O ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ-ΜΝΗΜΗ



ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Βιβλιογραφία…………………………………………………………………………………….1
2.Περιγραφή-Ανατομικά-Λειτουργικά …………………………………………………3
3.Η διαστρωμάτωση τού εγκεφάλου……………………………………………………6
4.Διαφορές μεταξύ  εγκεφάλου ανθρώπου και πρωτευόντων………….9
5.Η σημασία τής Μνήμης……………………………………………………………………..11
Πόσο παληά το παρελθόν ανατρέχει η μνήμη-Πείνα και εγκέφαλος
6.Εδρα τής μνήμης……………………………………………………………………………….11
7.Η μνήμη στα ζώα και τα  φυτά………………………………………………………..12
8.Συνείδηση και εγκεφαλικές δραστηριότητες…………………………………..15
9.Εμπειρία και μεταβολή τού εγκεφάλου……………………………………………23
10.Η ύπνωση  επιφέρει αλλαγές στον εγκέφαλο……………………………….24
11.Οξυγόνωση και αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου……………….……….25
12.Γονίδια και εγκέφαλος(Απογήρανση-ανάπλαση εγκεφάλου)…………26
13.Ανάγνωση-ανάλυση εγκεφάλου-Εγκέφαλος και λόγος………………..28
14.Ελευθερία βουλήσεως και εγκέφαλος…………………………………………  32
15.Ο ηλεκτρονικός εγκέφαλος……………………………………………………………32
16.Ο υπολογιστής που βλέπει τα όνειρα;…………………………………………..32
17.Εγκέφαλος και θρησκευτικό συναίσθημα……………………………………..34
18.Ο εγκέφαλος στον άνδρα και τη γυναίκα………………………………………35
19.Ο εγκέφαλος και η ανάγνωση………………………………………………………..37
20.Εγκέφαλος και γλώσσα…………………………………………………………………..37
 21.Εγκέφαλος και καρδιά...................................................43


          ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1.-Φρ.Κάπρα « Η κρίσιμη καμπή»Ωρόρα 1984
2.-Ι.Ευαγγέλου «Εγκέφαλος» Σαββάλας 1993
3.-Α.Κέσλερ ¨  « Ενα φάντασμα στην μηχανή» Χατζηνικολής 1977.
4.- George Johnson  « Τα παλάτια τής Μνήμης» Κάτοπτρο 1993(In the palaces of memory- 1991)
5.-Edward Wilson « Για μια ανθρώπινη φύση»    1988
6.-Ian Stewart « Οι μυστικοί αριθμοί» Τραυλός
7.- Ernst Mayer « Τι είναι εξέλιξη» Κάτοπτρο 2005
8.-Gary Zukav” La danse des éléments” Laffont  1982(The dancing Wu Li Masters 1979)
Τ4,9 επ.
9.-F.H.Rhodes  «Η εξέλιξη της Ζωής» Πορεία1990(The evoluton of life,Pelikan Books 1974)
10.-Daniel Goleman « Η συναισθηματική νοημοσύνη» Πεδίο 2011(Emotional Intelligence 1995)
11.- Raymond Moody « Ματιές στην Αιωνιότητα»Διόπτρα 2011( glimpses of eternity 2010)
12.-Ε.Π.Παπανούτσος  «Πρακτική Φιλοσοφία» Δωδώνη 19073
13.  Larry R.Squire-Eric R.Kandel«Μνήμη-Από το νού στα μόρια» Κάτοπτρο                        2012(Memory-From mind to molecules –Roberts and      company 2009)
14.-Michael Corbalis «  Στο Λαβύρινθο του μυαλού¨» Αιώρα  2013( Pieces of Mind 2011)
15.- Περισκόπιο τής Επιστήμης,Τεύχος 410
16.- PhilipWhitfield «H  εξέλιξη τής ζωής»-Σίρρις
17.Yuval Noah Harara "Sapiens"Αλεξανδρεια 2015(πρωτοτύπου 2014)
18.John Searl " Νους,Εφκέφαλος και Επιστήμη"Παν.Εκδ.Κρήτης 1994( Minds,Brain and Science  John Searl and Harvard University Press 1984)
19.-Michael Ruse  Ο Δαρβινισμός και οι Επκριτές του.Ροπή 2017 (Darwinism and its discontents Cambridge University Press)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ-ΑΝΑΤΟΜΙΚΑ-ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ.

Ο εγκέφαλός μας  είναι  το σπουδαιότερο και μεγαλύτερο τμήμα του κεντρικού νευρικού συστήματος. Βρίσκεται εντός του εγκεφαλικού κρανίου και περιβάλλεται από τρεις προστατευτικούς υμένες, τις μήνιγγες. Αποτελείται από δύο ημισφαίρια τα οποία χωρίζονται μεταξύ τους από την επιμήκη σχισμή. Από την κάτω επιφάνεια του εγκεφάλου εκφύονται οι εγκεφαλικές συζυγίες ή νεύρα και ξεκινά ο νωτιαίος μυελός. Η βάση του εγκεφαλικού κρανίου έρχεται σε σχέση με την κάτω επιφάνεια του εγκεφάλου και διαθέτει αντίστοιχα τμήματα για την δίοδο των κρανιακών νεύρων και του νωτιαίου μυελού. Από τα τμήματα αυτά περνούν επίσης τα διάφορα αγγεία για την αιμάτωση του εγκεφάλου. Η άνω και οι πλάγιες επιφάνειες του εγκεφάλου αποτελούν τον εγκεφαλικό φλοιό και έρχονται σε σχέση με τον θόλο του κρανίου.
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει την ίδια γενική δομή με τους εγκέφαλους των λοιπών θηλαστικών,αλλά σε σχέση με το ανθρώπινο σώμα είναι   τρείς  φορές  μεγαλύτερος απ όσο θα περίμενες κανείς  για ένα ανώτερο θηλαστικό  στο δικό μας μέγεθος. (MichaelCorbalis.ό.π.19)Σ’ένα ενήλικα έχει βάρος 1.5 kg περίπου και όγκο περίπου  1130 κυβικά εκατοστά στις γυναίκες, και 1260 στους άνδρες,παρόλο που υπάρχουν παραλλαγές από άτομο σε άτομο. Ανδρες με το ίδιο ύψος και σωματική επιφάνεια με τις γυναίκες έχουν κατά μέσο όρο εγκέφαλο κατά 100 γραμμάρια βαρύτερο απ΄ότι οι γυναίκες,με την επισήμανση ότι, οι διαφορές αυτές,δεν αντικατοπτρίζουν και ανάλογες διαφορές στο IQ  ή γενικώς στις γνωστικές ικανότητες.Ο εγκέφαλος ζυγίζει, περίπου στον χιμπατζή 41950,γραμμάρια,στον Australopithecus afarensis 415,στον  homoerectus 826 στον άνθρωπο τού Νεάντερνταλ 1.600,γραμμάρια---με τον εγκέφαλο ενός μωρού ανθρώπου,να διπλασιάζεται σχεδόν στο μέγεθός του,μέσα στον πρώτο χρόνο από τη γέννησή του.  Το  μέγεθος τού εγκεφάλου, υπερτριπλασιάστηκε στα τελευταία 4.000.000 χρόνια….ο ρυθμός τής αλλαγής δεν ήταν ομαλός……… η γρήγορη αύξηση---( σε όγκο και πολυπλοκότητα  τέτοια πού δεν παρατηρείται σε καμία άλλη ζωική ομάδα-.Rhodes ό.π.269)--- τού εγκεφάλου-που συνέβη κατά την αντικατάσταση τής δενδρόφυτης σαβάνας από τη θαμνόφυτη και σταμάτησε όταν η επιλογή για περαιτέρω αύξηση  δεν ανταμείβονταν πλέον με κάποιο αναπαραγωγικό πλεονέκτημα(Mayer 302 .)-  δείχνει να  σχετίζεται  με την απαλλαγή των hominidae  από την ασφάλεια τής ζωής στα δέντρα,πράγμα που ανάγκασε  στην ανάπτυξη μιάς εφευρετικότητας, για να αποφεύγουν τα σαρκοφάγα ζώα, και την ανάπτυξη τού λόγου .(Mayer 299 .)
  Ως προς το μέγεθος του εγκεφάλου πρέπει να σημειωθεί ότι,όπως δέχονται σχετικώς τελευταία,τούτο αυξομειώνεται. Ετσι ο εγκέφαλος μιας γυναίκας και κυρίως ο ιππόκαμπος, όπου και το κέντρο της μνήμης και των συναισθημάτων, μεταβάλλεται ελαφρά σε μέγεθος, παράλληλα με τις ορμονικές μεταβολές λόγω του κύκλου της εμμηνόρροιας, σύμφωνα με μια νέα μικρή γερμανική επιστημονική έρευνα.Ήταν ήδη γνωστό ότι, ο εγκέφαλος και των δύο φύλων εμφανίζει αξιοσημείωτη πλαστικότητα ακόμα και μετά την ενηλικίωση. Όμως νέα μελέτη δέχεται πώς ότι, πέρα από τις όποιες άλλες νευρωνικές προσαρμογές  που κάνει ο εγκέφαλος αναλόγως με τις επιδράσεις και απαιτήσεις τού εκάστοτε περιβάλλοντος, στα γυναίκες εμφανίζει αυξομειώσεις και σε μηνιαία βάση, ανταποκρινόμενος στη…… «μουσική» των οιστρογόνων.Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Ανθρωπίνων Γνωσιακών και Εγκεφαλικών Επιστημών Μαξ Πλανκ στη Λειψία, με επικεφαλής την Κλαούντια Μπαρτ, που έκαναν τη  σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «NatureScientific Reports», μελέτησαν με τεχνικές απεικόνισης τον εγκέφαλο μιας μόνο γυναίκας σε διαδοχικούς κύκλους περιόδου.Οι επιστήμονες, διεπίστωσαν ότι, παράλληλα με την αύξηση των οιστρογόνων όσο πλησιάζει η ωορρηξία ο ιππόκαμπος του εγκεφάλου αυξάνει επίσης σε όγκο, τόσο στη φαιά όσο και στη λευκή ουσία του. Όταν όμως οι  ορμόνες  αυτές υποχωρούν  ο ιππόκαμπος  πάλι ελαττώνεται.Παραμένει μυστήριο πώς αυτή η συνεχής διόγκωση και συρρίκνωση της συγκεκριμένης ζωτικής εγκεφαλικής περιοχής επηρεάζει τον νου, τη μνήμη και τα συναισθήματα μιας γυναίκας.
Με την έρευνα αυτή, μεταξύ άλλων, οι επιστήμονες ελπίζουν ότι θα φωτίσουν περισσότερο τις αιτίες της «διαταραχής προεμμηνορροϊκής δυσφορίας», η οποία εμφανίζεται σε περίπου μία γυναίκα στις 12, προκαλώντας μια σειρά από δυσάρεστα σωματικά και ψυχικά συμπτώματα μετά την ωορρηξία και λίγο πριν την εμφάνιση της περιόδου.

Εκεί που διαφέρει ριζικά ο ανθρώπινος εγκέφαλος,με άλλους θηλαστικών, εκτός από το βάρος του, είναι η ύπαρξη πολλών ίσως  και 40 διαφορετικών τύπων νευρώνων, μερικοί από τους οποίους είναι ειδικώς ανθρώπινοι. Ο εγκέφαλος τού ανθρώπου, φαίνεται να μην έχει αλλάξει  από την πρώτη εμφάνιση  τού homo sapiens ,δηλαδή εδώ και 150.000 χρόνια.(Mayer 297 επ.)
          Ο εγκέφαλος σ΄ένα ενήλικα περιέχει 30 δισεκατομμύρια  νευρικά κύτταρα(νευρώνες).Ο φλοιός τού εγκεφάλου περιέχει  περίπου 10.000.000.000 νευρώνες, και 1 εκατομμύριο δισεκατομμύρια  συνδέσεις μεταξύ τους(:τις συνάψεις).Κάθε νευρώνας έχει ένα κεντρικό στέλεχος,τον άξονα, και πολυάριθμες μικρές διακλαδώσεις,τους δενδρίτες ,οι οποίοι στις συνάψεις  βρίσκονται σε επαφή με άλλους νευρώνες. Οι νευρώνες δεν πολλαπλασιάζονται κατά τη διάρκεια τής ζωής, δεν αντικαθίστανται όταν καταστρέφονται .Αν όμως υποστούν κάποια βλάβη ,οι συνδέσεις ανάμεσα στα νευρικά κύτταρα ,οι δενδρίτες, μερικές φορές αντικαθίστανται (Johnsonό.π. 59).Ο μηχανισμός που επέφερε αυτή την ανάκτηση, παρέμενε μυστηριώδης.Ο βιολόγος GaryLynch, ειδικευμένος στην χημεία τής ανθρώπινης μνήμης, είχε πεισθεί  ότι, ο εγκέφαλος  δεν είναι στατικός,αλλά μπορεί να αλλάξει(ένας εγκέφαλος  στατικός καλύπτει πάντοτε νέες συνθήκες;;).Ο εγκέφαλος μας όχι μόνον μπορεί  να σχηματίσει νέα «καλώδια» και συνδέσεις,,αλλά και το κάνει κάθε στιγμή.Ο  Lynch πίστευε,ότι,  η βλάστηση ή κάτι παρόμοιο συντελείται συνεχώς στον εγκέφαλο. (Johnson ό.π.67).Οι νευρώνες λειτουργούν ως μικροσκοπικές μικρές γεννήτριες, παράγοντας ώσεις. Ο εγκέφαλος στέλνει ριπές νευρικών ώσεων στον νωτιαίο μυελό, για να κινήσει ένα χέρι ή ένα πόδι.
Και τα δύο  ημισφαίρια εκτελούν νοητικές λειτουργίες,όμως το αριστερό  χρησιμοποιείται για τις λεπτομέρειες, το δεξιό για τις γενικές εικόνες.Χονδρικώς θα λέγαμε ότι, το αριστερό ημισφαίριο είναι ορθολο γικό, και αντιλαμβάνεται τον κόσμο γραμμικώς, και το δεξιό δεν είναι ορθολογικό και αντιλαμβάνεται  ολόκληρες δομές( Gary Zukav” 59).Γενικώς κάθε ημισφαίριο εκτελεί διαφορετικές λειτουργίες. Λ.χ. το αριστερό ρυθμίζει τη γλώσσα  στο 99% των δεξιόχειρων ανθρώπων, και μόνον το 60% των αριστερόχειρων, και αμφίχειρων . Κάθε ημισφαίριο τού εγκεφάλου επιδρά πρωταρχικώς με το ήμισυ τού σώματος,,αλλά για λόγους που δεν είναι γνωστοί,οι συνδέσεις διασταυρώνονται,με την έννοια ότι, το αριστερό τμήμα τού εγκεφάλου,ελέγχει το δεξιό τμήμα τού σώματος,και το δεξιό το αριστερό.
Τα δύο ημισφαίρια διαφέρουν στο τρόπο πτύχωσης των ιστών. Όπως παρατηρεί ο Ian Stewart (ό.π.56 επ.) «  ορισμένες σημαντικές  συμμετρίες  αποκαλύπτονται όταν παρατηρούμε  τη λειτουργία και όχι τη μορφή,…μια σχολαστική εξέταση  δείχνει  ότι, τα δύο ημισφαίρια διαφέρουν αρκετά ακόμη και στον τρόπο πτύχωσης. Οι δύο πλευρές τού εγκεφάλου,εμφανίζουν μια  λειτουργική ασυμμετρία  που είναι πιο αξιοπρόσεκτη από την ασυμμετρία τής δομής του..»( Μια παρένθεση: Ανάλυση με υπολογιστή έδειξε διαφορά   μεταξύ τού ανδρικού και τού γυναικείου προσώπου—για τις διαφορές αυτές γράφουμε πιο κάτω).
Eχει υποστηριχθεί(Περισκόπιο τής Επιστήμης ό.π. σελ.25 επ.) ότι, ο άνθρωπος μπορεί να επιβιώσει και με το ένα από τα δύο ημισφαίρια τού εγκεφάλου,(οπότε το άλλο «επαναπρογραμματίζεται» ώστε να αντισταθμί σει την απώλεια)
 Ο Harara παρατηρεί,(ό.π.21επ.)ότι, ο σούπερ εγκέφαλος του ανθρώπου  συνιστά συγχρόνως και σούπερ επιβάρυνση για το σώμα.Εκτός από τον μεγάλο όγκο του κρανίου που τον φιλοξενεί,καταναλώνει το 25%τής ενέργειας του σώματος,όταν τούτο βρίσκεται σε ανάπαυση,τη στιγμή που ο εγκέφαλος των άλλων πιθήκων καταναλώνει μόνον το 8%.Οτι οι αρχαίοι άνθρωποι πλήρωσαν τον μεγάλο εγκέφαλο με δύο τρόπους ,αφενός  ήσαν αναγκασμένοι να δαπανούν περισσότερο χρόνο  για αναζήτηση τροφής,αφετέρου,οι μύες τους ατρόφησαν.Οτι μέχρι σήμερα δεν γνωρίζουμε τι ήταν εκείνο που έκανε την εξέλιξη του  τεράστιου εγκεφάλου,να  να συνεχισθεί επί δύο εκατομμύρια χρόνια. Οτι ορισμένοι μελετητές βλέπουν μιά σύνδεση ανάμεσα στην εμφάνιση του μαγειρέματος,και την σμίκρυνση  της εντερικής οδού των ανθρώπων και την ανάπτυξη του εγκεφάλου,με την σκέψη ότι καθώς τα μακρυά έντερα και ο εγκέφαλος είναι  πολύ ενεργοβόρα και είναι δύσκολο για το λόγο αυτό να υπάρχουν και τα δύο,προτιμήθηκε η λύση να μειωθεί το μήκος των εντέρων,,ώστε με μειωθεί η ενέργεια που καταλανώνουν.Οτι πολλοί εξελικτικοί βιολόγοι  υποστηρίζουν πως εγκέφαλος και νούς  είναι προσαρμοσμένοι στη ζωή του τροφοσυλλέκτη.Οτι ορισμενα στοιχεία οδηγούν στο συμπέρασμα πως το μέγεθος του εγκεφάλου,του μέσου σάπιενς, έχει στη  πραγματικόοτητα μειωθεί από την εποχή των τροφοσυλλεκτών.Οτι ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει προσαρμοσθεί έτσι ώστε να αποθηκεύει και επεξεργάζεται συγκεριμένες πληροφορίες.

Ειδικώτερα η διαστρωμάτωση τού εγκεφάλου και η σημασία της.

Τρία είναι  τα βασικά τμήματα:
                   1.Αρχαιοεγκέφαλος.Αντιστοιχεί στον εγκέφαλο των ερπετών, που εμφανίστηκαν πριν από 650-750  εκατομμύρια χρόνια περίπου, περιέχει προγονική γνώση και προγονικές μνήμες,εκτελεί πιστά, δεν είναι αρκετά καλός ώστε να αντιμετωπίζει νέες καταστάσεις και φαίνε ται σαν να είναι προσκολλημένος σε  κάποιο προγονικό εγώ.Η συμπε ριφορά του είναι στερεότυπη ,ενστικτώδης,αντανακλαστική.Ελέγχει τους ενστικτώδεις μηχανισμούς,των οποίων η σκοπιμότητα είναι η διατήρηση τού ατόμου και τού είδους.Οπως γράφει ο Daniel Goleman (ό.π.40 επ.)η πιο πρωτόγονη περιοχή τού εγκεφάλου,που είναι κοινή σε όλα τα είδη που διαθέτουν ένα  ελάχιστο νευρικό σύστημα, είναι το εγκεφαλικό στέλεχος που   αποτελεί την προέκταση προς τα πάνω, μέσα στο κρανίο τού νωτι αίου μυελού,που βρίσκεται στην σπονδυλική στήλη.Αυτή η περιοχή ρυθμίζει  βασικές ζωτικές λειτουργίες,(αναπνοή,μεταβολισμός) ενώ ελέγχει  και τις στερεότυπες αντιδράσεις και κινήσεις.Γενικώς αυτός ο πρωτόγονος εγκέφαλος δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι, μαθαίνει ή σκέπτεται.Περισσότερο αποτελεί ένα  σύστημα προγραμματισμένων  από τα πριν  ρυθμιστών που διατηρούν τη λειτουργία τού σώματος,και τις αντιδράσεις του,στα σωστά επίπεδα,ώστε να τού εξασφαλίζουν την επιβίωση..
          2.-Μεσεγκέφαλος.Αντιστοιχεί  στον εγκέφαλο των κατώτερων θηλαστικών,που εμφανίστηκαν πριν από 100-200 εκατομμύρια χρόνια. Παίζει θεμελιακό ρόλο στη συγκινησιακή συμπεριφορά.Εχει μεγαλύτερη ικανότητα να μαθαίνει νέους τρόπους προσέγγισης  και να λύνει προβλή ματα  βασιζόμενος στην άμεση εμπειρία.Περιλαμβάνει  τον ρινεγκέφαλο, τον υποθάλαμο, τους θαλάμους,την υπόφυση το τετράδυμο ,τα σκέλη.Ο ρινεγκέφαλος,είναι ένα κέντρο συγκινήσεων και συναισθημάτων,και για πολλούς  η έδρα τής διαισθητικής και τηλεπαθητικής αντίληψης. Οπως γράφει ο  Daniel Goleman από το εγκεφαλικό στέλεχος,ξεπήδησαν τα συγκινησιακά.κέντρα,
          3.- Νεοεγκέφαλος.Αντιστοιχεί στον εγκέφαλο των ανώτερων θηλαστικών, που εμφανίστηκαν πριν από  50-30 εκατομμύρια χρόνια,και τού ανθρώπου,πριν από  50-500 χιλιάδες χρόνια. Με την εμφάνιση των πρώτων θηλαστικών προστέθηκαν νέα ουσιώδη στρώματα,τού συγκινησια κού εγκεφάλου.Όπως λέγει ο Daniel Goleman, περίπου εκατό εκατομμύρια χρόνια πριν, ο εγκέφαλος των θηλαστικών παρουσίασε,μια αλματώδη εξέλιξη.Από  τις συγκινησιακές περιοχές που αναφέρονται αμέσως πιο πάνω, αναπτύχθηκε ο νεοφλοιός,ο σκεπτόμενος εγκέφαλος.Το ζήτημα τής επιβίωσης,οφείλεται στην ικανότητα τού νεοφλοιού,να καταρτίζει μακρόπνοα προγράμματα.Ο πολιτισμός  οφείλεται στον νεο φλοιό.  Αυτές οι προσθήκες,στον εγκέφαλο επέτρεψαν  να διανθιστεί η συναισθηματική  ζωή με αποχρώσεις,όπως η αγάπη. (Είδη που στερούνται νεοφλοιού  , όπως τα ερπετά στερούνται μητρικής στοργής.) Ο αριθμός των συνδέσεων , και η αύξηση τού όγκου τού νεοφλοιού ,  και των συνδέ σεων, εξηγεί,γιατί ,ο άνθρωπος,έχει πολύ μεγαλύτερο εύρος, αντιδράσεων στα συναισθήματά  με περισσότερες αποχρώσεις.Οπως παρατηρεί πάλι,ο Daniel Goleman,ένα κουνέλι ή ένας πίθηκος εμφανίζουν πολύ πιο περιορισμένες  αντιδράσεις στο φόβο, από τον άνθρωπο.
          O Arthur Koestler (ό.π.201 επ.)   αναφερόμενος στην κατασκευή τού εγκεφάλου, αναρωτιέται μήπως υπάρχει κάποιο δομικό λάθος  κατα σκευής στο κρανίο τού ανθρώπου,  που δεν αποκλείεται να απειλεί με την εξαφάνιση το ανθρώπινο είδος και σαν εξήγηση τής « υποψίας» του αυτής τοποθετεί την εξωφρενική ταχύτητα  με την οποία εξελίχθηκε ο ανθρώπι νος εγκέφαλος…..,βλέπει ως πιθανό ότι, η εξέλιξη απέθεσε μια νέα ανώτερη δομή πάνω σε μια παλιότερη  με λειτουργίες που ως ένα βαθμό επικαλύπτονται ,χωρίς να εφοδιάσει  την νέα μ΄ένα ξεκάθαρο ιεραρχικό έλεγχο πάνω στη παλαιά προκαλώντας έτσι σύγχυση και συγκρούσεις. Αναφέρει άποψη ,επικαλούμενος  τον MacLean, κατά τον οποίο,η εξωφρενική ταχύτητα με την οποία εξελίχθηκε-διογκώθηκε  ο εγκέφαλος, οδήγησε σε ένα παθολογικό αποτέλεσμα.Πειό συγκεκριμένα στο ότι, ο ανθρώπινος εγκεφαλικός φλοιός, είναι ένα είδος κακοήθους υπερπλα σίας,με αποτέλεσμα οι λειτουργίες του να  βρίσκονται έξω από τον φυσιολογικό έλεγχο. Ο συγγραφέας συνεχίζει γράφοντας ότι, η σύγχρονη έρευνα, δέχεται σαν αιτία τού τρόπου με τον οποίο λειτουργεί ο εγκέφαλος,όχι το μεγεθός του,αλλά τον ανεπαρκή συντονισμό, ανάμεσα στον παλαιό εγκέφαλο και τον νεοεγκέφαλο. Επικαλούμενος  και πάλι τον   MacLean γράφει ότι,  ενώ οι νοητικές λειτουργίες  μας εκτελούνται από τα πιο νέα και εξαιρετικώς ανεπτυγμένα  μέρη τού εγκεφάλου,η συγκινησιακή συμπεριφορά μας,εξακολουθεί να κυριαρχείται από ένα σχετικά ακατέργαστο και πρωτόγονο σύστημα.Συνεχίζοντας ο Arthur Koestler.( ό.π.Το φάντασμα κλπ.250 επ )λέγει ότι, η έλλειψη αυτή συντονισμού μεταξύ των διάφορων τμημάτων (διαστρωματώσεων) τού εγκεφάλου, πρέπει για το καλό τής ανθρωπότητας,να αντιμετωπισθεί από την επιστή μη.Το φάρμακο αυτό,η επέμβαση αυτή,δεν θα γινόνταν αναγκαστικώς μ΄έναν νομικό καταναγκασμό,ή  με επίσημες ενθαρρύνσεις,αλλά θα  γινόνταν αποδεκτή από τους ανθρώπους, που πιστεύουν στην χρησιμότητα μιάς τέτοιας επέμβασης,όπως ακριβώς τα διάφορα ηρεμιστικά χάπια,των οποίων η χρησιμοποίηση ασφαλώς  δεν έγινε μετά από κρατικό εξανα γκασμό, αλλά μετά από αποδοχή από τους ανθρώπους,ότι, είναι κάτι που κατά τη γνώμη τους, τους διευκολύνει.Αν κατά τον ίδιο,μια τέτοια αντιμε τώπιση γινόνταν αποδεκτή,θα προέκυπταν πολλές ωφέλιμες συνέπει ες,όπως πτώση τής εγκληματικότητας και των  αυτοκτονιών, και  άλλες που δεν μπορούν από τώρα να προβλεφθούν.Θα επρόκειτο ωσάν  μεταλ λάξεις να είχαν πάρει το δρόμο τους. Αντιλαμβάνεται βεβαίως  ο συγγραφέας,ότι, μια τέτοια ιδέα θα συναντούσε ενδεχομένως αντίδραση ,όπως από τα απολυταρχικά κράτη,ή και από άλλους που δεν θα τους πολυάρεζε η ιδέα,  «πώς πρέπει να στηριχθούμε για τη σωτηρία μας πάνω στη μοριακή χημεία και όχι στην ψυχική αναγέννηση»  και που θα έβλεπαν μια υλιστική προσέγγιση προς το θέμα. Διατυπώνει όμως τη γνώμη,ότι, ο τελευταίος ενδοιασμός είναι αβάσιμος και ότι, η προσπάθεια να μεταχειρι στούμε το νού,για να θεραπεύσουμε τις δικές του ατέλειες ,είναι θεμιτή ιδίως γιατί καθώς είμαστε μια άρρωστη ράτσα,είμαστε κουφοί στη πειθώ. Και τελειώνει με την ιδέα και την ελπίδα ότι, μόνον έτσι,θα μπορέσει ο σημερινός homo maniacus να μεταμορφωθεί σε homo sapiens. .
          Το ότι, η  διαστρωματική εξέλιξη τού εγκεφάλου,και η συνύπαρξη  τού αρχαίου,μέσου και νεωτέρου εγκεφάλου,δημιουργούν ένα ελαττωμα τικό όργανο  και ότι, πρόκειται στο σημείο αυτό για  «αμέλεια»  στην εξέλιξη ,υποστηρίζεται  και από άλλους συγγραφείς.
          Ο K.L.Lorenz, βλέπει στην δομή αυτή, την εκπληκτική πνευματι κότητα τού ανθρώπου αλλά και την απροσμέτρητη κτηνωδία.(Ευαγγέλου ό.π.33)
       
          Ειδικώτερα  οι διαφορές μεταξύ ανθρώπινου εγκεφάλου και  πρωτευόντων.
        Παρά τις συνεχείς έρευνες δεν έχει μέχρι σήμερα καταστεί εφικτό να προσδιοριστούν οι διαφορές αυτές και να προσδιορισθεί τι είναι εκείνο που καθιστά τον ανθρώπινο εγκέφαλο μοναδικό και   ικανότερο κατά πολύ από τον εγκέφαλο των πλησιεστέρων συγγε νών  του.
Προεισαγωγικώς ας σημειωθεί ότι, ο ανθρώπινος εγκέφαλος καταναλώνει πολύ υψηλά ποσοστά ενεργείας σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα.
Σε συνέχεια λοιπόν των όσων πιο πάνω γράφονται έχουμε.
Το μέγεθος-βάρος:
 Ο ανθρώπινος εγκέφαλος ζυγίζει γύρω στα 1,4 χιλιόγραμμα.Των ελεφάντων περισσότερο από 4.Αν θέλουμε να συσχετίσουμε το βάρος τού εγκεφάλου με τού υπολοίπου σώματος, έχουμε ότι, στις φάλαινες και τους ελέφαντες,το βάρος αυτό είναι το 1% του σωματικού βάρους,ενώ στον άνθρωπο,το 2%.Αλλά η διαφορά αυτή δεν οδηγεί σε ασφαλή συμπεράσματα, γιατί υπάρχουν μικρά ζώα όπως οι ποντικοί,που εμφανίζουν πενταπλάσια αναλογία μάζας εγκεφάλου/σώματος σε σχέση με τον άνθρωπο.Αναζητήθηκε λοιπόν άλλη μέθοδος.Ετσι μερικοί επιστήμονες  υπελόγισαν το πηλίκο εγκεφαλοποίησης(: το κλάσμα τής μάζας του εγκεφάλου ενός είδους,που θα αναμένονταν να έχει ο εγκέφαλος του με βάση το μέγεθός του,ανάλογα με την ταξινομική ομάδα στην οποία ανήκει-  το EQ).Κατέληξαν έτσι στο συμπέρασμα ότι, ο ανθρώπινος εγκέφαλος υπερτερεί τού εγκεφάλου όλων των ζώων,έχοντας 7πλάσιο βάρος εγκεφάλου σε σχέση με  άλλα ζώα.Κι εδώ τα πράγμα τα περιπλέκονται καθώς έχει διαπιστωθεί πώς  μερικά ζώα όπως οι πίθηκοι καπουτσίνοι,έχουν μεγαλύτερο EQ  από τους πιο κοντινούς συγγενείς μας,τους χιμπατζήδες.Ακόμη  περισσότερο.Πολλές σημαντι κές καινοτομίες στην συμπεριφορά των ανθρωποειδών πιθήκων,δεν συνδέονται πάντοτε με την αύξηση του μεγέθους του κρανίου τους. Επιχειρήθηκε επίσης να ανευρεθεί η διαφορά  στο ότι, ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει  μεγαλύτερο αριθμό νευρώνων  από αυτό που αναμένονταν από ένα πρωτεύον  με το ίδιο μέγεθος εγκεφάλου,αλλά και η παράμετρος αυτή δεν αποδείχτηκε ότι, συνιστούσε κάτι το ξεχωριστό μεταξύ των πρωτευόντων.Καταβλήθηκε προσπάθεια να εντοπισθεί η διαφορά στο φλοιό, στο τρόπο σύνδεσης μεταξύ των δύο ημισφαιρίων και στο ότι, ο φλοιός τού ανθρώπινου εγκεφάλου,είναι ιδιαίτερα εκτεταμένος. Και αυτή η προσπάθεια δεν κατέληξε σε γενικώς αποδεκτά συμπεράσματα. Σε κυτταρικό επίπεδοδιαπιστώθηκε ότι, οι  νευρώνες τού ανθρώπινου φλοιού, δημιουργούν περισσότερες και μεγαλυτέρου μήκους συνάψεις σε σχέση με τους εγκεφάλους των άλλων προτευόντων.Και εδώ δεν έχουμε ασφαλή και γενικώς αποδεκτά συμπεράσματα.


Η σημασία του μαγειρέματος των τροφών.-To Κρέας

.   Η νευροπειστήμονας Suzana Herculano  υποστηρίζει ότι,η επινόηση του μαγειρέματος από τους προγόνους μαςε ,ο άνθρωπος,με την προ-πέψη των(μαγειρεμένων τροφών)μπορεί να  χρόνο.
Αναλυτικώτερα.
Η επιστήμονας  διατυπώνει τις ακόλουθες σκέψεις,που παραθέτουμε,αποσπασματικώς, για λόγους οικονομίας  χώρου και χρόνου,κατά τρόπο όμως,που νομίζουμε πώς  δεν προδιδει την συγγραφέα.
Αντιγράφουμε: “ Το σενάριο ότι «όλοι οι εγκέφαλοι είναι φτιαγμένοι με τον ίδιο τρόπο» δεν είναι ακριβώς σωστό,…..,ο ανθρώπινος εγκέφαλος φαίνεται  ιδιαίτερος ως προς το ποσό της ενέργειας που καταναλώνει. Αν και ζυγίζει μόνο το 2% του σώματος, μόνος του χρησιμοποιεί το 25% της ενέργειας που απαιτεί το σώμα σας για να δουλεύει ημερησίως. Δηλαδή 500 θερμίδες από συνολικά 2.000 θερμίδες, μόνον για να συνεχίσει να λειτουργεί ο εγκέφαλός σας.ότι ετσι, ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι μεγαλύτερος από ό, τι θα πρέπει να είναι, καταναλώνει πολλή περισσότερη ενέργεια από ό,τι θα έπρεπε, άρα είναι ξεχωριστός,…. καθώς στη βιολογία, αναζητούμε κανόνες που ισχύουν για όλα τα ζώα και τη ζωή γενικότερα, άρα …ι οι κανόνες της εξέλιξης … ισχύουν για όλους,…. ισως δύο εγκέφαλοι παρόμοιου μεγέθους στην ουσία μπορεί να αποτελούνται από πολύ διαφορετικούς αριθμούς νευρώνων,… ισως ένας πολύ μεγάλος εγκέφαλος δεν έχει κατ΄ ανάγκη περισσότερους νευρώνες από έναν εγκέφαλο μετρίου μεγέθους……έχουμε, κατά μέσο όρο, 86 δισεκατομμύρια νευρώνες, 16 δισεκατομμύρια των οποίων είναι στον εγκεφαλικό φλοιό, κι αν συνυπολογίσουμε πως ο εγκεφαλικός φλοιός είναι η έδρα λειτουργιών όπως η ευαισθητοποίηση και η λογική κι αφηρημένη συλλογιστική, κι ότι 16 δισεκατομμύρια είναι οι περισσότεροι νευρώνες που έχει οποιοσδήποτε φλοιός,…. νομίζω ότι αυτή είναι η απλούστερη εξήγηση για τις αξιοσημείωτες γνωστικές ικανότητές μας,…. και οι ανθρώπινοι και οι υπόλοιποι εγκέφαλοι χρειάζονται περίπου το ίδιο, κατά μέσο όρο έξι θερμίδες ανά δισεκατομμύριο νευρώνες ανά ημέρα. Έτσι το συνολικό κόστος ενέργειας ενός εγκεφάλου είναι μια απλή, γραμμική συνάρτηση του αριθμού των νευρώνων του, κι αποδεικνύεται ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος κοστίζει ακριβώς τόση ενέργεια όση περιμέναμε. Έτσι ο λόγος που ο ανθρώπινος εγκέφαλος κοστίζει τόση ενέργεια είναι απλά επειδή έχει έναν τεράστιο αριθμό νευρώνων κι επειδή είμαστε πρωτεύοντα με πολλούς περισσότερους νευρώνες για τον δεδομένο σωματότυπό μας από οποιοδήποτε άλλο ζώο, το σχετικό κόστος ενέργειας του εγκεφάλου μας είναι μεγάλο, αλλά ακριβώς επειδή είμαστε πρωτεύοντα, όχι επειδή είμαστε ξεχωριστοί,……………… επειδή οι νευρώνες είναι τόσο ακριβοί, υπάρχει μια αντιστάθμιση μεταξύ σωματότυπου κι αριθμού νευρώνων. Έτσι ένα πρωτεύον θηλαστικό που τρώει οκτώ ώρες την ημέρα μπορεί να αντέξει το πολύ 53 δισεκατομμύρια νευρώνες, αλλά το σώμα του δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από 25 κιλά. Για να ζυγίζει περισσότερο από αυτό, πρέπει να παραχωρήσει νευρώνες. Έτσι είτε έχουμε μεγάλο σώμα ή μεγάλο πλήθος νευρώνων. Όταν τρώτε σαν ένα πρωτεύον, δεν μπορείτε να υποστηρίξετε και τα δύο.Μια διέξοδος από αυτόν τον περιορισμό μεταβολισμού θα ήταν να περάσουν ακόμα περισσότερες ώρες την ημέρα τρώγοντας αλλά αυτό γίνεται επικίνδυνο και μετά από ένα ορισμένο σημείο, απλά δεν είναι δυνατόν. Οι γορίλες και οι ουραγκοτάγκοι, για παράδειγμα, διαθέτουν περίπου 30 δισεκατομμύρια νευρώνες δαπανώντας οκτώ και μισή ώρες ανά ημέρα τρώγωντας κι αυτό φαίνεται να είναι περίπου όσο μπορούν. Εννέα ώρες σίτισης ανά ημέρα φαίνεται να είναι το πρακτικό όριο για ένα πρωτεύον.Τι γίνεται με μας; Με τα 86 δισεκατομμύρια νευρώνες και 60 έως 70 κιλά μάζας σώματος, θα έπρεπε να περνάμε πάνω από εννέα ώρες ημερησίως κάθε μέρα τρώγωντας, κάτι που απλά δεν είναι εφικτό. Αν τρώγαμε σαν πρωτεύοντα, δεν θα έπρεπε να είμαστε εδώΠώς φτάσαμε εδώ, λοιπόν; Αν ο εγκέφαλός μας χρειάζεται τόση ενέργεια όση θα έπρεπε κι αν δεν μπορούμε να περνάμε όλες τις ώρες που είμαστε ξύπνιοι τρώγοντας, τότε η μόνη εναλλακτική λύση, πραγματικά, είναι κάπως να παίρνουμε περισσότερη ενέργεια από τις ίδιες τροφές. Κατά αξιοσημείωτο τρόπο, αυτό ταιριάζει ακριβώς με αυτό που οι πρόγονοί μας πιστεύεται ότι εφηύραν ενάμιση εκατομμύριο χρόνια πριν, όταν ανακάλυψαν το μαγείρεμα. Το μαγείρεμα είναι η χρήση φωτιάς για την προ-πέψη τροφής έξω από το σώμα μας. Τα μαγειρεμένα τρόφιμα είναι πιο μαλακότερα, έτσι τα μασάμε πιο εύκολα και να τα μετατρέπουμε σε σε χυλό στο στόμα μας, το οποίο τους επιτρέπει να αφομοιωθούν εντελώς και ν' απορροφηθούν στο έντερο, που τα κάνει να αποφέρουν πολλή περισσότερη ενέργεια σε πολύ λιγότερο χρόνο. Έτσι το μαγείρεμα απελευθερώνει χρόνο για να κάνουμε πολύ πιο ενδιαφέροντα πράγματα με τον χρόνο μας και με τους νευρώνες μας απ' το να σκεφτόμαστε το φαγητό, να ψάχνουμε για τροφή και να καταβροχθίζουμε τροφή όλη την ημέρα.
Λόγω της μαγειρικής, αυτό που κάποτε ήταν ένα μεγάλο πρόβλημα, αυτός ο μεγάλος, επικίνδυνα ακριβός εγκέφαλος με πολλούς νευρώνες, μπόρεσε να γίνει ένα σημαντικό πλεονέκτημα, αφού μπορούσαμε πλέον να προμηθευτούμε αρκετή ενέργεια για πολλούς νευρώνες και είχαμε τον χρόνο να κάνουμε ενδιαφέροντα πράγματα με αυτούς. Έτσι νομίζω ότι αυτό εξηγεί γιατί ο ανθρώπινος εγκέφαλος έγινε τόσο μεγάλος τόσο γρήγορα στην διαδικασία της εξέλιξης, ενώ εν τω μεταξύ παρέμεινε απλά ένας εγκέφαλος πρωτευόντων. Με αυτόν τον μεγάλο εγκέφαλο, που έκανε δυνατό το μαγείρεμα, πήγαμε γρήγορα από ωμά τρόφιμα στην καλλιέργεια, στη γεωργία, τον πολιτισμό, τα παντοπωλεία, την ηλεκτρική ενέργεια, τα ψυγεία, όλα αυτά τα πράγματα που σήμερα μάς επιτρέπουν να πάρουμε όλη την ενέργεια που χρειαζόμαστε για όλη την ημέρα με ένα μόνο γεύμα στο αγαπημένο μας φαστ φουντ. Έτσι, αυτό που κάποτε ήταν μια λύση τώρα έγινε το πρόβλημα, και ειρωνικά, αναζητούμε τη λύση σε ωμά τρόφιμα.
Ποιο είναι το ανθρώπινο πλεονέκτημα; Τι είναι αυτό που έχουμε που κανένα άλλο ζώο δεν έχει; Η απάντησή μου είναι ότι έχουμε τον μεγαλύτερο αριθμό νευρώνων στον εγκεφαλικό φλοιό και νομίζω ότι αυτή είναι η απλούστερη εξήγηση για τις αξιοσημείωτες γνωστικές ικανότητές μας. Τι κάνουμε που κανένα άλλο ζώο δεν κάνει και που πιστεύω ότι ήταν θεμελιώδες για να μας επιτρέψει να επιτύχουμε αυτό το μεγάλο, μέγιστο αριθμό νευρώνων στον φλοιό; Με μια λέξη, μαγειρεύουμε. Κανένα άλλο ζώο δεν μαγειρεύει το φαγητό του. Μόνον οι άνθρωποι. Νομίζω πώς έτσι φτάσαμε να γίνουμε άνθρωποι.
 Ο M.Ruse (ό.π. 225)αποδίδει κι αυτός, τον μεγάλο εγκέφαλο στην  μεγάλη κατανάλωση κρέατος που κατέστη δυνατή,με την μετατροπή τής ζούγκλας σε πεδιάδες και που έδωσε τος πολλές θερμίδες που χρειάζεται ο εγκέφαλος..Ετσι εξηγείται ότι,τα σαρκοφάγα έχουν μεγαλύτερο εγκέφαλο από τα; χορτοφάγα κι έτσι  εξηγείται΄πως οι μεγάλοι πίθηκοι ,που έχουν σχετικώς μεγάλο εγκέφαλο, δεν είναι καθαρώς χορτοφάγοι.,Οπως παρατηρεί ο συγγραφέας,κανείς εξελικτιστής, δεν αμφισβητείπώς η η έκρηξη του μεγάθους του εγκεφάλου  ήταν κυρίως προσαρμοστική.
.
.
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ
Η σημασία τής μνήμης και της συνδεόμενης μ΄αυτήν συνείδησης  και  πείρας είναι αυτονόητη.Ειδικά για τις  αναμνήσεις μας έχει γραφεί ότι  χωρίς αυτές θα είμασταν zombies.!
          Ο W.Kohler πειραματιζόμενος  γύρω στο 1930  με χιμπατζήδες
στο ζωολογικό κήπο τού Βερολίνου,κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, τα σφάλματα και οι αστοχίες τους,οφείλονταν όχι στην αδυναμία κρίσης  αλλά στην ανεπάρκεια  τής μνήμης τους .Παρατηρεί βέβαια ο Παπανού τσος(ό.π.281) ότι ,μεταγενέστερη κριτική ,ετροποποίησε την  άποψη αυτή, δεχθείσα ότι, δεν επρόκειτο για ανεπάρκεια  μνήμης, αλλά απλώς για μνήμη διαφορετική από την ανθρώπινη, αλλά   ακόμη και αν έχουν έτσι τα πράγματα, η σύνδεση κρίσης και μνήμης  αποδεικνύεται  ότι υπάρχει.
          Σαφέστερα: Είναι αναμφίφολο ότι, υπάρχει σαφής εννοιολογική διαφορά μεταξύ μνήμης και κρίσης,μεταξύ μνήμης και ευφυίας.Γίνεται όμως δεκτό ότι, μνήμη  και ιδίως η ενεργός μνήμη.επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την νοημοσύνη. Η μνήμη είναι εκείνη που σε δεδομένη στιγμή,μας δίνει τις αποθηκευμένες πληροφορίες και γνώσεις για να μπορέσουμε γρήγορα και εύκολα, να λύσουμε ένα πρόβλημα. Και η ικανότητά μας να επιλύσουμε ένα πρόβλημα συχνά εκλαμβάνεται ως νοημοσύ νη. Επομένως,όπως λέγεται,μνήμη και νοημοσύνη είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.Ετσι λόγου  χάριν,τα άτομα που είναι καλοί μαθηματικοί,είναι συχνά  ικανοί, να λύσουν με άνεση  προβλήματα και η εξήγηση ευρίσκεται στο ότι, δύνανται εύκολα να έχουν την αποθηκευμένη πληροφορία, που τους επιτρέπει να αντιμετωπίσουν με επιτυχία το πρόβλημα.Αυτό δεν σημαίνει ότι κατανάγκην είναι περισσότερο ευφυείς,από άλλους,αλλά  ότι ,μάλλον έχουν αποθη κεύσει πληροφορίες που μπορούν να ανασύρουν όταν τις χρειασθούν.

Πόσο πίσω στο παρελθόν μπορεί να ανατρέξει η μνήμη

 Δημοσιεύθηκε στο φύλλο της  29-4-2017 τής βολιώτικης εφημερίδας “ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ’ η είδηση  ότι η Ρεμπέκα Σαρόν,είναι από τις 80 περιπτώσεις στο κόσμο,που έχει την ικανότητα να ενθυμείται πολύ παληά γεγονότα.Η μνήμη της  ανατρέχει στην εποχή που ήταν νεογέννητο  και βρίσκονταν στη κούνια,ενώ επίσης θυμάται τα όνειρα που έβλεπε ήταν ηλικίας μόλις 18 μηνών.

Η πείνα αυξάνει την ικανότητα του εγκεφάλου

Δημοσιεύθηκε στο ίδιο  φύλλο της  29-4-2017 τής βολιώτικης εφημερίδας “ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ’ η είδηση ότι ,συμφώνως με μελέτες η περιστασιακή πείνα διεγείρει τον εγκέφαλο και αυξάνει τις ικανότητές του.Ο Jeffrey Davies    του Πανεπιστημίου Swansea  τού Ηνωμένου Βασιλείου, λέγει ,ότι η περιστασιακή πείνα έχει ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση από το στομάχι μιάς ορμόνης,της γκρελίνης,που εκτός άλλων διεγείρει τον εγκέφαλο και αυξάνει την ικανότητά του.

Πόσο παληά μπορεί ανατρέξει η  μνήμη

Είναι εντελώς αδύνατο   να θυμηθούμε την γέννηση μας ούτε τις πρώτες λέξεις.Αυτές οι αυτοβιογραφικές αναμήσει της βρεφικής αμνησίας (infatile amnesia)δεν συνέβησαν πρινον από την ηλικία των 2 ή 3 ετών  λέγει  η Vanessa LoBue, Επίκουρη Καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Rutgers - Newark.

 Σχηματίζουν αναμνήσεις τα βρέφη; Ερευνες όμως αποδεικνύουν  ότι. τα βρέφη μπορούν να σχηματίσουν αναμνήσεις,ήδη από τις πρώτες μέρες της ζωής τους.Μπορούν να θυμηθούν το πρόσωπο της μητέρας τους και να το ξεχωρίσουν από το πρόσωπο ενός ξένου. Λίγους μήνες μετά, τα νήπια δείχνουν ότι θυμούνται περισσότερα πρόσωπα, χαμογελώντας σε αυτά που βλέπουν πιο συχνά.Πέρα από την αυτοβιογραφική μνήμη  υπάρχουν και άλλα είδη μνήμης, όπως η σημασιολογική (Semantic memory), που στην ουσία αφορά τη γενική μας γνώση για τον κόσμο και η διαδικαστική (Procedural memory), που στην ουσία μας επιτρέπει να αποκτούμε νέες δεξιότητες.Πειράματα που πραγματοποίησε στις δεκαετίες του ‘80 και του ‘90 η ψυχολόγος Carolyn Rovee-Collier έδειξαν ότι τα βρέφη μπορούν να σχηματίσουν άλλα είδη αναμνήσεων. Δεν εκφράζουν με λέξεις όσα θυμούνται, αλλά οι ερευνητές βρήκαν τρόπο να αξιολογηθούν οι αναμνήσεις τους για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Εξηγείται η βρεφική αμνησία;

Τι συμβαίνει, όμως, στην περίπτωση της βρεφικής αμνησίας; Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν προς το παρόν εάν τη βιώνουμε επειδή δεν μπορούμε να σχηματίσουμε αυτοβιογραφικές αναμνήσεις ή αν δεν έχουμε τρόπο να τις ανακτήσουμε. Υπάρχουν, ωστόσο, μερικές θεωρίες. Η μία είναι ότι, οι αυτοβιογραφικές αναμνήσεις απαιτούν το άτομο να έχει κάποια αίσθηση του εαυτού του. Παλαιότερα πειράματα έχουν δείξει ότι, τα βρέφη κάτω των 18 μηνών δεν φαίνεται να αναγνωρίζουν τον εαυτό τους π.χ. σε έναν καθρέφτη. Από την άλλη, βρέφη μεταξύ 18 και 24 μηνών φαίνεται να αναγνωρίζουν το πρόσωπό τους.Μια άλλη πιθανή εξήγηση είναι ότι τα βρέφη αναπτύσσουν τη γλώσσα αργότερα στη ζωή τους. Έτσι, δεν μπορούν να σχηματίσουν αφηγήσεις για τη δική τους ζωή, τις οποίες να μπορούν στη συνέχεια να ανακαλέσουν.Τέλος, ο ιππόκαμπος, η περιοχή του εγκεφάλου που είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνη για τη μνήμη, δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως στη βρεφική ηλικία.

 

 

ΣΕ ΠΟΙΟ ΣΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΕΔΡΑΖΕΤΑΙ Η ΜΝΗΜΗ
Νούς και εγκέφαλος
       
Φαίνεται ότι,  το κέντρο τής μνήμης δεν βρίσκεται σ΄ένα συγκεκριμένο σημείο τού εγκεφάλου, αλλά σ΄ολόκληρο τον εγκέφαλο(: ολιστική θεωρία-πείραμα με τα ποντίκια  από τονLashley,Johnson ό.π.37-για μερικούς-όπως πιο κάτω εκτενέστερα εκτίθεται- και έξω από τον άνθρωπο!!!) Σήμερα δέχονται ότι, η μνήμη δεν υπάρχει στο επίπεδο των μορίων αλλά των νευρώνων που συνθέτουν τον εγκέφαλο.  Οταν ο εγκέφαλος εκτεθεί σ΄ένα νέο συμβάν, ενεργοποιείται μια μοναδική διάταξη νευρώνων . Οι συνάψεις παίζουν προφανώς σημαντικό ρόλο  στην διατήρη ση τής μνήμης, αλλά παραμένει άγνωστο πως αυτό γίνεται(Mayer 298).Η ολιστική αυτή θεωρία  δεν γίνεται όμως αποδεκτή από όλους τους επιστήμονες, μερικοί από τους οποίους υποστηρίζουν ,ότι, οι αναμνήσεις εντοπίζονται  σε συγκεκριμένα  τμήματα τού εγκεφάλου. (:εντοπιστική θεωρία).Ετσι ο Penfield υποστήριξε ότι ,τα πειράματα που έκανε σε επιληπτικούς, έδειξαν ότι, όταν άγγιζε με το ηλεκτρόδιο, ένα ορισμένο σημείο τού εγκεφάλου,  προκαλούσε πάντοτε την εμφάνιση τής ίδιας εντυπώσεως. Και τα συμπεράσματα όμως αυτά δεν έγιναν δεκτά.Μερικοί μίλησαν για παραισθήσεις. Πειράματα Jakobson (ό.π.42): Εξήγαγε το RNA από τον εγκέφαλο εκπαιδευμένων ποντικών ,τα έβαλε σε άλλους μη εκπαιδευμένους,που έδειξαν ότι εγνώριζαν ό,τι και οι δότες.Παρόμοια αποτελέ σματα έγιναν και σε σκύλους: Εκοψαν σε κομμάτια τους εκπαιδευμένους ,τα έδωσαν σε άλλους ως τροφή,που έδειξαν να κληρονο μούν τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά,(: να αποφεύγουν το φώς).
Αν δεχθεί κανείς νεώτερες απόψεις η συνείδηση και η μνήμη, ενδεχο μένως εδράζονται και εκτός τού ανθρώπινου σώματος. Σχετικά παραπέμπουμε στην περίπτωση τού νευροχειρουργούEben Alexander  που παραθέτουμε πιο κάτω.
Ο M.Ruse (ό.π. 243) τονίζει πώς ακόμη και άν υπάρχουν διαφορές στο μέγεθος του εγκεφάλου,δεν άμεση σύνδεση με την ευφυία.
( Παρακαλώ βλέπετε και πιο κάτω το κεφάλαιο  ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ)


Η ΜΝΗΜΗ ΣΤΑ ΖΩΑ ΚΑΙ ΤΑ ΦΥΤΑ
         
            Η μνήμη στα ζώα
            Είναι γνωστό ότι,  τα ζώα έχουν ,μνήμη.Yπάρχουν πάμπολλα σχετιικά παραδείγματα.
 Οι σολωμοί επιστρέφουν ακριβώς στον οικείο γι΄αυτούς ποταμό,που αποτελεί τον τόπο γέννησης των απογόνων τους.Η θαλάσσια χελώνη.       μέχρι  σήμερα (Ιαν.2015) εξακολουθεί να αποτελεί ανεξήγητο φαινόμενο  η μνήμη της και η  ικανότητά της να  θυμάται και να εντοπίζει θέσεις.Οι χελώνες αυτές  συνεχώς έρχονται να γεννήσουν στις θέσεις όπου είχαν γεννηθεί .ταξειδεύοντας χιλιάδες μίλια στη θάλασσα,και ο τρόπος με τον οποίο το επιτυγχάνουν αποτελεί  μυστήριο λέγει ο  βιολόγος John Roger Brothers, τού Πανεπιστημίου της   Καρολίνα .Προβάλλουν ως εξήγηση ότι, η χελώνη καταχωρεί με την γέννησή της τις ακριβείς συντεταγμένες  τής τοποθεσίας όπου γεννήθηκε με την βοήθεια τού μαγνητικού πεδίου  της Γής.Γνώριζαν βεβαίως οι επιστήμονες ότι, τα ζώα αυτά,κινούνται  με βάση το μαγνητικό πεδίο της Γής, που χρησιμοποιούν ως πυξίδα,αλλά αγνοούσαν ότι, το χρησιμο ποιούν για να ξαναβρεθούν  στον τόπο όπου γεννήθηκαν. Επίσης οι ικανότητες πλοήγησης που διαθέτουν τα μεταναστευτικά πτηνά, είναι παροιμιώδες αλλά όχι πλήρως κατανοητές.( PhilipWhitfield ό.π.137)Επίσης  τα δελφίνια για τα οποία λέγεται ότι,διατηρούν την μεγαλύτερη κοινωνική μνήμη μεταξύ όλων των  μη ανθρώπινων ειδών. Συγκεκριμενως έχει διαπιστωθεί,ότι τα ζώα αυτά,έχουν την ικανότητα να αναγνωρίζουν συντρόφους που είναν ενυδρεία, έστω και αν ζούσα χωριστά για περισσότερο από 20χρόνια(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό : «Dolphins Keep Lifelong Social Memories, Longest in a Non-Human Species»


Αλλά   τα παραδείγματα για τη μνημη των ζώων,δεν σταματούν σταματούν εδώ,σε μερικές περιπτώσεις έχουν σχέση με την συνεργασία μεταξύ έμβιων όντων. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση τής συνεργασίας ενός  ζώου,όπως ο καρχαρίας με τους καθαριστές που εκτός άλλων δείχνει ένα σχεδιασμό και προγραμματισμό και μια συνεννόηση και νοητική επαφή,δείγμα μιάς ευφυίας και μιάς τρομερής μνήμης..Πράγματι καθαριστές και πελάτες, ανταμώνουν σε «σταθμούς καθαρισμού»που είναι πάντοτε ο ίδιος.. Ενας σταθμός αντιστοιχεί  στην περιοχή, ενός μεμονωμένου καθαριστή.Ο καθαριστής, συνήθως περιμένει τους πελάτες του,στο σταθμό του.Όταν ο πελάτης εισέλθει στον σταθμό καθαρισμού, παίρνει μια συγκεκριμένη στάση: παραμένει  ακίνητος σε μια κάθετη στάση.Τότε ο καθαριστής αρχίζει  να καταβροχθίζει τα παράσιτα  που είναι κολλημένα στο δέρμα τού πελάτη.Όταν τελειώσει το έργο ο πελάτης φεύγει από το σταθμό.Δείγμα τής αμοιβαίας εμπιστοσύνης,είναι  η περίπτωση, καρχαρία .Ανοίγει το στόμα του,εισέρχεται μέσα ο καθαριστής, και καταβροχθίζει τα παράσιτα που υπάρχουν εκεί.Ο καρχαρίας στέκεται  ακίνητος προσέχοντας να μην καταπιεί τον καθαριστή. .( Robert Barbault  .« Ενας Ελέφαντας κλπ» σελ.150 επ.).
Γνωστή επίσης  η μεγάλη μνήμη τού ελέφαντα.. Το φυτοφάγο αυτό ζώο που  ζει στην Αφρική και την Ασία,έχει ιδιαίτερα ανεπτυγμένη μνήμη που το βοηθά στο να απομνημονεύει περιοχές με βλάστηση και να εξασφαλίζει την τροφή  του. Για το λόγο αυτό όταν αναφερόμαστε σε κάποιο άτομο με ισχυρή μνήμη λέμε  ότι,  « έχει μνήμη ελέφαντα».
H μνήμη στα φυτά
Ο  Cleve Backster ,έδειξε πώς τα φυτά,έχουν μνήμη, και αισθήματα. Ο Δρ Μαρσέλ Βόγκελ,έδειξε πώς τα φυτά μπορούν να διαβάσουν την σκέψη τού ανθρώπου που θέλει να τα βλάψει.Οι  καθηγητές Gordon Orians  και David Rowds απέδειξαν ότι, τα φυτά επικοινωνούν μεταξύ  τους.Ειδοποιούν, τα γύρω δέντρα, για τις τυχόν επιθέσεις που δέχονται  από έντομα και σκουλήκια.Τα σήματα αυτά κινδύνου  συνίστανται σε εκπομπές φερομονών, ουσιών δηλαδή που πολλές φορές εκκρίνουν τα ζώα και επιδρούν σε άλλα ζώα τού αυτού είδους.Οι αποδέκτες των μηνυμάτων αυτών αμυνόμενοι,  μεταβάλλουν  την χημική σύσταση  των  φύλλων τους,τα κάνουν λιγώτερο γευστικά.Οι μεταβολές αυτές διαπιστώθηκαν επί τόπου. (Ι.Ευαγγέλου σελ.216 επ.)
                        Υποστηρίζεται επίσης ότι, τα φυτά έχουν αυτό που λέγεται αγάπη.Ετσι λ.χ.βλέπουμε ότι, αν κανείς φυτέψει τρείς-τέσσερες καταβολάδες στην σειρά, και στην συνέχεια κόψει το μητρικό φυτό,τα νέα φυτά δεν θα αναπτυχθούν εξίσου καλά,σαν το μητρικό φυτό, που υπάρχει για να τους προσφέρει την ακτινοβολία του.Τα φυτά επίσης επηρεάζονται από την μουσική,και έχουν νοητική πρόοδο και προσαρμογή.(Περισσότερα στον Ι.Ευαγγέλου ό.π.,σελ.218 επ.)
‘       -Για τα φυτά,υπάρχει ένα πολύ ωραίο βιβλίο,που συνέγραψαν οι Peter Tompkins καιChristopher Bird (« Η μυστική ζωή των φυτών» Χατzηνικολής 1976-The  secret life ofplants).Αναφέρεται σ΄αυτό,ότι, έχει πειραματικώς διαπιστωθεί,ότι, τα φυτά έχουν εκτός άλλων,διανόηση,  αισθήματα, μνήμη ,παραίσθηση αντίληψη, (ικανότητα να   προβλέπουν τις προθέσεις των ανθρώπων και ακόμη περισσότερο να ξεχωρίζουν τις πραγματικές προθέσεις από τις προσποιητές) ευαισθησία στον προσανατολισμό,στις ακτίνες Χ και στις υψηλές συχνότητες τής τηλεόρασης, εφευρετικότητα στην κατάστρωση κατασκευών ανώτερη από των ανθρώπων-μηχανικών, ικανότητα να προβλέπουν κυκλώνες, καταιγίδες,λαίλαπες σεισμούς και εκρήξεις ηφαιστείων,ικανότητα να επικοινωνούν μεταξύ τους,  και να ξεχωρίζουν ήχους,που δεν συλλαμβάνει ο άνθρωπος.
Ο Ραούλ Φρανσέ,βιεννέζος βιολόγος διετύπωσε εκτός άλλων, την
άποψη,ότι, η επίγνωση των φυτών θα μπορούσε  να πηγάζει  από τον
υπερ-υλικό κόσμο των κοσμικών όντων ,των ντέβα.Εχει γραφεί πώς τα φυτά  είναι οι παράνυμφοι στο γάμο τής φυσικής με την μεταφυσική!

ΝΟΥΣ-ΣΩΜΑ-ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ

Στο βιβλίο του «Νούς-Εγκέφαλος και Επιστήμη» ο John Searle ασχολούμενος με το  θέμα,αφετηριάζεται με ορισμένα ερωτήματα-απορίες. :Πως είναι δυνατόν ο κόσμος να περιέχει μόνον μη συνειδητά φυσικά σωματίδια και όμως να περιέχει και συνείδηση;Πώς μπορεί ο ουσιαστικά άνευ νοήματος κόσμος,να περιέχει νοήματα;Ποιά η   σχέση του σύμπαντος με τον νου μας;Πως σχετίζεται ο νούς με τον εγκέφαλο;Γιατί υπάρχει άρνηση να δεχθούμε ότι, διαθέτουμε εγγενώς  υποκειμενικές συνειδητές καταστάσεις και ότι, αυτές είναι αγώγιμες όπως και οποιοδήποτε άλλο στο Σύμπαν;Γιατί θεωρείται ότι,  τα νοητικά φαινόμενα είναι αδύνατο να ταιριάζουν με την επιστημονική μας αντίληψη για τον κόσμο,που θέλει να αποτελείται από υλικά αντικείμενα;
 Ως εξήγηση των παραπάνω δίνει τέσσερες λόγους,που κατ αυτόν είναι και χαρακτηριστικά της νοητικής ζωής.
1.Η συνείδηση
Δεν κατανούμε πλήρως τις λειτουργίες αλλά κατανοούμε τον γενικό χαρακτήρα τους ,κατανοούμε δηλαδή πώς υπάρχουν  ορισμένες ηλεκτροχημικές δραστηριότητες  που εξελίσσονται ανάμεσα στα νευρικά  κύτταρα, ή στα μόρια των νευρικών κυττάρων και ίσως άλλων στοιχείων του εγκεφάλου,και ότι, αυτές οι λειτουργίες είναι η αιτία της συνείδησης.Η συνείδηση είναι πραγματική ιδιότητα του εγκεφάλου,που μπορεί να προξενήσει διάφορα πράγματα.

2.Η προθετικότητα
 Αναφέρεται και σε σκοπούς. κα σε πίστεις.
Οι νοητικές μας καταστάσεις, (λ.χ.ο πόνος)κατευθύνονται σε κάτι  ή αναφέρονται σε κάτι ή ανήκουν σε αντικείμενα ή καταστάσεις του κόσμου διαφορετικές από τις ίδιες είναι.Γεννάται βεβαίως το ερώτημα πως αυτή η ουσία που είναι μέσα στο κεφάλι μου να σχετίζεται με οτιδήποτε.  

3.Η υποκειμενικότητα των νοητικών φαινομένων
Σχετίζεται με το ότι ορισμένα γεγονότα τα νιώθω εγώ και όχι και ο διπλανός μου.Αυτό συνιστά μια δυσκολία  στο να ταιριάξουμε  την πραγματικότητα των υποκειμενικών  νοητικών φαινομένων με την επιστημονική αντίληψη   που θέλει την πραγματικότητα  ολοκληρωτικώς αντικειμενική.

4.Το πρόβλημα του νοητικού αιτίου.
Οι σκέψεις δεν είναι αβαρείς και αιθέριες.Το ερώτημα των ‘ αντιπάλων είναι:  «  Πως μπορεί το νοητικό  να αλλάξει το φυσικό.»

Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι:
Τα νοητικά φαινόμενα ,συνειδητά και μη  και όλη μας η νοητική ζωή,έχουν ως αίτιο εγκεφαλικές λειτουργίες, χαρακτηριστικά του εγκεφάλου και ίσως και του υπολοίπου νευρικού συστήματος,ότι οι πόνοι και τα άλλα νοητικά φαινόμενα  είναι απλώς χαρακτηριστικά του εγκεφάλου   και ίσως του υπολοίπου νευρικού συστήματος.Τα γεγονότα στο νευρικό σύστημα, επαρκούν να προξενήσουν πόνο(ασθνείς των οπίων απεκόπησαν τα άκρα και ένουν την αίσθηση και τον πονο ότι αυτά πονούν)το βασικό βήμς  για την δημιουργία νοητικων καταστάσεων, γίνεται στον εγκέφαλο,και δεν είναι το εξωτερικό ή περιφερειακό ερέθισμα. Ο εγκέφαλο ε΄ναι το αίτιο του νού,και ταυτόχρονα ο νούς είναι χαρακτηριστικό του εγκεφάλου.Είναι λάθος να δεχθούμε  ότι γεγονότα σ’ένα υλικό πεδίο ,τα
«φυσικά»¨γεγονότα, προξενούν γεγονότα  σε ένα άλλο δίχως ουσία,πεδίο τα « νοητικά» και ότι πρέπει να δεχθούμε μοια πιο σύνθετη αιτιακή σχέση.Τα νοητικα φαινόμενα  οφείλονται στον εγκέφαλο και ταυτόχρονα πραγματώνονται στο ίδιο το σύστημα που αποτελείται από τα νευρικά κύτταραΔεν μπορο΄πυμε να πούμε ότι λ.χ.για τον πόνο,ότι πονά ένα συγκεκριμενο νευρικό κύτταρο.Το μηχανιστικό μοντέλο  ενίκησε το μοντέλο του βιταλισμού Η ύλη μπορεί να είναι ζωντανή.Ο νους και το σώμα αλληλοεπιδρούν,αλλά δεν ε’ίναι δύο διαφορετικά πράγματα,αφού τα νοητικάφανόμενα είναι απλώς χαρακτηριστικά του εγκεφάλου. Πρόκειται για μια σύνθεση-αποδοχή του απλοικού  φυσικαλισμού με τον απλό μενταλισμό,που είναι απολύτως συμβατοί μεταξύ τους.

ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
      Εχει γραφεί πώς πέρα από τα βασικά  σημεία τής αντίληψης και των κινητικών μας ικανοτήτων ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει μια εξαιρετική ιδιότητα: την συνείδηση. Θα μπορούσε κανείς να την ονομάσει και αυτεπίγνωση, ή ενημερότητα, ή απλά (όπως με ανεπίτρεπτη ίσως ελαφρότητα και προσπάθεια για χιουμοριστική διάθεση γράφει κάποιος)το γεγονός αυτό που καθιστά τόσο μεγάλο μπελά το να αποτελεί κάποιος το γεύμα ενός θαλάσσιου σαρκοφάγου, όπως ο καρχαρίας. (!) Η συνείδηση είναι αυτή που μάς διαχωρίζει από τα ζόμπι. Αντιλαμβανόμαστε τους εαυτούς μας ως ηθοποιούς στη σκηνή τής ζωής και νιώθουμε πως στα βάθη τού κρανίου μας υπάρχει ένα δικό μας 'Εγώ'.Σημαίνει ότι, γνωρίζουμε ότι…γνωρίζουμε.
      Υποστηρίζεται, τελευταίως, ότι, η ανθρώπινη συνείδηση είναι ανεξάρτητη από την εγκεφαλική δραστηριότητα.Συγκεκριμένως αρχίζει πλέον να αμφισβητείται η ιδέα πώς η συνείδηση είναι απλώς ένα αποτέλεσμα εγκεφαλικής δραστηριότητας.Ειδικοί επιστήμονες,που ασχολούνται με τη λειτουργία τού εγκεφάλου,όπως ο καθηγητής J.C.Eccles, ο Sir Cyril Burt,ο  Δρ.Wilder Penfieldκαι ο καθηγητής W.H.Thorpe έχουν την γνώμη ότι, ο εγκέφαλος είναι περισσότερο ένα  πολύπλοκο όργανο που καταχωρεί και διοχετεύει  τη συνείδηση,παρά την παράγει. « Ο εγκέφαλος είναι αγγελιοφόρος τής συνείδησης» λέγει χαρακτηριστικώς ο  Eccles.Ο David J.Chalmers Ph.D. έγραφε το 1997 στο  « the Scientific American «Η συνείδηση ,η υποκειμενική εμπειρία τού εσώτερου εαυτού μας  θα μπορούσε να είναι ένα φαινόμενο πολύ πιο πέρα από την εμβέλεια τής νευροεπιστήμης.  Ακόμη μια  λεπτομερής γνώση τής δραστηριότητας τού εγκεφάλου και των νευρικών συσχετισμών τής συνείδησης ίσως αποτυγχάνει να εξηγήσει πώς και γιατί τα ανθρώπινα όντα,έχουν νούν και  αυτοεπίγνωση»
 Την ίδια άποψη ευρίσκουμε και την περίπτωση τού καθηγητή Eben Alexander για την οποία,καθώς είναι ενδιαφέρουσα, παραθέτουμε μια ελαφρώς εκτενή περίληψη.Ο καθηγητής είναι ο συγγραφέας ενός βιβλίου  best seller «Απόδειξη Παραδείσου», ("Proof of Heaven"). Νευροχειρουργός τού Πανεπιστημίου Χάρβαρντ  και ένας από τους εγκυρότερους πρώην σκεπτικιστές για την ζωή μετά τον θάνατο , ξύπνησε από κώμα 7 ημερών  μετά από βαριά βακτηριακή μηνιγγίτιδα,και μίλησε λέγοντας ότι... πήγε και ήρθε!.Σε μιά πολύκροτη εκπομπή τούABC  που έσπασε σε θεαματικότητα κάθε ρεκόρ, περιέγραψε το ταξίδι από το οποίο-πάντοτε κατά τα λεγόμενά του- επέστρεψε, λέγοντας ότι ,ήρθε από μακριά.Στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, όσο βρίσκονταν σε κώμα, στα «κεντρικά» τής Βοστόνης, με τους πιο έγκυρους τού κόσμου νευροχειρούργους και νευροψυχίατρους μια ομάδα θεραπόντων και  οι νοσοκόμες εξέταζαν το σώμα του ανοίγοντας τα βλέφαρα  του και φωτίζοντας τα μάτια του με τoν πιο εκτυφλωτικό φακό. Αλλά κανένας δεν ήταν εκεί('Βut nobody was there'), ανέφεραν διαρκώς κάθε μέρα επί μία εβδομάδα στο επίσημο ιστορικό. Και ο ίδιος όμως  καθηγητής, από την ώρα που ξύπνησε, όπως και στην συνέντευξή του στο ABC, δηλώνει «Δεν Ήταν Εκεί».Το Ταξίδι που πήγε στον Παράδεισο, επιμένει ότι, ήταν Αληθινό. Στο βιβλίο αυτό ισχυρίζεται πώς   απέδειξε, όταν επανήλθε στις αισθήσεις του - και τον πραγματικό χρόνο αυτής τής ζωής – ότι, ο εγκέφαλος του δεν είχε καμία δυνατότητα ούτε να σκεφτεί, ούτε να ονειρευτεί, ούτε να θυμηθεί ή να σχηματίσει πλάνα και εικόνες, όπως αυτά που έφερε μαζί του γυρνώντας απότο κώμα!Υποστηρίζει τώρα, ότι, υπάρχουμε πέρα από το σώμα μας και γνωρίζουμε πέρα απ τον εγκέφαλο μας. Προτρέπει την σύγχρονη Επιστήμη να αλλάξει άποψη για την αντίληψή μας, και περιγράφει τον παράδεισο...«Δεν είχα γλώς σα, ούτε καμιά από τις γήινες αναμνήσεις μου. Δεν είχα αίσθηση τού σώματος μου καθόλου, αλλά βρέθηκα σε μια κατάφυτη κοιλάδα από μια άλλη διάσταση,  υπερ - πραγματική. Σ’ένα κόσμο, πλουσίως υπερπραγματικό,( rich ultra-real world,) όπως λέγει, μιάς Ασύλληπτα Σοφής Σύλληψης...».Συνεχίζει λέγοντας,ότι, ως καθηγητής νευροχειρουργικής τού πιο έγκυρου στο κόσμο Κέντρου Γνώσης τής Ιατρικής, τού Χάρβαρντ, που λόγω ειδικότητας είναι ο καθ'ύλην αρμόδιος να γνωρίζει τις λειτουργίες, τα όρια και τους μηχανισμούς κάθε νευρώνα τού ανθρώπινου εγκεφάλου, έχει ήδη αποδείξει με το παράδειγμα του, σε επιστημονικούς όρους ότι, η Εμπειρία και  η Ανάμνηση, με τις Εικόνες Ζωντανές αφότου ξύπνησε από το κώμα, είναι απολύτως αδύνατον να συνέβησαν σε ανθρώπινο εγκέφαλο με τόσο μολυσματική βακτηριακή μηνιγγίτιδα η οποία είχε εξαφανίσει, από τον δικό του εγκέφαλο, κάθε επίπεδο γλυκόζης!Ο Δρ. Αλεξάντερ εξήγησε στην εκπομπή τού ABC το «περιστατικό τού εαυτού του», λέγοντας ότι, τα εγκεφαλογραφήματα έδειχναν απολύτως νεκρές τις περιοχές τού εγκεφάλου που προσδίδουν συνείδηση, σκέψη, μνήμη και κατανόηση: «..Γνωρίζω ότι, πολλοί θα το αποδώσουν σε παραίσθηση, αλλά εγώ επιστημονικά αποδεικνύω ότι, δεν ήταν ούτε όνειρο ούτε παραίσθηση, ούτε μυθοπλασίες, και προσωπικά γνωρίζω ό,τι Έχει συμβεί, αλλά Έξω από το Μυαλό μου».«...Οι παραισθήσεις, στις οποίες αποδίδαμε ως σκεπτικιστές την εξήγηση από τις περιγραφές ασθενών με Επιθανάτιες Εμπειρίες, απαιτούν την λειτουργία κάποιου ελάχιστου, βασικού αν μη τι άλλο, συγχρονισμού στο φλοιό τού εγκεφάλου. Στη δική μου περίπτωση, τα επίπεδα τής γλυκόζης που με μια βακτηριακή μηνιγγίτιδα πέφτουν από 100 στο 80 – 60, και με μια επιθετική μηνιγγιτίδα φτάνουν στο 20, σε μένα είχαν φτάσει στο 1. Κανένας ασθενής δε θα θυμόταν τίποτα σ’ αυτά τα επίπεδα, ούτε ο εγκέφαλος θα ήταν ικανός να τα παράξει».Στο πιο επιστημονικό Ταξίδι στο Παράδεισο που άκουσαν οι άνθρωποι ποτέ, ο δρ Αλεξάντερ περιγράφει: « Ημουν μια κουκίδα Επίγνωσης χωρίς να κουβαλάω καμία από τις γήινες εμπειρίες μου, ούτε το σώμα μου. Στην αρχή, (πριν φτάσω στον Παράδεισο) βρέθηκα σε ένα κατασκότεινο περιβάλλον με κάποιου τύπου «καλωδίωση». Σαν να θυμάμαι ρίζες, και διακλαδώσεις, και εκεί νομίζω ότι, έμεινα για πολύ καιρό, θα έλεγα, για χρόνια... Ελευθερώθηκα από εκείνο το πανέμορφο σπειροειδές λευκό φως που εξέπεμπε μια απίστευτα συγκλονιστική μελωδία που με εισήγαγε στη Φωτεινή Κοιλάδα...»Σαν σκηνή από παιδικό παραμύθι ο Dr.Alexanderθυμάται μια νεαρή γυναίκα να εμφανίζεται διάσπαρτα στον Χωροχρόνο (.. "να τσουλάει μπροστά του στον Χώρο και τον Χρόνο"..!) και χωρίς λόγια να τού μιλά: «Με κοίταζε, και χωρίς καμία λέξη καταλάβαινα αμέσως ό,τι μού έλεγε, έπαιρνα το μήνυμα μόνο από το κοίταγμά της: «.. Είσαι αγάπη, είσαι εκλεκτός, δεν έχεις τίποτα να φοβάσαι...»Και  ο τόσο αυστηρός ακαδημαϊκά καθηγητής τού Χάρβαρντ, θυμάται, και περιγράφει επιστημονικά στην μαρτυρία τής δικής του Επιθανάτιας Εμπειρίας,( Near - Death - Experience,) τη νεαρή γυναίκα να ίπταται πάνω σ ένα φτερό πεταλούδας! Ενδιαφέρον έχει η περιγραφή τού Αλεξάντερ για τον Θεό.Τον αντιλήφθηκε μέσα από μια σφαίρα κρυστάλλινου φωτός «Ο Θεός....», λέει χαρακτηριστικά, «...ήταν μια απέραντη παρουσία αγάπης, ήταν το όλον τής αιωνιότητας και τής υπαρκτής συνείδησης. Αλλά ήταν αυτή η σφαίρα κρυστάλλινου φωτός ο απαραίτητος μετασχηματιστής, σαν ένας μεταφραστής που ήταν απαραίτητος για να υπάρξει το Άπλετο Φως του Θείου και Απίστευτου...»
Στα εξονυχιστικά τεστ αντιληπτότητας, μνήμης και κάθε άλλης εγκεφαλικής λειτουργίας που περίμεναν τον Δόκτορα όταν γύρισε από  το κώμα, - για τα γήινα -,   τού έδειξαν, αμέσως μόλις ξύπνησε στην ΜΕΘ (και αυτό χαρακτηρίζεται επιστημονικά απρόβλεπτο, ή και θαύμα, γιατί δεν υπήρχαν πιθανότητες ο εγκέφαλός του να επανέλθει), και μια σειρά από φωτογραφίες γνωστών και άγνωστων στην ζωή του μέχρι πριν από το ατύχημα. Αναγνώρισε την βιολογική του αδελφή, - που ποτέ όσο ζούσε πριν στο νοσοκομείο δεν είχε συναντήσει γιατί ήταν υιοθετημένος -,στο πρόσωπο τής νεράιδας του από τον Χωροχρόνο.Τώρα, με πλήρως αποκατεστημένη την λειτουργία τού εγκέφαλου του, - τόσο θεαματικά που σκίζουν πτυχία στο Χάρβαρντ !-, o Alexanderπροκαλεί, από το THINK - TANK τής Γνώσης για τον Άνθρωπο όπου βρίσκεται, την Επιστήμη, να αλλάξει κι αυτή με τη σειρά της, μυαλά! «Είναι πια ξεκάθαρο για την Σύγχρονη Γνώση ότι, πρέπει να αναποδογυρίσουμε το πλάνο και να το δούμε από την άλλη πλευρά,» λέει. «...Η συνειδητότητα υπάρχει σε μια πολύ πιο πλούσια μορφή , ελεύθερη και ανεξάρτητη από τον εγκέφαλο, γιατί πηγάζει από την συνείδηση των ψυχών μας οι οποίες είναι αιώνιες, και το γεγονός ότι, η Επίγνωση, η Συνείδηση, η Ψυχή, το Πνεύμα μας, δεν εξαρτώνται από την ύπαρξη τού εγκεφάλου στο φυσικό σύμπαν.Στην πραγματικότητα η συνειδητότητα απελευθερώνεται σε πολύ πιο πλούσια επίγνωση όταν είμαστε Εκτός...»

    Σε μια προσπάθεια στοιχειώδους πληρότητας και αντικειμενικότητας, προσθέτουμε ότι, στην αφήγηση αυτή ασκήθηκε κριτική που εστιάζεται στα παρακάτω ,κατά τη γνώμη μου, κρίσιμα,σημεία
-Τα περί συναντήσεως τού γιατρού,με μια όμορφη κοπέλλα αφαιρούν σοβαρότητα.
-Αμφισβητείται,ως αντιεπιστημονική, η άποψη ότι, παρά την πλήρη  πάυση λειτουργίας τού εγκεφάλο,οι αναμνήσεις διατηρήθηκαν.. Όταν ο  ρωτήθηκε σχετικώς,απάντησε,ότι, πιστεύει πώς,ο νούς μπορεί να υφίσταται ανεξάρτητα από τον εγκέφαλο,χωρίς να  είναι σε θέση να προσδιορίσει πού.
-                    Οπως απέδειξε ο  διάσημος νευρολόγος Oliver Sacks σ΄ένα βιβίο που εξέδωσε το 2012, (Hallucinations (Knopf)) υπάρχουν πολλοί παράγοντες, που μπορούν να προκαλέσουν τέτοιες φανταστικές ψευδαισθήσεις.Ως παράδειγμα αναφέρονται σχετικά πειράματα που διεξήγαγε ο ελβετός νευρολόγος Olaf Blanke που υποστηρίζει πως σήμερα γνωρίζουμε την ύπαρξη πολλών παραγόντων ,ικανών να δημιουργήσουν παραισθήσεις που εξηγούνται από τον Oliver Sacks  στο βιβλίο του. Ως παράδειγμα ο Olaf Blanke  με τους συνεργάτες του  δημιούργησαν ένα φανταστικό πρόσωπο (“shadow person”) σε μία  ασθενή  διεγείροντας  ηλεκτρικώς  τον εγκέφαλό της,με αποτέλεσμα  αυτή, να έχει την εντύπω ση,ότι κάποιος στέκονταν πίσω της.
Τα ίδια σχεδόν    με τα όσα ο  δρ.Αλεξάντερ,  ανευρίσκει κανείς και σε ένα  άλλο βιβλίο.Ετσι, στο βιβλίο του « Ματιές στην Αιωνιότητα» ο Raymond Moody, καταρχήν δέχεται ότι,στις περισσότερες περιπτώσεις η τηλεπάθεια οφείλεται σε υπερφυσικές δυνάμεις και ότι , είναι ένα έντονο στοιχείο στις κοινές επιθανάτιες εμπειρίες.Προτείνει την υπόθεση,ότι, η μνήμη μας (και επομένως και η συνείδηση) είναι δυνατόν να αποθηκευθεί έξω από το σώμα μας και αναφέρεται σε πειράματα, που έδειξαν ότι, υπάρχει  έξω από τον εγκέφαλο Ακόμη ειδικότερα δέχεται σαν υπόθεση, ότι, τα παραδείγματα τηλεπάθειας, ίσως αποτελούν ενδείξεις ότι ,η μνήμη μπορεί να αποθηκευθεί εκτός τού εγκεφάλου ,στη δομή τού σύμπαντος και ότι, μπορούμε να αποκτήσουμε πρόσβαση σ΄αυτή με διάφορους τρόπους, όπως με τις επιθανάτιες εμπειρίες. Μερικοί ερευνητές αποκαλούν το φαινόμενο αυτό « συμμετοχικό σύμπαν»,στο οποίο   η ζωή και ο νούς αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα τής δομής τού σύμπαντος.Συμφώνως με τους ίδιους,θεωρητικώς οι αναμνήσεις μας,είναι αποθηκευμένες  παντού γύρω μας.Προβάλλεται  από μερικούς (ερευνητές των κοινών επιθανάτιων εμπειριών) η υπόθεση,  ότι, μάς περιβάλλει ένας  « ιστός μνήμης» πράγμα που εξηγεί το γεγονός ότι, μοιραζόμαστε  τις αναμνήσεις, τα συναισθήματα και τις αισθήσεις κάποιου άλλου, κατά την κοινή ανασκόπηση τής ζωής. Με ειδική αναφορά στις κοινές επιθανάτιες εμπειρίες οι ερευνητές υποστηρί ζουν ότι,το άτομο που τις βιώνει « συντονίζεται» στο ίδιο κανάλι μνήμης  με το άτομο που πεθαίνει, έτσι ώστε μοιράζονται την ίδια εμπειρία.(ό.π.68 επ.) Στην τηλεπάθεια,  για εξήγηση τής διαίσθησης, όρασης εξ αποστάσεως κλπ. έχει προταθεί και μιά άλλη υπόθεση. Είναι το σύστημα ενσυναίσθησης τού εγκεφάλου.Αντιγράφω για να μην προδώσω τον συγγραφέα( ό.π.168 επ.) « Αυτό το σύστημα  αποτελείται από κατοπτρικούς νευρώνες ,εγκεφαλικά κύτταρα  πού ενεργοποιούνται όταν παρακολουθούμε κάποιον να κάνει ακόμη και ανεπαίσθητες κινήσεις. Αυτοί οι νευρώνες σύμφωνα  ,με τη δρ.Μπάρμπαρα Βίλντ τού Πανεπιστημίου Τίμπιγκεν τής Γερμανίας, μάς επιτρέπουν να « αντιληφθούμε έμμεσα τον αντικατοπτρισμό των πραγματικών συναισθημάτων συνανθρώπων μας  και να εισέλθουμε στον συναισθηματικό κόσμο άλλων………..Ισως αυτοί οι νευρώνες  να προκαλούν κάποιο είδος μετάδοσης τής σκέψης,τη στιγμή τού θανάτου, επιτρέποντας σε κάποιον με πραγματική ικανότητα ενσυναίσθησης, να κατανοήσει τις σκέψεις και τα συναισθήματα τού ετοιμοθανάτου»( ό.π.168 επ.,)»
(Αλλά και γιατί μόνον τού ετοιμοθανάτου;)

          Από δημοσίευση  σε  αμερικανικό ιατρικό επιστημονικό περιοδικό τής 22-8-2013, που αλίευσα από το διαδίκτυο,προκύπτει ότι, το θέμα τής συνδέσεως τής συνειδήσεως,με  εγκεφαλική δραστηριότητα απασχολεί την επιστήμη.Ως γνωστόν μέχρι σχεδόν πρόσφατα, επικρατούσε η αντίληψη, ότι, με την παύση τής καρδιακής λειτουργίας,έπαυε και η λειτουργία τού εγκεφάλου.Η άποψη αυτή,τουλάχιστον στο μέτρο που αφορά  ένα βραχύ χρονικό διάστημα μετά τον «θάνατο» αμφισβητείται  πλέον. Τούτο  προκύπτει και από σχετικές αναφορές,όπως αυτές που  προπαρατί θενται, και έχουν σχέση με τις παραθανάτιες εμπειρίες(NDE),που αφηγούνται ότι έχουν βιώσει τουλάχιστο σε ποσοστό 20% πρόσωπα που είχαν κριθεί κλινικώς νεκρά.Εκτός όμως από τις αφηγήσεις αυτές,υπάρχουν και σχετικά πειράματα που έγιναν σε ποντικούς, από τους ερευνητές καθηγητές τής ιατρικής τού Πανεπιστημίου Michigan  George Mashour, M.D. Ph.D.  αναισθησιολόγο και νευροχειρουργό, και Jimo Borjigin, Ph.D., Αποδείχθηκε συγκεκριμένως, ότι, οι ποντικοί, για βραχύ χρονικό διάστημα (: μετά τον κλινικό  τους θάνατο,τότε δηλαδή που η καρδιά έχει παύσει να λειτουργεί,και το αίμα να τροφοδοτεί τον εγκέφαλο,) διατηρούσαν (τουλά χιστον για ένα χρονικό διάστημα 30 δευτερολέπτων μετά τη παύση της καρδιακής λειτουργίας) ικανότητα συνειδητής αντιλήψεως και μάλιστα σε βαθμό υψηλότερο από αυτόν τού προθανάτιουσταδίου,όπως παρατηρεί ο  George Mashour. Το συμπέρασμα  των πειραμάτων είναι ότι ,η συνείδηση τόσο σε ανθρώπους όσο και σε ζώα,δεν συνδέεται,με την λειτουργία τού εγκεφάλου.
          (Περισσότερα στο Παράρτημα)
          Οι Penrose και Stuart Hameroff έχουν διατυπώσει την θεωρία, ότι,  η ανθρώπινη συνείδηση, είναι το αποτέλεσμα τής κβαντικής βαρύτητας,σε μικροσωληνίσκους(microtubes).Ο πρώτος στο βιβλίο του  « Shadows of the Mind»που κυκλοφόρησε το 1994 υποθέτει ότι, η ανθρώπινη συνείδηση είναι μη –αλγοριθμική, και επομένως δεν μπορεί να « μοντελοποιηθεί» με μια συμβατική, μηχανή  ψηφιακού υπολογιστή. Κατά τον ίδιο η ανθρώπινη νόηση, έχει ικανότητες, τις οποίες δεν  θα μπορούσε να έχει μια μηχανή Turing.* Η ουσία τής άποψης τού Penrose είναι ότι, η θεωρία που θέλει να βλέπει τον εγκέφαλο ως υπολογιστή, είναι εσφαλμένη.
(Περισσότερα στο παράρτημα)


Σχετικώς με την εξέλιξη της συνειδήσεως,ο Μichael Grazianο καθηγητής ψυχολογίας και νευροεπιστήμης στο Παναπειστήμιο  του Princeton σύμφωνα με απόψεις του που δημοσιεύθηκαν τον Ιούνιο του 2016,αφού παρατηρεί ότι, ο εγκέφαλος δεν εξελιχθηκε ώστε να παρέχει μια ακριβή εικόνα του κόσμου,πράγμα που θα εσήμαινε σπατάλη ενέργειας,αλλά για να παρέχει εκείνη τη πληροφορία,όση ήταν  απαραίτητη για να καθοδηγεί την συμπεριφορά μας, συνεχίζει λέγοντας ότι,, σπανίως μέχρι τώρα η συνειδητότητα μελετήθηκε  στο πλαίσιο τής θεωρίας τής εξέλιξης ,ότι ,πιθανώς η συνειδητότητα επρόβαλε ,ως  η λύση, ενός από τα βασικώτερα προβλήματα που αντιμετώπισε ένα νευρικό σύστημα καθώς  ο εγκέφαλος ανέπτυξε πολύπλοκους και λεπτούς μηχανισμούς    με τους  οποίους  συνέλεγε σήματα,σε βάρος άλλων,( γι αυτ΄΄ο και δεν μπορούμερ να εξηγήσουμε πώς ο εγκέφαλος δημιουργεί συνειδητότητα) και η συνειδητότητα είναι το  τελευταίο αποτέλεσμα  αυτής τής εξέλιξης.Οτι,  κατά την  άποψη αυτή, που πρέπει να επαληθευθεί,η συνειδητότητα εξελίχτηκε βαθμιαίως στα τελευταία πεντακόσια εκατομμύρια χρόνια,και παρουσιάζεται σε πολλά σπονδυλωτά είδη.,που εμφανίστηκαν πριν από 520 περίπου εκατομμύρια χρόνια.,Ότι η γλώσσα είναι πιθανως το τελευταίο  στάδιο, εξλελειξης  τής συνειδητότητας. This is why we can’t explain how the brain produces consciousness.
            Εχει γραφεί πώς η   συνειδητότητατα  συνιστά λάθος κατασκευής και ότι, για να την κατανοήσουμε πρέπει να εγκαταλείψουμε τον μυστικισμό, ότι, η συνειδητότητα  δεν έχει σχέση ούτε με τη φιλοσοφία ούτε με την θρησκεία (: απόψεις που ασφαλώς αμφισβητούνται) αλλά είναι καθαρώς θέμα επιστήμης.Οτι αν κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο εγκέφαλος  θα ,μπορέσουμε να δημιουργήσουμε συνειδητότητα με τον υπολογιστή..παρόλο που η η τεχνητή συνειδητότητα εμφανίζεται ως πολύ δύσκολο πρόβλημα.  ,

 Ο M.Ruse(ό.π.232)  γράφει : Ποια λειτουργία εξυπηρετεί η συνείδηση;Γιατί μια ασυνείδητη μηχανή,δεν κάνει όλα όσα μπορούμε να κάνουμε -μήπως λοιπόν συνείδηση, δεν είναι παρά αφρός που επικάθεται πάνω στα ηλεκτρονικά του  εγκεφάλου; Είναι ένα ανίσχυρο επιφαινόμενο, για να χρησιμοποιήσω  τη γλώσσα των φιλοσόφων; Σχεδόν σίγουρα όχι. Αν έχουμε κατανοήσει σωστά κάτι παρόμοιο με την υπόθεση του Μάιθεν,  τότε είναι παιθανόν, αυτή να προέκυψε σταδιακά, από τη συναίσθηση ζώων όπως οι χιμπατζήδες, ξεκινώντας από ένα είδος, μη αντανακλαστικής σκέψης, (όπως αυτή που κάνουμε όταν πληκτρολογούμε ή κάνουμε ποδήλατο) των πρώτων δημιουργικών εργαλείων, έως το ολοκληρωμένο αντανακλαστικό είδος σκέψης των ανθρώπων. Ο Στίβεν  Πίνκερ ισχυρίζεται ότι μια πολύ σημαντική λειτουργία είναι ότι χρησιμεύει ως φίλτρο, οδηγός και συντονιστής όλων των πληροφοριών  που συλλέγονται από τον  εγκέφαλο: η συνείδηση φροντίζει ώστε ο εγκέφαλος να  μη φρακάρει από υπερφόρτωση υλικού που δεν χρειάζεται  και δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει. «Οι πληροφορίες πρέπει να κατευθύνονται. Οι πληροφορίες που είναι πάντα άσχετες από ένα είδος, υπολογισμού, θα πρέπει να αποκλείονται μόνιμα  από αυτόν. Οι πληροφορίες που άλλοτε είναι σχετικές και άλλοτε άσχετες θα πρέπει  να είναι προσβάσιμες  σε έναν υπολογισμό όταν είναι σχετικές, στον βαθμό που  αυτό μπορεί να προβλεφθεί εκ των προτέρων» (Πίνκερ »).

ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ
ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ.
Η εμπειρία-γνώση  προκαλεί οργανικές μεταβολές στον εγκέφαλό μας(Johnson 15-Maturana-Varela εν «Το δέντρο της Γνώσης») Ο Eric Kandel έδειξε το 1960,ότι, μια υποτυπώδης μορφή μάθησης,προκαλεί αλλαγές στο απλό νευρικό σύστημα,ενός θαλάσσιου σαλιγκαριού τού Aphysia(Johnson 50).Εχει υποστηριχθεί ,ότι, η συμπεριφορά τού ανθρώ που προσδιορίζεται περισσότερο από βιολογικούς παράγοντες και ελάχιστα από το περιβάλλον. Ο Σουηδός Hyden απέδειξε  ότι, κατά την εκπαίδευση ποντικών εμφανίζονται βιοχημικές μεταβολές, στον εγκέφαλό τους,και οι Hall ,Yeakel και Rhodes, υποστηρίζουν ότι, η συναισθηματικότητα σε ποντικούς και  άλλα τρωκτικά μεταβιβάζεται κληρονομικώς.
 Τί συμβαίνει σε επίπεδο νευρώνων όταν μαθαίνουμε οτιδήποτε;
Η πιο στοιχειώδης μεταβολή που συμβαίνει σε επίπεδο νευρώνων όταν ένας οργανισμός μαθαίνει οτιδήποτε είναι ο συσχετισμός Hebb . Ένας “συσχετισμός” μπορεί να δημιουργηθεί στους νευρώνες είτε ενός νοητικά πολύ απλού ζώου, π.χ. όταν ένα σαλιγκάρι μαθαίνει προσωρινά — καθώς κινείται — να αποφεύγει ένα αιχμηρό αντικείμενο που βρίσκεται στο δρόμο-του, είτε και τού νοητικά πιο πολύπλοκου ζώου, δηλ. τού ανθρώπου, π.χ. όταν μαθαίνουμε ότι, μια συγκεκριμένη μάρκα καφέ συνδέεται με μια διαφήμιση τής τηλεόρασης. Καί στις δύο περιπτώσεις έχουμε έναν συσχετισμό μεταξύ δύο πραγμάτων. Στην μεν περίπτωση τού σαλιγκαριού έχουμε κάτι το στοιχειώδες: ένα επαναλαμβανόμενο εξωτερικό ερέθισμα (:διαρκές άγγιγμα τού αιχμηρού αντικειμένου) προκαλεί σύσπαση στις μυϊκές δομές τού μαλάκιου αρκετές φορές, οπότε το ζωάκι “μαζεύει” για λίγο το σώμα-του χωρίς να επιχειρεί να προχωρήσει πάλι στην ίδια διεύθυνση· επομένως μπορούμε να πούμε ότι “έμαθε” (προσωρινά) να αποφεύγει τη διεύθυνση αυτή. Στην δε περίπτωση τού ανθρώπου έχουμε το συσχετισμό μεταξύ δύο πολύπλοκων εννοιών: η “τάδε” μάρκα καφέ (με ορισμένο όνομα και άρωμα, αν την έχουμε ήδη δοκιμάσει) συνδέεται στο μυαλό-μας με μια σειρά μουσικών και άλλων ηχητικών, όπως και οπτικών ερεθισμάτων, που αποτελούν την διαφήμιση. Στο σαλιγκάρι, ο συσχετισμός μπορεί να υλοποιηθεί με μόνο δύο νευρώνες, ενώ στον εγκέφαλο τού ανθρώπου, επειδή οι συνδεόμενες έννοιες υλοποιούνται με χιλιάδες, ή εκατομμύρια νευρώνες, αντίστοιχα πολύπλοκες είναι και οι διασυνδέσεις μεταξύ-τους. Λόγω της πολυπλοκότητας των συνδέσεων σε νοητικώς ανώτερα ζώα, πειράματα για το πώς υλοποιούνται οι συσχετι σμοί Hebb κατά κανόνα, γίνονται σε απλούστατους οργανισμούς. Ο μηχανισμός πάντως είναι ο ίδιος, είτε πρόκειται για σαλιγκάρια, είτε για ανθρώπους.Ο μηχανισμός αφορά στο πώς ένας νευρώνας συνδέεται με άλλον νευρώνα. Για το σαλιγκάρι, ο ένας νευρώνας μπορεί να είναι ένας αισθητήρας σε σημείο τού σώματός του όπου αγγίζεται από το αιχμηρό αντικείμενο, και ο άλλος νευρώνας μπορεί να είναι αυτός που θα προκαλέσει την μυϊκή σύσπαση. Για να συνδεθούν οι δύο νευρώνες, όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενη παράγραφο, ο πρώτος νευρώνας κάνει κάποιες από τις νευραξονικές απολήξεις-του να μεγαλώσουν (διακλαδιζόμενες και/ή επιμηκυνόμενες), οι οποίες έτσι φτάνουν και δημιουργούν συνάψεις στο δεύτερο νευρώνα. Μπορεί οι δύο νευρώνες να ήσαν ήδη συνδεδεμένοι, και οι συνάψεις να γίνουν περισσότερες· ή — πιο σπάνια — μπορεί να γίνουν συνδέσεις για πρώτη φορά. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, η πληροφορία (ηλεκτρικό σήμα) μεταφέρεται τώρα πιο εύκολα μεταξύ των δύο νευρώνων.
Εχει γραφεί ότι, όσο πιο νοήμων είναι ένας νους, τόσο πιο πολλές είναι οι συνδέσεις (άρα οι συνάψεις) στον εγκέφαλό του –όταν συγκρίνουμε ίση ποσότητα χιμπαντζή (π.χ. 1 mm3) με ίση ποσότητα ανθρώπινου εγκεφάλου, διαπιστώνουμε ότι ο εγκέφαλος τού ανθρώπου έχει πολύ περισσότερες συνάψεις.

Η ΥΠΝΩΣΗ ΕΠΙΦΕΡΕΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ;
Όταν κανείς υπνωτίζεται, πρόκειται για αυθυποβολή ή όντως συμβαίνουν αλλαγές στον εγκέφαλό του; Στο παλαιό αυτό ερώτημα, η απάντηση είναι ότι συμβαίνει το δεύτερο, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή ψυχιατρικής Ντέιβιντ Σπίγκελ τού Πανεπιστημίου Στάνφορντ τής Καλιφόρνια, σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης», που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό νευροεπιστήμης «CerebralCortex», μελέτησαν τον εγκέφαλο 36 ανθρώπων που ήσαν υπνωτισμένοι, συγκριτικά με τον εγκέφαλο 21 που δεν είχαν υπνωτισθεί.
Η μαγνητική απεικόνιση απεκάλυψε ότι, ορισμένες ζωτικές εγκεφαλικές περιοχές λειτουργούν διαφορετικά στη φάση τής ύπνωσης, συνεπώς η επίδραση τής τελευταίας δεν βρίσκεται μόνο στο μυαλό τού ατόμου (τουλάχιστον όχι μόνο), αλλά είναι και θέμα νευροφυσιολογίας.
Η ύπνωση, που τον 19ο αιώνα είχε χρησιμοποιηθεί εκτεταμένα, γνωρίζει νέα άνθηση και χρησιμοποιείται από τους γιατρούς και τους ψυχοθεραπευτές για την καταπολέμηση τής αϋπνίας, των φοβιών, τού πόνου, τη διακοπή τού καπνίσματος και άλλων εθισμών .
«Νομίζω ότι, έχουμε πλέον αρκετά πειστικά στοιχεία πως ο εγκέφαλος δουλεύει διαφορετικά, όταν κάποιος έχει υπνωτισθεί»δήλωσε ο Σπίγκελ και τόνισε ότι, τα ευρήματα εξηγούν την έλλειψη αυτοσυνείδησης στη φάση τής ύπνωσης.
Πάντως, όπως αναφέρει το τηλεγράφημα τού Αθηναϊκού πρακτορείου, είναι σίγουρο ότι, δεν πρόκειται να πεισθούν όλοι οι επιστήμονες από τη νέα μελέτη, καθώς αρκετοί επιμένουν ότι, η ύπνωση είναι μια κατάσταση που δημιουργείται όχι από τη βιολογία αλλά από τις προσδοκίες τού ατόμου και ουσιαστικά βρίσκεται μέσα στο «λογισμικό» τού νου και όχι στο «υλικό» τού εγκεφάλου του.
- Περισσότερα το : http://www.ekriti.gr/ygeia-epistimi/i-ypnosi-mporei-pragmatika-na-allaxei-ton-egkefalo#sthash.gaYhvg0H.dpuf

ΟΞΥΓΟΝΩΣΗ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΚΑΙ ΑΙΜΟΦΟΡΑ ΑΓΓΕΙΑ
Κάθε νευρώνας, σαν κύτταρο που είναι — όπως και κάθε άλλο κύτταρο τού εγκεφάλου — χρειάζεται οξυγόνο για να λειτουργήσει. Το οξυγόνο μεταφέρεται στα εγκεφαλικά κύτταρα μέσω ενός συστήματος αιμοφόρων αγγείων, που είναι τόσο πολύπλοκα στη δενδροειδή διαρρύ θμισή τους όσο και οι νευρώνες, αφού σε κάθε νευρώνα πρέπει να καταλήγει τουλάχιστον ένα αιμοφόρο αγγείο — όπως σε μια πόλη, όπου σε κάθε σπίτι ή διαμέρισμα καταλήγει ένας σωλήνας ύδρευσης από το κεντρικό δίκτυο.Το πρόβλημα όμως είναι ότι, κάποιες ουσίες που υπάρχουν στο αίμα είναι δηλητηριώδεις για τον νευρώνα. Αν ένα αγγείο σπάσει και το αίμα κατακλύσει το νευρώνα, αυτός δηλητηριάζεται. Είναι ας πούμε σαν τα σπίτια τής “εγκεφαλικής πόλης” να έχουν τοίχους φτιαγμένους από αλάτι, οπότε αν ο σωλήνας ύδρευσης σπάσει και το νερό αντί για το νεροχύ τη (όπου πάει κανονικά) πλημμυρίσει το σπίτι, οι τοίχοι διαλύονται και το σπίτι παύει να υφίσταται. Γι΄αυτό, το σύστημα των αιμοφόρων αγγείων είναι απομονωμένο εντελώς από τους νευρώνες, ώστε μέσω αυτού να γίνεται μόνο η τροφοδοσία σε οξυγόνο, χωρίς το αίμα να φτάνει μέχρι το κυτταρικό σώμα του νευρώνα. Η απομόνωση τού αίματος από τους νευρώνες, που λέγεται αιματο-εγκεφαλικός φραγμός, επιτυγχάνεται μέσω ειδικών κυττάρων που ονομάζονται αστροκύτταρα. Τα αστροκύτταρα περικλείουν τα αιμοφόρα αγγεία, και αφήνουν να γίνεται μόνο η τροφο δοσία των νευρώνων σε οξυγόνο χωρίς να επιτρέπουν στις άλλες βλαβερές ουσίες τού αίματος να φτάσουν στους νευρώνες.
Παρά τη μόνωση όμως που παρέχουν τα αστροκύτταρα, συμβαίνει από καιρού σε καιρό να σπάσει κάποιο αγγείο, και να καταστραφεί μια περιοχή νευρώνων. Αυτό λέγεται “εγκεφαλικό επεισόδιο” (το κοινό “εγκεφαλικό”), και η επικινδυνότητά του είναι ανάλογη τού αριθμού των νευρώνων που καταστράφηκαν, και βέβαια με την κρισιμότητα τής πληροφορίας που επεξεργάζονταν στο παρελθόν οι νευρώνες αυτοί. Το  « εγκεφαλικό» μπορεί να περάσει εντελώς απαρατήρητο, ή μπορεί να οδηγήσει και στο θάνατο. Από τέτοια όμως επεισόδια συλλέγουμε πληροφορίες για το ποιά περιοχή τού εγκεφάλου είναι υπεύθυνη για συγκεκριμένη λειτουργία. Αυτός βέβαια είναι απλώς ένας από τους πολλούς τρόπους συλλογής δεδομένων.


Les neurosciences confirment que les difficultés matérielles nuisent au développement cérébral dès le plus jeune âge.  Mais des interventions précoces peuvent améliorer les performances cognitives des enfants défavorisés.

LE MONDE SCIENCE ET TECHNO | 13.03.2017 à 17h51 • Mis à jour le 14.03.2017 à 06h40 | Par Pascale Santi et Sandrine Cabut

Abonnez vous à partir de 1 €  Réagir AjouterPartager (3 527)Tweeter
image: http://s1.lemde.fr/image/2017/03/13/534x0/5093873_7_3acb_2017-03-13-5fc577d-17861-2tuazh-rhrkd9rudi_92efae6c0bed206ab88f9ac40c7155bf.jpg

D’études scientifiques en rapports internationaux, il n’y a plus guère de doute : les enfants sont les principales victimes de la pauvreté et leur cerveau est en péril. Dans les pays en voie de développement, ils sont 385 millions à grandir dans une « extrême pauvreté » (définie par un revenu inférieur à 1,90 dollar (1,80 euro) par personne et par jour dans un foyer familial), ¬selon une récente analyse de l’Unicef et de la Banque mondiale.
Les pays dits riches sont loin d’être épargnés. Aux Etats-Unis comme en France, environ 1 enfant sur 5 vit sous le seuil de pauvreté. Soit 15 millions de petits Américains ; et 2 à 3 millions de mineurs en France. Ce dernier chiffre varie selon les sources et la définition du seuil de pauvreté. L’Insee privilégie de le fixer à 60 % du revenu médian, soit 1 700 à 2 100 euros mensuels pour une -famille avec deux enfants de moins de 14 ans. Cet indicateur, qui recouvre des réalités très diverses, fait ¬cependant débat dans la société.
En termes de santé publique, les conséquences sont lourdes. Si la mortalité infantile est en baisse dans le monde, les enfants des -familles les plus pauvres ont un risque deux fois plus élevé de mourir avant 5 ans que ceux des foyers les plus aisés. La précarité prédispose à de nombreuses maladies physiques et mentales (complications de la prématurité, malnutrition, maladies infectieuses…), qui sont potentiellement d’autant plus sévères qu’elles se conjuguent à un moins bon accès aux soins.
Et puis il y a donc le cerveau, dont le développement peut être affecté. Certes, c’est le cas de la plupart des tissus ou organes exposés au stress et à des conditions matérielles difficiles. « Sauf qu’être équipé d’un ¬cerveau performant est précisément ce dont ont le plus besoin les enfants ¬issus de cette strate sociale pour -espérer un jour accéder à l’ascenseur du même nom », soulignait la ¬neuroscientifique Angela Sirigu dans nos colonnes en 2012 (supplément « Science & médecine » du 13 octobre).
Le sujet, délicat, n’est pas nouveau. Les effets délétères de la pauvreté sur les capacités cognitives et émotionnelles ont été décrits dès les ¬années 1950 par des chercheurs en psychologie du développement, en sciences sociales et de l’éducation… Une nouvelle page s’est ouverte avec les approches neuroscientifiques, visant à comprendre comment un statut socio-économique (SES) défavorable influence le développement du cerveau.

En savoir plus sur http://www.lemonde.fr/sciences/article/2017/03/13/la-pauvrete-nuit-gravement-a-au-cerveau-des-la-naissance_5093874_1650684.html#ZLR0hC4d3HkfHGFl.99
ΓΟΝΙΔΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ(ΑΠΟΓΗΡΑΝΣΗ-ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ)

Η αποσιώπηση ενός και μόνο γονιδίου είναι  ικανή να μετατρέψει τον ηλικιωμένο εγκέφαλο (ποντικών) σε έναν νεαρό εγκέφαλο, γεμάτο πλαστικότητα, έτοιμο για μάθηση αλλά και για ταχεία επούλωση των εν δυνάμει βλαβών του. Αυτό αναφέρουν με δημοσίευσή τους στην έγκριτη επιθεώρηση «Neuron» ερευνητές τού Πανεπιστημίου Γέιλ.Οι επιστήμονες γνώριζαν επί μακρόν ότι, ο νεαρός και ο ηλικιωμένος εγκέφαλος διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό. Ο εγκέφαλος των εφήβων είναι πιο «εύπλαστος», πιο πλαστικός , γεγονός που τους επιτρέπει να μαθαίνουν ταχύτερα ξένες γλώς σες (και όχι μόνο) σε σύγκριση με τους ενήλικες ενώ παράλληλα είναι σε θέση να αναρρώνει πολύ ταχύτερα σε περίπτωση τραυματισμού του. Ο εγκέφαλος των ενηλίκων πάλι είναι πιο «άκαμπτος», γεγονός που τουλά χιστον ως έναν βαθμό, οφείλεται στη λειτουργία ενός και μόνο γονιδίου, τού Nogo Receptor 1, το οποίο επιβραδύνει την διαδικασία τής ταχείας δημιουργίας συνάψεων μεταξύ των νευρώνων.Διερευνώντας επί μήνες τις συνάψεις σε ζωντανά ποντίκια οι ειδικοί από το Γέιλ εντόπισαν τον γενετικό «διακόπτη-κλειδί» για την ωρίμανση τού εγκεφάλου. Όπως είδαν το γονίδιο Nogo Receptor 1 καταστέλλει τα υψηλά επίπεδα πλαστικότητας τού εφηβικού εγκεφάλου και δημιουργεί πολύ πιο χαμηλά επίπεδα πλαστικό τητας σηματοδοτώντας έτσι τη μετάβαση στην ενήλικη (εγκεφαλική) ζωή. Ωστόσο ποντίκια που δεν έφεραν αυτό το γονίδιο, διατήρησαν σ΄ όλη την ενήλικη ζωή τους τα νεανικά επίπεδα πλαστικότητας τού εγκεφάλου τους. Όταν μάλιστα οι ερευνητές μπλόκαραν τη λειτουργία αυτού τού γονιδίου σε γηραιά ποντίκια, ξαναγύρισαν το «ρολόι» τού γηρασμένου εγκεφάλου σε εφηβικά επίπεδα πλαστικότητας.
Γυρνώντας πίσω το ρολόι τού εγκεφάλου
«Αυτά είναι τα μόρια που χρειάζεται ο εγκέφαλος για τη μετάβαση από την εφηβεία στην ενηλικίωση» ανέφερε ο δρ Στίβεν Στριτμάτερ, καθηγητής Νευρολογίας και Νευροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο Γέιλ καθώς και επικεφαλής τής νέας μελέτης. Ο ειδικός προσέθεσε ότι, «τα νέα ευρήματα μαρτυρούν πως μπορούμε να γυρίσουμε πίσω το ‘ρολόι’ τού ενήλικου εγκεφάλου κάνοντάς τον να αναρρώνει από τα τραύματά του όσο γρήγορα αναρρώνει ένα παιδί».Σήμερα η αποκατάσταση μετά από βλάβες στον εγκέφαλο όπως αυτές που προκαλεί ένα εγκεφαλικό επεισόδιο απαιτεί από τους ασθενείς να επαναδιδαχθούν απλά πράγματα, όπως το να κινούν το χέρι τους. Οι ερευνητές ανεκάλυψαν ότι, ενήλικα ποντίκια με έλλειψη τού Nogo Receptor ανέρρωναν μετά από τραυματισμό τού εγκεφάλου εξίσου γρήγορα με έφηβα ποντίκια και ήταν σε θέση να φέρνουν εις πέρας νέες πολύπλοκες κινητικές ασκήσεις πιο γρήγορα σε σύγκριση με ενήλικα ποντί κια που έφεραν το γονίδιο.
Ελπίδα για ασθενείς με εγκεφαλικό
«Το γεγονός αυτό μαρτυρεί ότι, η διαχείριση τού Nogo Receptor και στους ανθρώπους θα μπορούσε να επιταχύνει την αποκατάσταση μετά από βλάβες στον εγκέφαλο, όπως αυτές που προκαλούνται εξαιτίας εγκεφαλι κού επεισοδίου» σημείωσε ο Φέρας Ακμπικ, διδακτορικός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Γέιλ και πρώτος συγγραφέας τής νέας μελέτης.Οι επιστήμονες κατέδειξαν επίσης πως το συγκεκριμένο γονίδιο επιβραδύνει την απώλεια μνήμης. Ποντίκια χωρίς το Nogo Receptor ξεχνούσαν πιο γρήγορα στρεσογόνες εμπειρίες, γεγονός που μαρτυρεί ότι, κάποια ημέρα η αποσιώπηση τού γονιδίου θα μπορούσε να βοηθήσει στη θεραπεία τής διαταραχής μετατραυματικού στρες.
 ( διαδίκτυο από το « Το Βήμα»(10-3-2013)
         
          Η « ΑΝΑΓΝΩΣΗ-ΑΝΑΛΥΣΗ» ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ
          H χαρτογράφηση τού εγκεφάλου.
          Ο εγκέφαλος και ο Λόγος.

        Επιστήμονες πιστεύουν πως στο μέλλον θα μπορέσουν να αποκωδικοποιήσουν τις σκέψεις εγκεφαλικώς πασχόντων ,που αδυνα τούν να μιλήσουν. Εχει γραφεί πώς ερευνητές από τις ΗΠΑ, κατώρ θωσαν να ανακατασκευάσουν λέξεις από σχέδια εγκεφαλικών κυμά των.Ένα πρόγραμμα υπολογιστού,χρησιμοποιήθηκε ώστε να μαντεύει τις λέξεις που είχαν ακούσει εθελοντές,με το να αναλύει την εγκεφα λική δραστηριότητα. Άλλες έρευνες, έδειξαν ότι, οι λέξεις που φαν τάζονται άτομα,δραστηροποιούν τις ίδιες εγκεφαλικές περιοχές,με αυτές που διεγείρουν οι λέξεις που προφέρονται.Υπάρχει η ελπίδα,ότι θα καταστεί δυνατόν να γνωρίσει κανείς τις λέξεις που σκέπτεται κά ποιος, με το να « διαβάζει»τα εγκεφαλικά κύματα,που παρά γουν,πράγμα που εφόσον επιτευχθεί,θα έχει  μεγάλη χρησιμότητα για τη θεραπεία ατόμων που έχουν υποστεί βλάβη στο λόγο.και δεν μπορούν να μιλήσουν λέγει ο καθηγητής RobertKnight, τού Πανεπι στημίου Berkeley που παραδέχεται όμως ότι, οι έρευνες βρίσκονται σε αρχικό στάδιο.
        Μερικοί ανησυχούν ότι ,μια τέτοια τεχνολογία,θα επέτρεπε να διαβάζει κανείς τη σκέψη τού άλλου,παρατηρείται όμως πώς τέτοιοι φόβοι είναι αστήρικτοι και αδικαιολόγητοι.Ο καθηγητής  Pasley και  συνάδελφοί του, επισημαίνουν,ότι, τα αποτελέσματά τους επιτεύ χθηκαν μόνον επειδή,επιληπτικοί ασθενείς συνεργάστηκαν μαζύ τους,  και επέτρεψαν να τοποθετηθεί στην επιφάνεια τού εγκεφάλου τους τους πλέγμα ολόκληρο από ηλεκτρόδια( : Ετσι όμως δεν υπάρχει φόβος παραμερίζοντας κάποιος με βία την αντίσταση συνανθρώπου τού να διαβάζει τη σκέψη του; Πρβλ.προβλήματα με τον ορρό τής αλήθειας κλπ)
(περισσότερα στο Παράρτημα)
Η χαρτογράφηση τού εγκεφάλου,έχει προχωρήσει.Το 2005, ο Δρ.Olaf Sporns τού Πανεπιστημίου τής Indiana  και ο  Patric Hagmann τού Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου τής  Lausanne,ανεξάρτητα ενεργούν τες,  ταυτόχρονα, επρότειναν τον όρο  "connectome" για την  χαρτογρά φηση των νευρικών συνδέσεων με τον εγκέφαλο.
Η χαρτογράφηση  αυτή,περιείχε  εκατό δισεκατομμύρια νευρώνων και ίσως ένα  εκατομμύριο δισεκατομμύρια συνάψεων.Μέχρι προ τινος,το μόνον  ζώο για το οποίο εγνώριζαν το πλήρες connectome ήταν ένας σκώληκας,μήκους ενός  χιλιοστού, με  μόνον 300 νευρώνες και 7000 συνδέσεις.Ολες αυτές και παρόμοιες  προσπάθειες βοηθούν στην καλύτερη γνώση τού εγκεφάλου
Επιστήμονες στις ΗΠΑ «χαρτογράφησαν» για πρώτη φορά τον τρόπο που ο ανθρώπινος εγκέφαλος αντιδρά στις λέξεις και οργανώνει τη γλώσσα. Ο «σημασιολογικός άτλαντας» αποκαλύπτει ποιές περιοχές του εγκεφάλου ενεργοποιούνται από τις λέξεις και τις διαφορετικές σημασίες τους. Η ανακάλυψη αναμένεται να βοηθήσει στην ανάγνωση των ανθρωπίνων σκέψεων στο μέλλον, π.χ. σε ανθρώπους που δεν μπορούν να μιλήσουν λόγω εγκεφαλικού τραυματισμού ή άλλης πάθησης.

 Η ομαδοποίηση

Η νέα έρευνα επιβεβαιώνει ότι¨, ο εγκέφαλος «αρχειοθετεί» τις λέξεις με πολύ διαφορετικό τρόπο από ό,τι ένα λεξικό, ομαδοποιώντας τις ανάλογα με τη σημασία τους. Όπως διαπιστώθηκε επίσης, ο «χάρτης» φαίνεται να είναι παρόμοιος σε διαφορετικούς ανθρώπους.

Οι επιστήμονες τού Πανεπιστημίου τής Καλιφόρνια-Μπέρκλεϊ, με επικεφαλής τους Τζακ Γκάλαντ και Αλεξ Χουθ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στην επιθεώρηση «Nature». Οι επτά αγγλόφωνοι εθελοντές που συμμετείχαν, άκουγαν ένα ραδιοφωνικό πρόγραμμα για πάνω από δύο ώρες, ενώ η νευρωνική δραστηριότητα τού εγκεφάλου τους παρακολουθούνταν συνεχώς με την τεχνική της λειτουργικής μαγνητικής απεικόνισης (fMRI).Οι επιστήμονες κατέγραφαν τις παραμικρές αλλαγές στη ροή του αίματος και στην οξυγόνωση του εγκεφάλου στον εγκεφαλικό φλοιό, ανάλογα με τις λέξεις που άκουγαν οι εθελοντές. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια ενός αλγόριθμου ηλεκτρονικού υπολογιστή, δημιουργήθηκε ένας σημασιολογικός «χάρτης», ο οποίος συσχετίζει τις λέξεις και τις σημασίες τους με συγκεκριμένες περιοχές του αριστερού και του δεξιού ημισφαιρίου.

Κάθε σημείο του εγκεφάλου συνδέεται με έναν αριθμό σχετιζόμενων λέξεων από πλευράς σημασίας. Από την άλλη, η ίδια λέξη ενεργοποιείται σε διαφορετικές περιοχές τού εγκεφάλου, ανάλογα με τη διαφορετική σημασία της κάθε φορά. Για παράδειγμα, στην αριστερή περιοχή τού εγκεφαλικού φλοιού λίγο πάνω από το αριστερό αυτί ενεργοποιείται η λέξη «θύμα» (στα αγγλικά) και στο ίδιο περίπου σημείο εντοπίζονται οι σχετικές λέξεις «σκοτωμένος», «καταδικασμένος», «δολοφονημένος» κ.α. Στην πάνω δεξιά πλευρά του εγκεφάλου γειτνιάζουν οι «οικογενειακές» λέξεις (σύζυγος, παιδιά, γονείς κ.α.).«Η ομοιότητα στη σημασιολογική ‘τοπογραφία' του εγκεφάλου διαφορετικών ανθρώπων είναι πράγματι εκπληκτική», δήλωσε ο Χουθ, ο οποίος προτίθεται να μελετήσει περαιτέρω τον «χάρτη» σε μεγαλύτερο αριθμό εθελοντών. Επίσης, πέρα από τις σημασίες των λέξεων, θα επιδιωχθεί να δημιουργηθούν εγκεφαλικοί «άτλαντες» και για άλλες πλευρές τής γλώσσας όπως η δομή της, δηλαδή η σύνταξη.Στο απώτερο μέλλον, θα μπορούσε μάλιστα να φαντασθεί κανείς ότι, τέτοιοι «άτλαντες» θα επέτρεπαν να διαβασθεί η σκέψη τού καθενός μας και όχι μόνο των ανήμπορων να μιλήσουν. Μια προοπτική που ασφαλώς δεν θα ευχαριστήσει τους πάντες.
Τα μαθηματικά έχουν το δικό τους «κύκλωμα» στον εγκέφαλο

Σύμφωνα με  είδηση που δημοσιεύθηκε  την 13 Απριλίου 2016,Γάλλοι νευροεπιστήμονες ανακάλυψαν στον εγκέφαλο των επαγγελματιών μαθηματικών τα διακριτά νευρωνικά «αποτυπώματα» της προχωρημένης μαθηματικής σκέψης.
Τα εγκεφαλικά αυτά «κυκλώματα», που ενεργοποιούνται από τις δύσκολες μαθηματικές έννοιες, αποτελούν σε μεγάλο βαθμό το ίδιο νευρωνικό δίκτυο που «χαρίζει» στους ανθρώπους την κατανόηση των απλών αριθμών. Απλώς στην περίπτωση των «υψηλών» μαθηματικών, η δραστηριοποίηση αυτού του δικτύου είναι πιο έντονη. Όμως είναι τελείως διακριτό από το αντίστοιχο νευρωνικό δίκτυο για τη γλώσσα που υπάρχει στο αριστερό ημισφαίριο του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον κορυφαίο γάλλο νευροεπιστήμονα Στανισλάς Ντεάν του Κολλεγίου της Γαλλίας και της Μονάδας Γνωσιακής Νευροαπεικόνισης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), μελέτησαν με την τεχνική της λειτουργικής μαγνητικής απεικόνισης (fMRI) τους εγκεφάλους 15 υψηλού επιπέδου μαθηματικών και -για λόγους σύγκρισης- 15 μη μαθηματικών, που ήσαν επίσης υψηλού ακαδημαϊκού επιπέδου.Και οι δύο ομάδες συμμετεχόντων κλήθηκαν να χαρακτηρίσουν ως αληθείς, ψευδείς ή άνευ νοήματος μια σειρά από μαθηματικές και μη μαθηματικές έννοιες και δηλώσεις.
Διαπιστώθηκε ότι. έννοιες που προέρχονταν από τα μαθηματικά (ανάλυση, άλγεβρα, γεωμετρία, τοπολογία), ενεργοποιούσαν συγκεκριμένες εγκεφαλικές περιοχές στους μαθηματικούς, αλλά όχι στους μη μαθηματικούς. Οι περιοχές αυτές είναι διαφορετικές από εκείνες που σχετίζονται με την επεξεργασία της γλώσσας και την κατανόηση του νοήματος του λόγου και οι οποίες ενεργοποιούνται σε όλους τους ανθρώπους, μαθηματικούς και μη.
Από την άλλη, οι περιοχές του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται από τις προχωρημένες μαθηματικές έννοιες, «πυροδοτούνται» επίσης, αν και σε μικρότερο βαθμό, όταν οι άνθρωποι -μαθηματικοί και μη- κάνουν απλούς υπολογισμούς με αριθμούς.
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι μοναδικός στο ζωικό βασίλειο – από όσο γνωρίζουμε τουλάχιστον- στην κατανόηση των μαθηματικών εννοιών. Το πώς και γιατί εξελίχθηκε αυτή η ικανότητα στους προγόνους μας τους πιθήκους, παραμένει ακόμη ένα επιστημονικό μυστήριο.
Δύο είναι οι βασικές θεωρίες που έχουν προταθεί. Είτε ότι η μαθηματική ικανότητα αναπτύχθηκε παράλληλα και ως παρακλάδι της γλωσσικής ικανότητας (κάτι που υποστηρίζει και ο Νόαμ Τσόμσκι), είτε ότι η μαθηματική ικανότητα είναι ουσιαστικά άσχετη με τη γλώσσα (κάτι που π.χ. πίστευε ο Αϊνστάιν). Η νέα νευροεπιστημονική έρευνα έρχεται να ενισχύσει τη δεύτερη άποψη και μάλλον θα ικανοποιήσει τους περισσότερους μαθηματικούς.
Σύμφωνα με τους γνωσιακούς νευροεπιστήμονες, θεωρείται πιθανό ότι τα μαθηματικά αναδύθηκαν στον ανθρώπινο εγκέφαλο μέσα από τις αρχαίες και μη γλωσσικές διαισθήσεις που είχαν οι πρόγονοί μας σχετικά με το χώρο, το χρόνο και τον αριθμό. Ακόμη και τα νήπια φαίνεται να έχουν τέτοιες αφηρημένες πρωτο-μαθηματικές διαισθήσεις, οι οποίες αποτελούν το θεμέλιο για την πιο προχωρημένη μαθηματική σκέψη.





(Περισσότερα στο Παράρτημα)

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣΕΩΣ ΚΑΙ Ο ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ
 Όπως  γράφει ο Michael Corbalis( ό.π. σελ.101) είναι  πιθανόν ο προμετωπιαίος φλοιός να εμπλέκεται με την ελευθερία τής βουλήαεως.
       
Ο ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ

Ενα βήμα πιο κοντά  στην κατασκευή,» ηλεκτρονικού» εγκεφάλου, δηλαδή,στην τεχνητή νοημοσύνη και στη δημιουργία σκεπτόμενων ρομπότ και υπολογιστών βρίσκονται οι επιστήμονες, καθώς  ανακοίνωσαν ένα νέο πρόγραμμα υπολογιστή που έχει τη δομή τού ανθρώπινου εγκεφάλου. «Το υπολογιστικό πρόγραμμα έχει την ιδιότητα να μιμείται την ανθρώπινη συμπεριφορά», γράφεται στην επιστημονική επιθεώρηση «Science», όπου δημοσιεύτηκαν οι πρώτες δοκιμές. Το υπολογιστικό πρόγραμμα θέτει σε λειτουργία έναν υπολογιστή ο οποίος ακολούθως μπορεί μόνος του να παίζει απλά παιχνίδια, να ζωγραφίζει ό,τι βλέπει και να πραγματοποιεί απλές αριθμητικές πράξεις. Αυτό όμως που έκανε ιδιαίτερη εντύπωση στους ειδικούς δεν είναι οι ιδιότητες ή δυνατότητές του, αλλά τα λάθη του.
«Οταν θέτεις ένα ερώτημα στον Spaun, δεν απαντά αμέσως, αλλά κάνει μια μικρή παύση για να σκεφτεί και ο χρόνος απόκρισης είναι όσο και ο μέσος χρόνος που χρειάζεται ο άνθρωπος για να δώσει μία απάντηση», εξηγεί ο Κρις Ελίασμιθ, μηχανικός νευροεπιστήμονας από το Πανεπιστήμιο τού Γουότερλου στον Καναδά που συμμετείχε στη δημι ουργία τού προγράμματος. Το όνομά του προέρχεται από τα αρχικά Semantic Pointer Architecture Unified Network, δηλαδή Ενοποιημένο Δίκτυο Εννοιολογικής Αρχιτεκτονικής.Επιστήμονες υποστηρίζουν πως είναι το πρώτο μοντέλο βιολογικού υπολογιστικού εγκεφάλου ,ικανό να μπορεί πραγματοποιεί δραστηριότητες που τού αναθέτουν και να εμφανίζει σημάδια συμπεριφοράς. Ακριβώς επειδή ο Spaun μπορεί να εκτελεί διάφορες ενέργειες που μοιάζουν με αυτές που κάνει ο άνθρωπος, λέει ο δρ Ελίασμιθ, θα μπορεί σύντομα να μάς δώσει απαντήσεις και για το πώς λειτουργεί και πως αντιδρά ο ανθρώπινος εγκέφαλος. «Πέρα από τα ρομπότ, στην επιστήμη τής ιατρικής θα μπορούν για παράδειγμα οι ειδικοί να προκαλούν στον Spaun σχιζοφρένεια και να δοκιμάζουν φάρμακα χρησιμοποιώντας τον χημικό τους τύπο. Μπορεί δηλαδή να αντικαταστήσει όχι απλώς τα πειραματόζωα, αλλά να ξεπεράσει τα ηθικά διλήμματα που υπάρχουν στις δοκιμές φαρμάκων σε ανθρώπους».Ο Spaun έχει προγραμματιστεί ώστε να ανταποκρίνεται σε οκτώ τύπους διαφορετικών αιτημάτων, περιλαμβανομένων τής αντιγραφής σε ό,τι δει, τής αναγνώ ρισης αριθμών και γραφής διαφορετικών γραφικών χαρακτήρων, να απαντά σε ερωτήσεις αριθμητικής και να ολοκληρώνει ένα σχέδιο αφότου έρθει σε οπτική επαφή με τα παραδείγματα που τού έχουν δώσει. O Spaunαποτελείται από δύο βασικές δομές οι οποίες αντιπροσωπεύουν τμήμα τής βασικής δομής τού ανθρώπινου εγκεφάλου: τον εγκεφαλικό φλοιό, τα βασικά γάγγλια κι’ ένα περίβλημα νευρώνων που είναι συνδεδεμένοι μεταξύ τους ακριβώς όπως και στον ανθρώπινο εγκέφαλο ώστε να μιμείται τις λειτουργίες του. «Αυτό το μοντέλο που δημιουργήθηκε προσπαθεί να αναπαραγάγει την ανθρώπινη γνωσιακή λειτουργία η οποία είναι ιδιαίτερα ευέλικτη», εξηγεί ο δρ Ελίασμιθ.

          ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ ΒΛΕΠΕΙ ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ

Σε δημοσίευση στο διαδίκτυο με ημερομηνία   05/04/2013  διαβάζουμε:
Σε συνδυασμό με λειτουργική μαγνητική τομογραφία, ιάπωνες κατέγραψαν τις ονειρικές εικόνες με ακρίβεια 60%.Συγκεκριμένως Ιάπωνες νευροεπιστήμονες ανακοίνωσαν ότι, κατόρθωσαν να «δουν» σε έναν βαθμό τα όνειρα ανθρώπων με τη βοήθεια υπολογιστών, κάνοντας ένα ακόμα βήμα για αυτό που μερικοί θεωρούν μεγάλο επίτευγμα και άλλοι μεγάλο εφιάλτη: τη στιγμή που τα μηχανήματα θα μπορούν να «διαβάζουν» τα όνειρα τού καθενός.Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Γιουκιγιάσου Καμιτάνι των Εργαστηρίων Υπολογιστικής Νευροεπιστήμης ATR στο Κιότο, που έκαναν την σχετική δημοσίευση στην επιθεώρηση «Science», σύμφωνα με το BBC, χρησιμοποίησαν την απεικονιστική τεχνική τής λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας (fMRI), σε συνδυασμό με ειδικό λογισμικό ηλεκτρονικού υπολογιστή, και κατόρθωσαν να «διαβάσουν» με ποσοστό ακρίβειας 60% τις ονειρικές εικόνες που οι εθελοντές τού πειράματος έβλεπαν, καθώς κοιμούνταν.Μπορεί ο «πατέρας» τής ψυχανάλυσης Ζίγκμουντ Φρόιντ να έδινε τεράστια σημασία στα όνειρα, όμως το γιατί ονειρεύονται οι άνθρωποι παραμένει ακόμα μυστήριο για την επιστήμη. «Δεν ξέρουμε σχεδόν τίποτε για τη λειτουργία τού ονείρου» παραδέχτηκε η νευροεπιστήμοναςΜασάκο Ταμάκι.«Είχα την ισχυρή πεποίθηση όμως πως η αποκωδικοποίηση των ονείρων θα ήταν εφικτή, τουλάχιστον για ορισμένες πλευρές τους. Δεν εξεπλάγην από τα αποτελέσματα, αλλά ενθουσιάστηκα» δήλωσε ο Καμιτάνι.Οι ιάπωνες ερευνητές συνεργάστηκαν με τρεις εθελοντές που κοιμούνταν και ονειρεύονταν σε συνθήκες εργαστηρίου. Μόλις οι εθελοντές φαινόταν πως ονειρεύονταν (πριν το πρώτο στάδιο ύπνου REM), οι επιστήμονες τούς ξυπνούσαν και τούς ζητούσαν να περιγράψουν τι είχαν δει στον ύπνο τους. Αυτό επαναλήφθηκε πάνω από 200 φορές με καθέναν από τούς τρεις συμμετέχοντες στο πείραμα.
Η παραμικρή ονειρική εικόνα, όσο εξωπραγματική και αν ήταν, καταγραφόταν από τους ερευνητές οι οποίοι στη συνέχεια ζητούσαν από τους εθελοντές, ενώ αυτή τη φορά ήταν ξύπνιοι, να δουν σε μια οθόνη υπολογιστή τις ίδιες εικόνες. Έτσι, οι επιστήμονες επέτυχαν να συσχετί σουν κάθε εικόνα με ένα νευρωνικό «αποτύπωμα» στον εγκέφαλο των εθελοντών. Με αυτό τον τρόπο δημιούργησαν μια μεγάλη βάση ψηφιακών-νευρωνικών δεδομένων, στην οποία παρόμοιες εικόνες ήταν ενταγμένες στην ίδια κατηγορία (π.χ. όνειρα σπιτιών, ξενοδοχείων και κάθε άλλου κτίσματος ταξινομήθηκαν ως «οικοδομές»).Στο επόμενο στάδιο, οι εθελοντές έπεσαν ξανά για ύπνο, μόνο που τώρα πλέον οι εικόνες που δημιουργούσε ο εγκέφαλός τους στη διάρκεια τού ονείρου (δηλαδή τα εναλλασσόμενα νευρωνικά μοτίβα), ήταν δυνατό να συσχετιστούν από το λογισμικό τού υπολογιστή με συγκεκριμένες εικόνες που ήδη περιείχε η βάση δεδομένων. Επειδή οι ίδιες περιοχές τού εγκεφάλου ενεργοποιούνται όταν κανείς βλέπει την ίδια εικόνα, είτε είναι ξύπνιος, είτε ονειρεύεται, το τελικό αποτέλεσμα ήταν ότι, οι επιστήμονες μπορούσαν να «μαντέψουν» σε σημαντικό βαθμό τι περίπου ονειρεύονταν οι εθελοντές, πριν καν αυτοί ξυπνήσουν και περιγράψουν το όνειρό τους.
Οι ιάπωνες ερευνητές προτίθενται να εμβαθύνουν την έρευνά τους στο πεδίο που λαμβάνει χώρα ο βαθύς ύπνος, στο μέσον τής νύχτας, όταν οι άνθρωποι συνήθως βλέπουν και τα πιο ζωντανά όνειρά τους (στάδιο REM). Επιπλέον θέλουν να προχωρήσουν κι άλλο την έρευνά τους για να διαπιστώσουν αν και κατά πόσο είναι δυνατόν, μέσα από την καταγραφή, απεικόνιση και ανάλυση τής εγκεφαλικής δραστηριότητας, να προβλέψουν άλλες πλευρές των ονείρων, πέρα από τις εικόνες, όπως τα συναισθήματα, τις μυρωδιές, τα χρώματα κ.α. που βιώνει κάποιος όταν ονειρεύεται.

Ποτέ τα μηχανήματα δεν θα μπορούν να διαβάζουν πλήρως τα όνειρα τού καθενός.
Ο γνωσιακός νευροεπιστήμονας δρ Μαρκ Στόουκς τού Πανεπιστημίου τής Οξφόρδης έκανε λόγο για «συναρπαστική έρευνα», η οποία μάς φέρνει πιο κοντά στην εποχή που τα μηχανήματα θα διαβάζουν τα ανθρώπινα όνειρα. Επεσήμανε όμως πως κάτι τέτοιο απέχει ακόμα πολλά χρόνια εωσότου γίνει πραγματικότητα. «Δεν υπάρχει πάντως κατ' αρχήν κάποιος λόγος που να μην μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο. Η δυσκολία έγκειται κυρίως στη συστη ματική συσχέτιση τής εγκεφαλικής δραστηριότητας με τα φαινόμενα των ονείρων» είπε.Προειδοποίησε πάντως πως θα είναι σχεδόν αδύνατον στο μέλλον το ίδιο μηχανικό σύστημα αποκωδικοποίησης των ονείρων να μπορεί να «διαβάσει» τα όνειρα τού καθενός: «Ποτέ δεν θα μπορούσαμε πραγματικά να φτιάξουμε ένα μηχάνημα που θα διαβάζει τα όνειρα τού οποιουδήποτε. Τα όνειρα έχουν ένα ιδιοσυγκρασιακό χαρακτήρα για τον καθένα, συνεπώς η (ονειρική) εγκεφαλική δραστηριότητα ποτέ δεν θα είναι ομοιόμορφη για όλους»

Ο ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΌ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ

  Ο Michael Corbalis(.ο.π.39) ασχολούμενος με τις συμμετρίες τού εγκεφάλου, και δεχόμενος ότι,αυτές «έχουν πρκύψει μάλλον  για να επιτρέπουν στη μια πλευρά τού εγκεφάλου  να πάρει τον έλεγχο» διερωτάται  μήπως ο ασύμμετρος εγκέφαλος είναι πιο φιλόξενος απέναντι στη λογική,ενώ ο συμμετρικός  ευνοεί περισσότερο  την πνευματική ,θρησκευτική πλευρά τής ανθρώπινης φύσης.
Ο Δημήτρης Καπογιαννάκης ερευνητής στο Εθνικό Ινστιτούτο Νευρολογικών διαταραχών των ΗΠΑ, εδημοσίευσε(σύμφωνα με είδησηα  τής 1  Μαίου 2016 τής εφημερίδας το ΒΗΜΑ) το 2009  την εργασία ου(πολύκροτη κατά τον χαρακτηρισμό του δημοσιεύματος) «Γνωσιακά και νευρικά θεμέλια τής Θρησκευτικής πίστης»Κατά το ίδιο πάντοτε δημοσίευμα  ήταν ο πρώτος που χαρτογράφησε τη θρησκεία τού εγκεφάλου και εντόπισε ποιές περιοχές τού εγκεφάλου ενεργοποιούνται όταν ο εξεταζόμενος καλείται να απαντήσει σε θέματα θρησκείας. Κατά τον ίδιο υπάρχουν δύο είδη θρησκευτικής πίστης και δύο υποσύνολα εγκεφαλικών περιοχών που τις επεξεργάζονται αντιστοίχως.Το ένα είδος είναι εκείνο  πού σχετίζεται με θρησκευτικές  εμπειρίες.Λέγει: Όταν για παράδειγμα θυμάσαι ή φαντάζεσαι ότι, η πίστη σου σε βοηθάει να απαντήσεις σε θέματα ηθικής όπως το εάν είναι σωστό να κάνουμε ευθανασία.Το άλλο έχει να κάνει με αφηρημένες ιδέες,όπως «ο Θεός είναι πανταχού παρών»Αυτή η διάκριση σε πρακτική και δογματική  είναι κάτι που η νευοεπιστήμη δεν είχε κάνει παλαιότερα καθώς θεωρούσε τη θρησκευτική πίστη ενιαία.Πάντοτε κατά το ίδιο δημοσίευμα  στις 23 Μαρτίου 2016, στο επιστημονικό περιοδικό PLOS  καταχωρήθηκε έρευνα κατά την οποία κατά την οπoία η θέση που λαμβάνει ο καθένας μας,υπέρ τής επιστήμης ή τής θρησκείας οφείλεται στη δομή τού εγκεφάλου. Συναφής με την άποψη αυτή, είναι και εκείνη ερευνητών των αμερικανικών Πανεπιστημίων CaseWestern Reserve  και  Babson College  που δέχεται ότι,  « το που γέρνει η ζυγαριά –ή ακόμη και πότε φθάνει στον φανατισμό-σχετίζεται με το αν το εγκεφαλικό μας δίκτυο αναλυτικής σκέψης  υπερφαλαγγίζει εκείνο της συμπόνοιας και τούμπαλιν. Ο επικε φαλής τής έρευνας καθηγητήςΑντονι Τζάκ, λέγει:  «Απ’ό,τι είδαμε το άλμα πίστης που χρειάζεται για την αποδοχή τού υπερφυσικού,έχει να κάνει με τον παραμερισμό,τού κριτικού/αναλυτικού τρόπου σκέψης,προκειμένου ν΄αφήσουμε χώρο για μεγαλύτερη κοινωνική και σναισθηματική ενόρα ση….Το να κλείνει το παράθυρο που βλέπει τον πραγματικό κόσμο σου επιτρέπει ν΄ανοίγεις το άλλο που σ’αφηνει να δείς τα πράγματα μέσα από συναισθήματα.»
Πάντοτε κατά το ίδιο δημοσίευμα ο Ελληνοαμερικανός Ρίτσαρντ –Ελευθέριος Μπογιατζήςλέγει πώς οι πιστεύοντες στη Θρησκεία υστερούν διανοητικώς των άλλων,ενώ υπερτερούν σε αισθήματα κοινωνικό τητας και συμπόνοιας.Εχω την γνώμη,ότι,η «διαπίστωση» αυτή,οφείλεται  ότι, κατά κανόνα οι άθεοι,προέχονται από πλουσιώτερα στρώματα,και έχουν την δυνατότητα για μια καλύτερη μόρφωση.
        ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ

Ενας ορισμός  για την προκατάληψη,θάταν η χωρίς λογική  και ηθική βάση  συναισθηματική στάση(συνήθως αρνητική) απέναντι σε πρόσωπα,ιδέες  ή καταστάσεις.
Συμφώνως με  την άποψη τής Δρ.Μahzatin R.Banaji, καθηγήτριας Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Harvard, όπως η άποψη αυτή  δημοσιεύεται στο τεύχος 417 τού Περιοδικού « Περισκόπιο τής Επιστήμης» έχουμε όλοι τις προκαταλήψεις μας,άλλοι συνειδητά και άλλλοι όχι.
 Η ασυνείδητη προκατάληψη,αναδύθηκε  μετά από σχετικές μελέτες που εχρησιμοποίησαν το τέστ «Εμμεσων συνειρμών»(Implicit Association Test –IAT),εργαλείου που μετρά την ταχύτητα αντιστοίχισης μιάς θεματικής κατηγορίας,( λ.χ. άσπρο /μαύρο) μ’ένα δεδομένο χαρακτηριστικό ή περιγραφή(λ.χ. καλός/Κακός).
  Πολλές έρευνες ,με γνωστικό  κυρίως προσανατολισμό, υποδει κνύουν την ύπαρξη μιάς σύνδεσης μεταξύ προκατάληψης και λειτουργίας τού ανθρώπινου  εγκέφαλου και πειό συγκεκρμένως  την σνδέσουν με  «γνωστικά σφάλματα» ή στρεβλώσεις. Ως γνωστικό σφάλμα (Cognitive Bias) εννοούμε κυρίως λάθη  συνδεόμενα με την διαδικασία επεξεργασίας πληροφοριακών δεδομένων,που οδηγούν σε συγκεκριμένες αντιδράσεις και γεινώτερα συμπεριφορές.Επιστημονική θέση θέλει τα σφάλματα αυτά να οφείλονται συνήθως σε έμφυτους περιορισμούς επεξεργασίας τούανθρώπινου εγκεφάλου,χωρίς να αποκλείεται και εμπλοκή ορισμένων «εσφαλμένων» μνημονικών ή/και αντιληπτικών διεργασιών.Καθώς η αβεβαιότητα και η πολυπλοκότητα είναι χαρακτηριστικά τής ανθρώπινης φύσεως,φαίνεται ότι, ο εγκέφαλος είναι προγραμματισμένος κατά τέτοιο τρόπο,ώστε να αναζητεί και να θέλει να επιτύχειι δομή,συνοχή και τάξη  μέσα στην αταξία,  πράγμα που ναι μεν από τη μία πλευρά,διευκολύνει την επιβίωση,από  την άλλη όμως έμφανίζει ένα ¨γνωστικό κόστος» τα αναφερόμενα γνωστικά σφάλματα.
Σαν συμπέρασμα  θα μπορούσε κανείς να πεί,ότι, ο τρόπος με τον οποίο ο καθένας μας αντιλαμβάνεται,κατηγοριοποιεί,και αξιολογεί,είναι σε μαγάλο βαθμό προκατειλημμένος, πολλές φορές ασυνειδήτως.Απαιτείται μεγάλη   προσπάθεια ώστε  να απελευθερωθεί ο άνθρωπος, από βάρη  που έχει εκ γενετής,ή που τού έχουν « εμφυτεύσει», συχνά χωρίς να το συνειδητοποιεί, «αθορύβως».
Οποιος συλλογάται ελεύθερα,συλλογάται καλά.


Η  ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΣΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΝΔΡΑ
Μεγάλες διαφορές στις δομές, αλλά και στο μέγεθος τού εγκεφάλου έχουν τα δύο φύλα, σύμφωνα με 20ετή έρευνα που ολοκλήρωσαν  ειδικοί στο Πανεπιστήμιο τού Κέιμπριτζ. Η μελέτη έρχεται να εξηγήσει ότι, τα δύο φύλα έχουν φυσιολογικά διαφορετικές δεξιότητες, καθώς οι ομοιότητες που παρουσιάζουν στο μυαλό τους δεν είναι όσες νομίζαμε μέχρι σήμερα.
Στη μελέτη συμμετείχαν χιλιάδες άτομα, ηλικίας από έξι μηνών βρέφη έως 80χρονοι. Το συμπέρασμα που προέκυψε είναι ότι, οι άντρες έχουν μεγαλύτερο εγκέφαλο μεταξύ 8% και 13% σε σχέση με τις γυναίκες.
Επιπλέον, όπως τονίζουν οι ειδικοί, κάποια συγκεκριμένα σημεία στον εγκέφαλο που είναι υπεύθυνα για βασικές λειτουργίες όπως είναι η μνήμη, η λήψη αποφάσεων κ.λπ. έχουν διαφορετικό μέγεθος στους άντρες και διαφορετικό στις γυναίκες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχουν πραγματικές διαφορές σε συγκεκριμένες λειτουργίες - δεξιότητες μεταξύ των δύο φύλων. «Συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου είναι μεγαλύτερες στους άντρες, ενώ κάποιες άλλες υπερτερούν στις γυναίκες. Μάλιστα, κάποιες από αυτές, όπως είναι η αμυγδαλή και ο ιππόκαμπος, έχουν ιδιαίτερα βασικές λειτουργίες και προκαλούν τις μεγάλες διαφορές που παρατηρούμε τόσα χρόνια στα δύο φύλα», εξηγεί ο Σάιμον Μπάρον-Κόχεν, καθηγητής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ.Για παράδειγμα, σήμερα θεωρείται σεξιστικό σχόλιο να πει ένας άντρας ότι, «οι γυναίκες δεν είναι καλοί οδηγοί». Αυτό όμως εξηγείται από τη δομή τού εγκεφάλου, καθώς το σημείο που ονομάζεται κέλυφος στους άντρες είναι πιο πυκνό και μεγαλύτερο σε έκταση. Αυτό σημαίνει ότι, οι άντρες έχουν μία φυσική δομή που τους παρέχει τα φυσικά εχέγγυα στον χειρισμό σύνθετων μηχανών, άρα και των αυτοκινήτων. Οι γυναίκες από την πλευρά τους είναι πιο συναισθηματικές, όπως λέμε. Και αυτό ισχύει βάσει δομών τού εγκεφάλου. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα τής μελέτης που δημοσιεύονται στην επιστημονική επιθεώρηση «Neuroscience and BiobehavioralReviews», οι γυναίκες έχουν πιο ανεπτυγμένη τη δομή τού εγκεφάλου που ονομάζεται αριστερός μετωπιαίος πόλος (λοβός). Η περιοχή αυτή είναι υπεύθυνη για την εκδήλωση τού συναισθήματος. Αρα εκ τής φυσικής ανατομίας τού εγκεφάλου τα δύο φύλα δεν θα είναι ποτέ ίδια. Πάντα θα υπάρχουν διαφορετικές δεξιότητες που θα μπορεί να εκτελέσει καλύτερα το ένα από τα δύο φύλα.
Πολλές μελέτες που έχουν γίνει στο παρελθόν έχουν καταδείξει ότι, στην εκδήλωση των νόσων τής ψυχικής σφαίρας, υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των δύο φύλων όσον αφορά τον τρόπο έναρξης και εκδήλωσης τής νόσου, την ηλικία και τα συμπτώματα που εμφανίζουν. «Η συγκεκριμένη μελέτη θα μάς βοηθήσει όχι μόνο στην κατανόηση των δομικών διαφορών που έχουν τα δύο φύλα, αλλά και στις ψυχιατρικές νόσους που μπορούν να εκδηλώσουν» εξηγεί ηΑμπερ Ρούγκροκ, διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο τού Κέιμπριτζ.

Ο ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ;
          Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στη Γαλλική εφημερίδα LE Monde  την 2-12-2013 γράφεται ότι,κατά την άποψη τού  τιμηθέντα με το με το Μεγάλο Εθνικό βραβείο  για την υγεία και την ιατρική έρευνα (Grand Prix de l’Institut national de la santé et de la recherche médicale)Stanislas Dehaene,καθηγητού στο Collège de France,ο ανθρώπινος εγκέφαλος,έχει μοναδικές ικανότητες, τροποποιείται με την μάθηση και είναι  οργανωμένος  για να μπορεί να διαβάζει.
(Περισσότερα στο παράρτημα « Le cerveau est préorganisé pour la lecture »)

ΝΟΥΣ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ
Ακολουθεί ένα όμορφο άρθρο της Kerry Creaswood που επιχειρεί να προσεγγίσει τη διαφορά μεταξύ νου και εγκεφάλου.
Υπάρχει ένα θεμελιώδες ερώτημα για το οποίο γίνεται κουβέντα εδώ και πολλά χρόνια: ο εγκέφαλος και ο νους είναι το ίδιο πράγμα; Κι αν όχι, ποια είναι η διαφορά τους;
Ας ρίξουμε μια ματιά στον συνήθη ορισμό του νου:
«Πρόκειται για εκείνο το στοιχείο ενός ατόμου που του επιτρέπει να έχει επίγνωση του κόσμου και των εμπειριών του, να σκέφτεται και να αισθάνεται. Είναι ο τομέας της συνειδητότητας και της σκέψης» (λεξικό Merriam-Webster).
Ας δούμε και τον ορισμό του εγκεφάλου:
«Πρόκειται για ένα όργανο που αποτελείται από μαλακό νευρικό ιστό, περιέχεται στο κρανίο των σπονδυλωτών και λειτουργεί ως συντονιστικό κέντρο των αισθήσεων και της διανοητικής και νευρικής δραστηριότητας» (λεξικό Merriam-Webster).
Το πρώτο πράγμα που παρατηρούμε είναι ότι οι 2 ορισμοί είναι πολύ διαφορετικοί. Το δεύτερο είναι ότι ο ορισμός για τον νου επικεντρώνεται περισσότερο στις σκέψεις και τα συναισθήματα, ενώ για τον εγκέφαλο επικεντρώνεται περισσότερο στις φυσικές λειτουργίες. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι αυτό που σκέφτεστε προέρχεται από τον εγκέφαλο, είναι όμως ο νους και ο εγκέφαλος το ίδιο πράγμα; Υπάρχει άραγε κάτι περισσότερο στη συνειδητότητά μας εκτός από την απλή λειτουργία των νευρώνων στην επιφάνεια των μαλακών ιστών;
Οι περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν τον νου και τον εγκέφαλό τους εναλλάξ. Η αλήθεια είναι ότι προκειμένου αυτά τα 2 να είναι το ίδιο πράγμα, ο νους θα έπρεπε να δημιουργείται εξ ολοκλήρου από τον εγκέφαλο. Στην πραγματικότητα, ο νους σας δεν ενδιαφέρεται για το τι σκέφτεται ο εγκέφαλός σας. Οι ψυχολόγοι πιστεύουν ότι ο νους μπορεί να ελέγξει τον εγκέφαλο.
Ο νους σας μπορεί να χαμογελάσει

Ένα καλό παράδειγμα για να ξεκαθαρίσετε ότι ο νους και ο εγκέφαλος είναι στην πραγματικότητα δύο διαφορετικά πράγματα είναι να ελέγξετε την ικανότητά σας να χαμογελάσετε.
«Για παράδειγμα, ο εγκέφαλός σας θα ερμηνεύσει το γεγονός ότι χρησιμοποιείτε τους μυς για να χαμογελάσετε ως ένδειξη ευτυχίας ακόμα κι αν είστε λυπημένοι. Έτσι, μπορείτε να τον ξεγελάσετε και να τον κάνετε να θεωρήσει ότι είστε χαρούμενοι αν τοποθετήσετε ένα μολύβι στο στόμα σας και το δαγκώσετε, αφού έτσι χρησιμοποιείτε τους ίδιους μυς. Ομοίως, τα επίπεδα κορτιζόλης που παραμένουν στο σώμα σιγά σιγά παρερμηνεύονται ως μια συνεχιζόμενη παρουσία απειλής, έστω κι αν η απειλή δεν υπάρχει στην πραγματικότητα. Αυτό αποτελεί πρόβλημα για τον εγκέφαλο, ο οποίος δεν έχει εξελιχθεί πολύ. Δεν αποτελεί όμως πρόβλημα για τον νου, ο οποίος αλλάζει συνεχώς» (Δρ Billi Gordon).
Αυτό είναι το σημείο που διαχωρίζει πραγματικά αυτές τις 2 περιοχές. Ο νους είναι κάτι που εξελίσσεται συνεχώς με βάση τα συναισθήματα και τις εμπειρίες. Ο ρόλος του εγκεφάλου είναι να ερμηνεύει και να παρέχει ανατροφοδότηση πληροφοριών. Αυτό σημαίνει ότι ο νους αφορά τις επιθυμίες και το υποσυνείδητο. Μπορείτε να διαμορφώσετε γνώμη και να την αλλάξετε χωρίς καμία παρέμβαση από τον εγκέφαλο. Αυτός είναι ο λόγος που υπάρχουν οφέλη για την ψυχική υγεία από μια απλή αλλαγή των συνηθειών σας.
Σωστό και λάθος
Ο νους και ο εγκέφαλος δεν γίνεται να είναι το ίδιο πράγμα δεδομένου ότι δεν έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά. Ο εγκέφαλος είναι κυρίως συνδεδεμένος με το σώμα. Ελέγχει τον σωματικό πόνο, γεγονός που σας βοηθά να αντιδράσετε στον κίνδυνο. Μπορεί επίσης να επεξεργαστεί το φως για να εξασφαλίσει ότι τα μάτια σας θα λειτουργούν με την καλύτερη απόδοση.
Ωστόσο, ο εγκέφαλος δεν μπορεί να αποφασίσει αν πρέπει ή όχι να πάτε στη δουλειά με τα πόδια ή με το ποδήλατο, ούτε αν πρέπει να πάρετε τηλέφωνο τη μητέρα σας το ερχόμενο Σαββατοκύριακο ή όχι. Στην πραγματικότητα, ο εγκέφαλος δεν μπορεί να πάρει καμιά απόφαση, είναι σαν ένας ηλεκτρονικό υπολογιστή στον οποίο εισάγονται και εξάγονται δεδομένα. Οι αποφάσεις είναι συναισθηματικής φύσης, δεν σχετίζονται με τη λογική. Ο εγκέφαλός σας μπορεί να αποθηκεύσει τις πληροφορίες, αλλά ο νους είναι αυτός που έχει την ευθύνη για το πώς θα τις χρησιμοποιήσετε.
Ο εγκέφαλός σας δεν μπορεί να αναγνωρίσει τη διαφορά ανάμεσα στο σωστό και το λάθος. Αυτό φροντίζει να το διευκρινίσει ο νους σας. Ο εγκέφαλος απλώς εισάγει πληροφορίες και τις μεταφράζει. Όπως συμβαίνει και με το παράδειγμα με το χαμόγελο που αναφέρθηκε παραπάνω, ο νους είναι σε θέση να χειραγωγήσει τον εγκέφαλο. Αν καταφέρετε να αλλάξετε τη γνώμη σας σχετικά με το αν κάτι είναι σωστό ή λάθος, ο εγκέφαλός σας θα αντιδράσει αναλόγως ακόμη κι αν το αποτέλεσμα είναι το ίδιο.
Για παράδειγμα, αν αποφασίσετε να σπρώξετε κάποιον χωρίς αιτία, ο νους σας ξέρει ότι αυτό είναι λάθος και θα νιώσετε άσχημα. Αυτά τα συναισθήματα μεταφέρονται στον εγκέφαλο, γεγονός που σας κάνει να αισθάνεστε σωματικά θλίψη, λύπη, κ.λπ. Αν όμως σπρώξετε κάποιον για να τον εμποδίσετε να νιώσετε καλά. Αυτά τα συναισθήματα μεταφέρονται στον εγκέφαλο, γεγονός που σας κάνει να αισθάνεστε σωματικά χαρά, ευτυχία, κ.λπ.
Ακόμη κι αν σωματικά συνέβη η ίδια ακριβώς πράξη με το ίδιο αποτέλεσμα, ο νους σας την επεξεργάστηκε με 2 διαφορετικούς τρόπους κι έστειλε 2 διαφορετικά σήματα στο σώμα σας. Εκείνο που δημιούργησε τις διαφορετικές αντιδράσεις ήταν ο νους μέσω της απόφασης που πήρατε.




ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ
H γνώση μιάς δεύτερης γλώσσας και η νόηση
          Η Γλώσσα δεν είναι μόνον μέσο επικοινωνίας.Είναι και εργαλείο για γνώση.Και η   γνώση,η εμπειρία  προκαλεί οργανικές μεταβολές στον εγκέφαλό μας(Johnson 15-Maturana-Varela εν «Το δέντρο της Γνώσης») .Ο Eric Kandel έδειξε το 1960,ότι, μια υποτυπώδης μορφή μάθησης,προκαλεί αλλαγές στο απλό νευρικό σύστημα,ενός θαλάσσιου σαλιγκαριού,τού Aphysia(Johnson 50).Εχει υποστηριχθεί ,ότι, η συμπεριφορά τού ανθρώπου προσδιορίζεται περισσότερο από βιολογικούς παράγοντες και ελάχιστα από το περιβάλλον. Ο Σουηδός Hyden απέδειξε  ότι, κατά την εκπαίδευση ποντικών εμφανίζονται βιοχημικές μεταβολές, στον εγκέφαλό τους,και οι Hall ,Yeakel και Rhodes, υποστηρίζουν ότι η συναισθηματικότητα σε ποντικούς και  άλλα τρωκτικά μεταβιβάζεται κληρονομικώς.

Ο ρόλος του εγκεφάλου  έχει εκτός  άλλων σχέση και με την γλώσσα,( αποκλειστικώς ανθρώπινο φαινόμενο,) όπως και σε άλλο σημείο τονίζεται.

Ετσι δίνεται μια εξήγηση σένα παράδοξο.Οτι δηλαδή, ότι,ενώ από πλευράς εξέλιξης και ανατομικής ο άνθρωπος συγγενεύει  περισσότερο με τους πιθήκους παρά  με τα πτηνά,τα τελευταία φέρονται ικανότερα να  παράγουν φθόγγους παρόμοιους  με τους ανθρώπινους.  Η ερμηνεία που προτείνεται από τους επιστήμονες είναι ναι μεν οι πίθηκοι έχουν την ανατομία για να μιλήσουν  πλήν όμως  το μυαλό τους δεν μπορεί να μεταφέρει τις λέξεις προς τα έξω. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science Advances.Χρησιμοποιώντας ακτίνες Χ, οι ερευνητές παρακολούθησαν την κίνηση του στόματος και του λαιμού ενός πιθήκου μακάκου, ενώ έτρωγε και έκανε διάφορες εκφράσεις με το πρόσωπό του.Στη συνέχεια χρησιμοποίησαν τα δεδομένα για να δημιουργήσουν μοντέλα σε υπολογιστή με τους πιθήκους να λένε φράσεις όπως: “Καλές διακοπές” και “Θα με παντρευτείς;”…Ανεκάλυψαν ότι, η ανατομία της φωνητικής οδού του πιθήκου επιτρέπει στους μακάκους να παράγουν πέντε φωνήεντα τα οποία, είναι “ένα επαρκές φάσμα των ήχων ομιλίας για την υποστήριξη της ομιλούμενης γλώσσας”. Έτσι, το πρόβλημα δεν είναι με την ανατομία του πιθήκου αλλά βρίσκεται κάπου στον εγκέφαλό του.“Οι εγκέφαλοι των πιθήκων δεν έχουν άμεσους δεσμούς με τους νευρώνες της γλώσσας και του λάρυγγα, δεν μπορούν τα τους ελέγξουν”, λέγει η Tecumseh Fitch, που συμμετείχε στην έρευνα.

 Τί συμβαίνει σε επίπεδο νευρώνων όταν μαθαίνουμε οτιδήποτε;
Η πιο στοιχειώδης μεταβολή που συμβαίνει σε επίπεδο νευρώνων όταν ένας οργανισμός μαθαίνει οτιδήποτε είναι ο συσχετισμός Hebb . Ένας “συσχετισμός” μπορεί να δημιουργηθεί στους νευρώνες είτε ενός νοητικά πολύ απλού ζώου, π.χ. όταν ένα σαλιγκάρι μαθαίνει προσωρινά — καθώς κινείται — να αποφεύγει ένα αιχμηρό αντικείμενο που βρίσκεται στο δρόμο-του, είτε και τού νοητικά πιο πολύπλοκου ζώου, δηλ. τού ανθρώπου, π.χ. όταν μαθαίνουμε ότι, μια συγκεκριμένη μάρκα καφέ συνδέεται με μια διαφήμιση τής τηλεόρασης. Καί στις δύο περιπτώσεις έχουμε έναν συσχετισμό μεταξύ δύο πραγμάτων. Στην μεν περίπτωση τού σαλιγκαριού έχουμε κάτι το στοιχειώδες: ένα επανα λαμβανόμενο εξωτερικό ερέθισμα (διαρκές άγγιγμα τού αιχμηρού αντικειμένου) προκαλεί σύσπαση στις μυϊκές δομές τού μαλάκιου αρκετές φορές, οπότε το ζωάκι “μαζεύει” για λίγο το σώμα-του χωρίς να επιχειρεί να προχωρήσει πάλι στην ίδια διεύθυνση· επομένως μπορούμε να πούμε ότι “έμαθε” (προσωρινά) να αποφεύγει τη διεύθυνση αυτή. Στην δε περίπτωση τού ανθρώπου έχουμε το συσχετισμό μεταξύ δύο πολύπλοκων εννοιών: η “τάδε” μάρκα καφέ (με ορισμένο όνομα και άρωμα, αν την έχουμε ήδη δοκιμάσει) συνδέεται στο μυαλό-μας με μια σειρά μουσικών και άλλων ηχητικών, όπως και οπτικών ερεθισμάτων, που αποτελούν την διαφήμιση. Στο σαλιγκάρι, ο συσχετισμός μπορεί να υλοποιηθεί με μόνο δύο νευρώνες, ενώστον εγκέφαλο τού ανθρώπου, επειδή οι συνδεόμενες έννοιες υλοποιούνται με χιλιάδες, ή εκατομμύρια νευρώνες, αντίστοιχα πολύπλοκες είναι και οι διασυνδέσεις μεταξύ-τους. Λόγω της πολυπλοκότητας των συνδέσεων σε νοητικώς ανώτερα ζώα, πειράματα για το πώς υλοποιούνται οι συσχετισμοί Hebb κατά κανόνα, γίνονται σε απλούστατους οργανισμούς. Ο μηχανισμός πάντως είναι ο ίδιος, είτε πρόκειται για σαλιγκάρια, είτε για ανθρώπους.
Ο μηχανισμός αφορά στο πώς ένας νευρώνας συνδέεται με άλλον νευρώνα. Για το σαλιγκάρι, ο ένας νευρώνας μπορεί να είναι ένας αισθητήρας σε σημείο τού σώματός του όπου αγγίζεται από το αιχμηρό αντικείμενο, και ο άλλος νευρώνας μπορεί να είναι αυτός που θα προκαλέσει την μυϊκή σύσπαση. Για να συνδεθούν οι δύο νευρώνες, όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενη παράγραφο, ο πρώτος νευρώνας κάνει κάποιες από τις νευραξονικές απολήξεις-του να μεγαλώσουν (διακλαδιζόμενες και/ή επιμηκυνόμενες), οι οποίες έτσι φτάνουν και δημιουργούν συνάψεις στο δεύτερο νευρώνα. Μπορεί οι δύο νευρώνες να ήσαν ήδη συνδεδεμένοι, και οι συνάψεις να γίνουν περισσότερες· ή — πιο σπάνια — μπορεί να γίνουν συνδέσεις για πρώτη φορά. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, η πληροφορία (ηλεκτρικό σήμα) μεταφέρεται τώρα πιο εύκολα μεταξύ των δύο νευρώνων.
Εχει γραφεί ότι, όσο πιο νοήμων είναι ένας νους, τόσο πιο πολλές είναι οι συνδέσεις (άρα οι συνάψεις) στον εγκέφαλό του –όταν συγκρίνουμε ίση ποσότητα χιμπαντζή (π.χ. 1 mm3) με ίση ποσότητα ανθρώπινου εγκεφάλου, διαπιστώνουμε ότι, ο εγκέφαλος τού ανθρώπου έχει πολύ περισσότερες συνάψεις.
 Δηλαδή η σκέψη δημιουργεί ύλη,(συνδέσεις-συνάψεις)
 Στο φύλλο τής 19-9-2016 της βολιώτικης εφημερίδας ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ δημοσιεύθηκει η είδηση ότι, σε πειράματα που έγιναν σε 22 αμερικανούς  φοιτητές διαπιστώθηκε πώς η ικανότητα του εγκεφάλου να επεξεργάζεται γρήγορα πληροφορίες εξαρτάται από τις «γλωσσικές αναμνήσεις» του καθενός. Το πείραμα συγκεκριμένα έδειξε ότι η ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου των εθελοντών που ήδη γνώριζαν κάποιες ξένες γλώσσες ήταν μεγαλύτερη.
Οπως σχολίασε ο κύριος συγγραφέας της μελέτης Γιούρι Στίροφ, ερευνητής τού Κέντρου  για τη Γνώση και τη Λήψη Αποφάσεων της HSE, όσο περισσότερες ξένες γλώσσες γνώριζε ένα άτομο, τόσο ταχύτερα σχηματιζόταν το νευρωνικό δίκτυο που κωδικοποιεί τις πληροφορίες για τις νέες λέξεις. Τελικώς λοιπόν φάνηκε ότι οι νέες αυτές πληροφορίες αλλάζουν τη φυσιολογία του εγκεφάλου, αφού η καινούργια γνώση με την οποία «φορτώνουμε» τον σκληρό δίσκο που κρύβεται μέσα στο κεφάλι μας αυξάνει την πλαστικότητά του. Και μάλιστα περισσότερες τέτοιες νέες πληροφορίες μεταφράζονται και σε μεγαλύτερη πλαστικότητα.
Υπάρχει διχογνωμία αν εκείνος που γνωρίζει δύο ή περισσότερες γλώσσες είναι ευφυέστερος,από κάποιον που γνωρίζει μόνον τη μητρική του γλώσσα.Συναφώς γίνεται διάκριση ανάμεσα σε δύο έννοιες,τα μεταξύ όρια των οποίων είναι δυσδιάκριτα.Της ευφυίας(intelligence) και τής εκτελεστικής λειτουργίας(executive function). Ετσι  αφού  εγκαταλείφθηκε οριστικώς ή άποψη που επιρατούσε μέχρι το 1970 κατά την οποία η  ταυτόχρονη εκμάθηση δύο  γλωσσών προκαλεί σύγχυση στα παιδιά και  συνεπάγεται καθυστέρηση στην διανοητική τους ανάπτυξη ,γίνεται πλέον από τους περισσότερους δεκτό ,ότι, δύο ή περισσότερες γλώσσες δεν οδηγούν στην αύξηση της ευφυίας  αλλά καθιστούν πλέον ευκίνητο και ταχύτερο τον εγκέφαλο, λ.χ.να διακρίνει ταχύτερα  και ευκολώτερα έναν γνωστό του σ΄ένα πλήθος.Η  γνώση δύο γλωσσών δημιουργεί  αλλαγές στις εγκεφαλικές συνδέσεις και αυξάνει την δραστηριότητα και στα δύο ημισφαίρια.Πλέον αυτού,όπως προσφυώς έχει γραφεί, η γνώση δύο γλωσσών έχει τα ίδια αποτελέσματα με το να έχει κανείς πολλούς φίλους από άλλες χώρες.,Διευρύνει ορίζοντες .Εναντι   των πλεονεκτημάτων αυτών επιστήμονες θέλουν τον γνωρίζοντα μόνον την μητρική του γλώσσα,να υπερτερεί ως προς το ότι, συγκρατεί ευκολώτερα λέξεις από την μητρική του γλώσσα.
(Περισσότερα στο Παράρτημα υπό: Bilingualism, brain, executive function, intelligence,)

ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ  ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΣ
(βλ.και  http://www.heartmath.org/research/science-of-the-heart/head-heart-interactions.html)


 Παραδοσιακά, η μελέτη της επικοινωνίας των μονοπατιών μεταξύ της καρδιάς και του εγκεφάλου, ήταν μάλλον «μίας κατεύθυνσης», όπου οι επιστήμονες εστιάζονταν κυρίως και πρωτίστως στις αποκρίσεις της καρδιάς στις εντολές του εγκεφάλου. Πάρα ταύτα, τώρα μαθαίνουμε ότι η επικοινωνία μεταξύ της καρδιάς και του εγκεφάλου είναι κατ’ ουσίαν ένας δυναμικός, συνεχής, αμφίδρομος διάλογος, όπου κάθε όργανο διηνεκώς επηρεάζει την λειτουργία του έτερου οργάνου.  Η έρευνα έδειξε ότι η καρδιά επικοινωνεί με τον εγκέφαλο, κυρίως μέσω τεσσάρων περιοχών: νευρολογικά (μέσω της μετάδοσης νευρικών ώσεων), βιοχημικά (μέσω των ορμονών και νευροδιαβιβαστών), βιοφυσικά (μέσω κυμάτων πίεσης) και ενεργητικά (μέσω αλληλεπιδράσεων των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων). Η επικοινωνία μέσω αυτών των κυκλωμάτων επιδρά σημαντικά στην δραστηριότητα του εγκεφάλου. Επιπροσθέτως, η έρευνά μας έδειξε πως τα μηνύματα που η καρδιά αποστέλλει στον εγκέφαλο μπορούν επίσης να επιδράσουν στην επίδοση.
Η καρδιά επικοινωνεί με τον εγκέφαλο και το σώμα με τέσσερεις τρόπους:
•         Νευρολογική επικοινωνία (νευρικό σύστημα)
•         Βιοφυσική επικοινωνία (σφυγμικό κύμα)
•         Βιοχημική επικοινωνία (ορμόνες)
•         Ηλεκτρομαγνητική επικοινωνία (ηλεκτρομαγνητικά πεδία)

Οι έρευνες που περιγράφονται σε αυτό το κεφάλαιο διερευνούν αρκετές από αυτά τα μονοπάτια επικοινωνίας, εστιαζόμενες κυρίως στο πως ο εγκέφαλος αντιδρά στα πρότυπα που παράγονται από την καρδιά όταν βιώνουμε θετικά συναισθήματα. Οι πρώτες δύο έρευνες εστιάζονται κυρίως στις νευρολογικές αλληλεπιδράσεις, δείχνοντας ότι τα κεντρομόλα σήματα (afferent signals) που στέλνει η καρδιά προς τον εγκέφαλο κατά την διάρκεια των θετικών συναισθημάτων μπορεί να μεταβάλλουν την δραστηριότητα του εγκεφάλου πολλαπλώς. Στην πρώτη έρευνα, βρήκαμε ότι η καρδιακή συνοχή δύνεται να προκαλεί συγχρονισμού μεταξύ των εγκεφαλικών κυμάτων χαμηλής συχνότητας και των καρδιακών ρυθμών. Στην δεύτερη έρευνα, μάθαμε ότι ο συνεκτικός καρδιακός ρυθμός οδηγεί σε μια αύξηση του συγχρονισμού καρδιάς-εγκεφάλου. Οι συνέπειες αυτών των ευρημάτων διερευνούνται στην τρίτη έρευνα, που αυτό που βρέθηκε ήταν ότι σε συνθήκες υψηλής συνοχής του καρδιακού ρυθμού, τα άτομα δείχνουν σημαντική βελτίωση σε γνωστικές επιδόσεις.
Συνολικά, τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών δείχνουν ότι αν κανείς συνειδητά μεταβάλει στην συναισθηματική του κατάσταση, μέσω της εστίασης του στην καρδιά αυτό μεταβάλλει τις κεντρομόλες ώσεις από την καρδιά στον εγκέφαλο. Τα δεδομένα δείχνουν ότι όσο οι άνθρωποι βιώνουν ειλικρινώς θετικά συναισθήματα, στα οποία οι καρδιακοί τους ρυθμοί γίνονται πιο συνεκτικοί, αυτό μεταβάλλει τις πληροφορίες που στέλνονται από την καρδιά στον εγκέφαλο και συμβάλλει στην αλλαγή της λειτουργία του εγκεφαλικού φλοιού και επηρεάζει την επίδοση. Αυτά τα ευρήματα μας βοηθούν να εξηγήσουμε τις σημαντικές αλλαγές στην αντίληψη, την αυξημένη νοητική διαύγεια και την αυξημένη ενορατική αντίληψη που τα άτομα αναφέρουν ότι εφαρμόζουν διαλογιστικές και άλλες τεχνικές.
Οι δύο τελικές έρευνες του κεφαλαίου αφορούν την ενεργειακή επικοινωνία από την καρδιά, που επίσης αναφέρεται ως καρδιοηλεκτρομαγνητική επικοινωνία. Η καρδιά είναι η πιο δυναμική γεννήτρια ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας στο ανθρώπινο σώμα, και παράγει το ευρύτερο ρυθμικό ηλεκτρομαγνητικό πεδίο από κάθε άλλο σωματικό όργανο. Το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο της καρδιάς είναι 60 φορές μεγαλύτερο σε εύρος από ότι το ηλεκτρικό πεδίο που παράγεται από τον εγκέφαλο. Το πεδίο αυτό, όταν μετριέται με την μορφή του ηλεκτροκαρδιογραφήματος, μπορεί να εντοπιστεί οπουδήποτε στην επιφάνεια του σώματος. Επιπρόσθετα, το μαγνητικό πεδίο που παράγει η καρδιά είναι 5.000 φορές ισχυρότερο από το πεδίο που παράγεται από τον εγκέφαλο, και χρησιμοποιώντας τρόπους μέτρησης με μαγνητόμετρο (SQUID-based magnetometers ) μπορεί να ανιχνευτεί αρκετά μέτρα μακριά από το σώμα και  προς όλες τις κατευθύνσεις (εικόνα 1). Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω ευρήματα, όπου το καρδιακό πεδίο διαμορφώνεται αναλόγως την συναισθηματική διάθεση, προβήκαμε σε μια σειρά ερευνών για να διερευνήσουμε την πιθανότητα ότι το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο που δημιουργείται από την καρδιά μπορεί να μεταφέρει πληροφορίες που να τις λαμβάνουν και άλλοι άνθρωποι.
Το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο της καρδιάς
The Heart's Electromagnetic Field
http://www.heartmath.org/images/stories/main/elements/containers/round_corners/solid/blue_light_top_left.png
http://www.heartmath.org/images/stories/main/spacer.gif
http://www.heartmath.org/images/stories/main/elements/containers/round_corners/solid/blue_light_top_right.png
Εικόνα 1.
Το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο της καρδιάς είναι το πιο ισχυρό μαγνητικό πεδίο που παράγει το ανθρώπινο σώμα –όχι μόνο περικλείει κάθε κύτταρο του σώματος μας αλλά επεκτείνεται σε όλες τις κατευθύνσεις του χώρου. Το καρδιακό πεδίο μπορεί να εντοπιστεί, μετρούμενο με ευαίσθητα όργανα, αρκετά μέτρα μακριά από το σώμα μας. Οι έρευνες που διεξήχθηκαν από το Ινστιτούτο μάθησης της καρδιάς έδειξαν ότι το πεδίο της καρδιάς είναι ένας σημαντικός κομιστής πληροφοριών.
http://www.heartmath.org/images/stories/main/elements/containers/round_corners/solid/blue_light_btm_left.png
http://www.heartmath.org/images/stories/main/spacer.gif
http://www.heartmath.org/images/stories/main/elements/containers/round_corners/solid/blue_light_btm_right.png
Έτσι, οι τελευταίες δύο έρευνες διερευνούν την αλληλεπίδραση μεταξύ της καρδιάς ενός ατόμου και του εγκεφάλου ενός άλλου ατόμου, όταν τα δύο αυτά άτομα αγγίζονται ή όταν βρίσκονται σε σωματική εγγύτητα. Αυτές οι έρευνες αποσαφηνίζουν το ενδιαφέρον εύρημα ότι τα ηλεκτρομαγνητικά σήματα που δημιουργεί η καρδιά μπορούν να επηρεάσουν τους άλλους γύρω μας. Τα δεδομένα μας υποδεικνύουν ότι τα σήματα της καρδιάς ενός ανθρώπου μπορεί να επηρεάσουν τα εγκεφαλικά κύματα του άλλου ανθρώπου, και ότι κάθε φορά που δύο άνθρωποι επικοινωνούν υπάρχει ένας συγχρονισμός του εγκεφάλου και της καρδιάς τους. Τέλος, φαίνεται πως όσο αυξάνει η ψυχοφυσιολογική συνοχή των ατόμων, γίνονται πιο ευαίσθητοι στα λεπτοφυή ηλεκτρομαγνητικά σήματα που μεταδίδονται από τους γύρω τους. Εν κατακλείδι, τα ανωτέρω ευρήματα υποδηλώνουν ότι η ηλεκτρομαγνητική επικοινωνία  μπορεί να είναι μια άγνωστη ακόμα για μας πηγή πληροφοριών που ανταλλάσσονται μεταξύ ατόμων, και ότι αυτή η ανταλλαγή επηρεάζεται από τα συναισθήματά μας.
Τα πειράματα μπορείτε να τα δείτε, στα αγγλικά στην κάτωθι ιστοσελίδα.
http://www.heartmath.org/research/science-of-the-heart/head-heart-interactions.html



          Για τις δυνατότητες τής σκέψης  να επιδράσει επί τής ύλης,επί τού εγκεφάλου,  και να δημιουργήσει καταστάσεις, παραπέμπουμε  στο πόνημα μας για την Παραψυχολογία.

8-12-2017
                                 

                                                Γ.Α.ΚΟΥΚΟΥΒΙΝΟΣ