Η ΕΠΤΑΠΛΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΣΙΓΗΣ: Το μονοπάτι της απάρνησης
«… Η προσοχή του μαθητή στρέφεται προς τα ιδανικά της ανώτερης ζωής. Πρέπει να διαλέξει ανάμεσα στη ζωή των αισθήσεων και στη ζωή της ψυχής. Και όταν είναι αρκετά πεπεισμένος για την ανώτερη επιθυμία του να ζήσει ως ψυχή υποτάσσοντας τις αισθήσεις, εμφανίζεται με ένα άλλο ανώτερο ιδανικό που η ανθρωπότητα το γνωρίζει ως Απάρνηση. Η καλλιέργεια της ψυχής οδηγεί τον ασκούμενο στην ιδέα της Απελευθέρωσης, μια κατάσταση τόσο πολύ επιθυμητή από καρδιές βυθισμένες στη λύπη κι από εγκεφάλους γεμάτους σύγχυση…»
Η Επταπλότητα στο σύμπαν και στον άνθρωπο
Μακρόκοσμος και Μικρόκοσμος
Το Ερμητικό αξίωμα «ό,τι είναι επάνω το ίδιο είναι και κάτω» αποδίδει στο ακέραιο τη σχέση του Κόσμου - του μακρόκοσμου, με τον άνθρωπο - τον μικρόκοσμο. Ο άνθρωπος είναι η μινιατούρα της σύνθεσης και της διαδικασίας του σύμπαντος. Ό,τι υπάρχει στον μεγάκοσμο υπάρχει και στον μικρόκοσμο και μελετώντας το ένα, είτε το σύμπαν είτε τον άνθρωπο, με μέτρο την αναλογία, διαπιστώνουμε τις αντιστοιχίες τους και τη σχέση μεταξύ τους.
Ο Κόσμος με ό,τι περιλαμβάνει, από την υψίστη Οντότητα έως το ελάχιστο άτομο, είναι ένα σύνολο Ζωής πλεγμένο σαν δίχτυ, που ζει και πάλλεται στον ρυθμό που καθορίζεται από τη Μία Θεία Αρχή. Στον Κόσμο υπάρχουν άπειρες μονάδες-ψυχές, όλες βγαλμένες από τη Μία Πηγή, οι οποίες καλυπτόμενες με πέπλα φτιαγμένα από ουσία-ύλη και ζωή, ταξιδεύουν διαμέσου των διαφορετικών πεδίων με σκοπό να γνωρίσουν την εκδηλωμένη ζωή σε όλες τις εκφάνσεις της και με αυτό τον τρόπο να απελευθερώσουν τις εγγενείς δυνάμεις με τις οποίες προικίζονται από τη Θεία Πηγή.
Ο Κόσμος, που είναι το γέννημα της Μίας Θείας Αρχής - λέγεται και Υϊός - είναι το αποτέλεσμα της συνύπαρξης του Πνεύματος και της Ύλης. Το Πνεύμα είναι η πηγή και η αιτία της δύναμης και της ατομικής συνειδητότητας και παρέχει την καθοδηγητική διάνοια στο απέραντο πεδίο της κοσμικής Εξέλιξης. Η Ύλη είναι η προκοσμική Ουσία - Μουλαπρακρίτι ονομάζεται στην Ανατολή - και είναι η ρίζα κάθε ύλης που διαμορφώνει τα πεδία και τα οποιαδήποτε σχήματα στον κόσμο. Η Ύλη που λέγεται και Ουσία και Αιθέρας (1), αποτελεί τη βάση όλων των αντικειμενικών πεδίων στη Φύση (2).
Πνεύμα και ύλη αναπόσπαστα συνδεδεμένα μεταξύ τους αποτελούν το ενιαίο σύνολο κάθε ύπαρξης.
«Δεν μπορεί να υπάρξει εκδήλωση της συνείδησης, ημισυνείδησης ή ακόμα και ‘ασυνείδητης σκοπιμότητας’, παρά μόνο μέσω του φορέα της ύλης… Μόνο μέσω κάποιας μοριακής συγκέντρωσης ή συγκρότησης, το Πνεύμα ξεχύνεται σε ένα ρεύμα ατομικής ή υπο-συνείδητης υποκειμενικότητας….»(3)
Συνειδητότητα είναι η κατάσταση της μονάδας ως αποτέλεσμα της ενσωμάτωσής της στην ύλη και η παραμονή της μέσα σε ένα φυσικό σχήμα, λέει ο Ου.Τζατζ.
Υπάρχει η Αιώνια Κίνηση
Ο Κόσμος διακατέχεται και διαπερνάται από τη Μία Πνοή, που είναι και λέγεται Κίνηση. «Υπάρχει … ο αμετάβλητος νόμος της Φύσης που είναι ΑΙΩΝΙΑ ΚΙΝΗΣΗ, κυκλική και σπειροειδής και επομένως προοδευτική ακόμα και στα φαινομενικά της πισωγυρίσματα.» (4) ΜΔ, ΙΙ 81
Η Κίνηση τροποποιούμενη σε επτά σημεία στον Χώρο, σχηματίζει επτά διαφορετικούς σταθμούς από τους οποίους προκύπτουν επτά αρχές και επτά πεδία. Η Αρχή εκπροσωπεί τη συνείδηση και τον Νόμο και το Πεδίο την ύλη. Επτά διαφορετικές Αρχές με τα αντίστοιχα Πεδία τους, για κάθε πεδίο μια διαφορετική ποιότητα Ουσίας-Ύλης. Η Επταπλή διαφοροποίηση είναι ένας από τους Παγκόσμιους Νόμους, αυτό μας λέει η Θεοσοφική διδασκαλία.
«Χώρος και Χρόνος είναι ένα. Ο Χώρος και ο Χρόνος δεν έχουν όνομα, επειδή είναι το αδιάγνωστο ΑΥΤΟ, που γίνεται αντιληπτό μόνο διαμέσου των επτά ακτίνων του - που είναι οι Επτά Δημιουργίες, οι Επτά Κόσμοι, οι Επτά Νόμοι». (5) ΜΔ, ΙΙ 612
«Η Κίνηση είναι αιώνια στο Ανεκδήλωτο και περιοδική στο Εκδηλωμένο, αναφέρει η Απόκρυφη Διδασκαλία.» (6) ΜΔ, Ι, 97
Υπό τον νόμο της Επταπλής διαφοροποίησης, ο άνθρωπος, όντας ο μικρόκοσμος, είναι μια ατομική συνειδητότητα, δηλαδή πνεύμα, που περικαλύπτεται από επτά διαφορετικά πέπλα ύλης. Αυτά τα πέπλα λέγονται και σώματα, οχήματα ή ακόμη και σκάφανδρα επειδή μέσω αυτών μπορεί να εισχωρεί και να υπάρχει στα αντίστοιχα, των πέπλων, πεδία και σχηματίζοντας όργανα-αισθήσεις προσαρμοσμένα στη φύση του εκάστοτε πεδίου, μπορεί να αντιλαμβάνεται και να συμμετέχει στη ζωή τους.
Από τα Επτά Πεδία που υπάρχουν στο αόρατο και ορατό σύμπαν, ο άνθρωπος προς το παρόν έχει συνειδητότητα και αντιληπτικότητα μόνο του φυσικού πεδίου με το οποίο επικοινωνεί μέσω των πέντε του αισθήσεων. Στόχος της εξέλιξης είναι ο άνθρωπος να αποκτήσει προοδευτικά αντίληψη και συνειδητότητα και των υπολοίπων ψυχικών, νοητικών και πνευματικών συνειδησιακών καταστάσεών του, εφόσον η ύπαρξή του είναι το σύνολο όλων αυτών. Η δυνατότητα αντίληψης και συμμετοχής της ατομικής συνειδητότητας σε όλες τις καταστάσεις της Εκδήλωσης επιγραμματικά ονομάζεται ‘κατάκτηση θείας αυτοσυνειδητότητας’ ή ‘ο στόχος του ταξιδιού του Προσκυνητή’, όπου ο Προσκυνητής είναι η Μονάδα-Ψυχή καλυμμένη με τα επτά πέπλα της. Η διαδικασία που διευρύνει την ατομική συνειδητότητα του ανθρώπου και την μετατρέπει σε θεία αυτοσυνειδητότητα υποστηρίζεται από τους νόμους του Κάρμα και της Μετενσάρκωσης, καθώς και από τους Πνευματικούς Διδασκάλους.
Το πρώτο, το Κάρμα ή ο Νόμος της Αρμονίας, εκπαιδεύει μέσω της ανταμοιβής και τιμωρίας, φέρνοντας στην πρωταρχική ισορροπία και αρμονία ό,τι διασαλεύει η ατομική βούληση και επιλογή. Το δεύτερο, η Μετενσάρκωση ή ο Νόμος της Περιοδικότητας, είναι ο νόμος που περιοδικά επαναφέρει τον άνθρωπο στο σχολείο της ζωής έως ότου αφομοιώσει το μάθημα που είναι η εναρμόνισή του με τη Θεία Καρδιά. Όσον αφορά τους Πνευματικούς Διδασκάλους είναι εκείνοι που μέσω θρησκειών, μυήσεων και απόκρυφων διδασκαλιών αναπτύσσουν στον άνθρωπο την πνευματική αυτοσυνειδητότητα.
Τα πέπλα με τα οποία περιτυλίγεται η ατομική συνειδητότητα είναι οι αποσκευές της για το ταξίδι της στο σύμπαν. Όταν η Μονάδα ή Σπινθήρας της Αιωνιότητας, περιβάλλεται από το πρώτο πλέον λεπτοφυές πέπλο, τότε ονομάζεται «ψυχή» και μάλιστα «πνευματική ψυχή».
Ο όρος ψυχή, κατά την Αρχαία Σοφία, σημαίνει το όχημα που χρησιμοποιεί η Μονάδα, που είναι το αδιαίρετο θείο τμήμα που πηγάζει και προβάλλεται από την Παγκόσμια Ψυχή, για να εμφανιστεί στην εκδήλωση. Ως όρος πηγάζει από το ψύχω, που σημαίνει το ποιώ κάτι ψυχρό, δηλαδή σημαίνει τη μεταβολή, τη διαφοροποίηση.
Η Παγκόσμια Ψυχή είναι αιώνια, αθάνατη, πάνσοφη, αυτοσυνειδητή. Υπάρχει από Αιωνιότητα σε Αιωνιότητα, ονομάζεται επίσης Μάχα Μπούντι και εμπεριέχει το σύνολο της Σοφίας που αποκομίζει διαμέσου των περιοδικών κοσμικών της εκδηλώσεων, που ονομάζονται ‘μανβαντάρα’.(7) Η Παγκόσμια Ψυχή προβάλλεται μέσω διαδοχικών ακτίνων στην αντικειμενικότητα και αυτές οι ακτίνες, που λέγονται μονάδες ή ψυχές, περιβάλλονται από πέπλα ύλης ή σώματα. Μέσω των διαφορετικών πέπλων-σωμάτων με τα οποία καλύπτεται η προβαλλόμενη ατομική Ψυχή μπορεί να διέρχεται όλα τα πεδία της εκδήλωσης και συνάμα να γνωρίζει άμεσα όλα τα είδη και τις καταστάσεις συνειδητότητας που προκύπτουν από την παρουσία της Ζωής στον Χώρο και τον Χρόνο.
Αυτή η διάσπαση του Ενός σε Πολλά μέσω προβολής τους στον Χωροχρόνο, συμβαίνει κάτω από τον Νόμο του Δυϊσμού ή της Πολικότητας και της Περιοδικότητας ή των Κύκλων. Η Πνευματοψυχή μέσω των προβολών της παρατηρεί τα τεκταινόμενα στη διάρκεια του μανβαντάρα και προσλαμβάνει όσα είναι απαραίτητα να προστεθούν στο σύνολο της Αιώνιας Σοφίας. Αυτό συμβαίνει μέσω της διασποράς των ακτίνων της στα επτά διαφορετικά πεδία, με επτά διαφορετικά πέπλα. Κάτω από τις εκάστοτε συνειδησιακές καταστάσεις η ατομική ζωή προσλαμβάνει εμπειρίες μέσω φυσικής ώθησης στην αρχή και στη συνέχεια, όταν εμψυχώνεται από τη νοητική αρχή, το μάνας, κάτω από τον νόμο της ατομικής επιλογής και αυτό-προσπάθειας. Η διασπορά δίνει τη δυνατότητα στις ατομικές ψυχές, δηλαδή στις προεκτάσεις της Πνευματικής Ψυχής, να γίνουν όμοιές της καθώς προοδευτικά αφυπνίζουν τις επτά λανθάνουσες Αρχές που διαθέτουν εν δυνάμει, σύμφωνα με τον Νόμο της Επταπλής Διαφοροποίησης.
Το Ένα ή Μονάδα συμβολίζει την αρχή, το πνεύμα, τον όρθιο άνθρωπο. Το Δύο είναι η αρχή της διαφοροποίησης, επομένως των αντιθέτων, της δυσαρμονίας και του κακού. Το τρία ή το τρίγωνο είναι ο φορέας της Άγνωστης Θεότητας. Το τέσσερα είναι η ιδεατή ρίζα όλων των αριθμών, είναι η υλική φύση, το σύμβολο της Ζωής, όταν εμφανίζεται στον χώρο.
Το φίλιωμα της τριάδας με την τετράδα παρουσιάζει την επτάδα, η οποία θεωρείται ο αριθμός της εκδήλωσης και του ανθρώπου. Για τους Αιγύπτιους ο αριθμός 7 ήταν το σύμβολο της αιώνιας ζωής. Το ελληνικό γράμμα Ζ που είναι ένα διπλό 7, είναι το αρχικό γράμμα του ρήματος ζάω και ζω και της λέξης Ζευς, που είναι ο πατέρας της ζωής. «Ο αριθμός επτά ή το επτάγωνο ήταν για τους Πυθαγόρειους, θρησκευτικός και τέλειος αριθμός. Λεγόταν τελεσφόρος, επειδή μέσω αυτού τα πάντα στο σύμπαν και την ανθρωπότητα οδηγούνται στο τέλος τους, δηλαδή εκπληρώνουν τον σκοπό τους.(8)΄Ένα Τρίγωνο και ένα Τετράγωνο, είναι το σύμβολο του επταπλού ΑΝΘΡΩΠΟΥ.
![]()
Άνθρωπος, ο Μικρόκοσμος
Ο άνθρωπος είναι ένα σύνθετο ον, στην πραγματικότητα είναι ένα σύνολο αρχών πνευματικών και νοητικών που χρειάζεται κάποια όργανα ή σώματα διαμέσου των οποίων να μπορεί να επικοινωνεί με τη Φύση και να αποκτά την απαιτούμενη εμπειρία της.
Η Αρχή που συνδέει την πνευματική φύση με τη φυσική είναι η Νοητική Αρχή ή η Αρχή του Μάνας. Η ανθρωπότητα ως είδος ζωής είναι ο σπουδαιότερος σταθμός της Παγκόσμιας Εξέλιξης, γιατί σε αυτό το στάδιο η ατομική συνειδητότητα διασυνδέεται μέσω της νοητικής αρχής ή του μάνας - είναι η Πέμπτη αρχή στην επταπλή κλίμακα των Αρχών - με το φυσικό επίπεδο εξέλιξης. Η κάποτε ζωώδης φύση, επειδή στη διάρκεια της Φυσικής εξέλιξης αναπτύχθηκαν μόνον οι ζωτικές δυνάμεις, εμψυχώνεται από την ακτίνα της Διάνοιας-Μάνας που αφυπνίζει προοδευτικά τη δυνατότητα της σκέψης, του επαγωγικού συλλογισμού, της κρίσης, της μνήμης και του λόγου.
Με λίγα λόγια, το είδος ‘άνθρωπος’ αποκτά τη δυνατότητα της αυτοσυνειδητότητας, δηλαδή έχει βούληση και επιλέγει, αντιλαμβάνεται τις συνέπειες των επιλογών του, τη σχέση του με τους άλλους και τελικά με τον Θεό. Η ζωώδης φύση που δανείζεται η ανθρώπινη ψυχή για να υπάρξει στη Φύση, αναβαθμίζεται, εξαγνίζεται και προοδευτικά συντονίζεται προς τις ιδιότητες του πνεύματος. Η ζωώδης φύση είναι το αποτέλεσμα της εξέλιξης στο Φυσικό επίπεδο εξέλιξης, ένα αποτέλεσμα που προκύπτει από το πέρασμα της ατομικής ζωής στη διάρκεια δισεκατομμυρίων ετών διαμέσου των φυσικών ειδών και της στοιχειακής ζωής.
Το Μάνας, δηλαδή η αρχή της Νοημοσύνης και κατ’επέκταση το Νοητικό επίπεδο εξέλιξης, διασυνδέει το Φυσικό επίπεδο με το Πνευματικό. Ο Νους είναι η διόπτρα μέσω του οποίου ο Παρατηρητής, ο Ανώτερος Εαυτός, μπορεί να παρατηρεί τα πράγματα της φύσης μέσω των αισθήσεων που είναι τα ανοίγματα προς τον αστρικό και φυσικό κόσμο. Μέσω του Νου, οι Μονάδες εμπλουτίζονται με εμπειρίες και μέσω των Μονάδων εμπλουτίζεται με σοφία το Παγκόσμιο Σύνολο, από το οποίο οι Μονάδες προέρχονται, στο οποίο ανήκουν και στο οποίο επιστρέφουν πνευματικά τελειωμένες.
Οι Επτά Κοσμικές Αρχές
«Οτιδήποτε στο μεταφυσικό όπως και στο φυσικό Σύμπαν είναι επταπλό.»(9) (ΜΔ, Ι, 158)
Στη Μυστική Δοξασία της Ε.Π.Μ., στον πρώτο τόμο που αφορά στην Κοσμογένεση, αναφέρονται η προέλευση, η γέννηση και η εξέλιξη του σύμπαντος, του ηλιακού συστήματος και του πλανήτη μας. Στο απόσπασμα 200 του α! τόμου μας δίνεται το κάτωθι σχήμα.
![]()
Η διδασκαλία σχετικά με την επταπλή σύσταση των αστρικών σωμάτων και του μακρόκοσμου – απ'όπου και η επταδική διαίρεση του μικρόκοσμου ή ανθρώπου – μέχρι τώρα ήταν από τις πιο εσωτερικές. Την παλιά εποχή συνηθιζόταν να αποκαλύπτεται κατά τη μύηση μαζί με τους πιο ιερούς αριθμούς των κύκλων. ... η αποκάλυψη ολόκληρου του συστήματος της Κοσμογονίας δεν θεωρήθηκε ούτε για μια στιγμή ότι ήταν δυνατή, σε μια εποχή όπου λίγα κομμάτια πληροφοριών δίνονταν με επιφύλαξη σαν απαντήσεις σε επιστολές ...
Η Μπλαβάτσκυ αναφέρει ότι τα επτά πεδία αντιστοιχούν στα επτά στάδια συνειδητότητας στον άνθρωπο. Σ'αυτόν απομένει να συντονίσει τις τρεις ανώτερες καταστάσεις μέσα του με τα τρία ανώτερα πεδία του Κόσμου. Αλλά πριν από τον συντονισμό πρέπει να αφυπνίσει τις τρεις έδρες σε ζωή και δραστηριότητα.
Τα τρία ανώτερα πεδία του επταπλού Κόσμου είναι θεία και αρούπα, δηλαδή δίχως μορφή. Τα κατώτερα τέσσερα είναι ο κόσμος της μορφής και σύμφωνα με την Καμπάλα, αρχίζει με το Αρχετυπικό πεδίο, το Δημιουργικό, το Σχηματικό και καταλήγει στο Φυσικό πεδίο.
Το ανώτερο των τεσσάρων κατώτερων πεδίων ονομάζεται Αρχετυπικός κόσμος και περιέχει το ανώτατο Αστρικό Φως. Εδώ η λέξη «αρχετυπικός» δεν είναι ο Πλατωνικός όρος που αντιστοιχεί στον Νου της Θεότητας. Έχει την έννοια του πρώτου μοντέλου που θα ακολουθηθεί και θα βελτιωθεί από τους κόσμους που τον διαδέχονται προς τα έξω και κάτω. Τα επτά πεδία αντιστοιχούν στα επτά στάδια συνειδητότητας. Μετράμε από κάτω προς τα πάνω, ώστε το φυσικό πεδίο να έχει τον αριθμό 1.
Ο όρος «πεδίο» προέρχεται από το λατινικό planus και σημαίνει την έκταση ενός χώρου ή μιας κατάστασης, είτε αόρατης είτε ορατής. Στον Αποκρυφισμό, ο όρος χρησιμοποιείται για να δείξει μια κατάσταση συνειδητότητας ή την αντιληπτική ικανότητα μιας δύναμης μέσω ενός ιδιαίτερου συνόλου αισθήσεων. Ή την κατάσταση της ύλης που αντιστοιχεί στις ανωτέρω περιπτώσεις.(10) ΜΔ, Ι, 94
Το κάθε πεδίο κυβερνάται από μία Αρχή ή Δύναμη. Η Αρχή είναι η Κοσμική Συνειδητότητα και ο Νόμος, ενώ το Πεδίο είναι η Ουσία-Ύλη μέσω της οποίας παρουσιάζεται στον χώρο η Συνειδητότητα. Υπάρχουν επτά πεδία και επτά είδη συνειδητότητας, ένα για κάθε πεδίο.
Οι τρεις θεμελιώδεις και πρωταρχικές όψεις της Κοσμικής Συνειδητότητας είναι:
α) το Παγκόσμιο Πνεύμα - Άτμα
β) η Πνευματική Ψυχή - Μπούντι - η Θεία Σκέψη και
γ) ο Νους - Μάνας - η Παγκόσμια Ενεργός Νοημοσύνη.
Αυτές οι τρεις Θείες όψεις είναι οι Αρχές του Σύμπαντος. Στην πραγματικότητα, οι τρεις Όψεις-Αρχές αντικατοπτρίζονται στον Χώρο και εμφανίζουν μέσω των διαφοροποιημένων πέπλων ύλης που προσλαμβάνουν τις φαινομενικά διαφορετικές αρχές στον κόσμο.
Η Θεοσοφική διδασκαλία προσδιορίζει στον αριθμό Επτά τις επαναλήψεις-αντανακλάσεις των Τριών Θείων Όψεων στο εκδηλωμένο σύμπαν. Αυτές γίνονται οι Κοσμικές Αρχές οι οποίες κυβερνούν και διαμορφώνουν την εκδηλωμένη ζωή. Ό,τι υπάρχει στην αντικειμενικότητα, δηλαδή στο Επταπλό σύμπαν, υπακούει στον Νόμο της Επταπλότητας, για τούτο και έχει επτά αρχές.
Ο άνθρωπος ως ένα μικρό σύμπαν και ανάτυπο του Μακρόκοσμου, αποτελείται από Επτά Αρχές, και προς το παρόν έχει σε ενεργό κατάσταση μερικές εξ αυτών, τις κατώτερες. Στην παρούσα περίοδο εξέλιξής του αναπτύσσει και δραστηριοποιεί την Αρχή της Νοημοσύνης σε συνδυασμό με την Αρχή της Επιθυμίας. Βρίσκεται ακόμη στο στάδιο που ο άνθρωπος χρησιμοποιεί τη νοημοσύνη για την ικανοποίηση της κατώτερης επιθυμίας, ενώ στο απώτατο μέλλον θα χρησιμοποιεί τη νοητική δύναμη για δημιουργικούς σκοπούς μιας ανώτερης και εξευγενισμένης επιθυμίας, που θα αποβλέπει στην πνευματική εξέλιξη του συνόλου της ζωής και όχι στην προσωπική και ιδιοτελή ικανοποίησή του.
Στη Μυστική Δοξασία αναφέρονται τα ακόλουθα: «… μελετείστε καλά τις Αρχές και του Κόσμου και του εαυτού σας, διαιρέστε τες στην ομάδα των σταθερών και των προσωρινών, στις ανώτερες και αθάνατες και στις κατώτερες και θνητές, επειδή έτσι μόνο μπορούμε να κυριαρχήσουμε και να καθοδηγήσουμε, πρώτα το κατώτερο κοσμικό και προσωπικό, μετά το ανώτερο κοσμικό και απρόσωπο.»
Οι επτά Κοσμικές Αρχές παρατίθενται, εδώ, με Σανσκριτικούς (11) ΜΔ, ΙΙ, 599 όρους και με μια αρίθμηση που αρχίζει από το φυσικό προς το πνευματικό.
7. Παραμάτμαν
6. Μάχα Μπούντι ή Πνευματική Ψυχή
5. Μάχατ ή Κοσμικός Νους
4. Κοσμικό Κάμα ή Επιθυμία
3. Κοσμική Τζίβα ή Ζωή
2. Κοσμικό Αστρικό
1. Στούλα-Σαρίρα ή Φυσικό
Παραμάτμαν: από το παραμα, σημαίνει το εξαίρετο, το ανώτατο και άτμαν είναι το εγώ και το πνεύμα. Είναι το Ανώτατο Πνεύμα, η ρίζα και η πηγή του Άτμαν, που είναι η ανθρώπινη παγκόσμια αρχή. «Το Άτμαν είναι το μόνο πραγματικό και αιώνιο υπόβαθρο όλων - η ουσία και η απόλυτη γνώση…»(12) (ΜΔ), V, 471
Μάχα-Μπούντι: από το Μάχα που σημαίνει το μεγάλο και το Μπούντι που είναι αρχή της διάκρισης. «Το Μπούντι είναι μια ακτίνα από την Παγκόσμια Πνευματική Ψυχή»(13) ΜΔ, V, 471
Μάχατ ή Κοσμικός Νους: είναι το μεγάλο, η μεγάλη αρχή, ο Παγκόσμιος Νους. Είναι η Κοσμική Νοημοσύνη και ονομάζεται η Μεγάλη Αρχή.
«Ο ένας απρόσωπος Μεγάλος Αρχιτέκτονας του Σύμπαντος είναι ο Μάχατ, ο Παγκόσμιος Νους…»(14) Θεοσοφικό Γλωσσάριο, σ.170-1 (Αγγλική)
Κοσμικό Κάμα ή Επιθυμία: είναι η Παγκόσμια Σάκτι - η δύναμη της Θέλησης, η παγκόσμια ενέργεια.
«Το Κάμα είναι η πρώτη συνειδητή επιθυμία για το σύνολο της ζωής, για το αγαθό, την αγάπη και για ό,τι ζει και αισθάνεται, χρειάζεται βοήθεια και καλοσύνη. Είναι το πρωταρχικό αίσθημα της ατέλειωτης τρυφερής συμπόνιας και ελέους που πρωτοανατέλλει στη συνειδητότητα της Μίας Δημιουργικής Δύναμης, μόλις πρωτοέρχεται σε ζωή ως μια ακτίνα από το Απόλυτο.»(15) ΜΔ, V, σ. 471
Κοσμική Τζίβα ή Ζωή: είναι η Κοσμική Ζωή, η Κοσμική Ζωτικότητα. Το Πράνα - που είναι η αρχή της ζωής, στον άνθρωπο - θεωρείται η ατομικομικοποιημένη όψη αυτής της Κοσμικής δύναμης.
«Κατά τον θάνατο του ζωντανού όντος, το Πράνα ξαναγίνεται Τζίβα. Το Πράνα, στη γη, είναι ένας τρόπος ζωής, μια συνεχής κυκλική κίνηση από μέσα προς τα έξω και πάλι πίσω, μια εκπνοή και εισπνοή της Μίας Ζωής, ή του Τζίβα, το συνώνυμο της Απόλυτης και Άγνωστης Θεότητας.»(16) ΜΔ,V, σ.38
Κοσμικό Αστρικό: είναι το Αστρικό Φως.
«Η αόρατη περιοχή που περιβάλλει τη σφαίρα μας, ….. , και η οποία αντιστοιχεί στη δεύτερη αρχή του Κόσμου (η τρίτη όντας η Ζωή, της οποίας είναι το όχημα). Στον άνθρωπο αντιστοιχεί στο Αστρικό του σώμα ή το Λίνγκα-Σαρίρα. Είναι μια λεπτή ουσία ορατή μόνο στον διορατικό και πρόκειται για την κατώτερη από τις Επτά Κοσμικές Αρχές.»(17) ΜΔ, ΙΙ 1
Φυσικό: είναι το εκδηλωμένο Σύμπαν, το φυσικό κάλυμμα ή το όχημα για όλες τις Αρχές. Είναι το μόνο ορατό για τον άνθρωπο.
Οι Επτά Αρχές του ανθρώπου
Σύμφωνα με τη Θεοσοφική διδασκαλία, που είναι μεταφυσική επιστήμη, ο άνθρωπος έχει επτά αρχές ή όψεις. Αυτές είναι οι εξής:
7. Το Άτμα, είναι η έβδομη αρχή, η ανώτατη, είναι το Πνεύμα και είναι αθάνατο, παγκόσμιο, αγνό και είναι η πηγή όλων των εκδηλώσεων στον Κόσμο.
«… είναι αλήθεια ότι μόνο το Άτμα θερμαίνει τον εσωτερικό άνθρωπο, δηλ. τον φωτίζει με την ακτίνα της θείας ζωής και μόνο αυτό μπορεί να μεταβιβάσει στον εσωτερικό άνθρωπο ή στο επανενσαρκούμενο Εγώ, την αθανασία του.» (18) Το Κλειδί της Θεοσοφίας, σ.111
6. Το Μπούντι, Buddhi στα σανσκριτικά, είναι το σύνολο της σοφίας που προέρχεται από τις εμπειρίες άπειρων αιώνων. Είναι το κέντρο της διαίσθησης και της φωνής της Συνείδησης. Είναι επίσης η εστία της παγκόσμιας Αγάπης και Αδελφότητας, του αλτρουϊσμού, της ευγένειας και της αμεροληψίας. Είναι το Ακασικό αρχείο της συμπαντικής μνήμης. Είναι παγκόσμιο και συλλογικό κέντρο όλων των ατομικών Μπούντι - το ατομικό Μπούντι είναι συνώνυμο της ατομικής Πνευματικής Ψυχής. Το Παγκόσμιο Μπούντι είναι συνώνυμο επίσης του Μουλαπρακρίτι, που είναι η ρίζα της ύλης, και του Μάχα-Μπούντι, που είναι η συλλογική εμπειρία που έχει συσσωρευτεί διαμέσου των διαδοχικών μανβαντάρα, για τούτο και η Σοφία Του είναι αλάνθαστη.
Όταν μια ακτίνα από το Παγκόσμιο Μπούντι προβάλλεται στην εκδήλωση, τότε ονομάζεται Μονάδα ή Άτμα-Μπούντι και είναι συνώνυμο του «Αιώνιου Προσκυνητή». Στην περίοδο του Πραλάγια, που είναι η απόσυρση της Εκδηλωμένης Ζωής από τον Χώρο και τον Χρόνο, η Μονάδα παραμένει σε μια κατάσταση ανάπαυσης και όταν φθάνει ο κύκλος της επαναφύπνισης ή του Μανβαντάρα, τότε επανεμφανίζεται στην Εκδήλωση ή επαναγεννιέται.
«Μπόντα σημαίνει την εγγενή θεία διάνοια ή ‘κατανόηση’. Μπούντα είναι η κατάκτηση της σοφίας με προσωπικές προσπάθειες και ατομική αξία. Ενώ Μπούντι είναι η ικανότητα να γνωρίζει κάποιος το κανάλι μέσω του οποίου η θεία γνώση προσεγγίζει το ‘Εγώ’, τη διάκριση ανάμεσα στο καλό και το κακό, σημαίνει επίσης τη ‘θεία αυτοσυνειδητότητα’. Είναι επίσης η ‘Πνευματική Ψυχή’ που είναι το όχημα του Άτμα.»(19)
“Η Εκτη αρχή στον Άνθρωπο (Μπούντι, η Πνευματική Ψυχή), αν και είναι μόνο μια ανεπαίσθητη πνοή, για την αντίληψή μας, είναι κάτι υλικό σε σύγκριση με το θείο ‘Πνεύμα’, το Άτμα, του οποίου είναι το όχημα… ενώ και τα δύο μαζί (Άτμα-Μπούντι) συνιστούν στον Άνθρωπο, τη Μονάδα.»(20) . ΜΔ. ΙΙ, 110
Στη Θεοσοφική διδασκαλία, η ψυχή είναι τριπλής φύσης.
Πνευματική Ψυχή, όταν το Μάνας ενώνεται με το Μπούντι (σοφία-διάκριση), όπως στη διάρκεια του διαλογισμού πάνω σε ανώτατα ηθικά θέματα και όταν κάποιος επιδιώκει το καλό των άλλων.
Ανθρώπινη Ψυχή ή Μάνας, ο συγκεκριμένος νους, ασχολείται με Μαθηματικά, μηχανική, φυσική ή μελέτες που αυξάνουν τη γνώση.
Ζωώδης Ψυχή, όπου το Μάνας ενώνεται με τα πάθη και τις επιθυμίες των αισθήσεων. Εξυπηρετεί τους εγωιστικούς στόχους και φιλοδοξίες και είναι εντελώς ανήθικο.
5, Η Αρχή του Νου ή του Μάνας, είναι αυτή που συνδέει την ατομικότητα με την προσωπικότητα. Είναι η Νοητική Αρχή που δίνει τη δυνατότητα της σκέψης, του επαγωγικού συλλογισμού, της κρίσης, της μνήμης και του λόγου. Είναι επίσης η Αρχή που δίνει τη δυνατότητα της αυτοσυνειδητότητας.
Η Νοητική αρχή έχει δύο λειτουργίες. Είτε ζυγίζει υπέρ της προσωπικότητας, δηλαδή ταυτίζεται με τα πάθη και τις αισθησιακές επιθυμίες, είτε ζυγίζει υπέρ της ατομικότητας, δηλαδή της πνευματικής αυτοσυνειδητότητας και τότε η ανθρώπινη ψυχή κερδίζει την αθανασία.
Το Μάνας είναι η αρχή που «δίνει ευφυϊα και ηθική στον άνθρωπο και τον κάνει να διαφέρει από το ζώο» (21). ΜΔ, Ι, xix
Το Μάνας διαιρείται σε τρία τμήματα:
Α) Στον Πνευματικό Νου (Μπούντι-Μάνας), και είναι η πηγή της αρετής και της Σοφίας. Αυτό το τμήμα το ανώτατο, είναι ο πυρήνας της Ατομικότητας.
Β) Στη Νοητική δραστηριότητα (Μάνας-Κάμα) που αφορά στην αφηρημένη σκέψη, όπως στα Μαθηματικά και στους λογικούς συνειρμούς σχετικά με τους Φυσικούς Νόμους, δίνει ευφυϊα και είναι ψυχρό και αποσπασμένο από τις κατώτερες επιθυμίες.
Γ) Στον Νου της επιθυμίας (Κάμα-Μάνας ή Κατώτερο Μάνας), που είναι η πηγή των παθών, των διαστροφών και της προσωρινής ζωής. Είναι το κέντρο της ανθρώπινης προσωπικότητας, επειδή χρησιμοποιείται μόνο για την ικανοποίηση του κατώτερου Εγώ.
4.Το Κάμα είναι η Αρχή της Επιθυμίας. Ο αντίστοιχος σανσκριτικός όρος είναι Kama από το -Kam- που σημαίνει επιθυμώ. Το Καμαρούπα (Kama-rupa) είναι το πεδίο ή το σώμα της επιθυμίας. Το Κάμα δηλαδή η επιθυμία, δεν θα πρέπει να θεωρείται κακό. Εξαρτάται μόνο από την επιλογή του ανθρώπου αν θα διοχετεύσει τις επιθυμίες του προς πνευματικούς στόχους ή προς αισθησιακές και ιδιοτελείς δράσεις. Σε συνδυασμό με τις ανώτερες αρχές του ανθρώπου μεταβάλλεται σε έναν πολύ ευεργετικό παράγοντα όσον αφορά και την ατομική και την παγκόσμια εξέλιξη.
Όταν το Κάμα-Επιθυμία στρέφεται αποκλειστικά στην ικανοποίηση των αισθησιακών αναγκών και των ενστίκτων, τότε εκφράζει και συνιστά τη ζωώδη φύση.
Είναι «το κέντρο της ζωώδους φύσης του ανθρώπου, όπου εδρεύει η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στον θνητό άνθρωπο και την αθάνατη οντότητα». (22) ΜΔ, ΙΙ 81
Το Κάμα-ρούπα, το σώμα της επιθυμίας δεν ξεχωρίζει από την υπόλοιπη προσωπικότητα όσο ζει ο άνθρωπος στο φυσικό πεδίο. Αυτά τα τέσσερα σώματα, τα 1, 2, 3 και 4, αποτελούν την κατώτερη τετράδα ή την προσωπικότητα, τον θνητό άνθρωπο που οριοθετείται από τις επιθυμίες και τις δράσεις των προηγούμενων ζωών του. Ονομάζεται επίσης κατώτερο Εγώ.
Η διανοητική και συναισθηματική διαδικασία είναι αλληλένδετες στην ανθρώπινη φύση. Το συναίσθημα και η επιθυμία συνυφαίνονται με την σκέψη. Το κέντρο που αφυπνίζει τη νοητική διαδικασία είναι το Κάμα. Ανάλογα με το είδος της επιθυμίας ενεργοποιείται η αντίστοιχη νοητική ύλη και τότε ο άνθρωπος, ανάλογα, γίνεται λιγότερο διανοητικός - όταν η επιθυμία στρέφεται προς τη ζωώδη φύση - και περισσότερο διανοητικός - όταν η επιθυμία στρέφεται προς την ανώτερη ευγενική φύση του.
Το Αστρικό σώμα είναι το σύνολο των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας σε αόρατη κατάσταση. Η Ε.Π.Μπλαβάτσκυ ονόμαζε συχνά τις αρχές 2,3 και 4 μαζί με ένα τμήμα της Πέμπτης Αρχής, δηλαδή την κατώτερη Νοητική αρχή, Αστρικό σώμα. Κατά τη Θεοσοφική ορολογία, λοιπόν, το Αστρικό είναι το σύνολο των νοητικών και συναισθηματικών λειτουργιών τροφοδοτούμενες από το πράνα, τη ζωτική αρχή μαζί με το λεπτοφυές πρότυπο, το Λίνγκα Σαρίρα (Δεύτερη Αρχή- κατάσταση). Γίνεται το πρότυπο και το καλούπι σύμφωνα με το οποίο διαμορφώνεται το φυσικό σώμα και εκφράζεται η ανθρώπινη προσωπικότητα μαζί με ό,τι πρόκειται να συμβεί στον επικείμενο βίο. Το Αστρικό σώμα αλλάζει από ενσάρκωση σε ενσάρκωση, επειδή αλλάζει η προσωπικότητα και το κάρμα, όμως παραμένει σταθερά ίδιο στη διάρκεια της κάθε ενσάρκωσης. Οι τέσσερεις αυτές Αρχές αποτελούν την κατώτερη τετράδα ή την ανθρώπινη προσωπικότητα.
Όπως ίσως διαπιστώνετε, το τμήμα της Νοητικής Αρχής, της Πέμπτης (5), το κατώτερο Μάνας, δεν αναφέρεται ξεχωριστά στην τετράδα της προσωπικότητας. Αυτό συμβαίνει επειδή το βασικό στοιχείο της Ανθρώπινης Ψυχής είναι το Μάνας, η Πέμπτη Αρχή. Δεν θα μπορούσε να είναι κάποιος άνθρωπος δίχως αυτή την Αρχή, η οποία συνυπάρχει με το Κάμα, του οποίου η έδρα βρίσκεται στην τετράδα της προσωπικότητας ή του κατώτερου Εγώ.
3. Πράνα, είναι η Ζωτική Αρχή που διαπερνά και ζωοδοτεί το φυσικό σώμα. Πράνα σημαίνει την αναπνοή, το πνεύμα, τη ζωτική δύναμη. Είναι η δύναμη που δίνει ζωή και στηρίζει τις λειτουργίες της προσωπικότητας ή του κατώτερου εαυτού. Δηλαδή τροφοδοτεί με ζωτικότητα τις σκέψεις, τις επιθυμίες, τα συναισθήματα και τις πράξεις μας. Δίχως τη δύναμη αυτή της ζωής, είναι αδύνατο να υπάρξουμε και να ζήσουμε στον φυσικό αλλά και στον αστρικό κόσμο. Όπου και όταν αφαιρείται η αρχή της Ζωής (Πράνα), αφαιρείται και η ζωή από το αντίστοιχο σώμα. Ο θάνατος του φυσικού σώματος επέρχεται όταν η εισροή του πράνα σταματά. Η αρχή αυτή έχει άμεση σχέση και διασύνδεση με τις αρχές 1, 2, 4 και με τις λειτουργίες του κατώτερου Μάνας, που είναι τμήμα της Πέμπτης Αρχής. «Η αρχή της ζωής ή η ζωή-ενέργεια, που είναι πανταχού παρούσα, αιώνια, ακατάστρεφτη, είναι μια δύναμη και μια ΑΡΧΗ….» (23) Κλειδί της Θεοσοφίας, σ.89
Στη σειρά των Αρχών, καμιά φορά, η αρχή του Πράνα αριθμείται μετά το Λίνγκα Σαρίρα ή Αστρικό και πριν από το Φυσικό. Δηλαδή αναφέρεται ως Δεύτερη Αρχή αντί για Τρίτη. Αυτό δεν αλλάζει την εσωτερική διαδικασία. Η Αρχή της Ζωής είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την κατώτερη ανθρώπινη φύση που εκφράζει την προσωπικότητα. Όταν το φυσικό σώμα εισέρχεται στη διαδικασία της αποσύνθεσης λόγω θανάτου, τότε η ίδια Αρχή εξακολουθεί να τροφοδοτεί με ζωή το καμαρούπα - δηλαδή την ψυχολογική μας φύση ή το αστρικό μας σώμα έως ότου και αυτό αποσυντεθεί στο μεταθανάτιο αστρικό πεδίο.
2. Το λεπτοφυές ή αιθερικό τμήμα του φυσικού σώματος, το οποίο ονομάστηκε από την Ε.Π.Μπλαβάτσκυ, Αστρικό Σώμα. Σανσκριτικά ονομάζεται Linga-sharira και σημαίνει το μοντέλο, το πρότυπο σχέδιο, το υπόδειγμα, το καλούπι. Στη Μυστική Δοξασία, αναφέρεται ότι «το αστρικό σώμα ή το διπλό, είναι πριν από το φυσικό, καθώς το πρώτο είναι το μοντέλο για το δεύτερο». (24) ΜΔ, ΙΙ, 672-3
Το Αστρικό σώμα αναφέρεται επίσης ως διπλό, σώμα-φάντασμα, αιθερικό, πρανικό καθώς και άλλες ονομασίες που δίνονται από διαφορετικές εσωτερικές σχολές.
1. Το Φυσικό σώμα είναι το όχημα που κινείται από τις αρχές και τις δυνάμεις από τις οποίες ορίζεται ο άνθρωπος. Είναι προσωρινό και χρησιμοποιείται για τη λήψη εμπειρίας στο Φυσικό επίπεδο μέσω των πέντε αισθήσεων, προς το παρόν. Σανσκριτικά ονομάζεται Sthula sharira. Sthula σημαίνει το παχύ, το χονδρό και sharira είναι αυτό που διαλύεται, το προσωρινό.
ΑΤΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ
Ταξινόμηση των σωμάτων
Θεοσοφική ταξινόμηση
Θεία Μονάδα - άτμα
|
Πνευματική Μονάδα - μπούντι
|
Μανασική Μονάδα – ανώτερο μάνας
|
Ανθρώπινη Μονάδα – κατώτερο μάνας και
κάμα---πράνα---λίνγκα σαρίρα---στούλα σαρίρα
|
Ζωώδης Μονάδα – κάμα-πράνα
|
Αστρική Μονάδα – λίνγκα σαρίρα
|
Φυσική Μονάδα – στούλα σαρίρα
Α Τ Ο Μ Ι Κ Ο Τ Η Τ Α
ΑΤΜΑ – ΠΝΕΥΜΑ- Ο ΑΝΩΤΕΡΟΣ ΕΑΥΤΟΣ- ΑΠΟΛΥΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΘΕΙΑ ΑΡΧΗ
ΜΠΟΥΝΤΙ – ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΨΥΧΗ – ΤΟ ΟΧΗΜΑ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ
ΜΑΝΑΣ - ΑΝΩΤΕΡΟ – ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΨΥΧΗ – ΜΕΤΕΝΣΑΡΚΟΥΜΕΝΗ ΑΤΟΜΙΚΟΤΗΤΑ, ΤΟ ΑΝΩΤΕΡΟ ΕΓΩ
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Π Ρ Ο Σ Ω Π Ι Κ Ο Τ Η ΤΑ
ΜΑΝΑΣ - ΚΑΤΩΤΕΡΟ – ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΣ ΝΟΥΣ – ΠΑΡΟΥΣΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ, ΤΟ ΚΑΤΩΤΕΡΟ ΕΓΩ
ΚΑΜΑ –ΖΩΩΔΗΣ ΨΥΧΗ – ΕΠΙΘΥΜΙΕΣ ΚΑΙ ΠΑΘΗ
ΑΣΤΡΙΚΟ ΣΩΜΑ – ΛΕΠΤΟΦΥΕΣ ΑΟΡΑΤΟ «ΔΙΠΛΟ» ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
ΦΥΣΙΚΟ ΣΩΜΑ – ΤΟ ΟΧΗΜΑ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΑΡΧΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
Η ΑΝΩΤΕΡΗ ΤΡΙΑΔΑ ΕΙΝΑΙ ΑΘΑΝΑΤΗ ΚΑΙ ΑΙΩΝΙΑ, Η ΚΑΤΩΤΕΡΗ ΤΕΤΡΑΔΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΣΕ ΚΑΘΕ ΜΕΤΕΝΣΑΡΚΩΣΗ
ΠΗΓΕΣ: ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΤΗΣ ΘΕΟΣΟΦΙΑΣ ΤΗΣ Ε.Π.ΜΠΛΑΒΑΤΣΚΥ, σ.91-92, 135-136, 174-176
Άτμα, ο Ανώτερος Εαυτός, δεν είναι ούτε το δικό σας ούτε το δικό μου πνεύμα, φέγγει πάνω από όλα σαν το φως του ήλιου. Είναι η ‘θεία ουσία’ η διασκορπισμένη σε όλο το σύμπαν και που αποτελεί ένα αδιαίρετο όλο μαζί με το απόλυτο Υπερ-πνεύμα, όπως η ακτίνα είναι αξεχώριστη από το φως του ήλιου.
Μπούντι (η πνευματική ψυχή) δεν είναι παρά ο φορέας του Πνεύματος. Ούτε το Άτμα, ούτε το Μπούντι, ξεχωριστά ή και τα δύο μαζί είναι χρήσιμα στο ανθρώπινο σώμα, όσο και το ηλιακό φως με τις ακτίνες του για ένα πέτρωμα γρανίτη χωμένο στη γη, εκτός κι αν κάποια συνείδηση το απορροφά και το αντανακλά. Το Κάρμα δεν μπορεί να θίξει ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Το Άτμα είναι η πιο ψηλή όψη αυτού του Κάρμα… Όσο για το Μπούντι είναι τέλεια ασυνείδητο στο πεδίο μας. Η συνείδηση ή η νοημοσύνη είναι το:
Μάνας, το αποτέλεσμα ή η αντανάκλαση… το ‘εγώ είμαι’ … Όταν είναι ενωμένο αξεδιάλυτα με τα δύο πρώτα τότε ονομάζεται το Πνευματικό Εγώ… Είναι η πραγματική ατομικότητα ή ο θείος άνθρωπος.
Η Προσωπικότητα ή το Κατώτερο Εγώ είναι ο φυσικός άνθρωπος σε σύζευξη με τον κατώτερο εαυτό, δηλαδή τα ένστικτα, τα πάθη και τις επιθυμίες που αφορούν στην ικανοποίηση της χωριστικής και ιδιοτελούς ανθρώπινης φύσης. Οι Αρχές που συνεργάζονται είναι το κατώτερο Μάνας και το Κάμα διαμέσου του αστρικού και του φυσικού σώματος. Το Πράνα είναι η ακτινοβολούσα ενέργεια του Άτμα και είναι η κατώτερη όψη αυτής της ενέργειας. Θεωρείται Αρχή γιατί είναι ο απαραίτητος συντελεστής για την ύπαρξη του ζωντανού ανθρώπου.
Ο αγώνας του ανθρώπου είναι ανάμεσα στην ανώτερη και την κατώτερη φύση του. Ο σκοπός την παρουσίας της Ψυχής στο σύμπαν είναι να αφυπνίζει και να οργανώνει με δικές της προσπάθειες τις εγγενείς και λανθάνουσες δυνάμεις-αρχές της και να τις εναρμονίζει με τις Παγκόσμιες των οποίων είναι προεκτάσεις. Η Ατομικότητα αντιπροσωπεύει την αθάνατη κατάσταση, ενώ η Προσωπικότητα το πεπερασμένο και το προσωρινό.
Ένας, ίσως, μοναδικός τρόπος για να κατανοήσει ο άνθρωπος τη σχέση του με τον Μακρόκοσμο και τον σκοπό της ύπαρξής του στην εκδήλωση, που είναι ουσιαστικά η υπέρβαση της προσωπικότητάς του, είναι να συνειδητοποιήσει τη σύσταση του εαυτού του μέσω της γνώσης των στοιχείων-αρχών που τον συνθέτουν, και αντιλαμβανόμενος τον Παγκόσμιο Νόμο που η έκφρασή του είναι η Φύση, να εναρμονίζεται προς αυτόν.
Ο ΑΝΩΤΕΡΟΣ ΕΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ: Άτµα, η ακτίνα η αξεχώριστη από τον παγκόσµιο µοναδικό Εαυτό. Είναι ο «υπεράνω» µάλλον παρά ο «εντός» Θεός. Μακάριος ο άνθρωπος που κατορθώνει να πληρώσει µέχρι κόρου το εσώτερο Εγώ του απ’ αυτόν.
ΤΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΘΕΙΟ ΕΓΩ ΕΙΝΑΙ: Η πνευµατική ψυχή ή το Μπούντι σε στενή ένωση µε το Μάνας, το στοιχείο της νοηµοσύνης, χωρίς το οποίο δεν είναι πια ένα Εγώ, αλλά µόνο ο φορέας του Άτµα.
ΤΟ ΑΝΩΤΕΡΟ Ή ΕΣΩΤΕΡΟ ΕΓΩ ΕΙΝΑΙ: Μάνας, ονοµάζεται το πέµπτο στοιχείο, ανεξάρτητα από το Μπούντι. Το στοιχείο της νοηµοσύνης γίνεται πνευµατικο Εγώ µόνον όταν ενωθεί ολωσδιόλου µε το Μπούντι. Κανείς υλιστής δεν έχει εντός του ένα Εγώ τέτοιου είδους, όσες κι αν είναι οι διανοητικές του ικανότητες. Είναι η αιώνια Ατοµικότητα ή το «µετενσαρκούµενο Εγώ».
ΤΟ ΚΑΤΩΤΕΡΟ Ή ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΕΓΩ ΕΙΝΑΙ: Ο φυσικός άνθρωπος ενωµένος µε τον κατώτερο Εαυτό δηλαδή τα πάθη, τα ένστικτα, τις κτηνώδεις επιθυµίες. Είναι αυτό που ονοµάζουµε ψεύτικη προσωπικότητα. Αποτελείται από το κατώτερο Μάνας, που µαζί µε το Κάµα-Ρούπα ενεργεί διαµέσου του φυσικού σώµατος και µέσα από το φάσµα του ή το «αιθερικό διπλό σώµα». Το στοιχείο που µένει, το «Πράνα» ή Ζωή, στην κυριολεξία σηµαίνει την ακτινοβολούσα δύναµη ή ενέργεια του Άτµα: η παγκόσµια Ζωή και ο Μοναδικός Εαυτός. Είναι δηλαδή η κατώτερη ή µάλλον (στα αποτελέσµατά της) η φυσική της όψη που εκδηλώνεται. Το Πράνα ή η Ζωή διαποτίζει ολόκληρο το αντικειµενικό σύµπαν στο σύνολό του. Το ονοµάζουµε στοιχείο µονάχα γιατί είναι ένας απαραίτητος συντελεστής, ο «από µηχανής θεός» του ζωντανού ανθρώπο
Αντασκαράνα, η γέφυρα ανάμεσα στο Ανώτερο και το Κατώτερο Μάνας
Είναι το μονοπάτι ή η γέφυρα ανάμεσα στο Ανώτερο και το Κατώτερο Μάνας, το θείο Εγώ, και την προσωπική Ψυχή του ανθρώπου. Είναι ο ενδιάμεσος της επικοινωνίας μεταξύ των δύο και μεταβιβάζει από το Κατώτερο στο Ανώτερο Εγώ όλες εκείνες τις προσωπικές εντυπώσεις και σκέψεις του ανθρώπου που μπορούν από τη φύση τους να αφομοιωθούν και να αποθηκευτούν από την αθάνατη Οντότητα και να γίνουν αθάνατα μαζί της, αυτά τα όντα τα μόνα στοιχεία της παροδικής Προσωπικότητας που επιζούν του θανάτου και του χρόνου. Έτσι δικαιολογείται ότι μόνο εκείνο που είναι ευγενικό, πνευματικό και θείο στον άνθρωπο μπορεί να πιστοποιήσει στην Αιωνιότητα ότι έχει ζήσει. .
Η Αντασκαράνα είναι το όχημα της σοφίας και του αγνού σκοπού. Είναι η χορδή του φωτός που υφαίνεται από τον αναζητητή από ζωή σε ζωή. Στην τελευταία του διαμόρφωση είναι νοητική συνειδητότητα που δέχεται την κατεύθυνση της Ψυχής και αργότερα γίνεται ικανή να δεχθεί κατευθύνσεις από την ίδια τη Μονάδα. Ο αναζητητής πρέπει να διαθέτει την ορθή πρόθεση και θέληση να ξαναϋφάνει τη σύνδεση, εφόσον αυτός ο νέος δεσμός θα κτιστεί πάνω στο γνήσιο σχοινί ενωμένο από την Ψυχή με τα κατώτερα σώματα, τη σουτράτμα. (25) ΜΔ, ΙΙ,80
![]()
Μπορούμε να αφουγκραστούμε τον Ανώτερο Εαυτό μας, αν :
Ακούμε την, προς το παρόν, αδύναμη φωνή της συνείδησής μας,
Παρατηρούμε τα όνειρα όσα πηγάζουν από τον Ανώτερο Εαυτό,
Αναπτύσσουμε τη διαίσθησή μας,
Διαλογιζόμαστε,
Μελετάμε τις αρχές της Σοφίας-Θρησκείας.
Ευθυγραμμιζόμαστε με τη Φύση,
Αναλαμβάνουμε δράση για το καλό του συνόλου της ζωής.
Παρατηρούμε προσεκτικά και μελετάμε τα γεγονότα της καθημερινής ζωής μας.
Θα πρέπει :
Να κατανοήσουμε ότι δεν είμαστε χωριστοί από την ανθρωπότητα ή τον Κόσμο.
Να δίνουμε έμφαση στην αδελφότητα, τον αλτρουισμό και τη συμπόνια στην καθημερινή μας ζωή. Να δρούμε για και σαν ο Εαυτός ΟΛΩΝ.
Να αγωνιζόμαστε να γνωρίσουμε τον ανώτερο Εαυτό μας.
Ας έχουμε ως καθοδηγητικό κανόνα, ότι:
Οι θρησκείες του κόσμου είναι τα κλαδιά στο δέντρο, ο κορμός του οποίου είναι η Μία αρχαία – κάποτε παγκόσμια – Σοφία Θρησκεία. Οι θρησκείες είναι οι παραπόταμοι ενός μεγάλου ποταμού. Η μυθολογία συχνά μεταδίδει μέρος αυτής της γνώσης με τη μορφή συμβόλων.
Περιοδικά, μεγάλοι διδάσκαλοι έρχονται μεταξύ μας για να μας βοηθήσουν στο εξελικτικό μονοπάτι. Αυτοί μπορεί να δημιουργήσουν άλλο ένα κλαδί πάνω στο δέντρο.
Το δυναμικό της ανθρωπότητας είναι άπειρο και κάθε ύπαρξη έχει κάτι να συνεισφέρει προς ένα ευρύτερο σύνολο ζωής. Η αδελφότητα αποτελεί γεγονός στη φύση. Το πνευματικό τμήμα της φύσης μας ανήκει στο ΕΝΙΑΙΟ ΟΛΟ. Είμαστε σπινθήρες από Μία Φλόγα. Είμαστε ΕΝΑ.
Σημειώσεις:
Αιθέρας: όρος που χρησιμοποίησαν οι Έλληνες μύστες της αρχαιότητας για την Ύλη-Ουσία από την οποία πληρούται ο Χώρος ή το Διάστημα. Ο αιθέρας της επιστήμης είναι μόνο ένα στοιχείο της Φύσης που ανακάλυψε η σύγχρονη φυσική.
Ε.Π.Μπλαβάτσκυ, Μυστική Δοξασία, Ι, 15
ΜΔ. Ι, 329
ΜΔ, ΙΙ 81
ΜΔ, ΙΙ 612
ΜΔ, Ι, 97
Μανβαντάρα: η Μέρα του Μπράχμα, η Αφύπνιση της Ζωής μέσω ενός Κόσμου που διαρκεί 301.000.000.000.000 χρόνια σύμφωνα με τις Βραχμανικές μετρήσεις. Το αντίθετο του Μανβαντάρα ονομάζεται Πραλάγια ή Νύχτα του Μπράχμα και πρόκειται για την απόσυρση της Εκδηλωμένης Ζωής στη Μία Θεία Πηγή και η διάρκειά της είναι αντίστοιχη του μανβαντάρα.
ΜΔ, ΙΙ, 602
ΜΔ Ι, 158
ΜΔ, Ι, 94
ΜΔ, ΙΙ, 599
ΜΔ, Ι, 570
ΜΔ, V, 471
Θεοσοφικό Γλωσσάριο, σ.170-1(Αγγλικά)
ΜΔ,V, 471
ΜΔ, V, σ.38
ΜΔ, ΙΙ,1
Το Κλειδί της Θεοσοφίας, σ.111
ΜΔ, Ι, 119
ΜΔ, Ι, 110
ΜΔ, Ι, xix
ΜΔ, ΙΙ, 81
Κλειδί της Θεοσοφίας, σ.89
ΜΔ, ΙΙ, 672-3
ΜΔ,ΙΙ, 80
Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΣΙΓΗΣ: Το μονοπάτι της απάρνησης
«… Η προσοχή του μαθητή στρέφεται προς τα ιδανικά της ανώτερης ζωής. Πρέπει να διαλέξει ανάμεσα στη ζωή των αισθήσεων και στη ζωή της ψυχής. Και όταν είναι αρκετά πεπεισμένος για την ανώτερη επιθυμία του να ζήσει ως ψυχή υποτάσσοντας τις αισθήσεις, εμφανίζεται με ένα άλλο ανώτερο ιδανικό που η ανθρωπότητα το γνωρίζει ως Απάρνηση. Η καλλιέργεια της ψυχής οδηγεί τον ασκούμενο στην ιδέα της Απελευθέρωσης, μια κατάσταση τόσο πολύ επιθυμητή από καρδιές βυθισμένες στη λύπη κι από εγκεφάλους γεμάτους σύγχυση…»
Η Επταπλότητα στο σύμπαν και στον άνθρωπο
Μακρόκοσμος και Μικρόκοσμος
Το Ερμητικό αξίωμα «ό,τι είναι επάνω το ίδιο είναι και κάτω» αποδίδει στο ακέραιο τη σχέση του Κόσμου - του μακρόκοσμου, με τον άνθρωπο - τον μικρόκοσμο. Ο άνθρωπος είναι η μινιατούρα της σύνθεσης και της διαδικασίας του σύμπαντος. Ό,τι υπάρχει στον μεγάκοσμο υπάρχει και στον μικρόκοσμο και μελετώντας το ένα, είτε το σύμπαν είτε τον άνθρωπο, με μέτρο την αναλογία, διαπιστώνουμε τις αντιστοιχίες τους και τη σχέση μεταξύ τους.
Ο Κόσμος με ό,τι περιλαμβάνει, από την υψίστη Οντότητα έως το ελάχιστο άτομο, είναι ένα σύνολο Ζωής πλεγμένο σαν δίχτυ, που ζει και πάλλεται στον ρυθμό που καθορίζεται από τη Μία Θεία Αρχή. Στον Κόσμο υπάρχουν άπειρες μονάδες-ψυχές, όλες βγαλμένες από τη Μία Πηγή, οι οποίες καλυπτόμενες με πέπλα φτιαγμένα από ουσία-ύλη και ζωή, ταξιδεύουν διαμέσου των διαφορετικών πεδίων με σκοπό να γνωρίσουν την εκδηλωμένη ζωή σε όλες τις εκφάνσεις της και με αυτό τον τρόπο να απελευθερώσουν τις εγγενείς δυνάμεις με τις οποίες προικίζονται από τη Θεία Πηγή.
Ο Κόσμος, που είναι το γέννημα της Μίας Θείας Αρχής - λέγεται και Υϊός - είναι το αποτέλεσμα της συνύπαρξης του Πνεύματος και της Ύλης. Το Πνεύμα είναι η πηγή και η αιτία της δύναμης και της ατομικής συνειδητότητας και παρέχει την καθοδηγητική διάνοια στο απέραντο πεδίο της κοσμικής Εξέλιξης. Η Ύλη είναι η προκοσμική Ουσία - Μουλαπρακρίτι ονομάζεται στην Ανατολή - και είναι η ρίζα κάθε ύλης που διαμορφώνει τα πεδία και τα οποιαδήποτε σχήματα στον κόσμο. Η Ύλη που λέγεται και Ουσία και Αιθέρας (1), αποτελεί τη βάση όλων των αντικειμενικών πεδίων στη Φύση (2).
Πνεύμα και ύλη αναπόσπαστα συνδεδεμένα μεταξύ τους αποτελούν το ενιαίο σύνολο κάθε ύπαρξης.
«Δεν μπορεί να υπάρξει εκδήλωση της συνείδησης, ημισυνείδησης ή ακόμα και ‘ασυνείδητης σκοπιμότητας’, παρά μόνο μέσω του φορέα της ύλης… Μόνο μέσω κάποιας μοριακής συγκέντρωσης ή συγκρότησης, το Πνεύμα ξεχύνεται σε ένα ρεύμα ατομικής ή υπο-συνείδητης υποκειμενικότητας….»(3)
Συνειδητότητα είναι η κατάσταση της μονάδας ως αποτέλεσμα της ενσωμάτωσής της στην ύλη και η παραμονή της μέσα σε ένα φυσικό σχήμα, λέει ο Ου.Τζατζ.
Υπάρχει η Αιώνια Κίνηση
Ο Κόσμος διακατέχεται και διαπερνάται από τη Μία Πνοή, που είναι και λέγεται Κίνηση. «Υπάρχει … ο αμετάβλητος νόμος της Φύσης που είναι ΑΙΩΝΙΑ ΚΙΝΗΣΗ, κυκλική και σπειροειδής και επομένως προοδευτική ακόμα και στα φαινομενικά της πισωγυρίσματα.» (4) ΜΔ, ΙΙ 81
Η Κίνηση τροποποιούμενη σε επτά σημεία στον Χώρο, σχηματίζει επτά διαφορετικούς σταθμούς από τους οποίους προκύπτουν επτά αρχές και επτά πεδία. Η Αρχή εκπροσωπεί τη συνείδηση και τον Νόμο και το Πεδίο την ύλη. Επτά διαφορετικές Αρχές με τα αντίστοιχα Πεδία τους, για κάθε πεδίο μια διαφορετική ποιότητα Ουσίας-Ύλης. Η Επταπλή διαφοροποίηση είναι ένας από τους Παγκόσμιους Νόμους, αυτό μας λέει η Θεοσοφική διδασκαλία.
«Χώρος και Χρόνος είναι ένα. Ο Χώρος και ο Χρόνος δεν έχουν όνομα, επειδή είναι το αδιάγνωστο ΑΥΤΟ, που γίνεται αντιληπτό μόνο διαμέσου των επτά ακτίνων του - που είναι οι Επτά Δημιουργίες, οι Επτά Κόσμοι, οι Επτά Νόμοι». (5) ΜΔ, ΙΙ 612
«Η Κίνηση είναι αιώνια στο Ανεκδήλωτο και περιοδική στο Εκδηλωμένο, αναφέρει η Απόκρυφη Διδασκαλία.» (6) ΜΔ, Ι, 97
Υπό τον νόμο της Επταπλής διαφοροποίησης, ο άνθρωπος, όντας ο μικρόκοσμος, είναι μια ατομική συνειδητότητα, δηλαδή πνεύμα, που περικαλύπτεται από επτά διαφορετικά πέπλα ύλης. Αυτά τα πέπλα λέγονται και σώματα, οχήματα ή ακόμη και σκάφανδρα επειδή μέσω αυτών μπορεί να εισχωρεί και να υπάρχει στα αντίστοιχα, των πέπλων, πεδία και σχηματίζοντας όργανα-αισθήσεις προσαρμοσμένα στη φύση του εκάστοτε πεδίου, μπορεί να αντιλαμβάνεται και να συμμετέχει στη ζωή τους.
Από τα Επτά Πεδία που υπάρχουν στο αόρατο και ορατό σύμπαν, ο άνθρωπος προς το παρόν έχει συνειδητότητα και αντιληπτικότητα μόνο του φυσικού πεδίου με το οποίο επικοινωνεί μέσω των πέντε του αισθήσεων. Στόχος της εξέλιξης είναι ο άνθρωπος να αποκτήσει προοδευτικά αντίληψη και συνειδητότητα και των υπολοίπων ψυχικών, νοητικών και πνευματικών συνειδησιακών καταστάσεών του, εφόσον η ύπαρξή του είναι το σύνολο όλων αυτών. Η δυνατότητα αντίληψης και συμμετοχής της ατομικής συνειδητότητας σε όλες τις καταστάσεις της Εκδήλωσης επιγραμματικά ονομάζεται ‘κατάκτηση θείας αυτοσυνειδητότητας’ ή ‘ο στόχος του ταξιδιού του Προσκυνητή’, όπου ο Προσκυνητής είναι η Μονάδα-Ψυχή καλυμμένη με τα επτά πέπλα της. Η διαδικασία που διευρύνει την ατομική συνειδητότητα του ανθρώπου και την μετατρέπει σε θεία αυτοσυνειδητότητα υποστηρίζεται από τους νόμους του Κάρμα και της Μετενσάρκωσης, καθώς και από τους Πνευματικούς Διδασκάλους.
Το πρώτο, το Κάρμα ή ο Νόμος της Αρμονίας, εκπαιδεύει μέσω της ανταμοιβής και τιμωρίας, φέρνοντας στην πρωταρχική ισορροπία και αρμονία ό,τι διασαλεύει η ατομική βούληση και επιλογή. Το δεύτερο, η Μετενσάρκωση ή ο Νόμος της Περιοδικότητας, είναι ο νόμος που περιοδικά επαναφέρει τον άνθρωπο στο σχολείο της ζωής έως ότου αφομοιώσει το μάθημα που είναι η εναρμόνισή του με τη Θεία Καρδιά. Όσον αφορά τους Πνευματικούς Διδασκάλους είναι εκείνοι που μέσω θρησκειών, μυήσεων και απόκρυφων διδασκαλιών αναπτύσσουν στον άνθρωπο την πνευματική αυτοσυνειδητότητα.
Τα πέπλα με τα οποία περιτυλίγεται η ατομική συνειδητότητα είναι οι αποσκευές της για το ταξίδι της στο σύμπαν. Όταν η Μονάδα ή Σπινθήρας της Αιωνιότητας, περιβάλλεται από το πρώτο πλέον λεπτοφυές πέπλο, τότε ονομάζεται «ψυχή» και μάλιστα «πνευματική ψυχή».
Ο όρος ψυχή, κατά την Αρχαία Σοφία, σημαίνει το όχημα που χρησιμοποιεί η Μονάδα, που είναι το αδιαίρετο θείο τμήμα που πηγάζει και προβάλλεται από την Παγκόσμια Ψυχή, για να εμφανιστεί στην εκδήλωση. Ως όρος πηγάζει από το ψύχω, που σημαίνει το ποιώ κάτι ψυχρό, δηλαδή σημαίνει τη μεταβολή, τη διαφοροποίηση.
Η Παγκόσμια Ψυχή είναι αιώνια, αθάνατη, πάνσοφη, αυτοσυνειδητή. Υπάρχει από Αιωνιότητα σε Αιωνιότητα, ονομάζεται επίσης Μάχα Μπούντι και εμπεριέχει το σύνολο της Σοφίας που αποκομίζει διαμέσου των περιοδικών κοσμικών της εκδηλώσεων, που ονομάζονται ‘μανβαντάρα’.(7) Η Παγκόσμια Ψυχή προβάλλεται μέσω διαδοχικών ακτίνων στην αντικειμενικότητα και αυτές οι ακτίνες, που λέγονται μονάδες ή ψυχές, περιβάλλονται από πέπλα ύλης ή σώματα. Μέσω των διαφορετικών πέπλων-σωμάτων με τα οποία καλύπτεται η προβαλλόμενη ατομική Ψυχή μπορεί να διέρχεται όλα τα πεδία της εκδήλωσης και συνάμα να γνωρίζει άμεσα όλα τα είδη και τις καταστάσεις συνειδητότητας που προκύπτουν από την παρουσία της Ζωής στον Χώρο και τον Χρόνο.
Αυτή η διάσπαση του Ενός σε Πολλά μέσω προβολής τους στον Χωροχρόνο, συμβαίνει κάτω από τον Νόμο του Δυϊσμού ή της Πολικότητας και της Περιοδικότητας ή των Κύκλων. Η Πνευματοψυχή μέσω των προβολών της παρατηρεί τα τεκταινόμενα στη διάρκεια του μανβαντάρα και προσλαμβάνει όσα είναι απαραίτητα να προστεθούν στο σύνολο της Αιώνιας Σοφίας. Αυτό συμβαίνει μέσω της διασποράς των ακτίνων της στα επτά διαφορετικά πεδία, με επτά διαφορετικά πέπλα. Κάτω από τις εκάστοτε συνειδησιακές καταστάσεις η ατομική ζωή προσλαμβάνει εμπειρίες μέσω φυσικής ώθησης στην αρχή και στη συνέχεια, όταν εμψυχώνεται από τη νοητική αρχή, το μάνας, κάτω από τον νόμο της ατομικής επιλογής και αυτό-προσπάθειας. Η διασπορά δίνει τη δυνατότητα στις ατομικές ψυχές, δηλαδή στις προεκτάσεις της Πνευματικής Ψυχής, να γίνουν όμοιές της καθώς προοδευτικά αφυπνίζουν τις επτά λανθάνουσες Αρχές που διαθέτουν εν δυνάμει, σύμφωνα με τον Νόμο της Επταπλής Διαφοροποίησης.
Το Ένα ή Μονάδα συμβολίζει την αρχή, το πνεύμα, τον όρθιο άνθρωπο. Το Δύο είναι η αρχή της διαφοροποίησης, επομένως των αντιθέτων, της δυσαρμονίας και του κακού. Το τρία ή το τρίγωνο είναι ο φορέας της Άγνωστης Θεότητας. Το τέσσερα είναι η ιδεατή ρίζα όλων των αριθμών, είναι η υλική φύση, το σύμβολο της Ζωής, όταν εμφανίζεται στον χώρο.
Το φίλιωμα της τριάδας με την τετράδα παρουσιάζει την επτάδα, η οποία θεωρείται ο αριθμός της εκδήλωσης και του ανθρώπου. Για τους Αιγύπτιους ο αριθμός 7 ήταν το σύμβολο της αιώνιας ζωής. Το ελληνικό γράμμα Ζ που είναι ένα διπλό 7, είναι το αρχικό γράμμα του ρήματος ζάω και ζω και της λέξης Ζευς, που είναι ο πατέρας της ζωής. «Ο αριθμός επτά ή το επτάγωνο ήταν για τους Πυθαγόρειους, θρησκευτικός και τέλειος αριθμός. Λεγόταν τελεσφόρος, επειδή μέσω αυτού τα πάντα στο σύμπαν και την ανθρωπότητα οδηγούνται στο τέλος τους, δηλαδή εκπληρώνουν τον σκοπό τους.(8)΄Ένα Τρίγωνο και ένα Τετράγωνο, είναι το σύμβολο του επταπλού ΑΝΘΡΩΠΟΥ.
Άνθρωπος, ο Μικρόκοσμος
Ο άνθρωπος είναι ένα σύνθετο ον, στην πραγματικότητα είναι ένα σύνολο αρχών πνευματικών και νοητικών που χρειάζεται κάποια όργανα ή σώματα διαμέσου των οποίων να μπορεί να επικοινωνεί με τη Φύση και να αποκτά την απαιτούμενη εμπειρία της.
Η Αρχή που συνδέει την πνευματική φύση με τη φυσική είναι η Νοητική Αρχή ή η Αρχή του Μάνας. Η ανθρωπότητα ως είδος ζωής είναι ο σπουδαιότερος σταθμός της Παγκόσμιας Εξέλιξης, γιατί σε αυτό το στάδιο η ατομική συνειδητότητα διασυνδέεται μέσω της νοητικής αρχής ή του μάνας - είναι η Πέμπτη αρχή στην επταπλή κλίμακα των Αρχών - με το φυσικό επίπεδο εξέλιξης. Η κάποτε ζωώδης φύση, επειδή στη διάρκεια της Φυσικής εξέλιξης αναπτύχθηκαν μόνον οι ζωτικές δυνάμεις, εμψυχώνεται από την ακτίνα της Διάνοιας-Μάνας που αφυπνίζει προοδευτικά τη δυνατότητα της σκέψης, του επαγωγικού συλλογισμού, της κρίσης, της μνήμης και του λόγου.
Με λίγα λόγια, το είδος ‘άνθρωπος’ αποκτά τη δυνατότητα της αυτοσυνειδητότητας, δηλαδή έχει βούληση και επιλέγει, αντιλαμβάνεται τις συνέπειες των επιλογών του, τη σχέση του με τους άλλους και τελικά με τον Θεό. Η ζωώδης φύση που δανείζεται η ανθρώπινη ψυχή για να υπάρξει στη Φύση, αναβαθμίζεται, εξαγνίζεται και προοδευτικά συντονίζεται προς τις ιδιότητες του πνεύματος. Η ζωώδης φύση είναι το αποτέλεσμα της εξέλιξης στο Φυσικό επίπεδο εξέλιξης, ένα αποτέλεσμα που προκύπτει από το πέρασμα της ατομικής ζωής στη διάρκεια δισεκατομμυρίων ετών διαμέσου των φυσικών ειδών και της στοιχειακής ζωής.
Το Μάνας, δηλαδή η αρχή της Νοημοσύνης και κατ’επέκταση το Νοητικό επίπεδο εξέλιξης, διασυνδέει το Φυσικό επίπεδο με το Πνευματικό. Ο Νους είναι η διόπτρα μέσω του οποίου ο Παρατηρητής, ο Ανώτερος Εαυτός, μπορεί να παρατηρεί τα πράγματα της φύσης μέσω των αισθήσεων που είναι τα ανοίγματα προς τον αστρικό και φυσικό κόσμο. Μέσω του Νου, οι Μονάδες εμπλουτίζονται με εμπειρίες και μέσω των Μονάδων εμπλουτίζεται με σοφία το Παγκόσμιο Σύνολο, από το οποίο οι Μονάδες προέρχονται, στο οποίο ανήκουν και στο οποίο επιστρέφουν πνευματικά τελειωμένες.
Οι Επτά Κοσμικές Αρχές
«Οτιδήποτε στο μεταφυσικό όπως και στο φυσικό Σύμπαν είναι επταπλό.»(9) (ΜΔ, Ι, 158)
Στη Μυστική Δοξασία της Ε.Π.Μ., στον πρώτο τόμο που αφορά στην Κοσμογένεση, αναφέρονται η προέλευση, η γέννηση και η εξέλιξη του σύμπαντος, του ηλιακού συστήματος και του πλανήτη μας. Στο απόσπασμα 200 του α! τόμου μας δίνεται το κάτωθι σχήμα.
Η διδασκαλία σχετικά με την επταπλή σύσταση των αστρικών σωμάτων και του μακρόκοσμου – απ'όπου και η επταδική διαίρεση του μικρόκοσμου ή ανθρώπου – μέχρι τώρα ήταν από τις πιο εσωτερικές. Την παλιά εποχή συνηθιζόταν να αποκαλύπτεται κατά τη μύηση μαζί με τους πιο ιερούς αριθμούς των κύκλων. ... η αποκάλυψη ολόκληρου του συστήματος της Κοσμογονίας δεν θεωρήθηκε ούτε για μια στιγμή ότι ήταν δυνατή, σε μια εποχή όπου λίγα κομμάτια πληροφοριών δίνονταν με επιφύλαξη σαν απαντήσεις σε επιστολές ...
Η Μπλαβάτσκυ αναφέρει ότι τα επτά πεδία αντιστοιχούν στα επτά στάδια συνειδητότητας στον άνθρωπο. Σ'αυτόν απομένει να συντονίσει τις τρεις ανώτερες καταστάσεις μέσα του με τα τρία ανώτερα πεδία του Κόσμου. Αλλά πριν από τον συντονισμό πρέπει να αφυπνίσει τις τρεις έδρες σε ζωή και δραστηριότητα.
Τα τρία ανώτερα πεδία του επταπλού Κόσμου είναι θεία και αρούπα, δηλαδή δίχως μορφή. Τα κατώτερα τέσσερα είναι ο κόσμος της μορφής και σύμφωνα με την Καμπάλα, αρχίζει με το Αρχετυπικό πεδίο, το Δημιουργικό, το Σχηματικό και καταλήγει στο Φυσικό πεδίο.
Το ανώτερο των τεσσάρων κατώτερων πεδίων ονομάζεται Αρχετυπικός κόσμος και περιέχει το ανώτατο Αστρικό Φως. Εδώ η λέξη «αρχετυπικός» δεν είναι ο Πλατωνικός όρος που αντιστοιχεί στον Νου της Θεότητας. Έχει την έννοια του πρώτου μοντέλου που θα ακολουθηθεί και θα βελτιωθεί από τους κόσμους που τον διαδέχονται προς τα έξω και κάτω. Τα επτά πεδία αντιστοιχούν στα επτά στάδια συνειδητότητας. Μετράμε από κάτω προς τα πάνω, ώστε το φυσικό πεδίο να έχει τον αριθμό 1.
Ο όρος «πεδίο» προέρχεται από το λατινικό planus και σημαίνει την έκταση ενός χώρου ή μιας κατάστασης, είτε αόρατης είτε ορατής. Στον Αποκρυφισμό, ο όρος χρησιμοποιείται για να δείξει μια κατάσταση συνειδητότητας ή την αντιληπτική ικανότητα μιας δύναμης μέσω ενός ιδιαίτερου συνόλου αισθήσεων. Ή την κατάσταση της ύλης που αντιστοιχεί στις ανωτέρω περιπτώσεις.(10) ΜΔ, Ι, 94
Το κάθε πεδίο κυβερνάται από μία Αρχή ή Δύναμη. Η Αρχή είναι η Κοσμική Συνειδητότητα και ο Νόμος, ενώ το Πεδίο είναι η Ουσία-Ύλη μέσω της οποίας παρουσιάζεται στον χώρο η Συνειδητότητα. Υπάρχουν επτά πεδία και επτά είδη συνειδητότητας, ένα για κάθε πεδίο.
Οι τρεις θεμελιώδεις και πρωταρχικές όψεις της Κοσμικής Συνειδητότητας είναι:
α) το Παγκόσμιο Πνεύμα - Άτμα
β) η Πνευματική Ψυχή - Μπούντι - η Θεία Σκέψη και
γ) ο Νους - Μάνας - η Παγκόσμια Ενεργός Νοημοσύνη.
Αυτές οι τρεις Θείες όψεις είναι οι Αρχές του Σύμπαντος. Στην πραγματικότητα, οι τρεις Όψεις-Αρχές αντικατοπτρίζονται στον Χώρο και εμφανίζουν μέσω των διαφοροποιημένων πέπλων ύλης που προσλαμβάνουν τις φαινομενικά διαφορετικές αρχές στον κόσμο.
Η Θεοσοφική διδασκαλία προσδιορίζει στον αριθμό Επτά τις επαναλήψεις-αντανακλάσεις των Τριών Θείων Όψεων στο εκδηλωμένο σύμπαν. Αυτές γίνονται οι Κοσμικές Αρχές οι οποίες κυβερνούν και διαμορφώνουν την εκδηλωμένη ζωή. Ό,τι υπάρχει στην αντικειμενικότητα, δηλαδή στο Επταπλό σύμπαν, υπακούει στον Νόμο της Επταπλότητας, για τούτο και έχει επτά αρχές.
Ο άνθρωπος ως ένα μικρό σύμπαν και ανάτυπο του Μακρόκοσμου, αποτελείται από Επτά Αρχές, και προς το παρόν έχει σε ενεργό κατάσταση μερικές εξ αυτών, τις κατώτερες. Στην παρούσα περίοδο εξέλιξής του αναπτύσσει και δραστηριοποιεί την Αρχή της Νοημοσύνης σε συνδυασμό με την Αρχή της Επιθυμίας. Βρίσκεται ακόμη στο στάδιο που ο άνθρωπος χρησιμοποιεί τη νοημοσύνη για την ικανοποίηση της κατώτερης επιθυμίας, ενώ στο απώτατο μέλλον θα χρησιμοποιεί τη νοητική δύναμη για δημιουργικούς σκοπούς μιας ανώτερης και εξευγενισμένης επιθυμίας, που θα αποβλέπει στην πνευματική εξέλιξη του συνόλου της ζωής και όχι στην προσωπική και ιδιοτελή ικανοποίησή του.
Στη Μυστική Δοξασία αναφέρονται τα ακόλουθα: «… μελετείστε καλά τις Αρχές και του Κόσμου και του εαυτού σας, διαιρέστε τες στην ομάδα των σταθερών και των προσωρινών, στις ανώτερες και αθάνατες και στις κατώτερες και θνητές, επειδή έτσι μόνο μπορούμε να κυριαρχήσουμε και να καθοδηγήσουμε, πρώτα το κατώτερο κοσμικό και προσωπικό, μετά το ανώτερο κοσμικό και απρόσωπο.»
Οι επτά Κοσμικές Αρχές παρατίθενται, εδώ, με Σανσκριτικούς (11) ΜΔ, ΙΙ, 599 όρους και με μια αρίθμηση που αρχίζει από το φυσικό προς το πνευματικό.
7. Παραμάτμαν
6. Μάχα Μπούντι ή Πνευματική Ψυχή
5. Μάχατ ή Κοσμικός Νους
4. Κοσμικό Κάμα ή Επιθυμία
3. Κοσμική Τζίβα ή Ζωή
2. Κοσμικό Αστρικό
1. Στούλα-Σαρίρα ή Φυσικό
Παραμάτμαν: από το παραμα, σημαίνει το εξαίρετο, το ανώτατο και άτμαν είναι το εγώ και το πνεύμα. Είναι το Ανώτατο Πνεύμα, η ρίζα και η πηγή του Άτμαν, που είναι η ανθρώπινη παγκόσμια αρχή. «Το Άτμαν είναι το μόνο πραγματικό και αιώνιο υπόβαθρο όλων - η ουσία και η απόλυτη γνώση…»(12) (ΜΔ), V, 471
Μάχα-Μπούντι: από το Μάχα που σημαίνει το μεγάλο και το Μπούντι που είναι αρχή της διάκρισης. «Το Μπούντι είναι μια ακτίνα από την Παγκόσμια Πνευματική Ψυχή»(13) ΜΔ, V, 471
Μάχατ ή Κοσμικός Νους: είναι το μεγάλο, η μεγάλη αρχή, ο Παγκόσμιος Νους. Είναι η Κοσμική Νοημοσύνη και ονομάζεται η Μεγάλη Αρχή.
«Ο ένας απρόσωπος Μεγάλος Αρχιτέκτονας του Σύμπαντος είναι ο Μάχατ, ο Παγκόσμιος Νους…»(14) Θεοσοφικό Γλωσσάριο, σ.170-1 (Αγγλική)
Κοσμικό Κάμα ή Επιθυμία: είναι η Παγκόσμια Σάκτι - η δύναμη της Θέλησης, η παγκόσμια ενέργεια.
«Το Κάμα είναι η πρώτη συνειδητή επιθυμία για το σύνολο της ζωής, για το αγαθό, την αγάπη και για ό,τι ζει και αισθάνεται, χρειάζεται βοήθεια και καλοσύνη. Είναι το πρωταρχικό αίσθημα της ατέλειωτης τρυφερής συμπόνιας και ελέους που πρωτοανατέλλει στη συνειδητότητα της Μίας Δημιουργικής Δύναμης, μόλις πρωτοέρχεται σε ζωή ως μια ακτίνα από το Απόλυτο.»(15) ΜΔ, V, σ. 471
Κοσμική Τζίβα ή Ζωή: είναι η Κοσμική Ζωή, η Κοσμική Ζωτικότητα. Το Πράνα - που είναι η αρχή της ζωής, στον άνθρωπο - θεωρείται η ατομικομικοποιημένη όψη αυτής της Κοσμικής δύναμης.
«Κατά τον θάνατο του ζωντανού όντος, το Πράνα ξαναγίνεται Τζίβα. Το Πράνα, στη γη, είναι ένας τρόπος ζωής, μια συνεχής κυκλική κίνηση από μέσα προς τα έξω και πάλι πίσω, μια εκπνοή και εισπνοή της Μίας Ζωής, ή του Τζίβα, το συνώνυμο της Απόλυτης και Άγνωστης Θεότητας.»(16) ΜΔ,V, σ.38
Κοσμικό Αστρικό: είναι το Αστρικό Φως.
«Η αόρατη περιοχή που περιβάλλει τη σφαίρα μας, ….. , και η οποία αντιστοιχεί στη δεύτερη αρχή του Κόσμου (η τρίτη όντας η Ζωή, της οποίας είναι το όχημα). Στον άνθρωπο αντιστοιχεί στο Αστρικό του σώμα ή το Λίνγκα-Σαρίρα. Είναι μια λεπτή ουσία ορατή μόνο στον διορατικό και πρόκειται για την κατώτερη από τις Επτά Κοσμικές Αρχές.»(17) ΜΔ, ΙΙ 1
Φυσικό: είναι το εκδηλωμένο Σύμπαν, το φυσικό κάλυμμα ή το όχημα για όλες τις Αρχές. Είναι το μόνο ορατό για τον άνθρωπο.
Οι Επτά Αρχές του ανθρώπου
Σύμφωνα με τη Θεοσοφική διδασκαλία, που είναι μεταφυσική επιστήμη, ο άνθρωπος έχει επτά αρχές ή όψεις. Αυτές είναι οι εξής:
7. Το Άτμα, είναι η έβδομη αρχή, η ανώτατη, είναι το Πνεύμα και είναι αθάνατο, παγκόσμιο, αγνό και είναι η πηγή όλων των εκδηλώσεων στον Κόσμο.
«… είναι αλήθεια ότι μόνο το Άτμα θερμαίνει τον εσωτερικό άνθρωπο, δηλ. τον φωτίζει με την ακτίνα της θείας ζωής και μόνο αυτό μπορεί να μεταβιβάσει στον εσωτερικό άνθρωπο ή στο επανενσαρκούμενο Εγώ, την αθανασία του.» (18) Το Κλειδί της Θεοσοφίας, σ.111
6. Το Μπούντι, Buddhi στα σανσκριτικά, είναι το σύνολο της σοφίας που προέρχεται από τις εμπειρίες άπειρων αιώνων. Είναι το κέντρο της διαίσθησης και της φωνής της Συνείδησης. Είναι επίσης η εστία της παγκόσμιας Αγάπης και Αδελφότητας, του αλτρουϊσμού, της ευγένειας και της αμεροληψίας. Είναι το Ακασικό αρχείο της συμπαντικής μνήμης. Είναι παγκόσμιο και συλλογικό κέντρο όλων των ατομικών Μπούντι - το ατομικό Μπούντι είναι συνώνυμο της ατομικής Πνευματικής Ψυχής. Το Παγκόσμιο Μπούντι είναι συνώνυμο επίσης του Μουλαπρακρίτι, που είναι η ρίζα της ύλης, και του Μάχα-Μπούντι, που είναι η συλλογική εμπειρία που έχει συσσωρευτεί διαμέσου των διαδοχικών μανβαντάρα, για τούτο και η Σοφία Του είναι αλάνθαστη.
Όταν μια ακτίνα από το Παγκόσμιο Μπούντι προβάλλεται στην εκδήλωση, τότε ονομάζεται Μονάδα ή Άτμα-Μπούντι και είναι συνώνυμο του «Αιώνιου Προσκυνητή». Στην περίοδο του Πραλάγια, που είναι η απόσυρση της Εκδηλωμένης Ζωής από τον Χώρο και τον Χρόνο, η Μονάδα παραμένει σε μια κατάσταση ανάπαυσης και όταν φθάνει ο κύκλος της επαναφύπνισης ή του Μανβαντάρα, τότε επανεμφανίζεται στην Εκδήλωση ή επαναγεννιέται.
«Μπόντα σημαίνει την εγγενή θεία διάνοια ή ‘κατανόηση’. Μπούντα είναι η κατάκτηση της σοφίας με προσωπικές προσπάθειες και ατομική αξία. Ενώ Μπούντι είναι η ικανότητα να γνωρίζει κάποιος το κανάλι μέσω του οποίου η θεία γνώση προσεγγίζει το ‘Εγώ’, τη διάκριση ανάμεσα στο καλό και το κακό, σημαίνει επίσης τη ‘θεία αυτοσυνειδητότητα’. Είναι επίσης η ‘Πνευματική Ψυχή’ που είναι το όχημα του Άτμα.»(19)
“Η Εκτη αρχή στον Άνθρωπο (Μπούντι, η Πνευματική Ψυχή), αν και είναι μόνο μια ανεπαίσθητη πνοή, για την αντίληψή μας, είναι κάτι υλικό σε σύγκριση με το θείο ‘Πνεύμα’, το Άτμα, του οποίου είναι το όχημα… ενώ και τα δύο μαζί (Άτμα-Μπούντι) συνιστούν στον Άνθρωπο, τη Μονάδα.»(20) . ΜΔ. ΙΙ, 110
Στη Θεοσοφική διδασκαλία, η ψυχή είναι τριπλής φύσης.
Πνευματική Ψυχή, όταν το Μάνας ενώνεται με το Μπούντι (σοφία-διάκριση), όπως στη διάρκεια του διαλογισμού πάνω σε ανώτατα ηθικά θέματα και όταν κάποιος επιδιώκει το καλό των άλλων.
Ανθρώπινη Ψυχή ή Μάνας, ο συγκεκριμένος νους, ασχολείται με Μαθηματικά, μηχανική, φυσική ή μελέτες που αυξάνουν τη γνώση.
Ζωώδης Ψυχή, όπου το Μάνας ενώνεται με τα πάθη και τις επιθυμίες των αισθήσεων. Εξυπηρετεί τους εγωιστικούς στόχους και φιλοδοξίες και είναι εντελώς ανήθικο.
5, Η Αρχή του Νου ή του Μάνας, είναι αυτή που συνδέει την ατομικότητα με την προσωπικότητα. Είναι η Νοητική Αρχή που δίνει τη δυνατότητα της σκέψης, του επαγωγικού συλλογισμού, της κρίσης, της μνήμης και του λόγου. Είναι επίσης η Αρχή που δίνει τη δυνατότητα της αυτοσυνειδητότητας.
Η Νοητική αρχή έχει δύο λειτουργίες. Είτε ζυγίζει υπέρ της προσωπικότητας, δηλαδή ταυτίζεται με τα πάθη και τις αισθησιακές επιθυμίες, είτε ζυγίζει υπέρ της ατομικότητας, δηλαδή της πνευματικής αυτοσυνειδητότητας και τότε η ανθρώπινη ψυχή κερδίζει την αθανασία.
Το Μάνας είναι η αρχή που «δίνει ευφυϊα και ηθική στον άνθρωπο και τον κάνει να διαφέρει από το ζώο» (21). ΜΔ, Ι, xix
Το Μάνας διαιρείται σε τρία τμήματα:
Α) Στον Πνευματικό Νου (Μπούντι-Μάνας), και είναι η πηγή της αρετής και της Σοφίας. Αυτό το τμήμα το ανώτατο, είναι ο πυρήνας της Ατομικότητας.
Β) Στη Νοητική δραστηριότητα (Μάνας-Κάμα) που αφορά στην αφηρημένη σκέψη, όπως στα Μαθηματικά και στους λογικούς συνειρμούς σχετικά με τους Φυσικούς Νόμους, δίνει ευφυϊα και είναι ψυχρό και αποσπασμένο από τις κατώτερες επιθυμίες.
Γ) Στον Νου της επιθυμίας (Κάμα-Μάνας ή Κατώτερο Μάνας), που είναι η πηγή των παθών, των διαστροφών και της προσωρινής ζωής. Είναι το κέντρο της ανθρώπινης προσωπικότητας, επειδή χρησιμοποιείται μόνο για την ικανοποίηση του κατώτερου Εγώ.
4.Το Κάμα είναι η Αρχή της Επιθυμίας. Ο αντίστοιχος σανσκριτικός όρος είναι Kama από το -Kam- που σημαίνει επιθυμώ. Το Καμαρούπα (Kama-rupa) είναι το πεδίο ή το σώμα της επιθυμίας. Το Κάμα δηλαδή η επιθυμία, δεν θα πρέπει να θεωρείται κακό. Εξαρτάται μόνο από την επιλογή του ανθρώπου αν θα διοχετεύσει τις επιθυμίες του προς πνευματικούς στόχους ή προς αισθησιακές και ιδιοτελείς δράσεις. Σε συνδυασμό με τις ανώτερες αρχές του ανθρώπου μεταβάλλεται σε έναν πολύ ευεργετικό παράγοντα όσον αφορά και την ατομική και την παγκόσμια εξέλιξη.
Όταν το Κάμα-Επιθυμία στρέφεται αποκλειστικά στην ικανοποίηση των αισθησιακών αναγκών και των ενστίκτων, τότε εκφράζει και συνιστά τη ζωώδη φύση.
Είναι «το κέντρο της ζωώδους φύσης του ανθρώπου, όπου εδρεύει η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στον θνητό άνθρωπο και την αθάνατη οντότητα». (22) ΜΔ, ΙΙ 81
Το Κάμα-ρούπα, το σώμα της επιθυμίας δεν ξεχωρίζει από την υπόλοιπη προσωπικότητα όσο ζει ο άνθρωπος στο φυσικό πεδίο. Αυτά τα τέσσερα σώματα, τα 1, 2, 3 και 4, αποτελούν την κατώτερη τετράδα ή την προσωπικότητα, τον θνητό άνθρωπο που οριοθετείται από τις επιθυμίες και τις δράσεις των προηγούμενων ζωών του. Ονομάζεται επίσης κατώτερο Εγώ.
Η διανοητική και συναισθηματική διαδικασία είναι αλληλένδετες στην ανθρώπινη φύση. Το συναίσθημα και η επιθυμία συνυφαίνονται με την σκέψη. Το κέντρο που αφυπνίζει τη νοητική διαδικασία είναι το Κάμα. Ανάλογα με το είδος της επιθυμίας ενεργοποιείται η αντίστοιχη νοητική ύλη και τότε ο άνθρωπος, ανάλογα, γίνεται λιγότερο διανοητικός - όταν η επιθυμία στρέφεται προς τη ζωώδη φύση - και περισσότερο διανοητικός - όταν η επιθυμία στρέφεται προς την ανώτερη ευγενική φύση του.
Το Αστρικό σώμα είναι το σύνολο των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας σε αόρατη κατάσταση. Η Ε.Π.Μπλαβάτσκυ ονόμαζε συχνά τις αρχές 2,3 και 4 μαζί με ένα τμήμα της Πέμπτης Αρχής, δηλαδή την κατώτερη Νοητική αρχή, Αστρικό σώμα. Κατά τη Θεοσοφική ορολογία, λοιπόν, το Αστρικό είναι το σύνολο των νοητικών και συναισθηματικών λειτουργιών τροφοδοτούμενες από το πράνα, τη ζωτική αρχή μαζί με το λεπτοφυές πρότυπο, το Λίνγκα Σαρίρα (Δεύτερη Αρχή- κατάσταση). Γίνεται το πρότυπο και το καλούπι σύμφωνα με το οποίο διαμορφώνεται το φυσικό σώμα και εκφράζεται η ανθρώπινη προσωπικότητα μαζί με ό,τι πρόκειται να συμβεί στον επικείμενο βίο. Το Αστρικό σώμα αλλάζει από ενσάρκωση σε ενσάρκωση, επειδή αλλάζει η προσωπικότητα και το κάρμα, όμως παραμένει σταθερά ίδιο στη διάρκεια της κάθε ενσάρκωσης. Οι τέσσερεις αυτές Αρχές αποτελούν την κατώτερη τετράδα ή την ανθρώπινη προσωπικότητα.
Όπως ίσως διαπιστώνετε, το τμήμα της Νοητικής Αρχής, της Πέμπτης (5), το κατώτερο Μάνας, δεν αναφέρεται ξεχωριστά στην τετράδα της προσωπικότητας. Αυτό συμβαίνει επειδή το βασικό στοιχείο της Ανθρώπινης Ψυχής είναι το Μάνας, η Πέμπτη Αρχή. Δεν θα μπορούσε να είναι κάποιος άνθρωπος δίχως αυτή την Αρχή, η οποία συνυπάρχει με το Κάμα, του οποίου η έδρα βρίσκεται στην τετράδα της προσωπικότητας ή του κατώτερου Εγώ.
3. Πράνα, είναι η Ζωτική Αρχή που διαπερνά και ζωοδοτεί το φυσικό σώμα. Πράνα σημαίνει την αναπνοή, το πνεύμα, τη ζωτική δύναμη. Είναι η δύναμη που δίνει ζωή και στηρίζει τις λειτουργίες της προσωπικότητας ή του κατώτερου εαυτού. Δηλαδή τροφοδοτεί με ζωτικότητα τις σκέψεις, τις επιθυμίες, τα συναισθήματα και τις πράξεις μας. Δίχως τη δύναμη αυτή της ζωής, είναι αδύνατο να υπάρξουμε και να ζήσουμε στον φυσικό αλλά και στον αστρικό κόσμο. Όπου και όταν αφαιρείται η αρχή της Ζωής (Πράνα), αφαιρείται και η ζωή από το αντίστοιχο σώμα. Ο θάνατος του φυσικού σώματος επέρχεται όταν η εισροή του πράνα σταματά. Η αρχή αυτή έχει άμεση σχέση και διασύνδεση με τις αρχές 1, 2, 4 και με τις λειτουργίες του κατώτερου Μάνας, που είναι τμήμα της Πέμπτης Αρχής. «Η αρχή της ζωής ή η ζωή-ενέργεια, που είναι πανταχού παρούσα, αιώνια, ακατάστρεφτη, είναι μια δύναμη και μια ΑΡΧΗ….» (23) Κλειδί της Θεοσοφίας, σ.89
Στη σειρά των Αρχών, καμιά φορά, η αρχή του Πράνα αριθμείται μετά το Λίνγκα Σαρίρα ή Αστρικό και πριν από το Φυσικό. Δηλαδή αναφέρεται ως Δεύτερη Αρχή αντί για Τρίτη. Αυτό δεν αλλάζει την εσωτερική διαδικασία. Η Αρχή της Ζωής είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την κατώτερη ανθρώπινη φύση που εκφράζει την προσωπικότητα. Όταν το φυσικό σώμα εισέρχεται στη διαδικασία της αποσύνθεσης λόγω θανάτου, τότε η ίδια Αρχή εξακολουθεί να τροφοδοτεί με ζωή το καμαρούπα - δηλαδή την ψυχολογική μας φύση ή το αστρικό μας σώμα έως ότου και αυτό αποσυντεθεί στο μεταθανάτιο αστρικό πεδίο.
2. Το λεπτοφυές ή αιθερικό τμήμα του φυσικού σώματος, το οποίο ονομάστηκε από την Ε.Π.Μπλαβάτσκυ, Αστρικό Σώμα. Σανσκριτικά ονομάζεται Linga-sharira και σημαίνει το μοντέλο, το πρότυπο σχέδιο, το υπόδειγμα, το καλούπι. Στη Μυστική Δοξασία, αναφέρεται ότι «το αστρικό σώμα ή το διπλό, είναι πριν από το φυσικό, καθώς το πρώτο είναι το μοντέλο για το δεύτερο». (24) ΜΔ, ΙΙ, 672-3
Το Αστρικό σώμα αναφέρεται επίσης ως διπλό, σώμα-φάντασμα, αιθερικό, πρανικό καθώς και άλλες ονομασίες που δίνονται από διαφορετικές εσωτερικές σχολές.
1. Το Φυσικό σώμα είναι το όχημα που κινείται από τις αρχές και τις δυνάμεις από τις οποίες ορίζεται ο άνθρωπος. Είναι προσωρινό και χρησιμοποιείται για τη λήψη εμπειρίας στο Φυσικό επίπεδο μέσω των πέντε αισθήσεων, προς το παρόν. Σανσκριτικά ονομάζεται Sthula sharira. Sthula σημαίνει το παχύ, το χονδρό και sharira είναι αυτό που διαλύεται, το προσωρινό.
ΑΤΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ
Ταξινόμηση των σωμάτων
Θεοσοφική ταξινόμηση
Θεία Μονάδα - άτμα
|
Πνευματική Μονάδα - μπούντι
|
Μανασική Μονάδα – ανώτερο μάνας
|
Ανθρώπινη Μονάδα – κατώτερο μάνας και
κάμα---πράνα---λίνγκα σαρίρα---στούλα σαρίρα
|
Ζωώδης Μονάδα – κάμα-πράνα
|
Αστρική Μονάδα – λίνγκα σαρίρα
|
Φυσική Μονάδα – στούλα σαρίρα
Α Τ Ο Μ Ι Κ Ο Τ Η Τ Α
ΑΤΜΑ – ΠΝΕΥΜΑ- Ο ΑΝΩΤΕΡΟΣ ΕΑΥΤΟΣ- ΑΠΟΛΥΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΘΕΙΑ ΑΡΧΗ
ΜΠΟΥΝΤΙ – ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΨΥΧΗ – ΤΟ ΟΧΗΜΑ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ
ΜΑΝΑΣ - ΑΝΩΤΕΡΟ – ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΨΥΧΗ – ΜΕΤΕΝΣΑΡΚΟΥΜΕΝΗ ΑΤΟΜΙΚΟΤΗΤΑ, ΤΟ ΑΝΩΤΕΡΟ ΕΓΩ
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Π Ρ Ο Σ Ω Π Ι Κ Ο Τ Η ΤΑ
ΜΑΝΑΣ - ΚΑΤΩΤΕΡΟ – ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΣ ΝΟΥΣ – ΠΑΡΟΥΣΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ, ΤΟ ΚΑΤΩΤΕΡΟ ΕΓΩ
ΚΑΜΑ –ΖΩΩΔΗΣ ΨΥΧΗ – ΕΠΙΘΥΜΙΕΣ ΚΑΙ ΠΑΘΗ
ΑΣΤΡΙΚΟ ΣΩΜΑ – ΛΕΠΤΟΦΥΕΣ ΑΟΡΑΤΟ «ΔΙΠΛΟ» ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
ΦΥΣΙΚΟ ΣΩΜΑ – ΤΟ ΟΧΗΜΑ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΑΡΧΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
Η ΑΝΩΤΕΡΗ ΤΡΙΑΔΑ ΕΙΝΑΙ ΑΘΑΝΑΤΗ ΚΑΙ ΑΙΩΝΙΑ, Η ΚΑΤΩΤΕΡΗ ΤΕΤΡΑΔΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΣΕ ΚΑΘΕ ΜΕΤΕΝΣΑΡΚΩΣΗ
ΠΗΓΕΣ: ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΤΗΣ ΘΕΟΣΟΦΙΑΣ ΤΗΣ Ε.Π.ΜΠΛΑΒΑΤΣΚΥ, σ.91-92, 135-136, 174-176
Άτμα, ο Ανώτερος Εαυτός, δεν είναι ούτε το δικό σας ούτε το δικό μου πνεύμα, φέγγει πάνω από όλα σαν το φως του ήλιου. Είναι η ‘θεία ουσία’ η διασκορπισμένη σε όλο το σύμπαν και που αποτελεί ένα αδιαίρετο όλο μαζί με το απόλυτο Υπερ-πνεύμα, όπως η ακτίνα είναι αξεχώριστη από το φως του ήλιου.
Μπούντι (η πνευματική ψυχή) δεν είναι παρά ο φορέας του Πνεύματος. Ούτε το Άτμα, ούτε το Μπούντι, ξεχωριστά ή και τα δύο μαζί είναι χρήσιμα στο ανθρώπινο σώμα, όσο και το ηλιακό φως με τις ακτίνες του για ένα πέτρωμα γρανίτη χωμένο στη γη, εκτός κι αν κάποια συνείδηση το απορροφά και το αντανακλά. Το Κάρμα δεν μπορεί να θίξει ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Το Άτμα είναι η πιο ψηλή όψη αυτού του Κάρμα… Όσο για το Μπούντι είναι τέλεια ασυνείδητο στο πεδίο μας. Η συνείδηση ή η νοημοσύνη είναι το:
Μάνας, το αποτέλεσμα ή η αντανάκλαση… το ‘εγώ είμαι’ … Όταν είναι ενωμένο αξεδιάλυτα με τα δύο πρώτα τότε ονομάζεται το Πνευματικό Εγώ… Είναι η πραγματική ατομικότητα ή ο θείος άνθρωπος.
Η Προσωπικότητα ή το Κατώτερο Εγώ είναι ο φυσικός άνθρωπος σε σύζευξη με τον κατώτερο εαυτό, δηλαδή τα ένστικτα, τα πάθη και τις επιθυμίες που αφορούν στην ικανοποίηση της χωριστικής και ιδιοτελούς ανθρώπινης φύσης. Οι Αρχές που συνεργάζονται είναι το κατώτερο Μάνας και το Κάμα διαμέσου του αστρικού και του φυσικού σώματος. Το Πράνα είναι η ακτινοβολούσα ενέργεια του Άτμα και είναι η κατώτερη όψη αυτής της ενέργειας. Θεωρείται Αρχή γιατί είναι ο απαραίτητος συντελεστής για την ύπαρξη του ζωντανού ανθρώπου.
Ο αγώνας του ανθρώπου είναι ανάμεσα στην ανώτερη και την κατώτερη φύση του. Ο σκοπός την παρουσίας της Ψυχής στο σύμπαν είναι να αφυπνίζει και να οργανώνει με δικές της προσπάθειες τις εγγενείς και λανθάνουσες δυνάμεις-αρχές της και να τις εναρμονίζει με τις Παγκόσμιες των οποίων είναι προεκτάσεις. Η Ατομικότητα αντιπροσωπεύει την αθάνατη κατάσταση, ενώ η Προσωπικότητα το πεπερασμένο και το προσωρινό.
Ένας, ίσως, μοναδικός τρόπος για να κατανοήσει ο άνθρωπος τη σχέση του με τον Μακρόκοσμο και τον σκοπό της ύπαρξής του στην εκδήλωση, που είναι ουσιαστικά η υπέρβαση της προσωπικότητάς του, είναι να συνειδητοποιήσει τη σύσταση του εαυτού του μέσω της γνώσης των στοιχείων-αρχών που τον συνθέτουν, και αντιλαμβανόμενος τον Παγκόσμιο Νόμο που η έκφρασή του είναι η Φύση, να εναρμονίζεται προς αυτόν.
Ο ΑΝΩΤΕΡΟΣ ΕΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ: Άτµα, η ακτίνα η αξεχώριστη από τον παγκόσµιο µοναδικό Εαυτό. Είναι ο «υπεράνω» µάλλον παρά ο «εντός» Θεός. Μακάριος ο άνθρωπος που κατορθώνει να πληρώσει µέχρι κόρου το εσώτερο Εγώ του απ’ αυτόν.
ΤΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΘΕΙΟ ΕΓΩ ΕΙΝΑΙ: Η πνευµατική ψυχή ή το Μπούντι σε στενή ένωση µε το Μάνας, το στοιχείο της νοηµοσύνης, χωρίς το οποίο δεν είναι πια ένα Εγώ, αλλά µόνο ο φορέας του Άτµα.
ΤΟ ΑΝΩΤΕΡΟ Ή ΕΣΩΤΕΡΟ ΕΓΩ ΕΙΝΑΙ: Μάνας, ονοµάζεται το πέµπτο στοιχείο, ανεξάρτητα από το Μπούντι. Το στοιχείο της νοηµοσύνης γίνεται πνευµατικο Εγώ µόνον όταν ενωθεί ολωσδιόλου µε το Μπούντι. Κανείς υλιστής δεν έχει εντός του ένα Εγώ τέτοιου είδους, όσες κι αν είναι οι διανοητικές του ικανότητες. Είναι η αιώνια Ατοµικότητα ή το «µετενσαρκούµενο Εγώ».
ΤΟ ΚΑΤΩΤΕΡΟ Ή ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΕΓΩ ΕΙΝΑΙ: Ο φυσικός άνθρωπος ενωµένος µε τον κατώτερο Εαυτό δηλαδή τα πάθη, τα ένστικτα, τις κτηνώδεις επιθυµίες. Είναι αυτό που ονοµάζουµε ψεύτικη προσωπικότητα. Αποτελείται από το κατώτερο Μάνας, που µαζί µε το Κάµα-Ρούπα ενεργεί διαµέσου του φυσικού σώµατος και µέσα από το φάσµα του ή το «αιθερικό διπλό σώµα». Το στοιχείο που µένει, το «Πράνα» ή Ζωή, στην κυριολεξία σηµαίνει την ακτινοβολούσα δύναµη ή ενέργεια του Άτµα: η παγκόσµια Ζωή και ο Μοναδικός Εαυτός. Είναι δηλαδή η κατώτερη ή µάλλον (στα αποτελέσµατά της) η φυσική της όψη που εκδηλώνεται. Το Πράνα ή η Ζωή διαποτίζει ολόκληρο το αντικειµενικό σύµπαν στο σύνολό του. Το ονοµάζουµε στοιχείο µονάχα γιατί είναι ένας απαραίτητος συντελεστής, ο «από µηχανής θεός» του ζωντανού ανθρώπο
Αντασκαράνα, η γέφυρα ανάμεσα στο Ανώτερο και το Κατώτερο Μάνας
Είναι το μονοπάτι ή η γέφυρα ανάμεσα στο Ανώτερο και το Κατώτερο Μάνας, το θείο Εγώ, και την προσωπική Ψυχή του ανθρώπου. Είναι ο ενδιάμεσος της επικοινωνίας μεταξύ των δύο και μεταβιβάζει από το Κατώτερο στο Ανώτερο Εγώ όλες εκείνες τις προσωπικές εντυπώσεις και σκέψεις του ανθρώπου που μπορούν από τη φύση τους να αφομοιωθούν και να αποθηκευτούν από την αθάνατη Οντότητα και να γίνουν αθάνατα μαζί της, αυτά τα όντα τα μόνα στοιχεία της παροδικής Προσωπικότητας που επιζούν του θανάτου και του χρόνου. Έτσι δικαιολογείται ότι μόνο εκείνο που είναι ευγενικό, πνευματικό και θείο στον άνθρωπο μπορεί να πιστοποιήσει στην Αιωνιότητα ότι έχει ζήσει. .
Η Αντασκαράνα είναι το όχημα της σοφίας και του αγνού σκοπού. Είναι η χορδή του φωτός που υφαίνεται από τον αναζητητή από ζωή σε ζωή. Στην τελευταία του διαμόρφωση είναι νοητική συνειδητότητα που δέχεται την κατεύθυνση της Ψυχής και αργότερα γίνεται ικανή να δεχθεί κατευθύνσεις από την ίδια τη Μονάδα. Ο αναζητητής πρέπει να διαθέτει την ορθή πρόθεση και θέληση να ξαναϋφάνει τη σύνδεση, εφόσον αυτός ο νέος δεσμός θα κτιστεί πάνω στο γνήσιο σχοινί ενωμένο από την Ψυχή με τα κατώτερα σώματα, τη σουτράτμα. (25) ΜΔ, ΙΙ,80
Μπορούμε να αφουγκραστούμε τον Ανώτερο Εαυτό μας, αν :
Ακούμε την, προς το παρόν, αδύναμη φωνή της συνείδησής μας,
Παρατηρούμε τα όνειρα όσα πηγάζουν από τον Ανώτερο Εαυτό,
Αναπτύσσουμε τη διαίσθησή μας,
Διαλογιζόμαστε,
Μελετάμε τις αρχές της Σοφίας-Θρησκείας.
Ευθυγραμμιζόμαστε με τη Φύση,
Αναλαμβάνουμε δράση για το καλό του συνόλου της ζωής.
Παρατηρούμε προσεκτικά και μελετάμε τα γεγονότα της καθημερινής ζωής μας.
Θα πρέπει :
Να κατανοήσουμε ότι δεν είμαστε χωριστοί από την ανθρωπότητα ή τον Κόσμο.
Να δίνουμε έμφαση στην αδελφότητα, τον αλτρουισμό και τη συμπόνια στην καθημερινή μας ζωή. Να δρούμε για και σαν ο Εαυτός ΟΛΩΝ.
Να αγωνιζόμαστε να γνωρίσουμε τον ανώτερο Εαυτό μας.
Ας έχουμε ως καθοδηγητικό κανόνα, ότι:
Οι θρησκείες του κόσμου είναι τα κλαδιά στο δέντρο, ο κορμός του οποίου είναι η Μία αρχαία – κάποτε παγκόσμια – Σοφία Θρησκεία. Οι θρησκείες είναι οι παραπόταμοι ενός μεγάλου ποταμού. Η μυθολογία συχνά μεταδίδει μέρος αυτής της γνώσης με τη μορφή συμβόλων.
Περιοδικά, μεγάλοι διδάσκαλοι έρχονται μεταξύ μας για να μας βοηθήσουν στο εξελικτικό μονοπάτι. Αυτοί μπορεί να δημιουργήσουν άλλο ένα κλαδί πάνω στο δέντρο.
Το δυναμικό της ανθρωπότητας είναι άπειρο και κάθε ύπαρξη έχει κάτι να συνεισφέρει προς ένα ευρύτερο σύνολο ζωής. Η αδελφότητα αποτελεί γεγονός στη φύση. Το πνευματικό τμήμα της φύσης μας ανήκει στο ΕΝΙΑΙΟ ΟΛΟ. Είμαστε σπινθήρες από Μία Φλόγα. Είμαστε ΕΝΑ.
Σημειώσεις:
Αιθέρας: όρος που χρησιμοποίησαν οι Έλληνες μύστες της αρχαιότητας για την Ύλη-Ουσία από την οποία πληρούται ο Χώρος ή το Διάστημα. Ο αιθέρας της επιστήμης είναι μόνο ένα στοιχείο της Φύσης που ανακάλυψε η σύγχρονη φυσική.
Ε.Π.Μπλαβάτσκυ, Μυστική Δοξασία, Ι, 15
ΜΔ. Ι, 329
ΜΔ, ΙΙ 81
ΜΔ, ΙΙ 612
ΜΔ, Ι, 97
Μανβαντάρα: η Μέρα του Μπράχμα, η Αφύπνιση της Ζωής μέσω ενός Κόσμου που διαρκεί 301.000.000.000.000 χρόνια σύμφωνα με τις Βραχμανικές μετρήσεις. Το αντίθετο του Μανβαντάρα ονομάζεται Πραλάγια ή Νύχτα του Μπράχμα και πρόκειται για την απόσυρση της Εκδηλωμένης Ζωής στη Μία Θεία Πηγή και η διάρκειά της είναι αντίστοιχη του μανβαντάρα.
ΜΔ, ΙΙ, 602
ΜΔ Ι, 158
ΜΔ, Ι, 94
ΜΔ, ΙΙ, 599
ΜΔ, Ι, 570
ΜΔ, V, 471
Θεοσοφικό Γλωσσάριο, σ.170-1(Αγγλικά)
ΜΔ,V, 471
ΜΔ, V, σ.38
ΜΔ, ΙΙ,1
Το Κλειδί της Θεοσοφίας, σ.111
ΜΔ, Ι, 119
ΜΔ, Ι, 110
ΜΔ, Ι, xix
ΜΔ, ΙΙ, 81
Κλειδί της Θεοσοφίας, σ.89
ΜΔ, ΙΙ, 672-3
ΜΔ,ΙΙ, 80
Σχόλια