ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ -2-




Δεκέμβριος 2019
ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ—2--
(ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΑΠΟΨΕΩΝ)


(  Ελλιπέστατα στοιχεία για μιά επεξεργασία και απαραίτητη συμπλήρωση-Καταχωρούνται απλώς για να μην χαθούν)

Iregardconsciousnessasfundamental. I regard matter as derivative from consciousness. We cannot get behind consciousness. Everything that we talk about, everything that we regard as existing, postulates consciousness.
Θεωρώ τη συνείδηση ως  θεμελιώδη. Θεωρώ την ύλη ως παράγωγο της  συνείδησης. Δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε τη συνείδηση. Τα πάντα για τα οποία μιλάμε, όλα όσα θεωρούμε ως υφιστάμενα, αξιώνουν συνείδηση.
Max Planck

It was not possible to formulate the laws of quantum mechanics in a fully consistent way without reference to the consciousness.
Eugene Wigner(Nobel in Physics

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1,-Jim Al-Khalili –Jhonjoe Mc Fadden “ζωήστηνκόψη» Τραυλός 2017
2.-Ε.Π.Παπανούτσος «Γνωσιολογία’  Ικαρος 1962
3.-YuvalNoahHarari “ HomoDeus” Aλεξάνδρεια  2017(AbriefHistoryofTomorrow-PenguinRandomHouse-2015)
5.GeorgesHadjo “Les étatsModifiéesdeConscience “ Trajectoire  1994
5.-John Hands “Cosmo Sapiens”Overlook Duckwoth 2016.
6.-Michio Kaku « Το Μέλλον της Ανθρωπότητας» Τραυλός 2019( The Future of Humanity 2018)
7.-AntonioDamasio«Η παράξενη κατάσταση των πραγμάτων»Ενάλιος 2019(The strangeorderofthings-20180


ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΑ


- Κατά την Βικιπαίδεια,από το απαρέμφατο συν-ειδέναι < οίδα = γνωρίζω, (σύν+οιδα) = γνωρίζω καλώς, εξ ιδίας αντιλήψεως που αποδόθηκε και στα λατινικά  με την ακριβή εννοιολογική της σημασία, ως conscientia, που σημαίνει γνωρίζω πλήρως. Και ο Γ. Μπαμπινιώτης εκφράζει την άποψη ότι προέρχεται από το απαρέμφατο συν-ειδ-έναι του ρήματος σύνοιδα = γνωρίζω καλά,
- (κατά Σταματάκο) από το συνείδω β’ αόριστος του συνοράω,βλέπω μαζύ με κάποιον άλλον,συμμετέχω στη  γνώση.
- < αρχαία ελληνική συνείδησις < σύν + εἴδησις < οἶδα
-Στην αγγλική , γαλλική: Πιθανώς από  το λατινικό con( ομού) +    scio (γνωρίζω) μαζύ  με κάποιον άλλο,  πρβλ ελληνικό συνειδώς.  Την λέξη χρησιμοποιεί πρώτος ο Γάλλος φιλόσοφος Ντεκάρτ και λίγο αργότερα ο JohnLocke στα αγγλικά ως Conscience.

ΟΡΙΣΜΟΙ-ΕΝΝΟΙΑ

  -  Συνείδηση είναι η νοητική δυνατότητα ενός οργανισμού η οποία του επιτρέπει, σε προέκταση των αισθήσεών του, να γνωρίζει και να κατανοεί τον εαυτό του, το περιβάλλον του, τα συμβαίνοντα γύρω του και μέσα του και να έχει το δυνατόν την αίσθηση της «θέσης» και της σημασίας του στον κόσμο καθώς και του αντίκτυπου των πράξεών του.
( Η ενσυνείδητη κατάσταση ως άμεση, ολοφάνερη, θεμελιώδης» εμπειρία ζωής αποτέλεσε για τον Ρενέ Ντεκάρτ τη σταθερή αφετηρία στο έργο του για την «ανάπλαση της πραγματικότητας.)

-Η ευαισθησία, ικανότητα ενός ατόμου να βιώνει και να αισθάνεται,.
Οι επιστήμονες  γενικώς πιστεύουν ότι, η συνείδηση αποτελείται από δύο συνιστώσες: διέγερση και ευαισθητοποίηση. Η πρώτη ρυθμίζεται από το εγκεφαλικό,στέλεχος αλλά η φυσική προέλευση τής τελευταίας ήταν πάντα ένα μυστήριο.

   - Συνείδηση (επιγνωστική όχι ηθικολογική)  είναι η  εγρήγορση του εγκεφαλικού στελέχους σε μη κοιμώμενο άτομο, το οποίο (άτομο) εμφανίζει ροή σκέψεων (έστω βαθμό ροής και όχι αναγκαστικά λεκτικών σκέψεων). Η πλήρης συνείδηση απαιτεί υγιή εγκέφαλο και επίγνωση του περιβάλλοντος  και της θέσης του ατόμου σε αυτό.

-(Κατά τον JohnHands) . Συνείδηση είναι η αντίληψη του περιβάλ λοντος,άλλων οργανισμών  και του εαυτού μας, που μπορεί να οδηγήσει σε δράση.
 Ανακλαστική ή στοχαστική συνείδηση( reflectiveconsciousness)  είναι η ιδιότητα του οργανισμού,που συνειδητοποιεί την συνειδητότητά άνρώπου,δηλαδή γνωρίζει ότι, γνωρίζει, η  ικανότητά του  να σκεφθεί τον εαυτό του και την σχέση του   με το Σύμπαν του οποίου γνωρίζει ότι, αποτελεί μέρος.Η συνείδηση αυτή απαντάται μόνον στον άνθρωπο.

-  Ο Μαξ Τέγκμαρκ, φυσικός του Πανεπιστημίου ΜΙΤ, υποστηρίζει πως η συνείδηση είναι και αυτή μία μορφή της ύλης όπως ένα στερεό ή ένα υγρό. «Όπως υπάρχουν πολλοί τύποι υγρών, έτσι υπάρχουν και πολλοί τύποι συνειδήσεων», υποστηρίζει ο Τέγκμαρκ ο οποίος ονομάζει την ουσία που έχει τη δυνατότητα της συνείδησης ως perceptronium.
Σύμφωνα με το Τέγκμαρκ οι ιδιότητες της συνείδησης πηγάζουν από τους φυσικούς νόμους που κυβερνούν το Σύμπαν.(για τις απόψεις του γράφουμε πιο κάτω σελ.27)
-Ο MichioKaku, φαίνεται να δίνει διαφορετική έννοια στην συνείδηση(της οποίας διακρίνει επίπεδα .Λέγει λ.χ. θερμοστάτης και τα λουλούδια  κατατάσσονται στο επίπεδο 0 τα ερπετά ,οι φρουτόμυγες  και τα κουνούπια ,στο επίπεδο 1,τα κοινωνικά ζώα στο επίπεδο 2 ) όταν γράφει (ό.π.σελ.184) ότι , «  Η συνείδηση, διατείνομαι, είναι  η διαδικασία  μέσω της οποίας δημιουργείται  το μοντέλο του εαυτού μας, δημιουργώντας  πολλαπλούς κύκλους ανάδρασης,-- π.χ στην κοινωνία ,τον χρόνο,στον χώρο,--προκειμένου να επιτευχθεί ένα στόχος…… Η μικρότερη μονάδα συνείδησης  θα μπορούσε να αναζητηθεί σε ένα θερμοστάτη ή σε ένα φωτοκύτταρο  που χρησιμοποιούν έναν κύκλο ανάδρασης για να δημιουργήσουν  τα μοντέλα του εαυτού τους,σε  όρους θερμοκρασίας ή φωτός…». Συνεχίζοντας βλέπει  ότι, εκείνο,που κάνει τον άνθρωπο  να διαφέρει από τα ζώα είναι ότι, ο άνθρωπος κατανοεί τον χρόνο.
-Κατά  τον Antonio Damasio(ο.π.σελ.189 επ.) συνείδηση είναι το είδος εκείνο της πνευματικής  μας κατάστασης,που μας κάνει αυθορμήτως να αναγνωρίζουμε τον εαυτό μας ως υποκείμενο των πνευματικών εμπειριών μας και μας επιτρέπει  να βιώσουμε όψεις  της ύπαρξής μας.Επομένως  κρίσιμα συστατικά της είναι η υποκειμενικότητα και η ενσωματωμένη εμπειρία.
 -Οι JimAl-Khalili  και  JhonjoeMcFadden   λέγουν ότι, το αίνιγμα  που ονομάζουμε πρόβλημα νού-σώματος  ή αλλιώς  το δύσκολο πρόβλημα της συνείδησης,είναι αναμφιβόλως το βαθύτερο μυστήριο ολόκληρης τής ύπαρξής  μας, ότι,η προσπάθεια- να το  κατανοήσουμε  παρακωλύεται συχνά  από μια σχολαστική εμμονή να το ορίσουμε, εμμονή που μέχρι σήμερα δεν απέδωσε καθώς οι βιολόγοι  δεν συμφωνούν μεταξύ τους,στο θέμα του ορισμού, και ότι,το λεγόμενο πρόβλημα σύνδεσης συνίσταται στο ότι,  δεν γνωρίζουμε   με ποιο τρόπο οι πολύπλοκες νευρωνικές πληροφορίες  συνενώνονται  στον συνειδητό νού μας για να σχηματιστούν οι ιδέες αυτές ,ώστε στη συνέχεια  να προκύψει μια ενιαία αντίληψη σ’αυτόν.
-Κατά τον  θεόσοφο, Ουίλλιαμ Τζατζ ,Συνειδητότητα είναι η κατάσταση της μονάδας ως ένα αποτέλεσμα της ενσάρκωσής της στην ύλη και σε ένα φυσικό σχήμα.

-Γενικώς μέχρι  σήμερα, η επιστήμη γνωρίζει ελάχιστα για την συνείδηση.Σύγχρονοι επιστήμονες περιορίζονται να δηλώσουν πώς πιστεύουν πώς η συνείδηση   δημιουργείται από ηλεκτροχημικές αντι δράσεις στον εγκέφαλο και ότι , οι επιστημονικές μας εμπειρίες εκπληρώνουν κάποια λειτουργία επεξεργασίας δεδομένων,για την σχετική όμως διαδικασία δεν είναι σε θέση να προτείνουν πειστική άποψη.Ετσι είναι αληθές πώς οι επιστήμονες γνωρίζουν πώς η εμφάνιση  μιάς ηλεκτρικής καταιγίδας  σε μια περιοχή του εγκεφάλου, προκαλεί το συναίσθημα του θυμού.Ακόμη περισσότερο:Εχουν την δυνατότητα και να προκαλέσουν  συναισθήματα,θυμού ή αγάπης,με το να διεγείρουν ηλεκτρικώς  κατάλληλους νευρώνες.Αλλά δεν είναι σε θέση να εξη γήσουν  κατά ποιο τρόπο η κίνηση ηλεκτρονίων από το ένα σημείο στο άλλο, μεταφράζεται σε μια λ.χ.εικόνα ενός συγκεκριμένου προσώπου ή σε ένα υποκειμενικό συναίσθημα θυμού ή αγάπης.Εχει υποστηριχτεί, ότι ,οι οργανισμοί είναι αλγόριθμοι που μπορούν να αναπαρασταθούν με μαθηματικούς τύπους,αλλά μέχρι σήμερα τέτοιος αλγόριθμος που να απαιτεί την ύπαρξη συνειδήσεως δεν έχει ευρεθεί. Επί πλέον η άποψη εγκαθίδρυσης μιας αναλογίας μεταξύ οργανισμών και αλγορίθμων δεν είναι   αποδεκτή,όπως δεν γίνεται αποδεκτή και η εξομοίωση του νού με έναν  υπολογιστή.(Υπάρχει σήμερα η βεβαιότητα,ότι, οι υπολογιστές δεν έχουν αισθήσεις ή επιθυμίες.) Γίνεται λοιπόν δεκτό,ότι ,ο όρος συνείδηση  δεν περιλαμβάνει  καμία αξιόπιστη μαθηματική εξίσωση,
-Για να σκιαγραφηθεί περισσότερο το πρόβλημα –παραθέτουμε από σπασμα από το βιβλίο «Ζωή στην κόψη»τωνJimAl-Khalili και JhonjoeMcFadden. Σ’αυτό οι συγγραφείς αφετηριαζόμενοι από μια βραχογραφία που ανακαλύφθηκε στη Γαλλία,προσπαθούν να σχολιά σουν την ενέργεια ενός  φανταστικού άγνωστου καλλιτέχνη, που είχε ζωγραφίσει ένα βίσονα σε μια  σπηλιά, στην Γαλλία.
 Και γράφουν:
«Όμως, όποια κι αν είναι η πηγή του το σήμα που  παράγεται από κάθε νευρώνα είναι εντέλει ακριβώς το ίδιο: Ενας παλμός ηλεκτρικών σημά των που διαδίδονται από το αισθητικό όργανο σε εξειδικευμένες περιο χές του εγκέφαλου….. Εκεί, τα σήματα ενδέχεται να πυροδότησαν άμε σα κινητικά αποτελέσματα. Μπορεί, επίσης, να τροποποίησαν την συνδετικότητα  -ανάμεσα στους νευρώνες σχηματίζοντας μια ανάμνηση των παρατηρήσεων ….με βάση την αρχή ότι, «νευρώνες  που εκφορτί ζονται  μαζί, συνδέονται μαζί», στην οποία φαίνεται να βασίζεται ο τρόπος  με τον οποίο κωδικεύονται οι μνήμες στον εγκέφαλο.
Να επισημάνουμε εδώ ότι, πουθενά στους 100 δισεκατομμύρια νευρώνες του ανθρώπινου εγκέφαλου αυτό το τεράστιο ρεύμα  αισθητικών ση μάτων δεν συγκλίνει για να σχηματίσει μιά συνειδητή εμπειρία,….. Για την ακρίβεια η λέξη «ρεύμα» δεν είναι κατάλληλη εδώ, γιατί υποβάλλει την ιδέα συγκέντρωσης των πληροφοριών εντός του ρεύματος αλλά αυτό δεν  συμβαίνει στους νευρώνες. Αντιθέτως, κάθε νευρικό  σήμα παραμένει σε έναν μεμονωμένο νευρώνα. Συνεπώς αντί για ένα  ρεύμα, πρέπει να εκλαμβάνουμε την πληροφορία  που θα διαδίδεται στον εγκέφαλο ως μια αλληλουχία σημάτων τα οποία διαδίδονται  κατά μήκος μεμονωμένων νημάτων ενός τεράστιου κουβαριού από τρισεκατομμύρια συνδέσεων μεταξύ εκατό δισεκατομμυρίων νευρώ νων.Συνεπώς, το πρόβλημα σύνδεσης είναι το πρόβλημα κατανόησης του τρόπου με τον οποίον όλη αυτή η πληροφορία παράγει μια ενιαία αντίληψη, ας πούμε ένα βίσονα.
Αλλά δεν αρκεί να συνδεθούν μόνο οι αισθητικές εντυπώσεις. Το ακατέργαστο υλικό της συνείδησης δεν είναι αισθητικά δεδομένα απο γυμνωμένα από το πλαίσιο τους, αλλά έννοιες με νόημα … ……….καθεμιά από τις οποίες βαρύνεται με πλήθος άλλων πολύπλοκων πληροφοριών. Ολες αυτές οι επιπρόσθετες αποσκευές πρέπει να συνδέθηκαν βάση τις  αισθητικές εντυπώσεις ώστε να γεννήσουν τελικά την εντύπωση ενός τριχωτού,…………. βίσονα, την οποία …..  η παλαιολιθική καλλιτέχνιδα  μπορούσε αργότερα να ανακαλέσει στην μνήμη της, ζωγραφίζοντας την στους βράχους.
 Η διατύπωση του προβλήματος της σύνδεσης με βάση τις ιδέες και όχι τις αισθητικές εντυπώσεις, μας φέρνει στην ουσία του προβλήματος της συνείδησης : πώς μπορούν οι ιδέες να κινήσουν τον νου μας και ως εκ τούτου, το σώμα μας ; Δεν θα μάθουμε ποτέ τι  ακριβώς είχε στο μυαλό της εκείνη η καλλιτέχνιδα της λίθινης εποχής. Ίσως σκέφτηκε πως η μορφή ενός βίσονα θα έκανε λίγο πιο εύθυμη τη σκοτεινή γωνιά της. Μπορεί πάλι να πίστευε ότι, ζωγραφίζοντας το ζώο βελτίωνε τις πιθανότητες επιτυχίας των συντρόφων της . Αυτό, όμως, για το οποίο μπορούμε να είμαστε βέβαιοι είναι ότι, η καλλιτέχνιδα πρέπει να πίστευε πώς η ιδέανα ζωγραφίσει τον βίσονα ήταν δική της ιδέα.
Αλλά πώς μπορεί μια ιδέα να κινήσει την ύλη ; Αν τον εκλάβουμεως ένα απολύτως κλασικό αντικείμενο, ο εγκέφαλος λαμβάνει πληροφορίες από χωριστές νευρικές οδούς οι οποίες επεξεργάζονται αισθητικές πλη ροφορίες ώστε να παράγουν σήματα εξόδου, όπως ακριβώς ένας υπολογιστής (ή ένα ζόμπι). Πού, όμως, μέσα  σ’αυτό το κουβάρι σημάτων βρίσκεται η συνείδηση του νου, εκείνη_ η αίσθηση του «εαυτού» που πιστεύουμε ότι, καθοδηγεί τις εμπρόθετες πράξεις μας ; Τι ακριβώς ακριβώς είναι αυτή η συνείδηση και πώς αλληλολεπιδρά με την ύλη του εγκεφάλου μας ώστε να κινεί τα χέρια μας τα πόδια και τη γλώσσα μας ; Η συνείδηση  αλλά και η ελεύθερη  βούληση, απλώς δεν ταιριάζουν σε ένα απολύτως ντετερμινιστικό σύμπαν, επειδή οι νόμοι της αιτιότητας επιτρέπουν να συντελείται ένα πράγμα μετά το άλλο σε μια   ατελείωτη αλυσίδα αιτίου και αποτελέσματος, η οποία εκτείνεται … μέχρι και Μεγάλη Έκρηξη.»

-Προσπάθειες κατανόησης της  λειτουργίας της συνείδησης έχουν γίνει πολλές και  ασφαλώς θα εξακολουθούν να γίνονται. Μια μελέτη του Πανεπιστημίου του Χαρβαρντ σε 36 ασθενείς με αλλοιώσεις του στελέχους έδειξε ,ότι, η πλειοψηφία των όσων βρίσκονταν σε κώμα, είχε βλάβη σε συγκεκριμένη περιοχή του στελέχους, ενώ οι περισσότεροι ασθενείς με συνείδηση δεν είχαν. Η ταυτοποίηση των περιοχών του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για τη συνείδηση θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες θεραπευτικές επιλογές για ασθενείς σε κώμα ή σε φυτικές καταστάσεις. Μια ομάδα ερευνητών στο Χάρβαρντ πιστεύουν ότι, ίσως  να έχουν ανακαλύψει τις περιοχές του εγκεφάλου που λειτουργούν με το εγκεφαλικό στέλεχος για να διατηρήσουν τη συνείδηση.
Λέγουν:
«Για πρώτη φορά, έχουμε εύρει μια σύνδεση μεταξύ της περιοχής του εγκεφαλικού στελέχους  η οποία  εμπλέκεται στην διέγερση και των πε ριοχών που εμπλέκονται στην αντίληψη, δύο προϋποθέσεις για συνείδηση» δήλωσε ο MichaelD. Fox, MD, PhD, διευθυντής του εργαστηρίου για απεικόνιση και τροποποίηση του δικτύου εγκεφάλου και ο Αναπληρωτής Διευθυντής του Κέντρου Berenson-Allen για την  μη επεμβατική διέγερση του εγκεφάλου, στο Ιατρικό Κέντρο BactIsraelDeaconess (BIDMC).  Που συνεχίζουν: « Πολλά στοιχεία κατέληξαν στο σύνολό τους για να δείξουν ότι, αυτό το δίκτυο παίζει ρόλο στην ανθρώπινη συνείδηση».
Για να εννοήσουν πληρέστερα, το λόγο που κάποιο ασθενείς ήταν σε θέση να διατηρήσουν τη συνείδηση παρά τους τραυματισμούς ενώ άλλοι περιήλθαν σε κώμα, οι ερευνητές ανέλυσαν τις περιπτώσεις των  36 ασθενών με αλλοιώσεις του στελέχους. Δώδεκα από αυτούς  βρίσκονταν σε κώμα (ασυνείδητο), και 24 προσδιορίστηκαν ως συνειδητοί. Ανεκάλυψαν ότι, δέκα από τα 12 άτομα χωρίς συνείδηση είχαν βλάβη στο ισχιακό ορεινό ύψος, ένα μικρό τμήμα του εγκεφάλου. Μόνο ένα από τα 24 συνειδητά άτομα είχε υποστεί ζημία στην ίδια περιοχή. Προφανώς, αυτό το μικροσκοπικό τμήμα του εγκεφάλου πρέπει να είχε μεγάλη σημασία στην διατήρηση της συνείδησης.
Εξετάζοντας περισσότερο αυτό το προβάδισμα, οι ερευνητές, μελέτησαν έναν εγκεφαλικό χάρτη ενός υγιούς εγκεφάλου, όπου ήταν σε θέση να εντοπίσουν δύο περιοχές συνδεόμενες με τον  ισχιακό πόρο του σώματος. Αυτό τους οδήγησε στο συμπέρασμα ότι, οι συνδέσεις μεταξύ αυτών των περιοχών και της αναγνωρισμένης περιοχής του εγκεφαλικού σώματος πιθανώς διαδραματίζουν κάποιο ρόλο στη ρύθμιση της συνείδησης.
 Ένα ερώτημα: Ο σύνδεσμος που λείπει ;
Από το να γνωρίζουν σχεδόν τίποτα εκτός από την πιθανότητα να είναι εντοπισμένη στον φλοιό, οι επιστήμονες έχουν πλέον εντοπίσει δύο συγκεκριμένες περιοχές του φλοιού που πιστεύουν ότι, θα μπορούσαν να είναι ουσιώδεις για την ανθρώπινη συνείδηση. Οσο ενδιαφέρουσα και  αν είναι αυτή η ανακάλυψη , ωστόσο, είναι μόνο το πρώτο βήμα. Τα ευρήματα των ερευνητών πρέπει να επιβεβαιώνονται από ανεξάρτητες ομάδες και πρέπει να διεξαχθούν περαιτέρω μελέτες με την χρήση μεγαλύτερων ομάδων υποκειμένων.
Εάν οι ερευνητές έχουν δίκιο και έχουν εντοπίσει τις περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για την ανθρώπινη συνείδηση, η γνώση θα αποδειχθεί ανεκτίμητη στους ασθενείς σε κώμα και φυτικές κατά στάσεις και στις οικογένειές τους, καθώς θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες θεραπευτικές επιλογές. Είναι ένα ακόμη παράδειγμα του πώς η τεχνολογία μας επιτρέπει να μάθουμε περισσότερα για την σύνθετη βιολογία μας.

 ΣΕ ΠΟΙΑ ΟΝΤΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ
Συνείδηση, δεν έχει μέχρι σήμερα ευρεθεί, σε μη ζωντανές οντότητες,( ----με την σημείωση ότι, μερικοί μιλούν για ένα είδος ψυχισμού σε κάθε σωματίδιο ,ενώ άλλοι την περιορίζουν μόνο στα έμβια όντα που έχουν νευρικό σύστημα.)
- - Κατά την Blavatsky «Κάθε άτομο είναι….. συνειδητό στον δικό του βαθμό, στο δικό του πεδίο ανάπτυξης…Οτιδήποτε υπάρχει μέσα στο Σύμπαν έχει συνειδητότητα, δηλαδή είναι προικισμένο με αντιληπτικότητα τού δικού του είδους και πάνω στο δικό του πεδίο αντίληψης. Δεν υπάρχει νεκρή ή τυφλή ύλη, όπως δεν υπάρχει τυφλός ή ασυνείδητος νόμος.Η εσωτερική φιλοσοφία διδάσκει ότι ,το καθετί ζει και είναι συνειδητό,… Ουίλλιαμ Τζατζ δίνει τον  ορισμό που παραθέτουμε πιο πάνω. ………Όσον αφορά το τί σημαίνει συνειδητότητα, ο ίδιος λέγει.»Στα ορυκτά ανήκει ένα είδος συνειδητότητας που ονομάζεται κυτταρική. Στα φυτά ανήκει η αστρική συνειδητότητα ή το χάραμα της αίσθησης. Στα ζώα υπάρχει η συναισθηματική συνειδητότητα ή πρωτοαφυπνίζεται η αντίληψη. Όταν αυτή η τελευταία αρχή αναπτύσσεται όλο και περισσότερο και γίνεται ενεργή, τότε αρχίζει να δρα μια άλλη αρχή που λέγεται ανθρώπινη διάνοια ή κατώτερος νους ή μάνας. Και τότε εμφανίζεται το είδος της ζωής που λέγεται άνθρωπος.»
-Για την ύπαρξη συνείδησης στον άβιο κόσμο,παραπέμπουμε στην άποψη του Michio Kaku,που εκτίθεται πιο πάνω.
-Οι απόψεις του Antonio Damasio,καθηγητή Πανεπιστημίου στην έδρα Νευροεπιστημών  Ψυχολογίας και Φιλοσοφίας,   σχετικώς με την συνείδηση στο ζωικό βασίλειο  είναι  κατά τά ουσιωδέστερα στοιχεία, οι εξής.(ό.π. σελ.205 επ.): «Καταρχήν η ιδέα ότι- πολλά έμβια  όντα έχουν συνείδηση με την  οποία αισθάνονται την παρουσία άλλων ζωντανών οργανισμών και του περιβάλλοντός των έχει κάποια βάση..Αλλά αυτό,δεν μας  οδηγεί στο να τα αποκαλέσουμε συνειδητά, με την παραδοσιακή σημασία της λέξης αυτής,καθώς η παραδοσιακή αυτή έννοια  συναντάται με τις έννοιες του μυαλού και τού συναισθήματος   και  συναίσθημα και μυαλό συνδέονται  με το νευρικό σύστημα,που δεν έχουν οι υπάρξεις αυτές όπως δεν έχουν και πευματικές καταστάσεις.Και πνευματκή κατάσταση  και μυαλό συνιστούν βασική προυπόθεση  για υπάρξουν συνειδητές εμπειρίες, με την παραδοσιακή έννοια.
(Περισσότερα στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ υπό τον τίτλο ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ)
 -Στις 7 Ιουλίου 2012, ειδικοί  επιστήμονες στον τομέα της νευροβιολογίας  και τον γνωσιακό, συγκεντρώθηκαν στο Πανεπιστήμιο του Καίμπριζ   και         υπέγραψαν την Διακήρυξη του Καίμπριτζ για την συνείδηση, κατά την οποία διακήρυξη: «Συγκλίνοντα  στοιχεία δείχνουν ότι, μη ανθρώπινα ζώα διαθέτουν τα νευροανατομικά ,νευροχημικά και νευροφυσιολογικά υποστρώματα, των συνειδητών  καταστάσεων, παράλληλα με την ικανότητα να παρουσιάζουν εκούσιες συμπεριφορές. Κατά συνέπεια οι άνθρωποι  δεν είναι το μοναδικό είδος  που διαθέτει  τα νευρολογικά  υποστρώματα που δημιουργούν την συνείδηση .Τα μη ανθρώπινα ζώα συμπεριλαμβανομένων όλων των θηλαστικών και των πτηνών  και πολλών ακόμη πλασμάτων,όπως τα χταπόδια διαθέτουν επίσης αυτά τα νευρολογικά υποστρώματα.»                   
    -Τον Μάιο του 2015 η Νέα Ζηλανδία κατέστη  η πρώτη χώρα στον κόσμο, που νομοθετικώς   ανεγνώρισε τα ζώα ως νοήμονα  όντα, πρακτι κή πού ακολουθούν πολλές επιχειρήσεις.
` - Ο αμερικανός   LewisThomas αναφερόμενος στη συνείδηση,την θεώ ρησε τέτοιο  μυστήριο για το ανθρώπινο είδος, ώστε να  αποκλείει την ύπαρξή της,σε άλλα είδη.( Consciousness  is so much a total mystery for our own species that we cannot begin to guess about its existence to others).
 -Για μυστήριο γράφει και ο Antonio Damasio  (ό.π. σελ.189 επ.)όταν διατυπώνει την άποψη ότι, «….η υποκειμενικότητα και γενικώτερα η διαδικασία της συνείδησης  παραμένει ένα  μεγάλο  μυστήριο.. δεν γνωρίζουμε αν υπάρχει μια περιοχή στον εγκέφαλο ,ή έστω ένα σύστη μα,όπου λαμβάνουν χώρα οι σχετικές διαδικασίες….δεν υπάρχει μια κάποια συγκεκριμένη περιοχή του εκεφάλου, που ν ανταποκρίνεται σε όλες τις απαιτήσεις της συνείδησης, στην προοπτική και στα συναισθή ματα  που συνθέτουν την υποκειμενικότητα και την ενσωμάτωση των εμπειριών που  συνιστουν τα κρίσιμα  συστατικά τής συνείδησης…»
Πρέπει όμως να τονισθεί,ότι,η συνείδηση  με την έννοια που της δίνεται,δεν έχει την ίδια ανάπτυξη και το ίδιο περιεχόμενο σε όλους τους ζώντες οργανισμούς. Ετσι έχουμε ότι,τα βακτήρια και τα αρχαία που θεωρούναι πώς ομοιάζουν με τους    πιο παλιούς ζώντες  οργανισμούς ,όπως και  οι μονοκύτταροι ευκαρυώτες οργανισμοί,δρούν ,αντιδρώντας   αμέσως σε εξωτερικά και  εσωτερικά ερεθίσματα.Καθώς η ζωή στ Γή εξελίσσονταν παράγοντας ένα πολυπλοκότερο κόσμο,  με θηρευτές ,ανταγωνιστές και άλλους κινδύνους, οι πολυκύτταροι οργανισμοί, του ζωικού βασιλείου ανέπτυξαν ένα δεύτερο σύστημα αντίδρασης που κατέστησε τους ζωντανούς οργανισμούς, ικανούς για ταχύτερη  ,πολύμο ρφη και ευκίνητη αντίδραση σε εξωτερικά ερεθίσματα.
Η συμπεριφορά τους αυτή μπορεί να κατηγοριοποιηθεί σε  σε πέντε αλληλοκαλυπτόμενους τύπους.
1.-Αμεση  αντίδραση,(: αφορά κυρίως  τα πιο απλά ζώα όπως τα ασπόνδυλα)
2.-Εγγενής (: η ενστικτώδης συμπεριφορά  ,όπως η ,αποκτηθείσα με την γνώση ,από αντίδραση σε ειδικά ερεθίσματα)
3.-Αποκτηθείσα με την γνώση (:που τροποποιεί τις δύο προηγούμενες με αποτέλεσμα ο οργανισμός ενίοτε να παύει να αντιδρά σε ερεθίσματα  )
4.-Κοινωνική ( :περιλαμβάνει τις προηγούμενες αλλά τις υπερβαίνει    και αφορά όλους  οργανισμούς που ζούν σε ομάδες και αλληλοεπιδρούν  με άλλα μέλη  τους)
5.-Καινοτόμος (: περιλαμβάνει όλες τις προηγούμενες και συνήθως είναι αυτή, με την οποία ο οργανισμός αντιδρά, σε νέες  προκλήσεις.Ο βαθμός της κοινοτόμου αντιδράσεως,μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέτρο ευφυί ας ,που πολλές φορός αναφέρεται ως γνωστική ικανότητα)


- ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ- ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ-ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ-ΓΛΩΣΣΑ

1.-.α.  Ειδικώς για την επιγνωστική συνείδηση.
Συνολικώς το νευρικό σύστημα μετέχει  στον σχηματισμό της, όμως περισσότερο το εγκεφαλικό στέλεχος (διότι χωρίς αυτό δεν υπάρχει ούτε ζωή ούτε ίχνος εγρήγορσης), ο μετωπιαίος λοβός του αναλυτικού στοχα σμού και μνήμες διαρκείς και στιγμιαίες (σε διαφορετική τοπολογία έκα στη). Χωρίς μνήμες και μνημονική ικανότητα η επιγνωστική συνείδηση είτε δεν εμφανίζεται καθόλου, είτε προκύπτει κατακερματισμένη εφ' όσον χωρίς παρελθόν κόβεται το στοχαστικό νήμα. Η επιγνωστική συνείδηση εμφανίζεται σε χρονικές περιόδους και απαιτεί ροή νευρικής πληροφορίας. Η αξονικά και συνδεσμολογικά παγιωμένη γνώση αποτε λεί μνήμη (ένα απ' τα συστατικά της επιγνωστικής συνείδησης), η οποία (μνήμη) αν δεν ανακληθεί μέσα σε χρονική περίοδο νευρικής πληροφορι ακής ροής είναι σαν να μην υφίσταται. Ο όρος επιγνωστική συνείδηση είναι φιλοσοφικός και όχι επιστημονικός, όμως δύναται να περιγραφεί  μακροσκελώς  και αναλυτικά. Υπάρχουν βαθμοί επιγνωστικής συνείδη σης, από την αστοχαστική καθιστική χαλάρωση, μέχρι τον ακαδημαϊκό διάλογο και την συγγραφή. Όταν ονειρευόμαστε έχουμε μερική επιγνω στική συνείδηση, διότι ορίζουμε συγκριτικά ασθενέστερα την ονειρική δράση μας, επίσης έχουμε λιγότερο έλεγχο του εαυτού μας και της πραγματικότητας. Στο βαθύ στάδιο του ύπνου δεν υπάρχει συντονισμένη αυτοεπίγνωση και κανένα ερμήνευμα της λέξης συνείδηση δεν είναι ενεργό τότε. Η συμπτυγμένη περιγραφή της επιγνωστικής συνείδησης συχνά θυμίζει ποίηση παρά περιγραφή της πραγματικότητας. Μερικοί επιστήμονες (βλ. WorldScienceFestival - YouTube) έχουν απορρίψει τον όρο, ενώ άλλοι κατανοούν ότι, είναι αναγκαία η ανάλυση τέτοιων σύνθε των όρων, διότι περικλείουν τα συστατικά της οργανωμένης εγκεφαλι κής λειτουργίας και μάλιστα την ποσόστωση σημαντικότητάς τους.
.β.Μέχρι σχεδόν πρόσφατα, επικρατούσε η αντίληψη, ότι, με την παύση τής καρδιακής λειτουργίας,έπαυε και η λειτουργία τού εγκεφάλου.Η άποψη αυτή,τουλάχιστον στο μέτρο που αφορά  ένα βραχύ χρονικό διάστημα μετά τον «θάνατο» αμφισβητείται  πλέον. Τούτο  προκύπτει και από σχετικές αναφορές όπως αυτές που  παρατίθενται και έχουν σχέ ση με τις παραθανάτιες  εμπειρίες(NDE).Τις εμπειρίες  αυτές, αφηγούν ται ότι ,έχουν βιώσει τουλάχιστο σε ποσοστό 20% πρόσωπα που είχαν κριθεί κλινικως νεκρά.Εκτός όμως από τις αφηγήσεις αυτές, υπάρχουν και σχετικά πειράματα που έγιναν σε ποντικούς, από τους ερευνητές καθηγητές τής ιατρικής τού Πανεπιστημίου Michigan GeorgeMashour, M.D., Ph.D.  αναισθησιολόγο και νευροχειρουργό, και JimoBorjigin, Ph.D., Αποδείχθηκε συγκεκριμένως,ότι, οι ποντικοί, για βραχύ χρονικό διάστημα (: μετά τον κλινικό  τους θάνατο,τότε δηλαδή που η καρδιά έχει παύσει να λειτουργεί και το αίμα να τροφοδοτεί τον εγκέφαλο,) διατηρούσαν (τουλάχιστον για ένα χρονικό διάστημα 30 δευτερολέπτων μετά τη παύση της καρδιακής λειτουργίας) ικανότητα συνειδητής αντιλή ψεως και μάλιστα σε βαθμό υψηλότερο από αυτόν τού προθανάτιου σταδίου,όπως παρατηρεί ο  GeorgeMashour. Το συμπέρασμα  των πειραμάτων είναι ότι ,η συνείδηση τόσο σε ανθρώπους όσο και σε ζώα,δεν συνδέεται,με την λειτουργία του εγκεφάλου.

2.- Στο βιβλίο του «Νούς-Εγκέφαλος και Επιστήμη» ο JohnSearle ασχολούμενος με το  θέμα,αφετηριάζεται με ορισμένα ερωτήματα-απορίες. : Πως είναι δυνατόν ο κόσμος να περιέχει μόνον μη συνειδητά φυσικά σωματίδια και όμως να περιέχει και συνείδηση;Πώς μπορεί ο ουσιαστικά άνευ νοήματος κόσμος,να περιέχει νοήματα ; Ποιά η  σχέση του σύμπαντος με τον νου μας ; Πως σχετίζεται ο νούς με τον εγκέφαλο; Γιατί υπάρχει άρνηση να δεχθούμε ότι, διαθέτουμε εγγενώς  υποκειμενικές συνειδητές καταστάσεις και ότι, αυτές είναι αγώγιμες όπως και οποιοδήποτε άλλο στο Σύμπαν; Γιατί θεωρείται ότι,  τα νοητικά φαινόμενα είναι αδύνατο να ταιριάζουν με την επιστημονική μας αντίλη ψη για τον κόσμο, που θέλει να αποτελείται από υλικά αντικείμενα;
 Ως εξήγηση των παραπάνω δίνει τέσσερες λόγους, που κατ‘αυτόν είναι και χαρακτηριστικά της νοητικής ζωής.
1.Η συνείδηση
Δεν κατανούμε πλήρως τις λειτουργίες αλλά κατανοούμε τον γενικό χαρακτήρα τους ,κατανοούμε δηλαδή πώς υπάρχουν  ορισμένες ηλεκτροχημικές δραστηριότητες  που εξελίσσονται ανάμεσα στα νευρικά  κύτταρα, ή στα μόρια των νευρικών κυττάρων και ίσως άλλων στοιχείων του εγκεφάλου, και ότι, αυτές οι λειτουργίες είναι η αιτία της συνείδησης.Η συνείδηση είναι πραγματική ιδιότητα του εγκεφάλου, που μπορεί να προξενήσει διάφορα πράγματα.
2.Η προθετικότητα
 Αναφέρεται και σε σκοπούς και σε πίστεις.
Οι νοητικές μας καταστάσεις, (λ.χ.ο πόνος) κατευθύνονται σε κάτι  ή αναφέρονται σε κάτι ή ανήκουν σε αντικείμενα ή καταστάσεις του κόσμου διαφορετικές από τις ίδιες είναι.Γεννάται βεβαίως το ερώτημα πως αυτή η ουσία που είναι μέσα στον εγκέφαλο μου να σχετίζεται με οτιδήποτε.
3.Η υποκειμενικότητα των νοητικών φαινομένων
Σχετίζεται με το ότι, ορισμένα γεγονότα τα νιώθω εγώ και όχι και ο διπλανός μου.Αυτό συνιστά μια δυσκολία  στο να ταιριάξουμε  την πραγματικότητα των υποκειμενικών  νοητικών φαινομένων με την επιστημονική αντίληψη  που θέλει την πραγματικότητα  ολοκληρωτικώς αντικειμενική.
4.Το πρόβλημα του νοητικού αιτίου.
Οι σκέψεις δεν είναι αβαρείς και αιθέριες.Το ερώτημα των  αντιπάλων είναι:  «  Πως μπορεί το νοητικό  να μεταβάλει το φυσικό.»
Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι:
Τα νοητικά φαινόμενα ,συνειδητά και μη  και όλη μας η νοητική ζωή,έχουν ως αίτιο εγκεφαλικές λειτουργίες, χαρακτηριστικά του εγκεφάλου και ίσως και του υπολοίπου νευρικού συστήματος,ότι, οι πόνοι και τα άλλα νοητικά φαινόμενα  είναι απλώς χαρακτηριστικά του εγκεφάλου  και ίσως του υπολοίπου νευρικού συστήματος.Τα γεγονότα στο νευρικό σύστημα, επαρκούν να προξενήσουν πόνο(ασθνείς των οποίων απεκόπησαν τα άκρα και έχουν την αίσθηση και τον πόνο ότι, αυτά πονούν)το βασικό βήμα  για την δημιουργία νοητικών καταστάσεων, γίνεται στον εγκέφαλο,και δεν είναι το εξωτερικό ή περιφερειακό ερέθισμα. Ο εγκέφαλος είναι το αίτιο του νού,και ταυτόχρονα ο νούς είναι χαρακτηριστικό του εγκεφάλου.Είναι λάθος να δεχθούμε  ότι, γεγονότα σ’ένα υλικό πεδίο ,τα «φυσικά»¨γεγονότα, προξενούν γεγονότα  σε ένα άλλο δίχως ουσία,πεδίο τα « νοητικά» και ότι, πρέπει να δεχθούμε μια πιο σύνθετη αιτιακή σχέση.Τα νοητικά φαινόμενα  οφείλονται στον εγκέφαλο και ταυτόχρονα πραγματώνονται στο ίδιο το σύστημα που αποτελείται από τα νευρικά κύτταρα.Δεν μπορούμε να πούμε ότι, λ.χ.για τον πόνο,ότι πονά ένα συγκεκριμένο νευρικό κύτταρο.Το μηχανιστικό μοντέλο  ενίκησε το μοντέλο του βιταλισμού. Η ύλη μπορεί να είναι ζωντανή.Ο νους και το σώμα αλληλοεπιδρούν,αλλά δεν είναι δύο διαφορετικά πράγματα,αφού τα νοητικά φαινόμενα είναι απλώς χαρακτηριστικά του εγκεφάλου. Πρόκειται για μια σύνθεση-αποδοχή του απλοικού  φυσικαλισμού με τον απλό μενταλισμό,που είναι απολύτως συμβατοί μεταξύ τους.

ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Εχει γραφεί πώς πέρα από τα βασικά  σημεία της αντίληψης και των κινητικών μας ικανοτήτων ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει μια εξαιρετική ιδιότητα: την συνείδηση. Θα μπορούσε κανείς να την ονομάσει και αυτεπίγνωση, ή ενημερότητα, ή απλά (όπως με ανεπίτρεπτη ίσως ελαφρότητα και προσπάθεια για χιουμοριστική διάθεση )το γεγονός αυτό που καθιστά τόσο μεγάλο πρόβλημα. Η συνείδηση είναι αυτή που μάς διαχωρίζει από τα ζόμπι. Αντιλαμβανόμαστε τους εαυτούς μας ως ηθοποιούς στη σκηνή τής ζωής και νιώθουμε πως στα βάθη τού κρανίου μας υπάρχει ένα δικό μας 'Εγώ'.Σημαίνει ότι ,γνωρίζουμε ότι…γνωρίζουμε.
Όπως και   πιο πάνω γράφεται,υποστηρίζεται, ότι η ανθρώπινη συνείδη ση είναι ανεξάρτητη από την εγκεφαλική δραστηριότητα. Συγκεκριμένως αρχίζει πλέον να αμφισβηείται η ιδέα ότι, η συνείδηση είναι απλώς ένα από τέλεσμα εγκεφαλικής δραστηριότητας Επιστήμονες  πού ασχολήθηκαν ειδικώς με την λειτουργία του εγκεφάλου,όπως οι J.C.Eccles, SirCyrilBurt, Dr.WilderPenfield και W.H.Thorpe έχουν δηλώσει πως κατά την γνώμη τους ο εγκέφαλος φαίνεται να είναι περισσότερο ένας πολύπλοκος οργανισμός που καταχωρεί και διοχετεύει την συνείδηση,παρά ότι την παράγει. "Ο εγκέ φαλος είναι αγγελιαφόρος της συνείδησης ,λέγει ο, Eccles . Ο DavidJ.Chal mersPh.D.  γράφει στην ScientificAmerican (1997) : «Η συνειδητότητα, η υποκειμενική εμπειρία,του εσωτερικού εαυτού μας,ίσως είναι ένα φαινόμενο πέρα από  την εμβέλεια της νευροεπιστήμης.
 « Ο εγκέφαλος είναι αγγελιοφόρος τής συνείδησης» λέγει χαρακτηριστικώς ο  Eccles.Ο DavidJ.ChalmersPh.D. έγραφε το 1997 στο  « the Scien tificAmerican «Η συνείδηση ,η υποκειμενική εμπειρία τού εσώτερου εαυτού μας  θα μπορούσε να είναι ένα φαινόμενο πολύ πιο πέρα από την εμβέλεια τής νευροεπιστήμης.  Ακόμη μια  λεπτομερής γνώση τής δραστηριότητας τού εγκεφάλου και των νευρικών συσχετισμών τής συνείδησης ίσως αποτυγχάνει να εξηγήσει πώς και γιατί τα ανθρώπινα όντα,έχουν νούν και και αυτοεπίγνωση»Ο M.Ruse(ό.π.232)  γράφει : «Ποια λειτουργία εξυπηρετεί η συνείδηση; Γιατί μια ασυνείδητη μηχανή,δεν κάνει όλα όσα μπορούμε να κάνουμε -μήπως λοιπόν συνείδηση, δεν είναι παρά αφρός που επικάθεται πάνω στα ηλεκτρονικά του  εγκεφάλου; Είναι ένα ανίσχυρο επιφαινόμενο, για να χρησιμοποιήσω  την γλώσσα των φιλοσόφων; Σχεδόν σίγουρα όχι. Αν έχουμε κατανοήσει σωστά κάτι παρόμοιο με την υπόθεση του Μάιθεν,  τότε είναι πιθανόν, αυτή να προέκυψε σταδιακά, από την συναίσθηση ζώων όπως οι χιμπατζήδες, ξεκινώντας από ένα είδος, μη αντανακλαστικής σκέψης, (όπως αυτή που κάνουμε όταν πληκτρολογούμε ή κάνουμε ποδήλατο) των πρώτων δημιουργικών εργαλείων, έως το ολοκληρωμένο αντανακλαστικό είδος σκέψης των ανθρώπων.»
-Ο Στίβεν  Πίνκερ ισχυρίζεται ότι, μια πολύ σημαντική λειτουργία είναι ότι, χρησιμεύει ως φίλτρο, οδηγός και συντονιστής όλων των πληροφοριών  που συλλέγονται από τον  εγκέφαλο: η συνείδηση φροντίζει ώστε ο εγκέφαλος να  μη φρακάρει από υπερφόρτωση υλικού που δεν χρειάζεται  και δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει. «Οι πληροφορίες πρέπει να κατευθύνονται. Οι πληροφορίες που είναι πάντα άσχετες από ένα είδος, υπολογισμού, θα πρέπει να αποκλείονται μόνιμα  από αυτόν. Οι πληροφορίες που άλλοτε είναι σχετικές και άλλοτε άσχετες θα πρέπει  να είναι προσβάσιμες  σε έναν υπολογισμό όταν είναι σχετικές, στον βαθμό που  αυτό μπορεί να προβλεφθεί εκ των προτέρων» .τον  εγκέφαλο: η συνείδηση φροντίζει ώστε ο εγκέφαλος να  μη φρακάρει από υπερφόρτωση υλικού που δεν χρειάζεται  και δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει. «Οι πληροφορίες πρέπει να κατευθύνονται. Οι πληροφορίες που είναι πάντα άσχετες από ένα είδος, υπολογισμού, θα πρέπει να αποκλείονται μόνιμα  από αυτόν. Οι πληροφορίες που άλλοτε είναι σχετικές και άλλοτε άσχετες θα πρέπει  να είναι προσβάσιμες  σε έναν υπολογισμό όταν είναι σχετικές, στον βαθμό που  αυτό μπορεί να προβλεφθεί εκ των προτέρων» .


 -Ενδιαφέρουσα είναι η άποψη που  ευρίσκουμε στην περίπτωση τού καθηγητή EbenAlexander για την οποία παραθέτουμε μια ελαφρώς εκτενή περίληψη.Ο καθηγητής  EbenAlexander που  είναι ο συγγραφέας ενός βιβλίου  bestseller «Απόδειξη Παραδείσου», ("ProofofHeaven"). Νευροχειρουργός τού Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, και ένας από τους εγκυρότερους πρώην σκεπτικιστές για την ζωή μετά τον θάνατο , ξύπνησε από κώμα 7 ημερών  μετά από βαριά βακτηριακή μηνιγγίτιδα και μίλησε λέγοντας ότι... πήγε και ήρθε! Σε μιά πολύκροτη εκπομπή τού ABC  που έσπασε σε θεαματικότητα κάθε ρεκόρ, περιέγραψε το ταξίδι από το οποίο-πάντοτε κατά τα λεγόμενά του- επέστρεψε, λέγοντας ότι ,ήρθε από μακριά. Στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας,όσο ευρίσκετο  σε κώμα, στα «κεντρικά» τής Βοστόνης, με τους πιο έγκυρους τού κόσμου νευροχειρούργους και νευροψυχίατρους μια ομάδα θεραπόντων και  οι νοσοκόμες εξέταζαν το σώμα του ανοίγοντας τα βλέφαρα  του και φωτίζοντας τα μάτια του με τoν πιο εκτυφλωτικό φακό. «Αλλά κανένας δεν ήταν εκεί» ( Βut nobody was there), ανέφεραν διαρκώς κάθε μέρα επί μία εβδομάδα στο επίσημο ιστορικό.Και ο ίδιος όμως  καθηγητής, από την ώρα που ξύπνησε, όπως και στην συνέντευξή του στο ABC, δηλώνει «Δεν Ήταν Εκεί».Το Ταξίδι που πήγε στον Παράδεισο, επιμένει ότι, ήταν Αληθινό. Στο βιβλίο αυτό ισχυρίζεται πώς   απέδειξε, όταν επανήλθε στις αισθήσεις του - και τον πραγματικό χρόνο αυτής τής ζωής -, ότι, ο εγκέφαλος του δεν είχε καμία δυνατότητα ούτε να σκεφτεί, ούτε να ονειρευτεί, ούτε να θυμηθεί ή να σχηματίσει πλάνα και εικόνες, όπως αυτά που έφερε μαζί του επισρέφοντας   απότο κώμα! Υποστηρίζει  ότι ,υπάρχουμε πέρα από το σώμα μας και γνωρίζουμε πέρα απ τον εγκέφαλο μας. Προτρέπει την σύγχρονη Επιστήμη να μεταβάλει άποψη για την αντίληψή μας, και περιγράφει τον παράδεισο.:..« Δεν είχα γλώσσα, ούτε καμιά από τις γήινες αναμνήσεις μου. Δεν είχα  καμία απολύτως αίσθηση τού σώματός μου , και ευρέθηκα  σε μια κατάφυτη κοιλάδα από μια άλλη διάσταση, αλλά υπερ - πραγματική. Σ’ένα κόσμο, πλουσίως υπερπραγματικό,( rich ultra-real world,) όπως λέγει, μιάς Ασύλληπτα Σοφής Σύλληψης...» Συνεχίζει λέγοντας, ότι, ως καθηγητής νευροχειρουργικής τού πιο έγκυρου στο κόσμο Κέντρου Γνώσης τής Ιατρικής, τού Χάρβαρντ, που λόγω ειδικότητας είναι ο καθ ύλην αρμόδιος να γνωρίζει τις λειτουργίες, τα όρια και τους μηχανισμούς κάθε νευρώνα τού ανθρώπινου εγκεφάλου, έχει ήδη αποδείξει με το παράδειγμα του, σε επιστημονικούς όρους ότι, η Εμπειρία και  η Ανάμνηση, με τις Εικόνες Ζωντανές αφότου ξύπνησε από το κώμα, είναι απολύτως αδύνατον να συνέβησαν σε ανθρώπινο εγκέφαλο με τόσο μολυσματική βακτηριακή μηνιγγίτιδα η οποία είχε εξαφανίσει, από τον δικό του εγκέφαλο, κάθε επίπεδο γλυκόζης!
Ο Δρ. Αλεξάντερ εξήγησε στην εκπομπή τού ABC το «περιστατικό τού εαυτού του», λέγοντας ότι, τα εγκεφαλογραφήματα έδειχναν απολύτως νεκρές τις περιοχές τού εγκεφάλου που προσδίδουν συνείδηση, σκέψη, μνήμη και κατανόηση: «..Γνωρίζω ότι, πολλοί θα το αποδώσουν σε παραίσθηση, αλλά εγώ αποδεικνύω επιστημονικώς, ότι, δεν ήταν ούτε όνειρο ούτε παραίσθηση, ούτε μυθοπλασίες, και προσωπικώς γνωρίζω ότι ,Έχει συμβεί, αλλά Έξω από το Μυαλό μου».«...Οι παραισθήσεις, στις οποίες αποδίδαμε ως σκεπτικιστές την εξήγηση από τις περιγραφές ασθενών με Επιθανάτιες Εμπειρίες, απαιτούν την λειτουργία κάποιου ελάχιστου, βασικού αν μη τι άλλο, συγχρονισμού στο φλοιό τού εγκεφάλου. Στη δική μου περίπτωση, τα επίπεδα τής γλυκόζης που με μια βακτηριακή μηνιγγίτιδα πέφτουν από 100 στο 80 – 60, και με μια επιθετική μηνιγγιτίδα φτάνουν στο 20, σε μένα είχαν φτάσει στο 1. Κανένας ασθενής δε θα θυμόταν τίποτα σ’ αυτά τα επίπεδα, ούτε ο εγκέφαλος θα ήταν ικανός να τα παράξει».Στο πιο επιστημονικό «Ταξίδι στον  Παράδεισο «που άκουσαν οι άνθρωποι ποτέ, ο δρ Αλεξάντερ περιγράφει: «Ήμουν μια κουκίδα Επίγνωσης χωρίς να κουβαλάω καμία από τις γήινες εμπειρίες μου, ούτε το σώμα μου. Στην αρχή, (πριν φτάσω στον Παράδεισο) βρέθηκα σε ένα κατασκότεινο περιβάλλον με κάποιου τύπου 'καλωδίωση'. Σαν να θυμάμαι ρίζες, και διακλαδώσεις, και εκεί νομίζω ότι, έμεινα για πολύ καιρό, θα έλεγα, για χρόνια».«... Ελευθερώθηκα από εκείνο το πανέμορφο σπειροειδές λευκό φως που εξέπεμπε μια απίστευτα συγκλονιστική μελωδία που με εισήγαγε στη Φωτεινή Κοιλάδα...» Σαν σκηνή από παιδικό παραμύθι ο Δρ.Alexander θυμάται μια νεαρή γυναίκα να εμφανίζεται διάσπαρτα στον Χωροχρόνο (.. "να τσουλάει μπροστά του στον Χώρο και τον Χρόνο"..!) και χωρίς λόγια να του μιλά: «Με κοίταζε, και χωρίς καμία λέξη καταλάβαινα αμέσως ό,τι μού έλεγε, ελάμβανα το μήνυμα μόνο από το κοίταγμά της: ".. Είσαι αγάπη, είσαι εκλεκτός, δεν έχεις τίποτα να φοβάσαι..."Κι όμως, ο τόσο αυστηρός ακαδημαϊκά καθηγητής τού Χάρβαρντ, θυμάται, και περιγράφει επιστημονικά στην μαρτυρία τής δικής του Επιθανάτιας Εμπειρίας,( - Death - Experience,) τη νεαρή γυναίκα να ίπταται πάνω σ ένα φτερό πεταλούδας!
Ενδιαφέρον έχει η περιγραφή του Αλεξάντερ για τον Θεό.Τον αντιλήφθηκε μέσα από μια σφαίρα κρυστάλλινου φωτός«Ο Θεός....», λέει χαρακτηριστικά, «...ήταν μια απέραντη παρουσία αγάπης, ήταν το όλον τής αιωνιότητας και τής υπαρκτής συνείδησης. Αλλά ήταν αυτή η σφαίρα κρυστάλλινου φωτός ο απαραίτητος μετασχηματιστής, σαν ένας μεταφραστής που ήταν απαραίτητος για να υπάρξει το Άπλετο Φως του Θείου και Απίστευτου...»

Είναι ενδιαφέρον  ότι, στα εξονυχιστικά τεστ αντιληπτότητας, μνήμης και κάθε άλλης εγκεφαλικής λειτουργίας που ανέμεναν τον Δόκτορα όταν γύρισε από  το κώμα, - για τα γήινα -, τού έδειξαν, αμέσως μόλις ξύπνησε στην ΜΕΘ (και αυτό χαρακτηρίζεται επιστημονικά απρόβλεπτο, ή και θαύμα, γιατί δεν υπήρχαν πιθανότητες ο εγκέφαλός του να επανέλθει), και μια σειρά από φωτογραφίες γνωστών και άγνωστων στην ζωή του μέχρι πριν από το ατύχημα. Ανεγνώρισε την βιολογική του αδελφή, - που ποτέ όσο ζούσε πριν στο νοσοκομείο δεν είχε συναντήσει γιατί ήταν υιοθετημένος -, στο πρόσωπο τής νεράιδας του από τον Χωροχρόνο.Τώρα, με πλήρως αποκατεστημένη την λειτουργία τού εγκέφαλου του, --, oAlexander προκαλεί, από το THINK - TANK τής Γνώσης για τον Άνθρωπο όπου βρίσκεται, την Επιστήμη, να αλλάξει κι αυτή με τη σειρά της, μυαλά!
«Είναι πια ξεκάθαρο για την Σύγχρονη Γνώση ότι, πρέπει να ανατρέψουμε το πλάνο και να το δούμε από την άλλη πλευρά,» λέγει. «...Η συνειδητότητα υπάρχει σε μια πολύ πιο πλούσια μορφή , ελεύθερη και ανεξάρτητη από τον εγκέφαλο,γιατί  πηγάζει από την συνείδηση των ψυχών μας οι οποίες είναι αιώνιες, και το γεγονός ότι, η Επίγνωση, η Συνείδηση, η Ψυχή, το Πνεύμα μας, δεν εξαρτώνται από την ύπαρξη τού εγκεφάλου στο φυσικό σύμπαν.Στην πραγματικότητα η συνειδητότητα απελευθερώνεται σε πολύ πιο πλούσια επίγνωση όταν είμαστε Εκτός...»

Σε μια προσπάθεια στοιχειώδους πληρότητας και αντικειμενικότητας, προσθέτουμε ότι, στην αφήγηση αυτή ασκήθηκε κριτική που εστιάζεται στα παρακάτω ,κατά τη γνώμη μου, κρίσιμα σημεία.
-Τα περί συναντήσεως τού γιατρού,με μια όμορφη κοπέλλα αφαιρούν σοβαρότητα.
-Αμφισβητείται,ως  αντιεπιστημονική, η άποψη ότι, παρά την πλήρη  πάυση λειτουργίας τού εγκεφάλου,οι αναμνήσεις διατηρήθηκαν. Όταν ο  δρ.Αλεξάντερ,ρωτήθηκε σχετικώς,απάντησε,ότι, πιστεύει πώς,ο νούς μπορεί να υφίσταται ανεξάρτητα από τον εγκέφαλο,χωρίς να  είναι σε θέση να προσδιορίσει πού.
-Οπως απέδειξε ο  διάσημος νευρολόγος Oliver Sacksσ΄ένα βιβλίο που εξέδωσε το 2012, (Hallucinations (Knopf) υπάρχουν πολλοί παράγοντες, που μπορούν να προκαλέσουν τέτοιες φανταστικές ψευδαισθήσεις.Ως παράδειγμα αναφέρονται σχετικά πειράματα,που διεξήγαγε ο ελβετός νευρολόγος Olaf Blanke που υποστηρίζει πως σήμερα γνωρίζουμε την ύπαρξη πολλών παραγόντων ικανών να δημιουργήσουν παραισθήσεις που εξηγούνται από τον OliverSacksστο βιβλίο του. Ως παράδειγμα ο Olaf Blanke με τους συνεργάτες του  δημιούργησαν ένα φανταστικό πρόσωπο (“shadowperson”) σε μία  ασθενή , διεγείροντας  ηλεκτρικώς  τον εγκέφαλό της, με αποτέλεσμα  αυτή, να έχει την εντύπωση, ότι, κάποιος ίστατο πίσω της.

-  Εντυπωσιακές  και εμμέσως σχετιζόμενες με τα παραπάνω θεματα είναι τα όσα  διατυπώνονται και σε  ένα άλλο βιβλίο.Ετσι, στο βιβλίο του « Ματιές στην Αιωνιότητα» ο Raymond Moody, καταρχήν δέχεται ότι,στις περισσότερες περιπτώσεις η τηλεπάθεια οφείλεται σε υπερφυσικές δυνάμεις και ότι , είναι ένα έντονο στοιχείο στις κοινές επιθανάτιες εμπειρίες.Προτείνει την υπόθεση,ότι, η μνήμη μας (και επομένως και η συνείδηση) είναι δυνατόν να αποθηκευθεί έξω από το σώμα μας και αναφέρεται σε πειράματα, που έδειξαν ότι, υπάρχει  έξω από τον εγκέφαλο Ακόμη ειδικότερα δέχεται σαν υπόθεση, ότι, τα παραδείγματα τηλεπάθειας, ίσως αποτελούν ενδείξεις ότι ,η μνήμη μπορεί να αποθηκευθεί εκτός τού εγκεφάλου ,στην δομή τού σύμπαντος και ότι, μπορούμε να αποκτήσουμε πρόσβαση σ΄αυτή με διάφορους τρόπους, όπως με τις επιθανάτιες εμπειρίες. Μερικοί ερευνητές αποκαλούν το φαινόμενο αυτό « συμμετοχικό σύμπαν»,στο οποίο   η ζωή και ο νούς αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα τής δομής τού σύμπαν τος.Συμφώνως με τους ίδιους,θεωρητικώς οι αναμνήσεις μας είναι αποθηκευμένες  παντού γύρω μας.Προβάλλεται επίσης από μερικούς (ερευνητές των κοινών επιθανάτιων εμπειριών) η υπόθεση,  ότι, μάς περιβάλλει ένας  « ιστός μνήμης» πράγμα που εξηγεί το γεγονός ότι, μοιραζόμαστε  τις αναμνήσεις, τα συναισθήματα και τις αισθήσεις κάποιου άλλου, κατά την κοινή ανασκόπηση τής ζωής. Με ειδική αναφορά στις κοινές επιθανάτιες εμπειρίες οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι,το άτομο που τις βιώνει « συντονίζεται» στο ίδιο κανάλι μνήμης  με το άτομο που πεθαίνει, έτσι ώστε μοιράζονται την ίδια εμπειρία.(ό.π.68 επ.) Στην τηλεπάθεια,  για εξήγηση της διαίσθησης, όρασης εξ αποστάσεως κλπ. έχει προταθεί και μιά άλλη υπόθεση. Είναι το σύστημα ενσυναίσθησης τού εγκεφάλου.
Αντιγράφω για να μην προδώσω τον συγγραφέα( ό.π.168 επ.) « Αυτό το σύστημα  αποτελείται από κατοπτρικούς νευρώνες ,εγκεφαλικά κύτταρα  πού ενεργοποιούνται όταν παρακολουθούμε κάποιον να κάνει ακόμη και ανεπαίσθητες κινήσεις. Αυτοί οι νευρώνες σύμφωνα  ,με την δρ.Μπά ρμπαρα Βίλντ τού Πανεπιστημίου Τίμπιγκεν τής Γερμανίας, μάς επιτρέπουν να « αντιληφθούμε έμμεσα τον αντικατοπτρισμό των πραγματικών συναισθημάτων συνανθρώπων μας  και να εισέλθουμε στον συναισθηματικό κόσμο άλλων………..Ισως αυτοί οι νευρώνες  να προκαλούν κάποιο είδος μετάδοσης τής σκέψης,την στιγμή τού θανάτου, επιτρέποντας σε κάποιον με πραγματική ικανότητα ενσυναίσθησης, να κατανοήσει τις σκέψεις και τα συναισθήματα τού ετοιμοθανάτου»( ό.π.168 επ.,)»
Αλλά και γιατί μόνον τού ετοιμοθανάτου;»

Από δημοσίευση  σε  αμερικανικό ιατρικό επιστημονικό περιοδικό τής 22-8-2013, που αλίευσα από το διαδίκτυο,προκύπτει ότι, το θέμα τής συνδέσεως τής συνειδήσεως με  εγκεφαλική δραστηριότητα απασχολεί την επιστήμη.Ως γνωστόν μέχρι σχεδόν πρόσφατα, επικρατούσε η αντίληψη, ότι, με την παύση τής καρδιακής λειτουργίας,έπαυε και η λειτουργία τού εγκεφάλου.Η άποψη αυτή,τουλάχιστον στο μέτρο που αφορά  ένα βραχύ χρονικό διάστημα μετά τον «θάνατο» αμφισβητείται  πλέον. Τούτο  προκύπτει και από σχετικές αναφορές,όπως αυτές που  προπαρατίθενται και έχουν σχέση με τις παραθανάτιες εμπειρίες (NDE),που αφηγούνται ότι, έχουν βιώσει τουλάχιστο σε ποσοστό 20% πρόσωπα που είχαν κριθεί κλινικώς νεκρά.Εκτός όμως από τις αφηγήσεις αυτές,υπάρχουν και σχετικά πειράματα που έγιναν σε ποντικούς,για τα  οποία γράφουμε πιο  πάνω.
(Περισσότερα στο Παράρτημα)
Οι Penrose και Stuart Hameroff  έχουν διατυπώσει την θεωρία,ότι  η ανθρώπινη συνείδηση, είναι το αποτέλεσμα τής κβαντικής βαρύτητας σε μικροσωληνίσκους (microtubes).Ο πρώτος στο βιβλίο του  « Shadows of the Mind» που κυκλοφόρησε το 1994 υποθέτει ότι, η ανθρώπινη συνεί δηση είναι μη  αλγοριθμική και επομένως δεν μπορεί να « μοντελοποιη θεί» με μια συμβατική, μηχανή  ψηφιακού υπολογιστή. Κατά τον ίδιο η ανθρώπινη νόηση, έχει ικανότητες, τις οποίες δεν  θα μπορούσε να έχει μια μηχανή Turing. Η ουσία τής άποψης τού Penrose είναι ότι, η θεωρία που θέλει να βλέπει τον εγκέφαλο ως υπολογιστή, είναι εσφαλμένη.
(Περισσότερα στο παράρτημα).



ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ

Μια τροποποιημένη κατάσταση συνείδησης είναι μια διανοητική κατάσταση διαφορετική από τη συνήθη  της συνείδησης , που συνιστά  μια απόκλιση στην υποκειμενική εμπειρία ή στην ψυχολογική λειτουργία  σε σχέση με ορισμένους γενικούς κανόνες της  ευρισκόμενης σε εγρήγορση συνείδησης .
Η τροποποίηση μιάς κατάστασης της συνείδησης  μπορεί να επιτευχθεί είτε με αυτούπνωση είτε με άλλες μεθόδους, όπως γιόγκα, ζέν,διαλογισμός κλπ.ή  με άλλα μέσα, όπως οινόπνευμα,ναρκωτικά, υπνογόνα κλπ. Ενα  ερώτημα είναι ασφαλώς και  τούτο: Γιατί τα άτομα που   προσφεύγουν σε τέτοιες τεχνικές ή σε τέτοια μέσα  προσπαθούν να τροποποιήσουν την συνείδησή τους;Κατά τον εθνολό  γο GeorgesLapassade, κατά την διάρκεια των καταστάσεων αυτών το υποκείμενο έχει την εντύπωση ότι, η συνήθης λειτουργία της συνειδήσεως του απορυθμίζεται  και ότι, περιέρχεται σε μια άλλη σχέση με τον κόσμο και τον εαυτό του.
Αν κανείς  σκεφθεί την υπνοθε ραπεία, μπορεί συχνά αλλά ίσως λανθασμένως, να υποστηρίξει, ότι,  υπάρχουν πολλοί λόγοι, για τους οποίους οι άνθρωποι ενδιαφέρονται για την αυτούπνωση.  Κατά τον Joseph Messinger  η  εξήγηση ευρίσκεται στην προσπάθεια του ατόμου - να ελέγξει τον εαυτό του  και να γνωρίσει τις δυνατότητές του.Η τροποποίηση της συνειδήσεως, σημαίνει γι΄’ αυτό,το  άνοιγμα  σε πηγές ανεξερεύνητες και ανεκμετάλλευτες για έναν σε εγρήγορση, είναι ο μύθος του υπερανθρώπου  και του συμπλέγματος κατωτερότητας.-

Ισως πάλι η εξήγηση τοποθετείται σε μια  λανθασμένη επιθυμία του ανθρώπου να δοκιμάσει άλλες μορφές συνειδήσεως,από τις οποίες προσδοκά νέες συγκινήσεις,εμπειρίες(: η γοητεία του αγνώστου) και απολαύσεις ή και ξεκούραση από τις φροντίδες μια σκληρής πραγματικότητας στον αγώνα για επιβίωση.
- Είναι βεβαίως  φανερό ότι,  η απελευθέρωση των δυνατοτήτων αυτών ,δεν αρκεί από μόνη της, για να μπορέσει ο άνθρωπος, να τις εκμεταλλευθεί και να επιτύχει το προσδοκώμενο-,Προσαπαιτούνται  και άλλοι όροι.Θέληση,προσπάθεια κλπ.
-Πρέπει να προστεθεί πώς η προσφυγή, --στην προσπάθεια επίτευξης τροποποιημένης συνείδησης με άλλο στόχο,όπως ενίσχυση του ελέγχου στον εαυτό μας, ιδίως με ορισμένα μέσα,όπως ναρκωτικά-- είναι άκρως επικίνδυνη,ενώ σε άλλες περιπτώσεις,όπως η αφιέρωση στις πολεμικές τέχνες,κλπ.συνιστούν σπατάλη δυνάμεων και χρόνου (….και χρημάτων) με εντελώς αβέβαια αποτελέσματα.
 -Στο βιβλίο του που αναφέρεται στην προπαρατιθέμενη βιβλιογραφία, ο Georges Hadjo περιλαμβάνει εικόνες ,που έχουν ληφθεί με κατ΄αυτόν επιστημονικό τρόπο,(ηλεκτροφυσιονικό) και αποτυπώνουν-κατ΄αυτόν- καταστάσεις τροποποιημένης συνείδησης και φωτογραφίες σκέψεων, ενεργειακών πεδίων και άλλων φαινομένων αόρατων  με συνήθη μέσα.


Η ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ

H περιγραφή της ανθρώπινης συνείδησης αποτελεί ένα από τα πιο δύσκο λα αλλά και ενδιαφέροντα προβλήματα στην ιστορία της επστή μης με το οποίο έχει ασχοληθεί ένα πλήθος από κλάδους όπως η φιλοσοφία, η ια τρική, η ψυχολογία ή τα μαθηματικά.
Μία νέα συνεργασία νευρολόγων με θεωρητικούς φυσικούς έχει δημιουρ γήσει ένα πεδίο έρευνας γύρω από τη φύση της συνείδησης και μια προ σπάθεια περιγραφής της, μαθηματικώς  με τη χρήση εννοιών της κβαντι κής φυσικής. Υπό αυτή τη σκοπιά, ακόμη κι αν το πρόβλημα της συνείδη σης απέχει πολύ από τα να θεωρηθεί λυμένο, τουλάχιστον ίσως δημιου ργείται ένα υπόβαθρο για τον ορισμό και την περιγραφή των επιμέρους προβλημάτων που το απαρτίζουν.
Η σχετικώς πρόσφατη άποψη στο θέμα μας, αποτυπώνεται σε ένα άρθρο τoυ Μαξ Τέγκμαρκ, για τον οποίο  γράψαμε και πιο πάνω (σελ.4) και στο οποίο  γράφονται και τα ακόλουθα.
Σύμφωνα  λοιπόν μ΄αυτό  οι  ιδιότητες της συνείδησης πηγάζουν από τους φυσικούς νόμους που κυβερνούν το Σύμπαν. Ο ερευνητής εφαρμό ζει τις  αρχές της κβαντικής θεωρίας και της θεωρίας πληροφορίας, δείχνοντας πως προκύπτει η αυτογνωσία ή η αντίληψη μας για τις τρεις χωρικές διαστάσεις σε αντιδιαστολή με τον άπειρο αριθμό αντικειμενι κών πραγματικοτήτων που επιτρέπει η κβαντική μηχανική.
-  Νευροεπιστήμονες όπως ο Τζούλιο Τονόμι του Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν, το 2008 διατύπωσαν την πρόταση πως η συνείδηση πρέπει να πληροί δύο προϋποθέσεις:
πρώτον, να μπορεί να επεξεργάζεται μεγάλες ποσότητες πληροφορίας, και
δεύτερον  να εγγράφεται η πληροφορία αυτή σε ένα ενιαίο και αδιαίρετο ολοκληρωμένο σύστημα.
Ένα ερώτημα που προκύπτει από την παραπάνω διάκριση, ονομάζεται το παράδοξο της ολοκλήρωσης. Σύμφωνα με αυτό, η επεξεργασία της πλη ροφορίας στον ανθρώπινο εγκέφαλο γίνεται με τη βοήθεια 1011 νευρώ νων, που θα μπορούσαν να αναπαρασταθούν με 37 bits πληροφορίας. To ερώτημα για το που εγγράφεται η πληροφορία.
Τις συγκεκριμένες προϋποθέσεις επεξεργάζεται και ο Τέγκμαρκ , δημι ουργώντας ένα μαθηματικό πλαίσιο για την περιγραφή της συνείδησης. Εάν και προχωρά σε ορισμένα συμπεράσματα, δεν δίνει απάντηση στο τι προκαλεί την συνείδηση, διαπιστώνει όμως πως αφού κυβερνάται από τους νόμους της φυσικής δεν προϋποθέτει την ύπαρξη κάποιας άλλης δύναμης θρησκευτικής ή μυστικιστικής φύσεως.

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ
Παραθέτουμε απόσπασμα από άρθρο του Μichael Graziano  καθηγητή ψυχολογίας και νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Princeton.
«Η Θεωρία  του Σχήματος Προσοχής(The Attention SchemaTheory) (AST),που αναπτύχθηκε σχετικώς τελευταίως  προσπαθεί  να δώσει ορισμένες απαντήσεις σχετικές με το θέμα.  Κατά την θεωρία αυτή,  η συνείδηση προκύπτει ως μία λύση,σε ένα από τα πλέον  βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζει το νευρικό μας σύστημα: Πολλές πληροφορίες που   δέχεται  το έμβιο όν απαιτούν επεξεργασία.Ο εγκέφαλος εξελίχθηκε έτσι ώστε  με πολύπλοκους μηχανισμούς, να επεξεργάζεται ορισμένα σήματα,σε βάρος άλλων.Κατά την θεωρία αυτή, η συνείδηση είναι το τελικό αποτέλεσμα αυτής της εξελικτικής ακολουθίας. Εάν η θεωρία είναι σωστή - και αυτό δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί- τότε η συνείδηση εξελίχθηκε σταδιακά τα τελευταία μισό  δισεκατομμύριο χρόνια και υπάρχει σε μια σειρά  σπονδυλωτών ειδών.
Ακόμη και πριν από την εξέλιξη ενός κεντρικού εγκεφάλου, τα νευρικά συστήματα απέκτησαν ένα πλεονέκτημα με ένα   απλό υπολογιστικό τέχνασμα: τον ανταγωνισμό. Οι νευρώνες ενεργούν σαν υποψήφιοι σε εκλογές, όπου  καθένας φωνασκεί, προσπαθώντας να μην ακουστούν οι συναδελφοί του. Σε κάθε στιγμή μόνο μερικοί νευρώνες κερδίζουν αυτόν τον έντονο ανταγωνισμό, τα σήματα τους ανέρχονται πάνω από το θόρυβο και επηρεάζουν την συμπεριφορά του ζώου. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται επιλεκτική ενίσχυση σήματος, και χωρίς αυτήν, ένα νευρικό σύστημα δεν μπορεί να κάνει σχεδόν τίποτα.
Μπορούμε να πάρουμε μια καλή έννοια όταν η εκλεκτική ενίσχυση σήματος εξελίχθηκε πρώτα με τη σύγκριση διαφορετικών ειδών ζώων, μια κοινή μέθοδο στην εξελικτική βιολογία. Η Ύδρα, ένας μικρός συγγε νής των μεδουσών, έχει αναμφισβήτητα το πιο απλό νευρικό σύστημα - ένα νευρικό δίχτυ. Εάν κεντρίσετε την ύδρα οπουδήποτε, δίνει μια γενι κευμένη απάντηση. Δεν παρουσιάζει  καμία ένδειξη για  επιλεκτική επε ξεργασία ορισμένων τσιμπημάτων  και   ότι,στρατηγικώς αγνοεί τούς άλλους. Η διάσπαση  μεταξύ των προγόνων  της ύδρας και άλλων ζώων, σύμφωνα με τη γενετική ανάλυση, μπορεί να ανάγεται  σε εποχή πριν από 700 εκατομμύρια χρόνια. Η εκλεκτική ενίσχυση σήματος πιθανό τατα εξελίχθηκε μετά από αυτό.Το μάτι αρθροπόδων, από την άλλη πλευρά, έχει ένα από τα καλύτερα μελετημένα παραδείγματα επιλεκτικής ενίσχυσης σήματος. Αυξάνει τα σήματα που σχετίζονται με τις οπτικές ακμές και καταστέλλει άλλα οπτικά σήματα, δημιουργώντας ένα σκίτσο  του κόσμου. Επομένως, η επιλεκτική ενίσχυση πιθανότατα εξελίχθηκε κάποια στιγμή μεταξύ υδρών και αρθροπόδων – πριν  περίπου από  700 και 600 εκατομμυρίων έτη ,  περίπου  στην αρχή της πολύπλοκης, πολυκυτταρικής ζωής. Η επιλεκτική ενίσχυση του σήματος είναι τόσο πρωτόγονη που δεν απαιτεί καν κεντρικό εγκέφαλο. Το μάτι, το δίκτυο των αισθητήρων αφής στο σώμα και το ακουστικό σύστημα μπορούν να έχουν τις δικές τους τοπικές εκδόσεις προσοχής εστιάζοντας σε μερικά επιλεγμένα σήματα.
Η επόμενη εξελικτική πρόοδος ήταν ένας κεντρικός ελεγκτής  που θα μπορούσε να συντονίσει όλες τις αισθήσεις. Σε πολλά ζώα, αυτός ο κεντρικός ελεγκτής είναι μια περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται tectum. ("Tectum" σημαίνει "οροφή" στα Λατινικά και συχνά καλύπτει την κορυφή του εγκεφάλου.) Συντονίζει κάτι που λέγεται ανοικτή προσοχή - με στόχο τα δορυφορικά πιάτα των ματιών, των αυτιών και της μύτης προς οτιδήποτε σημαντικό.
Όλα τα σπονδυλωτά-ψάρια, ερπετά, πουλιά και θηλαστικά-έχουν ένα tectum. Ακόμη και οι λάμπιες(πρωτόγονο ψάρι ) έχουν ένα, και εμφανίστηκαν τόσο νωρίς στην εξέλιξη που δεν έχουν καν κατώτερη γνάθο. Αλλά από όσα γνωρίζουμε, το tectum απουσιάζει από όλα τα ασπόνδυλα. Το γεγονός ότι, τα σπονδυλωτά το έχουν και  όχι και τα ασπόνδυλα δεν μας επιτρέπει να συγκροτήσουμε την εξέλιξή του. Σύμφωνα με τα απολιθώματα και γενετικά στοιχεία, τα σπονδυλωτά εξελίχθηκαν περίπου 520 εκατομμύρια χρόνια πριν. Το tectum και ο κεντρικός έλεγχος της προσοχής πιθανότατα εξελίχθηκαν κατά τη διάρκεια της λεγόμενης  κάμβριας έκρηξης  όταν τα σπονδυλωτά ήταν μικροσκοπικά πλάσματα, συναγωνιζόμενα με μια μεγάλη ποικιλία ασπονδύλων στη θάλασσα.
Ακόμη και αν έχετε γυρίσει την πλάτη σας σε ένα αντικείμενο, ο φλοιός σας μπορεί ακόμα να εστιάσει σ ‘αυτό τους πόρους επεξεργασίας.
Το tectum είναι ένα όμορφο κομμάτι μηχανικής. Για να ελέγχει αποτελεσματικά το κεφάλι και τα μάτια, κατασκευάζει κάτι που ονομάζεται εσωτερικό μοντέλο, ένα χαρακτηριστικό πολύ γνωστό στους μηχανικούς. Ένα εσωτερικό μοντέλο είναι μια προσομοίωση που παρακολουθεί οτιδήποτε ελέγχεται και επιτρέπει προβλέψεις και προγραμματισμό. Το εσωτερικό μοντέλο του tectum είναι ένα σύνολο πληροφοριών που κωδικοποιούνται στο σύνθετο πρότυπο δρα στηριότητας των νευρώνων. Αυτές οι πληροφορίες προσομοιώνουν την τρέχουσα κατάσταση των ματιών, του κεφαλιού και άλλων μεγάλων τμημάτων του σώματος, κάνοντας προβλέψεις για το πώς αυτά τα μέρη του σώματος θα κινηθούν στη συνέχεια και για τις συνέπειες της κίνησης τους. Για παράδειγμα, αν μετακινήσετε τα μάτια σας προς τα δεξιά, ο οπτικός κόσμος θα πρέπει να μετατοπιστεί στους αμφιβληστροειδείς σας προς τα αριστερά με έναν προβλέψιμο τρόπο. Το tectum συγκρίνει τα προβλεπόμενα  οπτικά σήματα με την πραγματική οπτική είσοδο, για να βεβαιωθείτε ότι, οι κινήσεις σας γίνονται όπως έχει προγραμματιστεί. Αυτοί οι υπολογισμοί είναι εξαιρετικά πολύπλοκοι και επί πλέον δαπανούν την πρόσθετη ενέργεια προς όφελος του ελέγχου της κίνησης. Στα ψάρια και τα αμφίβια, το tectum είναι το αποκορύφωμα της πολυπλοκότητας και το μεγαλύτερο μέρος του εγκεφάλου. Ένας βάτραχος έχει μια αρκετά καλή προσομοίωση του εαυτού του.
Με την εξέλιξη των ερπετών γύρω πριν από 350 έως 300 εκατομμύρια χρόνια περίπου , άρχισε να εμφανίζεται μια νέα δομή του εγκεφάλου towulst. Τα πουλιά κληρονόμησαν ένα wulst    από τους προγόνους τους,τα ερπετά. Το ίδιο και  τα θηλαστικά  αλλά η έκδοχή μας ονομάζεται συνήθως εγκεφαλικός φλοιός και είχε μια τεράστια επέκταση. Είναι  κατά πολύ η μεγαλύτερη δομή στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Μερικές φορές ακούτε τους ανθρώπους να αναφέρονται στον εγκέφαλο των ερπετών ως κάτι το κτηνώδες, αυτόματο μέρος που έχει απομείνει όταν απομα κρύνετε τον φλοιό, αλλά αυτό δεν είναι ορθό. Ο φλοιός έχει την προέλευσή του στον wulst των ερπετών     και τα ερπετά είναι μάλλον πιο έξυπνα από ό, τι εμείς νομίζουμε.
Ο φλοιός είναι σαν ένα αναβαθμισμένο tectum. Εξακολουθούμε να έχουμε ένα tectum θαμμένο κάτω από τον φλοιό και να εκτελεί τις ίδιες λειτουργίες όπως στα ψάρια και τα αμφίβια. Αν ακούτε  ένα ξαφνικό ήχο ή βλέπετε μια κίνηση στη γωνία του ματιού σας, το tectum σας κατευθύνει το βλέμμα σας προς αυτό γρήγορα και με ακρίβεια. Ο φλοιός  επίσης  λαμβάνει αισθητήρια σήματα και συντονίζει την κίνηση, αλλά έχει ένα πιο ευέλικτο ρεπερτόριο . Ανάλογα με το περιβάλλον, μπορείτε , να κοιτάξετε μακριά, να δημιουργήσετε έναν ήχο, να χορέψετε ή απλά να αποθηκεύσετε το αισθητήριο συμβάν στη μνήμη σε περίπτωση που οι πληροφορίες είναι χρήσιμες για το μέλλον.
Η πιο σημαντική διαφορά μεταξύ του φλοιού και του tecttum  μπορεί να είναι το είδος της προσοχής που ελέγχουν. Το tectum είναι ο κύριος της απροκάλυπτης προσοχής-κατευθύνοντας την αισθητήρια συσκευή προς οτιδήποτε σημαντικό. Ο φλοιός επεκτείνεται στον προθάλαμο                       με κάτι που αποκαλείται συγκεκαλυμμένη προσοχή. Δεν χρειάζεται να κοιτάξετε κατευθείαν προς κάτι για να το παρακολουθήσετε κρυφά Ακόμη και αν έχετε γυρίσει την πλάτη σας σε ένα αντικείμενο, ο φλοιός σας μπορεί ακόμα να εστιάσει τους πόρους επεξεργασίας σε αυτό. Οι επιστήμονες μερικές φορές συγκρίνουν τη συγκεκαλυμμένη προσοχή με τον προβολέα. (Η αναλογία προτάθηκε αρχικά από τον Francis Crick, τον γενετιστή.) Ο φλοιός σας μπορεί να μετατοπίσει την κρυμμένη προσοχή από το κείμενο που είναι  μπροστά σας σε ένα κοντινό άτομο, στους ήχους στην αυλή σας, σε μια σκέψη ή σε μια ανάμνηση. Η κρυφή προσοχή είναι η εικονική κίνηση της βαθιάς επεξεργασίας από το ένα πράγμα  στο άλλο.
Ο φλοιός χρειάζεται να ελέγχει αυτή την εικονική κίνηση και επομένως σαν κάθε αποτελεσματικός ελεγκτής χρειάζεται ένα εσωτερικό μοντέλο. Σε αντίθεση με το tectum, το οποίο μοντελοποιεί συγκεκριμένα αντικείμενα όπως τα μάτια και το κεφάλι, ο φλοιός πρέπει να μοντελοποιεί κάτι πολύ πιο αφηρημένο. Σύμφωνα με την AST, το επυτυγχάνει  με την κατασκευή ενός σχήματος προσοχής - μιας συνεχώς ενημερωμένης δέσμης πληροφοριών που περιγράφει τι πράττει η κρυφή προσοχή στιγμή προς στιγμή και ποιες είναι οι συνέπειές της.
"Έχω κάτι απιαστο μέσα μου. Δεν είναι ένα μάτι ή ένα κεφάλι ή ένα χέρι. Υπάρχει χωρίς ουσία ... "
Σκεφτείτε ένα απίθανο νοητικό πείραμα. Αν μπορούσατε να συνδέσετε με κάποιον τρόπο έναν εξωτερικό μηχανισμό ομιλίας σε ένα κροκόδειλο και  αυτός ο μηχανισμός ομιλίας είχε πρόσβαση στις πληροφορίες του σχήματος προσοχής στον πιο δυνατό κροκόδειλο,  αυτός ο κροκόδειλος με τη βοήθεια τεχνολογίας θα μπορούσε να αναφέρει: "Έχω κάτι άκαμπτο μέσα μου. Δεν είναι ένα μάτι ή ένα κεφάλι ή ένα χέρι. Υπάρχει χωρίς ουσία. Είναι πνευματική κατοχή μου των πραγμάτων. Μετακινείται από ένα σύνολο αντικειμένων σε άλλο. Όταν αυτή η μυστηριώδης διαδικασία μέσα μου κρατά κάτι, μου επιτρέπει να καταλάβω, να θυμηθώ και να απαντήσω ».
Ο κροκόδειλος ασφαλώς θα έσφαλλε. Η κρυφή προσοχή δεν είναι άπιαστη. Έχει μια φυσική βάση, αλλά αυτή η φυσική βάση βρίσκεται στις μικροσκοπικές λεπτομέρειες των νευρώνων, των συνάψεων και των σημάτων. Ο εγκέφαλος δεν χρειάζεται να γνωρίζει αυτές τις λεπτομέρειες. Επομένως, το σχήμα προσοχής είναι στρατηγικά αόριστο. Περιγράφει την κρυφή προσοχή με έναν ασυνάρτητο τρόπο,ως μια φυσική ουσία. Και αυτό σύμφωνα με την θεωρία αυτή, είναι η καταγωγή της συνείδησης.Λέγουμε ότι, έχουμε συνείδηση, στο βάθος του εγκεφάλου μας,κάτι εντελώς πρωτόγονο υπολογίζει αυτήν την μισο-μαγική αυτο-περιγραφή.Δυστυχώς οι κροκόδειλοι δεν μπορούν να μιλήσουν.Αλλά σύμφωνα με την θεωρία είναι πιθανόν να έχουν το ολιγώτερο  μια παληά μορφή, ενός σχήματος προσοχής.
Όταν σκέπτομαι την εξέλιξη θυμάμαι  τα λόγια του Τέντυ Ρουζβελτ. « Πράξε ό,τι μπορείς, με ό,τι έχεις,εκεί που βρίσκεσαι» Η εξέλιξη  είναι ο άρχοντας αυτού του οπορτουνισμού.Τα πτερύγια γίνονται πόδια.Τα βράγχια γίνονται σιαγώνες. Και τα αυτο-μοντέλα γίνονται μοντέλα άλλων. Στην AST, το σχήμα προσοχής αναπτύχθηκε αρχικά ως πρότυπο της δικής του συγκεκαλυμμένης προσοχής. Αλλά όταν ο βασικός μηχανισμός ήταν σε ισχύ, σύμφωνα με τη θεωρία, προσαρμόστηκε περαιτέρω για να μοντελοποιήσει τις καταστάσεις προσοχής άλλων, για να επιτρέψει την κοινωνική πρόβλεψη. Όχι μόνο  μπορούσε ο εγκέφαλος να αποδώσει συνείδηση στον εαυτό του,  αλλά άρχισε να αποδίδει συνείδηση στους άλλους.
Αν μια βασική ικανότητα να αποδώσει αντίληψη σε άλλους υπάρχει στα θηλαστικά και στα πτηνά, τότε μπορεί να έχει μια προέλευση στον κοινό πρόγονο τους, τα ερπετά.
Όταν οι ψυχολόγοι μελετούν την κοινωνική γνώση, συχνά εστιάζουν σε κάτι που ονομάζεται θεωρία του νου, η ικανότητα να κατανοεί το πιθανό περιεχόμενο του νου κάποιου άλλου. Μερικά από τα πιο περίπλοκα παραδείγματα περιορίζονται στους ανθρώπους και στους πιθήκους. Αλλά τα πειράματα δείχνουν ότι, ένα σκυλί μπορεί να κοιτάξει ένα άλλο σκυλί και να σκεφθεί : "Με αντιλαμβάνεται;" Τα κοράκια δείχνουν επίσης μια εντυπωσιακή θεωρία του νου. Εάν κρύψουν τροφή  τη στιγμή που ένα άλλο πουλί παρακολουθεί, θα περιμένουν να απομακρυνθεί, το άλλο πουλί, και στη συνέχεια θα κρύψουν το ίδιο κομμάτι τροφής πάλι, ωσάν να μπορούν να σκεφθούν ότι, το άλλο πουλί γνωρίζει  την πρώτη κρυψώνα αλλά αγνοεί το την άλλη. Αν μια βασική ικανότητα να αποδώσει κανείς αντίληψη σε άλλους, υπάρχει στα θηλαστικά και στα πτηνά, τότε μπορεί να έχει μια προέλευση στον κοινό πρόγονο τους, τα ερπετά. Στο εξελικτικό αφήγημα της AST, η κοινωνική διάγνωση αρχίζει να αυξάνεται λίγο μετά την εξελικτική του wulst των ερπετών, Οι κροκόδειλοι μπορεί να μην είναι τα πιο κοινωνικά πολύπλοκα πλάσματα στη γη, αλλά ζουν σε μεγάλες κοινότητες, φροντίζουν για τέκνα τους.
Αν η θεωρια AST είναι ορθή, 300 εκατομμύρια χρόνια εξέλιξης ερπετών, πτηνών και θηλαστικών επέτρεψαν στο αυτο-μοντέλο και στο κοινωνικό μοντέλο να εξελιχθούν σε αλληλεπίδραση,  με το καθένα να επηρεάζει το άλλο. Κατανοούμε τους  άλλους ανθρώπους προβάλλοντας αυτούς τους εαυτούς μας. Αλλά κατανοούμε επίσης τον εαυτό μας εξετάζοντας τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαν να μας δουν άλλοι .Δεδομένα από το δικό μου εργαστήριο δείχνουν ότι, τα φλοιώδη δίκτυα στον ανθρώπινο εγκέφαλο που μας επιτρέπουν να αποδώσουμε συνείδηση σε άλλους αλληλοεπικαλύπτονται σε μεγάλο βαθμό με τα δίκτυα που κατάσκευάζουν τη δική μας αίσθηση συνείδησης.
Η γλώσσα είναι ίσως το πιο πρόσφατο μεγάλο άλμα στην εξέλιξη της συνείδησης. Κανείς δεν γνωρίζει πότε το πρώτον εξελίχθηκε η ανθρώπινη γλώσσα. Σίγουρα την είχαμε πριν από 70 χιλιάδες χρόνια όταν οι άνθρωποι άρχισαν να διασκορπίζονται σε όλο τον κόσμο, αφού όλες οι διασκορπισμένες ομάδες έχουν μια περίπλοκη γλώσσα. Η σχέση μεταξύ γλώσσας και συνείδησης συχνά συζητείται, αλλά μπορούμε να είμαστε σίγουροι τουλάχιστον για αυτό: αφού αναπτύξαμε γλώσσα, μπορούμε να μιλάμε για συνείδηση και να συγκρίνουμε παρατηρήσεις. Θα μπορούσαμε να πούμε δυνατά, "Εχω συνείδηση των πραγμάτων. Ετσι είναι εκείνη έτσι είναι αυτός.  Έτσι είναι αυτός ο  ποταμός που απλώς προσπάθησε να σβήσει το χωριό μου. "
Αν ο άνεμος θροίζει το χορτάρι και το ερμηνεύετε λανθασμένως  ως λιοντάρι, δεν βλάπτει.  Αλλά αν αποτύχετε στο να εντοπίσετε ένα πραγματικό λιοντάρι, θα βγείτε από την δεξαμενή γονιδίων.
Ίσως εν μέρει εξαιτίας της γλώσσας και του πολιτισμού, οι άνθρωποι έχουν μια πολύ μεγάλη τάση  να αποδίδουν με ευκολία  συνείδηση σε όλα  που βρίσκονται γύρω μας.
Αποδίδουμε συνείδηση σε χαρακτήρες σε μια ιστορία, μαριονέτες και κούκλες, καταιγίδες, ποτάμια, άδειους χώρους, φαντάσματα και θεούς. Ο Justin Barrett το χαρακτήρισε ως υπεδραστήρια συσκευή ανίχνευσης  ή HADD. Μια εικασία είναι ότι, είναι καλύτερο να είσαι ασφαλής από το  να λες συγγνώμη. Για μένα, ωστόσο, το HADD πηγαίνει πολύ  πέρα από την ανίχνευση αρπακτικών. Είναι συνέπεια της υπερ-κοινωνικής μας φύσης. Η εξέλιξη κατέδειξε το εύρος της τάσης μας να μοντελοποιούμε τους άλλους και τώρα είμαστε απόλυτα εναρ μονισμένοι με την νοητική  κατάσταση του άλλου. Μας δίνει την προσαρμοστική μας προοπτική. Το αναπόφευκτο  παράπλευρο αποτέλεσμα είναι η ανίχνευση ψευδών πεποιθήσεων ή φαντασμάτων.
Και έτσι η εξελικτική ιστορία μας φέρνει  σήμερα, στην ανθρώπινη συνείδηση - κάτι που αποδίδουμε στους εαυτούς μας, στους άλλους και σε έναν πλούσιο πνευματικό κόσμο φαντασμάτων και θεών στο κενό διάστημα που μας περιβάλλει  Η θεωρία AST καλύπτει πολύ έδαφος, από τα απλά νευρικά συστήματα έως προσομοιώσεις του εαυτού μας και άλλων. Παρέχει ένα γενικό πλαίσιο για την κατανόηση της συνείδησης, τις πολυάριθμες προσαρμοστικές της χρήσεις και τη σταδιακή και συνεχή εξέλιξή της.
………………………………………………………………………
Επιτρέψτε μου να είμαι όσο το δυνατόν σαφής: Η συνείδηση δεν συμβαίνει. Είναι μια λανθασμένη κατασκευή.
Γιατί  θάπρεπε ο  εγκέφαλος να εξελιχθεί, σε ένα  τόσο ανακριβές, απλοποιημένο μοντέλο του κόσμου; Ο λόγος είναι η αποτελεσμα τικότητα. Ο εγκέφαλος δεν εξελίχθηκε για να συλλάβει  ορθώς όλες τις επιστημονικές λεπτομέρειες, Αυτό θα ήταν σπατάλη ενέργειας και χρόνου υπολογισμών. Αντ 'αυτού, εξελίχθηκε για να επεξεργαστεί πληροφορίες για τον κόσμο αρκετά καλά και αρκετά γρήγορα, για να καθοδηγήσει τη συμπεριφορά μας. Όλα τα εσωτερικά μοντέλα του εγκεφάλου είναι απλοποιημένες καρικατούρες του κόσμου που μοντελοποιεί. Αναμφισβήτητα, η επιστήμη είναι η σταδιακή διαδικασία με την οποία τα γνωστικά μέρη των εγκεφάλων μας ανακαλύπτουν τις βαθιές ανακρίβειες στα βαθύτερα, εξελικτικά ενσωματωμένα πρότυπα του κόσμου.
Το δύσκολο πρόβλημα της εποχής μας είναι το μυστήριο της συνείδησης. Επιτρέψτε μου να είμαι ακριβής για αυτό που εννοώ ως συνείδηση. Αυτές τις μέρες δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε πώς ο εγκέφαλος μπορεί να επεξεργαστεί πληροφορίες για τον κόσμο, πώς μπορεί να αποθηκεύσει και να ανακαλέσει τις μνήμες, πώς μπορεί να κατασκευάσει την αυτογνωσία, συμπεριλαμβανομένης  ακόμη και της πολύ πολύπλοκης αυτογνωσίας σχετικά με την προσωπικότητα του καθενός μας και τη θνησιμότητα. Αυτό είναι το περιεχόμενο της συνείδησης, και δεν είναι πλέον ένα θεμελιώδες μυστήριο. Είναι πληροφορίες και γνωρίζουμε πώς να κατασκευάσουμε  υπολογιστές που επεξεργάζονται πληροφορίες. Αυτό που είναι μυστήριο είναι το πώς συνειδητοποιούμε όλο αυτό το περιεχόμενο. Πώς έχουμε το εσωτερικό συναίσθημα; Και τι,σε κάθε περ΄πτωση, είναι αυτό το εσωτερικό συναίσθημα.;
Έχει ονομαστεί συνείδηση, φαινομενολογία, qualia, εμπειρία. Φαίνεται μη φυσικό, αιθέριο, περισσότερο σαν μια ενέργεια παρα μια ουσία, εξ ορισμού ιδιωτική και επομένως όχι αντικειμενικώς αποδείξιμη. Και το γεγονός ότι,φαίνεται ότι είναι ,οτιδήποτε ,είναι το ίδιο το πράγμα - το φαινομενικό.
Εκ πρώτης όψεως, έχουμε αυτό που φαίνεται να είναι ένα άλυτο δύσκολο πρόβλημα. Εάν ο εγκέφαλος παράγει συνείδηση, πώς το κάνει; Τι ακριβώς παράγεται; Ενέργεια; Υλη; Μια τρίτη, πιο θεμελιώδης ουσία; Μερικοί επιστήμονες  υπαινίσσονται  ότι, παράγεται από δονήσεις στον εγκέφαλο, ίσως ταλαντευόμενη δραστηριότητα σε νευρώνες, ή ίσως κβαντικές καταστάσεις μικροσκοπικών σωληνίσκων μέσα στους νευρώνες. Ή θα μπορούσε να είναι ανεξάρτητη από τον εγκέφαλο , όπως ισχυρίζονται πολλοί μυστικιστές. Μία εικασία είναι ότι, τα πάντα στο σύμπαν είναι διαποτισμένα με μια πρωταρχική συνείδηση. Ίσως είναι μια ειδική ζωτική δύναμη, όπως στο StarWars, που μέχρι στιγμής έχει διαφύγει  από την επιστημονική ανίχνευση. Ή ίσως μια θεότητα μας το εμφύσησε και όταν πεθαίνουμε αφήνει το σώμα και εισέρχεται σε μια νέα φάση ύπαρξης.
Ο μύθος της συνείδησης είναι κάθε τόσο μπερδεμένος και ακατανόητος όπως η καθαρότητα του λευκού φωτός και η πηγή της σύγχυσης είναι η ίδια. Ο εγκέφαλος κατασκευάζει ανακριβή μοντέλα του κόσμου. Για να κατανοήσουμε επιστημονικά την συνείδηση, είναι και πάλι απαραίτητο για τα γνωστικά μέρη του εγκεφάλου μας να ανακαλύψουμε τις ανακρίβειες στα βαθύτερα, ενσωματωμένα μοντέλα  του εαυτού μας
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος επιμένει ότι, έχει συνείδηση, με όλο το φαινομενολογικό μυστήριο, γιατί κατασκευάζει πληροφορίες για το σκοπό αυτό. Ο εγκέφαλος είναι αιχμάλωτος στις πληροφορίες που περιέχει. Δεν γνωρίζει τίποτα άλλο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ένα παραληρηματικό πρόσωπο μπορεί να πει με τέτοια βεβαιότητα. "Είμαι καγκουρό αρουραίος. Γνωρίζω ότι, είναι αλήθεια, γιατί είναι αλήθεια. "Η συνείδηση που περιγράφουμε είναι μη φυσική, προκαλεί σύγχυση, είναι αναντικατάστατη και ανεξήγητη, επειδή το πακέτο πληροφοριών στον εγκέφαλο είναι ασυνάρτητο. Είναι ένα γρήγορο σκίτσο.
Ποιού πράγματος είναι το σκίτσο; Ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τις πληροφορίες. Εστιάζει τους πόρους επεξεργασίας σε αυτό ή εκείνο το κομμάτι δεδομένων. Αυτή είναι η πολύπλοκη, μηχανιστική πράξη ενός τεράστιου υπολογιστή. Ο εγκέφαλος περιγράφει επίσης αυτή την πράξη στον εαυτό της. Αυτή η περιγραφή, διαμορφωμένη από εκατομμύρια χρόνια εξέλιξης, περίεργη και ιδιόμορφη και απογυμνωμένη από λεπτομέρειες, απεικονίζει ένα "εμένα" και μια κατάσταση υποκειμενικής συνείδησης.
Γι 'αυτό δεν μπορούμε να εξηγήσουμε πώς ο εγκέφαλος παράγει συνείδηση. Είναι σαν να εξηγούσαμε πώς  το λευκό φως καθαρίζεται από όλα τα χρώματα. Η απάντηση είναι ότι δεν συμβαίνει. Είναι μια λανθασμένη κατασκευή. Ο υπολογιστής καταλήγει  στο ότι, έχει Qualia επειδή χρησιμεύει ως ένα χρήσιμο, έστω απλοποιημένο, αυτο-μοντέλο. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε ως επιστήμονες είναι να εξηγήσουμε πώς ο εγκέφαλος κατασκευάζει πληροφορίες, πώς μοντελοποιεί τον κόσμο με ιδιόμορφους τρόπους, πώς διαμορφώνει τον εαυτό του και πώς χρησιμοποιεί αυτά τα μοντέλα για να επιτύχει ένα καλό πλεονέκτημα.
Η μελέτη της συνείδησης πρέπει να απαλλαγεί  από τον μυστικισμό από  τον οποίο κυριαρχείται. Η συνείδηση δεν είναι απλώς θέμα φιλοσοφίας, γνώμης ή θρησκείας. Είναι θέμα σκληρής επιστήμης. Είναι ένα θέμα κατανόησης του εγκεφάλου και του νού - ενός γλυπτού με τρισε κατομμύρια νήματα, που παράγεται από πληροφορίες. Είναι επίσης θέμα μηχανικής. Αν μπορούμε να κατανοήσουμε τη λειτουργικότητα του εγκεφάλου, τότε μπορούμε να κατασκευάσουμε την ίδια λειτουρ γικότητα στους υπολογιστές μας. Η τεχνητή συνείδηση μπορεί να είναι απλά ένα δύσκολο πρόβλημα που μπορούμε να λύσουμε.»

-Ο JohnWheeler ασχολούμενος με την δημιουργία του Σύμπαντος  και εξετάζοντάς την υπό το πρίσμα της κβαντομηχανικής, την συνδέει με την ύπαρξη συνειδήσεως,παρατηρητού .Η ιδέα του για συμμετοχικό Σύμπαν, σημαίνει ότι ,το Σύμπαν δεν υπήρχε  πριν οι πρόγονοί μας της  παλαιο λιθικής εποχής, παρατηρήσουν την κυματική λειτουργία του Σύμπαντος και με τον τρόπο αυτό,προκάλεσαν την κατάρρευση  σε παρατηρήσιμη πραγματικότητα.Επομένω ς κατ’αυτόν  οι πρόγονοί μας αυτοί εδημιούρ γησαν το Σύμπαν.( John Hands ,ό.π σελ.236)
-.Ο Johnjoe McFadden,γράφει πώς τον ρόλο του παρατηρητού θα μπορούσε να αντικαταστήσει βομβαρδισμός από ηλεκρόνια και άλλα σωματίδια.
-Ο JohnHands γράφει ότι ,η άνοδος της συνειδήσεως,σχετίζεται
με την αύξηση  της συνεργασίας,  της πολυπλοκότητας και της επιλε κτικής συγκέντρωσης  ή αποκλεισμού της προσοχής σε μια (ή από μια) κατάσταση ή ένα αντικείμενο.

ΧΡΟΝΟΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ
Ως προς τον ως προς τον χρόνο εμφάνισης της συνειδήσεως, γίνεται δεκτό ότι, δεν είναι εφικτό να αποφανθούμε.Για κάποιες δραστηριότητες όπως η  γλώσσα, η συνείδηση είναι απαραίτητη, η συνείδηση είναι εκείνη που επιτρέπει  στον νού μας να οδηγείται από ιδέες και όχι απλώς από ερεθίσματα.
-Ο Michael Ruse(ό.π.229)  είναι βέβαιος,ότι, με την σημερινή της έννοι α  η συνείδηση δεν υπήρχε,πριν από την εξέλιξη της γλώσσας.

                   ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ
 Λέγοντας συλλογική συνείδηση, εννοούμε,τουλάχιστον κατά τον ορισμό που δέχεται και ο Emile Durkheim,το σύνολο των ηθικών αξιών, των εθίμων και των κανόνων στην βάση των οποίων συγκροτείται η κοινωνία. Η λειτουργία της έχει ως συνέπεια ότι, τα μέλη της κοινωνίας είναι απόλυτα εξαρτημένα από τις επιταγές της ομάδας,οι οποίες είναι απαραβίαστες.
Η συλλογική αυτή συνείδηση,συνδέεται περισσότερο με το συναίσθημα και λιγώτερο με τον ορθό λόγο. Τούτο μας παραπέμπει ,στην κοινωνική μάθηση, στον τρόπο ζωής, στις δεξιότητες  των ατόμων που εμφανί ζονται ως συμπλήρωμα της ενστικτώδους ,  συμπεριφοράς  των  και που ,  συχνά    κληρονομούνται από τούς απογόνους.
-Κατά τον KarlPopper η σχέση ανθρώπου-κοινωνικό περιβάλλον διαμορφώνει τρείς κόσμους.Τον κόσμο των φυσικών αντικειμένων ή φυσικών καταστάσεων ,τον κόσμο των  ατομικών συνειδησιακών ή νοητικών καταστάσεων και τέλος έναν αντικειμενικό κόσμο ιδεών δημιούργημα ανθρώπινο που περιλαμβάνει κυρίως τις σκέψεις της επιστήμης, εικασίες, θεωρίες, επιχειρήματα αλλά και γενικότερα όλη την καταγραμμένη γνώση.
-Οι απόψεις αυτές μας θυμίζουν τον Πλάτωνα,όπου  όμως ο κόσμος αυτός,προυπήρχε,ως αμετάβλητος κανόνας,δεν δημιουργηθηκε με την εξέλιξη.
-Κατά τον Μαρξ  οι κοινωνικές  και κυρίως οι οικονομικές εξελίξεις είναι εκείνες που εμμέσως δημιουργούν την κοινωνική συνείδηση
- Κατά τον Σοπενχάουερ η ατομική ηθική  δεν καθορίζεται από την κοινωνία και τον λόγο,αλλά  οι βασικές επιθυμίες του ανθρώπου,είναι εκείνες που υποκινούν τους ανθρώπους.
( Περισσότερα στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ,υπό τον τίτλο «ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ»)

ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ- ΤΕΝΗΤΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ-ΡΟΜΠΟΤ
-Κατά τον φιλόσοφο τού Πανεπιστημίου τής Οξφόρδης Νικ Μπόστρομ ( : όπως αναφέρεται εν Μάικλ Χάνλον « Δέκα άλυτα μυστήρια» σελ.212 επ.) ακρογωνιαίος λίθος της θεωρίας της προσομοίωσης, είναι η υπόθεση ότι, θα έρθει  κάποτε μια μέρα που θα καταστεί εφικτή η προσομοίωση μιας συνείδησης μέσα σ’ ένα υπολογιστή.Αν η υπόθεση αυτή αποδειχθεί,τότε ,η ισχύς των υπολογιστών θα διπλασιάζεται κάθε σχεδόν δέκα οκτώ μήνες, και σε λίγες δεκαετίες θα είχαμε την δυνατό τητα,κατασκευής μηχανών με  υπολογιστική ισχύ ανάλογη με τού ανθρώπινου εγκεφάλου,………..οι προγραμματιστές, θα χρησιμοποιήσουν μέρος αυτής τής υπολογιστικής ισχύος, για την δημιουργία μέσα στους υπολογιστές τεχνητών συνειδήσεων και τεχνητών συμπάντων, εντός των οποίων αυτοί οι τεχνητοί νόες θα μπορούν να ζούν,…..και να πολλαπλασιάζονται ενδεχομένως στην νιοστή,δεδομένου ότι, πολλά από αυτά τα προσομοιωμένα όντα θα δημιουργήσουν  τις δικές τους προσομοιώσεις………….Και ο Χάνλον συνεχίζει:  « Εφ΄όσον έχουμε υποθέσει,ότι, αυτοί οι εικονικοί ψηφιακοί,έχουν δημιουργηθεί,ξανά και ξανά,-ενδέχεται με βάση τον νόμο των πιθανοτήτων, να μην ζούμε  σ΄ένα πραγματικό σύμπαν,αλλά σ‘ένα προσομοιωμένο κόσμο, κάποια μελλοντική(και πολύ πιο εντυπωσιακή) δεύτερη ζωή,που είναι ίσως εγκατεστημένη, στον υπολογιστή ενός εφηβικού δωματίου!.Και μετά; Κάθε μας σκέψη γύρω από την πραγματικότητα θα ήταν εσφαλμένη.Το σύμπαν μας θα ήταν κάλπικο,όπως κι έμείς που ζούμε μέσα του.Στην πραγματικότητα η ζωή δεν θα ήταν παρά ένα  γιγαντιαίο παιχνίδι σε υπολογιστή.Ως άτομα θα είμαι  στα χέρια ελαττωματικών θεών,όπου και αυτοί ακόμη οι «θεοί» ίσως έτρεφαν την ίδια αυταπάτη, ότι, μόνον αυτοί  απολάμβαναν το φαινόμενο τής πραγματικής ύπαρξης και κανένας άλλος.»
Πρόκειται για ένα πολύ καταθλιπτικό σενάριο.Είναι πειραματικά ελέγξιμο; Κάποια από τα επιχειρήματα εναντίον του είναι.Ένα απ΄ αυτά ότι, θα ήταν αδύνατο να διαθέτει κανείς συνείδηση και να μην συνειδητοποιεί ότι, η κατάστασή του δεν είναι πραγματική…..Η συνειδητότητα δεν εγγυάται οπωσδήποτε την κατανόηση τής πραγματικότητας……….Ο ίδιος ο Μπόστρομ δεν βασίζει τη συλλογιστική του,στην υπόθεση  πως οι υπολογιστές θα φθάσουν στο σημείο ν’ αποκτήσουν συνείδηση….Η θεώρησή του στηρίζεται απλώς στο τι θα συνέβαινε αν ήταν εφικτό κάτι τέτοιο…………….δεν διαθέτουμε κανέναν  στοιχείο πέρα από ορισμένα μαθηματικά τεχνάσματα,υπέρ της άποψης ότι, ζούμε σ’έναν προσομοιωμένο κόσμο….»
 Μέχρι σήμερα πάντως, η λεγόμενη γενική  ή ισχυρά νοημοσύνη  (General intelligence or strong AI ) δεν έχει επιτευχθεί.

                    ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ;
   Αφετηριαζόμαστε από μια παρατήρηση που αφορά τα μέντιουμ,που ως γνωστόν διατείνονται  ότι,οι ικανότητές τους είναι έμφυτες.  Οι «προβλέψεις» τους για τα μέλλοντα να συμβούν,συνιστούν για τους επιστήμονες «τσαρλατανισμούς».
 Αυτό όμως δεν αποκλείει την επιστημονική έρευνα σχετικά με το κατά πόσον κάποιες εξελίξεις είναι προβλέψιμες.
-Η θεωρητική αναζήτηση και η ιστορία  του θέματος μπορεί να εντοπιστεί στο 1907, όταν ο  φιλόσοφος Ανρί Μπεργκσόν (Ηenri-Louis Βergson, Νομπέλ Λογοτεχνίας 1927) εδημοσίευσε το έργο του « L΄ évolution créatrice». Με την εργασία του αυτή αμφισβητούσε τον δυϊσμό του Καρτέσιου και επρότεινε την ύπαρξη μιας «ζωτικής δύναμης» που ενοποιούσε τη σκέψη με το σώμα. Ο βρετανός ψυχολόγος Λόιντ Μόργκαν (Conwy Lloyd  Μorgan) επεξέτεινε αυτή την άποψη , το 1927, με μία «ανακύπτουσα εξέλιξη» που ερμήνευε την αυξανόμενη πολυπλοκότητα.  Υπεστήριξε ότι, η μεγέθυνση της πολυ πλοκότητας των ανθρώπινων γλωσσών οδηγεί σε ένα πολιτισμικό άλμα εξέλιξης . Οι σκέψεις αυτές ώθησαν τον γεωχημικό και ιδρυτή της Ουκρανικής Ακαδημίας Επιστημών Βλαντίμιρ Βερνάντσκι (Vladimir Ιvanovi chVernadsky) στη διατύπωση μιας θεωρίας επέκτασης εκείνης του Δαρβίνου, κατά την οποία η επόμενη φάση εξέλιξης στη Γη- μετά τη γεώσφαιρα και τη βιόσφαιρα- είναι η νοόσφαιρα Τη σκυτάλη αυτής της σκέψης παρέλαβε το 1955 ο  παλαιοντολόγος, γεωλόγος βιολόγος  και  φιλόσοφος,Ρierre ΤeilharddeChardin, στο βιβλίο του « Le Ρhenomène Ηumain».Διετύπωσε την ιδέα, πως η νοόσφαιρα εκφράζεται ως «συλλο γική συνείδηση» του ανθρώπινου είδους, που προκύπτει από την αλληλεπίδραση των ανθρωπίνων σκέψεων  Είπε ότι, όσο πιο πολύπλοκα κοινωνικά δίκτυα θα οικοδομεί το ανθρώπινο είδος τόσο περισσότερο θα αναπτύσσεται η νοόσφαιρα. Οπως περίπου επικοινωνούν οι νευρώνες στον ανθρώπινο εγκέφαλο, οι εκφράσεις των ανθρωπίνων σκέψεων ανά τον πλανήτη θα επικοινωνούν, συγκροτώντας την «παγκόσμια συνείδηση».
-Το θέμα απησχόλησε έστω και με  διαφορετική ορολογία,αρκετούς διανοητές.
-Ετσι ο Χέγκελ ομιλεί για το Παγκόσμιο Πνεύμα,που το θέλει να συνιστά την θεική αυτοσυνείδηση του Σύμπαντος.
-Από τον Ινδουισμό έρχεται μια ακόμη ιδέα για Παγκόσμια συνείδηση. Βράχμαν (όχι Βράχμα που είναι ο δημιουργός θεός της Βεντικής Τριάδος,μαζύ με τον Βισνού και τον Σίβα) είναι η ύψιστη πραγματικότητα, που υπάρχει έξω από τον χώρο και τον χρόνο, από την οποία προέρχονται τα πάντα.Συχνά  ερμηνεύεται ως Κοσμική συνεί δηση,ή Παγκόσμιο Πνεύμα,έξω από κάθε μορφή.
Για τη συλλογική συνείδηση είχε μιλήσει και ο προαναφερόμενος  Emile Durkheim, ως το σύνολο των ηθικών αξιών, των εθίμων και των κανόνων στη βάση των οποίων συγκροτείται η κοινωνία και χάρη στους οποίους είναι δυνατή η ενότητα, η αναπαραγωγή και η διαιώνισή της.Το σύνολο αυτό, υπερβαίνει το άτομο, υφίσταται ανεξάρτητα από αυτό και μεταδίδεται από γενιά σε γενιά μέσα από τη γλώσσα, τους θεσμούς και τις παραδόσεις. Αυτή η συνείδηση για τον Durkheim είναι κατ’ εξοχήν όργανο των συναισθημάτων και λιγότερο ένα ορθολογικό όργανο. Η πηγή της ανάγεται στις πρωτόγονες κοινωνίες που βασίζονταν στις φυλετικές σχέσεις, όπου το τοτέμ της φυλής έπαιζε καθοριστικό ρόλο στην ενοποίηση των μελών της φυλής, μέσω της δημιουργίας μιας κοινής συνείδησης. Σε κοινωνίες αυτού του τύπου, τα περιεχόμενα της συνείδησης ενός ατόμου ήταν κοινά με αυτά των υπόλοιπων μελών της κοινωνίας, δημιουργώντας μια μηχανική αλληλεγγύη μέσω της αμοιβαίας ομοιότητας. Το σύνολο των πεποιθήσεων και συναισθημάτων ήταν κοινό με το μέσο όρο των μελών της κοινωνίας, αποτελώντας ένα προσδιορισμένο σύστημα με τη δική του αυτονομία. Για τον Durkheim  η συλλογική συνείδηση είναι πανίσχυρη και καθορίζει κάθε πράξη των ανθρώπων.
Η συλλογική συνείδηση αναφέρεται σε μια κοινωνία που τα μέλη της είναι απόλυτα εξαρτημένα από τις επιταγές της ομάδας και οι οποίες είναι απαραβίαστες. Η παράβαση των ταμπού επισύρει τιμωρίες, οι οποίες είναι αποτυπωμένες στην ατομική συνείδηση. Ο λόγος είναι ότι ,τα μέλη της ομάδας δεν είχαν τη δυνατότητα να επιζήσουν εκτός της ομάδας. Αυτό ήταν το στοιχείο που έκανε απαραβίαστους τους νόμους της. Στη συλλογική συνείδηση της αρχαϊκής φυλής, δεν υπάρχουν περιθώρια εναλλακτικών επιλογών. Η συνεχής πάλη για επιβίωση δημιουργεί και αντίστοιχες συμπεριφορές. Χωρισμός όλων σε φίλους και εχθρούς, καμία ανοχή στο διαφορετικό κλπ. Αυτός είναι και ο λόγος που για τον Durkheim  η συλλογική συνείδηση έχει κυρίως συναισθηματική βάση. Είναι πανίσχυρες δυνάμεις που δεν επιδέχονται αμφισβήτηση. Είναι σαν τους δαίμονες και τους θεούς. Ήταν μία από τις βάσεις της ανάπτυξης της θρησκευτικότητας.
-Για τις απόψεις της Θεοσοφίας,όπως τις εκφράζει η Blavatsky,¨στην «Μυστική Δοξασία» παραπέμπουμε στο «Παράρτημα| υπό τον τίτλο «Παγκόσμια συνείδηση».Για άλλες απόψεις βλέπετε επίσης στο παράρτημα  υπό τον τίτλο «ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ»)


Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ «ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗΣ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ»
(Με κάθε επιφύλαξη για την ακρίβεια των γραφομένων-που αλίευσα από το διαδίκτυο-  )
Παραθέτω:

«Ακούγεται εντελώς παράλογο, αλλά  προβάλλεται  η άποψη ότι,οι λέξεις που χρησιμοποιούμε στον κυβερνοχώρο απαρτίζουν μια παγκό σμια συνείδηση που διεγείρεται πριν από την εκδήλωση μιας καταστρο φής Τα προαναφερθέντα παρέμεναν στο στάδιο της θεωρίας, αναπόδει κτα. Ωστόσο το 1958 ο ερευνητής του ΜΙΤ Ολιβερ Σέλφριτζ (Οliver Selfridge) σχεδίασε ένα πρόγραμμα υπολογιστή ονόματι Ρandemonium- το οποίο οργάνωνε τη δράση μικροσκοπικών προγραμμάτων στα πλαίσια ευρύτερων συστημάτων. Δηλαδή ο Σέλφριτζ δοκίμαζε να υλοποιήσει στην πράξη το... «δαιμόνιο», για το οποίο ο Σωκράτης και ο Μάξγουελ μάς είχαν πει ότι ,συνέδραμε τη σκέψη τους!
Υποστηρίζεται , ότι,η υλοποίηση του «δαιμονίου» πραγματοποιήθηκε οριστικώς το 1965, με την κατασκευή, της «Εliza» του πρώτου λογισμι κού  ρομπότ με δυνατότητες αλληλεπίδρασης με τον άνθρωπο (βλ.και «www-ai. ijs. si/eliza/eliza. html). Από τότε κι έπειτα είχαμε διάφορες άλλες πειραματικές προσεγγίσεις, ώσπου - το 1993- ο φοιτητής του ΜΙΤ Μάθιου Γκρέι (Μatthew Gray) παρουσίασε ένα ρομπότ του Διαδικτύου (webbot),  ονόματι «World Wide Web Wanderer», για να αλιεύει πληρο φορίες σχετικά με το τι ερευνούνν οι επισκεπτόμενοι τον Παγκόσμιο Ιστό. Η κατάληξη είναι οι μηχανές αναζήτησης πληροφοριών τύπου «Google»  που βασίζονται στην ανιχνευτική δράση τέτοιων προγραμμά των-ρομπότ.

Η αλματώδης αύξηση των καταθέσεων ανθρωπίνων σκέψεων στο Διαδίκτυο και η νεοαποκτηθείσα δυνατότητα ανίχνευσής τους δεν πέρασαν απαρατήρητες από τους θιασώτες των θεωριών της νοόσφαιρας. Από τις 5 Αυγούστου 1998 μία διεθνής ομάδα περίπου 100 επιστημόνων άρχισε να συλλέγει δεδομένα από ένα παγκόσμιο δίκτυο «γεννητριών τυχαίων γεγονότων» (RΕG). Ενα ειδικώς  διαμορφωμένο λογισμικό διαβάζει, ανά δευτερόλεπτο, τα εξαγόμενα αυτών των γεννη τριών σε 65 πόλεις του πλανήτη και τα στέλνει σε έναν κεντρικό υπολογιστή του Πανεπιστημίου Πρίνστον των ΗΠΑ.
Η επίσκεψη στον διαδικτυακό τόπο της οργάνωσης (http://noosphere. princeton. edu/) δεν μας δίνει λεπτομερείς επιστημονικές εξηγήσεις για τα όσα «διαβάζουν» τα μηχανήματα του Global Consciousness  Ρroject, πέρα από το ότι, εξετάζουν με στατιστικές μεθόδους τις «αναγνώσεις» τους προκειμένου να εντοπίσουν διαφοροποιήσεις από τις αναμενόμενες τιμές. Η έκπληξη έρχεται όταν μας λένε πως οι σημαντικότερες «διαφο ροποιήσεις από την τυχαιότητα» που έχουν καταγράψει συμπίπτουν με την εκδήλωση συνταρακτικών γεγονότων ανά τον πλανήτη! Και μάλιστα οι συγκεκριμένες διαφοροποιήσεις ξεκινούν αρκετές ώρες πριν από την εκδήλωση των γεγονότων- όπως στην περίπτωση της επίθεσης στους Δίδυμους Πύργους στις 9.11.2001. Είναι ωσάν η «παγκόσμια συνείδη ση» να αφυπνίζεται λίγο πριν από μία καταστροφή και να «φωνάζει στο Διαδίκτυο»!-
Το ότι, το Διαδίκτυο μπορεί να γίνει εργαλείο πρόβλεψης έλαβε  επίση μη χροιά όταν η μηχανή αναζήτησης Goοgle ανεκοίνωσε πως μπορεί να προβλέπει την εκδήλωση επιδημίας γρίπης στις ΗΠΑ! Συγκεκριμένα η εταιρεία παρέθεσε τη βεβαιότητά της πως οι συζητήσεις στο Διαδίκτυο σχετικά με «συμπτώματα γρίπης» κορυφώνονται λίγο προτού μια τέτοια επιδημία εκδηλωθεί. Τα διαδικτυακά της ρομπότ ανίχνευσης λέξεων εντοπίζουν αυτές τις λέξεις και η ανάλυσή τους καταγράφεται στην ιστοσελίδα GoogleFlu Τrends (www. google. org/flutrends/). Το επιστημονικό υπόβαθρο αυτής της ανάλυσης δημοσιεύθηκε στο περιο δικό «Νature» και υπάρχει διαθέσιμο στη διεύθυνση www.nature. com/ nature/ journal/vaop/ncurrent/pdf/nature07 634.pdf/.
Το φαινόμενο είναι εντυπωσιακό και απέδειξε ότι, η «προφητική γλωσσολογία» αξίζει σίγουρα διερεύνηση, αλλά δεν θα έφθανε να μας τρομάξει αν δεν έβρισκε μορφή έκφρασης πολύ πιο δραματική, συγκε κριμένη και με χρονικό περιθώριο μηνών ως και ετών πριν! Τι εννοούμε; Μια περίεργη ιστορία άρχισε να ξεδιπλώνεται από τον Ιούνιο του 2001, όταν ένας υψηλόβαθμος- αλλά ανώνυμος- προγραμματιστής τεχνητής νοημοσύνης, υποτίθεται της Μicrosoft, παρουσίασε στον αναλυτή χρημα ταγοράς GeorgeUre τις δυνατότητες ενός προγράμματος πρόβλεψης που είχε αναπτύξει πριν από λίγα χρόνια. Το πρόγραμμά του «σάρωνε» το Διαδίκτυο για να εντοπίσει λέξεις-κλειδιά, όπως περίπου κάνει μια μηχανή αναζήτησης. Μόλις έβρισκε μία από αυτές τις λέξεις, το πρό γραμμα «φωτογράφιζε» το κείμενο πριν και μετά τη λέξη. Αυτές οι «φωτογραφίες κειμένων» διοχετεύονταν σε ένα πρόγραμμα ανάλυσης, που χαρτογραφούσε τους συσχετισμούς και πάσχιζε να βγάλει νόημα ως προς τις διαμορφούμενες τάσεις.
Ο ενθουσιασμός των χρηματιστών άρχισε όταν το συγκεκριμένο πρό γραμμα αποδείχθηκε αξιόπιστο στις προβλέψεις του για το πότε θα ανέβουν και πότε θα πέσουν οι τιμές των μετοχών. Αλλά η «ανατριχίλα» άρχισε όταν διαπιστώθηκε πως δεν προέβλεπε μόνον οικονομικά μεγέθη: Τον Ιούνιο του 2001 το πρόγραμμα προειδοποίησε ότι, κατά τους επόμε νους δύο- τρεις μήνες θα συνέβαινε ένα γεγονός που θα άλλαζε τη ζωή στον πλανήτη. Η πρόβλεψή τους βασιζόταν στην ίδια γλωσσολογική ανάλυση των όσων λέγονταν στο Διαδίκτυο, όπως πριν. Οταν έπεσαν οι Δίδυμοι Πύργοι, οι χειριστές του προγράμματος άρχισαν να διευρύνουν το πλαίσιο των λέξεων-κλειδιών που σάρωναν. Το αποτέλεσμα ήταν να ακολουθήσει μια εκπληκτική σειρά επιτυχών προβλέψεων , όπως η επίθε ση με άνθρακα μέσω επιστολών σε κρατική υπηρεσία της Ουάσιγκτον, το 2001, το μπλακάουτ της Ανατολικής Ακτής των ΗΠΑ, το 2003, ο υποβρύχιος σεισμός και το τσουνάμι της Σουμάτρας, το 2004, αλλά και το χτύπημα του τυφώνα «Κατρίνα» στη Νέα Ορλεάνη, η κατάρρευση των χρηματαγορών τον Σεπτέμβριο... ακόμη και ο τραυματισμός από κυνηγετικό όπλο του αντιπροέδρου των ΗΠΑ Ντικ Τσένι!
Αυτές οι τουλάχιστον περίεργες συμπτώσεις δεν έμειναν για πολύ μυστικό των χρηματιστών. Αληθεύει ότι, οι χειριστές του « ΤheWeb Βot Ρroject » (βλ. www. halfpasthuman. com) αντιμετώπισαν με αρκετή αμηχανία και σκεπτικισμό τις δυνατότητες της «προφητικής γλωσσο λογίας» που έχουν στα χέρια τους και δέχονται συνδρομές μόνο από χρηματιστές. Αλλά στις 20 Μαΐου 2007 το γνωστό Ηistory Channel τους αφιέρωσε εκπομπή που έκανε διεθνώς γνωστό το τι προέβλεπε το λογισμικό τους για το μέλλον της ανθρωπότητας. Ενα μέλλον συμπυ κνούμενων καταστροφών, που ξεδιπλώνονται από τώρα.»

Ο ΜΑΥΡΟΣ ΚΑΖΑΜΙΑΣ ΤΟΥ WEB-BOT
Αντιγράφω από το διαδίκτυο:
«Ανθρωποι σε εξαιρετικά ευαίσθητες  θέσεις, όπως ο  Κόλιν  Πάουελ και ο  τότε αντιπρόεδρος  των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, έκαναν  με βεβαιότητα προβλέψεις  για «στημένη παγκόσμια κρίση»..  Ποια «νοόσφαιρα» τους ενημέρωσε;   Με λεκτικό που προδίδει αντιεξουσιαστική πολιτική θέση, οι χειριστές του προγράμματος  τους ενημέρωσαν ότι, το λογισμικό τούς διεβεβαίωσε για ένα τελείωμα του 2008 με «δράσεις που θα φέρουν αλλαγές σε κάθε επίπεδο της καθημερινότητάς μας τον επόμενο χρόνο». Η διαδικασία  θα άρχιζε με το επίπεδο παραγωγής τροφίμων και θα τελείωνε  με αυτό. Βυθίσεις ακτογραμμών λόγω ανόδου του επιπέδου της θάλασσας θα συνέβαιναν  και μεγάλης κλίμακας αλλαγές στο κλίμα θα κατέστρεφαν τις σοδειές. Παράλληλα η «πτώχευση του δολαρίου» θα διετάρασσε τις αγορές ενέργειας και τροφίμων διεθνώς. Ο «τελευταίος βρυχηθμός της καθεστώσας τάξης πραγμάτων θα ακούονταν το 2008 και το 2009», με τα «φρικιά της εξουσίας που λέγονται Πεφωτισμένοι (Ιlluminati) ή Καμπάλα και Λέσχη Μπίλντεμπεργκ να κάνουν τα πάντα στα επόμενα δύο χρόνια για να περιορίσουν την απώλεια ελέγχου.Το ότι αυτή τους η προσπάθεια  ήταν καταδικασμένη να αποτύχει δεν θα τους απέτρεπε από το να ξοδέψουν τεράστιες ποσότητες αποθεμάτων του πλα νήτη για τον σκοπό τους Και η  πρόβλεψη κατέληγε:Τα στοιχεία μάς δεί χνουν ,ότι, βρίσκονται σε απελπισία,που θα μεγεθυνθεί ταχύτατα μετά το εαρινό ηλιοστάσιο».
Περίεργο λεκτικό, που συνδυάζει τεχνητή νοημοσύνη με σενάρια συνω μοσίας, οικονομικές αναλύσεις με μασονικά παιχνίδια εξουσίας, οικο λογικές ανησυχίες με αποκαλυπτικές εμμονές. Και το πράγμα γίνεται ακόμη πιο δυσοίωνο στις λεπτομέρειές του: Οι προφητείες του Web-bot ΄έλεγαν ότι, οι κοινωνικές αναταραχές ανά τον κόσμο που ξεκινούν τώρα (όπως η δική μας) θα επαναλαμβάνονταν  με ακόμη μεγαλύτερη σφοδρό τητα από τις 25 Ιανουαρίου ως τις 14 Φεβρουαρίου 2009. Η αναστάτωση θα οδηγούσε σε «κρίση των θρησκειών» και καταστροφική πτώση του δολαρίου. Θα συνεδυάζετο με φοβερές αποκαλύψεις τον Ιανουάριο, θα ακολουθηθούσε εμφάνιση UFΟ και εξαφανίσεις ισχυρών ανδρών, λαϊκή οργή και πιθανότητα ανατροπής / πρώιμων εκλογών στις ΗΠΑ το καλοκαίρι. Πιθανός πυρηνικός πόλεμος μας περίμενε  στο τέλος του 2009 και μεγάλη επανάσταση εναντίον της «καθεστώσας τάξης». Η σειρά των αλυσιδωτών γεγονότων που θα ξεκινούσε τον Οκτώβριο 2008 θα ολοκληρώνταν τον Δεκέμβριο του 2012, οπότε θα...  είχε δικαιωθεί το Ημερολόγιο των Μάγια για πλανητικής κλίμακας καταστροφή, με ελπίδες καλύτερου κόσμου για τους τυχερούς εναπομείναντες!
«Οπότε  γιατρέ μου;»
Μια τέτοια ζοφερή προοπτική οπωσδήποτε δεν μπορεί να μπει στο γράμμα μας για τον Αϊ-Βασίλη. Θα την είχαμε αφήσει σίγουρα βορά εντύπων του υπερφυσικού αν δεν υπήρχε επιστημονικό υπόβαθρο να στηρίζει τη θεωρία τέτοιων προβλέψεων, όπως και διαδικτυακές υλοποιήσεις να την επιδεικνύουν. Ακόμη περισσότερο, δεν θα την ψάχναμε με ανησυχία αν δεν είχαμε διασταυρωμένες πληροφορίες ότι τόσο οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ όσο και εκείνες της Κίνας χρησιμοποιούν ήδη υπερυπολογιστές για την άντληση τέτοιων προβλέψεων. Και μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα σύμπτωση είναι ότι,  σε εκπομπή «Μeetthe Ρress» του καναλιού ΝΒC, ο πρώην υπουργός Εξωτε ρικών των ΗΠΑ, στρατηγός Κόλιν Πάουελ, προειδοποίούσε για επερχόμενη κρίση στις 21 ή 22 Ιανουαρίου 2009. Λίγες ώρες μετά, σε γεύμα με στελέχη του Δημοκρατικού Κόμματος των ΗΠΑ στο Σιάτλ, ο υποψήφιος (τότε) αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν (Joe Βiden) δήλωσε επίσης: «Σημειώστε τα λόγια μου:Δεν θα περάσουν έξι μήνες και μια στημένη διεθνής κρίση θα θέσει τον Ομπάμα σε δοκιμασία ανάλογη με εκείνη του Κένεντι»...»(βλ. www.youtube.com/watch?v=poeuΕΤ yΝΥ5Ε&feature=related). Ποια Πυθία τους μίλησε και τι τους είπε;

Τότε που  που γραφόταν αυτό το κείμενο οι χειριστές του Web-bot είχαν κολλημένα τα μάτια τους στην ιστοσελίδα των σεισμών ανά τον πλανήτη (http://earthquake.usgs.gov/eqcenter/recenteqsww/Quakes/quakes-big.php). Ο λόγος; Η πιο άμεση πρόβλεψη των ημερών από το Web-bot μιλούσε για εκδήλωση μεγάλου σεισμού στα δυτικά των ΗΠΑ, από τις 1 που θα ακολουθηθεί από ακόμη μεγαλύτερο, στη διαμετρικά αντίθετη πλευρά του πλανήτη.»

Σήμερα είμαστε σε θέση γνωρίζουμε το ακριβές ή μη  των προβλέψεων αυτών.

ΠΑΡΕΙΔΩΛΙΑ

Παρειδωλία είναι η ψευδαίσθηση ότι, βλέπουμε μια γνώριμη μορφή σε ένα άψυχο αντικείμενο.
Παρόλο που οι περισσότεροι από εμάς αντιμετωπίζουμε με σκεπτικι σμό,όσους λ.χ. ισχυρίζονται πως βλέπουν τον Χριστό σε μια σε απίθανα σημεία,όπως  μια φέτα ψωμί ή τον Διάβολο σε ένα μήλο, επιστήμονες υποστηρίζουν πως πρέπει να παύσουμε να χλευάζουμε, πώς υπάρχει επιστημονική εξήγηση του φαινομένου και ότι,όσοι έχουν τέτοιες εμπειρίες δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθούν μη κανονικοί συνάνθρωποί μας,
Το φαινόμενο κατά τους επιστήμονες έχει φυσικά αίτια.
Ο καθηγητής Kang Lee του Ινστιτούτου EricJackman του Πανεπιστημίου του Toronto τοποθετεί την αιτία,στο ότι, οι ανθρώπινοι εγκέφαλοι είναι μοναδικώς κατασκευασμένοι στο  να αναγνωρίζουν πρόσωπα, ακόμη και όταν υπάρχει  μια πολύ μικρή υπόνοια χαρα κτηριστικών προσώπων.Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Τορόντο, δύο κινεζικών πανεπιστημίων και του Ινστιτούτου Αυτοματισμού της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών, με επικεφαλής τον προαναφερόμενο καθηγητή , σύμφωνα με σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Cortex» (Φλοιός), πραγματοποίησαν μια σειρά από πειράματα σε 20 άνδρες εθελοντές ηλικίας 18 έως 25 ετών. Στη μελέτη χρησιμοποιήθηκαν τεχνικές απεικόνισης του εγκεφάλου και νοητικές- συμπεριφορικές δοκιμασίες ( τεστ).Οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν ότι, είναι συνηθισμένο  οι άνθρωποι να βλέπουν γύρω τους εικόνες (συνήθως διάσημων) προσώπων, λέξεων κ.α., ανάλογα με το τι περιμένουν να
 δουν ,  πράγμα που ενεργοποιεί συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου τους, οι οποίες εμπλέκονται στην επεξεργασία των εικόνων.Ο συνδυασμός ψυχικών παραγόντων (η υποσυνείδητη προσδοκία να δεις κάτι) και φυσικών- νευροβιολογικών (ο τρόπος που λειτουργεί ο εγκέφαλος) «συνωμοτούν» έτσι ώστε ένας άνθρωπος να νομίζει ότι, βλέπει διάφορες εικόνες στα πιο απίθανα μέρη.
«Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι, είναι κοινό στους ανθρώπους να βλέ πουν  ανύπαρκτα πράγματα, επειδή οι ανθρώπινοι εγκέφαλοι είναι "καλω διωμένοι" με μοναδικό τρόπο για να αναγνωρίζουν πρόσωπα, με αποτέ λεσμα όταν υπάρχει ακόμη και η παραμικρή υπόνοια εμφάνισης των χα ρακτηριστικών κάποιου προσώπου, ο εγκέφαλος να σπεύδει αυτομάτως να ερμηνεύσει ως πρόσωπο αυτό που βλέπει», δήλωσε ο ίδιος καθηγητής.
 Αν και το φαινόμενο είναι γνωστό εδώ και αιώνες, μέχρι πρόσφατα οι επιστήμονες δεν είχαν κατανοήσει τους ψυχολογικούς και νευρωνικούς μηχανισμούς που το εξηγούν. Η νέα μελέτη τελικά επιβεβαίωσε ότι, η παρειδωλία δεν οφείλεται σε κάποια εγκεφαλική ανωμαλία ή σε ένα απλό παιγνίδι της φαντασίας. Αντίθετα, προκαλείται από τη δράση του προμετωπιαίου φλοιού του εγκεφάλου, που ερμηνεύει τις προσδοκίες του ατόμου. Στη συνέχεια, στέλνει τα ανάλογα σήματα στον οπτικό φλοιό, με τελικό αποτέλεσμα ο εγκέφαλος να αναδημιουργεί οπτικά στον εξωτε ρικό κόσμο αυτό που κατά βάθος θέλει να δει κάποιος (ή που ο εγκέφα λος νομίζει ότι, θέλει να δει κάποιος!).
Έτσι, σύμφωνα με τους ερευνητές, αντί να ισχύει η φράση «βλέποντας πιστεύω», ισχύει μάλλον το «πιστεύοντας βλέπω».


Ο ΔΑΛΙ-ΛΑΜΑ  ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΩΣ.
 Ο Δάλι Λάμα λέγει: Η ανθρώπινη συνείδηση βρίσκεται σε στάδιο επέκτασης.,.Οι κύριοι της σοφίας, έχουν επιταχύνει σε ό,τι τους αφορά,τη διαδικασία αυτού του  πεδίου της συνείδησης που τελικώς καθίσταται  κοσμική.Κατά την διάρκεια της ανάπτυξης αυτής μια θέαση  πιό αληθινή και πιο πλήρης δημιουργεί ένα συναίσθημα ενότητος όλων των όντων.Το αίσθημα αυτό,προκαλεί στον άνθρωπο μια συνειδητότητα της ευθύνης του και των καθηκόντων του έναντι όλων.
(το γαλλικό κείμενο στο «Παράρτημα» υπό τον τίτλο « Ο Δάλι-Λάμα  για την εξέλιξη τής συνειδήσεως.»)

 Αγία Τριάδα/Βόλος…….έως 7-12-2019

Γ.Α.ΚΟΥΚΟΥΒΙΝΟΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
 Ο Δάλι-Λάμα  για την εξέλιξη τής συνειδήσεως.
La  Conscience humaine  est en cours d‘expansion.Les maîtres de sagesse,ont accélère  en ce qui les concerne,,ce processus de l ; augmentation du champ de la conscience,la quelle devient finalement cosmique.Au cours de ce développement ,une vision plus vraie et plus complète fait naître un sentiment d ; unite de tous les etres.Ce sentiment provoque dans l homme  une prise de conscience de sa responsabilité et de les devoirs vis-[avis des autres
(Η ανθρώπινη συνείδηση βρίσκεται σε στάδιο επέκτασης.,ε    επέκταση.Οι κύριοι της σοφίας, έχουν επιταχύνει σε ό,τι τους αφορά,τη διαδικασία αυτού του  πεδίου της συνείδησης,που τελικώς καθίσταται  κοσμική.Κατά την διάρκεια της ανάπτυξης αυτής μια θέαση  πιό αληθινή και πιο πλήρης δημιουργεί ένα συναίσθημα ενότητος όλων των όντων.Το αίσθημα αυτό,προκαλεί στον άνθρωπο μια συνειδητότητα της ευθύνης του και των καθηκόντων του έναντι όλων.
Δεν χρειάζεται πλέον για ΄ν΄απαλλαγεί από τον εγωισμό του,τα δεκανίκια μιάς θρησκείας ή τα προστάγματα μιάς οποιασδήποτε ηθική.Η αλτρουι στική συμπεριφορά του γίνεται φυσική.Του υπαγορεύεται από την αίσθηση που έχει τής ενότητας,όπως η εγωιστική του συμπεριφορά υπαγορεύονταν από την αίσθηση τής χωριστικότητας,Ετσι η πνευματική πρόοδος, είναι αποτέλεσμα μιάς ριζικής μεταμόρφωσης, τής εσωτερικής  του στάσεως,η πεποίθησή ότι, είναι ένα με όλα τα όντα,,που υπερισχύει,η πεποίθηση αυτή, της λαθεμένης αντιλήψεως ότι, είναι χωρισμένος από τα υπόλοιπα όντα.Η πρόοδος αυτή δεν μεταφράζεται  από μια άρνηση ξηρή και εγωιστική  τού κόσμου,που θα οδηγούσε σε  μια απόσπαση από τους άλλους..Πορεύεται χάρις στο δώρο που έχει,αγνός από κάθε επιθυμία ανταμοιβής,κέρδους,ή μιάς νιρβανικής κατάστασης ……………Η πορεία ενός γιόγκι…………..είναι μια συνεχής προσπάθεια να υψωθεί στο επίπεδο ενός ανώτερου εαυτού,,κατόχου,υπερβατικών ικανοτήτων  και αστείρευτης πηγής δυνάμεως και γνώσης……..Η  επίμονη αυτή,αναζήτηση  ενός περισσότερο είναι, είναι ο ποιο σίγουρος τρόπος  να φθάσει κανείς στην ευτυχία,γιατί αυτή αποκτάται   από το να είναι κανείς στο υψηλότερο βαθμό,και όχι να έχει όσο μπορεί περισσότερο……….Η επιθυμία τής ευτυχίας είναι νόμιμη …………….(Lotus bleu 1997/7σελ.175)
 -----------------------------------------------------------------------------------


People who claim to see "Jesus in toast" may no longer be mocked in the future thanks to a new study by researchers at the University of Toronto and partner institutions in China.
Researchers have found that the phenomenon of "face pareidolia"--where onlookers report seeing images of Jesus, Virgin Mary, or Elvis in objects such as toasts, shrouds, and clouds--is normal and based on physical causes.
"Most people think you have to be mentally abnormal to see these types of images, so individuals reporting this phenomenon are often ridiculed," says lead researcher Prof. Kang Lee of the University of Toronto's Eric Jackman Institute of Child Study. "But our findings suggest that it's common for people to see non-existent features because human brains are uniquely wired to recognize faces, so that even when there's only a slight suggestion of facial features the brain automatically interprets it as a face," said Lee.
Although this phenomenon has been known for centuries, little is understood about the underlying neural mechanisms that cause it. In the first study of its kind, researchers studied brain scans and behavioural responses to individuals seeing faces and letters in different patterns. They discovered face paredilia isn't due to a brain anomaly or imagination but is caused by the combined work of the frontal cortex which helps generate expectations and sends signals to the posterior visual cortex to enhance the interpretation stimuli from the outside world.
Researchers also found that people can be led to see different images--such as faces or words or letters--depending on what they expect to see, which in turn activates specific parts of the brain that process such images. Seeing "Jesus in toast" reflects our brain's normal functioning and the active role that the frontal cortex plays in visual perception. Instead of the phrase "seeing is believing" the results suggest that "believing is seeing."
The research was undertaken by researchers from the University of Toronto, Beijing Jiaotong University, Xidian University, and the Institute of Automation Chinese Academy of Sciences. The findings were published in the journal Cortex.
Story Source:
The above story is based on materials provided by University of Toronto. Note: Materials may be edited for content and length.
Journal Reference:
Jiangang Liu, Jun Li, Lu Feng, Ling Li, Jie Tian, Kang Lee. Seeing Jesus in toast: Neural and behavioral correlates of face pareidolia. Cortex, 2014; 53: 60 DOI: 10.1016/j.cortex.2014.01.013
Cite This Page:




-------------------------------------------------------------------------------------------------


MICHAEL GRAZIANO  JUN 6, 2016
Ever since Charles Darwin published On the Origin of Species in 1859, evolution has been the grand unifying theory of biology. Yet one of our most important biological traits, consciousness, is rarely studied in the context of evolution. Theories of consciousness come from religion, from philosophy, from cognitive science, but not so much from evolutionary biology. Maybe that’s why so few theories have been able to tackle basic questions such as: What is the adaptive value of consciousness? When did it evolve and what animals have it?
The Attention Schema Theory (AST), developed over the past five years, may be able to answer those questions. The theory suggests that consciousness arises as a solution to one of the most fundamental problems facing any nervous system: Too much information constantly flows in to be fully processed. The brain evolved increasingly sophisticated mechanisms for deeply processing a few select signals at the expense of others, and in the AST, consciousness is the ultimate result of that evolutionary sequence. If the theory is right—and that has yet to be determined—then consciousness evolved gradually over the past half billion years and is present in a range of vertebrate species.
Even before the evolution of a central brain, nervous systems took advantage of a simple computing trick: competition. Neurons act like candidates in an election, each one shouting and trying to suppress its fellows. At any moment only a few neurons win that intense competition, their signals rising up above the noise and impacting the animal’s behavior. This process is called selective signal enhancement, and without it, a nervous system can do almost nothing.
We can take a good guess when selective signal enhancement first evolved by comparing different species of animal, a common method in evolutionary biology. The hydra, a small relative of jellyfish, arguably has the simplest nervous system known—a nerve net. If you poke the hydra anywhere, it gives a generalized response. It shows no evidence of selectively processing some pokes while strategically ignoring others. The split between the ancestors of hydras and other animals, according to genetic analysis, may have been as early as 700 million years ago. Selective signal enhancement probably evolved after that.

The arthropod eye, on the other hand, has one of the best-studied examples of selective signal enhancement. It sharpens the signals related to visual edges and suppresses other visual signals, generating an outline sketch of the world. Selective enhancement therefore probably evolved sometime between hydras and arthropods—between about 700 and 600 million years ago, close to the beginning of complex, multicellular life. Selective signal enhancement is so primitive that it doesn’t even require a central brain. The eye, the network of touch sensors on the body, and the auditory system can each have their own local versions of attention focusing on a few select signals.
The next evolutionary advance was a centralized controller for attention that could coordinate among all senses. In many animals, that central controller is a brain area called the tectum. (“Tectum” means “roof” in Latin, and it often covers the top of the brain.) It coordinates something called overt attention – aiming the satellite dishes of the eyes, ears, and nose toward anything important
All vertebrates—fish, reptiles, birds, and mammals—have a tectum. Even lampreys have one, and they appeared so early in evolution that they don’t even have a lower jaw. But as far as anyone knows, the tectum is absent from all invertebrates. The fact that vertebrates have it and invertebrates don’t allows us to bracket its evolution. According to fossil and genetic evidence, vertebrates evolved around 520 million years ago. The tectum and the central control of attention probably evolved around then, during the so-called Cambrian Explosion when vertebrates were tiny wriggling creatures competing with a vast range of invertebrates in the sea.
Even if you’ve turned your back on an object, your cortex can still focus its processing resources on it.
The tectum is a beautiful piece of engineering. To control the head and the eyes efficiently, it constructs something called an internal model, a feature well known to engineers. An internal model is a simulation that keeps track of whatever is being controlled and allows for predictions and planning. The tectum’s internal model is a set of information encoded in the complex pattern of activity of the neurons. That information simulates the current state of the eyes, head, and other major body parts, making predictions about how these body parts will move next and about the consequences of their movement. For example, if you move your eyes to the right, the visual world should shift across your retinas to the left in a predictable way. The tectum compares the predicted visual signals to the actual visual input, to make sure that your movements are going as planned. These computations are extraordinarily complex and yet well worth the extra energy for the benefit to movement control. In fish and amphibians, the tectum is the pinnacle of sophistication and the largest part of the brain. A frog has a pretty good simulation of itself.
With the evolution of reptiles around 350 to 300 million years ago, a new brain structure began to emerge – the wulst. Birds inherited a wulst from their reptile ancestors. Mammals did too, but our version is usually called the cerebral cortex and has expanded enormously. It’s by far the largest structure in the human brain. Sometimes you hear people refer to the reptilian brain as the brute, automatic part that’s left over when you strip away the cortex, but this is not correct. The cortex has its origin in the reptilian wulst, and reptiles are probably smarter than we give them credit for.
The cortex is like an upgraded tectum. We still have a tectum buried under the cortex and it performs the same functions as in fish and amphibians. If you hear a sudden sound or see a movement in the corner of your eye, your tectum directs your gaze toward it quickly and accurately. The cortex also takes in sensory signals and coordinates movement, but it has a more flexible repertoire. Depending on context, you might look toward, look away, make a sound, do a dance, or simply store the sensory event in memory in case the information is useful for the future.
The most important difference between the cortex and the tectum may be the kind of attention they control. The tectum is the master of overt attention—pointing the sensory apparatus toward anything important. The cortex ups the ante with something called covert attention. You don’t need to look directly at something to covertly attend to it. Even if you’ve turned your back on an object, your cortex can still focus its processing resources on it. Scientists sometimes compare covert attention to a spotlight. (The analogy was first suggested by Francis Crick, the geneticist.) Your cortex can shift covert attention from the text in front of you to a nearby person, to the sounds in your backyard, to a thought or a memory. Covert attention is the virtual movement of deep processing from one item to another.
The cortex needs to control that virtual movement, and therefore like any efficient controller it needs an internal model. Unlike the tectum, which models concrete objects like the eyes and the head, the cortex must model something much more abstract. According to the AST, it does so by constructing an attention schema—a constantly updated set of information that describes what covert attention is doing moment-by-moment and what its consequences are.
“I’ve got something intangible inside me. It’s not an eyeball or a head or an arm. It exists without substance …”
Consider an unlikely thought experiment. If you could somehow attach an external speech mechanism to a crocodile, and the speech mechanism had access to the information in that attention schema in the crocodile’s wulst, that technology-assisted crocodile might report, “I’ve got something intangible inside me. It’s not an eyeball or a head or an arm. It exists without substance. It’s my mental possession of things. It moves around from one set of items to another. When that mysterious process in me grasps hold of something, it allows me to understand, to remember, and to respond.”
The crocodile would be wrong, of course. Covert attention isn’t intangible. It has a physical basis, but that physical basis lies in the microscopic details of neurons, synapses, and signals. The brain has no need to know those details. The attention schema is therefore strategically vague. It depicts covert attention in a physically incoherent way, as a non-physical essence. And this, according to the theory, is the origin of consciousness. We say we have consciousness because deep in the brain, something quite primitive is computing that semi-magical self-description. Alas crocodiles can’t really talk. But in this theory, they’re likely to have at least a simple form of an attention schema.
When I think about evolution, I’m reminded of Teddy Roosevelt’s famous quote, “Do what you can with what you have where you are.” Evolution is the master of that kind of opportunism. Fins become feet. Gill arches become jaws. And self-models become models of others. In the AST, the attention schema first evolved as a model of one’s own covert attention. But once the basic mechanism was in place, according to the theory, it was further adapted to model the attentional states of others, to allow for social prediction. Not only could the brain attribute consciousness to itself, it began to attribute consciousness to others.
If a basic ability to attribute awareness to others is present in mammals and in birds, then it may have an origin in their common ancestor, the reptiles.
When psychologists study social cognition, they often focus on something called theory of mind, the ability to understand the possible contents of someone else’s mind. Some of the more complex examples are limited to humans and apes. But experiments show that a dog can look at another dog and figure out, “Is he aware of me?” Crows also show an impressive theory of mind. If they hide food when another bird is watching, they’ll wait for the other bird’s absence and then hide the same piece of food again, as if able to compute that the other bird is aware of one hiding place but unaware of the other. If a basic ability to attribute awareness to others is present in mammals and in birds, then it may have an origin in their common ancestor, the reptiles. In the AST’s evolutionary story, social cognition begins to ramp up shortly after the reptilian wulst evolved. Crocodiles may not be the most socially complex creatures on earth, but they live in large communities, care for their young, and can make loyal if somewhat dangerous pets.
If AST is correct, 300 million years of reptilian, avian, and mammalian evolution have allowed the self-model and the social model to evolve in tandem, each influencing the other. We understand other people by projecting ourselves onto them. But we also understand ourselves by considering the way other people might see us. Data from my own lab suggests that the cortical networks in the human brain that allow us to attribute consciousness to others overlap extensively with the networks that construct our own sense of consciousness.
Language is perhaps the most recent big leap in the evolution of consciousness. Nobody knows when human language first evolved. Certainly we had it by 70 thousand years ago when people began to disperse around the world, since all dispersed groups have a sophisticated language. The relationship between language and consciousness is often debated, but we can be sure of at least this much: once we developed language, we could talk about consciousness and compare notes. We could say out loud, “I’m conscious of things. So is she. So is he. So is that damn river that just tried to wipe out my village.”
If the wind rustles the grass and you misinterpret it as a lion, no harm done. But if you fail to detect an actual lion, you’re taken out of the gene pool.
Maybe partly because of language and culture, humans have a hair-trigger tendency to attribute consciousness to everything around us. We attribute consciousness to characters in a story, puppets and dolls, storms, rivers, empty spaces, ghosts and gods. Justin Barrett called it the Hyperactive Agency Detection Device, or HADD. One speculation is that it’s better to be safe than sorry. If the wind rustles the grass and you misinterpret it as a lion, no harm done. But if you fail to detect an actual lion, you’re taken out of the gene pool. To me, however, the HADD goes way beyond detecting predators. It’s a consequence of our hyper-social nature. Evolution turned up the amplitude on our tendency to model others and now we’re supremely attuned to each other’s mind states. It gives us our adaptive edge. The inevitable side effect is the detection of false positives, or ghosts.
And so the evolutionary story brings us up to date, to human consciousness—something we ascribe to ourselves, to others, and to a rich spirit world of ghosts and gods in the empty spaces around us. The AST covers a lot of ground, from simple nervous systems to simulations of self and others. It provides a general framework for understanding consciousness, its many adaptive uses, and its gradual and continuing evolution.

Newton’s insights were not easily accepted. At the time, the prevailing theory of color was metaphysical. White light was thought to be pure, heavenly, and scrubbed of all contaminants, whereas colored light was contaminated by the worldly surfaces it touched. To scholars, the exact process by which white light became dirtied was a philosophical hard problem worthy of debate.

We now know why that hard problem was so darn hard. The brain processes the world in a simplified and inaccurate manner, and those inaccuracies gave people the wrong idea about color. Deep in the visual system, the brain reconstructs information about light. In that simplified code, white corresponds to the color channels registering zero and the brightness channel cranked up high. Pure luminance without color is a physical impossibility, because white light is a mixture of all colors. The pre-Newtonian problem of color was hard because it had no possible solution.

Let me be as clear as possible: Consciousness doesn’t happen. It’s a mistaken construct.
Why would the brain evolve such an inaccurate, simplified model of the world? The reason is efficiency. The brain didn’t evolve to get all the scientific details right. That would be a waste of energy and computing time. Instead, it evolved to process information about the world just well enough, and quickly enough, to guide behavior. All the brain’s internal models are simplified caricatures of the world it models. Arguably, science is the gradual process by which the cognitive parts of our brains discover the profound inaccuracies in our deeper, evolutionarily built-in models of the world.

The hard problem of our own time is the mystery of consciousness. Let me be precise about what I mean by consciousness. These days it’s not hard to understand how the brain can process information about the world, how it can store and recall memories, how it can construct self knowledge including even very complex self knowledge about one’s personhood and mortality. That’s the content of consciousness, and it’s no longer a fundamental mystery. It’s information, and we know how to build computers that process information. What’s mysterious is how we get to be conscious of all that content. How do we get the inner feeling? And what is that inner feeling anyway?

It’s been called awareness, phenomenology, qualia, experience. It seems non-physical, ethereal, more like an energy than a substance, by definition private and therefore not objectively testable. And the fact that it seems like anything at all is the thing itself—the seeming.

At first sight, we have what appears to be an unsolvable hard problem. If the brain generates consciousness, how does it do it? What exactly is being generated? Energy? Matter? A third, more fundamental substance? Some scientists have suggested it’s generated by vibrations in the brain, perhaps oscillating activity in neurons, or perhaps quantum states of microscopic tubules inside the neurons. Or it could be independent of the brain altogether, as many mystics claim. One guess is that everything in the universe is imbued with a primordial consciousness. Maybe it’s a special life force, like in Star Wars, which has so far escaped scientific detection. Or maybe a deity breathed it into us and when we die it leaves the body and enters a new phase of existence.

The mythos of consciousness is every bit as confusing and nonsensical as the purity of white light, and the source of the confusion is the same. The brain constructs inaccurate models of the world. To understand consciousness scientifically, once again it’s necessary for the cognitive parts of our brains to discover the inaccuracies in our deeper, built-in models of ourselves.


The human brain insists it has consciousness, with all the phenomenological mystery, because it constructs information to that effect. The brain is captive to the information it contains. It knows nothing else. This is why a delusional person can say with such confidence, “I’m a kangaroo rat. I know it’s true because, well, it’s true.” The consciousness we describe is non-physical, confusing, irreducible, and unexplainable, because that packet of information in the brain is incoherent. It’s a quick sketch.

What’s it a sketch of? The brain processes information. It focuses its processing resources on this or that chunk of data. That’s the complex, mechanistic act of a massive computer. The brain also describes this act to itself. That description, shaped by millions of years of evolution, weird and quirky and stripped of details, depicts a “me” and a state of subjective consciousness.

This is why we can’t explain how the brain produces consciousness. It’s like explaining how white light gets purified of all colors. The answer is, it doesn’t. Let me be as clear as possible: Consciousness doesn’t happen. It’s a mistaken construct. The computer concludes that it has qualia because that serves as a useful, if simplified, self-model. What we can do as scientists is to explain how the brain constructs information, how it models the world in quirky ways, how it models itself, and how it uses those models to good advantage.

The study of consciousness needs to be lifted out of the mysticism that has dominated it. Consciousness is not just a matter of philosophy, opinion, or religion. It’s a matter of hard science. It’s a matter of understanding the brain and the mind—a trillion-stranded sculpture made out of information. It’s also a matter of engineering. If we can understand the functionality of the brain, then we can build the same functionality into our computers. Artificial consciousness may just be a hard problem within our grasp.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

L’expension de la conscience

Ayya Khema


http://www.dhammadelaforet.org/



De la même façon que nous pouvons façonner notre corps à volonté, nous pouvons changer notre esprit. Nous façonnons le corps quand nous mangeons moins et que nous maigrissons ou quand nous mangeons plus et que nous grossissons, quand nous buvons trop d’alcool et que nous nous abîmons le foie ou quand nous fumons trop et que nous endommageons nos poumons. Nous pouvons aussi développer nos muscles en faisant des exercices, nous entraîner pour courir plus vite, sauter plus haut ou devenir champion de tennis ou de cricket. Le corps est capable de faire beaucoup de choses que les gens ne peuvent pas faire d’ordinaire s’ils ne se sont pas entraînés.

Nous savons, par exemple, que certaines personnes peuvent sauter deux ou trois fois plus loin que la normale ou courir dix fois plus vite que n’importe qui. Vous avez peut-être vu des gens faire des choses qui vous ont paru miraculeuses. Il existe aussi des personnes qui peuvent utiliser leur esprit d’une manière qui peut paraître miraculeuse mais qui n’est, en réalité, que le fruit d’un entraînement.

La méditation est le seul entraînement possible pour l’esprit. De même que l’éducation physique est généralement liée à une discipline du corps, l’entraînement de l’esprit exige une discipline mentale : la pratique de la méditation.

Tout d’abord, nous pouvons transformer nos pensées : les faire passer de mauvaises ou malsaines à bonnes ou saines. Celui qui veut devenir un athlète entraîne son corps en commençant par le commencement ; eh bien, il faut agir de même pour entraîner l’esprit. Au début, on apprend à faire face aux choses ordinaires et, plus tard, aux choses extraordinaires. Quand on prend pleinement conscience que l’on va mourir un jour, on réalise que tout ce qui est en train de se produire prendra fin très bientôt, avec la mort. Même si nous ne connaissons pas la date exacte de notre mort, il est certain qu’elle surviendra un jour. En pratiquant régulièrement la contemplation de la mort, on ne s’inquiète plus trop de ce qui nous arrive puisque tout cela n’a d’importance que pendant un temps très limité.

Nous en viendrons peut-être à voir que la seule chose qui compte, c’est le karma que nous créons et, par conséquent, nous agirons de notre mieux à chaque instant de chaque jour. Il est essentiel d’aider les autres ; rien ne remplace les actes de générosité. Offrons donc nos aptitudes et nos possessions. Puisque nous ne pouvons ni les garder ni les emporter avec nous, autant tout donner généreusement dès que possible.

Connaissez-vous cette loi de l’univers : « Plus on donne et plus on reçoit » ? Personne n’y croit et c’est pourquoi tout le monde essaie de gagner plus d’argent et de posséder plus de choses ; pourtant c’est une loi de cause à effet. Si nous y croyions et agissions en conséquence, nous le découvririons très vite. Ceci dit, elle ne fonctionne que si le don est fait d’un cœur pur, sans attentes. Nous pouvons offrir du temps, des soins ou simplement de l’intérêt pour le bien-être d’autrui. Nous en récoltons aussitôt les bénéfices en ressentant du bonheur dans notre propre cœur quand nous voyons la joie que nous avons apportée à quelqu’un. C’est peut-être la seule satisfaction dont nous pouvons espérer jouir longtemps dans cette vie car, de par sa nature, un geste de générosité ne disparaît pas complètement, une fois accompli : nous pouvons toujours, plus tard, nous remémorer notre geste et ressentir encore le bonheur qui l’accompagnait.

Quand nous prenons vraiment conscience que nous pouvons mourir d’un instant à l’autre – pas seulement au niveau des mots – notre attitude envers les gens et les situations change complètement. Nous ne sommes plus du tout les mêmes. La personne que nous étions jusque-là ne nous a guère comblés de satisfaction, de contentement ou de paix, de sorte que le changement qui se produit quand nous posons un autre regard sur les choses ne nous fait pas peur. Nous n’essayons plus de faire durer les bonnes choses parce que nous savons que la nature de notre temps est limitée et, dès lors, rien n’a plus la même signification.

On pourrait comparer cela à l’attitude d’une personne qui reçoit des personnes à dîner. Elle est inquiète, elle craint que la nourriture ne soit pas cuite à point, que tout ne soit pas aussi confortable et parfait qu’elle le voudrait. Il faut que la maison soit impeccable pour ses invités. Quand ils arrivent, elle veille à ce qu’ils aient tout ce qu’ils pourraient souhaiter. Après leur départ, elle se demande s’ils ont apprécié son invitation, s’ils ont été heureux de son accueil, s’ils vont dire à d’autres amis que leur visite a été agréable. Elle se préoccupe ainsi parce que c’est elle qui reçoit. De leur côté, les invités ne s’inquiètent pas de la nourriture qui va leur être servie parce que c’est à l’hôtesse d’en décider, pas plus qu’ils ne se soucient de savoir si tout est parfaitement en ordre parce qu’il ne s’agit pas de leur maison.

Ce corps n’est pas notre maison, quelle que soit la durée de notre vie ; c’est un arrangement temporaire sans grande signification. Rien, en lui, ne nous appartient ; nous n’y sommes que des invités. Peut-être y resterons-nous pendant encore une semaine ou un an, peut-être dix ou vingt ans. Dans tous les cas, comme nous ne sommes que des invités, peu importe la façon dont tout cet organisme fonctionne. La seule chose que nous pouvons faire, en tant qu’invités, c’est essayer d’être agréables et d’aider les gens qui nous accueillent ; tout le reste n’a aucune importance. Dans le cas contraire, notre conscience restera « sur la place du marché », prisonnière du monde.

La seule chose qui importe, n’est-ce pas d’élever notre attention et notre présence consciente à un niveau qui nous permette de voir au-delà des petits soucis matériels ? Chaque jour, c’est la même routine : on se lève, on prend son petit déjeuner, on se lave, on s’habille, on réfléchit, on prévoit, on fait la cuisine, on fait des achats, on parle à des gens, on va travailler, on se couche, on se lève… et tout recommence. Cela suffit-il à remplir une vie ? Nous essayons tous de trouver, dans ce train-train quotidien, une chose qui nous apportera de la joie. Mais rien ne dure et, de toute façon, ce désir est toujours orienté vers quelque chose d’extérieur. Si, chaque matin, nous pouvions nous souvenir que la mort est une certitude mais qu’une nouvelle journée de vie commence pour nous, la gratitude et la détermination pourront s’éveiller et permettre de faire de cette journée quelque chose d’utile.

La seconde chose dont nous pouvons nous souvenir, c’est comment changer notre esprit pour qu’il abandonne le ressentiment, la méchanceté et la tristesse, et les remplace par leur contraire. Progressivement, l’esprit peut finir par changer si on y travaille régulièrement. Pas plus que le corps ne devient athlétique en un jour, l’esprit ne peut se transformer instantanément. Si on ne l’entraîne pas continuellement, il va rester le même qu’avant, ce qui a peu de chances de produire une vie harmonieuse et paisible. La plupart des gens considèrent qu’il y a beaucoup de choses désagréables, angoissantes ou inquiétantes dans leur vie. La peur est une condition humaine fondée sur l’illusion du « moi » ; nous avons peur que notre « moi » soit détruit, annihilé.

Souhaiter changer son esprit doit permettre de donner du sens à chaque jour de cette vie, ce qui fait toute la différence entre « vivre » et simplement « être en vie ». Tous les jours, nous pouvons faire au moins une chose qui soit source de croissance spirituelle pour nous, ou bien une aide ou une marque de considération pour quelqu’un d’autre – de préférence, les deux. Si nous ajoutons un jour plein de sens à un autre, nous finissons par mener une vie pleine de sens. Sinon, notre vie reste centrée sur nous-mêmes, ce qui ne peut jamais être satisfaisant. Si nous oublions nos propres désirs et aversions, si nous ne nous préoccupons que de croissance spirituelle et de la libération qui en résulte, et si nous rendons service aux autres quand l’occasion se présente, notre souffrance diminuera grandement. Elle arrivera à un point où elle ne représentera plus qu’une sorte de mouvement sous-tendant l’existence ; elle n’aura plus rien d’une souffrance ou d’un malheur personnel. Tant que nous souffrons et que nous sommes malheureux, notre vie ne peut pas être très utile. Avoir du chagrin, de la peine et de la tristesse ne signifie pas que nous sommes très sensibles mais plutôt que nous n’avons pas réussi à trouver de solution.

Nous passons des heures et des heures à acheter de la nourriture, à préparer des repas, à les manger, à tout nettoyer ensuite et à penser au prochain repas. Vingt minutes de réflexion sur la façon dont nous pourrions donner plus de sens à notre vie ne devrait pas nous priver de trop de temps. Bien entendu, nous pouvons aussi passer beaucoup plus de temps à de telles contemplations qui sont une manière de donner une nouvelle direction à l’esprit. Si nous ne l’entraînons pas, l’esprit est lourd et peu habile mais, si nous lui donnons une nouvelle direction, nous apprenons à protéger notre propre bonheur. Ceci n’a rien à voir avec le fait d’obtenir ce que l’on désire et se débarrasser de ce que l’on n’aime pas. Il s’agit de développer la capacité de l’esprit à voir ce qui peut être utile et créer du bonheur.

Cette nouvelle direction de l’esprit qui naît de la contemplation peut être mise en œuvre. Pour cela, concrètement, que pouvons-nous faire ? Nous avons tous entendu beaucoup de paroles qui sonnent juste mais les mots, à eux seuls, n’accompliront jamais rien. Il faut que nous comprenions, en profondeur, que ces paroles exigent d’être mises en œuvre, mentalement ou physiquement. Le Bouddha a dit que, si nous entendons un enseignement sur le Dhamma et sentons qu’il est juste et vrai, nous devons commencer par mémoriser les mots et, dans un deuxième temps, voir si nous sommes capables d’agir en conséquence.

Si notre contemplation porte sur l’élimination des sentiments négatifs qui assombrissent notre cœur, nous pouvons l’évoquer très, très souvent avant de passer à l’étape suivante : mettre ce souhait en action. Pour ce faire, quand nous évoluons au quotidien, nous devons être très attentifs à toute pensée négative qui pourrait apparaître et, le cas échéant, la remplacer aussitôt par une pensée d’amour et de compassion. C’est ainsi que l’on entraîne l’esprit. Ainsi, notre esprit ne se sent plus aussi pesant, aussi accablé par l’impression d’être sur une voie prédéterminée, parce que nous comprenons qu’il est possible de changer. Quand l’esprit se sent plus léger et plus clair, il peut s’ouvrir. Mettre en action les enseignements du Bouddha change notre regard de telle sorte que les activités ordinaires du quotidien ne nous inquiètent plus autant. On voit simplement qu’elles sont nécessaires pour garder le corps en vie et permettre à l’esprit de continuer à s’intéresser à toutes les proliférations qui existent dans le monde.

Nous prenons alors conscience que, si nous avons pu changer notre esprit, ne serait-ce qu’un peu, il est vraisemblable que l’univers contient beaucoup plus que ce qu’un esprit ordinaire peut imaginer. Nous serons peut-être alors incités à rendre notre esprit extraordinaire. De même que des exploits peuvent être réalisés par le corps en termes d’équilibre, de discipline et de force, l’esprit peut, lui aussi, réaliser des exploits. Le Bouddha a parlé de l’expansion de la conscience comme étant le résultat d’une concentration correcte et souvent répétée. Une concentration correcte occasionne une modification de la conscience parce que, à ce moment-là, nous ne sommes pas connectés à nos connaissances relatives habituelles.

Etant capables de changer la direction de notre esprit, nous ne sommes plus autant impliqués dans les affaires du quotidien ; nous savons que la réalité doit être beaucoup plus vaste que cela. Quand l’esprit a été discipliné, renforcé et équilibré, il peut accomplir des exploits de conscience qui semblent tout à fait extraordinaires mais qui sont simplement l’un des résultats de son entraînement.

Entraîner l’esprit permet de le sortir du bourbier mental dans lequel il se trouve. Si un camion passe et repasse dans un chemin plein de boue, les sillons qu’il va creuser seront de plus en plus profonds et le camion peut finir par s’embourber définitivement. Nos réactions habituelles répétitives dans les situations de tous les jours font de même. La pratique de la méditation nous retire des sillons de ce bourbier parce que l’esprit prend une nouvelle dimension. La contemplation et la mise en pratique qui en résulte créent de nouvelles voies dans notre vie qui nous permettent de laisser les vieux sillons derrière nous. Ces sillons correspondaient à des réactions constantes à toutes sortes de stimulations sensorielles : des sons entendus, des objets vus, des odeurs, des saveurs, des contacts et des pensées. Il est vraiment dommage d’utiliser une bonne vie humaine pour se contenter d’être une machine à réagir. Il est beaucoup plus utile et profitable de devenir acteur de sa vie, ce qui signifie penser, parler et agir en pleine conscience.

Il est possible de parvenir à une forme de concentration où l’objet de méditation n’est plus nécessaire. L’objet de méditation n’est qu’une clé. Nous pourrions aussi dire que c’est une ancre avec laquelle stabiliser l’esprit pour qu’il ne s’égare plus dans les affaires du monde. Quand la concentration apparaît, c’est comme si la clé avait fini par trouver la serrure et la porte peut s’ouvrir. Quand nous ouvrons la porte du véritable samadhi, nous trouvons une maison comprenant huit pièces : les huit absorptions méditatives ou jhana. Quand on a réussi à pénétrer dans la première pièce, il n’y a aucune raison pour qu’on ne puisse pas, avec une pratique déterminée et diligente, progressivement entrer dans toutes les autres. A ce niveau, l’esprit lâche le processus habituel de pensée que nous connaissons et passe à un état de ressenti. Quand la concentration est présente, la première chose que l’on éprouve est un sentiment de bien-être.

Malheureusement, beaucoup de gens croient, à tort, que les jhana sont à la fois inaccessibles et inutiles. Ceci est tout à fait contraire à l’enseignement du Bouddha. Toutes les instructions qu’il a données à propos de la voie qui mène à la libération incluent les absorptions méditatives. Ce sont les huit étapes sur le Noble Octuple Sentier (samma-samadhi). Il est également faux de croire qu’il n’est plus possible d’atteindre une véritable concentration. De nombreuses personnes y parviennent, parfois sans même s’en rendre compte ; elles ont simplement besoin d’être soutenues et guidées pour poursuivre leurs efforts. La méditation doit inclure les absorptions méditatives parce que ce sont elles qui provoquent l’expansion de la conscience, laquelle donne accès à un univers complètement différent de ce que nous avons pu connaître.

Les états mentaux qui apparaissent au cours des jhana permettent de vivre le quotidien avec la claire conscience de ce qui est important et de ce qui ne l’est pas. Par exemple, quand on a vu qu’il est possible de faire pousser de grands arbres, on ne croit plus que les arbres sont forcément petits, même si ceux de notre jardin sont minuscules parce que la terre est aride. Si on a vu de grands arbres, on sait qu’ils existent, et on peut même essayer de trouver un endroit où ils poussent. Il en va de même pour nos états mentaux. Quand on voit qu’il est possible d’élargir la conscience, on ne croit plus que la vie se limite à une conscience ordinaire ni que la méditation se limite à la respiration.

La respiration est l’ancre qui stabilise l’esprit ; à partir de cette stabilité, nous sommes en mesure d’ouvrir la porte de la véritable méditation. Une fois la porte ouverte, nous ressentons un bien-être physique qui se manifeste de plusieurs façons différentes. La sensation est parfois forte, parfois légère mais elle est toujours perçue comme agréable. Le Bouddha a dit de ce ressenti : « C’est un plaisir que je m’accorde ». Si on ne fait pas l’expérience de la joie qu’apporte l’état méditatif – joie qui n’est pas de ce monde – on ne renoncera jamais au monde et on continuera à le considérer comme notre demeure. Ce n’est que lorsque l’on comprend que la joie de la méditation est indépendante de toutes les circonstances extérieures que l’on est finalement capable de dire : « Le monde et tous ses attraits ne m’intéressent plus ». C’est alors que le détachement intervient. Sinon, pourquoi et comment renoncerait-on à ce qui nous apporte, à l’occasion, du plaisir et de la joie ? Il est impossible d’abandonner toutes les joies et tous les plaisirs qu’offre le monde si on n’a rien pour les remplacer. C’est la première raison pour laquelle, dans l’enseignement du Bouddha, les absorptions méditatives sont essentielles. Nous ne pouvons pas lâcher le monde tant que nous avons encore l’impression qu’avec ce corps et ces sens nous pouvons obtenir ce que nous recherchons tous : le bonheur.

Le Bouddha nous encourage à chercher le bonheur, et même à le protéger, mais il faut le chercher dans la bonne direction. Dès la première fois où l’on ressent un réel plaisir physique en méditation, on réalise pleinement que quelque chose en nous est source de joie et de bonheur. Ce bien-être physique éveille également un intérêt agréable qui contribue à nous faire volontiers pratiquer la méditation. Bien qu’il s’agisse d’une sensation physique, elle n’a rien à voir avec ce à quoi nous sommes habitués parce qu’elle prend sa source ailleurs. D’ordinaire, les sensations agréables viennent d’un contact physique, tandis qu’ici, elles naissent de la concentration. Comme ces sensations ont des origines différentes, les résultats sont forcément différents. Le contact est grossier tandis que la concentration est subtile, de sorte que la sensation née de la méditation a une qualité spirituelle plus subtile que la sensation agréable qui peut résulter d’un contact physique. Quand on découvre clairement que la seule condition nécessaire au bonheur est la concentration, on cesse de chercher, comme autrefois, des personnes agréables, des plats savoureux, un meilleur climat ou plus d’argent, et on ne gaspille plus son énergie mentale à ces choses-là. Il s’agit donc d’un premier pas indispensable sur la voie de la libération.

Nous pénétrons maintenant dans des états d’esprit qui vont au-delà des choses ordinaires de ce monde. Nous savons tous ce qu’est un esprit préoccupé par des soucis quotidiens. Il s’inquiète de toutes sortes de choses, s’angoisse, fait des projets, accumule les souvenirs, les espoirs, les rêves, les désirs, les répulsions et les réactions. C’est un esprit très affairé. Maintenant, pour la première fois, nous pouvons entrer en contact avec un esprit qui ne contient rien de tout cela. Le bien-être de la méditation exclut toute pensée ; c’est un vécu, un ressenti. Nous comprenons enfin que la sorte de pensée qui accapare généralement notre esprit ne nous procurera pas les résultats escomptés. Elle n’a de valeur que lorsqu’elle projette le désir de méditer. Nous apprenons, dès le premier plaisir de véritable concentration, que le monde ne peut pas nous apporter ce que nous offre la méditation. Un bonheur indépendant des circonstances extérieures est beaucoup plus satisfaisant que tout ce que le monde peut procurer. Nous découvrons aussi que l’esprit a la faculté de s’ouvrir à une conscience différente, jamais rencontrée auparavant. Ainsi, nous constatons, par l’expérience directe, que la méditation est l’outil nécessaire à la libération spirituelle.

Du fait de ce ressenti agréable, une joie intérieure surgit, qui donne au méditant l’assurance que la voie vers le non-soi est une voie porteuse de joie et non de souffrance. Ainsi, la résistance naturelle à la notion de non-soi est grandement diminuée. La plupart des gens résistent à l’idée de n’être « personne », même après l’avoir compris intellectuellement. Mais, quand on fait l’expérience de ces deux premiers aspects de la méditation, il devient évident que cette nouvelle perception de la réalité n’est possible que lorsque le « moi » – qui pense tout le temps – est temporairement enfoui. En effet, quand le « moi » est actif, il réagit aussitôt en pensant : « Oh, comme c’est agréable ! » et la concentration s’arrête là. Il faut que cette expérience soit vécue sans qu’en vous, rien ne dise : « Je suis en train de vivre cela ». L’explication et la compréhension de ce qui a été vécu viennent plus tard.

On prend ainsi pleinement conscience que, sans le « moi », la joie intérieure est d’une nature beaucoup plus vaste et profonde que tout ce que l’on a pu connaître dans cette vie. C’est ainsi que mûrit la détermination de vraiment s’engager sur la voie ouverte par les enseignements du Bouddha. Jusque-là, les gens se contentent généralement de choisir quelques aspects du Dhamma dont ils ont entendu parler et pensent que c’est suffisant. Il peut s’agir de dévotion, de récitations de textes, de fêtes religieuses, de bonnes actions, d’une conduite vertueuse – et tout cela est très bien. Mais la réalité des enseignements est une grande mosaïque dans laquelle tous ces différents morceaux s’imbriquent en un immense ensemble, au cœur duquel se trouve le non-soi (anatta). Si nous n’utilisons que quelques-uns de ces morceaux de mosaïque, nous n’aurons jamais de vision d’ensemble. Savoir méditer fait une immense différence à notre approche de ce conglomérat d’enseignements qui inclut le corps et l’esprit, et qui transforme complètement ceux qui pratiquent ainsi.

Nous devons appuyer notre capacité à méditer sur une pratique quotidienne. Nous ne pouvons pas espérer nous assoir et méditer correctement si nous ne cessons de retourner des pensées qui nous préoccupent et si nous n’essayons pas, tout au long de la journée, de modérer la colère, l’envie, la jalousie, l’orgueil, la fierté, la haine et le rejet. Quand nous utilisons l’attention et la claire compréhension, quand nous apaisons nos désirs sensoriels, nous avons de bons fondements pour poser notre méditation. Si nous amenons la méditation dans notre quotidien, nous ne pouvons pas manquer de remarquer en nous un changement, lent mais progressif, comme chez un athlète qui s’entraîne jour après jour. L’esprit va se renforcer et va pouvoir faire face aux situations graves ; il ne sera plus chamboulé par tous les événements de la vie.

Si nous pouvons consacrer chaque jour du temps à la contemplation et à la méditation, sans oublier l’attention au quotidien, ce sera un très bon début pour que s’ouvre la conscience. L’univers et tous les êtres, y compris nous-mêmes, nous apparaîtront très différents parce que notre regard aura changé. Une célèbre phrase Zen dit : « Au départ, la montagne est une montagne ; ensuite la montagne n’est plus une montagne et, finalement, la montagne est à nouveau une montagne ». D’abord nous voyons la réalité relative des choses : les gens sont tous des individus différents, les arbres ont chacun une essence différente, les choses ont toutes une signification particulière pour nous. Ensuite, nous commençons à pratiquer et, soudain, nous voyons une réalité différente, universelle et en expansion. Nous nous investissons énormément dans notre méditation et ne nous inquiétons plus trop pour ce qui se passe autour de nous. Nous constatons une expansion et une élévation de notre conscience et nous savons que nos réactions ordinaires sont sans importance. Pendant un certain temps, nous ne nous intéressons qu’à cela et à vivre dans une réalité différente. Mais, finalement, nous revenons exactement à notre point de départ, nous faisons les mêmes choses qu’avant, à la différence que nous ne sommes plus perturbés par elles – la montagne redevient une simple montagne. Tout reprend le même aspect ordinaire qu’avant mais rien n’a de réelle importance et rien n’est séparé du tout.

Voici la description d’un Arahant telle qu’elle apparaît dans le Discours sur les Bénédictions (Maha-mangala Sutta) : « Bien qu’il soit touché par les circonstances du monde, son esprit n’est jamais déstabilisé ». L’Eveillé est touché par les circonstances du monde, il agit comme tout le monde – mange, dort, se lave et parle aux gens – mais son esprit est toujours stable. Il demeure frais et paisible en toutes circonstances.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
.


Συνολικά το νευρικό σύστημα μετέχει σε αυτήν, όμως περισσότερο το εγκεφαλικό στέλεχος (διότι χωρίς αυτό δεν υπάρχει ούτε ζωή ούτε ίχνος εγρήγορσης), ο μετωπιαίος λοβός του αναλυτικού στοχασμού και μνήμες διαρκείς και στιγμιαίες (σε διαφορετική τοπολογία έκαστη). Χωρίς μνήμες και μνημονική ικανότητα η επιγνωστική συνείδηση είτε δεν εμφανίζεται καθόλου, είτε προκύπτει κατακερματισμένη εφ' όσον χωρίς παρελθόν κόβεται το στοχαστικό νήμα. Η επιγνωστική συνείδηση εμφανίζεται σε χρονικές περιόδους και απαιτεί ροή νευρικής πληροφορίας. Η αξονικά και συνδεσμολογικά παγιωμένη γνώση αποτελεί μνήμη (ένα απ' τα συστατικά της επιγνωστικής συνείδησης), η οποία (μνήμη) αν δεν ανακληθεί μέσα σε χρονική περίοδο νευρικής πληροφοριακής ροής είναι σαν να μην υφίσταται. Ο όρος επιγνωστική συνείδηση είναι φιλοσοφικός και όχι επιστημονικός, όμως δύναται να περιγραφεί  μακροσκελώς  και αναλυτικά. Υπάρχουν βαθμοί επιγνωστικής συνείδησης, από την αστοχαστική καθιστική χαλάρωση, μέχρι τον ακαδημαϊκό διάλογο και την συγγραφή. Όταν ονειρευόμαστε έχουμε μερική επιγνωστική συνείδηση, διότι ορίζουμε συγκριτικά ασθενέστερα την ονειρική δράση μας, επίσης έχουμε λιγότερο έλεγχο του εαυτού μας και της πραγματικότητας. Στο βαθύ στάδιο του ύπνου δεν υπάρχει συντονισμένη αυτοεπίγνωση και κανένα ερμήνευμα της λέξης συνείδηση δεν είναι ενεργό τότε. Η συμπτυγμένη περιγραφή της επιγνωστικής συνείδησης συχνά θυμίζει ποίηση παρά περιγραφή της πραγματικότητας. Μερικοί επιστήμονες (βλ. World Science Festival - YouTube) έχουν απορρίψει τον όρο, ενώ άλλοι κατανοούν ότι είναι αναγκαία η ανάλυση τέτοιον σύνθετων όρων, διότι περικλείουν τα συστατικά της οργανωμένης εγκεφαλικής λειτουργίας και μάλιστα την ποσόστωση σημαντικότητάς τους.










 

Ποια λειτουργία εξυπηρετεί η συνείδηση;Γιατί μια ασυνείδητη μηχανή,δεν κάνει όλα όσα μπορούμε να κάνουμε -μήπως λοιπόν συνείδηση, δεν είναι παρά αφρός που επικάθεται πάνω στα ηλεκτρονικά του  εγκεφάλου; Είναι ένα ανίσχυρο επιφαινόμενο, για να χρησιμοποιήσω  τη γλώσσα των φιλοσόφων; Σχεδόν σίγουρα όχι. Αν έχουμε κατανοήσει σωστά κάτι παρόμοιο με την υπόθεση του Μάιθεν,  τότε είναι παιθανόν, αυτή να προέκυψε σταδιακά, από τη συναίσθηση ζώων όπως οι χιμπατζήδες, ξεκινώντας από ένα είδος, μη αντανακλαστικής σκέψης, (όπως αυτή που κάνουμε όταν πληκτρολογούμε ή κάνουμε ποδήλατο) των πρώτων δημιουργικών εργαλείων, έως το ολοκληρωμένο αντανακλαστικό είδος σκέψης των ανθρώπων. Ο Στίβεν  Πίνκερ ισχυρίζεται ότι μια πολύ σημαντική λειτουργία είναι ότι χρησιμεύει ως φίλτρο, οδηγός και συντονιστής όλων των πληροφοριών  που συλλέγονται από τον  εγκέφαλο: η συνείδηση φροντίζει ώστε ο εγκέφαλος να  μη φρακάρει από υπερφόρτωση υλικού που δεν χρειάζεται  και δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει. «Οι πληροφορίες πρέπει να κατευθύνονται. Οι πληροφορίες που είναι πάντα άσχετες από ένα είδος, υπολογισμού, θα πρέπει να αποκλείονται μόνιμα  από αυτόν. Οι πληροφορίες που άλλοτε είναι σχετικές και άλλοτε άσχετες θα πρέπει  να είναι προσβάσιμες  σε έναν υπολογισμό όταν είναι σχετικές, στον βαθμό που  αυτό μπορεί να προβλεφθεί εκ των προτέρων» (Πίνκερ »).
------------------------










http://www.businessinsider.com/this-is-the-source-of-human-consciousness-2017-11
Harvard scientists think they might have pinpointed the source of human consciousness
Harvard University. Michael Hicks/Flickr
• A study of 36 patients with brainstem lesions revealed that the majority of those in comas had damage in a specific area of the brainstem, while most conscious patients did not.
• The identification of the areas of the brain responsible for consciousness could lead to new treatment options for patients in comas or vegetative states.
Human consciousness has been defined as awareness, sentience, a person’s ability to experience and feel, but despite the important role it plays in our lives and making us who we are, we actually know very little about how consciousness works.Scientists currently believe that consciousness is composed of two components: arousal and awareness. The first is regulated by the brainstem, but the physical origins of the latter were always a mystery. Now, a team of researchers at Harvard think they may have discovered the regions of the brain that work with the brainstem to maintain consciousness.
“For the first time, we have found a connection between the brainstem region involved in arousal and regions involved in awareness, two prerequisites for consciousness,” said Michael D. Fox, MD, PhD, Director of the Laboratory for Brain Network Imaging and Modulation and the Associate Director of the Berenson-Allen Center for Noninvasive Brain Stimulation at Beth Israel Deaconess Medical Center (BIDMC). “A lot of pieces of evidence all came together to point to this network playing a role in human consciousness.”
To better understand why some patients were able to maintain consciousness despite injuries while others went into comas, the researchers analyzed 36 patients with brainstem lesions. Twelve of those patients were in a coma (unconscious), and 24 were defined as conscious.
They discovered that ten of the 12 unconscious subjects had damage in the rostral dorsolateral pontine tegmentum, a small area of the brainstem. Only one out of the 24 conscious subjects had damage in the same area. Evidently, this tiny part of the brainstem had a lot to do with maintaining consciousness.
Looking into this lead further, they studied a brain map of a healthy brain, where they were able to pinpoint two areas that were linked to the rostral dorsolateral pontine tegmentum. This led them to conclude that the connections between those areas and the identified region of the brainstem likely play a role in regulating consciousness.
The missing link?
From knowing virtually nothing except the possibility that it could be located in the cortex, scientists have now identified two specific cortex regions that they believe could be essential to human consciousness. Exciting as this discovery may be, however, it is only the first step. From here, the researchers’ findings must be confirmed by independent groups and further studies must be conducted using larger groups of subjects.
If the researchers are right and they’ve identified the areas of the brain responsible for human consciousness, the knowledge would prove invaluable to patients in comas and vegetative states and their families as it could lead to new treatment options. It’s just one more example of how technology is allowing us to learn more about our complex biology.


The hyperpallium (formerly called the hyperstriatum or the Wulst) is the destination for lemnothalamic projections in birds. The projections as well as the granular cells at the destination of the lemnothalamic projections to the hyperpallium are similar in morphology, electrophysiology, retinotopic organization, and columnar organization to the striate cortexin mammals. These avian granular cells are thought to have evolved independently in birds, as they do not appear in reptiles.
The projections originate in the dorsal lateral geniculate nucleus and target three layers in the hyperpallium: the hyperpallium intercalatum, the hyperpallium densocellularis, and the nucleus interstitialis hyperpalii apicalis, with the densest projections being to the later two layers.
The efferents of the telencephalic components of the lemnothalamic pathway project to the optic tectum (equivalent to the superior colliculus), the lemnothalamic visual nucleus, as well as other optic tract targets.
The hyperpallium is observed to be large and well developed in raptors such as eagles, hawks, and owls.[1]
Το υπερπάλλιο (που προηγουμένως ονομάστηκε υπερστροφείο ή το Wulst) είναι ο προορισμός για τις ξύλο-αλαμικές προβολές στα πουλιά. Οι προβολές καθώς και τα κοκκώδη κύτταρα στον προορισμό των ξύλοθαλικών προβολών προς το υπερκάλλιο είναι παρόμοιες στη μορφολογία, την ηλεκτροφυσιολογία, τη ρητινοτοπική οργάνωση και τη στήλη οργάνωση στον φλοιό του ραβδωτού σώματος στα θηλαστικά. Αυτά τα κοκκώδη κύτταρα πτηνών πιστεύεται ότι έχουν εξελιχθεί ανεξάρτητα στα πουλιά, καθώς δεν εμφανίζονται στα ερπετά.
(Η μετάφραση από τον υπολογιστή)
Οι προβολές προέρχονται από τον ραχιαίο πλευρικό γονιδιακό πυρήνα και στοχεύουν τρία στρώματα στο υπερκάλυμμα: το υπερκαλίτιο intercalatum, το υπερκαλίτιχο densocellularis και το interstitialis hyperpalii apicalis, με τις πυκνότερες προβολές να είναι οι δύο τελευταίες στρώσεις.R

---------------------------------------------
ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ι

Ο Karl Popper θεωρεί ότι στη σχέση του ανθρώπου με το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον διαμορφώνονται τρεις “κόσμοι”. Ο πρώτος είναι ο κόσμος των φυσικών αντικειμένων ή φυσικών καταστάσεων, ο δεύτερος είναι ο κόσμος των ατομικών συνειδησιακών ή νοητικών καταστάσεων και ο τρίτος είναι ένας αντικειμενικός κόσμος ιδεών, που περιλαμβάνει όλα τα αντικειμενικά περιεχόμενα σκέψης, κυρίως τις σκέψεις της επιστήμης, εικασίες, θεωρίες, επιχειρήματα αλλά και γενικότερα όλη την καταγραμμένη γνώση.
Αυτός ο τρίτος κόσμος είναι δημιούργημα των ανθρώπων, κάτι σαν τον ιστό της αράχνης. Σημαντικό χαρακτηριστικό του είναι ότι έχει αυτονομηθεί σε μεγάλο βαθμό από τον δημιουργό του, παρ’ όλο που αλληλεπιδρούμε συνεχώς μαζί του και λειτουργεί σαν ο καθοριστικός παράγοντας που επιδρά στο περιεχόμενο της συμπεριφοράς του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά, την εξέλιξή του και με ένα τρόπο και στη βιολογική του ανάπτυξη αλλά και σαν μια δεξαμενή εναλλακτικών επιλογών της δράσης του.

Η αλληλεπίδραση αυτών των τριών κόσμων αποτελεί και παράγοντα των αλλαγών που συνεχώς γίνεται στα περιεχόμενα του τρίτου κόσμου των αντικειμενικών ιδεών αλλά και ανάπτυξης της αντικειμενικής γνώσης.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτός ο κόσμος των αντικειμενικών ιδεών έχει πολλά κοινά με τη θεωρία των ιδεών του Πλάτωνα. Στον Πλάτωνα όμως αυτός ο κόσμος των ιδεών είναι a priori, προϋπήρχε δηλαδή των ανθρώπων και είναι απόλυτος, αιώνιος, θεϊκός και αμετάβλητος. Έδινε τις έσχατες εξηγήσεις. Αυτό που μεταβάλλεται για τον Πλάτωνα είναι οι σκέψεις των ανθρώπων στην προσπάθειά τους να φθάσουν, να συλλάβουν αυτές τις απόλυτες ιδέες. Μια θεωρία έσχατης εξήγησης δεν επιδέχεται ούτε χρειάζεται άλλες εξηγήσεις. Έτσι οι ιδέες αυτού του κόσμου μετατράπηκαν περισσότερο σε έννοιες πραγμάτων, ουσίες ή η φύση των πραγμάτων, παρά θεωρίες, επιχειρήματα ή προβλήματα. Για τον Popper αυτό είχε ακραίες συνέπειες για την ιστορία της φιλοσοφίας, που θεωρεί ότι από τον Πλάτωνα μέχρι σήμερα οι περισσότεροι φιλόσοφοι ενδιαφέρονταν για το νόημα των λέξεων, των πραγμάτων κλπ, παρά για την αλήθεια ή το ψεύδος των θεωριών.
Ο Χέγκελ επίσης αναφέρεται σε ένα παρόμοιο κόσμο, το παγκόσμιο Πνεύμα, (το ξεχωρίζει στο Αντικειμενικό Πνεύμα που περιλαμβάνει την καλλιτεχνική δημιουργία και στο Απόλυτο Πνεύμα που περιλαμβάνει τη φιλοσοφία), που αποτελεί τη θεϊκή αυτοσυνείδηση του σύμπαντος. Στον Χέγκελ το Πνεύμα δεν είναι αμετάβλητο αλλά αυτοεξελίσσεται. Σε αντίθεση δηλαδή με τον Πλάτωνα, το Πνεύμα του Χέγκελ, όπως και στον Πλωτίνο και τους νεοπλατωνιστές, οι ιδέες και οι σκέψεις που το αποτελούν, είχε χαρακτηριστικά συνείδησης που αυτοεξελίσσεται στην πορεία του προς την αυτογνωσία. Ήταν ταυτόχρονα υποκείμενο αλλά και αντικείμενο της παρατήρησης και της σκέψης, γι αυτό άλλαζε ή εξελισσόταν. Δηλαδή ο Χέγκελ ήταν με ένα τρόπο και με τον Πλάτωνα και με τον Ηράκλειτο. Η αυτοεξέλιξη του Πνεύματος γίνεται μέσα από μια διαδικασία διαλεκτικής αντίθεσης και σύνθεσης, καθιερώνοντας αυτό που ονόμασε νόμους της διαλεκτικής εξέλιξης, οι οποίοι για τον Χέγκελ έχουν απαραβίαστη ισχύ. Ο Χέγκελ αναφερόμενος στο Πνεύμα που αυτοεξελίσσεται, το ονόμασε και zeitgeist, το πνεύμα της εποχής, αυτό δηλαδή που ήταν κυρίαρχο κάθε εποχή.
Στον Χέγκελ όμως, ο άνθρωπος στην ουσία δεν είναι δημιουργικός. Ο άνθρωπος είναι ένα απλό όργανο του πνεύματος της εποχής, του zeitgeist. Το έργο του ξεχωριστού ανθρώπου είναι προετοιμασμένο και καθορισμένο ανεξάρτητα από αυτόν. Έτσι η αυτονομία που ο Popper θεωρεί ότι έχει αυτός ο κόσμος, στον Χέγκελ είναι παντοδύναμη. Η ανάδραση για τον Χέγκελ γίνεται μόνο από αυτόν τον κόσμο προς το άτομο. Είναι ένα καθαρά θεολογικό υπόβαθρο. Στον Popper υπάρχει αλληλεπίδραση, ο άνθρωπος είναι δημιουργικός, είναι συμμέτοχος σ’ αυτό το γίγνεσθαι. Στον Χέγκελ ο ξεχωριστός άνθρωπος, ακόμη και τα μεγάλα πνεύματα, δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα μέσο στο οποίο εκφράζεται το πνεύμα της εποχής. Είναι ένα σχέδιο απαραβίαστο με απαρέγκλιτες αναγκαιότητες.
Ο Μαρξ που εμπνεύσθηκε από τον Χέγκελ, όσον αφορά τους νόμους αυτοεξέλιξης του Πνεύματος με τους νόμους της διαλεκτικής, θεώρησε σωστά ότι η κοινωνική συνείδηση(που είναι κάτι αντίστοιχο με το αυτοεξελισσόμενο Πνεύμα της εποχής, του Χέγκελ) είναι απόρροια, αντανάκλαση, με έμμεσο τρόπο και όχι άμεσο, των κοινωνικών εξελίξεων και κυρίως των οικονομικών συνθηκών, της σχέσης των ανθρώπων με τα μέσα παραγωγής και της πάλης των τάξεων που είναι απόρροια αυτής της σχέσης. Έμμεσο με την έννοια ότι έχει τη δική της αυτονομία. Στους νόμους της διαλεκτικής εξέλιξης του Πνεύματος του Χέγκελ, μεταφέροντάς τους στην κοινωνική ιστορική εξέλιξη, που είναι η βάση από την οποίαν δημιουργείται η κοινωνική συνείδηση, είδε ότι μπορεί να εξηγήσει την ιστορική εξέλιξη, εισάγοντας ουσιαστικά την έννοια της ιστορικότητας, με την έννοια των καθορισμένων νόμων και της επιστημονικότητας της ιστορικής εξέλιξης. Οι νόμοι της διαλεκτικής καθορίζουν την αυτοεξέλιξη των φαινομένων με βάση τις εσωτερικές αντιφάσεις τους, που η εξέλιξή τους ακολουθεί μια συγκεκριμένη διαδικασία που καθορίζεται επακριβώς από αυτούς τους νόμους. Γι αυτό και όλα τα φαινόμενα έχουν ιστορικότητα. Προέρχονται από κάπου και πάνε κάπου, ακολουθώντας συγκεκριμένους κανόνες. Τίποτε δεν μένει σταθερό. Και όχι μόνο αυτό αλλά θεώρησε ότι ανακαλύφθηκαν και οι νόμοι αυτής της αλλαγής, με βάση τους νόμους της διαλεκτικής, που στηρίζονται στις εσωτερικές αντιφάσεις που έχουν όλα τα φαινόμενα και που αποτελούν την αιτία των συνεχών αλλαγών. Ο Αλτουσέρ θεωρούσε ότι ο Μαρξ είναι αυτός που εισήγαγε πρώτος την έννοια της ιστορίας και των νόμων της, όπως οι Έλληνες εισήγαγαν τη μαθηματική σκέψη και απόδειξη ή ο Γαλιλαίος που εισήγαγε τους νόμους της φυσικής. Ο Μαρξ μεταφέροντας το κέντρο βάρους της ιστορικής εξέλιξης από τις ιδέες στην ίδια την κοινωνία, εμπνεύσθηκε από τον Φόυερμπαχ και την υλιστική του αντίληψη, ότι η δραστηριότητα των ανθρώπων είναι αυτή που καθορίζει την κοινωνική συνείδηση. Ο Μαρξ είχε πει ότι “οι φιλόσοφοι μέχρι τώρα ερμήνευαν τον κόσμο ενώ ο σκοπός μας είναι να τον αλλάξουμε”, επειδή θεωρούσε ότι η μέχρι τότε φιλοσοφία, όπως και ο Φόυερμπαχ, δεν είχε δει αυτή την ιστορικότητα των φαινομένων και των νόμων της αναπόφευκτης αλλαγής τους, ενώ οι νόμοι της διαλεκτικής εξέλιξης θεωρούσε ότι στηρίζουν και επιστημονικά την ανάγκη της αλλαγής και της επανάστασης. Συνδυάζοντας δηλαδή αυτές τις δύο αντιλήψεις δημιούργησε αυτό που ονομάστηκε ιστορικός υλισμός. Ο Ένγκελς επέκτεινε τους νόμους της διαλεκτικής και στη φύση, καθιερώνοντας αυτό που γενικά ονομάστηκε διαλεκτικός υλισμός, βάζοντας τα πάντα και την κοινωνία και τη φύση, σε ένα απαραβίαστο σχήμα εξέλιξης.
Οι αναγκαιότητες της ιστορικής εξέλιξης, για τον Μαρξ, καθορίζονται από την οικονομία και τις σχέσεις των ανθρώπων με τα μέσα παραγωγής, που καθορίζουν και την κινητήρια δύναμη της κοινωνικής εξέλιξης που δεν είναι άλλη από την πάλη των τάξεων. Οι άνθρωποι είναι δέσμιοι αυτών των αναγκαιοτήτων. Και όπως ο Χέγκελ θεώρησε απαραβίαστους τους νόμους της διαλεκτικής εξέλιξης του Πνεύματος, με παρόμοιο τρόπο, μεταφερόμενοι αυτοί οι νόμοι στην κοινωνική εξέλιξη, είναι με παρόμοιο τρόπο απαραβίαστοι και οι οποίοι οδηγούν προς ένα ιστορικό τέλος, με έναν εσχατολογικό, μεσσιανικό τρόπο.
Η εξέλιξη όμως της κοινωνίας αφορά ένα σύνολο μεγάλης τυχαιότητας, ένα ανοιχτό, μη γραμμικό γίγνεσθαι, γι αυτό και οι όποιες αναγκαιότητες δημιουργούνται, συνυπάρχουν με το τυχαίο. Όσο μεγαλύτερη είναι η τυχαιότητα τόσο και λιγότερο ασφαλής γίνεται και η πρόβλεψη για την εξέλιξη ενός συστήματος. Αλλά ούτε και η οικονομία ή η πάλη των τάξεων που είναι επακόλουθο των σχέσεων των ανθρώπων με τα μέσα παραγωγής, είναι οι μοναδικοί παράγοντες που καθορίζουν τις αναγκαιότητες της εξέλιξης. Η εξέλιξη των ανθρώπινων κοινωνιών καθορίστηκε περισσότερο από την ανάπτυξη της τεχνικής και της γνώσης, τις μεγάλες ανακαλύψεις και καινοτομίες και αυτές αποτελούν καθοριστικό παράγοντα αλλαγής και των κοινωνικών σχέσεων, κάτι που ο Μαρξ το είχε εντοπίσει μιλώντας ότι η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων είναι οι παράγοντες αλλαγής και των κοινωνικών σχέσεων. Παράγοντες που φυσικά βρίσκονται σε ισχυρή αλληλεξάρτηση με την οικονομική ισχύ μιας κοινωνίας. Σήμερα για παράδειγμα είναι η επανάσταση στις νέες τεχνολογίες και την επικοινωνία που αλλάζει τον κόσμο και όχι η πάλη των τάξεων πχ, που εμφανίζεται σαν ουραγός των εξελίξεων, τις περισσότερες φορές χωρίς καν να προσπαθεί να τις ακολουθεί. Αλλά και οι νόμοι της διαλεκτικής του Χέγκελ δεν έχουν την απόλυτη ισχύ που τους απέδωσε ο Χέγκελ και ούτε είναι ικανοί να ερμηνεύσουν παρά με έναν πολύ γενικό και ασαφή τρόπο ορισμένα και όχι όλα τα φαινόμενα. Η απολυτοποίηση του Μαρξ από τους επιγόνους του που τον έθεσαν σε εφαρμογή, μετατρέποντας τον σε απόλυτο, απαραβίαστο δόγμα, αφαίρεσαν και κάθε προσπάθεια επιστημονικότητας προσπάθησε να εισαγάγει ο Μαρξ στην ιστορική εξέλιξη μελετώντας την ανάπτυξη του καπιταλισμού στην εποχή του και αποφεύγοντας ο ίδιος να δώσει οποιοδήποτε λεπτομερές σχέδιο για κάτι που δεν ήξερε, τη μορφή δηλαδή που θα είχε ο σοσιαλισμός, που θα αντικαθιστούσε τον καπιταλισμό.
Ο Μαρξισμός θεωρήθηκε ότι θεμελιώνει επιστημονικά το όνειρο για μια προοδευτική πορεία και ευτυχή κατάληξη της ιστορικής εξέλιξης, γι αυτό και είχε τέτοια απήχηση και ισχύ. Άλλες όμως ήταν οι βουλές της εξέλιξης.
Ο Σοπενχάουερ, σε αντίθεση με τον Χέγκελ, δεν δεχόταν ότι η ατομική ηθική καθορίζεται από την κοινωνία και τον λόγο. Πίστευε ότι οι άνθρωποι υποκινούνται μόνο από τις δικές τους βασικές επιθυμίες, τη θέληση για ζωή, η οποία κατηύθυνε και όλη την ανθρωπότητα ή επηρεάζονται από τις ισχυρές βουλήσεις και τις ακολουθούν μιμητικά όταν πιστεύουν ότι έτσι εξυπηρετείται και η δική τους βούληση. Για τον Σοπενχάουερ, η ανθρώπινη επιθυμία ήταν μάταιη, παράλογη, χωρίς κατεύθυνση και κατ’ επέκταση έτσι είναι και όλη η ανθρώπινη δραστηριότητα στον κόσμο, χωρίς να κατευθύνεται προς κάποιο σκοπό. Την καθ’ εαυτό ουσία των πραγμάτων μπορούμε να τη συλλάβουμε μόνο αν ξεπεράσουμε τον εγωισμό, που αποτελεί έκφραση της βούλησης για ζωή, με την αδιάφορη ενατένιση που δεν παραμορφώνει το αντικείμενο, όπως το παραμορφώνει η υποκειμενική βούληση.
Για τη συλλογική συνείδηση είχε μιλήσει και ο Emile Durkheim, ως το σύνολο των ηθικών αξιών, των εθίμων και των κανόνων στη βάση των οποίων συγκροτείται η κοινωνία και χάρη στους οποίους είναι δυνατή η ενότητα, η αναπαραγωγή και η διαιώνισή της. Ως τέτοια, υπερβαίνει το άτομο, υφίσταται ανεξάρτητα από αυτό και μεταδίδεται από γενιά σε γενιά μέσα από τη γλώσσα, τους θεσμούς και τις παραδόσεις. Αυτή η συνείδηση για τον Durkheim είναι κατ’ εξοχήν όργανο των συναισθημάτων και λιγότερο ένα ορθολογικό όργανο. Η πηγή του ανάγεται στις πρωτόγονες κοινωνίες που βασίζονταν στις φυλετικές σχέσεις, όπου το τοτέμ της φυλής έπαιζε καθοριστικό ρόλο στην ενοποίηση των μελών της φυλής, μέσω της δημιουργίας μιας κοινής συνείδησης. Σε κοινωνίες αυτού του τύπου, τα περιεχόμενα της συνείδησης ενός ατόμου ήταν κοινά με αυτά των υπόλοιπων μελών της κοινωνίας, δημιουργώντας μια μηχανική αλληλεγγύη μέσω της αμοιβαίας ομοιότητας. Το σύνολο των πεποιθήσεων και συναισθημάτων ήταν κοινό με το μέσο όρο των μελών της κοινωνίας, αποτελώντας ένα προσδιορισμένο σύστημα με τη δική του αυτονομία. Για τον Ντιρκέμ η συλλογική συνείδηση είναι πανίσχυρη και καθορίζει κάθε πράξη των ανθρώπων.
Η συλλογική συνείδηση αναφέρεται σε μια κοινωνία που τα μέλη της είναι απόλυτα εξαρτημένα από τις επιταγές της ομάδας και οι οποίες είναι απαραβίαστες. Η παράβαση των ταμπού επισύρει τιμωρίες, οι οποίες είναι αποτυπωμένες στην ατομική συνείδηση. Ο λόγος είναι ότι τα μέλη της ομάδας δεν είχαν τη δυνατότητα να επιζήσουν εκτός της ομάδας. Αυτό ήταν το στοιχείο που έκανε απαραβίαστους τους νόμους της. Στη συλλογική συνείδηση της αρχαϊκής φυλής, δεν υπάρχουν περιθώρια εναλλακτικών επιλογών. Η συνεχής πάλη για επιβίωση δημιουργεί και αντίστοιχες συμπεριφορές. Χωρισμός όλων σε φίλους και εχθρούς, καμία ανοχή στο διαφορετικό κλπ. Αυτός είναι και ο λόγος που για τον Ντιρκέμ η συλλογική συνείδηση έχει κυρίως συναισθηματική βάση. Είναι πανίσχυρες δυνάμεις που δεν επιδέχονται αμφισβήτηση. Είναι σαν τους δαίμονες και τους θεούς. Ήταν μία από τις βάσεις της ανάπτυξης της θρησκευτικότητας.
Η εξέλιξη των κοινωνιών, κυρίως λόγω της γνώσης, δημιουργεί νέες δυνατότητες για το κάθε άτομο. Αυτό δημιουργεί πρόσθετες δυνατότητες οι οποίες οδηγούν το άτομο σε μια προοδευτική χειραφέτηση, ώστε έχοντας αυξημένες δυνατότητες να επιβιώσει, μπορεί και αποσπάται σταδιακά από τη μέγκενη των κοινωνικών επιταγών. Η εξελισσόμενη συλλογική συνείδηση που δημιουργείται αφήνει περιθώρια επιλογών τα οποία όσο εξελίσσεται η γνώση αυξάνονται, αυξάνοντας και τις δυνατότητες της ελεύθερης βούλησης. Γνώση είναι δυνατότητα προσαρμογής σε νέες συνθήκες. Εμφανίζεται η ατομική δημιουργικότητα.
Όταν υπάρχει μόνο μία επιλογή ,το άτομο είναι απόλυτα εξαρτημένο από αυτήν. Όταν υπάρχουν περισσότερες επιλογές οι άνθρωποι επιβιώνουν αφήνοντας μια επιλογή για κάποια άλλη. Όπως λέει οPopper, οι επιστήμονες προσπαθούν να απαλείψουν τις ψευδές θεωρίες τους, να τις αφήσουν να πεθάνουν. Ο πιστός, είτε ζώο είτε άνθρωπος, χάνεται μαζί με τις ψευδείς πίστεις του.
Σ’ αυτό που ονομάζουμε κοινωνική συνείδηση στη σημερινή εποχή, που πάντα πηγάζει από τους ανθρώπους, έχουμε ένα συνεχώς αυξανόμενο πλούτο γνωστικών δεδομένων τα οποία χρησιμεύουν ως εναλλακτικές δυνατότητες δράσης. Όσο πιο κλειστή είναι μια κοινωνία ή ένα συλλογικό υποκείμενο, τόσο λιγότερες είναι οι εναλλακτικές δυνατότητες και πιο στενά τα περιθώρια ανεξάρτητης δράσης από τα μεμονωμένα υποκείμενα, τα οποία είναι αναγκασμένα να ακολουθούν τις επιταγές της ομάδας.
Στη σχέση του ατόμου με την ομάδα μπορούμε να δούμε τη σχέση του παιδιού με τους γονείς του. Το παιδί για να μεγαλώσει έχει ανάγκη τους γονείς του, όπως για την ανθρωποποίηση είναι απαραίτητη η κοινωνικοποίηση. Για να ενηλικιωθεί όμως το παιδί είναι απαραίτητο να απεξαρτηθεί από τους γονείς του, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα στραφεί εναντίον τους. Με ανάλογο τρόπο το άτομο χρειάζεται την κοινωνία-μητέρα για να κοινωνικοποιηθεί. Σ΄αυτή τη διαδικασία κυρίως λειτουργεί ως δέκτης επιδράσεων από τη συνείδηση των ατομικών ή συλλογικών υποκειμένων από τα οποία αισθάνεται και είναι άμεσα εξαρτημένος. Αλλά για να ενηλικιωθεί γνωστικά και ηθικά, να χειραφετηθεί, χρειάζεται να λειτουργήσει σαν ενήλικος, δηλαδή να αναπτύξει τη δική του αυτονομία και να μη λειτουργεί σαν απλός παθητικός δέκτης επιταγών ή εξαρτημένος από τη γνώμη των άλλων.
Ας ξαναγυρίσουμε όμως στον τρίτο κόσμο των ιδεών του Πόπερ, στον οποίον περιλαμβάνονται κυρίως η αντικειμενική γνώση, οι ιδέες της επιστήμης, τα προβλήματα που υπάρχουν, λύσεις που έχουν προταθεί, που απευθύνονται δηλαδή περισσότερο στη λογική και όχι στο συναίσθημα. Μια άλλη πλευρά που έχει σημασία είναι ότι στη σχέση αυτή του ατόμου με τη συλλογική συνείδηση έχουμε και εδώ μια επιλεκτική διαδικασία, όπου όχι μόνο οι ιδέες επιλέγουν τα άτομα με τις αντίστοιχες συμπεριφορές αλλά και τα άτομα επιλέγουν τις ιδέες που θέλουν.
Ο Ρ. Ντώκινς μίλησε για τα μιμίδια, σε αντιστοιχία με τα γονίδια, αναφερόμενος στις ιδέες οι οποίες όπως και τα γονίδια σε κάθε βιολογικό οργανισμό, ανταγωνίζονται για επικράτηση και όταν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες επικρατούν. Οι άνθρωποι εξάλλου, στην ιστορική τους διαδρομή, έχουν την τάση να δοκιμάζουν κάθε λύση στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, λύση που προκύπτει από τις δυνατότητες που έχουν σωρευθεί εξελικτικά ή με βάση αυτές επινοείται μια νέα.
Στις αρχέγονες κοινωνίες με την πανίσχυρη συλλογική συνείδηση, τα περιθώρια των επιλογών ήταν ελάχιστα. Στις σημερινές κοινωνίες με την παγκόσμια διασύνδεση τα περιθώρια επιλογών έχουν πολλαπλασιαστεί. Αυτό αυξάνει τόσο τις δυνατότητες για πνευματική εξέλιξη επειδή οι άνθρωποι μπορούν να γίνονται κοινωνοί πολύ μεγαλύτερου όγκου πληροφοριών και γνώσης αλλά και δυνατότητες για το καλύτερο, όπως όμως και για το χειρότερο.
Η ανάπτυξη όμως του κάθε ανθρώπου και η δράση του δεν παύει να βασίζεται στα αρχέγονα νευρωνικά κυκλώματα που στόχο έχουν την επιβίωσή του και είναι περίπου παρόμοια σε όλους τους ανθρώπους, σε συνδυασμό με τις επιδράσεις του περιβάλλοντος, δηλαδή των αντιλήψεων που τον επηρεάζουν και αλληλεπιδρά μαζί τους κάτι που αναπτύσσει τη νοητική του συσκευή ώστε να ανταποκριθεί με αποτελεσματικότερο τρόπο σε πιο διαφορετικές προκλήσεις. Τα θεμέλια της συλλογικής συνείδησης αποτελούνται από τα αρχέγονα νευρωνικά κυκλώματα της επιβίωσης κατά μία αντιστοιχία με τη δομή της συνείδησης του κάθε ξεχωριστού ατόμου που στη βάση του βρίσκονται τα ένστικτα της επιβίωσης και τα βασικά συναισθήματα που τα συνοδεύουν και στη συνέχεια επικάθονται οι λειτουργίες του λόγου και της κριτικής σκέψης.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΨΥΧΗ
Το σύμπαν και ο κόσμος του, υπήρξε ανέκαθεν το μέγα ερωτηματικό ως προς την
ύπαρξή του, την προέλευσή του, τις δυνάμεις που το κυβερνούν και κυρίως ως προς τηνπρώτη αιτία που ξεκίνησε τον σχηματισμό του και καθόρισε τη λειτουργία του.
Βέβαια, σήμερα, η επιστημονική έρευνα οδηγούμενη σε λεπτότερες καταστάσεις της
ύλης πλησιάζει προς τις αόρατες, εσωτερικές δομές του κόσμου και οι μαρτυρίες της
δίνουν μια σημαντική επιβεβαίωση των θεωριών που διατύπωσε στο παρελθόν και
εξακολουθεί να διατυπώνει η αρχαία σοφία ή Θεοσοφία.
Στο βιβλίο των Τζιαν που αποτελεί τη βάση της Μυστικής Δοξασίας, υπάρχουν μερικές θεμελιώδεις ιδέες που στηρίζουν και διαποτίζουν ολόκληρο το σύστημα της σκέψης, που καλούμαστε να μελετήσουμε. Εκτός αυτών, υπάρχουν οι μεγάλοι μυημένοι πουδιατύπωσαν και συμφώνησαν με τις ίδιες θεμελιώδεις προτάσεις επιβεβαιώνοντας έτσικαι υπενθυμίζοντας διαρκώς την ύπαρξη μιας εσωτερικής πραγματικότητας της οποίαςη φυσική διάσταση είναι μόνο ένα από τα επτά επίπεδα της συμπαντικής ζωής.Kατά την αρχαία σοφία, υπάρχει η Μία Αρχική Αιτία που είναι αιώνια, απεριόριστη και αμετάβλητη, για την οποία δεν είναι δυνατό να γίνει καμιά θεώρηση, γιατί ξεπερνάει την ανθρώπινη αντίληψη. Ονομάζεται Παραμπράχμα από τη Βετάντα που σημαίνει τοΑπόλυτο, τη Μία Πραγματικότητα. Στις διάφορες όψεις της αρχαίας σοφίας, λέγεταιΆντι-Μπούντι, Αϊν-Σοφ και είναι η αρχή κάθε μεγάλου κύκλου από την οποία προκύπτειτο σύμπαν με τη ζωή του.
Από το Παραμπράχμα απορρέει η αρχή της Ζωής και της Εξελικτικής Ενέργειας που
εμφανίζονται ως Παγκόσμιος Λόγος. Αυτός είναι η Πρώτη Αιτία, η Αιτία που δεν έχειαιτία και η Ρίζα που δεν έχει ρίζα.
Στο Προοίμιο της ΜΔ, στο κεφ.«Σελίδες από μια προϊστορική περίοδο»,(1)
καταγράφονται τα εξής:
«Ένα Αρχαϊκό Χειρόγραφο … βρίσκεται μπροστά στα μάτια της συγγραφέως. Στην
πρώτη σελίδα διακρίνεται ένας άψογος λευκός δίσκος πάνω σ’ένα θολό μαύρο φόντο.
Στην επόμενη σελίδα υπάρχει ο ίδιος δίσκος αλλά με ένα σημείο στο κέντρο του. …ο
πρώτος συμβολίζει τον Κόσμο στην αιωνιότητα, πριν από την αφύπνιση της κοιμισμένης ενέργειας, την εκπόρευση του Λόγου στα μετέπειτα συστήματα. Το σημείο μέσα στον μέχρι τώρα άσπιλο δίσκο – τον Χώρο στην αιωνιότητα σε πραλάγια – σημειώνει την αρχή της Διαφοροποίησης. Είναι το Σημείο μέσα στο Κοσμικό Αυγό, το σπέρμα μέσα του το οποίο θα γίνει το Σύμπαν, το ΟΛΟ, ο απεριόριστος περιοδικός Κόσμος. Γιατί αυτό τοΣπέρμα περιοδικά είναι λανθάνον και ενεργό. Ο κύκλος είναι η Θεία Μονάδα, από τηνοποία όλα προβάλλουν και στην οποία όλα επιστρέφουν. Η περιφέρειά του- ένα πολύ περιορισμένο σύμβολο, εξαιτίας του περιορισμού του ανθρώπινου νου – συμβολίζει την αφηρημένη, την πάντα αδιάγνωστη ΠΑΡΟΥΣΙΑ και το πεδίο του, την Παγκόσμια Ψυχή, αν και αυτά τα δύο είναι ένα…. Σ’αυτό το πεδίο αρχίζουν οι μανβανταρικές εκδηλώσεις,
γιατί μέσα σ’αυτήν την ΨΥΧΗ κοιμάται – κατά τη διάρκεια του πραλάγια – η Θεία Σκέψη μέσα στην οποία υπάρχει κρυμμένο το σχέδιο κάθε μελλοντικής Κοσμογονίας και Θεογονίας.»
Μανβαντάρα και Πραλάγια, Μέρα και Νύχτα του Μπράχμα, Εμφάνιση και Εξαφάνιση του Κόσμου, Εγρήγορση και Ύπνος του Μπράχμα , είναι οι διάφορες ονομασίες που δίνουμε στις περιοδικές παρουσίες και απουσίες του σύμπαντος από τον Χωροχρόνο, που πραγματοποιούνται σύμφωνα με τον Νόμο των Κύκλων.
Αλάγια είναι ο σανκριτικός όρος που συναντάμε συχνά στη Μυστική Δοξασία και στη Φωνή της Σιγής. Στην κυριολεξία είναι η «Ψυχή του Κόσμου», η Άνιμα Μούντι, η Υπερψυχή του Έμερσον και σύμφωνα με τη διδασκαλία, μεταβάλλει περιοδικά τη φύση της.
Στο Kathopanishad, το Πουρούσα, το Θείο Πνεύμα στέκεται πριν από την Πρωταρχική Ύλη. Από την ένωσή τους αναβλύζει η Μεγάλη Ψυχή του Κόσμου, το Μάχα-Ατμα,  ο Μπράχμα, το Πνεύμα της Ζωής, όλα συνώνυμα της Παγκόσμιας Ψυχής, του Άνιμα Μούντι και του Αστρικού Φωτός των Θεουργών και των Καμπαλιστών.
Για τον Πλάτωνα ο Κόσμος είναι ο Γιός που έχει γονείς τη Θεία Σκέψη και την Ύλη. Το Πρωταρχικό Ον, που είναι το συλλογικό άθροισμα των Θείων Ακτίνων-Όντων είναι μια απορροή από τον Δημιουργικό ή Παγκόσμιο Νου που εμπεριέχει από την αιωνιότητα την ιδέα του «δημιουργημένου κόσμου» μέσα Του, την οποία παράγει ο Ανεκδήλωτος Λόγος.
Είναι γενικής αποδοχής ότι υπάρχει η Θεία Σκέψη και στην αρχαιότητα λεγόταν Anima Mundi. Λέγεται Mahat, που είναι η Μεγάλη Ψυχή, και από τους Ινδούς ονομάζεται Alaya που είναι η Θεία Ψυχή.… η Ανιμα Μούντι, η Μια Ζωή ή Παγκόσμια Ψυχή έγινε γνωστή από τον Αναξαγόρα ή κατά τη διάρκεια της εποχής του. Ο φιλόσοφος αυτός παρουσίασε απλώς τη διδασκαλία για να την φέρει σε αντίθεση με τις υπερβολικά υλιστικές αντιλήψεις του Δημόκριτου
για την κοσμογονία, που βασιζόταν στη θεωρία των ατόμων… Αυτό που ονόμαζε Κοσμική Διάνοια, ο νους, η αρχή η οποία σύμφωνα με τις απόψεις του είναι απόλυτα ξεχωριστή και ελεύθερη από την ύλη και δρα προσχεδιασμένα, στην Ινδία, πολλούς αιώνες πριν από το 500 πΧ. ονομαζόταν Κίνηση, Μια Ζωή, ή Τζιβάτμαν.….
Όπως μας λένε, η Απόλυτη Συνειδητότητα πίσω από τα φαινόμενα, η οποία ορίζεται ασυνείδητη μόνο εξαιτίας της απουσίας οποιουδήποτε στοιχείου προσωπικότητας,υπερβαίνει την ανθρώπινη αντίληψη. Ο άνθρωπος ανίκανος να σχηματίσει μια αντίληψη παρά μόνο με όρους εμπειρικών φαινομένων, είναι αδύναμος να σηκώσει το πέπλο που σκεπάζει το μεγαλείο του Απόλυτου.Αλάγια είναι ο Παγκόσμιος Λόγος που ακτινοβολεί από το Απόλυτο στην ανατολή κάθε  μεγάλου Κύκλου-Μανβαντάρα αυτό που αναγνωρίζουμε ως συμπαντικό γίγνεσθαι. ΗΠαγκόσμια Ψυχή και ο Παγκόσμιος Λόγος συνθέτουν την Παγκόσμια Ζωή.
Στο τέλος του μανβαντάρα, όταν αρχίζει η απόσυρση της ζωής από τον χωροχρόνο, στο πραλάγια, το Αλάγια που είναι η Παγκόσμια Ψυχή βυθίζεται στο Λάγια στο σημείο απόσυρσης – μαύρη τρύπα τη λένε οι επιστήμονες - και ξανά ενώνεται με τη Μεγάλη Πνοή. Η Μεγάλη Πνοή συμβολίζει την αφηρημένη Κίνηση που πηγάζει από την Υπόσταση όταν αφυπνίζεται από τον Χώρο. Ο χώρος δεν είναι κενό.
«Η Φύση αποστρέφεται το Κενό» έλεγαν οι Περιπατητικοί οι οποίοι κατανοούσαν το γιατί ο Δημόκριτος και ο δάσκαλός του Λεύκιππος δίδασκαν πως οι πρώτες αρχές όλωντων πραγμάτων που περιέχονταν στο Σύμπαν ήταν άτομα και ένα κενό. Αυτό το τελευταίο σημαίνει απλώς την κρυμμένη Θεότητα ή τη Δύναμη, η οποία πριν από την εκδήλωση , οπότε ήταν Θέληση– μεταβίβασε την αρχική ώθηση σ’αυτά τα άτομα. Πριναπ’αυτό ήταν το μεγάλο Τίποτα, και τότε ονομάζεται Άϊν Σοφ ή ΟΥΔ-ΕΝ. Και επομένως από κάθε άποψη ήταν ένα Κενό ή Χάος.
Το εκδηλωμένο σύμπαν διαποτίζεται από τη δυαδικότητα που είναι η ίδια η ουσία της ύπαρξής του σαν εκδηλωμένο. Το Πνεύμα (συνείδηση) και η Ύλη δεν πρέπει να θεωρούνται σαν ανεξάρτητες πραγματικότητες αλλά σαν δύο όψεις του Απόλυτου ή Παραμπράχμα. Το πνεύμα και η ύλη αποτελούν τη βάση της εξαρτημένης ύπαρξης είτεείναι υποκειμενική είτε αντικειμενική.
Για την ύπαρξη του σύμπαντος είναι απαραίτητη η κοσμική ουσία γιατί δίχως αυτή δενμπορεί να εκδηλωθεί η Θεία Σκέψη και σε συνέχεια η ατομική συνειδητότητα. Το πνεύμα είναι η πηγή και η αιτία της δύναμης και κάθε ατομικής συνειδητότητας και παρέχει την καθοδηγητική διάνοια στο απέραντο πεδίο της εξέλιξης. Η προκοσμική ριζική ουσία (μουλαπρακρίτι) είναι εκείνη η όψη του Απόλυτου, που αποτελεί τη βάση όλων των αντικειμενικών πεδίων της Φύσης.
Το Αλάγια σημαίνει αυτό που δεν διαλύεται. Από το α-όχι και το λάγια που σημαίνει τη διάλυση από τη ρίζα του ρήματος li. Ο όρος «αδιάλυτο» χρησιμοποιείται από τον Βουδδισμό για την παγκόσμια ψυχή ή τα ανώτερα στοιχεία τoυ άνιμα μούντι, που είναι η πηγή όλων των όντων και των πραγμάτων. Επίσης με το μουλαπρακρίτι που είναι ρίζα της ύλης, της φύσης και της παραγωγής.
Κατά το Μαχαγιάνα, αλάγια είναι και η παγκόσμια ψυχή και το πνευματικό εγώ ενός εξελιγμένου σοφού. Αυτός που διαλογίζεται στη φύση της Ύπαρξης, μπορεί να διεισδύσει στην ανώτατη φύση της ουσίας-ύλης που λέγεται αλάγια.
Όπως ήδη αναφέρθηκε το αλάγια μεταβάλλει περιοδικά τη φύση του.  Και στη Μυστική Δοξασία  αναφέρεται ότι έχει διπλή ακόμη και τριπλή σημασία.
Η Μπλαβάτσκυ λέει ότι το Αλάγια έχει τριπλή σημασία. Πρώτον, είναι το Άνιμα Μούντι,που σημαίνει την Ψυχή του Κόσμου. Δεύτερον, είναι ο όρος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για το Ανώτερο και Πνευματικό Εγώ κάθε ατόμου και όχι μόνο για τον εξελιγμένο αντέπτ (αποδεκτός μαθητής από την πνευματική Ιεραρχία). Και το τρίτο νόημα που αποδόθηκε από τον Διδάσκαλο Κ.Η. στο Mahatma Letters λέει ότι το όραμα και η αντίληψη της πλειονότητας των προφητών είναι ατελές όραμα και απατηλό γιατί δεν έχουν εξασκηθεί και εκπαιδευτεί στην κρυμμένη γνώση AlayaVynyana.”
Όσον αφορά τις διαφοροποιήσεις σχετικές με το Αλάγια, στην πρώτη του αλλαγήγίνεται η κατοικία του Μάχατ. Έτσι υπάρχει το Alaya-mahat (σανσκριτικά), από το alaya που σημαίνει την ύλη, την κατοικία και το mahat που είναι ο κοσμικός νους. Ο παγκόσμιος νους του οποίου ο ατομικός νους είναι μια προσωρινή αντανάκλαση (μπούντι-μάνας)
Το Alaya-vijnana, μια επιπλέον αλλαγή, μεταφράζεται ως «Αποθήκη Συνειδη τότητας»,«Αιτιατή Συνειδητότα», «Βασική Συνειδητότητα» και επίσης «Ριζική Συνειδητότητα».
Εδώ σημαίνει τη διάκριση, τη διανοητική δύναμη με την οποία μπορεί να διακρίνει κανείς το σωστό από το λάθος, δηλαδή έχει ανώτερη νοημοσύνη. Είναι στοιχείο του ανώτερου μάνας και του μπούντι-μάνας, είναι επομένως το εσωτερικό όργανο της συνειδητότητας το οποίο συγκεντρώνει στο τέλος κάθε βίου το άρωμα των ανώτερων
εμπειριών που κατακτήθηκαν στη διάρκεια της ζωής. Παραλληλίζεται με το Αιτιατό σώμα που ονομάζεται Καράνα Σαρίρα σανσκριτικά.
Στο Θεοσοφικό Λεξικό, η ΕΠΜ προσδιορίζει το Αλάγια ως Παγκόσμια Ψυχή και προσθέτει ότι είναι ταυτόσημη του Ακάσα  στη μυστική του έννοια, και με το Μουλαπρακρίτι στην ουσία του ως βάση ή ρίζα όλων των πραγμάτων. Στον Βόρειο Βουδδισμό ονομάζεται Αντι-Μπούντι και από τους Ινδουϊστές Αντίτι. Σβαμπαβάτ στις Στάντζας των Τζιάν, που σημαίνει πατέρας-μητέρα, και μουλαπρακρίτι από τους Βενταντιστές. Στη Βραχμανική παράδοση λέγεται πραντάνα.Akasa kas: shine η λάμπουσα Ουσία Θιβετανικά, Tso-og-Space Από τους Βουδδιστές, Aditi-Αντίτι Βόρειος Βουδδισμός, Adi-Buddhi-Αντι Μπούντι, Alaya-Αλάγια
Στάντζα :  Svabhavat- Σβαμπαβάτ, PrimordialAether– Πρωταρχικός Αιθέρας, Mulaprakriti -ΜουλαπρακρίτιΒραχμάνοι: Pradhana - Πραντάνα, 5η Κοσμική Αρχή ή ΑιθέραςΓια τους Αποκρυφιστές είναι μια ακτινοβολία από το Μουλαπρακρίτι
Ας γίνει κατανοητό ότι η Παγκόσμια Ψυχή είναι η Παγκόσμια Συνειδητότητα, η βάση καιη ρίζα όλων των πραγμάτων, η βάση κάθε ορατού και αόρατου πράγματος, αιώνιο και ακατάστρεφτο στην ουσία του και αντανακλά τον εαυτό του πάνω σε κάθε αντικείμενο του σύμπαντος. Όμως, η Παγκόσμια Ψυχή δεν είναι το ίδιο με τη Μία Ύψιστη Απόλυτη Πραγματικότητα. Το Απόλυτο είναι το Παραμπράχμα (αυτό που είναι πέρα από τοΜπράχμα) και μέσα σ’Αυτό υπάρχει λανθάνουσα η Παγκόσμια Ψυχή, το Αλάγια, η ουσία-ύλη, στην αφάνταστη διάρκεια του παγκόσμιου πραλάγια.
Στο κείμενο «Πρακτικά του τμήματος Μπλαβάτσκυ» αναφέρονται τα τρία στάδια της Εξέλιξης και τα σύμβολά τους που είναι οι Τρεις Λόγοι. Λόγος από το λέχω που σημαίνει γεννώ. Εδώ περιγράφεται η διαδικασία της εκπνοής της Μεγάλης Πνοής, που φέρνει σε εκδήλωση το Σχέδιο που θα γίνει Σύμπαν.
Ο Πρώτος Λόγος είναι ο Ανεκδήλωτος Λόγος. Αποδίδεται συμβολικά με το σημείο στοκέντρο του κύκλου, που αντιπροσωπεύει τη δίχως όρια αιώνια απολυτότητα του Παραμπράχμα και το σημείο που σημειώνει την αρχή ή μάλλον την επανακίνηση του συστήματος μετά το μεγάλο πραλάγια. Είναι ο ύψιστος Λόγος και είναι «λανθάνουσαδυναμικότητα». Είναι πολύ κοντά στο Απόλυτο.
Ο Δεύτερος Λόγος είναι « ο εκδηλωμένος» . Είναι πραγματικά μόνο «ημι-εκδηλωμένος»και είναι η «δύναμη» και περιγράφεται ως «διαφοροποιημένη συνειδητότητα». Κατά την Ε.Π.Μ. λέγεται «Παγκόσμια και Νοήμων Ψυχή, Θείο Ιδεατό, που συνδυάζει τα ιδεώδη σχέδια και πρωτότυπα όλων των πραγμάτων στο αντικειμενικό σύμπαν καθώς και στο υποκειμενικό. Λέμε ότι ο τοποχρόνος αρχίζει με την απορροή του Δεύτερου Λόγου από τον Πρώτο. Αυτόν τον Δεύτερο Λόγο που είναι ο Παγκόσμιος Νους, οι Ινδουϊστές ονομάζουν Μάχατ. Και ο Θείος Νους παράγει «επτά νοήμονες γιούς» που θα παίξουνσπουδαίο ρόλο στο σύμπαν. Η σύνθεση αυτών αποτελεί τον Τρίτο Λόγο.
Ο Τρίτος Λόγος είναι το κέντρο των Επτά Ακτίνων, των Επτά Δημιουργικών Δυνάμεων,ή των Επτά Λόγων. Περιλαμβάνει τις ατομικοποιημένες κοσμικές δυνάμεις από τις οποίες «θα προκύψουν οι αμέτρητες κατηγορίες των ιεραρχιών. Αυτοί οι Επτά είναι οι επτά απόκρυφες δυνάμεις του σύμπαντος που καταλήγουν στην πραγμάτωση και αντικειμενοποίηση της εκδήλωσης όλου εκείνου του δυναμικού που είναι λανθάνον στον Παγκόσμιο Νου.
Η παρουσίαση των Λόγων που είναι τα προσωποποιημένα σύμβολα των πνευματικών σταδίων της Εξέλιξης, αντανακλούν την αναλογία τους στα τρία φυσικά στάδια της εξέλιξης στο σύμπαν ως πνευματικό, νοητικό και φυσικό επίπεδο εξέλιξης, αλλά και στην εξελικτική διαδικασία που ακολουθεί κάθε ανθρώπινο ον. Πρώτα είναι η σύλληψη και η μυστική διαδικασία που καταλήγει στον σχηματισμό του εμβρύου (ανεκδήλωτο)μετά έρχεται η περίοδος που το έμβρυο διαμορφώνεται και μεγαλώνει (ημι-εκδηλωμένο)και τελικά γεννιέται στην αντικειμενικότητα. (εκδηλωμένο)
Mahat Μάχατ είναι ο Μεγάλος. Είναι η πρώτη αρχή της Παγκόσμιας Νοημοσύνης και Συνειδητότητας. Στη φιλοσοφία των Πουράνα είναι το πρώτο παράγωγο της ρίζας τηςφύσης, που είναι Αλάγια, Πραντάνα ή Μουλαπρακρίτι. Είναι ο παραγωγός του Μάνας,που είναι η νοήμων αρχή και του Αχαμκάρα, που είναι ο εγωτισμός ή το αίσθημα του «εγώ είμαι εγώ». Ο ανθρώπινος νους είναι μια ακτίνα του Παγκόσμιου Νου και της ίδιαςουσίας με εκείνον. Είναι η αρχή της αντικειμενικότητας. Είναι ο Τρίτος Λόγος, οΠρωτογεννημένος, ο Δημιουργός ή ο Θείος Νους στο δημιουργικό έργο. Είναι η αιτίαόλων των πραγμάτων.
“Από το Άγνωστο Ένα, την Άπειρη ΟΛΟΤΗΤΑ, εκπορεύεται το εκδηλωμένο ΕΝΑ, ή η περιοδική Μανβανταρική Θεότητα. Και αυτή είναι ο Συμπαντικός Νους, ο οποίος αποχωρισμένος από την Πηγή-Αρχή του είναι ο Δημιουργός ή ο δημιουργικός λόγος…»
«Η Στάντζα ΙV δείχνει τη διαφοροποίηση του ‘Σπέρματος’ του Σύμπαντος μέσα στην εφταπλή ιεραρχία των συνειδητών Θείων Δυνάμεων, που είναι οι ενεργές εκδηλώσεις της Μίας Υπέρτατης  Ενέργειας. Αυτές είναι που φτιάχνουν τον σκελετό, δίνουν το σχήμα και τελικά δημιουργούν όλο το εκδηλωμένο Σύτμπαν, με τη μόνη έννοια με τηνοποία είναι κατανοητός ο όρος ‘Δημιουργός’. Πληροφορούν και καθοδηγούν το Σύμπαν.
Είναι τα νοήμονα Όντα που διευθετούν και ελέγχουν την εξέλιξη, ενσωματώνοντας στον εαυτό τους τις εκδηλώσεις εκείνες του ΕΝΟΣ ΝΟΜΟΥ, που εμείς τις γνωρίζουμε σαν ‘Νόμους της Φύσης»
Σε κάθε Κοσμογονία, πίσω και πάνω από τη Δημιουργική Θεότητα, υπάρχει μια ανώτερη θεότητα, ένας σχεδιαστής, ένας Αρχιτέκτονας, του οποίου ο Δημιουργός δεν είναι παρά ο εκτελεστικός πράκτορας. Και ακόμα ψηλότερα, πάνω και γύρω, μέσα και έξω υπάρχειτο ΑΔΙΑΓΝΩΣΤΟ και το άγνωστο, η Πηγή και η Αιτία όλων αυτών των Εκπορεύσεων…
Υπάρχει ο μύθος για τη θεά της Υγρασίας η οποία ονομάζεται από τους Έλληνες και τους Λατίνους Νύμφη ή Λύμφη. Στην Ινδία μυθολογείται ότι η Λύμφη έχει προέλθει απότους πόρους ενός εκ των Θεών, είτε από τον Θεό του Ωκεανού, τον Βαρούνα, είτε απόένα μικρότερο «Θεό Ποταμό». Το περίεργο είναι ότι και τα τρία έθνη μοιράζονται τονίδιο μύθο.
Ο μύθος αυτός αποδίδει τον τρόπο με τον οποίο ο Παγκόσμιος Νους και η Παγκόσμια Ζωή διαμοιράζονται σε ολοένα μικρότερους αυλούς έως ότου φθάνουν να διαποτίζουν το ελάχιστο σημείο της εκδηλωμένης δημιουργίας που είναι το άτομο- το άνου.«Το καθετί είναι προϊόν συμπαντικής δημιουργικής προσπάθειας… Δεν υπάρχει τίποτανεκρό στη Φύση. Το καθετί είναι οργανικό και ζωντανό και επομένως ολόκληρο το σύμπαν φαίνεται να είναι ένας ζωντανός οργανισμός.»
Η νοημοσύνη είναι μια έμφυτη κατάσταση σε κάθε άτομο της ζωής, μόνο που εκδηλώνεται διαφορετικά.
«Ο υποκινών την ύλη Νους, η εμψυχώνουσα Ψυχή, έμφυτη σε κάθε άτομο, η οποία εκδηλώνεται στον άνθρωπο και υπάρχει κρυμμένη μέσα στην πέτρα, έχει διάφορους
βαθμούς δύναμης. Και αυτή η πανθεϊστική ιδέα για ένα γενικό Πνεύμα-Ψυχή που μδιαπερνάει ολόκληρη τη Φύση, είναι η αρχαιότερη απ’όλες τις φιλοσοφικές αντιλήψεις.»

«Κάθε άτομο είναι προικισμένο με νοημοσύνη και κινείται απ’αυτήν και είναι συνειδητό στον δικό του βαθμό, στο δικό του πεδίο ανάπτυξης….»
«Η εσωτερική φιλοσοφία διδάσκει ότι το καθετί ζει και είναι συνειδητό, αλλά όλη η ζωή και η συνειδητότητα δεν είναι παρόμοια με τη ζωή και τη συνειδητότητα των ανθρώπινων ή ακόμα και των ζωικών υπάρξεων.»
Όσον αφορά το τί σημαίνει συνειδητότητα, ο Ουίλλιαμ Τζατζ δίνει τον ακόλουθο ορισμό: «Συνειδητότητα είναι η κατάσταση της μονάδας ως ένα αποτέλεσμα της ενσάρκωσής της στην ύλη και σε ένα φυσικό σχήμα.»
Συνειδητότητα είναι η κατάσταση που προκύπτει από την περικάλυψη του νήματος της Συνείδησης από ένα πέπλο ύλης. Επειδή τα πέπλα είναι επτά, υπάρχουν επτά στάδια συνειδητότητας. Η ανθρώπινη συνειδητότητα είναι η αντίληψη που προκύπτει από το περιτύλιγμα της ατομικής συνείδησης από ένα φυσικό σώμα.
Στα ορυκτά ανήκει ένα είδος συνειδητότητας που ονομάζεται κυτταρική. Στα φυτά ανήκει η αστρική συνειδητότητα ή το χάραμα της αίσθησης. Στα ζώα υπάρχει η συναισθηματική συνειδητότητα ή πρωτοαφυπνίζεται η αντίληψη. Όταν αυτή η τελευταία αρχή αναπτύσσεται όλο και περισσότερο και γίνεται ενεργή, τότε αρχίζει να δρα μια άλλη αρχή που λέγεται ανθρώπινη διάνοια ή κατώτερος νους ή μάνας. Και τότε εμφανίζεται το είδος της ζωής που λέγεται άνθρωπος.
Η Μανασική ή νοητική αρχή, είναι κοσμική και παγκόσμια. Είναι ο δημιουργός κάθε μορφής και η βάση κάθε νόμου στη φύση.
Νοημοσύνη ή Νους είναι εκείνο το τμήμα του Κόσμου, στο οποίο εντυπώνεται ο Νόμος της μανβανταρικής εξέλιξης. Αυτός ο Νόμος, που είναι η αιώνια αυξανόμενη τελειότητατου Παγκόσμου Λόγου – που κερδίζεται διαμέσου της εμπειρίας των Μονάδων Του μεταφέρεται από το προηγούμενο μανβαντάρα. Με τον ίδιο τρόπο, η σοφία που θα κατακτηθεί από τη δράση των δημιουργικών δυνάμεων στη διάρκεια της παρούσας δημιουργίας, προστιθέμενη σε εκείνες των προηγούμενων μανβανταρικών κύκλων, θα γίνει η Θέληση-Νόμος της μελλοντικής Μέρας του Βράχμα.
Συνοψίζοντας τη διαδικασία της εκπόρευσης καταλήγουμε στα ακόλουθα:
Η κεντρική ιδέα στη Μυστική Διδασκαλία είναι ότι υπάρχει η Μία Μοναδική Αρχή η οποία, όταν αφυπνίζεται περιοδικά από το Απόλυτο, παίρνει το σχήμα της Μίας Τριάδας στο υποκειμενικό πεδίο, ενώ στην αντικειμενικότητα εμφανίζεται ως ο Εκδηλωμένος ή Τρίτος Λόγος, από τον οποίο πηγάζει η Συμπαντική Σκέψη που πραγματώνεται σε Σύμπαν μέσω του αθροίσματος των συμπαντικών Ιεραρχιών.
Η ακόλουθη περίληψη θα βοηθήσει να σχηματίσουμε μια πιο ξεκάθαρη αντίληψη.
Το ΑΠΟΛΥΤΟ, το Παραμπράχμα των Βεντατιστών, η μία Πραγματικότητα, ΣΑΤ, που όπως λέει ο Χέγκελ, είναι ταυτόχρονα Ύπαρξη και Μη-Ύπαρξη.
Η πρώτη εκδήλωση, ο απρόσωπος και – στη φιλοσοφία – ο ανεκδήλωτος Λόγος, ο πρόδρομος του ‘εκδηλωμένου’. Αυτός είναι η ‘Πρώτη Αιτία’, το ‘Ασυνείδητο’ των Ευρωπαίων Πανθεϊστών.
Το Πνεύμα-Ύλη, η ΖΩΗ, το ‘Πνεύμα του Σύμπαντος’, ο Πουρούσα (Πνεύμα) και Πρακρίτι (Ύλη), ή ο Δεύτερος Λόγος.
Η Κοσμική Ιδεοπλασία, ΜΑΧΑΤ ή Διάνοια, η Παγκόσμια Κοσμική-Ψυχή, το Κοσμικό Νοούμενο της Ύλης, η βάση των νοημόνων λειτουργιών μέσα στη Φύση και της Φύσης,που ονομάζεται επίσης ΜΑΧΑ-ΜΠΟΥΝΤΙ ΗΜΙΑΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, και οι δυαδικές όψεις της στο εξαρτημένο Σύμπαν.

Μυστική Δοξασία Ι, 17