ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

        Αφορμή για τα όσα γράφω  ήταν ορισμένα  κείμενα του Τεκτονισμού


του Α.Κ.Α.Σ.Τ.που  στηρίζουν μια διδασκαλία του στο Σταυρό ,(και το ρόδο επί του Σταυρού), χωρίς βεβαίως αυτό,να σημαίνει ότι, μπορώ να προβάλω   πώς μπορεί  ,ως προς το θέμα  να υποστηριχθεί τεκτονική πρωτοτυπία.

΄ Ο Σταυρός   και μάλιστα με το επ αυτού ρόδο,  συμβολίζει βασική τεκτονική διαδασκαλία. Την παραθέτω λοιπόν μαζύ με άλλα στοιχεία, και γνώμες  που συνένελεξα,  τυπικώς εξωτεκτονικά με την ελπίδα ότι, ίσως να προκαλέσουν ενδιαφέρον και  ειδικώτερα  αφετηρία για συζητήσεις. Είμαι βέβαιος ότι, η παραθεσή τους θα είναι άκρως  κουραστική, ελπίζω όμως ότι, τελικά κάτι ίσως μείνει,κάτι καλό και χρήσιμο. Και τούτο  γιατί μπορεί μεν να υποστηριχθεί,από  μιά πρώτη  θεώρηση ότι, η παράθεση πολλών απόψεων δεν οδηγεί πουθενά και ακόμη χειρότερα αποπροσανατολίζει, αλλά   παράλληλα πιστεύω ότι, μιά βαθύτερη σκέψη θα δείξει πώς , τελικώς οι ερμηνείες έχουν ένα κοινό παρονομαστή.Πειό συγκεκριμένα  πώς όλες εντάσσουν τον Ανθρωπο σε ένα ευρύτερο σύνολο.Ολα δε αυτά υπό την υπόμνηση ότι, κάθε σύμβολο λειτουργεί σε πολλά επίπεδα, και διαφορετικά για κάθε αποδέκτη,και ότι, κάθε ερμηνεία, αφετηριάζει πάντοτε χρήσιμες σκέψεις και χρήσιμους στοχασμούς και ανοίγει νέους δρόμους,αποκλίνοντες στην αρχή,  συγκλίνοντες όμως τις περισσότερες φορές στο τέλος.

Τελειώνω την εισαγωγή με την-περιττή δήλωση- ότι, η προσωπική μου τοποθέτηση στο θέμα  είναι μικρή και όπου υπάρχει είναι εύκολο να ανιχνευθεί.

        Μια πρόταξη στην ετυμολογία τής λέξης.

        Η λέξη σταυρός( λατ.  Crux αγγλ. Cross γαλλ.croix γερμ. Kreuz )  παρουσιάζει επίθημα –ρός (πβ. επίσης γαμβ-ρός, κύλινδ-ρος, ἀγ-ρός κ.ά.) και περίπλοκο μορφολογικό σχηματισμό. Το θέμα σταυ- θα πρέπει να αναλυθεί ως *sta(u)- (το –u- είναι θεματική επαύξηση, élargissement de racine) και αποτελεί τη μηδενισμένη βαθμίδα τού θέματος που απαντά στο αρχ. ἵστημι «στήνω» < *σι-στη-μι (θ. *steə²-). Όμοιο μορφολογικό σχήμα συναντούμε στο ομόρριζο παλ. σκανδ. staurr «πάσσαλος», καθώς και στο λατ. σύνθετο in-staur-o «ανακαινίζω, ανανεώνω» (αρχική σημ. «ξαναστήνω όρθιο»). Στην Ελληνική αξιοσημείωτα ομόρριζα είναι τα αρχ. στῦ-λος και στύ(ομαι) (> ουσ. στῦ-μα, στῦ-σις), καθώς και (κατ’ επέκταση) ολόκληρη η λεξιλογική οικογένεια του ρήματος ἵστημι. -Αρχική σημασία "πάσσαλος (Σουηδικά staurr= πάσσαλος), μακρύς στύλος στημένος όρθιος, σανσκριτ.    sthan-ανας=σταθερός (πρβλ.αγγλ. strong ) (LINDELL-SCOTT). Παληότερα σταυρώνω σήμαινε πασσαλώνω.

        Μετά την παράθεση αυτή έχουμε:

        Α.-Γα τους χριστιανούς η καθιέρωση του Σταυρού  ως συμβόλου,(από τον Μέγα Κωνσταντίνο)συνδέεται με τον σταυρικό θάνατο τού Ιησού και συνιστά το  κυριώτερο σύμβολο τής Χριστανικής θρησκείας.Από τελετουργική πλευρά ο Χριστιανός με το σημείο του σταυρού του είναι δυνατόν να δηλώνει  έκφραση πίστης,ή προσευχή,ή  καθαγίαση ή ευλογία.Παρατηρουμε δύο προχριστιανικούς τύπους σταυρού,το αρχαίο ιερογλυφικό σύμβολο τής ζωής( ο μετά λαβής ή αιγυπτιακός σταυρός)και τον αγκυλωτό σταυρό,( ο δεύτερος ιδίως σε  παλαιοχριστιανικούς τάφους)         

        Β.-Από αρχαιότατα χρόνια, ο Σταυρός ήταν όργανο θανατικής εκτελέσεως. Αρχικά  φαίνεται ότι, εχρησιμοποιήθηκε από τους Ασσυρίους και αργότερα από τους Βαβυλωνίους, Μήδους και Πέρσες. Ετσι, ο Διόδωρος γράφει,ότι, ο σταυρικός θάνατος αποτελούσε συνήθεια στους Ασσυρίους και στους Ινδούς, ενώ ο Ηρόδοτος, ότι , αποτελούσε τέτοια συνήθεια στους Μήδους (1,128) και στους Πέρσες (3,125). Ηταν επίσης γνωστός ο σταυρικός θάνατος και στους Αιγυπτίους (Γεν.40,19,41,Β). Το κρεμώ επί σταυρού ή ξύλου ήταν από παληότερα γνωστό στους Ιουδαίους. (Αριθ.25,4, Ιησού Ναυή 8,29 και 10, 26 Εσδρα 6.11)  που  παρέλαβαν τη συνήθεια αυτή από τους Συρίους, αλλά υποστηρίζεται ότι ,τούτο(: ο σταυρικός θάνατος) δεν ήταν τότε καταδίκη σε θάνατο, αλλά απλώς αναβίβαση στον σταυρό(ή σε δέντρα), των ήδη νεκρών σωμάτων για παραδειγματισμό.  Τέλος, ο σταυρικός θάνατος, εισήχθη στους Ελληνες και τους Ρωμαίους αντιστοίχως, από τους ανατολικούς λαούς και από τους Καρχηδονίους.Οταν ο Μέγας Κωνσταντίνος ασπάστηκε τον Χριστιανισμό  κατήργησε τις εκτελέσεις με σταύρωση.

        Πέρα  από τον αιγυπτιακό σταυρό,  πέντε  είναι οι βασικοί   τύποι του.

α) ο Ελληνικός( Crux quadrata) με δύο ίσες κεραίες.

β) ο λατινικός ( Crux immissa-με την  κατακόρυφη κεραία μακρότερη).

γ) ο συνεπτυγμένος ή του Αγίου Αντωνίου, Crux commissa ή patibulata σε σχήμα ελληνικού ταυ)

δ) ο χιαστός τού Αγίου Ανδρέου(Crux decussata  που έλβε την ονομασία του από το λατινικό decussis (=1) ρωμαικό νόμισμα που είχε αξία δέκα ασσαρίων) εξ ού και ο αριθμός-σύμβολο του 10(decem).

ε) ο αγκυλωτός.(crux grammata)

Στ)ο αιγυπτiακός  (Crux ansata) με μικρή λαβή σε σχήμα θηλειάς  στη κορυφή -ιερογλυφικό σύμβολο ζωής.

         

        Ο σταυρός  ως  σημείον είχε  χρησιμοποποιηθεί από πολύ παληά, δεν είναι όμως ξεκάθαρο αν  συνιστούσε θρησκευτικό σύμβο λο ή αν είχε άλλη σημασία. Κατά τον  C.G.Jung(όπως αναφέρεται από τον Chr.McIntosh   στο  La Rose-Croix Devoilee  σελ 31) ο σταυρός είναι βασικό σύμβολο συνδεόμενο με την τάση τής βαθειάς συνείδησης,να αναζητεί τετραδικές δομές.Και όταν λέμε βαθειά συνείδηση εννοούμε τα αρχέτυπα,εννοούμε το συλλογικό  ασυνείδητο,--( o  Freud,  μιλά για αρχαική κληρονομία και για ίχνη που γραμμένα στην μνήμη από προηγούμενες γενιές)--τα εγγράμματα που χαράκτηκαν πάνω στο όν πρίν ακόμη φανεί η συνείδηση.Οπως αναφέρει ο  Jung, το αρχέτυπο είναι σαν ένα φυσικό όργανο,παρόν στον καθένα μας που περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο η ψυχή αισθάνεται την φυσική πραγματικότητα και  απεικο νίζει και προσωποποιεί ορισμένα ενστικτώδη δεδομένα της σκοτεινής πρωτόγονης Ψυχής.Σαν ένα παράδειγμα για την τετραδικότητα για την οποία μόλις μιλήσαμε μπορούμε(κατά τον Jung )να αναφέρουμε το αρχέτυπο τού 4, ως προερχόμενο από την χημική τετρατομικότητα του στοιχείου του άνθρακα,του πρωταρχικού στοιχείου  του ανθρώπινου  οργανισμού  ή από τον τετρακύτταρο του πρώτου διπλού κυττάρου.

  Κατά τον Φάμπερ, εξάλλου,(υπάρχουν βέβαια και άλλες απόψεις) τρία είναι τα κύρια σύμβολα, στην αρχαιότητα,ο κύκλος,η πυραμίδα,και ο Σταυρός. Ετσι ο Σταυρός απέχει πολύ  από του  να ανήκει αποκλειστικά στη Χριστιανική παράδοση, που σημειωτέον, έχοντας απαρνηθεί κάθε συμβολικό του χαρακτήρα που θα προσπαθήσουμε να δώσουμε πιο κάτω, τον αντιλαμβάνεται βασικά ως συνδεδεμένο απλώς και υπενθυμίζοντα ένα ιστορικό γεγονός και μια συγκεκιμένη συνδεόμενη μ΄αυτό,διδασκαλία-πίστη. Είναι αλήθεια ότι, οι άνθρωποι έχουν πολύ συχνά την τάση να νομίζουν πως αν γίνει παραδεκτή μια συμβολική έννοια, ή κατά γράμμα  η ιστορική έννοια αυτόματα απορρίπτεται. Μια τέτοια γνώμη όμως είναι λαθεμένη και προκύπτει από την άγνοια του τρόπου λειτουργίας του συμβόλου και τού  νόμου της αναλογίας, που είναι το κύριο θεμέλιο κάθε συμβολισμού.Κάθε πράγμα, καθώς προέρχεται ουσιαστικά από μια μεταφυσική αρχή, από όπου και αντλεί όλη του την πραγματι κότητα, αποδίδει ή εκφράζει αυτήν την αρχή με το δικό του τρόπο και σύμφωνα με τη δική του βαθμίδα ύπαρξης, έτσι ώστε, από τη μια βαθμίδα στην άλλη, τα πάντα να συνδέονται και να αντιστοιχούν μεταξύ τους, συμβάλλοντας στην παγκόσμια και ολοκληρωτική αρμο νία, η οποία,μέσα στην πολλαπλότητα της εκδήλωσης, είναι σαν μια αντανάκλαση της πρωταρχικής ενότητας. Γι αυτόν τον λόγο,οι νόμοι ενός κατώτερου πεδίου,μπορούν πάντοτε να θεωρηθούν ως σύμβολα πραγματικοτήτων μιας ανώτερης τάξης που εμπεριέχει τη βαθύτερη αιτία της ύπαρξής τους και που είναι συγρόνως η αρχή και το τέλος τους. Εχει γραφεί ότι, η πλάνη των συγχρόνων "φυσιοκρατικών" ερμηνειών των αρχαίων παραδοσιακών διδασκαλιών,  συνίσταται στο ότι, ξεκάθαρα αντιστρέφουν την ιεραρχία των σχέσεων μεταξύ των διαφορετικών τάξεων πραγματικότητας. Ετσι, λ.χ. ο σκοπός των συμβόλων και των μύθων, ποτέ δεν ήταν η αναπαράσταση της κίνησης των ουρανίων σωμάτων, όπως εσφαλμένα διατείνεται μια θεωρία πολύ διαδεδομένη στις μέρες μας: Η αλήθεια είναι ότι, η συχνή παρουσία στους μύθους και στα σύμβολα τέτοιων εικόνων εμπνευσμένων από την κίνηση των ουρανίων σωμάτων , αποσκοπεί(τουλάχιστον κατά ένα μέρος,γιατί πρόκειται για πολεπίπεδη ερμηνεία)  στο να εκφράσει, αναλογικά, κάτι πολύ διαφορετικό,γιατί οι νόμοι που διέπουν αυτήν την κίνηση, αποτελούν φυσικές εκφράσεις των μεταφυσικών αρχών από τις οποίες εξαρτώνται. Ο,τι ισχύει για  τα αστρονομικά φαινόμενα,μπορεί για τον ίδιο λόγο, να εφαρμοσθεί εξίσου σε όλα τα άλλα είδη των φυσικών φαινομένων: Τα  φαινόμενα αυτά, επειδή ακριβώς προέρ χονται από ανώτερες και υπερβατικές αρχές, αποτελούν τα ορατά τους σύμβολα. Είναι προφανές,ότι, αυτό δεν επηρεάζει καθόλου τη φυσική πραγματικότητα των φαινομένων μέσα στη βαθμίδα ύπαρξης στην οποία ανήκουν. Απεναντίας μάλιστα, αποτελεί το θεμέλιο πάνω στο οποίο στηρίζεται η πραγματικότητά τους, γιατί, αν τα πράγματα δεν εξαρτιόντουσαν από τις μεταφυσικές τους αρχές,θα συνιστούσαν στην κυριολεξία,απλά μηδενικά. Πρέπει  να υπενθυμίσουμε ότι, κάθε σύμβολο έχει πολλές σημασίες και ότι, ο σταυρός δεν αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα αυτό.

Η Alice Bailey στο  βιβλίο της " Les Travaux d' Hercule"( Association Lucus Trust 1990)αναφερόμενο στην παρατιθέμενη στην αρχή βιβλιογραφία,βιβλίο της,βλέπει ,μεταξύ άλλων  να συνδέεται με τον ζωδιακό κύκλο,Γράφει: Ο Ζωδιακός κύκλος έχει 360 μοίρες.:το τετράγωνο  των 90 μοιρών αντιπροσωπεύει το 1/4 του κύκλου ,δημιουργώντας 4 γωνίες  που σχηματίζουν τον σταυρό μέσα στον κύκλο,      

         Κατά μιά  άποψη,η ενεργός πραγμάτωση των πολλαπλών καταστάσεων του όντος αποδίδεται από διάφορες παραδοσιακές διδασκαλίες  (Λ.χ. Ισλαμικός εσωτερισμός) με τον όρο "Παγκόσμιος Ανθρωπος." που για πολλούς ταυτίζεται και με τον "Πρωταρχικό ΄Ανθρωπο" (: Τέλειο άνθρωπο) Είναι ο Αδάμ-Κάδμος της Καμπαλά και ο βασιλεύς (Βάνγκ) της (απω)ανατολικής παράδοσης.(Ο Luc Benoist εν Signes,Symboles et Mythes  στη σειρά "que sais-je" σελ.53 γράφει: "Dans toutes les traditions elle(la croix)represente l'homme Universel qui s'identifie avec l' Adam Qadmon et avec l"Androgyne primordial)

Η άποψη αυτή, στηρίζεται στην αναλογία ανάμεσα στη σύσταση της παγκόσμιας  εκδήλωσης, του Παγκόσμιου απόλυτου και της ανθρώ πινης ατομικότητας. Με ισοδύναμη διατύπωση, στην αναλογία μεταξύ μακρόκοσμου και μικρόκοσμου.

 Είναι βέβαια αυτονόητο  ότι, άλλο αναλογία και άλλο ομοιότητα. Ετσι, αναλογία και όχι ομοιότητα,υπάρχει μεταξύ του "ατομικού ανθρώπου" (:σχετικό και ατελές ον,τύπος ενός ορισμένου τρόπου ύπαρξης) και του"ολικού" και απεριορίστου όντος,που αποκαλείται συμβολικά "Παγκόσμιος ΄Ανθρωπος(=ον υπερβατικό). Ο Παγκόσμιος Ανθρωπος είναι είναι η αρχή της δημιουργίας, ο ατομικός η κατάληξή της  .

Στις περισσότερες  παραδοσιακές διδασκαλίες, η πραγμάτωση του "Παγκόσμιου Ανθρώπου" δίνεται με το ίδιο σύμβολο, το σύμβολο του Σταυρού, που απεικονίζει τον τρόπο,με τον οποίο επιτυγχάνεται η πραγμάτωση αυτή, με την τέλεια επικοινωνία όλων των εναρμονισμένων και ιεραρχημένων καταστάσεων του όντος, στην πλήρη ανάπτυξή του, με τη διπλή έννοια της εξάπλωσης και της εξύψωσης.

Δηλαδή, η ανάπτυξη αυτή, γίνεται αφενός μεν οριζόντια (σε οριζόντιο επίπεδο,στην ίδια βαθμίδα της ύπαρξης) και αφετέρου κάθετα-κατακόρυφα (στην ιεραρχική υπέρθεση όλων των βαθμίδων).

Αυτός ο διπλός τρόπος ανάπτυξης συμπορεύεται απόλυτα με τη χρησιμότητα αύξησης του πληθυσμού ,με την δημιουργία συνειδήσεων. Η οριζόντια διεύθυνση λοιπόν, παριστάνει την "εξάπλωση" ή την ολοκληρωτική επέκταση της ατομικότητας που λαμβάνεται ως βάση για την πραγμάτωση, μια επέκταση που συνίσταται στην απροσδιόριστη ανάπτυξη ενός συνόλου δυνατοτήτων κάτω από ορισμένες ιδιαίτερες συνθήκες της εκδήλωσης, θα πρέπει όμως να γίνει καλά κατανοητό,ότι στην περίπτωση του ανθρωπίνου όντος, η επέκταση αυτή δεν περιορίζεται στο σωματικό μέρος της ατομικότητας, αλλά περιλαμβάνει όλες τις τροπικότητές της, αφού η σωματική κατάσταση δεν είναι παρά μόνον μια απ΄αυτές. Η κατακόρυφη διεύθυνση παριστάνει την παρόμοια και κατά μείζονα λόγο απροσδιόριστη ιεραρχία των πολλαπλών καταστάσεων, κάθε μια από τις οποίες,θεωρούμενη στην ολότητά της, συνιστά ένα από τα σύνολα των δυνατοτήτων-αντίστοιχο ενός εκ των "κόσμων ή βαθμίδων-που εμπεριέχονται στην όλη σύνθεση του "Παγκόσμιου Ανθρώπου".

Ετσι, στη σταυροειδή παράσταση, η οριζόντια επέκταση αντιστοιχεί στην απροσδιοριστία όλων των δυνατών τροπικοτήτων ,μιας και της αυτής κατάστασης του όντος και η κατακόρυφη,στην απροσδιόριστη σειρά των καταστάσεων του ολικού όντος, προς το οποίο ο ατομικός άνθρωπος πρέπει να τείνει.

 Κατά τον Σαραινταριάν(" Η επιστήμη του Διαλογισμού"Τηλορήτης Αθήνα 1982,σελ.57) οι κάθετες γραμμές συμβολίζουν τούτο:Οτι δηλαδή η κάθετη σκέψη πηγαίνει βαθύτερα μέσα στον κόσμο των αιτίων,ενώ η οριζόντια προσπαθεί να εφαρμόσει τις ανακαλύψεις για την εξέλιξη του Ανθρώπου.

Ο σταυρός ,εκτός από τη μεταφυσική και πρώτιστη σημασία του,που αναφέραμε,συμβολίζει και πολλά άλλα.Πρόκειται για δευτερεύουσας σημασίας  ερμηνείες   μερικές από τις οποίες, παρατίθενται με κάθε δυνατή συντομία,ως παράδειγμα. Ετσι,ορισμένοι δυτικοί συγγρα φείς,με λίγες μυητικές αξιώσεις,απέδωσαν στον σταυρό αστρονομική σημασία (=σύμβολο σταυροειδούς ένωσης εκλειπτικής με τον ισημερινό ή =εικόνα των ισημεριών). Αλλά και αν κάποιος δεχθεί ως ορθή τη (δευτερεύουσα) αυτή σημασία, θα μπορούσε να υποστη ριχθεί,ότι , αυτό οφείλεται στο ότι, τα αστρονομικά φαινόμενα είναι σύμβολα που απεικονίζουν και αυτά τον "Παγκόσμιο Ανθρωπο". Εχει ακουσθεί η φράση, ότι, ολόκληρο το Σύμπαν,είναι ένα Σύμβολο και ότι, προβάλλει το χρέος της αναζήτησης και προσέγγισης προς την πραγματικότητα που κρύβεται πίσω απ' αυτό. Χρέος που ισχύει για κάθε σύμβολο. Και επίσης, ότι, αξίζει να σκεφθούμε, μήπως ο αληθινός, ο υπέρτατος συμβολισμός,δεν είναι ανθρώπινο επινόημα.

Εκτός όμως από τον γνωστό σταυρό,υπάρχει και ο αποκαλούμενος τρισδιάστατος, που προέρχεται από το συνδυασμό του κατακορύφου και του οριζοντίου. Οι βραχίονές του συμβολίζουν τις 6 φάσεις της δημιουργίας με την προσθήκη μιας εβδόμης και όλος μαζύ συμβολίζει το σύνολο των δυνατοτήτων  είτε ενός μεμονωμένου όντος, είτε της παγκόσμιας ύπαρξης .

Αλλη άποψη  θέλει τον σταυρό να συμβολίζει την ένωση των συμπληρωματικών που αποδίδεται επαρκώς με τον δυσδιάστατο σταυρό. Εδώ η κατακόρυφη γραμμή αντιπροσωπεύει την ενεργητική αρχή, ενώ η οριζόντια την παθητική, συμβολισμός που αποδίδεται και με άλλα σύμβολα στον τεκτονισμό. Στην ανθρώπινη τάξη, οι αρχές αυτές προσδιορίζονται αντιστοίχως ως άρρεν και θήλυ. Αν αντιμετωπισθούν ευρύτερα, δηλαδή με αναφορά στο σύνολο της παγκόσμιας εκδήλωσης, προσδιορίζονται με την Πουρούσα και Προκρίτη. Η  ένωση αυτή των συμπληρωματικών στοιχείων, αποτε λεί το πρωταρχικό "Ανδρόγυνο". Είναι το ζεύγος "Αδάμ-Εύα".Για την ερμηνεία αυτή γίνεται λόγος και σε άλλο σημείο..

        Ο Σταυρός συμβολίζει επίσης την εξάλειψη των αντιθέτων. Για εκείνους που θα απορήσουν πώς μπορεί ταυτόχρονα να συμβολίζει και την ένωση των συμπληρωματικών και την εξάλειψη των αντιθέσεων, παρατηρείται ότι, τούτο έχει σχέση με τη σκοπιά, με την οποία αντικρύζουμε τα πράγματα .Το σχήμα του σταυρού μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα τη διαφορά μεταξύ συμπληρωματικότητας και εναντίωσης.Εχουμε δεί, ότι, οι δύο βραχίονες του σταυρού, ο κατακόρυφος και ο οριζόντιος, μπορούν να θεωρηθούν ως απεικονίσεις δύο συμπληρωματικών όρων, όμως ,όπως είναι προφανές, δεν μπορούμε να πούμε πως το κατακόρυφο και το οριζόντιο εναντιώνονται το ένα στο άλλο. Αυτό που παριστάνει καθαρά την εναντίωση στο συγκεκριμένο σχήμα,είναι οι αντίθετες κατευθύνσεις των δύο ημιευθειών,οι οποίες αρχίζουν από το κέντρο και συνιστούν τα δύο ήμισυ ενός άξονα, οποιοσδήποτε και αν είναι αυτός. Η εναντίωση λοιπόν, μπορεί να γίνει αντιληπτή τόσο κατά την κατακόρυφη, όσο και κατά την οριζόντια έννοια. ΄Ετσι, στον κατακόρυφο δυσδιάστατο σταυρό θα έχουμε δύο ζεύγη αντιτιθεμένων όρων,που σχηματίζουν μια τετράδα. Το ίδιο συμβαίνει στον οριζόντιο σταυρό, ο ένας από τους άξονες,του οποίου μπορεί να θεωρηθεί όπως εξηγήσαμε στο τέλος του προηγουμένου κεφαλαίου, ότι, παίζει έναν σχετικά κατακόρυφο ρόλο σε σύγκριση με τον άλλον. Εάν αυτά τα δύο σχήματα συνδυαστούν στη μορφή του τρισδιάστατου σταυρού, προκύπτουν τρία ζεύγη αντιθέτων όρων, όπως ήδη έχουμε δείξει όταν ασχοληθήκαμε με τις κατευ θύνσεις και τα κύρια σημεία του χώρου.. Το κέντρο του σταυρού,λοιπόν, είναι το σημείο όπου συμφιλιώνονται και εξαλείφονται όλες οι αντιθέσεις. Εκεί συντελείται η σύνθεση όλων των εναντιουμένων όρων, οι οποίο στην πραγματικότητα, είναι ενάντιοι μόνον όταν τους αντικρύζουμε από τις εξωτερικές και επι μέρους απόψεις της γνώσης που στηρίζεται στην διάκριση μεταξύ των πραγμάτων. Στον Ισλαμικό εσωτερισμό,αυτό το κεντρικό σημείο, αποκαλείται "Ο Θεός σταθμός" που "ενώνει τις αντιφάσεις και τις αντινομίες".Ο Papus στην Πραγματεία του επί των Αποκρύφων Επιστημών (Ελλην.Μετάφραση.Εκδ.Τετρακτύς" της Traite Elementaire de Science Occulte σελ 85 επ.) βλέπει τον Σταυρό να συμβολίζει την αρμονία μετα ξύ αντιθέτων δυνάμεων.Οι δυνάμεις αυτές,συμβολίζονται στον ορίζοντα με την θετική Ανατολή του Φωτός,που εξισορροπείται από την αρνητική Δύση,ή θετικό της Σκιάς,και από  θετικό Νότο που εξισσοροπείται από  τον αρνητικό βορρά. της θερμότητας ή θετικό  του Ψύχους.Δύο δυνάμεις,το Φώς και η Θερμότητα,αντιτίθενται η μιά στην άλλη παριστάνοντας το θετικό και το αρνητικό για να συγκροτήσουν μιά τετράδα, που είναι η εικόνα των νόμων της κίνησης που υποδηλώνεται από τις εξισσοροπημένες δυνάμεις τους.Αναπάράστασή  τους δε αποτελεί ο Σταυρός.+Και συνεχίζει για να υποστηρίξει ότι, ο Σταυρός  εκφράζει την αντίθεση των δυνάμεων ανά δύο για να γεννηθεί η πεμπτουσία. Κλείνει δεν την ενότητα με τήν παρατήρηση,ότι, ό ανεστραμμένος Σταυρός  συμβολίζει την επικυριαρχία του κακού και της ύλης επί του καλού και  του πνεύματος.

 Ο Μπρίντον στο ενδιαφέρον έργο του "Συμβολισμός: μύθοι του Νέου Κόσμου , παρατηρεί τα εξής:

«Το σύμβολον  που περισσότερο από κάθε άλλο εγοήτευσε το ανθρώπινο πνεύμα, ο  σταυρός, ευρίσκει εδώ την πηγήν και την σημασίαν του. Διάφοροι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει την ιερότητά του σε διαφόρους φυσικές θρησκείες και το παρεδέχθηκαν ως μυστήριο ή το ερμήνευσαν  με διαφορετικό τρόπο ο καθένας, προκαλέσαντες ατέρμονες συζητήσεις. Πρόκειται εν τούτοις περί ενός ακόμη συμβόλου των τεσσάρων κυρίων σημείων του ορίζοντος, των τεσσάρων ανέμων τού ουρανού.»

Αλλη ερμηνεία θέλει την κατακόρυφη γραμμή να συμβολίζει τον Ουρανό και την οριζόντια, τη Γή. Ο άνθρωπος βρίσκεται στην τομή των δύο αυτών γραμμών, δηλαδή στο σημείο συνάντησης της ύλης με το πνεύμα. Ουρανός, άνθρωπος, Γή, είναι οι 3 πόλοι της Μεγάλης Τριάδος (Bayard T.I ,198, ).  Στο βιβλίο της Ασπασίας Παπαδομιχελάκη(" Βασικές Αρχές της Μεταφυσικής,Τόμ.Α,σελ.40 επ.και 236 επ.) αποδίδονται στον Σταυρό άλλοι συμβολισμοί.

Τους παραθέτω.

« Το κάθετο είναι το αιώνιο σύμβολο της άρρενας αρχής,και της γενεσιουργού δύναμης,ο περίφημος φαλλός ή οβελίσκος.Το οριζόντιο είναι το αιώνιο σύμβολο της Θήλειας Αρχής,της παρθένας παθητικής υπόστασης, διαμέσου της οποίας σχεδιάζεται και πλάθεται καθετί μέσα στην  μορφή.Η ένωση των δύο δυνάμεων,της κάθετης και της οριζόντιας,δίνει τον Σταυρό που είναι το σύμβολο της μορφής,του πόνου,της δοκιμασίας και  της εμπειρίας.Ο Σταυρός συμβολίζει την περιπέτεια που πρέπει να περάσει η ατομικοποιημένη πνευματική ουσία,καλυμμένη μέσα στην εμπειρική ανθρώπινη συνείδηση έως ότου επανέλθει στην αρχική της μη ατομικοποιημένη κατάσταση, ανακυκλούμενη από  την μορφή προς το άμορφο,από την ύλη προς το πνεύμα»

Κα ι  σε άλλο σημείο:

 «Η κάθετη προβολή του Ανώτερου στο Κατώτερο μέσα στην πυκνή ύλη δημιουργεί μιά αλυσιδωτή σειρά αιτίων και αποτελε σμάτων........Από το σημείο  αυτό  της προβολής του Ανώτερου σε κατώτερο Εαυτό,και προσωπικότητα,ξεκινά μιά κάθετη παραγωγή συνεπειών,μιά σειρά από εξακολουθητικές μεταβολές-αποτέλε σμα,από ανάγκη να πολώσουν την αρχική ουσία αιτία της χωρι στικότητας και του προσωπικού.Παράλληλα παρουσιάζεται μια άλλη οριζόντια πόλωση,η οποία διασταυ ρωνομένη με από  τον κάθετο άξονα της προεκβολής μέσα στην ύλη,καθορίζει το χώρο στον οποίο θα φανερωθεί  αυτή η αιτία με τα αποτελέσματά της .Δημιουργείται δηλαδή ένας σταυρός,του οποίου το κάθετο αντιπροσωπεύει την πόλωση ανάμεσα στο Ανώτερο και το Κατώτερο,ανάμεσα στην απαρχή του χωριστικού Εγώ και  τις συνέπειες αυτής της χωριστι κότητας.Το οριζόντιο αντιπροσωπεύει την υπάρχουσα ανθρώπινη  κατάσταση ανάμεσα στους δύο πόλους του οποίου  ως έλξη και ως άπωση,εκτελείται κάθε ανθρώπινη δράση μέσα στο χωροχρόνο για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες που προκύπτουν,από την χωρι στικότητα,την ιδιοτέλεια,την διαστολή και την ικανοποίηση του κατώτερου   Εαυτού,πιό απλά της προσωπικότητας.Ο Σταυρός αυτός,στην αρχή είναι ένα Τ.Είναι ο σταυρός της Ισιδας.Πολύ αργότερα,όταν ο άνθρωπος ,συνειδητοποιεί την αιτία της ύπαρξιακής του σταύρωσης,αναπτύσσει το κάθετο του σταυρού προς τα έπάνω και ο  σταυρός παίρνει το αληθινό του σχήμα +»

Στο περιοδικό "ΔΙΑΥΛΟΣ" του Ιουλίου 1997  γράφεται:

«Ο σταυρός δια της καθέτου ευθείας αναπαριστά τον άξονα της γής,ο οποίος διαπερνά τον ορίζοντα και ενσαρκώνει τα όντα εις τον πλανήτην»(Ομήρου,Οδύσσεια U 96-113)

Αλλη ερμηνεία που την συνδέουν με τα Καβείρια μυστήρια, θέλει τον σταυρό σαν ένα από τα αρχέτυπα σχήματα.μαζύ με την τελεία,το κάθε το,το οριζόντιο,το τρίγωνο ,το τετράγωνο,το πεντάγωνο,και τον κύκλο. Η τελεία είναι η αρχή του Παντός, ο Παντεπόπτης Οφθαλμός, ο Δημιουργός, η Πρώτη Αρχή, το σημείο μέσα στο οποίο εδράζεται η Θέληση, η Αγάπη και η Ενέργεια του Πρώτου Νού. Ο Κόσμος χρωστά την ύπαρξή του στις δύο αρχικές Δυνάμεις που,με τη μορφή του κάθετου και του οριζόντιου σχηματίζουν τα πρώτα αρχέτυπα γεωμετρικά σχήματα και όλους τους μετέπειτα μορφικούς συνδυασμούς. Τρίγωνο, τετράγωνο,σταυρός και κύκλος,συμβολικά μας μιλάνε για τη μορφή,τη γέννηση και το θάνατο,την ανάσταση και την επαναφορά στα ίδια.

Κατά την Μπλαβάτσυ(Μυστική Δοξασία Τόμ Ι  σελ.55 «.όταν η οριζόντια γραμμή διασταυρώνεται με μιά κάθετη   σχηματίζεται ο κοσμικός σταυρός.Η ανθρωπότητα φθάνει στην τρίτη Ριζική Φυλή,είναι το σύμβολο για την αρχή της ανθρώπινης ζωής.Οταν η περιφέρεια εξαφανίζεται και παραμένει μόνον ο +,είναι σημάδι ότι, η κάθοδος του ανθρώπου μέσα στην ύλη ολοκληρώθηκε και  αρχίζει η ΤΕΤΑΡΤΗ φυλή.Ο σταυρός μέσα σ' ένα κύκλο συμβολίζει τον καθαρό πανθεισμό.Οταν ο Σταυρός μένει μόνον,γίνεται φαλλικός.Εχει τις ίδιες και περισσότερες σημασίες με ένα ΤΑΥ,μέσα σ' ένα κύκλο ή με το"σφυρί του Θορ" τον αποκαλούμενο τζαινικό σταυρό ή απλώς τη σβάστικα μέσα σε κύκλο»

Ειδικώτερα για τον Αιγυπτικό σταυρό

Ο Αιγυπτιακός Σταυρός,είναι το σύμβολο της μέλλουσας ζωής και το σύμβολο του Ανθρώπου.Είναι η συνειδητότητα και η δύναμη-ύλη που αρχίζει μέσα στον άνθρωπο να κυβερνά τις κατώτερες δυνάμεις, γι αυτό και η σφαίρα του κόσμου,τοποθετείται πάνω από το Τ του σταυρού. Στην Αίγυπτο,αντί της σφαίρας,χρησιμοποιούσαν το ιερογλυφικό Ρον που σημαίνει πύλη, είσοδο. Είναι η στενή πύλη της μυήσεως. Μια άλλη ερμηνεία (Lotus bleu vol.95,251) θέλει τον αιγυπτιακό σταυρό να συμβολίζει την προσπέλαση προς την αθανασία, την οποία αντιπροσωπεύει η κάθετη γραμμή, ενώ η οριζόντια την ύλη. Το πνεύμα, υποτάσσει την ύλη και έτσι πραγματώνεται σε πανσυμπαντικό επίπεδο,η συνάντηση με τον Υπέρτατο Νόμο.

Η Μπλαβάτσκυ γράφει:

«Ο σταυρός της Ίσιδας, ο Αιγυπτιακός, συμβολίζει τον κύκλο της ατομικής ζωής στην αντικειμενικότητα. Η πνευματική γραμμή είναι η κάθετη, ενώ η οριζόντια αποδίδει την ύλη. Και οι δύο μαζί σχηματίζουν τον σταυρό. Στο επάνω μέρος του σταυρού υπάρχει ο μικρός κύκλος ο οποίος ισοδυναμεί με τον πνευματικό κόσμο. Ο κύκλος είναι ο αριθμός τρία-το πνεύμα, «ο φορέας της Άγνωστης Θεότητας». Ενώ ο αριθμός τέσσερα είναι η ύλη ή το πνεύμα οριοθετημένο από την ύλη. Αποδίδει τον αναγεννημένο άνθρωπο. Είναι ο σταυρός της ζωής τον οποίο κρατάει εκείνος που έχει θριαμβεύσει επί του θανάτου, αφού έχει περάσει τις διαφορετικές βαθμίδες της εξέλιξης και έχει πραγματώσει το θείο του αρχέτυπο. Οι Αλχημιστές λένε ότι «όταν το Τρία και το Τέσσερα φιλιώνται, η Τετράδα ενώνει τη μεσαία φύση με εκείνη του Τριγώνου… και τότε γίνεται ένας κύβος… γίνεται ο φορέας και ο αριθμός της Ζωής, ο Πατέρας-Μητέρα ΕΠΤΑ.» (ΜΔ, ΙΙ 593)

Περισσότερα για τα όσα γράφει η Μπλαβάτσκυ,σχετικά με το συμβολισμό και την ίστορία του σταυρού μπορεί να εύρει ο αναγνώστης στην Ελληνική μετάφραση τής «Μυστικής Δοξασίας» (Τόμος 4 σελ.127 επ.) 

Ο Champollion ονόμαζε τον αιγυπτικό σταυρό,έμβλημα της θείας Ζωής και της αιωνιότητας(Bayard I,407).Ο Ερνεστ Μπός επισημαίνει ότι, όταν η  κάθετη γραμμή υπερβαίνει την οριζόντια εμφανίζεται η υπερζωή, πράγμα που συνέβη  με τον σταυρικό  θάνατο του Ιησού,άποψη που συμβαδίζει με όσα δέχεται ο   Ubaldo Triaca κατά τον οποίο ο σταυρός του Ιησού,είναι το Τ αφού η κάθετη γραμμή, που αντιπροσωπεύει την ζωτική δύναμη,πρέπει να διακόπτεται απότομα από  την οριζόντια.Από την στιγμή όμως που ο Ανθρωπος τοποθετείται στον σταυρό αυτό, δηλαδή το Τ,η κεφαλή του Εσταυρωμένου κυριαρχεί επί του οργάνου  του μαρτυρίου,και με τον τρόπο αυτό το πένθιμο Τ μεταμορφώνεται σε αιγυπτιακό  σταυρό.

 Ειδικώτερα για την Σβάστικα

Ο  όρος είναι σανσκριτικός και σημαίνει το καλώς έχειν, και είναι το σημάδι της καλής τύχης. Η ετυμολογική του αφετηρία,τοποθετείται στην αρχαία Ινδική, όπου Svastika ή Svasti, σημαίνει "ευεξία","ευτυχία", εξαιτίας της πίστης, ότι το σύμβολο αυτό έφερε  καλή τύχη. Στο Θιβέτ και στη Βουδιστική παράδοση είναι το σύμβολο που λέγεται Κάλα Τσάκρα – ο Τροχός της Τύχης και χρησιμοποιείται όπως εμείς χρησιμοποιούμε τις μπλε χάντρες για το κακό μάτι. Ως όρος υπήρχε στην κλασσική σανσκριτική γλώσσα, στο Ραμαγιάνα και το Μαχαμπαράτα.

Η Σβάστικα ή σβαστική ή αγκυλωτός σταυρός, αποτελεί και τμήμα της σφραγίδας ή του εμβλήματος της Θ.Ε. γι αυτό και θα μου επιτραπεί να αφιερώσω  ορισμένες –ελάχιστες σκέψεις σ΄αυτήν.

Το σχήμα της είναι γνωστό. Αποτελείται από έναν σταυρό,του οποίου οι κεραίες κάμπτονται προς  τα αριστερά, έτσι ώστε να δίνει την εικόνα τεσσάρων Γ, γι΄αυτό και αποκαλείται και τετράγραμμα. Πρόκειται για παγκόσμιο και πανάρχαιο σύμβολο, που συναντάται και στις Ινδίες,στην Κίνα,στην Μεσοποταμία,το Τουρκεστάν, τη Μογγο λία.  Από  κεί,μεταδόθηκε στην Ευρώπη. Ο Σλήμαν βρήκε το σύμβολο αυτό στις ανασκαφές της Τροίας.

Το σύμβολο,όπως ήδη αναφέρθηκε, υπάρχει στην σφραγίδα της Θεοσοφικής εταιρείας και συμβολίζει την αέναη κίνηση της ζωής και την αθανασία. Συμβολίζει επίσης κατά τη Θεοσοφική άποψη,η σβάστικα,τις δύο αντίθετες προελεύσεις,τη θετική και την αρνητική που οδηγούν στην εκδηλωμένη ζωή.

Ας προστεθεί, ότι, στην Σκανδυναυική συμβολαιολογία, η Σβάστικα καλείται το "σφυρί του Θώρ" του θεού,ο οποίος χτυπάει το διάστημα και από τις σπίθες του προέρχεται ο κόσμος,ότι στις σκανδυναυικές χώρες είναι το έμβλημα του ζωογόνου  πυρός,του  ζωοδότη ήλιου. Μερικοί θέλησαν να συνδέσουν την σβάστικα που μας απασχολεί εδώ με την χιτλερική σβάστικα. Τούτο κατά την γνώμη μου δεν είναι ορθό,αλλά η ανάπτυξη  του θέματος ξεφεύγει από τα όρια του παρόντος. Περιοριζόμαστε εδώ να  υπογραμμίσουμε,ότι, η χιτλερική σβάστικα έχει τα άκρα της προς  φορά αντίθετη ,για μερικούς ,ως εκδήλωση των δυνάμεων του κακού και της οπιθοδρόμησης, ενώ η πραγματική Σβάστικα, είναι ο τροχός της δημιουργίας και του Φωτός και της ενότητας,όπως ακριβώς και ο έλικας του Yin-Yan, συμβολίζουν την αδιάκοπη κίνηση των πολλαπλών καταστάσεων της παγκόσμιας ύπαρξης ύπαρξης(ό.π.184)

        Υπάρχουν δύο σβάστικες ή τετρακτύες. Η μία κινείται δεξιόστροφα – τα άγκιστρα του σταυρού κινούνται προς τα δεξιά όπως οι δείκτες του ρολογιού. Η δεξιόστροφη σβάστικα είναι ο τροχός της μορφής. Ενώ η αριστερόστροφη σβάστικα έχει σχέση με τη συνειδητότητα και τους συνεχείς επαναπροσδιορισμούς της, δηλαδή στοχεύει στην εφαρμογή του θείου νόμου διαμέσου των κύκλων της μορφής.

Η αρχαιολογική σκαπάνη αποδεικνύει ότι, η σβάστικα υπήρχε και στη νεολιθική εποχή. Υπάρχει επίσης στην Ινδία είτε ως γεωμετρικό σχήμα είτε ως θρησκευτικό σύμβολο. Έχει χρησιμοποιηθεί ως σύμβολο από τον Ινδουϊσμό, Βουδισμό, Τζαϊνισμό και τον Ρωμαϊκό Καθολικισμό.

Το σύμβολο έχει μια μακρά ιστορία στην Ευρώπη, καθώς εμφανίστηκε της προ-χριστιανικής περιόδου πάνω σε αντικείμενα τέχνης. Υπήρχε στους Ινδο-Άριους, Πέρσες, Χιτίτες, Κέλτες και Έλληνες και ήταν ιερό σύμβολο στον Μιθραϊσμό, Ινδουϊσμό, Βουδισμό και Τζαϊνισμό. Εισήχθη στη Νότιοανατολική Ασία από Ινδούς βασιλείς και υπάρχει σε μερικές αυτόχθονες παραδόσεις της Αμερικής.

Στον Δυτικό κόσμο, το σύμβολο βρέθηκε στις αρχαιολογικές έρευνες του Ε.Σλήμαν ο οποίος το ανακάλυψε στην αρχαία Τροία και το απέ δωσε στις αρχαιότατες μεταναστεύσεις των πρώτων Ινδο-Ευρωπαίων. Συγκρίνοντάς το με παρόμοια σχήματα που βρέθηκαν πάνω σε δοχεία στη Γερμανία, θεώρησε ότι η σβάστικα ήταν ένα «σημαντικό θρησκευτικό σύμβολο των αρχαιότατων προγόνων μας» συνδέοντας τη Γερμανική, Ελληνική και Ινδο-Άρια κουλτούρα.

Ο Ε.de Ribaucourt(εν J.P.Bayard Symbolisme maconnique Traditionnel T I  σελ.353) όπως και άλλοι αφομοιώνουν το Γ ή G στην σβάστικα.

Ο Max Heindel (Christianisme de la Rose-Croix σελ.271) εισφέρει άλλη άποψη.Γι αυτόν η οριζόντια γραμμή του Σταυρού αναπαριστά τις επιδράσεις των  ομάδων πνευμάτων-ζώων που περιβάλλουν τη Γή και εκδηλώνονται δια της σπονδυλικής στήλης των ζώων,που βρίσκονται ανάμεσα στα φυτά και τον άνθρωπο.Τα φυτά παριστώνται από το κατώτερο τμήμα του Σταυρού και ο Ανθρωπος από το ανώτερο.Τα πνέυματα-ομάδες των φυτών βρίσκονται στο κέντρο της Γής. Ακτινοβολούν τις δυναμικές γραμμές που διαπερνούν συνεχώς δένδρα και φυτά.Ο Ανθρωπος αντιθέτως,δέχεται την πνευματική του επιδραση του Ηλίου με το επάνω μέρος του σώματός του,την κεφαλή.Από την πλευρά λοιπόν αυτή είναι ένα ανεστραμμένο φυτό.Η αντίθεση αυτή χρωματίζεται και από την παρατήρηση ότι, το φυτό τρέφεται  από τις ρίζες του ενώ ο Ανθρωπος  από την κεφαλή του.Το φυτό είναι αγνό και χωρίς πάθη.Με αγνότητα στρέφει προς τον Ηλιο τα όργανα του αναπαραγωγής,δηλαδή τα άνθη του,σε αντίθεση με  τα γεμάτα πάθη όργανα αναπαραγωγής του Ανθρώπου.Ο Ανθρωπος αποβάλλει το διοξεί διο του άνθρακα,ενώ το φυτό παράγει οξυγόνο.(Εδώ ασφαλώς τολμώ να διατυπώσω μια  τουλάχιστο μία-ένσταση.Το φυτό,την νύκτα,όταν δεν υπάρχει το φώς του Ηλιου,και όταν δεν υπάρχει η διαδικασία της φωτοσύνθεσης,αποδίδει και αυτό διοξείδιο του άνθρακα)

-Ακρως ενδιαφέρουσα είναι κατά την άποψή  μου και η ακόλουθη ερμηνεία,που δίδει ο γνωστός μας Mackey.Γι αυτόν η λέξη cross είναι το παλαιό ιερογλυφικό + που  συμβόλιζε το Φως, την Θεότητα,ενώ το Rose είναι παραφθορά του λατινικού Ros που  σημαίνει δρόσος

Κατά τον Paul Naudon "(Les Loges de Saint Jean" σελ.128) σταυρός και Ρόδο μαζύ, συμβολίζουν την Απόλυτη Γνώση.

Ο  Αrthur Koestler(The Sleepwalkers Ελλην.με τ.Χατζηνικολή σελ.44 επ.) αναφερόμενος στο μοντέλο του σύμπαντος των αρχαίων Ελλήνων σημειώνει  ότι, τα τέσσερα βασικά στοιχεία,από τα οποία κατά τις αντιλήψεις αυτές ήταν δομημένη η ύλη ήσαν, αέρας, πύρ, γή, νερό, καταδικασμένα όλα σε ευθύγραμμες κινήσειςΗ Γη κινείται προς τα κάτω,το πυρ προς τα πάνω και ο αέρας και το νερό οριζόνται.Εχουμε λοιπόν ένα άλλο συμβολισμό του Σταυρού που συμβολίζει την κίνηση των τεσσάρων βασικών στοιχείων και ακόμη περισσότερο και ειδικώτερα την σχέση  των κινήσεων αυτών μεταξύ τους.

Η ενότητα αυτή μπορεί να συμπληρωθεί και με μιά άλλη ερμηνεία.Ο σταυρός,όπως και στην αριθμητική συμβολίζει την ένωση και την σύμπλεξη.Του θετικού με το αρνητικό,του αρσενικού με το θηλυκό,του ενεργητικού με το παθητικό(άποψη κατά τον Papus που δέχονται Γνωστικοί και Ροδόσταυροι).της ύλης με το πνεύμα.Μέσα από μία διαδικασία, εμφανιζόμενη πολλές φορές ως διαλεκτική,μέσα από μιά  συνάντηση-ένωση δύο οντοτήτων,πολλές φορές φαινομενικά αντιθ έτων,η εξέλιξη προχωρεί προς μιά σύνθεση,σύνθεση που συμβολίζεται ακριβώς  με τον Σταυρό.

Ο Α.Νάσιουτζικ( " Οι Ρίζες" Κέδρος 1972,ιδίως σελ.141 επ)( ξεκινώντας από την άποψη ότι ο "ανθρωπος' καθώς δεν ολοκληρώθηκε,έχει μέσα του την διαίσθηση αυτής της μη ολοκλήρωσης και  συνακόλουθα σύνδρομο την επιθυμία για ολοκλήρωση και  τελειότητα.και ότι,στην προσπάθεια του για την ολοκλήρωση αυτή), δέχεται ο σταυρός είναι το σύμβολο των εκατομμυρίων ετών της μέλλουσας ζωής του Ανθρώπου.

Για  τους Τέκτονες Ροδοσταύρους κατά πρώτον ο Σταυρός είναι σύμβολο του  Ιησού. Ο Mackey  γράφει ότι στους παλαιούς τεκτονικούς  βαθμούς,δεν ανευρίσκεται το σύμβολο και η εξήγηση της έλλειψης αυτής, είναι κατά τον ίδιο η επιθυμία να μήν συνδεθεί ο Τεκτονισμός με τον Χριστιανισμό και τούτο,γιατί δεν ήταν τότε γνωστό σε όλους ότι ο Σταυρός ήταν πανάρχαιο και προχριστιανικό σύμβολο.

 Ως εξαίρεση αναφέρεται χειρόγραφο του 14ο, όπου σε παλαιό Σύνταγμα επαγγελματικών Τεκτόνων υπάρχει ο Σταυρός, λόγω σχέσεων τους  με τους Γνωστικούς.

Ειδικώτερα ώς προς το Τ

Ειπώθηκε στην αρχή ,ότι μιά μορφή σταυρού είναι και εκείνη  που έχει το σχήμα ελληνικού  ταυ. Το Τ(Ταυ)έχει βορειοσημητική προέλευση, αρχικά εδήλωνε "σημείο"και ότι, σε αρχικές παραστάσεις,ιδίως στο φοινικικό αλφάβητο, ομοιάζει με τον  ελληνικό σταυρό..

Στο όραμα του Ιεζικιήλ(Κεφ.Θ εδ.4)λέγεται.

"Δίελθε μέσην την Ιερουσαλήμ και δός το σημείο επί τα μέτωπα των ανδρών....των καταστεναζόντων και των κατωδυνωμένων επί πάσαις ταις ανομίαις ταις γενομέναις εν μέσω αυτής"

Με το Τ λοιπόν θα σώζονταν οι Ανθρωποι από τις αμαρτίες.

 Ο Ηλίας Τσατσομοτρό("Δίαυλοςσελ.4358) ασχολείται δια μακρών με την ιστορία και την σημασία του γράμματος Τ. Περιορίζομαι να  μεταφέρω  κάτι που ίσως ‘έχει ενδιαφέρον.

Αντιγράφω (με ασήμαντες επεμβάσεις για λόγους οικονομίας χώρου)την σχετική περικοπή.

"Το σύμφωνο  Τ ανήκει στην κατηγορία των ήχων που προκάλεσε ο Ανθρωπος επί ενός εχθρικού περιβάλλοντος......συνδέεται με την κίνηση που κάνει ο άνθρωπος ,όταν προσπαθεί να καταφέρει ένα ισχυρό κτύπημα με το χέρι......Εξ αυτής της απλής κινήσεως ξεκινούν όλες οι μεταγενέστερες ανθρώπινες επινοήσεις για την κάλυψη των αναγκών του(ανθρώπου.Απ΄αυτό λοιπόν το χέρι που... κατέβηκε με ορμή...............αρχίζει η έντεχνη ανθρώπινη συμπεριφορά,η οποία εξελίχθηκε σε τέχνη............ο αναγνώστης θα αντιληφθεί τους λόγους για τους οποίους ονόμασαν τέκτονες όλους τους εργαζόμενους ασκημένους έμπειρους στο οικοδομείν όπως και τους ξυλουργούς.....και τέλος κάθε δημιουργό.

Σύμβολο λοιπόν της ανθρώπινης δημιουργίας και επινοητικότητα το Τ.

        Γ-Το μυστικό ρόδο,σφιγμένο γύρω στο Σταυρό,είναι το σύμβολο της Ζωής με τα μυστικά της. Τα πέταλά του που περικαλύπτουν την καρδιά, είναι το έμβλημα των μυστηρίων  που περιβάλλουν την  ανθρωπότητα, η καρδιά του είναι η καρδιά του LUX VERITATIS,που τόσο δύσκολα ανακαλύπτεται. Το Φώς της Αλήθειας που  δεν εισδύει σ΄όλους,κατά τον ίδιο τρόπο.( Withermans "Ιστορία των Ροδοσταύρων σελ. 233).

Αλλη άποψη δέχεται ότι, το Ρόδο επί του σταυρού συμβολίζει την αγάπη που γεννιέται από την αυτοθυσία.-( Κωστής Μελισαρόπουλος Επιλογή Ιλισού 1956-1958 σελ.181). Αλλη άποψη θέλει την οριζόντια γραμμή του σταυρού  να συμβολίζει την Ζωή, την κάθετη τον Θάνατο,επομένως για να φθάσει κανείς στην αιωνιότητα πρέπει να διέλθει δια της δοκιμασίας τού  Θανάτου,συμβολισμό που έχουμε απαντήσει και σε άλλους βαθμούς.  Ο Τεκτονισμός θέλει επιπρόσθετα το Σταυρό μαζύ με το Ρόδο ώς το σύμβολο της Πίστεως,της Αγάπης και της Αιωνιότητας.

  Ο Κωστής Μελισσαροπούλου, γράφει:.

"Το ερυθρόν Ρόδον επί του Σταυρού.Τι συμβολίζει ο Σταυρός?Συμβολίζει την αιώνιαν ζωήν,την αθανασίαν.Επίσης την ζωήν και τον  θάνατον.Ο Σταυρός εικονίζει τον άνθρωπον με εκτεταμένας τας χείρας του προς το Σύμπαν.Τείνει ο άνθρωπος τας χείρας δια να εναγκαλισθεί  το Σύμπαν.Ο Σταυρός συνδέει τα πέρατα του Κόσμου,ενώνει και φιλιώνει τα πάντα εν εαυτώ.Ακριβώς όπως ο Τέκτων Ροδόσταυρος τείνει να ενωθεί δια της Αγάπης με το Σύμπαν,να ενωθεί με όλους τους συνανθρώπουςε,να ενωθεί με την φύσιν ολόκληρον και την Θεότητα.

Προσθέτουμε.

Ο σταυρός ως σύμβολο  εμφανίζεται περί τα τέλη του έκτου αιώνα.Ο συνδυασμός των τριών λέξεων-εννοιών,Ιππότης,Ρόδο και Σταυρός μας οδηγεί στην μυστική κατανόηση της συνέχειας της ζωής,προς την αξία της μετενσάρκωσης,αφού στο μυστικό της εξέλιξης συνδυάζονται οι διάφορες καταστάσεις του όντος.Οπως ήδη εκτέθηκε,γίνεται γενικά δεκτό ότι ο ουρανός απεικονίζεται με την κάθετη γραμμή και η Γή με την οριζόντια,ενώ ο Ανθρωπος τποθετείται στην ένωση των δύο αξόνων Στο κέντρο τοποθετείται ένας Χριστός σε σταυρό σε ενα ρόδο φωτός.Είναι η ακτινοβολία του Λόγου ή του Αδάμ-Κάδμου,του Παγκόσμιου Ανθρώπου.Είναι το έμβλημα του Μεγάλου Μυστικού.Ποτέ άλλοτε και  ποτέ αλλού δεν αποκάλυψαν με τέτοια και τόση τόλμη την ταυτότητα ουσίας μεταξύ του Ανθρώπου-Σύνθεση και του Θεού-εκδηλωμένμου.Ολά αυτά μας  μας δίνουν αναφορά στην μεγάλη Αρχή και  μας φέρνουν στο νού την μεγάλη Αρχή,μας φέρνουν στον νού τις πρώτες γραμμές του κατά Ιωάννη Ευαγγελίου .

"Εν αρχή ήν ο Λόγος"

O   R.Guenon.(Le symbolisme de la croix) είπε:

"Αν ο Χριστός πέθανε πάνω στο Σταυρό,τούτο δεν έγινε για κάποιο τυχαίο λόγο,αλλά εξαιτίας της μεγάλης συμβολικής αξίας πού έχει ο ίδιος ο Σταυρός"

        Βλέπω  την οριζόντια γραμμή τούσταυρού να συμβολίζει τον φυσικό ορίζοντα,το σύμπαν.Η κάθετη  συμβολίζει τον άνθρωπο,που ίσταται μπροστά του.Ολόκληρος ο συμβολισμός,τον άνθρωπο που με την σκέψη,την αγάπη,την ενέργειά του εισέρχεται βαθειά μέσα στο Σύμπαν,το διαποτίζει το ζωοποιεί(κι έτσι δικαιώνειι την ύπαρξή του).Ενας συμβολισμός ,μια υπόμνηση και  μια κατεύθυνση.

  Βόλος /Αγία Τριάδα ...έως 13-1-2017                       

Γ.Α.ΚΟΥΚΟΥΒΙΝΟΣ