γλώσσες. Και τούτο διότι η Ελληνική έχει μαθηματική δομή που επιτρέπει την αρμονική γεωμετρική της απεικόνιση. Ιδιαιτέρως χρήσιμα στους H/Y είναι τα Ελληνικά προσφύματα τηλέ-, -λάνδη, μικρο-, μεγα-, σκοπώ, -ισμός, συν- κ.τ.λ. Oι H/Y θεωρούν την Ελληνική «μη οριακή γλώσσα» δηλαδή ότι μόνο σ’ αυτήν δεν υπάρχουν όρια και γι’ αυτό είναι αναγκαία στις νέες επιστήμες όπως η πληροφορική, η ηλεκτρονική, η κυβερνητική κ.α. Αυτές, μόνον στην Ελληνική βρίσκουν τις νοητικές εκφράσεις που χρειάζονται και χωρίς τις οποίες η επιστημονική σκέψη αδυνατεί να προχωρήσει.
Γι’ αυτούς τους λόγους οι Iσπανοί ευρωβουλευτές ζήτησαν να καθιερωθεί η Ελληνική ως επίσημη της E.E., διότι «το να μιλά κανείς για E.E. χωρίς την Ελληνική είναι σα να μιλά σ’ έναν τυφλό για χρώματα».
Για να απαντηθεί ενδελεχώς το κείμενο, θα χρειαστώ χώρο που δεν διαθέτω εδώ, οπότε θα είμαι κάπως συνοπτικός. Για περισσότερα, σας παραπέμπω στην ιστοσελίδα μου: www.sarantakos.com/language/hquest.html. Ας δούμε όμως τους βασικότερους μύθους του Λερναίου κειμένου:
Υπάρχει πρόγραμμα Hellenic Quest της Apple;
Τέτοιο πρόγραμμα δεν υπάρχει, το CNN δεν το έχει υπόψη του ούτε η Apple το παράγει. Αν βάλετε σε μια μηχανή αναζήτησης τους όρους Hellenic quest, θα δείτε ότι, όλες ανεξαιρέτως οι αναφορές στο ανύπαρκτο αυτό πρόγραμμα προέρχονται από αναδημοσιεύσεις τού αρχικού κειμένου ή κάποιας παραλλαγής του. Καμιά μη ελληνική αναφορά δεν υπάρχει, και το κυριότερο αναφορά δεν υπάρχει από την ίδια την Apple, για τον απλούστατο λόγο ότι η Apple δεν έχει και ποτέ δεν είχε πρόγραμμα Hellenic Quest. Άλλωστε, ο Τζον Σκάλι (John Sculley), δηλώσεις τού οποίου μεταφέρει το Λερναίο κείμενο, εδώ και πολλά χρόνια δεν είναι πρόεδρος τής Apple! Ήταν πρόεδρος τής εταιρείας αυτής έως το 1993, αλλά από τότε παραιτήθηκε και αντικαταστάθηκε από τον Στιβ Τζομπς (Steve Jobs). Προφανώς ο συγγραφέας του κειμένου, αλλά και οι πρόθυμοι αναμεταδότες του, δεν το πληροφορήθηκαν, τόσα χρόνια μετά, την αλλαγή ηγεσίας!
Είναι νοηματικά τα ελληνικά; Τα καταλαβαίνουν οι υπερσύγχρονοι υπολογιστές;( :οι σχετικές αντιρρήσεις αναφέρονται πιο πάνω …)
Υπάρχουν προγράμματα που αναπαριστούν τις ελληνικές λέξεις με ολοκληρώματα;
Σκέτες μπαρούφες είναι οι ισχυρισμοί τού Λερναίου κειμένου ότι, υπάρχουν κάποια προγράμματα Ίβυκος, Γνώσις και Νεύτων που δήθεν αναπαριστούν τις ελληνικές λέξεις με ολοκληρώματα. Όσο για τα «Ελληνικά προσφύματα τηλέ-, -λάνδη, μικρο-, μεγα-, σκοπώ, - ισμός, συν- κ.τ.λ.» αρκούμαι στο να παρατηρήσω ότι το -λάνδη είναι ακραιφνώς παλαιογερμανικής προέλευσης. Αλλά δεν θα συμφωνήσω με τον ανώνυμο συντάκτη όταν λέει ότι, μόνο στην ελληνική γλώσσα δεν υπάρχουν όρια. Όρια δεν υπάρχουν επίσης στη φαντασία μερικών και στην ευπιστία ορισμένων άλλων.
Ακόμα και ο υπουργός!
Το κακό είναι ότι, κάθε τυπωμένο κείμενο έχει στα μάτια πολλών από εμάς μια αδικαιολόγητη αίγλη, ιδίως όταν το βρίσκουμε στο Διαδίκτυο, κι έτσι το Λερναίο κείμενο, όσο κι αν το ανασκευάζει κανείς, πάντα βρίσκει κάποιους που δεν το έχουν ξαναδεί και κατορθώνει να τους πείσει. Άλλωστε, είναι παρατηρημένο ότι, όσο πιο κατηγορηματικά πεις ένα ψέμα, τόσο περισσότερο θα το πιστέψουν κάποιοι. Έτσι, όταν συνάδελφοι τής Κομισιόν αναδημοσίεψαν το Λερναίο κείμενο σε πρόσφατο φυλλάδιό τους, και παρά το ειρωνικό σχόλιο που το συνόδευε, βρέθηκαν άλλοι συνάδελφοι που το βρήκαν πιστευτό, Ωστόσο, στα τέλη τού Γενάρη (και εδώ μπαίνει στη μέση η επικαιρότητα) σημειώθηκε κρούσμα εκατό φορές χειρότερο. Τις λιακουροειδείς ασυναρτησίες τού κειμένου-απάτη βρέθηκε να τις διαδίδει κοτζάμ υπουργός, και όχι όποιος κι όποιος παρά ο καθ’ ύλην αρμόδιος, τρομάρα του, ο Υπουργός Παιδείας (που λέει ο λόγος) και Θρησκευμάτων κ. Ευριπίδης Στυλιανίδης! Ο υπουργός, μιλώντας σε βράβευση μαθητών, επανέλαβε ένα προς ένα τα μυθεύματα του κειμένου-απάτη: περί 6 εκατομμυρίων λεκτικών τύπων τής ελληνικής, όταν η αγγλική έχει συνολικά 490.000, περί τελείων προγραμμάτων υπολογιστών που αναπαριστούν τους λεκτικούς τύπους τής ελληνικής σε μαθηματικά ολοκληρώματα, περί υπολογιστών προχωρημένης τεχνολογίας, οι οποίοι δέχονται ως «νοηματική» γλώσσα μόνον την ελληνική, ενώ όλες οι άλλες γλώσσες είναι «σημειολογικές». Έφερε δε ως παράδειγμα που δείχνει, υποτίθεται, την «πρωτογενή σχέση» (sic) ανάμεσα σε σημαίνον και σημαινόμενο στη «νοηματική» ελληνική γλώσσα τη λέξη «έντερο» που σημαίνει, όπως είπε, «εντός ρέω» (!). (αν άνοιγε λεξικό θα έβλεπε ότι δεν είναι αυτή η ετυμολογία τής λέξης). Πράγμα που προσωπικά το βρίσκω εξίσου εξωφρενικό, και δεν νομίζω να το παρατραβάω με την αναλογία, με το να βγει ο Υπουργός Υγείας και να πει ότι, για την πρόληψη του καρκίνου θα μοιράσουν φυλαχτά.
Με άλλα λόγια, το κείμενο για το Hellenic Quest είναι μια αρμαθιά από χοντρά ψέματα και ανακρίβειες: κανένα πρόγραμμα δεν υπάρχει με το όνομα αυτό, καμιά σχέση δεν έχει η εταιρεία Apple ή το CNN με την εκμάθηση των ελληνικών, κανείς Άγγλος επιχειρηματίας δεν προτρέπει τα στελέχη τής εταιρείας του να μάθουν αρχαία, η καταγραμμένη αρχαία ελληνική γλώσσα δεν έχει 90 εκατομμύρια λεκτικούς τύπους αλλά σκάρτο ενάμισι εκατομμύριο, δεν έχει 6 εκατομμύρια λέξεις αλλά κάπου 150 χιλιάδες, η ελληνική γλώσσα δεν έχει πρωτογένεια και δεν είναι νοηματική ούτε μοναδική, ούτε έχει κάτι το ιδιαίτερο που την κάνει κατάλληλη για γλώσσα των υπολογιστών νέας γενεάς, οι Ισπανοί ευρωβουλευτές δεν ζήτησαν να καθιερωθεί η αρχαία ελληνική ως η επίσημη γλώσσα τής ΕΕ και κανείς κουτόφραγκος δεν πρόκειται να μας κόψει ισόβια σύνταξη μόνο και μόνο επειδή έτυχε να γεννηθούμε στη χώρα του Σοφοκλή και τού Αριστοτέλη. Να μάθουμε αρχαία, ναι, αλλά να μη βαυκαλιζόμαστε ότι, θα μας διορίσουν σε επιτελικές θέσεις στο Αμέρικα επειδή ξέρουμε αρχαία!
1.-Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟΝ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ.Ο ΠΛΟΥΤΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΞΕΝΟΥΣ.–
2.-Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ.
3.-ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ.
1.-Κατά τον καθηγητή γλωσσολογίας και ελληνιστή Φραντζίσκο Ροντρίγκεζ Αντράντος, πολλές ξένες γλώσσες,θεωρούνται κ ρ υ φ ο ε λ λ η ν ι κ έ ς. Π.χ. η γαλλική γλώσσα σύμφωνα με μελέτη τού γαλλικού Υπουργείου Παιδείας περιλαμβάνει λέξεις με ελληνικές ρίζες σε ποσοστό περίπου 60%. Το 80% των λέξεων τής πορτογαλικής γλώσσας, έχει ελληνικές ρίζες, όπως παρατηρεί, η καθηγήτρια Alcina Dos Martires Lopes, συντάκτης τού πρόσφατα εκδοθέντος Αρχαιοελληνο-πορτογαλλικού λεξικού. Η αγγλική γλώσσα, σύμφωνα με το ογκώδες Λεξικό τού κ.Αρ. Κωνσταντινίδη, έχει πάνω από 155.000 λέξεις με ρίζες ελληνικές. Η σημερινή γερμανική γλώσσα διαμορφώθηκε από τον Μαρτίνο Λούθηρο το 1534 με πρότυπο τους κανόνες γραμματικής και συντακτικού τής ελληνικής γλώσσας. Στην Ιταλία, πρόσφατα ιδρύθηκαν εκατοντάδες Κλασσικά Λύκεια, την περασμένη χρονιά στις Πανιταλικές εξετάσεις στα Αρχαία Ελληνικά , δόθηκε προς μετάφραση αρχαίο κείμενο τού Αριστοτέ λη.(παρατίθεται στο Παράρτημα).Στην Βρετανία αποφασίστηκε η εισαγωγή στα δημόσια δημοτικά τους σχολεία των αρχαίων Ελληνικών, διότι, μεταξύ άλλων βοηθούν τα παιδιά να μάθουν σε βάθος τον τρόπο να σκέπτονται και να χειρίζονται τα αγγλικά. Στην Αυστραλία καθιερώθηκε η διδασκαλία τής ελληνικής ως δεύτερης (κατ’ επιλογήν) γλώσσας μετά τα αγγλικά.
Η Αμερικανίδα ελληνίστρια M.Mc Donald (επικεφαλής τού προγράμματος «Ιβυκος του Πανεπιστημίου Irvine τής Καλιφόρνια για την αποθησαύριση τού πλούτου τής Ελληνικής γλώσσας) κατέγραψε ηλεκτρονικά, όλες τις λέξεις στους διάφορους τύπους που συναντώνται από τον Ομηρο μέχρι τις ημέρες μας.( Γράφεται ότι )οι λέξεις αυτές για το χρονικό διάστημα μέχρι το 1453, είναι 60.000.000,και μέχρι σήμερα 71.000 .000.(Η άποψη και εκτίμηση αυτή τής M.Mc Donald – αν προέρχεται όντως από την ίδια-αμφισβητείται,όπως σε άλλο σημείο γράφουμε, και υποστηρίζεται ότι, η καταγραμμένη αρχαία ελληνική γλώσσα δεν έχει τόσα εκατομμύρια λεκτικούς τύπους ούτε 6 εκατομμύρια λέξεις αλλά κάπου 150 χιλιάδες.Στο διαδίκτυο αναγράφεται ότι σύμφωνα με την κυρία Μαρία Παντελιά, σημερινή διευθύντρια τού Thesaurus Linguae Graecae (TLG), τού μνημειώδους έργου καταγραφής τής ελληνικής γλώσσας η ελληνική γλώσσα από την αρχαιότητα έως την Άλωση έχει περίπου 160.000 λέξεις και κάπου 1.500.000 λεκτικούς τύπους )
Σε απάντηση σχετικής επιστολής μας η Μαρία Παντελιά απάντησε αποφεύγουσα ευθεία απάντηση.
Παραθέτω το τμήμα της επιστολής που ενδιαφέρει
Αγαπητέ κ. Κουκουβίνε,
……………. Ούτε εγώ, ούτε η κ. Μακντόναλντ έχουμε πάρει θέση για το πόσες λέξεις έχει η Ελληνική γλώσσα. Το πρόγραμμα TLG που ιδρυσε η κ. Μακντοναλντ και διευθύνω εγώ έχει ψηφιοποιήσει ένα μεγάλο αριθμό κειμένων. Και η κ. Μακντοναλντ και εγώ ξέρουμε πόσες λέξεις έχουν περιληφθεί στο πρόγραμμα αλλά δεν είμαστε σε θέση να κάνουμε γενικεύσεις για το πόσες λέξεις έχει η Ελληνική γλώσσα. Και βέβαια δεν έχω διαψεύσει ποτέ την κ. Μακντόναλντ η οποία είναι φίλη και συνάδελφος. Ο αριθμός 160.000 δεν ανταποκρίνεται σε καμία πραγματικότητα.(: δεν λέγει όμως ποιος έστω και κατά προσέγγιση είναι ο αριθμός αυτος!)
(παρακαλώ βλέπετε Παράρτημα)
Για το πόσες λέξεις διαθέτει τελικά η ελληνική γλώσσα,παραθέτουμε την άποψη του Χριστόφορου Χαραλαμπάκη, Καθηγητή της Γλωσσολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών(όπως την δημοσιεύει το διαδίκτυο)
"Συχνά διατυπώνεται η άποψη ότι «η Ελληνική είναι η αρχαιότερη και πλουσιότερη γλώσσα του κόσμου», με αποτέλεσμα να ενισχύεται σε κύκλους αδαών ο γλωσσικός σοβινισμός, ο ελληνοκεντρισμός και η χιμαιρική «επανελλήνισις της οικουμένης». Η ελληνική είναι πράγματι η αρχαιότερη γλώσσα της Ευρώπης, υπήρξαν όμως άλλες γλώσσες στον κόσμο που μιλήθηκαν και γράφτηκαν πολλούς αιώνες πριν, όπως η Σουμεριακή στη νότια Μεσοποταμία, η οποία ανάγεται στο 3.100 π.Χ. Η Ελληνική έχει προφορική παράδοση 4.000 χρόνων και γραπτή 3.500 χρόνων (και όχι 2.500 χρόνων, όπως επαναλαμβάνουν ορισμένοι επώνυμοι λογοτέχνες και πολιτικοί), γεγονός το οποίο αποτυπώνεται στο πλούσιο διαχρονικό λεξιλόγιό της. Στο περίφημο Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας των Liddell – Scott – Jones καταγράφονται 120.000 λέξεις. Μερικοί πιστεύουν ότι ,η αρχαία ελληνική διαθέτει 70 εκατομμύρια λέξεις, επειδή ο αριθμός αυτός αναφέρεται στον ηλεκτρονικό Θησαυρό της Ελληνικής Γλώσσας που συγκροτήθηκε στο Πανεπιστήμιο Irvine (Καλιφόρνια) με δωρεά της καθηγήτριας M. McDonald. Στην ουσία δεν πρόκειται για λήμματα, αλλά για «τρέχουσες λέξεις», δηλ. για τύπους λέξεων όπως εμφανίζονται σε 2.900 συγγραφείς σε συνεχή αρίθμηση. Στο Ελληνο-ισπανικό Λεξικό του καθηγητή Fr. Adrados ο αριθμός των αρχαίων λέξεων προβλέπεται να ανέλθει στις 325.000. Στο Μέγα Λεξικόν όλης της ελληνικής γλώσσης του Δ. Δημητράκου υπάρχουν γύρω στα 200.000 λήμματα. Η νέα ελληνική με τις διαλέκτους και τα ιδιώματά της διαθέτει σήμερα περισσότερες από μισό εκατομμύριο λέξεις, όσες περίπου και η Αγγλική, παγκόσμια γλώσσα με τεράστιο κύρος. Στον αριθμό αυτό συμπεριλαμβάνονται οι επιστημονικοί όροι που βρίσκονται σε μεγάλη διάδοση.
Η έκρηξη του νεοελληνικού λεξιλογίου συνδέεται με την εκπληκτική πρόοδο των επιστημών και των ευρύτερων κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών και πολιτιστικών εξελίξεων και ανακατατάξεων. Παρά τις περιορισμένης εμβέλειας κινδυνολογικές τάσεις, γλώσσα μας δεν υπήρξε ποτέ τόσο πλούσια και εκφραστική όσο είναι σήμερα. Αν κάποιοι έχουν περιορισμένο λεξιλόγιο δεν φταίει η γλώσσα γι’ αυτό. Το βέβαιο είναι ότι δεν γνωρίζει κανείς μητρικός ομιλητής τη γλώσσα του. Αν λάβει κανείς υπόψη του ότι τα περισσότερα νεοελληνικά λεξικά δεν περιέχουν πάνω από 50.000 λέξεις, από τις οποίες πολύ λίγοι γνωρίζουν τις μισές απ’ αυτές, τότε συνειδητοποιεί ότι, έχουμε όλοι «λεξιπενία» και όχι μόνο οι νέοι, όπως θέλει το ευρύτατα διαδεδομένο αυτό κοινωνικό στερεότυπο. Ακόμα και αν ένα νεοελληνικό λεξικό συμπεριλάβει στο λημματολόγιο του τον εντυπωσιακά μεγάλο αριθμό των 100.000 λέξεων, δεν δίνει παρά μια αμυδρή εικόνα του πραγματικού λεξιλογίου, αφού επιλέγεται σε αρκετές περιπτώσεις με αυθαίρετα κριτήρια μια από τις πέντε λέξεις, χωρίς να παρουσιάζεται αναλυτικά η πολυσημία.
Τελικά, το ερώτημα «πόσες λέξεις διαθέτει μια γλώσσα» δεν είναι εύκολο να απαντηθεί, αφού μπορεί να σχηματιστεί ασύλληπτος για τον ανθρώπινο νου αριθμός λέξεων. Υπάρχουν χιλιάδες νεολογισμοί που δεν επικρατούν και επομένως δεν βρίσκουν θέση στα λεξικά. Δεν πρόκειται μόνο για ποιητικούς νεολογισμούς (βλ. το ηλιοπότης στον Ελύτη και τις ακατανόητες λέξεις δελεάνα και τίντελο στον ίδιο ποιητή) αλλά και για ad hoc σχηματισμούς της καθημερινής ζωής που περιέρχονται γρήγορα σε αχρηστία (καλομοιρικός, τζεκολογία).
Συμπερασματικά θα έλεγα ότι κάθε πολίτης πρέπει να συνειδητοποιήσει πόσο λίγο γνωρίζει τη γλώσσα του και να καταβάλει προσπάθεια σταδιακού εμπλουτισμού και ανανέωσης του λεξιλογίου του, αφού ο λεξιλογικός θησαυρός που κατέχει αντανακλά την παιδεία και την ποιότητα της κριτικής του σκέψης, που αποτελεί και το μέγα ζητούμενο της εκπαίδευσης στο σύγχρονο ταχέως εξελισσόμενο και αντιφατικό κόσμο που ζούμε.
Ετσι λοιπόν: Απάντηση στο ερώτημα,"ποιά είναι η πλουσιώτερη γλώσσα στο κόσμο" δεν μπορεί να δοθεί.Για πολλούς λόγους.Δεν μπορεί να τεθεί με σαφήνεια το ερώτημα.Τι θα αναζητήσουμε,;τύπους λέξεων; ρίζες; .Θα λάβουμε υπόψη ότι ,πολλές λέξεις έχουν πολλές έννοιες;Θα λάβουμε υπόψη σύνθετες λέξεις ώς μια μία ή ώς δύο ή και περισσότερες.Θα λάβουμε υπόψη ότι η γραμματική πολλών γλωσσών έχει κλίσεις;
(Παρακαλώ βλέπετε σχετικά κείμενα στο «Παράρτημα»)
Για μερικούς η αγγλική είναι η πλουσιώτερη γλώσσα,η γλώσσα με το μεγαλύτερο λεξιλόγιο όπως υποστηρίζει ο καθηγητής S.Hayakava .Και ίσως και αυτή που έχει δεχθεί τις περισσότερες εισροές ( από τα Ελληνικά -απ ευθείας ή μέσω των λατινικών ή και άλλων γλωσσών-από τα λατινικά,από τα σκανδιναυικά,από τα ολλανδικά,από τις γλώσσες ιθαγενών των αποικιών που είχε η Μεγάλη Βρεττανία,σόλόκληρο σχεδόν τον κόσμο.)
Ο Ι.Ευαγγέλου,(ό.π.22)γράφει ότι, εναντι των 71.000.000 ελληνικών λέξεων,ίστανται
9.000.000 λατινικές και 500.000 αγγλικές λέξεις.
(Για τον πλούτο και τη σημασία τής ελληνικής γλώσσας, βλέπετε επίσης,εκτός από το προαναφερόμενο βιβλίο τού Ι.Ευαγγέλου, και το κεφάλαιο τού πονήματος αυτού, « Τι είπαν οι ξένοι για την ελληνική γλώσσα κλπ. αλλά και όσα αντίθετα παρατίθενται σε άλλο σημείο τού πονήματος)
(Περισσότερα στο Παράρτημα)
Ο γνωστός Ελληνας γλωσσολόγος Γ.Μπαμπινιώτης,αφού τονίζει την μοναδικότητα τής συνέχειας τής Ελληνικής γλώσσας,(που πρωτομι λήθηκε, δυό χιλιάδες χρόνια π.Χ)επισημαίνει ότι,το μεγαλείο της , έγκειται,όχι τόσο στο ότι, εφοδίασε τον κόσμο με χιλάδες λέξεις,όσο στο ότι, οι λέξεις αυτές συνιστούσαν έννοιες,που σφράγισαν τον τρόπο σκέπτεσθαι τής ανθρωπότητας. Ο ίδιος στην Εισαγωγή τού Λεξικού του γράφει μεταξύ άλλων:« Η ανάλυση τής ελληνικής γλώσσας από τους αρχαίους γραμματικούς και φιλοσόφους απετέλεσε (μέσω τής Λατινικήςτην βάση τής ανάλυσης όλων των μετέπειτα γλωσσών… είναι μεν αλήθεια ότι, οι αρχαίοι Ινδοί γραμματικοί προηγήθηκαν χρονικά στη σύνταξη τής πρώτης γραμματικής,με τον Panini, συντάκτη τής Astadhyayi(≪Οκτώ βιβλία≫), τής πρώτης γραμματικής τής αρχαίας ινδικής γλώσσας, που έζησε ανάμεσα στο 600 και στο 300 π.Χ ωστόσο η γραμματική τού Panini δεν έγινε ευρύτερα γνωστή στην Eύρώπη πριν από τον 19ο αιώνα και δεν επηρέασε την γενικότερη εξέλιξη τής σπουδής τής γλώσσας.Αυτό συνέβη μόνο με την ελληνική γραμματική θεωρία και πράξη και τη δημιουργική προέκταση της, τη Λατινική. Εν ολίγοις, η ελληνική γλώσσα ως κύρια μορφή ≪μεταγλώσσας≫ (λόγου περί γλώσσας), μέσα από τη σχολική-παραδοσιακή γραμματική και μέσα από την Παιδεία (ιδίως από τους χρόνους τής Αναγέννησης) απέκτησε τη φήμη τής κατεξοχήν καλλιεργημένης γλώσσας, γλώσσας με υψηλό επικοινωνιακό γόητρο και κύρος. Η παρατήρηση τού R. Η. Robins είναι και γι' αυτό το θέμα πολύ ενδεικτική: ≪Ο ελληνικός θρίαμβος στον πνευματικό πολιτισμό είναι ότι έδωσε τόσα πολλά σε τόσους πολλούς τομείς [...]. Τα επιτεύγματα τους στον τομέα τής γλωσσολογίας όπου ήταν εξαιρετικά δυνατοί, δηλαδή στη θεωρία τής γραμματικής και στη γραμματική περιγραφή τής γλώσσας, είναι τόσο ισχυρά,ώστε και να αξίζει να μελετηθούν και να αντέχουν στην κριτική. Επίσης είναι τέτοια που να εμπνέουν την ευγνωμοσύνη και τον θαυμασμό μας≫.Τέλος, η οικουμενικότητα τής Ελληνικής δεν είναι άσχετη προς το κύρος που απέκτησε διεθνώς η Ελληνική ως η γλώσσα τής Καινής Διαθήκης, η γλώσσα των μεγάλων Πατέρων τής Χριστιανικής Εκκλησίας και, καθόλου λιγότερο, ως η κατεξοχήν γλώσσα τής υμνογραφίας και τής εκκλησιαστικής λατρείας (Θείας Λειτουργίας τού Ιωάννου τού Χρυσοστό μου και τού Μεγάλου Βασιλείου). Η Ελληνική συνδέεται επίσης με την ελληνική μετάφραση τής Παλαιάς Eιαθήκης από τους Εβδομήκοντα για τις ανάγκες των Ιουδαϊκών Κοινοτήτων τής Ανατολής που ήταν ελληνόφωνες εκείνη την εποχή. Η άποψη τού Εράσμου, τού μεγάλου Ολλανδού φιλολό γου τής Αναγέννησης και πρώτου εκδότη τού ελληνικού κειμένου τής Καινής Διαθήκης (το οποίο ως ≪Textus Receptus≫ εξακολουθούσε να χρησιμοποιείται σε ευρύτερη χρήση μέχρι την έκδοση τής Καινής Διαθήκης από τον Eberhard Nestle το 1898), ότι, δεν νοείται θεολόγος που να μη γνωρίζει την ελληνική γλώσσα, γιατί θα είναι ανίκανος να πλησιάσει τη γλώσσα τής Καινής Διαθήκης στο πρωτότυπο, είναι ενδεικτική τής αίγλης τής ελληνικής γλώσσας στους κόλπους τού Χριστιανισμού. Αλλωστε, η κυριαρχία τού Χριστιανικού Βυζαντίου στον Μεσαίωνα, μαζί με την ακτινοβολία, τον πολιτισμό και τη θρησκεία τού Βυζαντίου, περνούσε και στην ελληνική γλώσσα, τής οποίας το κύρος ήταν τέτοιο, ώστε έγινε αμέσως αποδεκτή και άρχισε να διδάσκεται στη Eύρώπη από τους Λογίους τού Βυζαντίου που κατέφυγαν εκεί λίγο πριν και μετά την πτώση τής Βασιλεύουσας, γεγονός που υπήρξε και η απαρχή τής Αναγέννησης στη Ευρώπη .Ωστόσο, δεν είναι μόνον η μοναδική από μεγάλα πνεύματα καλλιέργεια της στον γραπτό και τον προφορικό λόγο και η οικουμενι -κότητά της που κατέστησαν την Ελληνική μια ξεχωριστή γλώσσα. Είναι και το γεγονός ότι, στη γλώσσα αυτή έχουμε προφορική παράδοση τουλάχιστον 4.000 χρόνων και γραπτή παράδοση 3.500 ετών (με μοναδικό -με τα μέχρι τούδε επιγραφικά ευρήματα- χάσμα την περίοδο από το 1200 μέχρι τον 8ο π.Χ. αιώνα). Όπως έχει παρατηρηθεί, η Ελληνική είναι μοναδικό για γλωσσολόγους παράδειγμα μελέτης τής εξέλιξης μιας φυσικής γλώσσας σε τόσο μάκρος χρόνου. Αντίθετα προς άλλες γνωστές αρχαίες γλώσσες, όπως την αρχαία Αιγυπτιακή ή την Ακκαδική (που αντικατέστησε τη Σουμεριακή στην αρχαία Μεσοποταμία), οι οποίες χάθηκαν ως γλώσσες νωρίς,η Ελληνική διατηρείται πάνω από 40 αιώνες τώρα ως ζωντανή στην εξέλιξη της γλώσσα. Ο προσεκτικός, μάλιστα, κριτής των πραγμάτων θα πρέπει να αποφύγει να συγκρίνει την Ελληνική, λ.χ., με τη Λατινική-Ιταλική, που βρίσκονται σε εντελώς διαφορετική σχέση, ή ακόμη και με την Κινεζική ή τη Σανσκριτική. Η Κινεζική επιβίωσε μεν από το 1500 π.Χ. μέχρι τις αρχές τού αιώνα μας (οπότε αντικαταστάθηκε από τις νεότερες γλώσσες-διαλέκτους) υπό την ονομασία we-yan, αλλά μόνον ως φιλολογική γλώσσα. Η δε Σανσκριτική (αρχαία Ινδική) σώθηκε επίσης μόνο σε περιορισμένες και εξειδικευμένες χρήσεις αρχαΐζουσας (θρησκευτικής ιδίως) γλώσσας.Σε σχέση και με αυτές ακόμη τις εξαιρετικές περιπτώσεις γλωσσών, η Ελληνική αποτελεί μοναδικό παράδειγμα γλώσσας με αδιάσπα στη ιστορική συνέχεια και με τέτοια δομική και λεξιλογική συνοχή, που να επιτρέπει να μιλάμε για μια ενιαία ελληνική γλώσσα από την αρχαιότητα έως σήμερα. Με αυτό εννοούμε ότι, ο ίδιος λαός, οι Έλληνες, στον ίδιο γεωγραφικό χώρο, την Ελλάδα, χωρίς διακοπή 40 αιώνες τώρα μιλάει και γράφει -με την ίδια γραφή (από τον 8ο π.Χ. αιώνα)και την ίδια ορθογραφία (από το 400 π.Χ.)- την ίδια γλώσσα,την Ελληνική. Αυτό δεν σημαίνει, φυσικά, ότι, η γλώσσα τού Ξενοφώντα ή τού Πλάτωνα ή τού Πλουτάρχου είναι φωνολογικά, γραμματικά και λεξιλογικά ίδια και απαράλλακτη η γλώσσα που μιλάμε και γράφουμε στα τέλη τού 20ού αιώνα!Μεταβολές στην προφορά, στη γραμματικοσυντακτική δομή και στο λεξιλόγιο τής Ελληνικής πραγματοποιήθηκαν πολλές,ωστόσο, ούτε η δομική φυσιο -γνωμία τής Ελληνικής ούτε το λεξιλόγιο της αλλοιώθηκαν τόσο πολύ, ώστε να μη γίνεται αντιληπτό ότι, πρόκειται για την ίδια γλώσσα. Ο δομικός σκελετός τής Ελληνικής, τα κύρια χαρακτηριστικά τής δομής τής αρχαίας ελληνικής γλώσσας (η διάκριση, λ.χ., πτώσεως, αριθμού και γένους στα ουσιαστικά και τα επίθετα ή η διάκριση χρόνου, ποιού ενεργείας, τροπικότητας, προσώπου, αριθμού,φωνής και διαθέσεως στο ρήμα) εξακολουθούν να προσδιορίζουν τη φυσιογνωμία και τής σύγχρονης ελληνικής γλώσσας,γιατί οι αλλαγές που έγιναν αφορούν, κυρίως, στη δήλωση των δομικών κατηγοριών (σε καταλήξεις, σε φθόγγους κ.λπ.) και όχι στις ίδιες τις δομικές κατηγορίες. Ως προς το λεξιλόγιο τής Ελληνικής, τα ≪επιστροφικά κινήματα≫ τού Αττικισμού(αρχαίου και βυζαντινού), τού καθαρισμού (κοραϊκού και μετακοραϊκού), τής αρχαΐζουσας και τής μετέπειτα καθαρεύουσας εδημιούργησαν -τεχνητά στην αρχή και με έξωθεν (των λογίων) παρέμβαση- μια στενή σχέση τής νεότερης προς την αρχαία ελληνική γλώσσα, που με τη διαδικασία τής αναβίωσης αρχαίων και παλιότερων λέξεων έρχεται να συμπληρώσει τη φυσική -και εκτεταμένη στην Ελληνική- διαδικασία τής επιβίωσης παραδοσιακών λέξεων. Στην Ελληνική,λέξεις όπως ουρανός, θάλασσα, γη, γλώσσα, παιδεία,ελευθερία, αδελφός, φίλος, αγαπώ, βλέπω, επιθυμώ, καλός,κακός, νέος, επειδή, όταν, εάν, εγώ, συ, αυτός, τότε, αύριο, ναι,ούτε, και, ότι, πως κ.λπ., χιλιάδες λέξεων, δεν είναι ούτε αρχαίες ούτε βυζαντινές ούτε νέες. Τις χρησιμοποιούν οι Έλληνες (με την ίδια ή και με διαφορετική σημασία, με τον ίδιο ή και παραλλαγμένο τύπο) πολλούς αιώνες τώρα, σε μια χρήση που πολύ εύστοχα χαρακτηρίζεται ως διαχρονική. Τέτοιες λέξεις είναι απλώς και μόνο ελληνικές λέξεις»
2.- Εχει γραφεί(: πράγμα που αμφισβητείται ως αναληθές όπως πιο πάνω εκτίθεται) ότι, ο πρόεδρος τής apple κατάρτισε πρόγραμμα ηλεκτρονικής εκμάθησης τής ελληνικής γλώσσας, λέγοντας : «Αποφασίσαμε να προωθήσουμε το πρόγραμμα εκμάθησης τής Ελληνικής γλώσσας,επειδή η κοινωνία μας χρειάζεται ένα εργαλείο που θα τής επιτρέψει,να αναπτύξει την δημιουργικότητά της,να εισαγάγει νέες ιδέες,και να τής προσφέρει γνώσεις,περισσότερες από όσες ο άνθρωπος μπορούσε μέχρι τώρα να ανακαλύψει» .
3.- Εχει επίσης γραφεί ότι ,χαρακτηριστικό τής Ελληνικής γλώσσας,είναι ότι, είναι νοηματική γλώσσα, με την έννοια ότι σημαίνον(:λέξη) και το σημαινόμενο (έννοια)συνδέονται μεταξύ τους,με μια πρωτογενή σχέση( λ.χ. γεωμετρία= γή-μετρώ),σε αντίθεση με άλλες, «σημειολογικές»,εκείνες δηλαδή, στις οποίες αυθαίρετα,και κατόπον συμφωνίας,ορίζεται ότι με το Α πράγμα (σημαινόμενο) εννοείται με το Α
Και ή άποψη αυτή αμιφισβητείται.
Αντιγράφω από το διαδίκτυο,(παραλείποντας και εδώ λεκτκές ακρότητες)
Είναι νοηματικά τα ελληνικά; Τα καταλαβαίνουν οι υπερσύγχρονοι υπολογιστές;
Αν και χρησιμοποιείται επιστημονικοφανής ορολογία, στην πραγματικότητα το κείμενο……… Καταρχάς, στη γλωσσολογία «νοηματική» γλώσσα είναι η γλώσσα των κωφών. Αλλά το πρόβλημα δεν είναι στην ορολογία, βέβαια. Το………. κείμενο εδώ μπερδεύει την ετυμολογία με τη σημειολογία. Πράγματι, η λέξη ‘γεωμετρία’ προέρχεται από το ‘γη’ και το ‘μετρώ’, αλλά μήπως το ίδιο δεν συμβαίνει στα γερμανικά, όπου η τηλεόραση λέγεται Fernsehen, από το Fern (μακριά) και το sehen (βλέπω); Μήπως το ίδιο δεν συμβαίνει έστω και στα αγγλικά όπου το window (παράθυρο) προέρχεται από το παλαιονορβηγικό vindauga όπου vind(r) ο άνεμος (σημερινό αγγλικό wind) και auga το μάτι, «μάτι για τον άνεμο» δηλαδή; Όση «πρωτογένεια» έχουν τα ελληνικά, άλλη τόση έχουν και τα γερμανικά! Θα ήταν διαφορετική η ελληνική (ή όποια άλλη) γλώσσα αν υπήρχε «αιτιώδης σχέση» ανάμεσα σε απλές λέξεις/ρίζες και πράγματα, αν λόγου χάρη η λέξη ‘γη’ συνδεόταν με κάποιον τρόπο με το πράγμα «γη» –αλλά αυτό, αν δεν σφάλλω, μόνο κάτι φανατικοί οπαδοί τής λεξαριθμητικής το υποστηρίζουν, που κάνουν εκπομπές σε λαθρόβια κανάλια. Τέλος, αλλά πολύ σημαντικό: η μόνη γλώσσα που καταλαβαίνουν πρωτογενώς οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές είναι ο κώδικας μηχανής (machine code στα αγγλικά), μια σειρά από δυαδικά ψηφία, δηλαδή μόνο 0 και 1, έστω 0010 1000 1100 0010. Για να μπορούν να την καταλαβαίνουν και οι άνθρωποι, έχουν φτιαχτεί οι λεγόμενες γλώσσες προγραμματισμού, που μερικές από αυτές χρησιμο ποιούν σύνταξη που μοιάζει με τις φυσικές μας γλώσσες. Υπάρχει τέλος και η γλώσσα διασύνδεσης (ή διεπαφής) τού ανθρώπου με το μηχάνημα, που συνήθως είναι τα αγγλικά (αν και όλο και περισσότερα προγράμματα κυκλοφορούν στα ελληνικά), όμως ο υπολογιστής καθαυτός μόνο τα μηδενικά και τους άσους «καταλαβαίνει».
(Υποστηρικτής των αμέσως παραπάνω απόψεων είναι (και) ο Νίκος Σαραντάκος-πτυχιούχος τής σχολής Χημικών Μηχανικών του Μετσόβειου Πολυτεχνείου και Αγγλικής Φιλολογίας,μέλος τού μεταφραστικού τμήματος τού Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου-,που εκτός άλλων θεωρεί και ως ιστορικώς ανακριβείς τις αποκρουόμενες απ΄αυτόν απόψεις).
3.- Σε ημερίδα που έγινε στην Ακαδημία Αθηνών,τον Μάρτιο τού 2013,ο καθηγητής Κουνάδης είπε μεταξύ άλλων. «Στην Ιταλία,…. πρόσφατα ιδρύθηκαν εκατοντάδες Κλασσικά Λύκεια, την περασμένη χρονιά στις Πανιταλικές εξετάσεις στα Αρχαία Ελληνικά δόθηκε προς μετάφραση το αρχαίο κείμενο τού Αριστοτέλη(: παρατίθεται στο Παράρτημα) …………..Στην Βρετανία αποφασίστηκε η εισαγωγή στα δημόσια δημοτικά τους σχολεία των αρχαίων Ελληνικών, διότι, μεταξύ άλλων βοηθούν τα παιδιά να μάθουν σε βάθος τον τρόπο να σκέπτονται και να χειρίζονται τα αγγλικά. Στην Αυστραλία καθιερώθηκε η υποχρεωτική διδασκαλία τής ελληνικής ως δεύτερης (κατ’ επιλογήν) γλώσσας μετά τα αγγλικά.
4.-Πρόσφατα, η Ισπανική αντιπροσωπεία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έδωσε ένα διδακτικό μάθημα και στο Ελληνικό "Υπουργείο Παιδείας και σε όλους εκείνους τους «προοδευτικούς» διανοουμένους, που μάχονται λυσσαλέα την κλασσική μας Παιδεία. Οι Ισπανοί υπέβαλαν ψήφισμα, σχετικό με την διδασκαλία τής κλασσικής ελληνικής γλώσσας και παιδείας, στο οποίο αναφέρουν:
«Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εν όψει τής προοδευτικής και ανησυχητι κής υποχωρήσεως τής διδασκαλίας τής κλασσικής ελληνικής γλώσσας και παιδείας εις τα διάφορα εκπαιδευτικά προγράμματα, θεωρεί α) ότι, η ελληνική γλώσσα συγκροτεί την πρωταρχική βάση τού Δυτικού και ειδικότερα τού Ευρωπαϊκού πολιτισμού, β) ότι, η ελληνική γλώσσα αποτελεί όργανο διαμόρφωσης τής ανθρώπινης σκέψης και εργαλείο δοκιμασμένο, που διαπλάσσει σκεπτόμενα και κριτικά άτομα, γ) ότι, η ελληνική γλώσσα υπήρξε η κατ' εξοχήν επιστημονική γλώσσα στην Ευρώπη...» και ζητούν από την ευρωπαϊκή επιτροπή να προχωρήσει στην επεξεργασία ενός προγράμματος σπουδών που θα αποβλέπει στην εισαγωγή των Αρχαίων Ελληνικών «... σε όλες τις βαθμίδες τής υποχρεωτικής εκπαίδευσης σε όλα τα κράτη-μέλη, ώστε η Ελληνική να φτάσει να είναι η κοινή γλώσσα μορφώσεως όλων των Ευρωπαίων.»(Την αλήθεια της πληροφορίας-που διαψεύδεται από μερικούς- δεν μπορέσαμε να επιβεβαιώσουμε)
5.--Είναι χαρακτηριστικό ότι, στην Ισπανία και στην Ιταλία, εισήγαγαν, τελευταίως, τα Αρχαία Ελληνικά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ενώ στην Αμερική παρατηρείται ένα τεράστιο κύμα μελέτης τής Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας και ιδρύθηκαν περισσότερες από 4.000 Εταιρείες Κλασσικών Σπουδών στη τελευταία δεκαετία.
6.-Από το βιβλίο του Ι.Ευαγγέλου, (:η Γλώσσα κλπ) αντιγράφουμε: «Στη σύγχρονη εποχή σε όλη την υφήλιο λειτουργούν 334 Πανεπιστημιακά τμήματα διδασκαλίας τής ελληνικής γλώσσας, όπου φοιτούν 450.000 σπουδαστές. Συγκεκριμένα:
Ευρώπη: Έδρες 144 Φοιτητές 12.145
Αμερική: 72 18.914
Ασία 22 3.975
Αφρική 11 1.440
Βαλκάνια 35 941
Αυστραλία 16 3.440
Ρωσσία 34 4.675
Δυστυχώς,όπως παρατηρεί ο ίδιος,« ενώ η ελληνική γλώσσα διδάσκεται ήδη εκτός Ελλάδας, στην Ελλάδα και στις χώρες όπου υπάρχει Ελληνισμός, η γλώσσα αυτή υποβαθμίζεται από κρατική αδιαφορία και αστοργία.»
7.-α. Σύμφωνα με μελέτη τού Γαλλικού Υπουργείου Παιδείας το 64% των γαλλικών λέξεων έχουν ελληνική ρίζα.
.β.-Η ομιλία τού Γάλλου διπλωμάτη στην Πρεσβεία τής Αθήνας, κ. Λυκ Ασλέν ντε Βιγιανκούρ, η οποία έγινε με τη χρήση μόνο ελληνικής προελεύσεως γαλλικών λέξεων, κατά το πρότυπο Ζολώτα, συνιστά από μόνη της μαρτυρία.
Παραθέτουμε απόσπασμα:
“En cette epoque historique de l’euro, les cycles de la politique et de l’orthodoxie economique sont en synergie dans notre sphere geographique. L’Enosis europeenne, atome dans le cosmos et dans la galaxie des idees geopolitiques, a un programme thematique et geographique orchestre. C’est un phenomene authentique et non un periple chmerique ou ephemere. Entre parentheses, pour laconique, ce n’ est pas la boite de panadore, encore moins les Danaides”.
Και η μετάφραση:
“Στην ιστορική αυτή εποχή τού ευρώ, οι κύκλοι τής πολιτικής και τής οικονομικής ορθοδοξίας βρίσκονται επιτέλους σε συνεργασία στη γεωγραφική μας σφαίρα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, άτομο στον κόσμο και στο γαλαξία των γεωπολιτικών ιδεών, διαθέτει πρόγραμμα ενορχηστρωμένο αυθεντικό και όχι για περίπλοο χειμερινό ή εφήμερο. Εντός παρενθέσεων, για να τα πω λακωνικά, δεν είναι το κουτί τής Πανδώρας, ούτε βέβαια ο πίθος των Δαναΐδων”.
.γ. Η Αγγλική γλώσσα θεμελιώνεται-‘όπως γράφεται- με περισσότερες από 35.000 ελληνικές λέξεις( Αριστείδης Κωνσταντινίδης, Θεσσαλονίκη, 1994. (:-You speak Greek, you just don't know it, Annie Stefanides, εκδ. Ianos 2010. )
Για την Γερμανική γλώσσα γράφουμε πιο πάνω.Υποστηρίζεται ότι σ΄αυτήν εντοπίζονται 16.530 απλές ή σύνθετες ελληνικές λέξεις, οι οποίες αποτελούν θεμελιώδες υλικό, τόσο ποσοτικά, όσο και ποιοτικά, στο συνολικό πλουτισμό της γερμανικής γλώσσας.
δ.-Είναι αξιοσημείωτες οι περιπτώσεις τού πρώην πρωθυπουργού τής Ελλάδας και Καθηγητή Ξενοφώντα Ζολώτα που είχε εκφωνήσει δύο λόγους στην Αγγλική γλώσσα, στην Ουάσιγκτον, στις 26 Σεπτεμβρίου και στις 2 Οκτωβρίου 1959, οι οποίοι έμειναν μνημειώδεις. Με την αφαίρεση λίγων συνδέσμων, άρθρων και προθέσεων όλες οι λέξεις ήταν δανεισμένες από την ελληνική γλώσσα. Το ίδιο επανέλαβαν αργότερα ο Δρ Ιωάννης Καλαράς σε επιστημονική εισήγησή του στο Ξενοδοχείο ΤΙΤΑΝΙΑ στις 15/3/2000 καθώς και ο Καθηγητής Ορθοπεδικής στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων Παναγιώτης Σουκάκος, κατά την διάρκεια τού 5ου Ευρωπαικού Συνεδρίου Ορθοπεδικής, που διοργανώθηκε στη Ρόδο.
( Περισσότερα στο. Παράρτημα)
7.-, Στο διαδίκτυο διάβασα την 15-12-2015 την πατακάτω είδηση,που παραθέτω αυτούσια/
«Τη συστηματική διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας προτείνουν ξένοι καθηγητές, σαν θεραπεία σε δυσλεκτικά παιδιά.
Σύμφωνα με την θεωρία, του Καθηγητού της Φιλολογίας Eric Havelock η οποία στηρίζεται στον Πλάτωνα, το αρχαίο Ελληνικό αλφάβητο προκάλεσε πακτωλό αφηρημένων εννοιών στον Αρχαίο Ελληνικό κόσμο, λόγω ενεργοποίησης του εγκεφάλου των χρηστών του.
Στον συνεδριακό τόμο των τετρακοσίων σελίδων «Alphabet and the Brain, έκδοση Springer του 1988» παρουσιάζονται τα συμπεράσματα πλήθους κορυφαίων επιστημόνων φιλολόγων, γλωσσολόγων και άλλων ειδικοτήτων, πλην Ελλήνων αντιστοίχων ειδικοτήτων.
Επιμελητές της έκδοσης ήταν ο Καθηγητής της Ιατρικής Charles Lumsden του Πανεπιστημίου του Τορόντο και ο Διευθυντής του Κέντρου Θεωρίας της Επικοινωνίας “Marchal McLuhan” Derrick De Kerckhove.
Tα επιστημονικά αποτελέσματα τα οποία υποστηρίζουν την θεωρία του Havelock είναι τα εξής:
1. Η περιοχή Broca, που βρίσκεται στην αριστερή πλευρά του εγκεφάλου, ενεργοποιήθηκε λίγο περισσότερο, λόγω του Ελληνικού αλφαβήτου διότι χρησιμοποιήθηκαν επιτυχώς φωνήεντα σε γραφή για πρώτη φορά.
2. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος επαναπρογραμματίστηκε ριζικώς.
3. Η πιο πάνω αναφερθείσα συγκλονιστική μεταβολή στην λειτουργία του εγκεφάλου προκάλεσε μία ουσιώδη αλλαγή στην ψυχολογία των χρηστών του αλφαβήτου από την οποία προέκυψε η ανάγκη επικοινωνίας των πολιτών δια της λειτουργίας του θεάτρου.
Οι δημοσιευμένες έρευνες της επιστημονικής ομάδας του Ιωάννη Τσέγκου παρουσιάζονται στο βιβλίο «Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΤΟΝΩΝ». Σε αυτές, αλλά και σε νεώτερες έρευνες 1999-2010, απέδειξαν ότι οι μετρήσιμοι δείκτες της Λεκτικής Νοημοσύνης και της Αφαιρετικής Σκέψης με αποδεκτές τεχνικές επιταχύνθηκαν σε ομάδα 25 μη-δυσλεξικών παιδιών. Η διδασκαλία στα παιδιά αυτά καθώς και οι μετρήσεις των δεικτών άρχισαν από την ηλικία των 8 ετών και συνεχίστηκαν μέχρι και τα 12 χρόνια τους.
Οι ίδιοι δείκτες επιβραδύνθηκαν στην ισάριθμη ομάδα μη-δυσλεξικών παιδιών τα οποία δεν διδάχθηκαν εβδομαδιαίως και εξωσχολικώς επί δίωρο την Αρχαία Γλώσσα. Ας σημειωθεί ότι οι δύο ομάδες διδάχθηκαν τα ίδια προγραμματισμένα μαθήματα στο κανονικό ωράριο η δε στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων έγινε με γενικώς αποδεκτό πρότυπο.
Ωστόσο, η Αυστραλή Πανεπιστημιακή ερευνήτρια Kate Chanock έκανε ένα βήμα παράλληλο ως προς τον Ιωάννη Τσέγκο διότι στο έργο της «Help for a dyslexic learner from an unlikely source: the study of Ancient Greek, Literacy 2006» περιγράφει πως κατέστησε ένα αγγλομαθή δυσλεξικό σε μη-δυσλεξικό με τα Αρχαία Ελληνικά!
Εν τούτοις, από φέτος, τα μεν παιδιά της Αγγλίας του Δημοτικού στην περιοχή της Οξφόρδης, με επιστημονική πρόταση, επιπροσθέτως των μαθημάτων τους θα μαθαίνουν Αρχαία Ελληνικά, τα δε αντίστοιχης ηλικίας Ελληνόπουλα, μόνον με πολιτική απόφαση, δεν θα διδάσκονται την Αρχαία Γλώσσα ενώ θα έπρεπε, αλλά Αγγλικά!!
(Σταύρος Π. Παπαμαρινόπουλος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας 2004-2010 ).»
TΙ ΕΙΠΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ
Δ.Σολωμός
« Μήγαρις έχω άλλο στο νού μου,πάρεξ ελευθερία και γλώσσα;»
Κικέρων (ο ενδοξότερος ρήτωρ τής αρχαίας Ρώμη106-43π.Χ.):
"Ει οι θεοί διαλέγονται, τη των Ελλήνων γλώττι χρώνται"
Huan Azio (Βάσκος γερουσιαστής):
"Διά την διεθνοποίησιν τής Ελληνικής γλώσσης μεγάλην έχομεν ευθύνην, ως ουκ ούσαν άλλην γλώσσαν αυτής ανωτέραν".
Errieta Valter (Γαλλίδα γλωσσολόγος):
"Η Ελληνική γλώσσα είναι η μόνη στην Ευρώπη που δεν υπέκυψε σε καμία κατοχή".
Wandruska (καθηγητής Γλωσσολογίας Πανεπ. Βιέννης):
"Οι ευρωπαϊκές γλώσσες φαίνονται ως διάλεκτοι τής Ελληνικής".
και Puhana (Βάσκοι Ελληνιστές):
"Η Ελληνική γλώσσα και παιδεία αποτελούσι το θεμέλιον τού Δυτικού πολιτισμού. Πάντες δε Ευρωπαίοι οφειλέται τής Ελλάδος εσμέν".
Sagredo (Βάσκος καθηγητής γλωσσολογίας – Πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας της Βασκονίας)
«Η Ελληνική γλώσσα είναι η καλύτερη κληρονομιά που έχει στη διάθεση του ο άνθρωπος για την ανέλιξη τού εγκεφάλου του. Απέναντι στην Ελληνική όλες, και επιμένω όλες οι γλώσσες είναι ανεπαρκείς.»
«Η αρχαία Ελληνική γλώσσα πρέπει να γίνει η δεύτερη γλώσσα όλων των Ευρωπαίων, ειδικά των καλλιεργημένων ατόμων.»
«Η Ελληνική γλώσσα είναι από ουσία θεϊκή.»
M. Ventris ('Aγγλος επιστήμων που αποκρυπτογράφησε τη Γραμμική γραφή Β'):
""Η αρχαία Ελληνική γλώσσα είχε ανωτερότητα και εξακολουθεί να έχει απέναντι σε όλες τις νεώτερες γλώσσες και, γιατί όχι, απέναντι σε όλες τις λατινικές, γερμανικές ή σλαβικές. Αυτό το εργαλείο είναι το τελειότερο πνευματικό εργαλείο που σφυρηλάτησε ποτέ η ανθρώπινη νόησις".
U. Wilamowitz (Γερμανός φιλόλογος):
"Η Ελληνική φυλή, ανωτέρα κάθε άλλης, είναι και μητέρα κάθε πολιτισμού".
Βολταίρος (Γάλλος διανοητής):
"Είθε η Ελληνική γλώσσα να γίνει κοινή όλων των λαών".
Var. Goeger (Γερμανός σοφός):
"Ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός ξεκινά από την Ελλάδα".
Goethe (ο κορυφαίος Γερμανός ποιητής 1749-1832):
"Η Ελλάδα είναι ο νους και η καρδιά τής οικουμένης"…."'Aκουσα στον Aγιο Πέτρο της Ρώμης το Ευαγγέλιο σε όλες τις γλώσσες. Η Ελληνική ξεχώρισε, άστρο λαμπερό μέσα στη νύχτα
Διάλογος του Γκαίτε με τους μαθητές του:
Δάσκαλε τι να διαβάσουμε για να γίνουμε σοφοί όπως εσύ;
Τους Έλληνες κλασικούς.
Και όταν τελειώσουμε τους Ελληνες κλασσικούς τι να διαβάσουμε;
Πάλι τους Έλληνες κλασικούς.
Ακαδημία Επιστημών της ΕΣΣΔ, "Παγκόσμια Ιστορία":
"Χωρίς τα θεμέλια που έθεσαν οι Έλληνες δεν θα υπήρχε ο νεώτερος ευρωπαϊκός πολιτισμός. Η Ελληνική λογοτεχνία είναι η αρχαιότερη τής Ευρώπης".
Helen Keller (η διάσημη τυφλή Αμερικανίδα συγγραφέας):
Η τυφλή Αμερικανίδα συγγραφέας Έλεν Κελλερ είχε πει «Αν το βιολί είναι το τελειότερο μουσικό όργανο, τότε η Ελληνική γλώσσα είναι το βιολί του ανθρώπινου στοχασμού.»
Irina Kovaleva (Ρωσσίδα καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μόσχας):
"Η Ελληνική γλώσσα είναι όμορφη σαν τον ουρανό με τ' άστρα".
Maurice Kruaze (Γάλλος Ακαδημαϊκός):
"Οι άνθρωποι θα ανατρέχουν πάντα στις πηγές τής Ελληνικής κλασσικής αρχαιότητας για να δροσιστούν".
Furtvengler (καθηγήτρια Πανεπιστημίου Βιέννης):
"Η Ρώμη στάθηκε μία αιώνια πόλη, αλλά η Αθήνα είναι κόσμος ολόκληρος".
Karl Marx (ο θεμελιωτής τού Μαρξισμού):
"Οι αξίες τού Ελληνικού Πολιτισμού παραμένουν άφθαστα πρότυπα".
Bernard Shaw (Ιρλανδός συγγραφέας-1856-1950):
"Αν στη βιβλιοθήκη σας δεν έχετε έργα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, τότε μένετε σ' ένα σπίτι χωρίς φως".
Martin Heideger (φιλόσοφος):
"Για τους Έλληνες η ύψιστη προίκα τους είναι η γλώσσα τους, στην οποία η παρουσία (φιλοσοφικός όρος) ως τοιαύτη φθάνει στην εκκάλυψη και στην κάλυψη. Όποιος δε μπορεί να δει τη δωρεά ενός τέτοιου δώρου προς τον άνθρωπο και όποιος δε μπορεί ν' αντιληφθεί τον προορισμό ενός τέτοιου πεπρωμένου, καθόλου δε θ' αντιληφθεί τον λόγο περί τού προορισμού του ,είναι όπως ο φυσικός τυφλός δε μπορεί ν' αντιληφθεί τι είναι το φως και το χρώμα."Τα αρχαία Ελληνικά δεν είναι μία γλώσσα, αλλά "Η Γλώσσα"".
Werner Heιsenberg (Γερμανός φυσικομαθηματικός-φιλόσοφος):
"Η θητεία μου στην Ελληνική γλώσσα υπήρξε η σπουδαιότερη πνευματική μου άσκησις. Στη γλώσσα αυτή υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία μεταξύ τής λέξεως και τού εννοιολογικού της περιεχόμενου".
T.L. Heath (Βρετανός μαθηματικός):
"Η Ελληνική γλώσσα προσφερόταν κατά εξαιρετικό τρόπο ως όχημα τής επιστημονικής σκέψεως. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά τής γλώσσας τού Ευκλείδη είναι η θαυμαστή ακρίβεια. Η γλώσσα των Ελλήνων είναι επίσης θαυμασίως περιεκτική. Στον Αρχιμήδη, στον Ήρωνα, στον Πτολεμαίο και στον Πάππο θα βρούμε πραγματικά πρότυπα περιεκτικών δηλώσεων".
Huan Puhana Arza (Βάσκος Ελληνιστής):
Η τής Ελληνικής γλώσσης σαφήνεια, η τελειότης, η ελασιμότης και πλούτος τοσούτοι εισίν ή πάσας άλλας γλώσσας υπερίσχυε και ικανή τού δημιουργείν και αναπτύσσειν τοσούτον πολιτισμόν ή πάσαι άλλαι ήττονές εισίν, αλλ' αφειλέται αυτής". Η ……….γλώσσα δεν παρείχε πια αρκετές λέξεις για τον αυξανόμενο αριθμό νέων εννοιών. Παρουσιάστηκε τότε η ιδέα να χρησιμοποιηθούν οι μέθοδοι που εφάρμοζαν οι Έλληνες για να αυξάνουν το λεξιλόγιό τους. Η δομή τής γλώσσας τους τούς επέτρεπε να συνθέτουν λέξεις μ' έναν τρόπο απλό και αποτελεσματικό. Τους μιμήθηκαν κατασκεύασαν μία νέα λέξη, την οποία μετέτρεψαν στη γλώσσα τους (γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά, ιταλικά). Η μίμηση τις πιο πολλές φορές είναι πετυχημένη, διότι οι κατασκευαστές Ελληνικών λέξεων είναι εξαίρετοι Ελληνιστές".«Στην πραγματικότητα αυτό που μας ενδιέφερε περισσότερο ήταν να δείξουμε πόσο η ελληνική γλώσσα είναι κατάλληλη για να περιγράψει κι άλλους κόσμους εκτός απ' αυτόν μέσα στον οποίο αναπτύχθηκε. Η κατανόηση τής δικής μας γλώσσας, η εκ νέου ανακάλυψη τής ουσίας της, να ποια είναι η χρησιμότητα τού να γνωρίζει κανείς τις ελληνικές ρίζες. Οι ελληνικές ρίζες δίνουν στη γαλλική το πιο βαθύ στήριγμά της και συγχρόνως τής παρέχουν την πιο υψηλή δυνατότητα για αφαίρεση. Μακρινή πηγή τού πολιτισμού μας, η Ελλάδα βρίσκεται ζωντανή μέσα στις λέξεις που λέμε. Σχηματίζει κάθε μέρα τη γλώσσα μας».
Jean Bouffartigue-Anne-Marie Delrieu: (Tresors des racines grecques)
"Μακρινή πηγή τού πολιτισμού μας η Ελλάδα, βρίσκεται ζωντανή μέσα στις λέξεις που λέμε. Σχηματίζει κάθε μέρα τη γλώσσα μας. Οι βάσεις και ο εξοπλισμός τού επιστημονικού λεξιλογίου ήρθαν από την Ελλάδα, ακόμα και στην αρχαιότητα. Τα δάνεια όμως εξακολούθησαν, και όχι μόνο από συνήθεια. Συνέχισαν, διότι η Ελληνική γλώσσα προσφέρεται με αξιοθαύμαστο τρόπο, πολύ περισσότερο από ό,τι η Λατινική, για την δημιουργία των λέξεων ανάλογα με τις ανάγκες.
H.F. Kitto (Βρετανος καθηγητής Πανεπιστημίου Bristol):
"Είναι στη φύση τής Ελληνικής γλώσσας να είναι ακριβής, καθαρή και σαφής. Η ασάφεια και η έλλειψη άμεσης ενοράσεως, που χαρακτηρίζει μερικές φορές τα Αγγλικά, καθώς και τα Γερμανικά, είναι εντελώς ξένες στην Ελληνική γλώσσα. Μαζί με αυτή τη σαφήνεια και τη δημιουργικότητα και τη σοβαρότητα, βρίσκουμε επίσης ευαισθησία και άψογη κομψότητα". "Όλοι οι κλάδοι τής λογοτεχνίας και τής επιστήμης αρχίζουν με τους Έλληνες. Η Ελληνική γλώσσα είναι η πιο καθαρή και η πιο πλούσια στον κόσμο".
Albert Zursen:
"Δε μπορεί κανείς ν' αναφερθεί στα Ελληνικά γράμματα, χωρίς να αναφέρει ότι, και η ίδια η γλώσσα, μία από τις ωραιότερες απ' όσες μίλησαν πoτέ οι άνθρωποι, εξακολουθεί να ζει και σήμερα στην επιστημονική ορολογία τής εποχής μας, παρέχοντάς μας μία αστείρευτη πηγή νέων όρων".
W. Thompson (καθηγητής Φυσικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο St. Andrews):
"Υπάρχουν άνθρωποι που λένε ότι, τα Ελληνικά δεν χρειάζονται. Πράγματι, υπάρχουν άνθρωποι για τους οποίους τα Ελληνικά δε θα μπορούσαν να κάνουν τίποτα. Υπάρχουν όμως και θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν πολλοί άλλοι, που στην Ελληνική σοφία και στην γλυκιά Ελληνική γλώσσα ανακαλύπτουν κάτι που το έχουν ανάγκη και που χωρίς αυτό θα ένιωθαν στ' αλήθεια φτωχοί: κάτι που είναι σαν ραβδί στο χέρι, φως στο μονοπάτι, φάρος-οδηγός... Και όταν κάποιος τους ρωτήσει για ποιό λόγο ασχολούνται με την Ελληνική γλώσσα, το πιθανότερο είναι ότι, θα μείνουν άφωνοι μπροστά στην τερατώδη ύβρη τής ερωτήσεως και ο λόγος τής αφοσιώσεώς τους θα μείνει για πάντα κρυμμένος από τον ερωτώντα".
Edward Gibbon (Βρετανός ιστορικός):
"Οι Βυζαντινοί εξακολουθούσαν να κατέχουν το χρυσό κλειδί που μπορούσε να ξεκλειδώνει τους θησαυρούς τής αρχαιότητος: τη μουσική και την πλούσια Ελληνική γλώσσα που δίνει ψυχή στα αντικείμενα των αισθήσεων και σώμα στις αφηρημένες έννοιες της φιλοσοφίας".
Mary Shelley:
"Η γλώσσα των Ελλήνων, σε ποικιλία, απλότητα, ευλυγισία και πιστότητα ξεπερνά κάθε άλλη".
Marriane McDonald (καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας και επικεφαλής και πρωτεργάτις τού TLG):
"Η Γλώσσα τής Ελευθερίας, ο Ένδοξος θησαυρός τής Ελλάδος, η Δόξα τής Ελλάδος, ανήκει σε όλους μας και έχει διαμορφώσει την επιστημονική και λογοτεχνική κληρονομιά τού Δυτικού Κόσμου. [...] Η ιστορία τής Ελληνικής γλώσσας αποτελεί την ιστορία τής φιλοσοφικής και πολιτιστικής εξέλιξης τού ανθρώπου τής Δύσης. Από όλα τα ανθρώπινα δημιουργήματα, η Ελληνική γλώσσα είναι το καταπληκτικότερο. Η γνώση τής Ελληνικής γλώσσας, τής ζωής και των σχέσεων στις οποίες οι Έλληνες εξέφρασαν τη σκέψη τους και τα αισθήματά τους, είναι ουσιαστικά αντιπροσωπευτικά στοιχεία για έναν υψηλό πολιτισμό. Δεν υπάρχει πιο όμορφη γλώσσα από την Ελληνική. Έχει διατηρήσει την ομορφιά της μέσα στους αιώνες, όχι μόνο με τη μορφή και τους ήχους της, αλλά και με τις ηθικές ιδέες που εκφράζει. [...] Οι Έλληνες μάς έδωσαν το χρυσό μέτρο και τη χρυσή τους γλώσσα. [...] Η Ελληνική γλώσσα πρέπει να διαιωνιστεί ως πολύτιμος και ωραίος θησαυρός. [...] Πρέπει να ξεκινήσουμε μία νέα σταυροφορία για την υπεράσπιση τής Ελληνικής γλώσσας και τη διατήρηση τής ιστορικής μνήμης τού παρελθόντος. Η Ελληνική γλώσσα είναι ένα γερό κτίσμα όσο ο Παρθενώνας. [...] Ας εργαστούμε όλοι μαζί για να λαμπρύνουμε το θησαυρό τής Ελληνικής Γλώσσας και να τον κάνουμε κτήμα προσιτό σε όλον τον κόσμο"."Η γνώση τής Ελληνικής γλώσσας είναι απαραίτητο θεμέλιο υψηλής πολιτιστικής καλλιέργειας".
G. Murray (καθηγητής τής Ελληνικής Γλώσσας στο Πανεπιστήμιο τής Οξφόρδης):
"Η Ελληνική είναι η τελειότερη γλώσσα. Συχνά διαπιστώνει κανείς ότι, μία σκέψη μπορεί να διατυπωθεί με άνεση και χάρη στην Ελληνική, ενώ γίνεται δύσκολη και βαριά στην Λατινική, Αγγλική, Γαλλική ή Γερμανική. Είναι η τελειότερη γλώσσα επειδή εκφράζει τις σκέψεις των τελειότερων ανθρώπων".
Ο Μax Von Laye (Βραβείο Νόμπελ Φυσικής Γερμανός φυσικός επιστήμων,) «Οφείλω χάριτες στη Θεία Πρόνοια, γιατί ευδόκησε να διδαχθώ τα αρχαία Ελληνικά, που με βοήθησαν να διεισδύσω βαθύτερα στο νόημα των θετικών επιστημών». Τη δήλωση αυτή την έκαμε, όταν διαπιστώνοντας(;) ότι, η ελληνική γλώσσα είναι μια τέλεια μαθηματική δημιουργία, διαπίστωσε και τη μαθηματική δομή της.
Jacquelline de Romilly(Σύγχρανη Γαλλίδα Ακαδημαϊκός και συγγραφεύς Η Ζακλίν ντε Ρομιγί, που πέθανε πρόσφατα, εξέχουσα προσωπικότητα της Γαλλίας, "πρέσβειρα"πνευματική τής Ελλάδας, ακαδημαϊκός και πολυτιμημένη, πολιτογραφημένη Ελληνίδα, αγωνίστηκε για τη διάδοση της ελληνικής νλώσσας και σκέψης, αλλά και για να δείξει ότι, οι αρχές τής ς ΑΘηναικής Δημοκρατίας, προσαρμοζόμενες στις ημέρες μας, μπορεία ακόμη να είναι ζωντανές, ούγχρονες και εφαρμόσιμες.)
Παραθέτουσε αυτούσιο σχετικό απόσπασμα, παρόλο δεν αφορά αποκλειστικώς την αξία της Ελληνικής γλώσσας,αλλά επεκτείνεται στη γενικότερη προσφορά τού Ελληνικού πνεύματος.
Η ελληνική γλώσσα έχει το χάρισμα τής περιεκτικότητητας, τής σαφήνειας, τής βαθύτητας, τής λακωνικότητας και τής καλλιέπειας.
«Η αρχαία Ελλάδα μας προσφέρει μια γλώσσα, για την οποία θα πω ότι είναι οικουμενική.»
«Όλος ο κόσμος πρέπει να μάθει Ελληνικά, επειδή η Ελληνική γλώσσα μας βοηθάει πρώτα από όλα να καταλάβουμε την δική μας γλώσσα.»
«Ο ελληνικός πολιτισμός μάς μαθαίνει να σκεπτόμαστε, να συνδιαλεγόμαστε, να κρίνουμε, να είμαστε ανεκτικοί. Να ζούμε, με άλλα λόγια, σε ένα πλαίσιο ιδανικό και ηθικό, το οποίο διαμορφώνει υπεύθυνους πολίτες. Εχουμε ανάγκη αυτές τις αξίες και τις αρετές και,κυρίως, οι νέοι, που περιτριγυρίζονται από τη βία και είναι απογοητευμένοι και τρομαγμένοι από τις υπάρχουσες συνθήκες».
«Ο ελληνικός πολιτισμός ενδιαφερόταν για τον άνθρωπο και κάθε ιδέα γινόταν θέμα προς συζήτηση και κρίση. Έτεινε προς το σύμπαν, γι' αυτό και έχει αξία για όλους και η ελληνική σκέψη είναι ακόμη χρήσιμη».
«Η προχωρημένη μορφή Δημοκρατίας που εφαρμόστηκε στην Αθήνα δεν μοιάζει καθόλου με τη σύγχρονη. Αλλά το κυρίαρχο είναι ότι αυτή η μεγάλη ιδέα που στηρίζεται στους νόμους και στα ιδανικά τής ελευθερίας και τής ισότητας μπορεί να ισχύσει σε έναν κόσμο διαφορετικό, που πρέπει να χτίσουμε».
«Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τη Δημοκρατία είναι η δημαγωγία. Οι αρχαίοι Έλληνες το είχαν επισημάνει σοφά. Και δημαγωγία υπάρχει εκεί όπου ο κόσμος δεν συνεργάζεται για το κοινό όφελος, αλλά ο καθένας κοιτάζει το δικό του συμφέρον. Πρέπει να είμαστε πάντα σε επικοινωνία και εγρήγορση, ώστε να αποκλείσουμε αυτόν τον κίνδυνο που ελλοχεύει όσον αφορά την κατάλυση της Δημοκρατίας».
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι τεχνοκρατική και ενδιαφέρεται πρωτίστως για τον επαγγελματικό προσανατολισμό των νέων αγοώντας τη σημασία τής επαφής τους με έναν μεγάλο πολιτισμό, όπως είναι ο αρχαίος ελληνικός».
«Σύγχρονοι πολιτικοί προσπαθούν να επαναφέρουν την πειθαρχία και την ευγένεια στο σχολικό σύστημα. Μπορεί αυτή να είναι η καλύτερη και πιο υγιής απάντηση απέναντι στη βία».
Ας διαφυλάξουμε τη σπάνια κληρονομιά της σκέψης της και ας την καλοδεχτούν εκεί που πάει οι αγαπημένοι της τραγωδοί και σοφιστές, αλλά και ο Θουκυδίδης, που του είχε τόση αδυναμία...
Οδυσσέας Ελύτης: Λόγος στην Ακαδημία τής Στοκχόλμης
«Μου δόθηκε να γράφω σε μια γλώσσα που μιλιέται μόνον από μερικά εκατομμύρια ανθρώπων.Παρ' όλα αυτά, μια γλώσσα που μιλιέται επί δυόμισι χιλιάδες χρόνια χωρίς διακοπή και με ελάχιστες διαφορές. Η παράλογη αυτή, φαινομενικά, διάσταση αντιστοιχεί και στην υλικοπνευματική οντότητα τής χώρας μου. Που είναι μικρή σε έκταση χώρου και απέραντη σε έκταση χρόνου. Και το αναφέρω όχι διόλου για να υπερηφανευθώ αλλά για να δείξω τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας ποιητής όταν χρησιμοποιεί για τα πιο αγαπημένα πράγματα, τις ίδιες λέξεις που χρησιμοποιούσαν μια Σαπφώ ή ένας Πίνδαρος . Χωρίς να λησμονεί κανείς ότι, στο μάκρος τόσων αιώνων δεν υπήρξε ούτε ένας, επαναλαμβάνω ούτε ένας, που να μη γράφτηκε ποίηση στην ελληνική γλώσσα. Να τι είναι το μεγάλο βάρος παράδοσης που το όργανο αυτό σηκώνει. Το παρουσιάζει ανάγλυφα η νέα ελληνική ποίηση».
Ο ίδιος
«Εγώ δεν ξέρω να υπάρχει παρά μία γλώσσα, η ενιαία γλώσσα, η Ελληνική, όπως εξελίχθηκε από την Αρχαία, που έφτασε να είναι το μεγάλο καμάρι μας και το μεγάλο μας στήριγμα»
Νίκος Δήμου
( διαδίκτυο 14 Ιανουαρίου 2014)
Πότε θα γίνουμε Έλληνες;
Όσο πιο ερωτευμένος είσαι με αυτή τη χώρα – τόσο πιο εύκολα γίνεσαι ανθέλληνας.
Έλληνας για μένα είναι αυτός που ζει σε αυτό τον τόπο και κατέχει την ελληνική γλώσσα. Ο χώρος και η γλώσσα είναι τα συστατικά τού έθνους – όχι το αίμα και τα γονίδια. Ο μύθος τής «συνέχειας» και των προγόνων είναι διάτρητος και ύποπτος. Άλλωστε η αξία δεν κληρονομιέται. Δεν είναι καλύτερος ένας άνθρωπος, επειδή είχε σπουδαίο παππού. Εκτός αν αρχίσουμε τώρα να πιστεύουμε στους γαλαζοαίματους.
Αλλά δεν αρκεί κάποιος να ζει εδώ και να μιλάει Ελληνικά για να είναι πραγματικός Έλληνας. Πρέπει να σέβεται τον τόπο και την γλώσσα. Πρέπει δηλαδή να του αξίζει να ζει σε ένα τέτοιο τόπο και να χρησιμοποιεί μία τέτοια γλώσσα.
Χωρίς εθνικιστικές υπερβολές, αυτή η χώρα είναι πανέμορφη. Κι αν στα τοπία προσθέσει κανείς και τα μνημεία (κι αυτά πια μέρος τού τοπίου αποτελούν) είναι πραγματικά ξεχωριστή.
Κι επίσης χωρίς υπερβολές η ελληνική γλώσσα, με ένα βάθος χρόνου τριών χιλιάδων ετών, είναι σπάνια σε πλούτο, δύναμη και ήθος. Και δεν είναι τυχαίο που σε αυτή τη γλώσσα έγραψαν μερικοί από τους μεγαλύτερους ποιητές του εικοστού αιώνα.
Εδώ έρχεται το ερώτημα: άραγε μάς αξίζει να ζούμε σε ένα τέτοιο τόπο και να μιλάμε μία τέτοια γλώσσα;
Το σκεπτόμουνα τις τελευταίες ηλιόλουστες Αλκυονίδες ημέρες, όπου διέσχισα τη χώρα, οδηγώντας. Σκουπίδια όπου και να κοιτάξεις, χωματερές, σπίτια-κύβοι από μπετόν με όρθιες τρίχες στην ταράτσα, βάρβαρες επιγραφές κι ακόμα πιο βάρβαρα γκράφιτι. Κάτω από κάθε πέτρα, μία απάτη. Χυδαία κείμενα κρέμονται στα περίπτερα.
Αγανάκτηση φούντωνε μέσα μου σε κάθε στροφή τού δρόμου. Όχι, δεν μας αξίζει μία τέτοια χώρα. Φέρτε άλλους, φέρτε Ελβετούς, Σουηδούς, Ιάπωνες, να την διαχειριστούν και να αναδείξουν τις ομορφιές της.Βρωμάει αυτή η υπέροχη πατρίδα, από σκουπίδια και διαφθορά, φθόνο και μικροψυχία. Και η μιλιά μας γίνεται όργανο διαστρέβλωσης και διαστροφής.
Άραγε θα γίνουμε ποτέ άξιοι της χώρας και τής γλώσσας μας;
Γιάννης Ψυχάρης: Το Ταξίδι μου
«Πρέπει να σπουδάσουμε «Γράφω τήν κοινή γλωσσά τού λαού… όταν η δημοτική μας δέν έχει μια λέξη πού μας χρειάζεται, για να καταλάβουμε τήν ιστορική παίρνω τη λέξη από την αρχαία και προσπαθώ νά την ταιριάξω με τη γραμματική τού λαού.».
Robert Browning: Η Ελληνική Γλώσσα, Μεσαιωνική και Νέα
«Από τότε [7ο π.Χ αιώνα] η ελληνική γλώσσα αποκτά μια συνεχή παράδοση που φθάνει ώς την εποχή μας. Υπήρχαν βέβαια αλλαγές, αλλά δεν δημιουργήθηκε κάποιο ρήγμα στη συνέχεια,όπως έγινε ανάμεσα στα Λατινικά και τις ρομανικές γλώσσες.
Τα Αρχαία Ελληνικά δεν αποτελούν ξένη γλώσσα για τον σημερινό Έλληνα, όπως συμβαίνει με τα Αγγλοσαξονικά για τον σύγχρονο Άγγλο …Η συνέχεια τού λεξιλογικού της αποθέματος [τής Ελληνικής] είναι εντυπωσιακή …Και παρά το γεγονός ότι, υπήρξαν πολλές ανακατατάξεις των μορφολογικών σχημάτων, υπήρξε και μεγάλη συνοχή-έτσι τα Ελληνικά αποτελούν, ακόμα και σήμερα, αρκετά εμφανώς έναν αρχαϊκό, ινδοευρωπαϊκό τύπο γλώσσας, όπως τα Λατινικά ή τα Ρωσικά»
Κάρολος Φωριέλ (Γάλλος καθηγητής τού Πανεπιστημίου τής Σορβόνης)
«Η Ελληνική έχει ομοιογένεια σαν την Γερμανική, είναι όμως πιο πλούσια από αυτήν. Έχει την σαφήνεια της Γαλλικής, έχει όμως μεγαλύτερη ακριβολογία. Είναι πιο ευλύγιστη από την Ιταλική και πολύ πιο αρμονική από την Ισπανική. Εχει δηλαδή ό,τι χρειάζεται για να θεωρηθεί η ωραιότερη γλώσσα τής Ευρώπης.»
Γεώργιος Χατζιδάκις:
«Ή ελληνική γλώσσα, o άνθρωπος, η θάλασσα... «Η όλη ελληνική γλώσσα κοιτάξετε πόσο θαυμάσιο πράγμα είναι να λογαριάζει…. παραβάλλεται προς αρχαίον …… από τήν εποχή πού μίλησε o Όμηρος ώς τα πολυσύνθετον μέγαρον όπερ,σήμερα, μιλούμε, ανασαίνουμε, καί τραγουδούμε με την από τών αρχαίων χρόνων ίδια γλώσσα. Κι αυτό δε σταμάτησε ποτέ, είτε σκεφτούμε όρθιον ίστάμενον, τήν Κλυταιμνήστρα πού μιλά στον Αγαμέμνονα, είτε μεταρρυθμίσεις μόνον τινάς Καινής Διαθήκης, είτε τους ύμνους τού Ρωμανού και τον κατά τας εκάστοτε ανάγκας Διγενή Ακρίτα, είτε τό Κρητικό Θέατρο και .. Ερωτόκριτο, είτε το δημοτικό τραγούδι. Και όλοι αυτοί, το αρχαίον σχέδιον ήτοι ol μεγάλοι και oι μικροί, πού σκέφτηκαν, μίλησαν, κλίσις καί αι λέξεις, διετηρήθη μέτρησαν ελληνικά, δεν πρέπει να νομίσετε πώς είναι σάν καλώς. Πάσα δή άρα μελέτη ένας δρόμος, μιά σειρά Ιστορική, πού χάνεται στξ νύχτα αυτού δεν δύναται νά γένηται τών περασμένων καί βρίσκεται έξω από σάς. Πρέπει άλλως ή ώς σύνολον καί πάσα σκεφτείτε πώς όλα αυτά βρίσκουνται μέσα σας, τώρα, άλλη εξέτασις δεν δύναται βρίσκουνται μέσα σας όλα μαζί, πώς είναι τό μεδούλι τών άλλως ή ώς μεθοδικόν σφάλμα κοκάλων σας, καί πώς θά τά βρείτε άν σκάψετε αρκετά νά χαρακτηρισθη«. βαθιά τόν εαυτό σας»
Karl Krumbacher: «Η Ελληνική γλώσσα επισύρει την ευγνωμοσύνη και τον θαυμασμό μας«.
R.Η.Robins (Σύγχρονος Άγγλος γλωσσολόγος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο τού Λονδίνου)
«Φυσικά δεν είναι μόνο στη γλωσσολογία όπου οι Έλληνες υπήρξαν πρωτοπόροι για την Ευρώπη. Στο σύνολο της η πνευματική ζωή τής Ευρώπης ανάγεται στο έργο των Ελλήνων στοχαστών. Ακόμα και σήμερα επιστρέφουμε αδιάκοπα στην Ελληνική κληρονομιά για να βρούμε ερεθίσματα και ενθάρρυνση.»
Ερρίκος Σλίμαν (Διάσημος ερασιτέχνης αρχαιολόγος, 1822-1890)
«Επιθυμούσα πάντα με πάθος να μάθω Ελληνικά. Δεν το είχα κάνει γιατί φοβόμουν πως η βαθειά γοητεία αυτής τής υπέροχης γλώσσας θα με απορροφούσε τόσο πολύ που θα με απομάκρυνε από τις άλλες μου δραστηριότητες.» (Ο Σλίμαν μίλαγε άψογα 18 γλώσσες. Για 2 χρόνια δεν έκανε τίποτα άλλο από το να μελετάει τα 2 έπη τού Ομήρου).
Τζέιμς Τζόις (Διάσημος Ιρλανδός συγγραφέας, 1882-1941)
«Σχεδόν φοβάμαι να αγγίξω την Οδύσσεια, τόσο καταπιεστικά αφόρητη είναι η ομορφιά.»
Ίμπν Χαλντούν (Ο μεγαλύτερος Άραβας ιστορικός)
«Που είναι η γραμματεία των Ασσυρίων, των Χαλδαίων, των Αιγυπτίων; Όλη η ανθρωπότητα έχει κληρονομήσει την γραμματεία των Ελλήνων μόνον.»
Will Durant (Αμερικανός ιστορικός και φιλόσοφος, καθηγητής του Πανεπιστημίου τής Columbia)
"Το αλφάβητον μας προήλθε εξ Ελλάδος δια τής Κύμης και τής Ρώμης. Η Γλώσσα μας βρίθει Ελληνικών λέξεων. Η επιστήμη μας σφυρηλάτησε μίαν διεθνή γλώσσα διά των Ελληνικών όρων. Η γραμματική μας και η ρητορική μας, ακόμα και η στίξις και η διαίρεσις εις παραγράφους... είναι Ελληνικές εφευρέσεις.Τα λογοτεχνικά μας είδη είναι Ελληνικά - το λυρικόν, η ωδή,το ειδύλλιον,το μυθιστόρημα, η πραγματεία, η προσφώνησις, η βιογραφία, η ιστορία και προ πάντων το όρομα. Και όλες σχεδόν αυτές οi λέξεις είναι Ελληνικές."
Μπρούνο Σνελ (Διαπρεπής καθηγητής του Πανεπιστήμιου του Αμβούργου)
«Η Ελληνική γλώσσα είναι το παρελθόν των Ευρωπαίων.»
Φραγκίσκος Λιγκόρα (Σύγχρονος Ιταλός καθηγητής Πανεπιστημίου και Πρόεδρος τής Διεθνούς Ακαδημίας προς διάδοση τού πολιτισμού)
«Έλληνες να είστε περήφανοι που μιλάτε την Ελληνική γλώσσα ζωντανή και μητέρα όλων των άλλων γλωσσών. Μην την παραμελείτε, αφού αυτή είναι ένα από τα λίγα αγαθά που μας έχουν απομείνει και ταυτόχρονα το διαβατήριο σας για τον παγκόσμιο πολιτισμό.»
Ο. Βαντρούσκα (Καθηγητής Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο τής Βιέννης)
«Για έναν Ιάπωνα ή Τούρκο, όλες οι Ευρωπαϊκές γλώσσες δεν φαίνονται ως ξεχωριστές, αλλά ως διάλεκτοι μιας και τής αυτής γλώσσας, τής Ελληνικής.»
Peter Jones (Διδάκτωρ - καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ο οποίος συνέταξε μαθήματα αρχαίων Ελληνικών προς το αναγνωστικό κοινό, για δημοσίευση στην εφημερίδα «Daily Telegraph)
Οι Έλληνες τής Αθήνας του 5ου και τού 4ου αιώνος είχαν φθάσει την γλώσσα σε τέτοιο σημείο ώστε με αυτήν να εξερευνούν ιδέες,όπως η δημοκρατία και οι απαρχές τού σύμπαντος,έννοιες όπως το θείο και το δίκαιο. Είναι μια θαυμαοια και εξαιρετική γλώσσα
Webster's New International Dictionary
«Η Λατινική και η Ελληνική, ιδίως η Ελληνική, αποτελούν ανεξάντλητη πηγή υλικών για τη δημιουργία επιστημονικών όρων«.
Ο Ζακ Λακαρριέρ σπουδαίος Γάλλος συγγραφέας είχε δηλώσει: «Στην Ελληνική υπάρχει ένας ίλιγγος λέξεων, διότι μόνο αυτή εξερεύνησε, κατέγραψε και ανέλυσε τις ενδότατες διαδικασίες τής ομιλίας και τής γλώσσης, όσο καμία άλλη γλώσσα.»
Ο Βολτέρος μεγάλος Γάλλος διαφωτιστής είχε πει «Είθε η Ελληνική γλώσσα να γίνει κοινή όλων των λαών…..""ο ελληνικος πολιτισμός μας μαθαινει να σκεφτόμαστε"
` -Μια προσθηκούλα:
-Στην Ιαπωνία ανήγειραν ένα μνημείο για τα θύματα τής ατομικής βόμβας τής Χιροσίμα, που επισκέπτονται εκατομμύρια άνθρωποι από όλον το κόσμο, ενώ κάθε χρόνο στην επέτειο ,τής μεγάλης καταστροφής,πηγαίνει εκεί ο Ιάπωνας αυτοκράτορας και όλη η κυβέρνηση.
Στη μέση τού μνημείου υπάρχει η περίφημη "καμπάνα τής Ειρήνης".
Η οποία έχει μια φράση, σε τρείς (3) γλώσσες.
Η μία είναι τα σανσκριτικά,
η δεύτερη τα Ιαπωνικά και
η τρίτη στα Ελληνικά"ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ"
-Στη κεντρική γέφυρα τού ποταμού Μάιν,στην Φρανκφούρτη τής Γερμανίας υπάρχει η επιγραφή, με μετάφραση στη γερμανική γλώσσα, στο πλαϊνό τής αψίδας:
«Πλέων επί οίνοπα πόντον επ' αλλόθροους ανθρώπους» ('Ομηρος, Οδύσσεια, Α.183)
(Ταξιδεύοντας σε ξένες θάλασσες με ανθρώπους που μιλούν άλλες γλώσσες)
-Στην είσοδο τού Πανεπιστημίου στο Yale, που έχει ιστορία 310 ετών, υπάρχει η επιγραφή ΛΑΜΠΑΔΙΑ ΕΧΟΝΤΕΣ ΔΙΑΔΩΣΟΥΣΙΝ ΑΛΛΗΛΛΟΥΣ
Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ,Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΠΟΥ ΤΗΝ ΑΠΕΙΛΟΥΝ .
Η Ελληνική γλώσσα δέχεται άγρια εισβολή.Εχει γραφεί ότι,μέχρι σήμερα έχουν ενσωματωθεί στην Ελληνική γλώσσα,περίπου 7.000 λέξεις,κυρίως αγγλικές,εισβολή που δεν είναι αμελητέα,παρόλη τη παρήγορη διαπίστωση τού Thomson, ότι, η εισροή αυτή,για περίοδο 2.700 ετών, είναι μικρότερη από τις αλλαγές ,που έγιναν στην αγγλική μέσα τα τελευταία 600 χρόνια!
-Ο Αδαμάντιος Κοραής είπε: «Τό θέμα τής γλώσσας είναι εθνικό θέμα. Η γλώσσα είναι ένα από τα πλέον αναπαλλοτρίωτα τού έθνους κτήματα. Από το κτήμα τούτο μετέχουν όλα τα μέλη τού έθνους με δημοκρατικήν, να είπω ούτως, ισότιμα, κανείς, όσον ήθελεν, είσθαι σοφός, ουτ' έχει, ούτε δύναται πόθεν να λάβει το δίκαιον να λέγει προς το έθνος:Όύτω θέλω να λαλείς, ούτω να γράφεις.. Μόνος ο καιρός έχει την εξουσίαν να μεταβάλλει των εθνών τας διαλέκτους, καθώς μεταβάλλει και τα έθνη.…... Ποτέ έθνος δεν διαστρέφει την γλώοοαν του χωρίς να διαστρέψειι ενταυτώ και την παιδείαν του. Η ασυνταξία τής γλώσσης συνοδεύει πάντοτε την ασυνταξίαν των εννοιών διότι,όστις συνηθίζει να καταφρονεί τους κανόνας τής Γραμματικής, γρήγορα θέλει καταφρονήσει και τους κανόνας τής Λογικής....Ο κακά συλλογιζόμενος κακά λαλεί και ο κακά λαλών εμποδίζει τον νουν να ανακαλύψει τας πηγάς τής πλάνης, και τού διαστρέφει ολονέν την δυναμιν τού συλλογίζεσθαι, ή και παντάπασιν την καταργεί ... Η από ξένους δάνεισις, ή να το πώ καθαρώτερα, ψωμοζήτησις λέξεων και φράσεων, από τας οποίας γέμουσιν αι αποθήκαι τής γλώσσης, σιμά τής ατιμίας,δίδει και παντελούς απαιδευσίας, ή και ηλιθιότητος, υπόληψιν... Τι ωφελεί των αλλοτρί -ων γλωσσών η είδησις, όταν λαμβάνει τις απ' αυτάς όχι ό,τι δύναται να διορθώσει, αλλ' ό,τι διαστρέφει και ασχημίζει την γλώσσαν του; Η χρεία τής οποίας από τας άλλας έχει η ημετέρα είναι πολλά ολίγη,επειδή παραστέκει σιμά της η υπέρπλουτος αυτής μήτηρ, ετοίμη να δώσει εις αυτήν ό,τι τής λείπει».
Αδ. Κοραής (Προλεγόμενα)
Και ίδιος επίσης:
«Χωρίς την ακριβεστάτην είδησιν τής (αρχαίας) Ελληνικής,όστις καταγίνε- ται εις το να διορθώσει την κοινήν ή να δώσει εις αυτήν κανόνας ή να κρίνει καθ' οιονδήποτε άλλον τρόπον,περιπατεί, εις την σκοτίαν και δεν εξεύρει μήτε πού υπάγει μήτε τι κάμνει».
Αδ. Κοραής (Αλληλογραφία)
Ο μεγάλος μας γλωσσολόγος,Γ.Χατηδάκις λέγει«..μέχρι μεν τού Διοκλητιανού, ότε το έθνος μας είχεν ακόμη συνείδησιν ισχυράν τού εαυτού του, ότε εθεώρει εαυτό υπέρτερον των αλλοφύλων και αλλό- γλωσσων ως τον κατ' εξοχήν πεπολιτισμένον λαόν, έως τότε εν τη δικαία υπερηφάνεια του, ενόμιζεν ανάξιον εαυτού να παραλαμβάνη και ν' αναμειγνύη εις την γλώσσαν του ξένας λέξεις, καθήκον δε προς τον εαυτόν του και τον πολιτισμόν του εθεώρει να διατηρή την γλώσσαν του καθαράν από ξένα στοιχεία. Ότε όμως μετά τον Διοκλητιανόν, από Έλληνες έγιναν απλώς Χριστιανοί, και πατέρας είχον τους Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβ αντί τους ειδωλολάτρας Περικλέα, Λεωνίδαν, κ.λπ. τουτέστιν ότε διεκόπη το νήμα τής ιστορικής παραδόσεως και οι τότε Έλληνες και ως προς την γλώσσαν και ως προς την καταγωγήν δεν ανεγνώριζον πλέον την ελληνική ιστορίαν ως ίδιον αυτών παρελθόν ουδ' ονόμαζον εαυτούς διά τού εθνικού των ονόματος, αλλά δια μόνον τού πολιτισμού: Ρωμαίοι και δια τού θρησκευτικού: Χριστιανοί, τότε κατεκλύσθη η γλώσσα μας υπό λατινικών και άλλων λέξεων».
Ασφαλώς τη φθορά αυτή, τής γλώσσας επαύξησε και η τουρκική κατοχή.
Ο καθηγητής, Αντώνιος Κουνάδης,μέλος τής Ακαδημίας Αθηνών σε ημερίδα για την ελληνική γλώσσα ,που έγινε τον Μάρτιο του 2013,είπε μεταξύ άλλων( απευθυνόμενος προς τον Πρόεδρο τής Δημοκρατίας):
«Εξοχώτατε Κύριε Πρόεδρε τής Δημοκρατίας,
Η αποψινή εκδήλωση με θέμα «Η Ελληνική Γλώσσα: χθες, σήμερα, αύριο»
για την Ελληνική Γλωσσική Κληρονομιά (ΕΓΚ)………. Η σημερινή εκδήλωση δεν απευθύνεται σε γλωσσολόγους………………. διότι δεν έχει ως αντικείμενο την επιστήμη τής γλωσσολογίας. Απευθύνεται σε κάθε Έλληνα πατριώτη, διότι σκοπός της είναι η διαφύλαξη ενός ύψιστης σημασίας αγαθού τής πολιτισμικής μας κληρονομιάς, τής Ελληνικής Γλώσσας,θεμελιακού στοιχείου τής εθνικής μας οντότητας. Η γλώσσα μας είναι εθνική υπόθεση που αφορά όλους μας, ιδιαίτερα μάλιστα μετά τα πλήγματα που αυτή δέχθηκε τις τελευταίες δεκαετίες με αποτέλεσμα την πανθομολογουμένη λεξιπενία και αδυναμία εκφράσεως τής νέας γενιάς. Σήμερα η διαφύλαξη αυτή είναι περισσότερο επιτακτική, λόγω τής βαθειάς και πολύπλευρης κρίσης: πολιτικής,κοινωνικής και ιδιαίτερα οικονομικής. Κρίσης οφειλομένης όχι μόνο σε κακοδιαχείριση τής χώρας, αλλά και στο σοβαρό έλλειμμα Ανθρωπιστικής Παιδείας με όλα τα παρεπόμενα απαξίωσης θεσμών,ιδανικών και εθνικών παραδόσεων επί των οποίων στηρίχθηκε η συνέχεια, η επιβίωση και η μεγαλουργία τού Ελληνικού Έθνους ………….Πράγματι, η γλώσσα μας με τα τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά της, την διαχρονικότητά της, τον πλούτο τού λεξιλογίου της, την τελειότητα τής Γραμματικής τής δομής και την ποικιλία των εκφάνσεών της, καλλιεργούμενη εδώ και 3.500 χρόνια από τον ίδιο λαό, στον ίδιο τόπο συνεχώς και αδιασπάστως, αποτελεί φαινόμενο συνέχειας και ακτινοβολίας…………….. Ωστόσο, το 1976 ξεκίνησε μία φθίνουσα πορεία τής γλώσσας μας με την κατάργηση τής διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών από το πρωτότυπο, συνεχίστηκε με την επιβολή τού μονοτονικού συστήματος γραφής το 1982, και την δεκαετία τού 90, με την συρρίκνωση των ωρών διδασκαλίας των γλωσσικών μαθημάτων. Επακόλουθο τής αποκοπής τής Νεοελληνικής από τις ρίζες της - τα Αρχαία Ελληνικά - ήταν η υποβάθμιση τής Γραμματικής, τού Συντακτικου, τής Ετυμολογίας, ο κακός τονισμός των λέξεων, οι βαρβαρισμοί,οι σολοικισμοί και η παραμορφωτική εκφορά λόγου πού ακούμε κόμη καί από παρουσιαστές ειδήσεων.Ο Παπαδιαμάντης διδάσκεται πλέον από μετάφραση. Ανησυχητική είναι επίσης η αδικαιολόγητη εισδοχή στο καθημερινό μας λεξιλόγιο ξένων (κυρίως αγγλικών) λέξεων. Από διενεργηθείσα έρευνα προέκυψε ότι, ξενόφερτες λέξεις χρησιμοποιεί το 64,8% των κατοίκων τής Αττικής, το 60,9% των αναγνωστών αθλητικών εφημερίδων, το 55,8% των ιδιωτικών υπάλληλων και το 51,4% ατόμων που παρακολουθούν καθημερινώς 4 έως 5 ώρες τηλεόραση. Χαρακτηριστική είναι εν προκειμένω η ρήση τού Γ. Σεφέρη : «Ο Θεός μας χάρισε μια γλώσσα ζωντανή, εύρωστη, πεισματάρα , χαριτωμένη που αντέχει, μολονότι έχουμε εξαπολύσει όλα τα θεριά να την φάνε». Ο μεγάλος και μαχητικός δημοτικιστής Ιωάννης Κακριδής το 1986( 10 χρόνια μετά την μεταρρύθμιση τού 1976) εδήλωσε: « Η γλώσσα μας αργοπεθαίνει, τής λείπει το οξυγόνο (δηλαδή τα αρχαία)» και συμπλήρωσε ο Ελύτης « και μόνο όποιοι γνωρίζουν Αρχαία Ελληνικά μπορούν να χρησιμοποιούν σωστά την Νεοελληνική Δημοτική» .Ο Ελύτης είχε επίσης πει: «Εγώ δεν ξέρω να υπάρχει παρά μόνο μια γλώσσα, η ενιαία ελληνική γλώσσα , όπως εξελιχθηκε από την αρχαία ,που έπρεπε να είναι το μεγάλο καμάρι μας και το μεγάλοστήριγμα . Οι ρίζες μας βρίσκονται εκεί, στα αρχαία, και λυπάμαι που καταργήθηκαν από τα γυμνάσια.»
Και όλα αυτά θα είχαν αποφευχθεί αν υπήρχε συνταγματική προστασία τής γλώσσας μας, όπως σε άλλες χώρες, χωρίς μάλιστα αυτές να έχουν τέτοια γλωσσική κληρονομιά. Π.χ. Γαλλία , Ρωσία, Γερμανία, Ισπανία, Ιαπωνία, Κορέα, Κίνα ,Αίγυπτος κλπ. Προ 25ετιας περίπου ανετέθη σε επιτροπές από ειδικούς στην Ιαπωνία και στην Κορέα να εισηγηθούν το ενδεχόμενο εκσυγχρονισμού τής παραδοσιακής τους γραφής. Το πόρισμα στο οποίο κατέληξαν σύντομα άρχιζε ως εξής : «Κάτω τα χέρια από την ιστορική μας γραφή, αναγνωρίζουμε τις δυσχέρειες που έχουν οι νέοι στην εκμάθηση των ιδεογραμμάτων αλλά η προσπάθεια που καταβάλλουν αποτελεί πνευματική άσκηση, η οποία οξύνει το νου .Με αυτή τη γραφή επιβιώσαμε Με αυτή την γραφή επιτύχαμε το οικονομικό θαύμα τής άπω ανατολής». Η Ισπανία, προ 20ετίας περίπου,εσείετο επί δύο χρόνια από λαϊκές αντιδράσεις προκειμένου να περιληφθεί στο πληκτρολόγιο των Η/Υ που τής είχαν προμηθεύσει πολυεθνικές εταιρείες ένα και μόνο σύμβολο. Και το επέτυχαν ! Στην Ρωσία επιβάλλονται μεγάλα χρηματικά πρόστιμα σε περίπτωση αλλαγής, ακόμη και ενός γράμματος τού Κυριλλικού αλφαβήτου. Η κακοποίηση τής ελληνικής είχε φθάσει στα πρόθυρα καθιερώσεως τής φωνητικής ορθογραφίας, αφού Φιλόλογοι, Καθηγητές Πανεπιστημίων, εισηγούντο προς το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο την κατάργη ση των διπλών συμφώνων ως και το ω καί τον ει, η, υ οι. Σε Τμήμα μάλιστα τού Πανεπιστημίου Αθηνών εδιδάσκετο τρόπος μεταβάσεως από την φωνητική ορθογραφία στην λατινοποίηση τής ελληνικής γραφής. Σ αυτόν τον ολισθηρό κατήφορο ευρίσκετο η γλώσσα μας στα τέλη τής δεκαετίας τού 90. Ακολούθησε τον Ιανουάριο του 2001 με την έντονη αντίδραση με την διακήρυξη των 40 ακαδημαϊκών, κατά της λατινοποίησης τής ελληνικής γραφής, η οποία έτυχε εξαιρετικά μεγάλης δημοσιότητας. Στην συνέχεια η ΕΓΚ σε πέντε μόνο χρόνια από τής ιδρύσεώς της επέτυχε, πριν απ΄ολα, την ευαισθητοποίηση τής Κοινής Γνώμης για την ανάγκη ανάσχεσης τής φθίνουσας πορείας τής γλώσσας μας. Η πρώτη απόπειρα εκλατινισμού τής ελληνικής γραφής έγινε στις αρχές τής Μεταπολίτευσης, όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ερώτησε τους αείμνηστους Κωνσταντίνο Τσάτσο και Ευάγγελο Παπανούτσο αν συμφωνούσαν με εισηγήσεις που είχε δεχθεί για την υιοθέτηση τού λατινικού αλφαβήτου, εν όψει της επικείμε -νης εντάξεως της χώρας μας στην τότε ΕΟΚ. Η αντίδραση και των δύο αυτών σοφών ανδρών υπήρξε έντονη και ακαριαία . Η Ελληνική γλώσσα αποτελεί φαινόμενο συνέχειας, αφού από τις 6300 λέξεις τού ομηρικού λεξιλογίου επιβιώνουν μέχρι σήμερα 1800, από τις οποίες σχετικά μικρό μέρος έχει αλλάξει έννοια. Ο επιφανής Γλωσσολόγος Γ.Χατζηδάκης απέδειξε ότι, από τις 4900 περίπου λέξεις τής Καινής Διαθήκης 2280 (σχεδόν οι μισές)χρησιμοποιούνται και σήμερα, οι υπόλοιπες 2220 κατανοούνται και μόνο 400 είναι ακατανόητες. Για την διαχρονικότητα τής ελληνικής η ΕΓΚ οργάνωσε ενώπιον πολυπληθών ακροατηρίων μεγάλες εκδηλώσεις. Την πρώτη εκδήλωση, πού έγινε στην Παλαιά Βουλή στις 11 Ιουνίου 2002 με θέμα «Η γλώσσα τού Ομήρου καί η εποχή μας»,εχαιρέτησαν η τότε επίτροπος τής Ε.Ε. για τις γλώσσες και θέματα Παιδείας κα Viviane Reding και ο τότε Πρόεδρος τής ΕΓΚ καί νυν Πρόεδρος τής Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας, ο οποίος, μεταξύ άλλων, είπε: «Δυστυχώς, εδώ και δύο δεκαετίες, παριστάμεθα μάρτυρες μιάς προοδευτικής κακοποίησης τής γλώσσας μας με τις κατά καιρούς άστοχες παρεμβάσεις πού υποβάθμισαν την γλωσσική μας Παιδεία», συνέχι σε δε με την εξής εκτίμηση καί πρόβλεψη: «Η υπάρχουσα χρονική απόσταση από κάποια γεγονότα, πού σημάδεψαν αρνητικά την πορεία τής γλώσσας μας, επιτρέπει σήμερα πιο νηφάλια να μελετήσουμε βαθύτερα τις δυσμενείς συνέπειες και επιπτώσεις καί να προχωρήσουμε στις αναγκαίες διορθωτικές παρεμβάσεις». Παρεμβάσεις πού ξεκίνησαν με την αξιέπαινη απόφαση τής τότε υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και νύν ευρωβουλευτού κας Μαριέττας Γιαννάκου για την αύξηση στην Β/θμια εκπαίδευση> των ωρών διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικων από το πρωτότυπο κατά έξι ώρες εβδομαδιαίως. Η απόφαση αυτή συνοδεύτηκε με την επαναφορά τής υποχρεωτικής εξέτασης στό μάθημα των αρχαίων ελληνικών δια των μέσω ΑΣΕΠ διοριζομένων φιλολόγων, διότι διαπιστώθηκε ότι, δεν υπήρχαν επαρκώς κατηρτισμένοι φιλόλογοι για να διδάξουν αρχαία ελληνικά στην Μέση Εκπαίδευση! Σε πανελλαδική έρευνα, που διενήργησε το 2006 το Υπουργείο Παιδείας με θέμα «το μάθημα των αρχαίων ελληνικών στο γυμνάσιο», μετείχαν 345 καθηγητές Φιλόλογοι. Το 95% αυτών ετονισε την πολλαπλή ωφελιμότητα του μαθήματος αυτού υπογραμμίζοντας, μεταξύ άλλων, την συμβολή των αρχαίων ελληνικών στην σωστότερη χρήση τής νέας ελληνικής γλώσσας.Η δεύτερη μεγάλη εκδήλωση με θέμα «Από την Αττική διάλεκτο στή γλώσσα των Ευαγγελίων» έγινε τον Νοέμβριο τού 2003 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών ,παρουσία τού τότε αρχηγού τής Ν.Δ καί μετέπειτα Πρωθυπουργού κ. Κώστα Καραμανλή,τού τότε Προέδρου τής Βουλής κ. Απόστολου Κακλαμάνη, υπουργών, Βουλευτών καί άλλων προσωπικοτήτων. Την εκδήλωση αυτή εχαιρέτησε με μήνυμα του και ο πρώην Πρόεδρος τής Γαλλικής Δημοκρατίας κ. Valery Giscard d’ Estaing. Η τρίτη εκδήλωση, την οποία εχαιρέτησε ο Πρόεδρος τής Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας έγινε επίσης στό Μέγαρο Μουσικής Αιθηνών στις Δεκεμβρίου τού 2005 και ανεφέρετο στην βυζαντινή περίοδο. Μία περίοδο επίσης αδιάσπαστης συνέχειας τής ελληνικής γλώσσας. Η τετάρτη εκδήλωση έγινε στο φιλολογικό σύλλογο «ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ» στις 8 Δεκεμβρίου του 2006 με θέμα «Η ελληνική γλώσσα από την Άλωση μέχρι την ίδρυση τού ελληνικού κράτους». Την εκδήλωση εχαιρέτησε ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος. Η ΕΓΚ οργάνωσε δύο ακόμα μεγάλες εκδηλώσεις στην Πνύκα , εκ των οποίων τελευταία με θέμα «Ελληνική γλώσσα και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός» έγινε παρουσία των εθνικών εκπροσώπων των χωρών τής Ε.Ε. με την ευκαιρία τής Ελληνικής Προεδρίας το 2003 Και ενώ από το έτος 2001 τα πλήγματα κατά τής γλώσσας μας είχαν κοπάσει για κάμποσα χρόνια, τον περασμένο Ιούνιο νέος σάλος ξέσπασε με το περιβόητο βιβλίο τής Νέας Γραμματικής τής Ε’ και ΣΤ’ Δημοτικού, που απασχόλησε για πολλούς μήνες τον τύπο. Στο πλαίσιο, όμως, τού παρόντος χαιρετισμού δεν μου επιτρέπεται να αναφερθώ περισσότερο στο βιβλίο αυτό, το οποίο προδήλως απευθύνεται σε μαθητές των οποίων η Ελληνική δεν είναι η μητρική γλώσσα. Όπως δε απέδειξαν έγκριτοι Πανεπιστημιακοί δάσκαλοι η γραμματική αυτή είναι ακατάλληλη από παιδαγωγικής απόψεως,διότι προκαλεί σύγχυση όχι μόνο σε παιδιά αλλά και σε μεγάλους. Το προβληθέν προς υποστήριξη τού βιβλίου επιχείρημα ότι ,μόνον γλωσσολόγοι μπορεί να έχουν γνώμη για την γλώσσα μας είναι έωλο και άστοχο, διότι η διαφύλαξη τής γλώσσας μας είναι υπόθεση όλων μας με διάφορο βέβαια βαθμό ευθύνης τού κάθε ενός μας. Η σωστή εκφορά λόγου δεν ενδιαφέρει μόνο τις θεωρητικές, αλλά και τις θετικές επιστήμες (τις λεγόμενες «ακριβείς»), οι οποίες απαιτούν στον γραπτό λόγο σαφήνεια,ορθότητα και ακρίβεια. Άλλωστε υπάρχουν περιπτώσεις επιστημόνων με σημαίνουσα συμβολή σε εκτός ειδικότητος των θέματα, ως π.χ. σε γλωσσικά τού Βρετανού δικαστή William Jones, πρωτεργάτη τής «συγκριτικής γλωσσολογίας» το 1776, τού Βρετανού αρχιτέκτονα Michael Ventris, που επέτυχε την αποκρυπτο γράφηση τής Γραμμικής Β κ.ά. Η πρωτόγνωρη κρίση που διέρχεται η χώρα μας αλλά και ολόκληρη η Οικουμένη είναι κρίση προεχόντως πνευματι -κών, ηθικών και πολιτισμικών αξιών λόγω τής συρρικνώσεως τής Κλασσικής και Ανθρωπιστικής Παιδείας. Η Οικονομική και η Τεχνολογική ανάπτυξη που είναι κυρίαρχη επιδίωξη στα προγράμματα όλων των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων, έγινε αυτοσκοπός και όχι ένα μέσο για την πνευματική , ηθική και πολιτισμική ανέλιξη του πολίτου Μια κοινωνία, όμως , υλικώς ευημερούσα αλλά με πολίτες που στερούνται ιδανικών και αρχών, μοιραίως γίνεται ευάλωτη στις μάστιγες τού σημερινού κόσμου. Ο ανθρωπιστικός χαρακτήρας τής Εκπαίδευσης είναι αναγκαίος για την ηθική εξυγίανση και την ηθική συνοχή τής σημερινής κοινωνίας αλλά και την διαφύλαξη τής Ιστορίας μας, τής εθνικής μας παραδόσεως και οντότητος. Στο πλαίσιο αυτό είναι αναγκαία η χάραξη μιας εθνικής πολιτικής για την Παιδεία από ένα συνταγματικά κατοχυρωμένο Συμβούλιο προσωπικοτήτων. Μεταξύ δε των μέτρων που θα πρέπει να θεωρηθούν ως επείγοντα είναι: α)Αναμόρφωση των Αναλυτικών Προγραμμάτων Πρ/βάθμιας και Δευτ/ βαθμιας Εκπαίδευσης με επαναφορά των ωρών διδασκαλίας στα γλωσσικά μαθήματα και την ιστορία, β) ενίσχυση τής διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών από το πρωτότυπο, γ) ίδρυση Κλασσικών Λυκείων, και δ) επανεξέταση όλων των βιβλίων ιστορίας και γλώσσας. Είναι καιρός πλέον τα ανεπανάληπτα εγχειρίδια γραμματικής και συντακτικού τού Αχιλλέα Τζαρτζάνου, που τα τελευταία χρόνια συνεχώς ανατυπώνονται και κυκλοφορούν ακόμη και σε καροτσάκια πλανοδίων πωλητών να επανέλ- θουν στην εκπαίδευση! Αποτελεί χρέος τής Πολιτείας να βοηθήσει την νέα γενιά να γευθεί τα κείμενα τής ανεπανάληπτης ελληνικής γραμματείας μέσω τής ορθής διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών απ’ το πρωτότυπο, ιδιαίτερα μάλιστα όταν τέτοια μέτρα λαμβάνονται από ξένες χώρες. Ενδεικτικώς αναφέρω : Κατά την περίοδο τής Παγκοσμιοποίησης και τής πορείας τής χώρας μας προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι αναγκαία, όσο ποτέ άλλοτε στη νεότερη Ιστορία μας, η θωράκιση και η ενίσχυση τής εθνικής μας οντότητος, των πολιτιστικών και εθνικών παραδόσεων μας , η συνταγματική προστασία τής γλώσσας μας που υπήρχε σε παλαιότερα Συντάγματα. Τα αρχιτεκτονικά και γλωσσικά μνημεία τού ελληνικού πολιτισμού που αποδεικνύουν την συνέχεια και την ταυτότητα μας είναι έργα μοναδικής άξιας και συνεπώς ανεπίδεκτα οποιασδήποτε αλλοιώσεως. Είναι υπέρτατο καθήκον όλων μας να προστατεύσουμε με όλες μας τις δυνάμεις την γλώσσα μας, διότι αν συνεχισθεί ο σημερινός κατήφορος οι κάτοικοι τής χώρας αυτής (την οποίαν μας κληροδότησαν ελεύθερη οι προγονοί μας χύνοντας ποταμούς αίματος) μετά από κάποια χρόνια δεν θα γνωρίζουν ελληνικά, όπως συνέβη με τους Ποσειδωνιάτες στο ανέκδοτο ποίημα τού Καβάφη, που βλέπετε στην οθόνη σας. Η γεωπολιτική θέση τής Ελληνικής Επικράτειας και η Νέα Τάξη πραγμάτων, καθιστούν εθνική επιταγή την συστράτευση των απανταχού τής γης Συνελλήνων και όλων των δυνάμεων τού έθνους, πολιτικών, πνευματικών , κοινωνικών, οικονομικών με στόχο την ενίσχυση τής χώρας μας στους καίριους τομείς τής Παιδείας , τής Άμυνας και τής Οικονομίας. Αυτό το μήνυμα υπαρξιακής σημασίας για την χώρα μας και τον Ελληνισμό, θα πρέπει να εκπέμψει η αποψινή σύναξη. Κύριες και Κύριοι, η εθνική μας κυριαρχία δεν κινδυνεύει τόσο από τους δανειστές μας, όσο από το ενδεχόμενο να χαθεί η Γλώσσα μας, η οποία όπως είπε ο Καζαντζάκης είναι η αληθινή πατρίδα μας! Αν η Γλώσσα μας χαθεί, χάνεται και ο λαός μαζί της!
Ο ελληνιστής-ομότιμος καθηγητής τής Οξφάρδης Peter Mackridge ( “:Γλώσσα και Εθνική ταυτότητα στην Ελλάδα 1766-1976 Εκδόσεις Πατάκη 2013 ») μιλάει για την ελληνική, τη βρίσκει πιο πλούσια από παλιά, δυναμική και ευέλικτη, και τη συνδέει με την εθνική ταυτότητα. Πάντως παρουσιάζει πιο αισιόδοξα τα πράγματα.Είπε:
Οι Ελληνες δεν έχουν να φοβούνται τίποτε σχετικά με τη γλώσσα τους, που είναι ευέλικτη, πλούσια και δυναμική, Στο αναφερόμενο πιο πάνω βιβλίο του εξηγεί γιατί η γλωσσική διαμάχη απέκτησε τέτοια πολιτική βαρύτητα στην Ελλάδα και ποιες αλλαγές επέφεραν οι ιδεολογικές αντιπαραθέσεις στη σημερινή γλώσσα μας. Το θέμα τού βιβλίου είναι ιδιαίτερα επίκαιρο σήμερα που η ανάδυση μιάς πολυπολιτισμικής Ελλάδας θέτει αναπόφευκτα το ζήτημα τής εθνικής ταυτότητας σε μια νέα βάση.
Παραθέτουμε αποσπάσματα από συνέντευξή του.
« Κύριε καθηγητά, τι είναι για εσάς η εθνική ταυτότητα;»
«Είναι σημαντικό ένα έθνος, ένας λαός, να έχει τη δική του ταυτότητα, αρκεί να μη δίνει αυτή η ταυτότητα κάποια αίσθηση ανωτερότητας αυτού τού λαού έναντι των γειτόνων του. Στην Αγγλία έχουμε πικρή πείρα από την "αγγλική ταυτότητα", όπου ως και πριν από μερικές δεκαετίες, λόγω τής ισχύος τής αποικιοκρατίας, οι Αγγλοι πίστευαν ότι, ήταν ανώτερος λαός. Βέβαια κάτι ανάλογο θα έπρεπε να έχει εκλείψει εδώ και καιρό, αλλά δυστυχώς βλέπουμε να αναβιώνει σε ορισμένες περιοχές. Η εθνική ταυτότητα περιλαμβάνει τις ιστορικές μνήμες από το παρελθόν για τα κατορθώματα ενός λαού. Πρόκειται για ένα υγιές αίσθημα περηφάνιας αλλά και παρηγοριάς για έναν λαό που υποφέρει, όπως υποφέρει σήμερα ο ελληνικός λαός. Αρκεί να μην περιοριστεί αυτή η περηφάνια στο παρελθόν αλλά να είναι μια δύναμη και για το παρόν, πράγμα δύσκολο σε κρίσιμες συνθήκες, αλλά δεν είμαι ο αρμόδιος για να σας δώσω συμβουλές».
« Θα μπορούσαμε να είχαμε αποφύγει τη γλωσσική διαμάχη;»
«Η πηγή τής γλωσσικής διαμάχης στην Ελλάδα είχε ως αφορμή την υπερβολική προσκόλληση στο παρελθόν,γι αυτό οι Ελληνες, είχαν την καθαρεύουσα,την αρχαική,και όχι την καθομιλούμενη την δημοτική.Το γλωσσικό ζήτημα,ήταν στις περισσότερες περιπτώσεις ανασταλτικός παράγοντας, καθώς εμπόδισε τους Ελληνες να μπούν στην νεωτερικότητα για πολλές δεκαετίες,ιδίως στην αρχή τού 20ού αιώνα.Αν οι Ελληνες είχαν επιλέξει την δημοτική γλώσσα από την αρχή,τού Ελληνικού κράτους,θα προόδευαν γρηγορότερα και στην οικονομία και στούς κοινωνικούς θεσμούς,αλλά και η πολιτική ζωή θα γινόταν πιο ώριμη πιο νωρίς.Βέβαια το γλωσσικό ζήτημα δεν είναι η αιτία,αλλά ένα σύμπτωμα προσκόλλησης προς το παρελθόν.
«Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ανάγκη γι΄αυτή τη διαμάχη;»
«Στό ξεκίνημα τού ελληνικού κράτους χρειάζονταν πολλές νέες λέξεις και όροι που δεν υπήρχαν στην καθομιλουμένη αλλά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν λέξεις από την αρχαϊκή ή την καθαρεύουσα και να ενσωματωθούν στη γλώσσα, χρησιμοποιώντας όμως το γραμματικό σύστημα τής δημοτικής. Σπαταλήθηκαν πολλές δυνάμεις από τους καλύτερους διανοουμένους σε διαμάχες, άρθρα, βιβλία -χαμένος κόπος κατά κάποιον τρόπο. Επρεπε να δημιουργηθεί λίγο πριν και λίγο μετά την Επανάσταση μια επίσημη γραπτή γλώσσα που θα μπορούσε να χρησιμο -ποιηθεί και επισήμως στον επιστημονικό λόγο. Το μεγάλο λάθος τού Κοραή και των καθαρευουσιάνων ήταν ότι, ναι μεν ήθελαν να εμπλουτίσουν την ελληνική γλώσσα για να καλύψουν τις ανάγκες μιας σύγχρονης γλώσσας, αλλά παράλληλα ήθελαν να επιβάλουν στοιχεία τής γραμματικής από την αρχαία γλώσσα. Η χρήση τής δημοτικής γραμματικής κατάντησε να θεωρείται στοιχείο αμάθειας και χυδαιότητας. Λάθος, ανοησίες».
«Πώς βλέπετε την σημερινή ελληνική γλώσσα με τα μεικτά στοιχεία της;»
«Είναι αξιοθαύμαστο ότι, σήμερα, παρ' όλη αυτή την ιστορική διαμάχη, η ελληνική γλώσσα είναι υγιέστατη. Είναι ευέλικτη, πλούσια σε λέξεις, μπορεί να καλύψει όλες τις ανάγκες τής χώρας. Πολλοί Ελληνες φοβούνται ότι, απειλείται από δύο παράγοντες: την αγγλική γλώσσα, επειδή θεωρούν ότι, θέλει να παραγκωνίσει την ελληνική, και τις δάνειες λέξεις από τα αγγλικά, επειδή την υπονομεύουν. Δεν ευσταθεί, κατά τη γνώμη μου, κανένας από τους δύο φόβους. Μού κάνει εντύπωση η καλή χρήση τής ελληνικής γλώσσας από τους νέους στο Διαδίκτυο σε σχέση με τη χρήση τής αγγλικής από τα αγγλόπαιδα. Υπάρχουν πολλές απειλές στη χρήση τής γλώσσας σε όλον τον κόσμο, κυρίως από την επίθεση που δέχεται από τον κόσμο τής εικόνας και τού Διαδικτύου. Αλλά είναι ένας κοινός κίνδυνος για όλες τις γλώσσες. Οσο για τις προσμείξεις, δεν τις φοβάμαι. Μην ξεχνάτε ότι, και η αρχαία ελληνική γλώσσα είχε προσμείξεις με ξένες λέξεις. Δεν υπάρχει μια απόλυτα καθαρή γλώσσα, όπως δεν μπορεί να υπάρξει απόλυτα καθαρή φυλή. Αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό. Το πρόβλημα με τα ελληνικά είναι ότι, τα ουσιαστικά που έχουν εισαχθεί από την αγγλική και παλαιότερα από τη γερμανική γλώσσα είναι άκλιτα. Το θέμα είναι ότι, οι δάνειες λέξεις δεν συμπεριφέρονται όπως οι άλλες και οι Ελληνες πρέπει να βρουν έναν τρόπο να επιλύσουν αυτό το ζήτημα. Πιθανόν κάποιες να παραμείνουν άκλιτες. Κάποια πρόοδος έχει σημειωθεί τελευταία, π.χ. τα ονόματα που λήγουν σε "α" κλίνονται στη γενική. Δεν βρίσκω τον λόγο να μην κλίνονται κάποιες ξένες λέξεις αν προσιδιάζουν στις αντίστοιχες ελληνικές».
«Αυτό που φοβούνται οι εθνικιστές στην Ελλάδα είναι ότι ,οι μετανάστες και η πολυπολτισμική Κοινωνία θα αλλοιώσουν και θα διαβρώσουν τη γλώσσα μας.»
«Αυτή η πρόσμειξη τής ελληνικής κοινωνίας με τους μετανάστες έγινε πολύ γρήγορα. Οι μετανάστες μαθαίνουν τα ελληνικά με διάφορους ρυθμούς, αλλά τα παιδιά των μεταναστών που γεννιούνται στην Ελλάδα μαθαίνουν τα ελληνικά σωστά και έχουμε περιπτώσεις παιδιών μεταναστών να αριστεύουν.Οταν μιλάς μια γλώσσα, παίρνεις ταυτόχρονα και τα στοιχεία τού πολιτισμού που αυτή κουβαλάει. Περνώντας τα χρόνια, τα παιδιά των παιδιών των μεταναστών θα είναι ολοκληρωτικά Ελληνες. Η εκμάθηση τής γλώσσας είναι ο ασφαλέστερος τρόπος ένταξης των μεταναστών στον πολιτισμό και την κοινωνία μίας χώρας. Το κράτος πρέπει να ενθαρρύνει τους μετανάστες να μαθαίνουν τη γλώσσα».
«Ενα τμήμα των διανοουμένων και των μικρών εκδοτικών οίκων γοητεύεται ακόμη από το πολυτονικό. Μήπως ήταν λάθος που το εγκαταλείψαμε;»
«Δεν νομίζω. Πιστεύω ότι, ο καθένας θα πρέπει να είναι ελεύθερος, να γράφει με όποιο σύστημα θέλει. Το κράτος δεν μπορεί να επιβάλει κάτι τέτοιο. Το μονοτονικό είναι το πιο βολικό σε σχέση με τους πολύπλοκους κανόνες τού πολυτονικού. Και παλαιότερα λίγα παιδιά μάθαιναν σωστά το πολυτονικό. Για λόγους εκπαίδευσης και συνεννόησης είναι επιβεβλημένο το μονοτονικό. Σας θυμίζω ότι,το πολυτονικό δεν χρησιμοποιούνταν στην αρχαία εποχή. Είναι γέννημα τής βυζαντινής εποχής».
Ο καθηγητής Ρόντρικ Μπίτον έχει γράψει ότι, μερικές φορές «η προσοχή μας μετατίθεται από τη σημασία των λέξεων στην υπόσταση τους». Ο Πίτερ Μάκριτζ συμφωνεί με αυτή την άποψη.Λέγει:
«Αν δείτε στο Διαδίκτυο, σε πολλούς ιστότοπους κάποιοι αντιγράφουν ή επαναλαμβάνουν ορισμένους μύθους για την ελληνική γλώσσα» Οπως ότι "η ελληνική γλώσσα έχει έξι εκατομμύρια λέξεις", κάτι που είναι φαντασίωση. Υπάρχουν πολλές ανακρίβειες για τη γλώσσα. Σε αυτό φταίνε οι παλιοί δάσκαλοι που δίδασκαν στα παιδιά ότι, η ελληνική γλώσσα είναι η πιο πλούσια, η πρώτη στον κόσμο και άλλες υπερβολές. Η ελληνική γλώσσα είναι οπωσδήποτε πλούσια, αλλά δεν είναι μοναδική. Κάποιος γλωσσολόγος έχει μετρήσει και βρει ότι, η νέα ελληνική νλώσσα περιέχει πολύ περισσότερες λέξεις από την αρχαία ελληνική, δηλαδή είναι πιο πλούσια. Οι Ελληνες μερικές φορές μιλούν για τους αρχαίους και την αρχαία ελληνική γλώσσα και δεν βλέπουν πέρα από τη μύτη τους, δεν βλέπουν τον κόσμο μέσα στον οποίο ζουν, τη νέα ελληνική γλώσσα. Η νέα ελληνική γλώσσα έχει ενσωματώσει τις αρχαίες λέξεις και έχει δημιουργήσει εκατοντάδες καινούργιες λέξεις. Μη φτάνουμε στο ανέκδοτο από την ταινία "Γάμος α λα ελληνικά» με τον έλληνα πατέρα που πίστευε ότι, όλες οι λέξεις τού κόσμου έχουν ελληνική ρίζα και ως παράδειγμα ότι, το "κιμονό» προέρχεται από τον χειμώνα .Αλλά και στην Τουρκία παρατηρείται η ίδια άποψη.Υπάρχουν κάποιοι που θέλουν να αποδείξουν ότι, όλες οι λέξεις τού κόσμου προέρχονται από την τουρκική. Αυτό είναι μια πολιτική, δεν έχει όμως σχέση με τη γλωσσολογία
Σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε στο φύλλο τής 8-1-2017 τής εφημερίδας ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ο Χρ.Γιανναράς αναφερόμενος στη γλώσσα γράφει" Η γλώσσα που μας "έδωσαν ελληνική,"φθίνει δραματικά,,δεν αναγνωρίζεται έτσι στρεβλωμένη που κυκλοφορεί,κακοποιημένη φρικτά(και ατιμώρητα) στη προφορική καί γραπτή της χρήση.Καταστρέφεται η γλώσσα μεθοδικά και εμπρόθετα ,με την κριτινική χρησιμοθηρία τών "απλουστεύσεων"( η το απροσχημάτιστο πρακτοριλίκι) τής πολιτικής του Υπουργείου Παιδείας.-διακομματικό έγκλημα κατά της ανθρωπότητας,ίσως πιό αποτρόπαιο και από την καταστροφή τής Παλμύρας.:Δεν είναι υπερβολή:Διακόπηκε η οργανική ζωντανή, στα χείλη και στο μυαλό,συνέχεια τής γλώσσας, που μετέφερε τον ίδιο νοηματικό και βιωματικό πλούτο από τον Ομηρο ως το χθές.
Σήμερα πιά ο μέσος Ελλαδίτης,κάτω των πενήντα ετών δενκ αταλαβαίνει τίποτε με τις λέξεις " άχθος αρούρης"...Με τα χρηστικά,ελληνικά του σημερινού σχολείου, το Ελληνόπολο καταδικάζεται στην αναπηρία, τής ριζικής αποξένωσης από ολόκληρη τήν Ελληνική γραμματεία, την πριν από τον 20ον αιώνα."
Η ΓΡΑΦΗ.
Σύμφωνα με ένα ορισμό, γραφή ονομάζεται το σύστημα οπτικών συμβατικών στοιχείων,που χρησιμοποιούνται για να αναπαραστήσουν ένα εκφώνημα με τέτοιο τρόπο,ώστε αυτό να μπορεί να ανακληθεί από την αναγνώστη με ακρίβεια,χωρίς τη μεσολάβηση τού παραγωγού του.Ο Γ.Παπαναστασίου γράφει ότι« ενώ η γλώσσα είναι προιόν βιολογικής εξελίξεως,τού ανθρώπου, η γραφή είναι αποτέλεσμα επινόησης…………….από μέρους του»
Η ιστορία μάς λέγει ότι, ο άνθρωπος επινόησε αρκετούς τρόπους για να αποτυπώσει με γραπτά μέσα τη γλώσσα.Η χρησιμοποίηση τής γραφής,όπως είναι αυτονόητο, κατέστησε ακόμη πιο χρήσιμη την γλώσσα στον άνθρωπο(αποθήκευση γνώσεων, επικοινωνία σε μεγάλες αποστάσεις κλπ )Yποστηρίζεται ότι, η χρήση τής γραφής,επηρέασε τη γνωστική-διανοητική ανάπτυξη τού ανθρώπου, ίσως επειδή, η εκμάθηση τής γραφής,απαιτεί γενικώς, πρόσθετη ειδική εκπαίδευση,και οξύνει τον νού. Η εφεύρεση των πρώτων συστημάτων γραφής,είναι μάλλον πρόσφατη,και τοποθετείται,κατά μία άποψη, στην εποχή τού χαλκού, γύρω στα 4.000 χρόνια π.Χ. Η αρχαία σφηνοειδής γραφή των Σουμερίων και τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά, θεωρούνται γενικώς,ότι, είναι τα παλαιότερα συστήματα γραφής, υπάρχουν όμως και αντίθετες απόψεις,για τις οποίες γίνεται λόγος πιο κάτω. Σχεδόν τα ίδια δέχεται και ο Amir Aczel(ό.π.31) .Οτι, στο τέλος της 4ης χιλιετηρίδος π.Χ. στη Μεσοποταμία καθώς και στις κοιλάδες του Νείλου,παρουσιάσθηκε η σφηνοειδής γραφή. Επάνω σε μαλακές πήλινες πλάκες χάραζαν με βελόνι σφηνοειδή σύμβολα,κατόπιν έψηναν τις πλάκες σε φούρνους ή τις άφηναν να σκληρυνθούν στο ήλιο και ότι, αυτό συνιστά το πρώτο είδος γραφής,τή σφηνοειδή γραφή. Όπως γράφει η Wikipedia υπάρχει γενικώς ή άποψη ότι, η πραγματική γραφή(δηλαδή όχι μόνον αριθμοί) επινοήθηκε ανεξάρτητα από την μιά στην άλλη, σε δύο τουλάχιστον περιοχές την Μεσοποταμία,(ειδικώς στην αρχαία Σουμερία) γύρω στα 3.200 πΧ. και την την Κεντρική Αμερική γύρω στα 600 π.Χ(η δεύτερη χρονολόγηση πρέπει να είναι εσφαλμένη)
Υπάρχει αμφισβήτηση, στο κατά πόσον συστήματα γραφής αναπτύχθηκαν πλήρως ανεξάρτητα ,στην Αίγυπτο γύρω στα 3.200 π.Χ. και στην Κίνα πριν από το 1.200 π.Χ.Πάντως φαίνεται ως πιθανότερο ότι, οι κινεζικοί χαρακτήρες, συνιστούν ανεξάρτητη επινόηση, καθώς δεν υπάρχουν αποδείξεις για επαφές μεταξύ Κίνας και τήςς Εγγύς Ανατολής, και καθώς υφίστανται σαφείς διαφορές,μεταξύ Μεσοποταμίας και Κίνας,ως προς την λογογραφία και την φωνητική απεικόνιση.Τα Αιγυπτιακά γραπτά κείμενα διαφέρουν από την σφηνοειδή γραφή τής Μεσοποταμίας,αλλά ορισμένες ομοιότητες στη βασική σύλληψη και πρόσφαττες αοδείξεις.επιτρέπουν να υποθέσει κάποιος ότι, η ιδέα τής γραφής ήλθε στην Αίγυπτο από την Μεσοποταμία.Στο 1999,η Archaeology Magazine έγραψε ότι, τα πρώτα Αιγυπτιακά γραπτά τοποθετούνται στο 3400 π.Χ. πράγμα που θέτει υπό αμφισβήτηση, την προέλευση από την Μεσοποταμία.Παρόμοιες αμφισβη τήσεις αφορούν γραπτά στην Αρχαία Ινδία.
(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό « History of Writings”
Γενικώς πάντως γίνεται αποδεκτό,ότι,η γραφή των Σουμερίων ήταν ανεξάρτητη επινόηση, ενώ αμφισβητείται αν η αιγυπτιακή γραφή, αναπτύχθηκε ανεξάρτητα από τη γραφή των Σουμερίων.
Στο διαδίκτυο υπάρχει αποτυπωμένη η άποψη,κατά οποία οι Σουμέριοι,ήσαν Ελληνες.Πειό συγκεκριμένως ότι, ο Ευήμερος αναφέρει πώς, οι πανάρχαιοι Έλληνες Μινωικοί Κρήτες οδηγούμενοι υπό του Διός, είχαν εποικήσει την Αραβία, την Περσία, τα νησιά τού Ινδικού Ωκεανού, την νήσο Παγχαία, την Μεσοποταμία, όπου πολύ αργότερα ονομάσθηκαν Σουμέριοι, μέχρι και τον Εύξεινο ,Πόντο, όπου εμφανίσθηκαν και εγκαταστάθηκαν ως Χάλυβες.
Φιλέλληνες Ινδοί τής Καλκούτας, λένε: «Πιστεύουμε ότι, ήρθαμε απ'τήν Κρήτη πολύ πριν από τον Αλέξανδρο (τουλάχιστον κάποιοι από εμάς)». Κρητικές σφραγίδες έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή μας. Το λιμάνι Γιάνγκ ήταν πολύ αρχαίο λιμάνι και η ιστορία των πραγματικών Αργοναυτών πρέπει να είναι κρυμμένη εκεί («Οικονομικός Ταχυδρόμος», 6-10-94).
Κατά τον Α-Φ.Χρηστίδη η γραφή πρωτοεμφανίστηκε γύρω στα 3.500 με 3.000 π.Χ. στη Μεσοποταμία (το σημερινό Ιράκ).Το σύστημα που δημιουργήθηκε εκεί, ήταν ένα σύστημα από σημεία.Πρόδρομος τής γραφής,ήταν ίσως η αρίθμηση,που τοποθετείται 30.000 με 10.000 χρόνια π.Χ.Η άποψη αυτή,ενισχύεται από κομμάτια από κόκκαλο,που ανάγονται στην περίοδο αυτή, και πάνω στα οποία είναι χαραγμένες στη σειρά ,γραμμές,που σε ορισμένες περιπτώσεις φθάνουν τις 170.Για μερικούς οι γραμμές αυτές αντιπροσωπεύουν αντικείμενα,οπότε αν η γνώμη αυτή,είναι ορθή,έχουμε ένα πρόγονο γραφής, όχι όμως πλήρη γραφή,(ασφαλώς σ΄αυτή δεν καταγράφεται γλωσσικός ήχος )
(Περισσότερα στο Παράρτημα).
Τεχνουργήματα ηλικίας 75-80,000 ετών που βρέθηκαν στη σπηλιά Blombos* στη νότια Αφρική,είναι ίσως, τα παλαιότερα γνωστά παραδείγμα- τα συμβόλων.
(περισσότερα στο Παράρτημα)
Ειδικότερα ως προς την ιστορία της Ελληνικής Γραφής, παραθέτουμε απόσπασμα κειμένου του Νίκου Νικητίδη,που αναρτήθηκε στο διαδίκτυο ,με υπογραφή Νίκου Νικητίδη και αφορά την αρχαιότητα της Ελληνιιής Γραφής.
«Ενα καταπληκτικό εύρημα από τις Βόρειες Σποράδες είναι δυνατόν ν' αλλάξει ριζικά τις απόψεις της παγκόσμιας επιστημονικήs; κοινότητας για τη δημιουργία των πολιτισμών της γραφής Πρόκειται για το θραύσμα ενός αγγείου άνω στο οποίο είναι χαραγμένα σύμβολα κάποιου είδους γραφής. Το εύρημα χρονολογείται γύρω στο 4500 π.Χ , δηλαδή είναι ηλικίας περίπου 6.500 ετών.Και μόνο η ηλικία αυτών των συμβόλων κάνει το εύρημα να μοιάζει εξωπραγματικό. Γιατί; Διότι το αρχαιότερο μέχρι τώρα γνωστό επιγραφικό τεκμήριο, που προέρχεται από τη Σουμερία και χρονολογείται στο 3200 π.Χ. είναι νεώτερο από το ενεπίγραφο όστρακο των Σποράδων κατά 1.300 χρόνια.Αλλά υπάρχει και κάτι καταπληκτικότερο. Τα σήματα αυτής της προϊστορικής γραφής μοιάζουν πολύ με γράμματα του αλφαβήτου, που ανακαλύφθηκαν στην Ελλάδα πολύ αργότερα, γύρω στο 800 π.Χ. Το κεραμικό θραύσμα ("όστρακο") στην αρχαιολογική ορολογία βρέθηκε στην ανασκαφή της Σπηλιάς του Κύκλωπα, στην ερημονησίδα Γιούρα της Αλοννήσου Χρονολογείται στην πολιτιστική φάση που ονομάζεται Νεώτερη Νεολιθική Εποχή και με συμβατική χρονολόγηση γύρω στο 4500 π.Χ
ΣΥΜΒΟΛΑ .Τα σύμβολα που είναι χαραγμένα στην επιφάνεια του οστράκου αποτελούν το αρχαιότερο δείγμα γραφής σ' ολόκληρο τον κόσμο Η χρονολόγηση του ευρήματος και, άρα της γραφής, είναι βέβαια και ασφαλής, διότι έχει γίνει με την απολύτως αξιόπιστης μέθοδο της αρχαιολογικής στρωματογραφίας. Η ανακάλυψη οφείλεται στον έφορο Αρχαιοτήτων κ.
Ααδμάντιο Σάμψων ο οποίος από το 1992 διεμεργεί ανασκαφική έρευνα στη Σπηλιά του Κύκλωπα με καταπληκτικά αποτελέσματα ((μεσολιθικά άγκιστρα κλπ)
Η πληροφορία για την ύπαρξη του οστράκου με τα χαραγμένα σύμβολα γραφής, είχε φθάσει σε μένα λίγο μετά τη δημοσίευση στο Αδέμευτο,(21 Σεπτεμβρίου 1995) ενός αναλυτικού ρεπορτάζ για τα ευρήματα των Γιούρων.Σε επιοινωνία που είχα τότε με τον Αδ. Σάμψων επιβεβαίωσε το εύρημα αλλά δεν θέλησε να μου δώσει περαιτέρω στοιχεία και πληροφορίες, γιατί όπως είπε, μελετούσε τα ευρήματα και θα ανακοίνωνε εκείνος τα συμπεράσματα του όποτε έκρινε κατάλληλη τη στιγμή. Προ ημερών μου παραχωρήθηκε φωτογραφία και σχέδια του ενεπίγραφου οστράκου που επιτρέπουν μια πρώτη αξιολόγηση τούευρήματος. Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία:
• Τα αρχαιολογικά στρώματα στη Σπηλιά του Κύκλωπα εμφανίζουν μια ομαλή διαδοχή από την Μεσολιθική έως τη Νεώτερη Νεολιθική Εποχή , δηλαδή από το 8500 έως το 4000 π Χ.
* Το όστρακο με τα χαραγμένα σύμβολα βρέθηκε σε στρώμα της Νεώτερης Νεολιθικής Ι και χρονολογείται ανάμεσα στο 500
και 4500 π.Χ.
• Το όστρακο αποτελεί τμήμα ενός αγγείου, του οποίου το υπόλοιπο τμήμα δεν βρέθηκε. Είναι πιθανό όμως να βρίσκεται σε
μη ερευνημένη περιοχή, δεδομένου ότι μόνο ένα μικρό τμήμα της Σπηλιάς του Κύκλωπα έχει ανασκαφεί
* Τα χαράγματα στο όστρακο δεν σχετίζονται με κανένα γνωστό είδος εγχάρακτης διακοσμήσεως Αποτελούν σαφή σύμβολα
πιθανότατα κάποιου είδους πρωτογραφής
4500 π.Χ.
Το χαράγματα έγιναν στην αρχική επεξεργασία του αγγείου. Μετά το αγγείο ψήθηκε κι έτσι τα χαραγμένα σύμβολαδιατηρήθηκαν για πάντα. Επομένως τα σύμβολα γραφής χρονολογούνται την εποχή κατασκευής του αγγείου (5000 - 4500 π.Χ.)και αποτελούν μια συνειδητή ενέργεια του κεραμέα.
Ο ανασκαφέας της Σπηλιάς του Κύκλωπα, ο έφορος κ Αδαμάντιος Σάμψων, επιβεβαίωσε όλα τα παραπάνω επιστημονικά στοιχεία αλλά δεν θέλησε να επιχειρήσει μια συνολική αξιολόγηση, παραπέμποντας στην επιστημονική ανακοίνωση που θα κάνει στο μέλλον
Ο κ. Αδ Σάμψων είναι ειδικός προίστοριολόγος και οι έρευνες του στη Μάνικα της Χαλκίδας, στο Γυαλί της Νισύρου, στα Θαρρούνια της Εύβοιας, στα Γιούρα τη; Αλοννήσου, στη Φτελιά της Μυκόνου και στον Μαραθά (μεσολιθικός οικισμός) της Κύνθου, αποτελούν βασικό τμήμα της διεθνούς βιβλιογραφίας για την προϊστορική αρχαιολογία του Αιγαίου. Είναι λοιπόν δικαιολογημένο να εμφανίζεται επιφυλακτικός για ένα εύρημα του που μοιάζει απίστευτο.Και είναι απίστευτο να υπάρχει ένα αγγείο με χαραγμένη μια γραφή, η οποία είναι κατά 2 500 χρόνια αρχαιότερη από τις πρώτες ελληνικές γραφές που εμφανίζονται στην Κρήτη στα τέλη της 3ης χιλιετίας, και είναι αληθινά ασύλληπτο αυτή η νεολιθική γραφή των Γιούρων να μοιάζει τόσο πολύ με το κλασικό αρχαιοελληνικό αλφάβητο, που είναι νεώτερο κατά 4.000 χρόνια!
ΠΙΝΑΚΙΛΑ Πρέπει, ωστόσο, να σημειώσουμε ότι τα σύμβολα πρωτογραφής των Γιούρων δεν είναι μοναδικά στον χώρο τωνπολιτισμών του Αιγαίου.
Πρόσφατα ο κ. Γιώργος Χουρμουζιάδης. καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης,ανακοίνωσε ότι ανακάλυψε στον λιμνιαίο οικισμό ίου Δισπηλιού Καστοριάς( : για την οποία γράφουμε πιο πάνω) ……………Από το 1963 είναι γνωστές τρεις πήλινες πινακίδες με εγχάρακτα σύμβολα γραφής, που βρέθηκαν στην Ταρτάρια της Ρουμανίας.
Χρονολογούνται στη χαλκολιθική εποχή (γύρω στο 3000 π.Χ.) Ομως ο διαπρεπής Αγγλος προίστοριολόγος Κόλιν Ρένφριου χρονολογεί στην 5η χιλιετία, συνδυάζοντας κι άλλα αρχαιολογικά στοιχεία, στο βιβλίο του "Προβλήματα της Ευρωπαϊκής Προϊστορίας" (εκδ. 1979). Αν ο Κ Ρένφριου έχει δίκιο, τότε οι πρωτογραφές της Ταρτάρια και των Γιούρων ανήκουν στην ίδια εποχή.
Διάφορα σύμβολα πάνω σε αγγεία και λατομικά υλικά, που υποδηλώνουν την ύπαρξη γραφής, είναι γνωστά στην Ελλάδα από παλαιότερες εποχές, όπως στο νεολιθικό Διμήνι της Θεσσαλίας και στη νεολιθική Λέρνα της Αργολίδας.
Οι αρχαιότερες επιγραφές στον κόσμο θεωρούνται μερικές πήλινες πινακίδες που βρέθηκαν πρόσφατα στο Τελ Μπρακ της βόρειας Μεσοποταμίας και χρονολογήθηκαν στο 3200 π.χ. Αλλά όπως δείχνουν τα στοιχεία από τη Ρουμανία και την Ελλάδα και, γενικότερα από τους πολιτισμούς του Αιγαίου, γραφές υπήρχαν και στην Ευρώπη τουλάχιστον την ίδια περίοδο
ΟΣΤΡΑΚΟ Αυτό το καταπληκτικό όστρακο, ηλικίας 6.500 ετών, με την εγχάρακτη πρωτογραφή από τα Γιούρα της Αλοννήσου,
ανατρέπει όσα πίστευε μέχρι τώρα η επιστημονική κοινότητα για την κοιτίδα της γραφής, που μπορεί να αποδειχθεί τι είναι ηΕλλάδα.
Δημιουργείται βεβαίως ένα βασικό ερώτημα. Γιατί τα γνωστά δείγματα γραφής από το προϊστορικό Αιγαίο να είναι τόσο λίγα καινα παρουσιάζουν μεγάλα χρονολογικά χάσματα; Απαντήσεις, υπάρχουν
Όπως:
• Διότι η στάθμη της θάλασσας στο Αιγαίο ανέβηκε από την προϊστορία μέχρι τις ημέρες μας κατά 20 μέτρα. Ολοι οι
προϊστορικοί παραλιακοί οικισμοί και τα τεκμήρια του πολιτισμού τους, βρίσκονται σήμερα στα βάθη της θάλασσας. Αλλά η
αδυναμία μας να τους εντοπίσουμε δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν.
* Διότι χρονολογικά χάσματα παρατηρούνται και στις νεώτερες εποχές, από τις οποίες μάλιστα διαθέτουμε και τεράστιο πλήθοςευρημάτων Έτσι για 350 περίπου χρόνια, από το τέλος της μυκηναϊκής εποχής μέχρι τα υστερογεωμετρικά χρόνια (1100 – 750π.Χ.) δεν έχουμε την παραμικρή ένδειξη γραφής στην Ελλάδα Αλλά η αδυναμία μας αυτή δεν αποδεικνύει ότι οι αρχαίοι Έλληνες έμειναν ξαφνικά αγράμματοι για 350 χρόνια, όπως έγκυρα από το 1970 έχει αναλύσει σε μελέτες του ο αείμνηστος Μανόλης Ανδρόνικος.
Οπως αποδεικνύουν λοιπόν, οι φωτογραφίες και τα στοιχεία που δημοσιεύομε με τη γραφή των Γιούρων Αλοννήσου, ίσως βρισκόμαστε μπροστά σε μια από τις μεγαλύτερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις του αιώνα μας. ¨»
Συνέντευξη του εφόρου αρχαιοτήτων κ. Αδαμάντιου Σάμψων
-Ερώτηση : Κύριε Σάμψων, όταν εργαζόσαστε στην Εφορεία Σπηλαιολογίας το 1992, ξεκινήσατε ανασκαφές στο σπήλαιο του Κύκλωπα στα Γιούρα της Αλοννήσου. Τι προέκυψε από την μελέτη των ευρημάτων του;
Α.Σάμψων:Πρόκειται για ένα πολύ εντυπωσιακό σπήλαιο με ωραίο διάκοσμο, το οποίο επιφανειακά παρουσίαζε ευρήματα από το τέλος της 7ης χιλιετίας και κάποια νεώτερα της ρωμαϊκής περιόδου. Στην συνέχεια η ανασκαφή έδειξε ότι στην περιοχή είχαμε κατοίκηση από τη μεσολιθική εποχή που χρονολογείται από την 9η χιλιετία, συγκεκριμένα από 8500-6700 π.Χ.
Το σπήλαιο του Κύκλωπα στα Γιούρα της Αλοννήσου
Οι ανασκαφές στα Γιούρα ολοκληρώθηκαν εδώ και τρία χρόνια, αλλά το υλικό μελετάται ακόμη από μένα και περίπου 20 ειδικούς επιστήμονες. Τα συμπεράσματά μας πρόκειται να δημοσιευθούν τα επόμενα δύο χρόνια σε έναν ή δύο τόμους.
Σημαντικό εύρημα είναι το κεραμικό όστρακο, ένα κομμάτι αγγείου της εποχής του 5.000 π.Χ. περίπου, το οποίο έχει επάνω εγχάρακτα σύμβολα. Αποκλείσαμε το ενδεχόμενο να είναι διακοσμητικά στοιχεία, διότι ο τρόπος που γίνεται η διακόσμηση είναι γνωστός. Την περίοδο αυτή η διακόσμηση είναι γεωμετρική και έχει κανονικότητα. Βεβαίως στην παρούσα φάση πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί, εφ' όσον το εύρημα τελεί ακόμη υπό μελέτη. Πάντως τα εγχάρακτα σύμβολα που φέρει θυμίζουν αυτά της ξύλινης πινακίδας που βρέθηκε στην περιοχή της Καστοριάς (5.260 π.Χ.).
Μάλιστα πρόσφατα στην ίδια περιοχή βρέθηκε και ένα εγχάρακτο όστρακο , το οποίο φέρει τα ίδια σύμβολα. Γνωρίζουμε επίσης, ότι στη ίδια περίοδο ανήκουν και ορισμένα εγχάρακτα σύμβολα - γράμματα πάνω σε πηλό από την Βουλγαρία και την Ρουμανία. Τα ευρήματα της Βουλγαρίας συγκεκριμένα, τα οποία είναι καινούρια, δεν έχουν δημοσιευτεί ακόμη. Θα ήταν καλό να γίνει μία παρουσίαση και σύγκριση όλων αυτών των ευρημάτων, γιατί είναι πιθανόν να προκύπτει μία "πρωτοελληνική" ή "πρωτοβαλκανική" γραφή. Ο συνάδελφος Γ. Χουρμουζιάδης μελετά τα ευρήματα της Καστοριάς και σύντομα θα προβεί σε σχετική δημοσίευση.
Στο τέλος του μήνα μάλιστα θα έχω την ευκαιρία να δω τα αντικείμενα που βρέθηκαν στην Καστοριά, καθώς θα συμμετάσχω στο συνέδριο προς τιμήν του Δ. Θεοχάρη, που γίνεται στην ίδια πόλη καθώς και στην Θεσσαλονίκη. Θα ήθελα επίσης να δω και τα ευρήματα της Βουλγαρίας, τα οποία προς το παρόν είναι απρόσιτα λόγω της κακής κατάστασης που επικρατεί στην γειτονική χώρα, καθώς η επικοινωνία μας με τους εκεί αρχαιολόγους δεν είναι εύκολη. Ωστόσο επαναλαμβάνω ότι τίποτα δεν μπορεί να ειπωθή με ασφάλεια, αφού τα αντικείμενα είναι υπό μελέτη.
ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΛΦΑΒΗΤΟΥ ΜΝΚΧΞΠΟΕ ΣΕ ΑΓΓΕΙΑ ΤΗΣ ΜΗΛΟΥ ΤΗΣ -3ΗΣ ΧΙΛΙΕΤΙΑΣ
Ερώτηση : Όταν λέτε ότι υπάρχει πιθανότητα από την μελέτη των ευρημάτων να προκύψει η ύπαρξη μίας "πρωτοελληνικής" ή "πρωτοβαλκανικής" γραφής, τι εννοείτε;
Α.Σάμψων:Στην υπό εξέταση εποχή βρίσκουμε παρόμοια εγχάρακτα σύμβολα - γράμματα στην Μακεδονία, στο Αιγαίο, στη Βουλγαρία, στην Ρουμανία και πιθανόν και σε άλλους χώρους στα Βαλκάνια. Στους μεταγενέστερους χρόνους οι γραφές της Γραμμικής Α ή Β έχουν εντοπιστεί σε περιορισμένους χώρους. Την Γραμμική Β την συναντάμε κυρίως στον Μυκηναϊκό κόσμο και την Γραμμική Α στην Κρήτη. Επί πλέον πρέπει να σας πω, ότι σε προϊστορικές ανασκαφές μέχρι τώρα βρίσκαμε νεολιθικά όστρακα αγγείων με εγχάρακτα σύμβολα, που μπορεί να έχουν σχέση με την προαναφερθείσα γραφή. Μέχρι πρόσφατα τα ονομάζαμε "σύμβολα κεραμέων". Πρέπει όμως να τα εξετάσουμε πάλι υπό το φως των νέων ευρημάτων. Από το 5000 που βρίσκουμε όστρακα με σύμβολα, μέχρι την Γραμμική γραφή Α' και Β' -δηλαδή γύρω στο 1500 π.Χ- μεσολαβεί ένα μεγάλο κενό γύρω στα 3500 χρόνια. Στην πραγματικότητα δεν πρέπει να είναι τόσο μεγάλο το κενό, διότι έχουμε επίσης "σύμβολα κεραμέων" στην Πρωτοελλαδική εποχή (3η χιλιετία) και στην Μεσσοελλαδική (2η χιλιετία). Πολύ πρόσφατα μάλιστα βρέθηκε στην Μήλο ένα τεράστιο σύνολο αγγείων από τάφο της πρωτοκυκλαδικής περιόδου (3η χιλιετία), το οποίο θα δημοσιεύσω σύντομα. Πολλά από αυτά είχαν επάνω σύμβολα - γράμματα που μοιάζουν καταπληκτικά με Ελληνικά γράμματα : ΜΝΧΚΞΠΟΕ. Πάντως ας μην πιστεύουμε ότι η γραφή στους προϊστορικούς χρόνους, είναι κτήμα όλων των ανθρώπων. Οπως έχει διαπιστωθεί, στην Μυκηναϊκή η Γραμμική Β' αποτελούσε μία λογιστική γραφή των ανακτόρων.
Ο μεγάλος αρχαιολόγος Έβανς όταν αντίκρισε τον μυκηναϊκό θησαυρό επέμενε για την παρουσία γραφής σε έναν τέτοιο πολιτισμό. Είχε τυχαία παρατηρήσει σε κάποιο αθηναϊκό παλαιοπωλείο σφραγιδόλιθους σκαλιστούς με συνδυασμούς στοιχείων που του έμοιασαν σαν κάποιο είδος γραφής. Ξεκίνησε ανασκαφές στην Κνωσό και πολύ γρήγορα ήρθαν στο φως οι πρώτες πινακίδες. Είχε δικαιωθεί. Οι πινακίδες, που ήταν πήλινες και τις αποξήραιναν στον ήλιο, θα είχαν καταστραφεί με την πάροδο του χρόνου αν δεν είχαν ψηθεί από την πυρκαγιά που κατέστρεψε τα ανάκτορα. Τη γραφή την ονόμασε γραμμική Β’, τροποπoιημένη και εξελιγμένη μορφή της κρητομινωικής γραμμικής Α’. Από την αρχαιολογική σκαπάνη και σε άλλα μυκηναϊκά κέντρα ξεπήδησαν εκατοντάδες πινακίδες, δελτάρια, σφραγίσματα και αγγεία.
Τη γραφή αυτή πέτυχε να αποκρυπτογραφήσει το 1952 ο Άγγλος Μάικλ Βέντρις με τη συνεργασία του φιλολόγου Τζων Τσάντγουικ.
Η ΑΥΤΟΧΘΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΕ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΕΣΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
Ερώτηση :Εάν η υπόθεση αυτή επιβεβαιωθεί επιστημονικά, τότε ενισχύεται η άποψη ότι οι Έλληνες ήταν αυτόχθονες και δεν προήλθαν από φύλα που ήρθαν από τον Βορρά ή την Ανατολή.
Α.Σάμψων:Ασχολούμενοι με την προϊστορική έρευνα τα τελευταία χρόνια καταλήγουμε στο ότι, οι Έλληνες ήταν αυτόχθονες. Ο προϊστοριολόγος Δ. Θεοχάρης είχε υποστηρίξει και αυτός την αυτόχθονη εξέλιξη (γεγονός που απέδειξε ο παλαιοανθρωπολόγος Α. Πουλιανός με τα ευρήματά του). Υπάρχουν βεβαίως θεωρίες που υποστηρίζουν, ότι, στους απώτατους προϊστορικούς χρόνους υπήρξαν μετακινήσεις φυλών από την Αφρική ή την Ασία προς την Ευρώπη, αυτό όμως δεν αποκλείει την πιθανότητα να υπήρχε αυτόχθων πληθυσμός καθώς υπάρχουν πλήθος παλαιοντολογικών ευρημάτων. Ακόμη όμως και αν ήρθαν κάποιοι είτε από τον Βορρά είτε από τον Νότο, θα ήταν ελάχιστοι και δεν θα επηρέασαν τον αυτόχθονα πληθυσμό. Ίσως τα νέα επιτεύγματα της νεολιθικής περιόδου να ήρθαν από την Ανατολή με επαφές ή να προήλθαν από παράλληλη εξέλιξη.
Ερώτηση :Τι άλλα ευρήματα έφερε η αρχαιολογική σκαπάνη στα Γιούρα;
Α.Σάμψων: Το υλικό είναι πλούσιο, σπουδαίο και πρωτότυπο. Στα Γιούρα εμφανίζεται ένας καινούριος πολιτισμός από το 9.000 π.Χ., ο αρχαιότερος στο Αιγαίο σύμφωνα με τις έρευνες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα. Η χρονολόγηση των ευρημάτων έδειξε, ότι, έχουμε μία συνεχή κατοίκηση 5.000 ετών, από το 9.000 εως το 4.000 π.Χ. Διαπιστώνουμε ότι από την μεσολιθική ήδη περίοδο στο Αιγαίο κατοικούν άνθρωποι, που ασχολούνται μάλιστα ιδιαίτερα με την θάλασσα. Είναι μία φάση, κατά την οποία ο άνθρωπος εκτός από κυνηγός είναι και ψαράς. Έχουμε βρεί τεράστιους όγκους ψαριών μέσα στο σπήλαιο και περίπου 60 αγκίστρια, ευρήματα σπάνια, καθώς μέχρι σήμερα στον Ελλαδικό χώρο έχουν βρεθεί ελάχιστα και πολύ νεώτερης εποχής. Ήδη, δηλαδή από την 9η χιλιετία, ο άνθρωπος είναι ένας "επαγγελματίας" ψαράς και βασίζει την διατροφή του κατά ένα μεγάλο μέρος στην θάλασσα. Ανάλογα τέτοια ευρήματα δεν υπάρχουν πουθενά μέχρι σήμερα στην Μεσόγειο. Eνδεικτικό της ανάπτυξης του ανθρώπου της εποχής εκείνης είναι και το γεγονός ότι βρήκαμε σπόνδυλους ψαριών που υπολογίζεται ότι θα ζύγιζαν 100 με 200 κιλά. Τόσο μεγάλα ψάρια δεν αλιεύονται εύκολα από την ακτή. Πρέπει λοιπόν οι άνθρωποι της εποχής να διέθεταν αξιόλογα σκάφη και να ήταν έμπειροι ναυτικοί, αφού, ως γνωστόν, το Αιγαίο είναι δύσκολη θάλασσα και απαιτεί επιδεξιότητα. Επιπλέον ο οψιδιανός της Μήλου, που βρίσκεται στα Γιούρα, δείχνει την ύπαρξη ναυσιπλοΐας στο Αιγαίο.Εκτός από τα μεσολιθικά, τα οποία πηγαίνουν την προϊστορία 3.000 χρόνια πίσω, αφού είναι τα πιο παλιά που έχουν βρεθεί στον χώρο αυτό, βρέθηκαν λείψανα κατοίκησης της νεολιθικής περιόδου από το 6500 μέχρι το 4500 π.Χ. Σημαντικά είναι τα ευρήματα της Μέσης Νεολιθικής (5800 - 5300 π.Χ.). Σ' αυτή την φάση έχουμε καταπληκτικά αγγεία με διακόσμηση, η οποία μιμείται σχέδια της υφαντικής ή της κεντητικής τέχνης εκείνης της εποχής και θεωρείται μοναδική μέχρι σήμερα. Δεν έχουν βρεθεί πουθενά αλλού εκτός από τα Γιούρα και ένα νησάκι δίπλα, την Κυρά Παναγιά.
Ερώτηση :Μπορούμε να πούμε λοιπόν, πως οι ανασκαφές αυτές φωτίζουν την μεσολιθική περίοδο στην Ελλάδα;
Α.Σάμψων:Η μεσολιθική περίοδος στον ελλαδικό χώρο είναι πολύ καινούρια. Ενώ μέχρι πρόσφατα γνωρίζαμε μία-δύο θέσεις της εποχής αυτής, τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν συνεχώς. Πραγματικά η μεσολιθική εποχή αρχίζει να φωτίζεται και δείχνει, παρ' ότι είναι τόσο πρώιμη, να είναι πολύ ανεπτυγμένη πολιτιστικά. Αυτό φαίνεται από τα Γιούρα αλλά και μία πρόσφατη έρευνα στην Κύθνο. Oπου ανακαλύψαμε υπαίθριο χώρο κατοίκησης και ένα νεκροταφείο της μεσολιθικής περιόδου. Οι άνθρωποι δείχνουν να έχουν καθορισμένους τρόπους ταφής και επιδεικνύουν σεβασμό στους νεκρούς. Φαίνεται ότι, επρόκειτο για οργανωμένη κοινωνία με κάποιες αρχές. Μέχρι πρόσφατα υπήρχε μία θεωρία, ότι, μετά την παλαιολιθική εποχή η Ελλάδα ήταν έρημη και την κατοίκησαν άνθρωποι που ήρθαν δια θαλάσσης από την Μέση Ανατολή. Αυτό είναι πάρα πολύ ακραίο και παρόμοιες θεωρίες είναι πολύ επικίνδυνες, γιατί μπορεί να υποκρύπτουν και πολιτικές σκοπιμότητες. Οι ανασκαφές που γίνονται τελευταία δείχνουν ότι μετά το τέλος της Παλαιολιθικής ακολουθεί άμεση εξέλιξη προς την Μεσολιθική.
ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ-ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.
Η Λογοτεχνία ασφαλώς συνδέεται με την γραφή,οι δύο όμως έννοιες δεν είναι ταυτόσημες Τα πρώτα γραπτά κείμενα από την Αρχαία Σουμερία δεν μπορούν να θεωρηθούν ως λογοτεχνία,όπως και τα πρώτα ιερογλυφικά κείμενα και οι πρώτες κινεζικές κυβερνητικές καταχωρήσεις.Τα πρώτα λογοτεχνικά κείμενα τοποθετούνται γύρω στο 3.000 π.Χ και οι πρώτοι γνωστοί λογοτέχνες, είναι οι Ptahhotep και Eenheduanna γύρω στο 2400 και 3000 π.Χ. Κατά την Wikipedia η λογοτεχνία τής Μεσοποπταμίας,έχει την αφετηρία της στα μέσα τής 4ης χιλιετίας π.Χ.με τους Σουμέριους,τούς Ασσύριους και τους Βαβυλώνιους.
Γίνεται δεκτό ότι, η κλασσική Αρχαιότητα αρχίζει με τον Ομηρο τον 8ο αι.π.Χ.,για τον οποίο,ο John Chatwick, γράφει στο βιβλίο του « Γραμμική Β΄η Πρώτη Ελληνική Γραφή» ότι, ο Ομηρος υπήρξε ο τελευταίος και σπουδαιότερος ποιητής …που τραγούδησαν και όχι έγραψαν την ιστορία τής Τροίας.
Ειδικότερα για την Ελληνική Λογοτεχνία, (όπως παραθέτει ό Χρ.Λαγός ό.π.σελ.134) οι P.E.Easterling -M.W.Knox, στο έργο τους « Ιστορία τής Αρχαίας Ελληνικής Λογογτεχνίας” οι Ελληνες,όταν στο τέλος τού όγδοου αιώνα επινόησαν ένα σύστημα γραφής,που ταίριαζε στη γλώσσα τους είχαν ήδη λογοτεχνία .
Η μετάφραση τής Παλαιάς Διαθήκης στα Ελληνικά,έργο κεφαλαιώδους σημασίας, που έγινε στην Αλεξάνδρεια και εγγράφεται κι΄αυτή,στο ευρύ πλαίσιο τής Ελληνικής Λογοτεχνίας περατώθηκε γύρω στον 2ο αιώνα π.Χ.
(Περισσότερα στο Παράρτημα :Ancient literature)
ΕΙΔΗ ΓΡΑΦΗΣ
Όπως ήδη γράφηκε πιο πάνω,δεχόμαστε,ότι, το πιο παληό μέσο με το οποίο οι άνθρωποι θέλησαν να διατηρήσουν ( και να μεταδώσουν) πληροφορίες και γενικώς να καταγράψουν, ήταν η αρίθμηση, που όμως σε καμία περίπτωση δεν συνιστά πλήρη γραφή.Με την εμφάνιση τής γεωργίας το μέσο αυτό έγινε πιο δυνατό και πιο σύνθετο.Και τούτο γιατί η συγκέντρωση και το πλεόνασμα αγαθών, και η πολυπλοκώτερη κοινωνική οργάνωση, ώθησαν τον άνθρωπο, στην επινόηση ενός λογιστικού συστήματος με το οποίο θ’ αποτυπώνονταν (και θα διατηρούνταν) οι σχετικές πληροφορίες.Με το χρόνο το σύστημα αυτό,δεν μπορούσε να ικανοποιήσει τις συνεχώς αυξανόμενες λογιστικές ανάγκες,ιδίως αυτές που εμφανίστηκαν γύρω στο 4.000 με 5.000 π.Χ.σε πολυάνθρωπες πόλεις τής εγγύς Ανατολής.Ετσι σιγά σιγά, δημιουργήθηκαν συλλαβικά συστήματα γραφής,των οποίων κατάληξη ήταν η αλφαβητική γραφή.Η τελευταία βασίζεται σ΄ένα μικρό αριθμό μονάδων ήχου, που η κάθε μια δεν έχει νόημα αλλά που συνδυαζόμενες δημιουργούν μια τεράστια ποικιλία μονάδων ήχου με νόημα των λέξεων.
«Διαγραμματικώς»,έχουμε τα παρακάτω συστήματα γραφής.
-τα εικονογραφικά/ιδεογραφικά ή σημασιογραφικά Είναι ανεξάρτητα από τη γλώσσα ( : πρβλ. ως αναλογία ,Τα σήματα τής Τροχαίας ή τούς αριθμούς).Τα κατανοούν όλοι, ανεξαρτήτως τού ποία γλώσσα γνωρίζουν και ομιλούν. Σημασιογραφικό /ιδεογραφικό σύστημα χρησιμοποιούν σήμερα οι Κινέζοι. Το σύστημα αυτό λύνει βεβαίως το θέμα τής πολυγλωσσίας,( : και ίσως οξύνει τον νού)αλλά εμφανίζει το μειονέκτημα ότι, για να καλυφθεί το εύρος των σημασιών απαιτείται ένας τεράστιος αριθμός σημείων.(Ενας εγγράμματος Κινέζος πρέπει να γνωρίζει τουλάχιστον 3.000 ιδεογραφικούς χαρακτήρες, από ένα σύνολο, 50.000 περίπου)Η δυσκολία αυτή,αποτυπώνεται και από το γεγονός,ότι ,στην Κινεζική εκπαίδευση,τα μικρά παιδιά,για να μάθουν να γράφουν, χρησιμοποιούν ως βάση, όχι το σημασιογραφικό/ ιδεογραφικό σύστημα, αλλά το λατινικό αλφάβητο.
Οι δυσκολίες των συστημάτων αυτών εξηγούν γιατί η γνώση τους στην Αρχαιότητα( Μεσοποταμία,Αίγυπτο) ήταν προνόμιο μιάς κλειστής ομάδας, (ιερέων,γραφέων)
Το μειονέκτημα των συστημάτων αυτών είναι εμφανές.Ας σκεφθεί κανείς την αδυναμία τού να αποδώσει ονόματα ή λέξεις με ασαφές νόημα.
-τα συλλαβικά.Με το σύστημα αυτό, ( οικονομικώτερο από το προηγούμενο) τα σημεία γραφής είναι φωνογραφικά,αποδίδουν δηλαδή γλωσσικούς ήχους (και όχι αντικείμενα ή σημασίες).Εδώ κάθε σημείο τής γραφής αποδίδει μια συλλαβή.(: « πιάσιμο» μαζύ φωνήεντος και συμφώνου)που δεν αντιστοιχεί σε φθόγγους,αλλά σε συλλαβές. Η πρόοδος ήταν τεράστια,αν αναλογισθεί κανείς, ότι, ενώ στα σημασιογραφικά συστήματα, απαιτούνταν εκατοντάδες ιδεογραμμάτων,στα συλλαβικά αρκούσαν κάτω από εκατό.Το σύστημα αυτό ονομάστηκε γραμμική Β,σ’αυτό δε, είναι γραμμένα τα κείμενα που έφθασαν σε μάς από μηκυναικά κέντρα,όπως Κνωσός ,Θήβα,Πύλος.
-τα αλφαβητικά.Τά συστήματα αυτά ανακαλύφθηκαν γύρω στα 1.000 π.Χ.Σ΄αυτά περιλαμβάνονται (κατά την πλειοψηφούσα άποψη)οι βορειοσημιτικές γραφές και το ελληνικό αλφάβητο. Τα 100 περίπου σημεία που ήταν απαραίτητα στα συλλαβικά συστήματα, περιορίζονται πλέον σε τριάντα το πολύ,που απεικονίζουν ελάχιστες μονάδες ήχου, χωρίς νόημα,αλλά που συνδυαζόμενες δημιουργούν μια μεγάλη ποικιλία λέξεων ,που έχουν νόημα.
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ
(: Η –κρατούσα- άποψη για προέλευσή του από τους Φοίνικες)
Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι, οι Φοίνικες με αρχηγό τον Κάδμο εγκαταστάθηκαν περίπου το 2000 π.Χ. στην Θήβα φέρνοντας μαζί τους σημαντικές καινοτομίες μια από τις οποίες ήταν η γραφή,τα Κάδμεια γράμματα. Κατά τον Ηρόδοτο στην αρχή, χρησιμοποιούσαν τα ίδια γράμματα όπως οι άλλοι Φοίνικες,αλλά με τον καιρό άλλαξαν τη γλώσσα τους,μαζί και τη μορφή των γραμμάτων.Δηλαδή έμαθαν ελληνικά και τροποποίησαν τα γράμματα.Εκείνη την εποχή όλοι οι γείτονες των Φοινίκων τής Θήβας ήταν Ίωνες,οι οποίοι υιοθέτησαν τα Κάδμεια γράμματα και συνέχισαν να τα αποκαλούν φοινικικά.Αυτή είναι σήμερα και η αποδεκτή ή τουλάχιστον η κυρίαρχη,επιστημονική άποψη.
Ειδικότερα και σαφέστερα:Γνωστό χωρίο(5, 58) τού Ηροδότου- τον οποίο μερικοί δεν θεωρούν πολύ αξιόπιστο - για την προέλευση τού ελληνικού αλφαβήτου από το φοινικικό -γράφει: «οι δε Φοίνικες ούτοι οι συν Κάδμω απικόμενοι […] άλλα τε πολλά […] εσήγαγον διδασκάλια ες τους Έλληνας και δη και γράμματα, ουκ εόντα πριν Έλλησι ως εμοί δοκέει, πρώτα μεν τοίσι και άπαντες χρέωνται Φοίνικες μετά δε χρόνου προβαίνοντος άμα τη φωνή μετέβαλλον και τον ρυθμόν των γραμμάτων» Η προσπάθεια να αποδυναμωθεί η σημασία τού αποσπάσματος αυτού με το να αποδοθεί άλλη σημασία στη λέξη γράμματα τού αρχαίου κειμένου, όπως «νομίσμα τα»πρέπει να θεωρηθεί ατυχής και δεν έχει επικαρατήσει. Τα συμφραζόμενα συνηγορούν στη χρήση από τον Ηρόδοτο τής λέξης γράμματα με την σημασία «γράμματα»
Οι υποστηρίζοντες την φοινικική πρόλευση τού Ελληνικού αλφαβήτου,λέγουν ότι, και μόνο τα ονόματα των γραμμάτων τού Ελληνικού αλφαβήτου αρκούν σαν επιχείρημα. Διότι, τα ονόματα των 15 από τα 24 γράμματα τού ελληνικού αλφαβήτου και άκλιτα είναι και δεν σημαίνουν τίποτα στην ελληνική γλώσσα, ενώ τα ονόματα των αντίστοιχων γραμμάτων στο φοινικικό αλφάβητο και σημασία έχουν στη φοινικική γλώσσα και στους γραμματικούς της κανόνες υπακούουν.Ετσι το άλεφ (αντίστοιχο τού άλφα) είναι η αγελάδα, και το αρχικό άλεφ θύμιζε την εικόνα τού κεφαλιού μιας αγελάδας, το μπεθ (βήτα) είναι το σπίτι, το γκίμελ (γάμμα) η καμήλα, το ντάλεθ (δέλτα) το τρίγωνο κ.ο.κ.
Ο Γ.Μπαμπινιώτης(« Συνοπτική κλπ.»σελ.90),δέχεται και αυτός, ότι το ελληνικό αλφάβητο, προέρχεται από το φοινικικό,και ότι,η εισαγωγή τού ελληνικού αλφαβήτου, τοποθετείται γύρω στον 8ο αιώνα π.Χ. Την άποψή του στηρίζει,στην μορφή , την τάξη και τα ονόματα των γραμμάτων,και την αρχική, κατεύθυνση τής γραφής,( : επί τα λαιά,δηλαδή εκ δεξιών προς τα αριστερά-αργότερα ακολούθησαν την βουστροφηδόν γραφή ,,και τέλος τη « ες ευθύ¨» γραφή ,δηλαδή την εξ αριστερών προς τα δεξιά στην Αθήνα γύρω στα 550 π.Χ.,) στοιχεία που παραπέμπουν στο φοινικικό αλφάβητο. Aντιγράφουμε από τον Μπαμπινιώτη:
Η παράδοση περί «φοινικηίων» γραμμάτων
« Ο ΗΡΟΔΟΤΟΣ (5,58) αναφέρει: «Οι δε Φοίνικες ούτοι οι συν Κάδμω άπικόμενοι... αλλά τε πολλά... έσήγαγον διδασκαλία ες τους "Ελληνας και δη και γράμματα, ούκ έόντα πριν "Ελλησι ώς έμοι δοκέειν, πρώτα μεν τοίσι και άπαντες χρέωνται Φοίνικες μετά δε χρόνου προβαίνοντος άμα τη φωνή μετέβαλλον και τον ρυθμόν τών γραμμάτων. Περιοίκεον δε σφεας τα πολλά τών χώρων τούτον τον χρόνον Ελλήνων "Ιωνες' οι παραλαβόντες διδαχή παρά τών Φοινίκων τα γράμματα, μεταρρυθμίσαντές σφεων ολίγα έχρέωντο, χρεωμένοι δε έφάτισαν, ώσπερ και το δίκαιον έφερε έσαγαγόντων Φοινίκων ές την Ελλάδα, Φοινικήια κεκλήσθαι... Ειδον δε και αυτός Καδμήια γράμματα έν τω Ίρω του Απόλλωνος του Ίσμηνίου έν θήβησι τήσι Βοιωτών έπι τρίποσι τρισι έγκεκολαμμένα, τα πολλά ομοια έόντα τοισι Ίωνικοισι».Ο ΗΡΟΔΟΤΟΣ λοιπόν διασώζει στο χωρίο αυτό την προφορική παράδοση περί τής φοινικικής προελεύσεως τού ελληνικού αλφαβήτου («φοινικήια γράμματα») και περί τής εισαγωγής τους από τον Κάδμο («Καδμήια γράμματα»). Η συνήθης ερμηνεία που δίδεται ιδιαιτέρως στα «Καδμήια γράμματα» τού ΗΡΟΔΟΤΟΥ είναι ότι, δέν πρόκειται για τα παλαιά φοινικικά γράμματα, αλλά ότι ό ιστορικός θα είδε στην Θήβα καμμιά νεότερη παραλλαγή τού βοιωτικού αλφαβήτου.»
Ο ΜΑΡΙΝΑΤΟΣ («Καδμήια γράμματα» ΕΕΦΣΠΑ 6, 1955-6, 531-41)γράφει ότι, το φοινικικό αλφάβητο εισήχθη στην Θήβα ήδη σε χρόνους μυκηναϊκούς επί Κάδμου ( «Καδμήια γράμματα»), όπως αναφέρει ό ΗΡΟΔΟΤΟΣ κι όπως δείχνουν κι άλλες αρχαίες μαρτυρίες («Κάδμου τύποι», «Κάδμου γράμματα») και η ονομασία «πελασγική γραφή/ πελασγικά » (Διόδωρος ό Σικελιώτης). Ειδικότερα, κατά τον ΜΑΡΙΝΑΤΟ, οι Β. Αχαιοί (Θεσσαλοί - Βοιωτοί) χρησιμοποίησαν δύο αλφάβητα: (1) το φοινικικό - ελληνικό, στο όποιο θα έγραφαν μακρύτερα κείμενα, που δέν έχουν ακόμη εύρεθή και (2) την γραμμική γραφή Β', ατελές συλλαβογραφικό αλφάβητο, που θα χρησιμοποίησαν σε απλούστερες καταγραφές. Οι Ν. Αχαιοί (Μυκηναίοι) χρησιμοποίησαν μόνο την Γραμμική γραφή Β', πού αντικαταστάθηκε νωρίς λόγω τών ατελειών της και ξεχάστηκε συγχρόνως η ύπαρξή της από την αρχαία παράδοσι.
Η άποψη τού ΜΑΡΙΝΑΤΟΥ αποτελεί τολμηρή αρχαιολογική υπόθεσι που μπορεί να επαληθευθή ή και να διαψευσθή από νεότερα αρχαιολογικά ευρήματα.
Στην « Ιστορία τής Ανθρωπότητος» τής Unesco,διαβάζουμε «…………… στην κατάλληλη στιγμή, οί Έλληνες, πού στην Ινδοευρωπαϊκή τους γλώσσα τά φωνήεντα έπαιζαν έναν περισσότερο σημαντικό ρόλο (και ειδικά στις καταλήξεις) δανείσθηκαν το Φοινικικό αλφάβητο στο σύνολο του,…….. ήσαν σε θέση νά το συμπληρώσουν με ειδικά σύμβολα για τά μακρά και βραχέα φωνήεντα, ακριβώς γιατί ήδη είχε καταστή δυνατό να «γραμματίζεται» μιά λέξη (δηλ. νά αναλύεται στά στοιχεία της). Οι συλλαβές αναλύθηκαν στά συνθετικά τους μέρη και έτσι φωνήεντα και σύμφωνα μπήκαν σε ίση μοίρα. Στό Φοινικικό αλφάβητο υπήρχαν σύμβολα πού αντιπροσώπευαν «ασθενή σύμφωνα», όχι εν χρήσει στην Ελληνική γλώσσα. Είχαν χρησιμοποιηθή κατά καιρούς στον ανεπτυγμένο τύπο γραφής μερικών Σημιτικών συστημάτων, πού εισήχθη περίπου τον 9ον αιώνα π.Χ. λίγο ή πολύ ώς καθαρά φωνήεντα ……ίσως οί Έλληνες να τα εγνώριζαν. Έν πάση περιπτώσει, αντί νά επινοήσουν νέα σύμβολα, υιοθέτησαν αυτά και τους έδωσαν ένα καθαρά φωνητικό περιεχόμενο. Έτσι καθιέρωσαν ώς ουσιώδες χαρακτηριστικό τής γραφής ένα σύστημα πού φαίνεται πώς ήταν αγνωστο προηγουμένως και μόνο σποραδικά είχε χρησιμοποιηθή στά τελευταία Σημητικά κείμενα.»
«To ελληνικό αλφάβητο ανάγεται στις βόρειες σημιτικές γραφές τού τέλους τής 2ης και των αρχών της 1ης χιλιετίας π.Χ. οι οποίες είναι γνωστές με τον όρο φοινικικό αλφάβητο. Η σημιτική προέλευση τού ελληνικού αλφαβήτου αποδεικνύεται από το σχήμα, τη σειρά και την ονομασία των γραμμάτων - η οποία στη γλώσσα προέλευσης ερμηνεύει το σχήμα τους -, ενώ πρόσθετη επιβεβαίωση παρέχει και η κατεύθυνση τής γραφής, εφόσον οι πρώτες ελληνικές επιγραφές είναι επιγραφές είναι γραμμένες από τα δεξιά προς τα αριστερά. Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν επίγνωση τής σημιτικής καταγωγής τού αλφαβήτου και ονόμαζαν τα γράμματα 'φοινικικά' (φοινικήια). Χαρακτηριστική στο φοινικικό αλφάβητο είναι η αρχή τής ακροφωνίας, την οποία διατήρησε και το αρχαίο ελληνικό: η ονομασία κάθε γράμματος αρχίζει από τον φθόγγο που αυτό παριστάνει.Ακολούθως οι Έλληνες πήραν τις μορφές ,τις ονομασίες και τη σειρά των γραμμάτων από το φοινικικό το οποίο απέδιδε μόνο σύμφωνα και βασιζόμενοι σε αυτά το τροποποίησαν ώστε να ανταποκρίνεται στην ελληνική φωνολογία ενώ κάποια σύμφωνα τα μετέτρεψαν σε φωνήεντα. Έτσι διαμόρφωσαν το ελληνικό αλφάβητο.Αυτή ήταν και η δική τους μεγάλη καινοτομία. Δημιούργησαν το πρώτο πραγματικό φωνητικό αλφάβητο με την έννοια που το γνωρίζουμε σήμερα στον Δυτικό Κόσμο, πάνω στο οποίο βασίστηκαν άλλα πολύ σημαντικά αλφάβητα όπως το λατινικό και το κυριλλικό.Η εισαγωγή τής φοινικικής γραφής στην Ελλάδα έγινε πιθανόν στα τέλη τού 9ου ή στις αρχές τού 8ου αι. π.Χ. αν και υπάρχουν μελετητές που την τοποθετούν στον 11ο αι. π.Χ. Τα αρχαιότερα σωζόμενα κείμενα που είναι γραμμένα στο ελληνικό αλφάβητο χρονολογούνται στο δεύτερο μισό τού 8ου αι. π.Χ. και είναι οι επιγραφές στην οινοχόη τού Δίπυλου και στο ονομαζόμενο "ποτήρι τού Νέστορα". Διαφορετικές απόψεις υπάρχουν και ως προς τον τόπο παραλαβής και προσαρμογής τού αλφαβήτου. Μεταξύ άλλων αναφέρονται οι ακτές τής Συρίας και τής Φοινίκης, όπου μαρτυρούνται εγκαταστάσεις Ελλήνων τον 9ο και 8ο αι. π.Χ., η Κύπρος, και τα νησιά τού Αιγαίου, όπως η Εύβοια κλπ.
Την άποψη αυτή(ότι, δηλαδή δανειστήκαμε το αλφάβητο από τους Φοίνικες) υποστηρίζoυν και οι Gow-Reinach,που επισημαίνουν και αυτοί, το γεγονός,ότι, τα ονόματα άλφα,βήτα κλπ.ενώ δεν έχουν καμία σημασία για την ελληνική γλώσσα,(: υπάρχει και αντίθετη άποψη,λχ. για το α ,ως προερχόμενο από το ρήμα άλφω )έχουν την σημασία τους για τις σημιτικές γλώσσες,όπως είναι η εβραική και η φοινικική. Ο Φ.Κακριδής(ό.π.) δέχεται ότι, η μηκυναική γραφή –που φαίνεται να χρησιμοποιήθηκε από το 1600 έως το 1200 π.Χ- ανήκει στην ελληνική γραμματεία,με την παρατήρηση, ότι, στις σχετικές πινακίδες δεν διαβάζουμε παρά σημειώσεις για διοικητικά και οικονομικά θέματα,και ότι, η γραφή αυτή,(μετά το 1200 π.Χ. ξεχάστηκε για να σχηματισθεί αργότερα μια νέα γραφή βασισμένη στα φοινικικά γράμματα,έτσι ώστε ,να μπορούμε να πούμε ,ότι, τα ελληνικά γράμματα και μαζί μ΄αυτά η ιστορική περίοδος τής ελληνικής αρχαιότητας αρχίζει με τα ομηρικά έπη ( 8ο αι.π.Χ.)
Όπως γράφουν οι πανεπιστημιακοί διδάσκαλοι, Κυρτάτας και Ράγκος,(πού υποστηρίζουν και αυτοί, ότι ,οι Ελληνες υιοθέτησαν το φοινικικό αλφάβητο)δεν είναι γνωστό ποίοι λόγοι ώθησαν στην δημιουργία τού ελληνικού αλφαβήτου. Η διευκόλυνση τού εμπορίου με τη δημιουργία λογιστικών πινάκων είναι μια εύλογη υπόθεση, αλλά δεν επιβεβαιώνεται από τα ευρήματα. Υπάρχουν ενδείξεις ότι, η δημιουργία τού αλφαβήτου δεν ήταν άσχετη με τις μεγάλες ομηρικές συνθέσεις. Οι επικοί ποιητές χρησιμοποίησαν πιθανότατα την νέα τεχνολογία τής γραφής για να οργανώσουν αφηγηματικά ένα πολυσχιδές και ετερογενές υλικό προφορικής (αλλά όχι λαϊκής ή λαϊκότροπης) ποίησης. Το πρώτο φωνητικό αλφάβητο ενδέχεται να δημιουργήθηκε για να εξυπηρετήσει όχι τις καθημερινές και πρακτικές ανάγκες των εμπόρων αλλά τις απαιτήσεις ενός υψηλού πολιτισμού.
Όπως γράφει και η Wikipedia η ελληνική γραφή είναι η πηγή όλων των ευρωπαικών γραφών.
Ως προς την προέλευση τού φοινικικού αλφαβήτου (εφόσον σύμφωνα με ορισμένους δεν είναι οι Φοίνικες επινοητές τού συστήματος γραφής που χρησιμοποιούσαν στην αρχαιότητα: πρβλ. Διόδωρος Σικελιώτης (5, 74, 3-4) που ανεφέρουμε και σε άλλο σημείο)– έχουν διατυπωθεί πολλές απόψεις.
Ετσι:
Υποστηρίχθηκε η σύνδεσή του με την αιγυπτιακή(: Σαμπολιόν,Ρουζέ,Λάουτ Μπρούζ,Εμπερς Hermann Bengstonkk—κατά τον Will Durant από την Κρήτη και την Αίγυπτο,και τελικώς υιοθετήθηκε κατά την Ομηρική Εποχή από τους Ελληνες, ) ή την βαβυλωνιακή γραφή, με προϊστορικά γεωμετρικά σημεία, με τις κρητικές γραφές κ.ά.(Περισσότερα εν Χρ.Λαγού,ό.π.ιδίως σελ.48 επ.)
Εχει επίσης προβληθεί η άποψη, ότι, το ελληνικό αλφάβητο προήλθε μεν από το φοινικικό,αλλά ότι , αρχικά η εξέλιξή του ξεκίνησε από την Ελλάδα,όπου σύμφωνα με αυτή την άποψη δημιουργήθηκε το πελασγικό αλφάβητο.Ακολούθως το αλφάβητο αυτό διαδόθηκε στην Αίγυπτο,από όπου και προήλθε το φοινικικό και οι Φοίνικες ετροποποίησαν την μορφή των γραμμάτων και τους έδωσαν φοινικικά ονόματα.Αλλά οι απόψεις αυτές,δεν λέγουν στην ουσία κάτι διαφορετικό. Δέχονται ότι, οι Φοίνικες,είτε βασίστηκαν είτε όχι σε παλαιότερες γραφές,ήταν οι πρώτοι που συστηματοποίησαν κάποια γράμματα σε αλφάβητο,τα έβαλαν σε μια σειρά και τα ονόμασαν.Και αυτό είναι προφανές όχι μόνο από την οφθαλμοφανή ομοιότητα των ελληνικών γραμμάτων με τα φοινικικά αλλά και,όπως ήδη προαναφέρεται, από τις φοινικικές ονομασίες τους:άλεφ,μπεθ,γκίμελ,ντάλετ κτλ.Όλες είναι λέξεις φοινικικές που δεν σημαίνουν τίποτα στα ελληνικά.
Ο Α. Evans υπεστήριξε κατηγορηματικά την προέλευση τού φοινικικού αλφαβήτου από τις μινωικές γραφές, πράγμα για πολλούς ανακριβές, εφόσον μάλιστα οι κρητικές αυτές γραφές, Ιερογλυφική και Γραμμική Α΄, δεν έχουν καν αποκρυπτογραφηθεί.(Η αντίθετη μεμονωμένη άποψη δεν έχει γίνει αποδεκτή) Eιδικά για τη Γραμμική Α΄ (1700-1450 π.Χ.), ο Μαγουλάς (βλ. Οικονόμο 1993: ix-x) σημειώνει χαρακτηριστικά ότι «δεν έχει αναγνωσθεί, παρ’ όσα λέγονται κατά καιρούς από μερικούς ευφάνταστους» (για τις προϋποθέσεις μιας επιτυχημένης αποκρυπτογράφησης τής Γραμμικής Α΄, βλ. Duhoux 2001: 182).Ο ίδιος υποστηρίζει: «Η Γραφή τής Κρήτης είναι η μήτηρ τής Φοινικικής γραφής».
Αναλυτικώτερα:
Τον Ιούνιο του 1952 ο Άγγλος αρχιτέκτονας, ο Ventris ανακοίνωσε δημόσια ότι, μπόρεσε να αποκρυπτογραφήσει μια άγνωστη μέχρι τότε γραφή, την Κρητικομυκηναϊκή γραμμική γραφή τύπου Β΄, στην οποία βρίσκονται γραμμένες πολλές πινακίδες από την Κρήτη, τις Μυκήνες, την Πύλο κ.ά. και, το κυριότερο, ότι, η γλώσσα των πινακίδων αυτών είναι η Ελληνική. (Ο Μάικλ Βέντρις, ήταν χαρισματικό πνεύμα. Μπορούσε να μαθαίνει εύκολα ξένες γλώσσες, είχε μια σπάνια συνδυαστική φαντασία, ήταν ικανός να ξεχωρίζει τις κανονικότητες μέσα στην ποικιλία και γενικά, όπως γράφει ένας συνεργάτης του, «είχε τη δύναμη να διακρίνει την τάξη μέσα στο φαινομενικό χάος, το χάρισμα δηλαδή που χαρακτηρίζει το έργο όλων των μεγάλων ανδρών». Γι’ αυτό και επέτυχε να λύσει ένα τόσο μεγάλο πρόβλημα. Έτσι, έλυσε τη μεγάλη απορία χιλιάδων μελετητών τής ελληνικής ιστορίας, τους οποίους απασχολούσε το ερώτημα: «Πώς συμβαίνει οι Έλληνες με τόσο υψηλό επίπεδο πολιτισμού να πάρουν το αλφαβητάριο από τους Φοίνικες;..». Ο θάνατός του το 1956, σε ηλικία 34 ετών σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα, άφησε πολλά ερωτήματα, τα οποία παραμένουν αναπάντητα μέχρι σήμερα.)
Χάρις στον Ventris στηρίχθηκε η άποψη ότι, η ελληνική, η αρχαιότερη γλώσσα απ’ όσες ομιλούνται και γράφονται σήμερα στην ευρωπαϊκή ήπειρο, είναι εντυπωσιακά αρχαιότερη από όσο εθεωρείτο στις αρχές τού 20ού αιώνα. Τα ελληνικά και πρωτοελληνικά φύλα διέθεταν διάφορα συστήματα γραφής. Αυτό έγινε γνωστό από τις πήλινες πινακίδες που τα «αρχεία» τής ελληνικής γης διαφύλαξαν επί χιλιετίες και ήρθαν στο φως κατά τη διάρκεια τού 20ού αιώνα, «γράμμα λίθων γαίας παναληθέος».
Τα γραπτά αυτά μνημεία παρουσιάζουν κανονική εξέλιξη: Πρώιμο εικονογραφικό στάδιο (ιερογλυφικό), συλλαβογραφικό, τέλος φθογγογραφικό. Δύο από αυτά τα συστήματα, το Κυπριακό συλλα -βογραφικό και η Γραμμική γραφή Β’, έχουν ήδη αποκρυπτογραφηθεί και εκφράζουν ολοκάθαρα την ελληνική γλώσσα με αδιάσπαστη ενότητα μέχρι σήμερα.)
Η σπουδαιότητα τής ανακοίνωσης τού Βέντρις για την επιστήμη γενικότερα (που έλυνε, επιτέλους, το μυστήριο των πινακίδων τής γραμμικής γραφής Β’), αλλά ιδίως για τον ελληνικό πολιτισμό, που η γραπτή του παράδοση μεταφερόταν επτά περίπου αιώνες νωρίτερα -από τον 8ο αιώνα π.Χ. στον 15ον-, ήταν ανυπολόγιστης σημασίας. Άλλαζαν, άρδην τα δεδομένα τής ιστορίας μας, αφού αυτή εξαρτάται και προσδιορίζεται χρονικώς, κατά κύριο λόγο, από τις γραπτές μαρτυρίες.
Είχε προηγηθεί η έρευνα τού Άγγλου αρχαιολόγου Evans, ο οποίος έκαμε ανασκαφές στην Κρήτη. Είχε παρατηρήσει ότι, από τους κατασπαρμένους στα διάφορα μουσεία τής Ευρώπης σφραγιδόλιθους, εκείνοι που η προέλευσή τους ήταν γνωστή προέρχονταν από την Κρήτη. Έτσι, κατέληξε στο συμπέρασμα, ότι, κοιτίδα τής γραφής αυτής ήταν η Κρήτη. Γι’ αυτό το 1893 άρχισε τις έρευνες στην Κρήτη.
Ευθύς εξ αρχής ο Evans υποστήριξε ότι, τα συλλαβογράμματα τής γραμμικής γραφής Β’ δεν εκφράζουν γλώσσα ανατολικής προελεύσεως (όπως επιστεύετο πριν από την αποκρυπτογράφηση), αλλά μόνο ελληνικά. Ο Evans ακόμη είχε καταλήξει στο συμπέρασμα, βασιζόμενος σε παρατηρήσεις του επί τής εξελίξεως των διαφόρων συλλαβογραμμάτων, ότι οι Φοίνικες παρέλαβαν τη γραφή από Κρήτες αποίκους, οι οποίοι μετά τον 13ον π.Χ. αιώνα αποίκησαν τις ακτές τής Παλαιστίνης ως Φιλισταίοι. Έτσι, ο Έβανς κατέληξε στο συμπέρασμα ότι: Η Γραφή τής Κρήτης είναι η μήτηρ τής Φοινικικής γραφής.
Περίπου την ίδια εποχή ο Ρενέ Ντυσσώ διετύπωσε ανάλογη άποψη: «Οι Φοίνικες είχον παραλάβει πρωιμότατα το αλφάβητόν των παρά των Ελλήνων, οίτινες είχον διαμορφώσει τούτο εκ τής Κρητομυκηναϊκής γραφής». Η διαφορά είναι ότι, το φοινικικό σύστημα γραφής παρέμεινε συλλαβάριο, όπως ακριβώς το παρέλαβαν από τους Έλληνες, ενώ η ελληνική φυσιολογική εξέλιξη κατέληξε στο σημερινό γνωστό αλφαβητικό σύστημα γραφής, το πρώτο δηλαδή αλφαβητάριο στον κόσμο.
Αυτήν την γραφή Β’ επέτυχε να αποκρυπτογραφήσει το 1952 ο Ventris με την συνεργασία τού μεγάλου Ελληνιστή Τσάντγουικ, ο οποίος έχει γράψει σχετικά: «Όλοι οι Έλληνες πρέπει να σέβονται το κομμάτι αυτό του μαυρισμένου πηλού, γιατί αυτό κατ’ εξοχήν έπεισε τον κόσμο ότι, οι δημιουργήσαντες τον μυκηναϊκόν πολιτισμό ήσαν Έλληνες. Η γλώσσα που μιλούσαν 1.700 χρόνια πριν να γεννηθεί ο Χριστός, είναι με μερικές διαφορές η ίδια γλώσσα με την ελληνική που μιλιέται σήμερα. Και υπάρχουν ακόμη πολλά που δεν τα ξέρουμε για τις απαρχές τής ελληνικής γλώσσας…».
Η αντίθετη άποψη
( : αρνείται την φοινικική προέλευση).
Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης,που έζησε τον πρώτο αιώνα π.Χ. γράφει ότι, η ανακάλυψη των γραμμάτων δόθηκε στις Μούσες από τον πατέρα τους, και ότι σε κείνους που λέν ότι …..οι Φοίνικες ήταν εκείνοι που τα έμαθαν(τα γράμματα) από κείνους((Σύρους) και τα παρέδωσαν στους Ελληνες …και πώς για αυτό,οι Ελληνες ονομάζουν τα γράμματα Φοινικικά,απαντούν πώς οι Φοίνικες δεν ήσαν οι αρχικοί εφευρέτες,και πώς το μόνο που έκαναν ήταν να αλλάξουν την μορφή των γραμμάτων ..(:φασί τους Φοίνικας ουκ εξ αρχής ευρείν αλλά τους τύπους των γραμμάτων μεταθείναι μόνον ….)
Ο Α-Φ.Χρηστίδης δέχεται ότι,η γραμμική Β των Μηκυναίων, προήλθεν από την γραμμική Α τής μινωικής Κρήτης,που μέχρι σήμερα δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί----,( αντίθετη άποψη διατυπώνει ο Γ.Πολύμερος,που ισχυρίζεται ότι ,την αποκρυπτογράφησε, ……---Βλ.Παράρτημα --- και την θεωρεί ελληνική, - (ό.π.90).
Tο βιβλίο τού Barry Powell «O Oμηρος και η καταγωγή τού ελληνικού αλφαβήτου» αποτελεί προάγγελο τού ακολουθήσαντος «A New Companioto Homer» («Mια νέα συντροφιά στον Oμηρο»), που επιμελήθηκε ο ίδιος μαζί με τον Ia Morris. Και τα δύο βιβλία παραμένουν άγνωστα στη χώρα μας για το ευρύ κοινό. O ρηξικέλευθος Aμερικανός κλασσικιστής (Πανεπ. Wisconsi- Madison) με το έργο του αυτό προκάλεσε στη διεθνή αρχαιογνωστική κοινότητα ποικίλες αντιδράσεις: από δυσπιστία, μέχρι την πλήρη αποδοχή και επιδοκιμασία, με ενδιάμεσες στάσεις την απορία, τον σκεπτικισμό, τον προβληματισμό, το ενδιαφέρον, την περιέργεια, την πειθώ, τον έπαινο. Tο βασικό πόρισμα τού βιβλίου είναι ότι, ένας μόνο Eλληνας (ίσως από την Eύβοια, Kυμαίος ή Xαλκιδεύς) επινόησε το ελληνικό αλφάβητο, για να καταγράψει την «Iλιάδα» και την «Oδύσσεια» τού Oμήρου. O Powell τονίζει ότι, όσοι μεταγενέστεροι τού Hροδότου αρχαίοι Eλληνες (π.χ. Kριτίας κ.ά.), μαρτυρούν υπέρ τής ευθείας και άμεσης καταγωγής τού πρώτου ελληνικού αλφαβήτου από το φοινικικό, ακολουθούν άκριτα τον Hρόδοτο, ο οποίος κατά την αυτολεξεί διατύπωση τού συγγραφέα «κάνει λάθος σχετικά με τον Kάδμο...» (σελ. 9 κ.έ.).Λέγει ότι,η μαρτυρία τού Hροδότου είναι μια μυθική αφήγησή τού κατά τη γνώμη του, ιστορικού γεγονότος ότι, η αλφάβητος ήρθε από τη Φοινίκη,ότι επειδή ο Kάδμος ήταν περίφημος μυθικός μετανάστης από τη Φοινίκη, ήταν λογικό για τον Hρόδοτο να υποθέσει ότι, αυτός έφερε μαζί του το πιο σπουδαίο εξαγωγικό προϊόν τής Φοινίκης,ότι κατά την ίδια λογική ο Eκαταίος από τη Mίλητο, ο οποίος προηγείται τού Hροδότου, επειδή οι Iωνες ανεγνώριζαν την ανατολική πολιτιστική προτεραιότητα έναντι τής δυτικής, στα τέλη τού 6ου αιώνα εκλογίκευσε έναν άλλο μύθο, ότι, ο Δαναός ήρθε από την Aίγυπτο, άρα ο Δαναός έφερε στην Eλλάδα το αλφάβητο, ως προϊόν αιγυπτιακής γραφής.
H κυρίαρχη άποψη ανάμεσα στους φιλολόγους είναι ότι, το ελληνικό αλφάβητο εφευρέθηκε για κοινούς σκοπούς, όπως είναι η τήρηση λογιστικών καταλόγων, και ότι, εν συνεχεία εφαρμόστηκε αργότερα και για την καταγραφή λογοτεχνικών κειμένων. Aλλοι όμως έχουν υποστηρίξει ότι, το αλφάβητο επινοήθηκε για να καταγράψει λογοτεχνία. Υποστηρίζεται έτσι ότι, η εφεύρεση τού αλφαβήτου είχε πρωταρχικό και μόνο σκοπό την καταγραφή τού Oμήρου.
( Ως προς την τελευταία παρατήρηση μια παρένθεση έχει την θέση της.Εχει υποστηριχθεί ότι, η γλώσσα στην οποία είναι συντεθειμένα τα δύο ομηρικά έπη δεν μιλήθηκε ποτέ από τα μέλη κάποιας ελληνικής κοινότητας και ότι, η ομηρική διαλεκτος είναι γλώσσα τεχνητή, φτιαγμένη για την ποίηση (Μαρωνίτης- Πόλκας 17-18).Οτι, μέσα της συμφύρονται στοιχεία από τις σπουδαιότερες διαλέκτους τής ελληνικής γλώσσας.Οτι στο Αιγαίο, ………………………η ιωνική και αιολική,ενώθηκαν με άλλης μικρότερης εμβέλειας διαλέκτους και έδωσαν το πρώτο γνωστό δείγμα τού Ελληνικού πολιτισμού. Ειδικότερα οι Μαρωνίτης και Πόλκας που βλέπουν πολυδιαλεκτικό χαρακτήρα στην ομηρική γλώσσα, γράφουν , πώς η ομηρική γλώσσα είναι κράμα λέξεων,δομών και διαλεκτικών τύπων,από διαφορετικές περιοχές και βαθμίδες,τής μακραίωνης εξέλιξης τής ελληνικής από την μηκυναική εποχή μέχρι περίπου το 700 π.Χ.)
Aυτό, αν αληθεύει, πέραν των διαδικαστικών, φιλολογικών, γλωσσολογικών επιγραφικών κ.ά. συνεπειών, αποτελεί και μοναδικό στην παγκόσμια ιστορία τής λογοτεχνίας θρίαμβο τής ποίησης. Θυμίζει και επιβεβαιώνει τον θαυμασμό τού μεγάλου Bρετανού επικολυρικού βάρδου τού 19ου αιώνα, Robert Browning («Balaustion’s Adventures» – «Oι περιπέτειες τού Bαλαυστίονος», 1871) που λέγει :«...επειδή οι Eλληνες είναι Eλληνες και.. επειδή η ποίηση είναι δύναμη..., οτιδήποτε μπορεί να συμβεί».Και συνεχίζει:Ετσι μετά την αποκρυπτογράφηση τής Γραμμικής B΄ το 1952 από τον Michael Ventris αποδείχθηκε ότι, η ελληνική αλφάβητος βασίζεται στο κυπριακό συλλαβάριο, το οποίο προέρχεται από τη Γραμμική B΄, με σημαντική προσθήκη την εισαγωγή των επτά φωνηέντων, όλων πρωτοτύπως ελληνικών. H ομοιότητα τού πρώτου ελληνικού με το φοινικικό αλφάβητο οφείλεται στην κοινή τους καταγωγή από το κυπριακό συλλαβάριο και τα συλλαβογράμματα τής Γραμμικής B΄.
Aρχίζοντας από μια κριτική επισκόπηση τής προηγούμενης βιβλιογραφίας για την καταγωγή τού ελληνικού αλφαβήτου και με την παρουσίαση τής δικής του αξιολόγησης των μαρτυριών, ο συγγραφέας εν συνεχεία τοποθετεί το ελληνικό αλφάβητο στο πλαίσιο τής ιστορίας τής γραφής. Aπό την επιθεώρηση των πρώιμων σωζόμενων δειγμάτων τής ελληνικής αλφαβητικής γραφής, εξάγει μερικά συμπεράσματα σχετικά με την αρχική χρήση τής αλφαβήτου και με το κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο αυτή εμφανίστηκε. Στη συνέχεια αποπειράται να χρονολογήσει ακριβώς τον Oμηρο και στα τελευταία κεφάλαια συγκεντρώνει όλα τα δεδομένα τής έρευνας και υποβάλλει τη δική του πρόταση. Eνα ιδιαίτερα ενδιαφέρον σημείο τής έρευνας αυτής είναι ότι, ενώ από ολόκληρη την ελληνική λογοτεχνία τής ελληνορωμαϊκής εποχής υπάρχει μια μόνη παραπομπή στη «Γραφή» («Γένεσις» των Eβδομήκοντα), στον Aνώνυμο («Περί Yψους» 9.9), στο Tαλμούδ (εβραϊκές και ραββινικές παραδόσεις, που συνεχίζουν και συμπληρώνουν τη «Γραφή») υπάρχουν πάνω από 3.000 ελληνικά δάνεια! Eνα σπουδαίο βιβλίο, θύμα τής παγκόσμιας συνωμοσίας σιωπής ή τού «φονεύειν διά τής σιγής». Oσο ανεξάρτητοι είναι τώρα οι διάφοροι χώροι πληροφόρησης και προβολής, τόσο ανεξάρτητη μπορεί να είναι η έρευνα και η κατ’ αξίαν αναγνώριση των συμπερασμάτων της.
Ο Βρεταννός αρχαιολόγος Andrew Colin Renfrew, σύμφωνα-(όπως γράφει ο Χρ.Λαγός,ό.π.σελ.142)- με άρθρο που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ την 12-12-2005,δέχεται ότι, ο μηκυναικός κόσμος μιλούσε ελληνικά, ήδη κατά την 2η χιλιετία π.Χ.
Ο Χρ.Λαγός προβάλλει μεταξύ άλλων και το ακόλουθο επιχείρημα για να αποκρούσει την κρατούσα άποψη. Γράφει ότι (ακόμη και ),αν πάρουμε ως αφετηρία ότι, τα πρώτα δείγματα γραφής τοποθετούνται γύρω στο 750 π.Χ. είναι απίθανο να δεχθούμε ότι, σε διάστημα μόλις εκατόν ετών,κατέστη δυνατόν για τους Ελληνες να τροποποιήσουν το φοινικικό αλφάβητο,προσθέτοντας τα φωνήεντα κλπ.Ο ίδιος συνεπής στην άποψή του,ότι, το Ελληνικό αλφάβητο δεν έχει καταγωγή φοινικική,αλλά καθαρώς ελληνική,που τοποθετείται πολύ παλαιότερα από τον 8ο -9ο αι.( δηλαδή πολύ προγενέσερα από την φερόμενη άφιξη τού φοινικικού αλφαβήτου)και για να αντικρούσει την πιθανή απορία,για την ύπαρξη των μεταγενεστέρων ,γραμμικής Α και Β. γραφών(που έπρεπε λογικώς να ήσαν περιττές αν προυπήρχε όντως ελληνικό αλφάβητο) λέγει ότι, οι γραφές αυτές είχαν καθαρώς λογιστικό χαρακτήρα.
Ετσι και γενικώς ενώ παλαιότερα επικρατούσε απολύτως η θεωρία ότι, οι αρχαίοι Έλληνες παρέλαβαν το αλφάβητο από τους Φοίνικες, οι οποίοι κατοικούσαν στις ακτές τής Συρίας – Παλαιστίνης,άλλες απόψεις υποστηρίζουν πλέον το αντίθετο.Οτι δηλαδή, οι Φοίνικες παρέλαβαν την γραφή από τους Κρήτες αποίκους,(ή από κάποιους άλλους –όπως πιο κάτω γράφεται
Η Αννα Τζιροπούλου Ευσταθίου,( ό.π.779 επ.) αποκρούουσα την προσπάθεια να στηριχθεί η καταγωγή τού Ελληνικού αλφαβήτου,από τούς Φοίνικες,(δεχόμενη ότι, οι Ελληνες ήσαν αυτόχθονες,και όχι Ινδοευρωπαικής καταγωγής, και δεν άλλαξαν ποτέ γλώσσα) με βάση τα όσα γράφει ο Ηρόδοτος,( επισημαίνουσα μεταξύ άλλων ότι,ο Ηρόδοτος αφενός χρησιμοποιεί τη διατύπωση « ως εμοί δοκέει»,που υποδηλώνει έλλειψη βεβαιότητας,και αφετέρου ότι, ο ίδιος,αναφέρει ότι, οι Φοίνικες εισάγαγον γράμματα,όχι τα γράμματα,) επικαλείται άλλες μαρτυρίες,όπως τού Διόδωρου τού Σικελιώτη,( που αναφέρουμε πιο πάνω) και συνεχίζει παρατηρούσα,ότι,η ονομασία Φοίνιξ είναι ελληνικότατη,ότι, οι Ελληνες ήσαν εκείνοι που τους έδωσαν την ονομασία αυτή,ότι, ιδρυτής τής Φοινίκης ήταν ο Ελλήνας Αγήνωρ,ότι, ο Κάδμος είχε ζήσει πολύ προ των Τρωικών,σε εποχή δηλαδή,κατά την οποία, οι σημιτοφοίνικες,δεν είχαν εμφανισθεί στο προσκήνιο τής Ιστορίας, ότι, οι Ελληνες εγνώριζαν τα γράμματα,πολύ πριν από τον Τρωικό Πόλεμο,όπως προκύπτει από επιγραφή σε αγγείο στο ναό των Δελφών, και όπως βεβαιώνει και ο Ομηρος, ότι,τα γράμματα ονομάσθηκαν φοινίκεια σύμφωνα με το αρχαίο ιδίωμα των Βοιωτών ,(-όπως παρατηρεί και ο M.Minoide στη πραγματεία του «Calliope¨)-που χρησιμοποιούσαν τη δίφθογγο οι στη θέση τού ω,όπως φοινή αντί φωνή κλπ. φωνίκεια,δηλαδή,φωνής εγγραμμάτου εικόνες(; Σημειωτέον ότι, υπάρχουν και άλλες ερμηνείες όπως, επειδή γραφόντουσαν με κόκκινο χρώμα ,ή επειδή γραφόντουσαν σε φλοιούς φοινικοδέντων), και ότι,η ονομασία τους έχει ελληνική καταγωγή,όπως λ.χ.άλφα, από το άλφω= ευρίσκω.
Στην ενθουσιώδη βεβαιότητα τής Τζιροπούλου(και εμμέσως προς ενίσχυσή της») προστίθεται το ερώτημα:Πώς εξηγείται ότι, οι άλλοι σημίτες είχαν σφηνοειδή γραφή,(ή ιερογλυφική) και μόνον οι Φοίνικες είχαν άλλη γραφή;Πρέπει από κάπου να την πήραν.(;).
Την σημασία των Ελληνικών γραμμάτων,σε βάση εντελώς διαφορετική,όχι «Φοινικική» (και καθαρώς Ελληνική) επιχειρεί δίνοντας και ¨ «κωδική¨»¨χροιά, ο H.Τσατσομοίρος (ό.π.σελ.110 επ.).Ετσι κατ αυτόν.: Αλφα= Ανθρωπος, Κωδική σημασία(ΚΣ) Ανθρωπος,Αρχή,Βήτα =Βοή ανέμου ΚΣ ,Βία ,Βούληση . Γάμμα=Χαράσσειν ΚΣ Γράφειν κ.ο.κ.
Ο (υποτιθέμενος –πάντοτε-) αναγνώστης θα κρίνει εάν όλα αυτά είναι πειστικά και εάν παρακάμπτουν και εκμηδενίζουν τα επιχειρήματα εκείνων που υποστηρίζουν την προέλευση τού αλφαβήτου από τους Φοίνικες ή τουλάχιστον που συνδέουν την ονομασία των γραμμάτων αυτών με την γλώσσα που μιλούσαν οι Φοίνικες,όπως τα επιχειρήματα αυτά εκτίθενται σε άλλο σημείο το;y πονήματος.Ειδικότερα και εκτός άλλων δεν παρέχεται πειστική εξήγηση για την ονομασία. Αλφα,βήτα κλπ.Προφανώς στην προσπάθεια του να ενισχύσει την άποψη αυτή ο συγγραφέας,γράφει ότι ,¨(ό.π.σελ.26) ότι, « η ιστορία τού Ελληνικού χώρου είναι ίσως,η αρχαιοτέρα όλης της Γής» (;)και στην συνέχεια παραθέτει απόσπασμα από την « Ιστορία τού Ελληνικού Εθνους» εκδοθείσα από την « Εκδοτική Αθηνών»όπου αναγράφεται πώς πριν από 140.000 χρόνια ,όταν ολόκληρος ο πλανήτης είχε «περίπου» την μορφή μιάς πανθάλασσας,αναδύθηκε από τα ύδατα, η βορειότερη Μακεδονία(Πελαγονία)ο Ολυμπος, η ανατολική πλευρά της μετέπειτα Θεσσαλίας, και η βόρειος Εύβοια και ότι, μετά την ανάδυση αυτή εμφανίστηκαν άλλες οροσειρές όπως τα Ιμαλαία,οι Αλπεις κλπ(: Αμφιβάλλω αν υφίσταταιι σοβαρό και πειστικό επιστημονικό έρεισμα για τις απόψεις αυτές.)
-Την άποψη της φοινικικής προέλευσης του Ελληνικού αλφαβήτου, αρνείται και ο Ηλ.Τσατσόμοιρος.Αναφερόμενος στην σημασία των γραμματωνν του Ελληνικού αλαφαβήτου,γράφει λ.χ.οτι Α=Ανθρωπος.Β=Βοή ανέμου,Γ=Χαράσσειν. κλπ.Δεν βλέπω όμως να δίνει πειστική(τουλάχιστον)εξήγηση στην ονομασία των Ελληνικών γραμμάτων,στην τάξη τους και τον τρόπο γραφής.
Η Κύπρος ως κοιτίδα τής Ελληνικής γλώσσας(;)
Υποστηρίζεται η άποψη ότι,κοιτίδα τής ελληνικής γλώσσας αλφαβήτου και γραφής,είναι η Κύπρος.
Μεταφέρουμε αποσπάσματα από σχετικό δημοσίευμα στο διαδίκτυο.
Ενώ η επίσημη ιστορία θέλει τον Ελληνισμό να φθάνει στην Κύπρο με τον αποικισμό των Αχαιών (1.250- 1.000 π.Χ.), εντούτοις η λογική προσέγγιση μιας σειράς γεγονότων καταδεικνύουν, ότι, ο Ελληνισμός στην Κύπρο χάνεται στα βάθη τής αρχαιότητος. Όσο αιρετικό κι΄ αν τούτο αντηχεί, διαφαίνεται, ότι, η Κύπρος υπήρξε κοιτίδα τής γνώσης στις απαρχές τού Ελληνισμού και γέννησε το ελληνικό αλφάβητο. Αυτή η γνώση μεταλαμπαδεύτηκε στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο,όπου ρίζωσε βαθιά, άνθισε και καρποφόρησε. Το γεγονός αυτό στηρίζει και η αναφορά τού Ησυχίου στο ομώνυμο λεξικό, όπου στο λήμμα “ομφαλός γης”αναφέρεται πρώτα η Πάφος και μετά οι Δελφοί. Έτσι, όταν μιλάμε για αποικισμό των Αχαιών, στην πραγματικότητα πρόκειται για πηγαινοερχομό στην πατρώα γη…………..Η γεωγραφική θέση τής Κύπρου την είχε καταστήσει κέντρο τού εμπορίου, αφού βρίσκεται στο σταυροδρόμι των σπουδαιότερων αρχαίων πολιτισμών, ενώ ταυτόχρονα λειτουργεί ως γέφυρα ανατολής και δύσης, αλλά ακόμη και ως συνδετικός κρίκος τριών ηπείρων. ……. Αυτό συνέτεινε στο να ανεβεί ραγδαία το βιοτικό, το πολιτιστικό, αλλά και εμπορο βιομηχανικό επίπεδο τής Κύπρου, με αποτέλεσμα να εμφανιστεί πολύ επιτακτικά η αναγκαιότητα για γραφή…………………Το κυπριακό συλλαβάριο επιφέρει επανάσταση στον τομέα τής γραφής.Στην Κύπρο η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως ένα σύστημα συλλαβικής γραφής, η ώριμη φάση τής οποίας μπορεί να χαρακτηριστεί ως το πλέον αξιοθαύμαστο επίτευγμα στην ιστορία τής παγκόσμιας γραφής.Δεν αποτελεί υπερβολή να πούμε, ότι, συντελέστηκε μια επανάσταση στον τομέα τής γραφής, αφού εισήχθησαν με άρτια τεχνική τα φωνήεντα και κατ’ επέκταση ο ήχος, με αποτέλεσμα να έχουμε την ακριβή φωνητική απόδοση τής γλώσσας και για πρώτη φορά το γραπτό κείμενο να αποδίδεται επακριβώς όπως ομιλείται.Πρόκειται για ένα πλήρες φωνητικό σύστημα, που μάς επιτρέπει σήμερα να διαβάζουμε μια λέξη, που γράφτηκε πριν από χιλιάδες χρόνια, όπως ακριβώς την διάβαζε και ο αρχαίος άνθρωπος εκείνης τής εποχής. Επιπλέον,πρόκειται για μία γραφή που χαρακτηρίζεται από εξαιρετική απλότητα και καθαρότητα.Η αρχαιότερη χρονολογημένη μαρτυρία αυτής τής γραφής συναντάται σε θραύσμα πήλινης ενεπίγραφης πινακίδας από την Έγκωμη και ανάγεται στο 16ο π. Χ. αιώνα. Ο αριθμός των συλλαβοσχημάτων σε σχέση με το μέγεθος τής πινακίδας, καθώς και η ευταξία που παρατηρείται, ανάγουν την γένεσή της αρκετούς αιώνες πιο πίσω.
Παραθέτουμε επίσης με επιφύλαξη μια γνώμη ανωνύμου, ( και εδώ χωρίς αναφορά σε συγγραφέα ή βιβλιογραφικές παραπομπές)που επίσης αλιεύσαμε από το διαδίκτυο.
«Όταν το Φοινικικό αλφάβητο ανακαλύφθηκε τον 19ο αιώνα, η καταγωγή του ήταν άγνωστη. Έτσι άρχισαν να γεννιούνται διάφορα σενάρια σε σχέση με την προέλευσή του. Άλλοι το θέλουν να αναπτύχθηκε από την Αιγυπτιακή γραφή, άλλοι από την Πρωτοσημιτική, ή ακόμη από την ΠρωτοΧανανική ή αλλιώς ΠρωτοΚαναανική γραφή. Οι πρώτες γνωστές επιγραφές στο Φοινικικό αλφάβητο προέρχονται από την πόλη Βύβλο.
Ωστόσο, κανένας συνδετικός κρίκος δεν γεφυρώνει το μεγάλο κενό μεταξύ των πιο πάνω συστημάτων γραφής και τού Φοινικικού αλφαβήτου (χαριστικά χαρακτηρίζεται το φοινικικό ως αλφάβητο, αφού δεν συμπεριλαμβάνει τα φωνήεντα και ίσως να είναι ορθότερο να εντάσσεται στα συστήματα γραφής).
Για να δοθεί ένα παράδειγμα τής έκτασης τού χάσματος τής εξέλιξης, που χωρίζει τα πιο πάνω συστήματα γραφής από το Φοινικικό αλφάβητο, είναι ωσάν μετά την εφεύρεση τού ποδηλάτου η αμέσως επόμενη εφεύρεση να ήταν το διαστημόπλοιο.
Η ομοιότητα των γραμμάτων τού Φοινικικού αλφαβήτου με τα αντίστοιχα τού Ελληνικού επέβαλε την άποψη, ότι, το Ελληνικό αλφάβητο προήλθε από το Φοινικικό.Η άποψη αυτή στηρίχτηκε ακόμη στο γεγονός, ότι, οι Φοίνικες ήταν αυτοί που διέδωσαν τη χρήση τού αλφαβήτου.
Σε αντίθεση με το Φοινικικό αλφάβητο, που δεν έχει να προτάξει τις ρίζες εκείνες, που να δικαιολογούν την εξέλιξή του από κάποιο παλαιότερο σύστημα γραφής, το Ελληνικό αλφάβητο βρίσκεται σε μια αδιάκοπη εξελικτική πορεία, αφού αποτελεί τον καρπό τής Ελληνικής συλλαβικής γραφής, ενώ επιπλέον έχει ως υποδομή του έναν πολιτισμό ασύλληπτου πνευματικού επιπέδου, ένα δείγμα τού οποίου μάς διέσωσε ο Όμηρος ο ποιητής και ακόμη πιο πίσω ένα μαρτυρημένο συνεχή πολιτισμό, που επεκτείνεται μέχρι το 8.000 π. Χ.
Η έντονη παρουσία των Φοινίκων στην Κύπρο, το κέντρο δηλαδή τού εμπορίου, είναι συνυφασμένη από την ύπαρξή τους και κατά την Κυπρογεωμετρική περίοδο.Η πόλη τού Κιτίου αναφέρεται ως Φοινικική πόλη, την οποία αξιοποιούν ως διαμετακομιστικό σταθμό για τα εμπορεύματα, που έφθαναν από την Καρχηδόνα, ενώ κάτω από την διακυβέρνησή τους έθεσαν και την πόλη τής Λαπήθου
Ως φύσει εμπορι ησία μασκόιαμσός λαός, μέσω τού θαλάσσιου εμπορίου, οι Φοίνικες ήταν αυτοί που διέδωσαν τη χρήση τού αλφαβήτου τόσο στη Βόρεια Αφρική, όσο και στην Ευρώπη, όπου εσφαλμένα εκλαμβανόταν ως δική τους η επινόηση τής αλφαβητικής γραφής.
Συνεπώς η μόνη εκδοχή, η οποία μπορεί να στηριχτεί στη βάση τής κοινής ανθρώπινης λογικής, είναι, ότι, το Φοινικικό αλφάβητο, όπως και η φιλοσοφία των ονομασιών του και η μορφή των γραμμάτων του, είναι παρμένο από την πρώιμη φάση τού Ελληνικού αλφαβήτου. Διαφορετικά, δεν μπορεί να τεκμηριωθεί κάποια άλλη λογική εξήγηση εκτός τού να έπεσε από τον ουρανό (!)»
Ο Φοίβος Παναγιωτίδης(ό΄π.σελ.`190) δέχεται κι΄αυτός την προέλευση του ελληνικού αλφαβήτου από το φοινικικό,,που με τη σειρά του,κατάγεται από απλοποιημένα αιγυπτιακά ιερογλυφικά, ιδεογράμματα.Σημειώνει ότι, η καινοτομία με παγκόσμια σημασία του ελληνικού αλφαβήτου συνίσταται ΄στο ότι το ελληνικό αλφάβητο,αποδίδει φθόγγους, ενώ το φοινικικό απέδιδε συλλαβές.
O Δίσκος τής Φαιστού
Ο Δίσκος τής Φαιστού είναι ένα αρχαιολογικό εύρημα από την Μινωική πόλη τής Φαιστού στη νότια Κρήτη και χρονολογείται πιθανώς στον 17ο αιώνα π.Χ. Αποτελεί ένα από τα γνωστότερα μυστήρια τής αρχαιολογίας, αφού ο σκοπός τής κατασκευής του και το νόημα των όσων αναγράφονται σε αυτόν παραμένουν άγνωστα.
Ο δίσκος ανακαλύφθηκε στις 3 Ιουνίου 1908 από τον Ιταλό αρχαιολόγο Luigi Pernier στο υπόγειο τού δωματίου XL-101 τού Μινωικού παλατιού τής Φαιστού, κοντά στην Αγία Τριάδα, στη νότια Κρήτη. Ο Ιταλός αρχαιολόγος ανέκτησε αυτό τον εντυπωσιακά άθικτο "δίσκο", που φυλάσσεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου.Ο δίσκος είναι φτιαγμένος από πηλό. Η μέση διάμετρός του είναι 15 εκατοστά και το μέσο πάχος του 1 εκατοστό. Στις δύο όψεις του βρίσκονται 45 διαφορετικά σύμβολα, πολλά από τα οποία αναπαριστούν εύκολα αναγνωρίσιμα αντικείμενα, όπως ανθρώπινες μορφές, ψάρια, πουλιά, έντομα, φυτά κ.α. Συνολικά υπάρχουν 241 σύμβολα, 122 στην 1η πλευρά και 119 στη 2η, τοποθετημένα σπειροειδώς. Τα σύμβολα είναι χωρισμένα σε ομάδες με τη χρήση μικρών γραμμών που κατευθύνονται προς το κέντρο τού δίσκου. Πάρα πολύ αρχαιολόγοι και ερευνητές, έχουν προσπαθήσει να αποκρυπτογραφήσουν τον δίσκο τής Φαιστού. Έχουν δοθεί πολλές ερμηνείες, όπως για παράδειγμα ότι, πρόκειται για προσευχή, για ένα γεωμετρικό θεώρημα, για διήγηση μιας ιστορίας, για ημερολόγιο και άλλα πολλά. Μερικοί πιστεύουν ότι, περιγράφει τους άθλους τού Ηρακλή, αλλά και ότι, συμβολίζει την εξέλιξη τής ανθρώπινης φύσης. Άλλοι μελετητές πιστεύουν ότι, μερικά σύμβολα δηλώνουν σχέσεις με το αστέρι Σείριο.Υπάρχει εκτός των άλλων δυσκολιών,και διχογνωμία ως προς το κατά πόσον,ο δίσκος πρέπει να διαβάζεται από το κέντρο προς την περιφέρεια,όπως υποστηρίζουν οι Evans, Περιέ και ο Γεράσιμος Καλογεράκης,ή αντιστρόφωςόπως υποστηρίζουν οι Τσάτγουικ ο αποκαλούμενος Νέστωρ τ;hς μυκηναιολογίας,στενός συνεργάτης τού Βέντρις) Αλεσάντρο ντέλλα Σέρα, και η Εφη Πολυγιαννάκη,και ως προς την γλώσσα στην οποία είναι γραμμένος.Ετσι ο μέν Evans λέγει ότι,ο Δίσκος τής Φαιστού είναι εντελώς έξω από τις εικονογραφικές και γραμμικές παραδόσεις τής Μινωικής Κρήτης και ότι μάλλον ήλθε στην Κρήτη εξ ανατολών,ενώ ο J.Hoeker δέχεται ότι, ο δίσκος κατασκευάστηκε στην Κρήτη.Ως επιχείρημα προβάλλει την ανακάλυψη το 1935,ενός πέλεκυ από το Αρκαλοχώρι, που φέρει δεκαπέντε εγχάρακτα σύμβολα με εμφανείς ομοιότητες προς τα σύμβολα τού Δίσκου τής Φαιστού,και για τον οποίο δεν υπάρχει,κατ΄αυτόν,λόγος να αμφιβάλλουμε ότι, κατασκευάστηκε στη Κρήτη.
Ως προς τις απόπειρες ερμηνείας,παραθέτουμε μερικές.Καμιά δεν συμφωνεί με την άλλη.
Απόσπασμα κατά F.G.Gordon
« …ο άρχοντας ανεβαίνοντας με φτερά στα πόδια του το κουραστικό μονοπάτι, ο νικητής των άστρων, ο κόλπος με τα αφριστά νερά, νικητής τού σκυλόψαρου στο λουλούδι που απλώνεται ο άρχοντας, νικητής τού τομαριού τού αλόγου (ή τής επιφάνειας τού βράχου), ο σκύλος ανεβαίνοντας το μονοπάτι, ο σκύλος αδειάζοντας με το πόδι τις κανάτες τού νερού, ανεβαίνοντας το κυκλικό μονοπάτι, ξεραίνοντας το τουλούμι...».
Απόσπασμα κατά Καλογεράκη
« Η ανώτατη αρχή τού Σύμπαντος έδωσε εντολή στο άστρο τού Σείριου να μεταφέρει την ευφυή μορφή τού ανθρώπου κατ'εικόνα και ομοίωση των Θεών στη γή….Η απόλυτη θεότητα τού Σείριου, μεταβίβασε την εντολή στον ΔΙΑ, που ξεκίνησε παίρνοντας μαζύ του βοηθούς Θεούς και ακόλουθους από τον λαό τού Ηλίου, τους Ελληνες..»
Απόσπασμα κατά Πολυγιαννάκη
«..Ακουε άρπυια περνά και στον Άδη κάθεται. Εμένα έσωσες τα νέφη σου διαπερνώντας.Δώσε μας!Χρόνο εξουσίας (ή τόπο) στον Δόδελα (ο οποίος) αρκετά τα βέλη φύτεψε Ζευ! ...Άκουε, τον Δόδελα (που) γεννήθηκε στης Καριάς το τείχος! Ακουε πλοίο με διαπεραίωσε.. Φθάνω!...»
Ο Παν.Γρηγοριάδης θέλει τον δίσκο της Φαιστού,ως το πρώτο φορητό ημερολόγιο ενός έτους,προς χρήση του Μινωικού ναυτικού.Ως προς τους αριθμούς,απορρίπτει την αραβική προέλευσή τους, και την τοποθετεί στον Μινωικό λαβύρινιο.
ΤΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ
Όπως έχει γραφεί το γνωστό ζήτημα «καθαρεύουσα-δημοτική», που ταλάνισε τον τόπο μας τους τελευταίους αιώνες, είναι φυσικό να έχει επηρεάσει όλη την ελληνική γλώσσα, ιδιαίτερα δε το λεξιλόγιο που αποθησαυρίζεται στα Λεξικά. Μια σύντομη θεώρηση τού γλωσσικού ζητήματος δείχνει τα στάδια από τα οποία πέρασε η σημερινή μορφή τής γλώσσας μας.
Ο γλωσσικός διχασμός τής ελληνικής γλώσσας, που έμελλε τους τελευταίους δύο αιώνες να εξελιχθεί σε «γλωσσικό εμφύλιο», ξεκινάει μεν τον Ιο π.Χ. αιώνα με το κίνημα τού Αττικισμού, αλλά δεν παίρνει τη μορφή τού διχαστικού γλωσσικού μας ζητήματος πριν από τον 19ο αιώνα. Μέχρι τότε (μεμεμονωμένες εξαιρέσεις που εμφανίζονται ήδη από τον 16ο αιώνα με τον Νικόλαο Σοφιανό, τον Αγάπιο Λάνδο, τον E. Καταρτζή κ.ά.) η διπλή γλωσσική παράδοση, ο λόγιος γραπτός λόγος και η απλούστερη προφορική γλώσσα συνυπάρχουν χωρίς ανταγωνισμούς και διαμάχες εκ μέρους των ομιλητών τής Ελληνικής. Το γλωσσικό ζήτημα ξεκινάει, στην πράξη,στα τέλη τού 18ου αιώνα από τη διαμάχη τού Ευγένιου Βούλγαρι (1716-1806) με τον Ιώσηπο Μοισιόδακα (1725-1800). Ο τελευταίος υπεστήριξε την απλούστερη γλώσσα, γεγονός για το οποίο δέχθηκε επίθεση από τον Βούλγαρι. Εδραιώνεται με τη διαμάχη τού Αδ. Κοραή (1748-1833) με τον Παναγ. Κοδρικά (1762-1827) .Ο Κοραής υπεραμύνθηκε για τα δικαιώματα τής κοινής γλώσσας, ενώ ο Κοδρικάς τάχθηκε υπέρ τής λόγιας φαναριώτικης γλωσσικής παράδοσης. Φουντώνει με τις αντιμαχόμενες απόψεις τού Ρήγα, τού Χριστόπουλου, τού Βηλαρά και τού Σολωμού προς τους Σούτσους και τους λοιπούς Φαναριώτες. Κορυφώνεται με τη διαμάχη τού Ψυχάρη και των Ψυχαριστών με τον Χατζιδάκι και τους υποστηρικτές τής λόγιας παράδοσης. Με τα Ευαγγελιακά (1901) και τα Ορεστειακά (1903) ο γλωσσικός διχασμός γίνεται «γλωσσικός εμφύλιος» και φθάνει στο να χυθεί ακόμη και αίμα. Το ζητούμενο ήταν, πάντοτε, η καθιέρωση τής δημοτικής ως επίσημης γλώσσας, που θα διδάσκεται στο Σχολείο, θα χρησιμοποιείται στη Διοίκηση και την Επιστήμη και θα αποτελεί την επίσημη προφορική και γραπτή έκφραση τού Έθνους; Το θέμα απασχολεί αρχικά τους λογίους τού Διαφωτισμού με ηγετική μορφή τον Αδαμάντιο Κοραή, οι οποίοι πρώτοι συνειδητοποιούν ότι, το Γένος δεν μπορεί να μορφωθεί, για να διεκδικήσει την ελευθερία του, χωρίς να φτάσει στην Παιδεία μέσα από τη μητρική γλώσσα που μιλάει. Οι περισσότεροι αγωνιστές για την παιδεία τού υπόδουλου Γένους υποστηρίζουν την κοινή Ελληνική, την απλούστερη προφορική γλώσσα (Άνθιμος Γαζής, Κωνσταντίνος Κούμας, Θεόκλητος Φαρμακίδης, Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος, Βενιαμίν ο Λεσβίος, Θεόφιλος Καΐρης κ.ά.) ωστόσο, υπάρχουν και λόγιοι που αντιτίθενται στις θέσεις τού Κοραή (Νεόφυτος Δούκας, Στέφανος Κομμητάς κ.ά.). Για άλλον λόγο, ως υπερασπιστές μιας ακραιφνούς, καθαρά λαϊκής δημοτικής, αντιτίθενται στη διδασκαλία τού Κοραή και ο Χριστόπουλος, ο Βηλαράς και ο Σολωμός.
Σημείο τής αντίθεσης είναι ο «καθαρισμός» και η «διόρθωση» τής γλώσσας που προτείνει ο Κοραής, μέσα στον οποίον περιλαμβάνει και απομάκρυνση λέξεων και τύπων τής «χυδαίας», τής λαϊκής δηλαδή γλώσσας.
Η διαμάχη οξύνεται με την εμφάνιση τού Ψυχάρη (1854-1929). Με τον Ψυχάρη η δημοτική βρίσκει τον πρώτο επιστήμονα γλωσσολόγο υπερασπιστή της, που επιχειρηματολογεί επιστημονικά. Ο Ψυχάρης αναπτύσσει μια πρωτοφανή μαχητικότητα και αναλαμβάνει σχεδόν αποστολικό και «σωτηριολογικό» έργο, για να επικρατήσει η φυσική γλώσσα των Ελλήνων. Η διδασκαλία και το παράδειγμα του εμπνέουν και κινητοποιούν πολλούς Έλληνες: καλλιτέχνες, διανοουμένους, φοιτητές, επιστήμονες, απλούς ανθρώπους. Το ζήτημα τής γλώσσας μπαίνει στην πρώτη φάση του, στην ηρωική-μαχητική περίοδο τού δημοτικισμού (1888-1917). Στον Ψυχάρη παραστέκονται γνωστά ονόματα τού παλαιότερου δημοτικισμού, όπως ο Πάλλης, ο Βλαστός, ο Εφταλιώτης, ο Ίων Δραγούμης, ο Ταγκόπουλος κ.ά., που περισσότερο ή λιγότερο συμμερίζονται τις, ακραίες συχνά, απόψεις τού Ψυχάρη. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος (1864-1936), για να κατασιγάσει προσωρινώς τα πνεύματα και την οξύτητα που είχε δημιουργηθεί περί το γλωσσικό στις αρχές τού 20ού αιώνα και για να εξασφαλίσει ομοψυχία και ήπιο κλίμα κατά την προετοιμασία των βαλκανικών πολέμων μετά την ταπείνωση τού 1897, καθιερώνει συνταγματικά (για πρώτη φορά) ως επίσημη γλώσσα τού κράτους την απλή καθαρεύουσα (Σύνταγμα 1911: «'Επίσημος γλώσσα τού κράτους είναι εκείνη εις την οποίαν συντάσσονται το πολίτευμα και τής ελληνικής εκκλησίας τα κείμενα. Πάσα προς παραφθοράν αυτής επέμβασις απαγορεύεται»).Ο Δημοτικισμός ανασυντάσσεται και αλλάζει τακτική. Επιβεβαιώνεται η αντίληψη ότι, η μόνη οδός για την προώθηση τής δημοτικής γλώσσας είναι να διδαχθεί στο σχολείο.Έτσι γεννάται ο Εκπαιδευτικός Δημοτικισμός, με την ίδρυση τού Εκπαιδευτικού Ομίλου (1910) και, κυρίως, με τη δραστηριότητα που αναπτύσσει μέσα από το δελτίο τού Εκπαιδευτικού Ομίλου (1912), τού οποίου τη διεύθυνση αναλαμβάνει ένας μετριοπαθής γλωσσολόγος, ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης (1883-1959). Με τους αγώνες τού Εκπαιδευτικού Ομίλου, παράλληλα προς τη δραστηριότητα τού Ψυχάρη και των «σκληρών» δημοτικιστών που συσπειρώνονται στον Νουμά (περιοδικό που υποστήριζε τον Ψυχάρη), επιτυγχάνεται να διδαχθεί για πρώτη φορά στις πρώτες τάξεις τού δημοτικού σχολείου η δημοτική γλώσσα. Αυτό γίνεται το 1917 επί Ελευθερίου Βενιζέλου από την Επιτροπή που ορίζεται στο Υπουργείο Παιδείας, για να εποπτεύσει τη γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Μέλη τής Επιτροπής: ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης, ο Αλέξανδρος Δελμούζος (1880-1956) και ο Δημήτριος Γληνός (1882-1943). Έτσι από το 1917 περνάμε στον Κρατικό Δημοτικισμό, όπως τον ονομάζει ο Τριανταφυλλίδης, με αλλεπάλληλες γλωσσοεκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις (ανάλογα με τις εκάστοτε κυβερνήσεις), που εναλλάσσουν στη γλωσσική διδασκαλία τού σχολείου (κυρίως τού δημοτικού) την καθαρεύουσα και τη δημοτική. Στον αγώνα για την επικράτηση τής δημοτικής μέσα από την Εκπαίδευση καθοριστικό ρόλο παίζει η στάση τού Μανόλη Τριανταφυλλίδη. Με τη μετριοπάθεια και την τακτική του να δεχθεί στον κορμό τής δημοτικής τα ζωντανά λόγια στοιχεία και να μην προκαλεί με ακραίες ρυθμιστικές τοποθετήσεις, όπως έκανε ο Ψυχάρης, πυκνώνει τις τάξεις των υποστηρικτών τής δημοτικής. Παράλληλα επιδίδεται στη δημιουργία έργου υποδομής, στη σύνταξη (μαζί με μια Επιτροπή που ορίστηκε επί Μεταξά το 1938) τής πρώτης Γραμματικής τής Δημοτικής, τής «Κρατικής Γραμματικής», όπως είναι γνωστή, που εκδόθηκε το 1941. Ο Ψυχάρης και οι σκληροί δημοτικιστές κατηγορούν τον Τριανταφυλλίδη και τα μέλη τού Εκπαιδευτικού Ομίλου για «συμβιβασμό» και ανεπίτρεπτες υποχωρήσεις, ωστόσο, τα πράγματα δείχνουν ότι, η τακτική που ακολουθήθηκε τότε, άνοιξε τον δρόμο για την πρόοδο και την καθιέρωση τής δημοτικής 35 χρόνια αργότερα (το 1976).
Ειδικώτερα για το πολυτονικό και μονοτονικό σύστημα
Ένα από τα πιο φλέγοντα θέματα του 20ου και του 19ου αιώνα ήταν το θέμα του πολυτονικού συστήματος
Το πολυτονικό σύστημα (βαρεία, δασεία, οξεία, περισπωμένη, υπογεγραμμένη, ψιλή), δηλαδή τα τρία τονικά σημάδια και τα δύο πνεύματα επινοήθηκαν από τον Αριστοφάνη το Βυζάντιο γύρω στα 200 π.Χ, για να βοηθήσει τους ξένους μελετητές της αρχαίας ελληνικής γλώσσας να την διαβάζουν και να την προφέρουν σωστά, καθώς η αρχαία ελληνική προφορά ήταν μουσική και τονική, δηλαδή τα φωνήεντα προφέρονταν πολύ διαφορετικά απ' ότι προφέρονται στη γλώσσα μας. Δεν έγινε για την απόδοση της νέας (κοινής) ελληνικής γλώσσας, αλλά για τα αρχαία Ελληνικά.
Οι βυζαντινοί μελετητές, γύρω στα 800-850 μ.Χ, όταν και γενικεύτηκε η χρήση των πεζών γραμμάτων (μικρογράμματη γραφή), θεώρησαν καλό να χρησιμοποιήσουν το τονικό σύστημα του Αριστοφάνη του Βυζάντιου, το οποίο όμως δεν είχε πρακτική σημασία για τα βυζαντινά και νέα Ελληνικά. Οι Νεοέλληνες κληρονόμησαν το πολυτονικό σύστημα από τους Βυζαντινούς και για πολλά χρόνια αρκετοί θεωρούν τη χρήση του επιβεβλημένη για τη σωστή γραφή της ελληνικής γλώσσας, θεωρώντάς την, θέμα εθνικό και γοήτρου, αγνοώντας ή αποκρύπτοντας το γεγονός ότι, όχι μόνο είναι περιττό, αλλά και δαπανηρό για την απόδοση της νέας ελληνικής γλώσσας. Η σκέψη για κατάργησή του άρχισε από τα την εποχή της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού, αλλά δεν γενικεύτηκε μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, όπου και ερχόταν αρωγός στο άλλο μείζον θέμα, την κατάργηση της καθαρεύουσας και την υιοθέτηση της δημοτικής.
Κείμενα στα οποία διατυπώνεται το αίτημα για απλοποίηση του τονικού συστήματος μπορούμε να εντοπίσουμε ήδη από το 18ο αιώνα. Πρωτοπόρος στην κίνηση αυτή θα λέγαμε πως είναι ο Νικόλαος Φαρδύς, που το 1884 επιχειρεί σε ένα κείμενο που δημοσιεύει να απαλλάξει την καθαρεύουσα από τους τόνους και τα πνεύματα.
Σε ανάλογες κινήσεις θα προβούν ο Ισίδωρος Σκυλίτσης και ο Αλέξανδρος Πάλλης. Ειδικότερα, ο Ισίδωρος Σκυλίτσης το 1886 θα προτείνει την απάλειψη της ψιλής και της βαρείας, ενώ λίγα χρόνια αργότερα ο Α. Πάλλης θα προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα, μιας και όχι μόνο θα προτείνει, αλλά και θα εφαρμόσει στα κείμενά του την κατάργηση των τόνων και των πνευμάτων.
Το ίδιο πνεύμα, της απλοποίησης δηλαδή του ορθογραφικού και τονικού συστήματος, διακρίνει τα κείμενα και πολλών άλλων γλωσσολόγων και λογοτεχνών που από το 1884 και εξής εμφανίζονται ως θερμοί υποστηρικτές μιας τέτοιας προοπτικής. Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε τον γλωσσολόγο Γεώργιο Χατζιδάκι, που το 1911, αν και ένθερμος αντίπαλος του δημοτικισμού, προτείνει την απλοποίηση του τονισμού στα σχολεία. Ο Χατζιδάκις θα προχωρήσει στην πρόταση αυτή μετά από τη διαπίστωση πως η ορθογραφία και το περίπλοκο σύστημα που εφαρμοζόταν τότε στην εκπαίδευση προκαλούσαν μεγάλα προβλήματα στους μικρούς μαθητές που προσπαθούσαν να μυηθούν στην ελληνική γλώσσα.
Χαρακτηριστική περίπτωση υποστηρικτή του απλοποιημένου τονικού συστήματος αποτελεί και ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης, που το 1913 προτείνει ένα ριζοσπαστικό σύστημα. Ωστόσο ο Τριανταφυλλίδης δε θα επιχειρήσει ποτέ να χρησιμοποιήσει το σύστημα αυτό στα κείμενά του.
Την υιοθέτηση του απλοποιημένου τονικού συστήματος θα υποστηρίξουν με τη σειρά τους, μέσα στα επόμενα χρόνια, και άλλοι άνθρωποι των γραμμάτων και του πνεύματος, μεταξύ αυτών οι Ε. Γιανίδης, Εμμανουήλ Κριαράς, Γ. Θεοτοκάς, Άγγελος Τερζάκης, Βασίλης Ρώτας και πλήθος άλλων γλωσσολόγων και λογοτεχνών.
Εκτός από τους πνευματικούς ανθρώπους, το θέμα φαίνεται να απασχόλησε ιδιαίτερα και την πολιτεία, αν λάβουμε υπόψη μας τις σχετικές κινήσεις που έγιναν διαδοχικά το 1931, το 1938, το 1976 και τελικά το 1982.
Συγκεκριμένα, το 1931 ο τότε υπουργός Παιδείας Γεώργιος Παπανδρέου απευθύνθηκε στις Φιλοσοφικές Σχολές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, καθώς και στην Ακαδημία Αθηνών, και τους ζήτησε να υποβάλουν κάποιες προτάσεις για τη μεταρρύθμιση του ορθογραφικού και του τονικού συστήματος. Τότε ο Παπανδρέου δεν έλαβε καμία απάντηση, αν και, όπως έγινε γνωστό εκ των υστέρων, στη Φιλοσοφική Σχολή της Θεσσαλονίκης και στην Ακαδημία Αθηνών διαμορφώθηκαν κάποιες προτάσεις για το θέμα. Ωστόσο καμία από τις προτάσεις αυτές δεν υπερίσχυσε, ώστε να κατατεθεί στο υπουργείο Παιδείας και να αποτελέσει την αφετηρία για τη μεταρρύθμιση.
Το 1938, και μεσούσης της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά, θα συγκροτηθεί από τον ίδιο το δικτάτορα μια επιτροπή, με επικεφαλής το γλωσσολόγο Μανόλη Τριανταφυλλίδη, που σκοπό είχε να συντάξει τη γραμματική της δημοτικής. Στο πλαίσιο της δραστηριότητας αυτής, η επιτροπή θα προτείνει και την απλοποίηση του τονικού συστήματος, την αντικατάσταση δηλαδή του τόνου με ένα σημάδι και την κατάργηση των πνευμάτων. Ο Μεταξάς ωστόσο θα απορρίψει την πρόταση με το αιτιολογικό ότι, οι θέσεις των μελών της επιτροπής έρχονταν σε αντίθεση με τις θέσεις του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου.
(Τον Νοέμβριο του 1941 ο καθηγητής Ι. Θ. Κακριδής διώκεται πειθαρχικά από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών για την έκδοση βιβλίων του σε μονοτονικό σύστημα. Ηταν τα χρόνια της Κατοχής και της αντικομμουνιστικής προπαγάνδας. Η πράξη του Κακριδή θεωρήθηκε «εθνικώς επιζήμια» και ο ίδιος χαρακτηρίστηκε «άνθρωπος γνωστός για τα αριστερά του αισθήματα» σε μια υπόθεση που έμεινε στην Ιστορία ως η «δίκη των τόνων». Συνδεδεμένο με τον πόλεμο καθαρευουσιάνων και δημοτικιστών και το γλωσσικό ζήτημα, το ζήτημα των τόνων ιδεολογικοποιήθηκε και ταυτίστηκε συχνά με πολιτικές και κοινωνικές διεκδικήσεις. Το 1982 η Πολιτεία με το Π.Δ 207/1982 κατοχύρωσε με νόμο το μονοτονικό, αλλά το πολυτονικό δεν έπαψε να χρησιμοποιείται ιδιωτικά και να εφαρμόζεται από επαγγελματίες εκδότες.)
Η τρίτη, έμμεση, προσπάθεια της πολιτείας να διευθετήσει το θέμα του τονισμού σημειώνεται δύο μόλις χρόνια μετά τη μεταπολίτευση, το 1976, επί πρωθυπουργίας Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ο τότε υπουργός Παιδείας Γεώργιος Ράλλης συγκρότησε μια επιτροπή στην οποία ανέθεσε την εξέταση της νέας γραμματικής. Η επιτροπή αυτή θα εξετάσει και το ζήτημα του τονισμού και μετά από ομόφωνη απόφαση θα εισηγηθεί στην ηγεσία του υπουργείου την καθιέρωση του μονοτονικού συστήματος, εισήγηση που όμως θα σταματήσει μπροστά στους δισταγμούς της πολιτείας να προχωρήσει στην εφαρμογή της.
ό
Ακόμα και στις μέρες μας ωστόσο, το θέμα μοιάζει να μην έχει λήξει. Στον τύπο, τον συντηρητικό κυρίως, επανέρχεται συχνά, όπως συχνά επανέρχεται μεταξύ των γλωσσολόγων και το ζήτημα της τροποποίησης του μονοτονικού (βλ. τις εναλλακτικές προτάσεις των Γ. Μπαμπινιώτη, Ευ. Πετρούνια, Μ. Σετάτου). Είμαστε αναγκασμένοι να θεωρήσουμε τις νεότερες αντιστάσεις στην καθιέρωση του μονοτονικού ακόμα πιο ασθενικές από τις αρχικές.
Για την "δίκη των τόνων" -την δίωξη του καθηγητή Ι.Κακριδή, -παραπέμπουμε τον αναγνωστη στο βιβλίο που αναφέρεται στην παρατιθέμενεη στην αρχή,βιβλιοραφία.
Σήμερα,στην γλώσσα που μιλάμε δεν εμφανίζεται καμία διαφορά στην εκφώνηση φωνηέντων,όπως το όμικρον και το ωμέγα κλπ. και γενικώς η διατήρηση των σημαδιών αυτών δεν φαίνεται απαραίτητη για την ορθή εκφώνση των φωνηέντων,χωρίς αυτό να σημαίνει ότι , είναι εντελώς άχρηστα,.(λ.χ.η δασεία σε ορισμένες λέξεις βοηθά στην ορθή ορθογραφία,: γνωρίζουμε ότι,πρέπει να γράψουμε εφάμιλλος,γιατί το α δασύνεται,) Μερικοί επίσης-παρόλο που βλέπουν ότι, σε γενικές γρμμές η καθέρωση του μονοτονικού συστήματος,συνιστά θετική εξέλιξη- υποστηρίζουν ότι, η κατάργηση του πολυτονικού συστήματος, δημιουργεί πρόβλημα στη μελέτη του ποιητικού ρυθμού (παραδοσιακή «μετρική»), ο οποίος, ως γνωστόν, στηρίζεται στην εναλλαγή τονισμένων και άτονων συλλαβών και έτσι κάθε φορά που κάποιος θέλει να ασχοληθεί με τη μετρική, πρέπει να λαμβάνει υπόψη του άλλους (τους ορθούς) κανόνες τονισμού, διαφορετικούς από αυτούς που χρησιμοποιεί στη γραφή.Επίσης ότι, εξαιτίας της αδυναμίας του συστήματος να καλύψει κάθε πιθανή περίπτωση (για να μη γεμίσει με εξαιρέσεις) προβαίνει άθελά-του σε γλωσσική ρύθμιση. (Πού γίνεται, για παράδειγμα, διάκριση ανάμεσα στο ερωτηματικό «τί» και το σπάνιο αιτιολογικό «τι»; Προφανώς ο γλωσσικός νομοθέτης θεώρησε πως δεν είναι σκόπιμο να προσθέσει μία ακόμα διάκριση για έναν τύπο τόσο σπάνιο όσο το αιτιολογικό «τι». Στην ουσία, δηλαδή, επέλεξε να το αποσιωπήσει..Επίσης ότι ,δεν επιτρέπει στο γραπτό λόγο να αποδοθεί με τη φυσικότητα που θα μπορούσε, αν οι χρήστες της γραφής χειρίζονταν με άνεση τους κανόνες τονισμού. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή που αφορά τα λεγόμενα «πάθη των φωνηέντων» («έκθλιψη», «αφαίρεση» κλπ.). Επειδή ο μέσος χρήστης της γραφής πολύ δύσκολα κατανοεί, θυμάται και χρησιμοποιεί τους προβλεπόμενους κανόνες, προτιμά να γράφει τις λέξεις χωρίς τα επισυμβαίνοντα πάθη, με αποτέλεσμα καμιά φορά να δημιουργούνται ακόμα και ενοχλητικές χασμωδίες.
Δεν υπήρξαν σοβαρές αντιδράσεις- Εξηγήσεις;.(Υποθέσεις)
Στην περίπτωση του μονοτονικού συστήματος , οι υποθέσεις είναι οι μόνες στις οποίες μπορούμε να καταφύγουμε προκειμένου να απαντήσουμε στο ερώτημα γιατί ένα τόσο σημαντικό θέμα δεν απέκτησε από και διά μέσου του Τύπου την έκταση που θα ανέμενε κανείς να έχει στα μέλη της ελίτ: γλωσσολόγους, ανθρώπους των γραμμάτων και του πνεύματος, πολιτισμογράφους.
Η αρχική δέσμευση των μελών της ομάδας που συγκρότησε το υπουργείο Παιδείας ήταν πως δε θα μιλούσαν στα ΜΜΕ αναφορικά με το τι ειπώθηκε και αποφασίστηκε στο πλαίσιο των εργασιών της συγκεκριμένης ομάδας. Από τα μέλη της ομάδας αποφάσισαν να αρθρογραφήσουν μόνο οι Α. Βουγιούκας, Εμμ. Κριαράς, Αλόη Σιδέρη και ο Φ. Κ. Βώρος, όχι για να καταδικάσουν την καθιέρωση του μονοτονικού συστήματος, αλλά για να υποστηρίξουν το είδος του συστήματος που οι ίδιοι πρόκριναν (πλειοψηφίας ή μειοψηφίας), αναπτύσσοντας τα πλεονεκτήματά του και υπογραμμίζοντας τα μειονεκτήματα του «αντιπάλου δέους». Είναι πιθανό λοιπόν πολλά από τα «μέλη» του λεγόμενου πνευματικού κόσμου της χώρας να επέλεξαν να μην εμπλακούν στη «διαμάχη» που είχε ξεσπάσει μεταξύ των ατόμων που συμμετείχαν στην ομάδα εργασίας για το είδος του μονοτονικού συστήματος που θα έπρεπε να εφαρμοστεί.
Το μονοτονικό σύστημα εξάλλου είχε ήδη αρχίσει να χρησιμοποιείται από κάποιες εφημερίδες και να υιοθετείται από συγγραφείς και γλωσσολόγους στα κείμενά τους ακόμα και πριν την επίσημη καθιέρωσή του. Είχε δηλαδή προετοιμαστεί το έδαφος για να γίνει δεκτό, και οι όποιες αντιδράσεις/αντιθέσεις που ίσως να υπήρχαν είχαν ατονήσει με τον καιρό.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως η καθιέρωση του μονοτονικού συστήματος ωφελούσε οικονομικά τους εκδοτικούς οίκους, τις υπηρεσίες του κράτους και τις εφημερίδες, καθώς το κόστος για την έκδοση κειμένων, βιβλίων και εγγράφων στο μονοτονικό σύστημα ήταν πολύ μικρότερο απ’ ό,τι στο πολυτονικό. Επέλεξαν λοιπόν να αποσιωπήσουν το θέμα — ή μάλλον να μην ασχοληθούν ιδιαίτερα με αυτό.
Το μονοτονικό σύστημα διευκόλυνε όμως και τη ζωή των απλών ανθρώπων, αφού πλέον δε θα ήταν υποχρεωμένοι να μαθαίνουν τους κανόνες τονισμού. Το γεγονός αυτό φαίνεται πως περιόρισε τις όποιες αντιδράσεις μεταξύ των πολιτών της χώρας.
Ένας ακόμα λόγος τον οποίο θα μπορούσαμε να επικαλεστούμε προκειμένου να δικαιολογήσουμε το φαινόμενο που λεπτομερώς αναπτύξαμε πιο πάνω είναι και ο χρόνος κατά τον οποίο ψηφίστηκε η σχετική τροπολογία — ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, η ώρα. Το γεγονός ότι, η τροπολογία ψηφίστηκε πολύ μετά τις δώδεκα τα μεσάνυχτα είναι πιθανό να περιόρισε το ενδιαφέρον που έδειξαν τα ΜΜΕ, και κατ’ επέκταση το κοινό των ΜΜΕ και οι άνθρωποι που ασχολούνται με γλωσσολογικού περιεχομένου θέματα.
Ακούστηκαν αρκετά για θεωρίες «συνωμοσίας» (είτε των οικονομικών παραγόντων είτε των πνευματικών τους εκπροσώπων είτε της δημοσιογραφίας). Δεδομένου ότι, η αρχική υπόθεση ―ότι το μονοτονικό είναι ένα σημαντικό ζήτημα, ικανό να εγείρει συνειδήσεις― δεν επαληθεύτηκε, το απλούστερο θα ήταν να υποθέσει κανείς ότι ,η αρχική υπόθεση απλώς ήταν εσφαλμένη. Ότι, δηλαδή η καθιέρωση του μονοτονικού συστήματος παρουσιάστηκε ως σοβαρό ζήτημα, αλλά ποτέ δεν ήταν.
Συμπέρασμα που πιθανόν επιδέχεται κι άλλες ερμηνείες.
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Στην ομάδα,έχει ακουσθεί η γνώμη,ότι (πρέπει να )μάς ενδιαφέρουν οι «γνώσεις» και οι απόψεις,που προσδιορίζουν-καθοδηγούν ,έμμεσα η άμεσα τη στάση μας, τη συμπεριφορά μας.
Ετσι λοιπόν θα ήταν,απόλυτα θεμιτή, συνεπής και εύλογη η ερώτηση, για το τι προσφέρει ένα κείμενο σαν το προκείμενο,ιδίως όταν οι απόψεις που αποτυπώνει, είναι πολλές φορές διιστάμενες μεταξύ τους,και σε κάθε περίπτωση,δεν μπορούν να θεωρηθούν πάντοτε ως αποδεδειγμένες και γενικώς αποδεκτές .
Θα μάς επιτραπεί, μια απολογία, στηριζόμενη,σε πολλές γραμμές,απολογία που θα περιλαμβάνει και μερικές « ασύνδετες» και ενίοτε και αντιφατικές,τουλάχιστον επιφανειακώς, μεταξύ τους και « αυθαίρετες» και(τουλάχιστον από πρώτη και βιαστική θεώρηση)«εκτός θέματος»προτάσεις.
Α.-Η έμφυτη ροπή προς τη γνώση,το ένστικτο τής περιέργειας και η επιθυμία τού σκεπτόμενου ανθρώπου,να γνωρίσει την ιστορία του, γενικώτερα να γνωρίσει, θα ήταν μια αρκετή εξήγηση. Ο άνθρωπος ενεργεί κατά φύση,και επομένως είναι σε αρμονία με τον εαυτό του,όταν ρέπει προς την μάθηση πολλές φορές έξω από κάθε ιδιοτέλεια,έξω από τη προσδοκία οποιουδήποτε πρακτικού αποτελέσματος.(Θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί,και η ερώτηση θα ήταν ιδιαίτερα γόνιμη,γιατί τάχα,να τέθηκε,γιατί τάχα να υπάρχει, αυτή η « ανιδιοτελής « ροπή πρός τη μάθηση).Κάτι ανάλογο συμβαίνει με τη βασική, έρευνα στη φυσική,κάτι ανάλογο συμβάνει με τα καθαρά μαθηματικά.(Λ.χ.η απόδειξη τού θεωρήματος τού Φερμά,συνιστά κλασσική περίπτωση,και ασφαλώς δεν είναι η μόνη)
Επομένως η έρευνα και η μελέτη για το θέμα τής Γλώσσας, μπορεί ανέτως να εντάσσεται στο ένστικτο τής περιέργειας για τον επί πλέον λόγο,ότι, εδώ η γνώση,συνδέεται άρρηκτα και άμεσα με τον άνθρωπο. Σε τελευταία ανάλυση είναι ίσως ( και)θέμα αυτογνωσίας.
Β.-1α Εχει εκτεθεί ήδη η σημασία τής γλώσσας για την διακίνηση ιδεών , και την συλλογή και διατήρηση πληροφοριών και για την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων,καθώς και για αυτονόητη την σημασία τής επικοινωνίας,που συνιστά μια από τις ελπίδες τής ανθρωπότητας(ίσως και τού Σύμπαντος). Κάθε προσπάθεια να διευκολυνθεί η επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων,είναι σύμφωνη με τη φύση,με τον προορισμό τού ανθρώπου. Στη «μικρή» κλιμακα τής καθημερινότητας, η γλώσσα διευκολύνει την επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ ανθρώπων.Αυτό και μόνον αρκεί για να προκύψει η σημασία της. Για την σημασία της καλής χρήσης της γλώσσας, παραπέμπουμε στα όσα σχετικώς λέγει ο μΠαπανούτσος,όπως αυτά αναφέρονται στην αρχή τουπονήματος.
Σημειώνουμε και πάλι ότι η μη ικανοποιητική γνώση τής γλώσσας,από ένα άτομο ή από μια ομάδα,μπορεί να οδηγήσει στην περιθωριοποίηση και απομόνωση.
.β.Υπενθυμίζουμε τη σκέψη τού ιστορικού και καθηγητού Ηαrari που θεωρεί ώς πιθανό το μυστικό τής επιτυχίας του homo sapiens να έγκειται στη γλώσσα του,
.γ.- Η Γλώσσα είναι επίσης στοιχείο προσδιορισμού ή αυτοπροσδιορισμού ομάδας ανθρώπων.
Η γλώσσα μερικές φορές εγκαθιδρύει όρια και φραγμούς στην επικοινωνία μεταξύ κοινωνικών ομάδων τα μέλη των οποίων ομιλούν διαφορετικές γλώσσες ή διαφορετικές διαλέκτους τής ίδιας γλώσσας και η επιβολή τής γλώσσας ή διαλέκτου μιάς ομάδας επί μιάς άλλης,μπορεί να αποτελέσει το μέσον με το οποίο μια ομάδα ή ένας λαός επιβάλλεται σε κάποια ή κάποιον άλλο.
.δ- Το πώς η γλώσσα οργανώνει τη ζωή,τους θεσμούς και τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων εξετάζεται από την ιδεολογία τής γλώσσας.
.ε-Τα θέματα αυτά εμφανίζονται αρκετά σοβαρά και επείγοντα,σε μια περίοδο που ορισμένες κυβερνήσεις συνδέουν ορισμένες μειονοτικές ομάδες με τις γλώσσες τους, με την τρομοκρατία.
2.- Η γλώσσα όμως είναι κάτι πολύ περισσότερο από τα παραπάνω.Είναι εργαλείο για τη γνώση(Τα ζώα επικοινωνούν χωρίς να έχουν γλώσσα – γι΄αυτό και για μερικούς η γλώσσα,από εξελικτική άποψη, κρίνεται ως πολυτέλεια,) «Τα όρια τής γλώσσας μου, είναι τα όρια τού κόσμου μoυ» είπε ο Wittgenstein και σχεδόν ταυτόσημος ο Θεοδωρακόπουλος γράφει πώς η πραγματικότητα είναι αδύνατο να νοηθεί έξω και πέρα από τη Γλώσσα τού ανθρώπου και φυσικά χωρίς τη νόησή.Και συνεχίζει: « Δεν είναι λοιπόν μια πραγματικότης αυτή καθ΄εαυτήν την οποία συλλαμβάνουμε με τη γλώσσα μας και με τη σκέψη, που παρακολουθεί τη γλώσσα αλλά είναι μια πραγματικότης που μορφώνεται ,με τη γλώσσα και τη σκέψη» άποψη που τονίζει ασφαλώς την σημασία τής Γλώσσας και τής νόησης και θυμίζει τον Παρμενίδη(«Το γάρ αυτό νοείν εστίν τε και είναι»)
(Και όλα αυτά παρά τις επιφυλάξεις που ο γράφων---που ασφαλώς δεν παραγνωρίζει την χρησιμότητα τής σημερινής γλώσσας και νόησης,--- έχει ως προς τις ικανότητες γλώσσας και νόησης,να (συλλάβουν την πραγματικότητα) και ιδίως να την περιγράψου
3. Πλήγμα και καταστροφή τής Γλώσσας, επάγεται μείωση ή και εξαφάνιση τής ελευθερίας τής σκέψης( : και παρεμποδίζει την εξέλιξη τού ανθρώπου) και τής έκφρασης,περιορισμό τής ελευθερίας τής συνειδήσεως, προοίμιο για την εξαφάνιση των δικαιωμάτων τού ανθρώπου και εδραίωση ολοκληρωτικών συστημάτων διακυβερνήσεως.Η Γλώσσα,έχει άμεση σχέση με την ελεύθερη σκέψη,με την ελευθερία.Πλούσιο λεξιλόγιο ευνοεί και προάγει την ελεύθερη, σκέψη,η λεξιπενία την περιορίζει και τη φαλικιδεύει
Αναφερόμενοι και πάλι στο“1984” τού Orwell, παραθέτουμε ένα συγκλονιστικό-ίσως τραγικό στην υπερβολή ,αλλά και προφητικό και αποκαλυπτικό- απόσπασμα,αντιγράφοντας από σχετική μετάφραση τού Ν.Μπάρτη,Εκδόσεις Κάκτος 1978.
«Στον αυτοματισμό και στην αχρήστευση τής σκέψης βοηθούσε και το γεγονός ότι, υπήρχε πολύ μικρή εκλογή στις λέξεις. Το λεξιλόγιο τής Νέας Ομιλίας, σε σύγκριση με το δικό μας, ήταν πολύ μικρό, και αναζητούσαν διαρκώς καινούργιους τρόπους να το λιγοστέψουν πιο πολύ. Η Νέα Ομιλία διέφερε πραγματικά από όλες τις άλλες γλώσσες σε τούτο: κάθε χρόνο γινόταν πιο φτωχή, αντί να εμπλουτίζεται. Κάθε αφαίρεση που τής έκαναν ήταν κέρδος, γιατί όσο λιγότερη ευχέρεια έχει κανείς να διαλέξει ανάμεσα σε λέξεις, τόσο μικρότερος είναι ο πειρασμός να σκεφθεί. Έλπιζαν να δη¬μιουργήσουν τελικά μια ομιλία που θα έβγαινε από το λαρύγγι χωρίς καμιά συμμετοχή τού εγκεφάλου»
4.-Αν επιβεβαιωθεί η άποψη ,ότι,ο ανθρώπινος λόγος δυνατόν να επιδρά στο DNA , όπως δηλώνουν ρώσοι επιστήμονες,βρισκόμαστε μπροστά σε μια (πρόσθετη και) συγκλονιστική σημασία,που έχει η ανθρώπινη γλώσσα.
- 5. Η Γλώσσα συνδέεταιι ,αποδεικνύει και υποδεικνύει μια πορεία τού ανθρώπου, προς τον διαχωρισμό του, (ασφαλώς όχι εγωιστικό,αλαζονικό και αυτάρεσκο) από τα άλλα έμβια όντα ,ως προς τις ευθύνες του,μια πορεία προς την συνεργασία με τον συνάνθρωπο, μια πορεία προς τον στοχασμό,προς αυξανόμενη συνειδητότητα,προς την «Μεγάλη Ενωση».
6.- Αν είναι ορθή η άποψη(στην οποία προσχωρούμε και που ο υλιστικός δαρβινισμός αποδεικνύεται ανίκανος να πολεμήσει αποτελεσματικώς ) το ότι,η γλώσσα συνιστά έμφυτη και σε κάθε περίπτωση καθαρώς ανθρώπινη ικανότητα ,και καθαρώς ανθρώπινο χαρακτηριστικό, (και δώρο; )για τον άνθρωπο, δικαιούμαστε, να επιμείνουμε στην επισήμανση τής προνομιακής αυτής θέσης τού ανθρώπου στον κύκλο τής ζωής,στο Σύμπαν,να αναζητήσουμε τον λόγο τής προνομιακής αυτής θέσης, την ευθύνη που απορρέει απ΄αυτήν και ενδεχομένως , να υποθέσουμε (αν μη ) και να αποδεχθούμε την ύπαρξη ενός ευφυούς σχεδιασμού, και ενός σκοπού, στην οργάνωση τής ζωής, αναφορικώς με την ανθρώπινη παρουσία,με όλες τις προεκτάσεις που οι σκέψεις αυτές συνεπάγονται.
Ακόμη και εάν δεχθούμε,ότι,στον ευφυή αυτό σχεδιασμό, προβλέπεται η υλοποίησή του μέσω τής φυσικής επιλογής. .
7.- Ενασχολήσεις τέτοιου είδους, οξύνουν τον νου, στοιχείο και εφόδιο απαραίτητο για την πορεία και εξέλιξη τού ανθρώπου .Εχει λ.χ.αποδειχθεί ότι, ο πολύγλωσσος,υπερέχει σε συλλογή πληροφοριών. Ενας « δίγλωσσος» εγκέφαλος,δεν είναι βεβαίως κατανάγκη,ένας εξυπνότερος εγκέφαλος,αλλά αποδεικνύεται πιο ευέλικτος,και πιο δημιουργικός.
Δ.-(Ειδικώς για την Ελληνική Γλώσσα).Για μας τους Ελληνες,η σύνδεσή μας με την Ελληνική Γλώσσα και μέσω αυτής με την Ελληνική σκέψη,συνιστά σπουδαίο συνεκτικό κρίκο,και χωρίς υπερβολή βάση για επιβίωση,ενώ η επισήμανση τής ιδιαιτερότητας της,ασφαλώς τονίζει την αυτοπεποίθησή των Ελλήνων ως ενιαίου Λαού,στοιχείο απαραίτητο στην δύσκολη πορεία του,και επίσης την μεγάλη ευθύνη του, να τιμήσει και να συνεχίσει μια παράδοση. Εδικώτερα σε συνάφεια με την υπεράσπιση μιάς «ελληνικής» θέσεως, ως προς την καταγωγή τής Ελληνικής γλώσσας, ανακύπτει μια υποχρέωση:Τής έμπρακτης ,συνεπούς και συνεχούς προσπάθειας διαφύλαξης τής ελληνικής γλώσσας, που ηχεί ισοδύναμα με τη διαφύλαξη τής ελληνικής ταυτότητας,δηλαδή τής διαφύλαξης τής ελληνικής κληρονομιάς, τού ελληνικού πνεύματος,τού ελληνικού πολιτισμού, (διαφύλαξης) που τολμούμε να προσθέσουμε αφορά ολόκληρη την ανθρωπότητα).
Ε.-1α.-Το Σύμπαν συνιστά μια ολότητα τής οποίας κάθε τμήμα βρίσκεται σε επικοινωνία και σε σχέση αλληλεπίδρασης-επικοινωνίας, με το άλλο,όσο απομεμακρυσμένο και αν είναι αυτό.Η άποψη αυτή,που ήταν άλλοτε (κυρίως)σκέψη των μυστικών,ευρίσκει σήμερα ικανό έρεισμα στη φυσική.
β.- Δεν νοείται λειτουργία τού Σύμπαντος χωρίς την επικοινωνία αυτή. Και η Γλώσσα το ολιγώτερο-συμβολίζει,ευνοεί,και υποδεικνύει μια επικοινωνία. Ο άνθρωπος είναι αναπόσπαστο τμήμα τού Σύμπαντος.Η συμπαντική λειτουργία προυποθέτει (και απαιτεί)και για τον άνθρωπο ,επικοινωνία.Η «σωστή» ύπαρξη και συμπεριφορά τού ανθρώπου, συμβαδίζει με τη δυνατότητα επικοινωνίας του με άλλον άνθρωπο,με άλλη συνείδηση, με το όλο. Ανάμεσα στον Ανθρωπο και το Σύμπαν,υπάρχει μια αμφίδρο μη σχέση.Δεχόμαστε ενέργεια και την ανταποδίδουμε.Την λειτουργία αυτή πρέπει να υπηρετούμε.Να γίνουμε ενέργεια,να επιστρέφουμε ενέργεια –αγάπη.
2.-Ο άνθρωπος λαμβάνει ορθή γνώση τής ύπαρξής του,και τής ορθής λειτουργίας του, και ενεργεί κατά φύση,όταν αισθάνεται ότι, αποτελεί μέρος μιάς αδιάσπαστης ολότητος,και συμπεριφέρεται σύμφωνα με την παραδοχή αυτή,όταν υπηρετεί την ολότητα,όταν επικοινωνεί με τον συνάνθρωπό του. Η ετυμολογία τής ελληνικής λέξεως πρόσωπο αποδεικνύει την αλήθεια αυτή.Αυτή άλλωστε είναι η έννοια τής Αγάπης,(:δηλαδή η έννοια τού Θεού.)Ο απομωνομένος συνειδητά άνθρωπος,είναι έξω από τη φύση και τον προορισμό του.Προδίδει(τουλάχιστον τον εαυτό του).Ο Γιόγκι των Ιμαλαίων, δεν αντιστρατεύεται την άποψη αυτή,αλλά η περίπτωση αυτή,δεν θα αντιμετωπισθεί στο προκείμενο πόνημα.
3.α-Ο πόθος τού ανθρώπινου νού, τής ανθρώπινης συνείδησης,να έρθει σε επαφή,με άλλη νοημοσύνη,με άλλη συνείδηση,είναι διαρκής,γιατί βρίσκεται μέσα στη φύση τού ανθρώπου, τοποθετείται μέσα στην προσπάθειά του αναζήτησης τής έννοιας τής ολότητας,τής ενότητας,τής καταπολέμησης μιάς μοναξιάς,στην προσπάθεια να δικαιολογήσει και δικαιώσει την ύπαρξή του.
. β.Ο πόθος αυτός( ίσως πρέπει να ) υπερβαίνει τα όρια τού πλανήτη μας. Από επιστήμονες τής λογικής,όπως ο Hans Freudental,προτάθηκε ολόκληρη γλώσσα, για διαστρική επικοινωνία,η «lincos»(:Language for interstellar Communications).Η σκέψη είναι να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα με περιορισμένο αρχικώς λεξιλόγιο,απαραίτητο για απλές μαθηματικές σχέσεις,με την προοπτική να εξελιχθεί,σε κυρίαρχο μέσο ομιλίας .
3. Επικοινωνία σημαίνει,ενεργητική,δυναμική στάση,σημαίνει παροχές στον συνάνθρωπο, σε όλα τα επίπεδα. φυσικό, συναισθηματικό,νοητικό.Χωρίς αυτό το περιεχόμενο, δεν νοείται.
(Περισσότερα στο Παράρτημα” Communication: What Is the Relationship between Language and Culture?)
Αγία Τριάδα/Βόλος………………έως 28-11-2017
Γ.Α.ΚΟΥΚΟΥΒΙΝΟΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Human Speech Dramatically Alters DN
In recent years, Russian scientists have embarked on truly groundbreaking DNA research that will change the world and your health forever. In an astonishing experiment, these scientists proved that the human body's DNA can easily be reprogrammed by human speech. That's right: words alone can alter the expression of your DNA.
In this remarkable experiment, words and phrases were spoken and modulated on specific frequencies—and the reprogramming effect on DNA was literally shocking. It was as though these scientists had simply "cut and pasted" the desired programming onto a human DNA molecule, and in so doing they successfully repaired damaged DNA or reprogrammed the human genome altogether.
In many ways, the Russian scientists owe their discovery to the earlier, pioneering work of Dr. Bruce H. Lipton, a world-renowned leader in cellular biology and quantum physics research, and bestselling author of The Biology of Belief.
In his cutting-edge work, Lipton proved that you can "rewrite" the way your genes express themselves. In so doing, you can cause cancer cells (or any abnormal or mutated cells) to act like normal human cells.
Proof: In one of Dr. Lipton's most important experiments, he proved that when he took a "sick" cancer cell from a "sick" body, and transferred it to a healthy environment, the cell recovered quickly and behaved normally. And in ongoing epigenetic trials, half the patients are in complete remission from cancer!
More Proof: The findings of Russian scientists are "already being applied in some European academic hospitals with great success on various skin cancers. The cancer is cured without any remaining scars." They have also been able to influence cellular metabolism and even remedy genetic defects.
This is truly the most promising research conducted in the last century. If you can actually program your DNA to create a healthy body in as little as 2 minutes, you can accomplish virtually any health goal. What's even more unbelievable is that doing so is far easier than you would imagine.
This research proves beyond any doubt that your genetic destiny and health outcomes are not fixed or pre-determined. Your family's genes don't have to sentence you to a lifetime of sickness and disease. There are simple ways to switch "off" your faulty inherited genes and switch "on" the genetic activity leading to a healthy, vibrant life.
The secret is contained in the most revolutionary and important new field of science: epigenetics.
What is Epigenetics?
In your body, you have "epigenes" that attach to your cells. These epigenes have control over and above the genes (or DNA) inside your cells. In other words, your genes are the "hardware" and your epigenes are the "software" that tell them what to do.
Epigenetics: The Science of the Future
The prefix "epi" means above—as in "above the genes."
Epigenetic scientists are now documenting how anyone can use epigenetics to "rewrite" the way their genes express themselves—and this in turn leads to spontaneous remission from diseases such as cancer, heart disease, and diabetes.
By harnessing the power of epigenetics, you can...
Create a conscious channel of communication with your DNA through spoken words, phrases and frequencies
Escape from being a "victim" of inheriting or developing abnormal genes—instead you can change those genes to eradicate disease and pass on normal genes to the next generation
Deactivate Your "Bad" Genes And Take Control of Your Health
Your DNA contains your genetic code. It has always been considered the "blueprint" of your life—something over which you thought you had no control whatsoever. Your genes are like a set of cards dealt to you in a card game. things, your genes can...
But now, epigenetics offers a life-changing opportunity for you to have better genes than the ones you were born with.
How Epigenetics Re-Programs Your DNA in Just 2 Minutes
A recent study from the Institute of HeartMath has entirely overturned the expired notion that DNA is permanently fixed and unchangeable. In the study, human DNA was placed in a sealed test tube. Test subjects who were trained to generate focused feelings were able to intentionally cause a change in the shape of the DNA.
Μετάφραση από το διαδίκτυο
Η ανθρώπινη ομιλία αλλάζει δραματικά το DN
Τα τελευταία χρόνια, οι Ρώσοι επιστήμονες έχουν ξεκινήσει μια πραγματικά πρωτοποριακή έρευνα DNA που θα αλλάξει τον κόσμο και την υγεία σας για πάντα. Σε ένα εκπληκτικό πείραμα, αυτοί οι επιστήμονες απέδειξαν ότι το DNA του ανθρώπινου σώματος μπορεί εύκολα να επαναπρογραμματιστεί από την ανθρώπινη ομιλία. Αυτό είναι σωστό: μόνο οι λέξεις μπορούν να αλλάξουν την έκφραση του DNA σας.
Σε αυτό το αξιοσημείωτο πείραμα, λέξεις και φράσεις μιλήθηκαν και διαμορφώθηκαν σε συγκεκριμένες συχνότητες - και το επαναπρογραμματιστικό αποτέλεσμα στο DNA ήταν κυριολεκτικά συγκλονιστικό. Οι επιστήμονες απλά είχαν "κόψει και επικολληθεί" τον επιθυμητό προγραμματισμό πάνω σε ένα ανθρώπινο μόριο ϋΝΑ και με αυτό τον τρόπο αποκατέστησαν με επιτυχία το κατεστραμμένο DNA ή επαναπρογραμματισμό του ανθρώπινου γονιδιώματος εντελώς.
Με πολλούς τρόπους, οι Ρώσοι επιστήμονες οφείλουν την ανακάλυψή τους στο παλαιότερο, πρωτοποριακό έργο του Δρ Bruce H. Lipton, ενός παγκοσμίου φήμης ηγέτη στην κυτταρική βιολογία και την κβαντική φυσική έρευνα, και του bestselling συγγραφέα της The Biology of Belief.
Στο τελευταίο έργο του, η Lipton απέδειξε ότι μπορείτε να "ξαναγράψετε" τον τρόπο με τον οποίο εκφράζονται τα γονίδιά σας. Με τον τρόπο αυτό, μπορείτε να προκαλέσετε καρκινικά κύτταρα (ή τυχόν μη φυσιολογικά ή μεταλλαγμένα κύτταρα) να δρουν όπως τα φυσιολογικά ανθρώπινα κύτταρα.
Απόδειξη: Σε ένα από τα σημαντικότερα πειράματα του Δρ. Lipton, απέδειξε ότι όταν πήρε ένα «άρρωστο» καρκινικό κύτταρο από ένα «άρρωστο» σώμα και τον μεταβίβασε σε ένα υγιές περιβάλλον, το κύτταρο ανέκτησε γρήγορα και συμπεριφέρθηκε κανονικά. Και στις συνεχιζόμενες επιγενετικές δοκιμές, οι μισοί ασθενείς βρίσκονται σε πλήρη ύφεση από τον καρκίνο!
Περισσότερα αποδείξεις: Τα ευρήματα των Ρώσων επιστημόνων «εφαρμόζονται ήδη σε ορισμένα ευρωπαϊκά ακαδημαϊκά νοσοκομεία με μεγάλη επιτυχία σε διάφορους καρκίνους του δέρματος. Ο καρκίνος θεραπεύεται χωρίς οποιεσδήποτε υπόλοιπες ουλές». Μπορούν επίσης να επηρεάσουν τον κυτταρικό μεταβολισμό και ακόμη και να θεραπεύσουν τα γενετικά ελαττώματα.
Αυτή είναι πραγματικά η πιο ελπιδοφόρα έρευνα που διεξήχθη τον περασμένο αιώνα. Αν μπορείτε πραγματικά να προγραμματίσετε το DNA σας για να δημιουργήσετε ένα υγιές σώμα σε μόλις 2 λεπτά, μπορείτε να πετύχετε σχεδόν οποιοδήποτε στόχο υγείας. Αυτό που είναι ακόμα πιο απίστευτο είναι ότι αυτό είναι πολύ πιο εύκολο από ό, τι θα φανταστείτε.
Η έρευνα αυτή αποδεικνύει πέρα από κάθε αμφιβολία ότι το γενετικό σας προορισμό και τα αποτελέσματα της υγείας σας δεν είναι σταθερά ή προκαθορισμένα. Τα γονίδια της οικογένειάς σας δεν πρέπει να σας καταδικάσουν σε μια ζωή ασθένειας και ασθένειας. Υπάρχουν απλοί τρόποι για να απενεργοποιήσετε τα ελαττωματικά κληρονομικά γονίδια και να μεταβείτε στη γενετική δραστηριότητα που οδηγεί σε μια υγιή, ζωντανή ζωή.
Το μυστικό περιέχεται στο πιο επαναστατικό και σημαντικό νέο πεδίο της επιστήμης: επιγενετική.
Τι είναι η επιγενετική;
Στο σώμα σας, έχετε "epigenes" που προσκολλώνται στα κύτταρά σας. Αυτά τα επιγενή έχουν έλεγχο πάνω και πάνω από τα γονίδια (ή το DNA) μέσα στα κύτταρα σας. Με άλλα λόγια, τα γονίδιά σας είναι το "υλικό" και τα επιγενή σας είναι το "λογισμικό" που τους λέει τι πρέπει να κάνουν.
Επιγενετική: Η επιστήμη του μέλλοντος
Το πρόθεμα "epi" σημαίνει παραπάνω-όπως στο "πάνω από τα γονίδια".
Οι επιγενετικοί επιστήμονες τεκμηριώνουν τώρα πώς μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει επιγενετικά για να «ξαναγράψει» τον τρόπο με τον οποίο τα γονίδιά τους εκφράζονται - και αυτό με τη σειρά του οδηγεί σε αυθόρμητη ύφεση από ασθένειες όπως ο καρκίνος, οι καρδιακές παθήσεις και ο διαβήτης.
Χρησιμοποιώντας την δύναμη της επιγενετικής, μπορείτε ...
Δημιουργήστε ένα συνειδητό κανάλι επικοινωνίας με το DNA σας μέσω προφορικών λέξεων, φράσεων και συχνοτήτων
Αποδράστε από το να είστε θύμα κληρονομίας ή ανάπτυξης μη φυσιολογικών γονιδίων - αντ 'αυτού μπορείτε να αλλάξετε αυτά τα γονίδια για να εξαλείψετε την ασθένεια και να περάσετε τα φυσιολογικά γονίδια στην επόμενη γενιά
Απενεργοποιήστε τα "κακά" γονίδια σας και αναλάβετε τον έλεγχο της υγείας σας
Το DNA σας περιέχει τον γενετικό σας κώδικα. Έχει πάντα θεωρηθεί το "σχέδιο" της ζωής σας - κάτι πάνω στο οποίο νομίζατε ότι δεν έχετε καθόλου έλεγχο. Τα γονίδιά σας είναι σαν ένα σύνολο καρτών που σας μοιράζονται σε ένα παιχνίδι καρτών. τα πράγματα, τα γονίδιά σας μπορούν ...
Αλλά τώρα, η επιγενετική προσφέρει μια ευκαιρία που αλλάζει τη ζωή για να έχετε καλύτερα γονίδια από αυτά με τα οποία γεννήσατε.
Πώς η επιγενετική αναδημιουργεί το DNA σας σε μόλις 2 λεπτά
Μια πρόσφατη μελέτη από το Ινστιτούτο HeartMath ανέτρεψε εντελώς την εξερχόμενη αντίληψη ότι το DNA είναι μόνιμα σταθερό και αμετάβλητο. Στη μελέτη, το ανθρώπινο ϋΝΑ τοποθετήθηκε σε σφραγισμένο δοκιμαστικό σωλήνα. Τα πειραματόζωα που εκπαιδεύτηκαν για να δημιουργήσουν εστιασμένα συναισθήματα ήταν σε θέση να προκαλέσουν σκόπιμα μια αλλαγή στο σχήμα του DNA.
---------------------------------------------------------------
-The biggest vocabulary?
There's no meaningful way to show that "English has the most words of any language"
Johnson
Jun 23rd 2010
by R.L.G. | NEW YORK
STEPHEN FRY, whom I always enjoy, makes a claim
[English] certainly has the largest vocabulary ... by a long, long, long long, way. Rather as China is to the rest of the world in population, English is in the population of its words.
There's a longish answer. For the summary version, skip to the end. For the really short version, though, the answer is "Sorry, Mr Fry." English is certainly rich in vocabulary, but this claim is nearly always made by enthusiastic lovers of English who don't really know how the many varieties of language beyond English work. It's not that another language has more words. The comparison simply can't be made in any agreed apples-to-apples way.
The simplest problem is inflection. Do we count "run", "runs" and "ran" as separate?
The next problem is multiple meanings. "Run" the verb and "run" the noun: one or two? What about "run" as in the long run of a play on Broadway? Different enough from a jog around the park for its own entry? Different enough from a run in cricket?
Do we count compounds? Is "home run" one word or two? Are the names of new chemical compounds, which could virtually infinite, words? What role does mere orthographic convention play? Is "home run" two words, but "homerun" (as it's often written) one? What sense does that make?
These may seem to be quibbles, but discussing other languages, they become fundamental. Some languages inflect much more than English. The Spanish verb has dozens of forms—estoy, estás, está, "I am," "you are," "he is" and so on. Some languages inflect much less. (Chinese is famously ending-free). So whether we count inflected forms will have a huge influence on final counts.
Moreover, many languages habitually build long words from short ones. German is obvious; it is a trifle to coin a new compound word for a new situation, as mentioned here. Are compounds new words? Is the German Unabhängigkeitserklärung, "declaration of independence", one word? It's certainly written that way in German. Given the possibilities for compounds, German would quickly outstrip English, with new legitimate German "words", which Germans would accept without blinking, coined every day. Just one quick glance at the Frankfurter Allgemeine Zeitung's home-page finds Abschiedsvorstellung ("leave-taking performance", about South Africa putting on a display for the departing French in the World Cup), Weltmarktführer ("world market leader"), Stromtarifrechner("electricity bill calculator") and so on. There's no reason to say "it's incredible how the Germans have a word for 'leave-taking performance'," because to create such words ad hoc is banal in German. This is even truer for Turkish, mentioned in that posting above. It not only crams words together but does so in ways that make whole, meaningful sentences. "Were you one of those people whom we could not make into a Czechoslovak?" translates as one word in Turkish. We write it without spaces, pronounce it in one breath in speaking, it can't be interrupted with digressions, and so forth.
So Turkish and German and a host of others like them have "more words" than English. And no fair disallowing Turkish and German's flexible word-coinage. If we do that, we have to throw out English compounds, too; no "shoelace", "windowsill", "phrasebook", "boatswain" and so on. We'd also have to throw out foreign-derived compounds like "television" and "geography". A mess.
What about a claim like "English has more basic words" or "word roots" or some such? Now we're in the territory of what linguists call "morphemes", usable roots or pieces of words. But in the domain of morphemes we also have to include "un-" as a morpheme, and "methyl-" and many other things that traditionalists wouldn't include under "words", and it's not at all clear English has the largest number of them either. Meanwhile, this disadvantages the Semitic languages like Arabic and Hebrew. They use a smallish number of three-letter roots to coin huge numbers of words. ktb has the basic "to write", but it generates at least 30 words (many of them, like verbs, inflecting into many more forms still). These take up two full pages in my dictionary, from katib, "writer", to istiktab, "dictation". So counting only "roots" or "basic words" gets us nowhere either, since counting ktb just once would be senseless.
What if we just asked "which language has the biggest dictionary?" Again, that will differ for many reasons unrelated to lexical richness. Which country has the best-developed dictionary industry? The best archives? Do you count obsolete words? Dialectal ones? How many scientific words are included? Going back to our foreign languages, Germans don't put Stromtarifrechner in the dictionary because its meaning is easily pieced together from its parts, and including every plausible compound would make the dictionary the size of the Encyclopedia Galactica. (I could coin a new word right now: Wortschatzprahlerei, "vocabulary boasting", to describe what Mr Fry was up to.) Spanish dictionaries won't have separate entries for "estoy" and "estás". Chinese people don't even deal primarily with our concept of "word"—their basic unit is the single one-syllable character, even though these are quite often combined into words. Zhongguo (中国) is "China". You can't just go looking for "Zhongguo" in the dictionary, though. You look up zhong (中, middle), and the entry will tell you what 中 combines with to get different meanings. Part of Chinese education is learning what characters mean when used together. They are printed with no spaces. Does that mean Zhongguo isn't a word?
We could go on in this vein for quite a while, but that will do for now. If I had to give a short answer to the question "does English have the biggest vocabulary?," I'd say "Who cares?" English is a rich and beautiful language, not least because England has been conquered by Vikings and Normans, and has happily been open to foreign influence through its history. We know more of its wonderful rare words because English has been written for over a thousand years, and its many dialects are well described. That's good enough for me. We shouldn't need it to have the biggest vocabulary—which can't be defined in any sensible way—to enjoy it.
-----------------------------------------------------------------------=====================================
Η Μαρία Κακριδή-Φερράρι λέκτορας Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, λέγει:-
«Αξιολογούνται άραγε οι γλώσσες; Υπάρχουν δηλαδή γλώσσες επαρκείς και ανεπαρκείς, πολιτισμένες και πρωτόγονες, γλώσσες πλούσιες και φτωχές, ανώτερες και κατώτερες που θα αντιστοιχούσαν κατά συνέπεια σε ανώτερες και κατώτερες φυλές; Υπάρχουν ασφαλή επιστημονικά κριτήρια για τέτοιου είδους κατατάξεις; Για τους Έλληνες ομιλητές φαίνεται ότι τα ερωτήματα αυτά είναι λυμένα, και μάλιστα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για την ελληνική γλώσσα. Θεωρούμε τη γλώσσα μας από τις πλουσιότερες του κόσμου και, μολονότι η διάκριση αυτή αφορά την αρχαία ελληνική, αγκαλιάζει οπωσδήποτε και τη νέα, τουλάχιστον όποτε υπάρξει αμφισβήτηση του κύρους της από τους ξένους.
Η γλωσσολογία, ωστόσο, έχει διαφορετική γνώμη ως προς το γενικότερο ζήτημα της αξιολογικής κατάταξης των γλωσσών. Κάθε γλώσσα, ως σύστημα επικοινωνίας των χρηστών της, θεωρείται απολύτως αυτάρκης για την κοινωνία που τη μιλά. Όσα στοιχεία (ήχους, λέξεις, δομές) χρειάζονται π.χ. οι αυτόχθονες της Αυστραλίας που μιλούν την άγνωστη σ' εμάς γλώσσα Ίλγκαρ για να εκφράσουν τις έννοιες που τους ενδιαφέρουν και τις σχέσεις μεταξύ των εννοιών, τόσα και έχουν επιλέξει για τη γλώσσα τους. Το ίδιο και οι Άγγλοι, οι Κινέζοι, οι Έλληνες κ.ο.κ. Δεδομένου λοιπόν ότι κάθε γλώσσα καλύπτει επαρκώς τις ανάγκες της κοινότητας που τη χρησιμοποιεί, όλες οι γλώσσες θεωρούνται καταστατικά ισότιμες. Η γλωσσολογία δεν δέχεται ότι υπάρχουν φυσικές γλώσσες «ανεπαρκείς», «πρωτόγονες» ή «κατώτερες», και τέτοιου είδους χαρακτηρισμούς τούς ανάγει σε εξωγλωσσικούς ιδεολογικούς μύθους.
Η επάρκεια κάθε γλώσσας ως προς τις ανάγκες της κοινωνίας που τη χρησιμοποιεί, όποια και αν είναι η εξέλιξη που θα ακολουθήσει στην ιστορική της πορεία, αναπτυξιακή ή συρρικνωτική, βασίζεται σε μια πολύ βαθύτερη διάσταση, η οποία έχει σχέση με την ίδια τη φύση των γλωσσών. Καθεμία από τις γλώσσες που ξέρουμε και έχουμε μελετήσει, όσο «απολίτιστη» και αν μας φαίνεται η κοινωνία που τη μιλά, έχει αποδειχθεί ότι ως κώδικας επικοινωνίας είναι το ίδιο πολύπλοκος και το ίδιο εξελιγμένος με τον κώδικα κάθε μεγάλης δυτικής ή άλλης χώρας που έχουμε συνήθως ως πρότυπο. Κάθε δήθεν «πρωτόγονη» γλώσσα που μας είναι γνωστή παρουσιάζει, χωρίς εξαίρεση, όλες τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν τις γλώσσες από τα πολύ ατελέστερα συστήματα επικοινωνίας των ζώων ή τους τεχνητούς κώδικες (π.χ. των σημάτων της τροχαίας κ.ά.). Τα σημαντικότερα από αυτά είναι: πρώτον, ότι κάθε ανθρώπινη γλώσσα βασίζεται στον συνδυασμό μονάδων χωρίς νόημα (των ήχων), έτσι ώστε να δημιουργούνται μονάδες με νόημα (οι λέξεις) και να εκφράζεται με απόλυτη οικονομία ολόκληρη η ανθρώπινη εμπειρία. Και δεύτερον, ότι κάθε γλώσσα οργανώνεται περαιτέρω θέτοντας κανόνες και νόμους στο φωνολογικό της σύστημα, τον σχηματισμό των λέξεών της, τη σύνταξή της. Και κάθε δήθεν «πρωτόγονη» γλώσσα έχει τέτοιους κανόνες, το ίδιο αυστηρούς με τις λεγόμενες «πολιτισμένες» γλώσσες. Αν κανείς τούς παραβεί, δεν θα μπορέσει να συνεννοηθεί με αυτούς που τη μιλούν, με τον ίδιο τρόπο που, αν παραβεί κανείς τους κανόνες της γαλλικής, δεν θα μπορέσει να συνεννοηθεί σωστά με τους γαλλόφωνους. Άρα είναι το ίδιο γλώσσα με τις γλώσσες-πρότυπα που ξέρουμε και εκτιμούμε, όχι λιγότερο.
Η περιοχή όπου εντοπίζονται διαφορές και ξεγελούν την κρίση μας είναι το λεξιλόγιο. Πράγματι, οι γλώσσες παρουσιάζουν διαφορές ως προς το λεξιλόγιό τους, ανάλογα με τους τομείς του φυσικού περιβάλλοντος που έχουν σημασία για την κοινωνία τους ή με τις δραστηριότητες που έχουν αναπτύξει. Π.χ. λέγεται ότι οι Εσκιμώοι έχουν πλουσιότατο λεξιλόγιο για την ποιότητα και τις μορφές του χιονιού, ενώ οι Άραβες για τις καμήλες και την έρημο, αλλά και τα μαθηματικά. Οι Ιταλοί ανέπτυξαν ορολογία για τη μουσική αλλά και για τα διάφορα είδη ζυμαρικών. Οι Γάλλοι για τη μόδα, την κουζίνα και τη διπλωματία. Στους αρχαίους Έλληνες οφείλουμε πολλούς όρους της φιλοσοφίας, στους Ρωμαίους το νομικό λεξιλόγιο κ.ο.κ.
Οι τομείς τους οποίους έχει αναπτύξει μια κοινωνία και συνεπώς το λεξιλόγιο της γλώσσας που τους εκφράζει αντικατοπτρίζουν στα μάτια μας τον πολιτισμό της. Ωστόσο, η ίδια γλώσσα σε άλλες περιστάσεις θα μπορούσε να εκφράσει οποιονδήποτε άλλον πολιτισμό. Θα προσάρμοζε κατάλληλα τα συγκεκριμένα στοιχεία της και κυρίως το λεξιλόγιό της (δηλαδή το γλωσσικό επίπεδο με τη μεγαλύτερη ρευστότητα), αλλά δεν θα χρειαζόταν να μεταβάλει καμία από τις συστατικές κατηγορίες ή τις ιδιότητες που χαρακτηρίζουν από κοινού όλες τις ανθρώπινες γλώσσες που ξέρουμε. Αν π.χ. μια κοινότητα του Αμαζονίου αποφάσιζε ότι της είναι χρήσιμο να αναπτύξει τη νομική επιστήμη, θα χρειαζόταν να προσαρμόσει το λεξιλόγιό της στις νέες απαιτήσεις, το αντίστοιχο όμως θα συνέβαινε αν ελληνόφωνες κοινότητες πήγαιναν να ζήσουν στη ζούγκλα του Αμαζονίου.
Οποιαδήποτε γλώσσα χρειαστεί να εξυπηρετήσει τις εκφραστικές ανάγκες μιας κοινωνίας που αναπτύσσεται και σε άλλους τομείς έχει τη δυνατότητα εγγενώς, από τη φύση της, ως επικοινωνιακό σύστημα, να το κάνει. Θα δημιουργήσει καινούριες λέξεις ή καινούριες σημασίες, χρησιμοποιώντας πάντα βέβαια το φωνολογικό, μορφολογικό και συντακτικό της σύστημα και τους κανόνες που τα διέπουν. Είναι λάθος να πιστεύεται ότι οι διαφορές των γλωσσών στους συγκεκριμένους τομείς που τις συγκροτούν σημαίνουν και διαφορές στη δυνατότητα ή την ικανότητα να εκφράζουν τα οποιαδήποτε νοήματα και τις σχέσεις μεταξύ τους.
Δεδομένου λοιπόν ότι όλες οι γλώσσες του κόσμου, χωρίς εξαίρεση, εμφανίζουν τις ίδιες κατηγορίες στοιχείων και ιδιοτήτων και λειτουργούν με τις ίδιες διαδικασίες, η όποια έλλειψη ισορροπίας τις διακρίνει στο μυαλό των ανθρώπων μπορεί να εξηγηθεί μόνο σε σχέση με το κύρος του πολιτισμού που εκφράζει η καθεμία. Οι πολιτισμοί όμως είναι και αυτοί αποτέλεσμα ιστορικών και κοινωνικοοικονομικών συγκυριών και δεν μπορούν να αξιολογούνται έξω από την κοινωνία και τις συνθήκες που τους γέννησαν. Και οπωσδήποτε δεν νοείται να αξιολογούνται ως δημιούργημα «ανώτερων» φυλών. Όπως δεν υπάρχουν «ανώτερες» φυλές αλλά μόνο φυλές διαφορετικές μεταξύ τους, έτσι δεν υπάρχουν και «ανώτερες» γλώσσες ως έκφραση «ανώτερων» πολιτισμών. Υπάρχουν μόνο γλώσσες που διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τα επιμέρους στοιχεία τους, όχι όμως ως προς τα γενικά χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες που συνιστούν το φαινόμενο γλώσσα. Αν οι γλώσσες ενσωματώνουν την ιστορία και τον πολιτισμό της κοινότητας που τις χρησιμοποιεί, το κάνουν όλες με τα ίδια γλωσσικά μέσα. Οποιαδήποτε άλλη ερμηνεία ή αξιολογική ιεράρχηση βασίζεται σε εξωγλωσσικές συμβολικές επενδύσεις, που ανάγονται εντέλει στον χώρο του ρατσισμού, των αντιεπιστημονικών και αυθαίρετων διακρίσεων δηλαδή, αναπαράγοντας τις μεθόδους του και στο πεδίο της γλώσσας. Από αυτήν την άποψη είναι και εδώ επικίνδυνες.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ο Χριστόφορος Χαραλαμπάκης
Καθηγητής της Γλωσσολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών,λέγει:
Συχνά διατυπώνεται η άποψη ότι «η Ελληνική είναι η αρχαιότερη και πλουσιότερη γλώσσα του κόσμου», με αποτέλεσμα να ενισχύεται σε κύκλους αδαών ο γλωσσικός σοβινισμός, ο ελληνοκεντρισμός και η χιμαιρική «επανελλήνισις της οικουμένης». Η ελληνική είναι πράγματι η αρχαιότερη γλώσσα της Ευρώπης, υπήρξαν όμως άλλες γλώσσες στον κόσμο που μιλήθηκαν και γράφτηκαν πολλούς αιώνες πριν, όπως η Σουμεριακή στη νότια Μεσοποταμία, η οποία ανάγεται στο 3.100 π.Χ. Η Ελληνική έχει προφορική παράδοση 4.000 χρόνων και γραπτή 3.500 χρόνων (και όχι 2.500 χρόνων, όπως επαναλαμβάνουν ορισμένοι επώνυμοι λογοτέχνες και πολιτικοί), γεγονός το οποίο αποτυπώνεται στο πλούσιο διαχρονικό λεξιλόγιό της. Στο περίφημο Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας των Liddell – Scott – Jones καταγράφονται 120.000 λέξεις. Μερικοί πιστεύουν ότι η αρχαία ελληνική διαθέτει 70 εκατομμύρια λέξεις, επειδή ο αριθμός αυτός αναφέρεται στον ηλεκτρονικό Θησαυρό της Ελληνικής Γλώσσας που συγκροτήθηκε στο Πανεπιστήμιο Irvine (Καλιφόρνια) με δωρεά της καθηγήτριας M. McDonald. Στην ουσία δεν πρόκειται για λήμματα, αλλά για «τρέχουσες λέξεις», δηλ. για τύπους λέξεων όπως εμφανίζονται σε 2.900 συγγραφείς σε συνεχή αρίθμηση. Στο Ελληνο-ισπανικό Λεξικό του καθηγητή Fr. Adrados ο αριθμός των αρχαίων λέξεων προβλέπεται να ανέλθει στις 325.000. Στο Μέγα Λεξικόν όλης της ελληνικής γλώσσης του Δ. Δημητράκου υπάρχουν γύρω στα 200.000 λήμματα. Η νέα ελληνική με τις διαλέκτους και τα ιδιώματά της διαθέτει σήμερα περισσότερες από μισό εκατομμύριο λέξεις, όσες περίπου και η Αγγλική, παγκόσμια γλώσσα με τεράστιο κύρος. Στον αριθμό αυτό συμπεριλαμβάνονται οι επιστημονικοί όροι που βρίσκονται σε μεγάλη διάδοση.
Η έκρηξη του νεοελληνικού λεξιλογίου συνδέεται με την εκπληκτική πρόοδο των επιστημών και των ευρύτερων κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών και πολιτιστικών εξελίξεων και ανακατατάξεων. Παρά τις περιορισμένης εμβέλειας κινδυνολογικές τάσεις, γλώσσα μας δεν υπήρξε ποτέ τόσο πλούσια και εκφραστική όσο είναι σήμερα. Αν κάποιοι έχουν περιορισμένο λεξιλόγιο δεν φταίει η γλώσσα γι’ αυτό. Το βέβαιο είναι ότι δεν γνωρίζει κανείς μητρικός ομιλητής τη γλώσσα του. Αν λάβει κανείς υπόψη του ότι τα περισσότερα νεοελληνικά λεξικά δεν περιέχουν πάνω από 50.000 λέξεις, από τις οποίες πολύ λίγοι γνωρίζουν τις μισές απ’ αυτές, τότε συνειδητοποιεί ότι έχουμε όλοι «λεξιπενία» και όχι μόνο οι νέοι, όπως θέλει το ευρύτατα διαδεδομένο αυτό κοινωνικό στερεότυπο. Ακόμα και αν ένα νεοελληνικό λεξικό συμπεριλάβει στο λημματολόγιο του τον εντυπωσιακά μεγάλο αριθμό των 100.000 λέξεων, δεν δίνει παρά μια αμυδρή εικόνα του πραγματικού λεξιλογίου, αφού επιλέγεται σε αρκετές περιπτώσεις με αυθαίρετα κριτήρια μια από τις πέντε λέξεις, χωρίς να παρουσιάζεται αναλυτικά η πολυσημία.
Τελικά, το ερώτημα «πόσες λέξεις διαθέτει μια γλώσσα» δεν είναι εύκολο να απαντηθεί, αφού μπορεί να σχηματιστεί ασύλληπτος για τον ανθρώπινο νου αριθμός λέξεων. Υπάρχουν χιλιάδες νεολογισμοί που δεν επικρατούν και επομένως δεν βρίσκουν θέση στα λεξικά. Δεν πρόκειται μόνο για ποιητικούς νεολογισμούς (βλ. το ηλιοπότης στον Ελύτη και τις ακατανόητες λέξεις δελεάνα και τίντελο στον ίδιο ποιητή) αλλά και για ad hoc σχηματισμούς της καθημερινής ζωής που περιέρχονται γρήγορα σε αχρηστία (καλομοιρικός, τζεκολογία).
Συμπερασματικά θα έλεγα ότι κάθε πολίτης πρέπει να συνειδητοποιήσει πόσο λίγο γνωρίζει τη γλώσσα του και να καταβάλει προσπάθεια σταδιακού εμπλουτισμού και ανανέωσης του λεξιλογίου του, αφού ο λεξιλογικός θησαυρός που κατέχει αντανακλά την παιδεία και την ποιότητα της κριτικής του σκέψης, που αποτελεί και το μέγα ζητούμενο της εκπαίδευσης στο σύγχρονο ταχέως εξελισσόμενο και αντιφατικό κόσμο που ζούμε.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
Notre jugement moral varie quand nous changeons de langue
LE MONDE | 21.09.2016 à 14h40 |
Par Catherine Frammery ("Le Temps")
: http://s2.lemde.fr/image/2016/09/21/534x0/5001334_6_1f32_nous-ne-faisons-pas-les-memes-choix-moraux_07e4ea6d953c0802e87195d929f16e66.jpg
Nous ne faisons pas les mêmes choix moraux suivant qu’ils sont formulés dans notre langue maternelle ou dans une langue apprise.Vous aussi vous avez l’impression d’être une personne un peu différente lorsque vous vous exprimez dans une autre langue que votre langue maternelle ? Dans sa dernière édition, le Scientific American, mensuel de vulgarisation scientifique américain, rend compte d’expériences dont il ressort que notre sens de la morale, qui fait une grande part de notre identité profonde, est altéré lorsqu’il faut faire des choix dans une langue étrangère.La première expérience date de 2014 et elle proposait à des volontaires une nouvelle version du « dilemme du tramway » (dont l’expérience originale remonte à 1967) : actionnerez-vous l’aiguillage qui tuera une personne pour en sauver cinq ? Peut-on provoquer un décès pour en éviter d’autres ? C’est ce que choisissent la plupart des participants. Les interprétations et les critiques de cette expérience sont innombrables, mais tout se complique quand on précise que la personne à sacrifier pour stopper le tramway fou doit être poussée du haut d’un pont et lorsqu’on pose la question dans une langue qui a été apprise. Alors que 20 % des volontaires reconnaissent qu’ils pourraient le faire quand le choix cornélien est proposé dans leur langue maternelle, la proportion passe à 50 % quand il est soumis dans une langue d’apprentissage.
Avec un dispositif très différent, une autre expérience a montré que des récits que beaucoup trouvent moralement répréhensibles (inceste consenti entre frère et sœur, un chien mangé par son propriétaire après que l’animal est passé sous une voiture…) sont jugés beaucoup moins choquants lorsque les descriptions sont faites dans une langue étrangère.Plusieurs explications coexistent, explique le Scientific American. Selon la première, nous ferions des choix plus simples et plus expéditifs dans une langue étrangère, car le choix est plus compliqué pour notre cerveau, moins préparé à un effort difficile. Les expériences montrant qu’on commet moins d’erreurs d’inattention dans un problème de maths quand il est écrit dans des caractères plus compliqués, qui demandent plus de concentration, iraient dans le même sens.
La langue intime, plus « morale »
L’autre explication est que notre langue maternelle fait davantage appel à nos émotions et à notre intimité qu’une langue apprise dans un contexte scolaire et académique. On sait par exemple que les bilingues se rappellent mieux un événement lorsqu’il est évoqué dans la langue dans laquelle il s’est produit. Une expérience fondée sur la conductivité électrique de la peau, qui augmente avec l’adrénaline, a aussi été menée sur des personnes qui ont grandi en parlant turc et appris l’anglais plus tard. Celles-ci ont été soumises aux mêmes mots et phrases, soit neutres (« table »), soit avec une dimension affective et morale (des réprimandes comme « Shame on you » – « Honte à toi » –, des mots tabous comme des jurons), prononcés en anglais et en turc. Il en ressort que leurs émotions étaient bien plus intenses lorsque les mots étaient prononcés en turc, comme si la langue maternelle conservait des traces, des souvenirs de transgression et de punition, influençant donc notre jugement moral dans notre langue maternelle.
Dans la dernière expérience évoquée par le Scientific American, les participants ont reçu des scénarios moraux complexes, des bonnes intentions aboutissant à des conséquences négatives (un sans-abri qui reçoit un manteau neuf et qui se fait battre ensuite parce qu’on pense qu’il l’a volé) ou des conséquences positives partant de mauvaises intentions (une adoption réussie par un couple qui cherchait des subventions). Il en ressort que le jugement moral prend moins d’importance que le résultat final lorsque le scénario est présenté dans une langue apprise. Le résultat compte plus que l’intention, en langue étrangère.
Quel est mon vrai moi moral, se demande donc le Scientific American ? Est-ce le reflet de mes souvenirs, de mes émotions et mes interactions qui m’ont enseigné ce qu’était le « bien » ? Ou est-ce le raisonnement que je suis capable de tenir quand je me détache justement de mes contraintes inconscientes ?
http://www.lemonde.fr/sciences/article/2016/09/21/notre-jugement-moral-varie-quand-nous-changeons-de-langue_5001335_1650684.html#yLglcpgRLt3LJOf2.99\
------------------------------------------------------------------------------------------------------
1. Le langage humain et le langage animal
Don son livre « Le Hasard et la nécessité », Jacques Monod a exposé un point très important concernant l’évolution de l’homme depuis les temps primitifs, il concerne le problème linguistique. Selon Jacques Monod, le langage humain a joué un rôle essentiel dans le développement de l’homme à travers les âges. « En tant qu’événement unique dans la biosphère », c’est lui qui lui a ouvert la voie à son évolution et lui a permis de s’affirmer sur le monde extérieur. Cette faculté parlée ou par signes est unique dans le monde vivant. Seul l’homme en est doté peut les transmettre à ses congénères, et précisément cette performance linguistique qui est associée intimement à la fonction cognitive qui a permis sa survie et ses avancées au cours des âges dans un monde éminemment hostile. Aussi écrit-il : « Ainsi le Zinjanthrope doit-il être considéré comme un homo faber très primitif. Or il paraît très vraisemblable qu’entre le développement du langage et celui d’une industrie témoignant d’une activité projective et disciplinée, il dut y avoir une corrélation très étroite. Il semble donc raisonnable de supposer que les Australanthropes possédaient un instrument de communication symbolique à la mesure de leur industrie rudimentaire. En outre, s’il est vrai, comme le pense Dart, que les Australanthropes chassaient avec succès, entre autres animaux, des bêtes puissantes et dangereuses telles que le Rhinocéros, l’hippopotame et la panthère, il fallait que ce fût une performance convenue à l’avance par un groupe de chasseurs. Projet dont la formulation aurait exigé l’emploi d’un langage. […] Mais il est évident qu’une fois ce pas franchi, l’usage d’un langage, si primitif fût-il, ne pouvait manquer d’accroître dans des proportions considérables la valeur de survie de l’intelligence, et donc de créer en faveur du développement du cerveau une pression de sélection puissante et orientée, telle qu’aucune espèce aphasique ne pouvait jamais en connaître. »
S’il en est ainsi, et on doit comprendre selon Monod, que seul le genre humain pourvu de langage humain fait de mots et de signes qui lui permet d’avoir une suprématie sur les autres espèces vivantes de l’écosystème. Ce qui est vrai puisque seul l’homme détient cette faculté linguistique de communiquer. Mais si les animaux n’ont pas de langage pour communiquer, mais ils ont cependant une « faculté » de reconnaître et de se reconnaître qui leur sont transmises par leurs organes des sens tels la vue, l’ouïe, le toucher… et certaines facultés olfactives pour les insectes, il n’explique pas certaines situations réellement « intelligentes » que des animaux mènent en groupe sans pourtant ce langage de mots et de signes que ne détient que l’homme. Nous avons vu par exemple des animaux dans la recherche de proies opérer pratiquement de manière « humaine ». Dans un documentaire dans une chaîne Tv, on montrait une douzaine de lionnes chasser en groupe. Après un laps de temps, une grande girafe s’est retrouvée entourée de ces lionnes. Et après un temps d’observation, ces lionnes se rapprochaient très prudemment. Evidemment, chaque coup de sabot de la girafe expédiait les lionnes qui s’approchaient à quelques mètres avec parfois de graves blessures pouvant même leur être fatales. Pourtant, l’encerclement continuait et les lionnes ne lâchaient pas prise. Evidemment, il y avait aussi pour eux un problème de survie pour s’attaquer à une si grande proie.
Après un combat acharné, les lionnes eurent à la fin le dessus. Les lionnes s’attaquant conjointement à ses pied et jambes, les morsures qui lui infligèrent finirent par faire tomber la girafe, ce qui entraîna la fin de toute résistance. La girafe vivante s’est fait déchiqueter par les lionnes affamées.
Le même processus joue pour l’espèce marine, les « orques » par exemple. Surnommés « les dents de la mer », réputésgrand carnassier, les orques opèrent en groupes. Ils chassent, selon des données, en groupes de cinq à trente individus, et, en coopérant dans leurs attaques, ils finissent par leurs morsures répétées par briser toute résistance de leur proie. Un documentaire montrait un baleineau attaqué par des orques. Malgré les coups de nageoire arrière, la baleine-mère n’est pas arrivéeà sauver son baleineau, livré à la voracité des orques. Il est évident que cette sauvagerie animale est le tribut de survie pour toutes espèces, y compris pour l’homme qui lui aussi est un prédateur et bien plus intelligent.
Σχόλια