ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΩΝ(ΣΥΝΕΧΕΙΑ Β)
Max Termark «Το Μαθηματικό Σύμπαν μας» Τραυλός 2015(Our Mathematical Universe-(My Quest for the Ultimate Nature of Reality 2015)
Max Erik Tegmark is a Swedish-American physicist and cosmologist. He is a professor at the Massachusetts Institute of Technology and the scientific director of ...
Institutions: MIT
Fields: Cosmology, physics
… το ατόφιο ατσάλι είναι ως επί το πλείστον κενός χώρος( ο πυρήνας που συνιστά το 99.5% της μάζας του καταλαμβάνει μόνον το0.0000000000001 το όγκου του), μας δίνει την αίσθηση του στερεού σώματος, επειδή οι ηλεκτρομαγνητικές δυνάμεις που συγκροτούν τους πυρήνες στις θέσεις τους είναι πολύ ισχυρές, . …τα υποατομικά σωματίδια μπορούν.. να βρίσκονται ταυτοχρόνως σε διαφορετικές θέσεις.16…—οι απόψεις ..κορυφαίων επιστημόνων διίστανται,άλλοι υποστηρίζουν ότι πράγματιι συμβαίνει αυτό,και η πραγματικότητα χωρίζεται σε δύο παράλληλα σύμπαντα με διαφορετικές ιστορίες,ενώ άλλοι θεωρούν ότι η εξίσωση του Σρέντιγκερ –ο υπέρτατος νόμος της κβαντικής κίνησης πρέπει να διορθωθεί .17…Η παράλογη αποτελεσματικότητα των μαθηματικών στις φυσικές επιστήμες είναι ένα μυστήριο(Eugene Wigner)..21…Ο Πλάτων είχε δίκαιο..η σύγχρονη φύση της πραγματικότητας δεν είναι αυτή που φαίνεται 23…ο
Μαθηματικά, μαθηματικά παντού!
Τα πολυσύμπαντα, οι παράλληλοι Κόσμοι, η ζωή, η εξωτερική και η εσωτερική πραγματικότητα, η αρχή και το μοιραίο τέλος του Σύμπαντος, η Μεγάλη Έκρηξη και οι Φυσαλίδες Θανάτου, η αυτεπίγνωση και τα συναισθήματά μας... τα πάντα είναι μαθηματικές δομές που περιγράφονται από μαθηματικές εξισώσεις.
Το Σύμπαν μας είναι μαθηματικά - τίποτε άλλο!
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Lawrence M.Krauss « Η πιο μεγαλειώδης ιστορία που ειπώθηκε ποτέ…μέχρι σήμερα Τραυλός» 2018(..The Greatest Story ever told-So far- 2017)
Αυτό που είναι πιο δύσκολο να δείς είναι αυτό που πραγματικά υπάρχει John Alec Maker 11Ως οδηγός για την κατανόηση του κόσμου η Βίβλος είναι θλιβερά αντιφατική και απηρχαιωμένη…μεγάλα τμήματά της ελάχιστα απέχουν από την χυδαιολογία 12—κοσμική αλαζονεία ,,κρύβεται στην καρδιά του ισχυρισμού,ότι το Σύμπαν δημιουργήθηκε μόνον και μόνο για να υπάρξουμε εμείς…η κβαντική μηχανική στην καλύτερη περίπτωση αντίκειται στην διαίσθηση και στην χειρότερη δυσκολεύουν σε αφάνταστο βαθμό την κατανόησή μας,13..Η ύπαρξή μας δεν είχε προκαθορισθεί,αλλά δείχνει να οφείλεται σε ‘ένα περίεργο ατύχημα ,,ο κόσμος στον οποίο ζούμε δεν κρύβει κάποιο προφανές σχέδιο 15 Απ.ό,τι φαίνεται βαθιά στον εγκέφαλό μας είναι εγγεγραμμένη μια ανάγκη για ένα αφήγημα που υπερβαίνει την ύπαρξή μας 16 … Είναι αδύνατο να κατανοήσουε αυτόν τον κρυμμένο κόσμο με διαισθητικές αντιλήψεις που θα βασίζονται αποκλειστικά στις ‘άμεσες αισθητηριακές εμπειρίες 17…δεν αποκλείεται αυτός ο σκοτεινός χώρος της μαύρης τρύπας, να κρύβει μια πύλη προς ένα άλλο σύμπαν αποσυνδεδεμένο από το δικό μας 23. .Ωποτε οι επιστημονικοί ισχυρισμοί προβάλλουν ως αναμφισβήτητοι υπονομεύουν ουσιαστικά την επιστήμη 28,,Η Θρησκεία ..στο δυτικό κόσμο μπορεί να θεωρηθεί μητέρα των δυτικών επιστημών 37…Τα κινούμενα φορτία δημιουργούν μαγνητικό πεδίο,αλλά ένα μαγνητικό πεδίο δεν μπορεί να δημιουργήσει ηλεκτρικό πεδίο χωρίς να κινείται ,αρκείαπλώς να μεταβάλλεται 55…Το φώς είναι ηλεκτρομαγνητικό κύμα 62…Αδύνατο να επαληθεύσουμε πειραματικά μια κατάσταση απόλυτης ηρεμίας …Αν τα παράθυρα του αεροπλάνου είναι κλειστά τότε δεν μπορούμε με πείραμα που θα εκτελέσουμε μέσα στο αεροπλάνο,να συμπεράνουμε αν κινείται ή όχι 65,.Ι διαστολή του χρόνου είναι πραγματική …χωρίς αυτή δεν θα είχαμε ανιχνεύσει τα μιόνια στη Γή Το μιόνιο κινείται σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός και διανύει περίπου 300 μέτρα πριν διασπασθεί.Αλλά αυτά που κατακλύζουν την Γή, διανύουν περίπου 20 χιλιόμετρα από την ανώτερη ατμόσφαιρα όπου παράγονται μέχρι τους μετρητές Γκάιγκερ στη Γή.Αυτό χάρις στα «εσωτετικά ρολόγια» των μιονίων, που χτυπούν βραδύτερα το ρολόγια μας στη Γή, 10 έως 100 φορές βραδύτερα απ΄όσο αν θα χτυπούσαν αν παράγονταν από την ηρεμία σ’ένα εργαστήριο στη Γή 84 …Η θεωρία της σχετικότητας είναι θεωρία των απολύτων.Οι μετρήσεις του χώρου και του χρόνου μπορεί να είναι υποκειμενικές,αλλά οι μετρήσεις του χωροχρόνου είναι καθολικές και απόλυτες 92.. Στις πολύ μικρές κλίμακες δεν μπορούμε να κατανοήσουμε την φύση διαισθητικά να έχουμε μια φυσική εικόνα 95 Στο πείραμα του Thomas Young όταν στέλνουμε στην οθόνη ένα ηλεκτρόνιο κάθε φορά, έχουμε πάλι συμβολή,ωσάν το ηλεκτρόνιο να συμβάλλει με τον εαυτό του,ωσάν το ηλεκτρόνιο να ακολουθεί διαφορετικές διαδρομές ταυτοχρόνως ορισμένες από τις οποίες περνούν μέσα από μια σχισμό και ορισμένες από την άλλη.,,δεν μπορεί κανείς δηλαδή να υποστηρίξει ότι, το ηλεκτρόνιο διέρχεται από τη μία σχισμή ή από την άλλη, Αντιθέτως δεν περνάει από καμία και την ίδια στιγμή διέρχεται και από τις δύο.101.. Το φως συμπεριφέρεται και ως κύμα και ως σωατίδιο’,ανάλογα με τις συνθήκες που επιλέγει κανείς για να το μετρήσει 103.. Ο Einstein ήταν ο πρώτος που εχρησιμοποίησε πιθανοκρατικά επιχειρήματα για να περιγράψει την φύση της ύλης.. 107.Ο ίδιος υπεστήριξε ότι, στην κβαντική μηχανική,η έννοια της αιτιότητας καταρρέει άρα κατά τόν ιδιο ο Θεός παίζει ζάρια … Το Σύμπαν δεν χρειάζεται κανένα αίτιο για να υπάρχει,αλλά απλώς άρχισε να υπάρχει από το τίποτε.Το φώς που χρησιμοποιείτε για να διαβάσετε: ηλεκτρόνια σε θερμά άτομα, φωτόνια-φωτόνια που δεν υπήραν πριν εκπεμφθούν εκπέμπονται αυθορμήτως και χωρίς κανένα αίτιο,..Γιατί να ζητούμε λοιπόν αίτιο για το Σύμπαν;108 Το φώς δεν διαδίδεται πάντοτε ευθύγραμμα 126.Στην κβαντική μηχανική οι ακτίνες φωτός και τα ηλεκτρόνια δεν συμπεριφέρονται σαν να ακολουθούν μια μόνο τροχιά, από ένα σημείο στο άλλο –ακολουθούν ταυτοχρόνως όλες τις δυνατές διαδρομές.Καθε τροχιά έχει συγκεκριμένη πιθανότητα να μετρηθεί,και η κλασσική τροχιά του ελάχιστου χρόνου παρουσιάζει την μεγαλύτερη πιθανότητα από τις άλλες.127 Ένα ηλεκτρόνιο ακολουθεί κάθε δυνατή τροχιά μεταξύ δύο σημείων εφόσον δεν το παρατηρώ .Οταν το παρατηρήσω για μικρό διάστημα δεν αποκλείεται να παρατηρήσω μια αλλόκοτη συμπεριφορά μη κλασσική.128…Δυνατή η αυθόρμητη συμπεριφορά ζευγών σωματιδίου-αντισωματιδίου,από τον κενό χώρο αρκεί να εξαυλώνονται τόσο γρήγορα ώστε η σύντομη ύπαρξή της να μην μπορεί να μετρηθεί 130..Καθε δευτερόλεπτο πάνω από 400 χιλιάδες δισεκατομμύρια νετρίνα διαπερνούν το σώμα μας….Χωρίς την ασθενή αλληλεπίδραση (των νετρίνων)δεν θα παράγονταν ο Ηλιος 171..Κατοπτρική και αρνητική ομοτιμία 195.. Τα πρωτόνια πρέπει να έχουν έναν απίστευτο μεγάλο χρόνο ζωής …στο σώμα μας υπάρχουν πολύ περισσότερα από ένα διεσεκατομμύριο δισεκατομμύρια πρωτόνια 342…Το Χιγκς υπάρχει όπως προφανώς και ένα βαθμωτό πεδίο υποβάθρου,που απλώνεται σε όλο τον χώρο του Σύμπαντος,προσδίδοντας μάζα στα σωματίδια και παράγοντας τα χαρακτηριστικά του Σύμπαντος που παρατηρούμε. 364..
- ----------------------------------------------------------------------------
Dean Radin «The Conscious Universe» HarperOne 1997
Meta-analysis-the analysis of analysis…it allows us to ask even higher-level ….. questions ..to develop higher confidence about performance in general without getting bogged down n the specifics of individuals..The more data,the more confidence 49…. While the idea that the mind can affect the physical body is becoming more acceptable it is also true that the mechanisms underlying this link are still a complete mystery 161……………direct mensal healing162…experiments provide ..strong support for the idea that people can unconsciously respond to to distant mental influences166…The implications for distant healing are clear169…The experiments suggest that groups of people from a dozen to a small workshop to billions watching a television broadcast may affect the physical world in unexpected ways171….The idea of field consciousness suggests a continuum of non local intelligence ,permeting space and time…Stressed individuals create an atmosphere of stress in collective consciousness that reciprocally affects the thinking nd actions of every individual in that system 173….Inanimate objects like rocks will respond to order induced by consciousness as well as animate ones (like people or tossed dice) 175…. Nelson’s analysis revealed that on average ,over thirty years there was indeed less rain before and after graduation days than a few days before and after graduation188….The common link between mind and matter as observed in these experiments is order ( in mind to focused attention in matter to decreases in randomness)188…..The idea of the world as an organism---the Gaia hypothesis ..perhaps the individuals of earth are participating in the dance of Gaia…Experiments psi and the moon199…. Daily fluctuations in casino and lottery payouts are not due to pure chance,,,,field…. consciousness 208….Today thousands of nurses use a form of mental healing called therapeutic touch…intuitive diagnosis211…Military and intelligence pplications 21
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
.. « Είναι ο Θεός Γεωμέτρης, Η τρομερή συμμετρία.Ιs God a Geometer?(Fearfull Symmetry) Τραυλός 2005
Από την Εισαγωγή, Ο στόχος του συγγραφέα βρίσκεται στην κατανόηση και την αποκρυπτογράφηση των μυστικών της τρομερής συμμετρίας και των γεωμετρικών δομών του κόσμου…ως δημιούργημα ενός Θεού μαθηματικού …..Είναι περιπτώσεις που η συμμετρία ενός φαινομένου σπάζει (σπάσιμο της συμμετρίας είναι ότι,η συμμετρία μπορεί να χαθεί κάπου ανάμεσα στην αιτία και το αποτέλεσμα )…είναι ο μηχανισμός που μπορεί να εξηγήσει πολλές περιπτώσεις σχηματισμού μορφωμάτων (pattern formation) στον σχηματισμό των οποίων παίζει το σπάσιμο αυτό σπουδαίο ρόλο ,από την την μηχανική ως τη ζωολογία,…το Χάος κινείται σ’ ένα φιλοσοφικό παράδοξο,πώς είναι δυνατόν τα ντερτερμινιστικά μοντέλα να παράγουν τυχαία συμπεριφορά..το Χάος αποδεικνύει πώς οι ντετερμινιστικές αιτίες, μπορούν έχουν τυχαία αποτελέσματα, …συμμετρικές αιτίες μπορεί να έχουν μη συμμετρικά αποτελέσματα )(o Paul Dirac είπε « Θα μπορούσαμε να περιγράψουμε την κατάσταση λέγοντας, ότι, ο Θεός είναι υψηλού επιπέδου μαθηματικός που χρησιμοποίησε πάρα πολύ προχωρημένα μαθηματικά για την κατασκευή τού σύμπαντος—Ενας φυσικός νόμος πρέπει να έχει μαθηματικό κάλλος,)Τα πρότυπα της φύσης είναι μαθηματικά. Ο Πλάτων έθεσε την μαθηματική κανονικότητα ως θεμελιώδη λίθο της φιλοσοφίας του και θεώρησε την πραγματικότητα ως μιαν ατελή εικόνα ενός ιδανικού κόσμου αποτελούμενου από τέλειες μορφές,..μόνον σπάνια χάνεται όλη η συμμετρία,..το στέμμα της σταγόνας…ο Τομσον διετύπωσε την ιδέα ότι υπάρχουν μαθηματικά χαρακτηριστικά στις βιολογικές μορφές…29…….διαφορετικά πιθανά αποτελέσματα μπορεί να προκύψουν από ένα μοναδικό αίτιο37..Αν μια συμμετρική κατάσταση γίνει ασταθής το αποτέλεσμα θα είναι κάτι άλλο—κι αυτό το κάτι άλλο δεν είναι απαραίτητα εξίσου συμμετρικό….Η φύση δεν είναι ποτέ τέλεια συμμετρική…Από μαθηματική άποψη, …. ….μια συμμετρική κατάσταση είναι ασταθής 41…η μητέρα φύση φορτίζει την τυχαιότητα,…φύση και μαθηματικά δεν είναι το ίδιο πράγμα……οι νόμοι που εφαρμόζονται στα συμμετρικά συστήματα ,μπορούν μερικές φορές να προβλέψουν όχι απλά ένα μοναδικό φαινόμενο αλλά ολόκληρο σύνολο από συμμετρικά σχετιζόμενα φαινόμενα 41…. Η πλήρως συμμετρική κατάσταση είναι ασταθής….όταν σπάει η συμμετρία ένα πολύ μικρό μέρος της τείνει να συγκρατηθεί 48…η απλούστερη γεωμετρική μορφή με περιστροφική συμμετρία είναι ο κύκλος..η λίμνη έχει τη συμμετρία ενός επιπέδου άπειρης έκτασης.Η πέτρα που πέφτει σε μια λίμνη,καταστρέφει τη συμμετρία σ’ ένα σημείο 53…οι αρχές διατήρησης όπως της ενέργειας ή της ορμής εκφράζουν μια συμμετρία την οποία (πιστεύουμε ) κατέχει ολόκληρο το συνεχές του χωρόχρονου:οι νόμοι της φυσικής είναι οι ίδιοι παντού,55…ο Hilbert υπεστήριζε πάντοτε ότι, : έχουμε καταλάβει κάτι πραγματικά…μόνο αν μπορούμε να το εξηγήσουμε στον πρώτο άνθρωπο που θα συνα ντήσουμε στο δρόμο.Αυτό είναι ίσως λίγο υπερβολικό 56..0ι Ελληνες έκαναν τις πρώτες σοβαρές ανακαλύψεις σχετικά με τη συμμετρία,(Χαρακτηριστικό ήταν η απόδειξη της ύπαρξης ακριβώς πέντε κανονικών γεωμετρικών στερεών.57…Για τους μαθηματικούς η συμμετρία δεν είναι κάτι τα αόριστο. Είναι ένας μικρός μετασχηματισμός: η συμμετρία ενός αντικειμένου,είναι ένας μετασχηματισμός ,που αφήνει το αντικείμενο φαινομενικώς αμετάβλητο 57….τα αντικείμενα δεν έχουν απλώς συμμετρία αλλά συμμετρίες 61…Σ’ένα οποιοδήποτε αντικείμενο ο μετασχηματισμός αντιστοιχεί σ’ ένα δεύτερο αντικείμενο 63….οι συμμετρίες μάλλον δεν χάνονται αλλά διαμοιράζονται 98….Η πιο ενδιαφέρουσα ιδέα του Αριστοτέλη ήταν ότι, η συνοχή των μετάλλων ελέγχεται από κάποια εσωτερική δύναμη 121….στο σύμπαν συναντάμε πολλά παραδείγματα μορφωμάτων που προκαλούνται από το σπάσιμο της συμμετρίας.Αυτή η ενοποιητική αρχή λειτουργεί σε παγκόσμια κλίμακα.184…Η πιο θεαματική από όλες τις σπασμένες συμμετρίες είναι το ίδιο μας το Σύμπαν.Σ΄ένα συμμετρικό σύμπαν θα έπρεπε να υπάρχει η ίδια πυκνότητα γαλαξιών σε κάθε περιοχή του….πλήθος τεράστιων κενών μέσα στο σύμπαν 207..Μέχρι σήμερα δεν έχουν κατανοηθεί τα αίτια της ανομοιομορφίας. Εξομοιώσεις μέσω υπολογιστών υποδεικνύουν ότι, υπεύθυνες είναι οι βαρυτικές αστάθειες..που προκαλούν το σπάσιμο της συμμετρίας..Η βασική ιδέα είναι ότι, μετά αυ τό διαταράχτηκε από τυχαίες διακυμάνσεις πιθανώς κβαντομηχανικής προέλευσης και στη συνέχεια η βαρύτητα ενίσχυσε αυτές τις διαταραχές….το αδύνατο σημείο της θεωρίας αυτής είναι ότι η παρατηρούμενη κατανομή της ύλης στο σύμπαν είναι υπερβολικώς μικρή για να παράγει αρκετά ισχυρές αστάθειες…Η θεωρία όμως διασώζεται με τη βοήθεια της ψυχρής σκοτεινής ύλης, που υποστηρίζει ότι, η επί πλέον μάζα της σκοτεινής ψυχρής ύλης ενδυναμώνει τις βαρυτικές αστάθειες 209…οι συμμετρικές αστάθειες αφθονούν στον κόσμο των εμβίων όντων 211…….δεν μπορούμε να καταλάβουμε γιατί πρέπει να εμφανίζεται συμμετρία στα ζωντανά πλάσματα 221… Το μεγαλύτερο μυστήριο της βιολογίας,είναι πώς τρέχει το πρόγραμμα του DΝΑ…οι εντoλές του DΝΑ… δεν καθορίζουν την διαδικασία με απόλυτη λεπτομέρεια…η ανάπτυξη δεν είναι μόνο υπόθεση αποστολής μηνυμάτωγν από το DΝΑ… από τον γονέα στον απόγονο,…το ευρύτερο πλαίσιο της ανάπτυξης που καθορίζει την ανάπτυξη είναι οι νόμοι της φυσικής και της χημείας,223…Δεν είναι ξεκάθαρο αν η φύση εκμεταλλεύεται τηγ σμμετρία…τα αθρόποδα είναι ενσάρκωση της συμμετρίας και θεωρείται ότι για μια πολύ μακρά περίοδο της εξέλιξης ήταν τα πιο επιτυχημένα πλάσματα. 227…Πολλά μορφώματα έχουν σχηματιστεί μετά από σπάσιμο συμμετρίας …303 …η δομή αποκτάται καθώς χάνεται η συμμετρία..όσο ένα σύστημα καταπονείται τόσο οι παρατηρούμενες καταστάσεις χάνουν συμμετρία και αποκτούν πολυπλοκότητα χωρική και χρονική αυτό υποστηρίζονταν μέχρι σήμερα,…αλλά το πείραμα Couette-Taylor, δεν έχει τελειώσει!Καθώς το σύστημα καταπονείται ακόμη περισσότερο εμφανίζεται μια κατάσταση με περισσότερη συμμετρία και περισσότερη δομη.304…οι συμμετρίες ή τα μορφώματα μπορούν να συνυπάρξουν με το χάος ή την αταξία 305….Φαίνεται ότι στην φύση αρέσουν τα επαναλαμβανόμενα σχέδια…319…..η παρέμβαση του χάους και της συμμετρίας,κατά μέσο όρο οδηγεί στη δημιουργία συμμετρίας ως φυσικό φαινόμενο και όχο στο στήσιμό της 327…. Πώς προκύπτει αυτή η συμμετρία;Η συνηθισμένη υποκείμενη αιτία,φαίνεται να είναι(το ίδιο το γεγονός αποτελεί ένα ακόμη βαθύτερο μυστήριο)΄ποτι το σύμπαν είναι «μαζικά»παρσκευασμένο,-α αποτελείται από από μια κοσμική γραμμή παραγωγής,… Είναι λογικό να υποθέσουμε ότι η πραγματική συμμετρία που παρατηρούμε στη φύση, είναι μιά «διασπασμένη» εκδοχή αυτής της «δυναμικής» συμμετρίας που υπάρχει στα μαθηματικά. Πλη΄θη πανομοιότυπων μερών που βγαίνουν … 339…Η συμμετρία διαποτίζει το σύμπαν σε αξιοθαύμαστη έκταση ….Αν οι σημερινές θεωρίες της πιο προωθημένης φυσικής είναι σωστές το σπάσιμο της συμμετρίας κρύβεται πίσω από τα θεμελιώδη φαινόμενα μικρής κλίμακας 341….. μέχρι σήμερα δεν βρέθηκε πειστική θεωρία κβαντικής βαρύτητας 342… η τεράστια ανομοιότητα που υπάρχει σήμερα ανάμεσα στις τέσσερες δυνάμεις και κατά συνέπεια ανάμεσα στα χαρακτηριστικά του σωματίδια,είναι σημαντικό εμπόδιο για κάθε θεωρία που βασίζεται στη συμμετρία διότι η συμμετρία συνεπάγεται δυνατότητα εναλλαγής Μόνη διέξοδος φαίνεται το ότι αν οι αλληλοεπιδράσεις πραγματοποιηθούν σε ακόμη υψηλότερες ενέργειες,τότε οι εντάσεις και τα πεδία των δυνάμεων αλλάζουν. τέτοιες ενέργειες όμως μέχρι σήμερα δεν έχουν επιτευχθεί.345…όλες οι μεταβαλλόμενες θεωρίες έχουν κοινό μήνυμα πως η δομή των θεμελιωδών σωματιδίων και η βάση ολόκληρου του κόσμου μας ελέγχεται από το σπάσιμο της συμμετρίας.346….Η συμμετρία είναι λειτουργικά απαραίτητη στους ανθρώπους. 31….το νοητικό μας κύκλωμα έχει ενσωματωμένες παραμορφώσεις της αντίληψης ..Ο κόσμος που βλέπουμε δεν είναι απαραίτητα ο κόσμος με την πραγματική του μορφή.350… Δεν υπάρχει καθολική απάντηση εάν οι συμμετρίες αποτελούν εσωτερικά μορφώματα της φύσης ή επινοήματα της ανθρώπινης αντίληψης..ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι σκέφτονται σχετικά με το σύμπαν ,αποτελεί επινόηση ή επιλογή μορφωμάτων .. Δεν μπορούμε να πούμε ποιοι νόμοι είναι πραγματικοί και ποιοί όχι 352….Ειτε οι συμμετρίες είναι ανθρώπινς επινοήσεις ή όχι,έχουν μαθηματικά χαρακτηριστικά,που το ανθρωπινο μυαλό μπορεί να εκμεταλλευθεί αποτλεσματικώς 354…..Ο Γεωμέτρης Θεός είναι πανθειστικός και υιοθετεί οποιοδήποτε κλάδο γεωμετρίας αρμόζει στις περιστάσεις.Χρησιμοποιεί ..Ευκλείδεια γεωμετρία (για την συμμετρία στη σωματική μας μορφή),συμβατική( για να απεικονίσει τα οπτικά ερεθίσματα στον εγκέφαλό μας)διαφορική(για να τεντώσει τις μυικές ίνες μέσω της καρδιάς μας),του Reimann(για μα καμπυλώσει το Σύμπαν και να δημιουργήσει τη βαρύτητα) την συμπλεκτική (για να υπάρξει το φώς)…Η μπορεί να μην είναι έτσι.Ολα αυτά είναι ανθρώπινες επινοήσεις,πράγματα που εμείς έχουμε εφεύρει,… ΙΣΩΣ τα μαθηματικά είναι αποτελεσματικά στο να περιγράφουν το σύμπαν επειδή ακριβώς τα πήραμε απ αυτό. Αλλά αυτό δεν εξηγεί τον περίεργο τρόπο με το οποίο τα μαθηματικά φαίνεται να ενισχύουν τις αντιλήψεις μας.362-363.
Βασίλης Καραποστόλης -Πατάκη 2018
Μούσες εναντίον Σειρήνων
(Ο γόνιμος άνθρωπος σ ‘έναν άγονο κόσμο)
Κάποιες στιγμές….Αναγνωρίζεις …τον πόθο να δώσεις σε κάτι πνοή,-δεν ξέρεις σε τι-που θάθελες να πιστεύεις ότι, σ΄έχει ανάγκη και περιμένει να λάβει την δική αναντικατάστατη θέρμη.13…..Για να φύγει κανείς από το αδιέξοδο(μάταιο να εξεγερθεί,ταπεινωτικό να συναινέσει ) χρειάζεται τύχη και προσπάθεια; 14……….Αν ήρθαμε στη ζωή,για να ζήσουμε με οποιονδήποτε τρόπο,τότε δεν εξηγείται ότι τόσο συχνά τυραννιόμαστε από την αμφιβολία σχετικά με το ποιοι είμαστε και ποιοι θα μπορούσαμε να είμαστε. 35…..Οταν ανιχνεύει κανείς εκείνο που δεν έχει ψεγάδι,φαίνεται σαν να θωρακίζεται απέναντι στη φθορά 47….Δεν απαιτώ από τον καθένα να γίνει αγέρωχος καπετάνιος.Ανάμεσα όμως στο να κουμαντάρεις όπως μπορείς το σκάφος σου και στο να δέχεσαι να γίνεις άθυρμα των ρευμάτων υπάρχει απόσταση Εκεί στο ενδιάμεσο μπορεί κανείς να σκεφθεί, και να βασισθεί στο γεγονός,ότι ,οι απώλειες που ενσκήπτουν δεν είναι συνήθως χωρίς κάποια αντιστάθμιση…. Κανένα κουσούρι δεν είναι απόλυτα αρνητικό. 57.. Η ποικιλομορφία του κόσμου,…εγγράφεται και στο εσωτερικό του ατομικού οργανισμού 60….Οι μετριόφρονες αντέχουν περισσότερο στις συμφορές από τους επηρμένους.80.. όσα συμβαίνουν δεν είναι και τόσο σκόρπια και ασύνδετα μεταξύ τους,όσο δείχνουν από πρώτη ματιά 86…Βίος ανεξέταστος ου βιωτός ανθρώπω ..δεν είναι ζωή για ανθρώπους αυτή που δεν συνοδεύεται από διάθεση για έρευνα 87…το πιο αρρωστημένο πράγμα είναι να θεωρείς φυσικό να έχεις έσοδα από δουλειές που δεν έκανες. 97…Σε ορισμένες στιγμές η συνένωση των ανθρώπων και ακόμη περισσότερο η συσπείρωση του έχει μεγαλύτερη σημασία από την επιτυχία της πράξης τους 107…….Οποτε δρώ λοιπόν είναι για να προκαλέσω αναταράξεις στην εσώτερη διάταξη των στοιχείων του κόσμου 111……….Το κακό χρειαζόταν για να δείξει το καλό, την πυγμή του.115………Ηταν σαν να όφειλαν να γίνουν όλα σύμφωνα με ορισμένες προδιαγραφές επειδή το Σύμπαν το θέλησε κι εγώ το θέλησα ,επειδή το Σύμπαν κι εγώ συμπέσαμε. 119………….Αρχίζοντας κανείς κάτι καινούργιο τονώνεται από το αίσθημα ότι κυριαρχεί για ένα διάστημα πάνω στις πιθανότητες………….Ετσι οι «δοκιμαστές»,γίνονται συνεχιστές της ζωής,ανεξάρτητα του τι πετυχαίνουν με τις επιδιώξεις τους.122………Το μερίδιό μας είναι να πράξουμε ό,τι μπορούμε βασιζόμενοι πού ; ………..Τελικά στην επιθυμία μας ..οι πράξεις μας να βρούν μιά αμοιβαιότητα ανάμεσα σε μας και το άγνωστο.140……οι μυστικοπαθείς Ασιάτες έχουν καταλήξει στο ότι, η λογική είναι καταδικασμένη να παραπαίει μές στην μερικότητα 152……………..η γλώσσα και μαζύ της η σκέψη αδυνατούν να κλείσουν μέσα στα σύμβολα και τους ορισμούς τους, την απώτερη πραγματικότητα 153………..οι οπαδοί του Ζεν μέσα από την αυτοπειθάρχηση και τον σιωπηλό εξτρεμισμό της άσκησης αναμένουν να ξετιναχθεί το ¨Αυτό» 154….το θέμα είναι κατά πόσον το αυθόρμητο μπορεί να υπερακοντίσει το συνειδητό εγώ 155…………..Για μένα το «Αυτό» είναι μια ανώνυμη οντότητα υπαρκτή μέν αλλά ακατάληπτη 157.Απέναντι στην διάσπαση που επικρατεί,στον χείμαρρο των εντυπώσεων, δεν υπάρχει άλλη άμυνα από το να ιεραρχείς τα παρατηρούμενα 171…………….Η ενότητα θα ήταν…η εκλεκτότερη τροφή.Είναι η μόνη ιδεα που μας δίνει ασφάλεια και τατόχρονα μας σπιρουνίζει.172……..Το ενιαίο είναι μια Ηπειρος που μας περιμένει 173………Όχι αναχώρηση από τα εγκόσμια..επανατοποθέτηση μέσα στο Σύμπαν…Κάποιοι περιμένουν το γρήγορο κέρδος και παζαρεύουν την ζωή τους γι΄αυτό.Γύρισε την πλάτη στην θανάσιμη αυτή αγοραπωλησία. 178………Η εργασία είναι το κατεξοχήν πεδίο όπου η πράξη θέτει το δυσκολώτερο στοίχημα: Να ανυψωθεί πάνω από την ύλη περνώντας μέσα από την ύλη. Συμμετοχή είναι να παίρνεις μέρος σ αυτόν τον αγώνα που δίνει το ανθρώπινο γένος για να κρατήσει το ποιόν του που είναι το πνεύμα του.211…..πρέπει να ξανατεθεί το ζήτημα της χαράς μέσα στον κόπο,212……Για την σχέση στις εργασιακές σχέσεις, πρέπει να υπάρχει ένα σχέδιο κοινής επιχείρησης..ο κίνδυνος που απειλεί περισσότερο σήμερα την ανθρωπότητα είναι ότι η τύχη της στην καλύτερη περίπτωση είναι αντικείμενο βραδυκίνητων συζητήσεων παρά δράσης. 215……Η ομορφιά,η τάξη, η αρμονία θα έλθουν όταν ο άνθρωπος μάθει να διευθύνει το βόδι προτού θελήσει να καβαλήσει το άλογο 216..χωρίς φροντίδες δεν υπάρχει αγάπη ….για την ψυχή η υγεία της εξαρτάται από την τακτική τροφοδοσία της με υπηρεσίες καλής θελήσεως 219…Η ακινησία γύρω μου ευνοούσε την επέκταση μέσα μου 221………. Αντιλαμβανόμουνα πώς εδώ, το μυαλό θα συνέχιζε να δουλεύει με έναν άλλο τρόπο…Ναι για εργασία επρόκειτο ας μην ξενίζει αυτό….Οποιοι ανοίγονται στον κόσμο πρέπει να έχουν μια διάνοια ικανή να διαστέλλεται…να μπορεί να συλλαμβάνει τις καθολικές έννοιες.222…Διατήρησε μέσα σου την ιδέα,ότι ο νούς σου δεν είναι μόνον να δέχεται εντυπώσεις αλλά (και) να επενεργεί στα συμβαίνοντα….εφόσον επισκοπείς το έργο σου με διάθεση να κατανοήσεις τι έφταιξε και υστέρησες από το επιθυμητό κατά κάποιο τρόπο αντισταθμίζεις τις απώλειες. 224………………Μείνε ενεργός ακόμη και αν το κορμί σου απαιτεί την αδράνεια 226…παρατηρώντας …,θα πλησίαζα την έννοια της συνοχής 229…..Γιατί αναπτύχθηκε τόσο ο εγκέφαλος ; Για να έχει την δυνατότητα να παραδεχθεί την αφλογιστία του ; 230……….Όταν μπήκα σένα ξωκκλήσι ένοιωσα ορισμένες δονήσεις…μια διήθηση που άρχισε,να μειώνει το βάρος του κορμιού μου.. είδα μια επιγραφή 231 .. Δεν μιλούσαν για νίκες και ήττες,.Εκθείαζαν μόνο την συμμετοχή 232…Ατελείς και όμως ενεργοί.Πόσο δύσκολο είναι δέχεσαι τις ελλείψεις σου και την ίδια στιγμή να κραδαίνεις το ακόν τιο,233..Η τύχη ή ο Θεός θα χαμογελάσουν μόνον αν αναλάβει κανείς τον κίνδυνο να μπεί στο σκοτάδι 234….μου φάνηκε τόσο δύσκολο να αποδεχθώ ην άποψη ότι το Σύμπαν είναι παγίως ασυγκίνητο με όσα συμβαίνουν στον άνθρωπο…Μερικές φορές διαισθάνθηκα πως οι κινήσεις μου,είχαν κάποιο αντίκτυπο στην ασάλευτη μάζα…..Αν δεχθείς ότι το φυτό έχει την δυνατότητα να ανταποδώσει την θωπεία σου,τότι γιατί όχι ,μ΄έναν άλλο τρόπο και το Σύμπαν ολόκληρο; 236…Απομένει η προσδοκία ότι ανάμεσα στα αστέρια περιπλανιέται ένα όν αθέατο,ανεπίδεκτο προσδιορισμού,μια βούληση του Παντός που διεγείρει ο άνθρωπος με τα εγχειρήματά του.237…..Ο Πλάτων είχει δείξει το σύνορο.Από οίκτο είπε οι Θεοί αποφάσισαν να παραχωρήσουν στους θνητούς την ευκαιρία να αισθανθούν για λίγο κι εκείνοι Ολύμπιοι.239 ΄………είμαστε εξαρχής ραγισμένοι ,μια μαύρη χαρακιά μας σημαδευει βαθειά. 242….Είμαστε μακρυά από το Είναι και πάντα μέσα στα ευμετάβλητα ολοκληρωτικά όμως;….ένα μέρος της ύπαρξής θα μείνει αδιάφθορο μ΄ έναν κάποιο τρόπο,ποιόν άραγε;…Αν υπήρχε κάτι που ως τότε με κινούσε, θα ήθελα να πιστέψω ότι θα εξακολουθούσε να με κινεί ακόμη κα μετά την τελευταία μου πνοή,εφόσον θα το είχα ζητήσει επίμονα και ολοκληρωτικά…..Ενας νόμος μου φαινόταν πώς ίσχυε :ότι για να μας πάει στην αντίπερα όχθη η ψυχή,και να μην αφανισθούμε ολοσχερώς,χρειάζεται να υποβάλλεται το αίτημα αδιάκοπα΄-να λεει ήδη το ιστορικό του ο πόθος για τη διαιώνιση,για να μπορέσει να γίνει σεβαστός από το Σύμπαν…..μιάς αγωνίας που δεν φαινόταν να μπορεί να λυθεί,όσο επέμενα να πιέζω την διάνοιά μου για να βρεί διέξοδο.Ούτε την απώτατη αιτία για τοότι είχα έρθει στη ζωή,θα έβρισκε(η διάνοια)ούτε και το απώτατο νόημα του όλου….Τι να μου δώσει η διάνοια;Εχει κι αυτή τις εμμονές της244…..την γνώση του έσχατου δεν θα την αποκτούσα ποτέ.Υπομονή,εργασία και θάρρος,θα μου έδιναν στο τέλος την δυνατότητα να κι ήταν μια ενέργεια πηδαλιούχου245.Με μια ,διαύγεια,είδα την θέση μου..Ημουν ο παραλήπτης ενός έργου που είχε αρχίσει..σταματήσει..επανακινήσει αμέτρητες φορές…Ενας προσωρινός σταθμός ήταν τα χέρια μου.Επαφιόταν σε μένα να αποκαταστήσω το εύρημα..να φροντίσω να εκτεθεί να το δούν οι επισκέπτες, τα παιδιά μήπως κάτι τα ξυπνούσε και τα κέντριζε, για να σπουδάσουν τους κανόνες …της ομορφιάς που ανοίγει τελικά τις θύρες τι αλήθειας.Ημουν μέρος ενός συνεχούς….Εάν..η επιθυμία να ζήσω και μετά τη ζωή μου δεν ήταν μόνον ένας φόβος ενώπιον του θανάτου, κι ήταν μια ώθηση για αυτοεπέκταση ενός ανθρώπου, που ένοιωθε να συστέλλεται επώδυνα μέσα στα παρόντα,τότε θα έπρεπε να επιτελέσω ό,τι αναμενόνταν από ένα συντελεστή της συνέχειας.Θα γινόμουν…ο κρίκος που μου ζητούσαν να γίνω.Το ζητούσε ποιός;Επρεπε να υποθέσω-και να το πιστέψω πως το Σύμπαν δεν με αγνοούσε εντελώς….Υπέρτατη προσδοκία:ότι εκει επάνω υπάρχει ένα είδος οικουμενικής ψυχής,που αναγνωρίζει τα σήματα που της στέλνουν οι μικρές…ψυχές των επίμονων ανθρώπων,που εργάζονται καθ ομοίωσιν με την υπερψυχή….για να μην πεθαίνω κάθε μέρα και από λίγο θα έπρεπε να διατηρώ την πείνα μου για την αμβροσία και τό νέκταρ.250… Αν γινόταν να συμμετείχα στην αέναη κυκλοφορία και ανταλλαγή των κοσμικών στοιχείων……Πάρε μέρος στις διεργασίες που τελούνται εσαεί…Να λαμβάνω ήλιο και να αποδίδω έργο253…..Οι Σειρήνες επανέρχονται δεν καταποντίστηκαν για πάντα..το εφήμερο είναι το βασίλειό τους…Οι δελεασμοί δεν είναι οι ίδιοι σ΄όλες τις εποχές….Μου το δωσε να το καταλάβω η κοιλάδα,..Μέσα από από τους σβόλους από άργιλο και κοπριά ανέβαινε το θυμίαμα μιας ιερότητας..Οσοι ζούμε είμαστε για να ετοιμάζουμε την αυθυπέρβασή μας.
81.-Guido Tonelli «Χρόνος - Από
τον μύθο του Κρόνου στο CERN» Διόπτρα
2023(Tempo di Uccidere Chronos 2021)
Στέλλω αποσπάσματα του βιβλίου και σε αμύητους
περί την φυσική, στους οπoίoυς ασφαλώς
συμπεριλαμβάνομαι. Και τούτο γιατί κατά την γνώμη μου,,μερικές σκέψεις-διαπιστώσεις
των όσων παρατίθενται πιο κάτω, μπορεί να γίνουν το εφαλτήριο να σκεφθούμε ή να
προεκτείνουμε κάτι και σε άλλους τομείς,
έξω από την φυσική.
Σημείωμα
του εκδότη
Ο χρόνος δεν είναι
μια αφηρημένη έννοια. Καταλαμβάνει το σύμπαν, μεταλλάσσεται, δονείται,
ταλαντώνεται.Αλλά τι είναι ακριβώς; Μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτόν;Μπορούμε να
σκοτώσουμε τον χρόνο/Κρόνο;
Υπάρχει ο χρόνος των μεγάλων, κοσμικών διαστάσεων. Υπάρχει ο εμπειρικός χρόνος,
που επηρεάζεται από τη μνήμη και την επιθυμία.
Υπάρχει ο χρόνος που μετριέται με τον χτύπο της καρδιάς μας.
Ο χρόνος είναι ένα μυστήριο για τους ανθρώπους, από τα αρχαία χρόνια μέχρι
σήμερα, ακόμα και για τους επιστήμονες, όπως ο Νεύτων, ο Αϊνστάιν και ο Πλανκ,
που προσπάθησαν να τον εξηγήσουν .Ρέει; Στέκεται ακίνητος; Μπορεί να μετρηθεί;
Πώς τον επιβραδύνει η βαρύτητα; Πώς τον σταματούν οι μαύρες τρύπες; Πάντα
ζούσαμε μέσα στον χρόνο, ο οποίος ωστόσο δεν είναι αιώνιος.
Ο διάσημος φυσικός Guido Tonelli, μας οδηγεί σ’ ένα
ταξίδι στην ιστορία, στην επιστήμη, στην τέχνη και στη φιλοσοφία, όπου θα
επιχειρήσουμε να συλλάβουμε λίγο καλύτερα την έννοια του χρόνου και την σχέση
μας μαζί του.
Ένα ταξίδι στο οποίο θα μάθουμε επίσης να αφουγκραζόμαστε τον ρυθμό του
εσωτερικού μας χρόνου, να νιώθουμε την ταχύτητα, την αναμονή και την
επιτάχυνση, που αλλάζουν τις διαστάσεις του χρόνου στη μνήμη και στις
προσδοκίες μας.
Ο συγγραφέας
Ο
Guido Tonelli ( γενν.8-11-1950) είναι ένας Ιταλός σωματιδιακός φυσικός στο CERN της Γενεύης. Ασχολήθηκε με
την ανακάλυψη του μποζονίου Higgs στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων και το 2012, για την
συμβολή του αυτή, του απονεμήθηκε ο Commendatore της τάξης των Αξιών της
Ιταλικής Δημοκρατίας Είναι καθηγητής Γενικής Φυσικής στο
Πανεπιστήμιο της Πίζας και επισκέπτης επιστήμονας του CERN. Έχει τιμηθεί με το
διεθνές βραβείο Fundamental Physics Prize (2013), με το βραβείο Enrico Fermi της Ιταλικής Εταιρείας Φυσικής(2013) και με τιμητικό μετάλλιο από τον Πρόεδρο της Ιταλικής Δημοκρατίας (2014)
Αρθρο με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου στην Αθήνα την 15-2
-2024
«Ο άνθρωπος είναι μοναδικό και μη επαναλήψιμο
είδος», λέει ο πρωτεργάτης της ανακάλυψης του μποζονίου Χιγκς
Ο διεθνούς φήμης φυσικός Γκουίντο Τοννέλι παρουσιάζει σήμερα στην Αθήνα
το βιβλίο του, «Χρόνος- Από τον μύθο του Κρόνου στο Cern»
Τι είναι ο χρόνος; Υπάρχει
πραγματικά ή πρόκειται απλώς για μια τεράστια ψευδαίσθηση; Θα καταφέρουμε ποτέ
να νικήσουμε την αμείλικτη επέλασή του; Αυτό το «ζητούμενο από καταγωγής
κόσμου», όπως το χαρακτηρίζει ο διεθνούς φήμης φυσικός, Γκουίντο Τονέλι, και ένας από
τους επιστήμονες του CERN που πρωταγωνίστησαν στην ανακάλυψη του μποζονίου του
Χιγκς, το εξερευνά στο πιο πρόσφατο βιβλίο του, το οποίο παρουσιάζει σήμερα
στην Αθήνα.
Ο χρόνος δεν είναι μια αφηρημένη
έννοια, εξηγεί ο κ.
Τονέλι στο βιβλίο του «Χρόνος- Από τον μύθο του Κρόνου στο Cern» (εκδόσεις
Διόπτρα). Καταλαμβάνει το Σύμπαν, μεταλλάσσεται, δονείται, ταλαντώνεται. Ο
καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Πίζας και φυσικός στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Πυρηνικών Ερευνών (CERN) της Γενεύης επιχειρεί ένα
ταξίδι στην Ιστορία, την Επιστήμη, την Τέχνη και την Φιλοσοφία, προκειμένου να μας
βοηθήσει να συλλάβουμε καλύτερα την έννοια του χρόνου και τη σχέση μας μαζί
του, αλλά και τον ρυθμό του εσωτερικού μας χρόνου. Αυτό το συγγραφικό του
ταξίδι παρουσιάζει σήμερα στο βιβλιοπωλείο «Books and Life» στην Αθήνα. Μία
ημέρα πριν από την εκδήλωση, ο Γκουίντο Τονέλι συνάντησε επιστήμονες και
δημοσιογράφους κάτω από τον θόλο του τηλεσκοπίου Δωρίδη, στον λόφο της Πνύκας. Ο
κ. Τονέλι μίλησε για τις έννοιες του χώρου και του χρόνου στο Σύμπαν, αλλά και
για τον ανθρώπινο
χρόνο. Στα ερωτήματα γύρω από τον χρόνο, υπενθύμισε, «η
ανθρωπότητα προσπάθησε να απαντήσει και η προσπάθεια αυτή μεταφράζεται σε
επανάσταση που οδήγησε στη δημιουργία έργων τέχνης, ποιημάτων και μνημείων
αρχιτεκτονικής και γέννησε τα φιλοσοφικά ρεύματα και τις θρησκείες». «Η
ανθρωπότητα ανέκαθεν ονειρευόταν να σταματήσει τον χρόνο, να μπορέσει να
επέμβει και να τον ελέγξει. Η Επιστήμη, όμως, διαπίστωσε ότι, ο χρόνος
σταματάει μέσα στις μαύρες τρύπες. Σε κανένα από εμάς δεν θα συνιστούσα,
βέβαια, να πλησιάσει τις μαύρες τρύπες γιατί είναι άκρως
επικίνδυνες!», συμπλήρωσε με χιούμορ.
Το βιβλίο για τον χρόνο είναι η δεύτερη συγγραφική δουλειά του Γκουίντο Τονέλι,
μετά το «Γένεση- Η μεγάλη ιστορία της προέλευσης του κόσμου», για τη δημιουργία
του Σύμπαντος, που κυκλοφορεί από τον ίδιο εκδοτικό οίκο. Ο ίδιος προανήγγειλε
χθες και το τρίτο του βιβλίο με τίτλο «Materia», που θα κυκλοφορήσει το
ερχόμενο φθινόπωρο, και αναφέρθηκε στην ανάγκη που τον οδηγεί να γράφει για επιστημονικά
θέματα απευθυνόμενος στο ευρύ κοινό. «Ο λόγος που με ώθησε να γράψω τα βιβλία
είναι ότι απευθύνομαι στην πόλη μου, στην κοινότητά μου, στους αναγνώστες, σε
μια προσπάθεια να συμμεριστώ μαζί τους την ομορφιά όλων αυτών των εννοιών.
Γιατί πρόκειται για έννοιες πραγματικά πανέμορφες που δεν θα έπρεπε σε καμία
περίπτωση να είναι μόνο κατανοητές από τους επιστή μονες και όχι από τον
υπόλοιπο κόσμο. Και είναι σημαντικές, γιατί όταν η επιστήμη αλλάζει με τις
ανακαλύψεις της, όλη την κοινωνική δομή, καταλαβαίνετε ποια είναι η επίπτωση
και η επιρροή αυτών των εννοιών», υπογράμμισε.
Στο ίδιο πλαίσιο και έπειτα από σχετική ερώτηση για τις αμφισβητήσεις που
δέχονται οι επιστήμονες, σχολίασε ότι, «όταν ο άνθρωπος αδυνατεί να συλλάβει
ότι, πίσω από τα επιτεύγματα υπάρχουν συγκεκριμένα θεωρήματα και έννοιες, τότε
γεννιέται η δυσπιστία». Ανέδειξε, εξάλλου, την ανάγκη «να διατυπώσουμε, να
εξηγήσουμε, να ανοίξουμε τις πόρτες των εργαστηρίων μας και να δείξουμε ότι,
δεν υπάρχει τίποτα κρυπτό υπό τον ήλιο για να καταρρίψουμε αυτά τα ίχνη της
δυσπιστίας και των αμφιβολιών». Επιπλέον, ο κ. Τονέλι μίλησε για την σημασία
διαλόγου ανάμεσα στις επιστήμες που ασχολούνται με τη φύση και σε εκείνες που
ασχολούνται με τον άνθρωπο, καθώς «ο άνθρωπος είναι ένα μοναδικό και μη επαναλήψιμο είδος»,
όπως είπε χαρακτηριστικά.«Το πρώτο πράγμα που διδάσκω στους πρωτοετείς φοιτητές
μου την πρώτη ημέρα στο αμφιθέατρο είναι ότι, η Φυσική θα σας βοηθήσει να
καταλάβετε πάρα πολλά πράγματα από τον πραγματικό κόσμο που μας περιβάλλει.
Όμως, κανένας νόμος της δεν μπορεί να σας βοηθήσει να καταλάβετε το τεράστιο
εκείνο μέγεθος που αφορά στις ανθρώπινες σχέσεις, στο γιατί φοβόμαστε
συγκεκριμένα πράγμα τα, γιατί μας αρέσουν συγκεκριμένα έργα τέχνης ή γιατί
ερωτευόμαστε συγκεκριμένα άτομα. Τα πεδία αυτά δεν μπορούν να μας βοηθήσουν να
διατυπώσουμε ποιο είναι το σωστό, ποιο το λάθος, να άρουμε τις αδικίες που
υφίστανται σήμερα, διότι υπάρχουν πολύ πιο έμπειροι που ασχολούνται με αυτό, οι
φιλόσοφοι, οι καλλιτέχνες, οι ποιητές, οι ιστορικοί, όσοι ασχολούνται με τις
ανθρωπιστικές επιστήμες, οι οποίοι εδώ και αιώνες ασχολούνται με την ανθρώπινη
συμπεριφορά» Από τη συζήτηση για το Σύμπαν δεν θα μπορούσε να απουσιάζει
το μποζόνιο
του Χιγκς, καθώς ο
ίδιος είναι ένας από τους «πατέρες» της ανακάλυψής του στο CERN. Εξηγώντας τον
ρόλο του μποζονίου στο να αποκτήσουν μάζα τα στοιχειώδη σωματίδια του
Σύμπαντος, ο κ. Τονέλι υπογράμμισε ότι «η ανακάλυψη αυτού του στοιχείου ήταν
πραγματικά μοναδική, θεμελιώδους σημασίας, γιατί μας βοήθησε να καταλάβουμε ότι,
χωρίς αυτό, το Σύμπαν δεν θα ήταν σήμερα αυτό το οποίο γνωρίζουμε». Σημειώνεται
ότι, ο Γκουίντο Τονέλι έχει λάβει το διεθνές βραβείο Fundamental Physics Prize
και το βραβείο Enrico Fermi της Ιταλικής Εταιρείας Φυσικής το 2013, ενώ ένα
χρόνο μετά του απονεμήθηκε τιμητικό μετάλλιο από τον Πρόεδρο της Ιταλικής
Δημοκρατίας .
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί
σήμερα, Πέμπτη 15 Φεβρουαρίου, στις 7 μ.μ., στο βιβλιοπωλείο «Books and Life»
των εκδόσεων «Διόπτρα» (Σόλωνος 93-95, Αθήνα). Με τον Γκουίντο Τονέλι θα
συνομιλήσουν ο βιολόγος και δημοσιογράφος, Σπύρος Μανουσέλης, και ο καθηγητής
Φυσικής στα Πανεπιστήμια του Αμβούργου και του Μπέρμιγχαμ, Κώστας Νικολόπουλος.
Η είσοδος θα είναι ελεύθερη. Κατά τη χθεσινή συνάντηση του κ. Τονέλι με
δημοσιογράφους, τον διεθνούς φήμης φυσικό προλόγισε η αστροφυσικός και υπεύθυνη
του Κέντρου Επισκεπτών του Αστεροσκοπείου στο Θησείο, Φιόρη Μεταλληνού, η οποία
υπενθύμισε ότι μια βασική υπηρεσία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κατά την
ίδρυσή του το 1846 είχε να κάνει με τον χρόνο, δηλαδή με τον υπολογισμό της
επίσημης ώρας Ελλάδας.
Αποσπάσματα από το βιβλίο του.
Σημ.Τα εντός παρενθέσεων, μετά την ένδειξη , Στα, έχουν αντληθεί από πηγές ,εκτός του βιβλίου.
Οι αρχαίοι Έλληνες αναπαρέστησαν τον
Κρόνο----( Παρότι η ετυμολογία της λέξης Κρόνος είναι αβέβαιη
(ενδέχεται να ετυμολογείται από το κόρος + νους = καθαρός νους ή να σημαίνει
«κερασφόρος», ενώ κάποιοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι το όνομα προέρχεται από
τον αρχαίο ινδικό δαίμονα Kroni,
δεν μπορεί να αμφισβητηθεί η εννοιολογική συνάφεια ανάμεσα στον Κρόνο που τρώει
τα παιδιά του και στον χρόνο που «καταβροχθίζει» τις ώρες της ανθρώπινης ζωής.
ΣτΜ)---ως Τιτάνα, γιο
του Ουρανού και της Γαίας, ο οποίος καταβρόχθιζε τα παιδιά του γιατί του είχαν
προφητεύσει πως ένα από αυτά θα τον εκθρόνιζε. Κάποιος από τους κληρονόμους του
θα εξεγειρόταν εναντίον του, όπως ακριβώς είχε εξεγερθεί κι ο ίδιος ευνουχίζοντας τον πατέρα του και παίρνοντας τη
θέση του. Εφόσον τα παιδιά του ήταν θεϊκά πλάσματα, ο Κρόνος δεν μπορούσε να τα
σκοτώσει και έτσι, για να τα εξουδετερώσει τα καταβρόχθιζε. Τρομερή μεταφορά
των πιο μύχιων αγωνιών μας: ο χρόνος φθείρει και αφανίζει όχι μόνο εμάς τους
ίδιους, αλλά και όλη τη γενιά μας και μαζί της τα έργα που φανταζόμαστε ότι, θα
αντέξουν στον χρόνο. Μόνο ο Δίας κατάφερε να γλιτώσει από τη μοίρα του, διότι ο
Κρόνος, εξαπατημένος από την σύζυγο-αδελφή του Ρέα, κατάπιε μια πέτρα αντί για
το νεογέννητο. Έτσι, δηλητηριάζοντας τον 19
πατέρα του ο Δίας εκπλήρωσε την
προφητεία και πήρε την θέση του ως
άρχοντας της πλάσης.
Από τότε το όνειρο
να σκοτώσει κάποιος τον Κρόνο επανέρχεται στην ανθρώπινη κοινότητα, με
την μορφή της επιθυμίας να σταματήσει ο
Χρόνος ή της ψευδαίσθησης ότι ,μπορούμε
να τον εκτοπίσουμε από την κεντρική θέση που καταλαμβάνει
στην φύση.
Αλλά θα μπορέσουμε ποτέ να απαλλαγούμε πραγματικά΄από τον Χρόνο; 20 Η τέλεια κανονικότητα των περιοδικών κινήσεων ασκεί
ακαταμάχητη γοητεία στους ενήλικες 24 Η κυκλική επανάληψη είναι αρμονία και
καθησυχασμός. 26.Η τρελή πορεία μάς φαίνεται να μας φέρνει σε τροχιά σύγκρουσης με τον γαλαξία
της Ανδρομεδας….Ενα τίποτα για ένα σύστημα
που εξελίσσεται επί δισεκατομμύρια χρόνια. Η άγνοιά μας και
ένας σχετικός βαθμός αλαζονείας μάς έχουν πείσει να μεταφέρουμε σε ολόκληρο το σύμπαν
τις συνθήκες που παρατηρούμε από αυτό το μικροσκοπικό κομμάτι του συνόλου. Γι'
αυτό έχουμε φανταστεί ότι, το ρευστό, ομαλό πέρασμα του χρόνου, που μετριέται
με τόσο παρήγορα για εμάς περιοδικά φαινόμενα, είναι εν γένει ένα
χαρακτηριστικό του σύμπαντος. Στην πραγματικότητα δεν ισχύει αυτό. Οι
ταραγμένες ζώνες, εκείνες που κυριαρχούνται από χαοτικά φαινόμενα ή χαρακτηρίζονται
από τεράστιες καταστροφές, τα σκοτεινά σημεία όπου οι παρατηρήσεις μας οδπγούν να υποθέτουμε ολόκληρα ηλιακά
συστήματα αφανισμένα από εκρήξεις υπερκαινοφανών αστέρων ή μακρινούς γαλαξίες
κατεστραμμένους από ενεργούς γαλαξιακούς πυρήνες είναι πολύ πιο κοινά απ’ όσο
φανταζόμαστε. Εκείνοι οι μακρινοί κόσμοι αποτελούν μια πρόκληση στην αντίληψή
μας για τον χρόνο ως ρευστό, συνεχές, κανονικό πέρασμα.
Σήμερα γνωρίζουμε ότι, και για το
δικό μας ηλιακό σύστημα θα ήταν αρκετό κάτι πραγματικά μικρό για να διαταραχθεί
αυτή η ευαίσθητη ισορροπία. Αν η Σελήνη ήταν πολύ πιο μικρή από τις σημερινές
της διαστάσεις, ο άξονας περιστροφής της Γης δεν θα ήταν τόσο σταθερός. Η γαλήνια
Σελήνη μας, λειτουργεί σαν ένα μεγάλο γυροσκόπιο που σταθεροποιεί τον άξονα
περιστροφής της Γης και περιορίζει το εύρος του σε μικρές ταλαντώσεις σε σχέση
με το επίπεδο της τροχιάς. Αυτό το φαινόμενο έχει αποφασιστική σημασία στον
καθορισμό των γήινων κλιματικών ζωνών και εγγυάται την σταθερότητα των εποχών
28….Βαυκαλιζόμαστε με την ψευδαίσθηση πως βρισκόμαστε στο κέντρο
ενός τέλεια σχεδιασμένου
μηχανισμού, αιώνιου και αμετάβλητου. 29 Στην προοπτική ενός άλλου κόσμου, έχουν
βασισθεί ηθικά συστήματα ,κανόνες συμπεριφοράς, κλπ. που χαρακτήρισαν
ολόκληρους πολιτισμούς …Τα τελετουργικά ταφής των αρχαίων προγόνων μας αποδεικνύουν
πόσο ριζωμένη μέσα μας είναι η νοητική οργάνωση του χρόνου, σε παρελθόν, παρόν
και μέλλον 33 Οι τελετές έδεναν την ομάδα.34 Η εμφάνιση του πήλινου δοχείου
δείχνει ότι, οι ομάδες το επινόησαν για φυλάττουν νερό ή τρόφιμα 35 Ετυμολογία
του tempo από το «τέμνω», δηλώνει έναν διαχωρισμό με ένα κενό διάστημα 36…Κατά
τον Παρμενίδη ο χρόνος είναι μια ψευδαίσθηση
που συγκρούεται με το αμετάβλητο του ¨είναι¨…Κατά τον Αριστοτέλη
υπάρχει διάκριση μεταξύ του κυκλικού χρόνου, που ορίζεται από την τέλεια και κανονική κίνηση των ουράνιων
σφαιρών , και του πρώτου «κινούντος ακίνητου»
που τοποθετείται στην αιωνιότητα
,έξω από τον χρόνο ,αντίληψη που θα κυριαρχήσει
για καιρό στην δυτική σκέψη…Ο
Πλάτων αποδέχεται τον χρόνο ως
ακολουθία . του παρελθόντος και του μέλλοντος μόνον
για τον υλικό ,ατελή και φθαρτό κόσμο, ενώ στον κόσμο των ιδεών, ανήκει ένας αιώνιος άχρονος χρόνος 37 ….Εσωτερικεύοντας τον χρόνο και περιορίζοντας
τον σε επέκταση της ψυχής,ο Αυγουστίνος
προκαταβάλλει αυτό, που η πρόοδος των
σύγχρονων νευροεπιστημών βοήθησε να κατανοήσουμε : την έντονη παρουσία της αίσθησης του χρόνου στην ανθρώπινη αντίληψη ως απαραίτητου εργαλείου για την επιβίωσή μας, 38 οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται με σαφήνεια το
πέρασμα του χρόνου….ζωτικοί κύκλοι του σώματός μας έχουν περιοδική πορεία…για την αίσθηση του
χρόνου δεν έχουμε κάποιο εξειδικευμένο
όργανο..39…η επίγνωση του χρόνου είναι προϊόν του εγκεφάλου. 40…ο εγκέφαλός
επεξεργάζεται χρονικές διεργασίες ακόμη και
όταν απουσιάζουν εξωτερικές παραστάσεις.
41…Το να ανασυνθέτουμε μια ακολουθία γεγονότων
που συνδέονται χρονικά, μας
επιτρέπει να εντοπίζουμε σχέσεις αιτιότητας
και γενικά επίγνωση. Η αίσθηση του χρόνου με ευνοεί στην προμήθεια τροφής, μου επιτρέπει να προετοιμάζομαι
για δράση, ή να αποφεύγω τον κίνδυνο .Αυτό το βασικό εργαλείο για να προσανατολιζόμαστε στον κόσμο, μας μεταβιβάζουν τα γονίδια, 42 Τα οπτικά και απτικά σήματα κινούνται με
διαφορετικές ταχύτητες….( πρβλ. όταν κοιτάζομαι μπροστά στον καθρέπτη)..Κατά μια
έννοια δεν ζούμε ποτέ στον πραγματικό παρόν ,αλλά σε
παρόν που έχει γίνει παρελθόν,44 Η συγκεκριμένη φύση της αίσθησής μας για τον χ-ρονο δεν αμφισβητείται, Η τελευταία
από τις μεγάλες κοσμικές συγκρούσεις που συντάραξαν τον πλανήτη μας ανάγεται
πριν από εξήντα πέντε εκατομμύρια χρόνια. Ένας πελώριος μετεωρίτης, με πάνω από
δέκα μέτρα διάμετρο, χτύπησε τη χερσόνησο του Γιουκατάν στο Μεξικό, κοντά στο
σημερινό χωριό Τσιξουλούμπ. Το τι συνέβη σ’ εκείνη την περίσταση μπορούμε να το
καταλάβουμε από την ανάλυση των ιζημάτων και τις διασκοπήσεις που
πραγματοποιήθηκαν σε όλο τον κόσμο. Η πρόσκρουση δημιούργησε έναν κρατήρα με
διάμετρο 180 χιλιόμετρα και βάθος 30 χιλιόμετρα και εκτόξευσε στην ατμόσφαιρα
πάνω ένα εκατομμύριο κυβικά χιλιόμετρα υλικού. Η τεράστια ποσότητα σκόνης και
απορριμμάτων σκοτείνιασε τον ουρανό για πολλούς αιώνες και πυροδότησε τις
τρομερές αναστατώσεις στο κλίμα που επέφεραν το τέλος των μεγάλων ερπετών. Ήταν η τελευταία από τις
εφτά γνωστές μαζικές εξαφανίσεις στον πλανήτη μας.48
Σε πολλούς πολιτισμούς οι ιδρυτικοί μύθοι
είναι συνυφασμένοι με τη δημιουργία του ημερολογίου μέσω του οποίου προσδιόρισαν
την ημερομηνία που ξεκίνησε ο χρόνος.( Στα : Εκτός από την πορεία του Ήλιου οι
αρχαίοι χρησιμοποίησαν για την μέτρηση
του χρόνου,ως ημερολόιο και την σελήνη. Ο χρόνος που απαιτείται για να
ολοκληρωθεί ένας σεληνιακός κύκλος είναι πάντοτε 29,5 ηλιακά ημερονύκτια.Ετσι
ανακαλύφθηκε μία νέα μονάδα χρόνου που ήταν ο σεληνιακός ή συνοδικός μήνας. Με βάση τα σεληνιακά
φαινόμενα επίσης ανακαλύφθηκε και μία δεύτερη χρονική μονάδα που ήταν η εβδομάδα των 7 ηλιακών ημερονυκτίων και
9 περίπου ωρών, χρόνος μέσα στον οποίο εξελίσσεται κάθε σεληνιακό τέταρτο.
Η επιμονή όμως των αστρολόγων της εποχής εκείνης να προσπαθούν να ορίζουν τις
διάφορες σεληνιακές περιόδους ως ακέραια πολλαπλάσια ηλιακών ημερονυκτίων, είχε
ως αποτέλεσμα η περίοδος ενός ηλιακού έτους να υπερέχει της περιόδου των 12
σεληνιακών μηνών. Έτσι δημιουργήθηκε η ανάγκη μιας περιοδικής διόρθωσης των
σεληνιακών ημερολογίων με την παρεμβολή κάποιων εμβόλιμων σεληνιακών μηνών. Με
το πέρασμα του χρόνου και όταν οι ανθρώπινες αστρονομικές δυνατότητες μπόρεσαν
να μελετήσουν και να μετρήσουν με ακρίβεια την ετήσια φαινόμενη κίνηση του
Ήλιου πάνω στο Ζωδιακό Κύκλο κατά μήκος της εκλειπτικής, τα σεληνιακά
ημερολόγια αντικαταστάθηκαν από τα ηλιακά που ήταν αναμφίβολα πιο λειτουργικά,
χωρίς όμως να χαθούν τελείως τα στοιχεία των σεληνιακών ημερολογίων. Μέσα από
αυτή την μικρή ιστορική αναδρομή στην δημιουργία των ημερολογίων και αν λάβουμε
υπόψη μας ότι, αν και επικράτησαν τα σεληνιακά και τα ηλιακά ημερολόγια πολλοί
πολιτισμοί συνέχισαν να χρησιμοποιούν παράλληλα και παλαιότερες μονάδες χρόνου
βασισμένες στις κλιματολογικές συνθήκες και στην περιοδικότητα κάποιων λαμπρών
αστέρων, μπορούμε να καταλάβουμε ότι, η παρατήρηση και η μέτρηση αυτών των
χρονικών κύκλων δεν είναι απλή. Επίσης πρέπει να λάβουμε υπόψη μας την
θρησκευτική παρέμβαση στην κατάρτιση των ημερολογίων, αφού ο Ήλιος, η Σελήνη,
τα άστρα και οι πλανήτες, αποτελούσαν αντικείμενα θρησκευτικής λατρείας, όπως
επίσης και τα πολιτιστικά, πολιτικά, ιστορικά και κοινωνικά δεδομένα των
αντίστοιχων κοινωνικών περιόδων. Μελετώντας λοιπόν την ιστορία της
γέννησης και της εξέλιξης των ημερολογίων, δεν ανατρέχουμε μονον στην
προσπάθεια του ανθρώπου να δαμάσει και να χρησιμοποιήσει την έννοια της ροής
του χρόνου, αλλά αντιλαμβανόμαστε ότι, η ιστορία των ημερολογίων είναι κυρίως μια
περιήγηση στην τέχνη, στον πολιτισμό και γενικά στην επιστήμη των λαών που τα
δημιούργησαν.
Η γη μας, για να
διανύσει μία περιστροφή γύρω από τον ήλιο χρειάζεται 365,242199 ημέρες ή αν
προτιμάτε 365 ημέρες, 5 ώρες, 48 λεπτά και περίπου 46 δευτερόλεπτα.Εμείς όμως για πρακτικούς λόγους θεωρούμε ότι, ένα έτος έχει 365 ημέρες,
που σημαίνει ότι κάθε 4 χρόνια μένουμε πίσω περίπου κατά 1 μέρα.Για να
διορθώσουμε αυτό το λάθος κάθε 4
χρόνια προσθέτουμε στο τρέχον έτος 1 μέρα και ο χρόνος αυτός ονομάζεται δίσεκτος.Όμως οι 5 ώρες, τα 48 λεπτά και τα 46 δευτερόλεπτα σε 4 χρόνια κάνουν κάτι
λιγότερο από 1 ημέρα.Έτσι, για να διορθώσουμε πλήρως το σφάλμα κάποιες
φορές ενώ φτάνουμε στο 4ο έτος δεν προσθέτουμε 1 ημέρα. Η ημέρα που προστίθεται
στο έτος κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο είναι η 29η Φεβρουαρίου.
Για να προσδιορίσουμε ακριβώς αν
ένα έτος είναι δίσεκτο εφαρμόζουμε τα εξής:
Ελέγχουμε το υπόλοιπο της ακέραιας διαίρεσης του έτους με το 4. Αν είναι
μηδέν ελέγχουμε το υπόλοιπο της ακέραιας διαίρεσης του έτους με το 100. Αν αυτό
το υπόλοιπο δεν είναι μηδέν τότε το έτος είναι δίσεκτο.Αν από τον παραπάνω έλεγχο δεν προκύψει ότι το έτος
είναι δίσεκτο ελέγχουμε το υπόλοιπο της ακέραιας διαίρεσης του έτους με το 400.
Αν είναι μηδέν τότε το έτος είναι δίσεκτο, άσχετα από το αποτέλεσμα του
παραπάνω ελέγχου.)
Για τους Μάγια ήταν η 11η Αυγούστου
του 3114 π.Χ., για τη Βίβλο η δημιουργία του κόσμου έλαβε χώρα στις 6 Οκτωβρίου
3761 π.Χ., ημερομηνία που χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα από τους ορθόδοξους
Εβραίους που ακολουθούν το παραδοσιακό ημερολόγιο. Το πιο παλιό όργανο
μέτρησης, που τεκμηριώνεται στην Αίγυπτο γύρω στο 1500 π.Χ., ήταν ένα
υποτυπώδες ηλιακό ρολόι, το οποίο εκμεταλλευόταν τη σκιά που πρόβαλλε στο
έδαφος ένας στύλος ή ένας οβελίσκος.(Στα: Οι Αιγύπτιοι και οι Χαλδαίοι
χρησιμοποιούσαν 36 λαμπρά άστρα που η ανατολή τους σηματοδοτούσε την έναρξη 36
δεκαημέρων του έτους (36χ10=360 ημέρες). Όμως και αυτός ο τρόπος μέτρησης του
χρόνου με τον καιρό εκααλείφθηκε. Οι αστρικές παρατηρήσεις λόγο των καιρικών
συνθηκών δεν ήταν πάντα εφικτή. Για να λυθεί το πρόβλημα αυτό, αλλά και για
άλλους μυστηριακούς λόγους, η δημιουργία των ημερολογίων στηρίχτηκε
στην περιοδικότητα του Ήλιου μέσα από τα ημερονύκτια και στις περιοδικές φάσεις
της Σελήνης.) Για
τη μέτρηση του χρόνου αναπτύχθηκαν και ρολόγια νερού και κλεψύδρες. Η φαινόμενη
κίνηση του Ήλιου, η εμφάνιση του Σείριου και η Σελήνη με τον σχεδόν μηνιαίο
κύκλο της αποτέλεσαν τη βάση των πρώτων ημερολογίων. Για τους Αιγύπτιους η χρονιά
ξεκινούσε στις 20 Ιουνίου, μέρα κατά την οποία η φουσκονεριά του Νείλου έφτανε
ως τη Μέμφιδα, και χωριζόταν σε τρεις εποχές με τέσσερις μήνες η καθεμία: την
εποχή της πλημμύρας, την εποχή που αποτραβιούνταν τα νερά και την εποχή της
συγκομιδής. Ήδη από το 2150 π.Χ. οι Αιγύπτιοι χώριζαν τη νύχτα σε τμήματα. Η
μέρα διαιρούνταν σε δύο ίσα μέρη δώδεκα ωρών το καθένα. Βέβαια, η διαίρεση της
μέρας σε είκοσι τέσσερα μέρη ανάγεται στους Χαλδαίους και στους Ασσυρο-Βαβυ-
λωνίους γύρω στον 8ο αιώνα π.Χ. Σε αυτούς οφείλεται και η διαίρεση των ωρών
σύμφωνα με το εξηνταδικό σύστημα και της πλήρους γωνίας σε 360 μοίρες.54 Οι
Ασσυρο Βαβυλώνιοι είχαν ένα σεληνιακό
ημερολόγιο δώδεκα μηνών…Η Χριστιανική εποχή
---- ( Στα. Οι
αρχαίοι μας πρόγονοι την εποχή του
Ησίοδου (8ος π.Χ. αιώνας), πριν από τον σχηματισμό του κανονικού τους
ημερολογίου, χρησιμοποιούσαν ως μονάδα μέτρησης του χρόνου. Ο Ησίοδος στο
"Εργα και Ημέραι", αναφέρει ως περίοδο θερισμού την εποχή που
πρωτοεμφανίζονταν στον ουρανό οι Πλειάδες, η γνωστή Πούλια, ως χρόνο οργώματος
την περίοδο λίγο μετά την παροδική εξαφάνιση των Πλειάδων ή ως περίοδο τρύγου
την εποχή που ο Αρκτούρος ανατέλλει την ίδια περίπου στιγμή με τον Ηλιο)---. …55
με αφετηρία ην γέννηση τού Ιησού
Χριστού, εισήχθη το 525…Σήμερα το πιο
διαδεδομένο ημερολόγιο είναι το γρηγοριανό που καθιερώθηκε το 1582
Κατά
την θεωρία της σχετικότητας, ο
χρόνος δεν είναι άκαμπτος και αμετάβλητος, αλλά χάνει την ανεξαρτησία του από
τον χώρο…67 Δύο γεγονότα που είναι ταυτόχρονα
για ένα σύστημα αναφοράς, μπορεί να μην είναι για κάποιο άλλο….Δεν μπορούμε να φανταστούμε
έναν παρατηρητή, σε κίνηση στον οποίο το μέλλον έρχεται πριν από το παρελθόν, ούτε
να διαταράξουμε την αρχή της αιτιότηταςε.68 Σε οποιοδήποτε αδρειανικό σύστημα ---( ένα σύστημα στο οποίο ισχύουν ο πρώτος και
δεύτερος νόμος του Νεύτωνα για την κίνηση των σωμάτων. Ως εκ τούτου, σε
ένα αδρανειακό σύστημα αναφοράς, ένα σώμα επιταχύνεται μόνο όταν
μια δύναμη εφαρμόζεται πάνω του, και σύμφωνα με
τον πρώτο νόμο του
Νεύτωνα για την κίνηση των σωμάτων),--- αν δεν εφαρμόζεται πάνω του καμία
δύναμη, ένα σώμα που έχει μηδενική ταχύτητα θα συνεχίσει να ηρεμεί και ένα σώμα
που κινείται θα συνεχίσει να κινείται με σταθερή ταχύτητα και ευθύγραμμα.) …. κάθε παρατηρητής θα δει
αναγκαστικά την αιτία να προηγείται του αποτελέσματος. Χώρος και χρόνος συνδέονται αδιαχώριστα και σχηματίζουν μια τετραδιάστατη δομή, : τον χωροχρόνο.69 Το 1915 ο
Αϊνστάιν ξεκινώντας από τον τετραδιάστατο χωροχρόνο του Μινκόφσκι, είχε επεκτείνει το προηγούμενο
μοντέλο με την γενική θεωρία της
σχετικότητας : Η μάζα και η ενέργεια
καμπυλώνουν τον χωροχρόνο και το αποτέλεσμα αυτής της καμπύλωσης είναι
αυτό που ονομάζουμε βαρύτητα. 72 τα
ατομικά ρολόγια χάνουν ένα δευτερόλεπτο ανά χιλιάδες χρόνια…. ,πρόσφατα κατασκευάστηκε
ένα ρολόυγι που χάνει ένα δευτερόλεπτο κάθε 15 δισεκατομμύρια χρόνια !76 Είναι
αδύνατο να συλλάβουμε τον χρόνο χωρίς τον χώρο
81 ..Δεν μπορούμε να
σκεφτούμε χρόνο χωρίς χώρο ή ένα χώρο παγωμένο στον χρόνο.83…Με την
παρουσία της CMB,που είχε προβλεφθεί από την θεωρία της Μεγάλης Εκρήξεις και οι πιο σκεπτικοί δέχθηκαν ότι, ο χρόνος είχε μια αρχή. 89 Το αρχέγονο φως είναι ένα απολιθωμένο
κατάλοιπο μιας πολύ ιδιαίτερης στιγμής. Όταν
η ηλικία του σύμπαντος έφτασε τα 380.000
χρόνια και η ψύχρανση που επακολούθησε τη διαστολή κατέβασε τη θερμοκρασία
κάτω από τους 3.000 βαθμούς Κέλβιν, ηλεκτρόνια και ελαφροί πυρήνες μπόρεσαν για
πρώτη φορά να ενωθούν σχηματίζοντας ουδέτερα άτομα. Ξαφνικά η ύλη έγινε
διάφανη στην ακτινοβολία και το φως άρχισε να διαχέεται παντού. Εκείνα τα
πρώτο ελεύθερα πρωτόνια, που εξασθένησαν και τεντώθηκαν λόγο. της διαστολής του
χωροχρόνου, ταλαντώνονται ακόμα γύρο μας, γεμάτα πληροφορίες. Πιο συγκεκριμένα,
οι μικροσκοπικές ανισοτροπίες τού CΜΒ είναι ένα πραγματικό ορυχείο πληροφοριών για τις
βασικές ιδιότητες του σύμπαντος. Από αυτές αντλήσαμε μια αρκετά συγκεκριμένη
ημερομηνία γέννησης για τον χωροχρόνο: 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Και
ανακαλύψαμε ότι, τις πρώτες στιγμές ζωής του οι ιδιότητές του ήταν ακόμα πιο
καταπληκτικές. Μπόρεσε να διογκωθεί με τρομακτική ταχύτητα σε ένα γελοιωδώς
μικρό χρονικό διάστημα, περνώντας μια φάση που από κάποιες απόψεις είναι ακόμα
σκοτεινή, την οποία αποκαλούμε «κοσμικό πληθωρισμό». Αλλά παρότι η ραγδαία
αρχική διαστολή εξαφανίστηκε αμέσως, ο χωροχρόνος διατήρησε την ιδιότητά του να
διευρύνεται, να διαστέλλεται επ’ αόριστον. Εξακολουθεί να το κάνει ακόμα και
σήμερα, αν και με μορφή απείρως πιο εξασθενημένη σε σχέση με την τρέλα των
πρώτων στιγμών.Το CΜΒ
είναι σαν μια τεράστια τράπεζα μνήμης των περιπετειών του χωροχρόνου και της
μάζας-ενέργειας 90 Κανένα δεδομένο δεν
δείχνει ότι ,η διαστολή του
χωροχρόνου πρώτα θα επιταχυνθεί και μετά θα να αναστρέψει την πορεία
της. Αντιθέτως όλα μοιάζουν να μας
υποδεικνύουν ότι, η αύξησή του είναι προορισμένη να επιταχύνει, να γίνεται
όλο και πιό επιτακτική. Αυτός ο μηχανισμός
που ωθεί τα πάντα μακριά από τα πάντα, με αυξανομένη ταχύτητα ονομάζεται σκοτεινή ενέργεια. Δεν γνωρίζουμε
αν πρόκειται για
ένα καινούριο τύπο δύναμης …αν αν είναι μια παράξενη ιδιότητα του χωροχρόνου, που επιταχύνει την διαστολή όσο
αυξάνει ο χρόνος. Αν δεν παρέμβουν άλλοι
μηχανισμοί, η σκοτεινή ενέργεια
θα καθορίσει το τέλος του
σύμπαντος. Τα πάντα θα απομακρυνθούν από τα πάντα και το σύμπαν θα γίνει σκοτεινό και αφιλόξενο
.Η προοπτική του θερμικού θανάτου του Σύμπαντος
δεν μας αφήνει ελπίδες Ακόμη και αν υποχωρούσαν όλα τα αστέρια …θα αναπαράγονταν
ένας περιττός χρόνος που θα σηματοδοτούσε όλο και πιό
αργές μεταβολές και ρυθμούς τόσο επιβραδυνόμενους που θα
γίνονταν εξαντλητικώς κενοί, και στο τέλος θα εξαφανίζονταν.97 παρατηρείται
ένας κοσμικός κανιβαλισμός στο Σύμπαν,σπάνιος
μεν όταν συμβαίνει ανάμεσα σε πλανήτη και αστέρι ,ενώ συχνότατα όταν γαλαξίες
καταβροχθίζουν άλλους γαλαξίες. Ο ουρανός
μας διηγείται καθημερινά..τρομερές καταστροφές.100 Υπάρχουν σώματα
που δεν εκπέμπουν φώς ,όπως μαύρες
τρύπες. αστέρε νετρονίων…. Η σκοτεινη΄ύλ
και ενέργεια που αποτεθούν τα βασικά συστατικά των πάντων 101 Ο Μινκόφσκι είπε : « Από τώρα και στο εξής ο
χωράς καθ’ εαυτόν και ο χρόνος καθ’ εαυτόν, είναι καταδικασμένοι να σβήσουν
και να γίνουν απλώς σκιές, και μόνον κάποιο είδος ένωσης των δύο θα
διατηρήσει μια ανεξάρτητη ύπαρξη» Ολόκληρο το Σύμπαν είναι σε κατάσταση θερμικής ισορροπίας με αυτό το λουτρό φωτονίων που το τυλίγυει εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια.. Σ’αυτό κρύβονται ακόμα
πολλά μυστικά. Ο χωρόχρονος δεν είναι μια απλή αφηρημένη
έννοια, μια απλή αναπαράσταση, της γεωμετρίας του σύμπαντος αλλά αντιθέτως αυτός ο πολύ λεπτός σκελετός είναι μια πραγματική υλική ουσία που δονείται ,ταλαντώνεται . 106 ….είναι συνάμα μέρος της εξίσωσης και της
λύσης …δεν είναι παθητικός περιέκτης
φυσικών φαινομένων. 107 μπορεί να
μεταφέρει ενέργεια σε μεγάλη απόσταση
109 Παρόλο που πρόκειται ια μια απίστευτα άκαμπτη υλική ουσία, υπάρχουν φυσικά φαινόμενα τέτοιας δύναμης
που μπορούν να παραμορφώσουν τον χωροχρόνο και να τον κάνουν να ταλαντώνεται σαν να ήταν
ένα κανονικό ελαστικό δίχτυ 110…Υπάρχουν ζώνες τόσο ταραχώδεις που είναι δύσκολο να επε κτείνουμε σ ‘αυτές τις
περιοχές τους νόμους που αντλήσαμε
από την μελέτη των ειρηνικών και ήρεμων γωνιών ,ίδιων με αυτή που κατοικούμε 112. Οι νόμοι της φυσικής που έχουμε αναπτύξει περιγράφουν καλά καταστάσεις
σταθερότητας ,στις οποίες κυριαρχούν η ισορροπία
και η κανονικότητα,….Αλλά η σύγχρονη επιστήμη μας λέει ότι, υπάρχουν πολλές περιοχές στις οποίες αυτή η κανονικότητα δεν υφίσταται
και άλλες τελείως απρόσιτες στις οποίες
δεν ξέρουμε τι συμβαίνει και άλλες τόσο ιδιαίτερες ώστε αποδίδουμε
σε κανονικά φαινόμενα 113 όπως το
πέρασμα του χρόνου ,χαρακτηριστικά το λιγότερο
αλλόκοτα.114 Κατά τους Πενρόουζ και Χώκικ υπάρχουν στο Σύμπαν περιοχές όπου ο χρόνος
120 σταματούσε ,εξαφανίζονταν…..Το να
βλέπεις σε πραγματικό χρόνο μια
μαύρη τρύπα,είναι εξ ορισμού μια αδύνατη
αποστολή….121 Οι μαύρες τρύπες που
έχουν ανακαλυφθεί μέχρι στιγμής, χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες.
Τις αστρικές (αντικείμενα πολύ διαφορετικά μεταξύ τους,είναι αστρονομικά
σώματα με τεράστια πυκνότητα- Στον γαλαξία μας έχουν εντοπισθεί
περίπου 15 ) και τις υπερμαζικές (
τρομακτικά αντικείμενα, οι εκδηλώσεις
των οποίων κάνουν καταστροφές ,μπορούν να φτάσουν σε διαστάσεις πολλών
δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων ,είναι τα πιο γιγάντια ουράνια σώματα στο Σύμπαν. Στην περίπτωσή τους και υπό ορισμένες συνθήκες θα μπορούσε κανείς να περάσει τον ορίζοντα γεγονότων χωρίς να διαλυθεί αλλά και χωρίς να αντιληφθεί τίποτε και να συνεχίσει το
ταξείδι του για πολύ .Ο γαλαξίας μας
κρύβει στο εσωτερικό του μια υπερμαζική μαύρη τρύπα,)
…Κάθε μεγάλος γαλαξίας
περιστρέφεται γύρω από από μια μαύρη τρύπα,…Οι μεγάλες κοσμικές σβούρες ..έχουν συσσωρευτεί γύρω από σημεία όπου ο
χρόνος δεν υπάρχει. Ο κεντρικός άξονας γύρω από τον οποίο
γυρίζει απτόητο το θαυμαστό
καρουζέλ του χρόνου ,είναι «κενός» χρόνου……131 Είναι η βαρύτητα που σταματά τον χρόνο ,που κάνει τον χωροχρόνο να συστρέφεται γύρω από τον εαυτό του μέχρι να τον αδειάσει από νόημα. ..135…..Αν χίλιοι ιοί Κοβιντ -19 στριμώχνονταν ο ένας
δίπλα στον άλλο, η συμπαγής παράταξη θα
είχε πάχος μιας τρίχας!…143..Μεχρι τώρα κανείς δεν έχει επιτύχει να διαψεύσει
κάποια από τις προβλέψεις του Καθιερωμένου προτύπου, παρόλο που γνωρίζουμε ότι, είναι μια ατελής θεωρία και πρώτα απ΄όλα
επειδή δεν λαμβάνει υπόψη της την βαρύτητα. (Στην μικροσκοπική κλίμακα η βαρύτητα έχει αμελητέες
συνέπειες ) 145…Το Καθιερωμένο Μοντέλο,εν παρέχει καμιά εξήγηση και για πολλά άλλα
φαινόμενα (αφθονία σκοτεινής ενέργειας και ύλης, που πηγαίνει η αντιύλη
κλπ.)…146 Σ’ αυτό όλα ανάγονται σε
ζήτημα σωματιδίων από οποία αποτελείται η ύλη, και τα οποία είναι οργανωμένα στα 6 κουάρκ και στα 6 λεπτόνια. 147 Τα
σωματίδια του Καθιερωμένου Προτύπου είναι τόσο μικρά, ώστε δεν θα είχε νόημα να
βασιστούμε στις συνηθισμένες μονάδες μέτρησης, διότι θα έπρεπε να χρησιμοποιήσουμε
ακραία υποπολλαπλάσια που δεν είναι και τόσο εύχρηστα. Πρόκειται για τόσο
μικροσκοπικά αντικείμενα, που ακόμα δεν έχουμε καταφέρει να προσδιορίσουμε αν
είναι σημειακά ή αν έχουν πεπερασμένες διαστάσεις. Για παράδειγμα, αν τα κουάρκ
και τα λεπτόνια είχαν κάποιο δομή, θα έπρεπε να είναι πιο μικρή από 10-19
μέτρα. Κάτι τέτοιο ισχύει και για τις μάζες. Αν έπρεπε να εκφράσουμε σε
χιλιόγραμμα τη μάζα ενός ηλεκτρονίου, θα έπρεπε να γράψουμε 9,1 χ 10-31 κιλά. Για
να αποφύγουμε αυτές τις δυσκολίες, συνηθίζουμε να μετράμε τις μάζες σε GeV (γίγο- ηλεκτρονιοβόλτ, ένα
δισεκατομμύριο ηλεκτρονιοβόλτ είναι μια βολική μονάδα μέτρησης μέσω της οποίας
προκύπτει πως το πιο βαρύ από τα σωματίδια, το top κουάρκ, έχει μάζα 173 GeV Όλα τα άλλα είναι πιο ελαφρά· μερικά, όπως τα
νετρίνα, είναι πραγματικά πανάλα φρα…148.Προσοχή:Καθώς
τα σωματίδια πλησιάζουν την ταχύτητα του φωτός η μάζα τους αυξάνεται εκθετικά
μόνον για μας που τα βλέπουμε να τρέχουν μέσα στο μεγάλο σωλήνα κενού. Αν
ταξιδεύει μαζύ τους κάποιος παρατηρητής
θα τα έβλεπε ακίνητα και σε αυτό
το εν κινήσει σύστημα αναφοράς η μάζα τους
δεν αλλάζει. 152 Οι συσχετιστικές συνέπειες
των ενεργητικών κοσμικών ακτίνων είναι
τεράστιες. Η μάζα τους αυξάνεται κατά
εκατό δισεκατομμύρια φορές και ο χρόνος που
χρειάστηκε να διασχίσουν αποστάσεις εκατοντάδων ετών φωτός,
συστέλλεται από τον ίδιο παράγοντα. Ένα δευτερόλεπτο που βίωσαν
εκείνα τα πρωτόνια αντιστοιχεί
σε 3.170 δικά μας χρόνια!.....159 ..Στην
ιδιαίτερη συμπε ριφορά της ύλης σε μικροσκοπική κλίμακα όπου κυριαρχούν η σχε
τικότητα και η ΚΜ, το πέρασμα του χρόνου
έχει αλλόκοτα χαρακτηριστικά. Με τον σκοπό αυτό
έγιναν πολλά πειράματα χρησιμοποιώντας πολύ απλά συστήματα ,υποκείμενα
163 στους νόμους της κβαντομηχανικής. Όταν χειρίζεται κανείς φωτόνια ή
μεμονωμένα άτομα ή κβαντικές διατάξεις γένει, η κατάσταση του συστήματος
παραμένει απροσδιόριστη μέχρις ότου
παρέμβει η μέτρηση. Ένα φωτόνιο μπορεί να συμπεριφέρεται ως κύμα ή ως σωματίδιο,
ένα μεμονωμένο άτομο μπορεί να έχει spin στραμμένο πάνω ή προς τα κάτω, μια κβαντική
διάταξη μπορεί να είναι ή όχι αγωγός του ηλεκτρισμού, δηλαδή να βρίσκεται σε κατάσταση 1 ή 0. Προτού κάνουμε τη μέτρηση,
δεν ξέρουμε ποια είναι η κατάσταση του συστήματος- αγνοώντας τι συμβαίνει, κάνουμε την υπόθεση ότι, το σύστημα
διέρχεται όλες τις καταστάσεις, βιώνει δηλαδή μια υπέρθεση καταστάσεων που
καταρρέει σε μία συγκεκριμένη τη στιγμή που διαταράσσεται από τη διαδικασία της
μέτρησης. Προσοχή: Αυτή η αβεβαιότητα
δεν είναι μειονέκτημα της θεωρίας ούτε
οφείλεται στην ελλιπή γνώση μας για τια αρχικές συνθήκες. Η κατάσταση του
σωματιδίου ή του συστήματος είναι απροσδιόριστη μέχρι τη στιγμή που παρεμβαίνει
η μέτρηση, η οποία ανα γκάζει το σωματίδιο να παγιωθεί σε συγκεκριμένη συνθήκη….164.Ενα
πείραμα υπό τον Κέπερ Μερτς, έδωσε στο
κοινό την αίσθηση ότι ,μ’αυτό
αποδείχθηκε ότι, ο χρόνος μπορεί να
κυλήσει προς τα πίσω ή ότι τα ταξίδια
στον χρόνο είναι δυνατά. Όπως
πάντα, η φαντασία τρέχει πολύ πιο γρήγορα από τη δική μας κατανόηση των λεπτών
φαινομένων που φωλιάζουν στον απείρως μικρό κόσμο.
Θα
πρέπει να επιδεικνύουμε ως προς αυτό, όπως και προς
άλλες περιπτώσεις, μεγάλη επιφυλακτικότητα. Η κβαντική μηχανική περιέχει
άπειρες λεπτομέρειες που ακόμα δεν έχουμε κατανοήσει. Τίποτα δεν αποκλείει ότι,
μπορεί να υπάρχει μια πολύ πιο απλή και λιγότερο ευφάνταστη εξήγηση. Το
γεγονός ότι, για να λειτουργήσει η μέθοδος απαιτεί να πραγματοποιούνται
αδύναμες μετρήσεις ακόμα και μετά τη δυνατή θα έπρεπε να σημαίνει μέσα μας
συναγερμό. Τα παρελθόντα γεγονότα μπορούν να επηρεαστούν από τα .μελλοντικά;
Φαίνεται πως ναι, με τον όρο όμως να γνωρίζουμε το αποτέλεσμα που παράγουν.
Προτού επιδο θούμε σε ευφάνταστους στοχασμούς, πρέπει να
συνειδητοποιήσουμε ότι, η κβαντική
μηχανική λειτουργεί πολύ καλά και ότι, τη χρησιμοποιούμε καθημερινά, αλλά
ακόμα δεν έχουμε καταλάβει ακριβώς το γιατί. Προς το παρόν λοιπόν η ιδέα ότι,
το μέλλον απορεί να αλλάξει το παρελθόν των υλικών μικροσκοπικών συστημάτων
είναι μόνο μια υποβολή. Θα μπορούσε να αποδειχθεί μια τρομερή απάτη ή να
ανοίξει τον δρόμο για νέες μορφές κατανόησης της φύσης. 167 Ο συνδυασμός των
στοιχειωδών σωματιδίων του Καθιερωμένου Προτύπου μπορεί να οδηγήσει σε
εκατοντάδες διαφορετικές καταστάσεις της
ύλης αλλά η συντριπτική μειονότητα διαρ κεί μόνον για ένα
πολύ σύντομο χρονικό διάστημα….169 Η ζωή τους στη συντριπτική τους πλειονότητα περνάει μέσα
σε σχεδόν ανεπαίσθητο κλάσμα του δευτερολέπτου …και για μερικά από αυτά
τα βασικά συστατικά της ύλης διαρκεί
ενδεχομένως χιλιοστά δισεκατομμυριοστών του δευτερολέπτου. για
άλλα είναι τόσο σύντομη ώστε δεν έχουμε
καν τους κατάλληλους όρους να την
περιγράψουμε…..170... . Εν ολίγοις, το ηλεκτρόνιο είναι καταδικασμένο να ζει για πάντα, να μην πεθαίνει ποτέ. Και πράγματι,
στα πιο σύνθετα και εξελιγμένα
πειράματα, με τα οποία οι επιστήμονες προσπάθησαν να μετρήσουν κάποια
σπανιότατη διάσπαση τού ηλεκτρονίου, χρειάστηκε να περιμένουν χωρίς να δουν
καμία ,και από αυτό το αποτέλεσμα προέκυψαν για τη μέση διάρκεια ζωής, που
αποδεικνύεται μεγαλύτερη των 1024 ετών. Για να έχουμε έναν όρο σύγκρισης, από
την Μεγάλη Έκρηξη μέχρι σήμερα έχουν περάσει 1,4 Χ 1010 χρόνια.
Κοντολογίς, τα ηλεκτρόνια που κυκλοφορούν στα ηλεκτρικά καλώδια που έχουμε στα
σπίτια μας ή εκείνα καταλαμβάνουν τα ατομικά τροχιακά των μορίων των «ακροδαχτύλων»
μας ήρθαν στον κόσμο τις πρώτες στιγμές ζωής του σύμπαντος. Είναι πολύ
ηλικιωμένα, αλλά ακόμα τα δίνουν όλα για να επιτελέσουν τις πραγματικά
απαραίτητες λειτουργίες τους, λες και είναι νεότατα και γεμάτα ενέργεια. Ακόμα
πιο εκπληκτική είναι η αιώνια ζωή των πρωτονίων….171…ποτέ δεν αποσυντίθενται σε
πιο ελαφρά σωματίδια…δεν στάθηκε ποτέ δυνατόν
να παρατηρήσουν έστω και μια διάσπαση. …172 η μέση διάρκεια ζωής υπερβαίνει τα 1033 έτη… .173…Ενας υλικός κόσμος
που δεν θα ήταν σταθερός και συνεχής δεν
θα μπορούσε να δώσει ζωή σε σύνθετους
οργανισμούς όπως η ζωή, για την ανάπτυξη των οποίων απαιτούνται δισεκατομμύρια χρόνια που θα σπάσει
τον τέλειο μηχανισμό που τα κρατάει σε
λειτουργία από αμνημονεύτων χρόνων και που
μοιάζει να μπορεί να διαρκέσει για πάντα. .Θα
διαρκέσουν επ’ αόριστον. Δεν γνωρίζουμε αν θα υπάρξει τέλος γι
αυτά. Αν υπάρξει μάλλον θα οφείλεται σε
κάτι απρόσμενο 175 ……………Η διαβολική συγχορδία μάς γκρεμίζει
στον κολασμένο κύκλο των ασταθών σωματιδίων. Μορφές ύλης, την ύπαρξη των οποίων
μέχρι πριν από λίγο καιρό δεν είχαμε καν πάρει
μυρωδιά, που εμφανίζονται για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου και αμέσως αλλάζουν μορφή. Ένας κόσμος από
εφήμερα αντικείμενα που βιώνουν μια σχεδόν ασήμαντη ύπαρξη…Τα άλλα στοιχειώδη
σωματίδια, και όλες οι μορφές να ύλης που μπορούν να δημιουργηθούν με αυτά,
είναι εξαιρετικά ασταθή. Εξαφανίζονται αμέσως μόλις δημιουργηθούν αποσυντιθέμενα σε ένα μικροσκοπικό πυροτέχνημα Εξωτικές
μορφές ύλης μπορούν να προκύψουν από συγκρούσεις κοσμικών ακτίνων με τη συνήθη
ύλη ή παράγονται από επιταχυντικά μηχανήματα, αλλά η ζωή τους είναι εξαιρετικά
σύντομη, διότι μετασχηματίζονται αμέσως σε σταθερά σωματίδια. Η διαδικασία διάσπασης καθοδηγείται
από τυχαίους η μηχανισμούς. Πιο μαζικά σωματίδια αποσυντίθενται σε πιο ελαφρά,
αρκεί να γίνονται σεβαστές οι αρχές της διατήρησης της ενέργειας, του
ηλεκτρικού φορτίου και ούτω καθεξής. Και όλα συνεχίζονται μέχρις ότου, στο
τέλος της αλυσσίδας, δεν παράγονται σταθερά σωματίδια και η διαδικα σία 178 διακόπτεται.
Αυτή η διαδικασία είναι αυθόρμητη και γίνεται με ανεξέλεγκτο τρόπο, με
ομοιόμορφες κατανομές πιθανοτήτων στον χρόνο. Για παράδειγμα, αν σε ένα
δεδομένο διάστημα χρόνου διασπάται το ένα τρίτο των σωματιδίων, δηλαδή τριάντα
στα ενενήντα, στο επόμενο διάστημα, από τα εξήντα που επιβιώνουν θα πεθάνουν
είκοσι και ούτω καθεξής. Αυτός ο εντελώς τυχαίος μηχανισμός καθιστά τις διαδικασίες
ζωής και θανάτου των σωματιδίων πολύ διαφορετικές από τα φαινόμενα που αφορούν
τους έμβιους οργανισμούς.. Για όποιον ανήκει σε έναν πληθυσμό ατόμων για τα
ποία προβλέπεται μια μέση διάρκεια ζωής ογδόντα χρόνων , οι πιθανότητες να
πεθάνει κατά την παιδική του ηλικία είναι πολύ μικρές και αυξάνουν καθώς
μεγαλώνει, μέχρι που φάνουν σε ένα μάξιμουμ γύρω από τη μέση διάρκεια ζωής, για
να πέσουν μετά απότομα. Πολλοί θα φτάσουν σε προχωρημένη ηλικία, κάποιοι θα
αγγίξουν τα εκατό, αλλά κανένας δεν θα μπορεί να ελπίζει πως θα ζήσει για μερικούς
αιώνες. Για τα στοιχειώδη σωματίδια όλα είναι διαφορετικά, γιατί οι πιθανότητες
να διασπαστούν παραμένουν σταθερές στον χρόνο· θα υπάρξουν πολλά που θα
αποσυντεθούν αμέσως, αλλά κάποια, τα πιο
τυχερά, θα μπορέσουν να επιβιώσουν και για πέντε ή ακόμα και δέκα μέσες ζωές.
Η
μέση διάρκεια ζωής των ασταθών υποπυρηνικών
σωματιδίων εξαρτάται από τις δυνάμεις που τα κάνουν να αποσυντίθενται·
όσο μεγαλύτερη είναι η ένταση της δύναμης που προκαλεί τη διάσπαση, τόσο πιο σύντομη
είναι η μέση διάρκεια ζωής…… 179…Δεν γνωρίζουμε
τι προκαλεί αυτά τα φαινόμενα…..180 Όλα τα σωματίδια υπακούουν στους νόμους τής
κβαντικής φυσικής….σε περίπτωση που αυτή παύσει να λειτουργεί θα σταματήσουν τα πάντα,( αεροπλάνα κλπ.),,Ένα
από τα θεμέλια της ΚΜ είναι η αρχή της
απροσδιοριστίας και σε αυτή βρέθηκε το κλειδί για να υπολογίζονται οι πιο μικρές μάζες.193 Στην
κβαντική φυσική υπάρχει ένας καινούριος
κανόνας ,σε σχέση με τα όσα δέχονταν η
κλασική φυσική, απαγορεύει στα λεγόμενα ασύμβατα μάθη να μετριούνται ταυτόχρονα με την μεγίστη ακρίβεια. Αν περιορίσουμε στο
μηδέν την αβεβαιότητα για το ένα αυξάνεται
στο άπειρο η απροσδιοριστία του άλλου…Η αρχή της απροσδιοριστίας αφορά μια χαρακτηριστική ιδιότητα των
κβαντικών συστημάτων που ταλαντώνονται διαρκώς περνώντας από όλες τις πιθανές καταστάσεις(
:η σχετική ελευθερία δεν είναι απεριόριστη), για ακινη τοποιηθούν απότομα σε μια
από τις επιτρεπόμενες καταστάσεις, όταν παρεμβαίνει η μέτρηση,194 Μας
επιτρέπεται να σκεφθούμε ότι, ακόμη και
αν απουσιάζουν διαταράξεις που συνδέονται με την μέτρηση το κβαντικό αντικείμενο δεν μπορεί ταυτοχρόνως να λάβει επακριβώς
καθορισμένες τιμές για δύο ασύμβατα
μεγέθη. Η Αρχή αυτή είναι ένα από τα πολλά πράγματα
που δεν καταλαβαίνουμε για την ΚΜ. …195…Η αρχή αυτή ισχύει και για τον
χώρο και για τον χρόνο, που είναι
ασύμβατα μεγέθη. ….196 Στην μέτρηση της ενέργειας που παράγονται κατά την διάσπαση ακόμη και αν είχαμε απεριόριστη πειραματική
ακρίβεια κάθε μέτρηση θα έδινε ελαφρώς διαφορετικά
αποτελέσματα……..201…Η αρχή της
απροσδιοριστίας …..είναι ένα κόλπο που
μας επιτρέπει να συλλάβουμε τους απειροε λάχιστους χρόνους της μέσης διάρκειας
ζωής των πιο βαριών σωματιδίων,,,,,202 ώστε
έτσι να μπορούμε να ελέγξουμε το ορθόν των προβλέψεων του Καθιερωμένου Προτύπου
και ίσως να οδηγηθούμε σε νέες
ανακαλύψεις.205 Η αρχή της διατήρησης της ενέργειας είναι τρομερός και σεβαστός παγκόσμιος νόμος
και στην πιο στοιχειώδη μορφή της
βρίσκεται σε μια ειδική σχέση με τον
χρόνο……..211 Το κενό είναι μια κατάσταση
της ύλης .Δεν είναι το τίποτε παρόλο που δεν περιέχει καμιά μορφή ύλης..,δεν το
διασχίζουν σωματίδια και δεν φιλοξενεί πεδία…Εχει μηδενική μέση ενέργεια και βρίσκεται σε συνεχή αναβρασμό212…Ο χωρό χρονος
διαστάλθηκε ξαφνικά με τρομακτική
ταχύτητα πολύ μεγαλύτερη της ταχύτητας του φωτός, και αμέσως γέμισε με ενέργεια..214.Χωρίς
τον χρόνο που παίζει με την ενέργεια δεν
θα υπήρχαμε.215..Ο Ντίρακ αντι λήφθηκε ότι, η εξίσωση που είχε δημιουργήσει για
το ηλεκτρόνιο επιδεχόταν μια λύση και
για το σωματίδιο που είναι ίδιο με το ηλεκτρόνιο ,αλλά με αντίθετο 219 φορτίο θετικό. Πράγμα που αρχικά έμοιαζε παράλογο.-
: Το ποια ήταν η φυσική σημασία αυτού που για αρκετό καιρό φαινόταν ως απλό
τυπικό αξιοπερίεργο θα γίνει κατανοητό μερικά χρόνια αργότερα, το 1932, όταν
ένας άλλος νεαρός επιστήμονας, ο Καρλ Ντέιβιντ Άντερσον, ανεκάλυψε τα πρώτα
ποζιτρόνια. Ανάμεσα στις κοσμικές ακτίνες βρήκε σωματίδια από κάθε άποψη ίδια
με τα ηλεκτρόνια, εκτός από το ότι, μέσα σε έναν μαγνήτη καμπύλωναν προς την
αντίθετη πλευρά, επομένως χρειάστηκε να συμπεράνει ότι ,είχαν θετικό φορτίο.Με
την ανακάλυψη των ποζιτρονίων κατέστη σαφές σε
όλους ότι, στην εξίσωση του Ντιράκ κρυβόταν ο μισός υλικός κόσμος.
Ξαφνικά, χάρη στον συνεσταλμένο και λιγομίλητο νεαρό μελετητή, χρειαζόταν να
παραδεχτούν ότι, σε κάθε σωματίδιο αντιστοιχεί ένα άλλο με ίδια μάζα και αντίθετο
φορτίο: αυτό που σήμερα ονομάζουμε αντισωματίδιο, Εκείνη η τόσο κομψή εξίσωση
μας οδήγησε να ανακαλύψουμε έναν κόσμο που μέχρι εκείνη τη στιγμή είχε
παραμείνει εντελώς άγνωστος και του οποίου την ύπαρξη δεν υποπτευόταν
κανείς.Με την έλευση της αντιύλης επανέρχεται στο προσκήνιο το ζήτημα της αντιστρεψιμότητας του χρόνου
στον μικροσκοπικό κόσμο των στοιχειωδών σωματιδίων. Η συμμετρία των εξισώσεων
είναι τέτοια, που ένα σωματίδιο ύλης το οποίο προχωρά μπροστά στον χρόνο
ισοδυναμεί με ένα σωματίδιο αντιύλης που διαχέεται προς τα πίσω στον χρόνο. Με
άλλα λόγια, το να εμφανίσεις σε κάποιο σημείο του διαστήματος ένα ηλεκτρόνιο
ισοδυναμεί με το να εξαφανίσεις 220 ένα ποζιτρόνιο από το ίδιο σημείο. Χάρις στην αντιύλη
μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει
την ενέργεια ια να αποσπάσει από το
κενό, ζεύγη σωματιδίων και
αντισωματιδίων. Και η διαδικασία μπορεί να αντιστραφεί χρονικά: φέρνοντάς τα σε επαφή,τα ζεύγη βγαίνουν από
ην κυκλοφορία ,αφήνοντας πίσω τους ,ένα πίδακα ενέργειας. Η προκατάληψη ότι, στον κόσμο των στοιχειωδών σωματιδίων ο
χρόνος των διαδικασιών μπορεί να
αντιστραφεί χωρίς κανένα εμπόδιο, άντεξε για καιρό.221..Στην πραγματικότητα τα πράγματα θα αποδειχθούν πιο
περίπλοκα….αποδείχθηκε ότι, η αρχική
υπόθεση της απόλυτης συμμετρίας δεν ήταν ορθή ακόμη και στην φυσική των στοιχειωδών σωματιδίων…Υπήρχε μια διάκριση παρελθόντος και
μέλλοντος και δεν αρκούσε να αντιστρέψει
κανείς τον χρόνο για να έχει απόλυτα συμμετρικές διαδικασίες.222 Λόγω της κατοπτρικής συμμετρίας δύο αντικείμενα, το πραγματικό και το είδωλό
του, δεν είναι ίδια, είναι συμμετρικά εξ
αντανακλάσεως….225 …. Στην αρχή
πιστεύαμε ότι, διατηρούνταν η
συμμετρία λόγω χωρικής αντιστροφής ή μετασχη
ματισμού ομοτιμίας P
228..Αλλά σήμερα έχουμε αδιαμφισβήτητη απόδειξη της μη αντιστρεψιμότητας των φυσικών
νόμων και σε μικροσκοπικό επίπεδο. Αν η
κατεύθυνση του χρόνου αντιστραφεί ακόμη και σε
απλά συστήματα στα οποία δεσπόζει
η κβαντική μηχανική δημιουργούνται μη ισοδύναμες φυσικές διεργασίες. Ο χρόνος απαιτεί η
κυριαρχία του να είναι απόλυτη δεν
δέχεται να αποκλειστεί από τον
κόσμο των σωματιδίων.229 …Οι νόμοι της
φυσικής δεν κάνουν διάκριση μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος μόνο για ια ταυτόχρονους
μετασχηματισμούς CPT ….230 ….Το
σύστημά μας είναι ένα απομονωμένο
σύστημα που κατευθύνεται αναπόφευκτα
προς καταστάσεις μεγίστης εντροπίας 239
…αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να συμβούν τοπικά φαινόμενα που τείνουν να μειώνουν την εντροπία ενός συγκεκριμένου συστήματος.. για να συμβεί αυτό απαιτούνται δύο όροι .Να
δαπανάται ενέργεια και η μείωση της
τοπικής εντροπίας να αντισταθμίζεται από
την αύξηση της ίδιας στον υπόλοιπο
κόσμο.(πρβλ. ψυγείο)…Όλοι οι έμβιοι
οργανισμοί απαιτούν μια αδιάκοπη
κατανάλωση ενέργειας που κατά συνέπεια
αυξάνει την εντροπία του
περιβάλλοντος στο οποίο ζουν. Οι ίδιοι
μηχανισμοί που επιτρέπουν την ζωή,
προδιαγράφουν 240 την μοίρα τους διότι
προκαλούν φθορά ,ξήρανση και θάνατο .Η ζωή είναι ένας σολομός που κολυμπά κόντρα στο ρεύμα. Στον κόσμο
μας ενώ όλα τα στοιχειώδη συστατικά συνεχίζουν απτόητα την φρενιασμένη ζωή τους, όλα τα μακροσκοπικά
αντικείμενα φθείρονται ,λιώνουν και
χάνουν κομμάτια. Βράχια και βουνά το κάνουν πολύ αργά, ενώ η διαδικασία παρακμής των έμβιων μορφών είναι αρκετά πιο γρήγορη,….. Αν ένα κομμάτι της πλαγιάς ενός
βουνού των Δολομιτών πέσει στην υποκείμενη κοιλάδα και σπάσει σε χίλια κομμάτια,
αυτό συμβαίνει γιατί οι μικροσκοπικές καταστάσεις που αντιστοιχούν σε αυτή την
κατάσταση είναι πολύ περισσότερες από εκείνες στις οποίες τα μεμονωμένα
συστατικά είχαν συσσωρευτεί για να σχηματίσουν την πλαγιά.Στις έμβιες μορφές
αυτές οι διαδικασίες είναι αναπόφευκτες. Το οργανικό υλικό είναι ύλη
οργανωμένη σε μια σύνθετη, ενεργοβόρα και πολύ ευαίσθητη μορφή. Για να διατηρηθούν
οι ζωτικοί κύκλοι, πρέπει να ανανεώνεται και να επιδιορθώνεται συνεχώς. Ο
μηχανισμός μπορεί να λειτουργήσει για κάποιο διάστημα, αλλά αργά ή γρήγορα η
ώθηση για αύξηση της εντροπίας υπερι σχύει. Μερικές εκατοντάδες χρόνια το πολύ
για τα πιο μακρόβια ζώα, μερικές χιλιάδες για κάποια πολύ ιδιαίτερα φυτά, αλλά
έρχεται για όλους η στιγμή που οι σύνθετες οργανικές δομές, όλο και πιο κατεστραμμένες,
πλέον ξεθωριασμένα αντίγραφα των αρχικών, οξειδώνονται ανεπα νόρθωτα. Ο δεσμός
με το οξυγόνο σχηματίζει 241 πιο απλές ενώσεις, σχεδόν
στοιχειώδεις, και κυρίως πολύ πιο σταθερές, που δεν χρειάζονται ενέργεια για να
επιβιώσουν, πράγμα που αντιστοιχεί σε μακράν μεγαλύτερη εντροπία. Στον
πολιτισμό των ανθρωπόμορφων πιθήκων έχουμε δώσει ένα συγκεκριμένο όνομα σε αυτή
την ξαφνική πτώση των διαδικασιών οξείδωσης: θάνατος. Έχουμε φτάσει στην
κατεξοχήν μη αναστρέψιμη διαδικασία και να που η καθημερινή εμπειρία μας, μαζί
με την επίγνωση της γήρανσης και της ζωής που τελειώνει, διαμορφώνει εκείνη
την ισχυρή, αντίληψη για τον μη αναστρέψιμο χρόνο που επικρατεί στην οπτική μας
για τον κόσμο.242 η αναπόφευκτη αύξηση
της εντροπίας μας αναγκάζει να λαμβάνουμε υπόψη
πώς το βέλος του χρόνου, δεν μπορεί αλλάξει πορεί α….Είναι όμως δυνατόν
χωρίς να καταπατήσουμε κανένα φυσικό νόμο να επιφέρουμε ένα σύστημα
στην ιδία τακτοποιημένη διαμόρφωση
από την οποία ξεκίνησε. Πρόκειται
για ένα υποκατάστατο της αντιστρεψιμότητας του χρόνου, διότι έτσι αλλιώς θα κινούμασταν προς
τα μπροστά..Δεν θα γυρίζαμε στο παρελθόν αλλά γνωρίζοντας την κατάσταση των
συστατικών του συστήματος, εκείνη την προηγούμενη στιγμή, θα μπορούσαμε να αναδημιουργήσουμε επακριβώς την ιδία κατάσταση ,ένα είδος πολύ προσεκτικής ιστορικής ανασύνθεσης ενός
γεγονότος του παρελθόντος. Το πείραμα πραγματοποιήθηκε με πολύ απλά
κβαντικά 243…συστήματα, η
αυθόρμητη εξέλιξη των οποίων είναι ανατρεπτική σβήνοντας την ενέργεια.
Περισσότερο κι από αναστροφή σε αυτές τις περιπτώσεις γίνεται λόγος για χρονική
αντανάκλαση. Με μια εξωτερική παρέμβαση επαναφέρει κανείς το σύστημα στην
αρχική του κατάσταση. Αλλά και αυτό λειτουργεί μόνο για συστήματα που
σχηματίζονται από μια χούφτα στοιχειώδη συστατικά.
Η
αίσθησή μας για τον χρόνο, που κάνει τόσο σαφή διάκριση μεταξύ παρελθόντος και
μέλλοντος, δείχνει ένα βέλος που ακολουθεί την ίδια κατεύθυνση με τις θερμοδυναμικές
διαδικασίες που κυριαρχούνται από την αύξηση της εντροπίας και την κοσμολογική
εξέλιξη του σύμπαντος που έχει μια συγκεκριμένη ημερομηνία γέννησης και
συνεχίζει να διαστέλλεται στον χρόνο. Δεν έχουμε οδό διαφυγής..Το να ζούμε σε
ένα παγωμένο χρόνο που είναι μια φυσική
κατάσταση για σωματίδια χωρίς μάζα
..αποκλείεται 244 για τα ανθρώπινα
πλάσματα… εκτός αν φαντασθούμε
υπερφυσική παρέμβαση. (: Ιησούς του Ναυή κλπ.)245….Το entanglement--- ( Στα: Η κβαντική διεμπλοκή είναι το φαινόμενο κατά
το οποίο δύο σωματίδια ή ομάδες σωματιδίων που δημιουργούνται μαζί ή
αλληλεπιδρούν συνενώνοντας τις κυματοσυναρτήσεις τους, μένουν σε κατάσταση
διεμπλοκής μεταξύ τους, ασχέτως του χώρου που μεσολαβεί πλέον από το ένα στο
άλλο.)….’---’’έμοιαζε
να υποδεικνύει μια στιγμιαία δράσης
απόσταση, επειδή κανείς δεν έχει την παραμικρή ιδέα για το πως μπορεί να σε κάνει την πληροφορία να μεταδοθεί με
άπειρή ταχύτητα 260 Ο Λή Σμόλιν αντί για
δράση χωρίς χρόνο το θεωρεί ως την πιο προφανή απόδειξη ενός
φαινομένου αδιάφορου για ον χώρο
σαν να μην υπάρχει χωρική
απόσταση ανάμεσα στα δυο
σωματίδια.,…Θεωρεί τον χρόνο θεμελιώδες
συστατικό και τον χώρο υποπροϊόν του, μια δομή που αναδύεται απ’αυτόν και έχει
τα χαρακτηριστικά μιας ψευδαίσθησης.του…..261 Χωρίς τον χρόνο, θεμελιώδεις νόμοι της φυσικής ..απειλούν να κλονισθούν. 262..Στην πραγματικότητα ακόμη δεν γνωρίζουμε τι είναι ο χρόνος ,όμως γνωρίζουμε
ότι, διαδραματίζει θεμελιώδη ρόλο
σε όλες τις γωνιές που έχει ερευνήσει μέχρι σήμερα η φυσική, και καλό είναι να θυμόμαστε ότι, αφορά περίπου σαράντα τάξεις μεγέθους Στην
πραγματικότητα, ακόμη δεν γνωρίζουμε τι είναι ο χρόνος, όμως γνωρίζουμε ότι, διαδραματίζει θεμελιώδη ρόλο
σε όλες τις γωνιές που έχει
εξερευνήσει η φυσική μέχρι τώρα
και καλό είναι να θυμόμαστε ότι, αφορά περίπου σαράντα τάξεις μεγέθους.
Σίγουρα θα περάσει αρκετός καιρός προτού
καταφέρουμε να περιγράψουμε τον
κόσμο που μας περιβάλλει χωρίς να αν ανατρέξουμε σ’αυτή την έννοια.
Όπως έχουν τα πράγματα κανένας δεν μπορεί να πεί, αν θα έρθει ποτέ μια εποχή, όπου η επιστήμη
δεν θα έχει πια ανάγκη του χρόνου. 267
Ota 4-3-2024
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………….
Σχόλια